Projekt z dnia 22 maja 2014 r.

U S T AWA
z dnia . 2014 r.
o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektrych innych ustaw
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z
pn. zm.
1)
) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 42 2 i 3 otrzymuj brzmienie:
2. Sd orzeka, na okres nie krtszy ni lat 3, zakaz prowadzenia wszelkich
pojazdw albo pojazdw okrelonego rodzaju, jeeli sprawca w czasie popenienia
przestpstwa wymienionego w 1 by w stanie nietrzewoci, pod wpywem
rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia okrelonego w art. 173, 174 lub
177.
3. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych na
zawsze w razie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 178a 4 lub jeeli
sprawca w czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 173, ktrego
nastpstwem jest mier innej osoby lub ciki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w
czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 177 2 lub w art. 355 2, by
w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca
zdarzenia, chyba e zachodzi wyjtkowy wypadek, uzasadniony szczeglnymi
okolicznociami.;
2) w art. 43 1 otrzymuje brzmienie:
1. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz zakazy
i nakaz wymienione w art. 39 pkt 2, 2d i 2e orzeka si w latach, od roku do lat 10,

1)
Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83,
poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003
r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r.
Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz.
7 57, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz.
1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i
Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr
214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190,
poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz.
625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz.
1474 i Nr 240, poz. 1602, z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130, Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245, Nr 72,
poz. 381, Nr 94, poz. 549, Nr 117, poz. 678, Nr 129, poz. 734, Nr 133, poz. 767, Nr 160, poz. 964, Nr 191,
poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 233, poz. 1381 i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 611, z 2013 r. poz. 849,
905, 1036 i 1247 oraz z 2014 r. poz. 538.
2
zakazy oraz obowizek wymienione w art. 39 pkt 2a, 2b i 3 orzeka si w latach, od roku
do lat 15, zakaz wymieniony w art. 39 pkt 2c orzeka si w latach, od lat 2 do 6.;
3) w art. 47:
a) 1 otrzymuje brzmienie:
1. W razie skazania sprawcy za umylne przestpstwo przeciwko yciu lub
zdrowiu albo za inne przestpstwo umylne, ktrego skutkiem jest mier
czowieka, ciki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub
rozstrj zdrowia sd moe orzec nawizk na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.,
b) po 2 dodaje si 3 w brzmieniu:
3. W razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art. 173, 174,
177 lub w art. 355, jeeli sprawca by w stanie nietrzewoci lub pod wpywem
rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia, sd orzeka nawizk w
wysokoci co najmniej 10 000 zotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego
mierci w wyniku popenionego przez skazanego przestpstwa, nawizk na rzecz
osoby najbliszej, ktrej sytuacja yciowa wskutek mierci pokrzywdzonego ulega
znacznemu pogorszeniu. Jeli ustalenie takiej osoby nie jest moliwe, sd orzeka
nawizk na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej.;
4) w art. 49 2 otrzymuje brzmienie:
2. W razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art. 178a 1, 179 lub
art. 180, sd orzeka wiadczenie pienine wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz
Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokoci co
najmniej 5 000 zotych, a w razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art.
178a 4 co najmniej 10 000 zotych, do wysokoci okrelonej w 1.;
5) po art. 180 dodaje si art. 180a w brzmieniu:
Art. 180a. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu,
prowadzi pojazd mechaniczny, pomimo cofnicia uprawnie do prowadzenia pojazdw
na mocy decyzji waciwego organu,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat
2..
3
Art. 2. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90,
poz. 557, z pn. zm.
2)
) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 197 po 1 dodaje si 1a w brzmieniu:
1a. Jeeli sposb podania wyroku do publicznej wiadomoci nie zosta
okrelony w wyroku, sd moe orzec o podaniu wyroku do publicznej wiadomoci przez
umieszczenie odpisu z wyroku lub wycigu z wyroku, ze wzmiank dotyczc
prawomocnoci, na stronie Biuletynu Informacji Publicznej sdu.;
2) w art. 206 3 otrzymuje brzmienie:
3. Przepisy 1 i 2 maj odpowiednie zastosowanie do wykonania orzeczenia o
wiadczeniu pieninym na rzecz Skarbu Pastwa lub Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, o nawizce na rzecz Skarbu Pastwa
oraz o przepadku, jeeli jego przedmiotem jest kwota pienina, z tym e okres
rozoenia na raty tych nalenoci nie moe przekroczy 1 roku..
Art. 3. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012
r. poz. 1137, z pn. zm.
3)
) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 2 po pkt 83 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 84-85w brzmieniu:
84) blokada alkoholowa urzdzenie techniczne blokujce dziaanie silnika pojazdu
silnikowego i pojazdu szynowego w przypadku, gdy poziom alkoholu w
wydychanym przez kierujcego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w
1 dm
3
;
85) kalibracja blokady alkoholowej og czynnoci sucych wzorcowaniu blokady
alkoholowej oraz regulacji tego urzdzenia w sposb umoliwiajcy spenienie
wymaga, o ktrych mowa w art. 2 pkt 84.;
2) w art. 38 po pkt 4 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 4a i 4b w brzmieniu:

2)
Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000
r. Nr 60, poz. 701, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1318, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 111, poz. 1194 i Nr
151, poz. 1686, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 121, poz. 1033 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz.
1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz.
2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr
104, poz. 708 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 96, poz. 620 i Nr 214, poz. 1344,
z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 22, poz. 119, Nr 62, poz. 504, Nr 98, poz. 817, Nr 108, poz. 911, Nr 115, poz.
963, Nr 190, poz. 1475, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 34, poz. 191, Nr 40, poz. 227,
Nr 125, poz. 842 i Nr 182, poz. 1228, z 2011 r. Nr 39, poz. 201 i 202, Nr 112, poz. 654, Nr 129, poz. 734, Nr
185, poz. 1092, Nr 217, poz. 1280 i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 908, z 2013 r. poz. 628 i 1247 oraz z
2014 r. poz. 287 i 619.
3)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1448, z 2013 r.
poz. 700, 991, 1446 i 1611 oraz z 2014 r. poz. 312, 486 i 529.
4
4a) zawiadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym z wynikiem
pozytywnym, w zakresie wyposaenia pojazdu w blokad alkoholow, w
przypadku, o ktrym mowa w art. 13 ust. 5 pkt 7 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o
kierujcych pojazdami.
4b) aktualny dokument potwierdzajcy kalibracj blokady alkoholowej, wystawiony
przez producenta urzdzenia lub jego upowanionego przedstawiciela.;
3) w art. 81
a) w ust. 11 po pkt 9 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 10 w brzmieniu:
10) wyposaony w blokad alkoholow.,
b) po ust. 12 dodaje si ust. 12a w brzmieniu:
12a. Badanie techniczne pojazdu wyposaonego w blokad alkoholow
przeprowadza si po przedstawieniu dokumentu potwierdzajcego kalibracj
blokady alkoholowej, wystawionego przez producenta urzdzenia lub jego
upowanionego przedstawiciela.,
c) po ust. 16 dodaje si ust. 17 w brzmieniu:
17. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia,
wymagania funkcjonalne, wymogi techniczne oraz czstotliwo kalibracji blokady
alkoholowej, uwzgldniajc dostpno rynkow takich urzdze oraz konieczno
zapewnienia bezpieczestwa ruchu drogowego.;
4) w art. 135:
a) w ust. 1 w pkt 1 po lit. h rednik zastpuje si przecinkiem i dodaje si liter i w
brzmieniu:
i) stwierdzenia prowadzenia pojazdu niewyposaonego w blokad alkoholow, w
przypadku, o ktrym mowa w art. 13 ust 5 pkt 7 ustawy z dnia 5 stycznia 2011
r. o kierujcych pojazdami, lub braku dokumentu, o ktrym mowa w art. 38
pkt 4a lub 4b;;
b) po ust. 2 dodaje si ust. 3 w brzmieniu:
3. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt i, w zakresie braku dokumentu,
o ktrym mowa w art. 38 pkt 4a lub 4b, starosta wydaje zatrzymane prawo jazdy po
przedstawieniu dokumentu..
Art. 4. W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujcych pojazdami (Dz. U z 2014 r.
poz. 600) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 13 w ust. 5 po pkt 6 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 7 w brzmieniu:
5
7) ograniczenia uprawnienia do kierowania wycznie pojazdem wyposaonym w
blokad alkoholow, o ktrej mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997
r. Prawo o ruchu drogowym.;
2) w art. 103:
a) w ust. 1 po pkt 4 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 5 w brzmieniu:
5) stwierdzenia na podstawie prawomocnego mandatu karnego, wyroku sdowego
lub orzeczenia organu orzekajcego w sprawie o naruszenie w postpowaniu
dyscyplinarnym, e osoba nie przestrzega ograniczenia, o ktrym mowa w art.
13 ust. 5 pkt 7.,
b) po ust. 6 dodaje si ust. 7 i 8 w brzmieniu:
7. Wydajc decyzj o przywrceniu uprawnie do kierowania pojazdami po
ustaniu przyczyny, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 4, zwizanej z prowadzeniem
pojazdu w stanie nietrzewoci, lub w ust. 1 pkt 5, starosta wpisuje do prawa jazdy
na okres 3 lat informacj o ograniczeniu, o ktrym mowa w art. 13 ust. 5 pkt 7.
Wpis dokonywany jest z urzdu, w formie wymiany prawa jazdy, po dokonaniu
przez osob ubiegajc si o przywrcenie uprawnienia opaty, o ktrej mowa w
art. 10 ust. 1, oraz opaty ewidencyjnej.
8. Decyzja, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 5, wydawana jest na okres 12
miesicy.;
3) w art. 139 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
3) art. 13 ust. 1 pkt 1 lit. b, art. 43 ust. 2 pkt 4, art. 44 ust. 1 pkt 2 lit. b i ust. 3 pkt 2,
art. 67 ust. 2 pkt 2, art. 82 ust. 1 pkt 4 lit. c, art. 91-95, art. 98, art. 99 ust. 1 pkt 3
lit. c, pkt 4, ust. 2 pkt 1 lit. b, oraz ust. 3 oraz art. 100, art. 101, art. 102 ust. 1 pkt 2
w zakresie kursu reedukacyjnego, o ktrym mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 oraz art.
103 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2, art. 105 ust. 1 i 2, art. 112 ust. 1 pkt 1 lit. b, art. 124
ust. 7 i ust. 10 pkt 2, art. 125 pkt 10 lit. c-f i lit. g w zakresie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit.
b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, pkt 13 oraz pkt 16
w zakresie art. 140 ust. 1 pkt 3 i pkt 4 lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym, oraz art. 136 ust. 1-3, ktre wchodz w ycie z dniem 4
stycznia 2016 r..
Art. 5. Art. 99 ust. 1 pkt 5 oraz art. 100, art. 101, art. 102 ust. 1 pkt 2, ustawy z dnia 5
stycznia 2011 r. o kierujcych pojazdami, w zakresie kursu reedukacyjnego, o ktrym mowa
w art. 99 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujcych pojazdami, wchodz w
6
ycie z dniem wejcia w ycie ustawy z dnia . o zmianie ustawy Kodeks karny oraz
niektrych innych ustaw.
Art. 6. Ustawa wchodzi w ycie po upywie 30 dni od dnia ogoszenia.




























7
U Z A S A D N I E N I E

Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektrych innych ustaw
odpowiada na potrzeb bardziej zdecydowanego i efektywnego dziaania na rzecz
wyeliminowania zjawiska prowadzenia pojazdw mechanicznych w stanie nietrzewoci.
Liczba prowadzcych pojazd mechaniczny w stanie nietrzewoci, pomimo licznych
dziaa, zarwno o charakterze prawnym, jak i pozaprawnym, wci utrzymuje si
na wysokim poziomie, stwarzajc powane zagroenie dla bezpieczestwa komunikacji.
Jakkolwiek nieznaczny spadek nietrzewych kierowcw w ostatnich latach, szczeglnie
w kontekcie znacznie intensywniejszych wysikw Policji w zakresie kontroli trzewoci
kierowcw, daje nadziej na odwrcenie negatywnego zjawiska, to jego skala i zwizany
z tym niebezpieczestwo wymagaj bardziej stanowczej reakcji pastwa.
Statystyki ukazujce struktur kar orzekanych za przestpstwa przeciw bezpieczestwu
w komunikacji popeniane w stanie nietrzewoci unaoczniaj niepokojce zjawisko
polegajce na coraz czstszych przypadkach powtrnego prowadzenia pojazdw w stanie
nietrzewoci, co stanowi czyn zabroniony z art. 178a 4 Kodeksu karnego. W roku 2012
skazano 12 527 osb, podczas gry rok wczeniej 10 039. W porwnaniu z ogln liczb
pijanych kierowcw liczby te sugeruj, e reakcja karna jest niewystarczajco skuteczna.
Oczywicie w duej mierze jest to wyraz szerszego problemu zwizanego ze struktur kar
polskiego systemu, w ktrym dominujca reakcj karn jest pozbawienie wolnoci
z warunkowym zawieszeniem. Tym niemniej wydaje si, e istnieje potrzeba efektywniejszej
reakcji karnej na opisane wyej zachowania. Dlatego projektodawca kadzie nacisk na te
elementy reakcji karnej, ktre mog stanowi wiksz dolegliwo dla sprawcy.
W zwizku z powyszym odpowiednie wydaje si rozwizanie majce na celu
zwikszenie dolegliwoci zwizanych m.in. z dugoci rodka karnego, polegajcego
na zakazie prowadzenia pojazdw, czy te obowizkiem zapaty nawizki. W przekonaniu
projektodawcy reakcja polegajca na zwikszaniu surowoci sankcji karnej
poprzez zaostrzenie granic wymiaru kary nie stanowi bowiem efektywnego
i uzasadnionego rozwizania, tote kierunek zmian powinien by zwizany z alternatywnymi
koncepcjami.
8
Intencj podjtych prac jest zatem, by w przypadku spenienia przesanek
wymienionych w art. 42 2 Kodeksu karnego tj., jeeli sprawca w czasie
popenienia przestpstwa przeciwko bezpieczestwu w komunikacji by w stanie
nietrzewoci, pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia okrelonego
w art. 173, 174 lub 177 Kodeksu karnego, sd orzeka rodek karny w postaci
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdw albo pojazdw okrelonego rodzaju na
okres od lat 3 do lat 15. Ustawowa dugo rodka karnego, o ktrym mowa
w art. 39 pkt 3 Kodeksu karnego, ulegaby zatem zwikszeniu do 15 lat, przy czym
zachowana zostaaby dolna granica jednego roku. Minimalna granica 3 lat stanowiaby zatem
swego rodzaju lex specialis obejmujce przesanki wymienione w art. 42 2 Kodeksu
karnego. Tym samym zwikszona zostanie dolegliwo dla prowadzcych pojazd
w stanie nietrzewoci, przy zachowaniu dolnej granicy dla sprawcw wypadkw bdcych
w stanie trzewoci, gdzie ocena spoecznej szkodliwoci wydaje si ksztatowa niej.
Ponadto, proponuje si odpowiedni zmian w art. 42 3 Kodeksu karnego,
ktry obejmowa by mia take przypadki ponownego prowadzenia pojazdu w stanie
nietrzewoci (tzw. quasi-recydywa z art. 178a 4 Kodeksu karnego). W obecnym
brzmieniu art. 42 3 Kodeksu karnego, jeli sprawca w czasie popenienia przestpstwa
okrelonego w art. 173 Kodeksu karnego, ktrego nastpstwem jest mier innej osoby lub
ciki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popenienia przestpstwa okrelonego
w art. 177 2 lub w art. 355 2 Kodeksu karnego, by w stanie nietrzewoci
lub pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia, sd orzeka doywotni
zakaz prowadzenia pojazdw, chyba e zachodzi wyjtkowy wypadek, uzasadniony
szczeglnymi okolicznociami.
Proponuje si zatem, aby reimowi temu poddano rwnie kierowcw prowadzcych
pojazd w stanie nietrzewoci, pomimo uprzedniego skazania za prowadzenie pojazdu
mechanicznego w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego albo
za przestpstwo okrelone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 2 Kodeksu karnego popenione
w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego. Chodzi tu zatem o realizacj
znamion czynu zabronionego opisanego w art. 178a 4 Kodeksu karnego. Kategori
t uzupeniaj sprawcy, ktrzy prowadz pojazd mechaniczny w stanie nietrzewoci
w okresie orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdw.
9
W ocenie projektodawcy zmiany zwizane z zaostrzeniem reakcji karnej wobec
kierowcw prowadzcych pojazdy mechaniczne w stanie nietrzewoci powinny rwnie
dotkn rodka karnego w postaci nawizki i wiadczenia pieninego. Instytucje te stanowi
mog bowiem z jednej strony moliwo swoistego wynagrodzenia pokrzywdzonemu,
a z drugiej stanowi pewn namacaln dolegliwo dla sprawcy.
Proponuje si zatem wprowadzenie obowizku orzekania przez sd wiadczenia
pieninego w minimalnej kwocie 5 tysicy zotych (w przypadku skazanego po raz pierwszy
za przestpstwo z art. 178a Kodeksu karnego) lub 10 tysicy zotych (w przypadku tzw.
quasi-recydywistw), a take nawizki w wysokoci co najmniej 10 tysicy zotych wobec
sprawcw przestpstw przeciwko bezpieczestwu w komunikacji popenionych w stanie
nietrzewoci. Nawizka powinna zosta orzeczona na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej lub, w przypadku spowodowania wypadku
w stanie nietrzewoci, na rzecz pokrzywdzonego lub w razie jego mieci na rzecz osoby
najbliszej, ktrej sytuacja yciowa wskutek mierci pokrzywdzonego ulega znacznemu
pogorszeniu. Szersze ujcie katalogu osb najbliszych w opisywanej sytuacji mierci
pokrzywdzonego nieproporcjonalnie zwikszyoby obowizki naprawcze skazanego. Ten
sposb ujcia instytucji nawizki koresponduje z przedstawionym przez Komisj
Kodyfikacyjn Prawa Karnego projektem reformy Kodeksu karnego, ktry sta si podstaw
przygotowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwoci i skierowanego w dniu 18 kwietnia
2014 r. pod obrady Rady Ministrw projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz
niektrych innych ustaw.
W zwizku z bardziej dolegliwym ujciem rodka w postaci wiadczenia pieninego,
proponuje si rozszerzenie zakresu art. 206 k.k.w. w taki sposb, by wiadczenie pienine
zostao objte moliwoci rozoenia na raty i egzekucj, zgodnie z treci art. 206 1 i 2
k.k.w. Umoliwi to wykonanie wiadczenia pieninego w sytuacji, w ktrej jednorazowa
zapata przerasta moliwoci finansowe skazanego.
Ponadto, projekt zakada wprowadzenie nowego typu czynu zabronionego, polegajcego
na prowadzeniu pojazdw mechanicznych bez wymaganych uprawnie, ktre zostay
uprzednio utracone np. w zwizku z orzeczeniem rodka karnego w postaci zakazu
prowadzenia pojazdw lub w zwizku z ponownym przekroczeniem liczby 24 punktw
karnych. Przepisem dajcym moliwo cigania sprawcw niestosujcych si do
orzeczonego rodka karnego jest wprawdzie art. 244, zgodnie z ktrym kto nie stosuje si do
10
orzeczonego przez sd zakazu () podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3.
Przepis ten nie obejmuje jednak w aden sposb osb, ktre prowadziy bez uprawnie
pojazd po upywie okresu, na ktry orzeczono rodek karny. Jednoczenie wydaje si, e
poddanie tych osb reimowi wykroczeniowemu stanowi zrwnanie ich z osobami, ktre
wprawdzie nie posiadaj uprawnie, ale jednoczenie nie wykazay si stwarzaniem
szczeglnego niebezpieczestwa (np. poprzez jazd pod wpywem alkoholu), co w wietle
dokonanych popenionego czynu, skutkujcego np. orzeczeniem przedmiotowego rodka
karnego czy orzeczeniem lekarskim, nie wydaje si uzasadnione. Propozycja dodania art.
180a k.k. odpowiada na ten problem.
Ponadto projekt zakada wprowadzenie do Kodeksu karnego wykonawczego
moliwoci podawania wyroku do publicznej wiadomoci poprzez umieszczenie stosownej
informacji na stronie internetowej sdu w Biuletynie Informacji Publicznej, w przypadku, w
ktrym sd nie okreli w wyroku sposobu podania go do publicznej wiadomoci. Potrzeba
wprowadzenia takiego przepisu wynika z faktu, e moliwo okrelenia wykonania tego
rodka karnego w taki sposb bya dotd przedmiotem kontrowersji, a z pewnoci stanowi
ona bardzo dogodn formu jego wykonywania, tym bardziej zwaywszy na fakt, e
Biuletyny Informacji Publicznej s prowadzone w formie elektronicznej.
W projekcie proponuje si rwnie zmiany przepisw majce na celu wprowadzenie
nieznanego dotd obowizku, skierowanego do sprawcw skazanych za prowadzenie pojazdu
w stanie nietrzewoci, w postaci wyposaenia pojazdu mechanicznego w blokad
alkoholow, uniemoliwiajc dziaanie silnika samochodu w przypadku, gdy poziom
alkoholu w wydychanym przez kierujcego powietrzu przekracza 0,1 mg alkoholu w 1 dm
3
.
Skuteczno sankcji blokad alkoholowych w redukcji wskanika recydywizmu nietrzewych
kierowcw zostaa udowodniona licznymi badaniami naukowymi. Celowo wprowadzenia
takich rozwiza jest rwnie sygnalizowana w dokumentach i raportach Unii Europejskiej.
Obowizek stosowania blokady alkoholowej stosowany jest w niektrych krajach
skandynawskich.
Warunki techniczne, wymogi funkcjonalne oraz czstotliwo kalibracji urzdzenia
zostan okrelone w rozporzdzeniu ministra waciwego do spraw transportu. W ramach
warunkw technicznych mog zosta okrelone kwestie takie, jak sposb unieruchomienia
silnika i powizane z tym wymogi homologacyjne. W ramach wymogw funkcjonalnych
zostan okrelone kwestie takie, jak sposb pobierania prbki od kierowcy, moment
11
pobierania prbki, tj. przed pierwszym uruchomieniem silnika, ale np. nie w przypadku
chwilowego unieruchomienia silnika na czas np. 5 minut. Czstotliwo kalibracji oznacza
okres, co jaki urzdzenie bdzie sprawdzane przez producenta lub upowanionego
przedstawiciela, czy wykazuje prawidow czuo i czy nie ulego rozregulowaniu.
Postulowany okres, na jaki bdzie dokonywana kalibracja to 12 miesicy, jednake
doprecyzowanie bdzie wskazane w rozporzdzeniu.
W zwizku z charakterem urzdzenia istnieje rwnie moliwo poddania tych
urzdze kontroli metrologicznej np. kontroli typu urzdzenia lub kontroli pierwotnej
polegajcej na sprawdzeniu poszczeglnych urzdze przed wprowadzeniem ich do obrotu.
Wydaje si natomiast, ze wzgldu na wprowadzenie obowizku kalibracji blokad w trakcie
ich uywania, e nie jest konieczne wprowadzenie kontroli metrologicznej wtrnej
polegajcej na okresowym badaniu konkretnych urzdze ju po wprowadzeniu ich do
obrotu. Pod wzgldem prawnym wprowadzenie kontroli metrologicznej typu i kontroli
pierwotnej nastpuje poprzez zmian rozporzdzenia ministra waciwego do spraw
gospodarki wydanego na podstawie ustawy z dnia 11 maja 2001 Prawo o miarach.
Decyzja, czy konieczne jest objecie kontrol metrologiczn blokad alkoholowych, bdzie
podjta przez ministra waciwego do spraw gospodarki w oparciu o wniosek ministra
waciwego do spraw transportu i dokonan ocen skutkw regulacji tego rozporzdzenia.
Kontrola metrologiczna zarwno typu, jak i kontrola pierwotna, jest dokonywana co do
zasady na koszt producenta urzdze i przynosi dochody do budetu pastwa, ale musi by
poprzedzona etapem przygotowa technicznych (np. zakupem odpowiedniego sprztu)
Gwnego Urzdu Miar do przeprowadzenia kontroli. Decyzja o wprowadzeniu kontroli
metrologicznej nie ma natomiast bezporedniego wpywu na ksztat projektowanej ustawy, a
co najwyej na ksztat rozporzdzenia okrelajcego zakres badania technicznego.
Obowizek prowadzenia pojazdu wyposaonego w blokad alkoholow dotyczy bdzie
osb, ktre po upywie zakazu prowadzenia pojazdu, wystpi z wnioskiem o przywrcenia
utraconych uprawnie. Starosta, wydajc decyzj o ich przywrceniu, jednoczenie w
wydawanym dokumencie umieszcza bdzie informacj o ograniczeniu do prowadzenia
pojazdw wycznie wyposaonych w blokad alkoholow. Obowizek ten bdzie nakadany
na okres 3 lat, a informacja o nim bdzie widniaa w prawie jazdy w formie kodu
(najprawdopodobniej bdzie to, wzorem niektrych pastw, kod 111).
12
Dbajc jednoczenie o skuteczno projektowanego rozwizania, projektodawca
proponuje wprowadzenie do ustawy Prawo o ruchu drogowym nowej, autonomicznej
przyczyny cofnicia uprawnie do prowadzenia pojazdw, jak jest stwierdzenie
nieprzestrzegania ograniczenia w postaci obowizku wyposaenia pojazdu w blokad
alkoholow. Po cofniciu prawa jazdy na okres 12 miesicy, osoba ubiegajca si
o przywrcenie uprawnie, bdzie zobowizana ponownie na okres 3 lat do korzystania
z blokady alkoholowej.
Podstaw stwierdzenia przez organy kontroli ruchu drogowego realizacji wyej
wymienionego obowizku bdzie posiadanie przez kierowc wydawanego przez diagnost
stosownego zawiadczenia, potwierdzajcego sprawno techniczn urzdzenia. Obowizek
przeprowadzenia badania technicznego pojazdu w zakresie wyposaenia w blokad
alkoholow ciy bdzie na kierowcy, ktrego dotyczy to ograniczenie. Najpierw w ramach
instytucji badania dodatkowego, a nastpnie w ramach corocznych bada okresowych.
Sposb badania pojazdu z blokad alkoholow w ramach okresowych bada technicznych
bdzie okrela rozporzdzenie wydane przez ministra waciwego do spraw transportu na
podstawie art. 81 ust. 15 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
Naley podkreli, e poniewa blokada alkoholowa nie jest nakadana na waciciela
pojazdu, ale na kierujcego pojazdem, brak lub niesprawna blokada alkoholowa, co do
zasady, nie bdzie przeszkod do wydania zawiadczenia potwierdzajcego sprawno
pojazdu, ale uniemoliwi wydanie zawiadczenia potwierdzajcego wyposaenie w blokad,
ktre jest obligatoryjnym dokumentem, ktry musi posiada osoba, ktrej dotyczy
ograniczenie.
W efekcie wprowadzonych zmian w prawie o ruchu drogowym i ustawie o kierujcych
pojazdami, osoba, ktra uprzednio bya skazana w zwizku z prowadzeniem pojazdu w stanie
nietrzewoci na rodek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdu, ubiegajc si o
przywrcenie uprawnie bdzie otrzymywaa prawo jazdy z ograniczeniem uprawnie do
prowadzenia pojazdu z blokad alkoholow. Ograniczenie to bdzie obowizywa przez
okres 3 lat. Projekt nie okrela relacji kierujcego pojazdem do waciciela pojazdu
pozostawiajc te kwestie do uregulowania samym zainteresowanym. Jeli kierujcy, ktrego
uprawnienia s ograniczone blokad alkoholow, chce prowadzi dowolny pojazd musi
postara si o pojazd wyposaony w takie urzdzenie. Jeli kierujcy nie bdzie przestrzega
tego ograniczenia, to czyn taki bdzie wypenia znamiona okrelone w art. 94 1 Kodeksu
13
wykrocze. Jeli zostanie to stwierdzone, w trakcie kontroli drogowej policjant moe ukara
osob kierujc mandatem, a ponadto na podstawie zmienionego art. 135 pkt i Prawa o ruchu
drogowym zatrzyma prawo jazdy. W przypadku przyjcia mandatu przez kierujcego,
informacja ta wsplnie z zatrzymanym prawem jazdy zostanie przesana przez Policj do
starosty, ktry nastpnie, na podstawie projektowanego art. 103 ust 1 pkt 5 ustawy o
kierujcych pojazdami, wyda decyzj o cofniciu uprawnie. Decyzja ta bdzie wydawana na
okres 12 miesicy, a nastpnie, przywracajc uprawnienia, starosta ponownie wyda decyzj o
ograniczeniu uprawnie w postaci obowizku jazdy z blokad alkoholow na okres kolejnych
3 lat. Jeli kierujcy pojazdem prowadzi go w zwizku z sytuacj piln, wymagajc uycia
pojazdu bez blokady alkoholowej i mieszczc si w ramach kontratypu stanu wyszej
koniecznoci zamieszczonego w art. 16 k.w., kierujcy moe nie przyj mandatu, a wwczas
o ewentualnym ukaraniu bdzie decydowa sd karny. Policjant przesya wwczas
zatrzymane prawo jazdy wraz z wnioskiem o ukaranie do sdu, ktry po ukaraniu informacj
o tym przekae starocie.
Wykorzystanie reimu administracyjnego, nie za karnego, dla wprowadzenia przepisw
o zakazie prowadzenia pojazdw niewyposaonych w blokad alkoholow uzasadnione jest
szeregiem przyczyn. Przede wszystkim inkorporowanie blokady alkoholowej do instytucji
rodkw karnych, jako swoista forma zakazu prowadzenia pojazdw, oznaczaoby faktycznie
wprowadzenie nowego rodka karnego, orzekanego konsekutywnie po stosowanym obecnie
zakazie prowadzenia pojazdw. Taka forma stosowania rodkw karnych nie jest znana
obecnie Kodeksowi karnemu i stanowiaby pewne zaburzenie systemu i natury rodkw
karnych. Wprowadzenie dodatkowego rodka karnego, polegajcego na zakazie prowadzenia
pojazdw niewyposaonych w blokad alkoholow, oznaczaoby, e rodek ten uruchamiany
byby dopiero w momencie, w ktrym upyn okres zakazu prowadzenia pojazdw i osoba
przystpiaby skutecznie do egzaminu uprawniajcego do prowadzenia pojazdw oraz
wystpiaby ze stosownym wnioskiem o wydanie prawa jazdy do starosty. W konsekwencji
oznacza to, e bieg "dodatkowego" rodka karnego rozpoczynaby si dopiero w momencie,
w ktrym osoba ponownie uzyska prawn moliwo prowadzenia pojazdw. Moment ten
moe nastpowa w dowolnym czasie po upywie zakazu prowadzenia pojazdw, zarwno
rok, jak kilkanacie, czy kilkadziesit lat pniej. Przez cay ten czas wyrok skazujcy nie
mgby ulec zatarciu, co wprowadzaby daleko idc nierwnowag pomidzy skazanymi za
prowadzenie pojazdw mechanicznych w stanie nietrzewoci, warunkowan decyzj o
przystpieniu do egzaminu i jego pozytywnym zakoczeniu. W kontekcie ultymatywnego
14
charakteru prawa karnego tak swobodne rnicowanie sytuacji osb, ktre faktycznie mogy
by skazane za analogiczny, czy wrcz taki samy czyn, jest w przekonaniu projektodawcy
rozwizaniem nie znajdujcym uzasadnienia.
Ostatnim elementem projektowanego pakietu zmian jest przypieszenie wejcia w ycie
przepisu ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujcych pojazdami (Dz. U Nr 30, poz. 151),
ktra w art. 99 ust. 1 pkt 5 stanowi, i starosta wydaje decyzj administracyjn o skierowaniu
kierowcy lub osoby posiadajcej pozwolenie na kierowanie tramwajem na reedukacyjny w
zakresie problematyki przeciwalkoholowej i przeciwdziaania narkomanii, jeeli kierowaa
pojazdem w stanie nietrzewoci, w stanie po uyciu alkoholu lub rodka dziaajcego
podobnie do alkoholu. Przypieszenie wejcia w ycie przedmiotowego przepisu stanowi
dopenienie przedstawionych propozycji legislacyjnych, dodajc niezbdny w opinii
projektodawcy komponent profilaktyczno-prewencyjny, jako element bardzo wany w
skutecznej walce ze zjawiskiem nietrzewych kierowcw.
Przedstawione wyej propozycje daj moliwo sformuowania bardziej dolegliwej,
a w efekcie bardziej odstraszajcej represji karnej wobec sprawcw, ktrzy decyduj si na
prowadzenie pojazdw bdc w stanie nietrzewoci. Z pewnoci jednak problem pijanych
kierowcw stanowi zagadnienie znacznie szersze, ni wikszo innych przestpstw
kodeksowych i polityka karna moe by skutecznym, ale nie jedynym narzdziem w walce
z tym zjawiskiem. Dlatego wysiek pastwa i organizacji pozarzdowych zwizanych
z bezpieczestwem ruchu drogowego powinien rwnie i w stron wyeliminowania
przyzwolenia spoecznego dla takich postaw, a wiadomo niebezpieczestwa zwizanego
z prowadzeniem pojazdu w stanie nietrzewoci powinna by wysoko rozwinita u kadego
kierowcy.