poradnik Autystyczny 2

Kady z nas odczuwa twrczy potencja i po-

trzeb tworzenia, aby mc wyrazi swoje uczu-
cia i emocje. Poprzez sztuk odkrywamy swoje
radoci i smutki. Sztuka bowiem jest zapisem
ludzkich przey, uczu, zarwno tych szczli-
wych jaki i tych, ktre kryj w sobie gbok
rozpacz. Nabiera szczeglnego znaczenia w od-
niesieniu do osb niepenosprawnych intelek-
tualnie. Do osb, ktre nie potra w werbalny
sposb przekaza swoich przey. Dzieci z kt-
rymi prowadz zajcia plastyczne i artystyczne
w OSZW W Zotoryi w trakcie tworzenia spon-
tanicznie wyraaj swoje przeycia i stany emo-
cjonalne. Poprzez obrazy komunikuj innym
jak wyglda ich wiat. Nawet w niepozornym
obrazku mona zauway moliwoci tworz-
cej go osoby i jej indywidualne aspekty emo-
cjonalne. Obserwujc swoich wychowankw na
zajciach mog si dowiedzie jakie s ich ma-
rzenia, trudnoci, smutki i radoci. Moi ucznio-
wie uwielbiaj zajcia artystyczne s dla nich
wspania zabaw, sposobem na odreagowanie
nadmiernych napi emocjonalnych.
Zajcia plastyczne w pracy z dziemi niepe-
nosprawnymi intelektualnie s bardzo wanym
elementem ich terapii i wspomagania rozwoju,
dlatego powinny by dobrze zaplanowane i sys-
tematycznie prowadzone. Prowokuj one dzieci
do samodzielnego wysiku, przynosz wiele sa-
tysfakcji podczas pracy z materiaem plastycz-
nym, pozwalaj doskonali umiejtnoci tech-
niczne. Na co dzie zaraam dzieci swoja pa-
sj i prowokuj do twrczego dziaania i myle-
nia. Pobudzam inwencje gitkoci i pynnoci
mylenia za pomoc rnych technik. Punktem
wyjcia w moich zajciach jest to, aby dzieci
odczuy swoje ciao, aby dotykay i czuy czym
i na czym tworz. Biorc za punkt wyjcia od-
czuwanie swojego ciaa, moemy, jak zapewnia
Zinker nauczy si dowiadcza siebie i swo-
jej mocy sprawczej w otaczajcym nas wie-
cie. Dlatego zachcam do malowania palca-
mi i stopami. J. Kielin w swojej ksice Roz-
wj daje rado. Terapia dzieci upoledzonych
w stopniu gbokim pisze, e do jest podsta-
wowym narzdziem poznania wiata i jej twr-
cze wykorzystanie bardzo poszerza zdolnoci
rozumienia wiata przez dziecko. Bawic si,
ucze eksperymentuje i poznaje rne materia-
y oraz ich waciwoci. Aktywno twrcza
moich wychowankw jest bardzo czsto jedyn
z form ich samorealizacji. Intuicyjnie wychwy-
tuj minimalne symptomy wiadczce o wrali-
woci ucznia i moliwoci wyraenia si w for-
mie plastycznej. Stymuluje zmysy: wzroku,
suchu, wchu i dotyku bo uwaam, e osobom
niepenosprawnym intelektualnie trzeba otwo-
rzy pewnego rodzaju drzwi. Ju samo to,
e do nich podejd i zajrz przez nie, bdzie
ogromnym sukcesem. Zachcam wszystkich,
aby obudzili swoje pasje i moliwie jak naj-
wczeniej Zaszczepiali je wrd dzieci i mo-
dziey. Aby szeroko otwierali drzwi. To pro-
centuje!!!
Na dowd tego, ze sztuka przynosi rado
i pobudza zmysy zapraszam na wernisa wy-
stawy prac dzieci z Orodka Szkolno-Wycho-
wawczego w Zotoryi . Wystawa zatytuowana
W galerii Pani Zimy jest w duej mierze na-
sycona zimowymi krajobrazami i magi wit
Boego Narodzenia. Skada z kilkudziesiciu
prac. Dziea podopiecznych OSZW s wyko-
nane rnymi technikami, od szkicw ow-
kiem do bardzo kolorowych pastelowych ry-
sunkw, kolay i prac przestrzennych. Dzieci-
ca twrczo jest tak rnorodna i barwna jak
wntrze i charakter kadej istoty ludzkiej. Dzie-
ci jako baczni obserwatorzy woyli w swoje
mae dziea wasne postrzeganie wiata. Poka-
zali swoj wraliwo i drzemice w nich ta-
lenty. Nam dorosym obserwatorom, widzom
otworzyli bram do wyjtkowego wiata dzie-
cicych przey i wyobrani. Wystawa bdzie
czynna do 28 lutego w Siedzibie Towarzystwa
Mionikw Ziemi Zotoryjskiej przy ul. Szkol-
nej 1 w Zotoryi.
Justyna Kociuk
jestem oligofrenopedagogiem, nauczycielk plastyki, zaj
artystycznych i funkcjonowania w rodowisku oraz terapeutk
wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju maego dziecka
w Orodku Szkolno-Wychowawczym w Zotoryi. Bycie twr-
czym i kreaatywnym nauczycielem jest moim codziennym
i elementarnym obowizkiem. Najwaniejsze w mojej pracy
jest aby to, co ja robi dla Dzieci i Szkoy dawao mi poczucie
spenienia. Odkrywanie i rozwijanie pasji u moich wychowan-
kw daje mi poczucie duej radoci. Prywatnie jestem mam
picioletniej Marysi. Uwielbiam dobre ksiki, podre i ludzi.
Widzie kade dziecko jako pytanie, Bosk zagadk, ktr
trzeba rozwiza, praktykujc w mioci do dziecka sztuk
wychowania Rudolf Steiner
ZAJCIA PLASTYCZNE w pracy
z dziemi niepenosprawnymi
nr 01, luty 2014 3
Skra jest najwikszym organem ludzkiego
ciaa i jednoczenie pierwszym organem zmy-
su, ktrym dziecko odbiera otoczenie. Zmys
dotyku rozwija si bardzo wczenie. W zasa-
dzie rozwija si jako pierwszy ze wszystkich
zmysw. Ju w 6. 8. tygodniu ciy poja-
wia si u podu wraliwo na dotyk w okolicy
ust i nosa, a zaraz potem w okolicy policzkw
i czoa. W 9. 10. tygodniu ciy pojawia si
wraliwo na dotyk w okolicach brody, r-
czek i nek. W 12. 14. tygodniu dziecko
reaguje ju prawie ca powierzchni ciaa. Do
koca ciy niewraliwa na dotyk pozostaje
cz powierzchni gowy (czubek i ty) oraz
plecw, co ma zasadnicze znaczenie w prze-
biegu porodu.
Od okoo 19. 20. tygodnia ciy, w mia-
r rozwoju wkien czuciowych, dziecko zaczy-
na wiadomie poznawa swoje ciao dotyka
rczkami twarzy, ssie kciuk, potra si zdener-
wowa, gdy go zgubi. Szczeglnie wraliwe na
dotyk pozostaj przez wiele miesicy po uro-
dzeniu usta, jzyk i opuszki placw to gw-
nie za ich pomoc dziecko rozrnia ksztaty
i wielko przedmiotw, poznaje podstawowe
pojcia jak mokre, suche, zimne, gorce, szorst-
kie, gadkie... I bardzo wana informacja pro-
ces mielinizacji wkien czuciowych trwa od 6.
miesica ycia podowego do koca pierwszego
roku ycia.
W pocztkowym okresie rozwoju do m-
zgu dziecka atwiej docieraj wraenia dotyko-
we ni wraenia przekazywane przez pozostae
zmysy i s dla niego podstawowym rdem in-
formacji o rodowisku zewntrznym. Dotyk jest
w tym czasie podstaw tworzenia wizi z rodzi-
cami i relacji z otoczeniem, w tym take stosun-
ku emocjonalnego dziecka do jakichkolwiek
bodcw i przedmiotw.
Warto te przypomnie, e dotyk rozwi-
ja si z tego samego listka zarodkowego, co
ukad nerwowy, std m.in. jego wano! Jest
zmysem, ktry rozwija si jako pierwszy i jest
zmysem najwikszym. Moemy prbowa wy-
obrazi sobie ycie bez dobrze funkcjonujcego
wzroku czy suchu, ale czy moemy wyobrazi
sobie ycie bez dotyku...?
Dotyk jzyk ciaa i duszy...
Kiedy dorastamy, tumimy wiadomo iloci
informacji, jak odbieramy i przekazujemy
poprzez dotyk. Ufamy coraz bardziej innym
zmysom i umiejtnociom, takim jak such
czy mowa. A jzyk dotyku nie oszukuje, mwi
o nas i nam najwicej.
Oczywicie nie sposb nie dotyka niemow-
lcia, ale czsto nasz dotyk jest pospieszny, ner-
wowy, przypadkowy, nieprecyzyjny, niepew-
ny i bezradny, wymuszony sytuacj. W mojej
pracy zawodowej prbuj przeamywa te ba-
riery, udzielam wskazwek i porad jak radzi
sobie z codziennymi wyzwaniami zwizanymi
z opiek, pielgnacj, yciem razem z dziec-
kiem. Czsto te instynkt i intuicja rodzicielska
podpowiada nam dobre rozwizania.
Dlatego te moja praca, moje spotkanie z ro-
dzicem i jego maym dzieckiem jest narracj
o wadze zmysu dotyku i wadze prostych, naj-
drobniejszych form bliskiego, cielesnego kon-
taktu z dzieckiem podczas przewijania, kpie-
li, zmiany pieluszki, noszenia, ubierania, a
w kocu specjalnego czasu powiconego na
masa niemowlcia.
Czsto ignorujemy, zapominamy, trudno
nam uwierzy i doceni, jak wielka jest moc
najprostszych form opieki i pielgnacji oraz
pieszczoty. Warto pielgnowa i doskonali te
umiejtnoci, formy, by da sobie szans na
jak najbardziej pene przeycie pierwszych
miesicy i lat ycia naszego dziecka.
Warto umie doceni i warto podj prb
dostrzeenia wagi najprostszych form komuni-
kowania si z dzieckiem, a najprostsz i najdo-
skonalsz form jest wanie dotyk.
Czucie to niezwyka waciwo ludzkie-
go ciaa, bardzo zrnicowany i skompliko-
wany system przekazywania najbardziej pod-
stawowych informacji o wasnym ciele, stanie
otoczenia oraz interakcjach i wzajemnych za-
lenociach midzy nami i innymi osobami.
Bez tego zmysu adna osoba/ istota nie by-
aby w stanie w peni funkcjonowa.
Korzystajc z dotyku instynktownie, cz-
sto nie zdajemy sobie sprawy z tego, ile mu za-
wdziczamy. Jest chyba najmniej docenianym
zmysem czowieka. Mamy wraenie, e do ba-
dania wiata i komunikowania si nawzajem
wystarcza nam mowa, wzrok i such. Wyczuwa-
my bezwiednie podoe, struktur i cechy doty-
kanych przedmiotw, ale w relacjach midzy-
ludzkich, w procesie wychowania, w codzien-
nej pielgnacji, zabawie i opiece nad dzieckiem
ignorujemy rol i moc dotyku, czsto mam
wraenie w obawie przed tym, e rozpuci-
my dziecko, przyzwyczaimy do noszenia, tu-
lenia, gaskania, pieszczot, a jest to oczywisty
i bezsprzeczny kapita woony w rozwj nasze-
go dziecka.
Czucie to zarwno dotykanie, jak i bycie
dotykanym. To odczuwanie pozycji, w jakiej
si znajdujemy, wiadomo ruchu i w rezul-
tacie warunkw, a nawet nastawienia otocze-
nia ku nam.
U noworodka i niemowlcia czucie sta-
nowi podstaw jego komunikacji z otocze-
niem i jest najwaniejszym czynnikiem jego
edukacji rozwojowej, zaczynajc od badania/
poznawania wasnego ciaa (wkadanie r-
czek i stpek do buzi np.), poprzez uczenie
si swoich rodzicw, kiedy si nim opiekuj,
a skoczywszy na tworzeniu informacji o ce-
chach podoa, ubrania, rnych stanw sku-
pienia (woda, powietrze), caej gamy czyn-
nikw, ktre my, doroli, pomijamy, choby
dlatego e informacje o nich zostay skutecz-
nie zintegrowane i zautomatyzowane w na-
szym umyle.
Mylc o dotyku nie chodzi tylko i wy-
cznie o stopie umiejtnoci obsugi dziec-
ka, nie chodzi te tylko i wycznie o stan emo-
cjonalny rodzicw znajdujcych si w pobliu.
Chodzi o bardzo proste zabiegi, ktre
W ROZWOJU MAEGO DZIECKA
O roli dotyku w rozwoju maego dziecka...
poradnik Autystyczny 4
pozwol na zorganizowanie dziecku przy-
jaznego rodowiska, ktre bdzie skania nie-
mowl do cigego doskonalenia swoich umie-
jtnoci i zachowa w zakresie, jaki samo uzna
za bezpieczny, bez nieuzasadnionego urucha-
miania mechanizmw obronnych. To bdzie
drog na ufne podejmowanie prb badania
przedmiotw, przestrzeni i osb pozwoli na
optymalny stopie penego, wszechstronnego
rozwoju.
Decyt odpowiedniej iloci i jakoci bod-
cw czuciowych moe prowadzi do zakce
funkcjonowania dziecka w sferze kontaktw
spoecznych. Ponadto determinuje podstawo-
we procesy organizmu, jak trawienie, oddy-
chanie, odporno na choroby, reakcje na stres,
sposoby i skuteczno odbioru, analizy oraz
moliwoci wykorzystania informacji pyn-
cych z otoczenia.
W brzuchu mamy maluch dowiadcza ci-
le okrelonych bodcw sensorycznych, czu-
ciowych. Kiedy si rodzi, wchodzi w zupenie
now rzeczywisto, pen nieznanych, cza-
sami niemiych wrae. Kade dowiadcze-
nie jest dla dziecka wane w procesie kszta-
towania obrazu wiata oraz wasnej w nim roli
i pozycji. Dlatego tak bardzo istotna okazuje
si wiadomo rodzicw, a take personelu
medycznego, jak podstawowe znaczenie dla
rozwoju niemowlt i maych dzieci ma rodzaj,
jako i natenie wzajemnych kontaktw.
Szczegln grup dzieci s tutaj dzieci przed-
wczenie urodzone.
Istniej rne formy stymulacji czuciowej
maego dziecka. Jedn z nich jest propono-
wany coraz czciej w ostatnim czasie masa
Shantali.
Dziecko jest nieustannie dotykane przez
swoich rodzicw. Czuje ich ramiona, donie,
wosy, bicie serca, czuje podoe, na ktrym
ley. Jest noszone, przekazywane z rk do rk,
wkadane do wanienki z wod, kpane, ubie-
rane. Dotyka, drapie, ssie pier, ssie samo sie-
bie to nowe doznania/ dowiadczenia, inne
ni te, ktre pochodz z okresu rozwoju po-
dowego.
P. Zawitkowski twierdzi, e naprawd nie
jest wszystko jedno jak podniesiemy dziecko
z przewijaka, w jaki sposb zmienimy mu pie-
luszk, jakie zabawy i kiedy je zaproponujemy.
Te najprostsze zabiegi pielgnacyjne mog sta
si zarwno dla dziecka, jak i dla nas rodzicw,
czynnociami przynoszcymi mnstwo radoci,
szczcia i spokoju. Ale pamitajmy, e te naj-
prostsze czynnoci wymagaj od nas najwik-
szej i staej uwagi, koncentracji, a przede wszyst-
kim czasu. Warto wyeliminowa stres, popiech,
nerwowo, a wprowadzi spokj i potraktowa
te czynnoci jako zabaw zmierzajc do gb-
szego poznania siebie nawzajem.
Uprzedzajmy nasze dzieci ciaem i go-
sem o tym, co i jak chcemy przy nich zrobi.
W trakcie takiej czynnoci starajmy si utrzy-
mywa kontakt wzrokowy z naszym male-
stwem, zainteresujmy je nasz twarz, zain-
teresujmy go wasnym ciaem, nkami, rcz-
kami. To buduje tak wany schemat wasnego
ciaa i zarazem jego wiadomo.
Nigdy do przypominania o tak wanych,
podstawowych prawdach. Bardzo atwo o nich
zapominamy w codziennych troskach, zabie-
ganiu i stresie.
Masa niemowlcia masa Shantali...
Masa niemowlcia zapewnia potomstwu bar-
dzo bliski kontakt dotykowy. Delikatny do-
tyk i gaskanie poprawia dziaanie waciwie
wszystkich systemw decydujcych o prawi-
dowym funkcjonowaniu organizmu (oddy-
chanie, krenie, trawienie, wydalanie, ukad
gruczow dokrewnych, ukad nerwowy).
Taki bliski kontakt zyczny okazuje si nie-
zbdny nie tylko dla ycia i zdrowia niemowl-
cia, ale i dla matki oraz jej zdolnoci do odpo-
wiedniej pielgnacji potomstwa.
Badania wykazay, ze rozwj dzieci, ktre
przez cay czas/ dzie nie trac bliskiego, zycz-
nego kontaktu z matk, jest pod kadym wzgl-
dem znacznie szybszy. W myl teorii przywi-
zania, mae dziecko jest ukierunkowane na kon-
takt z jedn wybran osob. Wszystkie jej reak-
cje s zwrcone monotropowo w jej kierunku.
Ju na bardzo mae dziecko ogromny wpyw ma
stan emocjonalny osoby, ktra z nim przebywa.
Bezporedni kontakt dotykowy z matk stanowi
dla niemowlcia rdo dozna kinestetycznych
oraz bodziec stymulujcy rozwj ukadu nerwo-
wego. Masa stanowi take czynnik wspoma-
gajcy bardzo istotne stadium rozwoju osobo-
woci dziecka. Doznania dotykowe pozwalaj
dziecku stworzy siebie, pozna wasne cia-
o, wyznaczy jego granice i uwiadomi sobie
wasn odrbno.
Zaspokojenie potrzeby kontaktu emocjonal-
nego gwarantuje dziecku poczucie bezpiecze-
stwa. Przywizanie peni funkcj ochrony przed
sytuacjami grocymi jakim niebezpiecze-
stwem, uwalnia od lku przez nieznanymi oso-
bami, przedmiotami i miejscami, przed ciemno-
ci, zwierztami oraz od lku wywoywanego
przez gwatowne ruchy. To take odporno na
stres i wzmacnianie systemu immunologicznego.
Masa jest lekcj odpornoci na stres. Jest
podstaw rozwoju silnej, trwaej wizi emocjo-
nalnej z matk, przez co dziecko rozwija zaufa-
nie do siebie i innych ludzi, co odgrywa wan
rol w ksztatowaniu osobowoci dziecka.
Renata UlmanBogusawska
psycholog dziecicy, logopeda, terapeuta SI drugiego stop-
nia, terapeuta wczesnej interwencji, Certykowany Instruktor
masau Shantali. Specjalizuje si w psychologii klinicznej
dziecka oraz w psychologii rozwoju i wychowania. Prywatnie
szczliwa ona i rwnie szczliwa mama Marysi i Tom-
ka. Biega, fotografuje codzienno i bardzo dobrze gotuje.
W wolnych chwilach zgbia kultur Hiszpanii. Niezmiennie
zafascynowana Czowiekiem. Z pasj prowadzi Gabinet Tera-
pii Dziecicej SENSUUM www.sensuum.com.pl
Literatura:
Bogdanowicz Marta Dotyk w terapii
Giczewska Aneta Fenomen dotyku
Hirscher Petra Masa niemowlt
Schlomer Bettina Masa dziecka. Jak zapewni prawi-
dowy rozwj zyczny, emocjonalny i dobre samopoczu-
cie malucha
Zawitkowski Pawe Dotyk jzyk ciaa i duszy
GABINET TERAPII DZIECICEJ
SENSUUM
ul. Skoroszewska 5 lok. 100,
klatka C
02-495 Warszawa
os. Skorosze
Tel. 502 379 381
www.sensuum.com.pl
e-mail: rboguslawska@op.pl
Kompleksowa diagnostyka
dzieci w wieku 0. 12. rok ycia
Profesjonalna pomoc dzieciom
przedwczenie urodzonym
i dzieciom z grupy wysokiego ryzyka
Konsultacje
Terapia
Wspomaganie
rozwoju
Poradnictwo
Prol Psychoedukacyjny
PEP-R
Szkolenia, warsztaty,
prelekcje
psycholog dziecicy
logopeda
neurologopeda
terapeuta Integracji
Sensorycznej
pedagog
terapeuta wczesnej
interwencji
nr 01, luty 2014 5
Informacji na temat kynoterapii (dogoterapii)
jest coraz wicej. Wchodzc na stron Polskie-
go Towarzystwa Kynoterapeutycznego znaj-
dziemy tam wszelkie informacje na temat pracy
kynoterapeuty, psa terapeutycznego, warunkw
jakie musz spenia, wzory dokumentw, itd.
To, co wedug mnie jest podstaw do zajmo-
wania si kynoterapi to wiadomo ograni-
cze jakim podlaga czowiek pracujcy z psem,
pies pracujcy z czowiekiem oraz szacunek dla
psa jako istoty ywej, majcej okrelone potrze-
by nie tylko zjologiczne, ale te emocjonalne.
Kiedy rozpoczynaam swoj przygod z ky-
noterapi nie przypuszczaam nawet jak mao
wiem o psach. Pomimo tego, e w zasadzie
przez cae swoje ycie miaam psy, kochaam
psy, okazao si, e nie wiem prawie nic o ich
zachowaniu, o tym, w jaki sposb z nimi po-
stpowa. Nie zdawaam sobie sprawy jak wa-
n rol w pracy z psami odgrywa zbudowanie
zaufania psa do przewodnika oraz umiejtnoci
czytania psa przez przewodnika.
Jako dziecko miaam psa rasy mieszanej.
Dostaam go kiedy miaam lat kilka. Ju dzi nie
pamitam ile. Pies nie by trenowany. Nie funk-
cjonowao nawet wtedy pojcie trening. Bya
tresura. Tresowany pies te nie by. Po prostu
funkcjonowa w naszej rodzinie. Nie pamitam
tego, jedynie z opowieci rodzicw oraz babci
wiem, e pies by papierkiem lakmusowym mo-
jego samopoczucia. Kiedy byam smutna, pies
te by smutny. Kiedy byam radosna, te by
radosny. Kiedy ja pakaam, paka i on. Bya
pomidzy nami wi oparta na czym dla czo-
wieka dorosego nieuchwytnym. Trudno powie-
dzie, e ten pies mnie terapeutyzowa, na pew-
no nie byo to dziaanie celowe. Jednak dla cho-
rowitej jedynaczki z nadopiekuczymi rodzi-
cami ten pies by najlepszym, co mogo jej si
przytra.
Drugi pies w moim yciu by ju tresowany.
Tresowany standardowymi metodami opartymi
na teorii dominacji Johna Fishera. Teoria ta m-
wia, i w celu uoenia psa naley wytwo-
rzy ukad hierarchiczny poprzez wymuszanie
okrelonych zachowa. Wicej miao to wspl-
nego z zastraszaniem i tamszeniem zwierz-
cia ni z nauk. Efektem bya zamana psychi-
ka psa, ktrego zachowanie opierao si na pr-
bie si. A e pies by rasy owczarek niemiecki,
w dodatku zdecydowanie w grnych granicach
wymiarw dla rasy... atwo sobie wyobrazi,
e proces dominowania psa nie by atwy. Jed-
nak, mimo wszystko, relacje midzy nim a mn,
12-latk wwczas, opieray si nie na hierarchii
siy, ale na porozumieniu wymykajcym si do-
rosym. Nie byam przewodnikiem tego psa,
byam jego wsptowarzyszk, a on by moim
wsptowarzyszem.
Pies by przy mnie zawsze, kiedy by mi po-
trzebny. Jego nie wyraane werbalnie zrozu-
mienie, wspczucie, jego spokojna, ale staa
obecno, a przede wszystkim to, e nie wyma-
ga ode mnie niczego, e nie ocenia mnie, nie
wartociowa mojego wygldu, efektw w na-
uce, zachowania dawao mi poczucie bezpie-
czestwa. Uciekajc od ludzi na kilkugodzinne
spacery z psem czuam si spokojna i na waci-
wym miejscu.
Teraz, po wielu latach, jako osoba dokszta-
cona, zaznajomiona z pewnymi sprawami, po
przejciu bada, ktre wykazay, e z ca pew-
noci nie jestem osob neurotypow, mog
stwierdzi, e dziki tym psom moje ycie byo
atwiejsze, a pomimo braku jakiejkolwiek tera-
pii dziki nim nauczyam si nie ucieka obec-
noci innych istot, w tym ludzi.
Pierwszego psa kupiam dopiero jako osoba
mocno dorosa. Owczarek australijski typ ame-
rykaski, zwany inaczej Aussie. Oczywicie,
w niewiadomoci swojej popeniam standar-
dowy bd kierujc si na szkolenie oparte na
teorii dominacji Fishera. Miaam jednak prze-
ogromne szczcie, poniewa Pies by mdrzej-
szy ode mnie. Traf chcia, e syn mojego part-
nera mia zaburzenia rozwojowe i Mj Pies za-
cz zachowywa si przy dziecku w bardzo
specyczny sposb. Ju jako kilkumiesicz-
ny szczeniak prowadzi dziecko przez sytu-
acje stresujce, nowe, nieznane, wywoujce
u modego poczucie dyskomfortu. Obserwujc
Psa i dziecko doszlimy wspl-
nie z partnerem do wniosku,
e moe warto byoby pokusi
si o bardziej profesjonalne
wykorzystanie
tej naturalnej
sk onnoci .
Udalimy si wic do przemiej osoby, pani
Asi, ktra jest kynoterapeutk, behawiorystk
psi i trenerk. Pani Asia jako pierwsza zwr-
cia nam uwag, e wszelkie problemy zwierzt
le nie w zwierztach, ale we wacicielach i e
pracujc z Psem powinnimy zacz od pracy
nad sob.
Zacza si wic duga i mozolna praca pod
okiem pani Asi, ktra zarzucia mnie literatu-
r fachow z zakresu behawioru psw. Dziki
pani Asi zaczam zdawa sobie spraw z tego,
jak lepy jest czowiek w porwnaniu z psem.
Pies bezbdnie odczytuje nasz nastrj, nasze
samopoczucie pscyho-zyczne. Pies dokadnie
wie kiedy jestemy chorzy, kiedy jestemy zm-
czeni, kiedy jestemy smutni czy zdenerwowa-
ni. A czy przecitny waciciel psa potra po-
wiedzie w jakim stanie jest jego podopiecz-
ny? Dziki zajciom z pani Asi nauczyam si
czyta zachowanie psw. Potra teraz odr-
ni zachowanie rzeczywicie agresywne od za-
chty do zabawy, wiem dlaczego pies przywo-
ywany nie biegnie wprost do waciciela, dla-
czego kadzie si, udaje, e nie syszy, zwal-
nia kroku zamiast przyspiesza. Wiem kiedy
pies jest zmczony, zdenerwowany, zaniepoko-
jony czy przestraszony. Wiedza ta jest kluczo-
wa dla wsppracy z psem pracujcym w tera-
pii. Jest kluczowa do nawizania z psem relacji
opartej na bezwzgldnym zaufaniu psa do jego
przewodnika. Nie na dominacji, ale na zaufa-
niu. To jest podstawowa praca jak musi wyko-
na waciciel przewodnik psa terapeutyczne-
go. Relacja pies-przewodnik w adnym wypad-
ku nie moe by oparta na strachu. Pies czuj-
cy strach przed przewodnikiem jest niestabilny
emocjonalnie, nie mona przewidzie jego re-
akcji, gdy posuszestwo wymuszone nie jest
posuszestwem bezwzgldnym. Pies ufajcy
swojemu przewodnikowi jest psem przewidy-
walnym i wykona kade polecenie, poniewa
w jego pojciu przewodnik jest tym, ktry wie
i zawsze postpuje susznie.
Po kilku miesicach zdecydowalimy si na
kupno drugiego psa, konkretnie Suczki, take
owczarek australijski typ amerykaski. Z punk-
tu widzenia przydatnoci terapeutycznej by to
strza w 10. Jak si pniej okazao, z tej ho-
dowli wyszo te kilka innych psw, ktre pra-
cuj jako terapeuci.
Mielimy zatem dwa psy przygo-
towywane do pracy terapeutycznej.
Z PSEM
PRZEZ
YCIE
Ludzie rodz si po to, aby mogli si nauczy jak dobrze
y kocha innych i by miym (...) Psy od pocztku wiedz
jak to robi, dlatego nie potrzebuj tak duo czasu

s.6
nr 01, luty 2014 9
Nie masz pomysw na zabawy z dzieckiem? Nie wiesz, jak ksztato-
wa jego zainteresowania? Chcesz wprowadzi co nowego i pobudzi
dziecic wyobranie? W tym miejscu znajdziesz kilka atwych i tanich
sposobw, ktre moesz wykorzysta ju teraz.
MASA SOLNA
Najbardziej popularna
masa, ktra pomaga roz-
wija motoryk ma i kre-
atywne mylenie prosta,
tania i plastyczna. Moemy
j ugniata, robi placuszki,
waeczki i kuleczki, moe-
my ozdabia j patyczkami,
albo koralikami. Tyle fraj-
dy, a potrzebowa bdzie-
my tylko: mki, soli i wody wszystko mieszamy i gotowe.
MEMORY
DOTYKOWE
Szukamy par? Tylko jak?
Uywamy paluszkw, aby
je znale. Memory sen-
soryczne wiczy pami,
rozwija zmys dotyku,
uczy poj: gadki, szorst-
ki, mikki, liski itp.. Za-
krtki, materiay o rnej
fakturze, klej magic i gra
gotowa.
DODAWANIE
Twoje dziecko lubu-
je si w matematyce?
Potra ju liczy, roz-
rnia cyfry? Naucz
go dodawa. Do przy-
gotowania wystarczy
kartka, kostki do gry,
kamyczki i zakrtki na
ktrych wypisujemy
cyfry.
A jak si bawi? Dziecko i dorosy rzucaj kostk. Pytamy dziecko
o ilo oczek, ktre wypady na obu kostkach i prosimy o odnalezie-
nie takich samych iloci na dwch pozostaych. Ukadamy kostki na
planszy mwic: 5 i 5 to 10. Nastpnie raz jeszcze pytamy dziecko
o ilo oczek i po prawidowej odpowiedzi prosimy o pooenie od-
powiedniej iloci kamyczkw pod kostk. Moemy wtedy powtrzy
5 kamyczkw i 5 kamyczkw daje nam 10 kamyczkw . Na kocu
przypasowujemy odpowiednie zakrtki. Po kilku takich razach, mo-
na wprowadzi sownictwo: doda, rwna si. Do dziea!
Wszystkie propozycje znajdujce si tutaj mona wykorzysta. Jeli
macie sugestie, co do zamieszczanych pomocy, albo zainteresowani
jestecie zabawami w konkretnym kierunku to piszcie.
Agnieszka Chudziej
pedagog, nauczyciel wychowania przedszkolnego, nauczyciel Montessori; pracuje w przed-
szkolu Montessori, prowadzi zajcia z ceramiki oraz dziaa w Fundacji Aktywnej Rehabilitacji.
to, e moe by nie tylko wesoo i przyjemnie,
ale e zdarzaj si trudne momenty. Konieczne
jest opracowanie na wypadek ich wystpienia
procedury awaryjne. I najwaniejsze trzeba
uprzedzi wychowawc o problemach dziecka
(najlepiej spisa je waz z prostymi sposobami
radzenia sobie z nimi) i przygotowanych pla-
nach awaryjnych. Warto zaopatrzy dziecko
w plan dnia na pimie. Ustalenie pr kontak-
tu z rodzicami te bywa pomocne, by dziecko
co pi minut nie prbowao si z nami czy,
ale te bymy mu nie zakcali pobytu dziecka
poza domem niepotrzebnymi telefonami. Pory
te powinny take zosta zapisane w planie dnia.
I by i dziecko wypoczo, i rodzic nie zwario-
wa, konieczne jest obustronne przestrzega-
nie tych pr. Wreszcie pozostaje cieszy si,
e dziecko jest na tyle samodzielne, e podjo
wyzwanie wyjazdu bez rodzicw.
We wszystkim, o czym pisz trzeba jednak
zachowa umiar. W kocu pamita naley, e
ma by to okres wypoczynku i miego spdza-
nia czasu. Nie musimy zwiedza poowy Europy,
przygotowywa si do mistrzostw wiata w roz-
maitych dyscyplinach sportowych, robi wyci-
gw ile atrakcji dziennie dziecku zorganizuje-
my. Plany maj suy eliminacji niebezpieczne-
go ryzyka i poczucia zagroenia, ale nie powin-
ny by elementem restrykcji i szantau adnej ze
stron. Wato te zwrci uwag, by podejmowa-
ne aktywnoci byy bezpieczne dla dziecka i jego
otoczenia. I sprawiay wszystkim przyjemno.
Grayna Ulman
artystka, arteterapeutka, trenerka szkole osb dorosych,
wsppracujca ze stowarzyszeniami straniczymi i pracuj-
cymi z osobami niepenosprawnymi, od 2010 roku prowadz-
ca szkolenia dla rodzicw dzieci z zaburzeniami zachowania,
matka trzech niezwykych, wymagajcych synw, autorka
bloga Nie-poradnik Gawa
Zachowujemy normalny
porzdek dnia
Przygotowujemy wsplnie plany
i realizujemy je rozsdnie
Planujemy spdzanie czasu
na wieym powietrzu
Uwzgldniamy alternatywy
dla ryzykownych punktw programu
Dbamy o relacje
Gromadzimy materiay na zabaw
pod dachem
Przygotowujemy skarbiec pomysw
Unikamy dugiego siedzenia przed
komputerem i telewizorem
Pamitamy o bezpieczestwie dziec-
ka i jego otoczenia
Nastawiamy si na wspln
dobr zabaw
ZABAWY Z DZIECKIEM
Orodek Szkolno-Wychowawczy
im. Janusza Korczaka
ul. Staszica 2, 59-500 Zotoryja
tel./fax: 76 8783 372
soszwzlotoryja@gmail.com
www.soszw.info
Dynamiczna i zintegrowana ze rodowiskiem lokal-
nym placwka owiatowa szkolnictwa specjalnego.
Uczszczaj do nas dzieci niepenosprawne intelektualnie
w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym, a take ze
sprzonymi decytami rozwojowymi. W Orodku dziaa
Szkoa Podstawowa, Gimnazjum i Szkoa Zawodowa. Dla
osb niepenosprawnych w stopniu gbokim prowadzimy
zajcia rewalidacyjno-wychowawcze. Dla dzieci spoza Zo-
toryi zapewniamy caodobow opiek w internacie. Mamy
profesjonalnie przygotowan, wykwalikowan i kreatywn
kadr oligofrenopedagogw, logopedw, psychologa,
arteterapeutw oraz pedagoga. Proponujemy rnorod-
no innowacyjnych i niekonwencjonalnych metod pracy,
opartych na wielozmysowym poznawaniu otaczajcego
wiata, rodzinn i przyjazn atmosfer, nowoczenie
wyposaone gabinety, wielospecjalistyczn i funkcjonal
diagnoz kadego wychowanka, autorskie programy
edukacyjno-terapeutyczne, rewalidacyjne i wychowawcze.
Staramy si tworzy w naszym Orodku miejsce otwarte
i przyjazne dziecku oparte na waciwych wzorcach
postpowania i przygotowujce do samodzielnego ycia.
Przebywajcym u nas wychowankom zapewniamy mi
i przyjazn atmosfer oraz indywidualne podejcie do
kadego ucznia. Stwarzamy warunki waciwego rozwoju,
nauki, jak rwnie dbamy o ich rozwj psychozyczny.
W naszym Orodku motywujemy uczniw pozytywnie
pokazujc im ile ju osignli. Uczymy pokonywania
trudnoci i czerpania radoci z kadego, choby najmniej-
szego sukcesu. Mottem Specjalnego Orodka Szkolno-
-Wychowawczego im. Janusza Korczaka s sowa patrona
mw dziecku, e jest dobre, e moe, e potra. Od
50 lat staramy si, aby te sowa znalazy odzwierciedlenie
w pracy z naszymi wychowankami.
FERI E W PUNKTACH:

Wszelkie prawa zastrzeone zakaz kopiowania, udostpniania w czci i/ lub w caoci bez zgody autorw zabronione