Projekt z dnia 18 grudnia 2013 r.

Zaoenia do ustawy o monitoringu wizyjnym

1. Potrzeba i cel regulacji Potrzeba uregulowania problematyki monitoringu wizyjnego w Polsce wynika z braku kompleksowych unormowa dotyczcych zasad instalowania i korzystania z systemw monitoringu wizyjnego zarwno przez instytucje pastwowe, samorzdowe, jak rwnie szeroko rozumiane podmioty prywatne. Istniejce w tym zakresie regulacje maj charakter rozproszony i odnosz si do wybranych aspektw stosowania monitori ngu wizyjnego. Wprawdzie tego rodzaju rozwizanie funkcjonuje w czci innych pastw Unii Europejskiej, trudno jednak, w aktualnych warunkach, uzna je za optymalne, w szczeglnoci w kontekcie powszechnoci stosowania monitoringu wizyjnego, jak i zwikszajcych si moliwoci technicznych w tym obszarze. Tymczasem systemy monitoringu staj si coraz bardziej powszechnym narzdziem wykorzystywanym dla dodatkowego zabezpieczania przestrzeni publicznej i prywatnej. Tendencja obejmowania rnorodnych obszarw i miejsc uytecznoci publicznej monitoringiem oraz oczekiwania zwizane z ich rol na rzecz zapewniania bezpieczestwa maj charakter postpujcy, w przeciwiestwie do formalnych wymogw, ktre takie instalacje spenia powinny wobec zagwarantowanych w Konstytucji RP praw i wolnoci obywatelskich, w tym prawa do ochrony prywatnoci, ochrony danych osobowych, prawa dostpu do informacji (art. 7 - zasada pastwa prawnego, art. 30 - zasada poszanowania i ochrony godnoci czowieka, art. 47 - prawo do ochrony prawnej ycia prywatnego, art. 51 - zasada autonomii informacyjnej). Ponadto wszelkie ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolnoci i praw mog by ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy s konieczne w demokratycznym pastwie dla jego bezpieczestwa lub porzdku publicznego, bd dla ochrony rodowiska, zdrowia i moralnoci publicznej, albo wolnoci i praw innych osb. Ograniczenia te nie mog narusza istoty wolnoci i praw (art. 31 ust. 3). Na konieczno ustawowego unormowania zasad, ktre stayby na stray konstytucyjnych praw obywatelskich, poprzez okrelenie m.in.: zakresu podmiotw uprawnionych do stosowania monitoringu w przestrzeni publicznej, praw osb, ktrych wizerunki zostay zarejestrowane, form oznaczania przestrzeni monitorowanej, jako sposobu informowania obywateli o monitorowanym obszarze, wymogw wobec administratorw systemw monitoringu w zakresie bezpieczestwa systemw oraz zarejestrowanych danych, terminw i sposobw retencji danych, ich przetwarzania, udostpniania i niszczenia, a take zakazu stosowania monitoringu w miejscach, w ktrych mogoby to narusza godno ludzk, zwracay uwag organy stojce na stray przestrzegania praw obywatelskich i ochrony danych osobowych (Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Rzecznik Praw Obywatelskich), a take organizacje pozarzdowe.

Bezporednio zainteresowani unormowanym dostpem wgldu do obrazu w systemach monitoringu wizyjnego oraz dostpem do nagra zarejestrowanych obrazw s rwnie przedstawiciele organw cigania, w tym w szczeglnoci Policji, zarwno w kontekcie skutecznoci dziaa prewencyjnych, jak i moliwoci dokonywania zatrzyma sprawcw przestpstw i wykrocze w trakcie popeniania czynw zabronionych czy ich dalszego cigania. Zasadniczym celem projektowanej regulacji jest wic unormowanie zasad prowadzenia monitoringu wizyjnego w otwartej i zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego oraz praw osb, ktrych wizerunki s obserwowane, rejestrowane lub przetwarzane w sposb umoliwiajcy identyfikacj ich tosamoci. Realizacja powyszego celu pozwoli na zagwarantowanie ochrony wartoci konstytucyjnych w zakresie podstawowych praw obywatelskich, w tym ochrony danych osobowych i ochrony prywatnoci osb, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznych zasad stosowania monitoringu wizyjnego na rzecz zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego. Przewiduje si bowiem, e wprowadzenie projektu do polskiego systemu prawnego pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie monitoringu wizyjnego w pracy organw cigania oraz aparatu wymiaru sprawiedliwoci. Spodziewanym efektem regulacji ustawowej bdzie take docelowe wzmocnienie roli prewencyjnej systemw monitoringu oraz w szerszej perspektywie osignicie duo wikszego wpywu na problemy zwizane z zapewnieniem bezpieczestwa lokalnego. 2. Obowizujcy stan prawny Obowizujcy w Polsce zakres formalno-prawnych podstaw instalowania i wykorzystywania monitoringu wizyjnego odnosi si jedynie do wybranych aspektw jego stosowania. Podstawy prawne do rejestracji obrazu (w niektrych przypadkach rwnie dwiku) - posiadaj suby odpowiedzialne za kwestie zwizane z szeroko rozumianym bezpieczestwem lub porzdkiem publicznym. Przepisy regulujce uprawnienia w powyszym zakresie okrelaj w szczeglnoci: ustawa o Policji, ustawa o Stray Granicznej, ustawa o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawa o Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Agencji Wywiadu, ustawa o Subie Kontrwywiadu Wojskowego i Subie Wywiadu Wojskowego, ustawa o andarmerii Wojskowej i wojskowych organach porzdkowych, ustawa o kontroli skarbowej oraz ustawa o straach gminnych. Brak jest natomiast uregulowa w tym zakresie dotyczcych innych podmiotw pastwowych i prywatnych, w tym osb fizycznych. Wyjtek stanowi regulacje obejmujce okrelone sfery ycia spoecznego czy stanowice podstaw do rejestrowania obrazu w okrelonych miejscach. Jako przykad wskaza tu mona regulacje zwizane z zapewnieniem bezpieczestwa imprez masowych (ustawa o bezpieczestwie imprez masowych), systemu kontroli gier w kasynie gry (ustawa o grach hazardowych) czy stosowaniem rejestracji obrazu w miejscach detencji Policji (rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych w sprawie pomieszcze przeznaczonych dla osb zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzewienia, pokoi przejciowych, tymczasowych pomieszcze przejciowych i policyjnych izb dziecka, regulaminu pobytu w tych pomieszczeniach, pokojach i izbach oraz sposobu postpowania z zapisami obrazu z tych pomieszcze, pokoi i izb). Ponadto kwestia dotyczca rejestracji obrazu i dwiku w odniesieniu do czynnoci procesowych uregulowana zostaa w art. 147 Kodeksu postpowania karnego.

Wprawdzie przytoczone powyej regulacje nie wyczerpuj wszystkich przepisw zwizanych z uprawnieniami do rejestracji obrazu, jednak wskazuj one najbardziej wraliwe obszary spord tych, objtych regulacj. 3. Zakres projektowanej regulacji Przedmiotem regulacji ustawowej jest prowadzenie monitoringu wizyjnego w otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego, w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub ochrony osb i mienia przez: podmioty publiczne lub podmioty niepubliczne realizujce zadania publiczne, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie bdce osobami prawnymi, ktre nie realizuj zada publicznych. Projekt okrela zasady instalowania i stosowania tych systemw monitoringu wizyjnego, w odniesieniu do ktrych utrwalony obraz moe by na bieco odbierany (wycznie ogldany), rejestrowany lub przetwarzany. Zgodnie z zaoeniami monitoring wizyjny w otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego bdzie prowadzony zgodnie z zasadami legalizmu, celowoci, proporcjonalnoci, minimalizacji ingerencji w inn przestrze ni w odniesieniu do ktrej jest on realizowany oraz merytorycznej poprawnoci i adekwatnoci w stosunku do celw jego prowadzenia. W zakresie rozrnienia rodzajw przestrzeni, w ktrej prowadzony jest monitoring proponuje si wyodrbnienie: otwartej przestrzeni publicznej - przestrze powszechnie dostpna (np. ulice); zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego - ograniczona obszarowo przestrze lub obiekt udostpnione do uytku publicznego na warunkach okrelonych przez waciciela lub zarzdzajcego (np. sklepy, budynki uytecznoci publicznej, zakady pracy); przestrzeni prywatnej - przestrze lub obiekt wykorzystywany przez waciciela lub uytkownika wycznie w celach prywatnych. Kadej osobie bdzie przysugiwao prawo do informacji o objciu jej monitoringiem wizyjnym w otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego oraz prawo do ochrony swojego wizerunku przed rozpowszechnianiem, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. Ochrona wizerunku przed rozpowszechnianiem dotyczy bdzie obrazu twarzy lub sylwetki umoliwiajcych identyfikacj tosamoci osoby, ktrej obraz jest odbierany lub zarejestrowany w systemie monitoringu wizyjnego. Ponadto ochronie przed rozpowszechnianiem podlega bdzie take, odbierany lub zarejestrowany w systemie monitoringu wizyjnego, obraz pojazdu o cechach pozwalajcych na identyfikacj osoby fizycznej lub prawnej bdcej wacicielem lub uytkownikiem pojazdu. Dodatkowe obostrzenia dotycz systemw monitoringu wizyjnego, w ktrych dochodzi do przetwarzania obrazu rozumianego jako dziaania polegajce na zestawieniu obrazu z danymi pozwalajcymi na identyfikacj tosamoci osoby objtej monitoringiem wizyjnym. Przetwarzanie obrazu pochodzcego z systemw monitoringu wizyjnego bdzie mogo by prowadzone ze wzgldu na cele wynikajce z niniejszej ustawy, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. Ponadto bdzie ono podlega rygorom wynikajcym z ustawy o ochronie danych osobowych.

Przygotowywana ustawa okreli: zasady prowadzenia monitoringu wizyjnego w otwartej przestrzeni publicznej i w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego. prawa osb, ktre znajduj si w otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego objtych monitoringiem wizyjnym; zasady udostpniania wgldu do obrazu zarejestrowanego w systemach monitoringu wizyjnego oraz przekazywania kopii zarejestrowanego obrazu podmiotom uprawnionym; przepisy karne. Regulacja bdzie miaa zastosowanie w odniesieniu do: monitoringu wizyjnego prowadzonego w otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub ochrony osb i mienia. monitoringu wizyjnego, w odniesieniu do ktrego zarejestrowany obraz jest przetwarzany. Ustawa nie obejmie natomiast: Osb fizycznych, ktre prowadz monitoring wizyjny wycznie w celach prywatnych i nie obejmujcy otwartej przestrzeni publicznej lub zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego. Kwestii zwizanych z rejestracj obrazu uregulowanych w przepisach odrbnych. Systemw monitoringu wizyjnego, ktre uniemoliwiaj konwersj optycznego obrazu do poziomu pozwalajcego na obserwacj lub rejestracj obrazu w zakresie objtym ochron przed rozpowszechnianiem. Proponuje si wprowadzenie nastpujcego sownika ustawowego, zgodnie z ktrym pod pojciami: monitoringu wizyjnego rozumie si przez to zdalny odbir obrazu prowadzony w sposb systematyczny w przestrzeni znajdujcej si w polu widzenia kamer zainstalowanych w okrelonych punktach na obszarze monitorowanym lub w jego pobliu, realizowany w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub ochrony osb i mienia. systemu monitoringu wizyjnego rozumie si przez to instalacj skadajc si ze sprztowych i programowych elementw suc do odbioru obrazu, jego rejestracji, odtwarzania lub przetwarzania w celu osignicia okrelonej funkcjonalnoci. kamery rozumie si przez to urzdzenie stacjonarne lub obrotowe poruszajce si po zaprogramowanych torach, suce do konwersji optycznego obrazu otoczenia znajdujcego si w polu widzenia tego urzdzenia na posta sygnau analogowego lub cyfrowego przekazywanego do prowadzenia biecej obserwacji lub rejestracji na nonikach informacji. podmiotu publicznego rozumie si przez to organy pastwowe, organy samorzdu terytorialnego oraz pastwowe i komunalne jednostki organizacyjne. otwartej przestrzeni publicznej przestrze powszechnie dostpna.

 zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego rozumie si przez to ograniczon obszarowo przestrze lub obiekt udostpnione do uytku publicznego na warunkach okrelonych przez waciciela lub zarzdzajcego. przestrzeni prywatnej rozumie si przez to przestrze lub obiekt wykorzystywany przez waciciela lub uytkownika wycznie w celach prywatnych. przetwarzaniu obrazu rozumie si przez to dziaania polegajce na zestawieniu obrazu z danymi pozwalajcymi na identyfikacj tosamoci osoby objtej monitoringiem wizyjnym. podmiotu uprawnionego rozumie si przez to podmioty, ktre mog mie udostpniany wgld do obrazu zarejestrowanego w systemach monitoringu wizyjnego oraz uzyskiwa kopie obrazu zarejestrowanego w systemach monitoringu wizyjnego, a take ktrym mog by czasowo udostpniane systemy monitoringu wizyjnego. Podmiotami uprawnionymi w rozumieniu ustawy byyby Policja, Stra Graniczna, Biuro Ochrony Rzdu, Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, andarmeria Wojskowa, Suba Kontrwywiadu Wojskowego oraz strae gminne/miejskie. administratora systemu monitoringu wizyjnego rozumie si przez to organ, jednostk organizacyjn, podmiot lub osob decydujce o celach i rodkach funkcjonowania systemw monitoringu wizyjnego. Monitoring wizyjny w otwartej przestrzeni publicznej Szeroki zakres obowizkw nakadanych na administratorw systemu dotyczy monitoringu wizyjnego stosowanego w otwartej przestrzeni publicznej. Monitoring w otwartej przestrzeni publicznej moe by prowadzony jedynie przez podmioty
publiczne lub podmioty niepubliczne dziaajce na rzecz podmiotw publicznych oraz wycznie

w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub w celu ochrony osb i mienia. Natomiast inne formy rejestracji obrazu w otwartej przestrzeni publicznej mog by prowadzone o ile nie naruszaj zakresu objtego ochron przed rozpowszechnianiem, chyba e realizowane s w celach prywatnych lub wynika to z przepisw odrbnych. Proponuje si przyjcie rozwiza, ktre pozwol na wczenie spoecznoci lokalnej w proces podejmowania decyzji o zakadaniu lub rozbudowie systemw monitoringu wizyjnego poprzez zobowizanie organw publicznych podejmujcych decyzje w tym zakresie do prowadzenia konsultacji spoecznych, prognozowania skutecznoci funkcjonowania systemu i jej biecej oceny, dokonywania analizy rozwiza alternatywnych, zapewnienia staego dostpu do podstawowych informacji o wykorzystywanych systemach, w tym danych administratora. Systemy monitoringu wizyjnego w otwartej przestrzeni publicznej bd, nie rzadziej ni raz na rok, poddawane okresowej ocenie skutecznoci ich funkcjonowania poprzez sporzdzenie raportu uwzgldniajcego coroczn statystyk zdarze dotyczcych narusze bezpieczestwa i porzdku publicznego ujawnianych za porednictwem systemw monitoringu wizyjnego. Wprowadzony zostanie rwnie obowizek oznaczenia miejsca usytuowania kamer wchodzcych w skad systemu monitoringu wizyjnego, ktry bdzie wykonywany poprzez

umieszczenie tablicy informacyjnej, zawierajcej: piktogram, wskazanie administratora systemu monitoringu wizyjnego, wraz z danymi kontaktowymi.

danych

W przypadku, jeli ze wzgldu na usytuowanie kamery brak jest moliwoci jednoznacznego oznaczenia miejsca jej lokalizacji lub byoby to niezasadne ze wzgldu na realizacj informacyjnego celu oznaczania miejsca usytuowania kamery, obowizek bdzie speniany poprzez umiejscowienie tablicy informacyjnej w polu monitoringu kamery. Kwestie zwizane z objciem wycinka otwartej przestrzeni publicznej przez monitoring wizyjny prowadzony w celu ochrony osb i mienia w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego lub w przestrzeni prywatnej, zostay okrelone w rozdziale dotyczcym prowadzenia monitoringu wizyjnego w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego oraz monitoringu wizyjnego w przestrzeni prywatnej o ile obejmuje otwart przestrze publiczn.

Monitoring wizyjny w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego oraz monitoring wizyjny prowadzony w przestrzeni prywatnej o ile obejmuje otwart przestrze publiczn Wszy zakres obowizkw dotyczy bdzie administratorw systemw monitoringu wizyjnego dziaajcych w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego. Wie si to z faktem, i tego rodzaju systemy su nie tyle prowadzeniu oglnych dziaa prewencyjnych, co ochronie osb i mienia znajdujcych si na cile okrelonym obszarze. Jednak w dalszym cigu systemy takie mog by wykorzystywane przy zachowaniu podstawowych zasad wskazanych powyej, a ich administratorzy bd zobowizani do oznakowania obszaru objtego monitoringiem wizyjnym. Monitoring wizyjny w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego bdzie mg by prowadzony przez: podmioty publiczne lub podmioty niepubliczne realizujce zadania publiczne w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub ochrony osb i mienia. podmioty nie realizujce zada publicznych w celu ochrony osb i mienia.

Administratorzy systemw bd zobowizani do poinformowania o objciu monitoringiem wizyjnym zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego, nie poprzez oznaczenie lokalizacji poszczeglnych kamer, lecz umieszczenie stosownych oznacze przy wejciu w obrb danej przestrzeni (budynku). W tym wypadku wykorzystywane byyby rwnie tablice informacyjne zawierajce: piktogram oraz, wskazanie danych administratora systemu monitoringu wizyjnego. Przepisy dotyczce oznaczania o prowadzeniu monitoringu wizyjnego w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego stosuje si do monitoringu wizyjnego prowadzonego w rodkach transportu, w ktrych wykonywane s usugi transportowe osb. Dodatkowe, wynikajce z przepisw odrbnych, wymogi kontroli zostan wprowadzone natomiast w odniesieniu do systemw monitoringu wizyjnego, w ktrych dokonywane jest przetwarzanie obrazu, rozumiane jako dziaania polegajce na zestawieniu obrazu z danymi pozwalajcymi na identyfikacj tosamoci osoby objtej monitoringiem

wizyjnym (tak zdefiniowane przetwarzanie obrazu naley odrni od terminu przetwarzanie danych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych, ktry jest szerszy z akresowo, poniewa obejmuje jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostpnianie czy usuwanie). Administrator systemu monitoringu wizyjnego, nie bdcy podmiotem publicznym lub podmiotem niepublicznym realizujcym zadania publiczne, nie bdzie mg przetwarza obrazu, chyba e uprawnienie to wynika z odrbnych przepisw lub jest prowadzone w zakresie niezbdnym do realizacji ochrony osb i mienia na warunkach wynikajcych z ustawy o ochronie osb i mienia oraz nie narusza przepisw o ochronie danych osobowych. W odniesieniu do tego rodzaju systemw wprowadzony zostanie obowizek rejestracji u Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, a zastosowanie bd miay przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Natomiast obowizek poinformowania o objciu zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego monitoringiem wizyjnym w sytuacji przetwarzania obrazu, zostanie poszerzony o wskazanie: informacji o przetwarzaniu obrazu. Monitoring wizyjny prowadzony w celu ochrony osb i mienia w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego lub w przestrzeni prywatnej moe obejmowa otwart przestrze publiczn, tylko w takim zakresie, ktry pozostaje niezbdny dla realizacji celu prowadzenia monitoringu wizyjnego, tj. ochrony osb i mienia. W tym wypadku zakazane bdzie prowadzenie przetwarzania obrazu, w zakresie obejmujcym otwart przestrze publiczn. Jeeli monitoring prowadzony w przestrzeni prywatnej obejmuje przestrze otwart, na zasadach okrelonych powyej, administrator systemu jest zobowizany do poinformowania o prowadzeniu monitoringu poprzez umieszczenie piktogramu na granicy przestrzeni prywatnej lub cianie obiektu. Poza zakresem niniejszej regulacji znalazy si natomiast systemy monitoringu wizyjnego, ktre uniemoliwiaj konwersj optycznego obrazu do poziomu pozwalajcego na obserwacj lub rejestracj obrazu w zakresie objtym ochron przed rozpowszechnianiem. S to przykadowo systemy pozwalajce na liczenie osb wchodzcych do danej przestrzeni czy badanie typowych zachowa, jednak sposb prowadzonej przez nie rejestracji obrazu uniemoliwia identyfikacj osb, ktre znalazy si w ich obrbie.

Administrowanie systemem monitoringu wizyjnego Administrator systemu monitoringu wizyjnego, bdcy organem, jednostk organizacyjn, podmiotem lub osob decydujc o celach i rodkach funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego, bdzie odpowiedzialny za zapewnienie bezpieczestwa funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego . Bdzie on zobowizany do zarzdzania systemem w sposb zgodny z celami ustawy oraz kontrolowania prawidowoci funkcjonowania systemu. Ponadto bdzie on zobowizany do zastosowania rodkw technicznych i organizacyjnych zapewniajcych ochron odbieranego, rejestrowanego, odtwarzanego lub przetwarzanego obrazu, odpowiedni do zagroe, w tym do zabezpieczenia obrazu przed udostpnieniem osobom nieupowanionym, zabraniem kopii zarejestrowanego obrazu przez osob nieuprawnion, zmian, utrat lub zniszczeniem zarejestrowanego obrazu.

Administrator systemu monitoringu wizyjnego bdzie mg powierzy innemu podmiotowi, w drodze umowy zawartej na pimie, realizacj zada zwizanych z administrowaniem systemem monitoringu wizyjnego. W tym wypadku podmiot, o ktrym mowa powyej, bdzie mg administrowa systemem wycznie w zakresie i celu przewidzianym w umowie. Odpowiedzialno za przestrzeganie przepisw niniejszej ustawy bdzie spoczywa na administratorze systemu monitoringu wizyjnego, co nie wycza odpowiedzialnoci podmiotu, ktry zawar umow, za administrowanie systemem niezgodnie z t umow. Administrator systemu monitoringu wizyjnego wyznaczy administratora bezpieczestwa systemu monitoringu wizyjnego nadzorujcego przestrzeganie zasad ochrony, o ktrych mowa powyej. Jeli administrator systemu monitoringu wizyjnego nie wyznaczy administratora bezpieczestwa systemu monitoringu wizyjnego, to samodzielnie peni t funkcj. Do obsugi systemw monitoringu wizyjnego bd mogy by dopuszczone wycznie osoby posiadajce upowanienie dostpowe nadane przez administratora systemu monitoringu wizyjnego, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej, a administrator systemu bdzie zobowizany do zapewnienia kontroli nad dostpem do systemu monitoringu wizyjnego. Ponadto bdzie on prowadzi ewidencj osb upowanionych do dostpu do systemu monitoringu wizyjnego, ktra powinna zawiera: imi i nazwisko osoby upowanionej, dat nadania i ustania oraz zakres upowanienia do dostpu do systemu monitoringu wizyjnego, a take identyfikator, jeeli jego istnienie wynika ze specyfiki systemu informatycznego. Osoby, ktre zostan upowanione do dostpu do systemw monitoringu wizyjnego, bd obowizane zachowa w tajemnicy informacje uzyskane w trakcie prowadzenia monitoringu oraz dotyczce bezpieczestwa funkcjonowania systemw monitoringu wizyjnego. Minister waciwy do spraw wewntrznych, w drodze rozporzdzenia okreli sposb prowadzenia i zakres dokumentacji okrelajcej rodki techniczne i organizacyjne zapewniajce ochron odbieranego, rejestrowanego, odtwarzanego lub przetwarzanego obrazu w odniesieniu do systemw monitoringu wizyjnego dziaajcych w otwartej przestrzeni publicznej. Dodatkowe zadania zostan naoone na administratorw systemw monitoringu wizyjnego instalowanych w otwartej przestrzeni publicznej bd oni zobowizani do prowadzenia corocznej statystyki zdarze dotyczcych narusze bezpieczestwa i porzdku publicznego ujawnianych za porednictwem systemw monitoringu wizyjnego, z uwzgldnieniem ich rodzajw. Administratorzy systemw monitoringu wizyjnego instalowanych w otwartej przestrzeni publicznej s rwnie zobowizani do posiadania procedur natychmiastowego informowania Policji w przypadku stwierdzenia zaistnienia zdarze dotyczcych narusze bezpieczestwa i porzdku publicznego. Wprowadzony zostanie rwnie minimalny termin przechowywania obrazu zarejestrowanego w systemach monitoringu wizyjnego dziaajcego w o twartej przestrzeni publicznej 30. Termin ten nie obejmuje systemw monitoringu wizyjnego dziaajcych w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego. Ponadto wprowadzony zostanie maksymalny czas przechowywania zarejestrowanego obrazu dla obu ww. przestrzeni - nie duej ni 90 dni, chyba e w tym okresie organy uprawnione wystpi o zabezpieczenie zarejestrowanego obrazu w zwizku z prowadzonymi czynnociami.

Niszczenie nagra bdzie realizowane poprzez protokolarne zniszczenie nonika, na ktrym zostay one utrwalone albo poprzez ich skasowanie lub nadpisywanie, przy rwnoczesnym zakazie ich technicznego odzyskiwania. Ograniczenia w zakresie moliwoci prowadzenia monitoringu wizyjnego Proponuje si rwnie wprowadzenie ustawowych ogranicze w zakresie moliwoci prowadzenia monitoringu wizyjnego. Zgodnie z nimi: Monitoring wizyjny nie moe by poczony z moliwoci prowadzenia biecego przekazywania lub rejestracji dwiku pozwalajcego na suchanie lub zapis prowadzonych rozmw, chyba e przepisy odrbne stanow inaczej. Monitoring wizyjny nie moe by prowadzony w miejscach, ktre mogyby narusza godno czowieka, chyba e dopuszczenie takie wynika z przepisw odrbnych. Zakazane jest stosowanie atrap kamer w otwartej przestrzeni publicznej.

Uprawnienia organw cigania Zaoenie celu prowadzenia monitoringu wizyjnego jako zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego lub ochrony osb i mienia, implikuje potrzeb wprowadzenia szczegowych regulacji dotyczcych uprawnie sub dziaajcych w tym obszarze. W celu zapobiegania lub wykrywania przestpstw i wykrocze, administrator systemu monitoringu wizyjnego bezzwocznie udostpnia funkcjonariuszom lub onierzom podmiotw uprawnionych, wgld do odbieranego lub zarejestrowanego obrazu z monitoringu wizyjnego. Administrator systemu monitoringu wizyjnego jest rwnie zobowizany do bezzwocznego sporzdzenia lub umoliwienia sporzdzenia kopii zarejestrowanego obrazu dla podmiotw uprawnionych. Podmioty uprawnione mog dokonywa wgldu do odbieranego lub zarejestrowanego obrazu z monitoringu wizyjnego albo uzyskiwa kopie zarejestrowanego obrazu wycznie w takim zakresie, jaki jest niezbdny dla realizowanych przez nie zada. Udostpnienie wgldu do odbieranego lub zarejestrowanego obrazu w systemie monitoringu wizyjnego dokonywane bdzie w sposb nieodpatny na ustne danie funkcjonariusza albo onierza podmiotu uprawnionego i bdzie odnotowywane w sporzdzanej przez niego dokumentacji dotyczcej prowadzonych dziaa. Natomiast administrator systemu monitoringu wizyjnego bdzie zobowizany do umoliwienia sporzdzenie kopii z nagra, o ktrych mowa powyej: funkcjonariuszowi albo onierzowi podmiotw uprawnionych wskazanemu w pisemnym wniosku Komendanta Gwnego Policji, Komendanta Gwnego Stray Granicznej, Szefa Biura Ochrony Rzdu, Szefa Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Komendanta Gwnego andarmerii Wojskowej, Szefa Suby Kontrwywiadu Wojskowego lub ich Zastpcw albo osb przez nich upowanionych oraz waciwego miejscowo komendanta stray gminnej/miejskiej lub jego zastpcy.

na ustne danie funkcjonariusza albo onierza posiadajcego pisemne upowanienie osb wskazanych powyej.

Postpowanie z kopiami zarejestrowanego obrazu uzyskanymi w ww. warunkach, reguluj przepisy odrbne. Dodatkowo te z podmiotw uprawnionych, ktre na podstawie innych ustaw, posiadaj uprawnienie do obserwowania i rejestrowania przy uyciu rodkw technicznych obrazu zdarze w miejscach publicznych, wykonujc te czynnoci bd mogy korzysta z systemw monitoringu wizyjnego nalecych do innego administratora. Podmioty uprawnione mog korzysta z systemw monitoringu wizyjnego nalecych do innego administratora tylko w niezbdnym zakresie w celu zapobiegania lub wykrywania przestpstw i wykrocze. Przepisy karne Wprowadzenie ww. obostrze i obowizkw skutkuje koniecznoci opracowania odpowiednich przepisw karnych, dlatego te proponuje si wprowadzenie nastpujcych zapisw: Kto bdc do tego zobowizanym nie oznacza miejsca usytuowania kamery albo przestrzeni lub obiektu objtych monitoringiem wizyjnym podlega grzywnie. Kto prowadzc monitoring wizyjny dokonuje rejestracji dwiku w sposb pozwalajcy na suchanie lub zapis prowadzonych rozmw, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Kto wbrew przepisom prawa prowadzi monitoring wizyjny, w miejscu ktre moe skutkowa naruszeniem godnoci osoby objtej monitoringiem wizyjnym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Kto w sposb nieuprawniony prowadzi monitoring otwartej przestrzeni publicznej, zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego lub przestrzeni prywatnej osb trzecich, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Kto przechowuje nagrania, ponad czas, do ktrego jest uprawniony albo dokona usunicia danych przed terminem do ktrego przechowywania by zobowizany, podlega grzywnie. Kto dopuci si technicznego odzyskania zarejestrowanego obrazu z monitoringu wizyjnego po upywie maksymalnego czasu jego przechowywania podlega grzywnie. Kto przetwarza obraz, cho jego przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do ktrego przetwarzania nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Kto udostpnia obraz uzyskany z systemw monitoringu wizyjnego lub umoliwia dostp do niego osobom nieupowanionym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Jeeli sprawca dziaa nieumylnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku. 10

Kto administrujc systemem monitoringu wizyjnego choby nieumylnie narusza obowizek stosowania rodkw technicznych i organizacyjnych zapewniajcych ochron odbieranego, rejestrowanego, odtwarzanego lub przetwarzanego obrazu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku. Kto bdc administratorem systemu monitoringu wizyjnego nie umoliwia podmiotom uprawnionym bezzwocznego wgldu do odbieranego lub zarejestrowanego obrazu z monitoringu wizyjnego albo nie sporzdzi lub uniemoliwi im sporzdzenie kopii zarejestrowanego obrazu, podlega grzywnie. Kto umylnie uszkodzi zarejestrowany obraz pochodzcy z monitoringu wizyjnego lub systemu monitoringu wizyjnego w celu uniemoliwienia dostpu do obrazu podmiotom uprawnionym lub uzyskania przez nie kopii zarejestrowanego obrazu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Kto bezprawnie posuguje si kopiami zarejestrowanego obrazu pochodzcego z monitoringu wizyjnego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2.

4. Wyniki dotychczasowych konsultacji spoecznych Majc na uwadze stopie zoonoci niniejszej problematyki, w szczeglnoci w aspekcie wypracowania rozwiza zapewniajcych zachowanie niezbdnej rwnowagi pomidzy wykorzystywaniem monitoringu wizyjnego do zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego czy ochrony osb i mienia a koniecznoci respektowania praw obywatelskich, przed przystpieniem do prac nad zaoeniami przyszej regulacji ustawowej przeprowadzone zostay moliwie szerokie prace konsultacyjno-analityczne. Uczestniczyli w nich przedstawiciele m.in. Policji, Stray Granicznej, Prokuratury, Krajowej Rady Komendantw Stray Miejskich i Gminnych, Urzdu Miasta st. Warszawy, ktrzy wskazali propozycje gwnych obszarw przyszej regulacji. Nastpnie z uwagi na wieloaspektowo zagadnienia nawizano wspprac z oglnokrajowymi organizacjami przedstawicielskimi waciwymi w kwestiach ochrony praw obywatelskich, a take reprezentujcymi bran instalatorw tego rodzaju systemw oraz bran ochrony osb i mienia. Organizacje te przedstawiy propozycje konkretnych rozwiza ustawowych. Ponadto realizowano rwnie wspprac z Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych, a przedstawiciele MSW uczestniczyli rwnie w konferencjach i spotkaniach na temat regulacji kwestii monitoringu wizyjnego organizowanych m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Z analizy uzyskanych informacji i opinii wynika, e wszystkie podmioty uczestniczce w konsultacjach z MSW potwierdziy zasadno przygotowania regulacji, ktra okrelaaby warunki stosowania monitoringu wizyjnego. Jednoczenie przeprowadzone konsultacje pozwoliy pozyska szerokie spectrum opinii i stanowisk na temat gwnych uwarunkowa przedmiotowych i podmiotowych przyszej ustawy, jak rwnie szczegowe pr opozycje rozwiza proceduralnych.

11

Na podstawie opracowanych kierunkw przyszej regulacji, ustawa o monitoringu wizyjnym okrela bdzie: Prawa osb, ktre znajduj si w przestrzeni objtej monitoringiem wizyjnym. Zasady postpowania przy instalowaniu i eksploatacji systemw monitoringu wizyjnego. Zasady kontroli dla okrelonego rodzaju systemw monitoringu wizyjnego. Zasady udostpniania nagra z systemw monitoringu wizyjnego podmiotom uprawnionym. Przepisy karne. 5. Przykady rozwiza w innych krajach UE W ramach prac w zakresie uregulowania zasad instalowania i prowadzenia monitoringu wizyjnego, dokonano analizy wybranych przykadw rozwiza w krajach europejskich, ktre posiadaj oddzielne regulacje w tym zakresie. W Wielkiej Brytanii podstawowymi dokumentami regulujcymi przedmiotow problematyk s: ustawa o ochronie swobd (Protection of Freedom Act 2012); Kodeks Kamery dozoru. Kodeks praktyk (Surveillance Camera Code of Practices); - rozporzdzenie o uprawnieniach organw ledczych; - Kodeks praktyk CCTV (CCTV Code of Practices); ustawa o ochronie danych; rozporzdzenie o uprawnieniach organw ledczych. Specyfik brytyjskiego ustawodawstwa jest szczeglny nacisk pooony na realizacj obowizku informacyjnego za pomoc czytelnych znakw zawierajcych dane operatora, w tym take osoby zobowizanej do udzielania wszelkich dodatkowych informacji nad temat systemu i celu jego stosowania oraz procedur zwizanych z nagranymi danymi. Obowizek powyszy musz realizowa obligatoryjnie wszystkie podmioty korzystajce z monitoringu. W przypadku przetwarzania zarejestrowanych danych, stosowane s przepisy ustawy o ochronie danych. Od 2012 r. w Wlk. Brytanii istnieje stanowisko Komisarza ds. CCTV, ktry stoi na stray przestrzegania praw obywatelskich w kontekcie stosowania monitoringu wizyjnego. W Finlandii podstaw prawn instalowania i stosowania monitoringu wizyjnego s: ustawa o danych osobowych; ustawa o ochronie prywatnoci w miejscu pracy; Kodeks karny. Regulacje zawarte w ustawie o danych osobowych maj zastosowanie w przypadku, gdy celem monitoringu wizyjnego jest gromadzenie danych, rozumianych jako kad form umoliwiajc zidentyfikowanie osoby. Kodeks karny przewiduje za kar grzywny lub pozbawienia wolnoci (do 12 m-cy) za nielegalne stosowanie monitoringu, rozumiane jako naruszenie prywatnoci osb. Ustawa o ochronie prywatnoci w miejscu pracy zabrania pracodawcy instalowania monitoringu wizyjnego w toaletach, szatniach, pomieszczeniach socjalnych. W Austrii przepisy regulujce monitoring wizyjny okrela ustawa o ochronie danych, ktrej specyfik s sprecyzowane kwestie: zasadnoci instalowania i stosowania monitoringu, celw nagrywania oraz okresu retencji zarejestrowanego materiau. W austriackim prawodawstwie funkcjonuje zasada usuwania utrwalonych danych po upywie 72 godzin.

12

W Austrii dziaa Komisja Ochrony Danych odpowiedzialna m.in. za rejestracj i kontrol systemw monitoringu przed ich uruchomieniem, rwnie na obszarach prywatnych. W Szwecji przedmiotowe kwestie reguluje: ustawa o monitoringu publicznym; ustawa o ochronie danych osobowych. Szwedzkie ustawodawstwo stosuje si w zalenoci od miejsca, w ktrym zainstalowano kamery monitoringu wizyjnego w miejscu publicznym lub prywatnym. Do zainstalowania kamery w miejscu publicznym wymagane jest zezwolenie urzdu wojewdzkiego, ktry jest rwnoczenie organem nadzorujcym funkcjonowanie monitoringu. W sytuacji monitorowania miejsc prywatnych (pomieszczenia zamknite w szkoach, miejscach pracy), zastosowanie maj przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Ustawa nie przewiduje uzyskania zezwolenia na prace kamer, a funkcj kontroln nad nimi sprawuje kontroler danych osobowych. W Holandii problematyk monitoringu wizyjnego reguluje: ustawa o ochronie danych osobowych; dekret inspektora ochrony danych osobowych; Ustawa o gminach; Kodeks karny. W holenderskim systemie prawnym nagrania z monitoringu s traktowane jako dane osobowe w momencie kiedy pozwalaj na identyfikacje nagranej osoby. Zabronione jest bezprawne filmowanie lub fotografowanie osb za pomoc jakichkolwiek zainstalowanych na stae urzdze w miejscach publicznych (drogi, centra handlowe, bary, restauracje, kasyna gry) oraz niepublicznych, np. w miejscach pracy. Wyjtkiem moe by jedynie sytuacj a, w ktrej pracodawca wykae uzasadniony interes (np. zapobieganie kradzieom) dodatkowo zrwnowaony zachowaniem prawa do prywatnoci pracownikw. Na Wgrzech kwestie monitoringu reguluje: ustawa o monitorowaniu przestrzeni publicznej; ustawa o ochronie danych osobowych; Kodeks cywilny. Ustawa o monitorowaniu przestrzeni publicznej okrela m.in. zakres uprawnie sub miejskich oraz szczegowe przesanki i obowizki informowania obywateli o monitorowanej przestrzeni. Kwestie dot. instalowania kamer w miejscach pracy reguluje ustawa o ochronie danych osobowych, ktra precyzyjnie okrela cel takiego monitoringu ochrona zdrowia i ycia w zakadach o podwyszonym ryzyku oraz wprowadza zakaz jego instalowania w przebieralniach i toaletach. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, prawo do rejestrowania obrazu dwiku ma wycznie osoba wystpujca na takim nagraniu. Wszelkie formy powielania i rozpowszechniania bez zgody waciciela s zabronione i rozumiane jako naruszenie dbr osobistych. Wyjtkiem s nagrania stanowice dowody w postpowaniach karnych i postpowaniach o wykroczenia. W Hiszpanii problematyka monitoringu zostaa uregulowana w ustawie strukturalnej nr 4/1997, ktra okrela zasady korzystania z kamer przez suby zajmujce si bezpieczestwem w miejscach publicznych. Na podstawie niniejszej ustawy instalowanie kamer wideo lub jakiegokolwiek innego urzdzenia technicznego sucego do wykonywania nagra wymaga uzyskania zezwolenia specjalnej komisji, ktrej przewodniczy sdzia, i w ktrej skad wchodz czonkowie organu administracyjnego wydajcego zezwolenie. Podobne przepisy odnosz si rwnie do sektora prywatnego. W Belgii, zgodnie z ustaw z dnia 21 marca 2007 r., regulujc instalowanie i uytkowanie kamer monitorujcych, przyjto zasady wymagajce od podmiotu, ktry zamierza prowadzi monitoring, uzyskania pozytywnej opinii rady gminy, na terenie ktrej znajduje si monitorowane miejsce oraz notyfikacji uytkowanego systemu do Komisji Ochrony ycia Prywatnego. W zwizku z powyszym podmiot, ktry ma zamiar wprowadzi

13

stosowanie monitoringu, zobowizany jest przedstawi odpowiednio przygotowany projekt funkcjonalny systemu monitoringu, celem zaopiniowania, radzie gminy, w ktrej znajduje si monitorowane miejsce. Rada gminy wydaje opini o zasadnoci prowadzenia monitoringu po konsultacjach z lokalnym szefem Policji. Dopiero po uzyskaniu pozytywnej opinii rady gminy podmiot moe podj decyzj o wprowadzeniu monitoringu. Decyzja ta musi by przekazana najpniej w przeddzie uruchomienia systemu monitoringu, zarwno do Komisji Ochrony ycia Prywatnego, jak i waciwego miejscowo szefa Policji. We Woszech zasady stosowania monitoringu uregulowane zostay w ustawie o przetwarzaniu danych osobowych, zgodnie z ktr zgoszenie systemw monitoringu do Urzdu Rzecznika Ochrony Danych Osobowych jest obligatoryjne tylko w sytuacji kiedy z uwagi na zastosowane technologie mog zaistnie szczeglne zagroenia dla ochrony danych osobowych. Zgoszenie jest jednak bezwzgldnie wymagane, jeli system nadzoru wizyjnego wystpuje w poczeniu z zastosowaniem biometrii lub w poczeniu z systemem rozpoznawania twarzy w celu np. identyfikacji osb. 6. Owiadczenie o zgodnoci projektu z prawem Unii Europejskiej Przedmiot regulacji nie jest objty prawem Unii Europejskiej. W 2008 r. Rada Unii Europejskiej wydaa dokument pn. Telewizja zamknitego obiegu (CCTV) wnioski z kwestionariuszy, sporzdzony w oparciu o dane policyjne pastw UE dot. praktycznych aspektw stosowania monitoringu wizyjnego. Dokument jest form zalece, zachcajcych pastwa UE do uregulowania problematyki monitoringu wizyjnego, w szczeglnoci w zakresie dostpu sub bezpieczestwa i porzdku publicznego oraz sub specjalnych do nagra, procedur umoliwiajcych transmisj oraz przegld obrazw zapisanych w przedziale czasowym, moliwie jak najbardziej zblionym do rzeczywistego, uwzgldnienia zakazu publikowania nagra przez podmioty prywatne w celach np. handlowych i marketingowych, unikania procedur okrelajcych zbyt dugi okres przechowywania nagra oraz okrelenia szczegowych warunkw bezpieczestwa dla systemw monitoringu w oparciu o kategoryzacje obowizkw administratora. 7. Skutki projektowanej ustawy W ramach projektowanej regulacji nie przewiduje si skutkw finansowych, ktrych wysoko w istotny sposb wpywaaby na zwikszenie wydatkw budetu pastwa oraz jednostek sektora finansw publicznych, w tym budetw jednostek samorzdu terytorialnego. Koszty zwizane z dostosowaniem dotychczas wykorzystywanych systemw monitoringu wizyjnego oraz instalowanych na warunkach przyszej ustawy, byyby zwizane z dodatkowymi nakadami finansowymi na realizacj obowizku oznaczania kamer i monitorowanego obszaru (tabliczka z piktogramem oraz danymi adresowymi administratora systemu), zapewnienia odpowiedniej funkcjonalnoci systemw dziaajcych w otwartej przestrzeni publicznej oraz zapewnienia warunkw ich bezpieczestwa. Jednak w odniesieniu do dwch ostatnich kategorii znaczna cz systemw dziaajcych w otwartej przestrzeni publicznej spenia obecnie te kryteria.

14

Analogiczne koszty w zakresie oznaczania przestrzeni ponosiyby podmioty niepubliczne realizujce zadania publiczne oraz podmioty sektora prywatnego stosujce monitoring wizyjny w zamknitej przestrzeni przeznaczonej do uytku publicznego. Projekt regulacji zakada ewentualne wpywy do budetu pastwa z tytuu nakadanych grzywien za nieprzestrzeganie przepisw przyszej ustawy.

15