Szczegowe uwagi merytoryczne przekazane firmie Birds of Fire Bogumi Jankiewicz w

pimie Polskiej Federacji Producentw ywnoci Zwizek Pracodawcw z dnia 19.05.2014 r.

1. Sugerowanie szkodliwoci dodatkw do ywnoci
Aplikacja efood dzieli dodatki do ywnoci na nastpujce kategorie: poyteczny,
raczej obojtny, podejrzany, szkodliwy, mocno szkodliwy. Dodatkowo, klasyfikacji do
poszczeglnych kategorii towarzysz wskazwki dla konsumentw (np. odstaw ten produkt
w przypadku dodatkw uznanych przez twrcw aplikacji za mocno szkodliwe, szkodliwy
lepiej nie bierz czy uwaaj w przypadku dodatkw podejrzanych). Przyjty system
podziau dodatkw do ywnoci oraz zwizane z nim zalecenia dla konsumentw naruszaj
prawa producentw ywnoci, a dodatki do ywnoci opisane s w sposb bezpodstawnie
dyskredytujcy produkty, ktre je zawieraj.
Polska Federacja Producentw ywnoci Zwizek Pracodawcw zwraca uwag
na fakt, e stosowanie substancji dodatkowych do ywnoci jest moliwe jedynie
wtedy, gdy istnieje dowd, e nie stanowi one zagroenia dla zdrowia konsumenta
przy proponowanym poziomie ich stosowania, a proponowane zastosowanie dodatku
przyniesie konsumentowi moliwe do wykazania korzyci. Przed dopuszczeniem
substancji dodatkowej do powszechnego stosowania w produktach ywnociowych
niezalene jednostki naukowe na podstawie aktualnych wynikw bada naukowych
przeprowadzaj szczegow ocen bezpieczestwa.
Na poziomie wiatowym, wszystkie substancje dodatkowe, co do ktrych rozpatruje
si stosowanie do ywnoci musz posiada ocen ryzyka dla zdrowia przeprowadzon
przez Wsplny Komitet Ekspertw FAO i WHO do Spraw Dodatkw do ywnoci (JECFA
The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives). Na ocenie JECFA opieraj si
systemy dopuszczania dodatkw do ywnoci, stosowane we wszystkich pastwach i w UE.
Z kolei na poziomie Unii Europejskiej, dopuszczenie okrelonej substancji dodatkowej do
produktw sprzedawanych na terenie Wsplnoty odbywa si po zaakceptowaniu jej przez
panel do spraw dodatkw do ywnoci, przypraw, substancji pomagajcych w przetwarzaniu
i materiaw przeznaczonych do kontaktu z ywnoci dziaajcy w ramach Europejskiego
Urzdu ds. Bezpieczestwa ywnoci (EFSA).
W obu przypadkach ocena danej substancji odbywa si w oparciu o wszystkie
dostpne i najbardziej biece wyniki bada toksykologicznych, chemicznych
i biologicznych, obserwacji dokonanych na zwierztach oraz danych odnonie wpywu na
zdrowie ludzi. Akceptacj uzyskuj jedynie substancje, ktrych wyniki bada nie budz
adnych wtpliwoci czy zastrzee. Stosowanie substancji dodatkowych do ywnoci
podlega cisym wymogom prawa ywnociowego, okrelonym w ustawie z dnia 25 sierpnia
2006 r. o bezpieczestwie ywnoci i ywienia (Dz.U. z 2006 r., nr 171, poz. 1225 z pn.
zm.), wydanym na jej mocy rozporzdzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 wrzenia 2008 r.
w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych (Dz.U.08.177.1094) oraz rozporzdzeniu
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1333/2008 w sprawie dodatkw do ywnoci.
Szczegowe informacje na ten temat s dostpne na stronie internetowej Narodowego
Instytutu Zdrowia Publicznego Pastwowego Zakadu Higieny.

W tym miejscu warto podkreli, e NIZP-PZH jest obiektywnym i niezalenym
instytutem badawczym, ktrego misj jest ochrona zdrowia ludnoci poprzez podejmowanie
dziaa w obszarze zdrowia publicznego. NIZP-PZH prowadzi m.in. dziaalno
ekspertyzow dla rzdu. W lipcu 2013 r., NIZP-PZH opublikowa informacj na temat
bezpieczestwa substancji dodatkowych stosowanych w produkcji ywnoci. Dokument ten
jest dostpny na stronie NIZP-PZH pod adresem:
http://www.pzh.gov.pl/page/index.php?id=49&tx_ttnews[tt_news]=233&tx_ttnews[bac
kPid]=3&cHash=d4539f6e3c. NIZP-PZH podkrela, e stosowanie substancji dodatkowych w
Unii Europejskiej, w tym w Polsce, jest od wielu lat uregulowane przepisami, ktrych celem
jest zapewnienie bezpieczestwa konsumentowi, ktry spoywa ywno zawierajc
substancje dodatkowe, a take e substancje dodatkowe stosowane zgodnie
z obowizujcymi przepisami nie stanowi zagroenia dla zdrowia konsumenta
w wietle dostpnych wynikw bada naukowych.

W zwizku z powyszym, pojawiajce si w danych aplikacji informacje, e
dopuszczone do stosowania w ywnoci substancje dodatkowe mog niebezpieczne
dla zdrowia stanowi podwaenie obowizujcych w Polsce i Unii Europejskiej
przepisw prawa, ktre w bardzo restrykcyjny sposb okrelaj kryteria
bezpieczestwa, jakie musz spenia dodatki. Ponadto wskazywanie, e produkty
zawierajce substancje szkodliwe dla zdrowia s dostpne w sprzeday jest
rwnoznaczne z kwestionowaniem skutecznoci dziaania systemu bezpieczestwa
ywnoci i organw urzdowej kontroli, ktrych nadrzdnym, statutowym celem
dziaania jest zapewnienie, aby ywno znajdujca si w obrocie rynkowym bya
bezpieczna dla zdrowia konsumentw i nie stanowia dla nich zagroenia.


2. Nieprawdziwe i nieadekwatne informacje dotyczce ryzyka spoywania
dodatkw do ywnoci

W przypadku kadego dodatku do ywnoci, dane zawarte w aplikacji efood
zawieraj informacje na temat ryzyka zwizanego ze spoywaniem poszczeglnych
substancji. Jednake opisane negatywne dziaanie mogoby wystpi jedynie w sytuacji
spoycia tak duych iloci poszczeglnych substancji, ktrych pobranie z ywnoci
w praktyce nie jest moliwe ze wzgldu na fakt, e zgodnie z przepisami dawki dodatkw do
ywnoci zastosowane w produktach spoywczych s minimalne (na og znacznie poniej
1% w skadzie produktu).

Zapewnienie bezpieczestwa konsumenta w obszarze substancji dodatkowych
polega m.in. na sprecyzowaniu warunkw ich stosowania. Podstawowe kryterium
zastosowania stanowi dawki, ktre s wyznaczane w oparciu o dane naukowe: dostpn
wiedz oraz wyniki bada. Badania te uwzgldniaj wpyw na zdrowie i ycie czowieka,
biorc pod uwag charakter danej substancji, rne drogi jej pobrania, oddziaywanie wraz z
okrelonymi skadnikami diety i innymi czynnikami.

W oparciu o wyniki bada, dla substancji jest ustalane tzw. akceptowane dzienne
pobranie (ADI). Jest to ilo substancji (wyraona w mg/kg masy ciaa
czowieka/dzie), ktra moe by pobierana przez czowieka ze wszystkich rde
przez cae ycie bez szkody dla zdrowia. Warto ADI jest zazwyczaj ok. 100 krotnie
nisza od iloci substancji, przy ktrej nie obserwowano negatywnego wpywu na
organizmy zwierzt dowiadczalnych.

Zatem zawarte w aplikacji efood informacje o ryzyku zwizanym ze
spoywaniem dodatkw do ywnoci wprowadzaj konsumentw w bd i wywouj
nieuzasadnione poczucie zagroenia.

Ponadto w aplikacji pojawiaj si informacje o tym jaki wpyw ma dany dodatek uyty
w kosmetykach. Tego typu informacje s nieadekwatne w odniesieniu do produktw
ywnociowych, s nierzetelne, wprowadzaj poczucie zagroenia wrd konsumentw.
Taki sposb prezentacji informacji moe narusza dobra producentw ywnoci.


3. Informacje dotyczce alergizujcego dziaania dodatkw do ywnoci

Stosowany w aplikacji efood sposb prezentacji informacji wywouje wraenie, e
niektre dozwolone dodatki, spoywane w ramach normalnej, zrnicowanej diety, stanowi
zagroenia dla zdrowia konsumentw. Przykadowo, powszechnie stosowany barwnik
koszenila zaliczony zosta do kategorii "szkodliwy-lepiej nie bierz!", a w jego opisie zawartym
w aplikacji wskazano moliwo wywoania anafilaksji, kataru siennego, nasilenia objaww
astmatycznych i nietolerancji w szczeglnoci w przypadku osb uczulonych na aspiryn.
Powysze informacje, oparte na jednostkowych doniesieniach i mogce dotyczy
osb charakteryzujcych si wyjtkow nadwraliwoci na okrelone substancje
(astmatykw, osb uczulonych na aspiryn), nie mog by podstaw skierowanego do
ogu konsumentw zalecenia niespoywania produktu okrelanego jako szkodliwy.
Dodatkowo warto podkreli, e wg literatury, niektre ze wskazanych reakcji (wstrzs
anafilaktyczny, katar sienny) wywoane mog by przez zanieczyszczenia w ekstrakcie
koszenili, a nie przez sam koszenil, ktra nie znajduje si nawet na obowizujcej licie
uznanych alergenw. Wskazany przykad obrazuje stopie nierzetelnoci informacji
o produktach ywnociowych zawartych w aplikacji e-food.

W kontekcie wspomnianego w aplikacji efood dziaania alergizujcego niektrych
substancji, naley podkreli, e dopuszczone substancje dodatkowe bardzo rzadko
wywouj reakcje alergiczne lub objawy nietolerancji ze strony organizmu czowieka. Typowe
skadniki ywnoci takie jak mleko, ryby czy orzechy, znacznie czciej s przyczyn alergii
ni substancje dodatkowe. Jeeli substancja dodatkowa ma udowodnione dziaanie
alergizujce (dwutlenek siarki i jego pochodne), zgodnie z obowizujcymi przepisami na
etykiecie produktw zawierajcych te substancje musi by umieszczona wyrana informacja
o ich obecnoci.


4. Nierzetelne informacje dotyczce poszczeglnych skadnikw produktw
ywnociowych

Dane dotyczce produktw ywnociowych zawarte w aplikacji efood zawieraj
nierzetelne informacje. Bdy zawarte w aplikacji obejmuj m.in. nieprawidowe wskazanie
producenta, bdy dotyczce skadnikw produktw (np. zamiast skadnika "zielony groszek"
w aplikacji pojawia si "zielony proszek", co stawia produkt w negatywnym wietle).
Nagminne jest rwnie wymienianie w skadzie produktw skadnikw, ktre faktycznie w
nim nie wystpuj. Powysze bdy wiadcz o nierzetelnoci osb przygotowujcych
aplikacj.