RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ

RPO-740764/V/13/EG
00-090 Warszawa Al. Solidarnoci 77 Tel. centr. 22 551 77 00 Fax 22 827 64 53

Pan Janusz Piechociski Wicepremier Minister Gospodarki Plac Trzech Krzyy 3/5 00-507 Warszawa

Do mojego Biura wci napywaj skargi dotyczce problemw natury generalnej, jakie pojawiaj si na tle ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostpnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 530 ze zm. - dalej: ustawa o uigiwdg"). Uzasadniony niepokj u obywateli wzbudza to, e w wietle obowizujcych przepisw prawa biura informacji gospodarczej (dalej: BIG"), a take firmy windykacyjne dziaajce w ramach internetowych gied wierzytelnoci (tzw. markety dugw) maj moliwo zamieszczenia informacji o zobowizaniach spornych tj. takich, ktre nie zostay stwierdzone prawomocnym tytuem wykonawczym lub uznane na pimie. Tryb i zasady przekazywania informacji gospodarczych przez BIG szczegowo reguluje art. 14-16 ustawy o uigiwdg. Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 1 ustawy o uigiwdg wierzyciel moe przekaza do BIG informacje gospodarcze o zobowizaniu dunika bdcego konsumentem wycznie wwczas, gdy s spenione cznie nastpujce warunki: 1) zobowizanie powstao w zwizku z okrelonym stosunkiem prawnym, w szczeglnoci z tytuu umowy o kredyt konsumencki oraz umw, o ktrych mowa w art. 187(1) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postpowania cywilnego, (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm. - dalej: Kodeks postpowania cywilnego");

2) czna kwota wymagalnych zobowiza dunika bdcego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 zotych oraz s one wymagalne od co najmniej 60 dni; 3) upyn co najmniej miesic od wysania przez wierzyciela listem poleconym albo dorczenia dunikowi bdcemu konsumentem do rk wasnych, na adres do dorcze wskazany przez dunika bdcego konsumentem, a jeeli nie wskaza takiego adresu - na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapaty, zawierajcego ostrzeenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura. W wietle za art. 15 ust. 1 ustawy o uigiwdg, w przypadku dunika nie bdcego konsumentem, wymagane jest spenienie cznie nastpujcych warunkw: 1) zobowizanie powstao w zwizku z okrelonym stosunkiem prawnym, w szczeglnoci z tytuu umowy zwizanej z wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej; 2) czna kwota wymagalnych zobowiza dunika niebdcego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 zotych oraz s one wymagalne od co najmniej 60 dni; 3) upyn co najmniej miesic od wysania przez wierzyciela listem poleconym albo dorczenia dunikowi niebdcemu konsumentem do rk wasnych, na adres do dorcze wskazany przez dunika niebdcego konsumentem, a jeeli nie wskaza takiego adresu - na adres siedziby dunika lub miejsca wykonywania dziaalnoci gospodarczej, wezwania do zapaty, zawierajcego ostrzeenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura. Natomiast na podstawie art. 16 ustawy o uigiwdg, poza przypadkami okrelonymi w art. 14 i 15, wierzyciel moe przekaza do biura informacje gospodarcze o zobowizaniu dunika, gdy s spenione cznie nastpujce warunki: 1) zobowizanie zostao stwierdzone tytuem wykonawczym; 2) upyno co najmniej 14 dni od wysania przez wierzyciela listem poleconym albo dorczenia dunikowi do rk wasnych, na adres do dorcze wskazany przez dunika, a jeeli dunik nie wskaza takiego adresu - na adres miejsca zamieszkania, siedziby lub tego biura; miejsca wykonywania dziaalnoci gospodarczej, pisma zawierajcego ostrzeenie o zamiarze przekazania danych do biura z podaniem firmy i adresu siedziby

3) wierzyciel przekaza do biura informacj okrelajc dane organu orzekajcego, dat wydania i sygnatur tytuu wykonawczego stwierdzajcego to zobowizanie. Informacje gospodarcze dotyczce zobowizania przekazywane do BIG obejmuj informacje okrelone w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o uigiwdg, tj. dane dotyczce zobowizania pieninego w zakresie: tytuu prawnego, kwoty i waluty, kwoty zalegoci, daty powstania zalegoci, informacji o postpowaniach dotyczcych zobowizania, informacji o kwestionowaniu przez dunika istnienia caoci lub czci zobowizania, daty wysania listem poleconym albo dorczenia dunikowi do rk wasnych wezwania do zapaty, zawierajcego ostrzeenie o zamiarze przekazania danych do BIG, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura, informacji o zbyciu wierzytelnoci, innych informacji przekazywanych przez wierzyciela o wywizywaniu si przez dunika ze zobowiza. Natomiast w myl art. 14 ust. 3 pkt 3, art. 15 ust. 3 pkt 3 oraz art. 16 ust. 3 pkt 4 ustawy o uigiwdg, jeeli przekazane informacje gospodarcze o zobowizaniu dunika bdcego konsumentem dotyczce zobowizania - nie zawieraj co najmniej danych okrelonych w art. 2 ust. 1 pkt 4 lit. a, c, d, f i g (tytu prawny, kwota zalegoci, data powstania zalegoci, informacja o kwestionowaniu przez dunika istnienia caoci lub czci zobowizania, data wysania listem poleconym albo dorczenia dunikowi do rk wasnych wezwania do zapaty, zawierajcego ostrzeenie o zamiarze przekazania danych do BIG, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura) - biuro zwraca je przekazujcemu wierzycielowi w celu uzupenienia. Z treci przytoczonych przepisw wynika, i co do zasady, przedstawienie wezwania do zapaty wierzytelnoci jest wystarczajce, aby BIG dokonao wpisu. Ponadto, zakres niezbdnych danych, ktre powinien wskaza wierzyciel w celu zamieszczenia informacji o zobowizaniu dunika, zosta istotnie ograniczony w stosunku do zamknitego katalogu enumeratywnie wymienionego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o uigiwdg, w szczeglnoci nie uwzgldnia informacji o postpowaniach dotyczcych zobowizania. W mojej ocenie, moliwo wpisywania informacji o zobowizaniach spornych na gruncie obecnie obowizujcej ustawy o uigiwdg stoi w sprzecznoci z ratio legis tej ustawy, ktra miaa na celu poinformowanie uczestnikw obrotu gospodarczego o nierzetelnych dunikach. Z niepokojem stwierdzam, i brak obowizku legitymowania

si tytuem wykonawczym, prowadzi do ujawnienia informacji o zobowizaniu pomimo tego, i postpowanie jest w toku, a sprawa moe zosta ostatecznie zakoczona korzystnym dla dunika rozstrzygniciem. Jednoczenie pragn zwrci uwag, i problem publicznego udostpniania informacji o zobowizaniach spornych dotyczy rwnie firm windykacyjnych oferujcych, na podstawie art. 4 ustawy o uigiwdg, sprzeda za porednictwem internetowych gied wierzytelnoci (tzw. markety dugw). Podsumowujc, moim zdaniem obecnie obowizujce regulacje ustawy o uigiwdg w praktyce stwarzaj pole do licznych naduy, poniewa mog by wykorzystywane jako rodek do przymusowego zaspokojenia wtpliwych roszcze. Z punktu widzenia organu stojcego na stray konstytucyjnych praw i wolnoci nie do zaakceptowania jest stan, w ktrym dochodzi do wpisywania danych dunika, zanim jego sprawa zostanie rozpoznana przez niezawisy sd. W zwizku z powyszym wyraam stanowisko, i dopki wierzytelno nie zostanie stwierdzona tytuem wykonawczym lub wierzyciel nie uzyska uznania roszczenia na pimie, nie powinno mie miejsce ujawnienie danych o spornym zobowizaniu. Tym samym, w oparciu o art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze zm.) zwracam si z uprzejm prob o ocen i zajcie stanowiska wobec przedstawionych problemw, a w szczeglnoci wskazanie z jakich powodw, ustawodawca postanowi dopuci moliwo ujawniania informacji o zobowizaniach spornych, ktre mog by przedmiotem toczcego si postpowania, przez BIG, a take w ramach tzw. marketw dugw.