Didache

Tytu oryginalny:

(Didache Kyriou dia tn Ddeka Apostoln tois ethnesin)
W oparciu o tekst grecki:
Apostolic Fathers, (red.) Kirsopp Lake
Dostp na: http://www.ccel.org/ccel/lake/fathers2.html
Autor tumaczenia i opracowania:
Kamil Maka
Wydanie 1.5 z 30.06.2014

Zezwala si na bezpatne kopiowanie, drukowanie i rozpowszechnianie

niniejszego tekstu oraz opracowania w niezmienionej formie.
Wszelkie uwagi mona zgasza na adres mailowy:
metargem.sefer [at] gmail.com

 Didache

SKRTY
Skrty tytuw ksig biblijnych
Rdz., Wj., Kp., Lb., Pwt., Joz., Sdz., Rut., 1-2Sam., 1-2Krl., 1-2Krn., Ezd., Neh.,
Est., Hi., Ps., Prz., Koh., Pnp., Iz., Jer., Lam., Ez., Dan., Oz., Jl., Am., Abd., Jon.,
Mich., Nah., Hab., Sof., Agg., Zach., Mal., Mat., Mk., k., Jan., Dz., Rz., 1-2Kor.,
Gal., Ef., Flp., Kol., 1-2Tes., 1-2Tym., Tyt., Flm., Heb., Jak., 1-2Ptr., 1-3J., Jud.,
Obj.
Wyjanienie odnonikw do literatury pozabiblijnej
Syr. Ksiga Syracha
Szabbat Traktat Szabbat w Talmudzie Babiloskim
Tob. Ksiga Tobiasza
Wyjanienie uytych w tekcie oznacze
[ ] W nawiasach kwadratowych umieszczono sowa, ktre nie znajduj
si w tekcie oryginalnym, lecz wydaj si by niezbdne dla zrozumienia sensu tekstu lub dla zachowania poprawnoci stylistycznej przekadu
*

Gwiazdka odsya do przypisw znajdujcych si na dole strony. Zawieraj one odnoniki do tekstw biblijnych i pozabiblijnych oraz wyjanienia jzykowe.

ab Kursyw oznaczono wystpujce w tekcie cytaty.

W odnonikach do wersetw biblijnych stosowany jest zapis X. 1:2, gdzie X
oznacza ksig, 1 - rozdzia, a 2 werset(y). W odniesieniach do caych
rozdziaw stosowany jest zapis X. 1

 Didache
NAUKA PANA PRZEKAZANA PRZEZ DWUNASTU WYSANNIKW
POGANOM

I
Dwie Drogi: Droga ycia
1

Istniej dwie drogi - jedna ycia i jedna mierci,* a midzy tymi dwiema drogami jest wielki
rozdwik!
2
A zatem droga ycia jest nastpujca:
po pierwsze - bdziesz kocha Boga,* ktry ci uczyni,
po drugie - [bdziesz kocha] swojego bliniego tak,
jak samego siebie,*
natomiast wszystkiego, czego nie chciaby, aby
si stao tobie i ty drugiej osobie nie czy.*
3
Sowa te maj nastpujce rozwinicie:*
mwcie dobrze o tych, ktrzy mwi o was le
i mdlcie si za ludzi wam wrogich,
a pocie za waszych przeladowcw.*
Bo co to ma by za askawo,* jeli kochacie [tylko]
tych, ktrzy i was kochaj?
Czy nie i poganie postpuj tak samo?*
Ale wy kochajcie tych, ktrzy was nienawidz,* a nie
bdziecie mieli wrogw!
4
Trzymaj si z dala od cielesnych podliwoci
wynikajcych z upadej fizycznoci.*
*1:1 Por. Pwt. 30:19; Ps. 1; Prz. 1-9; Mat. 7:13n.
*1:2 Boga por. Pwt. 6:5, 11:1; Mat. 22:37n; Mk. 12:29n;
k. 10:25-28; siebie por. Kp. 19:18; Mat. 22:39; Mk. 12:31-33;
k. 10:25-28; Rz. 13:9n; Gal. 5:14; Jak. 2:8; czy por.
Mat. 7:12; por. rwnie Tob. 4:15; Szabbat 31a.
*1:3 rozwinicie gr. nauczanie, wykad, wyoenie, wyjanienie, por. Mat. 7:28; przeladowcw por.
Mat. 5:44; askawo por. Mat. 5:45; k. 6:32-34; samo
por. Mat. 5:46n; nienawidz por. Mat. 5:44; k. 6:27.
*1:4 cielesnych podliwoci, wynikajcych z upadej fizycznoci gr. dos.
cielesnych i cielesnych pragnie. Wystpuj tu dwa gr. okre-

Jeliby kto uderzy ci w prawy policzek,

nadstaw mu i drugi,*
a bdziesz bez adnego braku.*
Jeliby kto zada od ciebie, by szed z nim
jedn mil, id z nim i dwie.*
Jeliby kto zabra ci twj paszcz,
daj mu nawet i tunik.*
Jeliby wzi kto od ciebie jak twoj wasno, nie
domagaj si [od niego] zwrotu,*
poniewa nawet nie moesz [tego uczyni].
5
Kademu, kto prosi ci [o co], daj i nie domagaj si
zwrotu,*
poniewa Ojciec pragnie da kademu z wasnych yczliwych darw.*
Szczliwy ten, kto daje zgodnie z nakazem,*
poniewa [w ten sposb] jest niewinny!
Marny los tego, kto bierze!
Wprawdzie jeli kto bierze, poniewa ma potrzeb - jest niewinny.
Natomiast ten, kto nie ma potrzeby, zda spraw
z tego, dlaczego wzi i w jakim celu; bdc w
wizieniu, zostanie przesuchany dokadnie w
sprawie tego, co uczyni i nie wyjdzie stamtd, dopki nie zwrci ostatniego grosza.*
lenia tumaczone jako cielesny: jedno pochodzce od
gr. miso, tkanka, ciao; symbolizuje te upad ludzk
natur; drugie za od gr. ciao, cae ciao, ksztat ciaa,
co, co rzuca cie. Dla przykadu: ludzie i zwierzta posiadaj
to samo , lecz rne . Por. 1Ptr. 2:11; drugi
por. Mat. 5:39; k. 6:29; bez adnego braku gr.
doskonay, ukoczony, dojrzay, bez braku; por. Mat. 5:48;
dwie por. Mat 5:41; tunik por. Mat. 5:40; k. 6:29;
zwrotu por. k. 6:30.
*1:5 zwrotu por. Pwt. 15:7; Mat. 5:42; k. 6:30; z wasnych
yczliwych darw gr. - z wasnych ask, askawych darw (charismata); nakazem
por. Pwt. 15:7; Dz. 20:35; grosza por. Mat. 5:26; k. 12:59.

Ale i o tym z drugiej strony powiedziano:

Niech [nawet] spoci si w twoich rkach twoja jamuna, dopki nie dowiesz si, komu [j] dajesz.*

II
Drugie przykazanie
1

*Natomiast oto druga zasada Nauki:

Nie bdziesz mordowa,
nie bdziesz cudzooy,
nie bdziesz uwodzi chopcw,
nie bdziesz oddawa si rozpucie,
nie bdziesz krad,
nie bdziesz zajmowa si magi,
nie bdziesz zajmowa si przyrzdzaniem mikstur,
nie zamordujesz dziecka dokonujc aborcji,
ani nie zabijesz ju narodzonego,
nie bdziesz poda tego, co naley do bliniego.
3
Nie bdziesz faszywie przysiga
nie bdziesz faszywie zeznawa,
nie bdziesz nikogo obmawia,
nie bdziesz chowa urazy.
4
Nie bdziesz chwiejny w myleniu,
ani zwodniczy w mwieniu,
poniewa zwodniczo jest puapk mierci.
5
[Krtko mwic] - niech twoje sowa nie bd
ani kamliwe, ani puste, ale poparte czynem.
6
Nie bdziesz chciwy,
ani zachanny,
ani obudny,
ani zoliwy,
ani zarozumiay.
Nie powemiesz adnego zego zamiaru wobec
twojego bliniego.
7
Nie bdziesz nienawidzi adnej osoby,
natomiast jednych bdziesz gani,
o innych bdziesz si modli,
a jeszcze innych bdziesz kocha bardziej, ni
wasne ycie.*
2

*1:6 Por. Syr. 12:1,7.

*2:1-7 Fragment rozszerza przykazania z Wj. 20:13-17, a take
by moe Kp. 19:11-18.
*2:7 ycie gr. dusza, ycie, jako co osobistego, indywidualnego (uczucia, pragnienia, plany), ale rwnie
indywidualny dar ycia, tchnienie ycia, jakie posiada czo-

III
Zagroenia grzechu
1

Moje dziecko,* uciekaj od wszelkiego za i od

wszystkiego, co je przypomina:
2
Nie gniewaj si, poniewa gniew prowadzi do
morderstwa;
nie bd zazdrosny,
ani ktliwy,
ani atwo wpadajcy w gniew,
poniewa to wszystko rodzi morderstwa.
3
Moje dziecko, nie bd podliwy, poniewa
dza prowadzi do rozpusty;
nie bd obraliwy,
ani wyniosy,
poniewa to wszystko rodzi cudzostwa.
4
Moje dziecko, nie zajmuj si wrbiarstwem,
bo to prowadzi do bawochwalstwa;
nie bd zaklinaczem,
ani astrologiem,
ani dokonujcym rytualnych oczyszcze,*
ani nawet nie pragnij oglda adnej z tych rzeczy,
poniewa to wszystko rodzi bawochwalstwo.
5
Moje dziecko, nie bd kamc, poniewa
kamstwo prowadzi do kradziey;
nie kochaj pienidzy,
ani nie szukaj prnej chway,
poniewa to wszystko rodzi kradziee.
6
Moje dziecko, nie bd plotkarzem, poniewa
to prowadzi do pomwienia;
nie bd samowolny,
ani le usposobiony,
poniewa to wszystko rodzi pomwienia.
agodno i pokora
7

Ale bd agodny, jako e to agodni odziedzicz

ziemi.*
8
Bd nieskonny do gniewu
i miosierny,
wiek.
*3:1 Por. 1J.
*3:4 Chodzi o pogaskie oczyszczenia rytualne stanowice element ycia codziennego wyznawcw pogaskich kultw i religii.
*3:7 Por. Ps. 37:11; Mat. 5:5.

i nie zoliwy,
i cichy,
i dobry
oraz zawsze przejty sowami, ktre usyszae.*
9
Nie wyno si, ani nie dopuszczaj do swojej
duszy zuchwalstwa.
Nie wi swojej duszy z ludmi wyniosymi, ale
obracaj si wrd ludzi prawych i unionych.
10
Rzeczy, ktre ci si przytrafiaj, przyjmuj jako
dobre, wiedzc, e nic si nie dzieje bez Boga.

IV
ycie wrd witych
1

Moje dziecko, tego, kto przekazuje ci Sowo

Boga, wspominaj noc i dniem,* darz go take
szacunkiem tak, jak Pana, poniewa tam, gdzie
mwi si o [Jego] panowaniu, tam te jest Pan.
2
Kadego dnia szukaj towarzystwa* witych,
aby mg odpocz przy ich sowach.
3
Nie powoduj rozamu:
pogd skconych,
sd sprawiedliwie,
nie bd stronniczy przy ganieniu upadkw.
4
Nie bd chwiejny w osdzie tego, kto jest
[winny], a kto nie.
5
Nie wycigaj chtnie rk, aby bra,
ani nie bd powcigliwy przy dawaniu.
6
Jeliby mia co [zarobionego] przez twoje
rce,
bdziesz dawa okup za twoje grzechy.
7
Nie zawahasz si da,
ani dajc nie bdziesz narzeka:
bdziesz wiedzia bowiem, kto jest Dobrym Odpacicielem twojej zapaty.
8
Nie odwrcisz si od potrzebujcego,
ale wszystkim bdziesz si dzieli ze swoim
bratem, i nie powiesz, e te rzeczy s twoj wasnoci.*
Jeli bowiem macie wsplny udzia w tym,
co niemiertelne,
*3:8 Por. Iz. 66:2.
*4:1 Por. Heb. 13:7.
*4:2 towarzystwa gr. - dos. twarze, oblicza,
obecnoci.
*4:8 wasnoci por. Dz. 4:32; miertelnych por.
Rz. 15:27.

o ile bardziej [powinnicie mie] w [rzeczach]

miertelnych.*
Wychowanie, panowie i niewolnicy
9

Nie zaniedbasz swojego syna, ani swojej crki,

ale od modoci bdziesz uczy [ich] bojani w
stosunku do Boga.
10
Nie bdziesz ze zoci wydawa polece swojemu niewolnikowi, ani swojej niewolnicy, ktrzy pokadaj nadziej w tym samym Bogu, [co
ty], aby nie przestali ba si Boga, ktry jest nad
[wami] obojgiem, poniewa nie przyszed On
powoa [ludzi] wedug ich pozycji, ale tych,
ktrych Duch przygotowa.
11
Natomiast wy, niewolnicy, bdcie podporzdkowani swoim panom, jak odwzorowaniu
Boga. z szacunkiem i bojani.
Wierno Sowu
12

Bdziesz nienawidzi wszelkiej obudy

i wszystkiego, co nie jest mie Panu.
13
Nie porzucisz przykaza Pana, ale bdziesz
strzeg wszystkiego, co przeje, ani nie dodajc,
ani nie usuwajc [z tego niczego].*
14
Bdziesz wyznawa swoje upadki pord spoecznoci* i nie przyjdziesz na modlitw majc
nieczyste sumienie.
Taka jest droga ycia!

V
Droga mierci
1

Droga mierci jest natomiast taka!

Przede wszystkim jest za i pena przeklestwa:
morderstwa, cudzostwa, podliwoci, rozpusty, kradziee, akty bawochwalstwa, magie,
czary, eliksiry, faszywe zeznania, akty obudy,
nieszczero, oszustwo, wynioso, zoliwo,
samozadowolenie, chciwo, gupia mowa, brawura, chepliwo, wielka pycha;
2
przeladowcy dobrych, nienawidzcy prawdy,
kochajcy kamstwo, nieznajcy sprawiedliwej
zapaty, nielgncy do dobra, ani susznego os*4:13 Por. Pwt. 4:2, 12:32.
*4:14 spoecznoci gr. zgromadzenie, zebranie,
spoeczno, zwoanie.

du, gotowi nie do dobrego, ale do zego, bdcy

dalecy od agodnoci i wytrwaoci, rozmiowani w prnych rzeczach, gonicy za zyskiem, nieokazujcy miosierdzia ubogim, drczcy udrczonego, nieuznajcy Tego, kto ich
uczyni, mordercy dzieci, niszczyciele dziea
Boga, odwracajcy si od potrzebujcego, zadrczajcy uciskanego, wstawiennicy bogatych,
nieprawi sdziowie biednych, cakowicie
grzeszni!
Strze si, dziecko, wszystkich ludzi tego rodzaju!

VI
Wierno Nauce i jarzmo Pana
1

Uwaaj, aby ci kto nie odwid od postpowania wedug tej nauki, nauczajc ci bez
Boga.
2
Jeli bowiem jeste w stanie wzi na siebie
jarzmo Pana,* bdziesz doskonay.
Jeli za nie jeste w stanie, czy, to co tylko moesz.
Pokarmy
3

Natomiast co do pokarmu:
Co tylko jeste w stanie, we na siebie,
ale od [pokarmu] zoonego w ofierze bstwom* zdecydowanie trzymaj si z daleka, poniewa jest on sub wobec martwych bogw.

VII

trzykrotnie wod w imi Ojca i Syna i witego

Ducha.*
4
A przed zanurzeniem niech wczeniej poszcz
zanurzajcy i zanurzany, a take inni jeli mog.
Naka za poci zanurzanemu wczeniej jeden
lub dwa [dni].

VIII
Post i modlitwa
1

Wasze posty niech si nie zbiegaj z postami

obudnikw.*
Poniewa oni poszcz drugiego i pitego dnia
tygodnia,*
wy pocie czwartego oraz w dzie przygotowania* [przed szabatem].
2
Nie mdlcie si rwnie jak obudnicy,* ale tak
jak nakaza Pan w swojej Dobrej Nowinie, mianowicie:
Nasz Ojcze, ktry [jeste] w niebie,
niech Twoje imi bdzie uwicone,
niech nadejdzie Twoje krlowanie,
niech Twoja wola si stanie na ziemi
tak, jak w niebie.
Daj nam dzisiaj naszego codziennego chleba
i odpu nam dug,
jak i my odpuszczamy naszym dunikom,
i nie wprowadzaj nas w prb,
ale uratuj nas od Zego,*
jako e do Ciebie nale moc i chwaa na wieki.
3
Mdlcie si w ten sposb trzy razy na dzie.

IX

Zanurzenie
1

Natomiast co do zanurzenia, to zanurzajcie w

ten sposb:
Uprzednio powiedziawszy to wszystko [co powyej], zanurzajcie w imi Ojca i Syna i witego
Ducha* w biecej wodzie.
2
Jeli za nie masz biecej wody, zanurz w innej wodzie.
A jeli nie moesz w zimnej, [zanurz] w ciepej.
3
Jeli te nie masz adnej z nich, polej gow
*6:2 Por. Mat. 11:29-30.
*6:3 Por. Dz. 15:29, 21:25; 1Kor.. 8, 10; Obj. 2:12-29
*7:1,3 Por. Mat. 28:19

Dzikczynienie przy winie i chlebie

1

Co si z kolei tyczy dzikczynienia - dzikujcie

w nastpujcy sposb.
2
Najpierw przy kielichu:
Dzikujemy Ci, nasz Ojcze, za wit winorol* Dawida, Twojego sugi.
*8:1 obudnikw por. Mat. 6:16;
tygodnia por..
k. 18:12; dzie przygotowania por. Mk. 15:42;
Jan. 19:14,31.
*8:2 obudnicy por. Mat. 6:5; Zego por. Mat. 6:9-13.
*9:2 winorol por. Jer. 2:21, 6:9; Ez. 19:10-14; Mat. 26:29;

Tobie chwaa na wieki.

3
Natomiast przy poamanym* [chlebie]:
Dzikujemy Ci, nasz Ojcze, za ycie i poznanie, ktre dae pozna nam przez Jezusa, Twego Sug.
Tobie chwaa na wieki.
4
Tak jak ten poamany* [chleb] by rozproszony
na grach i zgromadzony, sta si jednym, tak
niech zostanie zgromadzona Twoja Spoeczno* z kracw ziemi do Twego Krlestwa,
jako e do Ciebie nale chwaa i moc
przez Jezusa Pomazaca na wieki.
5
Niech nikt nie je, ani nie pije z dzikczynienia
waszego poza tymi, ktrzy zostali zanurzeni w
imi Pana, poniewa i o tym powiedzia Pan:
Nie dawajcie witoci psom.*

jako e do Ciebie nale moc i chwaa na wieki.

6
Niechaj nadejdzie aska,
a przeminie ten wiat!
Hosanna* Bogu Dawida!
Jeli kto jest wity, niech przyjdzie!
Jeli kto nie jest, niech pokutuje!
Maran atha!* Amen.
7
A prorokom pozwlcie dzikowa, ile zechc.

XI
Wysannicy i prorocy
1

A gdy si najecie, dzikujcie w ten sposb:

Dzikujemy Ci, wity Ojcze,
za Twoje wite Imi, ktre rozbio namiot
w naszych sercach,
i za poznanie, wiar oraz niemiertelno, ktr
dae nam pozna przez Jezusa, Twego Sug.
Tobie chwaa na wieki.
3
Ty, Wadco Wszechmogcy, stworzye
wszystko z powodu Twojego imienia,
dae ludziom pokarm i napj dla korzystania z
niego z przyjemnoci, aby Tobie dzikowali,
nam z kolei askawie udzielie duchowego pokarmu i napoju oraz ycia wiecznego przez
Twego Sug.
4
Przede wszystkim dzikujemy Ci za Twoje potne dziaanie [wzgldem nas].
Tobie chwaa na wieki.
5
Wspomnij, Panie, Twoj Spoeczno, aby
w Twojej mioci uratowa j i zgromad j
z czterech stron wiata uwicon do Twojego
Krlestwa, ktre przygotowae jej,

*Jeli zatem kto przychodzi [do was],

by uczy was tego wszystkiego, co zostao
wczeniej powiedziane, przyjmijcie go.
2
Jeli za w nauczajcy, zmieniwszy [swoje
nauczanie], nauczaby innej nauki, by znie
[to, co zostao powiedziane], nie suchajcie go,
jednak [jeli byoby to] ku przedoeniu sprawiedliwoci i poznania Pana, przyjmijcie go jak
Pana.
3
Co si za tyczy wysannikw i prorokw, postpcie zgodnie z zarzdzeniem Dobrej Nowiny.
4
Kady wysannik, ktry do was przychodzi,
niech zostanie przyjty jak Pan.*
5
Nie zostanie za on duej, ni jeden dzie,
jeli za bdzie potrzeba, to i drugi. Ale jeli pozostanie trzy, jest faszywym prorokiem.
6
Odchodzc za, wysannik niczego niech nie
bierze, poza chlebem, dopki nie znajdzie
schronienia. Jeli jednak poprosi o pienidze,
jest faszywym prorokiem.
7
A adnego proroka przemawiajcego w duchu
nie poddawajcie prbie, ani nie rozsdzajcie,
kady bowiem grzech zostanie odpuszczony,
ale ten grzech nie zostanie odpuszczony.*
8
Nie kady za przemawiajcy w duchu jest
prorokiem, ale [jest nim] tylko, jeli cechuje si
zachowaniem Pana.
Zatem po zachowaniu bdzie rozpoznany faszywy prorok i [prawdziwy] prorok.

Mk. 14:25; k. 22:18; Jan. 15:1-17.

*9:3,4 poamanym [chlebie] gr. dos. zamanie,
poamanie, poamaniec.
*9:4 Spoeczno gr. zgromadzenie, zebranie,
spoeczno, zwoanie.
*9:5 Por. Mat. 7:6.

*10:6 Hosanna por. Ps. 118:25; Mat. 21:9,15; Mk. 11:9-10;

Jan. 12:13; Maran atha! por. 1Kor. 16:22.
*11:1 Por. z mow Jezusa z Mat. 10.
*11:4 Por. Mat. 10:40; Jan. 13:20.
*11:7 Por. Mat. 12:31-32

X
Dzikczynienie
1
2

aden prorok zastawiajcy st w duchu, nie

bdzie jad z niego, chyba e jest faszywym
prorokiem.
10
Kady za prorok nauczajcy prawdy, jeli
tego, czego naucza, nie czyni, jest faszywym
prorokiem.
11
A kady prorok wyprbowany [jako] prawdziwy, dziaajcy dla wiatowej tajemnicy Spoecznoci, nie nauczajcy za czyni tego
wszystkiego, co sam czyni, nie bdzie sdzony
przez was, poniewa z Bogiem ma sd, bo podobnie dziaali te dawni prorocy.
12
Kto za by powiedzia w duchu: Daj mi
pienidze albo inn rzecz, nie suchajcie go. Jeli za w sprawie innych potrzebujcych by powiedzia, aby da, niech go nikt nie sdzi.

was jest wart swojego wyywienia. 2 Tak samo,

jak prawdziwy nauczyciel jest wart, tak i on jest,
zupenie jak pracownik [jest wart] swojego
wyywienia.
3
Dlatego wziwszy wszelkie pierwociny podw toczni winnej i klepiska, byda jak i owiec,
dasz je prorokom, oni bowiem s arcykapanami waszymi.* 4 Jeli za nie macie proroka, dajcie ubogim. 5 Jeliby przygotowywa pieczywo,
biorc pierwociny, daj zgodnie z przykazaniem.
6
Podobnie te dzban wina lub oliwy otworzywszy, biorc pierwociny, daj [je] prorokom.
7
Biorc za srebrnika czy odzienie i wszystko co
posiadasz, jak tylko by uwaa, daj wedug
przykazania.

XIV

XII
Podrujcy uczniowie
1

A kady przychodzcy w imieniu Pana niech

zostanie przyjty, potem za wyprbowawszy
go, rozeznacie si [co do niego], poniewa
bdziecie mieli rozeznanie co prawe, a co lewe.
2
Jeli przychodzcy jest w drodze, pomcie
mu, jak moecie. Jeli chce zatrzyma si u was,
to nie wicej ni dwa lub trzy dni, jeli to konieczne.
3
Jeli natomiast pragnie u was osi, a jest
rzemielnikiem, niech wykonuje prac i niech je.
4
Jeli za nie posiada [adnego] zawodu,
zgodnie z waszym rozsdkiem pomylcie wczeniej, jak [sprawi], aby nie y bezczynnie
z wami zwolennik Pomazaca.*
5
Jeli jednak nie chce on w ten sposb czyni,
jest [czowiekiem] kupczcym Pomazacem* trzymajcie si z dala od takich!

XIII
Utrzymanie prorokw
1

A kady prawdziwy prorok pragncy osi u

*12:4 zwolennik Pomazaca gr. pomazacowy, zwolennik, naladowca Pomazaca.

*12:5 kupczcym Pomazacem gr. Pomazacokupiec, handlujcy Pomazacem.

Wsplne posiki
1

Zgodnie za z Paskim [przykazaniem] Pana*

zgromadziwszy si, amcie chleb i dzikujcie,
przyznajc si do waszych upadkw tak, aby
czysta bya wasza ofiara. 2 A nikt, kto jest porniony ze swoim towarzyszem, niech nie schodzi
si z wami, dopki si nie pogodz, aby nie zostaa skalana wasza ofiara, 3 bo to o niej jest powiedziane przez Pana:
W kadym miejscu i czasie [macie] skada mi czyst
ofiar, jako e jestem Wielkim Krlem, mwi Pan, i
imi moje cudowne [jest] pord pogan.*

XV
Opiekunowie i sugi
1

Wybierzcie sobie przez gosowanie* opieku-

*13:3 Por. Pwt. 18:1-8.

*14:1 Zgodnie za z Paskim [przykazaniem] Pana
gr. tekst grecki nie zawiera rzeczownika, ktry jest okrelony przymiotnikiem paski i
rzeczownikiem Pana, pozostaje on w domyle. Pewnym jest, e
powinien on by rodzaju eskiego - tradycyjnie wstawia si tutaj sowo dzie (gr. ), jednak wydaje si, e moe bardziej
prawdopodobnie jest sowo przykazanie (gr. ) ze wzgldu
na kocwk 13:7, a take w nawizaniu do k. 22:14-20;
1Kor. 11:17-34.
*14:3 Por. Mal. 1:11-14.
*15:1 Wybierzcie przez gosowanie gr.
zagosujcie, wybierzcie przez wycignicie rki, por.

nw i sugi godnych Pana, mczyzn agodnych, nie kochajcych pienidzy, wiarygodnych

i wyprbowanych, poniewa dla was oni su
take sami sub prorokw i nauczycieli. 2 Nie
pogardzajcie zatem nimi, gdy s oni uczynieni
dla was [rwnie] cennymi wraz z prorokami
i nauczycielami.
Napominanie i inne
3

Gacie jedni drugich nie w gniewie, ale

w pokoju, jak macie [wyoone] w Dobrej Nowinie i z kim, kto jest zawiniony u towarzysza,
niech nikt nie rozmawia, ani od was niech [nikt
o nim] nie syszy, dopki nie okae skruchy.
4
A wasze modlitwy i jamuny oraz wszelkie
zajcia, tak wykonujcie, jak macie [to wyoone]
w Dobrej Nowinie naszego Pana.

i ziemia zostanie wydana w jego rce,

i bdzie czyni nieprawe [rzeczy],
jakich nigdy nie byo od zawsze.
5
Wtedy ludzko wejdzie w poar prby,
i potknie si wielu i zgin,
ale trwajcy w swojej wierze bd ocaleni przez
Niego od kltwy.*
6
I wtedy objawi si znaki prawdy:
najpierw - znak otwarcia w niebie,
potem - znak dwiku trby,
i trzecie: powstanie umarych.
7
Nie wszystkich jednak, ale jak zostao powiedziane:
Przyjdzie Pan i wszyscy wici z Nim.*
8
Wtedy wiat zobaczy Pana przychodzcego
na obokach nieba.*

XVI
Gotowo na przyjcie Pana
1

Czuwajcie nad yciem waszym: niech wasze

lampy nie zgasn i biodra wasze niech nie bd
nieprzepasane,* ale bdcie gotowi, poniewa
nie znacie godziny, w ktrej nasz Pan przyjdzie.* 2 Jak najczciej zbierajcie si zabiegajc
o [rzeczy] niezbdne dla waszych dusz,
poniewa nie przyda si wam cay czas waszej
wiary, jeli w ostatniej chwili nie okaecie si
doskonali.*
3
*Poniewa w tych ostatnich dniach
rozmno si faszywi prorocy i zwodziciele,
i owce zmieni si w wilki,
a mio zamieni si w nienawi.
4
Poniewa wzronie bezprawie,
nienawidzi si bd wzajemnie
oraz przeladowa i wydawa,
i wtedy zostanie objawiony Zwodziciel wiata
jako Syn Boga,*
i bdzie czyni znaki i cuda,
Dz. 14:23.
*16:1 nieprzepasane por. Wj.12:11; k. 12:35; przyjdzie
por. Mat. 24:42, 25:13.
*16:2 doskonali od gr. doskonay, ukoczony,
dojrzay, bez braku.
*16:3 Por. z mow Jezusa w Mat 24.
*16:4 Por. 2Tes. 2:3-12.

*16:5 bd ocaleni przez Niego od kltwy gr.

lub rwnie uprawniony przekad: bd ocaleni pod sam kltw. Drugi przekad mona
rozumie w taki sposb, e wierzcy zostan ocaleni w ostatnim
momencie.
*16:7 Por. Iz. 66:15; Za. 14:5.
*16:8 Por. Dan. 7:13-14; Mat. 26:64; Mk. 14:62.

DODATKI

TEKST ORYGINALNY
Za Apostolic Fathers, (red.) Kirsopp Lake

.
I
1. , ,
. 2.
,

, . 3.

,
,
,
. 4.
, ,
,
,
, . 5.

.
.

 , ,

, ,
. 6.
, .
II
1. 2. , ,
, , , ,
, ,
, . 3. ,
, , . 4.
. 5.
, , . 6.

. . 7.
, ,
, .
III
1. ,
. 2. , ,

. 3. , ,
,
. 4.
, ,
,
,
. 5. , ,
,

 . 6. ,
, ,
. 7.
, . 8.

, . 9.
.
, .
10. ,
.
IV
1. ,
,
, . 2.
, . 3.
, ,
. 4. ,
. 5.
, . 6. ,
. 7.
, . 8.
,

, 9.
,
. 10. ,
, ,

, . 11.

. 12.

 . 13. ,
, . 14.
,
.
V
1.
, , , , ,
, , , , ,
, , , , , ,
, , , , , . 2.
, , ,
,
,
, ,
, ,
, ,
, , ,
, ,
, , ,
.
VI
1. , ,
. 2.
, , , . 3.
,
.
VII

1. ,
,
. 2. ,
, . 3.
,
. 4.

.
VIII
1. .

. 2. ,
,
, ,
,
,
,
,
. 3.
.
IX
1. , 2.
, ,
. 3.
, ,
, .
. 4.
,
.

 . 5.
,

.
X
1. 2.
, , ,
,
,
. 3. , ,
,
, ,

. 4. ,
. 5. , , ,
,
, , ,
. 6.
. .
, , .
7. .
XI
1. ,
2.
,
, . 3.
,
. 4.
5. ,

 , . 6.
,
, . 7.

, . 8.
,
.
. 9.
, . 10.
, ,
. 11. , ,
, ,
,
. 12.
,
,
.
XII
1.
,
. 2. , ,
,
. 3. , ,
. 4. ,
, . 5.
, .
XIII
1.
. 2.

 . 3.
,

. 4. , . 5.
, . 6.
,
7.
, , .
XIV
1.
, ,
. 2.
, ,
. 3.
.
, ,
.
XV
1.
,

. 2.
.
3. ,

, . 4.
,
.

XVI
1. ,
,
, . 2.

,
. 3.
,
,
. 4.
,
, ,
, ,
. 5.
, ,

. 6.
,
, . 7. ,
. 8.
.