Kwartalnik Polonii w Kazachstanie nr 40 lipiec - sierpie - wrzesie 2012

W numerze:

ycie polonijne w Kirgistanie Historia mojej rodziny Bal Jesienny w Kokszetau Co Polak, to historia... 20 lat mino

Gos Polski

-2-

Nr 40/2012

Znani Polacy

Piotr Skarga - wybitny kaznodzieja, polemista i hagiograf urodzi si w Grjcu, niedaleko Warszawy, w 1536 roku. Pochodzi z rodziny podajcej si za szlacheck i posugujcej si nazwiskiem Powski. Studia w Krakowie (1552-1555) zakoczy uzyskaniem stopnia bakaarza. Przebywa nastpnie w Wiedniu - jako wychowawca Jana Tczyskiego. Prawdopodobnie w 1564 roku przyj wicenia kapaskie, a w pi lat pniej wstpi do nowicjatu jezuitw w Rzymie. Po powrocie do kraju (1571) rozwin intensywn dziaalno kaznodziejsk i pedagogiczn w Putusku, Jarosawiu, Poznaniu, Lwowie i w Wilnie, gdzie by najpierw rektorem kolegium jezuickiego, a w roku 1579 zosta pierwszym rektorem Akademii utworzonej w miecie nad Wili. Bra udzia w tworzeniu kolegiw jezuickich w Poocku, Rydze i Dorpacie. W pniejszych latach zosta przeoonym domu zakonnego w Krakowie. W miecie tym rozwin wielostronn dziaalno filantropijn, zakadajc midzy innymi Bractwo Miosierdzia, Bank Pobony i Skrzynk w. Mikoaja W roku 1588 zosta kaznodziej nadwornym krla Zygmunta III Wazy; obowizki te peni ponad dwadziecia lat. Dwr krlewski opuci na kilka miesicy przed mierci; zmar w roku 1612 w Krakowie. Wyjtkowe miejsce w dorobku pisarskim Skargi zajy Kazania sejmowe, opublikowane po raz pierwszy przy Kazaniach na niedziele i wita caego roku (1597). Przyniosy one ocen sytuacji pastwa. Autor wyliczy i scharakteryzowa sze najgroniejszych chorb toczcych organizm Rzeczypospolitej: brak mioci ojczyzny, niezgody wewntrzne, tolerowanie rnowierstwa, osabienie i ograniczenie wadzy krlewskiej, niedobre, niesprawiedliwe prawa, bezkarno wystpkw wymierzonych przeciw Kocioowi i duchowiestwu oraz innym obywatelom pastwa. Postulowa wzmocnienie wadzy krlewskiej, ale podporzdkowanej Kocioowi, oraz pozycji senatu. Wystpowa jako rzecznik ograniczenia przywilejw szlacheckich i uprawnie izby poselskiej. Opowiada si za usprawnieniem sdownictwa i popraw doli chopskiej. By przekonany, e proponowane reformy zdoaj ocali pastwo. Przywoujc autorytet prorokw Starego Testamentu i moralistw rnych czasw, upomina, e jeli "herezja" nie zostanie wykorzeniona, a wadza krlewska wzmocniona, Rzeczpospolita pogry si w upadku. Za ycia Skargi Kazania sejmowe przeminy bez echa. W XIX wieku, a wic w okresie zaborw, zaczto je interpretowa jako zapowied wielkich narodowych nieszcz, a rozbiory jako spenienie przewidywa. Wizerunek Skargi-proroka utrwali wwczas Jan Matejko w znanym obrazie (Kazanie Skargi, 1864).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczeglnym znaczeniu dorobku Skargi jako jednego z najwikszych polskich twrcw epoki renesansu, ogosi rok 2012 Rokiem ksidza Piotra Skargi
Opracowano: na podstawie artykuu prof. Edmunda Kotarskiego oraz 907 uchway Sejmu RP z dnia 16 wrzenia 2011 r.

Nr 40/2012

-3-

Gos Polski w numerze

Znani Polacy ..................................................................2 Polskie przepisy .............................................................3 Najwaniejsze bitwy i wojny Polski ..............................4-5 Patroni 2012 roku............................................................6 Rozsawili Polsk.........................................................7-8 R. Matusiak, ycie polonijne w Kirgistanie .................9-10 Poznajmy bogaty wiat przyrody naszych ojczyzn............................................................11 D. Sukowski, Tradycje i mentalnoci........................12-13 Kopoty Polakw w Kazachstanie..................................13 O. Efremowa, Historia mojej rodziny.......................14-15 Bal Jesienny w Kokszetau........................................16-17 Kalejdoskop.............................................................18-19 L. Krynicki, Co Polak, to historia...............................20-21 Wiadomoci z Czkaowa...............................................21 E. Konik, Kronika tajynszyska................................22-23 W. Kalista, 20 lat mino...........................................24-25 Uroczysto Wniebowzicia NMP na Jasnej Grze............................................................25 A. Dmitrenko, Widokwka z...........................................26 Narodowe czytanie Pana Tadeusza.............................27 Wane daty z historii Polski...........................................28 Kcik dla dzieci.............................................................29 Jesie 1939 roku w historii Polski.............................30-31 XXX Igrzyska Olimpijskie..............................................32 Festiwal Polonia piewajca - ogoszenie................33-34 Wicepremier Pawlak z wizyt w Kazachstanie.............34 Kalendarium.................................................................35

Polskie przepisy
Biblioteka w Czkaowie ma imponujcy ksigozbir, ktrym, co prawda nie da si zaspokoi godu, ale wrd wielu pozycji, znajdujcych si na pkach, jest ksika Lucyny wierczakiewiczowej 365 obiadw. Std mj pomys na kolejny przepis. Zupa z czarnych jagd P garnca dojrzaych czarnych jagd zala tak iloci wody, by si tylko zamoczyy, zagotowa dobrze, a popkaj, potem przetrze przez sito i pozostawi, eby mty opady. Wtedy zla czysty sok, wsypa p funta cukru, wrzuci kawaek cynamonu, p szklanki wody rozrobi z p yk mki pszennej, wla to w zup, wstawi na ogie, a gdy si zacznie gotowa, wsypa kubek wybranych jagd najpiekniejszych, zagotowa i wynie do piwnicy dla ostudzenia. Wiele osb zaprawia tak zup mietan, rozbijajc j mk, lecz bez mietany jest stokro smaczniejsza. Podaje si j z grzankami smaonymi lub kluseczkami krajanymi, ktre naley osobno na wodzie ugotowa i zimn wod przela. Proporcja na 6 osb. Mona t zup dawa na ciepo. SMACZNEGO!!!

Okadka I Zwierzta Kazachstanu - zdjcie z archiwum Domu Kultury Polskiej w Czkaowie Wkadka s.18 Kolonie w Polsce, fot. A. Dmitrienko Kokszetau, fot. A Suchowieckiego, E. Konik Czkaowo, fot. J. Schabikowska s.19 Biszkek, fot. R. Matusiak Kokszetau, fot. W. Kalista Tajynsza, fot. E. Konik Okadka II Pomnik Maego Powstaca w Warszawie, fot. Alan Light, Wikipedia

Przeliczenie dawnych miar na obecnie stosowane:

funt - 0,4 kilograma ut - 13 gramw garniec nowopolski (od XIX w.) - 4 litry kwarta - 1 litr kwaterka - 0,25 litra pud - 16,38 kilograma gran - 1,77 grama.

Gos Polski

-4-

Nr 40/2012

Najwaniejsze bitwy i wojny Polski

BITWA WARSZAWSKA
CUD NAD WIS 1920 Przebieg bitwy W jej przebiegu zarysoway si wyranie trzy kompleksy wydarze: 1. bj na przedmociu Warszawskim 2. walki nad Wkr 3. manewr znad Wieprza 13 sierpnia, w pierwszym dniu bitwy, na stpio gwatowne natarcie dwch radzieckich zwizkw taktycznych, jednej dywizji 3 Armii azarewicza i jednej z 16 Armii Soohuba. Nacieray one na Warszaw z kierunku pnocno-wschodniego. Dwie rosyjskie dywizje, ktre miay w nogach przeszo 600 kilometrw marszu, uderzyy pod Radzyminem, przeamay obron 11 Dywizji pukownika Bolesawa Jawiskiego i zdobyy Radzymin. Nastpnie jedna z nich ruszya na Prag, a druga skrcia w prawo - na Nieport i Jabonn. Rozpocza si dramatyczna walka pod Radzyminem, ktra w polskiej legendzie mylnie uznawana jest niekiedy za "bitw warszawsk". Niepowodzenie to skonio dowdc polskiego Frontu Pnocnego do wydania dyspozycji wcze niejszego rozpoczcia dziaa zaczepnych przez 5 Armi generaa Sikorskiego z obszaru Modlina, by tym samym odciy 1 Armi osaniajc Warszaw. W dniu nastpnym, to jest 14 sierpnia, zacite walki wywizay si ju wzdu wschodnich i poudniowo-wschodnich umocnie przedmocia warszawskiego - na odcinku od Wizowny po rejon Radzymina. Siy polskie stawiay wszdzie twardy opr i nacierajce wojska rosyjskie nie uzyskay powaniejszych sukcesw. 15 sierpnia koncentryczne natarcie odwodowych dywizji polskich (10 Dywizji generaa eligowskiego i 1 Dywizji LitewskoBiaoruskiej generaa Jana Rzdkowskiego), po caodziennych zaartych bojach przynioso duy sukces. Odzyskany zosta Radzymin i polskie oddziay wrciy na pozycje utracone przed dwoma dniami. 16 sierpnia na liniach bojowych przedmocia warszawskiego toczyy si nadal intensywne walki, ale sytuacja wojsk pol skich ulegaa czciowej popr awie. W strefie Modlina dziaania zbrojne pocztkowa nie daway rwnie wyranego rozstrzygnicia. 5 Armia generaa Sikorskiego, ktra na rozkaz dowdcy [Frontu Pnocnego] przesza 14 sierpnia do natarcia w kierunku Nasielska, czynia postpy. Byy to jednak sukcesy o znaczeniu lokalnym. Dopiero w dwa dni pniej, czyli 16 sierpnia, ko ncentryczne uderzenie armii Sikorskiego, wyprowadzone z poudniowowschodnich fortw Modlina i znad Wkry, doprowadzio do opanowania Nasielska. Dao moliwo kontynuowania pomylnych dziaa na Serock i Putusk. Na lewym skrzydle frontu polskiego natomiast sytuacja ukadaa si niepomylnie. 4 Armia Szuwajewa i 3 Korpus Kawalerii Gaja, pary na Pock, Wocawek i Brodnic, a w rejonie Nieszawy rozpoczy ju forsowanie Wisy. Pod wpywem trwonych wiadomoci, ktre napyway z rejonu

Warszawy oraz Wocawka i Brodnicy, naczelny wdz Wojska Polskiego zdecydowa si rozpocz manewr zaczepny znad dolnego Wieprza. 16 sierpnia 19 20 rozpoczo si kontruderzenie. Dywizje grupy uderzeniowej, ma jce ogromn przewag nad sab radzieck grup mozyrsk, ruszyy szerokim frontem, by ju w drugim dniu natarcia dotrze do szosy Warszawa-Brze. Rokowao to wyjcie na tyy wojsk radzieckich pod Warszaw. Prawe skrzydo natarcia osaniaa 3 Dywizja Piechoty Legionw maszerujca

fot. pinakoteka.pl

Nr 40/2012 na Wodaw i Brze. Pod Warszaw wojska radzieckie zostay zwizane energicznym zwrotem zaczepnym si polskich przedmocia, wspartych czogami i atakujcymi w kierunku na Misk Mazowiecki. Postpy uzyskane ju w pierwszym dniu natarcia byy znaczne. 3 Dywizja Piechoty Legionw zaja Wodaw. 1 Dywizja Piechoty Legionw odc i nek Wisznice-Wohy, a 21 Dywizja Piechoty Grskiej oraz dywizje wielkopolskie 14 i 16 osigny rubie rzeki Wilgi, zajy Garwolin i wysuny patrole pod Wizown. 2 Dywizja Piechoty Legionw, przerzucona z zachodniego brzegu Wisy, przeja rol odwodu grupy uderzeniowej.

-5byo mniej docenione... Gdyby bitwa pod Warszaw zakoczya si bya zwycistwem bolszewikw, nastpiby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega b o wiem wtpliwoci, i upadkiem Warszawy rodkowa Europa stanaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji (...). Zadaniem pisarzy poli tycznych... jest wytumaczenie europejskiej opinii publicznej, e w roku 1920 Europ zbawia Polska". Simon Goodough znany popularyzator historii wojen i wojskowoci w wydanej w 1979 r. ksice "Tactical Genius in Battle" w uznaniu talentw dowdczych Jzefa Pisudskiego postawi go

fot. biwawarszawska.pl

17 sierpnia siy polskie osigny lini Biaa Podlaska-Midzyrzec-Siedlce-KauszynMisk Mazowiecki. W tym samym czasie reszta wojsk polskich przesza do kontrofensywy na caej dugoci frontu. 5 Armia znad Wkry uderzya na XV i III Armie bolszewickie. Wskutek wspomnianego wyej braku cznoci z dowdztwem i zmczenia onierzy, wiksza cz wojsk sowieckich przesza do nieskoordynowanego odwrotu. Cz si sowieckich, 3 korpus kawalerii GajChana (dwie dywizje) oraz cz 4 i 15 armii (6 dywizji) nie mogc si przebi na wschd 24 sierpnia 1920 roku przekroczya granic niemieck i zostaa internowana na terytorium Prus Wschodnich. Znaczenie Bitwy warszawskiej Znaczenie historyczne Bitwy warszawskiej jest wci niedoceniane zarwno w Polsce jak rwnie na zachodzie Europy. Ambasador brytyjski w przedwojennej Polsce - lord Edgar D'Abernon nazwa j ju w tytule swej ksiki "Osiemnast decydujc bitw w dziejach wiata". W jednym z ar tykuw opublikowanych w sierpniu 1930 r. pisa: "Wspczesna historia cywilizacji zna mao wydarze posiadajcych znaczenie wiksze od bitwy pod Warszaw w roku 1920. Nie zna za ani jednego, ktre by

w krgu zwycizcw 27 najwikszych bitew w dziejach wiata. Wymieni go w szeregu takich strategw jak Temistokles, Aleksander Wielki, Cezar, Gustaw Adolf czy Kondeusz. Francuski genera Louis A. Faury w jednym z artykuw w 1928 r. porwna Bitw warszawsk do Bitwy pod Wiedniem: "Przed dwustu laty Polska pod murami Wiednia uratowaa wiat chrzecijaski od niebezpieczestwa tureckiego; nad Wis i nad Niemnem szlachetny ten nard odda ponownie wiatu cywilizowanemu usug, ktr nie do oceniono". Z kolei brytyjski historyk J.F.C. Fuller napisa w ksice "Bitwa pod Warszaw 1920": "Osaniajc centraln Europ od zarazy marksistowskiej, Bitwa Wa r szawska cofna wskazwki bolszewickiego zegara (...), zatamowaa potencjalny wybuch niezado wolenia spoecznego na Zachodzie, niweczc prawie eksperyment bolszewikw".
Oprac. na podstawie: biwawarszawska.pl

fot. pinakoteka.pl

Gos Polski

-6-

Nr 40/2012

Patroni 2012 roku

Rok 2012 obfituje w mniej lub bardziej okrge rocznice. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwrci szczegln uwag Polakw yjcych w kraju, jak i poza jego granicami, na sylwetki trzech wielkich rodakw: ksidza Piotra Skargi, Jzefa Ignacego Kraszewskiego i Janusz Korczaka. Zwizane to byo z jubileuszami, ktre pozwoliy nieco bliej przyjrze si sylwetkom wspomnianych postaci. I tak w 2012 roku obchodzimy: 400. rocznic mierci Piotra Skargi (1536-1612), jezuity, kaznodziei, pisarza religijnego, hagiografa; l 200. rocznic urodzin Jzefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887), powie cio pisarza, publicysty (19 III - 125. rocznica mierci); l 70. rocznic mierci Janusza Korczaka (1878 lub 1879 - 1942), pisarza, publicysty, pedago ga, autora utworw dla dzieci i modziey. Najwicej miejsca powicono sylwetce tego ostatniego, gdy, jak mona si domyli, jest najbardziej znany modemu pokoleniu. Co wicej, cae swoje ycie powieci pracy z dziemi i modzie.
l

dorosy jest ruchliwy, dziecko wiercipita, dorosy smutny, a dziecko skrzywione, dorosy roztargniony, dziecko gawron, fujara. Dorosy si zamyli, dziecko zagapio. Dorosy robi co powoli, a dziecko si guzdrze. Niby artobliwy jzyk, a przecie niedelikatny. Pdrak, brzdc, malec, rak nawet kiedy si nie gniewaj, k i e d y c h c b y d o b r z y. Tr u d n o , przyzwyczailimy si, ale czasem przykro i gniewa takie lekcewaenie.
Janusz Korczak, Kiedy znw bd may, [w:] tene, Fragmenty utworw, Warszawa 1978.

Ma dziecko przyszo, ale ma i przeszo: pamitne zdarzenia, wspomnienia, wiele godzin najistotniejszych samotnych rozwaa. Nie inaczej ni my pamita i zapomina, ceni i lekceway, logicznie rozumuje i bdzi, gdy nie wie. Rozwanie ufa i wtpi.
Janusz Korczak, Prawo dziecka do szacunku, [w:] S. Wooszyn, Korczak, Warszawa 1978.

W tym te miejscu warto przywoa kilka maksym yciowych, ktre niewtpliwie ksztatuj obraz modego czowieka, bez wzgldu na czas, w ktrym przyszo mu y.

Powiadacie: Nuy nas obcowanie z dziemi. Macie susznoo. Mwicie: Bo musimy si znia do ich po. Znia, pochyla, nagina, kurczy. Mylicie si. Nie to nas mczy. Ale e musimy si wspina do ich uczu. Wspina, wyciga, na palcach stawa, siga. eby nie urazi.
Janusz Korczak, Kiedy znw bd may [w:] tene, Fragmenty utworw, Warszawa 1978.

Janusz Korczak wybrane cytaty

Bo dorosemu nikt nie powie: Wyno si, a d z i e c k u czsto si tak mwi. Zawsze jak dorosy si krzta, to dziecko si plcze, dorosy artuje, a dziecko baznuje, dorosy pacze, a dziecko si mae i beczy,

Jeeli kto zrobi co zego, najlepiej mu przebaczy. Jeeli zrobi co zego, bo nie wiedzia, to ju wie teraz. Jeeli zrobi co zego nieumylnie, bdzie w przyszoci ostroniejszy. Jeli robi co zego, bo mu si trudno przyzwyczai, bdzie si stara. Jeeli zrobi co zego, bo go namwili, ju si nie bdzie sucha.
Janusz Korczak, Wybr pism, t. II, Warszawa 1957

fot. korjan.edu.pl

C nam pozostao? Chyba gboko wzi sobie do serca kilka z tych zda i... malutkimi kroczkami, jak dziecko, wdraa je w ycie
kf

Nr 40/2012

-7-

Rozsawili Polsk
MICHA DRZYMAA W tym roku przypada 75. rocznica mierci i 155. rocznica urdzin Michaa Drzymay. Zwyczajnego polskiego ch opa majcego problemy z wadzami zaborczymi. Sta si on osob opisywan w USA, Wielkiej Brytanii jak i Francji, stajc si symbolem w a l k i z g e r m anizacj. Kim tak naprawd by Drzymaa? Jakie byy koleje jego ycia? I czy posiada jeno jeden wz cyrkowy, ktry tak bardzo utar nosa prusakom? Przeczytajmy o chopie, ktry doczeka si nazwania wsi wasnym nazwiskiem, niczym monowadca
fot. historiamagistravitae.blox.pl

si zaczo Drzymaa pragn wybudowa dom na swojej dziace, a do tego bya mu potrzebna zgoda wadzy pruskiej. Na jego nieszczcie w 1904 roku w Prusach wprowadzono ustaw o nie wydawaniu zgody na budow osadnicz Polakw. Bya to kolejna akcja germanizacyjna po zlikwidowaniu jzyka polskiego ze szk i urzdw. Drzymaa nie dosta zgody i by zmuszony przez dwa lata mieszka w starej stodole wraz z maonk. Prusacy nie dawali mu mimo to spokoju zabraniali mu pali w stodole (palenisko byo dla Drzymaw niezbdne do utrzymania ciepa stodoy jak i sporzdzania posikw), z czego Micha nic sobie nie robi, nawet gdy zaczto nakada na niego grzywny. Zreszt, nie zamierza paci zaborcom. Mieszkanie w stodole by o kopotliwe, zwaszcza zim, dlatego zakupi stary cygaski, bd cyrkowy wz w ktrym zamieszka z on i trzema synami. Caa sprawa zacza nabiera rozgosu, polskie i zagraniczne media zacz y rozpisywa si o nieugitej postawie Drzymay jego walce z zaborc. Rysunek przedstawiaj cy stary wz w ktrym mieszka znalaz si na amach paryskiego Illustration, londy skiego Graphic oraz amerykaskiego Amerikan Geographic Magazine. W adze pruskie szukay rnych drg, by jak najbardziej szkodzi Michaowi. Najczciej nachodziy go organy policyjne i nakaday grzywn za palenie w piecu, gdy to nie skutkowao, zaczto rekwirowa piec Drzymaa za kadym razem zaatwia nowy na miejsce zabranego przez wadz. Zosta nawet zamknity do aresztu, a idc do piewa Jeszcze Polska nie zgina. W wizieniu spoywa jeno posiki przyniesione przez jego on, nie ufa prusakom i obawia si otrucia. W wozie rodzina Drzymaw mieszkaa do maja 1908 roku, potem w darze od ludu polskiego otrzyma nowy wz. Polacy w ten sposb chcieli pokaza, e s razem z nim w tej nierwnej walce. Ponownie zdarzy si incydent z piecem i ponownie Micha trafi do aresztu. Wadze pruskie jednak nie prnoway i odnalazy przepis o nie duszym nili doba postoju wozw cyga skich. Nieugi ty Drzymaa przesuwa swj wz codziennie

Wdrujcy chop
Urodzi si 13 wrzenia 1857 roku w Zdroju (Wielkopolska) w ubogiej chopskiej rodzinie, co nie przeszkodzio mu nauczy si, e tosamo narodowa jest wyjtkowo potrzebna, zwaszcza w tych trudnych czasach zaborw. Oeni si z o rok modsz Jzef Vetter, robotnic folwarczn gdy mia 24 lata. Od tej chwili zacz prawdziwe ycie na walizkach nie zostaj c zbyt d ugo w jednym miejscu. Najsampierw kupi dom od pewnego Niemca wraz z kawakiem ziemi, jednak ju po piciu latach sprzeda posiado i przenis si do Socinia, a nastpnie do Naronik, gdzie rwnie zakupi cztery hektary ziemi wraz z gospodarstwem. Mimo to niebawem (a by to ju rok 1900) sprzeda majtek i ruszy w dalsz drog zacigajc si na folwarkach z on, zazwyczaj na okres jednego roku. Rakoniewice na osiem miesicy stay mu si domem, po tym czasie uda si do Podgradowic (istniejcych w ten czas pod Prusk nazw Kaisertreu (Wierna Cesarzowi). Micha pracowa rwnie jako przewonik dla browaru w Grodzisku Wielkopolskim. Richard Neldner, najbogatszy Niemiec we wsi Podgradowice sprzeda dziak ze stodo w 1904 roku i wtedy

Gos Polski o kilka metrw, co te rwnie codziennie sprawdza pruski andarm. Przechytrzeni w ten sposb prusacy odnaleli nastpny przepis mwicy o tym, e dom mieszkalny musi mie przynajmniej dwa i p metra wysoko ci. Drzyma a prbowa jeszcze odwoa si od decyzji, jednak ostatecznie
fot. historiamagistravitae.blox.pl

-8-

Nr 40/2012 jednak wojna, a Niemcy wci ywili uraz do cwanego Polaka. We wrzeniu hitlerowcy dewastuj grb Drzymay, a jego on wywo do obozu na terenie Niemiec. Jzefa zmara w 1942 roku.

wyeksmitowano go. Micha wraz z rodzin przenis si do ziemianki

Kolejne lata
Ziemianka rwnie nie przetrwaa dugo i Drzymaa zosta zmuszony do zakupu domu w Cegielsku pod Rostarzewem wraz z ziemi. Na remont starego domu nie potrzebowa ju pozwole prusakw. Zajmowa si upraw ziemi jak i rwnie przewoeniem pisaku do Grodziska. Cay czas by monitorowany przez Niemcw. W trakcie I wojny wiatowej zgino jego dwch synw na froncie. W trakcie Powstania Wielkopolskiego Drzymaa spotka si z powstacami wyzwalajcymi jego ziemie. W wolnej ju Polsce Drzyma dopada staro, cho nie porzuci pracy furmana, a wszelkie dolegliwoci zdrowotne leczy starym polskim sposobem alkoholem. Spo ecze stwo przypomnia o sobie o buntowniku patriocie w 1925 roku wraz z wydaniem ksiki Jzefa Weyssenhoffa. Ponownie zainteresoway si nim media, robic wywiady i zdjcia. Zosta zaproszony przez prezydenta Mocickiego do Belwederu oraz na uroczysty bal. W lipcu 1927 roku w towarzystwie prezydenta uczestniczy w uroczystym odsoniciu pomnika Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy. 1 padziernika tego roku wadze Polskie przekazay mu ziemi w Grabwnie (15 hektarw). Tam te dostaa go mier 25 kwietnia 1937 roku. Pochowano go z honorami w Miasteczku Krajeskim. Nadano mu rwnie pomiertnie Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Nastaa

Popularno
Niewtpliwie mia ogromn popularno Wielkopolski chop Drzymaa, zwaywszy na fakt opisywania jego niez omno ci w oglnowiatowych mediach. Doczeka si rwnie ju za swego ycia sztuki teatralnej Wojciecha Rczkowskiego pt. Wz Drzymay wystawianej w Krakowie z okazji 400 lecia bitwy pod Grunwaldem. Dodajmy, e odnoszcej sukcesy. O Drzymale mwi y takie postacie literackie jak np. Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, Bolesaw Prus, a nawet Lew Tostoj. Hod Drzymale niestrudzonemu w walce z zaborc chopu oddaje te w pieni eby Polska bya Polsk Jan Pietrzak. Miejscowo w ktrej odgrywaa si owa walka Drzyma y z systemem z nazwy Podgradowice ju wiosn 1939 roku ku pamici zmieniono. W czasie wojny Niemcy zmieniaj nazw na Volkstreu, po wojnie do dnia dzisiejszego funkcjonuje nazwa Drzymaowo. Dzi we wsi stoi replika drugiego wozu Drzymay.

Opracowano na podstawie: historiamagistravitae.blox.pl

fot. historiamagistravitae.blox.pl

Nr 40/2012

-9-

ycie polonijne w Kirgistanie

Po co jedzi dokd tam, by tylko tarza si na play
29 marca 2012 roku w Biszkeku zosta otwarty Konsulat Honorowy RP w Republice Kirgiskiej. Konsulem honorowym zosta miejscowy biznesmen, mogcy si pochwali znacznym wkadem w rozwj polsko-kirgiskich stosunkw gospodarczych Alexander Zlatkin. Ze wzgldu na ograniczone amy czasopisma przedstawiamy fragmenty rozmowy, bowiem pan Zlatkin okaza si by interesujcym, rozmownym interlokutorem. Czy pamita pan w jakich okolicznociach zaproponowano panu objcie stanowiska konsula honorowego Polski? Tak, oczywicie. Miao to miejsce w lutym 2011 roku podczas spotkania z panem Michaem (Micha Chabros II sekretarz Ambasady RP w Astanie przyp. R.M.) Pomys otwarcia polskiego konsulatu honorowego w Biszkeku nalea do pana Jacka Kluczkowskiego, nadzwyczajnego i penomocnego ambasadora RP w Kazachstanie i Kirgistanie. Dla niego byo wane to, by nie tylko w Kazachstanie, ale i w Kirgistanie na stae znajdowao si oficjalne dyplomatyczne przedstawicielstwo Polski. Wrd potencjalnych kandydatw na to stanowisko bya rozpatrywana rwnie moja kandydatura. Najpierw prowadzili my rozmowy z panem Michaem przy kawie, po jakim czasie odbyo si spotkanie z ambasadorem, a ju pniej rozmawiaem po kolei ze wszystkimi przedstawicielami polskiego korpusu dyplomatycznego. I w rezultacie doszli my do porozumienia. Byo mi bardzo mio, e wybrano wanie moj kandydatur. Kandydatom na stanowisko konsula honorowego stawia si wysokie wymagania: nieskazitelna reputacja, dobra pozycja spoeczna, odpowiednie kontakty, solidne wykszta cenie. Je eli kto podejmuje si tego zadania, otrzymuje wszystkie potrzebne pe nomocnictwa i atrybuty, ale take powinien sam ponosi koszty tej dziaalnoci, nie otrzymujc adnego wynagrodzenia. Jaka bya pana motywacja, by podj si tej roli? To prawda, za to stanowisko nie naley si adna zapata. To znaczy kraj, ktry oferuje pe nomocnictwa i stanowisko konsula honorowego, w aden sposb nie opaca jego dziaalnoci. Konsulami honorowymi zostaj najczciej biznesmeni, jak pani susznie zauwa y a, ciesz cy si bardzo dobr reputacj, bdcy w stanie przyczyni si do rozwoju stosunkw dwustronnych. Nie otrzymuj materialnego wynagrodzenia za swoj prac i w dodatku ponosz koszty wynagrodzenia pracownikw konsulatu, rwnie remont pomieszczenia konsulatu by zrobiony na mj koszt. Jednak wszystko to robi z przyjemnoci. Uwaam, e nie tylko pienidze si licz, s jeszcze niematerialne korzyci. Co to jest konsulat honorowy. Dla wielu z pewno ci nie ma r nicy mi dzy profesjonalnym a honorowym konsulem. Tak, ludzie nie w peni rozumiej t rnic, chocia rnica, bezsprzecznie, istnieje. Nikt z pracownikw konsulatu honorowego, w tym i ja, nie jestemy etatowymi dyplomatami. Po prostu pracujemy dla Polski w Kirgistanie, przy czym nasze przywileje s ograniczone. Czym konsulat si zajmuje, jakie kwestie podejmuje? W gruncie rzeczy, pierwsze i najwaniejsze zadanie to rozwj wsppracy gospodarczej midzy obu krajami. Polscy biznesmeni s zainteresowani wspprac z Kirgistanem, a i kirgiskie firmy ju dawno i z przyjemnoci wsppracuj z Polsk, dlatego e polskie towary to doskonaa europejska jako przy bardzo konkurencyjnej cenie. Oprcz tego w dokumencie, ktry podpisa minister spraw zagranicznych Polski Radosaw Sikorski, widnieje zapis, e nasz konsulat powinien zapewni peny zakres usug dla obywateli polskich. Polacy, przebywajcy w Kirgistanie i nie majcy moliwoci zwrcenia si do ambasady ani do konsulatu generalnego,

Gos Polski mog zawsze przyj do konsulatu honorowego po pomoc czy porad. Przyjmuj pastwo rwnie dokumenty wizowe Przyjmujemy, ale musz uprzedzi, e nie podejmujemy decyzji o przyznaniu wiz, to mog zrobi tylko pracownicy polskiego MSZ w Amaty lub Astanie. Do momentu otwarcia tutaj konsulatu honorowego, w celu otrzymania polskiej wizy obywatele Kirgistanu musieli dwukrotnie uda si do Amaty. Raz, by zoy dokumenty i drugi raz, by odebra wiz. Wwczas do obowizujcej opaty wizowej dochodziy jeszcze koszty transportu, nie byo innej moliwoci. Ponadto przekraczanie kirgisko-kazachskiej granicy nie nale y do najprzyjemniejszych. Teraz wszyscy mog przyj do nas, do konsulatu i po tygodniu, maksymalnie dwch otrzymaj z powrotem paszport z wiz. Czy jest mo liwo zorganizowania dyurw konsularnych w Biszkeku, gdzie na przykad raz w miesicu przyjedaby konsul z Amaty? Poczyniono ustalenia, e od czasu do czasu bdzie do nas przyjeda konsul z Konsulatu Generalnego. Niejednokrotnie omawialimy ten temat. Jest zrozumienie z polskiej strony i umwilimy si, e to bdzie miao miejsce w takich wypadkach, gdy np. b dzie potrzeba osobistego kontaktu i rozmowy konsula z obywatelem wnioskujcym o wiz. By moe w przyszoci, gdy polska strona zobaczy, e ilo wnioskw szybko ronie, bdzie tutaj otwarty punkt konsularny i wwczas czas oczekiwania na polsk wiz ulegnie skrceniu. Najwikszy problem w pracy konsulatu od momentu obj cia przez pana tego stanowiska? Jako przykad mog przytoczy histori z obywatelem polskim, ktry zosta zatrzymany i aresztowany w Kirgistanie. By on poszukiwany przez Interpol od wielu lat. W areszcie w Biszkeku znajdowa si ju kilka miesi cy, poniewa nie mia polskiego paszportu i zawis midzy niebem a ziemi. Kirgiska strona chciaa jego ekstradycji do Polski, ale poniewa nie mia paszportu, nie

- 10 -

Nr 40/2012 mona byo niczego zrobi. Dopiero po tym jak prokuratura generalna RK zwrci a si do Konsulatu RP w Amaty oraz do naszego konsulatu, natychmiast zwrciem si z oficjaln not do MSZ Kirgistanu z prob o widzenie z aresztowanym. Tam pozwolono mi zrobi zdjcie zatrzymanemu, potrzebne do wyrobienia tymczasowego paszportu. Dopiero wtedy strona kirgiska moga uruchomi procedur ekstradycyjn i w kocu przekaza zatrzymanego Polsce, gdzie sd zdecyduje o jego winie. Jeeli nawet naruszy prawo, to on rwnie ma swoje prawa, jak kady inny czowiek. Staralimy si w tej sytuacji pomc polskiemu obywatelowi. Co pan czu w momencie, gdy wrczano panu egzekwatur? Wie pani, mieszane uczucia dosy czsto przychodzio mi wystpowa przed du publicznoci, ale podczas tej ceremonii, szczerze mwic, bardzo si denerwowaem. Bardzo dugo przygotowywalimy to przyjcie, to wane wydarzenie w moim yciu, nowy etap i dlatego bardzo si niepokoiem jak to wszystko wypadnie. Ale bezwarunkowo, najwaniejsze, co czuem w tym momencie to rado i wdziczno za okazany mi honor. W ubiegym roku by pan nagrodzony za wkad w rozwj stosunkw handlowych midzy dwoma krajami. Co to dla pana oznacza? To wana ocena mojego osobistego wkadu. O ile w tym momencie jeszcze nie miaem oficjalnego statusu konsula. W 2011 roku czsto spotykaem si biznesmenami, ktrzy przyjedali do Biszkeku, organizowaem im spotkania z potencjalnymi partnerami. Oprcz tego, wsppracuj z Polsk rwnie w sferze swojego prywatnego biznesu, a mianowicie poligrafii. Tylko w 20 12 roku zostao zakupionych kilka sztuk maszyn poligraficznych od polskiej firmy.
Rozmawiaa Renata Matusiak Cig dalszy w nastpnym numerze

Nr 40/2012

- 11 -

Poznajemy bogaty wiat przyrody naszych ojczyzn

fot. www.zubry.com
fot. www.zubry.com

Bizon

ubr

ubr to polska duma i jeden z symboli Polski na wiecie. Historia ubra splata si cile z histori naszego kraju. Niewielu jednak wie, e 80 lat temu los tego gatunku zalea od kilku osobnikw i gwnie dziki niezwykemu powiceniu Polakw ubry przetrway do dzi. Co kady powinien wiedzie o ubrach? Rnica midzy bizonem a ubrem S to dwa rne gatunki nalece do tego samego rodzaju Bison . Chocia maj wsplnego przodka, ubr zamieszkuje lasy Europy a bizon prerie Ameryki Pnocnej. ubr [, (. Bison bonasus)] jest najwikszym dziko yjcym ssakiem w Europie Wielko ubra zaley od wieku i pci. Waga samca wynosi od 440 do 920 kg, a wysoko w kbie dochodzi do 188 cm. Samice wa od 320 do 640 kg. Pomimo takich rozmiarw potrafi on biec 40 km/h i bez problemw przeskoczy szeroki strumie lub pot. ubr jako gatunek dzieli si na trzy podgatunki: ubr nizinny (biaowieski), ubr grski (kaukaski) i wymary bardzo dawno temu podgatunek Bison bonasus hungarorum oraz na lini nizinno-kaukask (mieszace podgatunkw).Jest wymienicie przystosowany do ycia w puszczy. Dwutaktowy ruch koczyn przednich zapobiega wejciu na teren bagnisty. Szeroko ciaa uzaleniona jest od rozstawu rogw, zapewniajc sprawne poruszanie si pomidzy drzewami. Sier o barwie nizinnego lasu w zimie pozwala by niewidocznym dla oka. ubry nie jedz ubrwki!

cay kontynent europejski, a w XIX wieku naszej ery mona go byo spotka tylko na ziemiach polskich i w grach Kaukazu. W 1919 roku w Puszczy Biaowieskiej zgin ostatniyjcy na wolnoi osobnik ubra nizinnego, a w 1925 zgin ostatni ubr grski na Kaukazie. Polacy przyczynili si do uratowania gatunku.Na Midzynarodowym Kongresie Ochrony Przyrody w 1923 roku Polska zaapelowaa o ratowanie ubrw. Udao si przekona przyrodnikw z innych pastw i tego samego roku zaoono Midzynarodowe Towarzystwo Ochrony ubra. Los gatunku zalea od kilkudziesiciu osobnikw, ktre ocalay w zoo i prywatnych zwierzycach. Po II Wojnie wiatowej Polska staa si wiatowym centrum hodowli ubra. Wszystkie obecnie yjce ubry pochodz od 12 osobnikw, a ubry nizinne (biaowieskie) tylko od 7 sztuk. ubr jest gatunkiem chronionym! Czciowa ochrona ubra rozpocza si ju w XVI wieku dziki dekretom krlewskim, a w czasie rozbiorw poprzez przepisy carskie zakazujce polowania na ubry przecitnym ludziom. W 1966 roku ubr zosta wpisany do Czerwonej Ksigi gatunkw zagroonych wyginiciem. Na caym wiecie ubr objty jest cis ochron gatunkow. Pierwsze dwie litery imienia wiadcz o pochodzeniu Wszystkie ubry nizinne (biaowieskie) yjce w hodowlach zamknitych, umieszczane s w Ksidze Rodowodowej ubrw. Zawiera ona rodowody i historie ycia poszczeglnych osobnikw. ubrom nadaje si imi i numer rodowodowy. Pierwsze dwie litery imienia informuj o pochodzeniu danego osobnika.
Opracowano na podstawie strony www.zubry.com

Zosta cakowicie wytpiony na wolnoci 20 tysicy lat temu ubry zamieszkiway prawie

Gos Polski

- 12 -

Nr 40/2012

Tradycje, mentalnoci i charakter Kirgizw w oparciu o pierwsze wydanie ksiki: ywot Adolfa Januszkiewicza i jego listy ze stepw kirgizkich (ci g dalszy)
Mentalnoci Mentalno u Januszkiewicza oznacza nieuwiadomiony system zasad, ktrymi kierowali si XIX w. Kirgizi przy wartociowaniu rzeczywistoci. Autor ukaza j dualistycznie: jako pozytywny i negatywny zesp cech charakteru. Do pozytywnych cech Kirgizw Januszkiewicz zalicza ich uzdolnienia i predyspozycje. W rd predyspozycji wymienia umiejtno poskramiania koni i elokwencj. W notatce z 23 sierpnia autor pisze: [] Coraz bardziej przekonywam si, ze Kirgizy maj wielkie zdolnoci umysowe. Co za atwo mwienia! Jak umiej kady swj interes objani i zbija zrcznie zarzuty przeciwnika! I u dzieci nawet umys rozwija si bardzo prdko []. Kirgiskie kobiety s waleczne. Autor 15 sierpnia zapisa: [] silniej si broni nili mczyni. Czsto rzucaj swe dzieci pod nogi [koni napastnikw] lub nadstawiaj je pod ciosy, dla obudzenia miosierdzia; niekiedy zasoniwszy niemi swe piersi, same zadaj razy []. Kobiety s te bardziej miosierne i litociwe od mczyzn. O tym miosierdziu Adolf pisze: [] Jecy, ktrzy byli u Kirgizw w niewoli, opowiadali [], e kiedy lec zwizani, nie mogli u mczyzn doprosi si kawaka krutu lub kropli wody, kobiety ukradkiem daway im je i pi []. Mczyni za nic sobie mieli medale Rosjan i mieli si z [] kawalerw medalowych []. Kirgizi, to w opinii Januszkiewicza nard honorowy, cierpliwy, szlachetny, umiejcy przebacza i gotowy do wspzawodnictwa. Na potwierdzenie tych sw moemy znale wiele fragmentw z notatek. Oto jeden z nich: [] Wtedy Isan rzek: Jeste bez mzgu i nic wicej. Powiedz czy miae rozum bi mnie, bi Kirgiza? Spae, mogem ci zabi, zabra twojego kona i pojecha. Szczcie twoje, em do ciebie przywizany [] Bogaci Kirgizi lubi duej pospa : [] wyleguj si pod swojemi bucharskimi ko drami; biedni tylko robotnicy, stru e tabunw i kobiety, na ktrych karku najwiksza cz pracy nie maj czasu spa dugo[]. Do pozytyww kirgiskich Januszkiewicz zalicza umiejtno swobodnego znoszenia zmian temperatury 30 sierpnia zapisa: [] Kirgizom dzisiejsze zimno ani w gowie, jad sobie w swych letnich chaatach, kiedy my musielimy wydoby z tumokw nasze kaftaniki, szaliki, futra, sowem cay arsena przeciwmrozowy [] Adolf Januszkiewicz wymienia te negatywne mentalnoci spotkanych Kirgizw. Do nich zalicza ujemne cechy charakteru, takie jak: chytro, skpstwo, lenistwo. Z pewnoci do negatywnych przyzwyczaje nale y zaliczy zamiowanie Kirgizw do kradziey koni. Autor zauwaa, ze proceder sta si namitnoci. Jako przykad lenistwa i [] przyzwyczajenia do prniactwa [] opisuje fakt: [] Zauwaylimy pewnego mu, czowieka majcego on, dzieci, gospodarstwo, ktry od rana do nocy nic nawet nie mwic, siedzi u nas, chocia jeszcze pierwszego dnia bydo jego zapisano []. O stosunkach bogatych do biednych wiadczy fragment: [] Ci bogacze stepowi, ufni w swj majtek obchodz si z ubogimi jak sami chc []. Nawet ojciec boi si syna by go nie okrad, np.: [] sutan Gazy, ojciec sawnego Chudajmey znajdujcego si [] przy Kenesarym [] lka si swojego syna, eby go nie zrabowa []. Do bardziej negatywnych zachowa nale przytaczane okrucie stwa su tana Kenesarego: [] Dosza nas wie o wyprawie Kenesaregona Dzikokamiennych Kirgizw. Sycha, ze 700 jurt zniszczy; przy czem miay dzia si okruciestwa; przywizywano jakoby kobiety brzemienne do kieregw i p atano im brzuchy[]. Do innych negatywnych cech i postaw opisanych przez Januszkiewicza mona zaliczy : [] atwo Kirgizek [] usprawiedliwiona zym traktowaniem przez mczyzn. W zapiskach tych moemy znale pewn hierarchi wartoci, a wic gradacje tego, co sobie Kirgizi bardziej lub mniej ceni: [] w nastpujcym porzdku kad stworzenia Boe: naprzd czowiek, po czowieku ko, po koniu kobieta, a dalej wielbd, krowa, owca, koza i na koniec [] pies []. Do kardynalnych mentalnoci Januszkiewicz zalicza niepokj. [] Kirgiz niespokojny, zawsze lubi odmienia miejsce[]. Inne cechy, to nieustanny apetyt i umiejtno wytrzymywania godu [] Kirgizy niezmiernie

Nr 40/2012

- 13 Za konkluzj opisu mentalnoci kazachskiej mo e pos u y cytat: [] W przecigu tylu miesicy, na jeden denar nic nam nie zgino. Sowem pomimo swoich wad, wypywajc czci z braku owiecenia, czci z religii zmconej przesdami i zabobonami, jest to nard nie gorszy od drugich. Nasze nisze klasy w porwnaniu z Kirgizami bardzo by si ze wyday []. W podsumowaniu mona postawi tez, i Januszkiewicz sdzi, e wiele zego w mentalnoci Kirgizw pochodzi od innych narodw. Z opisanej przez Augusta Januszkiewicza rzeczywisto ci wynika, e istnieje cisa relacja zwrotna midzy tradycjami a mentalnoci Kirgizw. Za cao tej dynamicznej rzeczywistoci jest kontekstem szeroko pojtej kultury narodw Azji.
Dariusz Sukowski mgr filologii polskiej, wizytator, Lubelskie Kuratorium Owiaty

dugo wytrzymuj gd i potem nic im nie szkodzi, gdy si nagle objedz istne wilki []. Kirgizi wed ug Januszkiewicza lubi porywa nie tylko konie, ale i dziewki. Porwane dziewczyny traktowane s przedmiotowo jak niewolnice. Porywajcy nie musi paci za dziewczyn koymu, a ojciec dziewczyny te jest szczliwy, bo nie musi paci posagu. Autor dokonuje pewnych uoglnie piszc o mioci. [] Faszywe ma ten wyobraenie kto sdzi, e u nich znana jest mio, jak my pojmujemy. Nigdy tam tego nie masz, eby m pieci si z on po naszemu albo eby wzi crk na kolana. Kobieta u Kirgiza w caem znaczeniu niewolnica; kiedy mu si podoba, woa j jak psa do oa, i na tem koniec; sprzykrzy si jedna, bierze drug, t si nasyci, jeli bogaty kupuje sobie trzeci i tak dalej. Z tych rnych maestw rodzi si mnstwo dzieci; jake do nich wszystkich mie przywizanie []. Mona rzec, ze Kirgizi XIX w. rzadko okazywali czuo rodzinie.

Kopoty Polakw z Kazachstanu

W drugiej dekadzie lipca 2012 roku przyby do Kazachstanu z robocz wizyt szef MON Tomasz Samosiak. Wrd omawianych problemw nie zabrako te poruszenia spraw zwizanych z problemami, z ktrymi boryka si tutejsza Polonia. Nauk jzyka polskiego wskazali jako swj najwikszy problem przedstawiciele Polonii w Kazachstanie, jednoczenie proszc o pomoc w utworzeniu Domu Polskiego. W Ama-Acie na poudniu kraju z Poloni spotka si szef MON Tomasz Siemoniak. Polski minister obrony w konsulacie generalnym RP rozmawia z grup ok. 20. przedstawicieli rodowisk polonijnych. Konsul generalny w Ama-Acie Wiesaw Osuchowski podczas spotkania prowadzonego przewanie w jzyku rosyjskim - przyzna, e najbardziej problematyczna dla Polakw jest utrudniona nauka ojczystego jzyka. Niedugo po rozpadzie ZSRR na poudniu Kazachstanu byo nawet 40 nauczycieli jzyka polskiego, obecnie jest jeden-dwch. Podobnie mwili przedstawiciele Polonii. Prawnik z uniwersytetu w Ama-Acie i szef Zwizku Polakw w Kazachstanie, prof. Jan Zinkiewicz przyzna, e mieszkacy caego kraju, nie tylko Polacy, posuguj si gwnie rosyjskim. Nawet Kazachowie rozmawiaj w 90 proc. po rosyjsku. Dla nich odrodzenie jzyka te jest problemem, my nie jestemy jakim wyjtkiem - powiedzia dziennikarzom prof. Zinkiewicz. Zachca nauczycieli do przyjedania do Kazachstanu. To jest ciekawy kraj. Polacy, ktrzy tu yj, rdzenni Polacy, adaptuj si w Kazachstanie i potem wyjeda nie bardzo chc - powiedzia szef Zwizku Polakw w Kazachstanie. Rwnie 18-letnia Marina apina, jedna z piciu osb, ktre w czwartek w Ama-Acie od e bray Karty Polaka, przyznaa, e nauczycieli polskiego jest zbyt mao w proporcji do osb zainteresowanych nauk. Na spotkaniu z szefem MON Polacy z poudniowego Kazachstanu prosili te o pomoc w utworzeniu Domu Polskiego w Ama-Acie. Zwracali uwag, e podobn placwk ma np. mniejszo niemiecka. W caym Kazachstanie jest ok. 50 tys. osb polskiego pochodzenia.
Opracowano na podstawie doniesie PAP

Gos Polski

- 14 -

Nr 40/2012

Historia mojej rodziny

Dzie dobry! Szanowna redakcjo Gosu Polskiego! Nazywam si Olga Efremowa, jestem z Kazachstanu, z miasta Ekibastuz! Chciaabym opowiedzie histori mojej rodziny i poprosi, eby ona zostaa opublikowana w gazecie Gos Polski. I mam nadziej, e moe t histori przeczytaj ludzie, ktrzy bd zna czonkw mojej rodziny, moe kto pomoe i znajd brata babci - Stefana, ktrego szukamy ju ponad 40 lat! Szukalimy przez organizacj Czerwony Krzy, pisalimy listy do wielu rnych organizacji, ale nie byo adnych rezultatw. Mamy wiar w sercach, jak miaa t wiar w sobie moja babcia. A teraz opowiem nasz histori. Historia mojej Rodziny (Rodzina Jasiskich) Moja babcia, Maryja Lewicka, crka Stanis awa, urodzi a si w 1922 roku w obwodzie ytomierskim, we wsi Szczednia, rejonie jaruskmi. Mj dziadek, Jzef Jasiski, syn Iwana, urodzi si w 1920 roku, w obwodzie chmielnickim, we wsi Biohorodka, rejonie izjasawskim. Moi dziadkowie byli deportowani do Kazachstanu w 1936 roku, jak wielu Polakw w tych czasach. Moja babcia (Maryja Lewicka) mieszkaa z rodzicami i z bratem Stefanem w obwodzie ytomierskim, wie Szczednia. Kiedy bya deportowana do Kazachstanu, miaa 13 lat, a modszy brat babci, Stefan, wtedy mia 6 lat. Kiedy babcia z rodzicami biegli do pocigu, ktry j e c h a d o Kazachstanu, w tym momencie babcia zauwaya, e z nimi nie ma Stefana. Babcia krzyczaa, pakaa: Stefan Stefan, ale Stefana nie byo. Pniej, ju po drodze, babcia szukaa Stefana w caym pocigu, ale niestety nie znalaza. Pozosta w jej sercu bl na cae ycie!!! Dziadkowie jechali pocigiem towarowym. Wagony byy podzielone na dwie grupy: przeznaczone dla ludzi i byda. Pocig rzadko si zatrzymywa. W wagonach byo ciemno, ciasno i bardzo chodno. Dzieci spay na grnych pkach, doroli na dolnych. Ludzie byli godni, bya ju pna jesie, miejscami step pokrywa nieg, byo bardzo zimno Mj dziadek, Jzef Jasiski, by deportowany do Kazachstanu z obwodu chmielnickiego do Andriejewki. Kiedy przyjechali, by wrzesie byo ju bardzo zimno, w dzie czasami prszy nieg, a w nocy byy ju przymrozki. Deportowanych wysadzono na stepie nie byo gdzie mieszka i dlatego te ludzie zaczli kopa w ziemi doy; utworzone w ten sposb ziemianki przykrywali sianem i ziemi. Zim sufity ziemianki przykrywaa warstwa szronu, ludzie spali w ubraniach. Dziadek mj by deportowany do Andriejewki, a moja babcia bya deportowana do Tajynszy, dalej ich droga bya jedna do Karagandy, stacja Wielka Michajowka. Wtedy m odzi ludzie byli kierowani do pracy w k o p a l n i a c h K a r agandy. Wanie tam, w pracy mj dziadek pozna babci, powstaa nowa moda rodzina Jasiskich! W 1946 roku urodzi si ich pierwszy syn Antek, w 1949 r. syn Wiktor, w 1954 r. crka Jelena (moja mama), w 1956 Wadysaw, w 1959 r. ostatnia crka Walentyna. Babcia i dziadek ciko pracowali na drogach kolejowych i w kopalniach karagandyjskich. Rodzina bya wielka, babcia pracowaa dniami i nocami, eby byo chocia troch jedzenia dla dzieci. Ja pamitam, jak babcia mi to wszystko opowiadaa, a w jej oczach byo duo ez! Byo wida, jak byo jej ciko mwi o tych czasach o smutnych czasach deportacji. Babcia mwia, e kiedy by w domu chleb, to ten chleb by bardzo smaczny, ale babcia bya zawsze g odna, bo wszystko oddawa a dzieciom i mowi. Najtrudniejszym okresem pobytu na zesaniu bya zima, jak opowiadaa mi babcia. Ziemianki

Nr 40/2012 byway zasypane niegiem, z daleka wida byo tylko ich kominy. Zawsze w nich byo bardzo zimno, chocia palio si w piecu. G wnym rd em opalu by a s oma i kiziaki. ciany od wewntrz pokrywa nieg i ld. Z sufitu zwisay sople. Zim zawsze brakowao jedzenia. ycie dziadkw upywao na cigej pracy. Po wielu latach pracy i mieszkania w Karagandzie na stacji Wielka Michajowka, dziadkowie zostali skierowani do miasta Ekibastuz, do pracy ju w ekibastuskich kopalniach i na drogach kolejowych. Babcia i dziadek swoimi r kami zbudowali dom w Ekibastuzie i zamieszkaa w nim, nasza dua rodzina Jasiskich! Tam zostali ju do koca swojego ycia. Pradziadek mj Iwan Jasiskij by generaem armii, uczestnikiem I wojny wiatowej na terytorium Polski! Moja prababcia opowiadaa, e kiedy pradziadek poszed ze swoim wojskiem do Polski, przyszli do domu nieznani jej ludzie i pytali j, gdzie teraz jest jej m, ale prababcia nic dokadnie nie wiedziaa, tylko to, e mj pradziadek by na froncie zachodnim w Polsce! Nic nie powiedziaa tym ludziom, ktrzy do niej przyszli, to ich rozsierdzio i chcieli j zamordowa, ale darowali jej ycie, dlatego e na jej rkach byo mae dziecko mj dziadek Jzef. Tu lad si urywa i dotd nie wiemy, co stao si dalej z moim pradziadkiem Iwanem Jasiskim, ktry by Polakiem i generaem wojska (ktrego wojska, te dokadnie nie wiemy)! Ale bardzo chcemy dokadnie wiedzie o swoich przodkach, bo oni byli niezwykymi ludmi i w ich sercach zawsze pona wielka mio do swojej ojczyzny Polski!!! Moja babcia Maryja Jasiska ma bardzo duo nagrd, wrd nich zoty medal dla przykadnej matki (mnogodietnoj materi), ktra wychowaa wiele dzieci, medal za to, e ciko pracowaa itd. Mj dziadek, Jzef Jasiski, te posiada medale i nagrody, i listy z wyrazami szacunku. Chciaabym wszystko wiedzie o swoich przodkach, a pami o nich przekaza swoim dzieciom, poniewa teraz ju my bdziemy tworzy histori naszej rodziny! Z wyrazem szacunku (dla caej redakcji Gosu Polskiego) Efremowa Olga! Z gry dzikuj bardzo! Autorka: Efremowa Olga wnuczka Maryi i Jzefa Jasiskich Adres: Kazachstan, Ekibastuz 141207 ul. M. Auezowa 83.125

E-mail: Oli_kleopatra@mail.ru Pamitki rodzinne

Rodzina Jasiskich

Gos Polski

- 16 -

Nr 40/2012

Bal Jesienny w Kokszetau

15 wrzenia w Stowarzyszeniu Polakw Rejonu Akmoliskiego odby si kolejny Bal Jesienny, jego motto brzmiao: Mioci pikne chwile Organizatorzy tej imprezy postanowili pokaza histori balu, wykorzystujc przy tym najznamienitsze dziea literatury i muzyki klasycznej. Ponadto celem imprezy byo oswojenie modego pokolenia z istot pikna poprzez zaznajomienie go z muzyk klasyczn i literatur, a take zwikszenie motywacji do samodoskonalenia, zarwno estetycznego jak i intelektualnego. przedstawienie teatralne. Bal rozpocz si od fragmentu synnej tragedii Szekspira Romeo i Julia w jzyku polskim, w wykonaniu Janiny Suchowieckiej i Wiktora Makowskiego. Nastpnie widz mg delektowa si fragmentami z musicalu o tym samym tytule. Dzieci kontynuoway wystp, recytujc wiersze znanych polskich poetw. Co wane, wszystkie wiersze zostay wykonane po polsku. Gospodynie Balu: Janina Suchowiecka i Ekaterina Efimenko przedstawiy histori powstania tradycji balu w rnych krajach. Prowadzce uroczysto w sposb szczeglny zaznaczyy, e Wiede ju od dawna niezmiennie zachowuje tytu wiatowej stolicy balw. W sezonie w stolicy Austrii odbywa si ponad 200 tego typu imprez, gwnym i najwaniejszym z nich, nie tylko w Austrii, ale take w caej Europie, jest bal, ktry odbywa si w budynku wiedeskiej Opery. Wiedeskie bale z wielkimi sukcesami odbywaj si w Pradze, Nowym Jorku, Rzymie, Tokio i Moskwie. Od 2007 roku miejsce w tej zaszczytnej sztafecie zajo take miasto Amaty. A nasz Bal Jesienny w Kokszetau odbywa si ju od 4 lat. Przez cay rok z wielk niecierpliwoci oczekujemy kolejnej imprezy, jak jakiego malekiego cudu, ktry ma si wydarzy. Dlatego, e nasz Bal Jesienny to nie tylko widowisko teatralne, gdzie s tylko artyci i widzowie. Bal to nowoczesna rozrywka, wolny czas dla wszystkich w nim uczestniczcych. Kady moe tu odpocz nie tylko duchowo, ale take pozna nowych i ciekawych ludzi. Jeli, drogi Czytelniku, ju raz znalaze si na balu, nie moesz sobie odmwi przyjemnoci wyjcia na parkiet jeszcze i jeszcze. Tajemnic oszaamiajcego przycigania tego typu rozrywki jest to, e nauczywszy si taczy walca, dajecie si Pastwo wcign w wir innej kultury i bdzie przez cay rok z drcym sercem oczekiwa momentu, kiedy wodzirej wypowie znamienn fraz: Walca tacz wszyscy. Z tymi sowami, gospodynie uroczystoci w towarzy stwie swoich partnerw, wkroczyy tanecznym krokiem na parkiet. Tym samym rozpocza si w taneczna gala.

Przy wejciu do jednej z najpikniejszych sal balowych w miecie goci wita mistrz ceremonii w towarzystwie piknych towarzyszek. Naley zauway, e wszyscy uczestnicy byli ubrani w historyczne stroje balowe. Gomi Balu Jesiennego byli: Konsul Ambasady RP w Astanie - Pan Bartosz Jaboski, przedstawiciele Akmoliskiego Z gromadzenia Narodu Kazachstanu, kierownicy i modzie z orodkw etnicznokulturowych, uczniowie szkoy Szanyrak, przedstawiciele szkolnych stowarzysze dziecicych i modzieowych organizacji Akmoliskiego Zgromadzenia Narodu Kazachstanu na czele z jego przewodniczc Galyamov D.V., reprezentanci czkaowskich i tajynszyskich szk rednich wraz z opiekunami. Byo te wielu goci z naszego miasta i obwodu. Umiejtnie dobrana muzyka, owietlenie i prezentacja multimedialna w duej mierze stworzyy niepowtarzaln atmosfer i odday ducha klasycznego balu. Modzieowe skrzydo Zwizku Polakw Obwodu Akmoliskiego, pod kierunkiem Ludmiy Suchowieckiej przygotowao dla goci

Nr 40/2012 Po nich na parkiecie pojawili si wszyscy uczestnicy Balu Jesiennego: Wiera Vamboldt (Stowarzyszenie Niemcw Obwodu Akmoliskiego - Wiedergeburt), ktrej towarzyszy W adimir Byczkow (Stowarzyszenie Polakw Obwodu Akmoliskiego) Anastasia Brykowa (Sowiaskie Kulturalno-Owiatowe Stowarzyszenie ), towarzyszy jej Maksim Safonow (Stowarzyszenie Polakw Obwodu Akmolinskiego), Waleria Suchowiecka (Stowarzyszenie Polakw Obwodu Akmolinskiego) z partnerem Paw em Abramaszwilim (Stowarzyszenie Polakw Obwodu Akmoliskiego) Inna Meszkorez z towa-rzyszem Maksimem Mazurem (rednia Szkoa nr 4, Tayjnsza), a tak e Natalia Turowska i Aleksander Udoczkin (rednia Szkoa nr 1, Czkaowo) oraz adyra Biljalowaz tajemniczym partnerem reprezentuj cym Dom Przyjani. W dalszej cz ci Balu Jesiennego uczestnicy przedstawili widzom fragmenty obrazw synnych klasycznych dzie litera-

- 17 nieprzemijajcy Walc kwiatw Czajkowskiego. Byli wspomagani przez dziewczta z zespou ludowego Polanie. Zgodnie z tradycj, na balu grano muzyk na ywo. Przedstawiciel Stowarzyszenia Polakw Obwodu Akmoli skiego Witalij Janykow wykona na scenie kilka utworw gitarowych. Publicznoci ukazali si rwnie w walcach wiedeskim i klasycznym Ekaterina, Elena i Wladimir Fominowie. Rozbrzmieway pieni polskie, francuskie i rosyjskie w wykonaniu Istiny Szwiecowej (PDO DVR Aulet)

i Aleksandra Suchowieckiego (Stowa rzyszenie Polakw Obwodu Akmoliskiego), Jany Chabibulinoj (Tatarskie Centrum Kultury), Darii Boldinoj. Na zakoczenie Balu Jesiennego, Pan Bartosz Jaboski - Konsul Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Astanie wrczy Weronice Nemeszewej i Ludmile Suchowieckiej Karty Polaka. Ta ostatnia zostaa rwnie uhonorowana za wieloletni owocn prac na rzecz Polonii otrzyma a list gratulacyjny z Ambasady RP. ckich. Zaprezentowano midzy innymi takie dzie a jak: Romeo i Julia Szekspira i Eugeniusza Oniegina Puszkina, Po balu Tostoja i Pana Tadeusza Mickiewicza. Mi dzy scenami rozbrzmiewa y najpikniejsze synne walce. Gocie mogli rozerwa si , uczestnicz c w wielu konkursach i zabawach dotycz cych znajomoci Polski, a take wzi udzia w grach poznanych w dziecistwie. Naley rwnie zauway, e wrd goci balu byo wiele maych dzieci i dentelmenw, ktrzy stali si wymown ozdob uroczystoci. Najmodsi reprezentanci Stowarzyszenia Polakw Obwodu Akmoliskiego wykonali Pan Konsul doceni prac organizatorw, bardzo wysoko oceniajc ich prac zwizan z przygotowaniem tego przedsiwzicia. Wszyscy uczestnicy otrzymali okolicznociowe dyplomy i prezenty wrczone przez przedstawicieli Stowarzyszenia Polakw Obwodu Akmoliskiego .
Tekst i zdjcia: Organizatorzy Balu Jesiennego

Gos Polski

- 18 -

Nr 40/2012

Kolonie w Polsce

Czkaowo

Krakw - lipiec 2012

Obz w Oziornoje

Bal

Jes

ien

ny
Ko z ks et au

Nr 40/2012

- 19 -

Biszkek - Kirgizja

Inscenizacja bajki Dwie Dorotki

Modzie w polskich strojach ludowych

Otwarcie wystawy polskich i kirgiskich malarzy

JUBILEUSZ DWUDZIESTOLECIA

S K O

U A T ZE
Parafii pod wezwaniem w. Antoniego Padwaskiego

D z

Wycieczka - Borowoje

ie p rz s e ie d le a c

Gos Polski

- 20 -

Nr 40/2012

Co Polak, to historia i w wikszej czci tragiczna

Deportacja Masow akcj deportacji Polakw poprzedzia latem 1935 r. decyzja o wyrzuceniu z Komunistycznej Partii Ukrainy caego kierownictwa polskiego rejonu mniejszociowego Marchlewszczyzny. Jednym z waniejszych czynnikw uznawanych za powd do stosowania represji byo posiadanie krewnych w Polsce, a standardowym oskarenie o wspprac z polskim wywiadem. Wrmy do Maej Radogoszczy. 1936 r. Tata i mama maj czworo dzieci: Wacaw, Bolesaw (nazwani na cze zamordowanych braci mamy), Wala, Stasia. W maju zagnano wszystkich mieszkacw na plac i ogoszono, e, zgodnie z uchwa Rady Narodowych Komisarzy, Polakw i Niemcw z Ukrainy przesiedla si do Kazachstanu. Tam troskliwa radziecka wadza zbudowaa wszystkim mieszkania, dadz bydo. Bdziecie gospodarzy, bra udzia w budowie nowego, kochozowego ycia. Nikt waciwie nie wiedzia, gdzie jest ten Kazachstan i jak tam jest. Jedni gadali, e s to ziemie graniczce z Syberi, drudzy, e gdzie hen tam, niedaleko Mongolii. Tak czy siak na kocu wiata! Zaszumieli mczyni, zawoay kobiety: Nie pojedziemy! Starczy pastwi si nad nami! Porzuci domy, ogrody? A co z dziemi? Jak jecha z niemowltami? Boe! Ratuj nas! Ale komu tu zreszt si sprzeciwia? Wadzy radzieckiej? Wszdzie NKWD uzbrojone! Milcz! Chcesz by wrogiem narodu? Nie wiesz, gdzie oni s teraz? Deportacja odbywaa si pod egid NKWD. Ludowym komisarzem w latach 19341936 by Gienrich Grigorjewicz Jagoda (waciwie Herszel Jehuda), rodak Swierdowa. Trzeba i i zbiera si. Pniej dowiedzieli si, e w innych miejscach pozwolili bra ze sob krowy, a w Radogoszczy tylko skrzynie z rzeczami. Bydo zagnali w ogrody, gdzie wszystko kwito i roso i sprzedali. Na drugi dzie pod konwojem powieli do stacji Kuniew. Jezu, co tam si robio! Ludzie, konie, wozy, furmanki, krzyki, pacz, haas, przeklestwa: Niech ich szlag trafi! Zorganizowany transport pocig towarowy powiezie w nieznane. Sycha mow: ukraisk, rosyjsk, polsk, niemieck. Wida Niemcw z wiosek Kustarnia, Michajwka, Liesnaja. Stranicy popychaj, popdzaj, krzycz. adnej kultury. Ani odrobiny delikatnoci ze strony eskortujcych wobec kobiet, staruszkw i dzieci. Wpuszczaj do wagonw. Dwie warstwy pek. Mama ma czworo dzieci. Zajmuj pierwsze pki. W wagonie ciemno. Dzieci pacz i nie tylko one, po prostu zbiorowy pacz i lament. Wchodz inni mieszkacy Radogoszczy: Oliszewscy, liwiscy, Ozinkowscy, Jasiscy prawie caa wie. W kcie wagonu dziura, przez ktr wida tory i ziemi jest to prowizoryczna ubikacja. Okienko jedno, zadrutowane. Zamykaj wagony i rygluj na cikie zasuwy. Kontakt ze wiatem zerwany, siedz jak w wizieniu. Do zobaczenia, egnajcie Nie zapomnimy. zy poegnania, pacz, rozpacz. Przed nimi uciliwa podr. Pocig stoi dugo, wic po co by ten popiech? Jeszcze nie ruszyli, a ju wszyscy s bardzo zmczeni. Ciko sucha, jak malutkie dzieci pacz i niczym nie mona im pomc. Pocig ruszy. Kto wie, dokd, w jakim kierunku. Zaczynaj si modli: Ojcze nasz, Zdrowa Maryjo, Pod Twoj obron Za co taka pokuta! Polacy nard nabony, mao wida modlili si i nieszczerze Tocz si przerne rozmowy i dyskusje, padaj rozgoryczone sowa: Dokd nas wioz? Co z nami bdzie? Jak dugo bdziemy jecha? Patrz w okno ludzie i myl, jaki pikny krajobraz. Lato, na polach pracowa trzeba, a my zamknici. Jaka stacja nie wolno nikomu opuszcza wagonu. Ludzie znajdujcy si na peronie patrz na transport jak na przewoonych cikich przestpcw. Widocznie tak im powiedziano. Dzieci prosz si do domu. Chc je. Maym dzieciom trzeba co gotowa. A gdzie, na czym? Maleka Stasia, ktra nie ma jeszcze roku, cigle pacze. Pieluszki susz mama i tata na swoich ciaach, bez prania. Wody bardzo mao, zaledwie wystarcza do picia. Ubikacja mierdzi, zmywa nie ma czym. Przez te przeklte dziury wlatuj muchy, drobne muszki, komary mocno gryz. Brak tchu. Mczyni chc pali. W wagonie i tak duszno. Jad dob, drug, trzeci. W wagonie smrd. Czu zapach dawno niemytych cia. Dzieci ju nie pacz tylko dysz chrapliwie. Nie mona byo tego wytrzyma. Tata na jakim przystanku zacz bi kubkiem o drzwi. Odsunli. Czego trzeba?

Nr 40/2012 Bdziesz szumie, zamkniemy w ostatnim wagonie to znaczy do kryminau na koach. Mama zacza prosi tat: Franek, uspokj si. Jako bdzie. Jak inni, tak i my. Bg nie opuci nas. Ojciec siad na kraj legowiska, obj gow rkami. Mama zobaczya na jego gowie pierwsze siwe wosy. Dzieci s coraz bledsze, mizerniejsze, dostay biegunek. Mczca droga duya si. Boe, kiedy to wszystko si skoczy. Podr trwa ju tydzie. Przejedaj Uf. W podry ju dwie niedziele. Jake pragn wszyscy wyj na powietrze i soce z tego ciemnego wizienia. Umy dzieci, pospacerowa z nimi po trawce. Jak mao cenili to, co mieli. Nie trzeba srebra ni zota, aby codziennie kpa si w promieniach soca, na wieym powietrzu, nie siedzie w tym wizieniu, a pracowa w ogrodzie, na polu, eby byo czym nakarmi dzieci! Aby widzie, jak one si bawi. Przekroczyli gry Ural, Kurgan. Pewnego dnia po drugim postoju na duej stacji Pietropawowsk pocig skrci na poudnie. Zaczyna si

- 21 rwny, pustynny i bezkresny step. 21 lipca przyjechali na stacj Tajynsza. Dla wikszoci, ktrzy przyjechali, to bya ostatnia stacja w yciu. Kilka mizernych domkw i tory. Konwojenci z karabinami otwieraj wagony. Prijechali! Wygruajsja! Szybko, szybko wysiada, wyadowywa cay kram! Najpierw wynieli zmarych. Pochmurno, silny wiatr. Ludzie wyskakuj z wagonw zmczeni, brudni, bladzi. W zakopotanym wygldzie. Dopiero teraz wida, jak wielu deportowanych. Przez haas sycha Wujku, wujku! To woa Janka, crka kuzyna mamy i rodzonej siostry taty, Anieli. Ma 7 lat. Janeczka! Gdzie mama? Gdzie tata? Tutaj, tutaj, jechali w ssiednim wagonie. Oni maj szecioro dzieci. Wszyscy ywi? Dziki Bogu! Ogoszenia: Mazury skierowani na toczki nr 7, a Kryniccy do kiellerowskiego rejonu, tutaj niedaleko, 80 kilometrw. Ile? Boe!
Leopold Krynicki Cig dalszy w nastpnym numerze

Wiadomoci z Czkaowa
Wrzeniowy numer harcerskiego miesicznika Pomyk wydawanego przez skautw z Czkaowa donosi: 30 sierpnia 2012 r. na terenie miejscowoci Czkaowo i Pietrowka odby si bieg harcerski pod nazw Nietoperz. Z racji tego, e nietoperz to stworzenie przejawiajce swoj najwiksz aktywno noc, bieg odby si o zmierzchu. Celem biegu byo doskonalenie umiejtnoci w orientowaniu si w terenie.
fot. J.Schabikowska

fot. J.Schabikowska

Na zwycizcw czekay nagrody za zdobycie kolejnej sprawnoci oraz Nietoperz odznaka na mundur. Do gratulacji doczaj si redakcja i Czytelnicy Gosu Polskiego.
Galina Ilnicka zwyciczyni zmaga.

Mapa sporzdzona na potrzeby harcerskich zmaga

Zadaniem uczestnikw byo znalezienie punktw zaznaczonych na mapie odpowiednimi numerami. W przedsiwziciu wzili udzia: Galina Ilnicka Galina, Walentyna Drobyszewa, Angelina Kramer, Aleksandra Gajewska, Sergiej Luniak, Ewgenij Weselskij, Wiktor Lisniewskij. Najlepsi z najlepszych: 1. Galina Ilnicka potrzebowaa na realizacj zadnia 51 minut 2. Ewgenij Weselskij potrzebowa na realizacj zadnia 1 godzin i 23 minuty 3. Wiktor Lisniewskij potrzebowa na realizacj zadnia 2 godziny i 13 minut.

fot. J.Schabikowska

Poza wspomnianym biegiem na orientacj, w okresie wakacji harcerze skupieni w druynie Stepowe Ory mieli okazj uczestniczy w tradycyjnej formie letniego wypoczynku - obozie, ktry odby si w kompleksie lenym w rejonie miejscowoci Oziornoje. Jak byo? Wydaje si, e zdjcie jest bardzo w y m o w n e pierwszorzdnie!
kf

Gos Polski

- 22 -

Nr 40/2012

Kronika tajynszyska
Dzie Przesiedleca 26 maja 2012 roku w Sali widowiskowej Szkoy redniej Nr 4 w Tajynszy odbyo si spotkanie pod nazw Dzie Przesiedleca. Byo zorganizowane z okazji majowych Dni Kultury Polskiej. Anastazja wincicka, Krystyna Jaworska, Waleria opata, Junna opata, Alina Taradajewa, Anastazja Dmitrenko pieway: Zielon piosenk , Sza dzieweczka do laseczka , Ojczyzno ma , Czerwone jabuszko Akompaniamentem na pianinie suya Pani Antonina opata kierownik muzyczny tajynszyskiego chru kocielnego, mama Junny i Walerii. Organizatorzy koncertu nie mogli si oprze urokowi utworw takich jak: Dumka na dwa serca czy Polonez 3 Maja, ktre zostay przedstawione Gociom z fragmentami filmw (Ogniem i mieczem i Pan Tadeusz). Koncert przygotowany przez polsk modzie wzruszy zaproszonych Goci. A potem byy wspomnienia i wsplnie piewane pieni. Byo bardzo sympatycznie. Pomys spotka si z akceptacj miejscowego rodowiska Polakw. Ju jest plan nastpnego spotkania w przyszym roku. Wycieczka do Borowoje 27 maja 2012 roku odbya si wycieczka do Borowoje. Bya form nagrody dla dzieci i modziey za caoroczn prac w Gabinecie Jzyka Polskiego. Uczestniczyo w niej szesnacie osb. Wyjazd z Tajynszy nastpi o smej rano. Trasa wycieczki wioda przez Kokszetau i Szczucisk. Okoo godziny jedenastej bylimy na miejscu, czyli w Borowoje. Tu przyszo nam czeka na przewodnika. Ale nikt si nie nudzi. Wspilimy si pod gr i znalelimy si przed tak zwan Muszelk, biaym monumentem przypominajcym muszl. Rozpoczo si pozowanie do zdj, indywidualnych i grupowych w rnych konfiguracjach. Wkrtce przyjechaa nasza przewodniczka. W jej towarzystwie udalimy si do muzeum przyrody z minizoo, z miniklatkami dla wcale nie mini-zwierzt i do ogrodu zoologicznego. Dzieci byy zachwycone. Nastpnie udalimy si na obiad, po nim rwnie byo wiele atrakcji. Najwiksz bya Polana Ablaj Chana, narodowego bohatera Kazachstanu. Ablaj Chan y w latach 17111781 i zasyn przede wszystkim tym, e zjednoczy kazachskie ordy przeciwko nieustannie najedajcym Kazachstan Dungarom. Ogldalimy Park Narodowy Borowoje, ktry utworzono w 1997 roku, z inicjatywy

Spotkanie zorganizowaa polska modzie pracujca w Gabinecie Jzyka Polskiego. Na suroczysto zostali zaproszeni Polacy, ktrzy zachowali w pamici przeszo. Dla Nich polska modzie przygotowaa koncert i pamitkowe dyplomy. W programie koncertu byy: informacja historyczna, wiersze i piosenki, arty, przysowia.

Cay Koncert by przygotowany w wersji dwujzycznej: rosyjskiej i polskiej. Osiem najstarszych dziewczt wietnie radzio sobie z prowadzeniem uroczystoci.. Waleria opata wzruszajco zapiewaa piosenk z repertuaru Edyty Grniak, pt. Kasztany i zagraa na pianinie melodi z filmu Zmierzch. Liza Bieousowa zataczya wschodni taniec do melodii Fakir. Julia Czyakowska zapiewaa Bajk dla mamy (26 maja jest Dzie Matki), Ewelina Dunze, Weronika Baranowa, Inna Mes zkorez

fot. E. Konik

fot. E. Konik

Nr 40/2012 Inne atrakcje osady Borowoje to meczet i cerkiew. Wszdzie wok by las. A w lesie rne formacje skalne, wrd nich ta, z ktrej Borowoje jest najbardziej znane tzw. Kamie Zagadka, w ktrym kady dopatruje si czego innego. By te spacer nad Jeziorem Borowoje (ma rednio 3 m gbokoci, a maksymalnie 6 m). Najbliej Kamienia Zagadki jest nowy hotel (Ablaj Chan), a obok jeszcze nowsza, wielka restauracja. Im wyej, tym bardziej spektakularne widoki. Najwysza gra (Koksze) ma tu 947 m n.p.m., 627 m nad jeziorem. Z niej rozciga si widok na skay, jezioro, na inne jeziora i na stepy wok. Skd gry, lasy i jeziora porodku rozlegego stepu? Tego nie umiaa nawet wyjani przewodniczka odwoaa si tylko do legendy, zgodnie z ktr kiedy Allah dzieli ziemi midzy narody, Kazachom w udziale przypad step, co z pocztku bardzo im si podobao (wietne tereny do pasania tabunw koni!), ale co do szybko im si znudzio i poprosili o jakie zrnicowanie... Za pno, w worku prawie nic ju nie byo. Allah wysypa resztki i tak powstao Borowoje troch grek, troch jezior, troch lasu troch wszystkiego, ale w maych ilociach. Du polan u podna Koksze powicono Ablaj Chanowi. Na niej znajduje si Stella i Tron Ablaj Chana. Stella skada si z trzech zczonych ze sob strza, na szczycie ktrych jest orze, a nad nim soce. Nieco dalej jest wzgrze, na ktre prowadz schody. Na szczycie znajduje si Tron Ablaj Chana. Zgodnie z miejscowymi wierzeniami trzeba obej go siedem razy, a nasze marzenie si speni. Wycieczka bya zbyt krtka, eby zobaczy wszystko, co oferuje Borowoje. Czeka nas trzygodzinny powrt do domu, wic musielimy ruszy z powrotem. Poniewa przez czas jaki jechaa z nami nasza przewodniczka, opowiadaa nam legendy kazachstaskie, a my w zamian polskie. piewalimy polskie piosenki i pieni, i w ogle powtarzalimy wszystko, czego nauczylimy si w cigu roku na lekcjach jzyka polskiego. Ta wycieczka bya wspania spraw! Za yczliwo i wsparcie dla inicjatyw Gabinetu Jzyka Polskiego w Tajynszy dzikujemy Panu Ambasadorowi Jackowi Kluczkowskiemu, Panu Konsulowi Bartoszowi Jaboskiemu, Pani Marcie Zieliskiej i wszystkim Pracownikom Ambasady Polskiej i Konsulatu w Astanie. Serdeczne podzikowania za wspprac, ogromn

- 23 yczliwo Prezesowi Obwodu Akmoliskiego Panu Aleksandrowi Suchowieckiemu. Gabinet Jzyka Polskiego w Tajynszy w wakacje te pracowa Chocia nauczyciel jzyka polskiego opuci fizycznie Tajynsz 18 czerwca 2012 r, poniewa wyjecha na urlop do Polski, tak naprawd nawet wtedy duchowo w niej przebywa. W Gabinecie skupiao si duchowe ycie modziey podtrzymujcej ducha polskoci. Tu zbieraa si modzie, by kultywowa to, co zaszczepi im nauczyciel. Ju w czasie wakacji przygotowywany by program na coroczn imprez Jesienny bal. Jesienny bal odbywa si w Kokszetau. Gospodarzami Balu s Pastwo Ludmia i Aleksander Suchowieccy i inni Polacy ze Stowarzyszenia Polakw Obwodu Akmliskiego. Tradycj jest obecno Pana Konsula Bartosza Jaboskiego. Celem Jesiennego Balu jest otwarcie nowego roku szkolnego. W biecym roku szkolnym ide imprezy byo pokazanie scen taca z arcydzie wiatowej literatury. Tajynszyska modzie do przedstawienia na balu wybraa scen walca Nataszy Rostowej i Andrzeja Bokoskiego z powieci Wojna i pokj Lwa Tostoja. Inna Meszkorez, Junna opata, Waleria opata, Anastazja Dmitrenko, Walentina Wierbicka, Katarzyna Cholina, Wiktor Rapacewicz, Maksim Mazur, Dymitr Tichoski, Aleksander Gamazin, Artiom Dworecki dugo wiczyli ukady choreograficzne w Gabinecie i na szkolnych korytarzach zanim pojawili si na balu w piknych stylowych strojach. Dziewczta byy w dugich szeleszczcych sukniach, rkawiczkach, miay wachlarze a przede wszystkim piknie upite wosy. Wyglday uroczo. Chopcy dorwnywali im strojem, biel koszul i elegancj frakw. Jesienny Bal przywoa atmosfer przeszoci. Przenis wszystkich w XIX w. Podczas Balu taczono nie tylko , ale klasyczne i ludowe tace. Byy zatem walce, tanga i oczywicie polski chodzony, czyli polonez. Byy polskie pieni i piosenki. Byo duo konkursw i rnych atrakcji, w ktrych uczestniczya zaproszona modzie. Modzie wrcia do Tajynszy pena zachwytw. W roku nastpnym znw pojedzie na Jesienny Bal.
Elbieta Konik

Gos Polski

- 24 -

Nr 40/2012

20

lat mino

Dwudziestolecie istnienia parafii to wielkie wito nie tylko dla jej zaoycieli, ale take dla wiernych, ktrzy od pocztku uczestniczyli w jej budowie i rozwoju. Takie wito przeywaa 7 padziernika 2012 roku wsplnota parafialna kocioa pod wezwaniem w. Antoniego Padwa skiego w Kokszetau. Na uroczystoci rocznicowe przyby a liczna delegacja przedstawicieli kocioa rzymskokatolickiego. Wzia w niej udzia take przedstawicielka ambasady RP w Astanie pani konsul Magorzata Taska. Uroczystoci rocznicowe rozpoczy si Msz wi t celebrowan przez ksi dza Wojciecha Skarup. Okolicznociow homili wygosi ks. biskup Jan Pawe Lenga. Wspomina w niej trudne pocztki tworzenia parafii i budowy wityni. Przypomnia jej gwnych budowniczych, ksidza Zygmunta Kwieciskiego oraz architekta Wiktora Iwanickiego, od ktrego przekaza serdeczne pozdrowienia. Wiele ciepych sw skierowa do uczestniczcych w Eucharystii wiernych, z ktrych wielu bezporednio brao udzia w tym dziele. Podkrela ich zaangaowanie, upr i wytrwao w deniu do celu. Piknie powiedzia, e to dziecko ju doroso i wszyscy s z niego dumni. Podczas Ofiarowania przedstawiciele wsplnoty parafialnej od najmodszych do najstarszych zoyli dary. Pod koniec Mszy w. gos zabra ksidz biskup z Kielc, przekazujc kapaskie pozdrowienia i zapewnienie o ustawicznych modlitwach biskupa kieleckiego i wiernych z Polski. Opraw muzyczn Mszy w. stanowiy pie ni w wykonaniu parafialnego chru m i e s z a n e g o p o d d y r e k c j Wa l e n t y n y Sawczenko.

Uroczysta procesja wok ko cio a stanowia wyraz radoci wszystkich wiernych z jubileuszu. Na zakoczenie Mszy w. ksidz

biskup pobogosawi zgromadzonych. Zasuchani w pikne pieni chru wierni czekali na kolejn cz uroczysto ci jubileuszowych, ktr bya prezentacja dorobku parafii. Rozpocza j wypowied nestorki p. Walentyny Bugaj, ktra opowiada a o pocztkach powstawania kocioa i wielkim zaanga owaniu wiernych w to dzie o. Podkrelaa rol ksidza-budowniczego oraz chwali a obecnego proboszcza, ksi dza Wojciecha. Nastpnie uczestnicy spotkania obejrzeli prezentacj multimedialn na temat budowy kocioa i jego funkcjonowania. Reakcje ogldajcych wiadczyy, e znajduj si w kociele wierni, ktrzy zostali uwiecznieni na slajdach. Na ich twarzach malowaa si rado i duma, e ich trud nie poszed na marne, e maj swoje miejsce, gdzie si modl. Pniej prezentoway si grupy dziaajce przy parafii. Due brawa otrzymay mae dzieci, ktre plsajc z siostr Juli modliy si do Boga. Koncert chru, ktry uwietnia swoim piewem kad Msz w., pokaza ogromne moliwoci wokalne jego czonkw oraz bogaty repertuar pieni sakralnych. Solowe wystpy pa Haliny Walujewej i Lubowi Mackiewicz odbijay si echem od cian wityni. Nastpnie wystpi z e s p m o d z i e o w y, k t r y z a p i e w a wsp czesn wersj utworu sakralnego. Oryginalnie zabrzmia a pie maryjna w wykonaniu sistr zakonnych z Wietnamu. Bogactwo form ycia parafii wiadczy o zaanga owaniu tutejszego proboszcza ksidza Wojciecha, ktry potrafi zachci swoich parafian do udzia u w r no- rodnych przedsiwziciach. Na jego rce ksidz biskup zoy serdeczne podzikowania i wyrazy uznania za konty-nuowanie dziea swoich poprzednikw. Ksi dz Wojciech zaprosi wszystkich na spotkanie przy kawie i herbacie oraz na sodkoci przygotowane przez parafian.

fot. Wiesawa Kalista

fot. Wiesawa Kalista

- 25 Nr 40/2012 Nieformalne spotkanie przerodzio si w czas wspomnie i refleksji, a niejedna osoba ukradkiem ocieraa zy wzruszenia. Zwieczeniem rocznicowych uroczystoci by wieczorny koncert wybitnych artystw Kazachstanu, mistrza muzyki organowej Gabita Niesinbajewa oraz gwiazdy kazachsta skiej opery Nurama Usienbajewej. Zostali oni przedstawieni przez proboszcza parafii, ktry jednoczenie podzikowa im za przybycie. Pan Gabit Niesinbajew odnis si do jego sw i wspomnia o swojej pierwszej wizycie w Kokszetau i parafii oraz serdecznie przywita si z zaoycielem kocioa. Licznie zgromadzona publiczno gromkimi brawami powitaa goci i w skupieniu wysuchaa wspania ego koncertu. Nastrj wieczoru podkrelay wytworne stroje artystw i ponce na otarzu i w oknach wiece. Wszyscy zgromadzeni gromko oklaskiwali perfekcyjne wykonania utworw Bacha, zwanego pitym

Ewangelist oraz innych kompozytorw muzyki organowej. Migajce wiateka taczyy w rytm muzyki organowej a oklaski publiczno ci podkrelay zachwyt widowni. Pie Ave Maria rnych kompozytorw w wykonaniu Nurama Usienbajewej zachwycia zebranych. Po zakoczonym koncercie artyci otrzymali owacje na stojco od zgromadzonych suchaczy, a podzikowaniom nie byo koca. Artyci obiecali, e na pewno jeszcze nie raz odwiedz Kokszetau, gdzie spotkali si z tak miym przyjciem. Dwudziestolecie parafii pw. w. Antoniego Padwaskiego w Kokszetau pozostawio w pami ci wiernych i s uchaczy koncertu niezapomniane przeycia, a uczestniczcy w uroczystociach gocie mieli szans przey wiele wzrusze.
Wiesawa Kalista nauczyciel jzyka polskiego Kokszetau

Uroczysto Wniebowzicia NMP na Jasnej Grze

Uroczysto Wniebowzicia Najwitszej Maryi Panny to jedno z najwaniejszych wit maryjnych w kociele katolickim. Na Jasn Gr, gdzie w wyjtkowy sposb przeywane jest to wydarzenie, w dniach od 1 - 15 sierpnia przybyo ok. 80 tys. pielgrzymw. W polskiej (i nie tylko) tradycji uroczysto ta zwana jest rwnie witem Matki Boej Zielnej. Na pamitk podania goszcego, e apostoowie zamiast ciaa Maryi znaleli kwiaty, powica si kwiaty, zioa i kosy zb. Lud wierzy, e zioa powicone w tym dniu za porednictwem Maryi otrzymuj moc lecznicz i chroni od chorb i zarazy. Rolnicy tego dnia dzikuj Bogu za plony ziemi i ziarno, ktre zebrali z pl. Centralne uroczystoci na Jasnej Grze odbyy si przed szczytem jasnogrskim. Eucharystia zgromadzia rzesz wiernych, nie tylko tych, ktrzy do Czstochowy przybyli w pielgrzymkach, ale rwnie mieszkacw miasta. Sumie przewodniczy ks. abp Jzef Kowalczyk - prymas Polski i metropolita gnienieski, natomiast homili wygosi abp Wacaw Depo - metropolita czstochowski. Metropolita Czstochowski apelowa o uznanie prawa kocioa do wykonywania zada ewangelizacyjnych w sferze publicznej i spoecznej. Hierarcha zauwa y , e czas sierpniowych pielgrzymek, wpisuje si w rocznice historyczne, o ktrych trzeba pamita: cudu nad Wis z 1920 r., Po wstania Warszawskiego z 1944 r., mczeskiej mierci w. Maksymiliana Marii Kolbego z 1941, czy te polskiej Solidarnoci lat 80-tych. W kontekcie tych wydarze musz powraca podstawowe pytania o sens ycia i ofiary, o wi z Chrystusem i jego Matk. Nawizujc do nauczania sugi boego kardynaa Stefana Wyszyskiego i b. Jana Pawa II hierarcha zwrci te uwag na fundamentalne zadania polskich rodzin. - U fundamentw istnienia i ycia narodu jest rodzina i to jej naley si pierwszestwo z zapewnieniem nalenych warunkw ycia mwi arcybiskup Depo. A w tym temacie fundamentalnym zadaniem jest obrona ycia nienagodzonych, szacunek dla godnoci i powoania kobiety i prawo do wychowywania dzieci i modziey zgodnie z przekonaniami rodzicw. Jednoczenie hierarcha przestrzega przed uchwalaniem praw, ktre w imi tolerancji zatracaj granic praw natury zgodnych z zamysem Boga.
rdo TVP i KAI

fot.. KAI fot. KAI

Gos Polski

- 26 -

Nr 40/2012

Widokwka z...
... Krakowa i Zakopanego.
Wspomnienia Anastazji Dmitrenko, uczennicy Szkoy redniej nr 4 w Tajynszy Tego lata trafia mi si okazja wyjazdu na kolonie letnie do jednego z miast Polski, do Krakowa. Pojechaam do Polski w nagrod za dobr prac w Gabinecie Jzyka Polskiego. Krakw jest to bardzo pikne miasto. W trakcie dwutygodniowych kolonii wiele zobaczyam i wiele dowiedziaam si o tradycjach narodu polskiego, nawizaam znajomoci z modzie z innych krajw, takich jak Rumunia i Biaoru. Kadego dnia odbyway si wycieczki z przewodnikiem, ktry opowiada o osobliwociach miasta i pokazywa nam je. Byam w rnych miejscach miasta. Zwiedziam Uniwersytet Jagielloski, byam w Kociele Mariackim i w innych kocioach Krakowa. Odwiedziam wiele muzew , ktre znajduj si w tym starym miecie, drugiej stolicy Polski. Pierwsz stolic Polski byo Gniezno, a obecn stolic Pols k i j e s t Warszawa. W Krakowie zwiedziam W a w e l , s i edzib krlw polskich, o czym od dawna marzyam. Byam na krakowskim rynku. Widziaam odnowione Sukiennice i pomnik Mickiewicza, pod ktrym krakowskie kwiaciarki codziennie kad wiee kwiaty. Razem z innymi uczestnikami kolonii byam na Kopcu Kociuszki. Z wysokoci usypanego na pamitk Kociuszki, przywdcy powstania wolnociowego, kopca obejrzelimy panoram Krakowa. Odwiedzilimy take Zakopane, gdzie jest przepiknie. A najpikniejsz ulic Zakopanego s Krupwki. Przy tej ulicy jest duo sklepw z pamitkami, Muzeum Tatrzaskie im. dra Tytusa Chaubiskiego, hotele, neoromaski koci parafialny p.w. witej Rodziny. Mona tam skorzysta z takich atrakcji jak przejadka dorok, zdjcie z misiem. Z Zakopanego wida Giewont, wysoki masyw grski w Tatrach, o wysokoci okoo 1900 metrw nad poziomem morza. W Zakopanem odwiedzilimy Sanktuarium Matki Boej Fatimskiej. Potem w towarzystwie przewodnika i naszych opiekunw odbylimy wspinaczk w gry. Niedaleko Krakowa znajduje si kopalnia soli Wieliczka. Weszlimy do jej wntrza i zjechalimy na gboko 135 metrw. Ostatniego dnia pobytu w Krakowie zostalimy zawiezieni do ogrodu zoologicznego. Ogrd znajduje si za miastem. Jest to do stare zoo, powstao w okresie midzywojennym. Otwarcie ogrodu nast pio 6 lipca 1929 r. w obecnoci Prezydenta Rzeczypospolitej, prof. Ignacego Mocickiego. Ta m m i o i wesoo spdzifot. Anastazja Dmitrenko limy czas. Podczas pobytu w Krako wie nie tylko jedzilimy na wycieczki. Odbyway si te lekcje jzyka polskiego, rne konkursy, za udzia w ktrych otrzymywalimy pamitkowe nagrody. Kolonie w Polsce pozostawiy wiele miych wrae. Zobaczyam pikno Polski. Ten wyjazd pozostawi w mojej pamici niezapomniane wspomnienia. Za moliwo wyjazdu chciaabym podzikowa swojej nauczycielce jzyka polskiego, Pani Elbiecie Konik, ktra prowadzi Gabinet Jzyka Polskiego w Tajynszy i Panu Aleksandrowi Suchowieckiemu, Prezesowi Stowarzyszenia Polakw Obwodu Akmoliskiego.
tekst i fotografie: Anastazja Dmitrenko

Nr 40/2012

- 27 -

Narodowe czytanie Pana Tadeusza

Szanowni Pastwo, Drodzy Rodacy! Przed dwustu laty, gdy Wielka Armia Napoleona podaa przez Niemen w kierunku Moskwy, mia miejsce ostatni zajazd na Litwie. Tak histori szlacheck opowiada nam w poemacie Pan Tadeusz nasz Wieszcz - Adam Mickiewicz.
fot. Wikipedia

Grzybobranie ilustracja do III ksigi Pana Tadeusza autorstwa Franciszka Kostrzewskiego z 1860

fot. prezydent.pl

Ten apel nie pozostae bez echa. W akcji wzio udzia 60 miast.
Rwnolegle z inauguracj Narodowego czytania Pana Tadeusza w Warszawie akcja gonej lektury narodowego poematu rozpocza si w okoo 60 polskich miastach i miejscowociach. Kady z orodkw mia wasny, oryginalny pomys na przeprowadzenie narodowego czytania. W przedsiwziciu wzili udzia nie tylko p r o f e s j o n a l n i a k t o r z y, a l e r w n i e wolontariusze, modzie szkolna, harcerze. Niektre miasta rozszerzyy ide akcji, dziki czemu obja ona te osoby, ktre nie mogy uczestniczy w publicznych czytaniach, np. wolontariusze czytali poemat w domach opieki czy szpitalach Prezydent Komorowski postanowi zainicjowa t akcj, aby popularyzowa czytelnictwo, zwrci uwag na potrzeb dbaoci o polszczyzn oraz wzmocni poczucie kulturowej i narodowej wsplnoty poprzez publiczn lektur klasyki polskiej literatury najpopularniejszego dziea jednego z najwikszych polskich poetw. Z okazji akcji o zmroku na fasadzie Paacu Prezydenckiego wywietlana bya ksiga poematu wraz z dat i nazw akcji.

By uczci to 200-lecie, pragn zainicjowa oglnopolsk akcj Narodowego Czytania Pana Tadeusza. Odbdzie si ona 8 wrzenia 2012 roku. Jak dotd udzia w tym przedsiwziciu zadeklaroway dziesitki polskich miast. Dzikuj za ch bycia razem pod skrzydami poezji Pana Tadeusza. To dzieo o szczeglnym znaczeniu dla nas Polakw. Zachwyca od pokole bogactwem jzyka, piknem opisw i harmoni sowa. Stanowi zarazem nieocenione rdo najlepszych patriotycznych uczu i wiedzy o nas samych. Poemat Pan Tadeusz to nieodczna cz polskiego kanonu kulturowego, ktry czyni nas wsplnot . czy nas te pokoleniowo, z naszymi prababkami i pradziadkami, ktrzy czsto znali ten poemat na pami. Niech 8 wrzenia bdzie wic spotkaniem nas wszystkich z jzykiem ojczystym w najwybitniejszym wydaniu oraz z polskoci, ktrej jake piknym wyrazem jest Pan Tadeusz. Odkrywajmy warto bycia razem wok sw i rzeczy piknych. Bronisaw Komorowski Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

rdo: Oficjalna strona Prezydenta RP (prezydent.pl), TVP INFO

Gos Polski

- 28 -

Nr 40/2010

Wane daty w historii Polski 1 sierpnia 1944

Powstanie Warszawskie to jedno z najtragiczniejszych wydarze w historii Polski. Tym bardziej cieszy fakt, e powstaj liczne inicjatywy, ktre maj na celu upamitnienie tych 63. dni. W Warszawie powoano do ycia prnie dziaajce Muzeum Powstania Warszawskiego, dlatego zachcam do odwiedzenia strony internetowej www.1944.pl powiconej wydarzeniom tamtych dni. Mona tu przeczyta chociaby powstacze biogramy czy kartki z kalendarza. Oto jak przedstawiono dzie wybuchu: 1 sierpnia, godz. 7.00 czniczki alarmowe otrzymuj rozkaz Komendanta Okrgu Warszawskiego AK pk. dypl. Antoniego Chruciela Montera o ustaleniu Godziny W na 1 sierpnia, godzina 17.00. Mobilizacja natrafia na trudnoci w postaci braku broni, czasu na jej wydobycie i zebranie plutonw. W Godzinie W, o 17.00 wybucha Powstanie Warszawskie, nazywane pocztkowo sierpniowym. W niektrych dzielnicach walki rozpoczynaj si jeszcze przed Godzin W najwczeniej na oliborzu, ok. godz. 14, w rdmieciu Pnoc i na Woli przed godz. 16. Do walki przystpuje ok. 30 tys. onierzy Okrgu Warszawskiego AK. Uzbrojenie Powstacw przedstawia si wrcz tragicznie: tylko ok. 10 proc. walczcych ma bro. Przeciw sobie maj stay garnizon niemiecki w sile ok. 20 tys. w peni uzbrojonych ludzi, z czego poow stanowi regularne wojsko. Niemcy maj ponadto pancerne jednostki frontowe, skoncentrowane na obu brzegach Wisy, artyleri i lotnictwo. Sztab Okrgu Warszawskiego AK z pk. Monterem zostaje ulokowany w zdobytym przez Powstacw hotelu Victoria przy ul. Jasnej. Garnizon niemiecki odpiera szturm Powstacw. Z waniejszych obiektw Powstacy zdobywaj tylko magazyny ywnoci i mundurw, koszary w budynku szkoy w. Kingi, Wojskowy Instytut Geograficzny, gmach Miejskich Zakadw Komunikacyjnych, najwyszy budynek w miecie Prudential oraz budynek Dyrekcji Kolei na Pradze. Znaczniejsz przestrze, woln od nieprzyjaciela, Powstacom udaje si uzyska jedynie na Starym Miecie. Powstacza Warszawa to kilka odrbnych ognisk walki, rozdzielonych siami nieprzyjaciela. W rkach wroga pozostaj tak wane obiekty wojskowe, jak mosty na Wile, dworce, lotniska, liczne niemieckie budynki koszarowe. Brak cznoci jest powodem opuszczenia miasta przez kilka tysicy Powstacw z oliborza, Woli, Ochoty i Mokotowa. Noc udaj si do pobliskich lasw. Do akcji powstaczej spontanicznie przycza si ludno cywilna, udzielajc walczcym pomocy w budowaniu barykad i umocnie, kopaniu roww przeciwczogowych, aprowizacji itp. Wedug dowdcy niemieckiego garnizonu Warszawy, gen. por. lotn. Reinera Stahela, straty w ludziach 1 sierpnia wynosz 2 tys. onierzy po stronie polskiej i 500 onierzy po stronie niemieckiej. Obok ekspozycji muzealnych godn wysuchania wydaje si pyta zespou Lao Che Powstanie Warszawskie, wydana w 2005. Jeli suchacz przeczyta tylko tytuy piosenek: 1. 1939/Przed Burz, 2. Godzina W, 3. Barykada, 4. Zrzuty, 5. Stare Miasto, 6. Przebicie do rdmiecia, 7. Czerniakw, 8. Hitlerowcy, 9. Kanay, 10. Koniec, ju przekracza magiczn barier czasu i przenosi si, mimo wspczesnych brzmie, w klimat sierpnia, wrzenia i dwch dni padziernika 1944 r. Warto przywoa tu gos modego pokolenia Polakw: Myl, e tamci Dziewczta i Chopcy, na kolejn Rocznic, zamiast nadtych mw wspczesnych kacykw, poleciliby modziey raczej t pyt, bo mimo i forma daleka tamtym czasom (cho niezupenie!), to tre, a przede wszystkim duch - te same. Suchajc niegdy wojennych opowiada mojego Dziadka, miaem wraenie, e sucham wanie takiego dwudziestokilkuletniego chopaka, w ktrym oywa i kipia na nowo gniew za gwat zadany MatceOjczynie w osobach jej Crek i Synw. Ten gniew by zmieszany z pogard dla wojennej machiny, brunatnej i czerwonej, ktra przetoczya si w dwie strony przez miasta i wsie, wdeptujc elaznymi buciorami w boto ludzk godno, niosc upadek, ndz i mier w imi panowania lepszych nad gorszymi. (...) Bo Powstanie Warszawskie to album ponad wszystko pikny. Pikny krzykiem rozpaczy, oporem wolnoci, tsknot nadziei i nieskoczonoci ofiary ycia. Pikny hodem, pochyleniem gowy i doni zoon na sercu Pamitamy! Komentarz wydaje si zbdny.
Opracowano na podstawie Internetu

Nr 40/2012

- 29 -

Kcik dla dzieci

Dwa Michay
Tacoway dwa Michay,
Jeden duy, drugi may. Jak ten duy zacz kry, To ten may nie mg zdy. Jak ten may nie mg zdy, To ten duy przesta kry. A jak duy przesta kry, To ten may mg ju zdy.

Mapa w kpieli
Rada mapa, e si mieli, Kiedy moga uda czeka, Widzc pani raz w kpieli, Wlaza pod st - cicho czeka. Pani wysza, drzwi zamkna; Mapa figlarz - nu do dziea! Wziwszy paski czepek ranny, Przecierado I zwierciado Szust! Do wanny.

A jak may mg ju zdy, Duy znowu zacz kry. A jak duy zacz kry, May znowu nie mg zdy. May Micha ledwo dycha, Duy Micha go popycha, A na ziemi popaday Tacujce dwa Michay. Julian Tuwim

Morze Moe by niebieskie, szare lub zielone. Bywa spokojne lub bardzo wzburzone. Kiedy jego brzegiem ludzie spaceruj, jego mae fale stopy ich cauj.

Dalej kurki krci wawo! W lewo, w prawo, Z dou, z gry, A si ukrop puci z rury. Ciepo - mio - niebo - raj! Mapa myli: "W to mi graj!" Haje! - kozy, nurki, zwroty, Figle, psoty, A si wody pod ni mc! Ale ciepa co za wiele... Troch nadto... Ba, gorco!... Fraszka! - Mapa nie ciel, Sobie poradzi: Skd ukrop ciecze, Tam palec wsadzi. "Aj! Gwatu! Piecze!" Nie ma co czeka, Trzeba ucieka! Mapa w nogi Ukrop za ni - tu, tu w tropy, A po progi. Tu nie arty - parzy stopy... Dalej w okno... Brzk! Ucieka! e tylko palce popieka, Nader szczliwa. Tak to zwykle w yciu bywa Aleksander Fredro

Gos Polski

- 30 -

Nr 40/2010

Jesie 1939 roku w historii Polski

1 wrzenia 1939 r. wojska niemieckie przekroczyy granice Polski, rozpoczynajc II wojn wiatow. Osamotnione Wojsko Polskie nie mogo skutecznie przeciwstawi si agresji Niemiec i sowieckiej inwazji rozpocztej 17 wrzenia. W konsekwencji Hitler i Stalin dokonali IV rozbioru Polski. pierwsze miesice byli w tym osamotnieni. Wojna przyniosa krew, zy, rozpacz i cierpienie milionom ludzi na caym wiecie. Prawie caa Europa bya jednym wielkim gruzowiskiem, a ponad 60 milionw ludzi stracio ycie. Pamitajmy o polegych i pomordowanych w czasie II wojny wiatowej. CZE ICH PAMICI! Odrodzone w listopadzie 1918 roku po 123 latach niewoli pastwo polskie cieszyo si krtkim, bo zaledwie dwudziestoletnim okresem niepodlegoci. O wicie w dniu 1 wrzenia 1939 roku wojska niemieckie, bez wypowiedzenia wojny, wtargny w granice II Rzeczypospolitej. "Zniszczenie Polski jest naszym pierwszym zadaniem. Celem musi by nie dotarcie do jakiej oznaczonej linii, lecz zniszczenie ywej siy. Nawet gdyby wojna miaa wybuchn na Zachodzie, zniszczenie Polski musi by pierwszym naszym zadaniem. Decyzja musi by natychmiastowa ze wzgldu na por roku. Podam dla celw propagandowych jak przyczyn wybuchu wojny. Mniejsza z tym, czy bdzie ona wiarygodna, czy nie. Zwycizcy nikt nie pyta, czy powiedzia prawd, czy te nie. W sprawach zwizanych z rozpoczciem i prowadzeniem wojny nie decyduje prawo, lecz zwycistwo. Bdcie bez litoci, bdcie brutalni" - sowa te wypowiedzia Adolf Hitler na naradzie dowdcw w przededniu podpisania paktu Ribbentrop-Mootow. O wicie w dniu 17 wrzenia, kiedy oddziay Wojska Polskiego stawiay jeszcze opr armiom niemieckim, Polska zostaa zaatakowana przez Zwizek Sowiecki, zwizany tajnym sojuszem z III Rzesz. W tych warunkach najwysze wadze Rzeczypospolitej i Naczelny Wdz w nocy z 17 na 18 wrzenia opucili terytorium pastwa, przechodzc na teren Rumunii. W dniu agresji sowieckiej w rkach polskich znajdowaa si niemal poowa terytorium Rzeczypospolitej. Bronia si Warszawa i Twierdza Modlin. Trwaa bitwa nad Bzur i obrona wybrzea morskiego. Toczyy si krwawe boje na Lubelszczynie, broni si Lww.Siy sowieckie liczyy ponad 450 tysicy onierzy. Liczba ta z kadym dniem wzrastaa, dochodzc pod koniec wrzenia

Dziaaniami wojennymi w Polsce rozpocza si II wojna wiatowa. -godz. 4:40 - Luftwaffe rozpoczo naloty na Wielu. W wietle najnowszych bada IPN-u wanie to wydarzenie rozpoczo II wojn wiatow -godz. 4:45 - Okrt szkoleniowy SchleswigHolstein rozpocz ostrza pw yspu Westerplatte. -Luftwaffe rozpoczo zmasowane naloty na lotniska polskie. -godz. 8:00 - Niemiecka 4 Dywizja zaatakowaa w okolicach miejscowoci Mokra pozycje Woyskiej Brygady Kawalerii. Rozpocza si bitwa pod Mokr. Dzielnie bronia Mawy 20 DP, pod Mokr cikie straty wrogowi zadali uani i artylerzyci Woyskiej Brygady Kawalerii, kompania forteczna batalionu KOP przez trzydzieci sze godzin bronia pozycji ufortyfikowanej pod Wgierska Grk, bronia si pozycja pod Wizn, na sw oich stanowiskach przez siedem dni wytrzymali bohaterscy obrocy Westerplatte. Lotnictwo polskie mimo szczupoci rodkw, staro si odpiera ataki niemieckiego lotnictwa. Okrty Marynarki Wojennej RP przedostay si poza obszar dziaa boj o wych, by wkrtce rozpocz walk. Jednak przewaga wojsk niemieckich bya miadca, polscy onierze musieli odda pole nacierajcym agresorom. Tak wyglday pierwsze godziny wojny, ktra trwaa sze lat. Polacy jako pierwsi stawili opr hitlerowskim Niemcom i niestety przez

fot. Wikipedia

Nr 40/2012 do okoo ptora miliona. W szeregach Wojska Polskiego znajdowao si jeszcze okoo 600 tys. onierzy, z czego zwizanych walk z Niemcami byo okoo 250 tys. Na wschodnich obszarach Polski w rnego rodzaju jednostkach byo ponad 200 tys. onierzy. Granica wschodnia dozorowana bya przez niespena 20 tys. onierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Wojsko Polskie nie byo w stanie skutec znie przeciwstawi si nowemu agresorowi, zwaszcza, e ataku z tej strony nie przewidywano. Jednake pomimo cakowitego zaskoczenia i przewagi wschodniego agresora wiele jednostek KOP-u stawio opr. Dugo utrzymyway swoje pozycje puki KOP-u Wilejka, Podole i Sarny. Granicy Broniy bataliony: L u dwikowo , Sienkiewicze , Dawidgrdek. Do historii przeszy obrona Wilna oraz walki polskiej kawalerii pod Skidlem i Kodziowcami. Bohaterski opr stawia grupa KOP-u gen. Wilhelma Orlik-Rckemana, ktra pod Szackiem i Wytycznem zadaa najedcy cikie straty. Szczeglnie zacity charakter miaa dwudniowa obrona Grodna. W oporze stawianym do koca wrzenia Armii Czerwonej uczestniczyo w zwartych jednostkach co najmniej kilk a dziesit tysicy onierzy polskich. Najwiksz zwart jednostk bya Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie, liczca ponad 20 tys. onierzy bronia si najpierw przed Armi Czerwon, a nastpnie walczya z Niemcami. Atak na Polsk od wschodu powanie osabi jej moliwoci obronne i skrci w konsekwencji opr. W dniu 28 w r z e n i a Niemcy i S o w i e c i podpisali ukad O granicach i przyjani mody fikujcy p a k t RibbentropMoo tow. Zgodnie z nowymi postanowieniami, granica niemieckosowiecka przebiegaa na linii Narwi, Bugu i Sanu. Pod okupacj sowieck znalazo si ok. 201 tys. km kwadratowych, w tym co najmniej 5 mln Polakw. Jeden z dodatkowych tajnych protokow przewidywa wspprac obu pastw w zwalczaniu polskich de niepodle-gociowych.
fot. Wikipedia

- 31 -

wito Wojska Polskiego

Z okazji przypadajcego 15 sierpnia wita Wojska Polskiego, w 92. rocznic Cudu nad Wis, w caej Polsce odbywaj si uroczyste obchody powicone wydarzeniom z roku 1920. Bitwa warszawska, nazywana te Cudem nad Wis, zostaa uznana za 18. przeomow bitw w historii wiata. Autorem i realizatorem planu bitwy by Jzef Pisudski (zdaniem niektrych historykw by nim gen. Tadeusz Rozwadowski). Decydujca bitwa tej wojny przesdzia o zachowaniu niepodlegoci przez Polsk i wstrzymaniu rozprzestrzeniania si rewolucji komunistycznej na Europ Zachodni. Kluczow rol odegra manewr oskrzydlajcy wojska Rosji radzieckiej przeprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym zwizaniu gwnych si bolszewickich na przedpolach Warszawy. Wicej o tym wydarzeniu w artykule Najwaniejsze bitwy i wojny Polski. 15 sierpnia przed Grobem Nieznanego onierza odbya si uroczysta odprawa wart z okazji wita Wojska Polskiego. Uroczysto rozpocza si od zoenia meldunku prezydentowi przez szefa Sztabu Generalnego WP - generaa Mieczysawa Cieniucha. Nastpnie prezydent odda honor sztandarowi Kompanii Reprezentacyjnej WP, po czym dokona przegldu pododdziaw. Po podniesieniu flagi pastwowej na maszt i odegraniu hymnu pastwowego, odczytano Apel Pamici Ora Polskiego. Po przemwieniu prezydenta delegacje wadz pastwowych, wojskowych, samorzdowych oraz organizacji kombatanckich i harcerskich zoyy wiece na pycie Grobu Nieznanego onierza. Uroczysto zakoczya defilada pododdziaw. W uroczystoci udzia wzili take m. in. premier Donald Tusk, marszaek Sejmu Ewa Kopacz, minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak i kierownictwo resortu, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Mieczysaw Cieniuch i dowdcy Rodzajw Si Z b r o j n y c h .
fot.otowarszawa.pl

rdo: MON i www.wojsko-polskie.pl

rdo MON

Gos Polski

- 32 -

Nr 40/2012 3. Sylwia Bogacka zaja drugie miejsce w finale rywalizacji strzeleckiej karabinu pneumatycznego 10 m kobiet. Ju pierwszego dnia Igrzysk Olimpijskich zdobylimy srebrny medal! 4. Anita Wodarczyk zdobya srebrny medal w konkursie rzutu motem kobiet. Polka posaa mot na odlego 77 metrw i 60 centymetrw. Zwyciya z rekordem olimpijskim (78.18) Rosjanka Tatiana ysenko. 5. Bartomiej Bonk zdoby brzowy medal w podnoszeniu ciarw, w kategorii do 105 kg. Polak uzyska w dwuboju 410 kg (190 +220). Zwy ciy Ukrainiec Oleksij Torochity. 6. Kajakarki Beata Mikoajczyk i Karolina Naja po pasjonujcym wycigu zdobyy "brz" w finale K2. Polkom udao si stan na podium, po tym jak o centymetry przegray medal w finale K4. 7. J u l i a M i c h a l s k a i M a g d a l e n a Fularczyk zdobyy brzowy medal w ryw a lizacji dwjek podwjnyc h kobiet na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie. Nasze zawodniczki w finale przegray tylko z Brytyjkami i Australijkami. 8. Przemysaw Miarczyski zdoby brzowy medal w eglarskiej klasie RS:X. Polak w wycigu medalowym zaj czwarte miejsce, lecz wystarczyo to aby zepchn z podium Niemca Toniego Wilhelma. 9. Zofia Noceti-Klepacka zaja trzecie miejsce, do samego koca walczc o miejsce na podium! Po fantastycznym starcie Polka ostatecznie zdobya brzowy medal w windsurfingowej klasie RS:X! To by drugi wielki sukces polskiego eglarstwa. Ale to by wycig! 10. Damian Janikowski zdoby brzowy medal. To pierwszy olimpijski medal dla polskiego zapanika od 16 lat! Wraz ze zganiciem znicza olimpijskiego nasta czas olimpiady czteroletniego oczekiwania na kolejne zmagania sportowcw niemal z caego wiata, tym razem w Brazylii. Na taki adunek emocji i wzrusze musimy poczeka
Opracowano na podstawie Interneu

XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie

Jeszcze nie tak dawno emocjonowalimy si zmaganiami sportowymi podczas XXX Igrzysk Olimpijskich. W tym roku sportowcw i kibicw gocia stolica Wielkiej Brytanii Londyn. Dla przypomnienia tamtych chwil pragniemy przybliy sylwetki polskich medalistw. Nie byo ich zbyt wielu, dlatego warto zapamita tych dziesi postaci, ktre przyprawiy nas o szybsze bicie serca, a czasem, przy wsuchiwaniu si w Mazurka Dbrowskiego, popyna za, ale bya to za radoci i wzruszenia 1. Adrian Zieliski

zosta pierwszym polskim zotym medalist na igrzyskach olimpijskich w Londynie! Nasz ciarowiec w kategorii do 85 kg uzyska w dwuboju 385 kg i dziki temu zwyciy! 2. Tomasz Majewski

obroni tytu mistrza olimpijskiego! Polak wygra w Londynie z wynikiem 21.89. Srebro zdoby Niemiec David Storl, natomiast brz przypad Amerykaninowi Reese'owi Hoffie.

fot. Pawe Relikowski Polska Gazeta Wrocawska

fot. Pawe Relikowski Polska Gazeta Wrocawska

Nr 40/2012

- 33 -

III
: . , - .. : 13 2013 15.00 : : , , , Wsplnota Polska ( ) : , :
l ; l ,

, ;
l ,

;
l ; l ,

, ;
l ,

, , , ; l ; l . : , , . . . - :
l l; " ",

; l , ( , , , , , - ..); l - , , , - ; l; 5 ; l (D, MD, flash-drive) , l ( ) . ; l ;

Gos Polski

- 34 :

Nr 40/2012

, /, :
l , , ;
l

/; l / - ; l ( , , ) ( ) , ( ) ; l polacy.kokszetau@gmail.com l 1 2013 ; :
l
l l

, - 11-00 l l . . e-mail: polacy.kokszetau@gmail.com . (7162) 424122

Wicepremier Pawlak z wizyt w Kazachstanie

I V Posiedzenie Polsko-Kazachstaskiej Komisji Midzyrzdowej ds. Wsppracy Gospodarczej oraz Forum biznesowe z udziaem przedsibiorcw obu krajw to gwne cele wizyty wicepremiera, ministra gospodarki Waldemara Pawlaka w Kazachstanie. Wicepremier odwiedzi Astan 17 wrzenia 2012 r. Otwierajc IV Posiedzenie PolskoKazachstaskiej Komisji Midzyrzdowej ds. Wsppracy Gospodarczej wicepremier Pawlak przypomnia, e Kazachstan jest gwnym partnerem Polski na terenie Azji Centralnej i jednym z waniejszych partnerw handlowych na wschodzie. Nasza wsppraca rozwija si bardzo dobrze, co potwierdzaj take dane o obrotach handlowych midzy Polsk a Kazachstanem. W ubiegym roku przekroczyy one 1 mld dolarw. podkreli. Wicepremier podkreli, e uwzgldniajc potencja i dotychczasowe relacje gosp odarcze, Ministerstwo Gospodarki zdecydowao si wczy Kazachstan do grupy rynkw perspekt y wicznych, dla ktrych przygotujemy specjalny program promocyjny Kazachstan ponadto zosta objty trzema branowymi programami dotyczcymi sektora budownictwa, maszyn i urzdze grniczych oraz przemysu obronnego - wyjani. Posiedzenie Komisji zakoczyo si uzgodnieniem wsplnego Protokou dot. wsppracy m.in. w zakresie energetyki, budownictwa, transportu, rolnictwa, przemysu obronnego oraz nowoczesnych technologii. Dokument podpisali przewodniczcy sekcji polskiej i Kazach-staskiej Midzyrzdowej Komisji: wice-premier, minister gospodarki Waldemar Pawlak oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Rapil oszybajew.
rdo: oficjalna strona Ministerstwa Gospodarki

Nr 40/2012

- 35 -

Kalendarium
9 lipca 1521 - w Krakowie zawieszono Dzwon Zygmunta. Ten spiowy kolos zosta odlany w Krakowie w 1520 roku przez ludwisarza z Norymbergii Hansa Behema i zawieszony na specjalnie do tego celu nadbudowanej starej wiey obronnej Zamku Krlewskiego na Wzgrzu Wawelskim. Pierwszy raz dwik Dzwonu Zygmunt krakowianie usyszeli 13 lipca 1521. Fundatorem dzwonu by krl Zygmunt I Stary, w zamyle ktrego nie tylko Bogu Najwyszemu, ale take na chwa domu Jagiellonw i Krlestwa Polskiego mia dzwoni. W czasach niewoli urs do rangi jednego z najwa niejszych symbol i. 5 sierpnia 1772 - Rosja, Prusy i Austria podpisay w Petersburgu traktaty rozbiorowe oznaczajce I rozbir Polski i ustalajce granice poszczeglnych zaborw. 19 sierpnia 1587 - Zygmunt III Waza zosta wybrany krlem Polski. 28 sierpnia 1927 Pierwsze oglnopolskie doynki pod patronatem prezydenta RP w Spale. Doynki, wito Plonw, Wiece ludowe wito poczone z obrzdami dzikczynnymi za uko czenie niw i prac polowych. W czasach przedchrzecijaskich etniczne wito sowiaskie, przypadajce w XX wieku w okresie rwnonocy jesiennej (23 wrzenia). Wspczenie obchodzone zwykle w jedn z niedziel wrzenia po zakoczeniu niw. 5 wrzenia 1981 - rozpoczyna si I Zjazd Krajowy delegatw NSZZ Solidarno . W uchwalonym na nim programie stwierdzono, e Zwizek jest organizacj wielowiatopogldow, reprezentujc pracownikw i broni c ich interesw. Domagano si powszechnego prawa do pracy, jasnego podziau kompetencji organw pastwa, demokratyzacji ycia publicznego i doboru kadr kierowniczych wg rzeczywistych kwalifikacji. Przedstawiono postulat rozwizywania wszelkich spraw spornych na drodze dialogu. 710 wrzenia 1939 rozegraa si obrona Wizny (na pnocny wschd od omy). Bitwa ta, okrelana mianem Polskich Termopil, pomimo powanej dysproporcji pomidzy siami polskich obrocw pod dowdztwem kapitana KOP-u Wadysawa Raginisa a siami niemieckimi gen. Heinza Guderiana staa si jednym z najbardziej bohaterskich, lecz i najmniej znanych epizodw II wojny wiatowej. Co ciekawe, o obronie Wizny traktuje m.in. utwr szwedzkiego zespou metalowego Sabaton pt. 40:1. 12 wrzenia 1683 - wiktoria wiedeska. Naley ona do wyjtkowych w historii Polski i Eu ropy, poniewa sta a si wwczas pierwszym i najwikszym zwycistwem nad potg otomask. Nigdy dotd nie zdarzyo si, aby olbrzymia armia sutana (szacowana w przyblieniu na 55 - 60 tysicy ludzi) zostaa doszcztnie rozgromiona. Jan III Sobieski, owiadczy: Przybyem, zobaczyem, a Bg zwyciy. Dzie zwycistwa upamitniono ogoszeniem 12 wrzenia dniem Wspomnienia Najwitszego Imienia Maryi. 23 wrzenia 1976 - powsta Komitet Obrony Robotnikw. Sejm PRL zosta o tym poinformowany listem otwartym Jerzego Andrzejewskiego skierowanym do marszaka Sejmu. KOR polska organizacja opozycyjna dziaajca od wrzenia 1976 do wrzenia 1977, sprzeciwiajca si polityce wadz PRL, niosca pomoc osobom represjonowanym w wyniku wydarze Czerwca 1976, przede wszystkim w Radomiu i Ursusie. Po czciowym spenieniu postulatw przeksztacia si w Komitet Samoobrony Spoecznej KOR. 27 wrzenia 1331 - na polach pod Powcami dnia 27 wrzenia 1331 r. odbya si bitwa midzy wojskami polskimi dowodzonymi przez okietka, a wojskami Zakonu Krzyackiego. Bitwa pod P owcami mia a olbrzymie znaczenie moralne dla polskiego ora. Zarwno jej przebieg jak i znaczne straty krzyackie rozwiay mit o niezwycionoci Zakonu. Po raz pierwszy Krakw, wczesna stolica Polski, zobaczy w wyniku bitwy powieckiej jecw krzyackich., wrd nich komtura Bagi - Henricha Reussa von Plauen.
Opracowano na podstawie Internetu

 Gos Polski , , 7924 14.12.06 . : . O. - . : . 42, , 151043 ; tel. 8-71536-70590, . , . , . , 114. 700 . ... , . GOS POLSKI kwartalnik Polonii w Kazachstanie zarejestrowany w ewidencji rodkw masowego przekazu Ministerstwa Kultury i Informacji Republiki Kazachstanu 7924 Redaguje zesp w skadzie: ks. Marcin Sk (dyrektor wydawniczy), Helena Nowicka (redaktor naczelny), Mikoaj Cako, Krystian Furmanowicz, Redaktor techniczny Jurij Wachowski Adres redakcji: Dom Kultury Polskiej przy Parafii Rzymskokatolickiej pw. w. Ap. Piotra i Pawa, . 42, , 151043 ; tel. 007-71536-70590. e-mail: GazetaGlosPolski@mail.kz, www.glospolski.narod.ru (redakcja zastrzega sobie prawo do skracania, redagowania i tumaczenia na jzyk polski nadsyanych tekstw) Kwartalnik wydawany jest przy dofinansowaniu Senatu RP i Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie oraz Ambasady RP w Kazachstanie