RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO - 647548 - I/10/KM

00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarnoci 77 Fax 0-22 827 64 53

Pan Bartomiej Sienkiewicz Minister Spraw Wewntrznych

Niejednokrotnie ju Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizowa poszczeglnym ministrom problemy zwizane z brakiem odpowiedniej regulacji monitoringu wizyjnego w Polsce. W latach 2007-2010 Rzecznik Praw Obywatelskich komunikowa Ministrowi Edukacji Narodowej konieczno regulacji monitoringu wizyjnego w placwkach owiatowych. W 2010 r. tematem korespondencji z Ministrem Zdrowia bya konieczno regulacji korzystania z kamer w szpitalach. RPO wystpi take do Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji dnia 2 lutego 2011 r. z wnioskiem o przeprowadzenie prac legislacyjnych, majcych na celu kompleksowe uregulowanie kwestii monitoringu wizyjnego, opisujc niedostatki w prawnej regulacji korzystania z monitoringu przez organy cigania. W wystpieniu z dnia 12 kwietnia 2012 r., skierowanym do Ministra .Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Rzecznik zwrci uwag na brak przepisw dotyczcych monitoringu w zasobach mieszkaniowych.

2 W kadym z tych przypadkw strona rzdowa zapewniaa, e prace legislacyjne s prowadzone lub przynajmniej planowane, ale z uwagi na zoono problemu musz zosta dokadnie skonsultowane z rnymi rodowiskami. Do tej pory nie otrzymaam informacji o realizacji tych zapowiedzi. Ze wzgldu na fakt, e zagadnienie monitoringu dotyka rnych sfer dziaalnoci pastwa, w mojej ocenie konieczna jest sprawna midzyresortowa koordynacja prac w zakresie monitoringu. W dniu 11 padziernika 2012 r. w Biurze RPO odbyo si seminarium "Kto na nas patrzy? Obywatel pod obserwacj kamer" organizowane wsplnie przez RPO, GIODO oraz Fundacj Panoptykon. Jego tematem byy ramy prawne funkcjonowania monitoringu wizyjnego oraz jego odbir spoeczny. W trakcie seminarium zaprezentowaam swoje zalecenia w stosunku do przyszej regulacji. Odnosiy si one do koniecznoci przeprowadzenia rzetelnych bada funkcjonowania monitoringu zarwno w przestrzeni publicznej (np. ulice, szkoy, szpitale), jak i w prywatnej (np. wsplnoty mieszkaniowe, spdzielnie), zapoznania si z dowiadczeniami innych pastw w odniesieniu do regulacji monitoringu. W odniesieniu do funkcjonujcych przepisw (np. dotyczcych Policji i stray gminnych) zasygnalizowaam niedostatki regulacji, takie jak brak okrelenia: dozwolonych parametrw i funkcji uywanych urzdze, procedury oceny zasadnoci instalacji kamer w okrelonym miejscu, wymaga wobec operatorw kamer, zasad przetwarzania nagra pochodzcych z monitoringu, czy obowizkw informacyjnych podmiotu prowadzcego monitoring. Nadal pozostaje wiele obszarw, w ktrych monitoring jest instalowany bez podstawy ustawowej. W mojej ocenie, zwaszcza w wypadku przestrzeni publicznych taka sytuacja jest niedopuszczalna. Za niezwykle istotne uznaj take przeprowadzenie konsultacji spoecznych w toku procesu legislacyjnego oraz zapewnienie jawnoci i transparentnoci funkcjonowania monitoringu i zaangaowanie wsplnot lokalnych w ocen potrzeby jego instalacji. Jak podnosiam ju wielokrotnie, znalezienie rwnowagi midzy bezpieczestwem a ochron prywatnoci obywateli w dobie rozwoju nowoczesnych technologii jest jednym z najwikszych wyzwa przed' jakimi stoj obecnie wadze publiczne. 'Kierujc si . okrelonymi w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP wymogami, jakie musi speni ograniczanie praw i wolnoci trzeba zwrci uwag w szczeglnoci na zasad proporcjonalnoci

ogranicze. Zgodnie z pogldem wyraonym w wyroku Trybunau Konstytucyjnego (sygn. akt K 23/98), zasada ta: z jednej stawia przed prawodawc kadorazowo wymg stwierdzenia rzeczywistej potrzeby ingerencji w danym stanie faktycznym w zakres prawa bd wolnoci jednostki. Z drugiej strony winna ona by rozumiana jako wymg stosowania takich rodkw prawnych, ktre bd skuteczne, a wic rzeczywicie suce realizacji zamierzonych przez prawodawc celw. Zawsze chodzi o rodki niezbdne, w tym sensie, e chroni bd okrelone wartoci w sposb i w stopniu, ktry nie mgby by osignity przy zastosowaniu innych rodkw. Niezbdno to rwnie skorzystanie ze rodkw jak najmniej uciliwych dla podmiotw, ktrych prawa lub wolnoci podlegaj ograniczeniu. Ingerencja w sfer statusu jednostki musi wic pozostawa w racjonalnej i odpowiedniej proporcji do celw, ktrych ochrona uzasadnia dokonane ograniczenie". Okrelone przez Trybuna wytyczne powinny mie zastosowanie rwnie w odniesieniu do regulacji dotyczcej monitoringu wizyjnego. Co wicej, w odniesieniu do danych osobowych, a takie s gromadzone w wyniku stosowania monitoringu wizyjnego, Trybuna Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 listopada 2002 r. o sygn. akt K 41/02 uzna, e istnienie w art. 51 ust. 2 Konstytucji RP odrbnej regulacji dotyczcej proporcjonalnoci wkraczania w prywatno jednostki naley tumaczy tym, e naruszenia autonomii informacyjnej poprzez danie niekoniecznych, lecz wygodnych dla wadzy publicznej informacji o jednostce, jest typowym dla czasw wspczesnych instrumentem, po ktry wadza publiczna chtnie siga i dziki ktremu uzyskuje potwierdzenie swej pozycji wobec jednostki. Normatywne wyodrbnienie, ustanowienie w art. 51 ust. 2 Konstytucji odrbnego zakazu - uatwia dostrzeenie takiego wkroczenia i upraszcza przedmiot dowodu, i takie wkroczenie nastpio. Przedmiotem dowodu staje si wtedy bowiem tylko to, czy pozyskiwanie informacji byo konieczne, czy tylko K 41/02). W trakcie padziernikowego seminarium podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewntrznych'- Pan Micha.Deskur potwierdzi, e Ministerstwo Spraw Wewntrznych prowadzi prace koncepcyjne nad przygotowaniem zaoe ustawy, ktra miaaby uregulowa caociowo kwesti monitoringu wizyjnego. wygodne lub uyteczne dla wadzy" (sygn.

4 Majc powysze na wzgldzie, dziaajc na podstawie art. 16 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14 poz. 147 ze zm.), zwracam si do Pana Ministra z uprzejm prob o przedstawienie aktualnego stanu prac nad ustaw o monitoringu oraz kalendarza planowanych w tej sprawie dziaa.

Do wiadomoci: Pan dr Wojciech Wiewirowski Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ul. Stawki 2 00-193 Warszawa