Wydawca: Wydawnictwo e-bookowo Wspwydawca: AJK Media Andrzej Krajewski Zdjcie na okadce: Andrzej Krajewski Projekt okadki: Gedali

Biaows amanie: Jan Rokicki Redaktor: Zuzanna Csat Korekta: Joanna Sojewska ISBN 978-83-7859-275-4

W okresie, kiedy zaczem moje spotkania z Amerykanami, oni stracili wiar w jakkolwiek obron z powodu katastrofy w Wietnamie. Stracili tam tyle si, tyle zasobw, e jako spoeczestwo byli psychicznie niezdolni do obrony. Prbowaem ich obudzi, wskazujc na realne zagroenia. Krytykowaem Zachd, bo nie tylko przesta i do przodu, ale wrcz wczy wsteczny bieg. Kiedy Sowieci wystpili z koncepcj zmasowanego, szybkiego uderzenia, ktre sparaliowaoby uycie broni jdrowej na terenie Niemiec, to Niemcy i Holendrzy zaczli wystpowa przeciwko rozmieszczeniu tej broni na ich terytoriach. A to oznaczao, e musi by przyjta inna koncepcja wojny nuklearnej. Zachd mia techniczne moliwoci opracowania nowoczesnych broni konwencjonalnych, takich jak assault breaker, ktry by zdolny zniszczy 600 czogw w cigu 24 godzin. 1 To wprowadzioby jakociow zmian na polu walki. Ten system nigdy nie zosta ujawniony, wic nie chc tego dalej komentowa, ale wywiad bloku wschodniego donosi nam o nim. Inny przykad: bomby penetrujce schrony. I tak dalej, i tak dalej. Nie miaem adnego bezspornego dowodu istnienia sowieckich planw ataku na zachodni Europ, ale przecie do takiego niespodziewanego ataku Sowieci stale trenowali swoje i nasze wojska. Zaoenie wicze, ktre przez tyle lat przygotowywaem, byo co prawda inne: to my odpowiadamy na atak NATO, ale Sowieci nie bawili si w tak ostrono. Stwierdzali krtko: Miedunarodnaja obstanowka bystro obostrieas - sytuacja midzynarodowa gwatownie si zaostrzya. I dalej nastpoway ju rozkazy, co naley robi. Wszystko wskazywao wic na to, e taki plan istnia. A jeli by plan to jego wykonania nie mona byo wykluczy. By plan Fall Weiss i bya niemiecka wojna 1939 roku z Polsk; by plan operacji Barbarossa - i by niemiecki atak na ZSRR; by plan stanu wojennego - i zosta wprowadzony 13 grudnia 1981 roku. Natomiast sowiecki zamach stanu z lata 1991 roku zrobiony by bez planu - i si nie uda. Nie mog wic powiedzie, e przekazaem Amerykanom kompletne radzieckie plany wojenne, ale na pewno powan ich czci byo strategiczne rozwinicie si zbrojnych Ukadu Warszawskiego do wojny, radziecki plan mobilizacyjny drugiego rzutu, ktry znajdowa si za wschodni granic Polski. Znalem te radzieckie plany wojenne pierwszego rzutu, ktry stacjonowa w Niemczech - jak zostan uyte, w jakim rusz kierunku. Dostarczyem te Amerykanom informacj techniczn o nowoczesnym radzieckim uzbrojeniu. Tu jest pewne nieporozumienie: mona atwo powiedzie, e to byo niemoliwe, bo dokumentacja nowoczesnego czogu T-72 to wagon papieru. Takiej dokumentacji Amerykanie oczywicie ode mnie nie dostali. Ale ja siedem lat wczeniej wiedziaem o planach uzbrojenia wszystkich armii Ukadu Warszawskiego, znaem cay program wycigu zbroje, cznie z tym, co byo na deskach krelarskich czy w prbach. Dziki moim informacjom Zachd wiedzia, jaki czog jest w produkcji, zanim pozna jego gwne dane techniczne. Inaczej byo u Sowietw. Oni rzeczywicie potrzebowali wagonu dokumentacji zachodnich nowych broni. Szczeglnie elektronicznych, bo mieli problemy ze swoim zapleczem
1

System wykrywania i niszczenia czogw za lini frontu.

naukowo-technicznym. Amerykanie nie potrzebowali kopiowa nowych systemw broni, musieli tylko wiedzie, jak na nie reagowa. Czsto Amerykanie chcieli wiedzie, w jakim kierunku id zmiany techniczne wprowadzane przez Sowietw. Na przykad: Sowieci zbudowali czog z pancerzem trudnym do przebicia z przodu, poniewa obliczali, e artylerii najatwiej byo uzyska strza bezwzgldny, czyli trafienie wprost. Ale poniewa taki czog by ciki z przodu i z boku, to od gry mia jedynie skrk. I to bya ta najwaniejsza informacja potrzebna po to, eby pojawi si NATO-wski samolot A10A sucy do niszczenia czogw z powietrza. Ja nie miaem do czynienia z radzieckimi sprzedawcami broni; moimi rozmwcami byli oficerowie sztabowi i liniowi, ktrzy chcieli mie dobrze wyposaonych sojusznikw. To oni mwili mi: Tego nie kupujcie, bo to nic nie warte, sami nie chcemy tego kupowa". Albo: Tego nie kupujcie, bo jest ju co lepszego, wchodzi za dwa lata. Podejcie handlowcw z przemysu zbrojeniowego byo zupenie inne - chcieli nam wcisn przede wszystkim to, czego Armia Czerwona bra ju nie chciaa. Tak byo z zakupem rakiet SAM do systemu obrony przeciwlotniczej. W 1976 roku Sowieci starali si nam je wepchn, przed czym bronilimy si, wiedzc e maj ju system nowoczeniejszy. Zmusili nas jednak do kupna tych starych rakiet i to w ogromnej iloci, do penych zapasw wojennych. Zaledwie rok pniej dowdca obrony powietrznej ZSRR i Ukadu Warszawskiego marszaek Kodunow przedstawi now ide obrony przeciwlotniczej i zaleci usunicie SAM-w z naszego arsenau. Teraz polecili nam system S-200 Vega, rakiet o zasigu raenia 200 kilometrw. Te rwnie kupilimy niechtnie, bo byy drogie i niezbyt nowoczesne. Kiedy jednak chcielimy je rozmieci wok Warszawy, Sowieci nie zgodzili si i polecili zainstalowanie ich na Pomorzu, w rejonie Mrzeyna. Dlaczego? Nie chcieli wyranie powiedzie, ale przyjrzenie si mapie dawao odpowied. S-200 Vega byy tam potrzebne do zamknicia obrony Batyku przed rakietami odpalanymi z Danii w kierunku Zwizku Radzieckiego. Potrzebne byy nie Polsce, ale Sowietom! Miaem zatem dokadn charakterystyk S-200 Vega i przekazaem j Amerykanom, cznie z systemem sterowania. Przekazaem take radziecki system kodowania informacji - oczywicie znowu nie dokumentacj produkcji maszyn kodujcych, ale ich istotne szczegy techniczne. Jeli chodzi o Albatrosa, czyli system trzech bunkrw dowodzenia zbudowanych w latach 70., to znaem ich dane techniczne: grubo betonowych murw, ich gboko, sposb zawieszenia metalowego pomieszczenia dowdztwa i w przyblieniu lokalizacj, z dokadnoci do jednego kilometra. Te bunkry mieciy okoo 30 osb - gwnodowodzcego i jego bezporedni obsug. System cznoci by instalowany na czas uytkowania bunkra. Jeli chodzi o ten na poudniu, moje informacje byy mniej precyzyjne, ale Amerykanie dostali je z innego rda. Kiedy tu przyjechaem spytaem ich: - Czy zlokalizowalicie wszystkie? - Tak - usyszaem.

O polskim, oczywicie, wiedziaem najwicej, ale poza tym, e pooony jest na Dolnym lsku w okolicach Opola, nie chc nic mwi, bo by moe jest teraz wykorzystywany zgodnie z polskimi interesami.2 W sumie przekazaem Amerykanom o wiele wicej ni 35 tysicy stron dokumentw. Jak byem w stanie to zrobi? Nie mog o tym mwi, mog tylko powtrzy to, co powiedziaem prokuratorowi: nigdy tych stron nie liczyem, nie byy dla mnie wane, wana bya ich zawarto. To Amerykanie liczyli, bo lubi liczby. Maj specjalny sejf z tymi dokumentami, mam teraz do niego dostp. Byem dla nich instrumentem wczesnego ostrzegania, wczeniejszym od satelity. Mogem powiedzie im o sowieckiej gotowoci do ataku. W tej sprawie byem jednym z kluczowych rde. Nigdy niczego nie chciaem za to, co robiem i nigdy nie pytali mnie, czego bym chcia. Prowadziem przez te lata prywatn korespondencj z Davidem Fordenem. On potrafi piknie, wzruszajco pisa. Miaem tak wiadomo od niego, w ktrej pisa, e chciaby mc kiedy pokaza mi Stany Zjednoczone. Odpisaem mu, e jeli to w ogle bdzie moliwe, to chyba kiedy ju bd na emeryturze i wybior si w moj wymarzon jachtow podr dookoa wiata. Moe wtedy, na kilka dni, bdziemy mogli si spotka gdzie w Stanach, ebym mg pozna jego rodzin, on, synw. Ja naprawd nie byem zainteresowany wyjazdem do USA.

TRAKTOWALI MNIE JAK PRZYJACIELA Pierwsze urzdzenia komunikacyjne, ktre dostaem byy stosunkowo proste. Sdz, e wtedy jeszcze do koca mi nie wierzyli. W ostatnim okresie, kiedy uywaem ju skomplikowanych rodkw cznoci, porozumiewaem si midzy innymi w taki sposb, e nadawaem z wiey kocioa w. Anny w Warszawie, a osoba, ktra nagrywaa moje informacje przebywaa w kociele 100 metrw ode mnie. Jednak wikszo informacji przekazywaem w formie pisemnej. Opracowujc je, korzystaem z materiaw oryginalnych, a czciowo z kopii. Do tego uywaem technik, o ktrych nie mog mwi, albo korzystaem z wasnych opracowa robionych na podstawie dostpnych mi oryginaw. Napisaem 400-stronicowy raport o planowaniu zbroje przez Sowietw. Przekazaem go w jednym odcinku, technika na to pozwalaa. Pisaem go take w pracy, gdzie nikt nie mia prawa pyta, co robi. Prosili mnie, ebym adnych informacji nie podpisywa swoim nazwiskiem, tylko pseudonimem: Jack Strong. W razie zagroenia te dwa sowa miay mi otwiera wszystkie drzwi. By taki moment, kiedy chciaem polecie do Stanw Zjednoczonych i przedyskutowa spraw wsppracy z Amerykanami w Pentagonie. Zrezygnowaem z tego, wolaem, eby robota zostaa wykonana i oceniona przez tych ludzi. Dla mnie nie byo konieczne spotkanie si z sekretarzem obrony.
2

Zbigniew Brzeziski ujawni, e: Informacje Kuliskiego umoliwiy nam przygotowanie planw zniszczenia systemu dowodzenia i kontroli, zamiast zmasowanego kontrataku na czoowe pozycje przeciwnika, co uderzyoby w ca Polsk. (Benjamin B. Fisher Utracona cze pukownika Kukliskiego, Rzeczpospolita 23-26.12.2000, s.A8).

Od samego pocztku traktowali mnie jak przyjaciela, a nie tylko jako rdo informacji. Ratunkowy plan wyjazdu z Polski na wypadek zagroenia dostaem od razu. W operacj miao by zaangaowanych wiele osb, ktre nigdy mnie nie widziay i nie miay pojcia o moim istnieniu, dlatego potrzebny by mj pseudonim, wanie Jack Strong. W razie niebezpieczestwa miaem szereg numerw telefonicznych, pod ktre miaem dzwoni i kilka innych sposobw wskazania, e jestem w opaach. Mogem te bez ostrzeenia wej do ambasady amerykaskiej i powiedzie, e szukam Jacka Stronga lub, e jestem Jack Strong. To miao wystarczy. Pod koniec mojego dziaania miaem nawet klucz do drzwi w ambasadzie, nie do frontowych, ale jednych z bocznych. Plany ewakuacyjne zmieniay si w cigu lat wsppracy z Amerykanami, ale nigdy nie obejmoway mojej rodziny. artowaem, e chodz po polu minowym i jeeli zapi mnie na gorcym uczynku, to nie bd mia czasu na powiadomienie kogokolwiek. Byem wiadom zagroenia, jakie rodzia ta wsppraca. Od pocztku patrzyem ju nie tylko przed siebie, ale i przez rami. Czasami jecha za mn dziwnie wygldajcy samochd, ale zdawaem sobie spraw, e tego nie upilnuj, bo mogli uywa nawet kilkudziesiciu samochodw. Byem ostrony, ale nie miaem obsesji. Uwaaem, e kontrolowanie mnie co pewien czas byo normalne, bo przecie naleaem do grupy ludzi, ktrzy wiedzieli bardzo wiele.