You are on page 1of 36

Redakcja: Katarzyna Maciejewska, Elwira Cimoch al. Pisudskiego 58, lok. 201, 18-400 oma tel.

/faks 86 218 00 74, tel. 728 949 030 e-mail: redakcja@miesiecznik-benefit.pl www.miesiecznik-benefit.pl ISSN 2084-7491 Redaktor naczelny: Jacek Babiel Redaktor: Jolanta Chrostowska-Sufa Reklama: ukasz Serwin reklama@miesiecznik-benefit.pl tel. 22 492 75 91, tel. kom. 508 548 308 Wydawca: Benefit Intellectual Property Sp. z o.o. ul. Canaletta 4, 00-099 Warszawa Wsppracownicy: Anna Celiska, Pawe Celiski, Marcin Chludziski, Agnieszka Drogosz, ukasz Jarota, Ewa Kastory, Magdalena Kozowska, Krzysztof Lis, Danuta Malczewska, Jacek Mrzygd, Radosaw Parda, Marzena Rafalska, Sabina Sadecka, Daria Siwka, Sylwia Stachowska, Angelika niegocka, Katarzyna Tyszko, Dorota Walerjan Foto na okadce: Bartosz Krupa / East News Nakad: 10 000 egz. DTP: Pracownia Poligraficzna GRAFIS Zbigniew Jaku Druk: Libra-Print Daniel Puawski

W tym wydaniu wicej miejsca powicilimy motywacji pracownikw. Okazuje si, e z tym tematem nie jest wcale tak atwo. Pracownicy, ktrzy maj ugruntowan, pewn sytuacj, coraz czciej oczekuj od swoich pracodawcw wicej. I tak, proces motywacji zaczyna si, jeszcze zanim pracownicy trafi do firmy. Pniej pierwszy dzie w pracy, a potem codzienno. Co robi, kiedy ta codzienno staje si zbyt szara? To pytanie pojawia si w czasie konferencji i seminariw. Mwicie Pastwo o tym, e pracownicy nie chc przychodzi do pracy tylko po wypat. Oprcz realizacji samego siebie i codziennych obowizkw pojawia si coraz wicej pomysw na udogodnienia w rodowisku pracy oraz po pracy. Pracodawcy stosujcy benefity widz, e to ma sens. Dla tych, ktrzy szukaj ciekawych rozwiza, w tym numerze propozycje benefitw stosowanych na zachodzie Europy. Warto przemyle, kiedy i jak stosowa benefity, ale take jak nimi zarzdza. Tu z pewnoci podpowiedzi bd systemy kafeteryjne, o ktrych pisze dr Sylwia Stachowska. W kwietniu zapraszam Pastwa na rozmow z Krzysztofem Hoowczycem, ktry opowiada o swojej nieustannej motywacji i deniu do celu. To ciekawa historia, bo ona pokazuje, jak bardzo sport podobny jest do biznesu. Polecam take ciekawe teksty o dysfunkcjach pracy HR z biznesem i o przywdztwie. Jednoczenie chc Pastwa zaprosi do zabrania gosu na amach miesicznika Benefit na temat roli HR w biznesie i roli przywdztwa. Zachcam do podzielenia si przemyleniami na temat zalenoci, wsppracy HR i biznesu. Mam nadziej, e bdzie to ciekawy pocztek dyskusji. ycz miej lektury. Jacek Babiel redaktor naczelny

warto tam by
Rozwizania HR wiosna 2012
Kryzys i Wsppraca. Talent i Organizacja. Trendy i Wyzwania. Outplacement a Biznes Tematy wiodce: KRYZYS i WSPPRACA to cieka tematyczna mwica o rozwizaniach, ktre sprawdz si w rodowisku o duej zmiennoci i zoonoci, w centrum uwagi znajd si sytuacje kryzysowe i wsppraca HR z innymi funkcjami organizacji; TALENT i ORGANIZACJA to cieka powicona tematyce budowania i wdraania zintegrowanego podejcia do zarzdzania talentami w organizacjach, z perspektywy specjalistw HR, liderw i indywidualnych talentw; TRENDY i WYZWANIA w tej ciece zaprezentujemy studia przypadkw i wyniki bada, ktre, na przykadzie ju stosowanych w Polsce i za granic rozwiza, wskazuj na wyrane trendy i wyzwania w rozwoju dziedziny Zarzdzania Zasobami Ludzkimi (HRM); OUTPLACEMENT a BIZNES to cieka tematyczna powicona praktycznym aspektom redukcji zatrudnienia, z wyszczeglnieniem kwestii prawnych, skupiajca si take na temacie Employer Brandingu, o ktrym naley pamita zarwno w czasie rekrutacji, jak i zwolnie. 17 kwietnia 2012r. - Hotel Radisson Blu w Warszawie Organizator: Wolters Kluwer Polska Informacje: www.konferencja.abc.com. pl/rozwiazaniahr Wacicieli firm Dyrektorw Zarzdzajcych Dyrektorw Personalnych Managerw HR 8 maja 2012 r. - Millennium Plaza, Warszawa Organizator: HRNews Informacje: www.hrnews.pl

VII Krakowskie Forum Wynagrodze


Tematy wiodce: Zarzdzanie wynagrodzeniami - stare problemy, nowe rozwizania skuteczne wynagradzanie, budowa systemw pacowych zpunktu widzenia efektywnoci organizacji, finansowe i pozapacowe motywowanie pracownikw wynagradzanie kadry zarzdzajcej oraz si sprzeday prawne ipodatkowe aspekty wynagradzania 24-25 maja 2012r. Midzynarodowe Centrum Kultury wKrakowie Organizator: Sedlak & Sedlak Informacje: www.wynagrodzenia.pl

Przywdztwo w czasach kryzysu


Przywdztwo to jeden z ulubionych tematw publicystw biznesowych. Niestety, przeprowadzono niewiele dogbnych bada na ten temat i wci nie wiadomo, czym jest prawdziwe przywdztwo. W czasach kryzysu to pytanie jest nad wyraz aktualne. Podczas konferencji zostan przedstawione rozwizania, dotyczce m.in. efektywnego procesu budowania zalenoci pomidzy liderem i grup, czy przywdztwa opartego na kompetencjach. Konferencja kierowana do: Prezesw

wywiad
to jecha? Czy moe wikszym problemem jest znalezienie motywacji wdeniu do celu? Niektrzy kierowcy mwi, e piasek, pustynia powoduje, e wgowie rodz si dziwne rzeczy Natur mam tak, e nie ma powodu, ebym musia si przekonywa do dalszej walki oswoje marzenia icele. Niepowodzenia wystpuj w kadym zawodzie iwkadym sporcie. Jeeli kto nie potrafi tego zaakceptowa iwykorzysta niepowodze, aby w przyszoci by jeszcze lepszym, nigdy nie zdobdzie niczego wsporcie. Wmoim przypadku akurat te trudne chwile jeszcze bardziej motywuj mnie do wysiku iprzeamania zej passy. Zawsze wierz w to, e najwikszy sukces jest jeszcze przede mn, ie wkocu go osign. Tak myl zwycizcy ija te tak staram si myle. Wielu zawodnikw mwi samo ukoczenie Rajdu Dakar to wielki sukces, Panu to jednak nie wystarczyo Wtym roku przez pewien czas prowadzi pan igdyby nie problemy zsamochodem, kto wie, moe byoby podium. Jestem otym przekonany, e gdyby nie ta jedna awaria przewodu hydraulicznego, walczybym o najwysze miejsce na podium. Miaem rewelacyjny samochd, wymienitego pilota i wszystko wskazywao na to, e los mi sprzyja. Do czasu Ale tak jak mwiem, nie zaamuj si. Ju teraz psychicznie nastawiam si na kolejny start wDakarze. Bd walczy do koca. Musz wkocu wygra ten rajd. Stae ksztacenie swoich umiejtnoci bo przecie kolejne starty s wanie czym takim prowadzi do sukcesw. wite sowa. Prosz zauway, e najlepsi kierowcy, ktrzy wygrywali Dakary, latami zdobywali swoje dowiadczenie, zanim stanli na najwyszym miejscu podium. To jest rajd dla duych chopcw z duym dowiadczeniem i zimn gow. Trzeba zdawa sobie spraw ztego, e kady kolejny rajd to nowe dowiadczenia, ktre przybliaj kierowc do mistrzostwa. Trzeba to szanowa izniezomnym uporem i do przodu, a czas zwycistw wkocu nadejdzie. Trzeba te w to gboko wierzy. Ja w to gboko wierz. Jak to si przekada na paski zesp? Bo przecie wyniki w kadym wycigu nie zale tylko od jednej osoby, nie zale tylko od kierowcy. Jest przecie pilot, s mechanicy sztab ludzi Zesp rajdowy to bardzo zoony mechanizm. Skada si na niego kilkaset osb. Kada osoba jest odpowiedzialna za fragment koronkowej roboty, jak jest zaprojektowanie rajdu, przygotowania isam wnim udzia. Kady wteamie zdaje sobie spraw zroli, jak odgrywa. Kady wie, e jeeli jeden z elementw zawiedzie, cay wysiek ekipy moe pj

Fot. www.holek.pl

Motywacja to furtka do postpu


Po powrocie z Rajdu 100 Acre Wood w Stanach Zjednoczonych Krzysztof Hoowczyc udzieli wywiadu miesicznikowi Benefit.
raz. Przez te lata nie zrezygnowa pan zrywalizacji wtym rajdzie, dlaczego? Poniewa moim celem jest zwycistwo w Rajdzie Dakar. Te lata zdobywania dowiadcze coraz bardziej procentuj i przybliaj mnie do tego celu. Nie jest sztuk si wycofa, ale sztuk jest zrealizowa plan. Mj plan to zaj miejsce na dakarowym podium, ito na najwyszym miejscu. Nic innego mnie nie interesuje. Po co ciga si wmorderczych warunkach, na kocu wiata, gdzie sam wycig czsto jest zagroeniem dla ycia? Dakar traktuj jako najwiksze wyzwanie w mojej dotychczasowej karierze. A poniewa staram si zawsze i do przodu, nie zamierzam rezygnowa tylko dlatego, e rajd jest niebezpieczny. Kady rajd ma wsobie element ryzyka. Taka praca. Aja swoj prac kocham inie zamierzam zniej rezygnowa do chwili, kiedy ju ze staroci nie bd wstanie zmienia biegw. Czuj, e mam jeszcze sporo przed sob. Co sprawia panu najwiksz trudno? Przekonanie samego siebie do tego, e mimo niepowodze, awarii sprztu war-

Po Stanach Zjednoczonych i udziale w Rajdzie 100 Acre Wood co moe pan powiedzie o tamtejszych kierowcach? Pierwszy raz zmierzy si pan z najlepszymi kierowcami zUSA... Ogospodarzach mona powiedzie tylko same dobre rzeczy. Rajd by bardzo dobrze przygotowany, a stawka kierowcw bardzo silna. Startoway znane gwiazdy amerykaskiej kierownicy zKenem Blockiem na czele. To bardzo dobrzy kierowcy. Tym bardziej cieszy mnie zajte tam miejsce na podium, e startowalimy zWilakiem po wieloletniej przerwie, wypoyczonym samochodem, ktrego nie ominy kopoty techniczne, po nieznanej trasie. Amerykanie dysponowali bardzo mocnymi autami klasy WRC, a my jechalimy zwyk N-k. Bardzo jestem wdziczny, e otrzymaem zaproszenie. Rywalizacja zamerykaskimi kierowcami to by zaszczyt. Panie Krzysztofie, 5 stycznia 2012 r. po raz pierwszy w swojej karierze odnis pan etapowe zwycistwo wRajdzie Dakar. Ale wDakarze startowa pan sidmy

rozmowa z Krzysztofem Hoowczycem


na marne. Dlatego praca zespoowa jest tak wana. Kierowca ipilot s wzasadzie maymi trybami w tej skomplikowanej machinie. Nasz sukces zaley od nas wszystkich razem, i od kadego z osobna. Tak samo dziaa to wkadym przedsibiorstwie. Bierze pan udzia wrnych imprezach integracyjnych i eventach organizowanych przez firmy. Mwi pan odeniu do sukcesu, podajc swj przykad iodnosi to pan do sportu. Ale nie zawsze sport prowadzi na pierwsze miejsce Nie zawsze sport prowadzi do pierwszego miejsca, to fakt. Ale najwaniejsze jest to, e kady sportowiec, wybierajc ten rodzaj kariery, rozpoczynajc treningi istartujc wzawodach, robi to zjednego, uniwersalnego powodu tym powodem jest pragnienie zwycistwa iodniesienia sukcesu. To pragnienie ley u podstaw kadego sportu. Tak samo jest w biznesie. Kady chce odnosi sukcesy i robi wszystko, eby ten cel osign. Dlatego istnieje uniwersalna analogia pomidzy wiatem sportu i biznesu. Uwaam, e barwne porwnanie sukcesu firmy do sukcesu zespou rajdowego jest bardzo obrazowym i emocjonalnym przedstawieniem cech charakterystycznych dla zwycizcw. To zawsze dziaa motywujco na uczestnikw eventw firmowych. Wtakim razie osiganie sukcesu to ciga praca, nieustajcy proces. Pytanie jak motywowa ludzi do tego, by osigali sukces? Ja zawsze staram si pokazywa, e niezomna wiara wsukces, cige samodoskonalenie iradzenie sobie zprzeciwnociami, musz w kocu zaowocowa. Pokazujc moj trudn drog wkarierze od startw Fiatem 125p po zdobycie mistrzostwa Europy i starty w Dakarze, staram si uwiadomi ludziom, e warto stara si coraz bardziej, e kady wysiek bdzie nagrodzony. Jeeli to jest dla nich przekonujce, to umacnia w nich wiar we wasne moliwoci isuszno wyznaczania sobie kolejnych celw, i denia do osigania dalszych sukcesw. Ta wiara i przekonanie pozwalaj dalej pracowa nad sob idawa zsiebie jeszcze wicej. Pozwalaj uwierzy wsiebie. Wprzeciwnym razie nie byoby sensu si stara. Czy ciganie mimo efektw pozwala przez lata by zmotywowanym? Sposb naszego mylenia i nastawienia do tego, co si robi, w gwnej mierze decyduje o naszej motywacji. Motywacja jest furtk do postpu i do realizacji swoich celw. Jeeli nie ma w nas cigej motywacji, ta furtka zostaje przed nami zamknita. Trzeba o tym pamita i zawsze myle pozytywnie. To jest gwarancj naszego staego postpu. Wprzeciwnym razie staniemy wmiejscu iojakichkolwiek sukcesach mona wtedy zapomnie. Jest pan znany zdziaalnoci spoecznej m.in. wzakresie szerzenia idei bezpiecznej jazdy. Kierowca rajdowy, jedcy szybko promuje bezpieczn jazd. Czy mona jedzi szybko, a jednoczenie bezpiecznie? Naley oddzieli szybk jazd po zamknitej trasie rajdu od poruszania si cywilnym samochodem po drogach publicznych. To s dwa zupenie inne wiaty. Podczas rajdu trasa jest odpowiednio zabezpieczona i samochody nie stanowi zagroenia dla innych ludzi, adua szybko przejazdu jest wrcz wskazana. Na ulicy jest odwrotnie. Bezpieczny kierowca to wiadomy kierowca. wiadomy istniejcych na drodze zagroe ijadcy wsposb odpowiedzialny nie tylko w dbaoci owasne bezpieczestwo, ale te bezpieczestwo wszystkich uytkownikw drogi. Ja staram si jedzi bezpiecznie i nie stanowi zagroenia dla nikogo. Dlatego myl, e wizerunek kierowcy rajdowego i bezpiecznego kierowcy, wmoim przypadku si uzupeniaj, anie wykluczaj. Panie Krzysztofie, czy mona powiedzie, e kobiety jed lepiej? A moe bezpieczniej? Statystycznie rzecz biorc, tak wanie jest. Kobiety jed ostroniej, wolniej i powoduj mniej kolizji. Dlatego uchodz za bezpieczniejszych kierowcw. Ale jak wkadym aspekcie ycia, wrd nich te zdarzaj si wyjtki iczasem mona zaobserwowa kuriozalne przypadki braku elementarnego mylenia iodpowiedzialnoci. Ale to ju wynika, moim zdaniem bardziej z niewaciwego systemu szkole kierowcw wPolsce. Wikszo HRowcw, kadrowcw to kobiety jakich wskazwek udzieliby Pan naszym Czytelniczkom? Co robi, by jedzi lepiej ibezpieczniej? Przede wszystkim naley zachowa zdrowy rozsdek iskupi si wycznie na jedzie. Rozmowy telefoniczne i make-up w czasie jazdy zdecydowanie odpadaj. Oprcz tego kadej pani gorco polecam wykupienie chocia jednej lekcji wszkole, ktra prowadzi szkolenia, jak prowadzi samochd po lodzie, po wodzie iwtrudnych warunkach drogowych. Takie szkolenie jest bezstresowe i pomaga oswoi si paniom z nieprzewidywalnym dla

Piotr Piwowarski / Agencja SE / EAST NEWS

nich z reguy zachowaniem samochodu w ekstremalnych warunkach. To dodaje pewnoci siebie izwiksza poczucie bezpieczestwa i poziomu wasnych umiejtnoci. Akto wie? Moe to dowiadczenie obudzi now pasj i pchnie niektre panie do sportu samochodowego Pozdrawiam serdecznie,

pytanie do eksperta
dr Kazimierz Sedlak Sedlak & Sedlak najstarsza polska firma doradztwa wzakresie HR e-mail: kazimierz@sedlak.pl W Stanach Zjednoczonych, gdzie rynek benefitw jest znacznie bogatszy ni wPolsce (benefitw rozumianych jako wiadczenia dodatkowe inieobowizkowe), badania pracownikw pokazuj, e benefity oferowane przez firm wznaczcy sposb wpywaj na ich lojalno iefektywno zawodow. Ponadto okazao si, e mog one rzutowa na jako zatrudnianych pracownikw. Badania pokazay, e wprzypadku kandydatw do pracy to wanie benefity s gwnym czynnikiem branym pod uwag przy wyborze pracodawcy. Dlaczego tak jest? Po pierwsze dlatego, e otwieraj one beneficjentom drog do elitarnych i rzadkich wiadcze, do ktrych prywatnie nie mieliby dostpu (np. prywatne kluby) lub byby on znacznie utrudniony (np. zpowodu ceny). Do takich benefitw wPolsce nale np. prywatna opieka zdrowotna, wiadczenia emerytalne czy dodatkowe ubezpieczenie. Czy w przypadku opieki medycznej ewentualny ekwiwalent pieniny jest wart miesicy wyczekiwania wkolejkach do specjalistycznych przychodni? Truizmem jest przypominanie opopularnych dzi kartach uprawniajcych do uczestniczenia wzajciach sportowych. Korzyci zdrowotne ipsychiczne, jakie one daj, znacznie przewyszaj ich finansow warto. Nie wspomn tu ododatkowych korzyciach, jakie czerpi pracownicy zmoliwoci wsplnego spdzania czasu zprzyjacimi czy znajomymi. Uywajc popularnego sformuowania byego prezydenta, takie naadowanie akumulatorw trudno porwnywa zjakimkolwiek ekwiwalentem pieninym.

Dlaczego pracownik powinien by bardziej zadowolony zbenefitw ni zgotwki?


Kada zotwka wpywajca co miesic na konto pracownika jest warta dla niego dokadnie zotwk. Benefity za oprcz wartoci materialnej wi si dla pracownika zwieloma dodatkowymi korzyciami. Dziki temu bardzo czsto s one warte znacznie wicej, ni wynika to zfinansowego rachunku. Dobry nastrj, poczucie bezpieczestwa, rwnowaga midzy yciem zawodowym aprywatnym, zdrowie te korzyci nie maj swojego odzwierciedlenia w gotwce. Trudno rwnie przeliczy na pienidze popraw jakoci ycia czy dobrostanu psychicznego wynikajcego zuczestnictwa wimprezach kulturalnych czy sportowych.

Dysproporcje pacowe
Spowolnienie gospodarcze ostatnich lat sprawio, e rzdy w krajach rozwinitych, podobnie jak obywatele, zaczy baczniej przyglda si kwestii wynagrodze i podziau dochodu. Na przestrzeni kilku ostatnich miesicy szerokim echem odbiy si liczne skandale wok pac. WWielkiej Brytanii premier David Cameron na forum publicznym zapowiedzia poszukiwanie sposobw na ograniczenie pac korporacji. Powd? W2010 roku zarobki dyrektorw 100 najwikszych spek wzrosy rednio o49 proc. (rednie roczne wynagrodzenie wtej grupie wynosi 2,6 mln funtw rocznie), podczas gdy pace wgospodarce poszy wgr o3,2 proc. W grudniu 2011 r. wybuch w Belgii skandal wok decyzji rzdu, na ktrego czele stoi socjalista Elio Di Rupo. Zamiast zapowiadanej obniki pensji swoich ministrw o5 proc. zostaa podjta decyzja opodwyce o8 proc. Zostaa ona odwoana watmosferze skandalu. W lutym wybucha w Polsce afera wok premii dla odchodzcego szefa Narodowego Centrum Sportu, w marcu za na wiato dzienne wyszy zakontraktowane milionowe premie dla szefw spki Euro 2012. Wsplnym mianownikiem dla wszystkich tych wydarze jest nierwno pacowa. Nierwnoci pacowe to wuproszczeniu rnice pomidzy zarobkami najbogatszych i najbiedniejszych. Sposobem pomiaru tych rnic jest tzw. indeks Giniego, zwany take wskanikiem nierwnoci spoecznej. Im wyszy wskanik Giniego, tym wiksza nierwnomierno rozkadu dochodu w spoeczestwie. W Polsce wspczynnik ten wynosi ok. 0,34. Dla porwnania indeks Giniego wUSA wynosi ok. 0,45, awSzwecji 0,25. W styczniu 2012 roku Alan Krueger, szef doradcw ekonomicznych prezydenta Baracka Obamy, wygosi przemwienie dotyczce m.in. nierwnoci zarobkw. Wykaza on, e wkrajach zdu dysproporcj wynagrodze szanse osb zniezamonych rodzin na przejcie do zamonej warstwy spoeczestwa s duo nisze ni wkrajach, wktrych dysproporcja zarobkw jest mniejsza. Wedug Kruegera dane wskazuj, e zjawisko to znacznie nasili si do 2035 roku, skutkiem czego przyszo dzieci bdzie mocno uzaleniona od klasy spoecznej, wktrej si urodziy. Ju dzi, jak to okrelono w artykule w The New York Times komentujcym przemwienie, w USA rozmiar twojej wypaty jest mocno zwizany z rozmiarem wypaty twojego ojca. Amerykanie, zwaszcza zwizani zdemokratami, z niepokojem przygldaj si rosncym dysproporcjom pacowym.

Dlaczego? Ot rosn one dramatycznie od lat 70. ubiegego wieku. Badania profesora Emmanuela Saeza zUniwersytetu wBerkeley pokazuj, e dochody 10 proc. najlepiej zarabiajcych w Stanach Zjednoczonych dwukrotnie w historii zbliyy si do 50 proc. dochodu narodowego w1929 roku (tu przed wielkim kryzysem roku 1929) oraz 2007 roku (tu przed zaamaniem gospodarczym). Przypadek?

Gdzie idzie Europa?


To pytanie jest otyle istotne, e strategia Unii Europejskiej prdzej czy pniej znajduje swoje odbicie w ustawodawstwie. Wgrudniu 2011 roku Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Zatrudnienia, Spraw Spoecznych i Wczenia Spoecznego opublikowaa w swojej witrynie internetowej krtki film zatytuowany Nierwno w Europie . Traktuje on onierwnociach pacowych. Przesanie filmu jest bardzo jasne rosnce dysproporcje wzarobkach powoduj, i wraz ze wzrostem stanu konta najbogatszych wydua si m.in. ich dugo ycia (np. rnica w redniej dugoci ycia pomidzy mieszkacami najbogatszych i najuboszych dzielnic Glasgow wynosi 28 lat). Std najbogatsi powinni paci wysze podatki, ktre poprzez usprawnion redystrybucj trafi do najuboszych. Czy pjd w lad za tym zmiany w polskich przepisach? Poczekamy, zobaczymy
partner zarzdzajcy, HR LAB Human Resources krzysztof.lis@hr-lab.pl

Krzysztof Lis

motywacja

Benefity w Europie Zachodniej


Elastyczne programy benefitw daj pracownikom moliwo decydowania o tym, co ma zawiera ich pakiet wiadcze, s one bardzo efektywnym motywatorem i wyjtkowo skutecznym orem w walce o najbardziej utalentowanych pracownikw.
Ekspansja na rynki midzynarodowe jest dla wielu przedsibiorstw wanym etapem rozwoju firmy. Uruchomienie biznesu na nowym terytorium jest duym wyzwaniem, gdy firma musi przystosowa si do sytuacji spoeczno-gospodarczej oraz kultury kraju, wktrym planuje dziaa. Szczeglnie istotne jest dostosowanie firmowego systemu wynagrodze do warunkw panujcych wdanym kraju. Problemy te pogbiaj si wmomencie, gdy firma oferuje wiadczenia dodatkowe. Poznanie i zrozumienie lokalnych regulacji prawnych i norm kulturowych jest konieczne, jeli chcemy, aby proponowane przez nas benefity byy zjednej strony opacalne dla firmy, azdrugiej wartociowe dla pracownikw. Jakie wiadczenia s gwarantowane ustawowo przez dane pastwo? Jaki poziom kontroli nad pakietem wiadcze moemy da pracownikom? Jakie wiadczenia podlegaj ulgom izwolnieniom zpodatku?

Obligatoryjne wiadczenia dodatkowe (mandatory benefits)


Kady kraj zapewnia swoim obywatelom pewien pakiet gwarantowanych wiadcze, ktre przysuguj kademu zatrudnionemu. Zanim podejmiemy decyzj, co chcemy zaoferowa naszym zagranicznym pracownikom, musimy si najpierw zorientowa, co daje im pastwo. Wtabeli 1 zebrano informacje na temat najwaniejszych gwarantowanych wiadcze w wybranych krajach europejskich. Dla porwnania zamieszczono rwnie dane dla Stanw Zjednoczonych (tabela 1).
reklama

Na co zwrci uwag?
Zanim zdecydujemy si na wprowadzenie benefitw wzagranicznym oddziale firmy, musimy wzi pod uwag trzy zasadnicze kwestie:

motywacja
Tabela 1. wiadczenia obowizkowe w wybranych krajach Europy i w USA Pastwo Niemcy wiadczenia obowizkowe (mandatory benefits) Wiek emerytalny: 65 lat. Maksymalna emerytura pastwowa wynosi przecitnie 40 proc. do 45 proc. kocowych zarobkw brutto. Wszyscy pracownicy s objci kompleksow opiek medyczn. Osoby zarabiajce ponad 50 850 EUR rocznie mog zrezygnowa z obowizkowego ubezpieczenia zdrowotnego, jeli maj odpowiednio wysokie prywatne ubezpieczenie medyczne. Pracownikom przysuguje 20 dni patnego urlopu w cigu roku. Wiek emerytalny: 65 lat. Maksymalna podstawowa emerytura pastwowa wynosi 97,65 GBP na osob tygodniowo (2011 rok). Osoby speniajce okrelone warunki mog oprcz podstawowej uzyska tzw. dodatkow emerytur pastwow. Pastwo zapewnia renty rodzinne, renty inwalidzkie i kompleksow opiek medyczn. Pracownikom przysuguje 28 dni patnego urlopu, przy czym pracodawca nie ma obowizku przyznawa dodatkowych dni urlopu na wita pastwowe (8 dni w roku). Wiek emerytalny: 65 lat dla mczyzn, 60 dla kobiet (midzy 2010 a 2018 ma stopniowo wzrosn do 65 lat). Maksymalna emerytura pastwowa wynosi 60 proc. skorygowanych rednich zarobkw. Wszyscy pracownicy maj prawo do zwrotu kosztw opieki medycznej i szpitalnej. Pracownikom przysuguje 20 dni patnego urlopu. Wiek emerytalny: 65 lat. Wczeniejsza emerytura (odpowiednio pomniejszona) moliwa od 60. roku ycia. Wysoko emerytury to 50 proc. rednich zarobkw po 15 latach skadek, 100 proc. po 35 latach skadek. Pastwo zapewnia renty rodzinne, renty inwalidzkie i kompleksow opiek lekarsk. Osobom zatrudnionym przysuguj 22 dni patnego urlopu w cigu roku. Wiek emerytalny: 66 lat (67 dla osb urodzonych w 1960 roku lub pniej), z moliwoci otrzymywania odpowiednio pomniejszonej emerytury od 62. roku ycia. Maksymalna emerytura pastwowa wynosi okoo 20 proc. ostatecznych zarobkw pracownika (przy czym od 2008 roku nie wicej ni 2185 USD miesicznie). Pastwo zapewnia renty rodzinne, inwalidzkie oraz ograniczon opiek medyczn dla emerytw i rencistw. Pastwo nie gwarantuje pracownikom patnego urlopu. Amerykaskie organizacje zapewniaj pracownikom trzy tygodnie wakacji po piciu lub dziesiciu latach pracy. W porwnaniu ze Stanami Zjednoczonymi Europa jest bardzo szczodra, jeli chodzi owiadczenia obowizkowe. Typowy dla USA, atake wpewnym stopniu dla Wielkiej Brytanii, anglosaski model wynagradzania zakada znacznie mniej paternalistyczny stosunek pastwa do obywatela, ni ma to miejsce weuropejskim modelu kontynentalnym. Jak wida zdanych zaprezentowanych wtabeli, Stany Zjednoczone nie gwarantuj swoim obywatelom obowizkowych w Europie wiadcze, takich jak opieka medyczna czy patny urlop. Ztego powodu te wanie benefity s najczciej oferowane przez amerykaskich pracodawcw i najchtniej wybierane przez zatrudnionych. Chocia wydawa by si mogo, e poszczeglne kraje europejskie daj swoim obywatelom podobny zestaw wiadcze gwarantowanych, to jednak ich zakres ipoziom rni si midzy sob. Obywatele Niemiec mog liczy na stosunkowo atrakcyjne (w porwnaniu do innych pastw europejskich) emerytury. Hiszpanie maj dwa dni wicej patnego urlopu ni np. Belgowie czy Niemcy. Zawarto obowizkowego pakietu wpywa w znacznym stopniu na to, ktre spord nieobowizkowych benefitw s najpopularniejsze. W pastwach, ktre oferuj pracownikom hojne emerytury, pracownicy bd owiele mniej zainteresowani firmowymi planami emerytalnymi. Dla osb, ktre maj zagwarantowane ustawowo niewiele dni patnego urlopu, dodatkowe dni wolne od pracy bd wyjtkowo cennym benefitem.

Wielka Brytania

Belgia

Elastyczne programy wiadcze wEuropie Zachodniej


Coraz wiksz popularnoci wkrajach Europy Zachodniej ciesz si elastyczne programy benefitw (flexible benefits). Dziki temu, e daj one pracownikom moliwo decydowania otym, co ma zawiera ich pakiet wiadcze, s one bardzo efektywnym motywatorem iwyjtkowo skutecznym orem wwalce onajbardziej utalentowanych pracownikw. Chocia w wikszoci pastw europejskich zatrudnionym oferowane s flexible benefits (wykres 1), to jednak trzeba sobie zdawa spraw, e wposzczeglnych krajach spotykamy si zrnymi odmianami elastycznych programw wiadcze. Zreguy wyrnia si cztery podstawowe formy elastycznoci benefitw, rnice si zakresem kontroli nad pakietem wiadcze, jaki posiada pracownik: I. Pracownik ma moliwo decydowania ozakresie swojego pakietu, np. o zakresie ubezpieczenia, poziomie skadek czy marce subowego samochodu. II. Oprcz moliwoci decydowania o zakresie oferowanego pakietu zatrudniony moe dodatkowo dokupywa wybrane wiadczenia (w ramach swojego wynagrodzenia netto) bezporednio udostawcy lub poprzez potrcenie zpensji. III. Obok moliwoci decydowania ozakresie pakietu izakupienia pewnych wiadcze pracownik ma dostp do pewnej liczby wiadcze, ktre moe opaca poprzez rezygnacj zczci wynagrodzenia (salary sacrifice). Rezygnacja zwynagrodzenia (salary sacrifice) toforma porozumienia pomidzy pracownikiem apracodawc, namocy ktrego pracownik oddaje (powica) cz swojego wynagrodzenia wzamian zaokrelony rodzaj benefitw. Poprzez rezygnacj zwynagrodzenia pracownik uzyskuje ponadto (wzalenoci odkraju) okrelone ulgi zwizane zopodatkowaniem pacy. Wielko tych korzyci jest uzaleniona od rodzaju oferowanych benefitw ipowicanego naten cel wynagrodzenia. Warto wiadczenia odliczana jest od wynagrodzenia brutto przed opodatkowaniem. Ponadto,

Hiszpania

USA

Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie: http://www.intlben.com

jak motywowa pracownikw


w przypadku niektrych benefitw, rwnie pracodawcy uzyskuj moliwo korzystnych odlicze zwizanych ze skadkami na ubezpieczenia spoeczne oraz rozmaite korzyci podatkowe. IV. Plan wpeni elastyczny (full flex plan) pracownik moe tutaj decydowa nie tylko otym, jakie wiadczenia chciaby otrzymywa (opacane zwynagrodzenia netto lub wramach rezygnacji zczci wynagrodzenia), ale moe take wybra, czy woli dostawa okrelony benefit, czy te jego rwnowarto finansow. Ten rodzaj programu wiadcze umoliwia pracownikom wymian czci wynagrodzenia na dodatkowe dni urlopu ivice versa. Dwie ostatnie, najbardziej elastyczne odmiany programw wiadcze oferowane s przede wszystkim w Wielkiej Brytanii (patrz: tabela 2). Pastwo to czsto okrelane jest przymiotnikiem flex-friendly tzn. przyjazne elastycznym benefitom. Ta przyjazno wynika przede wszystkim zkorzystnych rozwiza prawnych ipodatkowych, ktre daj (wprzypadku rezygnacji przez pracownika z czci wynagrodzenia) moliwo korzystania zwielu ulg podatkowych. Nic dziwnego zatem, e brytyjscy pracodawcy, pytani ogwne przeszkody na drodze do wprowadzenia wprzedsibiorstwie elastycznych programw wiadcze, wymieniaj przede wszystkim czynniki wewntrzne, takie jak: koszty, trudnoci zwizane zadministrowaniem systemem imoliwoci dziau HR. Tymczasem w innych krajach np. Niemczech czy Belgii wskazuje si gwnie na zewntrzne ograniczenia: restrykcje prawne ipodatkowe oraz dania zwizkw zawodowych.

Tabela 2. Dominujce formy elastycznych programw wiadcze w wybranych krajach Europy Zachodniej typowy poziom elastycznoci programu wiadcze I II III IV pastwo Belgia Niemcy Wielka Brytania, Hiszpania

Opracowanie wasne Sedlak & Sedlak na podstawie: Towers Perrin (2006) Flexible benefits In Europe.

Benefity apodatki
Uwarunkowania prawno-podatkowe wpywaj w duej mierze na popularno okrelonych wiadcze w poszczeglnych krajach. Brytyjczycy iHiszpanie widz owiele wicej zalet elastycznych programw benefitw ni np. Belgowie czy Niemcy, ktrzy w przypadku tego typu wiadcze maj znacznie mniejsze moliwoci korzystania zulg podatkowych. Wikszo pracodawcw podejmuje decyzje odnonie do tego, jakie benefity wprowadzi w przedsibiorstwie, biorc pod uwag to, ktre wiadczenia s korzystne podatkowo. Wjakie benefity opaca si zatem zainwestowa wkrajach europejskich?

reklama

oprogramowanie dla biznesu

Masz do robtek rcznych w kadrach?

Wykorzystaj System Forte

Sprawd ofert specjaln!

Wystarczy wysa haso Benet na e-mail agnieszka.dolka@sage.com.pl


9

motywacja
Niemcy Zwolnie podatkowych mona spodziewa si w przypadku takich wiadcze, jak: subowy telefon, pokrycie kosztw podry subowych, pokrycie kosztw relokacji pracownika, kursy jzykowe, szkolenia, prywatna opieka zdrowotna (zwolniona od podatku do ograniczonej kwoty, ktra wynosi 500 EUR na pracownika wcigu roku). Ulgi podatkowe dotycz m.in. nastpujcych benefitw: szybkie cze internetowe wdomu, laptop, bony obiadowe, darmowy dojazd do pracy, imprezy integracyjne, witeczne, paczki witeczne, upominki.

Co oferowane jest europejskim pracownikom?


Co otrzymuj od swoich pracodawcw Europejczycy? Zgodnie z danymi CRF Institute na temat czoowych pracodawcw europejskich, do wiadcze najczciej oferowanych na starym kontynencie w2011 r. naleay: prywatna opieka medyczna, dusze urlopy okolicznociowe (sabbatical), dopaty do posikw, urlop naukowy zwizany ze studiami, ryczat na benzyn, pokrycie kosztw dojazdu do pracy. Najrzadziej oferowane byy: dodatek reprezentacyjny, szybkie poczenie internetowe wdomu, dostp do obiektw religijnych/duchowych, samochd subowy.

Wielka Brytania Jak ju wspomniano, najwiksze ulgi podatkowe s tutaj zwizane zbenefitami oferowanymi wramach rezygnacji z czci wynagrodzenia (salary sacrifice). Pod wzgldem ulg podatkowych opacalne s m.in. takie wiadczenia, jak: opieka nad dzieckiem, rower do dojedania do pracy, miejsce parkingowe blisko pracy, studia iszkolenia zawodowe, samochd zapewniajcy nisk emisj CO2 , telefon komrkowy.

Tabela 3. Najpopularniejsze benefity w wybranych pastwach europejskich Wielka Brytania Niemcy Belgia Hiszpania dofinansowanie nauki, urlop naukowy w zwizku ze studiami, wyduony urlop macierzyski dopaty do posikw, siownia, prywatna opieka medyczna prywatna opieka medyczna, dopaty do posikw, urlop naukowy w zwizku ze studiami ryczat na paliwo, urlopy okolicznociowe, urlop naukowy w zwizku ze studiami

Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie: www.hrtrendy.pl

Belgia Zwolnione od podatku s nastpujce wiadczenia: prywatne ubezpieczenie zdrowotne, bony obiadowe, podarunki dla pracownikw zokazji narodzin dziecka czy przejcia na emerytur s zwolnione od podatku do okrelonej kwoty. Hiszpania Nie zapacimy podatku od nastpujcych benefitw: dotowane przez pracodawc obki (dla pracownikw, ktrych dzieci nie ukoczyy trzeciego roku ycia), bony restauracyjne (gdy s wykorzystywane w dni robocze ido maksymalnej kwoty 7,81 EUR dziennie), zasiki z tytuu niepenosprawnoci wypacane w ramach NNW.

Poniej zamieszczono informacje o najpopularniejszych benefitach wwybranych pastwach Europy Zachodniej: Bardzo wanymi benefitami, ktre nie zostay uwzgldnione wprzytoczonych powyej statystykach, s wiadczenia zwizane z czasem pracy. Wyniki bada CRF Institute pokazuj, e zdecydowana wikszo czoowych europejskich pracodawcw daje zatrudnionym jaki zakres elastycznoci wzakresie czasu pracy. Najczciej pracownikom oferowana jest moliwo pracy na cz etatu (97 proc. firm), nastpnie elastyczne godziny pracy (92 proc.), telepraca (83 proc.) imoliwo odbioru godzin nadliczbowych (77 proc.).

Ulubione benefity Europejczykw


Jak wspomniano na pocztku artykuu, przy implementacji wiadcze wzagranicznym oddziale firmy, oprcz tego,

10

jak motywowa pracownikw


Zarzdzanie Sprzeda Komunikacja Rok za. 1992 r.

co najczciej oferowane jest pracownikom wdanym pastwie, trzeba wzi pod uwag take oczekiwania ipotrzeby pracownikw. Te ostatnie mog znaczco odbiega od tego, co jest typowe dla naszej kultury. Warto wic przyjrze si temu, na jakie benefity mieliby apetyt Europejczycy. W jednym z bada zapytano pracownikw z 10 krajw Europy Zachodniej, na ktre benefity byliby najbardziej skonni zamieni cz swojej pensji, gdyJakwspomniano na poczmoliwo. tkuartykuu,przy implementacji wiadcze wzagranicznym oddzialefirmy, by mieli tak Wyniki tego badania przed poniej (wykres 1). oprczstawiono tego co najcz ciej oferowane jest pracownikom w danym pastwie, trzeba wzi pod uwag Jak wida, europejscy pracownicy za najatrak take oczekiwania i potrzeby pracownikw. Te ostatnie mog znacz co odbiega od tego, co jest cyjniejsze uznaj takie wiadczenia, jak pracowniczy typowe dla naszej kultury. Warto wic przyjrze si temu, na jakie benefity mieliby apetyt program emerytalny, prywatna opieka zdrowotna Europejczycy. iprzeduony urlop wypoczynkowy. Co dziesity pra- onapocztkuartyku u,przyimplementacji wiadczewzagranicznym oddzialefirmy, W jednym z bada zapytano stanie pracownikw z 10 krajw Europy Zachodniej, na ktre benefity byliby cownik byby w zrezygnowa z czci pensji najczciej oferowane jest pracownikom w danym pastwie, trzeba wzi pod uwag

Czas na decyzje?

najbardziej skonni zamieni cz swojej pensji, gdyby mieli tak moliwo. Wyniki tego badania nia i potrzeby pracownikw. Te ostatnie mog znaczco odbiega od tego, co jest przedstawionoponiej(wykres1). Wykres 1. Dla jakich byby skonny szej kultury. Warto wic przyjrze si temu,benefitw na jakie benefity mieliby apetyt

Wykres1.Dlajakichbenefitwbybyskonnyzrezygnowazczciswojejpensji? da zapytano pracownikw z 10 krajw Europy Zachodniej, na ktre benefity byliby

zrezygnowa z czci swojej pensji?

onni zamieni cz swojej pensji, gdyby mieli tak moliwo. Wyniki tego badania

poniej(wykres1).

s1.Dlajakichbenefitwbybyskonnyzrezygnowazczciswojejpensji?

rdo:AonHewitt(2010).Gettingthemixright.

rdo: Aon Hewitt (2010). Getting the mix right.


Jak wida, europejscy pracownicy za najatrakcyjniejsze uznaj takie wiadczenia, jak pracowniczy program emerytalny, prywatna opieka zdrowotna i przeduony urlop wypoczynkowy. Co dziesity

Komentarz [JCh-S2]: Na wykresiesliterwkiprosz poprawi:kursy

Podejmowanie decyzji i zarzdzanie zmian to kluczowe Usunito: , kompetencje kadego menedera, ktry chce by efektywny. rdo:AonHewitt(2010).Gettingthemixright. wykresiesliterwkiprosz na sidmym miejscu wrd wymienianych przez przez pracownikw podanychwiadcze znalazy si terapie medycyny alternatywnej. Szczeglnie Szkoleniowe KALKSTEIN oferuje inspirujce, poprawi :kursy Centrum pracownikw podanych wiadcze znalazy si Usunito: % dupopularnocicieszyysionewrdpracownikwzNorwegiiiHiszpanii(20proc.pracownikw motywujce i energetyzujce warsztaty, gry strategiczne, opejscy pracownicy za najatrakcyjniejsze takie wiadczenia, jak pracowniczy terapie medycyny uznaj alternatywnej. Szczeglnie du uznao jezaatrakcyjne). cieszyy si one wrd pracownikw popularnoci ytalny, prywatna opieka zdrowotna i przeduony urlop wypoczynkowy. Co dziesity filmy szkoleniowe oraz programy e-learningowe dla firm, zNorwegii iHiszpanii (20 proc. pracownikw uznao y w stanie zrezygnowa z czci pensji dla takich benefitw, jak usugi zwizane ze ktre chc skutecznie wdraa zmiany w roku 2012. je za atrakcyjne).
dla by takich benefitw, jak zwizane ze sprz- jak usugi zwizane ze pracownik by w stanie zrezygnowa zusugi czci pensji dla takich benefitw, taniem domu czy telefon komrkowy. Co ciekawe, sprztaniem domu czy telefon komrkowy. Co ciekawe, na sidmym miejscu wrd wymienianych Komentarz [JCh-S2]: Na
Podsumowanie
Usunito: ,

mu czy telefon komrkowy. Co ciekawe, na sidmym miejscu wrd wymienianych

kw podanychwiadcze znalazy si terapie medycyny alternatywnej. Szczeglnie


Usunito: %

cicieszyysionewrdpracownikwzNorwegiiiHiszpanii(20proc.pracownikw

Podsumowanie

Joanna Kalkstein

akcyjne).

nie

Jak wida, rynek benefitw wEuropie nie jest jednolity. Rnice dotycz wiadcze obowizkowych, kwestii podatkowych, zakresu elastycznoci programw. Warto jednak podkreli, e mimo tych rnic we wszystkich krajach Europy Zachodniej benefity stosuje si powszechnie iuznaje si je za gwne narzdzie przycigania, zatrzymywania i zwikszania motywacji pracownikw. Joanna Kosowska

w w w . k a l k s t e i n . p l

Zarzdzanie zmian z Jamie Olivier


cz 1 i 2 Film szkoleniowy prod. Video Arts Group
Konsekwentnie wiarygodni od 1992 r. ul. Mickiewicza 10, 05-807 Podkowa Lena, e-mail: learning@kalkstein.pl tel. / fax: 22 758 91 59

redaktor, analityk Sedlak & Sedlak klosowska@sedlak.pl


reklama

11

motywacja

Kafeteryjne systemy wynagrodze


Pojcie kafeterii kojarzone jest z elastycznymi systemami wynagrodze, okrelanymi czsto jako systemy kafeteryjne (cafeteria systems), plany kafeteryjne (cafeteria plans), elastyczne wiadczenia (flexible benefits) czy te wieloopcyjny systemem elastycznych wiadcze (multichoice flexible benefits system).
Sam termin kafeteria (zhiszp. cafeteria) wdosownym tumaczeniu oznacza rodzaj restauracji z samoobsugowym bufetem, w ktrym klient ma moliwo dokonania wyboru tego, czym jest zainteresowany. Praktyka stosowania systemw kafeteryjnych wywodzi si z dowiadcze przedsibiorstw amerykaskich i brytyjskich we wdraaniu elastycznych systemw pac na przeomie lat 80. i90. XX w., chocia zasady kafeterii byy uwaane wWielkiej Brytanii za wskazwki wzakresie elastycznego ksztatowania wynagrodze ju pod koniec lat 60. Wedug bada IDS (Incomes Data Services) do najwaniejszych powodw, dla ktrych zaczto wprowadza systemy elastycznych wiadcze w przedsibiorstwach brytyjskich, zaliczy mona: odzew na proby pracownikw oelastyczno (wyraane wbadaniach satysfakcji pracownikw), umoliwienie pracownikom wikszego wyboru rodzaju wynagrodzenia za prac (lepsze dostosowanie do osobistych potrzeb pracownikw poprzez indywidualne ksztatowanie pakietu wiadcze), pozyskanie i zatrzymanie najlepszych pracownikw poprzez budowanie wizerunku atrakcyjnego pracodawcy, potrzeba poszukiwania drg zmniejszania kosztw. Kafeteria stanowi form pakietowego systemu wynagrodze, w ktrym struktura wewntrzna wynagrodzenia jest wynikow decyzji podejmowanych przez pracownikw, sucych maksymalizacji ich indywidualnych korzyci wobrbie zoonych przez pracodawc propozycji. Inaczej mwic, istot systemu kafeteryjnego jest oddzielenie decyzji pracodawcy, dotyczcych kosztu (wartoci) pakietu wiadcze, od decyzji pracownika, na jakie wiadczenia rodki te maj by przeznaW tradycyjnym systemie wiadcze: podstawow zasad jest poczucie bezpieczestwa, wiadczenia s zdefiniowane przez pracodawc, pracodawca okrela ksztat pakietu. czone. Pracodawca podejmuje decyzj owartoci pieninej pakietu, pracownik za decyduje ojego formie (skadowych). Istot kafeterii jest indywidualizacja wynagrodzenia przez stworzenie pracownikom moliwoci dokonywania wyboru wiadcze spord okrelonego ich zestawu (listy, menu). Mog to by m.in.: wypaty gotwkowe, czas wolny jako alternatywa dodatkowych wiadcze pieninych, systemy dodatkowych ubezpiecze, opieka medyczna, wiadczenia rzeczowe, poyczki, finansowanie doskonalenia kwalifikacji, finansowanie wypoczynku, papiery wartociowe itd. Sposb wyboru pewnych wiadcze z oferowanego zestawu moe by rwnie ksztatowany indywidualnie, zgodnie z filozofi zarzdzania organizacj, preferencjami pracownikw i przy uwzgldnieniu obowizujcych regulacji prawnych. Wybr w zakresie oferowanej w ramach kafeterii opcji dotyczy najczciej czci wynagrodzenia przeznaczonej na premie, rzadziej caoci wynagrodzenia. Kafeteria moe obejmowa nie tylko sfer wiadcze ibenefitw, ale take dochodw odroczonych taki wybr moe nadawa wynagrodzeniu charakter partycypacyjny. Wynagradzanie kafeteryjne czsto utosamiane jest z kaskadow budow wynagrodze i zrnicowaniem wprzekroju grup oraz stanowisk pracy. Zestawy kafeteryjne rni si wodniesieniu do rnych grup zatrudnionych, np. kadry kierowniczej ipozostaych pracownikw. Kafeteria stwarza moliwo indywidualizacji ksztatu pakietu i dostosowania go do zrnicowanych potrzeb, celw isystemw wartoci poszczeglnych pracownikw ijest przejawem pogbiajcej si elastycznoci wynagrodze. Mona powiedzie, e takie rozwizanie gwarantuje najwysz skuteczno iefektywno rodkw przeznaczonych na wynagrodzenia. Naley jednak pamita, e skuteczno stosowania tego narzdzia wymaga: waciwego rozpoznania potrzeb ioczekiwa objtych kafeteri grup pracownikw; dokonania dokadnej wyceny kadego z elementw kafeterii; analizowania systemu pod ktem jego opacalnoci kosztowej; dokonywania zmian wofercie wraz ze zmianami wcelach strategicznych firmy. Majc na uwadze fakt, e czsto dziaajce wfirmach organizacje zwizkowe widz w kafeterii instrument zagraajcy tradycyjnym pacom, ksztatujc systemy kafeteryjne, warto rwnie przestrzega zasady nienaruszalnoci cznej kwoty wynagrodzenia. W kafeteryjnym systemie wiadcze: podstawow zasad jest indywidualizacja, warto pakietu jest zdefiniowana przez pracodawc, pracownik okrela ksztat pakietu. Wcelu wprowadzenia systemu kafeteryjnego wfirmie konieczne jest jego przygotowanie, wramach ktrego niezbdne jest: dokonanie analizy dotychczasowej struktury wynagrodze naley ustali, ktre skadniki wynagrodzenia cakowitego musz zachowa form pienin, a pozostae skadniki oceni zpunktu widzenia ich siy motywacyjnej najmniej motywujce mona zastpi benefitami; okrelenie czynnikw, ktre bd wane przy projektowaniu systemu najwaniejsze znaczenie ma poziom wynagrodze wfirmie przy niskich pacach wiadczenia dodatkowe mog nie spenia waciwie swojej funkcji motywacyjnej. Do innych czynnikw, ktre warto wzi pod uwag, nale: wiek, sytuacja rodzinna, dowiadcze-

12

Nowy model na motywacje Pracownikw

Innowacyjny

Kompleksowy
Przejrzysty
Elastyczny

13

motywacja
nie ista pracy, kwalifikacje, system wartoci icechy oso- co zkolei wpywa na wiksz skuteczno motywowania oraz bowociowe pracownikw; wiksz elastyczno kosztow po stronie przedsibiorstwa. stworzenie wykazu stanowisk i pracownikw uprawnio- Mona rwnie powiedzie, e zwikszanie atrakcyjnoci nych do kafeterii naley podj decyzj, czy system ka- oferty dla pracownikw za spraw systemu wiadcze kafefeteryjny bdzie obejmowa wszystkich pracownikw, czy teryjnych ma istotny wpyw na pozycj firmy na rynku pracy, tylko pewne ich grupy (np. kierownictwo najwyszego czy wspomaga retencj pracownikw iwspiera wizerunek przedredniego szczebla); sibiorstwa jako atrakcyjnego pracodawcy. ustalenie wielkoci (procentu) wynagrodzenia cakowiteKafeterie stanowi interesujc form wynagrodze go, jaka bdzie otrzymywana w formie kafeterii warto wprzedsibiorstwach, ktre charakteryzuje stosowanie strakwesti t uzgodni zprzedstawicielami zaogi lub zwiz- tegii wynagradzania ukierunkowanej na kompetencje, anie na kw zawodowych, aeby po wprowadzeniu systemu unik- wymogi stanowisk pracy, zatrudniajcych duy odsetek pran roszcze; cownikw o wysokim potencjale i zrnicowane pod wzgl opracowanie zestawu rnych kafeterii pogrupowanych dem potrzeb grupy pracownicze. Naley przy tym pamita, wedug wartoci wybr nagrd rzeczowych powinien e kafeteria jest rozwizaniem atrakcyjnym wwarunkach reby najlepszy zmoliwych, co wymaga przeprowadzenia latywnie wysokich pac, gdy stosunkowo duy pozostaje funbada wrd pracownikw, zebrania i uwzgldnienia ich dusz swobodnej decyzji. opinii na temat preferowanych rodzajw wiadcze doDo wad systemu kafeteryjnego nale natomiast przede datkowych; wszystkim trudnoci natury merytorycznej zwizane z jego okrelenie zasad korzystania zkafeterii menu kafeteryj- opracowaniem iwdroeniem oraz wysokie koszty administrone moe by tworzone na dwa wania nim. Zastosowanie kafeterii sposoby: wymaga dobrej wyceny poszcze poprzez ustalenie oddzielglnych skadnikw menu, dobrenego zestawu kafeterii dla go systemu komunikacji midzy wiadczenia pozapacowe maj zwikkadej grupy pracownikw pracownikami a pracodawc oraz sza atrakcyjno firmy na rynku pracy, i pozostawienie pracowniwysokich umiejtnoci w zakrea jest to moliwe wwczas, gdy wynakom prawa swobodnego sie zarzdzania skomplikowanym grodzenia pienine ksztatuj si na wyboru jednego znich; systemem. poziomie zblionym do konkurencyj poprzez ustalenie zestawu Trudnoci zwizane z admikafeterii o zblionych warnistrowaniem systemami kafetenych firm, a dodatkowo stosowane s tociach dla kilku okreloryjnymi mona zniwelowa pobenefity. nych poziomw i pozostaprzez zlecenie obsugi programu wienie pracownikom prawa benefitw firmie zewntrznej, co wyboru kafeterii z rnych pozwala pracodawcy na znaczn poziomw, wgranicach przyznanej im wartoci korzy- oszczdno wzakresie czasu ikosztw. Outsourcing obsugi stanie ztego wariantu moe powodowa kumulowanie systemw wiadcze jest godnym polecenia rozwizaniem, przez pracownika nalenych kafeterii w duszym cza- ktre cieszy si coraz wiksz popularnoci ina ktre decysie, aeby uzyska jednorazowo wysze wiadczenie. duje si coraz wicej firm. Naley rwnie ustali okresy lub czstotliwo otrzyWyniki bada wskazuj, e benefity staj si wPolsce wamywania przez pracownikw kafeterii mog to by nym elementem pakietu wynagrodze. Wedug raportu Trenkafeterie jednorazowe, przyznawane regularnie lub dy HRM wPolsce, przygotowanego wroku 2011 przez Delookazjonalnie. itte we wsppracy z Polskim Stowarzyszeniem Zarzdzania Przy ustalaniu zestawu kafeterii trzeba bra pod uwag Kadrami, 62 proc. biorcych udzia wbadaniu wiodcych orgarwnie dodatkowe cele, ktre nie byy dotychczas osigane nizacji dziaajcych na polskim rynku deklarowao, e posiada wprzypadku nagrd wypacanych wformie pieninej. Naley wdroony system wiadcze dodatkowych, 11 proc. odpowieprzy tym pamita, e wiadczenia pozapacowe maj zwik- dziao, e jest wtrakcie wdraania takiego systemu, a8 proc. sza atrakcyjno firmy na rynku pracy, ajest to moliwe ww- wskazao, i zamierza go wdroy do koca roku 2012. czas, gdy wynagrodzenia pienine ksztatuj si na poziomie Pracodawcy proponuj pracownikom rne wiadczenia zblionym do konkurencyjnych firm, adodatkowo stosowane wzalenoci od moliwoci finansowych, struktury wiekowej, s benefity. wiadczenia powinny przyciga do organizacji dochodw czy zainteresowa, anawet wystpujcych wdanajlepszych pracownikw, atake umoliwia ich zatrzymanie nym okresie czy regionie trendw winnych firmach. Wikszo wfirmie. Powinny take zapewnia dbao ozdrowie iogl- wiadcze uzaleniona jest od charakteru pracy izajmowanen kondycj oraz odpowiedni regeneracj si pracownikw go stanowiska. Bardziej atrakcyjne irozbudowane pakiety be(finansowane posiki, dodatkowe urlopy, usugi medyczne, nefitw adresowane s do kadry kierowniczej, cho znaczna odnowa biologiczna itp.). Przy wyborze kafeterii warto te cz wiadcze dotyczy rwnie pozostaych pracownikw. szuka moliwoci obnienia kosztw pracy poprzez zastosoPomimo rosncej popularnoci benefitw w polskiej wanie okrelonych wiadcze oraz zwraca uwag na wiad- praktyce gospodarczej rzadko mona mwi jednak owykoczenia, ktrych cena jest konkurencyjna wstosunku do ceny rzystywaniu kafeterii. Rozwizania takie s obecne gwnie rynkowej. Przedsibiorstwo moe czerpa korzyci zsystemu wfirmach zkapitaem zagranicznym (wmidzynarodowych kafeteryjnego przy waciwym wykorzystaniu waha cen po- korporacjach), ktre przenosz na swj grunt nowoczeszczeglnych wiadcze oraz rnic wich opodatkowaniu. sne trendy w wynagradzaniu z krajw zachodnich, i dotyOceniajc kafeteryjn form wynagrodze, mona wska- cz przede wszystkim wynagradzania kadry kierowniczej za zarwno jej zalety, jak iwady. Do zalet niewtpliwie nale: wyszego szczebla. Wynagradzanie kafeteryjne wystpuje indywidualizacja wiadcze, ktra wpoczeniu zmoliwoci raczej w formie wiadcze elastycznych ni rozwiza sysich wyboru prowadzi do wzrostu zadowolenia pracownikw, temowych ipolega na stworzeniu pracownikowi moliwoci

14

jak motywowa pracownikw


wyboru w ramach okrelonej z gry kwoty w regulaminie wynagradzania lub ukadzie zbiorowym. Kafeterie obejmuj zazwyczaj wiadczenia rzeczowe, rzadziej wolny czas i wiadczenia pienine, a wybr dotyczy gwnie premii i wiadcze pozapacowych. Wyniki bada wskazuj, e do najczciej wybieranych w ramach kafeterii wiadcze wPolsce nale: prywatna opieka medyczna, telefon komrkowy, pomoc wedukacji, ubezpieczenia na ycie, komputer do uytku w domu i samochd subowy. Dla porwnania, wkrajach zachodnich do najczciej wybieranych wramach kafeterii wiadcze nale: elastyczne programy emerytalne, opieka medyczna, finansowanie szkole i rozwoju oraz dodatkowe dni patnego urlopu. Kafeteria jest rozwizaniem sprawdzonym pod wzgldem skutecznoci motywacyjnej i cieszcym si du popularnoci wkrajach wysokorozwinitych, wPolsce, niestety, wci jeszcze niedocenianym, czy nawet wwielu przypadkach wrcz nieodkrytym. Niewielki zakres wykorzystywania kafeterii niewtpliwie mona uzna za jedn ze sabych stron systemw wynagrodze w organizacjach dziaajcych na polskim rynku. WPolsce wci wwielu organizacjach wiadczenia dodatkowe nie s dobierane wsposb indywidualny, lecz przywizane do danego stanowiska lub grupy pracowniczej. Wefekcie staj si dobrem nalenym, czsto niedopasowanym do potrzeb danego pracownika, a wic niespeniajcym swojej funkcji. Wpolskich realiach wci pierwszoplanow rol odgrywa konkretne pienine wynagrodzenie za prac, za motywowanie pozafinansowe zyskuje dopiero na popularnoci. Ta forma motywowania jest obecna gwnie wfirmach zkapitaem zagranicznym, afirmy krajowe nie umiej jeszcze do koca korzysta ztego sposobu zwikszania satysfakcji zpracy swoich pracownikw. W obliczu problemu pozyskania oraz utraty wartociowych pracownikw wci najprostsz metod ich utrzymania wydaje si podwyka wynagrodzenia. Nie mona jednak podwysza pac bez koca. Tworzenie atrakcyjnego systemu benefitw dopasowanych do indywidualnych potrzeb pracownikw moe okaza si bardziej skuteczne iekonomiczne. Menederowie powinni pamita, e chocia udzia wiadcze wwynagrodzeniu cakowitym nie jest duy, to ich poprawne zastosowanie zwiksza konkurencyjno oferowanego portfela pacowego. Jednym zwarunkw skutecznego motywowania jest dostosowanie systemu do potrzeb i oczekiwa pracownikw. W skutecznym motywowaniu nie chodzi o przeznaczanie na ten cel bardzo duych rodkw pieninych, ale o waciwe ich wykorzystanie w zakresie budowania zaangaowania zatrudnionych osb. Wopinii pracownikw niewielka podwyka wynagrodzenia (w granicach 23 proc.) czsto traktowana jest jako nieadekwatna do ich wkadu w wykonywan prac i zamiast satysfakcji moe nawet wywoa niezadowolenie, wprzypadku gdy s przekonani, e firm sta na wicej. Natomiast moe si okaza, e te same rodki, wydane winnej formie, bardziej oczekiwanej przez pracownikw ibdcej odpowiedzi na ich potrzeby, mog przyczyni si do zadowolenia iwzrostu motywacji. Realia wspczesnej gospodarki stawiaj przed organizacjami nowe wyzwania w dziedzinie zarzdzania wynagrodzeniami, w tym rwnie w zakresie systemw benefitw, zwizane nie tylko ze zmianami w koniunkturze, ale take z problemami demograficznymi, jak te zmieniajcymi si relacjami pracowniczymi. Wiele organizacji bdzie musiao zastanowi si nad skutecznymi sposobami (w tym rwnie w ramach systemw wynagrodze) odbudowywania oraz zwikszania zaufania, lojalnoci i zaangaowania pracownikw, zwaszcza przy zmieniajcym si podejciu do pracy ikariery zawodowej. W zwizku z tym, majc na uwadze optymalizacj kosztw, w tym rwnie kosztw ponoszonych na wynagrodzenia zatrudnionych osb, organizacje powinny zrewidowa funkcjonujce systemy wynagradzania iwwikszym zakresie

postawi na motywowanie za pomoc dobrze przemylanych i uksztatowanych, a czsto rwnie stosunkowo niedrogich systemw wiadcze dodatkowych. Warto zwrci wiksz uwag na istotne znaczenie bodcw pozapacowych, ktre nie tylko motywuj do bardziej efektywnej pracy, ale take pozwalaj na zatrzymanie najbardziej wartociowych pracownikw. Gratyfikacje pozafinansowe skuteczniej i szybciej integruj bowiem pracownikw zzarzdem, wpywaj na popraw atmosfery wmiejscu pracy, aponadto kreuj wizerunek firmy jako dbajcej owasny personel. Naley jednak pamita, e aby wiadczenia te speniay swoj funkcj, awic motywoway pracownikw, musz by odpowiednio dobrane do ich potrzeb iaspiracji. Uwzgldnienie oczekiwa pracownikw ma bowiem wprzypadku motywowania pozafinansowego szczeglnie istotne znaczenie dla powodzenia caego systemu wynagrodze. Ina koniec jeszcze jedna wana uwaga. Naley pamita, e system wynagrodze jest tylko czci systemu motywowania worganizacji, ktry to powinien stanowi ukad logicznie spjnych iwzajemnie wspomagajcych si rnorodnych (materialnych i niematerialnych) rodkw motywacyjnych, dziaajcych na zasadzie wzmocnienia idajcych efekt synergetyczny. Dlatego nie mona rwnie zapomina oznaczeniu pozamaterialnych czynnikw oddziaywania na motywacj pracownikw, wrd ktrych wiodc rol odgrywaj: kultura organizacyjna, dobra komunikacja i przepyw informacji, atmosfera wzespole oraz relacje zprzeoonymi. To wanie one wnajwikszym stopniu determinuj zaangaowanie pracownikw. Warto otym pamita, ksztatujc systemy motywacyjne worganizacjach.
prezes Zarzdu Regionu Warmisko-Mazurskiego PSZK, prowadzi badania dotyczce zarzdzania wynagrodzeniami sylwias@uwm.edu.pl

Dr Sylwia Stachowska

15

motywacja

eby chciao si tak, jak si nie chce


Poszukujc skutecznych form motywowania pracownikw, nieraz dochodzimy zapewne do wniosku, e jedynie finansowe systemy motywacyjne s niewystarczajce.
Zarzdzanie zaangaowaniem pracownikw to proces bardziej zoony, szczeglnie w tak specyficznym miejscu pracy, jakim jest np. call center. Jedno jest pewne, tylko systematyczne dziaania wtym obszarze mog przynie wymierne efekty. mwi Emilia Zawadzka, kierownik Wydziau Call Center wBanku Millennium. System motywacyjny zawierajcy wycznie element rachunku dziaa... tylko na papierze. Stanowi on pewn podstaw do procesu motywowania. To, co ma spowodowa, e osigniemy jednak stawiane cele, nie tylko biznesowe czy sprzedaowe, zaley od tego, czy uda si zbudowa wrd pracownikw postawy zaangaowania. Za nie odpowiada bdzie druga cz systemu, tzw. pozafinansowa. Iwanie ta synergia pomidzy systemem finansowym ipozafinansowym jest najskuteczniejsz form motywowania. Jeli dziaaj one jednoczenie ipotrafimy zdefiniowa je tak, aby uderzay we waciwe paszczyzny, to prawdopodobiestwo osignicia zaoonego celu nie bdzie stanowio niewiadomej. Tak relacj okrelam zarzdzaniem zaangaowaniem. Dlatego te wci poszukuj dodatkowych pomysw czy inicjatyw, ktre byyby uzupenieniem bazy wpostaci zasad naliczania bonusw, czym, czego nie da si uj matematycznym wzorem. Podstawa wyznaczajca twarde kryteria systemu finansowego powinna spenia kilka podstawowych zaoe, m.in.: da si przedstawi za pomoc prostego wzoru matematycznego, zawiera czytelne izrozumiae dla kadego kryteria cile wynikajce zzaoonego celu. Na bieco powinno odbywa si te raportowanie kryteriw systemu, a konsultant powinien mie do nich atwy dostp. Zasady sformuowane w tej czci systemu powinny si zazbia, wzajemnie si uzupeniajc. Wane jest rwnie, by parametry zastosowane do wyliczenia efektywnoci byy niepodwaalne, twarde, nie pozostawiay pola do interpretacji iwtpliwoci. Moemy wprowadzi te zasady, ktre bd bray pod uwag wynik zespoowy i indywidualny konsultanta. Zawsze jednak kryteria zawarte wzaoeniach powinny by ambitne ijednoczenie realne, moliwe do zrealizowania uzupenia Emilia Zawadzka. Tutaj jednak zaczyna si najwiksze wyzwanie, bo jaki wynik jest realny, ajaki ambitny? Ile sprzedanych produktw to jest duo? Jaka jest najwysza jako? Jak obliczy wspczynnik zaangaowania? Czy jeli dobry konsultant realizuje zaoenia, to mamy pewno, e wprzyszym miesicu nie zmieni pracy? Jeli specyfika call center zakada regularne dostarczanie tej samej usugi imoemy obliczy parametry sprzedaowe, to czy gwarantuje to, e dziaamy najskuteczniej? Moemy jedynie przyj pewne zaoenia irezultat wpostaci premii, tworzc progi wcelu zmotywowania wszystkich konsultantw do osignicia okrelonego wyniku. Progowe ustalenie systemu motywacyjnego pozwala dostosowa warunki do moliwoci. Jednak to wanie tutaj mamy do czynienia z najtrudniejsz czci systemu motywacyjnego z okrelaniem moliwoci. W tym te miejscu zaczyna si prawdziwe motywowanie z wykorzystaniem zestawu narzdzi, dziki ktrym konsultanci zechc dy do wykazania si maksimum swoich moliwoci. Aci, ktrzy maj

Specyfika pracy na suchawkach

Call center stanowi jeden zkanaw komunikacyjnych dla klientw firmy. Na przykad wbanku pracownicy infolinii mog udziela klientom informacji, prowadzi cross-selling, atake odpowiada za cz transakcyjn i dokoczenie sprzeday rozpocztej przez klienta za porednictwem internetu. Praca wwarunkach call center stawia przed pracownikami ogromne wyzwania: musz si oni wykaza m.in. umiejtnoci wczucia si wsytuacj klienta, zrozumienia jego oczekiwa ipotrzeb, jak rwnie odpowiednio reagowa na stres, swoist monotoni irutyn tej pracy. Konsultanci bowiem niejednokrotnie s zmuszeni odpowiada na te same pytania, co w pewnym momencie dla wikszoci osb staje si uciliwe mimo e kady klient jest inny iobsuguje si go inaczej. Poza tym pracownicy na suchawkach pracuj najczciej wboksach, pod presj czasu iwspecyficznych warunkach. Biorc pod uwag

Ambitny irealny cel czyli jaki?

te kryteria, a take postawy pracownikw call center, reprezentujcych wwikszoci pokolenie Y czy Z, motywowanie ich jest ogromnym wyzwaniem. System motywacyjny to zbir narzdzi, ktre maj pomc wosigniciu celu stojcego przed organizacj ijej pracownikami. Zbir narzdzi jest tutaj sformuowaniem nieprzypadkowym. Pojcie to jest bardzo pojemne iwykracza poza rozumienie systemu motywacyjnego jako algorytmu sucego do wyliczania efektywnoci kosztowej, sprzeday czy obsugi

Zakres pojcia motywacja

16

jak motywowa pracownikw


poczucie, e system narzuca im zbyt wysokie cele uwierz, e mona si znim zmierzy. Jakie zatem narzdzia mog to sprawi? Proces zarzdzania zaangaowaniem buduje si za pomoc rnego rodzaju inicjatyw. W call center mona wyrni kilka uwarunkowa, m.in. szaro (w takich barwach czsto jest utrzymany wystrj sali call center), monotonia, poczucie osamotnienia, sztywne reguy zachowania, brak wpracy indywidualizmu, nike moliwoci rozwoju osobistego czy poczucie niedocenienia. Kiedy wzespole coraz czciej sycha popularne dzi zdanie: eby mi si chciao tak, jak mi si nie chce, zpewnoci moe to niepokoi menedera. Czy jest to tylko typowy sposb narzekania? By moe, cho powiedzenie to moe wyraa pewn postaw yciow. Pod tym hasem zostaa nawet zaoona na portalu spoecznociowym na Facebooku strona (funpage), ktr wlutym 2012 r. lubio ponad 45 tys. osb. Czy to oznacza, e tym osobom, najczciej zpokolenia Y, nic si nie chce? Paradoksalnie im chce si chcie, tylko potrzebuj odpowiednich motywatorw mwi Emilia Zawadzka. W moim zespole te takie powiedzenia syszaam, dlatego zaczam poszukiwa pomysw, ktre wyzwol zaangaowanie jego czonkw. Warunkiem koniecznym do budowania atmosfery zaangaowania, nawizywania relacji, budowania trwaych zespow jest wczenie wszystkich do poszukiwania dziaa, ktre maj wtym pomc. Tak narodzia si jedna zinicjatyw, do ktrej chtnie wracamy. Nazwana zostaa workiem witecznych prezentw. Poprosilimy konsultantw, aby wygenerowali worek prezentw, ktre bd nagrodami opowiada Emilia Zawadzka. Kady mg wrzuci do worka dowoln liczb pomysw, ktre bd dla pracownikw dodatkowym bonusem. Okazao si, e wikszo tych motywatorw to moliwe do wdroenia idostarczenia inicjatywy. Wystarczyo tylko troch chci ideterminacji wtym, aby je zorganizowa. Dua cz nie wymagaa nawet nakadw kosztowych, np. dzie zkierownikiem, lunch z dyrektorem, stae biurko na sali call center, przerwa VIP (pierwszestwo wdecydowaniu oniej), dzie stau winnej jednostce banku, zadanie na yczenie, specjalne szkolenie. Pozycji na licie nagrd byo tyle, ilu byo konsultantw. Konsultant, ktry osign najlepszy wynik, mia pierwszestwo w wyborze nagrody. Nagroda wypadaa z worka i nie bya ju dostpna dla kolejnych osb z rankingu. Poniewa wszystkie nagrody znajdoway si wbanku zinicjatywy samych konsultantw, kady znalaz dla siebie co atrakcyjnego, oco chcia walczy. Najbardziej zmotywowani zostali wynareklama

Worek prezentw

grodzeni tym, co mogli sobie wczeniej wybra zlisty. Wten sposb udao si uzyska efekt pracy zespoowej wszyscy konsultanci wczyli si w proces podejmowania decyzji, co w budowaniu zaangaowania jest niezwykle istotne. Dodatkowo wrd konsultantw wyzwolona zostaa honorowa rywalizacja, atake dobra zabawa imiech chwali si Emilia Zawadzka. Udao nam si poczy twarde elementy systemu motywacyjnego ztymi, ktre miay motywowa do zaangaowania nieograniczonego adnym progiem czy planem. A co najwaniejsze, zrealizowalimy wynik biznesowy i to jakby przy okazji. Pomys sprawdzi si na tyle dobrze, e obecnie wraca si do niego 23 razy wroku, tyle e pod innym hasem, np. worek wakacyjnych prezentw lub rozbij bank. Staramy si wykorzystywa rne okazje, ktre pomagaj jak najlepiej wypromowa podobn akcj marketingowo dodaje Emilia Zawadzka.

To zaraliwe oroli menedera

Kryteria, parametry, wzory, ktre stosuje si w finansowym systemie motywacyjnym, oraz postawy, wartoci, umiejtnoci, ktre s cenione, to pojcia, zktrymi warto zapozna zesp ju na pocztku zatrudnienia. Kiedy nasi konsultanci pozytywnie przejd przez proces rekrutacji, rozpoczynaj cykl szkole. Maj ich one merytorycznie ipraktycznie przygotowa do obsugi klientw banku mwi Emilia Zawadzka. To wanie pierwszego dnia zapoznajemy ich zelementami, ktre s dla nas inaszych klientw wane, zoczekiwaniami biznesowymi, strategi firmy. Dziki temu od pocztku wsppracy konsultanci wiedz, czego mog si spodziewa, jakie s wobec nich oczekiwania, jakie postawy i wartoci cenione s w organizacji, czym s podstawowe wspczynniki okrelajce efektywno, serwis, jako czy sprzeda. Odpowiedzialnym za rozpoczcie tego procesu motywowania, za zbudowanie podstawy do dalszej wsppracy, jest meneder call center wyjania Emilia Zawadzka. Forma procesu przekazywania wartoci zaley od kreatywnoci przeoonego. Najwaniejsze, aby podej do tego powanie i wybra ciekawy, inspirujcy dla suchaczy sposb. Podstawowym warunkiem tego, aby zacz zaraa konsultantw postaw zaangaowania, jest jednak zaangaowany meneder, ktry wierzy wto, co chce przekaza swoim ludziom. To wietny grunt, na ktrym mona potem wsplnie dziaa. A dalsze dziaanie jest warunkiem koniecznym do zarzdzania zaangaowaniem. Jest to bowiem proces cigy ibardzo wany wwarsztacie kadego menedera. Magorzata Rzewuska

17

motywacja

Magiczna formua
Menederowie i naukowcy od lat szukaj tajemnej formuy motywowania ludzi. Kto j znajdzie, stanie si nie tylko sawny i bogaty, ale przede wszystkim zajmie poczesne miejsce wrd najwikszych tego wiata, obok Michaa Anioa, Einsteina czy Stevea Jobsa. Jest wic o co walczy. Pytanie tylko, czy taka formua w ogle istnieje? A jeli tak, to czy na pewno jest ona tajemna?
Wszystko si zmienia. Technologia, rynek, kultura, wreszcie ludzie, ich potrzeby, oczekiwania i aspiracje. Awlad za tym take narzdzia motywowania pracownikw. To, co byo skuteczne jeszcze wczoraj, dzi trci myszk. Wiele czoowych firm na wiecie ju dawno zrozumiao, e sukces ich organizacji zaley od ludzi. AluFot. Micha Mutor dzie ich warto, zaangaowanie, kreatywno, elastyczno gwnie od jakoci menederw iich stosunku do podwadnych. Czas twardych, wszystkowiedzcych wodzw, ktrych kompetencje mierzyo si liczb zwyciskich bitew, zadanych ran izdobytych medali, min bezpowrotnie. Przyszo motywowania nie zaley od coraz wyszych pensji lub wymylnych bonusw, ale tkwi wrkach menederw! Problem z motywowaniem polega na tym, e nie da si stworzy jednego uniwersalnego modelu motywowania, bo ludzka motywacja czerpie z wielu rde, a do tego ma tendencj do duej zmiennoci. Tak naprawd w motywowaniu niewiele jest zmagii, asporo zmechaniki. Skd wic ta tsknota za czarami? Chyba zczystego lenistwa! Wikszoci menederw nie chce si po prostu robi tego, co do nich naley: codziennie systematycznie wyzwala, podtrzymywa i ukierunkowywa energi podlegych sobie ludzi na osiganie celw organizacji. Za duo roboty! Ito takiej, do ktrej trzeba zaangaowa caego siebie (wcznie zzachowaniem i nastawieniem). Raczej wol raz na jaki czas wykona spektakularne gesty, albo jeszcze lepiej przyzna par zotych premii. Tylko e tak si nie da! To nie jest adne motywowanie iwdodatku rzadko dziaa naprawd. Takie sporadyczne dziaania nie maj wielkiego wpywu na zaangaowanie ludzi. Aco ma? Mae gesty imikrozachowania powtarzane codziennie, zzegarmistrzowsk precyzj iszwajcarsk regularnoci przynosz najlepsze efekty. Ale one wymagaj iczasu, i chci. Bez tych komponentw motywowanie nie wyda dorodnych owocw, anawet moe przynie skutki odwrotne do zamierzonych. Dlaczego? Prosz wyobrazi sobie, e mieszkacie Pastwo w piknym domu bliniaku. Wszystko jest wnim pikne, oprcz ssiadw zza ciany. Cigle maj oco pretensje, nie odpowiadaj na dzie dobry, wal w cian, jeli tylko zachowacie si troch goniej. Czasami nasyaj na was policj. Koszmar! I nagle wszystko si zmienia. Pewnego dnia ssiad, jak gdyby nigdy nic, podchodzi iprosi opoyczenie kosiarki. Jego si zepsua, aza chwil maj przyjecha gocie na garden party. Ico? Zapewne poyczycie mu t kosiark, ale czy uwierzycie wtrwa przemian waszego ssiada? Oczywicie nie! Wszystko, co zrobi do tej pory, przekonuje was, e prawdopodobnie ta naga zmiana wpostawie ssiada wynika zjego chwilowych potrzeb iwszystko wrci do normy, kiedy te potrzeby (poyczenie kosiarki) zostan zaspokojone. Czy tak? Podobnie jest z motywowaniem. adne wykonywane od czasu do czasu gesty nie bd miay wpywu na motywacj ludzi. Liczy si caoksztat zachowa menedera reprezentowanych przez niego na co dzie. Wemy chociaby umiech. Jego obecno na twarzy menedera wiadczy oyczliwoci iotwartoci na ludzi. Aco sygnalizuje pracownikom jego brak, zmarszczenie brwi bd zacinicie ust? Kiedy pewien znajomy powiedzia mi, e po minie swojego szefa doskonale wie, wjakim nastroju jest danego dnia. Kiedy wchodzi rano na hal tumaczy mi wszyscy patrzymy zza wga na jego twarz. Jeli jest umiechnity, wiemy, e moemy przyj nawet znajtrudniejszym problemem. Jeli ma cite minie znikamy. Czekamy, na kogo dzisiaj padnie. Kto zostanie zaraz wezwany izbesztany. Tak to dziaa. Najsilniej na motywacj ludzi wpywaj drobne, ale powtarzane czsto bodce. Buduj klimat zaufania i podnosz samoocen pracownikw. Ludzie maj wiadomo, co jest wane dla ich kierownika, a co ma drugorzdne znaczenie. Takie konsekwentne dziaanie mona porwna do maego, ale nigdy niewysychajcego strumienia. Skutecznie zasila on ludzkie osiedla wwod, ale waden sposb nie zagraa ich egzystencji. Inaczej ni nadmiar wody. Ten prowadzi do powodzi, ktra yciodajny pyn zamienia w miertelne niebezpieczestwo. Podobnie jest zzadekretowan motywacj. Raz wroku spotkanie integracyjne, dwa razy w roku szkolenie, premie miesiczne i nagrody roczne A na kocu rozczarowanie. I jednych (pracownikw), i drugich (menederw). Ci pierwsi czuj si mimo wszystko niedoceniani, dla tych drugich frustrujcy jest brak efektw. Silna motywacja dziaa jak najlepszy dopalacz. Pozwala przecitnym ludziom na osiganie ponadprzecitnych wynikw. rdem tej motywacji jest przede wszystkim bezporedni przeoony. Inie potrzebuje do tego adnej magii albo tajemnych formu. Wystarcz wiadomie wykorzystywane zachowania. Tylko. Albo a. Robert St. Bokacki wiceprezes, CEO Kontekst HR International Group robert.bokacki@konteksthr.pl www.konteksthr.pl

18

jak motywowa pracownikw

MultiTeatr kulturalna motywacja dla pracownikw


Pracownicy oczekuj urozmaicania programw kafeteryjnych, a pracodawcy poszukuj na rynku usug, ktre mona finansowa ze rodkw Zakadowego Funduszu wiadcze Socjalnych (ZFS). Osoby aktywne, ktre chc si rozwija intelektualnie, a take kochaj sztuk, ju dzi mog liczy na dedykowane im oferty wiadcze pozapacowych.

W kierunku rozwoju
Tempo pracy, nieustajce denie do rozwoju zawodowego i pozazawodowego oraz zmieniajce si trendy spoeczne spowodoway, e zamknity dotd krg dom praca dom zmieni swoje oblicze. Wspczesny pracownik, poza prac, skupia si na rozwoju wasnych zainteresowa, w tym na zwikszeniu uczestnictwa w yciu kulturalnym.

MultiKulturalnie
Wobec zachodzcych zmian spoecznych standardowe pakiety motywacyjne przestay cieszy. Pracownicy oczekuj urozmaicania programw kafeteryjnych, a pracodawcy poszukuj na rynku usug, ktre mona finansowa ze rodkw Zakadowego Funduszu wiadcze Socjalnych (ZFS). Firma Benefit Systems (BS) postanowia wyj na przeciw potrzebom zarwno pracodawcw jak i pracownikw. Osoby aktywne, ktre chc si rozwija intelektualnie, a take kochaj sztuk, ju dzi mog liczy na dedykowane im oferty wiadcze pozapacowych. Spka oferuje program kulturalno-rozrywkowy (w jego ramach funkcjonuje Program Kinowy MultiBilet), ktry teraz zdecydowaa si rozszerzy o ofert teatraln - Program MultiTeatr. Ta dziaalno kulturalna na rzecz pracownikw wpisuje si w ZFS i moe by elementem Programu Kafeteryjnego MultiBenefit, czyli autorskiego programu kafeteryjnego BS.

Motywacja sztuk w super cenie!


Idea Programu MultiTeatr jest prosta. Spce zaley na przedstawianiu bardzo atrakcyjnej cenowo oferty i uatwianiu tym samym dostpu do kultury wyszej. Bilety dostpne w ramach Programu zawsze bd tasze o co najmniej 20% od ceny rynkowej, a pakiet uznanych spektakli w najlepszych teatrach bdzie przygotowywany w oparciu o preferencje Klientw korzystajcych z usugi. Sam zakup Kuponu MultiTeatr to rezerwacja miejsca na okrelony spektakl w okrelonym teatrze i czasie.

zakupu w formie e-Kuponu, by mc z jego wydrukiem zgosi sido kasy teatru. W II kwartale 2012 roku Spka bdzie realizowa pilota Programu, ktry umoliwi zebranie opinii oraz pene dostosowanie produktu do potrzeb uytkownikw. Usuga bdzie dostpna dla szerokiego grona odbiorcw od wrzenia 2012 roku. Poza ofert testow, do czasu penego uruchomienia Programu, BS zapewni dostp do najwikszych hitw teatralnych na indywidualn prob Klientw.

Teatralna moda
Rozwj programw o aspekt kulturalny pokazuje now jako oraz kierunek zmian spoecznych. W parze z boomem technologicznym przyszo wiksze zainteresowanie sztuk prezentowan na ywo. Program MultiTeatr odsania nam za to kolejne ujcie sztuki motywacji. Wicej informacji Benefit Systems udostpnia na stronie internetowej www.multiteatr.pl, a zainteresowanych zaprasza do kontaktu pod adresem kafeteria@benefitsystems.pl. Grzegorz O. Zikowski

Tekst sponsorowany

Elektroniczny pilota
W dobie Internetu i usug wiadczonych drog elektroniczn Spka nie pozostaa w tyle. W Programie MultiTeatr uytkownik otrzyma na swoj skrzynk e-mail potwierdzenie

Kierownik Dziau Rozwoju Produktu Kultura Benefit Systems

19

motywacja

Motywowanie na starcie
Na starcie kady zawodnik jest zmotywowany, bo wie, jak nagrod moe osign na mecie. Czsto sama wizja wygranej jest tak motywujca, e dodaje skrzyde ipozwala lekko pokonywa wszelkie przeszkody.
Zdarza si jednak, e gdy biegniemy, trasa jest tak trudna, e warto nagrody maleje, a wkocu znika zupenie. Wtedy potrzebny jest bodziec, ktry zmotywuje nas do ukoczenia biegu znajlepszym wynikiem. Motywacja dla zaangaowania, zaangaowanie dla wygranej. Gdy pracownik otrzymuje informacj oprzyjciu do pracy, pojawia si wiele pozytywnych emocji, lecych upodoa zaangaowania. To jak wizja pysznego ciasta, ktre chciaoby si Warto przygotowa rwnie tzw. pakiet powitalny dla nowego pracownika. Zwykle w przedsibiorstwach produkcyjnych s to zestawy produktw wytwarzanych na miejscu. Taki pakiet ma nie tylko znaczenie motywacyjne, ale rwnie informacyjne imarketingowe. Wfirmach usugowych itakich, wktrych nie tworzy si wasnych wyrobw (np. drukarnie), pakiety startowe zawieraj zestawy przyborw do pracy, kubki znadrukiem nazwy firmy, koszulki firmowe, smycze do kluczy czy kart identyfikacyjnych, kalendarze firmowe, notesy, zestawy sodyczy. Pakiet powitalny wrczany jest przez przeoonego lub wyznaczon osob wdraajc. Przyjcie takiego pakietu ma wymiar wczenia do spoecznoci, jak jest grupa pracownikw jednej firmy.

Dzie pierwszy motywacja czy demotywacja?


Pierwszy dzie wpracy jest zderzeniem wyobrae ofirmie z rzeczywistoci. Pierwsze spotkanie z przeoonym ikolegami zdziau, pierwsze instrukcje na stanowisku pracy, pierwsze zadanie, pierwsze sukcesy iporaki. Gdy wizja znacznie odbiega od realiw, pracownik szybko traci motywacj ijego zaangaowanie wprzyjmowanie irozumienie komunikatw maleje. Dobrze wic, gdy wprzedsibiorstwie (wkadym dziale) wyznaczona jest osoba, ktra suy wsparciem iodpowie na kade pytanie nowego pracownika. Taka osoba jest bardzo wanym ogniwem wprocesie wdraania nowych pracownikw, dlatego musi by dojrzaa, zaangaowana, rozumiejca cele strategiczne imotywy dziaa firmy. Powinna te odznacza si cierpliwoci, empati i komunikatywnoci. Nowy pracownik chonie pierwszego dnia nie tyle informacje na temat firmy, ile jej kultur. Obserwuje zachowania, sucha, jak pracownicy zwracaj si do siebie, widzi i ocenia komfort pracy. Spord losowo wybranych pracownikw na pytanie: Co pamitaj zpierwszego dnia pracy?, nikt nie odpowiedzia, e zakodowa sobie, jaki jest zaoony target, jakie s obowizki na stanowisku pracy ico naley do celw firmy na przyszy rok, ale ok. 85 proc. pamita, e by nieporzdek wtoaletach, e koledzy zdziau mieli zdjcia rodziny na swoich biurkach, apracownicy wstowce rozmawiali ospotkaniu wpubie.

zje wcaoci. Projektowanie miejsca pracy, wizja kontaktw z przeoonym i wsppracownikami, mylenie o zadaniach iwyzwaniach napdza wzrost motywacji na starcie. To wanie wtedy jest najlepszy moment, aby budowa zaangaowanie ipozyska efektywnego pracownika zanim przekroczy progi firmy.

Przed przekroczeniem progu firmy


Zwykle najczstszym powodem niepodejmowania aktywnoci inegowania zmian jest brak wiedzy na ich temat. Dlatego, jeli chcesz mie zmotywowanego pracownika, dostarcz mu odpowiedni dawk wiedzy oprzedsibiorstwie. Przygotuj list powitalny iinformator, wktrym przyszy pracownik znajdzie informacje na temat warunkw i zasad pracy, niezbdnych dokumentw do wypenienia, moliwoci socjalnych, zdjcia miejsca pracy, opis stanowiska, sowem wszystko, co moe pomc mu wej do organizacji, zanim rozpocznie swj pierwszy dzie pracy. Dziki dobrze przygotowanym informacjom pracodawca wysya pracownikowi komunikat: Jeste tu mile widziany, czekalimy wanie na ciebie, dbamy o to, by czu si jednym znas. List powitalny naley wysa przyszemu pracownikowi po podjciu decyzji co do wsppracy, natomiast informator na kilka dni przed rozpoczciem pracy.

Dostarczanie informacji plan wdroeniowy


Od pierwszego dnia pracy nowy pracownik gromadzi informacje ispostrzeenia, ktre skadaj si na obraz przedsibiorstwa jako spoecznoci, atake instytucji ookrelonych zadaniach. Dziki tym danym pracownik kreuje opini ofirmie, bdc bodcem wyzwalajcym jego zaangaowanie. Jaki to bdzie motyw iczy bdzie si napdow zaley wznacznym stopniu od przygotowania przedsibiorstwa (i reprezentujcej go osoby wdraajcej). Aby pracownik zaangaowa si w realizacj zaoe firmy ju od samego pocztku, nie wystarczy wrczenie pakietu powitalnego i pokazanie miejsca

20

okiem biznesu
pracy. Kady pracownik powinien mie przygotowany plan wdroeniowy, organizujcy mu na kolejnych etapach zdobywanie informacji. Kady punkt w planie wdroeniowym sprawia, e pracownik coraz bardziej identyfikuje si z firm i lepiej rozumie zoono procesw, specyfik metod inarzdzi wykorzystywanych na miejscu. Benefit motywacyjny, w formie nowej informacji, jest dugofalow inwestycj w pracownika, przynoszc korzyci firmie i jemu samemu. Plan wdroeniowy powinien zawiera okrelone zagadnienia, ktre nowy pracownik musi pozna (np. proces wyrobu kart graficznych), instrukcje iprocedury znimi zwizane (np. instrukcja obsugi testera kart graficznych), nazwisko istanowisko osoby omawiajcej zagadnienie (np. Janusz Lesiski, specjalista systemw graficznych), termin i czas realizacji zagadnienia (np. termin 10.04.2012, czas 12.0013.00) oraz miejsce na podpis osoby odpowiedzialnej za omwienie zagadnienia. Wszystkie kwestie powinny by uoone chronologicznie, aosoby odpowiedzialne za omwienia zagadnienia poinformowane ospotkaniu.

Ufaj, ale kontroluj ocena siy motywacji


Nowy pracownik, realizujc plan wdroeniowy, otrzymuje pierwsze wane zadanie do realizacji. Podkrelam sowo otrzymuje, poniewa to pracownik jest wpeni odpowiedzialny za realizacj planu wdroeniowego. Osoba wdraajca moe pomc w organizacji spotka, przeoony moe wspiera pracownika wjego wysikach, ale nikt za niego nie zaangauje si wzdobywanie wiedzy. Dlatego, by mie pewno, e pracownik na starcie jest zmotywowany do lepszej pracy, warto posuy si powiedzeniem ufaj, ale kontroluj. Kontrola realizacji planu wdroenia jest istotnym wskanikiem tego, czy pracownik rozumie, czego si od niego oczekuje, oraz czy jest zmotywowany do angaowania si ipodejmowania wyzwa. Sposb kontroli moe by wyrywkowy, przez sprawdzenie podpisw na karcie planu wdroenia, jednak przynosi duo lepsze efekty, gdy ma form spotkania. Spotkanie kontrolne jest te dobrym czasem na zadanie pyta o samopoczucie nowego pracownika, udzielenie odpowiedzi na pytania, rozwianie wszelkich wtpliwoci i przekazanie informacji zwrotnej majcej na celu dokonanie korekty zachowania nowego pracownika. Po realizacji planu wdroenia (tzn. po mniej wicej trzech miesicach) powinno nastpi podsumowanie okresu wdroenia pracownika. Najczciej na tym wanie spotkaniu przeoony moe oceni, czy poziom motywacji do pracy jest wystarczajcy, czy przekraczajcy oczekiwania firmy. Jeli pracownikowi koczy si umowa prbna po trzech miesicach, jest to rwnie dobry moment na podjcie decyzji odalszej wsppracy ijej jakoci wkolejnych miesicach. Mwic ookresie wdroenia imotywacji, na starcie naley pamita, e motywacja do pracy nie powstaje sama zsiebie, musi by pielgnowana od samego pocztku. Zaangaowanie wprac jest najlepszym owocem, dlatego te naley troszczy si opracownika od momentu podjcia decyzji owsppracy. Inwestycja wpracownika, jak jest rzetelnie prowadzony okres wdroeniowy, jest inwestycj na wiele lat, czasem, ktry raz zaniedbany, nigdy ju nie wrci.
trener biznesu, Architekci Biznesu danuta.malczewska@architekci-biznesu.pl

przeka 1% podatku na rzecz podopiecznych Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko

Danuta Malczewska

21

reklama

wizerunek

Jzyk efektywnej komunikacji


Do subowych tekstw nie powinny mie wstpu sowa zaczerpnite z partyjnej nowomowy, z wojska, z obcych jzykw czy z przedszkola. Jakim jzykiem pisa? Najlepiej tak, jakbymy pisali do siebie!
Spora cz komunikacji wewntrznej w firmie odbywa si za pomoc sowa pisanego. Intranet, drukowany magazyn, poczta elektroniczna Bez wzgldu na to, jak tre mamy do przekazania, warto si chwil zastanowi nad uyciem odpowiednich sformuowa. Ktre znich s najwikszym hitem, a ktre powinny si znale na czarnej licie kadego HR-owca? musz by przesane do pitku; niniejsze zasady obowizuj wszystkich; wszelkie odchylenia od tej procedury zostan bezwzgldnie zaraportowane do kierownictwa. Osoba piszca takie sowa zazwyczaj chce, aby wywary one odpowiednio mocne wraenie na rozmwcy. Zapomina jednak, e nawet najbardziej stanowczy komunikat, jeli jest pitnastym kategorycznym tekstem z kolei, cakowicie traci swoj si raenia. Tego typu sformuowania najlepiej wic dawkowa oszczdnie. iotym, do kogo kierujemy nasze sowa. Oczywicie wkadej firmie pracuj troch inni ludzie, ale kilka zasad zawsze si sprawdza. Przede wszystkim warto uywa jzyka korzyci: opaca wam si to, poniewa; dziki tej aplikacji zaoszczdzicie dwie godziny tygodniowo; zmyl okomforcie pracy wdziale audytu wdroylimy to usprawnienie. Gdy musimy napisa co niewygodnego, nie zapominajmy o szacunku dla czytelnikw: to bardzo wane, by przysali Pastwo raporty do pitku tylko gdy otrzymamy je w terminie, bdziemy wstanie zagwarantowa najwysz jako obsugi naszym klientom. Na szczcie istnieje niezawodny test, pozwalajcy szybko oceni, czy uywane przez nas sformuowania nie zostan le odebrane. Wystarczy przeczyta na gos to, co wanie piszemy, wyobraajc sobie, e tekst jest kierowany do nas. Jak bymy si czuli wroli jego czytelnika szanowani czy traktowani zlekcewaeniem?

ubu-dubu, niech nam yje prezes naszego klubu


Cho czasy PRL-u to coraz bardziej odlega historia, okazuje si, e jzyk propagandy potrafi niekiedy bardzo sprytnie wlizgn si do wiata biznesu: Do dziau finansw przyszed dzi wodwiedziny Sam Pan Prezes, ktry wgorcych sowach wyrazi uznanie dla trudu naszej codziennej pracy izuwag wysucha spostrzee pracownikw na temat realiw zakadu czy tu si nie odzywa echo partyjnych wiecw? Takim tekstom niebezpiecznie blisko do miesznoci. Do tego najczciej s dugie inudne, aprzez uywanie wci takich samych wyszukanych struktur iokrele wszystkie brzmi bardzo podobnie. Warto wic pamita o zasadzie, by komunikaty adresowane do pracownikw formuowa prosto. Moe to brzmi banalnie, ale zdarza nam si zapomina, e w firmach pracuj ludzie, ktrzy zazwyczaj ju dawno temu skoczyli 18 lat. Std w subowych komunikatach sformuowania: teraz wam krciutko wytumaczymy, jak dziaa ta aplikacja; zobaczcie, jakie adne haso sprzedaowe wymylia nasza pani Halinka; na naszym dorocznym pikniku bdziecie si fajowo bawi, ale wpacie pieniki na czas! Co prawda s to sformuowania na pierwszy rzut oka stwarzajce wraenie przyjaznoci, ale w rzeczywistoci lekcewace odbiorcw, czyli pracownikw, umniejszajce ich pozycj wfirmie.

Fidbek omoim spiczu...


W wiecie polskiego biznesu wci jeszcze to, co zagraniczne, wydaje si bardziej atrakcyjne. Czasami nawet przestajemy sobie zdawa spraw, e pewne sowa (feedback, link, Internet, target), cho na co dzie obecne wok nas, nie maj za wiele wsplnego zpolszczyzn. Niektrych zapoycze uywamy wcelu uproszczenia komunikacji, atwiej bowiem poprosi: podlinkuj mi to, ni pisa: pod ten fragment tekstu podepnij cze do innego elektronicznego dokumentu. Czasami jednak angielskie wtrty po prostu zamiecaj komunikacj, poniewa trafiaj do tekstu troch na si, cho mamy do dyspozycji ich polskie odpowiedniki: nie musisz forwardowa maila, moesz go przesa, zamiast wygasza feedback, przeka informacj zwrotn, speech zamie na wystpienie lub przemwienie, zrezygnuj ztargetu na rzecz grupy docelowej. Za uwolnienie firmowej komunikacji od obcojzycznej maniery bd nam wdziczni nie tylko pracownicy nieznajcy angielskiego (tak, jest wielu takich!), ale te wszyscy mionicy jzyka polskiego, ktrych na pewno nie brakuje wkadej firmie.

Nie bjmy si ci
Czasami najlepszym pomysem na udoskonalenie firmowego e-maila czy artykuu bdzie pozbycie si czci sw. Chodzi o to, by zasad im wicej, tym lepiej zamieni na lepiej mniej, ale trafniej. Wystarczy wic, e spotkanie byo udane, nie musi by nadzwyczaj udane, owocne i na dugo zapadajce wpami. Zkolei ogoszenie atrakcyjnego konkursu dla pracownikw zawsze bdzie brzmiao lepiej ni ogoszenie naszego ulubionego dorocznego konkursu zcaym mnstwem niesamowitych nagrd. Jzyk efektywnej komunikacji jest troch jak rzeba wystarczy, e odrzucimy wszystkie niepotrzebne kawaki, a wtedy moe si okaza, e caa reszta ju jest dokadnie taka jak trzeba. Agnieszka Drogosz

Rozkaz wykona!
Na przeciwlegym biegunie s sowa osche i zbytnio dyrektywne: raporty

Pozytywnie izszacunkiem
Podejmujc decyzj, jakiego jzyka uyjemy w firmowych tekstach, pamitajmy zawsze ocelu komunikacji

Zwyksztacenia polonistka idziennikarka, zawodowo zajmuje si komunikacj wbrany finansowej

22

kampanie pracodawcw

Narzdzia Employer Branding


Jest wiele drg dotarcia do kandydatw. Aby efektywnie z nich korzysta, trzeba okreli, czemu maj suy, jakich nakadw pracy i rodkw wymagaj oraz czy rzeczywicie pomog firmie wyrni si na tle konkurencji.
W doborze narzdzi EB wane jest ustalenie, kim jest ich odbiorca, gdzie przebywa (w sieci czy poza ni) i jak si komunikuje. Istotne jest to, czy jest on studentem, czy raczej profesjonalist, specjalist czy menederem, kobiet czy mczyzn itd. Dla kadej ztych grup powinny zosta zaprojektowane zupenie inne dziaania. Wpierwszej kolejnoci naley wybra tylko te najwaniejsze. Decydujc si na wszystko jednoczenie, pracodawca ponosi ryzyko sabej jakoci wykonania, niedostatecznych zasobw irodkw, ataka sytuacja na pewno nie pomoe mu w budowaniu marki great place to work. Film rekrutacyjny: narzdzie nie dla kadego. Aby speni swoj funkcj, powinien by profesjonalny, ale jednak zpracownikami (nie aktorami) wroli gwnej. Nagrany zpomysem, wesprze niejedn kampani rekrutacyjn, targi pracy czy spotkanie na uczelni. Inne: blog firmowy (ich przeznaczeniem jest prezentowa firm od rodka oczami jej pracownikw), newsletter (narzdzie warte wdroenia, jeli baza mailingowa jest dua, apracodawca ma oczym informowa odbiorcw), gra interaktywna (narzdzie drogie, ale moe skutecznie wesprze rekrutacj np. specjalistw IT), kody QR (maj sens, gdy strona kariera jest rwnie wwersji mobilnej), internetowe targi pracy iczaty. Warto postawi na internet, gdy kandydaci ju dawno tam s. Kandydaci szukaj pracy iinformacji opracodawcy, czc si zinternetem przez telefon komrkowy. Oczekuj te, e dziay HR dogoni ich wprocesie adaptowania si do moliwoci wspczesnych technologii. specjalistw (czasopisma branowe) lub wdziaaniach na rynku lokalnym (dodatki lokalne). Inne: drzwi otwarte (wymaga zaangaowania duej liczby osb, ale zapada wpami na dugo), gadety (warto postawi na rozwizania praktyczne) itd. W wyej wymienionych dziaaniach najbardziej wartociowa jest moliwo bezporedniej rozmowy z pracodawc izobaczenie firmy na wasne oczy. Cho internet szybko zaadaptowa wiele dziaa EB, to jednak cennego dowiadczenia w zakresie interakcji obu stron narzdziom offline odmwi nie mona.

Internet, czyli dziaania prowadzone online:


Wyszukiwarka internetowa (SEM, SEO): reklama w wyszukiwarce oraz optymalizowanie strony kariera pod ktem SEO umoliwia efektywn komunikacj rekrutacyjno-wizerunkow zosobami poszukujcymi pracy lub informacji o firmie. Narzdzie bardzo skuteczne, ktrego efekty mona cay czas monitorowa. Strony kariera: te zaktualizowane, ze zdjciami realnych pracownikw (a nie wykupionymi z banku zdj), z opisem zespow iatmosfery pracy, s wizytwk firm, ktre powanie podchodz do Employer Branding. Ogoszenia rekrutacyjne: spjne zCI firmy, atrakcyjne w formie i treci przycigaj wzrok ipozwalaj wyrni si firmie spord grona podobnych do siebie ogosze. Publikowane wportalach pracy lub mediach specjalistycznych mog sta si potn broni wwalce ouwag. Tym dobrze skrojonym daleko do frazesw typu Oferujemy atrakcyjn prac, zmoliwoci rozwoju i narzdziami pracy, a ich styl odzwierciedla kultur organizacji. Serwisy spoecznociowe: zawodowe (Goldenline, LikedIn, Profeo) oraz relacyjne (Facebook, Twitter) s doskonaym narzdziem do komunikacji zprofesjonalistami i z ludmi modymi. Social media nios jednak ze sob pewno ryzyko. Kto nie umie znich korzysta inie jest otwarty na informacj zwrotn (nawet t negatywn), lepiej, eby skupi si na innych dziaaniach.

HR imarketing
Dobrze zaprojektowany harmonogram dziaa wizerunkowych uwzgldnia dwa obszary kompetencyjne jego wykonawcw. Pierwszym z nich jest wiedza z zakresu Human Resources, ktra dostarcza informacji zwizanych z oczekiwaniami specjalistw, wartociami modego pokolenia, priorytetami modych rodzicw itd. Drug z nich jest marketing, dziki ktremu mona odpowiednio zaprezentowa najwiksze zalety danego produktu. Tak jak pierwszy obszar dostarcza treci, tak drugi ubiera je watrakcyjn form. Skuteczny zesp Employer Branding otym wie ipotrafi t wiedz wykorzysta wdziaaniu. Pamita trzeba, e reklama to ostatni element strategii wizerunkowej. Pierwszym i najwaniejszym aspektem jest perspektywa pracownikw oraz dziaania prowadzone wewntrz organizacji. Zasig marketingu szeptanego jest bowiem silniejszy ni oddziaywanie najbardziej kolorowej broszury czy ogoszenia rekrutacyjnego. Dotyczy to tak samo duych, jak imaych firm. Jeli zaangaowanie pracownikw bdzie wysokie, moliwoci rozwoju dostpne dla kadego, a atmosfera pracy zdrowa i sprzyjajca, to wdraane na zewntrz narzdzia online ioffline bd tym, czym by powinny doskonaym potwierdzeniem wewntrznego wizerunku. W przeciwnym razie stan si tylko propagand. Daria Siwka

Poza sieci, czyli dziaania prowadzone offline:


Targi pracy: doskonay sposb na poznanie kandydatw i umoliwienie im rozmowy face to face z rekruterem, pracownikami i menederami. Warto wygospodarowa czas na wdroenie kalendarza imprez iopracowanie budetu. Naley wystrzega si tzw. rozdawnictwa gadetw iskupi si na interakcji zodwiedzajcymi (rozmowy, gry, konkursy). Obecno na uczelni: to dugofalowa wsppraca, ktra na pewno przyniesie efekty, ale nie od razu. Formy: wykady, prezentacje, program staowy, spotkania ze studentami itd. Ulotki, broszury, plakaty: takich materiaw s tysice, ale tylko niektre znich potrafi przycign zainteresowanie. Te najlepsze operuj obrazem przy jak najmniejszej iloci treci. Mona je spotka wszdzie: w biurach karier, na targach i uczelnianych tablicach. Spjne zCI firmy skutecznie przycigaj kandydatw do marki. Prasa: ustpia miejsca internetowym portalom pracy. Wykorzystywana gwnie w rekrutacji bardzo wskiej grupy

Bardzo HR daria.siwka@bardzohr.pl

23

dzia

Pi objaww dysfunkcji pracy HR z biznesem


To, co stanowi o partnerskiej relacji, to zespoowo dziaa. Dziay HR oraz menederowie liniowi graj w jednej druynie. Dopki tego nie zrozumiej, dziaania bd mao wydajne. Patrick Lencioni, popularny ekspert zajmujcy si przywdztwem w biznesie, scharakteryzowa pi dysfunkcji pracy zespoowej. S to: brak zaufania, strach przed konfliktem, brak zaangaowania, unikanie odpowiedzialnoci i brak dbaoci o wynik zespou.
ale funkcjonujc rzeczywisto, bo kich symptomw mona mnoy jeszPrzekadajc pi dysfunkcji pracy cze wiele. Wynika znich brak wiary we atwiej jest nic nie zmienia. zespoowej na wspistnienie worganiW przypadku zaobserwowania wasne moliwoci po stronie pracowzacjach dziaw HR i czci biznesowej menederw liniowych, mona za- u partnerw w organizacji, u swoich nikw dziaw HR iprzekonanie omaej klientw wewntrznych podobnych rzeczywistej uytecznoci dziaa HR po uway: 1. Brak zaufania, a wic sceptycyzm zachowa nasuwa si prosty wniosek stronie biznesu. W rezultacie cierpi na nie udao si stworzy zespou. Do tych tym wynik biznesowy firmy, ktry mgwobec naszych dziaa ipropozycji. 2. Obustronn obaw przed wyraa- oznak moe w skrajnych przypadkach by by wyszy, szybciej osignity przy niem rnic wpogldach wkocu doczy jeszcze milczenie, nieodpowia- mniejszym wykorzystaniu zasobw. A co jest alternatyw? W naszej na skutek konfliktu moemy zaprze- danie na e-maile, ignorowanie zaprodziaalnoci doradczej spopaci dobre relacje. tykamy organizacje, wkt3. Powierzchowne trakrych menederowie mwi towanie projektw Sam postaw si w pozycji partnera jeli tego nie do przedstawicieli dziaw wewntrznych przez HR: przyjd, zobacz, co menederw liniozrobisz, nie licz, e dostaniesz tak rol w prezenprzygotowalimy; pytaj: wych, pozorn zgod, cie. W wiecie biznesu obowizuj twarde prawa. co o tym sdzisz? Prosz: niezgaszanie wtpli chod ze mn na spotkawoci i obaw, a w reStawiajc si w roli wykonawcy ycze menedenie z klientem, podpozultacie pobiene zawiesz, co tu jeszcze mog angaowanie w dziarw, otrzymasz tak rol z ich strony. Bdziesz zrobi. Czasem nawet ania. postrzegany jako jednostka podrzdna, bez prawa konkuruj midzy sob 4. Niepoczuwanie si o to, kto pierwszy wdroy do odpowiedzialnoci gosu. nowe rozwizanie z obza projekt przez bizszaru zarzdzania ludmi. nes, krytykowanie go Chtnie uczestnicz pranawet w przypadku zaproszenia do wsppracy przez sze do wsppracy, ironia, krytykowa- cach zespow roboczych. Dyskutuj, nie pomysw, komunikacja oparta tylko ale i suchaj opinii. Okazuj szacunek, pracownikw dziaw HR. 5. Przyzwolenie na niezadowalajc, na informacji, zwyczeniem relacji. Ta- jakim darzy si partnera. Chc rozma-

24

jaki tekst tytuu


wia i chtnie wczaj przedstawicieli HR wswoj rzeczywisto. To od nich na spotkaniach syszymy pytania, jakie do nich kieruj: Wtakim razie co zrobimy? Moe powinnimy to jeszcze przedyskutowa? By moe ten obraz wydaje si odlegym marzeniem. W gruncie rzeczy jednak prowadz do niego proste kroki pozostajce cakowicie w zasigu codziennych moliwoci pracownika dziau HR. Warto dy do tego, by si urzeczywistni. Wystarczy wdroy kilka dobrych praktyk. Przystpujc do budowania dobrej relacji zbiznesem: Bd zorientowany jeli nie jeste na bieco, nie znasz realiw dotyczcych pracy osb, ktrym chcesz proponowa rozwizania, to jak moesz by ich partnerem wdziaaniu? Bd uwany jeli bardziej skupiasz si na tym, co masz do zaoferowania, ni na tym, by sucha, jeli nie jeste ciekawy, co dzieje si u twojego rozmwcy odcinasz sobie drog do lepszego zrozumienia sytuacji, atake dobrych relacji z menederami. Oni na pierwszym miejscu zazwyczaj stawiaj to, co bezporednio dotyczy wyniku biznesowego, za ktry s odpowiedzialni. Trudno im powica uwag rzeczom, ktre postrzegaj jako niepowizane cile ztym wynikiem (nawet jeli to pozorne wraenie). Mw zatem jzykiem pokazujcym taki zwizek ikorzyci z niego wynikajce dla menedera. Sam postaw si w pozycji partnera jeli tego nie zrobisz, nie licz, e dostaniesz tak rol wprezencie. Wwiecie biznesu obowizuj twarde prawa. Stawiajc si w roli wykonawcy ycze menederw, otrzymasz tak rol zich strony. Bdziesz postrzegany jako jedreklama

nostka podrzdna, bez prawa gosu istotnego dla wyniku biznesowego. Nie wyrczaj, a wspieraj tam, gdzie znajdziesz miejsce dla swoich dziaa igdzie uzyskasz akceptacj dla wspdziaania ze strony biznesu. Bd liderem w swojej sprawie bd pewny siebie wobszarach, ktre s twoj domen, wyka entuzjazm wobec prowadzonych projektw, autentyczn wiar w ich powodzenie. Tak konstruuj projekty, aby mc w nie wierzy. John Adair, twrca modelu Action Centered

Leadership, nie bez przyczyny wrd cech prawdziwych przywdcw wymienia rwnie pokor. Zdobd si na ni wobszarach, ktre nie s twoj domen. Lider to czowiek, ktry posiada zarwno mocne, jak isabe strony jak kady. Zadbaj o to, aby mie czas dla biznesu jak kady proces, take proces budowania relacji wymaga czasu i wzajemnych interakcji, uczestniczenia razem w projektach, wydarzeniach, sytuacjach. Czas ten jest konieczny, by si pozna, podzieli role, zbudowa zaufanie, poczucie bezpieczestwa, ch wsppracy, a take zidentyfikowa si

we wsplnej realizacji zaoe biznesowych. Si, ktra bdzie wspiera ci w tych dziaaniach, jest zadawanie pyta. Pamitaj, e nie musisz wszystkiego wiedzie od razu. Pytaj wic owszystko, co wie si z polem dziaania danego menedera zadawaj mdre pytania i przede wszystkim aktywnie i uwanie suchaj odpowiedzi. Jeli bdziesz naprawd ciekawy, zatwoci zauwaysz obszary, w ktrych wypowiedzi przedstawiciela biznesu pokazuj potrzeb wikszej efektywnoci pracy zespoowej, zbudowania umiejtnoci udzielania informacji zwrotnej, rozwizania problemw dotyczcych oczekiwa finansowych podwadnych iinne, bliskie obszarom twojej ekspertyzy. Nie spiesz si wtedy zpropozycjami rozwiza, pytaj dalej o potrzeby, podane efekty, proponuj mae kroki pozwalajce na przetestowanie wsppracy. Zadbaj, aby pierwszy z nich prowadzi do spektakularnego sukcesu menedera. Bdzie ci wdziczny ipoprosi owicej. Taki styl porozumiewania si mona nazwa coachingowym. Przyspiesza proces budowania zespou, integruje, zblia. Jest to komunikacja, wktrej zadajemy duo pyta, nastawiamy si na suchanie, aktywnie uczestniczymy winterakcji. To komunikacja, wktrej tworzymy przestrze na rnorodno, dc do wzajemnego poznania.
praktyk HR, konsultant, coach wsppracujcy zGO4TOP
waciciel firmy GO4TOP certyfikowany trener, Business Coach (ICC) idoradca wobszarze zarzdzania personelem

Edyta Korona

Katarzyna Tyszko

25

negocjacje

Negocjacje pakietowe
Negocjacje stanowi jeden z najwaniejszych sposobw podejmowania decyzji w yciu spoecznym, zawodowym i prywatnym. Przystpujemy do nich wwczas, gdy istotnych dla nas spraw nie moemy zaatwi inn drog. Negocjujemy z tymi, ktrych okrelone dziaanie moe nam pomc w osigniciu celw, a inne uniemoliwi ich realizacj. W zalenoci od sytuacji negocjacyjnej co innego okazuje si kluczowe i by moe z tego powodu mwimy, e negocjacje s sztuk.
Negocjacje, w ktrych metacelem jest ZYSK + GWARANCJA WYKONANIA Korzyci w tego rodzaju procesie negocjacyjnym wypracowuje si zarwno na poziomie zysku finansowego, jak i w obszarze gwarancji waciwego wykonania usugi. To sytuacja, ktra nie koczy si wmomencie omwienia warunkw finansowych transakcji. Moment zawarcia umowy nie jest jeszcze momentem wymiany. Chodzi o usugi jednorazowe, takie jak okazjonalne sprowadzenie zChin 1000 sztuk procesorw do komputerw, implementacj nowego systemu bezpieczestwa w firmie, realizacj cyklu szkole dla grupy menederw czy napraw samochodu w warsztacie w obcym miecie lub zamwienie przyjcia komunijnego w restauracji. Poza odpowiednimi warunkami finansowymi negocjator musi zapewni sobie rwnie gwarancj wykonania usugi. Realne korzyci pynce z transakcji wypracowujemy zarwno w obszarze finansowym ceny, jak i w innych obszarach decydujcych o jakoci kupowanej usugi lub towaru. W trakcie tego rodzaju negocjacji warto doprecyzowa zagwarantowa sobie takie warunki / kwestie, jak zakres gwarancji, zabezpieczenia patnoci, terminy realizacji usugi, warunki reklamacji, przewidywane sankcje w razie niedotrzymania ktrego zwarunkw umowy itd. Dominujc strategi negocjacyjn powinny by wtym wypadku negocjacje pakietowe. Negocjujemy pakietowo wwczas, kiedy wramach jednego cyklu negocjacji omawiamy wiele kwestii. S one ze sob powizane jak naczynia poczone. Mniej korzystne rozwizanie jednej kwestii moe by rekompensowane wypracowaniem bardziej korzystnych warunkw w innej kwestii. Dopki nie osigniemy kompromisu we wszystkich sprawach, do kadej znich mona wrci. Nie zamykamy kwestii po kwestii, istotne jest caociowe porozumienie. Negocjacje pakietowe zakadaj istnienie komplementarnoci isubiektywizmu wpostrzeganiu negocjowanych kwestii. Dla dostawcy z Chin ogromn wag moe mie termin patnoci. Uiszczenie czci kwoty przed realizacj zamwienia moe by warunkiem koniecznym do uruchomienia transportu, dla nas zdecydowanie wiksz wag mog mie zapisy w umowie dotyczce ewentualnej procedury reklamacyjnej lub finalnej kwoty transakcji. Moe si okaza, e kwestia, na ktrej nam szczeglnie zaley, to ekspresowy czas realizacji zamwienia, adla naszych partnerw ten warunek jest atwy do spenienia, poniewa procesory s wyprodukowane i czekaj na klienta, potrzebne s tylko pienidze na transport itd. Pierwszy etap negocjacji jest wic zwizany z ustaleniem rozbienoci w ocenie negocjowanych kwestii. Taki proces wymaga zbudowania na tyle przyjaznej atmosfery rozmw, eby obie strony zechciay wymieni si informacjami dotyczcymi ich bezwzgldnych potrzeb i ogranicze. To wymaga od negocjatorw gotowoci do wymiany informacji i budowania wsppracy, nie przecigania liny. Oczywicie, podobnie jak wnegocjacjach pozycyjnych, dobro, ktre negocjujemy, ma charakter ograniczony, ale zoono kwestii daje negocjatorom moliwo tworzenia umowy, ktra maksymalizuje subiektywne zadowolenie (uyteczno) stron. Najwiksze wyzwanie to zbudowanie na tyle wystarczajcego zaufania, eby mc przekazywa sobie nawzajem informacje owasnych interesach. Warto zaczyna od kwestii maej wagi. Jeli chcemy pozyska informacje od drugiej strony, jedyn wiarygodn metod jest wykazanie si dobr wol i zamanifestowanie pewnej otwartoci w trakcie negocjacji. Nie naley wwczas wprowadza drugiej strony wbd

26

jak dobrze negocjowa


lepiej pomin milczeniem cz informacji, ni kama. Wiarygodno to podstawowe narzdzie negocjatora, utrata wiarygodnoci moe pociga za sob niepowetowane straty. Warto unika zaoenia, e interesy adwersarza s sprzeczne z naszymi. Czsto s one zgodne. Drugim etapem negocjacji pakietowych jest dopasowywanie rozbienoci. W toku rozmw okae si prawdopodobnie, e mamy do uzgodnienia stanowiska w kwestiach, ktre dla nas nie maj wielkiego znaczenia, za to dla partnera wydaj si kluczowe i odwrotnie, oraz takie, ktre dla obu stron s niezwykle istotne. Kada ze stron przekazuje informacj oswoim (subiektywnym) postrzeganiu negocjowanych kwestii. Kada ze stron ustpuje wmniej istotnych kwestiach na rzecz korzyci wbardziej dla niej znaczcych sprawach. To kontynuacja negocjacji pozycyjnych. Strony ustpuj, tracc co, co chciayby uzyska, ale czyni to wimi zyskania gdzie indziej, czyli wasnej korzyci globalnej. W czasie negocjacji mog si pojawia nowe kwestie (np. gwarancje, zabezpieczenia patnoci itd.). Najlepsza umowa to ta, ktra way najwicej, tzn. negocjatorom uda si wypracowa Optimum Pareto. Optimum Pareto to taki etap podziau dostpnych dbr, e nie mona ju poprawi sytuacji jednego podmiotu (dostarczy mu wikszej iloci dbr), nie pogarszajc sytuacji drugiego zpodmiotw. Zamy, e rozpatrujemy oczekiwania dwch osb, Kowalskiego iMalinowskiego. Kowalski ma pocztkowo pewien zasb chleba, aMalinowski pewien zasb wody. Poniewa obaj chcieliby mie i jedno, i drugie dobro, to zaczn wymienia chleb na wod. Oczywicie jeeli Kowalski ma tylko chleb, to pierwszy kubek wody bdzie dla niego bardzo cenny iskonny bdzie do oddania duej iloci chleba. Analogicznie Malinowski bdzie skonny wymieni du ilo wody na kromk chleba. Wmiar kontynuowania wymiany ich skonno do powicania jednego dobra wzamian za drugie bdzie male. Ostatecznie osignity zostanie taki punkt, wktrym dalsza wymiana nie bdzie ju moliwa. Kowalski za kolejn kromk chleba bdzie sobie yczy coraz wicej wody, a Malinowski za kolejny kubek wody bdzie chcia coraz wicej chleba. W ten sposb osignity zostanie punkt Optimum Pareto. Jeeli bowiem chcielibymy Kowalskiemu da kolejny kubek wody, to musielibymy zmusi Malinowskiego do wymiany, pogarszajc tym samym jego sytuacj. W negocjacjach pakietowych partnerzy mog osign Optimum Pareto w sytuacji, kiedy obie strony czyni due ustpstwa wkwestiach dla nich mniej wanych iminimalne ustpstwa wkwestiach dla nich kluczowych, wkwestiach za, wktrych interesy stron s przeciwstawne, poszukuj kompromisu. Bardzo czsto zdarza si, e sytuacja, ktra dla jednego z negocjatorw jest sytuacj z kategorii ZYSK + GWARANCJA WYKONANIA, dla drugiego moe by sytuacj z kategorii ZYSK + GWARANCJA WYKONANIA + RELACJA. To wanie ta nierwnowaga daje czsto klientom przewag nad dostawcami. Chiski dostawca procesorw do komputerw moe mie nadziej, e jeli uda mu si zbudowa zklientem dobr relacj, to pozyska go na duszy czas, dostarczajc mu regularnie procesory. Klient nie informuje dostawcy, e transakcja jest jednorazowa ie wicej si nie powtrzy, bo od nastpnego miesica sam rozpoczyna produkcj procesorw. Dostawca ma podstawy, eby sdzi, e dobra relacja przyniesie mu wiksze korzyci ni wyrubowana cena, poniewa wypracuje umow, ktra bdzie dynamiczna wewntrznie i powtrzy si wkolejnych miesicach, co na dusz met przyniesie wiksze korzyci. Dostawca szkole rwnie bdzie mia nadziej, e dobra relacja z klientem zapewni mu dugofalow wspprac. Czsto czy budowanie tej relacji zoferowaniem korzystniejszych warunkw finansowych. Nie wie przecie, e klient tego rodzaju szkolenia przeprowadza co 10 lat. Metacel dostawcy naley wic do kategorii ZYSK + GWARANCJA WYKONANIA + RELACJA, wktrej dominujc strategi s negocjacje problemowe. Jeli metacelem negocjatora jest ZYSK + GWARANCJA WYKONANIA, adruga strona jest zainteresowana dugofalow relacj, warto przy caej yczliwoci dla partnera nie zapomina otym, co jest dla nas najwaniejsze w tych rozmowach. Pewn puapk moe stanowi w tej sytuacji skonno do ulegania drugiej stronie. Zdarza si, i warunki proponowane przez dostawc s tak korzystne, e moemy si skania do podjcia bardziej dugofalowych decyzji, ni te, ktre planowalimy przed przystpieniem do rozmw. Nawet jeli dostawca zaproponuje nam bardzo dobr jako usugi i atrakcyjn cen, warto dobrze przemyle podpisywanie umw wicych dugofalowo. Uleganie takim impulsom nazywane jest wnegocjacjach arocznoci negocjatora. Warto rozway korzyci wynikajce z braku dugofalowych zobowiza. Jeli rynek dostawcw jest wystarczajco duy i zrnicowany, nie naley ulega pokusie najedzenia si przy jednym stole, choby potrawa bya smaczna i piknie podana. Brak dugofalowych zobowiza umoliwia korzystanie zrnych pojawiajcych si moliwoci, rwnoczenie pozostawiajc szans na powrt do preferowanego dostawcy. W negocjacjach pakietowych due znaczenie ma sformuowanie umowy. Wszystkie zapisy powinny uwzgldnia konkretne cele i musz by zgodne z metacelami negocjatorw. Maksymalizacja korzyci minimalizacja strat. Zabezpieczeniem s zapisy okrelajce kar za niedotrzymanie umowy lub w inny sposb gwarantujce realizacj podjtych zobowiza. Negocjacje pakietowe umoliwiaj zawarcie porozumienia i spisanie umowy wywaonej zapewniajcej subiektywne zadowolenie wszystkich. Daj moliwo wykorzystania potencjau stron ku oboplnej korzyci umowy synergiczne. Siadajc do stou negocjacyjnego, warto pamita o tym, e atmosfera zaufania i przyjaznego klimatu, ktr zbudujemy w kilku pierwszych minutach spotkania, bdzie miaa swoje odzwierciedlenie wsposobie prowadzenia rozmowy. Mona zacz spotkanie od zawarcia zdrug stron kontraktu co do procedury rozmw. S to wstpne ustalenia dotyczce spraw organizacyjnych, porzdku rozmw itp. To jest moment na dopracowanie, uwsplnienie celu spotkania i rodzaju kwestii, ktre s do omwienia. Zadbanie o interesy psychologiczne i proceduralne partnera pozwoli na uniknicie nieufnoci i podejrzliwoci. To, co jest istotne w tej sytuacji, to uniknicie silnych emocji zwizanych zwrogoci do drugiej strony, co wkonsekwencji uchroni nas przed eskalowaniem konfliktu oraz syndromem dwch baranw na wskiej kadce, przywizanych do zgry przyjtych stanowisk uniemoliwiajcych poszukiwanie nowych rozwiza. Przyjazna atmosfera jest warunkiem koniecznym do dzielenia si informacjami i poszukiwania kreatywnych rozwiza. Zero-jedynkowy kod mylenia (my-oni; wygrany-przegrany; przyjaciel-wrg) ogranicza negocjatorw wposzukiwaniu rozwiza pozwalajcych na wypracowanie Optimum Pareto. Ewa Kastory
prezes Grupy training&consulting. psycholog, trener, certyfikowany coach, wykadowca Szkoy Negocjacji Grupy t&c ewa.kastory@grupatc.pl

27

prawo

Dofinansowanie wypoczynku dzieci pracownika


Bardzo popularnym benefitem wiadczonym przez pracodawcw jest sfinansowanie wypoczynku dla dzieci pracownika. Aby takie dofinansowanie mogo by zwolnione od koniecznoci opodatkowania, musi spenia okrelone warunki przewidziane przepisami prawa. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o podatku dochodowym od osb fizycznych wolne od podatku s dopaty do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzce dziaalno wtym zakresie, wformie wczasw, kolonii, obozw izimowisk, wtym rwnie poczonego z nauk, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placwkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych ileczniczo-opiekuczych, oraz przejazdw zwizanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu dzieci i modziey do lat 18. Powysze dopaty do wypoczynku zostay przyznane zgodnie z odrbnymi przepisami wydanymi przez waciwego ministra lub do wysokoci 760 z wprzypadku finansowania dopat z innych rde. Analizujc powyszy przepis, naley podkreli, i przedmiotowe zwolnienie od opodatkowania w praktyce zawiera wiele ogranicze. Po pierwsze, wypoczynek musi by zorganizowany przez podmioty prowadzce dziaalno wtym zakresie. Drugim warunkiem skorzystania z omawianego zwolnienia, podkrelanym niejednokrotnie przez organy podatkowe, jest zalecenie, aby wypoczynek by zorganizowany. Wskazana przesanka budzi jednak wtpliwoci ijest zwizana ztrzecim warunkiem, aby forma wypoczynku nie odbiegaa swoim charakterem od takich form, jak wczasy, kolonie, obozy lub zimowiska, przy czym moe to by rwnie wypoczynek poczony znauk, pobytem na leczeniu sanatoryjnym, w placwkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuczych. Organy podatkowe przyjmuj, i wypoczynek musi by zorganizowany, aza wczasy nie mona natomiast uznawa wypoczynku organizowanego na wasn rk przez rodzicw (pracownikw) i zwizanego z tym pobytu dzieci w hotelach, pensjonatach, domach wczasowych (interpretacja Ministra Finansw Dyrektora Izby Skarbowej wBydgoszczy zdnia 8 stycznia 2008 r., sygn. akt. ITPB1/415-356/07/IL). Takie stanowisko jest krytykowane gwnie ze wzgldu na to, e nie ma jednoznacznej definicji pojcia wczasy. Zgodnie natomiast zjzykiem powszechnym sowo to oznacza wypoczynek wczasie urlopu poza miejscem zamieszkana. Kolejnym warunkiem, pozwalajcym na zwolnienie od podatku kwoty przeznaczonej na wypoczynek pracownika, jest przyznanie dopaty na rzecz dzieci i modziey uczestniczcych w wypoczynku, ktre nie ukoczyy 18. roku ycia. Omawiana przesanka budzi jednak wiele wtpliwoci i kontrowersji. Przede wszystkim s one zwizane z sytuacj, gdy dopata jest udzielana w roku podatkowym, w ktrym dziecko koczy 18 lat. Literalna wykadnia przepisu wskazuje, i do ustalenia, czy zwolnienie od podatku przysuguje w takiej sytuacji, powinno si bra pod uwag moment uczestniczenia wwypoczynku, awic czy dziecko w chwili korzystania z wypoczynku miao skoczone 18 lat, czy te nie. Odmienne stanowisko w tym zakresie reprezentuj organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej wydanej przez Ministra Finansw Dyrektora Izby Skarbowej wKatowicach zdnia 8 maja 2009 r., sygn. akt. IBPBII/1/415-156/09/ BJ, wskazano bowiem, e jeeli dopata zostaa udzielona wroku podatkowym, w ktrym dziecko koczy 18 lat, ale wyplata nastpuje przed ukoczeniem 18. roku ycia dziecka, to moe by ona zwolniona od podatku, jeeli za wyplata nastpi po ukoczeniu przez dziecko w trakcie roku 18 lat, zwolnienie podatkowe nie przysuguje. Wobec powyszego zapisu naleaoby uzna, i omawiany przepis wymaga nowelizacji celem rozwiania wszelkich wtpliwoci interpretacyjnych. Anna Celiska
Kancelaria Naworska Marszaek Paza Sp. K. anna.celinska@knmp.pl

Czym jest podr subowa? Zakres zwolnienia od podatku dochodowego


Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) ustawy zdnia 26 lipca 1991 roku opodatku dochodowym od osb fizycznych (updof),wolne od podatku dochodowego s diety iinne nalenoci za czas podry subowej pracownika, do wysokoci okrelonej w odpowiednich przepisach. Zgodnie za zpar. 2 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku (rozporzdzenie ZUS), takie diety inalenoci nie stanowi podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenie (spoeczne, zdrowotne). Przepisami, o ktrych mowa powyej, s w szczeglnoci dwa rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 grudnia 2002 roku dotyczce wysokoci oraz warunkw ustalania nalenoci przysugujcych pracownikowi zatrudnionemu wpastwowej lub samorzdowej jednostce sfery budetowej z tytuu podry subowej na obszarze kraju oraz poza jego granicami. Dla ustalenia zakresu powyszych zwolnie kluczowa jest wykadnia pojcia podry subowej. Organy podatkowe oraz organy ZUS skaniaj si ku zawajcej interpretacji tego pojcia, co zoczywistych wzgldw prowadzi do ograniczenia zakresu zwolnie dostpnych na podstawie powoanych przepisw. Celem niniejszego artykuu jest polemika ze stanowiskiem organw poprzez przytoczenie niektrych argumentw wiadczcych otym, e pojcie podry subowej jest wistocie do pojemne. Pojcie podry subowej wwietle ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (KP) Pojcie podry subowej zostao uregulowane w art. 77(5) KP, zgodnie z ktrym podr subow jest wykonywanie przez pracownika, na polecenie pracodawcy, zadania subowego poza miejscowoci, w ktrej znajduje si siedziba pracodawcy, lub poza staym miejscem pracy. Pracownikowi wykonujcemu takie zadanie przysuguj nalenoci na pokrycie kosztw zwizanych zpodr subow. Innymi sowy, dla uznania danego zadania realizowanego przez pracownika za podr subow wymagane s ponisze warunki: (a) wykonywanie za-

28

jak rozlicza benefity


dania na polecenie pracodawcy, (b) wykonywanie zadania poza miejscowoci, wktrej znajduje si siedziba pracodawcy lub poza staym miejscem pracy. Czym jest polecenie pracodawcy? Poprzez wydanie polecenia subowego pracodawca zleca pracownikowi wykonanie okrelonego zadania. Przyjmuje si, e takie polecenie kadorazowo powinno precyzowa charakter zadania oraz okrela miejsce i termin jego wykonania. Polecenie wydawane jest w ramach stosunku pracy istniejcego pomidzy pracodawc i pracownikiem. Jest to czynno dotyczca pracy, uszczegawiajca sposb, miejsce iczas jej wykonywania, ijako taka, co do zasady, nie prowadzi do zmiany treci stosunku pracy. Naley wyranie podkreli, e obowizujce przepisy nie przesdzaj o formie, w jakiej wydawane jest polecenie pracodawcy o odbyciu przez pracownika podry subowej; przede wszystkim przepisy nie wymagaj wystawienia polecenia wformie pisemnej. Tym samym, wbrew stanowiskom czci organw podatkowych i organw ZUS, naley uzna, e polecenie pracodawcy w sprawie odbycia podry subowej moe mie form zarwno pisemn, jak i ustn. Jakkolwiek forma pisemna jest wskazana ze wzgldw dowodowych, to warto przypomnie, e wmyl art.473 par.1 ustawy z17 listopada 1964 roku Kodeksu postpowania cywilnego w sprawach z zakresu prawa pracy nie stosuje si przepisw ograniczajcych dopuszczalno dowodu ze wiadkw izprzesuchania stron. Czym jest stae miejsce pracy? KP posuguje si w art. 77(5) pojciem staego miejsca pracy, jednak nie definiuje go w sposb bezporedni. Natomiast art. 29 par. 1 pkt 2 KP wymaga jedynie, aby wumowie zostao okrelone miejsce wykonywania pracy. Powysza regulacja ma na celu ochron interesu pracownika, ktry powinien
reklama

zna wymagania stawiane mu przez pracodawc wodniesieniu do jego dyspozycyjnoci. Co istotne, miejsca wykonywania pracy nie mona utosamia ze staym miejscem pracy ani z siedzib pracodawcy; kade ztych poj zostao wprowadzone na potrzeby konkretnego przepisu i nie naley ich interpretowa w sposb rozszerzajcy, wychodzcy poza ich ustawowy cel. Pojciom z zakresu miejsca pracy wiele uwagi powici Sd Najwyszy wwyroku z19.03.2008 roku, sygn. IPK 230/07, dotyczcym pracy wiadczonej przez kierowcw drogowych. Sd stwierdzi m.in.: W myl art. 29 par, 1 pkt 2 k.p. w umowie o prac powinno by okrelone miejsce wykonywania pracy. Przepis ten nie wymaga wszake, by umowa wskazywaa stae miejsce pracy, co prowadzi do wniosku, i nie mona stawia w kadym przypadku znaku rwnoci midzy miejscem wykonywania pracy w rozumieniu art. 29 par. 1 pkt 2 k.p. astaym miejscem pracy, oktrym mowa jest wart. 77(5) par. 1 k.p. [] okrelone w umowie o prac miejsce wykonywania pracy nie musi mie cechy staoci iwtedy punktem odniesienia w przypadku rozstrzygnicia dotyczcego polecenia podry subowej jest miejscowo, w ktrej znajduje si siedziba pracodawcy. [] nie jest zasadne twierdzenie [], i samo okrelenie miejsca wykonywania pracy wumowie oprac transport midzynarodowy, kraje trzecie powoduje, e praca powoda wtych wanie miejscach nie moe by identyfikowana z odbywaniem zagranicznych podry subowych itakiemu kierowcy nie przysuguj diety. W wietle powyszych uwag naley podsumowa, e wbrew stanowisku czci organw podatkowych oraz organw ZUS sam fakt okrelenia przez pracodawc wzawartej zpracownikiem umowie o prac miejsca wykonywania pracy w sposb szeroki (np. jako siedziba firmy oraz kadorazowe miejsce

realizacji przez ni usug lub cay kraj) nie moe prowadzi do uznania, e kada zpowyszych lokalizacji staje si automatycznie staym miejscem pracy, o ktrym mowa w art. 77(5) k.p. Takie podejcie pozostawaoby w sprzecznoci zprzepisami k.p., azwaszcza interesami pracownikw, ktre przede wszystkim podlegaj kodeksowej ochronie. Przeciwnie w takich okolicznociach staym miejscem pracy jest siedziba pracodawcy albo inne miejsce (np. oddzia pracodawcy), w ktrym pracownik jest obowizany zjawia si w okrelonych odstpach czasu w celu dopenienia odpowiednich obowizkw. W wietle tego stanowiska za podr subow naleaoby uzna kade zadanie, wykonywane przez pracownika na polecenie pracodawcy poza tak wyznaczonym staym miejscem pracy. Ile moe trwa podr subowa? Trzeba wreszcie wskaza, e decydujcym kryterium zakwalifikowania danego zadania jako podry subowej nie powinien by czas, wcigu ktrego pracownik wiadczy prac poza staym miejscem pracy. aden bowiem zobowizujcych przepisw nie wprowadza ram czasowych, poza ktrymi podr subowa traci taki charakter; zgodnie z wykadni Sdu Najwyszego (tak m.in. wyrok z 22.02.2008 roku, sygn. IPK 208/07), podr subowa ma trwa tyle, ile wymaga tego jej cel (zadanie). Dlatego kryterium czasowe moe by stosowane jedynie pomocniczo. W wietle powyszych uwag trzeba podsumowa, e jakkolwiek organy podatkowe oraz organy ZUS maj tendencj do zawania zakresu obowizujcych zwolnie poprzez jak wtym przypadku restrykcyjn wykadni ustawowych poj, to tak dugo, jak dugo wykadnia ta wynika jedynie z praktyki, podatnik (lub patnik) moe z ni polemizowa poprzez dokonanie alternatywnej interpretacji przepisw zgodnej zich rzeczywist treci. Dorota Walerjan

29

prawo
Czy dofinansowanie przez pracodawc wypoczynku pracownika podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osb fizycznych?
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osb fizycznych (updof) bardzo szeroko definiuje przychody ze stosunku pracy. Na podstawie art. 12 ust. 1 tej ustawy takimi przychodami s wszelkie wypaty i wiadczenia powodujce przysporzenie majtkowe u podatnika (pracownika), a majce swoje rdo w czcym go z pracodawc stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Jednoczenie jednak updof przewiduje wiele zwolnie z opodatkowania. W niniejszym artykule przedstawi zwolnienia dotyczce dopat do wypoczynku pracownikw. Zwolnienie w zakresie wiadcze finansowanych z Zakadowego Funduszu wiadcze Socjalnych (ZFS) Przepisy wskazuj, e pracodawca zobowizany do utworzenia ZFS moe przyznawa pracownikom ze rodkw tego funduszu pomoc materialno-rzeczow i finansow, jak rwnie organizowa lub dofinansowywa wypoczynek pracownikom uprawnionym do skorzystania ztakiej pomocy. Zgodnie zart. 21 ust. 1 pkt 67 updof, wolna od podatku, do wysokoci nieprzekraczajcej wcigu roku 380 z, jest warto otrzymanych przez pracownika wzwizku zfinansowaniem dziaalnoci socjalnej, o ktrej mowa w przepisach o ZFS, rzeczowych wiadcze oraz otrzymanych przez niego wtym zakresie wiadcze pieninych, sfinansowanych wcaoci ze rodkw ZFS lub funduszy zwizkw zawodowych. Przepis ten wskazuje, e za rzeczowe wiadczenia nie uwaa si bonw, talonw i innych znakw uprawniajcych do ich wymiany na towary iusugi. Istot wiadczenia rzeczowego jest wydawanie pracownikom okrelonych rzeczy; zatem wiadczenie w postaci usugi nie spenia powyszej przesanki. Natomiast wiadczeniami pieninymi s na przykad zapomogi pienine, dofinansowanie wypoczynku, refundacja okrelonych zakupw itp. Przyjmuje si, e wiadczenia pienine obejmuj zarwno wiadczenie gotwkowe (realizowane w drodze zapaty), jak i bezgotwkowe (w tym finansowane za pomoc kart patniczych lub kart przedpaconych). Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe (m.in. interpretacja Dyrektora IS wWarszawie z 4.10.2010 r. nr IPPB4/415-551/10-4/ MP), prawo do wskazanego zwolnienia uzalenione jest przede wszystkich od sposobu finansowania wiadczenia, ktre powinno nastpi wycznie ze rodkw ZFS lub funduszy zwizkw zawodowych dziaajcych u pracodawcy. Dlatego w przypadku, gdy dopata pochodzi w caoci lub czci z innych rde, po stronie pracownika powstanie przychd wpenej wysokoci otrzymanego wiadczenia chyba e podlega on zwolnieniu na zasadach opisanych poniej. Zwolnienie z opodatkowania dopat do wypoczynku dzieci imodziey Odrbne zwolnienie zpodatku przewidziano w art. 21 ust. 1 pkt 78 updof. Obejmuje ono dopaty do wypoczynku i pobytu na leczeniu dzieci i modziey do lat 18 oraz dopaty do przejazdw zwizanych z tym wypoczynkiem i pobytem. Ustawa wskazuje, e moliwo skorzystania z tego zwolnienia uzaleniona jest od cznego spenienia nastpujcych warunkw: Wypoczynek ma charakter zorganizowany, a jego organizatorem jest podmiot prowadzcy dziaalno wtym zakresie. Wypoczynek ma form: wczasw, kolonii, obozw, zimowisk, w tym poczonych z nauk, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placwce leczniczo-sanatoryjnej, orodkach rehabilitacyjno-szkoleniowych ileczniczo-opiekuczych. Dopata pracodawcy dotyczy dzieci imodziey uczestniczcej wwypoczynku, ktra nie ukoczya 18. roku ycia. Dopaty do wypoczynku ipobytu na leczeniu, ktre speniaj cznie wyej wymienione warunki i s rwnoczenie finansowane z ZFS, podlegaj zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym w caoci. W przypadku sfinansowania takich dopat z innych rde zwolnienie przysuguje do wysokoci nieprzekraczajcej w roku podatkowym kwoty 760 z. Ustawodawca podkrela, e wypoczynek powinien by zorganizowany. Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez Dyrektora IS w Poznaniu (interpretacja z30.12.2009 r. ILPB1/4151044/09-4/AK), przez zorganizowany wypoczynek naley rozumie wszelkie formy wypoczynku zorganizowanego z wyjtkiem takich form wypoczynku, jak: wczasy pod grusz, pobyt urodziny, oraz wypoczynku organizowanego na wasn rk przez rodzicw (pracownikw) i zwizanego z tym pobytu dzieci w hotelach, pensjonatach, domach wczasowych czy wynajmowanych pokojach. Dyrektor IS w Bydgoszczy (interpretacja z8.01.2008 r. ITPB1/415-356/07/ IL) wskazuje, e wprzypadku gdy dofinansowanie dotyczy przelotu samolotem, przejazdu autokarem, pocigiem, usugi hotelowej, pobytu hotelowego, usugi turystycznej, imprezy turystycznej, usugi noclegowej i gastronomicznej, wynajmu pokoi, noclegu, brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku. Wprowadzajc obowizek zorganizowania wypoczynku przez podmioty prowadzce dziaalno w tym zakresie, ustawodawca nie sprecyzowa bliej tego pojcia. Powoany przepis nie wskazuje, czy organizatorem ma by podmiot, ktry wiadczy usugi wypoczynkowe wramach prowadzonej dziaalnoci gospodarczej, czy te podmiot zajmujcy si statutowo tego typu dziaalnoci. W opinii czci organw podatkowych (tak np. interpretacja Dyrektora IS w Katowicach z 22.12.2010 r. nr IBPBII/1/415-802/10/BJ) kluczowe jest, aby wypoczynek by organizowany zgodnie z regulacjami rozporzdzenia Ministra Edukacji Narodowej z 21.01.1997 roku. Tym samym, w opinii organu, istotne znaczenie ma formalno-prawne umocowanie danego podmiotu do wykonywania czynnoci zwizanych z organizowaniem wypoczynku, okrelone w dokumentach stanowicych podstaw jego funkcjonowania (np. we wpisie w odpowiednim rejestrze), oraz to, czy organizowany dla dzieci wypoczynek jest zgodny z wyej wymienionymi regulacjami. Warto doda, e zwolnienie stosuje si rwnie wprzypadku, gdy wypoczynek organizowany jest rwnoczenie dla dzieci irodzicw; wtakich okolicznociach jednak zwolnieniu zopodatkowania podlega tylko ta cz wydatku, ktra dotyczy dzieci imodziey do lat 18. Na koniec naley podkreli, e zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe dla zastosowania wyej wymienionego zwolnienia wymagane jest posiadanie dokumentu (faktury VAT, rachunku, dowodu wpaty, przelewu bankowego), zktrego bd wynikay dane niezbdne do zidentyfikowania tytuu patnoci

30

jak rozlicza benefity


oraz zweryfikowania warunkw okrelonych wart. 21 ust. 1 pkt 78 updof. Zdokumentu potwierdzajcego opacenie wypoczynku dziecka powinny wynika co najmniej: nazwa i adres podmiotu prowadzcego dziaalno wzakresie organizacji wypoczynku, na rzecz ktrego zostaa dokonana zapata, tytu zapaty, np. zapata za wczasy, kolonie, obz lub zimowisko, imi inazwisko dziecka korzystajcego ze zorganizowanej formy wypoczynku, imi inazwisko osoby dokonujcej zapaty, kwota i data wpaty. Jak wskazuj organy podatkowe (np. Dyrektor IS wBydgoszczy z8.01.2008 r. ITPB1/415-356/07/IL), to na pracowniku ciy obowizek zoenia stosownych dokumentw iudowodnienia prawa do zwolnienia dofinansowania wczasw od podatku.
doradca podatkowy, Counsel wkancelarii Hogan Lovells dorota.walerjan@hoganlovells.com

Dorota Walerjan

Opodatkowanie wczasw pod grusz


Jednym znajpopularniejszych wiadcze pozapacowych s dopaty do wypoczynku pracownika, zwane potocznie wczasami pod grusz. Z podatkowego punktu widzenia kade wiadczenie otrzymane przez pracownika, a wic rwnie dopata do wypoczynku, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osb fizycznych (dalej: ustawa o PIT), jest dla niego przychodem ze stosunku pracy. Jednake niektre przychody mog by zwolnione z opodatkowania. Wczasy pod grusz pod pewnymi warunkami rwnie nie podlegaj opodatkowaniu. Ustawa o PIT w art. 21 ust. 1 pkt 67 wskazuje, e wolna od podatku jest warto otrzymanych przez pracownika w zwizku z finansowaniem dziaalnoci socjalnej, oktrej mowa wprzepisach ozakadowym funduszu wiadcze socjalnych, rzeczowych wiadcze oraz otrzymanych przez niego wtym zakresie wiadcze pieninych, sfinansowanych wcaoci ze rodkw zakadowego funduszu wiadcze socjalnych lub funduszy zwizkw zawodowych, cznie do wysokoci nieprzekraczajcej w roku podatkowym kwoty 380 z. Jeeli dopaty do wypoczynku pracownika finansowane s ze rodkw zakadowego funduszu wiadcze socjalnych, wwczas s one zwolnione od podatku do kwoty 380 z rocznie. Po przekroczeniu tej wartoci patnik powinien pobra zaliczk na podatek dochodowy oraz uj kwot uzyskanego przychodu, w czci niepodlegajcej zwolnieniu, w informacji PIT-11 (podobne stanowisko prezentuje Minister Finansw Dyrektor Izby Skarbowej wBydgoszczy winterpretacji indywidualnej sygn. ITPB2/415-394/11/ BK). Naley doda, e przepis w obecnym brzmieniu obowizuje w stosunku do dochodw uzyskanych przez pracownika od 1 stycznia 2009 r. Wczeniejsze brzmienie przepisu wskazywao, i wolna od podatku jest warto rzeczowych wiadcze otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w caoci ze rodkw zakadowego funduszu wiadcze socjalnych lub funduszy zwizkw zawodowych do wysokoci nieprzekraczajcej wroku podatkowym 380 z. Wzwizku zpowyszym do koca 2008 r. dofinansowanie do wypoczynku pracownika nie byo zwolnione od opodatkowania, gdy dopata nie jest wiadczeniem rzeczowym. Obecne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy oPIT swoim zakresem obejmuje rwnie wiadczenia pienine sfinansowane z zakadowego funduszu wiadcze socjalnych, anie tylko, jak dotychczas, wiadczenia rzeczowe. W praktyce oznacza to, e prawie wszystkie formy dofinansowania wypoczynku pracownika s objte zwolnieniem od opodatkowania. W interpretacjach organw podatkowych podawane s m.in. sytuacje, kiedy dofinansowanie wypacane jest dopiero po wykorzystaniu dwch tygodni urlopu przez pracownika, a take gdy wczasy wykupione s wycznie przez zakad pracy, a pracownik wpaca kwot za wczasy pomniejszon okwot dofinansowania. Wjednym idrugim przypadku pracownik korzysta ze zwolnienia do 380 z rocznie pod warunkiem sfinansowania wypoczynku ze rodkw zakadowego funduszu wiadcze socjalnych (interpretacja Ministra Finansw Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, sygn. IBPBII/1/415-454/10/S). Niewtpliwie jedynym ograniczeniem wynikajcym z tego przepisu jest bardzo niski limit kwoty zwolnionej od podatku 380 z wskali roku, ktry, biorc pod uwag ceny rnego rodzaju wypoczynku, powinien zosta podwyszony, aby zachci pracodawcw do tej formy wspierania pracownikw. Pawe Celiski za niewykorzystany urlop iwszelkie inne kwoty niezalenie od tego, czy ich wysoko zostaa z gry ustalona, a ponadto wiadczenia pienine ponoszone za pracownika, jak rwnie warto innych nieodpatnych wiadcze lub wiadcze czciowo odpatnych. Przychd wystpuje wic wwczas, gdy mamy do czynienia z jakkolwiek form przysporzenia majtkowego dla pracownika. Gdy takiego przysporzenia nie ma, nie powstaje przychd do opodatkowania. W sytuacji gdy pracodawca udostpnia tablet zmoliwoci poczenia internetowego do caodziennego uytku, ztym zastrzeeniem, i moe on by uywany jedynie do celw subowych (np. lekarz, ktry musi mie szybki dostp do listy lekw refundowanych, meneder, ktry musi mie nieograniczony dostp do zasobw firmowych), nie mona mwi o jakimkolwiek przysporzeniu majtkowym pracownika. Kady pracodawca

Podatkowe aspekty wykorzystywania telefonw i tabletw przez pracownikw


Wielu pracodawcw, chcc, aby ich pracownicy jak najlepiej wykonywali swoje obowizki, udostpnia im rnego rodzaju narzdzia wspierajce prac (np. komputery, telefony, tablety iinne). Pracownik dysponuje wic sprztem, nierzadko oznacznej wartoci, ktry ma by wykorzystywany do celw subowych. Bardzo czsto rwnie pracownik ma obowizek zabiera ten sprzt do domu, aby pozostawa wkadej chwili do dyspozycji pracodawcy. Naley wic zada sobie pytanie, czy sam fakt, i pracownikowi zosta udostpniony tablet bd telefon, nie tylko wgodzinach pracy, powoduje uniego powstanie przychodu, ktry trzeba opodatkowa. Wpierw naleaoby odpowiedzie na pytanie, kiedy moemy mwi o przychodzie pracownika. Stosownie do treci art. 12 ust. 1 ustawy opodatku dochodowym od osb fizycznych za przychody ze stosunku subowego, stosunku pracy, pracy nakadczej oraz spdzielczego stosunku pracy uwaa si wszelkiego rodzaju wypaty pienine oraz warto pienin wiadcze w naturze bd ich ekwiwalenty, bez wzgldu na rdo finansowania tych wypat i wiadcze, a w szczeglnoci: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, rnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty

Telefon i tablet

31

prawo
bowiem jest wstanie wykaza, i tablet suy pracownikowi do celw zwizanych zwykonywan prac. Organ podatkowy, chcc opodatkowa uywanie tabletu przez pracownika, musiaby wykaza, i tablet w rzeczywistoci wykorzystywany by do zaspokajania jego potrzeb osobistych. Rwnie w przypadku udostpnienia pracownikowi subowego telefonu, bez moliwoci uywania go do celw prywatnych, nie mona mwi o przychodzie pracownika. W sytuacji gdy telefon jest narzdziem wykorzystywanym na potrzeby pracodawcy, nie wystpuje realne przysporzenie majtkowe pracownika (patrz interpretacja Ministra Finansw Dyrektora Izby Skarbowej wKatowicach, sygn. IBPBII/1/415-528/11/ S). Oczywicie, inaczej pod ktem podatkowym naley klasyfikowa sytuacj, gdy pracownik ma prawo wykorzystywa telefon do celw prywatnych, wwczas warto wiadczenia opacona przez pracodawc, a wykorzystana do celw osobistych, musi by uwzgldniona jako przychd pracownika. Natomiast gdyby pracownik, mimo formalnego zakazu, uywa telefonu subowego nie tylko w zwizku z wykonywan prac i zostaoby to zauwaone w toku kontroli, wwczas pracodawca miaby wobec pracownika roszczenie o charakterze cywilnoprawnym o zwrot poniesionych kosztw. Dopiero wsytuacji, gdyby takie roszczenie ulego przedawnieniu lub zostao pracownikowi umorzone, powstaby przychd, ktry powinien by opodatkowany. Pawe Celiski

Samochd dla pracownika problemy praktyczne


z okreleniem wysokoci przychodu ze stosunku pracy dla pracownika uytkujcego samochd firmowy do celw prywatnych podatkowe rozliczenie benefitu w postaci samochodu nie budzi wikszych wtpliwoci. Jednake ycie gospodarcze wymusza niejednokrotnie takie ksztatowanie stosunkw pomidzy pracownikiem a pracodawc, ktre mog by odebrane przez organy podatkowe jako prba obejcia przepisw w celu uniknicia podatku. Przed podobnym dylematem stana spka, ktra ze wzgldu na brak moliwoci zapewnienia bezpieczestwa parkowanych samochodw subowych wjej siedzibie wyznaczya miejsca do parkowania na parkingach w pobliu miejsca zamieszkania pracownikw korzystajcych z tych samochodw lub w przypadku, gdy byo to moliwe, wprost wmiejscu zamieszkania pracownika (gara bdcy jego wasnoci). Zasady uytkowania samochodw zostay uregulowane wobowizujcym wspce regulaminie. Spka zdecydowaa si pokry take koszty dojazdu do miejsca parkowania oraz ztego miejsca do miejsca pracy. W zwizku ze wskazanym stanem faktycznym patnik (spka) wystpi do Ministra Finansw Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, pytajc, czy w tak wskazanym stanie faktycznym powstaje dla pracownikw przychd do opodatkowania. W odpowiedzi organ podatkowy (sygn. IBPBII/1/415-89/09/HK), zgadzajc si z argumentami przedstawionymi przez wnioskodawc, wskaza, e w sytuacji, gdy pracownik zostanie zobowizany do parkowania samochodu obok domu (wzwizku zdbaoci omienie pracodawcy), wwczas nie powstaje przychd z tego tytuu, gdy realizacja obowizkw subowych nie moe powodowa powstania przychodu. Organ podkreli take, e przejazdy pracownikw samochodem subowym na trasie pomidzy wyznaczonym miejscem parkowania a miejscem, w ktrym znajduje si siedziba spki o ile nie su osobistym celom pracownikw, lecz wykorzystywane s wramach realizacji zada subowych nie stanowi nieodpatnego wiadczenia w rozumieniu przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osb fizycznych, azatem ich wartoci nie mona uwaa za przychd pracownikw ze stosunku pracy. Podobne stanowisko dotyczce szkole pracowniczych zaj WSA w Poznaniu (sygn. ISA/Po 1597/07), wskazujc, e jeli pracownik zostaje formalnie zobowizany do jakiego dziaania, to wwczas ztego tytuu nie moe powsta uniego przychd do opodatkowania. Naley zca stanowczoci zgodzi si ze stanowiskiem wyraonym w interpretacji. Pracownik nie moe zosta obciony podatkiem dochodowym w przypadku, gdy stosuje si do uzasadnionych potrzebami gospodarczymi polece pracodawcy. Wpraktyce bowiem moe wystpi wiele stanw faktycznych, gdy parkowanie samochodu firmowego jest moliwe jedynie niedaleko miejsca zamieszkania pracownika.
specjalista ds. podatkw dochodowych

Fot. Sawomir Kamiski

Naley jednoznacznie stwierdzi, e samochd wfirmie jest standardem. Powinien by uywany na potrzeby firmy, w ktrej zatrudniony jest pracownik, jednak pracodawcy, gwnie ze wzgldw motywacyjnych, bardzo czsto decyduj si na udostpnienie pracownikowi samochodu do celw prywatnych. Dla zatrudnionego takie dodatkowe wiadczenie w postaci nieodpatnego uywania samochodu ma bardzo due znaczenie, a dla pracodawcy nie stanowi relatywnie wysokiego kosztu. Oczywiste jest, e wsytuacji, gdy samochd jest uywany wycznie do celw subowych, pracownik nie uzyskuje adnego przychodu z tytuu uywania tego samochodu. Jednak wsytuacji, gdy pracownik ma prawo wykorzystywa samochd rwnie do celw prywatnych, niewtpliwie uzyskuje on przychd ztego tytuu, ktry powinien zosta take uwzgldniony przy obliczaniu skadki na ubezpieczenie spoeczne. Wydawaoby si, e prcz problemw zwizanych

Pawe Celiski

32

przywdztwo

Organizacja zorientowana na przywdztwo


Przywdztwo w Polsce to temat powoli zyskujcy na popularnoci, bardziej znany w kontekcie midzynarodowych korporacji, polityki czy wojskowoci ni maych i rednich przedsibiorstw. Warto przyjrze si temu ciekawemu tematowi, skorzysta z moliwoci rozwojowych we wasnym przedsibiorstwie i wyprzedzi konkurencj.

Kto to jest przywdca?


Temat przywdztwa jest bardzo rozlegy i mimo wielu bada nie udao si jednoznacznie okreli, jakie predyspozycje trzeba posiada, aby by przywdc, iczy jakie szczeglne okolicznoci wpywaj decydujco na bycie przywdc. Jednak naukowcy i praktycy biznesu s zgodni co do tego, e przywdc nie trzeba si urodzi okazuje si, e mona naby odpowiednie cechy, kompetencje, umiejtnoci oraz e nie ma zamknitego katalogu ludzi, dla ktrych przywdztwo jest przewidziane, mona zatem wywnioskowa, e kady moe si stara zosta przywdc. Podajc tym tokiem rozumowania, warto si zastanowi, czy przywdztwo jest korzystne dla organizacji, a jeli tak, to jakie korzyci organizacja moe czerpa zprzywdztwa?

skomplikowanych projektw, wpywajc na zwikszenie ich efektywnoci. Takie osoby ksztatuj obraz organizacji, pozwalajc jej przetrwa w najtrudniejszych czasach, szczeglnie w dobie kryzysu.

Przywdcy worganizacji
Przywdcw mona pozyska do organizacji zzewntrz lub odpowiednio motywowa menederw, aby stali si przywdcami. Czy jest moliwe, aby menederowie w firmie byli liderami? Oczywicie, e tak, ale to nie stanie si za dotkniciem czarodziejskiej rdki. Na dobry pocztek naley wybra odpowiedni model kompetencji przywdczych, wedug ktrego bdzie odbywaa si praca z przyszymi liderami, nastpnie powinno si przeprowadzi proces zmiany wrd menederw skadajcy si z trzech elementw: pomiar kompetencji (np. ocena 360), uoenie indywidualnego planu rozwoju oraz trening. Oprocesie rozwojowym czowieka pisaem w drugim numerze miesicznika Benefit.

kompetencji z tej szerokiej listy. Naturalnie naley to zrobi rwnomiernie pomidzy wymiarami. Wrd kompetencji przywdczych Cardona wymienia charyzm, komunikacj, zarzdzanie czasem, inicjatyw czy samokontrol.

Korzyci zprzywdztwa

Program rozwoju
Wdroenie programu rozwojowego w przedsibiorstwie to proces zoony z odpowiednio dobranych programw rozwojowych. Przede wszystkim naley odej od mylenia w kategoriach przeszkolimy ijako to bdzie. Niestety, niewiele z tego bdzie. Aby zmiana bya skuteczna, potrzebny jest dobry program rozwojowy zoony z pomiaru kompetencji, procesw szkoleniowych, coachingu ikocowego mierzenia efektw wprowadzanych zmian. Takie produkty s dostpne na polskim rynku, chocia jeszcze wnieduej skali. Rozwaajc temat wdroenia programw rozwojowych wobszarze przywdztwa, warto spojrze na ten projekt wkontekcie inwestycji, czasami nawet koniecznych, anie tylko kosztw. Radosaw Parda

Kwesti korzyci pyncych z przywdztwa mona rozpatrywa z dwch stron. Pierwsza to odwrcenie sytuacji i wyobraenie sobie organizacji bez przywdztwa. Jak taka organizacja moe wyglda, wjaki sposb funkcjonowa, czy bdzie dziaaa efektywnie? Czy jej pracownicy bd skuteczni? I czy dugo przetrwa na rynku? Trudno sobie wyobrazi sytuacj, aby organizacja bez skutecznych przywdcw moga wydajnie funkcjonowa w dugim okresie. Przywdcy odgrywaj szczegln rol w czasie wprowadzania zmian w przedsibiorstwie, stanowi wrcz konieczn podpor umoliwiajc realizacj innowacyjnych projektw i bardzo czsto gwarantuj skuteczne przeprowadzenie zmian. Przywdcy, wyzwalajc entuzjazm, potrafi wspaniale zaangaowa pracownikw nawet do najtrudniejszych zada i najbardziej

Kompetencje przywdcy
Jeden znajlepszych modeli kompetencyjnych dostpnych na rynku to model stworzony i przebadany przez profesora Pablo Cardon z IESE Business School. Opiera si on na trzech wymiarach naszego ycia biznesowym, interpersonalnym iosobistym. Ten ostatni dzieli si na zewntrzny i wewntrzny. Model skada si z jasno okrelonych 25 kompetencji przywdczych, jednak na potrzeby wasnego przedsibiorstwa mona dokona wyboru kilkunastu

ekspert ds. przywdztwa Leadership Consulting

33

kariera

Jak przebiega sesja coachingowa?


Wiele osb, rozwaajcych skorzystanie z coachingu, zastanawia si, jak wyglda spotkanie z coachem, co dzieje si w trakcie sesji? Ta obawa czasami powstrzymuje od skorzystania z coachingu tych, ktrzy potrzebuj tego rodzaju wsparcia.
Coach jest dla klienta. Wierzy wniego i jego potencja, nastawiony jest na pomaganie. Wydaje si zatem, e moemy oczekiwa spotkania, ktre nie bdzie w adnym wypadku przykre, cho moe by trudne. Nie naley si spodziewa magii, przey duchowych, cho odkrywanie prawdy osobie iswoim miejscu wwiecie bliskie jest duchowoci, aczasami wtrakcie coachingu zdarzaj si proste odkrycia, ktre maj charakter olnie, ipojawia si efekt wow to byo oczywiste, ale wczeniej na to nie wpadem. Pierwszy kontakt coacha z klientem moe by mailowy lub telefoniczny. To dobra okazja do wyjanienia kwestii organizacyjnych, atake waciwy moment na zadanie pyta iwyjanienie wszelkich wtpliwoci. Wpierwszej rozmowie zcoachem warto zapyta o szacowany czas trwania procesu, szanse na dokonanie zmiany, koszty usugi czy wanie oto, jak przebiega sesja coachingowa. Coach na pocztku wsppracy powinien wyjani, czym jest coaching, czego mona, a czego nie naley si po nim spodziewa. Coachowie, badajc potrzeby klienta, mog przed pierwszym spotkaniem poprosi o wypenienie formularza z pytaniami dotyczcymi obecnej, trudnej dla klienta, sytuacji. Uzyskane odpowiedzi pomog okreli czas trwania procesu coachingowego (liczb sesji), kluczowe kwestie, wok ktrych bdzie si toczy praca, preferencje klienta, aprzede wszystkim to, czy osoba poszukujca wsparcia potrzebuje pomocy coacha, czy moe innego specjalisty. Typowy proces coachingowy to zwykle kilka (510) spotka sesji trwajcych od 45 minut do 1,5 godziny. Sesje odbywaj si wodstpach kilkutygodniowych, jak czsto jest to kadorazowo przedmiotem umowy. Zaley to, po pierwsze, od potrzeb klienta, rodzaju zada rozwojowych i czasu potrzebnego na ich wykonanie, a take od moliwoci obu stron. Spotkania najczciej odbywaj si wbezporednim kontakcie, ale zdarza si, e wykorzystywane s inne media, np. Skype lub po prostu telefon. Od pierwszego spotkania coach buduje kontakt, tworzc atmosfer zaufania iwsppracy, czemu sprzyja dokadne okrelenie wzajemnych oczekiwa oraz nazwanie zasad, ktre rzdz relacj takich jak poufno czy otwarto. Wielu coachw buduje struktur spotkania zklientem wedug modelu GROW. Model ten jest prosty iskuteczny, porzdkuje prac i nakierowany jest na efekty. GROW to skrt pochodzcy od pierwszych liter sw: Goals cele, Reality rzeczywisto, Options opcje, moliwoci, Will wybr. Popularn metafor przybliajc sens tej struktury jest metafora pokonywanej drogi, podry: Goals jaki jest cel podry?, dokd zmierzasz?, co chcesz osign? Reality w jakim miejscu jeste teraz?, jak sytuacja wyglda na dzisiaj? Options jakimi drogami moesz dotrze do celu?, jakie masz moliwoci?, jaki masz wybr? Will ktr drog wybierasz, liczc si ztym, e moesz na niej napotka przeszkody?, jaka jest twoja decyzja? Stosowanie modelu GROW nie wymaga od coacha znajomoci tematyki czy specyfiki pracy klienta. Coach nie jest konsultantem czy doradc, to nie on generuje rozwizania, on jest ich poonikiem pomaga im si narodzi. Mona powiedzie, e coach jest przewodnikiem w drodze z okrelonego wsplnie TU iTERAZ do wyznaczonego przez klienta TAM. Mwic jeszcze bardziej obrazowo wprocesie coachingu budowany jest most od TU do TAM. Na pierwszym spotkaniu okrelony zostaje cel caego cyklu spotka, czyli cel gwny klienta, atake cel biecego spotkania. Cel powinien by zaleny od klienta, realistyczny, konkretny i mierzalny. Konkretno imierzalno celu wyraa si m.in. w moliwoci okrelenia rezultatu. Klient jest wstanie odpowiedzie, po czym pozna, e cel zosta osignity, co si musi wydarzy, by znalaz si TAM, i po czym rozpozna ten moment. Zdarza si, e cel, z ktrym przychodzi klient, jest rozmyty, nieprecyzyjny, yczeniowy, globalny. Praca na tym etapie procesu pozwala go ucili iskonkretyzowa. Doprecyzowanie celu zmienia czsto punkt widzenia klienta, pozwala na zobaczenie rzeczywistoci zinnej, bardziej realistycznej perspektywy. Badanie rzeczywistoci to niezwykle wany moment sesji. To chwila refleksji nad aktualn sytuacj, okrelenie punktu wyjcia do zmiany. To take okazja do zastanowienia si, co ju zostao zrobione w deniu do celu i jakie przynioso rezultaty; co okazao si skuteczne, a co zawiodo. To moment zastanowienia si nad przeywanymi obecnie emocjami iich nateniem, nad obecnym samopoczuciem. Klient mwi o swoich zasobach, np. wiedzy, umiejtnociach, dowiadczeniu. Coach dopytuje, atake podsumowuje wypowiedzi klienta, ukazujc mu, czym dysponuje wkontekcie okrelonego celu. Czasami moment konfrontacji zzasobami jest momentem generowania pierwszych rozwiza. Kiedy klient usyszy od kogo zzewntrz, czym dysponuje, zyskuje inn perspektyw oceny swojej osoby, co moe podnie jego samoocen iwiar wsiebie. Po okreleniu zasobw nastpuje moment generowania ibadania moliwoci. Na tym etapie nie ma gupich pomysw, coach namawia do uruchomienia wyobrani, tworzenia rozwiza, nawet zpozoru niemoliwych. Wtej czci rozmowy klient odpowiada na pytanie JAK? Razem zcoachem analizuje wady izalety kadego zwymylonych rozwiza. Chodzi oto, by pojawio si jak najwicej opcji, take tych ocharakterze yczeniowym. Decyzja o wyborze sposobu rozwizania problemu zapada na czwartym etapie sesji. Klient zpomoc coacha wybiera najlepsze zmoliwych na ten moment rozwizanie ikonstruuje plan dziaa. Rozwaane s moliwe przeszkody isposoby ich przezwyciania. Coach motywuje klienta do poczynienia pierwszych krokw na drodze do osignicia celu, ustalajc, co konkretnie, w jakiej kolejnoci i kiedy zostanie zrobione. Wykonanie tych ustale to praca domowa zadanie rozwojowe klienta. Coach nie ocenia wybranych przez klienta rozwiza. Wierzy wto, e podj on najlepsz dla niego wdanym momencie decyzj i ma najlepsz wol do zrobienia pierwszych krokw na drodze do zmiany.
trener, edukator kadry kierowniczej owiaty, koordynator midzynarodowych projektw rozwojowych marzenaodn1@gazeta.pl

Marzena Rafalska

34

You might also like