Nik P 12 125 Informatyzacja Szpitali

KZD-4101-05/2012 Nr ewid.
: 20/2013/P/12125/KZD
Informacja o wynikach kontroli
INFORMATYZACJA SZPITALI
MARZeC
01
MISJ
Najwyszej Izby Kontroli jest dbao o gospodarno i skuteczno w subie publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej
WIZJ
Najwyszej Izby Kontroli jest cieszcy si powszechnym autorytetem najwyszy organ kontroli pastwowej, ktrego raporty bd oczekiwanym i poszukiwanym rdem informacji dla organw wadzy i spoeczestwa
Dyrektor Departamentu Zdrowia: Lech Rejnus
Akceptuj: Wojciech Misig
Wiceprezes Najwyszej Izby Kontroli Zatwierdzam: Jacek Jezierski
Prezes Najwyszej Izby Kontroli dnia
Najwysza Izba Kontroli ul. Filtrowa 57 02-056 Warszawa T/F +48 22 444 50 00 www.nik.gov.pl
Spis treci
1. Wprowadzenie.....................................................................................................................5 1.1. Informatyzacja systemu ochrony zdrowia.................................................................... 5 1.2. Cel i zakres kontroli............................................................................................................ 6 2. Podsumowanie wynikw kontroli.......................................................................7 2.1. Oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci. .................................................................. 7 2.2. Synteza wynikw kontroli. ............................................................................................... 7 2.3. Uwagi kocowe i wnioski................................................................................................. 9 3. Waniejsze wyniki kontroli....................................................................................... 10
3.1. Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowa ekonomicznych i organizacyjnych................................................................................................................ 10 3.2. Istotne ustalenia kontroli.................................................................................................. 11 3.2.1. Koordynacja procesu informatyzacji ochrony zdrowia przez Ministra Zdrowia........................................................................................... 11 3.2.2. Realizacja przez CSIOZ wybranych projektw informatycznych. ................. 17 3.2.3. Informatyzacja wiadczeniodawcw. ................................................................. 23 3.2.3.1. Zasoby informatyczne wiadczeniodawcw....................................... 23 3.2.3.2. Wsppraca wiadczeniodawcw z CSIOZ. .......................................... 31 3.2.3.3. P rojekty regionalne realizowane przez samorzdy wojewdzkie. . 32 3.2.4. Realizacja wnioskw pokontrolnych sformuowanych po kontroli Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji.... 33 3.2.5. Inne ustalenia kontroli............................................................................................ 36 3.2.6. Ustalenia kontroli Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji...................................................................................... 38
4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli........................ 41 4.1. Przygotowanie kontroli..................................................................................................... 41 4.2. Postpowanie kontrolne i dziaania podjte po zakoczeniu kontroli.................. 41 4.3. Finansowe rezultaty kontroli. .......................................................................................... 42 5. Zaczniki............................................................................................................................... 43
Wyk az stosowanych sk rtw i poj

CSIOZ CWU KRUS MSWiA MZ NFZ NIK OW NFZ PIOZ Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia Centralny Wykaz Ubezpieczonych Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego Ministerstwo Spraw Wewntrznych i Administracji Ministerstwo Zdrowia Narodowy Fundusz Zdrowia Najwysza Izba Kontroli oddzia wojewdzki Narodowego Funduszu Zdrowia Program Informatyzacji Ochrony Zdrowia
PIP Plan Informatyzacji Pastwa (okrelony przez rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 28marca 2007 r. w sprawie Planu Informatyzacji Pastwa na lata 20072010), elementami tego planu s projekty P1 i P2 P1 Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostpnienia Zasobw Cyfrowych oZdarzeniach Medycznych P2 Platforma Udostpniania On-Line Usug i Zasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych SIM System Informacji Medycznej (bdzie obsugiwany przez Elektroniczn Platform Gromadzenia, Analizy i Udostpnienia Zasobw Cyfrowych oZdarzeniach Medycznych oraz Platform Udostpniania On-Line Usug iZasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych) SIOZ system informacji w ochronie zdrowia (obejmuje bazy danych funkcjonujcych wramach SIM, dziedzinowych systemw teleinformatycznych oraz rejestrw medycznych por. art.5 ustawy z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia1) Ustawa o systemie informacji WWPE ZUS ustawa z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji wochronie zdrowia
Wadza Wdraajca Programy Europejskie Zakad Ubezpiecze Spoecznych
1 Dz.U. Nr113, poz.657 zezm.
W PR OWADZEN I E
1.1 Informatyzacja systemu ochrony zdrowia

Budowa systemu informatycznego ochrony zdrowia, realizowana od 2008 r. w ramach Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia, jest finansowana z budetu UE2. Program skada si pocztkowo z szeciu odrbnych projektw, tj.: 1. P 1 Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy iUdostpniania Zasobw Cyfrowych, 2. P 2 Platforma udostpniania on-line przedsibiorcom usug i zasobw cyfrowych rejestrw medycznych, 3. P 3 Systemy zwizane z przebudow, dostosowaniem, utrzymaniem i monitorowaniem rejestrw i innych zasobw ochrony zdrowia przez organy publiczne, w tym administracj pastwow isamorzdow, 4. P 4 Projekty zwizane z organizacj iadministrowaniem systemami informacji publicznej () oraz udostpnienia informacji wielojzycznej dotyczcej norm europejskich w informatyce. Projekty zwizane zusprawnieniem i integracj systemw informacyjnych w ochronie zdrowia dotyczce dziaalnoci przedsibiorstw, 5. P 5 Elektroniczna platforma konsultacyjnych usug telemedycznych Ministerstwa Zdrowia, NFZ oraz sieci szpitali wysokospecjalistycznych, 6. P 6 Wzmocnienie strategii informacji publicznej Polskiej Instytucji cznikowej. W chwili obecnej realizowane s jedynie dwa (P1 iP2; szczegy str. 38). Pozyskanie rodkw na ten cel umoliwio opracowanie Studium Wykonalnoci dla PIOZ (30czerwca 2008r.) i podpisanie umw z Wadz Wdraajc Programy Europejskie (zwan dalej WWPE) odofinansowanie projektw (22czerwca 2009r.). Kluczow rol w realizacji PIOZ przewidziano dla Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (jednostki podlegej Ministrowi Zdrowia, zwanej dalej CSIOZ)3, ktre zgodnie zzapisami statutowymi jest odpowiedzialne za projektowanie i monitorowanie projektw informacyjnych wochronie zdrowia. Podstaw prawn procesu informatyzacji ochrony zdrowia stanowi ustawa z dnia 28kwietnia 2011r. osystemie informacji w ochronie zdrowia, ktra wesza w ycie 1stycznia 2012 r.4. Zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy, system informacji w ochronie zdrowia obejmuje bazy danych funkcjonujce w ramach Systemu Informacji Medycznej, dziedzinowych systemw teleinformatycznych5 oraz rejestrw medycznych6. SIM ma by systemem teleinformatycznym sucym m.in. przetwarzaniu danych dotyczcych udzielonych, udzielanych i planowanych wiadcze opieki zdrowotnej udostpnianych przez
2 W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 20072013. 3 Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia powstao 1sierpnia 2000 r. zarzdzeniem Ministra Zdrowia z dnia
31lipca 2000 r. zmieniajcym zarzdzenie w sprawie Centrum Organizacji iEkonomiki Ochrony Zdrowia (Dz. Urz. MZ Nr1, poz.25). 4 Ustawa z dnia 28kwietnia 2011r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. Nr113, poz.657). 5 a) Systemu Rejestru Usug Medycznych Narodowego Funduszu Zdrowia, (tzw. Systemem RUM NFZ), b) Systemu Statystyki w Ochronie Zdrowia, c) Systemu Ewidencji Zasobw Ochrony Zdrowia, d) Systemu Wspomagania Ratownictwa Medycznego, e) Systemu Monitorowania Zagroe, f) Systemu Monitorowania Dostpnoci do wiadcze Opieki Zdrowotnej, g) Systemu Monitorowania Kosztw Leczenia i Sytuacji Finansowo-Ekonomicznej Podmiotw Leczniczych, h) Zintegrowanego System Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi, i) Systemu Monitorowania Ksztacenia Pracownikw Medycznych. 6 Zgodnie z art.19 ustawy z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji, minister waciwy do spraw zdrowia moe tworzy iprowadzi lub tworzy izleca prowadzenie rejestrw medycznych, stanowicych uporzdkowany zbir danych i informacji o zachorowaniach, chorobach, stanie zdrowia, metodach leczenia, diagnozowania, monitorowania postpw w leczeniu oraz zagroeniach zwizanych z wystpowaniem niektrych chorb.
W P R O WA D Z E N I E
systemy teleinformatyczne wiadczeniodawcw. Dane te maj by przetwarzane i udostpniane wpostaci elektronicznej, a pozyskiwane do SIM, w szczeglnoci z systemw teleinformatycznych wiadczeniodawcw (art.10 powyszej ustawy). wiadczeniodawcy zostali zobligowani do prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej wsposb umoliwiajcy pobranie danych zawartych w tej dokumentacji przez innego wiadczeniodawc lub pobranie dokumentw elektronicznych niezbdnych do prowadzenia diagnostyki, zapewnienia cigoci leczenia oraz zaopatrzenia usugobiorcw w produkty lecznicze iwyroby medyczne. SIM bdzie obsugiwany przez 1)Platform Udostpniania On-Line Usug i Zasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych oraz 2)Elektroniczn Platform Gromadzenia, Analizy iUdostpnienia Zasobw Cyfrowych oZdarzeniach Medycznych, budowane w ramach Projektw P1 i P2.
1.2 Cel i zakres kontroli

Kontrola Informatyzacji szpitali zostaa podjta z inicjatywy wasnej Najwyszej Izby Kontroli iujta wplanie pracy NIK na 2012 r. (P/12/125)7. Celem kontroli bya ocena stopnia przygotowania wiadczeniodawcw do wdroenia Systemu Informacji Medycznej (SIM) oraz dziaa administracji rzdowej zwizanych zbudow systemu informacji ochrony zdrowia w ramach Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia. Kontrol przeprowadzono w Ministerstwie Zdrowia, Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia oraz w 19 szpitalach. Dodatkowo, wysano ankiety do wszystkich wiadczeniodawcw wykonujcych, wedug stanu na dzie 30czerwca2012r., hospitalizacje wramach kontraktu zawartego zNFZ (szczegy str. 23). Ponadto zasigano informacji, wtrybie art.29 ust.1 pkt2 lit. f ustawy o NIK, u 16 marszakw wojewdztw. Kontrol objto take realizacj wnioskw pokontrolnych Najwyszej Izby Kontroli, sformuowanych po kontroli pn. Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji8. Badania kontrolne zostay przeprowadzone z uwzgldnieniem standardw kontroli stosowanych przezNIK w: Ministerstwie Zdrowia, CSIOZ oraz w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym wBiaymstoku, Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr1, im. prof. Tadeusza Sokoowskiego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr1 wLublinie, 105 Szpitalu Wojskowym zPrzychodni SPZOZ w arach na podstawie art.5 ust.1 ustawy z dnia 23grudnia 1994 r. o NIK9 pod wzgldem legalnoci, gospodarnoci, celowoci irzetelnoci, 15 szpitalach, ktrych organem zaoycielskim bya jednostka samorzdu terytorialnego na podstawie art.5 ust.2 ustawy o NIK pod wzgldem legalnoci, gospodarnoci irzetelnoci. Wystpienia pokontrolne skierowane do kierownikw skontrolowanych jednostek zamieszczono pod adresem strony internetowej BIP Najwyszej Izby Kontroli10. W niniejszej informacji zaprezentowano take ustalenia kontroli pn. Efekty wdraania przedsiwzi zzakresu e-administracji przeprowadzonej w 2011 r. w Ministerstwie Zdrowia oraz Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (str. 38 i nast.)11.
7 Kontrol objto lata 20112012 (do zakoczenia czynnoci kontrolnych). 8 Kontrola NrP/11/045. 9 Ustawa z dnia 23grudnia 1994 r. o Najwyszej Izbie Kontroli (Dz.U. z 2012 r., poz.82, zezm.). 10 www. http://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/ 11 Czynnoci kontrolne w Ministerstwie Zdrowia przeprowadzono od dnia 27maja do dnia 31sierpnia 2011 r.; z kolei czynnoci
kontrolne wCSIOZ przeprowadzono od dnia 6czerwca do 19wrzenia 2011 r.
P ods u mowani e wynik w kontroli
2.1 Oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci

Najwysza Izba Kontroli negatywnie ocenia realizacj przez Ministra Zdrowia i CSIOZ zada zwizanych z budow systemu informacyjnego ochrony zdrowia12. NIK ustalia bowiem, i: Minister, w okresie 11 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy o systemie informacji, nie wyda adnego z aktw wykonawczych do niej, w tym dotyczcych tak kluczowych zagadnie, jak np.warunkw organizacyjno-technicznych realizacji dostpu i pobierania danych przetwarzanych w SIM (str. 11)13, Ministerstwo Zdrowia oraz CSIOZ nie dysponoway kompleksowymi informacjami dotyczcymi stanu zasobw informacyjnych wiadczeniodawcw (str. 15), Ministerstwo Zdrowia oraz CSIOZ w ograniczonym stopniu koordynoway realizacj PIOZ oraz projektw regionalnych i indywidualnych (str. 11, 20), CSIOZ dopucio do opnie w realizacji Projektu P1. Ich przyczyn byy m.in. bdy popenione przez Centrum w procesie udzielania zamwie publicznych na realizacj tego Projektu (str. 17); Centrum w ograniczonym zakresie wsppracowao z NFZ przy budowie systemw informatycznych przeznaczonych dla ochrony zdrowia, co stwarzao ryzyko dublowania si prowadzonych prac (str. 39). Konsekwencj wyej wskazanych nieprawidowoci byo m.in. utrudnienie dostosowania systemw informatycznych wiadczeniodawcw do wymogw ustawy z dnia 28kwietnia 2011r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, a take fakt, e rnorodne projekty informatyczne (w tym finansowane ze rodkw budetu UE), mog okaza si niekomplementarne iniekompatybilne z projektami CSIOZ (str. 1617 oraz 22 i 32).
2.2 Synteza wynikw kontroli

2.2.1. Warunkiem niezbdnym do spenienia przez wiadczeniodawcw wymogw ustawy osystemie informacji w ochronie zdrowia, a w szczeglnoci zapewnienia moliwoci wymiany danych, w tym danych obrazowych oraz dokumentacji medycznej wformie elektronicznej jest posiadanie przez nich m.in.: urzdze diagnostycznych z cyfrowym zapisem wynikw bada14, cz internetowych o odpowiedniej przepustowoci, moliwoci zapewnienia podmiotom trzecim dostpu do zgromadzonych danych medycznych oraz zdolno do ich pobierania z zasobw innych jednostek, w tym zzasobw CSIOZ.
12 Najwysza Izba Kontroli stosuje 3-stopniow skal ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidowoci,
negatywna. Jeeli sformuowanie oceny oglnej wedug proponowanej skali byoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawaaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objtym kontrol, stosuje si ocen opisow, bd uzupenia ocen ogln o dodatkowe objanienie. Ustawa o systemie informacji zawieraa 16 upowanie dla Ministra Zdrowia do wydania aktw wykonawczych do niej. 13 Wedug stanu na dzie 26marca 2013 r. zostay opublikowane dwa rozporzdzenia wydane przez Ministra Zdrowia na podstawie tej ustawy, tj.rozporzdzenie z dnia 11grudnia 2012 r. w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania kontroli podmiotw prowadzcych bazy danych w zakresie ochrony zdrowia (Dz.U. poz.1458) oraz rozporzdzenie z dnia 20grudnia 2012 r. w sprawie utworzenia Krajowego Rejestru Nowotworw (Dz.U. poz.1497). 14 Zakada si, ze nie bd one gromadzone centralnie; std wynika potrzeba posiadania baz danych i rozwiza opartych o narzdzia hurtowni danych.
Tymczasem, jak wynika z ustale kontroli: systemy teleinformatyczne czci wiadczeniodawcw (30,9%) miay charakter rozproszony iskaday si z wielu niewsppracujcych podsystemw (str. 26), co nie zapewniao interoperacyjnoci15 zinnymi podmiotami zewntrznymi funkcjonujcymi wsferze ochrony zdrowia, a ponadto, tylko w niewielkim stopniu uatwiao komunikacj pacjentw zewiadczeniodawc, wyposaenie wiadczeniodawcw w oprogramowanie informatyczne, cza internetowe oduej przepustowoci oraz sprzt medyczny, umoliwiajcy cyfrowy zapis wynikw bada oraz prowadzenie elektronicznej dokumentacji medycznej, byo niewystarczajce do realizacji zada wynikajcych z ustawy o systemie informacji (str. 27 i nast.), 2.2.2. Czynnikiem utrudniajcym proces dostosowania systemw teleinformatycznych wiadczeniodawcw do wymogw ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia byo niewydanie przez Ministra Zdrowia, w okresie 11 miesicy od dnia jej wejcie w ycie (1stycznia 2012 r.), aktw wykonawczych do niej (str. 11). Projekty aktw wykonawczych, ktrych przygotowanie Minister Zdrowia powierzy CSIOZ zawieray szereg bdw formalnych i merytorycznych, a samo Centrum, mimo wczeniejszych prac nad tustaw, nie sformuowao spjnej koncepcji funkcjonowania budowanych systemw informatycznych. 2.2.3. Minister Zdrowia nie posiada penej wiedzy na temat stanu informatyzacji jednostek ochrony zdrowia w wojewdztwach, w szczeglnoci w zakresie interoperacyjnoci realizowanych projektw, z projektami centralnymi CSIOZ (str. 15 i nast.). Dopiero w 2012 r. podjto dziaania zmierzajce do oceny stanu zinformatyzowania wiadczeniodawcw, a take oszacowania skutkw finansowych wejcia wycie ustawy dla podmiotw udzielajcych wiadcze zdrowotnych. Cz jednostek samorzdu terytorialnego realizowaa projekty informatyczne majce na celu budow m.in. regionalnych platform wymiany danych medycznych, tj.projekty o podobnych, anawet analogicznych, funkcjonalnociach, co projekty realizowane przez CSIOZ (str. 32). 2.2.4. Nieprawidowoci stwierdzone w CSIOZ przy realizacji projektw pogbiaj ryzyko nieterminowego wdroenia SIOZ. Do najistotniejszych z nich naley zaliczy: przyznanie przez CSIOZ poszczeglnym oferentom biorcym udzia wpostpowaniu o udzielenie zamwienia publicznego na realizacj czci Projektu P1 bdnej iloci punktw za wykazane usugi, co skutkowao uniewanieniem wyboru wykonawcy (str. 17), niewdroenie istotnych elementw tworzonego SIOZ, w tym: Centralnego Wykazu wiadczeniodawcw, Centralnego Wykazu Pracownikw Medycznych, Systemu Ewidencji Zasobw Ochrony Zdrowia, Systemu Wspomagania Ratownictwa Medycznego oraz Systemu Monitorowania Dostpnoci do wiadcze, ktre powinny ju funkcjonowa (str. 19).
15 Interoperacyjno rozumiana jako zdolno rnych podmiotw oraz uywanych przez nie systemw teleinformatycznych
i rejestrw publicznych do wspdziaania na rzecz osignicia wzajemnie korzystnych i uzgodnionych celw. Interoperacyjno osiga si przez: 1. ujednolicenie, rozumiane jako zastosowanie tych samych norm, standardw iprocedur przez rne podmioty realizujce zadania publiczne, lub 2. wymienno, rozumian jako moliwo zastpienia produktu, procesu lub usugi bez jednoczesnego zakcenia wymiany informacji pomidzy podmiotami realizujcymi zadania publiczne lub pomidzy tymi podmiotami a ich klientami, przy jednoczesnym spenieniu wszystkich wymaga funkcjonalnych i pozafunkcjonalnych wsppracujcych systemw, lub 3. zgodno, rozumian jako przydatno produktw, procesw lub usug przeznaczonych do wsplnego uytkowania, pod specyficznymi warunkami zapewniajcymi spenienie istotnych wymaga i przy braku niepodanych oddziaywa (rdo: http://www.csioz.gov.pl/wiedza.php).
2.3 Uwagi kocowe i wnioski

Realizacja PIOZ odbywaa si bez uwzgldnienia stanu informatyzacji wiadczeniodawcw oraz oszacowania kosztw ich dostosowania do wymogw ustawy osystemie informacji. Ministerstwo Zdrowia oraz jego jednostka podlega, tj.CSIOZ, nie posiaday penej wiedzy na ten temat, pozwalajcej na skuteczn koordynacj procesu informatyzacji ochrony zdrowia. Byo to konsekwencj braku systemu pozwalajcego na pozyskiwanie aktualnych ikompleksowych danych o realizowanych projektach informatycznych. Tworzenie spjnego systemu informacji w ochronie zdrowia komplikoway rwnie trudnoci wrealizacji projektw przez CSIOZ (w szczeglnoci Projektu P1), a take wokreleniu tak kluczowych zagadnie jak na przykad zasad interoperacyjnoci systemw budowanych przez CSIOZ z systemami wiadczeniodawcw. Powysze ustalenia wiadcz, w ocenie Najwyszej Izby Kontroli, nie tylko o nierzetelnym przygotowaniu administracji pastwowej do realizacji PIOZ, ale take o istnieniu ryzyka, erodki pochodzce z budetu UE bd nieefektywnie wykorzystywane, tj.na budow systemw, ktrych funkcjonalnoci bd si dubloway z systemami budowanymi przez CSIOZ, bd te na przygotowanie rozwiza niekomplementarnych i niekompatybilnych. Do najistotniejszych zagroe dla realizacji PIOZ, NIK zalicza rwnie: ograniczone rodki finansowe wiadczeniodawcw na modernizacj systemw informatycznych, brak jasnych i precyzyjnych norm okrelajcych podstawowe parametry budowanych systemw, rne tempo wprowadzanych zmian w poszczeglnych wojewdztwach, wniewielkim stopniu skorelowane z dziaaniami CSIOZ. Kady z wyej wymienionych elementw niesie ze sob rwnie istotne ryzyko niepowodzenia caego procesu budowy SIOZ. W ocenie NIK, dalsza realizacja Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia, bez podjcia kompleksowych dziaa w celu wyeliminowania zagroe wskazanych przez NIK, utrudni terminowe wdroenie SIOZ oraz uniemoliwi jego efektywne funkcjonowanie.
wa ni e jsz e wyniki kontroli

3.1 Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowa ekonomicznych i organizacyjnych
Z dniem 1stycznia 2012 r. wesza w ycie ustawa z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji wochronie zdrowia. Ustawa okrela organizacj i zasady dziaania systemu informacji wochronie zdrowia. Ustawa ta ma charakter ramowy, a kluczowe zagadnienia zwizane zfunkcjonowaniem SIOZ miay zosta ustalone w aktach wykonawczych wydanych na podstawie 16 upowanie. Rozporzdzenia powinny m.in. uregulowa tak istotne kwestie jak: minimaln funkcjonalno oraz warunki organizacyjno-techniczne funkcjonowania systemw (Platformy Udostpniania On-Line Usug iZasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych oraz Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostpnienia Zasobw Cyfrowych oZdarzeniach Medycznych), w tym wykaz usug udostpnianych przez te systemy oraz sposoby ich udostpniania (art.9); format elektronicznej dokumentacji medycznej udostpnianej przez wiadczeniodawcw wSIM, warunki organizacyjno-techniczne jej przetwarzania, udostpniania, autoryzacji oraz zabezpieczenia przed utrat (art.13 pkt1); warunki organizacyjno-techniczne zamieszczania w SIM dokumentw elektronicznych niezbdnych do prowadzenia diagnostyki, cigoci leczenia oraz zaopatrzenia usugobiorcw w produkty lecznicze i wyroby medyczne, a take ich pobierania z SIM (art.13 pkt2). Ustawa, w zaoeniu, tworzy jednolity system, w ktrym znajdowa si bd wszelkie informacje ohistorii leczenia pacjenta, dostpne lekarzom na kadym etapie procesu terapeutycznego. Przyjte w ustawie rozwizania w zakresie komunikacji i wymiany informacji pomidzy orodkami opieki zdrowotnej kreuj rozwizania zapewniajce pen informatyzacj dokumentacji dotychczas prowadzonej w formie papierowej. Ustawa zakada stworzenie Platformy Udostpniania On-Line Usug i Zasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych, umoliwiajcej wymian danych pomidzy systemami teleinformatycznymi obsugujcymi system ochrony zdrowia (art.art.5 ust.2 pkt1). Na mocy przyjtych rozwiza ustawowych powstanie take Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analiz i Udostpniania Zasobw Cyfrowych oZdarzeniach Medycznych, umoliwiajc wymian oraz dostp do elektronicznej dokumentacji medycznej (art.5 ust.2 pkt2). Przepisy dotyczce Platformy Udostpniania On-Line Usug i Zasobw Cyfrowych Rejestrw Medycznych stosuje si od dnia 1listopada 2012 r. (art.57 ust.1). Dane w SIM powinny by przetwarzane od dnia 1marca 2014r. (art.57 ust.6). Natomiast wymiana pomidzy wiadczeniodawcami danych zawartych welektronicznej dokumentacji medycznej, jeeli jest to niezbdne do zapewnienia cigoci leczenia, a take wymiana dokumentw elektronicznych pomidzy wiadczeniodawcami w celu prowadzenia diagnostyki, zapewnienia cigoci leczenia oraz zaopatrzenia usugobiorcw wprodukty lecznicze i wyroby medyczne powinna by moliwa od 1sierpnia 2014r. (art.11 w zw. z art.56).
10
3.2 Istotne ustalenia kontroli

3.2.1. Koordynacja procesu informatyzacji ochrony zdrowia przez Ministra Zdrowia 1. Tworzenie ram prawno-organizacyjnych SIM W okresie 11 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy o systemie informacji, Minister Zdrowia nie wyda adnego aktu wykonawczego do tej ustawy, pomimo tego, ze ju wpadzierniku 2010 r. Ministerstwo Zdrowia otrzymao od CSIOZ projekty 12 aktw wykonawczych do niej. Projekty te jak wynika z notatki subowej16 skierowanej przez dyrektora Departamentu Prawnego Ministerstwa Zdrowia do pana Jakuba Szulca, wczesnego Sekretarza Stanu, nie speniay podstawowych standardw w zakresie wykonania poszczeglnych upowanie ustawowych: Dokonana analiza wykazaa, e CSIOZ, mimo wczeniejszych prac nad ww. ustaw, nie mia jednoznacznej wizji w zakresie tworzonych systemw, ich funkcjonowania oraz wzajemnych relacji. Przekazano CSIOZ szereg uwag, zobowizujc do ich uwzgldnienia iprzekazania nowej wersji projektw. Stanowisko to podzieli rwnie Departament Organizacji Ochrony Zdrowia (zwany dalej DOOZ)17. Przekazane ponownie w II poowie 2011r. projekty, pomimo zapewnie CSIOZ, nie uwzgldniay znacznej czci uwag. W dalszym cigu () brak byo przede wszystkim spjnych i jednolitych rozwiza, ktre cechowa powinny zbir regulacji prawnych dotyczcych spraw technicznych majcych na celu stworzenie jednorodnego mechanizmu, na ktry skada miayby si poszczeglne systemy iktrych funkcjonalnoci, co do zasady winny ze sob wspdziaa18. W konsekwencji przedkadane przez CSIOZ projekty aktw wykonawczych wymagay kolejnych zmian. Niewydanie aktw wykonawczych do dnia wejcia w ycie ustawy o systemie informacji naruszyo 127 zacznika do rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrw z dnia 20czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej19, ktry stanowi, e rozporzdzenie powinno wchodzi w ycie wdniu wejcia w ycie ustawy, na podstawie ktrej jest ono wydawane. Z uwagi na fakt, e ustawa o systemie informacji ma charakter ramowy, a szereg kluczowych zagadnie technicznych zostao przekazanych do uregulowania w drodze rozporzdze, ich niewydanie negatywnie wpywa na proces dostosowania si wiadczeniodawcw do wymogw tej ustawy. Przykadem przewlekoci prac nad aktami wykonawczymi do ustawy o systemie informacji moe by sposb procedowania nad projektem rozporzdzenia dotyczcego formatw wymiany danych elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM), na podstawie upowanienia zawartego wart.13 ustawy osystemie informacji wochronie zdrowia. Minister Zdrowia by zobowizany opublikowa je (zuwzgldnieniem postanowie Polskich Norm) i udostpni od 1stycznia 2012r. wcelu umoliwienia wiadczeniodawcom, prowadzcym dokumentacj medyczn wpostaci elektronicznej, prowadzenie jej wedug jednolitych zasad. Ministerstwo zwrcio si w dniu 20kwietnia 2011r. do dyrektora CSIOZ z pytaniem o stan zaawansowania prac nad okreleniem formatu elektronicznej dokumentacji medycznej. Dyrektor CSIOZ nie udzieli odpowiedzi. Na kolejne zapytanie w tej sprawie, z 30maja 2011r., dyrektor CSIOZ stwierdzi, e trwaj obecnie badania analityczne i uzgodnienia dotyczce przyjcia formatw i zakresu
16 Notatka subowa z dnia 2listopada 2011 r. 17 Wyjanieniazoone NIK w pimie z dnia 11padziernika 2012 r. (znak: MZ-OZ-073-29744-1/NZ/12). 18 Cytat z ww. notatki subowej Departamentu Prawnego Ministerstwa Zdrowia z dnia 2listopada 2011 r. dla pana Jakuba
Szulca, wczesnego Sekretarza Stanu. 19 Dz.U. Nr100, poz.908.
11
dokumentacji elektronicznej, ktre powinny by przekazywane pomidzy systemami. () Zakada si, ewszystkie prace zostan zakoczone w terminie pozwalajcym na osignicie ostatecznych rezultatw przed dniem 1stycznia 2012r.. Pismem z dnia 21grudnia 2011r. Ministerstwo Zdrowia ponownie zwrcio si do dyrektora CSIOZ zpytaniem, kiedy moliwe bdzie opublikowanie jednolitych formatw dla EDM wskazujc, ipowinno to nastpi do dnia 1stycznia 2012 r. Wodpowiedzi z dnia 28grudnia 2011r. wczesny dyrektor CSIOZ pan Leszek Sikorski20 jedynie opisa sposb funkcjonowania elektronicznych systemw przetwarzajcych dokumentacj medyczn u wiadczeniodawcw wskazujc, i s to systemy autorstwa rnych, dziaajcych na polskim rynku firm. Okreli je jako () firmowe rozwizania, do dobrze dopracowane, w ktre podmioty lecznicze swego czasu zainwestoway znaczce rodki finansowe. Jest oczywiste, e likwidacja lub te prba zmiany takiego oprogramowania na inne (jeszcze nie wytworzone), pozbawiona jest sensu, przede wszystkim ekonomicznego. Pismem z dnia 20stycznia 2012r. pan Jakub Szulc, Sekretarz Stanu wMinisterstwie Zdrowia, ponowi prob opodanie terminu opublikowania jednolitych formatw dla EDM wskazujc, e bez przewidzianych do stosowania przez wszystkich wytwrcw dokumentacji medycznej jednolitych formatw EDM, prawna moliwo jej wymiany pomidzy wiadczeniodawcami bdzie iluzoryczna. Nadmieni, e okoniecznoci opracowywania i publikacji jednolitych formatw poinformowano Pastwa ju w2009r.. W odpowiedzi z dnia 26stycznia 2012r. dyrektor CSIOZ poinformowa, e zgodnie z art.13 ustawy osystemie informacji w ochronie zdrowia w CSIOZ przygotowany zosta projekt rozporzdzenia, ktry dotyczy m.in. formatw dokumentacji medycznej. Projekt by przedmiotem obrad Kierownictwa Ministerstwa Zdrowia. () Przewiduje si, e prace mog potrwa od 3 miesicy do p roku. W padzierniku 2012r. CSIOZ wci prowadzio prace koncepcyjne nad okreleniem jednolitych formatw EDM. Jak wyjani pan Marcin Kdzierski, wczesny z-ca dyrektora Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia Ministerstwo Zdrowia jest wiadome, i brak zdefiniowanych struktur i formatw danych stanowi powane zagroenia dla pynnego przejcia od dokumentacji papierowej do elektronicznej, dlatego te kwestie te s regularnie podnoszone podczas wszelkich spotka zprzedstawicielami CSIOZ oraz podczas posiedze Komitetw Sterujcych dla Projektu P1. Konsekwencj przyjtego trybu procedowania nad projektami byo nie tylko wielomiesiczne opnienie wich wydaniu, ale take wprowadzenie niepewnoci wrd wiadczeniodawcw, codo zakresu i kierunku niezbdnych zmian majcych na celu dostosowanie ich wasnych systemw do wymogw ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia. Na proces legislacyjny wpyw miao take, w ocenie NIK, rwnoczesne prowadzenie prac nad rozwizaniami technicznymi oraz podstawami prawnymi SIOZ. Utrudniao to przyjmowanie uwag zgaszanych do projektw aktw wykonawczych. Jak wynika z wyjaniezoonych NIK przez DOOZ pocztek prac nad projektem ustawy () zbieg si w czasie z uruchamianiem realizacji projektw P1 iP2. Taki tryb pozwala na znaczne skrcenie czasu () na wdroenie Projektw P1 i P2, ale wymaga () prawidowej koordynacji w celu uniknicia ryzyka przyjcia niespjnych ze sob rozwiza prawnych i technicznych21.
12
20 Pan Leszek Sikorski zosta odwoany ze stanowiska w dniu 22listopada 2012 r. 21 Pismo z dnia 11padziernika 2012 r. (znak: MZ-OZ-073-29744-1/NZ/12).
Potwierdzeniem oceny NIK jest stanowisko CSIOZ do uwag zgoszonych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji do projektu rozporzdzenia z art.9 ustawy o systemie informacji, wktrym wskazano, e w sytuacji, gdy zostay ju zawarte umowy zwykonawcami uwzgldniajce projektowan tre przedmiotowego projektu, obnienie wymaga zawartych wprzepisach merytorycznych bdzie stawiao zamawiajcego w bardzo trudnej sytuacji. Zapewnienie speniania koniecznych warunkw pozafunkcjonalnych wie si z kosztami dla wykonawcw, jak rwnie brakiem gwarancji, e niezbdne warunki zostan zrealizowane22. Przyczyn niewydania aktw wykonawczych byo rwnie rozbiene podejcie Ministerstwa iCSIOZ, dotyczce prac niezbdnych do przygotowania projektw aktw wykonawczych. Centrum jak wynika z wyjaniezoonych przez dyrektora CSIOZ23 opracowao jedynie wkad merytoryczny do projektw aktw wykonawczych, podczas gdy Ministerstwo oczekiwao przedstawienia kompleksowo opracowanych projektw wskazujc, e jednostk odpowiedzialn za ich merytoryczne przygotowanie zgodnie z 1 ust.2 wzw. z5 ust.1 zarzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 19listopada 2004r. wsprawie zasad i trybu prowadzenia prac legislacyjnych w Ministerstwie Zdrowia byo CSIOZ24. W ocenie Najwyszej Izby Kontroli zlecenie jednostce podlegej opracowania aktw wykonawczych do ustawy nie zwalnia Ministra Zdrowia z odpowiedzialnoci za ich wydanie. Fakt, e Minister Zdrowia nie by w stanie wyegzekwowa realizacji tego zadania, wskazuje na nieskuteczny nadzr. 2. Proces wydawania rozporzdze stanowicych podstaw dziaania rejestrw medycznych Zgodnie z art.19ust.1 i 3 ustawy o systemie informacji Minister Zdrowia zosta upowaniony do tworzenia w drodze rozporzdzenia rejestrw medycznych, po uprzedniej analizie zasadnoci ich funkcjonowania. Wykaz rejestrw minister waciwy do spraw zdrowia prowadzi wBiuletynie Informacji Publicznej (art.20 ust.3). Informacje o dotychczas prowadzonych rejestrach i informacjach w nich zawartych, podmioty prowadzce rejestr, zobowizane byy, zgodnie z art.53 ust.1 i 2 wspomnianej ustawy, przekaza ministrowi za porednictwem CSIOZ, wterminie szeciu miesicy od dnia wejcia wycie ustawy (tj.do 30czerwca 2012r.). W przypadku stwierdzenia zasadnoci utworzenia rejestru medycznego, minister w terminie szeciu miesicy mia utworzy ten rejestr (do 31grudnia 2012r.). Minister Zdrowia podejmowa szereg dziaa w celu wyegzekwowania od podmiotw prowadzcych rejestry obowizku przekazania danych w nich zawartych, wszczeglnoci poprzez:
22 Pismo dyrektora CSIOZ do dyrektora DOOZ z dnia 8padziernika 2012 r. (znak: WOP.0231.55.2012). 23 Jak wyjani pan Leszek Sikorski wczesny dyrektor CSIOZ, () Centrum zgodnie z ww. zarzdzeniem przekazuje wkad
merytoryczny do Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia, czyli do komrki organizacyjnej Ministerstwa Zdrowia waciwej ze wzgldu na zakres jej dziaania. Powysze zgodne jest take z 1 Regulaminu Organizacyjnego Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia stanowicym zacznik nr2 do Zarzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 1lipca 2010r. wsprawie Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdrowia Nr9, poz.56). Zgodnie z1 pkt7 Regulaminu Organizacyjnego Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia do zada Centrum naley jedynie przygotowywanie wstpnych projektw dokumentw programowych i wstpnych projektw aktw prawnych. 24 Zgodnie z: zarzdzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1lipca 2010 r. w sprawie Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdrowia Nr9, poz.56) oraz obwieszczeniem Ministra Zdrowia z dnia 17lutego 2011r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podlegych lub nadzorowanych przez Ministra Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdrowia Nr2, poz.23), CSIOZ byo jednostk podleg Ministrowi Zdrowia.
13
umieszczanie komunikatw na stronie internetowej Ministerstwa poczwszy odgrudnia 2011r. 25; doprowadzenie do powoania w CSIOZ zespou do realizacji zada wynikajcych zart.53 wspomnianej ustawy; opracowanie wytycznych w celu wsparcia podmiotw prowadzcych rejestry wzakresie kompleksowego przesania niezbdnej dokumentacji dla przeprowadzenia analizy, o ktrej mowa w art.19 ust.3 tej ustawy. Dziaania powysze okazay si nieskuteczne, bowiem do dnia 1padziernika 2012r. zgoszonych zostao jedynie 13 spord 78 rejestrw, w stosunku do ktrych powinna zosta przeprowadzona analiza zasadnoci ich utworzenia. Najwysza Izba Kontroli zwraca uwag, e nie zgoszono rejestrw, za ktrych prowadzenie odpowiedzialne byy podmioty nadzorowane lub podlege Ministrowi Zdrowia26. W ocenie NIK, Minister Zdrowia, korzystajc z uprawnie nadzorczych, powinien wyegzekwowa ich zgoszenie. Opnienia w przekazywaniu przez gestorw informacji o dotychczas prowadzonych rejestrach, spowoduj, e bd one funkcjonoway bez wymaganej podstawy prawnej. Do 5listopada 2012r. Centrum przekazao Ministerstwu Zdrowia cztery analizy wraz zrekomendacjami utworzenia rejestru27. Z kolei wedug stanu na dzie 14listopada 2012 r. Centrum byo na kocowym etapie analiz siedmiu kolejnych rejestrw. Ponadto kontrola wykazaa, e Rejestr Podmiotw Wykonujcych Dziaalno Lecznicz, nie funkcjonowa sprawnie, tj.zawiera nieaktualne dane28. W ocenie NIK powysza sytuacja moe negatywnie wpyn na realizacj Projektu P1, gdy dane zpowyszego rejestru maj zasili Centralny Wykaz Usugodawcw.
25 W komunikacie z dnia 4lipca 2012 r. zamieszczonym na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia podano m.in.,
e () Zgodnie z art.53 ust.1 ustawy z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia () podmiot prowadzcy do dnia 1stycznia 2012 r. rejestry, ewidencje, listy, spisy albo inne uporzdkowane zbiory danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych, w zakresie okrelonym w art.19 ust.1, w terminie 6 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy, tj.do dnia 30czerwca 2012 r., by zobowizany przekaza ministrowi waciwemu do spraw zdrowia informacje oich prowadzeniu oraz zakresie danych w nich zawartych. Ponadto, w myl przepisu art.19 ust.3 ustawy, utworzenie rejestru medycznego powinno by poprzedzone analiz potrzeb jego utworzenia. () W przypadku niedopenienia przez podmiot prowadzcy obowizku wynikajcego z art.53 ust.1 ustawy, niemoliwe stanie si utworzenie rejestru medycznego wdrodze rozporzdzenia ministra waciwego do spraw zdrowia, uwzgldniajc art.53 ust.3 ustawy. Dodatkowo zgodnie zart.53 ust.5 ustawy podmiot prowadzcy, w przypadku nieutworzenia rejestru medycznego w sposb okrelony wart.20 ust.1 zobowizany bdzie do zaprzestania jego prowadzenia oraz zniszczenia baz danvch i nonikw informacji w sposb uniemoliwiajcy ich wykorzystanie, chyba ze rejestry, ewidencje, listy, spisy albo inne uporzdkowane zbiory danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych stanowi materiay archiwalne w rozumieniu przepisw ustawy zdnia 14lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. z 201 1 r. Nr123, poz.698, zezm.). http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/komunikat_csi_20120402.pdf W szczeglnoci dotyczyo to: 1) Rejestru zatorowoci pucnej ZATPOL-2 prowadzonego przez Instytut Grulicy i Chorb Puc w Warszawie, 2) Krajowego rejestru hipercholesterolemii rodzinnej prowadzonego przez Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdasku, 3)Oglnopolskiego rejestru niedokrwiennej niedomykalnoci mitralnej PIMAR prowadzonego przez lskie Centrum Chorb Serca w Zabrzu, 4) Rejestru chorych na cukrzyc prowadzonego przez Szpital Uniwersytecki wKrakowie, 5) Polskiego rejestru wrodzonych wad rozwojowych prowadzonego przez Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, 6) Rejestru produktw leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP, Rejestru wyrobw medycznych i podmiotw odpowiedzialnych za ich wprowadzenie do obrotu i do uytkowania, Rejestru incydentw medycznych, Centralnej ewidencji zgaszanych niepodanych dziaa produktw leczniczych dopuszczonych do obrotu, prowadzonych przez Urzd Rejestracji Produktw Leczniczych, Wyrobw Medycznych i Produktw Biobjczych. Tj.analiz potrzeby utworzenia Krajowego Rejestru Operacji Kardiochirurgicznych (KROK), analiz potrzeby utworzenia Krajowego Rejestru Nowotworw (KRN) Oglnopolskiego Rejestru Ostrych Zespow Wiecowych oraz Oglnopolskiego Rejestru Kardiochirurgiczno-Kardiologicznego Przezcewnikw Implantacji Zastawek Aortalnych POL-TAVI. W rejestrze tym zaewidencjonowano wszystkie dotychczas istniejce podmioty lecznicze (w tym zlikwidowane), ponad 26tysicy podmiotw leczniczych i ich przedsibiorstw, ponadto 106 tysicy praktyk lekarskich i ponad 12 tysicy praktyk pielgniarek i poonych.
26
27 28
14
Jak wyjani wczesny dyrektor CSIOZ Leszek Sikorski, podjto dziaania zmierzajce do zmniejszenia liczby danych i uciliwoci ich wprowadzania poprzez przygotowanie mechanizmw podpowiadania i korekty danych w oparciu o informacje rdowe. Z uwagi na skal problemu ijegozoono, prace te maj potrwa kilka miesicy29. 3. Oszacowanie skutkw finansowych wejcia w ycie ustawy o systemie informacji wochronie zdrowia oraz koordynacja procesu informatyzacji ochrony zdrowia Ministerstwo Zdrowia nie stworzyo rozwiza systemowych pozwalajcych na uzyskanie aktualnych informacji na temat projektw informatycznych realizowanych przez wiadczeniodawcw. Wkonsekwencji nie dysponowao penymi i kompleksowymi danymi, co do zakresu podmiotowego iprzedmiotowego tych projektw, jak rwnie nie znao wysokoci rodkw zaangaowanych wich realizacj. Ministerstwo dysponowao jedynie nieaktualnymi (pochodzcymi z koca 2010 r.) danymi dotyczcymi stanu informatyzacji jednostek ochrony zdrowia w poszczeglnych wojewdztwach oraz o realizowanych projektach, pozyskanymi z informacji przekazanych przez marszakw wojewdztw. W wyjanieniach przekazanych NIK wskazano, e Bazujc na prowadzonej wczenie zurzdami marszakowskimi korespondencji opracowano zestawienie (). Nie wszystkie wojewdztwa przekazay peen zakres danych, wzwizku zczym zestawienie to zawiera pewne braki, ()30. W latach 20102012 Ministerstwo Zdrowia podejmowao jedynie dorane prby oceny stanu zinformatyzowania jednostek ochrony zdrowia oraz wsparcia procesu informatyzacji wiadczeniodawcw. Dopiero w dniu 30grudnia 2011 r. Ministerstwo Zdrowia, majc na uwadze, i Projekty P1 i P2 nie przewidyway pokrycia kosztw zwizanych z informatyzacj wiadczeniodawcw idostosowaniem ich systemw informatycznych do wsppracy z systemem tworzonym przez CSIOZ, zamiecio na swojej stronie internetowej informacje na temat potencjalnych rde dofinansowania realizacji powyszego celu31. W 2012 r. podjo rwnie spnione dziaania zmierzajce do oceny stanu zinformatyzowania wiadczeniodawcw, a w szczeglnoci: wszczto przygotowania do przeprowadzenia badania ankietowego dotyczcego m.in. stanu infrastruktury technicznej oraz wiedzy osposobach pozyskiwania rodkw na rozwj infrastruktury informatycznej wiadczeniodawcw,
29 Jak wyjani Pan Marcin Kdzierski, Dyrektor CSIOZ, Centrum () bezskutecznie usiuje doprowadzi do poprawnoci
30 31
danych, jednak nie moe tych danych samo zmienia i wprowadza, gdy s to dane zawarte w ksigach rejestrowych, aorganami waciwymi do prowadzenia tych ksig (czyli take kontrolowania jakoci danych s, zgodnie z ustaw odziaalnoci leczniczej: 1)wojewoda waciwy dla siedziby albo miejsca zamieszkania podmiotu leczniczego wodniesieniu do podmiotw leczniczych, 2)okrgowa rada lekarska waciwa dla miejsca wykonywania praktyki zawodowej lekarza wodniesieniu do tych praktyk, 3)okrgowa rada pielgniarek ipoonych waciwa dla miejsca wykonywania praktyki zawodowej przez pielgniark - w odniesieniu do tych praktyk. Wyjanienia dla NIK z dnia 3padziernika 2012 r. (znak: MZ-OZZ-0910-29606-7/MB/12). Komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie moliwoci pozyskania dofinansowania na projekty w ramach Dziaania 8.2. Wspieranie wdraania elektronicznego biznesu typu B2B w konkursie organizowanym przez Polsk Agencj Rozwoju Przedsibiorczoci w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. http://www.mz.gov.pl/ wwwmz/index?mr=m111111&ms=&ml=pl&mi=&mx=0&mt=&my=0&ma=019085
15
podjo z wasnej inicjatywy (bez udziau CSIOZ) prb zbadania rzeczywistych potrzeb i nakadw, jakie bd musiay zosta poniesione przez podmioty publiczne wcelu dostosowania si do obowizkw wynikajcych zprzepisw ustawy o systemie informacji32. Powysze fakty wiadcz o niedostatecznym wspdziaaniu Ministerstwa Zdrowia zjednostkami samorzdu terytorialnego i wiadczeniodawcami w zakresie koordynacji procesu informatyzacji jednostek ochrony zdrowia, do czego zobowizuje art.7 ust.4, pkt3 ustawy z dnia 8sierpnia 1996r. o Radzie Ministrw33. Konsekwencj niepenej oceny stanu zinformatyzowania wiadczeniodawcw byo rwnie niezamieszczenie w tzw. Ocenie Skutkw Regulacji (zwanej dalej OSR), zaczonej do projektu ustawy o systemie informacji, skutkw finansowych wejcia w ycie tej ustawy dla jednostek ochrony zdrowia. Zamieszczono jedynie oglne sformuowanie, i koszty systemw teleinformatycznych zostan pokryte przez wiadczeniodawcw34. Szacunek kosztw zwizanych z dostosowaniem systemw informatycznych do wymogw PIOZ zawierao Studium Wykonalnoci (800000tys.z w warunkach roku 2008). Z szacunku przedstawionego przez CSIOZ, podczas kontroli NIK, wynika natomiast, e koszty dostosowania wiadczeniodawcw do wymogw ustawy o systemie informacji wynios ok. 1158000tys. z, cho jeszcze wgrudniu 2011 r., Centrum informowao Ministra Zdrowia, e wielko tych nakadw nie jest moliwa do oszacowania35. Tymczasem, kontrolowane i ankietowane przez NIK szpitale okreliy te koszty na ok.730884tys.z. Najwysza Izba Kontroli zwraca uwag, e szacunek ten obejmuje jedynie niewielk cze wiadczeniodawcw funkcjonujcych w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia. Oznacza to, e koszty dostosowania wiadczeniodawcw mog by znacznie wysze ni podaje CSIOZ. W ocenie NIK, podstaw decyzji dotyczcych informatyzacji caego systemu ochrony zdrowia powinna by m.in. wnikliwa ocena stanu zinformatyzowania jednostek ochrony zdrowia. Tymczasem Ministerstwo nie dysponowao kompleksowymi i rzetelnymi danymi dotyczcymi tego zagadnienia. Ocena skutkw wejcia w ycie ustawy o systemie informacji bya nierzetelnie opracowana, fragmentaryczna i dotyczya gwnie systemw budowanych przez CSIOZ. Powstanie ich nie gwarantuje jednak realizacji Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia, gdy to wanie systemy wiadczeniodawcw stanowi rdo zasilania danymi wszystkich pozostaych systemw informacyjnych funkcjonujcych w ochronie zdrowia. Najwysza Izba Kontroli zwraca ponadto uwag, e jeli projekty regionalne realizowane wposzczeglnych wojewdztwach na rzecz wiadczeniodawcw m.in. przez ich organy zaoycielskie bd posiaday analogiczne funkcjonalnoci, jak w przypadku projektw realizowanych przez CSIOZ,
32 W tym celu pracownicy merytoryczni Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia Ministerstwa Zdrowia przeprowadzili
audyt systemw informatycznych w Specjalistycznym Centrum Medycznym w Polanicy Zdroju (jednostce podlegej Ministrowi). Audyt zrealizowano w sierpniu 2012r. Zidentyfikowano potrzeby wynikajce z dostosowania wymaga naoonych przez t ustaw, jednak bez szacowania kosztw. Specjalistyczne Centrum Medyczne wPolanicy Zdroju jest szpitalem zatrudniajcym ok. 500 osb personelu. Dz.U. z 2012 r., poz.392 zezm. Wskazano jedynie, e koszt eksploatacji i utrzymania systemu realizowanego w ramach Projektu P2 wyniesie ok.13800tys. z rocznie, poczwszy od roku 2013 (tj.od zakoczenia okresu realizacji Projektu) oraz ok. 68500tys. z rocznie dla projektu P1 poczwszy od roku 2015 (tj.od zakoczenia okresu realizacji Projektu). Koszty te bd pokrywane zbudetu pastwa. Dodatkowo zostan poniesione koszty zaprojektowania, wytworzenia i wdroenia oprogramowania zwizanego z budow omiu dziedzinowych systemw teleinformatycznych. WOSR przewidziano, e koszty z tego tytuu wynios ok.42400tys. z. Pismo z dnia 8grudnia 2011 r.
33 34
16
35
moe to skutkowa nieefektywnym wykorzystaniem rodkw zbudetu UE. Niepena wiedza o stanie zasobw informatycznych wiadczeniodawcw oraz realizowanych projektach wiadczy rwnie onieefektywnej koordynacji Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia. Najwysza Izba Kontroli zauwaa, e samo Centrum podaje na swoich stronach internetowych (Biuletyn Informacyjny), e ()Poniewa ok. 50% ankietowanych projektw przewiduje opracowanie portalu internetowego do publikacji informacji medycznej, moliwa jest kolizja zprojektem P1 (finansowanie ze rodkw UE dwch odrbnych projektw o nakadajcej si funkcjonalnoci). Naleaoby zweryfikowa, czy zakres publikowanej informacji jest inny (lub duo szerszy) ni wP1 36. 3.2.2. Realizacja przez CSIOZ wybranych projektw informatycznych 1. Projekt P1 W zwizku z opnieniami realizacji Projektu P1 powstaymi w latach 20082011, dokonano zmian w harmonogramie rzeczowo-finansowym37. Polegay one m.in. na przenoszeniu rodkw pomidzy poszczeglnymi kategoriami wydatkw oraz na przesuwaniu poszczeglnych zada na kocowe okresy realizacji Projektw. Zgodnie ze zmienionym harmonogramem rzeczowo-finansowym38 do 30wrzenia 2012r. planowano wydatkowa na realizacj Projektu P1 kwot 90251,2tys. z. Plan ten rwnie nie zosta w peni zrealizowany. Wydatkowano39 83098,5tys. z, tj.92,1% planowanej kwoty na koniec III kwartau 2012 r. i 11,7% planowanych wydatkw na cay ProjektP1 (712640,0tys. z). Na pokrycie kosztw stworzenia i zakupu oprogramowania wraz z rozszerzeniem iaktualizacj licencji przeznaczono jedynie 8476,3tys. z, tj.10,2% poniesionych wydatkw oraz jedynie 2% cznej kwoty planowanej na ten cel. Postp w realizacji harmonogramu rzeczowo-finansowego odnotowano w IV kwartale 2012 r. Nadzie 28listopada 2012 r., CSIOZ ponioso czne wydatki na realizacj Projektu P1 wwysokoci 137275,5tys. z (w tym wydatki kwalifikowalne: 126419,8tys. z). Przyczyn opnie w realizacji Projektu P1 byy przecigajce si z winy zamawiajcego (CSIOZ) procedury zwizane z udzieleniem zamwie publicznych. W wyniku przeprowadzonego postpowania przetargowego w trybie przetargu ograniczonego czciowego (cztery czci), w dniu 15czerwca 2012 r., Centrum zawaro trzy umowy (czci II-IV) na realizacj zasadniczych systemw informatycznych wramach Projektu P1 na kwot 356214,2tys.z40. Nie zawarto natomiast umowy na realizacj I czci, gdy po kontroli tego postpowania, Prezes Urzdu Zamwie Publicznych
36 http://www.csioz.gov.pl/biuletyn.php 37 Harmonogram rzeczowo-finansowy stanowi zacznik do umowy o dofinansowanie Projektu P1 zawartej w dniu 22czerwca
2009 r. Wlatach 20112012 (do 7grudnia) dokonano cznie 3 zmian w harmonogramie rzeczowo-finansowym Projektu P1. Harmonogram rzeczowo-finansowy z 13sierpnia 2012 r., stanowicy zacznik do umowy o dofinansowanie Projektu P1 38 zawartej 22czerwca 2009 r. 39 Wydatki na realizacje Projektu ponoszone s od 2007 r., natomiast ostateczne jego zakoczenie powinno nastpi z kocem 2014 r. Umowa nr CSIOZ/31/2012 zawarta z Hewlett-Packard Polska Sp. z o.o., na wykonanie Zaprojektowanie, realizacj 40 inadzr gwarancyjny systemu Portal w ramach Projektu P1 za kwot 116837,7tys. z II cz postpowania, umowa nrCSIOZ/31/2012 zawarta z Kamsoft SA na wykonanie Zaprojektowanie, realizacj i nadzr gwarancyjny systemw System Gromadzenia Danych Medycznych, Pomocnicza Baza Rozszerzonych Danych Medycznych, System Obsugi Rejestrw, System Weryfikacji, System Wspomagania Rozlicze w ramach Projektu P1 za kwot 159 850,8 tys. z III cz postpowania, umowa nrCSIOZ/33/2012 zawarta z Sygnity SA, na wykonanie Zaprojektowanie, realizacj inadzr gwarancyjny systemw Hurtowania Danych oraz System Wykrywania Naduy w ramach Projektu P1 za kwot 79525,7tys. z IV cz postpowania. Pierwsza cz postepowania zostaa uniewaniona.
17
(zwany dalej: Prezesem UZP) stwierdzi nieprawidowoci polegajce na przyznaniu poszczeglnym oferentom niewaciwej iloci punktw za wykazane usugi oraz zaproszeniu jednego z wykonawcw do skadania ofert niezgodnie zprocedur okrelon w ogoszeniu o zamwieniu. Krajowa Izba Odwoawcza (zwana dalej: KIO), w uchwale z dnia 4maja 2012 r., potwierdzia naruszenie art.51 ust.1 ustawy z dnia 29stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych41 (zwanej dalej: ustaw PZP), co miao bezporednie znaczenie dla wyniku postpowania i skutkowao nie dajc si usun wad wyboru oferty, awkonsekwencji koniecznoci powtrzenia postpowania w czciI Projektu P1. Nieprawidowoci ustalone przez Prezesa UZP i utrzymane przez KIO stay si podstaw czasowego wstrzymania przez Ministerstwo Finansw patnoci z budetu rodkw UE na czn kwot 13914,9tys. z.42. Z uwagi na przecigajce si procedury przetargowe termin zakoczenia realizacji projektu P1 okrelony na 30wrzenia 2014 r. sta si nieaktualny i zosta przesunity przez CSIOZ na 15grudnia 2014 r. Opnienia w realizacji Projektu P1 byy jedn z przyczyn rozwizania umowy o prac zkierownikiem Projektu przez dyrektora Centrum (Plan Projektu P1 zawiera daty punktu ostatecznego wykraczajce poza terminy zaakceptowane w Planie Projektu oraz w ustawie zdnia 28kwietnia 2011 r. osystemie informacji w ochronie zdrowia). W zwizku ze zmianami harmonogramu rzeczowo-finansowego oraz faktem, e Projekt P1 jest projektem duym w rozumieniu rozporzdzenia Rady (WE) nr1083/2006 z dnia 11lipca 2006r.43. Projekt ten by objty procedur ponownego potwierdzania wkadu finansowego UE przez Komisj Europejsk. Jak wyjani dyrektor CSIOZ Marcin Kdzierski, Komisja Europejska wstrzymaa ocen wniosku dla Projektu P1. W uzasadnieniu KE wskazaa, e Beneficjent by audytowany przez NIK, ktra wraporcie pokontrolnym wskazaa szereg nieprawidowoci, dotyczcych m.in. zamwie publicznych. Strona polskazoya do Komisji Europejskiej stosowny wniosek, ktry, wedug stanu na dzie 16stycznia 2013 r., by w trakcie oceny przez suby Komisji Europejskiej. CSIOZ zostao zobowizane do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczcych m.in. wsppracy z regionami, kwestii bezpieczestwa, czy procedur wewntrznych. 2. Projekt P2 Opnienia dotyczyy rwnie Projektu P2, lecz zostay nadrobione przez CSIOZ. Po przeprowadzeniu postpowania o udzielenie zamwienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego czciowego, w dniu 20padziernika 2011 r., Centrum zawaro dwie umowy na realizacj zasadniczych systemw informatycznych wramach Projektu P2 na kwot 14461,1tys. z44.
41 Dz.U. z 2010 r. Nr113, poz.759 zezm. 42 Powodem wstrzymania patnoci zlecezoonych: w dniu 20.01.2012 r. - bya informacja na temat niekwalifikowalnoci
18
wydatkw (1123,3tys.z), w dniu 26.01.2012 r. byo istnienie wysokiego prawdopodobiestwa, e nie zostan powiadczone dla Komisji Europejskiej wydatki w ramach projektw, a tym samym nie nastpi ich refundacja (536,9tys. z), wdniach od 2.04 do 10.05.2012 r. byy zarzuty UZP (3783,2tys.z). 43 Rozporzdzenie Rady (WE) Nr1083/2006 z dnia 11lipca 2006 r. ustanawiajcego przepisy oglne dotyczce Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Spoecznego oraz Funduszu Spjnoci i uchylajce rozporzdzenie (WE) Nr.1260/1999 (Dz. Urzdowy UE L210/25). 44 Umowa nr CSIOZ/62/2011 zawarta z konsorcjum: Rodan System SA i Polsk Wytwrni Papierw Wartociowych, nawykonanie Platformy Wymiany Dokumentw i Systemu Wymiany Dokumentw za kwot 8.464,9tys. z i umowa nrCSIOZ/63/2011 zawarta z Pentacomp Systemy Informatyczne SA na wykonanie Systemu Administracji za kwot 5.996,3tys.z.
Kontrole przedmiotowego postpowania przeprowadzone przez UZP i WWPE nie stwierdziy narusze procedury przetargowej. Realizacja przedmiotu umw miaa nastpi do 15padziernika 2012 r. System Administracji (zwany dalej: SA) zosta odebrany od wykonawcy w terminach przewidzianych w umowie, podobnie jak I i III etap sytemu Platformy Wymiany Dokumentw (zwany dalej: PWD). II etap systemu PWD nie przeszed testw akceptacyjnych, co uniemoliwio jego odbir w terminie okrelonym w umowie. Po usuniciu usterek przez wykonawc i przeprowadzeniu ponownych testw zwynikiem pozytywnym, II etap systemu PWD zosta odebrany w dniu 7wrzenia 2012 r. Za opnienia wdostawie sprawnego systemu PWD (15 dni), Centrum naliczyo wykonawcy kar umown wkwocie 1.345,9tys. z i dokonao jej potrcenia zfaktury za II etap systemu. 3. Korekty finansowe W okresie realizacji Projektw P1 i P2 (do 30wrzenia 2012 r.) WWPE naoya na Centrum korekty finansowe w kwotach odpowiednio 4544,6tys.z i 160,6tys.z (razem:4705,2tys.z), co stanowio 5,1% (92361,9tys. z) wydatkw wskazanych przez Centrum we wnioskach o patno. Wedug wczesnego dyrektora CSIOZ Leszka Sikorskiego gwn ich przyczyn byy naruszenia ustawy PZP stwierdzone podczas kontroli WWPE. Ponadto kontrola ustalia, e wydatek w wysokoci 18,0tys. z na zakup oprogramowania na potrzeby monitorowania wykorzystania zasobw IT w sieci lokalnej CSIOZ nie zosta sfinansowany ze rodkw POIG przeznaczonych na realizacProjektw P1 i P2, pomimo e takie zaoenia zostay wskazane we wniosku o przeprowadzenie postpowania ozamwienie publiczne na dostaw. Takie dziaanie byo nierzetelnie i niegospodarne oraz skutkowao sfinansowaniem wydatku zbudetu rodkw krajowych. W wyniku dziaa NIK, Centrumzoyo wniosek oczciow refundacj tych kosztw (5,2tys. z) ze rodkw budetu UE. Od pocztku realizacji Projektw P1 i P2 do 30wrzenia 2012 r. wysoko kwalifikowalnych wydatkw zakwestionowanych przez WWPE wyniosa odpowiednio: 1243,9tys. z i 89,6tys. z (razem: 1333,5tys.z). W Projekcie P2, wkategorii: wydatki na zakup wyposaenia imateriaw zwizanych z realizacj Projektu, wysoko zakwestionowanych wydatkw kwalifikowanych przekroczya 3% planowanych cznych wydatkw w tej kategorii (448tys. z) o kwot 9,3tys. z. 4. Terminowo uruchamiania poszczeglnych produktw Projektu P1 wzwizku zprzepisami ustawy o systemie informacji Zgodnie z art.5 ust.1 ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, SIOZ ma obejmowa bazy danych funkcjonujce w ramach: 1) Systemu Informacji Medycznej, 2)dziedzinowych systemw teleinformatycznych45, oraz 3)rejestrw medycznych. Jak ustalia kontrola, do dnia jej zakoczenia nie dziaay nastpujce systemy dziedzinowe:
45
a) Systemu Rejestru Usug Medycznych Narodowego Funduszu Zdrowia, zwanego dalej Systemem RUM NFZ, b) Systemu Statystyki w Ochronie Zdrowia, c) Systemu Ewidencji Zasobw Ochrony Zdrowia, d) Systemu Wspomagania Ratownictwa Medycznego, e) Systemu Monitorowania Zagroe, f) Systemu Monitorowania Dostpnoci do wiadcze Opieki Zdrowotnej, g) Systemu Monitorowania Kosztw Leczenia i Sytuacji Finansowo-Ekonomicznej Podmiotw Leczniczych, h) Zintegrowanego System Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi, i) Systemu Monitorowania Ksztacenia Pracownikw Medycznych.
19
Wspomagania Ratownictwa Medycznego oraz Monitorowania Dostpnoci do wiadcze, pomimo ustawowego obowizku ich funkcjonowania od 1stycznia 2012 r. (art.58 ustawy osystemie informacji). Jako przyczyn zaniecha w tym zakresie CSIOZ wskazywao brak rodkw na ten cel. Szacowany koszt wytworzenia obu tych systemw dziedzinowych wynosi 10400tys. z. Jak wyjani dyrektor CSIOZ Marcin Kdzierski, prace nad systemami zostan uruchomione wmomencie uzyskania rodkw finansowych na realizacj zadania. Na dzie zakoczenia kontroli nie dziaay rwnie centralne wykazy utworzone na podstawie przepisw ustawy o systemie informacji, tj.: Centralny Wykaz wiadczeniodawcw46, Centralny Wykaz Pracownikw Medycznych47, a takeSystem Ewidencji Zasobw Ochrony Zdrowia48, cho zgodnie z art.57 ust.2 tej ustawy, dane zawarte wpowyszych wykazach oraz systemie ewidencji powinny by przetwarzane od 1listopada 2012 r. Jak wyjani wczesny dyrektor CSIOZ Leszek Sikorski, Centralny Wykaz wiadczeniodawcw oraz Centralny Wykaz Pracownikw Medycznych stanowi cz skadow systemu P1 is opracowywane cznie z nim, a ich wdroenie przewidywane jest na padziernik 2013 r. Powysze elementy systemu mog dziaa tylko wtedy, gdy bd miay zapewnione zasilanie informacyjne. Powyszy stan faktyczny wskazuje na niespjno pomidzy realizacj Projektu P1, aterminami okrelonymi w ustawie o systemie informacji, w szczeglnoci w sytuacji, gdy jak wynika zezoonych wyjanie wskazane powyej produkty Projektu P1 powinny by zasilane danymi uzyskiwanymi m.in. od wiadczeniodawcw. Potwierdza to, w ocenie NIK, niedostateczn koordynacj realizacji Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia. 5. Koordynacja dziaa zmierzajcych do zapewnienia interoperacyjnoci systemw budowanych przez CSIOZ z systemami wiadczeniodawcw Zapewnienie interoperacyjnoci midzy systemami budowanymi przez CSIOZ, a systemami wiadczeniodawcw byo jednym z zaoonych rezultatw Projektu P1. W Studium Wykonalnoci Projektu P1 okrelono te kwestie w sposb oglny, wskazujc przede wszystkim na potrzeb wykorzystania m.in. standardw PN: EN 13606, HL7 oraz DICOM, oraz klasyfikacji takich jak ICD, ATC. Ustawa o systemie informacji zobowizywaa Ministra Zdrowia do wydania aktw wykonawczych okrelajcych m.in. warunki organizacyjno-techniczne realizacji dostpu ipobierania danych przetwarzanych w SIM (m.in. art.13 tej ustawy). W latach 20112012 trwa proces tworzenia wytycznych dla osignicia interoperacyjnoci wProjekcie P1 z systemami wiadczeniodawcw. Gwne zaoenia iwytyczne do osignicia interoperacyjnoci znalazy dotychczas odzwierciedlenie jedynie w nastpujcych dokumentach: opisie przedmiotu zamwienia na system P1, propozycjach rekomendacji interoperacyjnoci systemu P1 stanowicej jednoczenie przedmiot do konsultacji dla prototypu komunikatw z obszaru statystyki publicznej w ochronie zdrowia49, projekcie rekomendacji Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (zwanej dalej: EDM) przekazanym wykonawcom systemu P1 w celu uwzgldnienia ich w projektowanych
46 47 48 49
Patrz art.16 ustawy o systemie. Patrz art.17 ustawy o systemie. Patrz art.24 ustawy o systemie. http://p1.csioz.gov.pl/37
20
rozwizaniach oraz upublicznionych projektach regionalnych, jako wytyczne interoperacyjnoci50, tzw. widokach interoperacyjnoci prezentujcych styk systemu P1 oraz systemw wiadczeniodawcw iinnych podmiotw zwizanych z ochron zdrowia na poziomie architektury biznesowej51. Interoperacyjno systemu P2 miaa dotyczy w szczeglnoci okrelenia wzoru architektury referencyjnej rejestru medycznego, a take jednolitych sownikw wykorzystywanych wsystemie ochrony zdrowia. Zagadnienia zwizane zarchitektur referencyjn rejestru medycznego zostay zamieszczone wdokumentach opublikowanych na stronie internetowej CSIOZ w II iIII kwartale 2011r. Do czasu zakoczenia kontroli nie okrelono jednolitych sownikw. Prowadzone prace projektowe miay dopiero na celu okrelenie zakresu i sposobu ich wykorzystania wochronie zdrowia, w tym do prowadzenia rejestrw medycznych. Przewidywany termin ich zakoczenia to poowa 2013 r. W celu zachowania interoperacyjnoci transgranicznej, w tym m.in. planowanej integracji zprojektem epSOS (European Patients Smart Open Services)52, istotn kwesti pozostaje wykonanie zestawienia umoliwiajcego tumaczenie informacji pomidzy sownikami ICD-9-PL (wersja NFZ Midzynarodowej Klasyfikacji Procedur Medycznych) a ICD-9-CM (Midzynarodowa Klasyfikacja Procedur Medycznych). Jak wyjani wczesny dyrektor CSIOZ Leszek Sikorski prace w tym zakresie nie zostay jeszcze rozpoczte z uwagi na fakt, e nie jest to obecnie dziaanie krytyczne. Ponadto, do czasu zakoczenia kontroli nie dostosowano polskiego prawa do sownikw Midzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorb iProblemw Zdrowotnych ICD 10. Dopiero 28listopada 2012 r. CSIOZ wystosowao pismo do Ministra Zdrowia, w ktrym zwrcono uwag na niespjno pomidzy aktami prawnymi a wersj klasyfikacji oficjalnie uznan przez wiatow Organizacj Zdrowia za obowizujc, a take na konieczno podjcia dziaa legislacyjnych. Dyrektor CSIOZ Marcin Kdzierski53 wyjani, e w chwili obecnej absolutnie najwaniejszym zadaniem dla wszystkich podmiotw gromadzcych iprzetwarzajcych dane w obszarze ochrony zdrowia, atake dla gestorw rejestrw jest uporzdkowanie wasnych zasobw informacyjnych i ustalenie identyfikatorw zgodnych z rozporzdzeniem Rady Ministrw z12kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjnoci, minimalnych wymaga dla rejestrw publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymaga dla systemw teleinformatycznych54. 6. Dziaalno informacyjna CSIOZ 1) W latach 20112012 CSIOZ podejmowao dziaania informacyjne dotyczce Projektw P1 iP2 polegajce m.in. na: uruchomieniu w maju 2012 r. dedykowanego Portalu Projektu P155, na ktrym prezentowano materiay zwizane z jego realizacj oraz wytycznymi dla interoperacyjnoci,
50 http://p1.csioz.gov.pl/38 51 http://pl.csioz.gov.pl/31 52 Projekt dotyczy procesu rozwoju nowych technologii komunikacyjnych, a take nowych zintegrowanych usug
53 54 55
elektronicznych udostpnianych w obszarze zdrowia, tzw. e-Zdrowie, w krajach Unii Europejskiej. Technologie te irozwizania zapewni bezpieczny dostp do informacji o zdrowiu pacjenta, w szczeglnoci historii choroby pacjenta i elektronicznych recept dostpnych pomidzy systemami opieki zdrowotnej poszczeglnych krajw czonkowskich. Wprojekcie tym Polsk reprezentuje Ministerstwo Zdrowia posiadajc status obserwatora projektu oraz Narodowy Fundusz Zdrowia i Instytut Logistyki i Magazynowania jako czonkowie/eksperci projektu. Strona projektu http://www. epsos.eu/ Minister Zdrowia powoa pana Marcina Kdzierskiego na stanowisko dyrektora CSIOZ w dniu 22listopada 2012 r. Dz.U. poz.526. http://p1.csioz.gov.pl/
21
organizowaniu kwartalnych konferencji dotyczcych elektronicznej dokumentacji medycznej, udziale przedstawicieli CSIOZ w konferencjach i prezentacjach materiaw oCentrum oraz orealizowanych projektach, rozszerzeniu zakresu informacyjnego cyklicznego Biuletynu Informacyjnego CSIOZ oinformacje na temat Centrum i oglnych zagadnie dotyczcych rynku ochrony zdrowia, kompleksowym badaniu opinii publicznej, ktrego rezultatem by raport pn. Badanie opinii na rzecz Projektu Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostpniania Zasobw Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych. W I kwartale 2012 r. CSIOZ przeprowadzio drog elektroniczn badanie ankietowe wrd podmiotw realizujcych informatyczne projekty regionalne. Badanie dotyczyo oceny interoperacyjnoci wkontekcie integracji i wymiany informacji elektronicznej w systemie ochrony zdrowia i skadao si z dwch czci: pierwsza dotyczya oglnych informacji na temat projektw, druga wsppracy i integracji badanych systemw z P1 oraz innymi systemami informatycznymi. Wysano 452 ankiety do przedstawicieli urzdw oraz placwek medycznych, uzyskujc informacj o329 projektach realizowanych w obszarze e-zdrowie na czn szacowan kwot 1117908,7tys. z. W podsumowaniu wynikw ankiety, w odniesieniu do moliwoci integracji systemw regionalnych z P1, podano m.in., e 42% ankietowanych nie przewiduje integracji zsystemem centralnym lub taka moliwo nie jest w tych systemach przewidywana; 75% projektw nie bierze pod uwag dokumentacji systemu P1 i nie traktuje jej jako wytycznych do opracowania wasnych rozwiza informatycznych. Wyniki ankiety wykazay rwnie niewielk wiedz wiadczeniodawcw dotyczc nie tylko zada, jakie realizuje CSIOZ (w tym koniecznoci skomunikowania wprzyszoci wasnych systemw zinnymi systemami wiadczeniodawcw oraz Centrum), ale nawet samego istnienia tej jednostki. 2) Z godnie z harmonogramem realizacji Projektu P2 jego promocja miaa by prowadzona przez 195 dni, w okresie od 2kwietnia do 31grudnia 2012 r. W dniu 19padziernika 2012 r. CSIOZ zawaro umow z Online-skills Sp.zo.o. na przygotowanie irealizacj dziaa informacyjno-promocyjnych oraz dziaa zwizanych zzarzdzaniem kryzysowym w procesie komunikacji Projektw P1 i P2. Termin realizacji umowy w zakresie Projektu P2 zosta okrelony do 30listopada 2012 r., a termin opracowania planu akcji promocyjnej na 20 dni od dnia zawarcia umowy i 30 dni na opracowanie harmonogramu pozostaych dziaa informacyjnopromocyjnych. Z ustale kontroli wynika zatem, e akcja promocyjna dla P2 moga by realizowana przez maksymalnie 22 dni. wczesny dyrektor CSIOZ Leszek Sikorski wyjani, e zadania w zakresie informacji ipromocji realizowane byy na bieco przez cay okres realizacji Projektu, zgodnie zplanem. Do najistotniejszych form promocji naleay m.in.: warsztaty zgestorami rejestrw, wydawanie Biuletynu Informacyjnego, omawianie spraw zwizanych z Projektem P2 przez Grup Doradztwa Uytkownikw i udzia przedstawicieli CSIOZ wspotkaniach/konferencjach/warsztatach56. Dziaania Agencji PR stanowiy ostatni etap promocji Projektu P2.
56 W okresie od 2kwietnia do 30padziernika 2012 r. odbyo si cznie 25 spotka/konferencji/warsztatw, na ktrych byy
22
poruszane zagadnienia zwizane z informatyzacj szpitali.
Nie kwestionujc faktu, i CSIOZ prowadzio dziaania promocyjne przez cay okres realizacji Projektw P1 i P2, NIK zwraca uwag, e dziaania Centrum byy niezgodne z uprzednio przyjtym harmonogramem, a krtki okres oddziaywania akcji prowadzonej przez Agencj PR mg wpywa na ograniczenie jej skutecznoci. 3.2.3. Informatyzacja wiadczeniodawcw NIK przeprowadzia badanie ankietowe wrd wszystkich 944 wiadczeniodawcw wykonujcych wedug stanu na dzie 30czerwca 2012r. hospitalizacje wramach kontraktu zawartego zNFZ. Odpowiedzi udzielio 421 jednostek, ztego: 24 szpitale akademickie, 31 szpitali zaoonych przez centralne organy administracji rzdowej (zwane dalej szpitalami centralnymi), 112 szpitali zaoonych przez jednostki samorzdu wojewdztwa (zwane dalej szpitalami wojewdzkimi), 159 szpitali powiatowych, gminnych imiejskich, oraz 95 jednostek zaliczonych do grupy tzw. pozostaych szpitali. Nastpnie, kontrol objtych zostao 19 losowo wybranych szpitali, spord tych ktre wypeniy ankiety. Ustalenia tych kontroli potwierdziy prawdziwo podanych danych podanych wodpowiedziach na pytania zawarte w ankietach. Wielko kontraktu przypadajca na szpitale, w poszczeglnych wojewdztwach, przedstawiono w Zaczniku Nr4. wiadczeniodawcy objci kontrol i badaniem ankietowym dysponowali 57 121741 kami58 (48006 wszpitalach wojewdzkich, a 44287 w powiatowych, gminnych imiejskich) izatrudniali (wprzeliczeniu na etaty) m.in. 47992 lekarzy, 89172 pielgniarki oraz 1037 informatykw. 3.2.3.1. Zasoby informatyczne wiadczeniodawcw Kontrola w wybranych jednostkach oraz badanie ankietowe wykazao, i cz wiadczeniodawcw nie dysponowaa wystarczajcymi zasobami informatycznymi do realizacji zada wynikajcych zustawy z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (szczegy w dalszej czci Informacji). W szczeglnoci: I. w odniesieniu do specjalistycznego oprogramowania: 57,5% szpitali nie posiadao oprogramowania wspierajcego proces ordynacji lekw; 40,0% nie dysponowao programem do obsugi laboratorium; 32,3% nie korzystao z oprogramowania do tworzenia dokumentacji medycznej; 30,9% wiadczeniodawcw nie dysponowao zintegrowanym systemem informatycznym; 20,2% nie dysponowao oprogramowaniem do obsugi ruchu chorych.
57 Wedug stanu na dzie 30czerwca 2012r. 58 Ponad 500 kami dysponowao 76 szpitali. Jednostek posiadajcych od 250 do 500 ek 124, od 100 do 249 ek - 130,
natomiast od 10 do 99 - 56, poniej 10 ek 34.
23
Rysunek nr 1 Stan wyposaenia wiadczeniodawcw w specjalistyczne oprogramowanie
II. w odniesieniu do wyposaenia w sprzt medyczny umoliwiajcy cyfrowy zapis wyniku badania: 87,4% szpitali nie dysponowao aparatem mammograficznym; 81,0% jednostek nie posiadao aparatw do rezonansu magnetycznego; 51,8% nie dysponowao tomografami komputerowymi; 41,2% szpitali nie posiadao aparatu RTG; 41,1% wiadczeniodawcw nie dysponowao cyfrowymi, biochemicznymi analizatorami wieloparametrowymi.
24
Rysunek nr 2 Stan wyposaenia wiadczeniodawcw w sprzt medyczny umoliwiajcy cyfrowy zapis wyniku badania
III. w odniesieniu do komunikacji drog elektroniczn: 91,7% szpitali nie zapewniao moliwoci sprawdzenia wynikw bada przez internet poprzez ich umieszczenie na indywidualnym koncie pacjenta; 77,7% nie wykorzystywao internetu w kontaktach z pacjentem np.przy rejestracji, ustalaniu terminu przyjcia do szpitala; 50,0% nie posiadao symetrycznego cza internetowego; 36,4% nie posiadao moliwoci przesyania danych obrazowych innym wiadczeniodawcom w formacie DICOM.
25
Rysunek nr 3 Stan wyposaenia wiadczeniodawcw w narzdzia zwizane z komunikacj zewntrzn
Stan wyposaenia w specjalistyczne oprogramowanie oraz sprzed medyczny umoliwiajcy zapis wynikw bada w formie cyfrowej by skorelowany zwielkoci jednostki oraz rodzajem organu zaoycielskiego lub wacicielskiego. wiadczeniodawcy dysponowali ograniczonymi rodkami finansowymi na modernizacj systemw informatycznych i zakup aparatury diagnostycznej zapewniajcej moliwo cyfrowego wyniku badania (szczegy str. 39). 1. Zintegrowany system informatyczny Spord 421 kontrolowanych i ankietowanych szpitali, 291 (69,1%) dysponowao zintegrowanym systemem informatycznym lub zapewniao przynajmniej czciow integracj wykorzystywanego oprogramowania obsugujcego wybrane komrki organizacyjne wiadczeniodawcy. Odsetek ten waha si od 64% w grupie pozostae szpitale do 78% wprzypadku szpitali wojewdzkich. Uwzgldniajc kryterium wielkoci szpitala, mierzonego liczb posiadanych ek, zaobserwowano, e jednostki dysponujce ponad 500 kami najczciej (78% przypadkw) dysponoway takimi systemami. Odsetek ten zmniejsza si do 57% w grupie szpitali posiadajcych od 10 do 100 ek oraz 53% w przypadku jednostek posiadajcych mniej ni 10 ek.
yy Przykadowo Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Biaymstoku 59 nie posiada zintegrowanego systemu informatycznego pozwalajcego na wymian danych zsystemami innych podmiotw. yy Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Sulcinie60 dysponowa systemami informatycznymi, ktre nie posiaday interfejsw wymiany danych pomidzy sob. yy Z kolei Samodzielny Publiczny Zesp Zakadw Opieki Zdrowotnej w Gryficach wykorzystywa cztery podsystemy informatyczne rnych producentw, z ktrych trzy byy czciowo zintegrowane ze sob. Jak wynika zezoonych wyjanie, niepena integracja podsystemw wynikaa z braku rodkw finansowych61.
26
59 Szpital dysponowa 820 kami, zatrudnia 626 lekarzy,752 pielgniarki oraz omiu informatykw. 60 Szpital dysponowa 163 kami, zatrudnia 52 lekarzy, 145 pielgniarek oraz dwch informatykw. 61 Szpital dysponowa 540 kami, zatrudnia 139 lekarzy, 324 pielgniarki oraz czterech pracownikw na stanowiskach
informatykw.
yy Rwnie Specjalistyczny Szpital Miejski im. Mikoaja Kopernika w Toruniu62 nie posiada zintegrowanego systemu informatycznego zapewniajcego kompleksow obsug dziaalnoci Szpitala. Wykorzystywane oprogramowanie wspierao proces zarzdzania wybranymi obszarami jednostki.
2. Specjalistyczne oprogramowanie Analiza posiadanego oprogramowania specjalistycznego wykazaa, e systemami do obsugi ruchu chorych dysponowao 336 szpitali (79,8%), jednak jedynie w przypadku 272 spord nich (65%) stanowi on element zintegrowanego systemu informatycznego. Niemal wszystkie szpitale akademickie (96%), a take dua cz szpitali wojewdzkich oraz zaoonych przez centralne organy administracji rzdowej dysponowaa tego typu programami (87% w obu grupach). W odniesieniu do szpitali powiatowych, gminnych i miejskich oraz pozostaych szpitali odsetek ten waha si od 65% do 79%. Due szpitale dysponujce ponad 500 kami posiaday w wikszoci przypadkw (ponad 77%) oprogramowanie do obsugi ruchu chorych stanowice element zintegrowanego systemu informatycznego. Najgorsza sytuacja, pod tym wzgldem, bya wszpitalach maych (poniej 100 ek), gdzie jedynie poowa z nich posiadaa takie oprogramowanie. Ponad 67% szpitali (283) dysponowao specjalistycznym oprogramowaniem do diagnostyki obrazowej. redni zaniay jednostki z grupy pozostae szpitale, w ktrych takie oprogramowanie wystpowao u 36% wiadczeniodawcw. W przypadku pozostaych grup szpitali odsetek ten waha si od 66,7% (szpitale zaoone przez centralne organy administracji rzdowej) do 95,8% (szpitale akademickie). Jednak tylko w 142 szpitalach (33,7%) program taki stanowi cz zintegrowanego systemu szpitalnego. Odsetek ten zwiksza si w przypadku szpitali posiadajcych 250 i wicej ek, doponad 40%, ale wprzypadku wiadczeniodawcw posiadajcych od 10 do 100 ek wynosi jedynie 23%. Znaczna cze szpitali dysponowaa systemami do rejestracji pacjentw oczekujcych na udzielenie wiadcze zdrowotnych (81,4%), przy czym w przypadku szpitali posiadajcych ponad 250 ek odsetek ten wynosi 90%. Stanowiy one element systemu zintegrowanego jednak tylko u62,5% jednostek. O ile wprzypadku wiadczeniodawcw posiadajcych ponad 250 ek byo tak w odniesieniu do 70% jednostek, otyle w przypadku szpitali dysponujcych od 10 do 100 ek odsetek ten zmniejsza si do 50%. W 254 szpitalach (60,3%) funkcjonoway specjalistyczne programy do obsugi laboratorium, przy czym odsetek ten dla szpitali z grup: 1) powiatowych, gminnych imiejskich, 2) wojewdzkich, 3)akademickich i 4) centralnych waha si od 64% do 80%, natomiast wgrupie pozostae szpitale wynosi zaledwie 28%. Szpitale posiadajce ponad 250 ek dysponoway takim oprogramowaniem w ponad 76% przypadkw, podczas gdy w grupie szpitali od 10 do 100 ek odsetek ten zmniejsza si do 29%, a wrd szpitali poniej 10 ek dJedynie w przypadku 38% szpitali, oprogramowanie do obsugi laboratorium stanowio element zintegrowanego systemu informatycznego jednostki. Najlepiej wyposaone w takie oprogramowanie byy szpitale wojewdzkie (49%). wiadczeniodawcy wykorzystywali rwnie programy do gospodarki lekami. Dziaay one w77% szpitali, przy czym odsetek ten zwiksza si w przypadku szpitali akademickich do 96%, a w przypadku szpitali dysponujcych ponad 250 kami przekracza 86%. W przypadku 231 wiadczeniodawcw
62 Szpital dysponowa 254 kami, zatrudnia 132 lekarzy, 249 pielgniarek oraz trzech informatykw.
27
(54,9%) program do gospodarki lekiem by zintegrowany z innymi systemami informatycznymi szpitala. Jednak ju tylko 179 wiadczeniodawcw (42,5%) korzystao ze specjalistycznego oprogramowania wspierajcego proces ordynacji lekw. Najwikszy odsetek takich podmiotw dotyczy szpitali akademickich (54%), podczas gdy najmniejszy - jednostek z grupy pozostae szpitale (29%). Ponad 66,7% szpitali (285 jednostek) korzystao ze specjalistycznego oprogramowania do tworzenia dokumentacji medycznej. Najwikszy odsetek jednostek dysponujcych takim oprogramowaniem dotyczy szpitali akademickich (83%), centralnych (74%) iwojewdzkich (72%). W przypadku szpitali powiatowych, gminnych i miejskich zmniejsza si do 62%. Integracj takiego oprogramowania zsystemem szpitalnym zapewniao jednak ju tylko 56% badanych jednostek, przy czym najwikszy odsetek dotyczy szpitali dysponujcych ponad 250 kami (ponad 62,6%), a w przypadku szpitali do 100 ek nie przekracza 43%. Programy te jedynie w przypadku niewielkiego odsetka wiadczeniodawcw (28%) byy wstanie automatycznie przesya dokumentacj medyczn. W tym przypadku, wielko szpitala nie miaa istotnego znaczenia (odsetek waha si od 25% do 32%). Jeszcze niszy odsetek jednostek (8%) korzysta z oprogramowania pozwalajcego na tworzenie dokumentacji medycznej tylko w formie elektronicznej, a nastpnie jej wydruk. Najwikszy odsetek dotyczy szpitali centralnych (16%) oraz powiatowych, gminnych imiejskich (11%), podczas gdy wodniesieniu do szpitali akademickich byo to zaledwie 4%.
yy Przykadowo Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr1 im. prof. Tadeusza Sokoowskiego, Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie63 nie prowadzi dokumentacji medycznej wformie elektronicznej. W tym celu Szpital jak wynika zezoonych wyjanie dopiero zamierza zaktualizowa posiadany system informatyczny.
3. Aparatura diagnostyczna 1) Spord 421 badanych i ankietowanych szpitali, 248 (58,9%) dysponowao cyfrowymi, biochemicznymi analizatorami wieloparametrowymi, z tego jedynie w 180 jednostkach (42,6%) urzdzenia te podczone byy do sieci (szpitale te dysponoway a 510 (74,5%) urzdzeniami tego typu spord 685 posiadanych przez wszystkie badane i ankietowane jednostki). 2) Podobna liczba szpitali (245 jednostki) posiadaa cyfrowe aparaty RTG (cznie 487 tego typu urzdze). W przypadku 192 szpitali, urzdzenia te byy podczone do sieci. Cyfrowe aparaty RTG skoncentrowane byy gwnie w szpitalach posiadajcych ponad 250 ek (69,7% tego typu aparatw podczonych do sieci oraz 68,5% ogu aparatw). 3) Niewielki odsetek szpitali posiada aparaty do rezonansu magnetycznego (80jednostek, tj.19%, z tego w 74 szpitalach urzdzenia takie byy podczone do sieci). Najwicej tego typu urzdze znajdowao si w szpitalach wojewdzkich (46,6%) oraz wszpitalach liczcych powyej 250 ek (85,3% aparatw). 4) Szpitale byy lepiej wyposaone w tomografy komputerowe - 203 (48%) szpitale dysponoway tego typu urzdzeniami. Spord 242 takich urzdze, 212 (87,6%) pracowao wsieci. Najwicej sieciowych tomografw komputerowych pracowao wszpitalach wojewdzkich oraz powiatowych, gminnych i miejskich (cznie 148 urzdze), a take dysponujcych ponad 250 kami (152 urzdze). 5) Niewielki odsetek szpitali (13%) posiada aparaty mammograficzne. Spord 61 urzdze tego typu, 50 podczonych byo do sieci. Porwnanie liczby urzdze wdanej grupie szpitali do jej liczebnoci
28
63 Szpital dysponowa 817 kami, zatrudnia 344 lekarzy, 773 pielgniarki oraz trzech informatykw.
wskazuje, e najlepiej wyposaone byy szpitale centralne 30% spord nich dysponowao tego aparatami, podczas gdy pozostae szpitale oraz powiatowe, gminne imiejskie byy najgorzej wyposaone (8-9% spord nich dysponowao aparatami tego typu). 6) 212 szpitali posiadao cyfrowe ultrasonografy kardiologiczne, ale jedynie wprzypadku 41 spord nich, urzdzenia te byy podczone do sieci. Urzdzenia te skoncentrowane byy gwnie w duych jednostkach. Ponad 75% spord wszystkich tego typu urzdze oraz 79,3% podczonych do sieci, wykorzystywanych byo w szpitalach liczcych powyej 250 ek.
yy Kontrola wyposaenia szpitali w wyej wyszczeglniony sprzt medyczny wykazaa m.in., e Zesp Opieki Zdrowotnej w czycy zatrudniajcy 114 lekarzy, 192 pielgniarek i dysponujcy 230 kami na dziewiciu oddziaach wyposaony by w tomograf komputerowy i biochemiczny analizator wieloparametrowy, ktre nie posiaday moliwoci cyfrowego zapisu wynikw bada. Szpital nie korzysta rwnie z oprogramowania do rejestracji pacjentw, gospodarki lekami, ordynacji lekw, obsugi cyfrowej bada laboratoryjnych, a take tworzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej.
4. Komunikacja zewntrzna Niemal wszystkie szpitale (414 jednostek) dysponoway dostpem do internetu. Dotyczyo to zarwno pracownikw administracji, jak rwnie personelu medycznego. Jednak symetryczne cze internetowe posiadao ju tylko 50% podmiotw (najwicej bo 75% szpitali akademickich, a tylko 40% szpitali powiatowych, miejskich igminnych). Due braki odnotowano rwnie w zakresie moliwoci przesyania danych obrazowych do podmiotw trzecich. Spord 421 badanych szpitali jedynie 271 (64,4%) posiadao moliwo przekazywania wynikw obrazowych bada diagnostycznych w formacie DICOM wymaganym rozporzdzeniem Ministra Zdrowia64. Najwyszy poziom ucyfrowienia w tym zakresie wykazyway szpitale akademickie i centralne (po 77%), a najniszy jednostki z grupy pozostae szpitale 31,6%. W przypadku szpitali posiadajcych od 250 do 500 ek, a 80% z nich posugiwao si tym formatem. Zkolei w grupie szpitali posiadajcych od 100 do 250 ek byo to 65%, a od 10 do 100 ek jedynie 44%.
yy Dyrektor Samodzielnego Publicznego Wojewdzkiego Szpitala Zespolonego im. Marii Skodowskiej Curie wSzczecinie wyjani, e Problemem dotyczcym moliwoci wsppracy systemw informatycznych wSzpitalu jest brak okrelenia w skali kraju jednoznacznych standardw wymiany danych. Problem ten dotyczy wszystkich jednostek funkcjonujcych w szeroko rozumianej sferze ochrony zdrowia (). Obecnie stosowane formaty, najczciej xml i hl7 wykorzystywane s przez jednostki niejako intuicyjnie, czciowo rwnie dlatego, ewprzypadku formatu xml jest to format wymagany przez NFZ. Mimo zaawansowanych prac nad Platform P1 nadal nie zostay okrelone szczegowe zasady tzw. interoperacyjnoci na poziomie oglnokrajowym. Dlatego do chwili obecnej kada wymiana danych z innym podmiotem wymagaaby zapewne odrbnych, indywidualnych ustale. Jest to prawdziwy problem, poniewa nikt nie zna skali koniecznych dostosowa, jakie nastpi w chwili ostatecznej standaryzacji.
Znacznie gorsza sytuacja dotyczya moliwoci elektronicznego komunikowania si szpitali zpacjentami. Systemy informatyczne budowane przez wiadczeniodawcw miay na celu przede wszystkim usprawnienie ich wewntrznej organizacji. W niewielkim tylko stopniu suyy one poprawie komunikacji zpacjentem. aden z systemw wykorzystywanych przez kontrolowanych wiadczeniodawcw nie posiada testw akceptacyjnych dla oprogramowania, o ktrych mowa wrozporzdzeniu Ministra Nauki
64 Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 18lutego 2011 r. w sprawie warunkw bezpiecznego stosowania promieniowania
jonizujcego dla wszystkich rodzajw ekspozycji medycznej (Dz.U. Nr51, poz.265 zezm.).
29
iInformatyzacji zdnia 19padziernika 2005r. wsprawie testw akceptacyjnych oraz badania oprogramowania interfejsowego iweryfikacji tego badania65. Jednostki nie publikoway rwnie na swoich stronach internetowych ww. testw oraz zestawienia stosowanych w oprogramowaniu interfejsowym systemu teleinformatycznego uywanego do realizacji zada publicznych struktur dokumentw elektronicznych, formatw danych oraz protokow komunikacyjnych i szyfrujcych, przez co nie dopeniony obowizku wynikajcego z art.13 ust.2 pkt2 ustawy z dnia 17lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne.66 Potwierdza to, e adna z kontrolowanych jednostek nie bya zdolna do wymiany dokumentacji w drodze elektronicznej. Jedynie 22 szpitale (5,2%) dysponoway skrzynk podawcz na e-PUAP. Jednoczenie 77,7% nie wykorzystywao internetu w kontaktach z pacjentem np.przy rejestracji, ustalaniu terminu przyjcia do szpitala. W34 przypadkach (8,1% szpitali), pacjenci posiadali wasne konta na stronie wiadczeniodawcy, ktre pozwalay m.in. sprawdzi wyniki wykonanych bada diagnostycznych.
yy Pacjenci Samodzielnego Publicznego Zakadu Opieki Zdrowotnej w Sulcinie nie mieli moliwoci wykorzystania internetu w celu umwienia si na wizyt lekarsk czy sprawdzenia wynikw bada. Jednostka nie prowadzia take skrzynki podawczej lub innego rwnowanego systemu korespondencji. yy Rwnie w Zespole Opieki Zdrowotnej w czycy nie byo moliwoci kontraktowania si pacjentw ze wiadczeniodawc drog elektroniczn (tj.poprzez stron internetow, skrzynk podawcz lub Platform e-PUAP).
5. Koszty poniesione na informatyzacj jednostek a planowane nakady na dostosowanie do wymogw ustawy o systemie informacji Kontrola wykazaa ograniczone rodki finansowe wiadczeniodawcw, ktre mog by przeznaczone na modernizacj zasobw informatycznych i sprztowych. Kontrolowane i ankietowane szpitale poniosy w latach 20072011 nakady na informatyzacj swojej dziaalnoci sigajce 554736,14tys. z, co stanowio 2,8% ich cznych kosztw wtym okresie. Naley zauway, e znaczna ich cz (149669tys.z) spowodowana bya zmianami wprowadzonymi przez NFZ i wynikajc std potrzeb dostosowania wykorzystywanych systemw informatycznych. Istotn pozycj kosztw stanowio take zapewnienie wsparcia informatycznego przez podmioty trzecie. W 307 jednostkach wsparcie takie zapewniay firmy zewntrzne. Koszt ich usug wynis w latach 20112012 (I poowa) 48189,23tys. z. Najwicej na usugi informatyczne wydatkoway szpitale wojewdzkie (33,8%), atake dysponujce powyej 250 kami (72,1% cznej kwoty wydatkw). Naley podkreli, e spord 421 ankietowanych i kontrolowanych szpitali, 29% (122) korzystao zerodkw Regionalnych Programw Operacyjnych wcelu sfinansowania projektw informatycznych. Jednak jedynie w przypadku 81wiadczeniodawcw, projekty te dotyczyy cyfryzacji bada diagnostycznych ilaboratoryjnych lub przesyania ich wynikw za pomoc internetu. Najwysza Izba Kontroli zauwaa, e na informatyzacj wiadczeniodawcw nie przewidziano wPIOZ adnych rodkw finansowych. Tymczasem, jak wynika z szacunkw przeprowadzonych przez 421 wiadczeniodawcw objtych kontrol i badaniem ankietowym, nakady niezbdne do dostosowania tych jednostek do wymogw ustawy z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji wynios do 2014r. ok. 730884tys. z, ztego 229740tys. z na sprzt medyczny zapewniajcy cyfryzacj wynikw bada diagnostycznych.
65 Dz.U. Nr217, poz.1836. 66 Dz.U. Nr64, poz.565 zezm.
30
Najwysza Izba Kontroli zwraca uwag, e czny wynik finansowy szpitali za 2010 r. i2011 r. zamkn si strat wynoszc odpowiednio 798300tys. z oraz 1313600tys. z. W tej sytuacji, wygospodarowanie nadwyek finansowych, mogcych stanowi rdo finansowania procesu dostosowania do wymogw ustawy o systemie informacji, moe by utrudnione67.
yy Mazurskie Centrum Zdrowia Szpital Powiatowy w Wgorzewie nie korzysta zdofinansowania zregionalnych programw operacyjnych na realizacj projektw informatycznych, gdy nie posiada rodkw finansowych na zabezpieczenie wkadu wasnego. Starosta powiatu poinformowa, eprzeznaczenie w budecie powiatu rodkw na dofinansowanie tego wiadczeniodawcy wzakresie informatyzacji nie bdzie moliwe () w okresie najbliszych dwch lat, gdy groziobytoprzekroczeniem dopuszczalnych wskanikw okrelonych ustaw o finansach publicznych. yy W Zespole Opieki Zdrowotnej w czycy stwierdzono niedostateczne wyposaenie jednostki waparatur umoliwiajc cyfryzacj wynikw bada diagnostycznych, nisk przydatno techniczno-uytkow czci sprztu informatycznego, uniemoliwiajc rozbudowywanie systemu poprzez zainstalowanie nowoczesnego oprogramowania, brak serwerowni gwarantujcej bezpieczestwo zasobw.
3.2.3.2. Wsppraca wiadczeniodawcw z CSIOZ Wsppraca wiadczeniodawcw z CSIOZ jednostk, do ktrej statutowych zada naley m.in. realizacja zada wspierajcych rozwj systemw informacyjnych oraz projektowanie imonitorowanie funkcjonowania systemw informacyjnych w ochronie zdrowia68 bya, wocenie NIK, niewystarczajca. Jedynie 47 wiadczeniodawcw (11,2%) zaliczyo si do aktywnych wsppracownikw CSIOZ. 90podmiotw (21,4%) brao udzia konferencjach ispotkaniach organizowanych przez t jednostk, 70 uczestniczyo w szkoleniach (16,6%), a13 podmiotw (3,1%) zgaszao uwagi do rozwiza proponowanych przez CSIOZ. W sytuacji niewydania przez Ministra Zdrowia aktw wykonawczych do ustawy osystemie informacji, normujcych tak kluczowe parametry, jak format wymiany danych oraz sowniki, istotnego znaczenia nabiera wsppraca wiadczeniodawcw z Centrum.
yy Samodzielny Publiczny Wojewdzki Szpital Zespolony im. Marii Skodowskiej-Curie wSzczecinie nie wsppracowa z CSIOZ w zakresie dotyczcym budowy systemw teleinformatycznych. Dyrektor Szpitala wyjani, e: obecny stan zaawansowania prac nad platform P1 oraz brak szczegowych informacji na temat formy przekazywania danych do tworzonego systemu kae zachowa racjonaln ostrono, zwaszcza, e koszt zakupu i wdroenia oprogramowania opartego ofunkcjonalnoci hurtowni danych s bardzo wysokie. Ponadto dyrektor Szpitala doda, e Toczce si obecnie na forum CSIOZ dyskusje o platformie P1 i P2, czy te publikowane informacje na temat obu prac pozostaj w zupenym oderwaniu od problemw i zada, jakie moc ustawy o systemie informacji wochronie zdrowia postawiono szpitalom oraz innym podmiotom zaangaowanym w udzielanie wiadcze medycznych. Dokonanie w bardzo krtkim czasie (nierealnie krtkim czasie), bez zabezpieczenia rodkw finansowych penej informatyzacji jednostek, i to w sposb umoliwiajcy komunikacj z nie wiadomo jakim systemem (P1 nadal jest w fazie projektu), za pomoc nie wiadomo jakich narzdzi (standardw, formatw, itp.) jest zadaniem trudnym do zrealizowania i to nie z winy jednostek.
67 Stan zobowiza, w tym wymagalnych, samodzielnych publicznych zakadw opieki zdrowotnej podano na stronie
Ministerstwa Zdrowia pod adresem: http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=b3&ms=0&ml=pl&mi=0&mx=0&ma=3917 68 Patrz 2 pkt2 Zacznika nr1 do Zarzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 1lipca 2010r. w sprawie Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (Dz. Urz. MZ. Nr9, poz.56).
31
3.2.3.3. Projekty regionalne realizowane przez samorzdy wojewdzkie W latach 20112012 jednostki ochrony zdrowia oraz samorzdy wojewdzkie realizoway ze rodkw RPO projekty informatyczne o cznej wartoci (155 umw): 391224,4tys. z (w tym wydatki kwalifikowalne wyniosy 376585,6tys. z, a dofinansowanie z UE 310896,2tys. z). Proces informatyzacji jednostek ochrony zdrowia w poszczeglnych wojewdztwach by zrnicowany. Blisko poowa jednostek samorzdu wojewdzkiego (siedem) nie opracowaa kompleksowych strategii informatyzacji jednostek ochrony zdrowia dziaajcych na jego terenie.69 Wwojewdztwach tych byy realizowane przez poszczeglnych wiadczeniodawcw indywidualne projekty informatyczne, ktrych cele okrelay same zainteresowane jednostki. Tylko cz ztych projektw zwizana bya z dostosowaniem systemw wiadczeniodawcw do wymogw ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia.
yy Marszaek wojewdztwa opolskiego poinformowa, e przed dniem wejcia w ycie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia (1stycznia 2012 r.) kwestie szeroko rozumianego e-Zdrowia nie byy wskazywane, jako priorytetowe kierunki dziaa jednostek samorzdu terytorialnego. () Po wejciu w ycie ustawy () Departament Zdrowia i Polityki Spoecznej, przygotowa materia informacyjny dotyczcy systemu informacji w ochronie zdrowia. Decyzj Zarzdu Wojewdztwa () z dnia 5czerwca 2012 r. zasady dziaania systemu informacji wochronie zdrowia bd elementem nowo opracowanej Strategii Rozwoju Wojewdztwa Opolskiego do 2020 r.. yy Samorzd wojewdztwa mazowieckiego przeprowadzi w okresie lipiec-sierpie 2011r. audyt sprztu i programw informatycznych w jednostkach ochrony zdrowia zlokalizowanych na terenie wojewdztwa, dla ktrych samorzd by podmiotem tworzcym. Wyniki audytu wykazay, e obecny sprzt komputerowy w wikszoci badanych jednostek wymaga wymiany z uwagi na zuycie. Spord 30 podmiotw, jedynie 4 posiaday cza o przepustowoci powyej 10 Mb/s pozwalajce na przesyanie zdj radiologicznych. Na podstawie wynikw tego audytu opracowano projekt pn. E-zdrowie dla Mazowsza, ktry w sierpniu 2012 r. znajdowa si w fazie opiniowania przez Instytucj Zarzdzajc Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 20072013.
W pozostaych jednostkach samorzdu wojewdzkiego realizowano strategie lub projekty informatyczne o sprecyzowanych celach, dedykowane bd tylko dla jednostek ochrony zdrowia, bd te szerzej dla caej grupy podmiotw realizujcych zadania publiczne. Stan zaawansowania tych projektw by zrnicowany. W przypadku trzech wojewdztw opracowano projekty budowy kompleksowych rozwiza informatycznych, w tym regionalnych platform wymiany danych medycznych midzy jednostkami ochrony zdrowia.
yy W wojewdztwie kujawsko-pomorskim w ramach projektu pn. E-Usugi e-Organizacja pakiet rozwiza informatycznych dla jednostek organizacyjnych wojewdztwa kujawsko-pomorskiego planowano dokona m.in.: 1) modernizacji infrastruktury teleinformatycznej, 2) wdroy systemy i oprogramowanie suce do zarzdzania czci medyczn szpitali, 3) wdroy regionalny portal informatyczny. Projekt wedug stanu na III kw. 2012r. znajdowa si na etapie ogoszenia przetargu na realizacj zadania wskazanego w pkt1). W wojewdztwie dzkim wramach Strategii e-Zdrowie Wojewdztwa dzkiego na lata 20072013 planowano zrealizowa pi projektw, wtym: 1) Regionalny System Informacji Medycznej (RSIM), 2) Regionaln Platform Informacji i Porad Medycznych, 3) Regionalny System Wymiany Danych i Zarzdzania Informacj o pacjencie. Projekty te realizowane byy od 2009r. W ich ramach zmodernizowano infrastruktur teleinformatyczn 17wiadczeniodawcw, a take stworzono system identyfikacji wizualnej RSIM. Z kolei w wojewdztwie podlaskim od 2010 r. realizowany jest wrd 28wiadczeniodawcw projekt pn. Podlaski system informacyjny e-Zdrowie, ktry zakada m.in. zapewnienie dostpu i wymian dokumentacji medycznej pomidzy poszczeglnymi jednostkami ochrony zdrowia.
69 Dotyczyo to wojewdztw: lubelskiego, mazowieckiego, opolskiego, pomorskiego, lskiego, warmisko-mazurskiego
32
oraz wielkopolskiego. W wojewdztwie lubelskim spord 11 indywidualnych projektw, w 6 nie podejmowano dziaa zmierzajcych do zapewnienia interoperacyjnoci z systemami budowanymi przez CSIOZ.
Projekty informatyczne, realizowane wposzczeglnych wojewdztwach, nie obejmoway wszystkich wiadczeniodawcw, lecz tych, ktrzy dobrowolnie wyrazili ch uczestnictwa w nich. Tym samym proces informatyzacji nie mia charakteru powszechnego. Dziaania te byy rwnie w bardzo ograniczonym stopniu powizane z projektami realizowanymi przez CSIOZ. Jak wynika z informacji przedstawionej przez marszakw wojewdztw, nie posiadali oni szczegowej wiedzy dotyczcej projektowanych rozwiza technicznych i poczyna Centrum, wszczeglnoci dotyczcych zapewnienia interoperacyjnoci z systemami budowanymi przez CSIOZ, a take przez inne samorzdy wojewdzkie. Najwysza Izba Kontroli zauwaa, e zgodnie z 2, pkt2 Statutu CSIOZ, przedmiotem jego dziaalnoci bya m.in. realizacja zada wspierajcych rozwj systemw informacyjnych, wszczeglnoci systemw ewidencyjno-informatycznych, a ponadto projektowanie imonitorowanie funkcjonowania systemw informacyjnych w ochronie zdrowia, w tym dotyczcych usug medycznych70. Jednostki samorzdu wojewdztwa, jako najwiksze zagroenia procesu informatyzacji wiadczeniodawcw wskazyway na: brak aktw wykonawczych, zwaszcza w zakresie okrelenie minimalnych warunkw organizacyjnotechnicznych, jakie powinny spenia systemy informatyczne w celu osignicia interoperacyjnoci. Dodatkowo brak okrelonych standardw przekazywania danych moe w ocenie tych jednostek - podwaa sens dotychczasowych zakupw systemw, ktrych mog okaza si niekompatybilne zsystemami innych wiadczeniodawcbrak wsparcia finansowego pozwalajcego na pokrycie kosztw dostosowania systemw wiadczeniodawcw do wymogw ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia; zrnicowany stan zinformatyzowania wiadczeniodawcw; niewystarczajcy poziom koordynacji inicjatyw z zakresu e-Zdrowia wdraanych na poziomie centralnym przez CSIOZ oraz inicjatyw realizowanych przez samorzdy, szczeglnie w zakresie standaryzacji technicznej. 3.2.4. Realizacja wnioskw pokontrolnych sformuowanych po kontroli Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji Spord piciu wnioskw pokontrolnych zawartych w wystpieniu pokontrolnym z dnia 8lutego 2012r. skierowanym do Ministra Zdrowia po kontroli pn. Efekty wdraania przedsiwzi zzakresu e-Administracji71, Minister Zdrowia w peni zrealizowa trzy (wskazane w poniszych punktach nr1, 2 i 5). Najwysza Izba Kontroli wnioskowaa o: 1) D okonanie analizy procedur stosowanych przy realizacji PIOZ i na jej podstawie podjcie dziaa zmierzajcych do: a. o graniczenia moliwoci powstawania opnie w realizacji PIOZ, b. poprawy wsppracy pomidzy CSIOZ i NFZ, c. w yeliminowania nieprawidowoci w udzielaniu zamwie publicznych.
70 Zacznik nr1 do Zarzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 1lipca 2010r. w sprawie Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony
Zdrowia (Dz. Urz. MZ. Nr9, poz.56). Nr P/11/045; KPZ-41-01-08-01/2011. 71
33
2) P rzeprowadzenie analizy ryzyk wystpujcych w projektach realizowanych wramach PIOZ zuwzgldnieniem m.in. kwestii przygotowania jednostek ochrony zdrowia do wsppracy zsystemem centralnym i zapewnienia infrastruktury przesyowej. 3) Wyegzekwowanie od kierownictwa CSIOZ programu dziaa zmierzajcych do ustabilizowania sytuacji kadrowej Centrum. 4) Z amieszczanie na stronie BIP MZ wszystkich informacji wymaganych ustaw zdnia 6wrzenia 2001 r. o dostpie do informacji publicznej72. 5) O znaczanie w BIP MZ dokumentw metadanymi w sposb okrelony wrozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 30padziernika 2006 r. w sprawie niezbdnych elementw struktury dokumentw elektronicznych oraz udoskonalenie dziaania wyszukiwarki na stronie BIP73. Ministerstwo podjo nastpujce dziaania w celu realizacji wnioskw NIK. 1. Pan Jakub Szulc, wczesny Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, zwrci si do dyrektora CSIOZ o pilne przekazanie Planu Dziaa Rezerwowych dla Projektu P1 i informacje o terminie planowanego nadzwyczajnego posiedzenia Komitetu Sterujcego P1. Podczas jego posiedzenia w dniu 18maja 2012 r. dokonano aktualizacji Planu Projektu P1. Ustalono, e wynagrodzenie dla wykonawcw bdzie wypacane dopiero po wykonaniu konkretnych usug, a nie za dostarczenie sprztu czy systemu informatycznego. Komitet Sterujcy potwierdzi zasadno dalszej realizacji Projektu P1 w terminie wynikajcym zporozumienia odofinansowanie, tj.30wrzenia 2014r. Ponadto, w dniu 25lipca 2012 r. powoano Zesp zadaniowy ds. monitorowania realizacji projektw informatycznych ochrony zdrowia. W odniesieniu do zagadnie zwizanych z wspprac pomidzy CSIOZ a NFZ, pan Jakub Szulc zwrci si do Prezesa NFZ oprzedstawienie szczegowych informacji dotyczcych realizowanych iplanowanych do realizacji przez NFZ projektw informatycznych, a take oprzedstawienie wykazu kluczowych, z puntu widzenia Funduszu, systemw informatycznych. Odpowied z NFZ zostaa przesana do CSIOZ celem jej wykorzystania i uwzgldnienia wramach realizacji Projektu P1 i tworzenia SIOZ. W pimie tym zwrcono si z prob onawizanie przez CSIOZ wsppracy zNFZ wzakresie budowy Platformy Informacji Analitycznej (z funkcjami FD Fraud Detection74), aby unikn powielania si regu detekcji wsystemach NFZ i tworzonych w ramach Projektu P1 oraz opoinformowanie owypracowanych rozwizaniach. Realizujc zalecenia Ministra, dyrektor CSIOZ poinformowa Prezesa NFZ ozamiarze uczestnictwa przedstawicieli Centrum w posiedzeniu Rady Funduszu wdniu 17maja 2012r. iw zwizku z tym zaproponowa zorganizowanie spotkania. Strony ustaliy, e systemy NFZ iCSIOZ bd realizoway dziaania w zakresie weryfikacji danych rozliczeniowych oraz mechanizmw fraud-detection dla rozdzielnych obszarw. W kompetencji CSIOZ maj pozosta rozliczenia realizowane bezporednio przez Ministerstwo Zdrowia (np.procedury wysokospecjalistyczna) oraz ewentualnie innych
72 W wystpieniu pokontrolnym NIK z dnia 8lutego 2012 r. wskazano m.in., e na stronie BIP nie zamieszczono dokumentacji
73
34
74
dotyczcej przebiegu i efektw kontroli oraz wystpie, stanowisk i opinii podmiotw je przeprowadzajcych, co stanowio naruszenie art.6 ust.1 pkt4 lit. a tiret drugi, w zwizku z art.8 ust.3 ustawy z dnia 6wrzenia 2001 r. o dostpie do informacji publicznej (Dz.U. Nr112, poz.1198 zezm.). Ponadto strona podmiotowa BIP MZ w przypadku wikszoci udostpnianych dokumentw nie wskazywaa osb, ktre wytworzyy lub odpowiaday za tre informacji oraz nie zawieraa daty jej utworzenia. W wystpieniu pokontrolnym NIK z dnia 8lutego 2012 r. wskazano m.in., e dokumentom zamieszczonym na stronie podmiotowej BIP MZ nie zostay przypisane sowa kluczowe. Mechanizmy i narzdzia suce wykrywaniu naduy lub oszustw.
patnikw. Z kolei we waciwoci NFZ ma pozosta weryfikacja danych rozliczeniowych rodkw kontraktowanych przez Fundusz. Z kolei w odniesieniu do wniosku dotyczcego wyeliminowania nieprawidowoci przy udzielaniu zamwie publicznych: zmieniono zarzdzenie w sprawie regulaminu udzielania zamwie publicznych wCSIOZ; audytor wewntrzny dokona czynnoci sprawdzajcych dotyczcych zasadnoci realizacji zakupw, w szczeglnoci rodkw trwaych, wyposaenia i materiaw zwewntrznymi procedurami; wyoniono kancelari prawn, ktrej zadaniem jest weryfikacja dokumentacji przetargowej na etapie jej przygotowywania oraz na etapie przeprowadzania postpowa przetargowych. 2. CSIOZ przeprowadzio kompleksow aktualizacj rejestru ryzyk. Do ich rejestru wprowadzono trzy nowe ryzyka75. 3. Pan Jakub Szulc zwrci si do dyrektora CSIOZ oopracowanie i przekazanie planu dziaa naprawczych w celu zminimalizowania negatywnego wpywu rotacji kadr uczestniczcych wProjektach P1 i P2. W odpowiedzi dyrektor Centrum poda, e nie stwierdzono negatywnego wpywu na realizacj projektw z powodu rotacji (). Struktura organizacyjna dziaa sprawnie inie budzi zastrzee () Zwikszenie liczby etatw jest niezbdne. Pismo to nie zawierao propozycji dziaa, ktrych celem miaoby by ustabilizowanie sytuacji kadrowej w CSIOZ, a jedynie wykaz pism skierowanych wokresie 20102012 do Ministerstwa Zdrowia w celu pilnego zapewnienia potrzeb etatowych Centrum. 4 i 5. Ministerstwo Zdrowia po zakoczeniu czynnoci kontrolnych, a przed skierowaniem wystpienia pokontrolnego NIK, podjo dziaania zmierzajce do usunicia nieprawidowoci zwizanych zfunkcjonowaniem strony podmiotowej BIP MZ. W dniu 26wrzenia 2011r. podpisano umow z firm Activeweb Sp. z o.o., ktrej przedmiotem bya modernizacja strony BIP Ministerstwa poprzez dodanie moliwoci m.in. wprowadzania danych identyfikujcych autora artykuu, historii modyfikacji oraz wprowadzenie hase kluczowych wpublikowanych artykuach, itd. Prace bdce przedmiotem ww. umowy firma Activeweb Sp. z o.o. wykonaa zponad dwumiesicznym opnieniem. Termin wykonania przedmiotu umowy okrelono na 30 dni, a protok odbioru prac datowany jest 30grudnia 2011r. Ztytuu opnienia wykonania prac, Ministerstwo Zdrowia naoyo na wykonawc kar w wysokoci 10% (warto caej umowy wynosia 8856z brutto) potrcon przy patnoci faktury. Ponadto naczelnik koordynujca prac Biura Prasy i Promocji MZ zwrcia si wdniu 22lutego 2012 r. do jednostek organizacyjnych Ministerstwa, aby dokumenty przekazywane do zamieszczenia w serwisie internetowym Ministerstwa Zdrowia byy opatrzone danymi (imi inazwisko) osoby sporzdzajcej dany dokument oraz dat jego wytworzenia. Powysze dziaania nie doprowadziy do penej realizacji wniosku pokontrolnego NIK. Na stronie podmiotowej BIP MZ nie zamieszczono bowiem informacji owynikach kontroli przeprowadzanych w Ministerstwie.
75 Tj.: RR-9b ryzyko braku moliwoci wymuszenia funkcjonowania ustawy z dnia 28kwietnia 2011r. osystemie informacji
w ochronie zdrowia oraz monitorowania i sankcji zwizanych zjej nieprzestrzeganiem; RR-13a ryzyko techniczne braku interoperacyjnoci i standardu wymiany danych zoprogramowaniem uywanym obecnie na rynku, co spowodowa moe trudnoci z wymian danych oraz generowa dodatkowe koszty po stronie P1 a take spowodowa niech wiadczeniodawcw do korzystania z systemu; RR-10a ryzyko braku moliwoci przygotowania si wiadczeniodawcw do udostpniania elektronicznej dokumentacji medycznej, co ograniczy zakadane korzyci systemu.
35
3.2.5. Inne ustalenia kontroli 1. Zgodnie z postanowieniami art.21 ustawy z dnia 17lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne w celu zapewnienia spjnego dziaania systemw teleinformatycznych uywanych do realizacji zada publicznych przeprowadza si, badanie poprawnoci wdroenia rozwiza, w oprogramowaniu interfejsowym przy wykorzystaniu testw akceptacyjnych udostpnionych przez podmiot publiczny. Badanie to przeprowadza, na wasny koszt, twrca oprogramowania interfejsowego albo inny podmiot posiadajcy autorskie prawa majtkowe do oprogramowania interfejsowego, ktre ma by wykorzystywane do realizacji zadania publicznego, zwany dalej podmiotem uprawnionym. Podmiot uprawniony: 1) informuje podmiot publiczny orodzaju, wersji, dacie wytworzenia icharakterystyce techniczno-funkcjonalnej oprogramowania interfejsowego poddawanego badaniu; 2) skada podmiotowi publicznemu owiadczenie o wyniku badania. Na podstawie art.21 ust.6 omawianej ustawy z dnia 17lutego 2005 r. wydano rozporzdzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 19padziernika 2005 r. w sprawie testw akceptacyjnych oraz badania oprogramowania interfejsowego i weryfikacji tego badania. aden z kontrolowanych szpitali nie posiada oprogramowania interfejsowego w rozumieniu wyej wskazanego rozporzdzenia. 2. W Miejskim Szpitalu Zespolonym z siedzib w Czstochowie dokonano wyboru oferty na dostaw dwch aparatw EKG o cznej wartoci 10,8tys. z nie speniajcych kryteriw okrelonych wSpecyfikacji Istotnych Warunkw Zamwienia, ktr zgodnie z art.89 ust.1 pkt2 ustawy PZP powinno si odrzuci. 3. Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Biaymstoku nie posiada wasnej strony Biuletynu Informacji Publicznej, pomimo tego, e art.4 ust.1 pkt4 w zwizku z art.8 ust.3 ustawy zdnia 6wrzenia 2001 r. o dostpie do informacji publicznej76 stanowi, i podmioty reprezentujce pastwowe osoby prawne lub inne pastwowe jednostki organizacyjne obowizane s udostpni informacje publiczne na stronie BIP. 4. Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Sulcinie przekazywa w okresie objtym kontrol podmiotom zewntrznym dane osobowe pacjentw oraz cyfrowe wyniki ich bada diagnostycznych m.in. w celu sporzdzenia opisw, bez powierzenia przetwarzania tych danych wdrodze umowy zawartej na pimie, co byo niezgodne z art.31 ust.1 ustawy z dnia 29sierpnia 1997 r. oochronie danych osobowych 77. Ponadto, Szpital nie prowadzi Biuletynu Informacji Publicznej i tym samym nie udostpnia informacji, o ktrych mowa w ustawie z dnia 6wrzenia 2001 r. odostpie do informacji publicznej. Jednostka nie figurowaa rwnie wbazie instytucji publicznych, prowadzonej na stronie gwnej BIP (www.bip.gov.pl). Szpital nie posiada rwnie elektronicznej skrzynki podawczej (ESP), cho obowizek jej udostpniania przez podmioty publiczne zawarto w art.16 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne. 5. Wojewdzki Szpital Specjalistyczny dla Nerwowo i Psychicznie Chorych SPZOZ wCiborzu dopuci w 2011 r. do postpowania o udzielenie zamwienia publicznego w trybie zwolnej rki (anastpnie zawar z nim umow o wartoci 75,77tys. z), wykonawc ktry niezoy owiadczenia
76 Dz.U. Nr112, poz.1198 zezm. 77 Dz.U. z 2002 r., Nr101, poz.926 zezm.
36
o spenianiu warunkw udziau wpostepowaniu (art.68ust.2ustawy PZP), co winno skutkowa wykluczeniem go z tego postpowania (art.24 ust.2 pkt4 tej ustawy). Pracownicy Wykonawcy bez upowanienia wydanego na podstawie art.37 ustawy oochronie danych osobowych mieli dostp do danych osobowych pacjentw zawartych wsystemie informatycznym Szpitala. Ponadto naruszono przepisy dotyczce obowizku skadnia owiadcze przez osoby wykonujce czynnoci w postpowaniu oudzielenie zamwienia publicznego (art.17 ust.2 ustawy PZP) oraz obowizek ogaszania oudzieleniu zamwienia publicznego (art.95 ust.2). Szpital nie posiada take elektronicznej skrzynki podawczej lub innego rwnowanego systemu korespondencji, co stanowio naruszenie przepisu art.16 ust.1 ustawy zdnia 17lutego 2005 r. oinformatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne. W Szpitalu brak byo rwnie wewntrznych uregulowa opisujcych sposb dostpu iprzetwarzania danych osobowych oraz rodkw technicznych i organizacyjnych zapewniajcych ochron przetwarzanych danych, co stanowio naruszenie art.36ust.2 ustawy z dnia 29sierpnia 1997 r. oochronie danych osobowych. 6. Na stronie BIP 105 Szpitala Wojskowego z Przychodni SPZOZ w arach nie funkcjonowaa elektroniczna skrzynka podawcza lub inny rwnowany system korespondencji. Zgodnie z art.16 ust.1 ustawy z dnia 17lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne, Szpital, jako podmiot publiczny, zobowizany by zapewni moliwo przekazywania danych w formie elektronicznej przez wymian dokumentw elektronicznych zwizanych zzaatwianiem spraw nalecych do zakresu dziaania Szpitala. Ponadto Szpital udzieli w latach 20112012 trzech zamwie publicznych, na nadzr autorski wykorzystywanego oprogramowania, bez przeprowadzenia postpowania oudzielenie zamwienia publicznego, mimo takiego obowizku wynikajcego z art.7 ust.3 ustawy z dnia 29wrzenia 2004 r. Prawo zamwie publicznych. czna warto brutto zawartych umw wyniosa 263,2tys. z. W kadej z umw zapisano, e jest ona zawierana w trybie z wolnej rki, jednak nie speniono adnego z wymogw przewidzianych dla tego trybu, wymienionych w art.68 ust.1 i 2, art.66 ust.2, art.95 ust.1 PZP, tj.: nie zwrcono si do wykonawcy zzaproszeniem do negocjacji, nie zamieszczono wBIP ogoszenia o zamiarze zawarcia umowy, nie sporzdzono protokou postpowania o udzielenie zamwienia oraz nie zamieszczono w BIP ogoszenia oudzieleniu zamwienia. Zgodnie z art.17 ust.1b pkt1 ustawy z dnia 17grudnia 2004 r. o odpowiedzialnoci za naruszenie dyscypliny finansw publicznych78, naruszeniem dyscypliny finansw publicznych jest udzielenie zamwienia publicznego wykonawcy, ktry nie zosta wybrany w trybie okrelonym w przepisach o zamwieniach publicznych. 7. Mazurskie Centrum Zdrowia Szpital Powiatowy w Wgorzewie uytkowao program informatyczny umoliwiajcy prowadzenie dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej (rwnolegle zdokumentacj papierow), lecz nie zapewniajcy eksportu danych w formacie PDF, co byo niezgodne z 83 ust.1 pkt5 rozporzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 21grudnia 2010 r. w sprawie rodzajw izakresu dokumentacji medycznej oraz sposobw jej przetwarzania79.
78 Dz.U. z 2013 r. poz.168. 79 Dz.U. Nr252, poz.1697 zezm.
37
3.2.6. Ustalenia kontroli Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji Podstaw do formalnego pozyskania rodkw z budetu UE na realizacj Projektw P1 i P2 byo opracowanie Studium Wykonalnoci dla Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia, anastpnie podpisanie umw zWadz Wdraajc Programy Europejskie odofinansowanie konkretnych projektw. W dniu 27lutego 2007 r. Rada Ministrw przyja wykaz kluczowych projektw informatycznych wochronie zdrowia. Na licie umieszczono sze projektw (P1-P6). Jednak dopiero w dniu 4lutego 2008 r., a wic blisko rok po przyjciu tego wykazu, dyrektor CSIOZ podj dziaania zmierzajce dowyonienia wykonawcy Studium Wykonalnoci PIOZ. W dniu 21maja 2008 r. CSIOZ podpisao umow z firm ERNST & YOUNG na opracowanie Studium Wykonalnoci PIOZ. Zwrci przy tym naley uwag, e Studium miao dotyczy wszystkich szeciu projektw w ramach PIOZ, cho kierownictwo Centrum ju wiedziao, e PIOZ zosta ograniczony do dwch (maksymalnie trzech) projektw80. Za wykonanie przedmiotu umowy, wykonawcy przysugiwao wynagrodzenie w wysokoci 4900tys.z. Centrum ju 23czerwca 2008 r. uregulowao faktur za wykonanie tego opracowania, mimo, i merytorycznego odbioru przedmiotu umowy dokonano dopiero w dniu 30czerwca 2008r81. W ocenie NIK byo to dziaania niegospodarne, w szczeglnoci z uwagi na nieotrzymanie, do czasu dokonania patnoci, dwch spord trzech zamwionych ekspertyz dotyczcych projektu Studium Wykonalnoci, ktre byy istotne dla rzetelnej oceny wykonanej pracy. Wedug stanu na dzie 6lipca 2011 r. przy Projekcie P1 zatrudnionych byo 30 osb, ktrych wymiar czasu pracy odpowiada 18 etatom, z tego jedynie 7 pracownikw82 (zatrudnionych na 3,7 etatu), posiadao wyksztacenie kierunkowe zwizane z budow i zarzdzaniem systemami informatycznymi. Analogiczna sytuacja miaa miejsce w odniesieniu do Projektu P2. Spord 25 osb zatrudnionych przy tym Projekcie (na 12,25 etatach), rwnie jedynie 7 pracownikw (na 3,8 etatach), posiadao wspomniane wyksztacenie. W 2010 r. miay miejsce a 52 postpowania zwizane z naborem pracownikw na wolne stanowiska pracy w CSIOZ83. Skutkiem powyszego byo m.in. zlecanie przez CSIOZ realizacji szeregu nawet nieskomplikowanych zada podmiotom zewntrznym, a take opnienia w realizacji obu Projektw. W zwizku z realizacj PIOZ, Centrum zawaro, w latach 20082011, m.in. sze umw na usugi doradcze zpodmiotami zewntrznymi na czn kwot 25673tys. z84. Zgodnie z pierwotnym harmonogramem rzeczowo finansowym stanowicym zacznik do umowy zdnia 22czerwca 2009 r. o dofinansowanie Projektu P1, do 30czerwca 2011 r. planowano wydatkowa na realizacj tego Projektu kwot 242101,1tys. z.
80 W obwieszczeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 19marca 2008 r. na licie podstawowej znajdoway si bowiem 81
dwa projekty; wobwieszczeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 6sierpnia 2008 r. lista podstawowa obejmowaa dwa projekty (P1 i P2), a lista rezerwowa jeden projekt. W pokwitowaniu odbioru przedmiotu umowy z 16czerwca 2008 r. wskazano, e strony nie wniosy zastrzee, co do sposobu odbioru przedmiotu umowy, z tym, ze nie dotyczy to kwestii merytorycznych. Waciwy protok odbioru zosta podpisany 30czerwca 2008 r. Stwierdzono w nim, e CSIOZ nie wnosi uwag do przedmiotowego opracowania, zzastrzeeniami wskazanymi w zacznikach nr1 i nr2 do Protokou odbioru. Z tego dwch zatrudnionych byo na umow w warunkach telepracy, a dwch kolejnych byo w trakcie studiw magisterskich. Wedug stanu na dzie 7czerwca 2011 r., w CSIOZ zatrudnione byy 103 osoby. Ponadto w tym okresie CSIOZ zawaro 21 umw na wykonanie ekspertyz na czn kwot 1.476,9tys. z.
82 83 84
38
Plan ten nie zosta zrealizowany. Centrum wydatkowao jedynie 71869,4tys. z (29,7% planowanej kwoty, z tego tylko 7438,6tys. z (10,4%) przeznaczono na pokrycie kosztw stworzenia i zakupu oprogramowania (4,6% kwoty planowanej na ten cel). Najwikszy udzia wwydatkach stanowiy koszty zakupu siedziby (28266tys. z 39,3% cznych wydatkw) oraz koszty zawizane zpokryciem wydatkw na usugi doradcze, ekspertyzy, analizy (15719,1tys. z, tj.21,9%). Analogiczna sytuacja miaa miejsce w odniesieniu do Projektu P2. czne wydatki na ten Projekt signy (wedug stanu na dzie 30czerwca 2011 r. ) kwoty 5800,6tys. z (18,9%) planu, z tego na usugi doradcze, ekspertyzy wydatkowano 35,8% tej kwoty (2077,6tys. z). Due opnienia w realizacji Projektu potwierdzao rwnie tempo opracowywania kluczowych dokumentw projektowych. Cho umowy o dofinansowanie Projektw podpisano w dniu 22czerwca 2009 r., to dopiero 31marca i 4maja 2010 r. zostay zatwierdzone przez odpowiednie Komitety Sterujce tzw. Dokumenty Inicjujce Projekty (odpowiednio dla P1 iP2) zawierajce kluczowe informacje o tych przedsiwziciach. W zwizku z opnieniami, CSIOZ przy udziale doradcy strategicznego Projektu P1, opracowao tzw. Now Formu Realizacyjn, ktra dostosowywaa realizacj tego Projektu do powstaych opnie oraz usprawniaa proces jego realizacji m.in. poprzez zmniejszenie liczby planowanych postpowa o udzielenie zamwie publicznych. Centrum w ograniczonym zakresie wsppracowao rwnie w latach 20082011 przy budowie SIOZ zpodmiotami trzecimi, a w szczeglnoci z Narodowym Funduszem Zdrowia. W ramach PIOZ maj powsta tzw. systemy dziedzinowe dedykowane poszczeglnym uczestnikom systemu ochrony zdrowia. Jednym z nich ma by system dla patnika, sucy m.in. rozliczaniu wiadcze oraz wykrywaniu nieprawidowoci. W ocenie NIK, czynnikiem niezbdnym powodzenia budowy takiego systemu jest wsppraca pomidzy CSIOZ a NFZ, ktry dysponowa wiedz dotyczc praktycznej przydatnoci konkretnych rozwiza. W zwizku z powyszym, na pocztku 2010 r., Minister Zdrowia podj decyzj owczeniu NFZ do prac nad PIOZ. Wpraktyce nie doszo jednak do nawizania efektywnej wsppracy pomidzy NFZ a CSIOZ. Ju w listopadzie 2010 r. Prezes NFZ wycofa swojego przedstawiciela z prac Komitetu Sterujcego projektu P1, motywujc to brakami kadrowymi, aw dniu 6kwietnia 2011r. poinformowa dyrektora CSIOZ, e NFZ nie bdzie bra udziau wpracach grupy doradczej uytkownikw. Wsppraca obu podmiotw ograniczya si do dziaa ocharakterze incydentalnym85. W wystpieniu pokontrolnym skierowanym do Ministra Zdrowia po kontroli pn. Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji86, Izba zwrcia uwag, i skutki braku takiej wsppracy mog mie negatywny wpyw na wdraanie projektw w ramach PIOZ, a w szczeglnoci mog prowadzi do tego, i zbudowane przez CSIOZ rozwizania bd dla patnika nieuyteczne, nieefektywne lub nawet niepotrzebne87.
85 Nie ustalono rwnie, aby pracownicy NFZ uczestniczyli w odbiorze lub ocenie Studium pod wzgldem merytorycznym. 86 Wystpienie pokontrolne z dnia 8lutego 2012 r. (NrKPZ-4101-08-01/2012, P/12/045). 87 Fakt braku odpowiedniej wsppracy pomidzy CSIOZ a NFZ potwierdzio rwnie samo Ministerstwo Zdrowia. W pimie
z dnia 4kwietnia 2011 r. skierowanym przez Departament Organizacji Ochrony Zdrowia Ministerstwa Zdrowia do pana Jakuba Szulca, wczesnego Sekretarza Stanu podniesiono m.in., e: W zakresie cz. III System Gromadzenia Danych Medycznych System Wspomagania Rozlicze Wsparcie rozliczania usug - budowane s zaawansowane rozwizania, ktre cho pierwotnie przeznaczone dla usugobiorcw, w kocowym rozrachunku maj by udostpnione patnikowi (). Rwnie te prace prowadzone przez CSIOZ odbywaj si bez wsppracy zpatnikiem. Majc na uwadze realizacj przez CSIOZ moduw systemu dotyczcych patnika, bez jego zaangaowania, Departament uwaa, i istnieje bardzo wysokie ryzyko, i zbudowane przez CSIOZ rozwizania bd dla patnika nieuyteczne, nieefektywne lub nawet niepotrzebne.
39
Najwysza Izba Kontroli wskazaa rwnie, e zarwno Fundusz, jak i Centrum realizoway, wlatach 2010 2011, zblione funkcjonalnie projekty informatyczne, wszczeglnoci wzakresie wykrywania naduy, rozliczania recept oraz obsugi pacjentw88. Ponadto Izba zwrcia uwag, e efektywne funkcjonowanie systemu centralnego w ramach PIOZ wymaga dysponowania przez wiadczeniodawcw odpowiednimi systemami informatycznymi, aistotnym problemem jest odpowiednie skoordynowanie projektw realizowanych przez jednostki ochrony zdrowia z projektami realizowanymi przez CSIOZ. Cho Centrum podjo prby zmniejszenia ryzyka braku interoperacyjnoci pomidzy systemami89 to w dalszym cigu istniao zagroenie dla spjnoci realizowanych przedsiwzi, a tym samym sprawnego funkcjonowania caego systemu informacyjnego ochrony zdrowia. Brak byo bowiem regulacji prawnych, ktre wymagayby uzyskania interoperacyjnoci midzy systemami budowanymi w regionach oraz tworzonymi przez CSIOZ. Nieprawidowoci stwierdzone podczas kontroli Efektw wdraania przedsiwzi z zakresu e-administracji, znaczenie procesu informatyzacji dla funkcjonowania systemu ochrony zdrowia oraz due ryzyko nieosignicia celw PIOZ skoniy Izb do przeprowadzenia kolejnej kontroli dotyczcej zagadnie zwizanych z budow SIOZ, lecz ukierunkowanej na zbadanie stanu przygotowania wiadczeniodawcw do uczestnictwa w tym systemie.
88 Ju w 2006 r., na zlecenie NFZ, realizowano projekt pod nazw ,,System Kompleksowej Obsugi Recept (zwany dalej
Systemem KOR), ktry poprzez wdroenie penego monitoringu ordynacji lekarskiej, w trybie on-line, mia suy wzmocnieniu kontroli wydatkw na leki. System mia umoliwia m.in. identyfikacj ubezpieczonego, potwierdzenie prawa pacjenta do wiadcze refundowanych, przesanie zwrotnej informacji o rodzajach i ilociach lekw wykupionych przez pacjenta. 89 W celu zmniejszenia ryzyka braku interoperacyjnoci pomidzy systemami centralnymi aregionalnymi zosta powoany Koordynator Projektw Informatycznych w Ochronie Zdrowia, ktrego jednym z istotnych zada jest wsppraca z inicjatywami regionalnymi w zakresie interoperacyjnoci tworzonych systemw. Zaplanowano szereg dziaa promocyjnych, w ramach strategii komunikacji, majcych na celu uwiadomienie wagi interoperacyjnoci tworzonych systemw, w ramach ktrych m.in. odbywaj si cykliczne spotkania zprzedstawicielami regionw.
40
I nformacj e dodatkow e
4.1 Przygotowanie kontroli

Przeprowadzona kontrola poprzedzona bya kontrol pn. Efekty wdraania przedsiwzi zzakresu e-Administracji, ktra obja m.in. Central NFZ, Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia oraz Ministerstwo Zdrowia. Oglne zaoenia koncepcyjne przeprowadzonej kontroli zostay przygotowane zwykorzystaniem elementw kontroli realizacji zada.
4.2 Postpowanie kontrolne i dziaania podjte po zakoczeniu kontroli

Kontrol przeprowadzono w okresie od 6sierpnia 2012 r. do 14stycznia 2013 r. W wystpieniach pokontrolnych dokonano m.in. oceny: stanu informatyzacji wiadczeniodawcw, realizacji Projektw P1 i P2 przez CSIOZ, nadzoru Ministra Zdrowia nad t jednostk. Ponadto dokonano oceny procesu koordynacji dziaa tych organw w celu zapewnienia interoperacyjnoci systemw budowanych przez rne jednostki systemu ochrony zdrowia wPolsce. Wskazano ujawnione nieprawidowoci oraz sformuowano wnioski zmierzajce do ich usunicia. Wnioski pokontrolne adresowane do Ministra Zdrowia dotyczyy m.in.: Pilnego wydania wszystkich aktw wykonawczych do ustawy osystemie informacji wochronie zdrowia. Wyegzekwowania od CSIOZ analiz dotyczcych wszystkich dotychczas prowadzonych rejestrw. Dokonania oceny stanu zinformatyzowania jednostek ochrony zdrowia, a take analizy systemw budowanych przez CSIOZ oraz w ramach projektw regionalnych pod ktem powielania si ich funkcjonalnoci. Doprowadzenia do penej realizacji wnioskw pokontrolnych sformuowanych po kontroli pn. Efekty wdraania przedsiwzi z zakresu e-Administracji. Do dyrektora CSIOZ, NIK wnioskowaa m.in. o: Podjcie aktywniejszych dziaa koordynujcych majcych na celu zapewnienie interoperacyjnoci systemw budowanych przez Centrum (systemu centralnego) zsystemami wiadczeniodawcw. Podjcie dziaa organizacyjnych, ktre ograniczyyby ryzyko nieterminowej realizacji Projektu P1. Z kolei w wystpienia pokontrolnych skierowanych do kierownikw wiadczeniodawcw NIK wnioskowaa m.in. o: Podjcie wsppracy z CSIOZ majcej na celu m.in. zapewnienie interoperacyjnoci systemw budowanych przez t jednostk z systemami wiadczeniodawcw. Intensyfikacj dziaa zmierzajcych do dostosowania systemw teleinformatycznych wiadczeniodawcw do wymogw ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia. Wykorzystanie internetu do kontaktw z pacjentami korzystajcymi z usug wiadczeniodawcy. Prowadzenie Biuletynu Informacji Publicznej i elektronicznej skrzynki podawczej. Udzielanie zamwie publicznych zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamwie publicznych, wszczeglnoci w zakresie egzekwowania wymaganych owiadcze iogosze. Podjcie dziaa w celu spenienia wymaga dotyczcych zabezpiecze systemw informatycznych okrelonych w rozporzdzeniu w sprawie rodzajw i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
41
I nformacj e dodatkow e
Wydanie upowanie do przetwarzania danych osobowych dla pracownikw wykonujcych zadania zwizane z opiek serwisow nad systemami informatycznymi. Do wystpie pokontrolnych skierowanych do wiadczeniodawcw objtych kontrol nie zgoszono zastrzee. Zastrzeenia zostay zgoszone do wystpie pokontrolnych skierowanych do Ministra Zdrowia oraz dyrektora CSIOZ. Zastrzeenia zostay czciowo uwzgldnione przez Kolegium NIK i Komisj Rozstrzygajc. W trakcie kontroli zasigano informacji w: Ministerstwie Finansw, Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, 16 urzdach marszakowskich, a take otrzymano ankiety od 421 spord 944 wiadczeniodawcw udzielajcych w 2012 r. hospitalizacji na podstawie umowy zawartej z NFZ.
4.3 Finansowe rezultaty kontroli

Stwierdzone w toku kontroli nieprawidowoci wyniosy czne 91,8tys. z. Kwota ta obejmowaa: 75,8tys. z wydatkowanych z naruszeniem prawa polegajcym dopuszczeniu do udziau wpostpowaniu o udzielenie zamwienia publicznego w trybie z wolnej rki i nastpnie podpisaniu umowy z Wykonawc ktry niezoy owiadczenia o spenianiu warunkw udziau wpostepowaniu, co stanowio naruszenie art.68 ust.2 ustawy Prawo zamwie publicznych ipowinno skutkowa wykluczeniem go z tego postpowania (art.24 ust.2 pkt4 tej ustawy; str. 36); 10,8tys. z wydatkowanych z naruszeniem prawa polegajcym na dokonaniu wyboru oferty na dostaw dwch aparatw EKG nie speniajcych kryteriw okrelonych wSpecyfikacji Istotnych Warunkw Zamwienia, ktr zgodnie z art.89 ust.1 pkt2 ustawy Prawo zamwie publicznych powinno si odrzuci (str. 36); 5,2tys. z korzyci finansowych polegajcych na czciowym sfinansowaniu wydatku na zakup oprogramowania na potrzeby monitorowania wykorzystania zasobw IT w sieci lokalnej CSIOZ ze rodkw budetu UE zamiast budetu pastwa (str. 19).
42
za cznik nr 1
Wykaz skontrolowanych podmiotw oraz jednostek organizacyjnych NIK, ktre przeprowadziy w nich kontrole
1. Departament Zdrowia Ministerstwo Zdrowia Minister: Bartosz Arukowicz Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia Dyrektor: Leszek Sikorski (do 22listopada 2012 r.) Marcin Kdzierski (od 22listopada 2012 r.) Szpital Specjalistyczny im. Jzefa Dietla w Krakowie Dyrektor: Dr n. med. Andrzej Kosiniak-Kamysz Specjalistyczny Szpital Miejski im. Mikoaja Kopernika w Toruniu Dyrektor: Krystyna Zaleska Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr1 w Lublinie Dyrektor: Adam Borowicz 2. Delegatura w Biaymstoku Samodzielny Publiczny ZOZ Szpital Oglny w Wysokiem Mazowieckiem Dyrektor: Stanisaw Walerian Bielski Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Biaymstoku Dyrektor: Bogusaw Poniatowski 3. Delegatura NIK w Katowicach Szpital Wojewdzki w Bielsku-Biaej Dyrektor: Ryszard Batycki Miejski Szpital Zespolony z siedzib przy ul. Mirowskiej nr15 w Czstochowie Dyrektor: Dariusz Kopczyski 4. Delegatura NIK w odzi Zesp Opieki Zdrowotnej w czycy Dyrektor: Andrzej Pietruszka Samodzielny Szpital Wojewdzki im. Mikoaja Kopernika w Piotrkowie Trybunalskim Dyrektor: Marek Konieczko 5. Delegatura NIK w Olsztynie Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy w Piszu Dyrektor: Marek Skarzyski Mazurskie Centrum Zdrowia Szpital Powiatowy w Wgorzewie - Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej Dyrektor: Katarzyna Kopiczko
43
za cznik nr 1
6. Delegatura NIK w Poznaniu Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Jzefa Strusia z Zakadem Opiekuczo-Leczniczym, Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Poznaniu Dyrektor: Bartomiej Gruszka Szpital Specjalistyczny im. Stanisawa Staszica w Pile Dyrektor: Teresa Kwieciska-Komiska 7. Delegatura NIK w Szczecinie Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr1, im. prof. Tadeusza Sokoowskiego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Dyrektor: Maria Ilnicka-Mdry Samodzielny Publiczny Zespl Zakadw Opieki Zdrowotnej w Gryficach Dyrektor: Jacek Pietryka Samodzielny Publiczny Wojewdzki Szpital Zespolony im. Marii Skodowskiej-Curie w Szczecinie Dyrektor: Mariusz Pietrzak 8. Delegatura NIK w Zielonej Grze Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Sulcinie Dyrektor: Agnieszka yczkowska Wojewdzki Szpital Specjalistyczny dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Ciborzu Dyrektor: Beata Kotus 105 Szpital Wojskowy z Przychodni SPZOZ w arach Dyrektor: Sawomir Gaik
44
za cznik nr 2 Wykaz waniejszych aktw prawnych dotyczcych badanej tematyki

1. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych (Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz.759 zezm.). 2. Ustawa z dnia 27sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych zerodkw publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr.164 poz.1027 zezm.). 3. Ustawa z dnia 17lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz.U. Nr64, poz.565 zezm.). 4. Ustawa z dnia 27sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr157, poz.1240 zezm.). 5. Ustawa z dnia 28kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. Nr113, poz.657). 6. Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 11 padziernika 2005 r. w sprawie minimalnych wymaga dla rejestrw publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej (Dz.U.Nr214, poz.1781, uchylone z dniem: 2010.12.18). 7. Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrw z dnia 29 wrzenia 2005 r. w sprawie warunkw organizacyjno-technicznych dorczania dokumentw elektronicznych podmiotom publicznym (Dz.U. Nr200, poz.1651; uchylony z dniem 18grudnia 2010 r.). 8. Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 27 wrzenie 2005 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu udostpniania danych zgromadzonych w rejestrze publicznym (Dz.U. Nr205, poz.1692). 9. Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 14marca 2006 r. w sprawie kryteriw i trybu przeznaczania oraz rozliczania rodkw finansowych na informatyzacj (Dz.U. Nr53, poz.388 zezm.). 10. Rozporzdzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 19padziernika 2005 r. wsprawie testw akceptacyjnych oraz badania oprogramowania interfejsowego i weryfikacji tego badania (Dz.U. Nr217, poz.1836). 11. Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie Planu Informatyzacji Pastwa na lata 20072010 (Dz.U. Nr61, poz.415). 12. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 18lutego 2011 r. w sprawie warunkw bezpiecznego stosowania promieniowania jonizujcego dla wszystkich rodzajw ekspozycji medycznej (Dz.U. Nr51, poz.265).
45
za cznik nr 3 Wielko kontraktu przypadajca na szpitale w poszczeglnych wojewdztwach (wedug stanu na dzie 30czerwca 2012 r.)
Liczba szpitali, ktre przesay ankiet 2 30 21 21 4 25 33 54 18 17 16 24 70 11 20 37 17 Liczba szpitali posiadajcych kontrakt z NFZ 3 63 51 50 24 70 65 110 29 48 31 42 184 25 45 77 34 Warto kontraktu z NFZ 4 1 795 189 890 1 156 734 709 1 405 794 682 526 838 700 1 519 275 181 2 000 610 710 3 794 674 589 564 162 290 1 116 393 031 706 752 844 1 364 074 850 2 715 437 214 716 034 790 782 233 245 2 082 480 152 1 052 735 646 Kol. 4/3 Odsetek szpitali, ktre nadesay ankiet 8 48% 41% 42% 17% 36% 51% 49% 62% 35% 52% 57% 38% 44% 44% 48% 50%
Wojewdztwo
1 dolnolskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie dzkie maopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie lskie witokrzyskie warmisko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie
5 28 495 078 22 681 073 28 115 894 21 951 612 21 703 931 30 778 626 34 497 042 19 453 872 23 258 188 22 798 479 32 477 973 14 757 811 28 641 392 17 382 961 27 045 197 30 962 813
46
za cznik nr 4 Wykaz organw, ktrym przekazano informacj o wynikach kontroli

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 2. Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 3. Marszaek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 4. Prezes Rady Ministrw 5. Komisja Finansw Publicznych 6. Komisja do Spraw Kontroli Pastwowej 7. Komisja Zdrowia 8. Minister Finansw 9. Minister Zdrowia 10. Minister Sprawiedliwoci 11. Rzecznik Praw Obywatelskich 12. Rzecznik Praw Pacjentw 13. Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego 14. Szef Biura Bezpieczestwa Narodowego 15. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia
47

Nik P 12 125 Informatyzacja Szpitali

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nik P 12 125 Informatyzacja Szpitali

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KZD-4101-05/2012 Nr ewid.

Informacja o wynikach kontroli

Dyrektor Departamentu Zdrowia: Lech Rejnus

Akceptuj: Wojciech Misig

Wiceprezes Najwyszej Izby Kontroli Zatwierdzam: Jacek Jezierski

Prezes Najwyszej Izby Kontroli dnia

Wyk az stosowanych sk rtw i poj

Wadza Wdraajca Programy Europejskie Zakad Ubezpiecze Spoecznych

1 Dz.U. Nr113, poz.657 zezm.

1.1 Informatyzacja systemu ochrony zdrowia

1.2 Cel i zakres kontroli

P ods u mowani e wynik w kontroli

2.1 Oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci

2.2 Synteza wynikw kontroli

P ods u mowani e wynik w kontroli

P ods u mowani e wynik w kontroli

2.3 Uwagi kocowe i wnioski

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

3.2 Istotne ustalenia kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

56 W okresie od 2kwietnia do 30padziernika 2012 r. odbyo si cznie 25 spotka/konferencji/warsztatw, na ktrych byy

poruszane zagadnienia zwizane z informatyzacj szpitali.

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

Rysunek nr 1 Stan wyposaenia wiadczeniodawcw w specjalistyczne oprogramowanie

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

Rysunek nr 3 Stan wyposaenia wiadczeniodawcw w narzdzia zwizane z komunikacj zewntrzn

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

69 Dotyczyo to wojewdztw: lubelskiego, mazowieckiego, opolskiego, pomorskiego, lskiego, warmisko-mazurskiego

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

78 Dz.U. z 2013 r. poz.168. 79 Dz.U. Nr252, poz.1697 zezm.

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

wa ni e jsz e wyniki kontroli

4.1 Przygotowanie kontroli

4.2 Postpowanie kontrolne i dziaania podjte po zakoczeniu kontroli

4.3 Finansowe rezultaty kontroli

za cznik nr 2 Wykaz waniejszych aktw prawnych dotyczcych badanej tematyki

za cznik nr 4 Wykaz organw, ktrym przekazano informacj o wynikach kontroli

You might also like