Dreves. Analecta Hymnica Medii Aevi. 1886. Volume XXX.

>• l
'"^
•û ;^t ,
^vtr^. .<
ii/ r »'it'^5
î.^*'^
'- *rV ;?hi,';

< >
,^Ä>
V P^
îl.i
'
V.. ^^^
r.
"/ >
;»>]
•^^
A \i
•a
ANALECTA HYMNICA
MEDII AEVI.
Herausgegeben
von
Clemens Blume und Guido M. Dreves.
XXX.
PIA DICTAMINA.
Reimgebete und Leselieder

des
Mittelalters.
X
Dritte Folge.
Leipzig.
0. R. R e i s 1 a n d.
1898.
PIA DICTAMINA.
Reimgebete und Leselieder

des
Mittelalters.
Dritte Folge.
Stunden- und Glossen-Lieder
herausgegeben
von
Guido Maria Dreves

s.
Leipzig.
O. R. R e i s 1 a n (1.
1898.
;^t OF Aiio;:;^
8T. MlCf,i;£L.g /Ca

COLLeOc
JÜN " 8 1558
/ 5 / o
VORWOET.
Den Inhalt dieses Baüdes Gruppe von

bildet eine doppelte
Reinigebeten, die ich Stunden- und Glossenlieder benenne,
und von denen jene nach Analogie der liturgischen Hymnen auf
sieben oder acht Tagzeiten (je nachdem die Landes von der
Matutin getrennt erscheinen oder nicht) verteilt sind, während
diese irgend eine bekannte Gebetsformel zum Vorwurfe einer
umschreibenden oder erweiternden poetischen Glosse machen,
so indes, dafs der Text des paraphrasierten Gebetes wörtlich in
den des glossierenden Gedichtes aufgenommen wird. Lieder, die
sich blofs inhaltlich an den Gedankengang eines anderen pro-
saischen oder poetischen Gebetes anlehnen — ein Beispiel siehe
Mone II, 126 — sind in den Begriff des Glossenliedes nicht
einzubeziehen.
Die Stundenlieder zerfallen in gröfsere und kleinere, je
nachdem auf die einzelnen Tagzeiten ein ganzer Hymnus oder
nur eine Strophe eines Liedes entfällt.
Um thunlichst alle Lieder beider Gattungen zusammenzu-

stellen, sind einige Mone, Daniel u. a. vorhandene
bereits bei
Lieder nicht ausgeschlossen worden. Dagegen glaubte ich, von
Stundenliedern zurückstellen zu sollen die Anselm von Canter-
bury, Petrus Damiani, Bonaventura, gleichviel ob mit Recht oder
Unrecht, zugeschriebenen (vgl. Mone II, Nr. 422-429; 574-578;
I, 84 — 91; II, 433 — 443);
von Glossenliedern zwei über das
Salve regina von Bonaventura und Hieronymus von Monsee,
(letzteres ungedruckt, ersteres Opp. XIII, 350) und zwei über das
Ave Maria von Petrus Damiani und Guillaume de Deguiville,
(ersteres Opp. IV, 10, letzteres noch ungedmckt).
— 6 —
Nicht als Stuiulenliedcr sind zu betrachten das bekannte
„lesu du] eis memoria", ein Rosarium, dem Heinrich Seuse
die Hymnen zu seinem Cursus aeternae sapientiae entlehnt hat
(vgl. Mone I, 329), sowie das Lied „Omnibus consideratis",
das bisweilen, doch nur äufserlich, auf sieben Tagzeiten verteilt
erscheint. Auch aus dem Reimofficium Anal. XXVI, Nr. 92 ist
ein Stundenlied mit dem Anfange Sincori pueri etc. gebildet
(vgl. Anal. XXVI, S. 267). Ähnlich ist aus drei Hymnen auf
Franziskus von Assisi das Horenlied bei Mone III, 303 zu-
sammengestoppelt.
Von Glossenliedern XV, 113 und 114
sind zwei bereits Anal.
mitgeteilt. Unter den Gedichten Konrads von Gaming finden
sich vier (Anal. III, 35, 37, 88, 40), unter denen des Ulrich
Stöcklin drei Glossenlieder (Anal. IH, 177; IV, 45 und Mone
II. 225), von denen eines bei seinen Psalterien nachzutragen
sein wird.
Glossenlieder, namentlich über das Ave Maria, kommen aber
nicht blofs unter den Reimgebeten, sondern auch unter den
Cantiones vor. Verwiesen sei auf Anal. I, 50, 93, 94; II, 126, 151
XX, 176, 179. Unter den Hymnen findet sich ein einziges
Beispiel Anal. IV, 53, das vielleicht noch Entlehnung ist. Mehrere
Fälle dagegen begegnen uns unter den Sequenzen ; so Anal. IX, 74
X, 138; Mone II, 112, 216, 218, 228.
Wien, den 19. März 1898.
Guido Maria Dreves.

1.
STUNDEN-LIEDER
6a
5153
1. De sanctissima Trinitate.
Ad Matutinum. Ad Nonam.
1. Quicunque vult animam 5. Vox a patre resonat
firmiter salvare, super baptizatum,
Trinitatis gloriam Ipsum vocans filium
debet implorare, dilectum et gratum,
Tres personas credere, In columbae specie
ipsas honorare, spiritum monstratum
Unum Deum dicere, Credimus super lesum
solum adorare. et caelitus datum.
A d Primam. Ad Y esperam.
2. Trinitatem credimus: 6. A se patrem credimus,
summum genitorem, tamen generavit
Sanctum eius filium, Filium, de lumine
nostnim redemptorem, lumen resultavit,
Spiritum paraclitum, Procedentem spiritum
gratiae datorem ;
uterque spiravit,
Unum tarnen dicimus Neuter horum genuit
Deum creatorem. ipsum vel creavit.
Ad Tertiam. Ad Completoriura.
3. In patre potentia 7. Et per ipsum erimus
cuncta denotatur, oranes iudicati,
Nato Providentia Beati ad gloriam
omnis declaratur, aeternam vöcati,
Universa bonitas Ad poenas perpetuas
paraclito datur, mali condemnati,
Qui cum patre, filio Haec omnia credere
simul adoratur. tenentur beati.
Ad Sexta m. Conclusio.
4. Patris beneplacito 8. Has horas sie recole,
filius est datus, ut in trinitate
Est de sancto spiritu Yeneretur unitas,
de virgine natus, et in unitate
Crucifixus, mortuus Honoretur trinitas
atque tumulatus, in proprietate;
Resurgens a mortuis Quisque debet credere
caelo sublimatus. hoc cum firmitate.
— 10 -
Grat. ms. S. Felicis Gerunden, s, n. saec. ^'*/i5. A, —
Horas de Nuestra
Sefiora imp. in Caragoâ 1584. B —
Horae BMV. sec. usiim Romamiin imp.
Barcinonae 1572. C. —
1, 1 animas A. —
6, 1 Et te patrem A. 6, 6 —
nostranique A. —
8, 2 et in trinitate A.
Ad Ma tutin um. Ad N n a m.
1. Quicunque vult animam 5. In patre potentia,

firmiter salvare, cuncta denotatur,
Tres personas credere, Filio prudentia
ipsas honorare omnis declaratur,
Tenetur et iugiter Gratia paraclito
precibus orare, universa datur,
Unum Deura dicere, Qui cum patre natoque
solum adorare. conglorificatur.
Ad Primam. Ad V esperas.
2. Trinitatem credimus : 6. Voluntate filius
summum genitorem, patris incarnatus

Sanctum eins filiuni, Est de spiritu sancto,
nostrum redemptorem, de virgine natus,
Spiritum paraclitum, Crucifixus, mortuus
gratiae datorem; atque tumulatus,
Unum tamen dicimus Resurgens discipulis
Deum creatorem. caelis sublimatus.
Ad Tertia ra. Ad Completorium.

3. A se patrem credimus, 7. Et per ipsum eriraus
âm bunc generavit omnes iudicati,
Filium, de lumine Beati ad gloriam
lumen resultavit, aeternam vocati,
Procedentem spiritum Ad poenas perpetuas
uterque spiravit, mali coudemnati,
Nullus horum genuit Haec omnia credere
ipsum vel creavit. tenentur beati.
4. Vox ad patrem pertinet, 8. Has boras sie recolo,
super baptizatum ut in trinitate
Quae sonavit filium Vencretur unitas,
bumanae vocatum et in unitate
Naturae susceptio, Honoretur trinitas,
columbae volatum atque pietate
Credimus et speciem Faciat me credere
paraclito datum. boc cum firmitate.
- 11 —
Orat. ms. luliani Reîu saec. 15. Cod. Parisien. 757. A.. Coi —
Carolsruhan. Auîen. 36. B. —
1, 4 pares honarare ß. 4, 8 filiiis A. 4, 3 — —
sq. Constr: [«d] filium vocatiim [pertinet] liumanae naturae sn-itvptio. —
6, 1 sq. patris filius B. —
7, 7 sq. tenentur eredere A. Str. 8 fehlt B, —
statt dessen nur:
1 Has horas tibi recolo, trinitas beata,
Ut mea tibi anima post mortem tiat grata.
Dieses Lied findet sicli auch in Orat. ms. Burlooense saec. 15. Cod. An-
holtin. 9.
Ad Matutinum,
1. Deus de uullo veuiens, 2. Tu iiostrum desiderium,
Deus de Deo prodiens, Tu sis amor et gaudium,
Deus ab bis progrediens, In te nostra cupiditas
In nos veni subveniens. Et in te sit iueunditas.
3. Pater, cunctorum domine,

Cum genito de virgine
Intus et in circuiiu
Nos rege sancto spiritu.
Ad Laudes.
1. Trinitas, lumen luminum, 2. Ex te mens nostra fulgeat
Illuminatrix bominum, Et in te vota compleat,
Tuam similitudinem Ad teper te nos dirigat,
Conformans ad imaginem. Credens, sperans te diligat.
3. Patri sit benedictio
Cum coaeterno filio,
Benedictus sanetus spiritus

Et nos in ipso caelitus. .^^
Ad Primam.
1. A patre prodit genitus, 2. Ex quo nostra condicio.
Ab utroque paraclitus, Per quem nostra redemptio,
In bis est una deitas, In quo nostra remissio.
Quam laudat universitas. Cum boc fruamur gaudio.
3. Genitori sit gloria,
Redemptori victoria,
Consolatori gratia
Nobisque per hunc venia.
Ad Tertia m.
1. Trinitas, salus omnium, 2. Fac nos ex fide vivere.
Cor Sana male saucium, Per spem fac sursum tendere,
Concede nobis veniam Et caritatis geminae
Per septiformem gratiam. Fac nos vestiri tegmine.
12 —
3. Trinitati sit gloria,
Laus, decus et potentia,
Quae sua nobis gratia
Concedat caeli gaudia.
Ad Sexta m.
1. Caelestium rex agminum, 2. veneranda trinitas,
Fili,redemptor hominum, Tua nobis benignitas
Consolator maerentium, Succurat, ne fragilitas
Fer miseris solacium. Nos trahat ad res vetitas.
3. Trinitati, quam credimus,

Adoramus et colimus,
Sit gratiarum actio,
Salus et benedictio.
Ad Nonam.
1. Memento, sancta trinitas, 2. Nam quod creavit unita?,
Quod tua fecit bonitas Redemit lesu Caritas
Creando primum hominem, Patiendo, tunc diligens,
Recreando per sanguinem. Nunc diligat nos erigens.
3. Trinitati sit gaudium,
Pax, virtus et imperium,
Decus, omnipotentia,
Laus, honor, reverentia.
Ad Vesperas.
1. Dens, sancta trinitas, 2. Trinitas individua,
De quo sanctorum sanctitas, Nos tua lux perpetua
Te laudantes sanctitica Et a damnatis segreget
Donando nobis caelica. Et cum beatis aggreget.
3. sancta trinitas,
Sit tibi,
Decus, honor, sublimitas,
Potestas, dominatio,
Maiestas, collaudatio.
Ad Completorium.
Genitor incffabilis, 2. Ex te vitae principium.
Eins proles amabilis. Per te vitae remediuni,
Paraclitus consimilis. In te vitae solacium,
Memento vitae fragilis. Da nobis vitae praemium.
3. Patri cum unigenito
Et spiritu paraclito
Sit maiestas et gloria,
l'otestas et victoria.
— 13 —
Orat. ms. saec. **/i5. Cod. Bruxelleu. 10812 16. A. —
Brev. ms. Palat. —
Vindobonen. 4005 saec. 15. B. —
Cod. Palat. Vindobonen. 4096 saec. 15. C. —
Orat. ms, Tegurinum anni 1467. Clm. Monacen. 19 991. D. Orat. ms. —
Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen. 20021. E. —
Cod. S. Petri Salisburgen.
bll 24 anni 1538. F. —
Aufschrift: Cursus de beatissima trinitate C. —
Ad Matut. 3, 4 Nos rege cum B. —
Ad Prim. 1—3 fehlen D. 1, 1 A —
patre procedit BC. —
Ad Tertiam. 2, 4 vellere F. — Ad Non. 2, 4
eruens B. —Ad Vesp. 1, 1 O decus F. 1, 2 De qua F. — — 3, 4 Maiestas
fehlt F. —
Die meisten dieser Lieder stehen auch in Orat. ms. Augiense saec. ^*Ji5.
Cod. Carolsruhan. Aug. 36 (daraus bei Mone I, 23 ff). Dieselben sind aber
hier nicht zu einem Kursus verbunden und stehen in anderer Reihenfolge.
Es seien deshalb hier die Abweichungen des Augiensis nachgetragen:
Ad Matutin. 2, 2 amor atque gaudium. — Nach Str. 3 folgt noch,
obschon Str. 3 Doxologie ist:
4. Regendo clemens corrige
Et corrigendo dirige,
Dirigendo nos erige
Et cum electis (nos) collige.
Ad Landes. 1, 2 Illuminator. —
1, 4 Reformans. Zwischen — Str. 2
und 3 ist der Hymnus ad Tertiam ohne Doxologie eingeschoben.
Ad Prima m. 2,4 Erit et gloriatio. — Zwischen Str. 2 und 3 ein-
geschoben :
Vitam sanctis repositam

Ob artam vitae semitam
Praestes nobis gratuito,
Quam non debes ex merito.
Ad Tertiam. 1, 2 Morbos saua languentium. — Str. 3 fehlt. Vgl.
das oben ad Landes Bemerkte.
Ad S extam. 2, 2 Nobis tua. — 3, 4 Honor et benedictio. — Zwischen
Str. 2 und 3 eingeschoben:
Caventes a prohibitis
Utamur bene licitis,
Ut gaudeamus gaudio
Quo caeli gaudet contio.
Ad Non am. Ist in der Hs. angehäugt an den Hymnus ad Matut. —
1, 2—4 fehlen. — 2, 1 fehlt. — 2, 2 Christi Caritas. — Statt Str. 3 nur:
Decus omnipötentia, Laus et magnificentia.
Ad V esperas. 1, 2 De qua. 2, 2 Tua nos lux. — — 2, 3 Et fehlt. —
3, 2 Laus honor. —
Zwischen Str. 1 und 2 eingeschoben;
Trinitas immutabilis Cuius in nobis munera
Et unitas laudabilis, lilaconservet dextera,
Instantes tuis laudibus Quae benedicit credulos,
Veris dita muneribus. Reprobabit incredulos.
Ad Completorium. 2 Ipsius proles
1, parilis. — 1, 3 Paraclite. —
Zwischen Str. 1 und 2 eingeschoben:
Proni sumus et labiles
Et ad peccandum fragiles,
Tua misericordia
Nos salvet a miseria.
Die Reichenauer Handschrift hat a. d. O. noch zwei weitere Hymnen,

augenscheinlich von demselben Verfasser, die in dem Kursus nicht ver-
wertet sind, nämlich Fa(er, ßli, paraclile und Fater^ ereator omniuni.
— 14 —
4. De sancto Spiritu.
Ad Matutinum.
1. Veni, Creator spiritus, 2. Nostris infusus cordibus
Praecordiorum intima Sensum redde pervigilem,
Et visita divinitus A cunctis purga sordibus
Ac doce suavissima. Cor, mentem da et humilem.
'6, Mores, actus, eloquia
Tua rege potentia,
Virtutum affluentia
Sit munda conscientia.
Ad Laude s.
1. Lux surge nobis aurea, 2. Veni, largitor munerum,
Superni iubar luminis, Solator suavissime,
Corda redde aetherea Nostrum sis memor pauperum,
Virtute tui numinis. Spes, vita, salus animae.
3. Tu largitas melliflua,
Da gratiam petentibus,
Suavitas largiflua.
Instilla nectar mentibus.
Ad Prima in.
1. Föns vitalis, Caritas, 2. quam salubris unctio,
Caritatem cordibus Quae menti dat tripudium,
Da, lux mentalis, claritas, Per quam fiuit compunctio,
Infunde lumen sensibus. Salus, perrenne gaudium.
3. Virtutum pater optime,

Tu visita nos iugiter,
Ut videndo sanctissime
Te laudemus perenniter.
Ad Tertia m.
1. Nunc sancte nobis spiritus 2. Compunctionis fluvium,
Devotionis gratiam Da gaudium cum gloria,
Infunde, lumen caelitus, Unctionis convivium
Virtutum abundantiam. Post intima suspiria.
Ad Sextam.
1. Rector potcns, qui cordium 2. Aestum fuga luxuriae,
Meridiem sie instruis, Litis et immunditiae,
Amoris igne sordium Ut nos conformcs gratiae
Caliginem qui destruis, Hcredes simus gloriae.
Ad Nonam.
1. Rerum causa efficiens, 2. Astantes tuis laudibus
Tniplens et regens omnia, Nos visita continuo,
Föns vivus indoticiens, Sacris pleni virtutibus
Nos recrcans incbria. Ut vivamus perpetuo.
15 —
Ad Vesperas.
1. Veni, pater orphaiiorum, 2. Yeni, sacrum pneuma, veni,
Veni pie, ne moreris, Perfla suavissime
Veni, pater egenorum, Velut auster flatu leni
Et egenura consoleris. Hortum meae animae.
3. Et a vitiis cmunda,
Ut sie sanctis moiibus,
Plena sit atque fecunda
Et virtutum floribus.
Ad Completorium.
Te lucis ante terniinum, 2. Procul pelle daemonia,
Precamur, sanctum spiritum, Polluta fuge somnia,
Ut custos clementissime Et universa noxia,
Sis corporis et animae. Quae mens abhorret auxia.
3. Sit nobis in te requies,

Quietam noctem tribue,
Lux mentis et meridies,
Dies lucis perpetuae.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 8.
5. De sancto Spiritu.
Ad Matutinum. Ad T e r t i a m.
Nobis sancti spiritus 3. Suum sanctum spiritum

gratia sit data, Deus delegavit,
De qua virgo virginum In die pentecostes
fuit obumbrata, ipsos confirmavit
Cum per sanctum angelum Et de unguis igneis
fuit salutata, ipsos inflammavit,
Verbum caro factum est, Relinquere orpbanos
virgo fecundata. ipsos denegavit.
Ad Primam. Ad Sexta m.
De virgine Maria 4. Septiformem gratiara
Christus fuit natus, lunc acceptaverunt,
Crucifixus, mortuus Quare idiomata
atque tumulatus, cuncta cognoverunt,
Resurgens discipulis Ad diversa climata
fuit demonstratus mundi recesserunt
Et ipsis cernentibus Et tidcm catholicuni
caelis elevatus. tunc praedieaverunt.
— 16 —
Ad Nonam. Ad Completorium.
5. Spiritus paraclitus 7. Spiritus paraclitus
fuit appellatus nos velit iuvare,
Donum Dei, Caritas, Gressus nostros regere
fons vivificatus, et illuminare,
Spiritalis unctio, Ut, cum Deus venerit
ignis inflammatus, omnes iudicare,
Septiformis gratiae Nos velit ad dexterani
Charisma vocatus. suam appellare.
AdVesperas. Conclusio.
6. Dextrae Dei digitus, 8. Has horas canonicas
virtus spiritalis cum devotione
Nos defendat, eruat Tibi, sancte spiritus,
ab Omnibus malis, pia ratione
Ut nobis non noceat Dixi, ut nos visites
daemon infernalis, inspiratione,
Protegat ac nutriat, Ut vivamus iugiter
foveat sub alis. caeli regione.
Orat. ms. Flandricum saec. 15. Cod. Rossian. YIII 50. A. Orat. ras. —
Mediolauense saec. 15. Cod. Kossian. VIII 35. B. —
Orat. ms. Italicum saec. 15.
Cod. Rossian. VIII 13. C. —
Horae B. M. V. sec. usum Praedicatorum saec.
15. Cod. Rossian. VIII 10. D. —
Horarium ms. Flandricum saec. 15. Cod.
Rossian. VIII. 4. E. —
Orat. ms. Augiense saec. ^*/i5. Cod. Carolsruhan. Aug. 36
dreimal: 1) fol. 32 F; 2) fol. 40 a. G; 3) fol. 68 a. H. Hernes a lusaige —
de Romme imp. Parisiis [Hardouyn] s. a. [1516] I. Offic. B. —
V. sec. usum M
Romanum imp. Parisiis [Kerver] 1519. K. —
Offic. B. M. V. sec. usum
Romanum imp. Parisiis [Vostre] s a. [1508]. L. —
Officium B. M. V. sec.
usum Romanum imp. Parisiis [Kerver] 1501. M. —
Heures a lusaige de
Romme imp. Parisiis [Poytevin] 1502. N. —
Officium B. M. V. imp. Venetiis
[Marcolini] 1.545. O. —
Horae B. M. V. ad normam antiquae professionis
Carmelitarum imp. Venetiis 1585 P. —
Hortulus animae imp. Maguntiae
[Schöffer] 1511. Q, —
Orat. ms. S. Felicis Gerunden, saec. »-^/is. Cod. S.
Felicis s. n. R. —Horas de Nuestra Sefiora imp. in Carago(?a 1534. S. —
Horae B. M. V. sec. usum Romanum imp. Barcinonae 1572. T.
Str. 1 fehlt C. — 1, 1 Mihi sancti G. —
1, 6 erat salutata G. 1, 7 factum —
est fehlt B. — 1 8 virgo fehlt B.
, —
2, 1 De virgine filius B Virgine de
—
;
tilia F. — 2, 2 pater fuit natus F; filius fuit uatus GH. 2, 5 fuit

discipulis C. — 2,6 suis demonstratus B; suis fuit demonstratus GH. —
2, 8 caelos CF; oculis elevatus O. —
3, 1 Sumum sanctum B; Cum sanctum
C; De caelo discipulos F; Spiritum paraclitum G. 3, 2 Deus visitavit —
F. — 3, 3 In die sancfo p. B; Suum sanctum spiritum F. 3, 4 ipsos in- —
formavit GH suos contirmavit IK; apostok>s contirmavit CDO; eis delegavit
—
;
F. 3, 5 at(|ue Unguis GH; In die pentecostes F. 3, 6 eos inflammavit —

BGH; ipsos confirmavit G. —
3, 7 Orphanos relinquere F. 3, 8 eos —
dencgavit CDGHIK; onmino denegavit O. —
Str. 4 ad Nonam, 5 ad Sextam
B. — 4, 1 Septiformis DGHO. —
4, 2 acceperunt C. 4, 3 De qua —
ideomata G; ydeomata CE. —
4, 5 Ad diversa niundi CDO. 4, 6 mondi —
B; climata recesserunt CDO. —
4, 8 tunc fehlt B. 5, 1 paracletus —
O. — 5, 2 fuit fehlt B. —
5, 3 Domum Dei C; Dei digitus GH. 5, 5 —
Spiritalis Caritas GH. —
5, 7 gratia FIK. —
5, 8 chrismaque vocatus
O; Charisma beatus B. —
6, 1 Dexterae BO. 6, 3 Me defendat G. — —
6, 4 oninibus a malis F; ex malis GH. 6, 5 Ut mihi non G. — 6, 7 ac —
— 17 —
fehlt E Protegat et foveat F Proteg-at, eripiat B Sed protegat, nutriat CD
;
Sed ptotegat, foveat IK. —

;
8 nutriat sub alis FIK.

6, Str. 7 fehlt BF.
;
— — ;
7, 1 paracletus O. —
7, 2 me velit G. —
7, 3 Mentera visere, regere F.
—
7, 4 et fehlt F. —
7, 5 cum iudex venerit F. 7, 7 Me velit G. —
7, 8 suam —
collocare FGH. —
8, 3 Summe sancte G; Summe sancte H. 8, 5 Dixit I; —
ut eos visites D; Decantavi dulciter F; Tua fac recolere GH. 8, 6 miseratione —
FGH. —
8, 7 Et vivamus CDO; Sed vivamus A; Atque nos illumines H;
Meque tu illumines G; Me aeterna illumines F. 8, 8 In caeli BI; —
illustratione FGH.
H bemerkt an erster Stelle: Has horas canonicas de
spiritu sancto
compilavit papa Johannes et eas dotavit; an dritter Stelle:
iudulgentiis
Hoc officium sancti spiritus composuit papa Benedictus; jener der XXH.,
dieser der XH.
6. Septem Horulae operum divinoruni septempliees.
I.
Ad Matutinum. Ad Sextam.
1. Pater lesum generavit 4. Ex Aegypto liberavit
Divina ex essentia, lesus plebem ludaicam
Sanctum spiritum spiravit, Et in Sina promulgavit
Creavit cuncta entia, lustam legem Mosaicam,
lesus caelum decoravit Pios salvans castigavit
Angelica praesentia. Per vim malos Chaldaicam.
Ad Primam. Ad Nonam.
2. lesus praemia donavit 5. lesus totam conservavit
Praecongrua spiritibus, Mariam sincerissimam,
Pravos darnnans confirmavit loseph iusto copulavit
Cum caeli pios dotibus, Ut sponsam praeclarissimam,
Protoplaustos superavit Voto cunetis praerogavit
Satan pravis affatibus. Ut virginem tirmissimam.
Ad Tertiam. Ad Vesperas.
3. lesus mundum subiugavit 6. Pater virgini legavit
Divinis gubernaculis, Divinam fortitudinem,
Patrum chorum praelegavit Quem nascendum nuntiavit
Miriiicis miraculis, lesmn pellens formidinem,
Quibus se praenuntiavit Sanctum pneuma fecundavit
Veridicis oraculis. Consentientem virginem.
Ad Completorium.
7. lesus vatem exaltavit
Mariae ministerio,
Pater vatis exsultavit
Salutis pro mysterio,
loseph angelus tinnavit
Caelesti magisterio.
Dreves, Pia Dictamina. III.
— 18
II.
Ad Ma tut in um. Ad Sexta m.

lesus nocte pauper natus 4. lesus pauperum oblatus
De virgine homuncio, Est patri sacrificiis,
Fit pastoribus delatus Quem amanter amplexatus

Angelico ex nuntio, Est senex sanctis brachiis
Betlilehem praesepi datus, Proplietarumque laudatus
Quem laudat caeli contio. Condigne fit officiis.
Jesus sanctus praeputatus 5. lesus fugax est moratus
Octavo fit [in] lumine, Aegyptio exsilio,
Priscis aequus sublimatus Innocentum grex maetatus
Salvifico sie nomine, Herodis fit imperio,
In salutem nobis datus Post quod lesus fit relatus
Hanc capit fuso sanguine. Angelico consilio.
Ad Tertiam. Ad V esperas.
3. lesus magis declaratus 6. lesus templo occupatus
Splendenti novo sidere Parentibus fit insciis,
Honoratur, adoratur Non inventus, vestigatus,
Triformi ab bis munere, Quaesitus cum tristitiis,
Regum Chorus informatus Fit in templo declaratus

Novo redit itinere. Et subditus nutriciis.
Ad Completorium.
lam tricennis baptizatus
lordanis lesus flumine,
Dei natus declaratus
Fit patris clarus famine
Et columba demonstratus
Fit plenus sancto flamiDe.
III.
Ad Matutinum. Ad Primam.
1. lesus eremo moratus, 2. Dum ad nuptias vocatur
Adfligens se ieiunio, lesus sua potentia,
Est temptatus
tripliciter Aqua vinum fit, monstratur
Famescens a daemonio, Hinc eins praeminentia,
Qui devictus confutatur Virginis cum postulatur
Scripturae testimonio. Compassae diligentia.
- 19 —
Ad Tertiam. Ad Nonam.
3. lesu contio vocatur 5. Daenion hydropis fugatur,
Virtute apostolica, Cum febre lepra pellitur,
A quo nova promulgatur Vita, sensus, vox donatur
In mente lex catholica, A lesu, motus redditur,
Sed et turba informatur Panis multis procreatur
Doctrina parabolica. Sedatur mare, teritur.
Ad Sextam. Ad Ve*speras.
4. Quae doceret, operatur 6. lesu pio derogatur

Utrisque in teniporibus, Divinis in miraculis,
lesus gregi, fatigatur Bonus lesus blasphematur
Exemplar ens pastoribus, Pro caelicis oraculis,
Culpa piis relaxatur Et insidias dignatur
A lesu peccatoribus. Sufferre ab homunculis.
Ad Completorium.
7. Plene lesus adprobatur
Paterno ex oraculo,
Dum in monte transforraatur
Multiplici miraculo,
Pneuma sanctum contestatur
Cum nubis umbraculo.
IV.
Ad Matutinum. Ad Tertiam.
lesum asinus portavit 3. Pharisaeos increpavit
Paratus cum panniculis, Multiplici eloquio,
Rex mansuetus tunc ploravit lesus plebem informavit
Pravorum pro piaculis, Doctrinae cum obsequio,
Dura hunc turba honoravit Suos orbis praefirmavit
Veste, voce, ramusculis. De fine cum praeloquio.
Ad Primam. Ad Sextam.
2. Templum intrans exturbavit 4. Prava gens se adunavit
Mercantum maleficium, In lesum conspiramine,
Sanitatis restauravit Quem a Inda comparavit
Infirmis beneficium, Privato pio agmine,
lesus egens rcintravit Postquam lesum pia lavit
Bethaniae hospitium. Perungens hunc unguimine.
— 20 —
Ad Nonam. Ad Vesperas.
5 c lam se lesus absentavit 6. lesus suis pedes lavit
Pravorum a consortio, Humillimo servitio,
Passionis praetractavit Proditorem revocavit
Cum matre de exitio, Verbis, signis, officio,
Suo suos contristavit Eucharistiae donavit
Venturo mox supplicio. Se nobis beneficio.
Ad Completorium.
7. lesus suos confortavit
Sermonis elegantia,
Patrem orans exsudavit
Cruorem pro instantia,
Se dans patri obviavit
Adversis cum constantia.
Ad Matutinum. Ad S ext am.
lesus traditus ligatur, 4. lesus morte nunc damnatur

Offertur, ductus caeditur, Pravorum pro clamoribus,
Criminatur, adiuratur, Sua cruce oneratur
Affligitur, illuditur, Permagnis cum doloribus,
Ter a Petro denegatur Volens cruci conclavatur
A suis derelinquitur. Pro nobis peccatoribus.
2. lesus vinctus accusatur 5. A se patri immolatur
Pilato,quo defenditur, Pro mundi sacriticiis,
Sed Herodi destinatur, lesus Septem verba fatur
Lusus, spretus remittitur, Exspirans in suppliciis,
Barrabas, cum allegatur Latus lancea foratur
Mos, licto lesu petitur. Nos donans beneficiis.
3. Crucifigi postulatur, G. Mundus lesuni lamentatur
Flagellis lesus caeditur, Devotique cum virgine,
Ut rcx spinis coronatur, Dum de cruce declavatur
Cum veste sceptro luditur, Piorum cum iuvaminc,
Adoratur, salutatur, Osculatur et lavatur
lllusus sie producitur. Cum lacrimarum tiumine.
— 21 -
Ad Completorium.
7. Devotorum adparatur
Aromatum cum cumulo,
Rex caelestis interratur
Sepulcri habitaculo,
quam maesta separatur
A lesu mater tumulo.
VI.
Ad Matutinum. Ad Sex tarn.

1. lesus patres visitavit 4. Quam permaxime plagavit
Proscriptos temporaliter, lesu passi maestitia,
Adumbratos illustravit Fuit illa, quae portavit
Seipso facialiter, Hunc spiritali gratia,
lUos sie felicitavit Tam hanc in hunc transformavit
Fruentes aeternaliter. Amoris vehementia.
2. Patrum chorus exsultavit 5. Pios nimis contristavit
Sollemni cum laetitia, Mors Domini vilissima,
Quia lesus visitavit Quibus mortem renovavit
Hos sua cum praeseniia, Memoria piissima.
Cuius orcum penetravit Quam deleri denegavit
Virtutis efficacia. Dilectio iustissima.
3. Nunc ludaeus exsultavit 6. Desperatio prostravit
Iniquo nimis fibulo, Cohortem apostolicam,
Custodiri impetravit Sexus pius praepai'avit
In suo lesum tumulo Tunc unctionem mysticam,
A Pilato, qui bis favet, Fidem mater tunc servavit
Custodum dato cumulo. lesu sola catholicam.
Ad Completorium.
7. lesus Satanam calcavit
Victoris formidine
Et infernum spoliavit
Virtutis valetudine,
Tristem mortem devoravit
Hanc spolians formidine.
— 22 —
VII.
1. lesns felix remeavit 4. lesus matrem evocavit
Ex mortuis primitiae, Cum tota caeli curia,
Se dilectus declaravit Super cunctos coronavit
Repletus amicitiae, Imperiali gloria,
Quos sie testes praeparavit Advocatam ordinavit
Fidelium militiae. Hanc mundo pro penuria.
Ad Primam. A d Nonam.
2. Jesus caelicum intravit 5. lesus mundo derivavit
Cum patrum regnum agmine, Doctrinam theolog icam,
Quos beatos collocavit Qua ecclesiam fundavit
In suo quosque ordine, Per saeculum catholicam,
Spem in suis procreavit In qua duci demandavit
De dando caeli culmine. Nunc vitam apostolicam.
3. lesus Spiritum legavit 6. lesus mundum iudicabit
Sanctissimum discipulis, Finali rex iudicio,
lUos omnium ornavit Orci malos condemnabit
Linguarum cum munusculis, Aeterno in supplicio,
Mirum posse bis donavit Bonos vocis advocabit
Agendis in miraculis. Gratissimae officio.
Ad Completorium.
7. lesus bonos liberabit
Omnis mali instantia
Et perfecta satiabit
Omnis boni praesentia,
Illos in se quietavit
Aeterna inhaerentia.
Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt.
Eccl. 375. — II. 5, 4 fit consilio. — V. 2, 6 Mos licto lesu impetitur.
7. De Nativitate Domini.
Ad Vesperas.
1. Caelum ac terra gaudeat 2. In forma servi Bethlehem
Et hymnum novum concinat Caelestis dux lerusalem
In hac Sacra vigilia Mariae carne nascitur,
Pro nati regis gloria. Cui omne genu flectitur.
— 23 —
3. Laus infanti, qui nascitur,
Laus patri, a quo raittitur,
Laus sancto sit consilio
In regni eius solio.
Ad Completoriura.
Caelestis rex lerusalem, 3. Tua misericordia
Qui nasceris in Bethlehem, Et infinita gratia
Quis tua valet promere Te trahens caeli gloria
Mira vel intellegere? Vestivit carnis tunica.
Qui cum sis rex oranipotens, Unde laus sit quam maxima
Iniirmus nunc et impotens Deo patri per saecula
Virtutis tuae gratiam Tibique, unigenite,
Celasti per infantiam. Qui imperas cum pneumate.
Ad Matutinum.
1. Salve, lesu dulcissime, 3. Cunctis erectis sensibus
Qui puer natus hodie lam sursum in caelestibus
In civitate Bethlehem; Te Deum natum humilem
De caelesti lerusalem Mihique colo similem.
2. Te traxit in exsilium 4. Laus tibi sit perpetua,
Dilectis in solacium, Trinitatis esseutia,
Qua maior non est, Caritas Fac nos caeli palatio
Et inexperta bonitas. Collaetari perpetuo.
Ad Primam.
Infans Jesu pulcherrime, 2. Flos campi, rosa, lilium,
Mariae qui de corpore Mariae Puerperium,
Ut flos prodit de gramine, Per tuum uatalitium
Tu processisti hodie. Fac, tecum sim in saeculura.
3. Aetema laus et gloria
Et festiva laetitia
Caeli resultet curia
Trinitati per saecula.
Ad Tertiam.
1. trinae splendor gloriae, 3. Dum virgo mater recolit,
Caelesti lucens culmine, unde
Quis, qualis, quantus, sit,
In cunis virgo fasciis Adorat ex se genitum

Te cingit et panniculis. Et Dei patris unicum.
2. Ploranti praebet ubera 4. Pro tua magna gloria
Et fovet te per balnea, Et pietate maxima
Infigit ori oscula, In angelorum curia
quam felix puerperal Laus sit tibi per saecula.
- 24 —
Ad Sexta m.
1. regnans alto cardine, 3. Quis cogitare poterit,
lesu, frater dulcissime, Quantum cordi tunc fuerit
Fac me laetare liodie Infusum pium gaudium.
Cum omni tuo plasmate. Cum peperisti Dominum?
2. Maria, mater inclita, 4. Nullus illud mortalium
Laetare iam et iubila, Valebit in perpetuum.
Qui pater est et dominus, Ergo Sit laus et gloria
Fit quoque tuus filius. Trinitati per saecula.
Ad Nonam.
1. Nunc tempus adest gratiae, 2. Gaude, mater dulcissima.
In quo natus rex gloriae Tu, virgo, virga tiorida,
Salvator et Emanuel Osculare iam iilium,
In civitate Bethlehem. Amplectens cole Dominum.
3. Laus Sit patri perpetua

Eiusque nato gloria,
Honor sit saneto flatui
Deo nostro amabili.
Ad Vesperas.
1. Haec est dies laetitiae, 2. Natus matre castissima,
Quae nos illustrat hodie, Cuius prece continua
Cum tu Dens altissimus Temet cum ipsa cernere
Infans factus es parvulus. Fac nos in regno gloriae.
3. Laus sit tibi per saecula,
Qui regna regis caelica
Et matris sugens ubera
Simul adimples omnia.
Ad Com pletorium.
1. descendens rex gloriae 3. Tu iacens diversorio
In vallem banc miseriae, Pannorum nunc involucro,
Hoc festum da cognoscere Quamvis caeli sis Dominus,
Mundumque cor apponere. Apparens hie pauperrimus.
2. Amore perfectissimo 4. Tibi, lesu, melliflua
Adhaerere perpetuo Laus, honor sit et gloria,
Fac me tibi gratissimo Qui iaces in praesaepio,
Aeterni regis filio. Caeli regnas palatio.
Grat. ms. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Heimst. 1262. — Ad Mat.

4, 2 In trinitati.s. — Ad Prim. 1, 4 procesti.
— 25 —
8. Corsas de Anima Christi.
Ad Matutinum.
1. Christi felix anima, 3. Proposito consilii
Sacrari tuo cultui Pater in te gratificat,
Fac nostri cordis intima, Adoptionis filii
Carnem sab de spiritui. Qui sint, et hos magnificat.
2. In verbi te hypostasi 4. patris secretaria,
Adorant throni stupidi, Fac nos Dei docibiles,
si DOS mentis exstasi Pigmenti thesaararia,
Tibi Sternamur placidi. Da, simus mites, hurailes.
5. Fac, pater, in paraclito
Nos conformari genito,
Configurari facias,
In nobis ut complaceas.
Ad Laudes.
1. tioridum tu lectulum 3. Sub cataclismo gratiae
Cubantis in meridie, Das te pro nobis pretium,
Mens lesu tabernaculum In sabbatismo gloriae
Post velameutum gloriae. Da te beatum praemium.
2. Tu magni Signum foederis, 4. Orationum liostias,
Acervus testimonii, Dicatas tuis laudibus.

Quem scandens tonsi velleris Pro nobis tu suscipias
Grex parte cubat solii. Et pro redemptis omnibus.
5. CuUu pio nos vivere
Morique tibi facias,
Trinitatis in aetbere
Laudi per te nos unias.
Ad P ri m a m.
1. salutaris anima, 2. Lucesce nostris mentibus,
Personae verbi proxima, Reduc nos ad iustitiam
lUustrans, regens condita, Cunctisque purgans sordibus
Scratans, censens abscondita. Da nobis indulgentiam.
3. Fac, pater, in paraclito
Nos conformari genito,
Configurari facias,
In nobis ut complaceas.
Ad Tertia m.
1. Effere dignis laudibus 2. Quam in persona filii
Te Christi quisnam anima Cives adorant superi,

Possit, creatis omnibus Vi multa pressi proelii
Praestans et divinissima? Te suspiramus niiseri.
— 26 —
3. Cultu pio nos vivere
Trinitatis in aethere
Ad Sexta m.
1. Aurora lucis rutilat, 2. Cum rex ille fortissimus
Caelum laudibus intonat, Mortis confractis viribus
Mundus exsultans iubilat, Pede conculcans tartara
Gemens infernus ululat* Solvit'a poena miseros.
3. Gloria tibi, Domine,

Qui natus es de virgine,
Cum patre et sancto spiritu
In sempiterna saecula.
Ad Nonam.
mens excedens aciem 2. In meritis nos tunc tuis
Visus caeli militiae, Salvandos reos suscipe,
Piam ostende faciem Aspectibus perpetuis
Mortis bora malitiae. Laetandos poenis eripe.

Ad Vesperas.
1. anima mirifica 4. Sub unionis copula
Christi Dei et hominis, Usa totali gratia,
Amori nos dignifica Sub visionis specula
Laudique tui numinis. Freta fontali gloria.
2. Tu vas es auri solidum, 5. Hausisti patris abdita,

Ornatum omni lapide. Charismatum aromata,
Tu concha, vellus roridum Horum da nobis habitus
Opusque plenum gloriae. Usus per dona spiritus.
3. Redundans supereffluis 6. Fac, pater, in paraclito

Abysso fontis luminis, Nos conformari genito,
Undam beantem influis Configurari facias,
Ipsa fons facta fluminis. In nobis ut complaceas.
Ad Completorium.
1. verbo nubens anima 2. Tu dubio consilium,
Sub personali' copula, Pectori fer auxilium,
Tu nostrae sis cultissima Temptato sis praesidium,
Mentis morumque regula. Thesaurus mundis cordium.
- 27 -
Orat. ms. Novacellense saec. 15. Cod. Oenipontan. 353. A. Orat. ms. —
saec. 15. Clm. Monacen. 676. B. —
Cursus hinc inde collecti imp. Augustae
1487. C. —Ad Mat. 1, 1 O fehlt A. —
1, 2 tui vultiü AC. 2, 4 sternam —
A. — 4, 2 dociles AC. —
4, 4 mites et humiles ABC. Land. 1, 1 — Ad
O fehlt A, te lectuliim AC. —
2, 4 Grex in arce cubat AC. 3, 3 In baptismo —
A. —5, 1 Vultu pio AC. —
5, 4 Landi per te nos vivas A; Lande per te
nnias B. —Ad Prim. 1, 1 O fehlt A. —
Ad Tert. 1, 1 Offerre B. 2, 3 —
praedii AC. —
3, 1 Vnltu AC. —
Ad Non. 1, 4 militiae A. 3, 1 Vnltu —
AC. — AdVesp. 3, 1 superflnis AC. Ad Complet. 1, 1— verbo A. A —
1, 2 copia AC. - 2, 2 Factori fer AC. — 3, 1 Vultu AC.
9. Officium Corporis Christi.
Ad Matutinum.
1. Yeneremur consecratum 2. lubilemus lingua, corde.
In altari Dei verbum, Accedamus pura mente
Ut pascaraur interius Manducemusque devote
Cibo suavissimo. Panem salutiferum.
Sumpto sub panis specie,
Ad Prim am.
1. lam lucis orto sidere 2. vere digna hostia,
Deum preceraur supplices, Quae vitam nobis omnibus,
Ut nos simus participes Qui te devote sumimus,
Tarn salutaris hostiae. Hie praestas et in patria.
Ad Tertiam.
1. fragiles, accedite 2. Accedens non conteritur,
Ad datum nobis ferculum, Sed tali cibo pascitur,
tristes, omnes bibite Quo in aeternum vivitur,
Oblatum nobis poculum. Si tamen digne sumitur.

— 28 —
Ad Sexta m.
1. Nobis cibus salviticus, 2. Mirabilis dilectio
Panis datur angelicus, Monstratur hie a Domino,
Manducat pauper et servus qualis manducatio
Id, quod manducat angelus. Nunc facta est a saeculo.

Sumpto sub panis specie
Ad Nonam.
1. Candente sole gratiae 2. Ut digne suum sanguinem
Se Christus verus lucifer Eiusque corpus sumere
Infundat nostris nientibus, Atque devote colere
Illustret quas interius. Possimus et diligere.
Ad Vesperas.
1. Fratres, hie attendite 3. Nam sicut bonum satiat
Mecumque obstupescite Perfeetumque sanetiticat,
Modum, quo nobis Dominus Sic malum fame cruciat
Se tradidit absconditus. Animamque mortificat.
2. Consecratus ab hominc 4. Fidenter tarnen adeat

Aeterni patris filius Ille, quem iam non mordeat,
Bibitur et manducatur Sed liberum se sentiat
Et quidem non ab omnibus. Discussa eonscientia.
5. Gloria tibi, Domiue,
•
Ad Completorium.
1. Te lucis ante terminum, 2. Procul recedant somnia
Rcrum creator, poscimus, Et noctium phantasmata,
Ut per tuam praesentiam Ut digne te suseiperc
Purgcntur nostra vitia. Possimus et diligere.
3. Gloria tibi. Domine,

Sumpto sub panis specie.
Orat. ms. CapÜ. Toletani 34—71. sacc. '^Vic. —
Ad Tert. 1, 1O felilt. —
2,3 Cum in aoteinum. — Ad Sext. 1, 3 pauper servus ct. — Ad Non. 1, 4
Illustret (juod. — Ad Vesp. 2, 4 Man erwartet nach dem Zusammenhange
etwas wie Aequaliter, eodem modo. — 3, 1 Iam sicut.
— 29 -
10. Ofticium Corporis Christi.
1. Corporis mysterium 5. Qui indigne sumpserit,
pange gloriosi factus erit reus
Atque Christi sanguinis, Corporis et sanguinis,
lingua, pretiosi, quem effudit Deus,
Qui in mundi pretium Dum latus aperuit
ventris generosi ipsius ludaeus
Fructus damnum daemonis Curaque Hell clamitat,
fuit venerosi. hoc est Deus meus.
:
Ad Primam. Ad Vesperas.
2. Cenam cum discipulis 6. Verbum caro factum est,
affectans cenare, panis gloriosus,
Exeraplis, sermonibus Vinum Christi factum est
ipsos informare, sanguis gratiosus,
Panem in substantiani Traditur discipulis
carnis transformare, cibus pretiosus,
Vinum in essentiam Sic manducat Dominum
sanguinis mutare. servus timorosus.
Ad Tertiam. Ad Completorium.
3. Fregit panem dixitque : 7. A iustis fidelibus
hoc est corpus meum, manducatur,
ita
Calicem accipieus Sed ob hoc in aliquo
benedixit eum imnquam laceratur,
Et ipsum accipite, Totus in particula
dixit, ecce, Deum confracta moratur,
Qui indigue sumpserit, Alieiia specie
sentiat se reum. Deus occultatur.
A d Sextam. Conclusio.
Et quicunque panem hunc 8. Has horas sie recolo
verum manducabit pia ratione
Atque dignum calicem Tibi, corpus Domini,
etiam potabit. ut confessione
Mortem Dei filii Contritus et praevia
sie annuntiabit satisfactione,
Et monstrabit firmiter, Valeam te sumere
donec remeabit. cum devotione.
Oral. ms. S. Felicis Gerimden. s. n. saec. '* i5. A. Orat. ms. Capituli —
—
Toletani 34 71. saec. ^''/le. B. —
Cod. Carolsruhan. Aiigien. 36. saec. '^/is.
C — Orat. ms. luliani Eegiii saec. 15. Cod. Parisin. 757. ü. Horas de —
Nuestra Sefiora imp. in (^'aragoga 1534. E —
Horae B. M. V. sec. ritum
ßomamim imp. Barcinonae 1572. F. —
Orat. ms. Corssendoncanum saec. 15.
Cod. Leodien. 897. G. —
Str. 1 fehlt A; dafür steht die 1. Str. des Pange
— 30 —
lingua des Thomas Aquinas. —
1, 7 damni B; damuumque C. —
2, 2 aflfectat
C. —
3, 5 Christus eis accipite A. —
3, 6 ecce Doraini A. 3, 7 susce- —
perit A. —3, 8 putet se esse reum. B. —
4, 2 denti manducabit C. —
4, 3 Aut quicunque calic-em C. —
4, 4 sanguinis potabit C. 4, 6 hie C. — —
5, 7 Heli claniitavit A, clamavit B Dum Heli clamaverit C. 6, 3 Vinum —
sanguis factum est C. —
6, 4 Christi
;
gratiosus C. —
6, 7 Qui manducat
C. —7, 1 lustis et fidelibus C. —
7, 3 ab hoc AB. —
7, 7 Aliquanta specie
C. —8, 7 Te valeam credere (lies edere?) A.
11. Heiires du precieax sacrement.
1. lesus donat Dominus 4. Sic hoc sacrificium
In diebus singulis Congruit presbyteris,
Cibum, potum protinus, Ut sumant hoc pretium
Ut dedit discipulis. Tribuantque ceteris.
A d Primam. Ad Nonam.
2. Praesens institutio 5. Christus carnem tribuit
Sic nobis declaratur, Nobis in cibum verum,
In eins officio Et sanguinem voluit
Dum corpus consecratur. Esse potum sincerum.
Ad T ertiam. Ad Vesperas.
8. Dum corpus dominicum 6. Cibus fuit Christi caro,
In altari videmus, Hoc debemus credere,
Vere Christum unicum Vinum fuit sanguis, caro
Credere debemus. Datur nobis opere.
Ad Completorium.
7. Isto sancto sacramento
Da nobis, Christe, frui,
Quod absque impedimento
Possimus esse tui.
Heures a lusaige de Rome imp. ä Paris 1505. 4, 1 hoc fehlt. 5, 2— —

fehlen zwei Silben; Nobis ergänzt. —
6, 1 Cibus est Christi, wo eine Silbe
fehlt; geändert nach 6, 3.
12. Cursas de Misericordia Domini.
Ad Matutinum.
1. lux misericordiae, 3. Salutis fons et gratiae,
Tu primo mortis tempore Splendor supernae patriae,
Ad patrem precem supplicem De nocte nos miseriae
Fundendo sudas sanguinem. Perduc ad diem gloriac.
2. Sic, pie doctor, instruis, 4. Sit trinitati gloria,
Ut suis in angustiis Quae i)ia nos dementia
Turbatum cor tc anxium Donet post transitoria
Tuuni petat auxilium. Sui frui praesentia.
— 31 —
Ad Laudes.
1. Per Signum pacis traderis, 3. Nostrae noctis caligine
Ut latro vinctus duceris Contenebratus, Domine,
Sacrilegorum manibus, Tu nostri cordis intinia
Sistendus pontiticibus. Diei lux illumina.
2. Consputus tunc blasphemias 4. Sit trinitati gloria,
Et caesus contumelias Quae pia nos dementia

Velato vultu passus es Donet post transitoria
Mortisque reus dictus es. Sui frui praesentia.
Ad Primam,
1. diei diluculum, 3. Benigne rex iustitiae,
Quam flebile spectaculum, Pater misericordiae,
Pilato praesentatus es, Cum iudicare veneris,
Maiorum palmis caesus es. Tunc parce nobis miseris.
2. Ad Herodem transmitteris, 4. Sit trinitati gloria,

Accusatus condemneris, Quae pia nos dementia
Alba veste deluderis, Donet post transitoria
Pilato sie reduceris. Sui frui praesentia.
Ad Tertia m.
Flagellis dire caesus es 3. Haec tua contumelia
Et sanguine perfusus es, Sit nostra semper gloria,
Corona punctus spinea Tuam fac nos ferre crucem
Rideris veste rubea. Et te sequi vitae ducem.
Data mortis sententia Sit trinitati gloria,
Cum magna patientia Quae pia nos dementia
Crucem portans in humeris Donet post transitoria
Ad mortem sponte graderis. Sui frui praesentia.
A d Sextam.
1 In cruce tendens brachia 3. Quam dura, quam crudelia,
Et ad te trahis omnia, Sed nobis salutifera
Fundens salutis Üumina Sunt facta contixoria,
Per vulnera sanctissima. Quae membra pungunt regia.
2. Suspensus cum latronibus, 4. Sit trinitati gloria,

Orans pro confixoribus, Quae pia nos dementia
Compassus nobis miseris Donet post transitoria
Flevisse pie crederis. Sui frui praesentia.
Ad Nonam.
vitae fons dulcissime, 2. Expavescunt caelestia,
Bellator invictissime, Contremiscunt terrestria,
Yincens morte diabolum Tua potenter auima
Patri commendans spiritum. Yadit praedari tartara.
— 32 —
3. Latus apertum laucea 4. Sit trinitati gloria,
Cruore manat et aqua, Quae pia nos dementia
Quae Sacra stillicidia Donet post transitoria
Dant vitae beneficia. Sui frui praesentia.
Ad Vesperas.
1. Nostrae salutis liostia, 3. Corda tuorum arida
In ara crucis torrida, Fac lacrimis irrigua,
Devicto mortis stimulo Ut mortem tuam defleant
Deponeris patibulo. Et sordes suas abluant.
2. quanta lanientatio, 4. Sit trinitati gloria,
Quae lacrimarum fusio Quae pia nos dementia
Piae matris et omnium Donet post transitoria
Te, Christe, diligentium. Sui frui praesentia.
Ad Completorium.
1. Post cursum tandem temporis 3. Guberna nos salubriter
Passionis et operis Conservaque felidter,
Conditus aromatibus Ut veniam et gratiam
Sepultus es a fratribus. Consequamur et gloriam.
2. In manu tua, Domine, 4. Sit trinitati gloria,

Nostrae serventur animae, Quae pia nos dementia
Sit nobis in te requies, Donet post transitoria
Quos sanguine mercatus es. Sui frui praesentia.
Orat. ms, Campoliliense 2. saec. 15. A. —

Orat. ms. Novacellense saec.
15. Cod. Oeuipontan. 353. ß. —
Orat. ms. saec. 15. ex. Cod. Eremiten.
766. C. —Orat. ms. Petri Bestolzs, burgimagistri Aquensis anni 1505. Cod.
Darmstadien. 964. D. —
Cursus hiuc iude collecti imp. Augustae 1487. E. —
Ad Mat. 1, 3 Precem ad patrem D. —
3, 2 paternae patriae D. 3, 4 —
Perducat diem D. —
4, 2 Qui pia A. — Ad Land, 3, 2 Coutenebratis D. —
3, 3 nosti D. —
Ad Prim. 3, 4 Tunc per te D. —
Ad Tert. 3, 2 Sint A. —
Ad Sext. 2, 2 crucifixoribus CDE. —
3, 1 quam fidelia B. 3, 2 Sed fehlt —
D. — 3, 3 crucifixoria E, —
3, 4 pungunt membra D. Ad Compl. 2, 2 —
Animae nostrae serventur D.
13. De Passione Domiiii.
Ad Matutin um. Ad Primam.

1. Patris sapientia, 2. Hora prima ductus est
vcritas divina, lesus ad Pilatum,
Dcus homo captus est Falsis testimoniis
hora matutina, multum accusatum
A notis, discipulis In collo percutiunt,
cito derelictus manibus ligatum,
ludacis est vcnditus, Vultum Dei conspuunt,
traditus, afflictus. lumen caeli gratuni.
33 —
3. Crucifige clamitant 6. De cruce deponitur
hora tertiär um, hora vespertina,
Illusus induitur Fortitudo latuit
veste purpurarum, in mente divina,
Caput eius pungitur Talem mortem subiit
Corona spinarum, vitae medicina,
Crucem portat uraeris Heu, Corona gloriae,
ad locum poeiiarum. iacuit supina.
Ad Sexta m. Ad Completorium.
4. Hora sexta lesus est 7. Hora completorii
cruci conclavatus datur sepulturae
Et est cum latronibus Corpus Christi nobile,
pendens deputatus, spes vitae futurae,
Prae tormentis sitiens Conditur aromate;
feile saturatus, complentur scripturae,
Agnus crimen diluit lugis Sit memoriae
sie ludificatus. mors haec mihi curae.
Ad N onam. Conclusio.
5. Hora nona Dominus 8. Has horas canonicas
lesus exspiravit, cum devotione
Heli clamans animam Tibi, Christe, recolo
patri commendavit, pia ratione,
Latus eius lancea Ut, qui pro me passus es
miles perforavit, amoris ardore,
Terra tunc contremuit, Sis mihi solacium
et sol obscuravit. mortis in agone.
Orat, ms. Andreae Donato, potestati Mechamauti anni 1468. Cod.

—
,
Eossian. VIII 53 A. Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Kossian. ATÎI
48. B. —Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Rossian. VIII 52. C. Orat. —
ms. Flandricum saec. 15. Cod. Rossian. VIII 50. D. —
Orat. ms. Augiense
saec. '*/i5. Cod. Carolsruhan. Ang. 36. E. —
Hortulus animae imp. Argen-
tinae 1508. F. —
Heures a lusaige de Rome imp. Parisiis s. a. [1516] G. —
Heures a lusaige de Rome tout au long imp. Parisiis s. a. [1531] H. —
Officium B. M. V. imp. Venetiis 1545. I.
Femer: Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20002 K. Orat. —
ms. Tegarinum saec. 15. Clm. Monacen. 19356. L. —
Brev. ms. Arelatense
saec. 14. Cod. Vatican. Burgh. A I 53. M. —
Cod. Rossian. VIII 13. N. —
Horae B. M. V. sec. usum Roraanae curiae
saec. 15. Cod. Rossian. VIII 33. O. —
Cod. Beroliuen. Theol. lat. Oct. 55.
saec. 15. P. —
Cod. Florentin. Magl. XXXV
15. saec. 15. Q. —
Brev. ms.
Cisterciense saec. 14. Cod. Casanaten. A IV 16. R. —
Orat. ms. Floren-
tinum[?] saec. 15. Cod. Vatican. Ottobon. 519. S. —
Orat. ms. saec. 15.
Cod. Vatican. Reg. 165. T. —
Horar. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Vatican.
Reg. 1737. U. —
Horae B.M.V. sec. usum. Romauum saec. 15. Cod. Vatican.
6259. V. —Horae ad normam autiquae professionis Carmelitarum imp. Venetiis
1585. W. —Officium I^MV. sec. usum Romauum imp. Parisiis (Kerver) 1519.
X. — Heures a lusaige de Romme imp. Parisiis (Poytevin) 1502 Y. Bre- —
Dreves, Pia Dictaminat III. 3
— 34 —
viarium Zagrabiense imp. Venetiis 1484. Z. —
Orat. ms. S. Felicis Gerunden,
saec. *Vi5. Cod. S. Felicis s. n. Aa. —
Horas de Nuestra Senora imp. in
Qaragoâ 1534. Bb. —
Horae B. M. V. sec. ritum Romanum imp. Barci-
nonae 1572. Cc.
1, 3 et homo B;
Christus lesus captus E. —
1, 5 A suis discipulis
DFHO. — 6 et notis E; derelictus fehlt E.

1, —
1, 7 A ludaeis est venditus
AB; A ludaeis traditus GHIN; A ludaeis est traditus CD; Ac ludaeis tradi-
tur O; est fehlt F. —
1, 8 traditus et afflictus ABF; venditus afflictus
O; venditus et afflictus CDGHIN. —
2, 3 A falsis testibus A; Et a falsis testi-
bus I. —
2, 5 In Collum F; Colaphis percutiunt I; Graviter percussus est A. —
2, 7 Vultum eius AN; Conspuentes faciem F. —
2, 8 caeli o g:ratum A; ut est
prophetatum F. —
3, 3 lUuxus C. —
3, 5 Caput suuni E. —
3, 7 portant C;
fert in humeris F; Trabern fert in humeris E. 3-, 8 —
loca BF. 4, 1 Jesus —
in A; Dominus lesus est BI; lesus hora sexta est E. —
4, 2 Cruce est elevatus
A; crucis conclavatus B. —
4, 3 sq. und 4, 5 sq. umgestellt EP\ 4, 3 —
est fehlt I; Deinde cum latronibus A; Pendens cum EF. 4,4 est pendens—
A cum eis deputatus E par bis reputatus F. —
4, 5 Et prae tormentis A. —
—
; ;
4, 6 est feile potatus A feile est potatus E.

; 4, 7 diluens B doluit A
—
; ;
Sinister eum reprobat F. 4, 8 Sic deificatus DN; timc est deificatus A;

latro sceleratus F. —
5, 3 clamans spiritum I. —
5, 5 Eius latus E. —
5, 7 Tunc terra tremuit B. —
5, 8 se obscuravit FN. —
6, 8 iacet hie
supina E. —
7, 3 Corpus lesu nobile E. —
7, 6 implentur AEN. Sic —
memoriae CD; lugi sit memoria OG; lugis sit memoria FI. —
7, 8 mors fehlt
C; mors haec BEG: tuae curae E; mors sit mihi A. —
8, 3 Tibi lesu re-
colo E. —
8, 4 oratione C. —
8, 5 Tu qui pro ne passus es C; Ut sicut
tu passus es E. —
8, 6 poenas in agone CD. —
8, 7 Sic labori consonans
CD. — 8, 8 mortis in angore O; consors sim coronae CD.
Bemerkungen: Incipit officium (sanctae) breve sanctae crucis editum a

domino papa lo banne XXII, qui concessit cui(us)libet dicenti semel in die
uuuni annum papalis indulgentiae B. — Sequitur officium passionis Christi
compositum per lohannem papam XXII, qui singulas horas devote dicenti-
bus dedit unum annum
indulgentiarum F. —
Has horas canonicas edidit
sanctus papa lohannes III. et concedens devote dicentibus cc dies indul-
gentiarium et vult per hoc peccata ablui per syncompassionem cuncta sacer-
dotibus. K. —
Incipit officium editum a domno papa Johanne XXII. L. —
Incipit officium crucifixi per dominum lohannem papam XXII compo-
situm. Qui singulis diebus dixerit, indulgentiae pro qualibet vice unum
annum [consequitur] M. —
Incipit officium sanctae crucis compositum a bea-
tissimo in Christo papa lohanne O. —
Incipit officium sanctae crucis
compositum per lohannem papam XXII, qui concessit unum annum in-
dulgentiarum cuilibet illud dicenti. Q. —
Incipit officium crucis Domini
nostri lesu Christi, editum a summo pontifice lohanne XXII, qui devote
dicenti omni die unius anni indulgentiam tribuit R. Incipit aliud offi- —
cium passionis editum a papa lohanne XXII. S. —
Incipit officium sanctae
crucis compositum a papa lohanne vicesimo secundo T. Incipit officium —
sacratissimi Domini nostri lesu Christi, editum per dominum nostrum papam
lohannem. U. —
Incipit officium crucis parvum, compilatum a domino
papa vigesimo secundo. V. —
lohannes papa XXII omnibus,
qui soquentes horas de passione Domini circa singulas horas canonicas suo
ordine recitaverint, unius anni indulgentias est largitus. Z. Tota persona —
qui diga aquestes VII oracions les quales papa dement a hordona per
comemoracion de VJI dolors les quals sostench IMadona sancta maria en la
passion del su fil per cascuiia ha xl dies de ])ardon. Aa. —
Haue orationem magister Aegidius magnus composuit et ccc dies
diceMtil)us eam largissime condonavit. P. — Eine Handschrift aus Lichten-
thal (bei Mone I, 108) besagt:
35 —
Subscriptas horas edidit de lesu passione
Egidius episcopus ex devotione,
Trecentisque diebus iiidulgentiae dotavit,
Quos et apostolicas lo bann es coutirmavit.
Dies Lied ist von Sebastian Brant dreimal in drei verschiedenen klassischen
Metren bearbeitet worden. Vgl. Varia Sebastiani Brant Carmina imp, Basi-
leae 1498.
14. Horae de Passione Domini.

Ad Matutinum.
1. PatrJs sapientia, 2. Capitur et stringitur
Christus, in agone a suis derelictus,
Nocte fudit sanguinem In domo Annae spernitur
in oratione, per alapam adflictus,
Mox hunc ludas tradidit Negat hunc discipulus
deosculatione, timore mortis victus,
Se offert turbis Dominus Ducitur ad Caipham
occurrens illis prone. Jesus dire strictus.
3. Falsos testes patitur

blasphemus iudicatur,
Reus mortis dicitur
et colaphis mactatur,
Ilinc velatus facie
sputis maculatur
Et a percussoribus
prophetare damatur.
Ad Prima m.
Hora prima Dominus Herodi missus spernitur,
Pilato praesentatur, veste subsannatur.
Falsis testimoniis Hinc Pilato redditur,
a multis accusatur. ut morte puniatur.
Ad T e r t i a m.
5. Crudele concambium, 6. Ad columnam ducitur,
hora tertiarum vinculis ligatur,
Latro solvi petitur, Flagris atque virgulis
necari rex terrarum dire laceratur,
Cruoifigi clamitant Purpura induitur,
gentes tenebrarum, spinis coronatur,
Vestibus exuitur Percutitur arundine,
vestitor animarum. false salutatur.
7 Caeditur, conspuitur
vultus eins laetus,
Atque multicipliter
a gentibus sie spretus,
Exit de praetorio
opprobriis repletus,
Ciucitige repetit
ludaeorum coetus.
— 36 —
iAd Sextam.
Hora sexta Dominum 9. Ut propheta cecinit,
sententia damnavit, vestes dividuntur,
Crucem suam propriam Titulus inscribitur,
Calvariam portavit, ludibria dicuntur,
Ipsum turba militum Matris cor et filii
vestibus nudavit, simul patiuntur,
Adfigens in patibulo Virgo cum discipulo
clavis perforavit. pariter iunguntur.
Ad Nonam.
10, Hora nona Dominus Dicens „consummatum est"
relinqui se clamavit, spiritum efflavit,
Salutem nostram sitiens Tunc eins latus lancea
acetum, fei potavit, miles perforavit.
Ad Vesperas.
11. De cruce deponitur Volvitur in sindone,
hora vespertina, latet vis divina,
Ungitur aromate Sic Corona gloriae
vitae medicina, iacuit supina.
Ad Completorium.
12. Hora completorii Infernus perdit spolia,
lesus tumulatur, caelum reseratur,
Petra grandi clauditur, Sic Salus olim perdita
amare lamentatur, per lesum reparatur.
Clm. Monacen. ol. (Eberspergen.) 6033. saec. 15. A. —
Schöne, alte,
Catholische Gesang und Ruflf. Tegernsee 1577. B. —
1, 5 sq. und 1, 7 sq.
umgestellt ß. — 2, 1 Capitur et stringitur B. —
3, 8 conclamatur A. —
4, 4 A fehlt B. — 5, 5 Crucifige B. —
6, 3 atque vinculis A. 8, 5 lesum —
turba B. —10, 7 latus eins B. —
Der g-edruckte Münchener Handschriften-
katalog bemerkt „Michaelis, prioris in Buxheini, rhythmi pro hori s
canonicis." Aus B steht das Lied bei Wackeruagel I, 167 u. f.
15. De Passione Dumiiii.
Ad M a t u t i n u m. Ad Primam,
1. Ut homo resurgeret 2. Hora prima praesidi
mortis a ruina, captus praesentatur,
Dei natus captus est Falsis testimoniis
hora matutina, iustus accusatur,
A suis deseritur Alapis adHigitur
fuga repentina, et colaphizatur,
A ludaeis trahitur Sputis eius facies
fune latrocina. tota sordidatur.
37 —
Ad Tertia ra. Ad Vesperas.
3. Hora vero tertia 6. De cruce deponitur
dire flagellatur, hora vesperorum,
Purpura induitur, Mori sie disposuit
spinis coronatur, vita mortuorum,
Crucifigi petitur, Ut SUDS redimeret
quod mox demandatur, a poenis tortorura^
Crux ad locum Golgatha Descendens ad inferos
sibi ferri datur. fregit portas horum.
Ad Sexta m. Ad Completorium,
4. Hora sexta patiens 7. Hora completorii
cruci adplicatur, sepulturae datur,
Extensis manibus et Corpus eius sindone
pedibus clavatur, munda circumdatur,
Cum aceto sitiens Monumenti ostium
et feile potatur, cum saxo Signatur,
Qui salvas alios, te Milites custodiunt,
salva, blasphematur. ne furtim tollatur.
Ad Nonam. Conclusio.
5. Hora nona moriens 8. Horas illas canimus
hell vocitavit lesu bone.
tibi,
Et commendans animam Mortem nostram destruens

patri exspiravit, necis in agone
Latus eius lancea Yitam surgens reparas
miles perforavit, obruto draconc,
'Tunc terra contremuit, Fac nos dignos effici
se sol obscuravit. tua passione.

9. Quam des ut memoriter
corde teneamus
Et eam fideliter
fletu recolamus,
Ut compuncti iugiter
tecum assurgamus
Et in caelis pariter
tecum convivamus,
Orat. ms. Augiense saec. ^*/ib. Cod. Carolsruhan. Aug. 36. Mone I,
110 und f. — Augenscheinlich Umdichtung des Patris sapiendia.

Introductio.
1. Recolamus sedulo, 2. Dominorum dominus,
Qualiter immun dum Potens rex caelorum,
Rex aeternae gloriae Christus, Dei filius,
Reparavit mundum, Vita beatorum,

Passionis iugiter Qualiter sit venditus
Eius recordemur, Modico argento.
Ut in regno pariter Nunc, homo, medullitus
secum coUaetemur. Iugiter memento.
B8
Ad Matutinum.
3. Matutino tempore 4. Ducunt hunc ad Caipham
Deus aiigelorum Manibus ligatum,
Traditur per osculum Collum eius feriunt,
Turnus ludaeorum, Facie velatum
A cunctis deseritur Et illusum conspuunt,
Salus peccatorum, Probris saturatum,
Annae primo sistitur Sic Messiam respuunt
Iudex saeculorum. Ulis destinatum.
Ad Primam.
0. Hora prima pertrahunt Seductorem asserunt
lesum ad Pilatum, Lege condemnatum,
Multis testimoniis Alapis percutiunt
Falsis accusatum. Christum, Dei natum.
Ad Tertiam.
6. Jesus hora tertia Ad columnam nectitur,
Mori postulatur, Dire flagellatur,
Tolle, tolle dicitur, Clamyde induitur,
Tolle clamitatur, Spinis coronatur.
Ad Sexta m.
7. Hora sexta Dominus Nudus crucifigitur,
lesus iudicatur, Malis sociatur,
Ad mortem impellitur, Sitiens absinthio
Cruce oueratur, Felleque potatur.
Ad Nonam.
8. Hora nona Dominus *.). Mortem Dei filii
Cuncta consummavit, Cuncta recognoscunt,

lohanni discipulo ludaeorum proceres
Matrem commendavit, Soli non cognoscunt,
Heli, Hell clamitans Sed eorum facinus
Spiritum efflavit, Petrae perhorrescunt,
Lancea transfigitur, Elementa omnia
Solem tenebravit. Christo condolescunt.
Ad Vesperas.
1 0. De cruce deponitur ll.Tali morte Dominus
Hora vesper arum Mundum reparavit,
A loseph senatore Patri nos sie filius
Corpus Christi carum, Reconciliavit,

Mater hinc maestissima Crucis suae baculo
Vulnera plagarum' Zabulum prost ravit,
Osculando abluit Paradisi ianuam
Fönte lacrimarum. Nobis reseravit.
- 3Ö -
Ad Completorium.
12. Hora completorii 13. lesu nunc dulcissime,
Corpus plaga quina Da, ut omnes gentes
Transfossum inungitur, Mortem araarissimam
Vitae medicina, Tuam recensentes
Monumento tegitur Cordeque promptissimo
Vera lux divina, Tibi condolentes
Ut salvaret homines In caelorum culmine
Mortis a ruina. Tecum sint gaudentes.
Orat. ms. saec. 15. Cod. Guelfenbyteran. Heimst. 1140.
Ad Matutinum. Ad Tertia m.
1. lesus Christus humanatus 3. Hora terna reprobatus
Matutino tempore ludaeorum rabie
Est pro nobis contristatus, Barrabas est liberatus,
Aquam Sudans sanguine, lesus nudus corpore
ludas fuit osculatus Est ad statuam ligatus,
Eum traditorie, Flagellatus maxime,
Captus, vinctus est, allatus Spinis saevis coronatus
Est ad Annam impie Fuit acerbissime,
Et discipulis orbatus, Ut rex vilis purpuratus
Ter negatus publice, Sceptrali arundine,
Caesus et alapizatus Est derisus, adoratus,
Hinc in domo Caiphae, Consputus in facie,
Falsis testibus vexatus Est et plebi ostentatus
Cum nota blasphemiae. Deformatus specie.
Ad Primam. A d Sextam.
2. Hora prima praesentatus 4. Hora sexta iudicatus
lesus coram iudice Est cruci vilissime,
False fuit accusatus, Inter nequam reputatus,
Agnus innocentiae, Pressus crucis ouere,
ludaeorum grex inflatus Vestibus est spoliatus
Clamat reum perdere, In loco Calvariae,
Iudex satis informatus Clavis diris perforatus,
Vult insontera vivere ;
Extensus saevissime,
Ergo misit hunc Pilatus A diversis blasphematus,
Ad Herodem temere, Sors datur pro tegmine,
A quo est interrogatus Patrem suum est precatus
Curioso famin e, Pro torquentum scelere,
Alba veste reportatus Matrem suam consolatus
Spretus irrisorie. lesus est mitissime.
— 40 —
Ad Nonam. Ad V esperas
5. Hora nona satiatus et Comp.
Est poenis acerrime,
Clamans, quod sit elongatus 6. Vespere est declavatura
A patris solamine, Corpus devotissime,
Sitiens feile potatus, Flenti matri est donatum
Consummans plenissime Involutum sindone,
Cuncta mori est dignatus Heu, heu iacet hie prostratum
Inclinato capite, Lumen summae gloriae.
Patri animam paratus In Completo corpus condunt
Tradit voluntarie, Lacrimantes feminae,
Per Longinum lanceatus, loseph, Nicodemus fundunt
Exit aqua saiiguine, Fletus amarissime
Sic pro nobis est oblatus Et sepultum sie abscondunt
lesus salutifere. Claudentes sub lapide.
Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II. — 2 , 4

Dignus fuit.
Ad Matutinum. Flectunt genu coronato,

Spuunt, ludunt sceptro dato,
1. Flectit genu, contristatur,
Colaphizant praesentato,
Orat, suos consolatur,
Nulla datur venia.
Pallet, sanguine rigatur,
Patris subest placito;
ludas praeit, osculatur, Ad Sextam.
Turba ruit, lesus fatur,
4. Reum clamant, latro detur,
Malcbum sanat, captivatur
Rex non est hie, crucietur,
Solus sine socio.
Crucem portat et defletur
A d Primam. Fessus in intinere;

Crucem parant, denudatum
2 Vinclis ligant, trahunt, trudunt,
Sternunt,tendunt, conclavatum,
Supra dorsum pugnis cudunt,
Ab amicis separatum,
Lutum iactant et illudunt
Flagitantem misere.
Nee sie parcunt verbere;
Stat innocens, praesentatur,
A d Nonam.
Praesul quaerit, accusatur,
Tacet, gena verberatur, 5. Crucem levant blasphemantos,
Reum clamant funere. Clamant vaeh improperantes,
Felle potant observantes,
A d Tertiam. Sors datur pro vestibus ;
3. Ab Ilerode ad Pilatum Pendens orat, consolatur,

Fcssum, spretum, adligatum Clamans obit, lanceatur,
Flagris caedunt, vulneratum Miles videt et miratur
Verberum frequcntia; Creaturis testibus.
— 41 —
Ad Yesperas. Ad Completor ium.
6. Stant amici deplorantes, Viri corpus contrectantes
Tangunt corpus declavantes, Linunt, ungunt balsamantes,
Deferunt id contemplantes Volvunt sindone parantes
Rigidum cum sanguine; Et dolentes aspere ;
Quando matri corpus datur, Dum sepulcro corpus condunt,

Fallet, gemit, osculatur, Dolent, gemunt,pectustundunt,
Lacrimando syncopatur, Suspirant et fletus fundunt
Condolent tunc ferainae. Claudentes sub lapide.
Eccl. 375. —
4, 8 Flagitantes. —
6, 2 Candunt. —
7, 6 tondunt; der Reim
condunt —
tundunt verrät den französischen Verfasser.
Ad Ma tutin um. Patrem rogat

pro peccatoribus,
1. Laus Sit Christo, qui proditur,
Toto sparsim
Traliitur ad iudicium,
distentus corpore,
Velatur et conspuitur,
Blasphematur
Caeditur palmis hostium,
a transeuntibus
Nee reclinat, nee loquitur
Quasi fractus
Adfalsum testimonium,
humano robore.
Sed propter omnes patitur,
Ut culpas tollat omnium.
Ad Nonam.
Ad Prima m. 5. Laus Christo, qui latrunculum
2. Laus Sit Dei filio, Revocavit ad meritum,
Quem coadunati Matri dedit discipulum
Damnant in concilio Tamquam ministrum incli-
Viri scelerati tum

Et tradunt iudicio Sicque post fellis poculum
Pontii Pilati. Clamans emisit spiritum.
Ad Tertiam. Ad V e s p e r a s.
3. Laus Christo sit et gloria, 6. Lauda Christum,

Qui pro Salute saeculi pauper homuncio,
Fert spinas et ludibria Qui per spinas,
Et ad locum patibuli clavos, arundinem
Ducitur hora tertia, Pro sceleris
Damnatus voce populi. tui remedio
Suum fudit
Ad Sextam. in crucesanguinem
4. Laus Sit Christo, Et conclusus
. qui, dum a gentibus in terrae medio
Confoditur Tuae mortis
in crucis arbore, gessit imaginem ;
- 42 -
Tarn felici, Morte sua
tarn dulci pretio morsum absorbuit,
Tarn miserum Dum mortuus
rederait hominera. momordit inferum
Et mortuos
a morte rapuit,
Ad Completorium. Sic mors mortem
exclusit scelerum,
Laus Sit Christo, Dum mortua
qui patrum veterum caro refloruit.
Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Gotingen. Theol. 232. A. — Heuros
a liisaige de Rome. imi). k Paris 1505. B. 1, 1 qui aditur A. — 2, 1 Deo —
A. — 5, 1 Laus Sit A. —
5, 2 ad maritum B. 5, 5 pro fellis B. — 6, 6 —
tuis A.
Ad Matutinum.
1. Surge, dilecta anima, 3. Perfusa ergo lacrimis
Cliristum quaere, quem diligis, Deplora Dei filium,
Doloris et angustia Qui pro te noctis tenebris
Plena, quare non moreris? Tantum suffert supplicium.
2. Ecce, tu vides, misera,

Captum sponsum ,
quem se- 4. Tibi, Cliriste, sit gloria,
queris, Mihi inclita venia,
Et es relicta vidua Cum patre, sancto spiritu
Et secum non abiceris? Regnas per cuncta saecula.
Ad Laudes.
1. Christus iam captus, vinctus est 3. Heu, quam dura vincula,
A pravis infidelibus, Quibus, Christe, ligatus es,
Consputus et illusus est Heu, quam dura vulnera

Pro nobis peccatoribus. In carne munda passus es.
2. Colaphizatur turpiter 4. Tibi, Christe, sit gloria,

Sibi velata facie Mihi inclita venia,
Percutitur et nequiter Cum patre, sancto spiritu
Cum palmis et arundine. Regnas per cuncta saecula.
Ad Primam.
1. Recessis noctis tenebris 2. Metani petunt mysteria
Sunt mane ipsae tenebrae, Redemptionis hominum,
Dum Christus regens omnia Crucis tormenta proximant
Rectori nequam traditur. Christo iam passo duriter.
3. Tibi, Christe, sit gloria,

Mihi inclita venia,
Cum patre, sancto spiritu
Regnas per cuncta saecula.
- 43 -
Ad Tertiam.
1. Hora iam quasi tortia 2. Spinis coronae pangeris,
Exutus veste propria Sangais sacratus detiuit,
Purpurea indueris Crucernque tibi baiulans
Veste iam derisoria. Tormentis totus lividus.
3. Tibi, Christa, sit gloria,

Mihi inclita venia.
Cum patre, sancto spiritn
Ad S e X t a m.
1, Christus pro nobis hostia 2. Vestimenta divisa sunt,

In cnice pendcns ponitur, Nudus cum nudo praelians
Manus pcdesquc ferreis Morte foetentes suscitat,
Chivis forantur fortiter. Yincens mortis iuitium.
Mihi inclita venia,

Ad Nonam.
1. En, sol privatus lumine. 2. Iam terra tremit fortiter,
Dum sol caelestis patitur. Et velum templi scinditur,
Et elementa condolent Monumenta aperta sunt,
Suo regi, dura moritur. Lapisque du ms frangitur.
3. Tibi, Christe, sit gloria.

Mihi inclita venia,
Ad V esperas.
1. Cursu celeri transeunt, 3. Fit vivis sanctis omnibus
Quae propheta loquitur Dolor intoUerabilis
De Christo Deo, homine Et mortuis tidelibus
Qui de cruce deponitur. Laetitia mirabilis.
2. Iam spoliat Aegyptios 4. dolor mixtus gaudio,

Suos captivos überaus Cor meum tecum posside,
Et morti mors efticitur Tangens doloris gladio.
Infernum morsu lucerans. Quem Christus sensit latere.
Mihi inclita venia.
— 44 —
Ad Completorium.
1. Emanuel sepultus est, 2. Christe, dulcis hostia,
Qui nostra lavit crimina, Qui confregisti tartara,
Et sua mater tristis est Me pro te passum visita,
Habens doloris vulnera. Coronans me in gloria.

Mihi inclita venia,
Orat. ms. Spalatense anni 1291. Cod. Musaei Veneti s. n. A. Orat. —

ms. luliani Regln, saec. 15. Cod. Parisin. 757. B. Ad Mal. 1, 3 sq. lauten: —
Sopita stans miserriraa Qiiare tamdiu negligis.
,
Diese sowie die folgenden
beiden Strophen, von denen die zweite in A fehlt, sind, wie der Reim dar-
thut, in B überarbeitet:
2. lam sponsus tuus traditur Cum fustibus et gladiis

Falsi profecto osculo Ducunt ligatis manibus,
Et tamquam latro ducitur Accusant cum insidiis
A ludaeorum populo. Nequam subductis testibus.
3, 1 Profusa B. — 3, 2 Curre post Dei filium B. — 4, 2 Mihi donata venia

B. — Ad Laud. 1, 2 Ab ipsis infidelibus B. — 2, 2 velatus A. —
2, 3
Percussus et B. —
2, 4 Est palmis B. 3, 2 Quibus columnae strictus —
est B. —
4, 2 Mihi donata venia B. Ad Prim. 1, 1 Expulsis tenebris —
noctis B, lies noctis tenebris. —
1, 2 Lux ipsa mane B, ergänze oritur.
—
—
:
1, 3 Dum Christus rex tam celebris B. 2, 1 Opera petunt A. 2, 2 — —

Kedemptoris A. 2, 3 sq. —
lam apparent vestigia in salvatore omnium B.
:
Str. 4 lautet in B:
Gloria tibi, Domine,
Qui passus es pro miseris
Da sempiterna gaudia
Servis et tuis filiis.
Ad Tert. Str. 1 und 2 sind in B also überarbeitet:
1. Hora iam, ecce, tertia, 2. Sanguis sacratus defluit

lesu, mi rex, exueris Serti punctus aculeis,
Et veste derisoria Crux sancta tibi adfluit,
Purpurea indueris. Quam membris fers eburneis.
1, 3 Purpurea indueris A. —
Ad Sext. 1, 1 pro nobis omnibus B. 1, 2 —
In cruce nudus penditur B. —
1, 3 Per pedes manus latera B. 1, 4 Usque —
ad cor transfoditur B. —
2, 2 Nudus cum nudo B. 2, 3 Vincit mortis —
initium B. —
3, 4 Suos captivos liberans B. 3, 1 sqq. Gloria tibi, Domine —
etc. B. —
Ad Non. 1, 1 privatur B. 2, 1 tremuit A, cernit B. — 2, 3 —
Sepulcra reddunt mortuos B. —
2, 4 Durique lapides franffuntur B. Ad —
Vesp. 1, 1 transeunte B. 1, 2 Quem propheta B.— 1, 3 Deo et homine —
A. —
3, 1 Sit vivis A, Sic unus sanctis B. 3, 3 Sed mortuis B. — —
4, 1 O fehlt B. —
4, 2 reple cor meum vulnere B. 4, 3 Pungens amoris —
B. —
4, 4 sentit A. —
Ad Compl. 2, 3 Me prompte visita B. -^ 3, 1 sqq.
Gloria tibi, Domine etc. B.
Die Beschreibung der interessanten Hs. A, die irrig als Brevier be-
zeichnet wird, vgl. in Archivio Veneto, tom. 32 (Venetia 1886) S. 227 fF.
45 —
21. Horae de Passione Doniini.
Ad Ma tut in um.
1. Lux mundi, sol iustitiae, 3. Per Signum pacis traditur,
In primo noctis tempore Ut latro vinctus ducitur
Ad patrem precem supplicem Sacrilegorum manibus
Fundendo sudat sanguinem. Sistendus pontiticibus.
2. Guttatim currens undique 4. Salutis fons et gratiae,
De sacro suo corpore Spleudor superuae patriae,
Horrorem mortis indicans De nocte nos miseriae
Et poenas diras explicans. Perduc ad diem gloriae.
Ad Laudes.
1. Auetor salutis unicus, 3. Tunc coram pontificibus
Mundi redemptor inclitus^ Et ceteris astantibus,
Pro nobis nunc iniurias Dum veritatem loquitur,
Sufifert et contumelias. Blasphemasse astruitur.
2. En falsos testes patitur, 4. Hinc reum mortis clamitant
Per quem nil mali agitur, Et colaphis percutiunt,
Ut eum morti traderent Hinc velant, spuunt, alapant
De terraque eraderent. Et darum vultum lacerant.
5. Nostrae noctis caligine
Contenebratus, Domine,
Tu nostri cordis intima,
Dei spleudor, illumina.
Ad Primam.
1. Diei ad diluculum 3. Ad Herodem transmittitur,
Fit raagnum, en, concilium, Accusatus contemnitur,
lesus Pilato traditur Alba veste illuditur,
Et nequiter impetitur. Pilato sie reducitur.
2. Sed tacet summa veritas. 4. Benigne rex iustitiae,
Et dominatur falsitas, Pater misericordiae,
Nam iudicari sustinet, Cum iudicare veneris,
Ut nobis iudex parceret. Tunc parce nobis miseris.
Ad Tertiam.
1. lesus nudatur vestibus 3. Tunc facie conspuitur,
Columnae strictus fortius, Arundine percutitur,
Flagellis dire caeditur A gentibus sie spernitur
Et sanguine perfunditur. Et crucifigi petitur.
2. Purpura induitur, 4. Te, bone lesu, petimus,

Capite Spina pungitur, Ut nobis sis propitius,
Flexo genu illuditur Et per has contumelias
Et alapis adtligitur. Nos duc ad sedcs caclicas.
46 —
Ad Sextam.
1. Data mortis sententia 3. Suspensus cum latronibus
Icsus Diente promptissima Orat pro confixoribus,
Crucem portat in humeris Salutis fluunt flumina
Immolandus pro miseris. Per vulnera sanctissima.
2. Hinc poenose exuitur, 4. Tunc titulus inscribitur,
Crudeliter distenditur, Ludibriis afficitur,
Pedibus, palmis (per)foditur, Maternum cor adfligitur,
Clavis sie crutifigitur. Vatis cultro transfigitur.
5. Honor et benedictio
Sit crucifixo Domino,
Qui suo nos supplicio
Redemit ab exitio.
Ad Nonam.
1. Pendens in cruce Dominus, 3. Expavescunt caelestia,
Föns vitae praedulcissimus, Contremiscunt terrestria,
Hac hora dicens „sitio" Sua potenter anima
Acetum, fei fit potio. Vadit praedari tartara.
2. Tunc consummatis omnibus 4. Latus perforat lancea,

Redemptionis actibus Sanguis emanat et aqua,
Clamans emisit spiritum, Quae Sacra stillicidia
Mundum sie salvans perditum. Dant vitae beneficia.
Laus, honor Christo Domino,

Nos Lavans fönte profluo,
Passo mortem pro populo
In aspero patibulo.
Ad Vesperas.
1. Nostrae salutis hostia 4. Et piagas sacratissimas,
In ara crucis torrida, Omni laude dignissimas,
Devicto mortis stimulo Acetum, fei, arundinem,
Deponitur patibulo. Mortis amaritudineni.
2. In passione Domini, 5. Haec omnia nos satient

Qua datur salus homini, Et dulciter inebrient,
Sit nostrum refrigerium Nos repleant virtutibus
Et cordis desiderium. Et gloriosis fructibus.
3. Portemus in memoria 6. Te crucifixum colimus,
Poenas et opprobria, Te toto corde poscimus,
Christi coronam spineam, Ut nos sanctorum coetibus
Crucem, clavos et lanceam. Coniungas in caelestibus.
— 47 —
Ad Completorium.
1. Post cursum tandem tempoils 3. Sucurre nobis, Domine,
Passionis et operis Quos redemisti sanguine,
Conditus aromatibus Sub crucis tuae tegmine
Sepultus est a fratribus. Nostrae salventur animae.
2. Qui iacuisti mortuus Guberna nos salubriter
In petra, rex innocuus, Confirmaque feliciter,
Fac nos in te quiescere Ut veniam et gratiam
Semperque laudes reddere. Coiisequaniur et gloriam.
5. Laus tibi infinities,
Pro Omnibus, qui passus es,
Perduc nos ad caelestia
Aeternae pacis gaudia.
Orat. ms. Tegrinsense aimi 1470. Clm. Monacen 20021. Dies — ist
eine Bearbeitung und Erweiterung des Cursus de Misericordia Domini.
22. Horae de Passioiie Domini.
Ad Ma tutin um.
1. Gloria tibi, Domine, 5. Nostrae noctis caligine
Qui tuo sacras lumine Obtenebratus, Domine,
Tempora noctis mediae, Tu nostra taetra limina,
Natus de pura virgine. Diei lux, illumina.
2. In nocte tribus vicibus 6. Nocte venturus media
Ad patrem flexis genibus In tuba archangelica
Precem efifundis supplicem Fac nos accensa lampade
Pavensque sudas sanguinem. Digne tibi occurrere.
3. A Inda nocte traditus, 7. lux misericordiae,
Osculi signo proditus, rex aeternae gloriae,
Comprehensus ab impiis De nocte nos miseriae
Duris ligaris vinculis. Tranfer ad lucem gloriae.
4. Dei sapientia, 8. Laus tibi, rex clementiae,
Quam benigna dementia, Qui captus es hoc tempore,
Bonus male tractatus es, Cum patre et paraclito
Dignus indigna passus es. Perenni manens gaudio.
Ad Pr ma
i
1. Gloria tibi, Domine, 3. Tu rex regum spectabilis,

Qui primae horae tempore Totus desiderabilis,
Homo factus es impotens, Per multum es ludibrium
Manens Deus omnipotens. Nimis factus opprobrium.
2. diei diluculum. 4. Assisteris iudicio,
Quam indignum spectaculum Addiceris supplicio,
Dignatus es pro homine Palmis 'caesus sacrilegis,
Fieri, Deus, Domine. Os ut agnus non aperis.
— 48
5. Innocens criminatus es, 7. rex potens iustitiae,
Veste ludificatus es, Deus totius gratiae,

Consputus, flagellatus es Cum iudicare veneris,
Ac spinis coronatus es. Tunc parce nobis miseris.
6. Iniuste iudicatus es, 8. Decus honor et gaudium

Qui iustus ipse iudex es, Sit tibi regi omnium
Te ipsum exinaniens In trinitatis nomine,
Mitis exstas et patiens. Qui passus es hoc tempore.
Ad Tertiam.
1. Gloria tibi, Domine, 5. Spiritus sancti gratia,
Qui tertiae horae tempore Hora diei tertia
Crucis sumis sententiam Quae Domini discipulis
Et hoc ad nostram gloriam. Venit in unguis igneis,
2. Ad mortem crucis factus es 6. Ad nos dignanter veniat
Deo patri oboediens, Et corda nostra repleat,
Cum immolatus agnus es Mala Clemens amoveat
Et ad victimam ductus es. Et bona large tribuat.
3. Tu mansuetus, humilis 7. Sit solamen continuum,
Propriis gestabas umeris Sit tutamen perpetuum,
Tuae crucis patibulum Salutis det consilium,
Sacrans vitae mysterium. Virtutis det auxilium.
4. Haec tua contumelia 8. Sit laus patri cum lilio,
Sit nostrasemper gloria, Sancto simul paraclito.

Fac nos ferre tuam crucem Nobisque mittat filius
Et te sequi vitae ducem. Charisma sancti Spiritus.
Ad Sextam.
1. Gloria tibi, Domine, 5. Summus caelorum Dominus
Qui sextae horae tempore Latronum pendens medius,
Vestibus spoliatus es Oras pro confixoribus,
Et in cruce levatus es. Redemptis esto propitius.
2. In cruce tendis brachia 6. Rex ludaeorum scriptus es
Et ad te trahis omnia, Et rex noster effectus es,
Bonus pastor et optimus Semper in omni gratia
Te impendis pro ovibus. Nobis, precamur, impera.
3. Quam dura, quam crudelia, 7. Passionis remedium
Sed nobis salutaria Fac nobis salutiferum,
Sunt sancta confixoria, Tui sanguinis prctiuui
Quae pungunt membra regia. Nos salvet in perpetuum.
4. Ex tuis innocentibus 8- Tibi laus sit perpetua,
Manibus atque pedibus Qui passus es innumera
Vulnera sacratissima Cum patre ac spiraminc
Stillant salutis fluniina. In summo caeli culmine.
— 49 —
A d Nonam.
1. Gloria tibi, Domine, 5. salvatoris anima
Qui iionac liorae tempore Pia et benignissima,
Per multam abundantiam Nostras migrantes animas
Latroni praestas gratiam. In aevum salvas facias.
2. lobannem dilectissimum 6. Sit tua cruciiixio
Custodem das virgineum Nostra, Christe, redemptio,
Sanctae virgini virginum, Sit crucis consignatio
Quae te genuit filium. Aeterna benedictio.
3. Gustans amaritudinem 7. Latus apertum lancea
Dona vitae dulcedinem, Sanguine manat et aqua,
Mortem solvens indebitam Quae Sacra stillicidia
Nostram sustolle debitam. Dent vitae beneficia.
4. Expasvescunt caelestia, 8. Decora nunc laudatio

Contremiseunt terrestria, Dei filio,
Sit tibi
Deo patri sanctissimum Qui factus es redemptio.
Cum commendasti spiritum. Cum patre et paraclito.
Ad Vesperas.
1. Gloria tibi, Domine, 5. lesu Christe Domine,
Qui, cum cenares vespere, Qui tanta es pro homine
Discipulis vivifica Passus in tuo corpore,
Tua dedisti mysteria. Nos miseratus refove.
2. Tu pro nobis vespertinum 6. Magnus omnipotentia,
Factus es sacrificium, Sed maximus dementia,
Immaculata hostia Tua exinanitio
In ara crucis torrida. Nostra sit exaltatio.
3. Quanta lamenta üentium, 7. Nos protegas ac munias

Te Christe diligentium, Et saluti restituas,
Tuas piagas cernentium Animas atque corpora
Et in te confidentium. Salvando beatifica.
4. Inter quas praecipua 8. Tibi regi altissimo

Mater erat virginea, Laus sit et benedictio,
Doloris immanissimus Qui per mortem asperrimam
Quam pertransivit gladius. Supernam reddis patriam.
Ad Completorium.
1. Gloria tibi, Domine, 3. Tua potenter anima
Qui iam completo opere Vadit praedari tartara,
Salutis atque gratiae Imperavit divinitas
Triumpho polles gloriae. Ac salvavit humanitas.
2. A loseph et Nicodemo 4. Ut nostrae nunquam animae
Depositus patibulo, Morti fiant obnoxiae,
Conditus aromatibus Nee hostis malignus rapiat,
Es in sepulcro positus. Tua manus eripiat.
Dreves, Pia Dictamina. 111.
— 50 —
5. Nee nos a te destituas, 7. In manu tua, Domine,
Sed ad regnum restituas, Simus in omni tempore,
Tua sumus adoptio, Nos consumma feliciter
Tua sumus redemptio. Nos salvos fac perenniter.
6. Tremenda die ultima, 8. Laus tibi, bone Domine,
Cum simul pavent omnia, Qui humana custodia
Tunc tuam dulcem faciem Munitus es hoc tempore
Nobis ostende placabilem. Potenter vivens numine.
Orat. ms. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 1262. A. —

Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. '"'/is. B. —
Ad Mat. 1, 2 Qui deitico
lumine ß. —
1, 4 de Maria virgiiie A. —
2, 3 Effundens precem B. —
2, 4 Pavens et Sudans B. —
3, 2 Et osculi A. 3, 4 ligatus B. 4, 4— —
Et dignus A. —
5, 2 es Domine AB. ^
5, 3 Tu taetra nostra lumina B. —
6, 2 angelica B. —
Str. 8 fehlt B. —
Ad Prim. 1, 2 hora prima B. —
1, 4 Deus manens B. —
2, 1 O dei B. —
3, 3 Es per multum B. 3, 4 —
in opprobrium B. —
4, 1 Assistens B.
^
—
5, 3 sq. fehlen B. 6, 2 Qui —
iuste ipse est B. —
6, 4 Mitis et totus patiens B. 7, 1 sq. fehlen B. — —
Str. 8 fehlt B. —
Ad Tert. 1, 2 hora tertia B. Str. 2 lautet in B: —
Tu mortem crucis sustinens,
Deo patri oboediens,
Tu immolatus agnus es
Et ad victimam ductus es.
3, 2 Propriis tuis humeris B. —

3, 3 Gestans crucis patibulum B. 3, 4 —
Praebens exemplum mystieum B. —
4, 3 Tuam fac nos ferre B. 5, 1 —
Sancti spiritus B. —
5, 3 In Domini discipulis A. 5, 4 Veniens ling-uis —
B. —6, 1 venias B. —
6, 2 repleas- B. 6, 3 amoveas B. — 6, 4 tribuas —
B. — 7, 1 Sis B. —
7, 2 Et tutamen B. 7, 3 da B. —
7, 4 Et virtutis —
auxilium B. —
Str. 8 fehlt B. —
Ad Sex. 1, 2 hora sexta B. 1, 3 Es —
vestibus spoliatus B. 1 —
4 es levatus B. —
2, 1 Et expandisti brachia
B. —
2, 2 Ad te trahens et omnia B.
,
—
2, 4 Es sufficiens omnibus B. —
3, 1 O quam dura et quam A. — 3, 3 Sunt haec sancta opprobria B. —
3, 4 membra pungunt H. —
5, 2 Latrone B. —
5, 3 Grans et pro tortoribus
B. —
5, 4 Qui ig-noscens et omnibus B. —
6, l est scriptus B. 6, 2 Qui —
frater noster est factus B. —
6, 3 Semper et super omnia B. 6, 4 Fac —
nos ut tua gratia B. —
Str. 7 lautet in B:
Passionis mysterium
Donum refrigerium
Atque tutum adiuvamen
Ad aeternam vitam. Amen.
Str. 8 fehlt B. —
2, 2 des virgineui B. —
Ad Non. 1, 2 hora nona B. —
2, 3 Beatae virgini B. — 3, 1 mortis amaritudinem A. 3, 2 El dans B. — —
3, 3 solvis B. —
3, 4 sustilis B. —
4, 3 sq. umgestellt B. 5, 1 sahitaris —
B. —5, 2 beatissima B. —
5, 3 ingratas animas I^. 6, 1 exspiratio B. — —
6, 2 semper nostra protectio B. —
6, 3 Et crux pia defensio B. 6, 4 —
consignatio B. —
7,2 manans B. —
7,3 Det vitae benelicia B. 7, 4 —
Aeternae lucis praemia B. — Str. 8 fehlt B. —
Ad Vesp. 1, 2 Qui vesper-
fino tempore B. —
1, 4 Tradidisti B. —
2, 3 Immolata B. 3, IG quanta —
A. —3, 4 Et pie deosculantium A. —
Str. 4 und 5 lauten in B:
Haec cernens via Maria, G lesu, rex mitissime,
Dulcis mater atque pia, Quanta passus es pro homiue
Quam pcrtransivit gladius In tuo sancto corpore
Doloris immanissinnis. Nostro misertus errore!
6, 1 G magnus in potentia B. — 6, 2 Aequalis in B. — 6, 4 exsultatio B. —
Str. 7 lautet in B:
— 51 -
Nos munias et protegas
Ac saluti restituas
In anima et corpore
Salvando omni tempore.
Str. 8 fehlt B. — Ad Compl.
2 iam fehlt B.
1, —
1, 3 sq. umgestellt B.
—
1, 3 et gratiae A. —
1, 4 Pollens triumpho B. —
2, 4 sepulcris B. 3, 4 —
sq. lauten in B In petra vis humanitas, Non te deserens deitas.
: Str. 4 —
und ff. lauten in B :
4. O lesu benif^nissime, Treraenda die ultima,

Ne unquam nostrae auimae Cum simul pavent omnia,
Morti tiant obnoxiae, 7. Tuam nobis placabilem
Sed salva nus mitissime. Ostende piam faciem;
5. Ne vel malignus rapiat, In tua manu, Domine,
Tua manus eripiat, Simus omni tempore.
Ne nos a te destitiias, 9. Nos consumma feliciter
Sed ad regnum constituas. Et salvos fac perenniter
6. Tua sumus redemptio, Per bona temporalia
Tua sumus adoptio; Hie et in tua grloria.
23. Uorae de Passione Domiui.
Ad Ma tut in um.
1. lesu bone, tili Dei, 4. Exclamantes falsi testes,
Kogo niemento mei
te, Pontifex disciudit vestes
In hoc pravo saeculo, Dans mortis sententiam.
Propter tuum dulce uomcn Obvelantes te illudunt,
Et per sanctani passiunem Pugnis caedunt atque trudunt,
Miserere misero. Servas patientiam.
2. Tu passurus vigilasti, 5. Haec es passus, lesu bone,
Orans patrem tu sudasti Bonitate tua prone
Sudorem sanguineum, Toto noctis tempore;
Curruut turbae cum fragore Te adoro cum tremore,
Et cum luda traditore. Quia dignus es amore
Cui praebes osculum. Ac paternae gloriae.
3. Ab bis tan dem captivaris, 6. Pro quo tibi salvatori.
Velut latro colligaris Simul tuo genitori
Et ad Annam duceris, Et sancto spiritui
Caipliae tunc praesentaris, Promo Carmen toto corde,
Coram quo colaphizaris Ut purgatum me a sorde
Et miserc conspueris. Des te vita perfrui.
Ad Laudes
1. lesu bone, facto mane 2 Te appellant deceptorem,
ludaeorum turbae vanae Veritatisquem doctorem
Te praesentant praesidi Audire refugiunt.
Et accusant mentientes. Et signorum patratorem,
Regem dicunt, nescientes, Mortuorum reductorem
Quia rex es saeculi. Videre fastidiunt.
4*
— 52 —
3. Yitani veram Saducaeos, Tunc Pilatus te excusat,
Pietatem Pharisaeos Plebs perversa hoc recusat,
Tu, lesu, docueras, Et latronem expetunt.
Templum Dei revereri, 5. Unde tibi, fili Dei,
Peccatorum misereri, Laudes, o redemptor rei,
Nullique nocueras. Cano corde humili,
4. Te perducunt ad Herodem Gloria sit patri Deo
Alba veste, ab eodem Atque redemptori meo
Pilato restituunt, Et saucto spiritui.
Ad Prima m.
1. lesu bone, Dei nate, Sanguis tuus super illos,
Vestimenta tollunt a te, Tarn maiores quam pusillos
Nudum corpus caeditur, Sumitur a miseris.
Caput tuum coronatur 4. Tuuc Pilatus lavit manus
Spinis atque perforatur, Et te tradit ut vesaims
Cruore perfunditur. Genti crudelissimae ;
2. Purpura te circumdantes, Hora prima terminata

Flexo genu adorantes Facie tua velata
Salutant risorie, Traliunt immanissime.
Caput sacrum cruentatum 5. Hora prima sie ünita
Et spinis dilaceratum Morti daris, qui es vita
Adfligunt aruudine. Yere decedentium ;
3. Foras ducit te Pilatus, Inde tibi salvatori

A ludacis iuclamatus Sit laus, simul geuitori
Cmcifigi quaereris, Et flamini in saeculum.
Ad Tertiam.
1. lesu bone, foras urbe 3. Sicque cruci te appendunt,
Traliunt te crudeles turbac, Membra tralmnt et distcndunt
Mole crucis onerant, Clavis ad foramina,
Gemitus sed mulierum Inde accto murrato
Et matris tuae sincerum Felle potant vitiato,
Cor tuum plus aggravant. Erigunt in aera.
2. Te deducunt pleni dolis 4. lesu, qui es sie adflictus
Tunc ad locum passionis Sccleratisque addictus,
Hora diei tertia, Te supplex gloritico,
Ycstes tuas auferentes, Laudo patrem, qui te misit,
Super lias sortem mittcntes Culpam nostram sie dimisit,
Non discissa tunica. Cum spiritu paraclito.
Ad S ex t a m.
lesu bone, hora sexta Sol et dies obscuratur,

Virtus tua manifesta Velum tenipli laceratur.
Fit, et fiunt tenebrae, Das terram contrcmere.
— 53 -
2. Petrae durae disscinduntur 4. Bone, lesu, consolator.
Monumentaque panduntur, TuoiTim fidus amator
Corda pavent omnium, Sis mibi propitius
Sed ludaei obdurescunt, Deus pater, generator,
Blaspliemantes insolescunt Spiritusque consolator
Contra te mitissimum. Me soletur citius.
3. luxta crucera tunc Maria 5. Te Deum miseratorem

Cum lobanne mente pia CoUaudamus et honorem
Stabat tecum unico, Tibi damus inclito,
Quos ut vidisti turbatos, Simul tuum genitorem
Gementes ac desolatos, Et spiritum consolatorem
Commendasti mutuo. Honoramus sedulo.
Ad Nonam.
1. lesu bone, horae nonae Ostendis, quod quamvis sero
Yocans patrem in agone Paenitentem corde mero
Formam nobis tribuis, Tu clementer accipis.
Ut in Deo spem ponamus, 4. Tuum sie, fons pietatis,
Preces illi profundamus Spiritum in manus patris
Stantes in periculis. Commendasti, Domine,
2. Post haec oras pro ludaeis, Voce magna exclamasti,
Tua passione reis, Animam dum exhalasti
Et crucifixoribus Inclinato capite.
Hoc exemplo nobis dicis, 5. Laus Sit tibi, fili Dei,
Ut parcamus inimicis Qui hanc mortem causa mei
Et malefactoribus. Sufferre volueras,
3. Hinc latroni confitenti, Qui in una deitate
Tuam gratiam petenti Cum spiritu atque patre
Paradisum aperis, Semper vivens imperas.
Ad Vesperas.
1. lesu bone, qui attente Sed ludaei excaecantur
Passionem tuam mente Hisque visis indurantur
Recolens compatitur, A gratia vacui.
Non post vulnerum laborem 4. Corpus hi de cruce tollunt,
Vitaeque positionem Munda sindone involvunt
Poena superadditur. Nicodemus, loseph mere
2. Latus rigens perforatur, Ac ponunt in monumentum,
Et cor mite vulneratur Quod in horto est inventum,
Ferro dirae lanceae, Aromatum pondere.
Ut ait scriptura sacra, 5. Mulieres insistentes
Sangute profluxit et aqua Sepulturac valde flentes
Vespertino tempore. Compellente vespera
3. Caecus bis illuminatur, Matrem tuam conducentes
Et cor eius illustratur Hospitio et ementes
Virtutc niiraculi, Pararunt aromata.
— 54 —
6. Bone lesu, qui sie mori Cum quo manes Deus unus,
Dignatus es, genitori Esto mihi iudex pius
Taliter oboediens, In futuro rediens.
Ad Completorium.
1. lesu bone, formidantes 8. Dum iaceret sie in tumba
Te ludaei observantes Corpus tuum, ad profunda
Signaverunt tumuium Limbi transit anima,
Et custodes adaptantes, Et quae daemon captivavit,
In hoc suae demonstrantes Sua luce perlustravit
Malitiaeque cumulum. Patrum tollens agmina.
2. Sed quanto plus hoc fecerunt, 4. Et duxit in paradisum,
Tanto magis ostenderunt übi cum latrone risum
Resurgentis gloriam, Habent et solaeium ;
Et suam sie perdiderunt, Ad quos ipse nos perducat,

Quam decepti speraverunt, Qui promissa nunquam mutat,
De lesu victoriam. Post hoc vitae spatium.
Orat. ms. Halesbrunense saee. 15. Cod. Erlangen. 770. A. —
Orat. ms.
Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. B. —
Ad Mat. 1, 1 Bone
lesu B. — 1, 5 Sanctanique A. —
3, 4 Hinc CaipLae B. —
4, 3 Dat B.
—
5, 2 pro me A. — 5, 5 honore ß. —
Ad Land. 1, 2 turbae malae B. —
1, 3 Kepraesentant B. — 4, 4 Videns iudex te excusat. B. —
4, 5 Sed ludaei
te recusant B. —4, 6 Et ut latronem A. —
5, 2 Landes in ortu diei B. —
Ad Prim. 1, 6 Cruoreque A, Sanguine B. —
Str. 2 fehlt B. —
3, 1 Foris B.
—
3, 2 inclinatus A. — 3,3 Cruci ut affigeris B —
AdTert. 1, 1 foris
A. — 1,4 Sedque gemitus A. 1, —
6 suum B. —
2, 1 ducunt A. 2, 5 —
Sortem super has B. —
3, 4 acetum myrrhatum A. —
3, 5 Felleque vitiatum
A. — 4, 6 Et spiritu A. —
Ad Sext. 3, 4 Quos vidisti ut B. 3, 5—
Gementes atque A Ac gementes desolates B. —
4, 1 lesu bonus B. 4, 2 —
Tuorumque A. — ;
4, 3 Mihi sis B. —
4, 4 Deus genitor A. —
4, 5 Et
Spiritus A. — 4, 6 consolentur A. —
5, 2 Laudamus sed et B. 5, 6—
Honoremus B. — Ad Non. 1, 2 Vocas A. —
3,5 Faenitentes B. 5, 3 —
Perferre B. —Ad Vesp. 1,3 Recolit A. —
1,4 dolorem B. —
2, 1 rigans
A. — 2, 2 mite perforatur AB. —
2, 4 Ut scriptura dicit B. —
2, 5 Pro-
fluxit sanguis B. —
Str. 3 fehlt B. —
4, 2 Sindone niunda B. —
4, 3 niere
fehlt A. — 5, 2 large flentes B. —
5, 6 Paraverunt A. —
6, 4 manes fehlt
A. — Ad Comp 1. 3, 2 in profunda B, —
3, 3 transit limina A. 3, 4 —
captivaverat A. —
3, 5 Suo lumine declarat A; prolustravit B. —
4, 1 ducit
B. —4, 4 nos fehlt A. —
4, 5 promisit B. —
4, 6 Post huius B.
„Oratio sancti Bernhardi ad omnes horas de passione Domini" A;
„Item sancti Bernardi de passione Doraini." B. Dafs im Ernste an diese
Autorschaft nicht zu denken ist, braucht nicht bemerkt zu werden. Das
Gedicht fehlt bei Ilaureau, Des poemes attribues a Saint Bernard.
24. Horae de Passione Doinini.

Ad Vesperas.
1. Ave, lesu, panis vitae, 2. Legis agnum mandticasti
Pascens cuncta, regcns rite, Cum amicis, quo monstrasti
Advenisse cum sciebas lam tunc verum sanclum agnum
Tempus tuum, veniebas Te pro eunetis immolandum
Ad cenam ad vesperas. Pascha mutans typicum.
— 55
3. Convescendo tuis caris 7. Novum testamentum tale

Te tradendum fatebaris Vocas et memoriale,
Ab eorum uno füre, Sacraraentum laude plenum,
Celas eum, sed future quam dulce et amoenum
Praenuntias luere. Est hoc et sanctissimum.
4. Hinc a cena surgis cito 8. Tandem post recessum ludae

Tuis atque maledicto Multa praemonstrasti nude
Lavas, tergis, oscularis Tuis tuo de parente
Pedes; o quam singularis Alta loquens blanda mente
Amor iiimis humilis! Et de sancto pneumato.
5. Tuis novum das mandatum, 9. lesu, fac me tuae cenae

Hoc est tibi summe gratum, Caelitus consortem plene,
Invicem ut diligamus Et mandatum nobis datum
Tibique inhaereamus, Per me fiat, ut sit gratum
Tu nos amasti primitus. Tibi atque placitum;
6. Resedisti dominator, 10. Vita cum advesperascit,

Vivi panis consecrator, Christe, corpus tuum assit,
Corpus, sanguis mundi vita Da, ut sumam semper digne,
Fit ex pane, vino ita Quia laudo te, benigne,
Te sacrante mystica. Patremque cum flamine.
Ad Completorium.
1. Ave, lesu, rex caelorum, 5. Ab angelo voluisti
Consolator miserorum, Confortari, sed scivisti
Qui post cenam exis parum Nobis illud pro futurum,
Mox ad montem olivarum Ut semper de te securum
Tuum turbans animum. Spereraus auxilium.
2. Hora ultima diei, 6. Exhortatus es orare

salvator omnis rei, Tuos atque vigilare,
Anxiatus es in prece mi bone exhortator,
Amarissima pro nece Da, ut vigil sim orator,
Imminenti propere. Audi, cum te deprecor.
3. Nostra tactus egestate 7. Consolare me, o pie

Terram petens petis a te Fili Dei ac Mariae,
Patrem calicem auferre, Cum agone mortis premor.
Velle suura sed praeferre lesu, tunc sis mei memor
Voluisti, Domine. Semperque, cum tribulor.
4. Forti tunc in agonia 8. Sudor tuus, nate Dei,

Pugnas, vera tu sophia, Sanet culpas tui rei
Sudor sanguinis emanat Maculasque peccatorum
De te, cuius virtus sanat Mundet et me praeceptorum
Saucios et recreat. Dei reddat strenuum.
— 56 —
9. Tibi laudes, lesu Christe, 10. Gloria sit patri Deo,
Quamdiu est mundus iste, Salvatori quoque meo
Dicant omues creaturae Et spiritui aequali,
Lucis huius et futurae, Laus sit Deo aeternali
Laudent te perpetue. A me vili humili.
Ad Matutinum.
1. Ave, lesu mi benigne, 6. Tune te trahunt animosi
Mitis et redemptor digne, Domum Caiphae dolosi,
Qui in nocte matutina In te surgunt falsi testes,
Mente obvias agnina Pontifex dirumpit vestes,
Hostium ad agmina. Te blasphemant pluries.
2. Innocens ad malam gentem 7. Adclamarunt „reus mortis",

Te praesentas inquirentem, Siles, agne mitis, fortis,
Vitam tuam trucidare Truci manu alaparis,
ludas spondet, Signum dare, Saepius colaphizaris,
Osculo te tradere. A spurcis conspueris.
3. Voce tua sunt prostrati 8. Velo turpiter illudunt,

Ipse ludas et ingrati, Palmis caedunt, pugnis trudunt,
Manu impia ceperunt Poscunt te prophetizare,
Teque terrae prostraverunt, Te ut stultum subsannare
Funibus te vinciunt. Repetunt cum verbere.
4. Sed pro malis bona donas, 9. Solve, Christe, funes mortis,
Quando aurem Malchi sanas, Aufer male pravae sortis,
Duceris ut latro reus Pelle servos inferorum,
Quam crudeliter, o Deus, Fidem evangeliorum f
•
Usque Annam protinus. Da tenere omnium.
5. Es a tuis derelictus, 10. Sputa tua me decorent,
Petrus negat ter convictus, Plagae durae robur donent
Multum plorat et minister Velumque defendat bene,
Tibi dat, summe magister, A me tibi laus sit plene
Alapam atrociter. Patrique cum flamine.
A d Primam.
1. Ave, lesu Christe suavis, 3. Plebis clamant subversorem,
Multa passus es a pravis, Te Pilatus ad Ilerodem
Hora prima dum Pilato Misit et ille derisit,
Mali tradunt te irato, Alba veste te remisit
ludici nefario. Et Pilato adnuit.
2. Negant regem accusantes, 4. lesus Barrabac aequatur,
Falsa dicunt malignantes, Pro latrone iustus datur.
Taces, Christe, nee reclamas, Et dimittunt reum istum,
Iudex noscit, quia amas, Crucifigi Icsum Christum
Vcritatem praedicas. Poscunt ut maleficum.
— 57 —
5. Hinc nudatur sua veste, 8. Illudentes simul ruunt.
Ligant ad columnam reste Alapizant atque spuunt^
Dominum liberatorem Genas roseas evellunt
Yirgis flagrisque cruorem Caput sceptroque percellunt,
Fundunt atque sanguiiiem. Ironiam repetunt.
6. Plagis lacerautes terunt, 9. Vestes tuae ironiae,

Magisque punire quaerunt, Sputa, flagra atque Spinae
Undique dilaniatum Et arundo tua, Cbriste,
Indumento purpuratum Me defendant poeuae istae
Derident ut fatuum. Cum fluente sanguine.
7. Caput sacrum pungunt spinis 10. Cuncta fac me imitari,

Ita, ut profundis rinis Quia digna sunt laudari,
Sanguinem decorum rorant, Tu pro istis sis laudatus,
Arundinem dextrae donaiit, Pater simul atque flatus
Ave, rex, ingeminaut. Ex corde medullitus.
Ad Tertia m.
1. Ave, lesu Clemens, pie, 6. Turba multa comitatur,
Nobis dux caelestis viae, Mulieres consolatur
Qui ad crucem postulatus lesus anxius et fessus
Es, excusat te Pilatus Et sub crucis mole pressus
Anxius et territus. Golgath venit gravius.
2. Verbum malignum,
iterant 7. Crucem vestesque deponunt
Crucifigi dicunt dignum, Violenter et repouunt
Regem sempiternum negant, Laeso capiti spinetum,
Caesarem pro se allegant, Potum dant fei et acctum,
Ut Cbristum interimant. Cruci iungunt inclitum.
3. Foris ducit te vesanus 8. Sacri artus lacerantur,

Lavatque Pilatus manus, Ossa cuncta numerantur,
Sistit tribunali lesum Clavi forant manus, pedes,
Coronatum atque caesum, Sanguis ornat crucis aedes,
Falsum fert iudicium. dolenda species.
4. ludaeorum voluntati 9. innocens agne Dei,

Tradit lesum, qui irati Sis benignus iudex mei,
Tractant ipsnm dure nimis, Fac me crucem baiulare,
Sputis, plagis atque minis, Fac in cruce tecum stare
Satiant opprobriis. Sicque te diligere.
5. Spinis, purpura exutum, 10. Te coUaudo, mi redemptor,

Suis vestibus indutum Vitae dator, necis demptor,
Et Corona regravatura, Tibi sint cum patre laudes,
Trabe crucis oneratum Pneumati, in quo congaudes,
Trahunt ad supplicium. Centies et millies.
— 58
Ad Sex tarn.
1. Ave, lesu mihi care, 6. Yides piam matrem flentem

Caritatera tuam clare Dolesque compatientem,
Hora sexta ostendisti, quam valde visus tristis,
Cum ad te cuiicta traxisti Quando commutatur istis
Crucis fixus slipite, Filius et genetrix.
2. Casu crucis conquassatus, 7. De Johanne audit mater:

Sceleratis adaequatus, Tuus natus, meus frater,
Pendens medius latronum, Audit de Maria:
iste
Cunctis praestans caeli donum, Ecce, mater tua pia;
Adae solvens debitum. quam mirabilia!
3. Vestes tuas ludo emunt, 8. Cumque cessat visus horum,

Praeeuntes te infremunt, Tenebrescit lux caelorum
Caput movent, Vach clamatur, Usque horam nonam plene,
Quare non per se salvatur, mi lesu, fac me bene
Qui salvasse dicitur? Laudes tibi canere.
4. Sed abyssus pietatis 9. Me defende cruce tua,
Orat patrera pro ingratis, Clavi sanguisque vi sua
Nobis ponens istis normam, Me absolvant et regalis
Praeses scribit regis formam Titulus a cunctis malis
Christo signans gloriara. Servet et periculis.
5. Hinc latronem blasphemantem 10. Matri me recommendare,

Sustines, sed paenitentem Paradiso me vocare
Suscipis aperiendo Velis, lesu, lux aeterna,
Paradisum et spondendo, Tibi, Christe, sit paterna
Spem dans omni impio. Cum spiritu gloria.
Ad Nonam.
1. Ave, lesu, nostra vita, 4. Consummatum est, tu clamas
Crucis poenas passus ita, Et ad mortem usque amas
Hora nona tu dixisti : Nos rebclles peccatores,
Heli, cur me reliquisti? Dolens nostros malos mores,
Voce clamans lugubri. Ut nos ad te traheres.
2. Aliena persolvebas, 5. Hinc fecisti altum planctum
Nostra crimina lugebas, Spiritumque vere sanctum
Clamitasti te sitire, Patris manibus commendas,
Ut velimus ad te ire, Ut nobis vel sie ostendas,
Hoc sitisti, Domine. Quantum tu oboedias.
3. Sempiterna tu dulcedo, 6. Nam inclinas caput dignum,

Dulcis totus plus quam mcdo, Nobis praebens te benignum
Quam amarum fei gustasti, Et exhalas tuum flatuni
Quando morti propinquasti, Sanctum et immaculatum
amor inccndii. Nostrum sanans spiritum.
59
7. Terram movit mors haec dura, 9. Ne relinquas nos, salvator,

Petras scidit haec pressura, Nunc sis aquae vivae dator,
Velum templi scissum docet, Fac nos bene consummari,
Mors haec malis quantum nocet, Patri per te commendari
Cum pios sanctificet. Et a morte eripi.
8. vitale lignum crucis, 10. Gratiarum laudes magnae
Ferens mortem mortis trucis, Tibi sint, o Dei agne,
Quae et mortem sempiternam Morte crucis sie oblatus
Interfecit et aeternam Sit cum patre coUaudatus,
Nobis dedit gloriam. Sanctus quoque Spiritus.
Ad y esperas.
1. Ave, lesu, spes reorum, 6. Dulces lacrimae irrorant
Miserator peccatorum, Membra Christi, quae de-
Qui ad horam vespertinam corant,
Mortis sanctam post ruinam Et OS ori applicatur,
Diram suffers lanceam. Cuncta membra osculatur,
Sic dilecto iungitur.
2. Latus sacrum reseratur,
Et cor mite vulneratur, 7. Quis det digne contristari
Tibi, mater, et aptari,
Ut amorem revelaret,
Quo peccator subintraret, Quae sie raperis amore,
Dum ad versa sustinet.
Muri posses prae fervore,
Prae luctu deficere.
3. Fluit unda, quoque sanguis,
8. Virgo, facta mea flere
Quis prostatur vetus anguis,
Fac et tibi condolere.
Sic, sie homo renovatur.
Tibi me recommendatum
Et cor eins debriatur,
Habe, mater, et placatum
Vitaque reficitur.
Tuum redde filium.
4. Homo, ibi si fuisses 9. lesu, vulnera cor meum
Et cruorem coUegisses Et fac me amare Deum
Tui lesu, posses scire, Et cruore tuo sana,
Quam suave sit sitire Aqua lava, plagis plana
Calicem et bibere. Cuncta mea crimina.
5. Hinc loseph et Nicodemus 10. Christe, grates tibi promo,
Tollunt lesum, quem amemus. Patri in superna domo
Et de cruce tradunt tristi Et spiritui amborum,
Dulci matri lesu Christi Sit decora laus hymnorum,
Casto dantes sinui. Honor et Imperium .
Ad Completorium
1. Ave, lesu, salus vera, 2 Munda sindone involvuut
Aromate hora sera Sacrum. corpus et resolvunt
Recondit uterque iustus Dulces rivos lacrimarum
Te loseph et Nicodemus, Et magistrum dulceni, carum
Planctus dant et gemitus. Ponunt in mausoleum.
— 60 —
3. Saxo tumulum obserant, 7. Advenisti exspectatus,
Surrecturum tarnen sperant, Clamant, et desideratus,
Sed ludaei saxum sigiiant, Nostram noctem illustrasti,
Opes dant servis, ut fingant Educ tecum, quos levasti,
Et furatum asserant. De carcere tartari.
4. Lamentantur mulieres 8. Regem sequitur grex laetus

Tunc devotae ac sinceres Paradisum, tunc quietus,
Unigenitique planctum Conspicit Eliam bonum
Super peragunt sanctum,
te Enoch et dextrum latrouem,
Te amantes unicum. Omnes laudant Dominum.
5. Cum iaceret sie in petra 9. Castitate involutum
Corpus tuum, tunc ad taetra Fac me tibi consepultum
Loca descendis inferni, Et virtutibus condiri,
Portas serasque Arverni lesu, fac me planctum iri,
Manu rumpis celeri. De tenebris erigi.
6. Sempiterna nox lucescit, 10. Custodire me dignare,

Turba daemonum horreseit, Paradisum da intrare,
Ligat Satan rex serenus, Quia tibi hymnum canto,
Fit iucundus laude plenus Patri pneumatique sancto
Vinctus Dei populus. Laudes sint cum iubilo.
De Resurrectione.
1. Ave, lesu gloriose, 5. Nam post visum angelorum
Noster rex victoriose, Vident te. o spes maestorum,
Qui ut leo fortis nimis Plus amanti Magdalenae
Propria virtute imis Prius te monstrasti plene,
Resurgis a mortuis. Ut te narret vivere.
2. Totus nam iorificatus 6. loseph, qui est iustus homo,

Triumphoque laureatus Monstras te et Nicodemo,
Exis tumulo serato, lacobo in speciali
Sic decepto cum Pilato Petroque fiduciali,
ludaeorum populo. Post hoc te discipuli
3. Luce rcsurgentis visa 7. Omnes vident convescentcm

Virtus militum elisa, Et ignaros edocentem,
laccnt, tremunt tabescentes, Thomae confers dubitanti
Contremiscuut malae gcntes, Latus, vulnera palpanti,
lusti fiunt alacres. Laudem verae fidei.
4. Prima sabbatorum sane 8. Sed prae cunctis, credo, piae

Surgis, rex caclorum, manc, Matri monstras te Mariae,
Cum unguentis te quacrentcs Fide plenam reples visu
Mulicrum pias mentes Dulci tuo et adrisu,
Rcspicis et humiles. Plausum das pro gemitu.
— 61 —
9. luclite rex, victor mortis, 10. Qui sedes ad dextram patris,
Tuus sim athleta fortis, Fac, Surgam cum beatis,
ut
Da videre amorosum Et cum tuis da regnare,
Te in regno gloriosum Tibi glisco laudes dare,
Post hunc vitae terminum. Patri cum spiramine.
Clin. Monaceu. (ol. Abrispacen.) saec. 15. 2873. „Iiicipit centenarius —
laudis id est carmeu centuin versiium in veneratioiiem et orationem, gratiarum
actiouem passionis lesii Christi compositus decem membris per singulos ,
denarios versuum distinctus, multum devotiis V. S." Schlüsse; Memen- Am

tote compositoris V. S. —
Ad Vesp. 8, 3 fehlen zwei Silben; tiio ergänzt.
Ad Matutinum.
Heu misera condicio 2. Quam durum o supplicium,
Carnis bumanae vitio ^
Mortis quod factor omuium
Compressa naturali, Expavit traditurus
Qui dormis, expergiscere, Ad tcmpus momentaneum,
Poenarum reminiscere, Sudorem dum sanguiueum
Quibus pro te mortali Profudit oblaturus
Salvator sie affligitur, Pro reis, quo post capitur,
Dum pro te sponte traditur Viiictus ut latro ducitur
Hora matutinali. Proinde damiiaturus.
3. lesu pie, qui patiens
Adversa tot suscipieus
Venisti nos salvare,
Veni, cor meum visita,
Me somnolentum excita.
Da mihi vigilare
In tuis semper laudibus
Et tuam totis viribus
Me mortem explorare.
Ad Primam.
. lam lucis orto sidere. 2. Gens rea, gens te misera
Quo cuncta, quibus vivere Voce proclamann aspera
Concedis, exsultare Convulsit et ligavit,
Solent, tu solus, Domine Te reum mortis arguit,
- lesu, pro mundi crimine Te vinctum, caesum conspuit,
Doles heu , cur et quare ?
, Te facie velavit,
lam tibi nunc condoleo, Te sistens in iudicio
Qui te dolentem video Falsoque testimonio
Pro me ligatum stare. Pilato praesentavit.
3. Jesu benigne, respice
Me miserum, ne despice
Sic emptum pretiose,
- 62 —
Pro quo volebas respui,
Ligari, caedi, conspui,
Da mihi copiose
Hanc tuam poenam plangere
Sic manc, ne sub vespere
Damuer sie criminose.
A d T ertiara.
1. Cur diem iiiutiliter, 2. Innocens morti traditur
Cor, transis et inaiiiter, A reis et exuitur -
Quem nunquam redditurum Direque flagellatur,

Scis, hora cuius tertia Coiitunditur, illuditur,
lesum vides iudicia Purpureis induitur
Tot mortis subiturum, Spinisque coronatur,
Dum turba clamat, insonat Post sibi crux imponitur
Et Crucifige personat, Et sie ad montem ducitur,
Heu me, quam verbum durum ! Ubi crucifigatur.
3. lesu, qui tot supplicia

Pro mea fers raiseria,
Tu mei miserere,
Et qui pro me te victimas.
Da mihi veras lacrimas,
Ut digne possim flere
Mala commissa nequiter
Et tuae morti pariter
Ad mortem condolere.
Ad Sex tarn.
1. mira Dei bonitas, 2. Sitivit, non ut biberet,
plus miranda Caritas, Sed ut me lucrifaceret,
Crucem pro me subire Se totum hinc impendit,
Dignatur Dei filius; Ad horam sextam Dominus,
Quid sum, quid sibi melius ? Dum agonizans protinus
Me salvo quod perire Patibulum ascendit
Vult potius, quam peream, Crucis, perfusus sanguine
Felle potatus etiam Diraeque mortis turbine
Non desinit sitire. Convulsus hinc pependit.
3. Salus indeficiens,
lesu salutem sitiens
Nostrae salvationis,
Fac sitire suppliccm
Me tuae mortis calicem
Tuaequc passionis,
— 63 —
Da locum paenitentiae,
Cor purae conscientiae
Fletumque compuiictionis.
Ad Nonam.
1. Stupor incoguitus, 2. In ligno vita moritur,
En, patris unigenitus Reisque vita redditur,
In cruce victimatur, Dum mortem mors prostravit,
Extensa cuius viscera Sol obscuratus latuit,
Sunt et aperta vulnera, Terra commota tremuit,
Latusque perforatur, Infernus et expavit,
Sanguis et aqua protiuunt Ad nonam Dei filius
Mundique scelus abluunt, Inter latrones medius

Quo caelum reseratur. Dum pendens exspiravit.
3. lesu benignissime,
Qui mortis amarissimae
Poenam pro me subisti,
Tu fluxi carnis opera
Mortitices mortifera
Rigans, quo transivisti,
Me tuae mortis poculo,
Qui crucis in patibulo
Latronem suscepisti.
Ad Vesperas.
1. Quas ore laudes offeram, lam lesus a supplicio
Quod Dominus ad vesperam, Crucis perpesso vario
Dum Pascha manducavit Morteque consummata
Dans corpus suum fratribus De ligno crucis solvitur,
Et sanguinem cenantibus Cor matris hinc transfigitur,
Eisque praemonstravit Dum sie amaritata
Per paschale mysterium Tot nati cernit vulnera,
Sacrae mortis martyrium, Transitque cordis viscera
Quo sponte declinavit. Dolore mens prostrata.
3. lesu, paterna pietas,

lam scelerum nimietas
Ad vesperam me duxit,
Ad hac me peste suscita,
Per mortis tuae merita,
Qua mundo lux illuxit,
Me tuae matris precibus

A mortis solve nexibus,
Quam tua mors destruxit.
— 64 —
Ad Complctorium.
1. lam dies, ccce, practcrit 2. Ad horam lesus ultimam
Et horam hora content Post patri datam animam
Neutraque reditura, De cruceque solutus
Infclix, sie transeo, Involvitur in sindone,
Non est hie firma mansio; Murra simul et aloe
Mens haec et haec praecura : Mixtura praelibutus,
Creator mundi traditur In monumentum ponitur,
Ad mortem, qua reducitur Lapisque magnus additur
Ad vitam creatura. Ad ostium volutus.
3. lesu, nostra redemptio,
Pro tuae mortis pretio
Me solvas a peccatis,
Me lapsum pie corrige,
Manumque mihi porrige
Tuae benignitatis
Et ad superna dirige,
Me configurans gloriae
Tuae perennitatis.
Cod. Carolsriihan. Aiigien. 36. saec. ^*/i5. A. —

Cod. S. Florian! II 13.
saec. 15. B. — Clm. Monacem. (ol. Emmeramen.) 14841. saec. 15. C. —
Orat. ms. Carthusiae Erfordien. saec. 15. (Privatbesitz). D. Hortulus —
auimae imp. Argentinae 1508 E. —
Ad Mat. 1, 3 Compassa A. 1, 6 Pro —
quibus te B. — 1, 9 matutiiia B. —
3, 1 lesu, qui pie E. —
3, 2 sustinens
A. — 3, 3 me salutare B. —
3, 9 Me fehlt AC. —
Ad Prim. 1, 3 explo-
rare A. — 1, 6 Dolens A. —
2, 3 Avulsit A. 2, 4 Quem — reum A. —
3, 9 tarn criminose BE sie fehlt C. —
Ad Tert. 1, 1 Cor B. 1, 2 Cur —
ABE. — ;
1, 4 Deus hora cum tertia A. —

2, 2 Acriusque A. 2, 4 Con- —
funditur B. — 2, 5 In purpuris A. —
2, 6 que fehlt D. 2, 8 mortem —
ABCE. — 3, 3 fehlt C. —
Ad S ext. 1, 5 Quo sum quod A; Quod sum
quod B. — 1, 6 Quod salvo me A. —
1, 9 Non fehlt A. 3, 4 Fae, lesu,—
sitire A. — Ad Non. 1, 1 fehlt eine Silbe ABCDE. —
1, 5 Sunt fehlt A.
—
2, 2 Reis et E. —2, 3 Dum morte mortem stravit B. 2, 9 Dum fehlt —
A. — 3, 5 letifera BE. —
3, 6 quo redemisti C. —
3, 7 mortis pretio B.
—
3, 9 Latronem sero suscepisti A. —
Ad Vesp. 1, 1 Quas horae A. 1, 2 —
Qua A. — 1, 6 Ipsis praenotavit A. —
1, 8 Sacro E. 2, 1 a fehlt A.— —
2, 6 amaritatur A. —
2, 9 prostratur A. 3, 5 Pro A. — Ad Compl. —
1, 4 si sie A. — 1, 5 Neque haec A. —
1, 6 O mens A. 3, 5 mihi fehlt —
A. — 3, 7 Nos ad BE. —
3, 8 configures E. —
In BE folgt am Schlüsse
dieser Zusatz :
Salve, lesu mitissime,

Immensae rex clementiae,
Creator potens omnium,
Et lirma spes credentium,
Qui natus es de virgine
Sine virili semine,
A nostro nos peccamine
Sacro sanasti sanguine
Mortem in cruce sustinens
Et portas mortis conterens,
Ut hostis ferus [verus B] succumberet.
— 65 -
Et homo tibi viveret.
Eia ergo, redemptor dulcissime,
In hac valle miseriae
Oculos tuae misericordiae
Ad nos converte lumenque
Salvificum tuae gratiae
In nobis nunc accende
Et post hoc exsilium
Vultum tuum gloriosum
Nobis ostende,
O Clemens, o pie,
O dulcis lesu, fili Mariae.
26. Horae de Passione Domiiii.
Ad Matutinum.
1. lesum Christum adoremus, 4. Te propbetae praedicabant,
Qui per crucem nos salvavit, Accusabant Pharisaei,
Et in hymnis praedicemus, Sancti patres adorabant,
Quae pro nobis supportavit, Blasphemabant Saducaei,
Semper ipsum collaudemus, In te simul coniurabant
Nam a morte nos curavit, Et gentiles et Hebraei,
Grates sibi persolvemus, Et ad mortem condemnabant
Per nos cruci se dicavit. Et Pilatus et ludaei.
2. Sed quis grates possit digne 5. Postquam crucem ascendisti

Tibi, Christe, persolvisse ? Cum latronibus coniunctus,
Cum recordor, quam maligne Inter eos pependisti
Tibi plagae sunt infixae, Fixus clavo, spina punctus,
Quas pro nobis te benigne Et aceto, dum sitisti,
Reminiscor suscepisse, Es potatus iam consumptus,
Et pro dantibus indigne Cum spiritum tradidisti,
Deum patrem oravisse. Tunc expavit mundus cunctus.
3. Te a luda osculatus 6. Landes ergo tibi, Christe,

Permisisti captivari Atque grates persolvamus,
Et ad Caipham ligatus Sintque laudes prece mixtae,
Et Pilato praesentari, Et te supplices oramus,
llludendo salutatus Ut post mortem nihil triste,
Ac columna llagellari, Nihil durum sentiamus,
Sputo multo deturpatus Sed nobiscum tu consiste,
Genas palma verberari. Ut in gloria vivamus.
Ad Laudes.
1. Recolamus mente [pura] Piagas et flagella dura,
Christi sanctas passiones, Poenas et illusiones,
Nocte capti subobscura Quae ut nobis profutura
Inter fustes et mucrones, Sint, tu, Christe, nobis dones.
Dreves, Pia Dictamina. III. 5
- Q6 —
2. Tu sanguineum sudorem Coniurantcs tuuc inter se
EfFudisti, cum orares, Falsos testes adduxerunt
Nam mors intulit pavorcm, Et caedentes te perverse
Cum a morte nos piares ;
Tuum vultum conspuerunt.
Cum ad lud am proditorem 5. Quanto zelo caritatis
Et ludaeos propinquares, lesus Christus nos amavit,
Ceciderunt, ut maiorem
Cum pro nobis scelcratis
Super illos te monstrares.
Tot et tanta supportavit,
3. Postquam maior es ostensus, Rex immensae potestatis
Ut tu ipse voluisti, Form am servi subintravit,
A ludaeis compreheiisus Cuncta creans pro creatis
Multa probra pertulisti, Vita mortem toleravit.
Et cum iudex sis immensus, Sit gens ergo nostra grata,
6.
ludicatus tum fuisti,
Quantum sibi posse datur,
Et caecavit eos sensus Et pro gloria collata
Te damnantes morte tristi. Christo laus referatur,
4. Oves tuae sunt dispersae, Quae a morte liberatur,
Cum pastorem te ceperunt, lesu Christe, te precatur,
Unaquaeque fugit per se Ut in caelis coUocata
Et te captum reliqucruiit, Tecum esse mereatur.
Ad Primam.
1. Sacerdotes prima hora Nee eorum mentem flexit
lesum facie velatum Eis nummos reddidisse,
Sputoque conspersum ora, Nee ab ipsis ut discessit,
In maxilla verberatum, Semet ipsum suspendisse.
Cum ruberet [vix] aurora,
3. Sed surrexit clamor fortis
Eduxerunt ad Pilatum,
Et latronem praeelegit,
Postulantes sine mora
Sed non tumor nee cohortis
Fore morti condemiiatum. Timor Christi mentem fregit,
2. ludas, eos ut aspexit Sed subire poenam mortis,
lesum morti damnavisse, Ut salvaret nos, elegit ;
Eis clare se expressit, Quisque ergo nostrae sortis

Virum iustum tradidisse, Landet ipsum, qui sie egit.
Ad T e r t i a m.
1. Hora tertia praelatum 2. Cum Pilatus procuravit

Christo furem dimiscrunt, lesum velle rclaxari,
lesum vero flagellatum Nam, ut erat, acstimavit
In praetorium duxcrunt, lesum falso accusari,
Spinis Caput Corona tum, At gens saeva proclamavit
Cannam manu posuerunt Et incepit comniinari.
Et pro rege salutatum Ex quo manus sibi lavit
Genu flexo dcriserunt. lubens ipsum eis dari.
— 67 —
3. Collo demum imponentes Unde grates referentes
Sibi crucem violenter, Laudemus reverenter,
Ut salvaret omnes gentes, Sibi preces porrigentes,
Eam tulit patienter, Ut nos foveat clementer.
Ad Sexta m.
1. Hora sexta veniente Sed sortiti vestimenta
lesus cruci coaclavatus, Multis modis eum sprevit,
Manus exstitit repente Ridens planctum et Ipmenta
Atque pedes perforatus, Turbae, quae pro ipso flevit.
Ipso quoque exsistente 3. lesu Christe, te precamur
Inter fures est precatus Per tormenta, quae tulisti,
Patrem, ne de tali gente Ut per ipsa mereamur,
Poenam sumeret iratus. Per quod iter ascendisti,
2. Nee tarnen liiis contenta Laudantes te sequamur
Gens maligna requievit, Et in paradiso sisti,
Per tenebras et portenta Ubi boni perfruamur,
Eis furor non decrevit, Tuis angelis consisti.
Ad Non am.
1. lesu punctus a Corona, Velum templi tam ingentis
Fessus poenis et flagellis, Scissum est, sol obscuravit
Cum sitiret hora nona, Et apertis monumentis
Gens crudelis et rebellis lam defunctos suscitavit.
Et ad malum semper prona 3. Christum ergo, nostrum ducem,
Uli dedit potum fellis, Tota mente veneremur,
Qui tot eis dedit bona Qui est passus mortem trucem,
Et de petra favum mellis. Ut a morte liberemur,
2. In bis poenis et tormentis Nam pro nobis tulit crucem,
Alte clamans exspiravit Ipsum ergo deprecemur,
Et in signis et portentis Ut perducat nos ad lucem,
Deum esse se monstravit, Quam a nobis non meremur.
Ad Vesperas.
1. Vesper erat iam diei, Sed latronibus frangentes
Cum defuncto morte dura Viderunt, quem transfixerunt,
Miles latus fodit ei, Caeci vera tum cernentes,
Sanguis tunc et unda pura Quae prophetae praedixerunt.
Inde fluxit, et ludaei 3. Vidit, Christe, Zacharias
Rogaverunt summa cura, Te ad templum venientem,
Ut qui simul erant rei,
Landes tnrba dantes pias
Frangerentur eis crura. Super asinum sedentem,
2. Sed ad lesum venientes Te ad montem leremias
Iam defunctum invenerunt, Tamquam agnum innocentem
Tum scripturas adimplentes Duci, sie et Isaias,
Ossa non comminuerunt. Ut salvares omnem gentem.
5*
- 68
4. Nulla posset lingua satis Tua morte, liberator,

Christi laudes explieari, Pro me morti te dedisti,
lustus nostris pro peccatis Et inferni debellator,
Se est passus immolari, Inde patres extraxisti.
Caelum reddere damnatis, 6. Quantum scimus et valemus,
Maestos veuit consolari, Christo laudes praecinamus,
Lumen dedit excaecatis Et si, quantos deberemus,
Atquc mutis posse fari. Nos non posse cognoscamus,
5. Rex. cunctorum et Creator, Grates tamen referemus
Cum noii essem, me fecisti, Et devote supplicamus,
Perditorum tu salvator, üt in caelis tecum stemus,
Cum perissem, redemisti, Quem in terris adoramus.
Ad Compl etorium.
1. In diei complemento Ex quo unxit summa cura
loseph,homo Deo gratus, lesum Christumiamperemptum,
lesum dare monumento Corpus ut in sepultura
Est Pilatum deprecatus Conservaret hoc ungucntum.
Et ab ipso hoc obtcnto 3. Involutus sie et vinctus
Fuit sindonem mercatus, In sepulcro accubavit,
Qua involvens cum lamento, Qui pro nobis est defunctus,
Est ab ipso tumulatus. Nos a morte liberavit
2. Nocte quoque subobscura Resurgendo, post assumptus
Ferens murrae libras centum Caeli portas reseravit;
Nicodemus et mixtura Landet ergo mundus cunctus,
Aloe fecit pigmentum, Nobis vitam qui donavit.
Cod. Vatican. 4729. saec. 15. Ad Mat. 3, 6 A columna. 4, 7 —
morte. —
Ad Laud. 1, 5 fragella. 2, 6 proriciuares. —
Ad Prim. 3, 7
Quilibet ergo. —
Ad Non. 1, 2 Fexus. —
Ad Vesp. 2, 6 Viderimt quo. —
5, 6 Per me morti me. —
Ad Compl. 2, 2 Feres. —
Laus und laudare
sind durchschnittlich zwei-, beziehungsweise viersilbig, lii, der mittelalterlichen
Schreibung hü entsprechend, zweisilbig- gemessen.
„Incipit officium editum a comite Francisco de Corbario in
commemorationem Domini lesu Christi."
Ad Matutinum.
rex summae maiestatis, Pie terres proditorem,
Magister humilitatis, Praemones et negatorem ;
Pascha legis celebrato Hinc sermone longo facto,

Animo desiderato Scandalo cunctorum tacto
5. Servus factus es scrvorum, ü. Yadis ad orationom
Dum pedes discipulorum Ad tristissimum agonem.
Lavas, detergis et servi Sanguinem sudasti mire
ludae pessimi, protervi, Prae pavorc mortis dirae,
Fisque cibus servuloruin, Dormientes oxcitasti,
10. Dominus tu dominorum; 20. Ad orandum provocasti,
— 69 —
Turbis sponte occurristi, Ducunt te ad Annam primum,
Omnes verbo prostravisti, Tractant teut stultum mimum,
ludae osculum malignum Multa contra te testantur,
Sumpsisti iu fraudis Signum. Quae mentita comprobantur.
25. Servo aurem amputatam 35. Te velantes colapbizant,
Reddidisti mox sanatam, Conspuunt et alapizant,
Ab ingratis e converso Crine, barba depilaris
Grege tuo nunc disperso Et a Petro ter negaris,
Captus es et dure strictus Sed pie a te respectus
30. Tamquara latro maledictus. 40. Flens amare mansit rectus.
R° quid vermis vilitatis In hac matutina hora

Reddam regi maiestatis 10. Tibi, Christe, laus decora,
Pro tarn intimo amore Grates, gloria et honor.
Et tarnmaximo dolore? Sume grates, quantum conor,
5. Si membratim dimembrarer, Pro Salute acquisita
Non plane recruciarer, Saecula per infinita;
Si millesies obirem, 15. Dolor tuus ad ovamen
Digne schere nequirem. Caeli me perducat Amen.
Ad Pr imam.
Hora prima tamquam latro Non est dignus veritate,
Coram iudice Pilato Tamen probat te expresse
Iudex mundi stas ligatus, Absque omni culpa esse.
Falsis multis accusatus. Tunc te ad Herodem misit,
5. Malefactor criminaris, 20. Qui te sprevit et derisit,
In multis interrogaris, Veste alba fatuatum
Nil ad cuncta respondisti, Te remisit ad Pilatum,
Sed ut Ovis mutuisti, Valde turpiter illusum,
Et miratur vehementer In via hinc inde trusum.
1 0. Praeses. quod hoc fers libenter. 25. Dum constanter accusaris,
Dehinc duo quaerit a te, lustus esse comprobaris,
De regno, de veritate. Tarn a luda proditore
Ad primum tu respondisti, Quam Pilato et uxore;
Ad altrum tu tacuisti ;
Iudex clamat te solvendum,
15. Nam iudex in falsitate 30. Sed ludaei suspendendum.
Ad Te rtiam.
Hora tertia ligaris Stultum regem te honorant,
Ad columnam, flagellaris Te salutant, te adorant,
Tarn horrende et tain dure, Quod fit totum irridendo,
Aesi peior esses füre. Palmas dando, conspuendo.
5. Totum corpus vulneratur, 15. Sic appares maculosus,
Circumquaque cruentatur, Plus deformis quam leprosus,
Veste rubra circunidaris, Caput tuum delicatum
Duris spinis coronaris, Cum arundine plagatum,
Fit arundo tuum sceptrum ;
Usque cerebrum conquassum
10. Tuuc ut vilem et ineptum, 20. Mille et puncturas passum.
70 —
Talern te iudex monstravit: Nulli furi vel latroni
Ecce, homo, proclamavit, Solet crimen par imponi.
üt ludaei sie cessarent Mulieres te plangebant,
Nee te ultra accusarent. 40. Alii te deridebant,
25. Sed his omnes infelices Lutum in te iaciebant
Plus clamant per multas vices : Et hinc inde comprimebant,
Tolle liunc et crucifige, Portans caelum, terram, mare
Barrabam dimitte pie. Nequis crucem tunc portare
Tunc Pilatus manus lavit 45. Prae magna debilitate;
30. Et cruci adiudicavit^ Tunc Simon angariatus
Sanguis tuus super eos, Tecum tulit male gratus.
Qui sie Optant, dant se reos. Sic ut agnum et insontem
Purpura dehinc exutus, Ducunt ad poenalem montem ;
Veste tua reindutus 50. Heu, quamgraveethorrendum

35. Furca propria gravaris Matri fuit hoc videndum !
Et sub illa incurvaris;
Ad Sexta m.
Hora sexta denudatus Sed hunc dexter increpavit,
Et in terram es prostratus, Dicens: culpa nos damnavit,
Super crucem es extensus, Hie vero nil mali gessit,
Clavis ferreis appensus; Sed hunc gens iniuste pressit ;
Sic in altum elevaris, 25. Et ait : memento mei,

Ut a cunctis videaris, Domine, in regno Dei.
Sed ut magis confundaris, Et lesus: nunc mecum eris,
Medius latronum daris. In paradiso laeteris.
Tunc te omnes maledicunt Quis hinc potest desperare,
10 Atque vach clamantes dicunt : 30. Qui hoc bene vult pensare.
Hie destructor templi Dei Vides, lesu, matrem stantera,
Salvet se, credimus ei. Singultantem et plorantem,
Item principes dixerunt, Luctus gladio transfixam,
Caput contra te moverunt : Tecum totam crucifixam;
15. Alios hie salvos fecit, 35. Doles plus de hoc maerore
In se ipso nunc defecit. Quam de vulnerum livore;
Tunc [hoc] nefas tu excusas Hanc in curam das nepotis.
Ad patrem per preces fusas, Quam accepit summis votis.
Laevus latro tecum pendens Sol te planxit obscurando,
20. Te blasphemat vilipendens, 40. Per tres horas sie durando.
Ad Nonam.
Hora nona, o rex caeli, Gravier quam tuus dolor.
Clamasti ad patrem Heli, Dulcius OS tuum melle
Cur te sie derelinquisset, 10. Potatur aceto, feile;
Quod in nuUo subvenisset Tunc congaudendo,
dixisti
5. In tanta calamitate Cuncta bene concludendo:
Et poenarum gravitate; Nunc est totum consummatum,
Nunquam enim fuit dolor Quod est ante prophetatum
— 71 —
15. Tarn de mea passione Quod Signatur per figuram;
Quam mundi redemptione. Miles latus perforavit.
Tunc te patri commendasti, Sanguis, aqua emanavit,
Voce magna exspirasti, 35. Aqua in ablutionem,
Tunc fit terrae motus magnus *, Sanguis in redemptionem,
20. Dum obisti verus agnus, Aqua Sacra baptismalis
Petrae, veli fit scissura, Et sanguis sacramentalis.
Sepulcrorum apertura, Vere multum te oderunt,
Et sie omnes creaturae 40. Dum nee functo pepercerunt.
Tibi sunt compassae iure Stabat mater videns cuncta,
25. Praeter miser liomo solus, Pallens quasi iam defuncta.
Pro quo tu es passus solus. Nunquam potest explicari
Haec centurio auscultans Dolor talis nee pensari ;
Clamat mirans et singultans : 45. Dolor fuit tarn immensus,
Vere erat, vobis, promo, Quod humanos fugit sensus,
30. Dei natus iste homo. Quae sie mente cruciatur,
Nullam ossis fert fracturam, Plus quam martyr comproba-
tur.
Ad Vesperas.
Vespertina tandem hora 25. Ipsa semper lacrimatur,

Corpus tuum sine mora Semper dolor innovatur,
loseph ab Arimathia Fuit occupata nimis
A Pilato mente pia Vulnerum tergendis rivis,
5. Impetravit sibi dari, Caput suum tenens maesta
13 1 sie posses tumulari. 30. Pia voce est conquesta:
Qui assumpto Nicodemo, Ubi gaudia sunt grata,
Uno principe supremo, Mihi quondam nuutiata?
Ad solvendum accesserunt Nunc sunt versa in maerorem
10. Et corpus deposuerunt. Et in nimium dolorem,
Quod ut vidit mater tristis, 35. Quis det mihi tecum mori,
Se libens coniunxit- istis Ut sie finem dem dolori?
Paululumque respirabat, quantus tunc erat luctus
Quantum quibat, adiuvabat. Matris sicut maris fluctus,
15. Unus clavos extrahebat, Spiritus est intus anctus,
Alter corpus sustinebat, 40. Foris fit amarus planctus,
Ipsa vero assistebat, Quando sie dilectus natus

Supra pectus attrahebat Mortuus et laceratus,
Caput manusque cruentas Cruentatus, denigratus
20. Dependentes atque lentas, Est in sinu reclinatus.
Quibus oscula impressit 45. Plus quam mors est talis vita.
Valde se servilem gessit; In maerore tauto sita,
Uli corpus assumpserunt, Mariae ut compassio.
Super terram posuerunt, Eins sie miseratio.
— 72 —
Ad Completorium.
Hora corapletoriali Quod omnes, quihoc videbant,
Sepeliris modo tali, Secum flendo condolebant,
Cum te loseph impetrasset, 25. Et virorum corda dura
Nicodemusque portasset Movit tristis baec planctura
5. Centum species librarum, Ad singultum, fletum multum,
Quibiis corpus tuum carum Lacrimis rigando vultum,
Gloriose condiderunt, Quod nequibant fari bene
Yelo mundo involverunt. 30 Nee formare verba plene.
Cum vellent te sepelire, Vae tunc mater persolvebat,
10. Coepit raater impedire, Quod in partu non babebat,
Petens sibi misereri, In partu fuit absque vae,
Ut parumper intueri Omni in morte plena vae ;
Posset tuum vultum gratum. 35. Miror cor tenellum tactum

Licet totum deformatum, Tanto vae non esse fractum.
15. Mortuum te sibi dari Tandem in conflictu victa
Aut te secum tumulari. Pia matre benedicta
Fit conflictus tunc in istis Te sepelierunt venim
Ad videndum valde tristis, 40. Planctu vitae mortis erum
Hie sepulcro te ponendo, In tumba odore plena,
20. Mater ad se retrahendo, Non tua sed aliena.
Tantum dolens lacrimando, Heu, tam pauper fis bonorum
Modo valde miseraudo, Tu heres universorum.
Orat. ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. Ad Mat. —
7 et fehlt. —
Ad Sext. 17 fehlt eine Silbe. —
Ad Corapl. 8 Tela mundo.—
Der Kimdreim: O quid vermis etc. wiederholt sich nach jeder Höre, wobei
statt „In hac matutina hora" der Reihe nach eingesetzt prima, tertia, sexta,
nona, vespertina, completorii hora.
Ad Matutinum.
Ave, verbum summi patris, Suscepisti lacrimantem ;
Flos et fructus castae matris, Meas, precor, suine preces,

Pie lesu Nazarene, Delictorum terge faeces
Mitis, Clemens et serene, Et da fontem lacrimarum,
5. Qui in hora matutina, 20. redemptor animarum,
Ut me reum a sentina Ut in corde sie contrito
Peccatorum emundares, Caritatis et ignito
Tuo patri reformares, Tibi merear servire,
Gravi turba te vallante Tuis iussis oboedire.
10. Ac
te luda osculante 25. lesu, precor, vendite,
Capi, trahi ac ligari Mundi redemptor inclite,
Atque sputo maculari Tua morte pro amara.
A ludaeis voluisti, Quam tulisti, crucis ara
Patienter et tulisti, In tuo sacro corpore,
15. Quando Petrum tc negantcm 30. Succurre mortis tempore.
- 73 —
Ad Primam.
Ave, verbum incamatum, Flexis illasus genibus,
Ex Maria procreatum, Colapbizatus ictibus,
Christe, fili magni regis, 15. Sacris manibus ligatus.
Consecrator uovae legis, Licet innocens fuisti,
5. Cui diei hora prima, Ut mutus tarnen tacuisti;

Ut me reum ad sublima Unde, precor, vitae dator,
Revocares supernorum, Gravis licet sim peccator,
Mox a turbis ludaeorum 20. Me perfunde caeli rore,
Ducebaris ad Pilatum, Ut te duce, te rectore
10. Scelerosum et elatum, Hostes queam superare
Pia facie velatus, Et ardenter te arnare.
Ab iniquis accusatus,
Ad Tertiam.
Ave, princcps verae pacis, Quique vestitus purpura
Qui credeutes salvos facis Coronatus atque spina,
In te, lesu, agne Dei, 15. Caput caesum arundine,
Fili matris sanctae spei, Vultus perfusus sanguine
5. Tu, qui in liora t e r t i a Ut leprüsus tu stetisti,
Multa ferens opprobria Crucem in umeris tulisti,
Coram plebe et Pilato, Facme,quaeso,te sequi ducem,
Ut nie mundares a peccato, 20. Paenitendo ferre crucem,
Exstitisti praesentatus, Ut in extremo tempore.
10. Illudendus, spoliatus, Dum resargam in corpore,
Ad columnam flagellatus Me digneris excusare,
Et ad mortem condemnatus. Patris iram mitigare.
Ad Sexta m.
Ave, caeli reserator, Suscepisti paeniteniem,
Peccatorum reformator, Meas preces, precor, audi,
Alme lesu, fons amoris, 15. Christe Clemens, et exaudi.
Orbis nate conditoris, Fac peccata me deflere,
5. Hora sexta qui diei Morti tuae condolere,
Tamquam ovis causa mei Ne me damnes pro delicto
Tu innocens et patiens In iudicio districto,
Urbis portam egrediens 20. Sed te iuvante libere
Nudus cruci es adfixus, Merear evadere
10. Post erectus sie distentus, ludicium ultionis
A ludaeis es contemptus. Causa tuae passionis.
Qui latronem confitentem
Ad Nonam.
Ave, crucis consecrator, Et amator castitatis,
Christe, pacis reparator, Qui diei hora nona
Dulcis fructus sanitat is Humanatus in persona
74 —
Pro me pendens crucis ara Sic me lapsum redemisti.
Vulneratus in amara. Heu quantam, Christe, gratiam
A ludaeis blaspliematus Perdidi per malitiam,
10. Et opprobriis saturatus, Culpis licet sim gravatus,
lussu patris qui completo 20. Morte tua me mercatus
Fei potasti cum aceto Es, caelestis agne Dei,
Et inclinato capite, Miserere, precor, mei,
redemptor inclite, Redde misericorditer,
15. Patri spiritum tradidisti, Quod perdidi fragiliter.
Ad Vesperas.
Ave, panis angelorum, Unde, precor, verbum patris,
Nutrimentum conditorum, Per dolorem tuae matris,
Bone lesu, leo fortis 15. Quem in corde sustinuit.
Et aeternae victor mortis, Dum te in sinu tenuit,
5. Qui in hora vespertina Praesta locum paenitendi,
Matre staute in vicina Nam in multis te offen di,
De ligno crucis levatus, Mea ut plangam scelera
In sinu matris coUocatus. 20. Per tua quinque vulnera,
Plena erat tristitiae, Da devota ut in mente,
10. Mater solis iustitiae, Puro corde te favente
Cuius ensis cor transfixit, Vitam meam, Jesu care,
Senex Simeon quod praedixit, Eine bono consummare.
Ad Completorium.
Ave, lumen veritatis, Huius fletus memorare,
Vas insigne deitatis, Quaeso,Christe,splendorclare,
Sacer lesu, vita vera, 15. Per amaram tuam mortem
Hostia Sacra, lux sincera, Fac sanctorum me consortem,
5. Hora diei ultima Ut instante die mortis,
Qui pro morte turpissima, Rex aeterne, iudex fortis,
Quam passurum te scivisti, Me digneris visitare,
Guttas sanguinis fudisti. 20. Mortis horam nuntiare,
Corpus tuum perforatum Ut spe firma, fide recta
10. A ludaeis et necatum Caritateque perfecta
dum quievit,
In sepulcro In te queam exspirare,
Quam amare mater flevit-, Semper tecum exsultare.
Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. 4° 29.
29. Horae de Passioiie Doniini.
Ad Matutinum.
1. lesus orans intime 2. lesus vili prctio
mente contristatur, venditur ludaeis,
Icsus sudat sanguinem, lesus ludae osculo
terra madidatur. traditus est eis.
— 75 —
3. lesus sponte capitur, 7. lesus falsis testibus
viliter tractatur, fuit accusatus,
lesus duris vinculis lesus de blasphemia
fortiter ligatur. fuit inculpatus.
4. lesus a discipulis 8. lesus diffinitus est,

fuit derelictus, quod Sit mortis reus,
lesus ductus turpiter lesus duris colaphis
opprobriis afflictus. punitur homo Deus.
5. lesus Annae primitus 9. lesus infidelium
fuit praesentatus, sputis defoedatur,
lesus a discipulis lesus palmis perfidis
fuit ter negatus. vultu verberatur.
6. lesus manu servuli 10. lesu laetara faciem

fuit alapatus, coeperunt obvelare,
lesus vinctus Caiphae lesura impiissimi
fuit praesentatus. iusserunt prophetare.
Ad P r m a m.
i
1. lesus ad praetorium 3. lesus multo scelere

Pilato praesentatur, constanter accusatur,
lesus multo crimine lesus cum nil diceret,
ibidem accusatur. a cunctis aspernatur.
2. lesus regi mittitur, 4. lesus tunc ironice
qui congratulatur, albis est vestitus,
lesum rex interrogat, lesus Pilato redditus
responsum nullum datur. receptus est invitus.
Ad Tertia m.
1. lesus morti traditur. 4. lesus flexis genibus
latro liberatur, false adoratur,
lesus veste propria lesus a militibus
flebiliter nudatur. Pilati alapatur.
2. lesus flagris caeditur 5. lesu laetam faciem

fortiter ligatus, sputis maculabant,
lesus est purpurea lesu Caput innocens
veste subsannatus. cum canna verberabant.
3. lesu Caput inclitum 6. Jesus spretus turpiter
spinis contorquetur, ludaeis demonstratur,
lesus arundineo lesum tolli clamitant,
sceptro irridetur. ut cruci suspendatur.
Ad Sextam.
1. lesus tribunalibus 2. lesus crucem propriam
Pilato praesentatur, in umeris portavit,
lesus per sententiam lesus locum Golgathae
mortis condemnatur. pocnaliter intravit.
— 76 —
3. lesus suis vestibus 6. lesus cruce positus
cunctis spoliatur, in allum elevatur,
lesus membris omnibus lesus cum latronibus
in cruce dilatatur. pendens deputatur.
4. lesu manum dexteram 7. lesu vestes inclitae

clavus perforavit, Sorte dividuntur,
lesu laevam carnifex lesu regales tituli
dire conclavavit. a iudice scribuntur.
5. lesus pede dextero 8. lesus in patibulo

vulnus capiebat, crucis exprobratur,
lesus pede altero lesus a latronibus
ex vulnere dolebat. tunc convitiatur.
9. lesus matris intime

compassus est dolori,
lesus hanc discipuli
dat curae et amori.
Ad Nonam.
1.. lesus patri caelico 2. lesus consiimmafum est
relinqui se clamavit, alte personavit,
lesus dicens sitio Jesus patri spiritum
acetum, fei potavit. exspirans commendavit.
3. lesu latus lancea

miles perforavit,
lesus nobis sanguinem
cum aqua propinavit.
Ad Vesperas.
1. lesus de cruce ponitur 2. lesus pannis volvitur,
hora vespertina, latet vis divina,
lesus murra unguitur, lesus, mundi gloria,
vitae medicina. iacuit in spina.
Ad Completorium.
1. lesus complctorii 3. lesu, pie Domine,
hora tumulatur, munus de passionc,
lesus specu clauditur, Christe, tibi offero
a suis lamentatur. cordis devotione.
2. lesus limbum spolians 4. lesu, cordis gaudium,

caelos reseravit, salvator bonc,
lesus olim perditam lesu, nos participes
ovcm reparavit. tuae fac coronac.
— 77 —
C onclusio
per modum orationis.
1. Jesu, fons dulcedinis, 2. lesu, mores corrige

da copiam amoris, vitam tribuendo,
Nostro cordi imprinie Hostes nostros coraprime
tui vim doloris. pacem largiendo.
3. lesu, DOS ad patriam

duc aeternitatis
Et nos fac participes
divinae claritatis.
Praeparationes devotae ad dig-ne celebrandum seu communicandum per

luliiim Accoltura primitus collectae etc. Tegernsee 1577. fol. 54 b. sqq. —
Ad Prim. 3, 2 viliterque. —
Concl. 1, 2 da copiam tui amoris. Ob —
die Verteilung auf die kanonischen Stunden diesem Liede ursprünglich ist,
erscheint zweifelhaft.
30. Hurae de Passione Domini.
Ad Ma tutin um.
1. Ad Matutinum gemide 7. Per testes ini<iuissimos
Tu patrem exorasti, omni modo mendaces,
Qui prae maerore treraide Et viros per nequissimos
Cruorem sudasti, Et nimium procaces.
2. Recumbeus in angustia 8. In coUo tuo caesus es,
In monte olivarmn In roseis maxillis,
Cum tristi querimonia Percussus atque laesus es
Instantium poenaruni. Cum palmis et pugillis.
3. Ast Interim cum facibus 9. Tis faciem sputamine
ludaei venientes ludaei maculantes,
Et gladiis rainacibus Cum albo linteamine
Te propere quaerentes, Etiam velantes,
4. Per osculum miserrimi 10. Te multum derisorie

Te ludae cognoverunt, Caedendo verberarunt,
Te servi sed asperrimi Te valde despectorie
Ligantes abduxerunt Calcando subsannarunt.
5. Apostolis timentibus 11. Petrum tribus te vicibus
Saevitiam cohortis Negantem audivisti,
Atque fugientibus A diris carnificibus
Timore dirae mortis. lUusus dam fuisti,
6. Hinc coram pontificibus 12. Haec horrida convicia

Fuisti praesentatus, Tu quia sustulisti
In causis multiplicibus Et alia supplicia,
Non minus accusatus Quibus nos redemisti.
— 78 —
Ad Primam.
1. Ad primam praesentatus es 6. Post clamydem coccineam
Tu praesidi Pilato, Te supervestientes
De quo iam destinatus es Atque in caput spineam
Herodi scelerato, Coronam imprimentes
2. Sed et hie, sua contio 7. Arundinem in manibus
Te, proli dolor, irrisit, Hinc tibi tribuerunt
In alba veste Pontio Et verbis cum miuacibus
Pilato te remisit. Illudere coeperunt.
3. Qui quidem multifarie 8. Nam iuvenes cum senibus

Te iam examinavit Furentium tortorum
Immunem a carie
et Clamabant flexis genibus:
Te fore proclamavit. Ave, rex ludaeorum.
4. Verumtamen instantibus 9. Qui Caput, heu, spiniferum

Nequissimis ludaeis Hinc tuum verberarunt
Te multum accusautibus Arundine mortiferum
Assentit hie et eis. Et ictura replicarunt,
5. Nam Barrabam redemerant, 10. Ut cruor ab acumine

Ad statuam ligarunt, Spinarum emanaret
Flagellis corpus foderant, Et rubicundo flumine
Dire castigarunt. Te prorsus irrigaret.
Ad Tertiam.
1. Ad tertiam nequissiraus 6. Nam geminis praedonibus
Ab aequitate cedens Fuisti sociatus,
Pilatus, atrocissimus Praesertim cum latronibus
Pro tribunali sedens, Iniquis reputatus.
2. Iniquam per sententiam 7. Te sequebatur flentium

Te mori iudicavit, Caterva matronarum
Qui tuam innocentiam Et tuum deplangentium
Iniuste coudemnavit. Dolorem tam amarum
3. Amicis tuis flentibus 8. Ad locum despectissimum
ludicium tam durum Calvariae vocatum,
Tuumque deplangentibus Exosum, dedignissimum,
Supplicium futurum. Latronibus aptatum.
4. Hinc saevis carnificibus 9. übi secuudario

Fuisti derelictus, Milites te nudabant
A quibus multiplicibus Et flagra tua vario
Es cladibus adfiictus. Tormento renovabant,
5. Qui crucem tuis umeris 10. Iam tuum coaequaliter
Gerendam tunc viderunt, Vestitum dividentes
Conviciis innumeris Et partes socialiter
Te quidem affeceruiit. Ex eis capientes.
— 79 -
Ad Sextam.
1. Ad sextam cum fuuiculis 7. Tunc sese dilataverant
Extensus es in cruce Clavorum fixurae
Et fixus cum claviculis Et sanguinem stillaverant
A gente nimis truce Pedes manusque purae.
2. Per poenas ineffabiles 8. Sed inter liaec supplicia,
Per palmas sacrosanctas, Quae valde te gravabant,
Sicut per veuerabiles Multimoda convicia
Etiam tuas plantas, ludaei tibi dabant,
3. Ut tua caro regia 9. Dicentes: aegrotarios

Sit quasi lacerata, Hie multos sauos fecit
Cum tua praeegregia Atque languentes varios,
Sint membra numerata. Nunc sibimet defecit.
4. Hinc supra epitaphium 10. Non minus inculpaverat

Pilatus cruci fixit, Te latro sinistrinus,
Per tripartitum graphium E contra reprobraverat
Conscriptum, quo edixit: Hunc latro dexterinus.
5. Hie lesus Nazarenus, 11. Unius obloquentiam

Rex verus ludaeorum, Benigne sustulisti,
Kegale cui est genus Alius paenitentiam
De stirpe proavorum. Condigne suscepisti.
6. vere dolor nimius, 12. In rupe Calvariae
Cum omnes tui cari Tu matrem prope stantem,
Viderunt te sublimius Carentem omni carie,
In cruce sublevari. Yidisti lacrimantem.
13. Hanc tuo consanguineo,

Quem mere dilexisti,
Discipulo virgineo
lohanni commisisti.
Ad Nonam.
1. Ad nonam „ego sitio" 4. Hinc tuis pro tortoribus
Clamasti, Jesu bone, Patrem exoravisti,
Prae nimio supplicio Pro tuis derisoribus
Cum esses in agone. Cum lacrimis dixisti:
2. Gens mala tibi tribuit 5. His, pater amantissime,

Potare fei amarura Dimitte, qui me plagant
Per spongiam, sed libuit Et cruciant gravissime,
Hoc bibere te parum, Cum nesciant, quid agant.
3. Dicendo: Consummatum est, 6. Me tuum quare filium

De passione mea Liquisti, heli, heli?
Quod ante prophetatum est Hoc mortis est exsilium,
Per vates in ludaea. Plasmator alme caeli.
80 —
7. En, morior pro homine 8. Sic poenis in gravissimis
De morte redimcndo, Pendens clamitasti
In mauus tuas, Domine, Altisonis cum vocibus,
Spii'itum commendo. Cum vitam exhalasti.
Ad Vcsperam.
1. Ad vesperam aromata 6. Cum lancea gravissima,
Vir loseph Deo carus Qua cruor emanavit.
Et Nicodemus, grammata Cum aqua limpidissima
Qui novit legis gnarus, Quae nos a noxa lavit.
2. Discipulorum nomine 7. Per sanguinem sacerrimum

Private se gerentes Rigasti crucis postem,
Tibique, Christe Domine, Quo zabulum asperrimum
Sincere condolentes, Necasti nobis hostem.
3. Audacter tunc intravcrunt 8. Nam agnus absque macula
Ad iudicem Pikitum Tu es praetiguratus,
Et tuum impetraverunt Qui diluis piacula
Corpusculum beatum. In »pascha consecratus.
4. Cum quibus secundarie 9. Extractis hinc claviculis
Tortores abierunt Fuisti resolutus
El ad locum Calvariae Et lineis panniculis
Te mortuum viderunt. Dignanter involutus
5. Quapropter grex carniticum 10. Pro tuis funeralibus,
Os tibi non confregit, Quae loseph comparavit,
Longinus sed deificum Expensis qui magnalibus
Tuum latus impegit Exsequias paravit.
Ad Completorium.
1. Ad horam completorii 5. Plangentes suum dominum
Fuisti deportatus Te, mundi redemptorem,
Ad specum promontorii, Salvantem genus hominum
Ibidem tumulatus, Ob maximum amorcm.
2. In candido sudario 6. In terra sanctissimae,
Gratifice consutus Salvator lesu bone,
Aromate cum vario Tam virgines clarissimae
Condigne delibutus. Quam nobiles matronae
3. Ex murrae mixt u ramine 7. Sederunt cum maestitia

Et aloes conditus eis tuum monumentum
Cum mundo linteamine In cordis amaritia
Decenter investitus. Fundentes, heu, lamentum
4. Hinc lapidem eximium 8. Cum domina saccrrima,
Discipuli volverunt Maria gloriosa,
Et monumcnlum nimium Bcnigna, praepulcherrima,
Bene obstruxcrunt. Pracdigna, praeformosa.
— 81 —
9. Quae fletibus rigaverat, 11. quanta desolatio
Heu, virginalem vultum Tis matrem tunc affecit,
Gemendoque spiraverat Eidem consolatio

Continue singultum. Nam utique defecit,
10. Haec mater vere nobilis 12. Dum haec cum violentia
Sepulcro cohaerebat De tumba traheretur,
Et permanens immobilis Amabili praesentia
Cum fletibus tunc flebat. Sic tua privaretur.
13. Sic flebiles exsequiae

Fuerunt adimpletae,
In tua sancta requie
Sunt horae iam completae.
Cod. Heidelbergen. s. u. saec. 15; daraus bei Mone I, 121 ff. Ad —

Mat. 1, 3 pro. —2, 3 querimonio. —
8, 2 in fehlt. Ad Prim. 5, 1—
Nam et. —
Ad Sext. 2, 3 Sic etiam venerabiles. —
2, 4 Etiam fehlt. —
3, 2 Fit quasi. —
3, 4 enumerata. —
4, 4 qui dixit. —
5, 8 genus est.
—
9, 3 Atque fehlt. —
10, 4 dextrinus.. —
Ad Non. 1, 2 Clamitasti. Ad —
Vesp. 4, 3 Et fehlt. —
7, 3 zabaluiii. —
10, 2 Quos loseph. Ad Com- —
plet. 12, 4 Non utique. —
Nach Str. 13 noch folgende entlehnte und nicht
hiehergehörige Doxologie :
Laus, honor Christo vendito

Et sine causa perdito,
Passo mortem pro populo
In aspero patibulo.
Im Vorstehenden ist Mehrzahl der Fälle die Lesart der Hand-
in der
schrift wiederhergestellt, wo Mone
ungerechtfertigte Änderungen vorgenommen.
Namentlich war ihm der mittelalterliche Gebrauch von mis (mei) und tis
(tui) fremd, welch letzteres er zweimal (Mat. 9, 1 und Compl. 11, 2) aus-
gemerzt.
31. De Corona Spinea.
A d Matutinum. 2. Corona Christi capitis,

Sacro perfusa sanguine,
1. Aeterno regi gloriae
Poenae solutis debitis
Devota laudum cantica
Reos purgat a crimine.
Fideles solvant hodie
Pro Corona dominica.
2. Coronat regem omnium
Ad Primam.
Corona contumeliae,
1. Iam lucis mundi conditor
Cuius uobis opprobrium
Impiissime tractatur,
Coronam confert gloriae.
Conspuitur, illuditur,
Ad Laude s.
. Postremum flagellatur.
1. De spinarum aculeis 2. Corona de spinis plectitur,

Christi corona plectitur, Qua Caput Christi pungitur,
Qua ministris tartareis Punctum dedit medicinam
Mundi potestas tollitur. Et gloriam sempiternam.
Dreves, Pia Dictamina. LLL 6
— 82 —
Ad Tertia m. Ad Nonam.
1. Nunc sanctus pater omnium 1. Rerum Deus aculeis
A Pilato damnatur, Spinarum transfoditur,
Corona intidelium Vultus rubet sanguiueis
Spinea coronatur. Guttis, et sub bis moritur.
2. Hunc summ um regem gloriae, 2. Pungens spina vulnerat
Spinis coronatum, Christum patientem
Deridet plebs perfidiae Et a morte liberat
Morte condemnatum. Populum credentem.
Ad Sexta m. Ad V esperas.
1. Rector potens, verax Deus, 1. Ave, lumen saeculi,
Se permisit coronari, Sub spinis quod coronae
Ut redemptor esset verus, Stas infidelis populi,
Tara vilis voluit reputari. A mortis me solve mucrone.
2. quam felix punctio, 2. Spinae rubent sanguine

Quam beata spina, Christum cruentantes,
De qua fluxit unctio, Mundum lavant crimine
Mundi medicina. Caelum reserantes.
Ad Completorium.
1. Fit porta caeli patula, 2. Genus omne saeculi,
Spinea dum Corona Laudes solve debitas
Caput Christi pungitur, Spineae coronae Domini,
Et effluunt caelica dona. Quae abluit nostras noxas.
3. Laus Christo, regi gloriae,

Pro coronae virtutibus,
Qua nos reformans gratiae
Coronat in caelestibus.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. Dies Stundenlied —
istmit erborgten Stellen aus Hymnen und Keimofticieu durchsetzt; die vom
Sammler zugefügten Strophen kennzeichnen sich durch metrische Verwahr-
losung.
32. Uorae de Resurrectlone Domini.
Ad Vcsperas.
Gratulcmur nisu toto 2. In qua Christo triumphante
cunmlando gaudia saevus liostis vincitur.
In soUcmnitatis huius Pulsus honio paradiso
aurea vigilia. liber restituitur.
3. Pro hac libertate data

victori mortis gloria
Cum patre ac paraclito
nunc et sine termino.
- 83 —
Ad Matutinum.
1. Corpus tuum deißcum, 2. Da per festum magaiticum,
lesu, valde mirificum. Quo perlustrasti saeculum,
Mane sepulcro prodiit Ut laetemur cum omnibus,
Et vitam mundo tribuit. Qui gaudent in caelestibus.
3. Ob cuius reverentiam
Nunc trinitati gloriam
Omues sensus iam concrepent
Et sine fine iubilent.
Ad Primam.
1. dominator dominans, 2. Hac hora tu illumina
Aurora semper rutilans, Mentes, sensus et corpora,
De morte surgis glorians, Ut post mundi exsilia
Caelum, terram illuminans. Tecum simus in gloria.
3. caelorum rex optime,

lesu, cum sancto pneumate
Districto in examine
lunge sanctis in aethere.
Ad Tertia m.
1. splendor patris unice, 2. Fac me nunc esse memorem,
Qui ipsa carne hodie Quod ad inenarrabilem
Surrexisti de pulvere, Videndam tuam speciem
Qua natus es de virgine, Prece ducar in requiem.
3. Hora diei tertia
Nunc patri laus quam maxima
Pro nati sit victoria
Sanctique flatus gratia.
Ad Sextam.
1. rex virtutum Domine, 2. Quaerenti te iam indica,
Qui processisti hodie Quis sit cibus in patria,
Indutus Stola gloriae, Quam hac die sanctissima
Ut sol splendens meridie, Ministrabis in gloria.
3. delicate iuvenis,
Pro impendendis gaudiis
Tibi laus et imperium
Sit nunc et in perpetuum.
Ad Nonam.
1. dies venerabilis, 2. Pro immensa laetitia.
Qua triumphator nobilis Qua pro tua victoria
Surrexisti a mortuis, Simul adimples omnia,
Non solus sed cum pluiimis. Nos salvos fac per saecula.
6
— 84 —
3. Haec tua resurrectio
Est omni plena gaudio,
Ergo Sit laus et gloria
Trinitati per saecula.
Ad Vesperas.
1. Christe, sponsus virginum, 2. Cum reviviscis hodic,
Oblatus es ad vesperum, Consolator maestitiae,
Sed versus est in gaudium Reflorens flos e tumulo
Luctus et in tripudium, Mane prirao diluculo.
3. Tibi summo laus principi

Sit, qui nunc nostri debiti
Delevisti chirographum
Et regnas in perpetuum.
Ad Completorium.
1. tu summa beuignitas 2. Ergo educ exsilio,
Et mira cordis suavitas, Nos caeli iunge gaudio,
Huius diei claritas Quo fcsto boc gratissimo
.
Finitur et serenitas. Lactemur sine termino.
3. lesu, nostra redemptio

Et nostra resurrectio,
Cum patre et paraclito
Laus Sit tibi perpetuo.
Orat. ms. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Heimst. 1262. — Ad Prira.

1, 2 O aurora.
33. Horae de Resurrectioue Doiuini.
AdMatutinum.
1. Salve, nox sacratissima, 3. Qui bumano in corpore
Quam diligere est iustitia, Multa tulit pro liomine,
Sensus mortalis hominis Ad eruendum properat,
Non valet comprebendere Quem liberare venerat.
Te suavem in tuo lumine.
2. nox beatissima, 4. Ornatum quondam angelum

Omni plena laetitia, Ligat nunc diabolum,
Expellens tua dignitas Ut bomincm restituat,
Omnes tenebras noxias. Quem de limo plasmaverat.
Qui virtute potentiae

Ab omni tristitia
Liberasti bac nocte tua opera.

- 85 —
Ad Primam.
lam illuxit divinitus 4. Eius congaudet victoriae,
Dies ille dulcissimus, Quam sie peregit optime,
Quem Christus, sol iustitiae, Quod mortem vicit viriliter
Consecravit praecipue, Et vivit aeternaliter.
Qui optatus est perenniter 5. Quis illa ineffabilia
Et donatus feliciter. Pensare posset gaudia,
2. Huius diei sollemnitas Qua de filii dulci praesentia
Est aeterna suavitas, Laetatur mater unica,
Vincit mellis dulcedinem Quae illum ut propiiam
Et dat omne gaudium. Nimis dilexit animam.
3. Mater et virgo nobilis, 6. Quaesumus, auctor omnium,
Quae viro est incognita. In hoc paschali gaudio
lam videt suum tilium, Ab omni mortis impetu
Quem luxit nimis mortuum. Tuum defendas populum.
Qui surrexisti a mortuis,
Ad Tertia m.
1. Nunc rimante spiritu 3. Agnus mansuetissimus
Celebremus insignia Est leo factus fortissimus,
Huius diei gaudia Dum suis subiecit pedibus,
Et indefesso corpore Qui nos devicit fraudibus.
Laudemus regem gloriae.
2. Gaude simul, ecclesia, 4. Quaesumus, auctor omnium.
Superna quoque curia, In hoc paschali gaudio
Plaude iucundis manibus Ab omni mortis impetu
Excelsis cum ordinibus. Tuum defende populum.
Ad Sextam.
1. Rector potentissimus, 3. Horam illius dulcedinis
Qui vultu est pulcherrimus, Non valet liomo fragilis
In se ipso renituit. Vel parum intellegere,
Dum de morte convaluit. Quantae fuerit gloriae.
2. Superna illa divinitas,
Quae est summa suavitas, 4. Quanta fuit suavitas,
Exsurge, ait, mea gloria ;
Quod summa divinitas
Caro respondit te tumulo: In terris tota pleniter
Ex Surgam diluculo. Habitavit ineffabiliter.
— 86 —
5. De hac tanta dulcedine
Infundamur liodie,
Ut corde devotissimo
Serviamus Domino.
Ad N onam.
1. Rerum Dens inclite 3. Quanta et quali gloria
Nos caelestium vere protege, PrDcedebas ad tartara,
Ut in tua dilectioue Cum te senatus angelicus
Ferveamus assidue. Praecessit ut regem nuntius.
2. Qui triumphali potentia 4. quam pulclira processio,
Claustra destruxisti infernalia, Ornata omni gaudio,
Nos ad vitae gaudia Quae vexillis niveis
Per festa duc paschalia. Exibat de tenebris !
laudandum per saecula,

Per quem fit haec Victoria.
Ad Vesperas.
Salve, dies sanctitatis 6. Huic sanctissimae diei
Simul et iucunditatis, Collaetentur omnes iusti et rei,
Haec est excelsior cunctis Et regina caeli
Sanctiorque universis. Laudem pangat filio Dei
2. Salve, dies miserationis Cum sexu femineo,
Totiusque liberationis, 7. Congaudeat in hac sacra die
Vivis qui es gaudium, Unico specioso filio regnanti,
Defunctis refrigerium. Contempletur ovans luce,
3. Salve, dies decora etpraeclara, Quem morientem vidit in cruce.
Angelis et hominibus cara, 8. Laudent te omnes angeli et
In qua nos salvator mundi archangeli,
A morte aeternae Omnes sancti et iusti,
Maledictionis redemit Quia hodie eorum
Et planctum nostrum Numerum adimplesti.
In gaudium convertit. 9. Laudent te omnes sancti
4. Salve, dies festa, Patriarchae et prophetae,
In qua consolantur cordamaesta, Quia hodie eorum numerum
Cunctis vivis et defunctis grata Visitasti et liberasti.
Quia in ipso omnium 10. Laudent te omnes sancti
Artata sunt peccata. Et electi tui,
5. Salve, gloria dierum, Quos per resurrectionem tuam
In qua dominus caelorum Ad vitam aeternam reparasti.
Hodie paradisum
in Et nos peccatores te laudamus
Rcstituit hominem reum. Gratias agentes
Suppliciterque deprecantes,
Ut eorum consortio
in
Te in perpetuum
Laudare mereamur.
— 87 -
Ad Completorium.
1. Laudandus est Dominus, 4. Et quem irata facie
Qui divinitatis viribus Quaerebat in meridie,
Hostem humani generis Eum nunc non quaeritat,
Spoliavit in inferis. Sed ut placatum videat.
5. nie resolutus in lacrimis
2. laudanda victoria, Obviam ei clamitat:
Quia illa dulcissima Nunc advenisti, Domine,
Anima se circumdedit Quem nos diutissime
Et divinitate armavit. Nostris uberrimis
Exspectavimus lacrimis.
3. quantus clamor oritur, 6. Quaesumus, auctor omnium,
Dum manus illa porrigitur, In hoc pascliali gaudio
Quae suam ad imaginem Ab omni mortis impetu
Plasma verat tunc hominem. Tuum defende populum.

Cod. Voravien. 158. saec. 15. Ad Mat. 3, 3 erudiendum. — Ad S ext.

3, 1 Hora.
34. Cnrsns de sanctis Angelis.
Ad Matutinum.
1. Seraphim ignivoma 2. Sidera principantia
Et Cherubim aetherea Potestasque almiphona,
Divinaque subsellia, Virtus quoque uranica
Numina dominant! a. Et phalanx archangelica,
3. Beata plebs angelica,
Cuncta superna agmina,
Laus Deo pro vestra gloria,
Cui iungat nos ex gratia.
Ad Landes.
Omnes caelestes ordines, 2. Potentes in virtutibus,
Caelestis aulae milites Tremendi quoque nutibus
Mille milleni millies. Et fulgurosi vultibus,
Vestros audite supplices. Christi favete plebibus.
3. Salve, beata trinitas,

Simul et una deitas,
luva creatrix saeculum,
Quae regnas in perpetuum.
— 88 -
Ad Primam.
1. Patrone fidelissime 2. Tibi laudes magnificas
Custosque mi angelice Et grates reddo debitas,
Ac propugnator optime, Tuae datum custodiae
Caeli cousors militiae, Perduc in regnum patriae
3. Pro omni tua gloria
Et fida patrocinia
Sit sempiterno Domino
Laus fideli custodia.
Ad Tertiam.
1. Michael, dux inclite, 2. Paradisi praeposite,
Primas caeli militiae, Christi princeps ecclesiae,
Qui clarior prae ceteris Agones nostros prospice,
In arce fulges aetheris. Post mortem pius suscipe.
3. Doxa regi altissimo
In principe clarissimo,
Cuius nos forti brachio
Caeli Coronet bravio.
Ad Sextam.
1. Viva caeli sidera 2. Sublimi vestrae gloriae
Et paradisi lilia, Congratulemur intime,
Nobile decus patriae, Cuius et nos participes
Dei gaudentes facie, Vestros facite supplices.
3. Trinitati deificae
Laus, honor, decus latriae,
Creatis et spiritibus,
Quos beat in caelestibus.
Ad Nonam.
1. Laus angelorum inclita, 2. Nostris quies sit mentibus
Spes conditorum unica, Angelorum precatibus,
Lumen Deus de lumine, Quorum piis concentibus
Tu nos ab alto respice. Nos iungas in caelestibus.
3. Te cuncta laudent pariter,
Summe cunctorum arbiter,
Est cuius regnum stabile
Per aevum sine tempore.
Ad Vesper as.
1. Chori novem angelici 2. Apud ipsum causidici
Canori et hymnidici Nostri sitis pacifici,
Creatorem dulcisonis Ut mereamur adici
Semper laudantes organis, Mclodis regni caelici.
— 89 -
3. Hinc laetabundis mentibus
Vobiscum summis civibus
Landes Deo concinimus,
Ut det nos vestris coetibus.
Ad Completorium.
1. angeli fortissimi 2. Pugnamus hie in stadio
Ac victoriosissimi, Salutis desiderio,
En, vestrae fortitudini Ferte nobis auxilia
Hostes cedunt tartarei. Contra bella hostilia.
3. Salus, virtus, victoria

Deo nostro in saecula,
Qui robur dat pugnantibus,
Coronam triumphantibus.
Orat. ms. Tegrinsense anni 1470. Clm. Monacen. 20 012.
35. Cnrsns de ss. Anteils.
Ad Matutinum. 2. Sic tibi, Deus trinitas,

Se nostra dent praecordia,
1. Assiste, lux angelica,
Perlustra noctem, carceres,
Ut des te nobis deitas
Solve vinctos et indica,

Cum angelis in patria.
Quod nos ducendo liberes.
2. Qui educit de tenebris

Ad Tertia m.
Vinctos in fortitudine,
1. Pergentibus ad patriam
Nos ducat ab illecebris,
Caelestem nobis angeli
Rex angelorura lumine.
Castra veniant obviam
Nosque sumant archangeli.
Ad Landes.
2. Trino Deo et simplici
1. Si[c] nocte lux angelica
Sit laus et benedictio,
Nos lacobitas faciat,
Qui nos regit multiplici
Ut aurora transelica
Angelorum obsequio.
Israelitas pariat.
2. Praesta, beata trinitas,

Nobis sie hostes vincere,
Ad Sextam.
Ut nostra sit felicitas 1. Ne uramur incendio
Cum angelis te cernere. Fornacis Babylonicae,
Urat nos Christus radio
Ad Primam. Caritatis angelicae.
1. Sic tibi, Dens, oflferat 2. Trino Deo praeconium

Cor sui primogenita, Trina det mundi fabrica,
Ut angelis mox inferat Trinamque pellat hostium
Maetanda carnis vetita. Vim trina vis angelica.
— 90
Ad Nonam. 2. Sit laus patri cum filio,
1. Sic pane continentiae Sancto simul spiritui,

Nos angeli reficiant, Qui ducant ab exsilio
Ut aqua sapientiae Nos angelorum statui.
Mentes ad hanc perveniant.

2. Nos panis fortitudine
Ad Completorium.
Aiigelorum induere 1. lam post solis occubitum,
Et tuam altidudinem Sol vere, da quicscere
Fac, trinitas, conscendere. Et ad tui contuitum
Ad V esperas. Cum angelis ascendere.
1. Vespertina oratio 2. In te sit nostra requies,

Ascendat ad te, Domine, Trinitas beatissima,
Et Gabriele nuntio In nobis pauset facies
Solvamur a liganiine. Angelis praegratissima.
Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Mus. Ferdinandei Oenipontan. s. n.

(Vgl. lahresbericht 1887, Handschriften Nr. 9.). —
Ad Tert. 1, 3 sint ob-
viam —
Ad Sext. 2, 3 Trinumque. — Ad Non. 1, 2 Non angeli.
36. Cursns de ss. Angelis.
Ad Matut. et Vesp.
1. A summo choro Seraphim 4. Domus cuius sanctissima

Concentum ad puerorum Spiritus sancti gratia
Ardenter Christo Domino Fit Christi habitaculum,
Psallemus nunc altissimo. Mentium veri luminis.
2. Beata cuius genetrix 5. E caelo iudex mittitur

Semper virgo decorata, In throno cuucta ruminans,
Caritate inflammata Laxare gratis vinculum,
Est supra celsa Seraphim. Tyrannus sie deluditur.
3. Creator aulae Cherubim, 6. Fit mater Dei famula,
Scientiae effluentis, Quod non erat, dum assumpsit,
Susceptans formam servuli Et matris nutu iudicans
Errores fugat saeculi. Per cuncta mundi saecula.
Qui natus es de virgine

Ad Primam.
1. Hie patet in praesaepio 2. losoph, felix nutritius,
Dominus dominantium Et cor Mariac virginis
Pastoribus stupcntibus Mirantur super omnibus
lubilum concinentium. Insuetis concurrentibus.
— 91 — ^
3. Katholicam ecclesiam, 4. Laus, honor, virtus, gloria
Te deprecamur supplices, Deo patri et filio
Principatum principatu Cum spiritu paraclito

Vincendo, Christe, complices. In serapiterna saecula.
Ad Tertia m.
1. Mariae natus.unicus 3. rex virtutum gloriae,
Patrisque unigenitus Peccata nostra abluc,
Summi, bovis et asini Virtutibus nos perfice
In stabulo qui socius, Et hostem semper comprime.
2. Nunc matris pellat precibus 4. Praesta tu hoc, piissinie
Potestatem malignorum Pater et patris uuice
Spirituura electorum Compar, cum sancto spiritu
Potestate angelorum. Regnans per omne saeculum.
Ad Sex t am.
1. Quem Chaldaeorum proceres 3 Sepelit enses impius
Yisitant cum muneribus, Piorum in visceribus
Hunc Stella caeli indicat, Per nuntios satellites.
Sed quaerit rex, ut perimat. Ut tuorum angelorum,
2. Regis nati archangeli, 4. Te poscimus, piissime,
Altis qui praesunt omnibus, Intercedente virgine,
Nati matris clementiae A daemonum insidiis
Nos ducant ad caelestia. Custodia nos protegas.
Ad Nonam et Complet.
1. Verbum caro effugatur, 3. Ymaginem tu suscipe,
Dum vibrat ensem carnifex, Quam recreasti hodio,
Aegyptum inde visitat, Similem tibi precibus
Quam olim plagis laeserat. Et electorum meritis,
2. Xristus puer revertitur 4. Zizauia cum lolio

Cum matre semper virgine Repulsis uutu virginis,
Post mortem regis impii, Ut Adonay gloriam
Carentis aevo requie. .
Demus ylion in excelsis.
Cod. Vatican. Pallat. 412. saec. 15. (enthaltend den Adamas colluctantium
aquilarura des Wynandus de Stega, Doctoris decretaliiim) fol. 103 b. „Domini-
cae nativitatis anno millesimo quadringentesimo vigesimo in civitate
Augustensi in crastino Epiphaniae liiinc composui hymniim in laudem Dei,
gloriosae virginis Mariae et omnium civium supernorum. Qui ad omnes
horas cantabilis est sub nota hymni: A solis ortus cardine.'* Den Hymnus
begleitet eine lange mystische Erklärung. Am
Schlüsse derselben heifst es :
Item ylion est dictio Hebraica et leg-itur per duas syllabas et est
idem quod altissimus, et debet scribi per Graecum y, quod solum ponitur
,
in dictionibus Graecis et barbaricis secundum Katholicon Et haec

glosula ostendens compositoris nomen tot habet capitales literas, quot habet
hymnus abecedarias. Et sie est finis huius. Amen."
— 92
Diese Initialen der Glosse ergeben: „Doctor Winandus me ornavit."

Das Titelbild des Buches stellt die Ü^berreichiing desselben an den Pfalz-
grafen Ludwig, dapifer imperii dar; danach trägt der Verfasser einen
,
blauen Mantel mit Hermelinkragen und rotes Pileolum, ihm zu Füfsen sein
Wappen, das in Gold einen schräglinken weifsen Steg, darüber einen roten
Löwen- oder Hundekopf zeigt.
37. De s. Angelo Castode.

Ad Matutinura. Ad Nonam.
1. Tu, qui es notitia 5. Nonus ordo, cuius es,
doctus matutina, ad hoc deputatur,
Quam in verbo conspicis, Mentem meam excitet,
aurem nunc inclina ut ab omni labe
Mentemque illumina Sincere refugiens
Sacra medicina, ad bonum trahatur,
Imple tibi creditum Sic et vitam dirige,
caelesti doctrina. quam flens praestolatur.
2. Prima norma traditur 6. Tu nosti veraciter
timor filialis, luce vespertina,
Hunc imprime fortiter, Quae desunt utilia,
inest tibi talis, da mihi, festina
Servilem mox abice, Ministrando prospera,
retrahe a malis, adversa declina,
Sic commissum refice Hoc tibi officium
et fove sub alis. dat virtus divina.
Ad T e r t i a ra. Ad Completorium.
3. Tertia petitio, 7. Ultimo cum fuerit
quam tibi praesento, haec vita completa,
Ut in fide instruas Confer patrocinium
me
pro fundameiito, in mortis dieta,
Intra,extra munias Prostra hostem perfidum
ubique iuvando, ut fortis athleta,
Ut amicus protegas Testis sis propitius
me omni momento. in finali meta.
Ad S ext am. Conclusio.

4. Arce, quaeso, daemonem 8. Eia, ergo, inclite,
nunc meridianum darum tenens vultum,
Et constanter prohibe Haec, quae tibi offero
diram eins manum, nunc devoto cultu,
Sume scutum protinus, Fac vivam pacifice
non sit tibi vanum, hie sine tumultu,
Subverte insidias Et, ubi laetitia,
hostemque profanum. remoto singultu.
Orat. ms. S. Clementis Tolitani saec. 15. CJod iMatriten. Tolet. 122.
—
3, 5 extra fohlt. —
8, 4 vultu. -- 8, 7 ubi est.
93 —
38. De Coiiceptione BMV.
Invitatorium.
Eia, mea labia,

Nunc annuntiate
Laudes et praeconia
Virginis beatae.
1. Salve,mundi domina, 1. Salve arca foederis,

caelorum regina, thronus Salomonis,
Salve, virgo virginum, Arcus pulcher aetheris,
Stella matutina, rubus visionis,
Salve, plena gratia, Virga frondeus germinis,
Clara lux divina, vellus Gedeonis,
Meum in auxilium, Porta clausa numinis,
domina, festina. expers livionis.
2. Post invitatorium 2. Decuit tam nobilem

tuum inchoatum natum praecavere
Submersum presbyterum, A culpae miseria
Acheronti datum, matrem suam vere,
Inde pie eruis, Quam sibi elegerat
admones, ut statum inmatrem habere,
Mutaus tuum celebret Nulli unquam velle [hanc]
conceptum beatum. labi subiacere.
Ad Primam, Ad Sextam.
1. Salve, sapientiae 1. Salve, virgo virginum,
domus dedicata, templum trinitatis,
Columna septemplici Angelorum gaudium,
mire perornata, cella puritatis,
Ab omni contagio Solamen maerentium,
mundi praeservata, Hortus Yoluptatis,
Ante sancta in utero Palma patientiae,
parentis quam nata. Cedrus castitatis.
2. Ab aeterno Dominus 2. Heisini navicula

te praedestinavit undis agitatur,
Matrem unigeniti A quo mox ut monito
fore, qui creavit caelitus iuratur,
Terram, pontum, aethera, Quod tua conceptio
quam sie sublimavit, devote colatur,
NuUa culpa penitus Aequor ad Imperium
sibi subiugavit. tuum mitigatur.
— 94
Ad Nonam. Amorisque faeibus

1. Salve, urbs refugii cor tepens flammetur,
turrisque munita, Ut hunc pure diligat,
David propugnaculis huic famuletur.

miris insignita,
Ad Completorium.
Tu sponsato coniugem
1. Salve, virgo puerpera,
ducente levita,
Nonam cum mater illibata,
inciperet,
hunc affaris
Kegina clementiae,
ita:
dulcis advoeata,
2. Numquid non pulcherrima
Prae cunctis angelicis
sura? die ergo, quare
ehoris ordinata
Me dimissa aliam
Et ad dextram filii
vis sponsam amare?
in regno locata.
Noli hoc sie agere,
mihi famulare 2. Ad te, mater gratiae,
dulcis spes reorum,
Et hine meum conceptum
Preces supplex dirigo,
cura celebrare.
ut regni eaelorum
Ad Vesperas. Adipisei merear
gaudia sanetorum,
1. Salve horologium,
Adiunetus splendiferis
quo retrogradatur
ehoris angelorum.
Phoebus decem lineis,
verbum incarnatur, Conelusio.
Ut homo ab inferis Supplices offerimus
ad summa vehatur, tibi, mater pia,
Immensus ab angelis Has horas eanonicas,
paulo minoratur. tu nos in hac via
2. Solis huius radiis, Ducas cursu prospero
domina, fugetur et in agonia
Tetra nox, et acies Astes nobis exitus,
mentis illustretur, dulcis Maria.
Orat. ms. Cleophae de Baden anni 1516. Cod. Paulan. Sanblas. memb.
76. A. — Orat. ms. Ambergen. anni 1476. Clm. Monacen. 2990. B. Ad —
Prim. 2, 5 Terra A. —
Ad Tert. 1, 5 fronde B. — Ad
Vesp. 2, 2 daemon
fugetur A. —
2, 6 Tepe cor B. — Ad
Compl. 1, 8 coUocata 13. Con- —
clusio fehlt A.
39. De Coiiceptione ßMV.

Bcnedieta conceptio 2. Erubescant insensati,
Virginis matris Mariae Qui respuunt celebrare
Festivetur cum gaudio, Mysteria tam sacrati
Assit dies laetitiae, Diei ac festivare,
Laetetur tota regio Qui fuerunt copulati,
Serviens rcgi gloriae Vir cum sua mulierc,
Non obstantc obiurgio Pessinie sunt avisati
Dctrahcntis invidiac. Sic volentes deviare.
- 95 —
Ad Tertia m. Ad Vesperas.
3. Conceptio laudabilis 6. Salve, mater salvatoris,
Ab angelo nuiitiata Quae es soror insignita,
Mariae tarn amabilis Salve, quia Deum paris,
In conceptu praeservata, Angelorum spes et vita,
Est unde venerabilis Salve, virgo singularis,

Ecclesia illustrata Vera sacra margarita,
Et in suis miraculis Salve, quia Stella maris
Et laudibus honorata. Es sine labe coucepta.
4. Ave, regina caelorum, 7. Matris Dei conceptio
Inter omnes mitissima, Est nostrae redemptionis
Ave, decus angelorum Potissima inceptio
Inter omnes pulcherrima Atque reparationis
Simul et archangelorum Et, non mirum, exeraptio
Omni laude dignissima, Antiquae contagionis
Quae concepta vitiorum Fuit et in principio
Sine labe purissima. Ipsius creationis.
5, Tuum corpus ac viscera, Conceptionis honore

Quae Dominum portaverunt, Has horas, Christe, diximus
Virginalia ubera, Corde devoto et ore
Quae ipsummet lactaverunt, Matris tuae, quam petimus,
Beata sunt et opera Ut nos mundes a foetore
Tua, et qui crediderunt, Peccatorum, quae fecimus,
Quod sine labe concepta Precum suarum fervore,
Post et ante permanserunt. Ut in caelo tecum simus.
Cod. Palat. Vindobonen. 1862. saec. 15. A. —

Clin. Monacen. 4423 anni
1481. B. — Cod. Parisin. 3639 saec. ^^'le. C. —
Horae B.VM. sec. usum
Romanum. imp. Parisiis 1522. D. —
Horae BMV. sec. usum Roraanum imp.
Parisiis (Kerver) 1519. E. —
1, 2 Virginis fehlt A. —
1, 8 munditiae A.
—
Str. 1 fehlt B. —
2, 2 Qui contemnunt B. —
2, 6 Sanctus vir cum sua B;
dann schiebt B die Zeile ein: Ut in statu innocentum. —
2, 7 Percisse simt
advisati A; Pessime exsistunt advisati B. —
2, 8 Sic fehlt A. 3, 3 tarn —
mirabilis B tarn laudabilis D. —
3, 5 est fehlt hier B. —
3, 6 Ecclesia est
— —
;
illustrata B. 3, 7 Signis et miraculis B. —

Str. 4 ad Nonam B. 4, 4
omnes venustissima B. —
4, 7 Quae sola concepta es vitiorum B. Str. 5 —
ad Sextam B. —
5, 1 Suum corpus AD. —
5, 2 Quae Deum B. 5, 6 et —
fehlt B. — 5, 7 Quae sine AD. — 6, 1 redemptoris B. —
6, 4 sol et vita
D. — 6, 6 Christi felix margarita B. —
6, 7 Vale vera Stella maris B.
—
6, 8 Tu sola sine labe concepta laetaris B. —
7,1 Matris Dei conceptio
dignissima B. —
7, 2 Nostrae erat redemptionis B. —
7, 3 Inceptio potissima
B. — 6, 5 Eapropter non mirum si exceptio B. —
7, 7 Adesse debuit in
principio B. —
7, 8 Humanae restauratiouis B; hinter 7, 8 noch: perpetua
salvatio E. —
Str. 8 fehlt AB. —
8, 2 dicimus E.
—
- 96 —
40. De Conceptione BMV.
Ad Matutinum.
1. Fletus longaevi rex regum misertus
Angelum mittit, gaudium pro luctu,
Ut dicat Annae: tempore senili
Prolem habebis.
2. Aeterni verbi concipies matrem,
Anna, tu gaude, quoniam nee talem
Esse nee credas futuram, hanc dicent
Omnes beatam.
3. loachim magno gaudio repletur,
Vocem dum audit angeli dicentis:
Pariet tibi Anna matrem Dei,
Grandem prae eunctis.
4. Gloria patri genitaeque proli,
Flamini saneto virginique matri,
Quae Dei natum genuit hominem,
Sit laus perennis.
Ad Primam.
1. Terminum noctis aeternus aurora
Reddidit mundo Mariam praemittens,
Gaudium mundi, stellam matutinam,-
Praeviam solis.
2. In ortu lucis stellae maris pontus,

Terra laetetur, gaudeat peccator,
Nascitur mater lesu redemptoris,
Maria Clemens.
3. Caelici cives, reges terrae colunt,
miratur natura,
Sterilis parit,
Stupet infernus videns sine labe
Virginem nasci.
Ad Tertia m.
1. Salutem mundo tribuere volcns
E caelis Deus angelum Mariac
Mittit, ut dicat eam salutando:
Ave, Maria.
2. Gratia plena, concipies Deum,

Hoc tibi Signum: Elisabeth, tua
Parens, concepit sterilisque sua
In senectute.
— 97 —
3. Puella gaudens Gabrielis ore
Suscipit verba, respondens sie dicit:
Ecce, ancilla Domini fiatque
Hoc verbum tuum.
Ad Sextam,
1. Puerum vatem habentem supremi
Alvo reclusum cognatam Maria
Montana ludae ascendens salutat
Festino gressu.
2. Maria vocem Elisabeth audit,
Exsultat infans in utero clausus,
Prophetat mater dicens: quia credis,
Concipis verbum.
3. Virgo tarn raira audiens et videns
Canticum novum reddit creatori,
Dulce dans melos Maguificat Deum
:
Anima mea.
Ad Nonam.
1. Nascitur mundo verbum caro factum,
Solls transcendens lucem lux perfecta
Tenebris lucens, capere quam sui
Generis nolunt.
2. Gloriam Deo, pacem terrae cantat
Chorus caelorum, lux oritur nova,
Custodes gregis cantus angelorum
Audiunt nocte.
3. Pastores currunt cantus audientes
Natum videre pannis involutum,
Mariae natum vident in praesaepe,
Redeunt laeti.
Ad Vesperas.
1. Morte dum vides ortum vitae mori,
Quis, quantus dolor, gladius pertransit
Animam tuara, genetrix tu vitae,
Clemens mater!
2. Corporis nati videns piagas, latus.
Sanguinis fluxum, derisorum verba,
Lacrimas fundens tu subiaces humo,
Tu pia mater.
3. Me tecum flere plagasque sentire,

Genetrix, dona tua prece nati,
Lancea, clavis, cruce, spinis pungi
Fac, dulcis mater.
98 —
Ad Completorium.
1. Reginae caeli e domo refertur
losaphat corpus, nihil repcritur
Ni locus, in quo, mannaque de caelo
Ibidem esse.
2. Credimus pie sanctorum cum choris

lesum venisse, Deo iubilantes,
Animam, corpus simul sociantes
In summo caelo.
3. Trinitas sancta suseipiens matrem

Sertis coronat ter denis centenis,
Gaudium semper, iubilus in aevum
Sit tibi, mater.
Horae sec. usum Parisinum saee. 15. Cod. Lincen. Cell 3 A. Offic. —
B. M. V. sec. usum Romanum irap. Parisiis (Kerver) 1501. B. Offic. B. M. V. —
see. usum Romanum imp. Parisiis (Hardouyn) s. a 1509). C. Horas de Nuestra —
Sefiora segun la orden Komana, ^'aragoâ 1534. D. —
Offic. B. M. V. sec. usum
Romanae curiae imp. in Castro Lauro curtis maioris 1503. E. Horae beatae —
M. V. sec. usum Romanum totaliter ad longum imp. Parisiis s. a. [ca 1831 j. F. —
A d M at. 1, 1 longaevum A. —
2, 1 Etenim verbi A. —
Ad Prim. 1, 1 aeter-
num CF; aeternae B. —
1, 2 promittens D. 2, 1 Stella A. — 2, 2 laetan- —
tur BF. — 3,1 Felici B; Caeli cives C. 3, 4 nascens A.— Ad Tert. —
2, 3 sterilis filium CF. —
3, 2 suscepit F. —
Ad Sext. 1, 2 reclusum amore
Maria BD. Mariam F. —
1,3 Montana ludaea scandens AC. 2, 4 Con- —
cipies AC. —Ad Vesp. 1, 1 Forte dum F. —
1, 2 patransivit AF. 1, 3 —
o genetrix vitae C. —
2, 3 fundens tu fehlt A; fundens tunc FC; homo A.
^
—
Ad Compl. 1, 1 e domo delatum BD. — 1, 3 Nisi locus A que fehlt A. —
Nach jeder Strophe wiederholt sich die Doxologie. Cfr. Mone II, 15 — ;
fl".
Anal. XVI, 8.
41. De Conipassione BMV.

Ad Matutinura. Ad Primam.
1. Ave, virgo, Stella maris, 3. Ave, natum exprobratum,
Orta mundo consecraris, Mane latum ad Pilatum,
Sancto vcrbo fecundaris. Hinc delatum, scis relatum,
Laudans lesum, o Maria; Spretum lesum, o Maria;
Avx, nocte solem paris, Ave, gratum reprobatum,
Votis, donis veneraris, Accusatum, üagellatum,
Circumcisum oifers aris, Purpuratum et velatum
Celans lesum, o Maria. Plangis lesum, o Maria.
Ad Landes. Ad Tertiara.
2. Ave, lau des confers Christi, 4. Ave, Caput spinis sutum,
Quaerens prolem invenisti, Cuius orbis sentit nutum,
Post baptismum supplevisti Hora t e r t i a consputum
Vinum lesu, o Maria; Cernis lesum, o Maria;
Ave, mira congruisti, Ave, sanctum, imi)ollutum
Cena facta captum scisti, Deticns luto dclibutum,
Ter negatum detievisti, Crucifige vulgus brutum
Caesuiii lesum, o Maria. Clamat lesum, o Maria.
— 99 —
Ad Sexta m. Ad Vesperas.
5. Ave, cnicem sequebaris, 7. dum precatur,
Ave, loseph
Mortem trucem specularis, Hora vespertina datur
Hora ducem contemplaris Corpus sacrum, lanceatur
Sexta pungi, o Maria ;
Latus lesu, o Maria;
Ave, noto commendaris, Ave, corpus sublevatur,
Toto Corde confossaris Non frustratur, sed murratur,
Fellis potu, sie orbaris , At infernus spoliatur
lesum flendo, o Maria. lesu duce, o Maria.
Ad Non am. Ad Completorium.

6. Ave, vox, sol, nox obscura, 8. Ave sero tres Mariae
Velum, tellus, petra dura Murram parant tumbae diae,
Sunt in nona signa plura Surgens scandit donans pie
Necis lesu, o Maria; Pneuma lesus, o Maria;
Ave, de te trux natura Ave, iuncta nunc Messiae
Tempus nacta partus iura Triuae fulgens hierarchiae,
lam extorquet cum usura, Nos inscribas in hac die
Poenas Icsu, o Maria. Libro lesu, o Maria.
Scala caeli Saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 8.
42. De Compassione B3IV.
1. Mater sapientiae, 3. Adclamantem populum
rosa sine spina, hora tertiarum
Maria ingemuit Crucitige percipit,
hora matutina, cor plus amarum,
fit
Dum audivit Dominum Spinis punctum aspicit

captum et ligatum, natum et ferentem
Pergit lerosolymam, Crucem, sequens filium
ut videret natum. maestam habet meutern.
Ad Primam. Ad S extam.
2. Hora prima filium •i. Hora sexta Dominum

caesura et afflictum in crucem levari
Cernit et ab impiis Perspicit et ferreis
vincuiis astrictum, clavis conclavari,
Ad Pilatura praesidem Frangi membra geniti
duci cum clamore sanguinemque fundi,
Fili mi, ingeminans Mente fit exanimis
magno cum angore. domiuatrix mundi.
— 100 —
Ad Non am. A d Completorium.
5. Hora nona spiritum 7. Hora completorii,
patri commendanteiii quando sepulturae
Audit natum, valida Corpus sacrum traditur,
voce exspirantem, virgo mater dure
Cuius latus lancea Lamentatur, eiulans
quando perforavit, se tum desolatam
Genetricis viscera Natoque tam inclito
ferrum penetravit se fore privatam.
Ad V esperas. Con clusio.

6. De cruce depositum 8. Has horas canonicas
hora vespertina tibi cum amore,
Tenet inter brachia Virgo mater, offero
caelorum regina, tuo pro dolore,
Quae dum lavit lacrimis Ut quae crucem filii
raadidum cruore, mente pertulisti,
Se aspergit sanguinis Nos ducas ad gaudia
sacrati rubore. sempiterna Christi.
Cod. Palat. Vindobonen. 4076. saec. 15. A. —
Cod. Palat. Vindobonen.
(ol. Lunaelacen.) 3860. saec. 15. B. —
Orat. ms. Tegurinum anni 1467. Clm.
Monacen. 19991. C. —
Orat. ms. Tegurinum amii 1470. Clm. Monacen.
20021. D. —Praeparationes devotae etc. Tegernsee 1577. fol. 51b sqq. E. —
2, 7 Fili clamans corruit CE. —
2, 8 prae dolore CE. 3, 4 plus fit A.— —
4, 5 Frangi membra peremti A. —
4, 6 Et sanguine fundi E. 4, 7 Inde —
fit exanimis E. —
5,3 natum lugubri BE. —
6, 8 colore C, dolore E.
—
7, 6 se tam E. —
7, 8 sie fore E. —
8, 4 pro tuo dolore E. 8, 8 coae- —
terua E.
43. De Compassione B. M. V.
1. Imperialis Domina, 3. Suavitatis viola
Maria turbabatur, in ara turbabatur,
Cum ei Christus Dominus Cum hora Christus tertia
dententus nuutiatur, spinis coronabatur,
Suspiriis,doloribus Plena amaritudinis
obruta pertreraescit plus cunctis virgo dia
Hora noctis media, Natum vidit in sanguine
quae peccatum nescit. caelestis hierarchia.
Ad Primam. Ad Sexta m.
2. Puellarum sanctissima, 4. Tunc castitatis lilium
Maria oneratur, Maria adgravatur,
Hora prima filius Hora sexta Dominus
dum false accusatur, cum cruci conclavatur,
Rcspexit tristis dorn i na Tunc pertransivit acrius
carum suum natum, primo Simeonis
De supernis sedibus
OF MEOA??^ ^^^^^^ virginis
aperte ei datum glifluK doloris.
8T. M»CH<.tL»
— 101
5. Hora nona domina Hora completorii
Maria orbabatur Maria laureatum
Dilecto suo filio, Ad se trahit debili
dum moriebatur, voce denigratum,
Amens in terram cecidit, Joseph fidelis sepelit
Deo vota,
vix Spirans Mariae florem Jesse,
Quem Johannes mox sustulit, Luce claret prophetica
trinitatis röta. lesum Deum esse.
Ad Vesperas. Conclusio.
6. Sacrum corpus Domini 8. Sublimis o puerpera

Maria praedivina complectens omni tempore
Plangit, liunc depositum Tui vulnera
dilecti
hora vespertina, in sacrosancto pectore,
Osculatur vulnera Ad nostrum fac solacium
cruenta nati patris, dilectum tui uteri
Tunc innovantur omnia Nostrorum semper cordium
lamenta piae matris. totis meduUis inseri.
Has horas, o sanctissima,

tibi et tuo nato
Decanto laudabiliter,
in caelo aureato
Digneris me et alios
christicolas locare,
Jn laudem vestram iugiter
nos iustis sociare.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen XJJI. E 3. A. —

Cod. Carols-
ruhan. Angien. 36. saec. ^^/is. 13. — 1, 3 Jesus Dominus B. —
1, 4 nun-
ciabatur A. —1, 6 contremiscit B. — 2, 3 Hora prima dum Dominus B.
—
2, 4 Kequiter accusatur B. —
2, 6 Suum dulcem natura B. —
2, 7 und 8:
lam alapis caesum consputum et colaphizatum B. —
3, 2 sqq: Maria nun-
cupatur, Spinis cum hora tertia lesus coronatur, Quavis amaritudine phis
plena virgo dia B. —4, 3 Hora sexta cum B. —
4, 4 In cruce conclavatur
B. — 4, 6 Hoc verbum Simeonis B. —
4, 7 und 8 Animam tuam gladius
meabit passionis B. — 5, 1 Hora nona castissima B. —
5, 4 Dum hie B. —
5, 4 Dum hie B. —5, 8 Qui est trinitatis rota B. 6, 1 —
Sacratum
corpus J3. — 6, 3 Plangens depositum continens B. —
6, 6 Sacrosancta
nati patris B. — 7, 2 Generosa lanceatum B. —
7, 3 Ad se traxit flebiliter
B. — 7, 4 Amplexibus vallatum B. —
7,4 Fidelis loseph sepelit Mariae
florem Jesse, Jesuni, lucem Dominicam, qui dat omnibus esse B. Str. 8 —
steht in B. vor Str. 1. — 8, 10 felix puerpera B. —
8, 5 Fac ad meum
B. — 8, 6 Dilecti A. —8, 7 Mearum semper mentium B. —
9, 3 Psallo
nunc temporaliter B. —
9, 4 laureato B. —
9,7 und 8 In tuo regno
iugiter Et sanctis sociare B.
'-'^
—Incipit oratio ad moduni „Patris sapien-
tia«. A. ' :... '.
'
— 102 —
44. De Compassione BMV.
AdMatutinum. AdNonam.
1. Consolatrix pauperum, 5. Audit in meridie
caelica regina, vocem morientis,
Audit captum filium Lanceam in latere
hora matutina, viderat pendentis,
Gregera apostolicam Terrae motus, tenebrae,
intellegit dispersum, quae tunc evenerunt,
Sicque sibi gladium Mariam in "pectore
sentit in cor mersum. dire transfixerunt.
Ad P r m a m. i Ad Vesperas.
2. Hora prima conspicit, 6. Cum de ligni nexibus
qualiter Pilato vespere movetur,
lesum turba tradidit, Maternis amplexibus
viro reprobato, stringens intuetur,
Cernens proli faciem Ungit, tergit vulnera^
sputü maculatam flet et osculatur
Ensis sentit aciem Mater et in anima
in corde vibratam. sie transverberatur.
Ad Tertia m. Ad Completorium.
3. Cum advenit tertia, 7. Sepulturae deditum
videt coronatum occidente die
Spinis et sententia Magnum est supplicium
prava condemnatum, virgini Mariae,
Virgis caesum intuens^ Viva Garens mortuo
crucem baiulantem mater benedicta
Et mucronem sentiens Est prophetae gladio
sese perforantem. graviter adflicta.
A d Sextam. Conclusio.
4. Hora sexta filium 8. Hunc sermonem, domina,
videt conclavari, tibi iam oblatum
Inter duos medium Et quondam ante tempora
audit blasphemari, a sene prophetatum
Ex amaritudine Dignare, clementissima,
murratae potionis acceptare gratum
Est in matre virgine Meque tecum iugiter
mucro Simeonis. fac vere beatum.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Lunaelacen.) 3835. anni 1451. A. Orat. —

ms. Lehninense anni 1518. Cod. Jierolinen. IV ° 29. B. 1, 3 Audis A. — —
1, 6 intellegi.s A. —
1, 7 tibi A. —
1, 8 sentis A. 2, 1 conspicis A. — —
2, 5 Proli.s cernens B. —
2, 7 Ac lancea acie A. —
2,8 in corde vul-
neratam A. —
3, 2 vides A. —
3, 8 te matrem perforantem A. 4, 2 ligno —
conclavari A. —
4, 4 videt A. —
4, 5 Prae B. —
4, 7 in te matre A. —
5, 4 vides<|ue A. —
5, 5 et tenebrae B. —
5, 7 Te matrem in A. Str. 6 —
lautet in A :
- 103 —
Infantem, quem iu gremio materno tractabas care,
De cruce hunc depositum amplexaris amare,
Maestis (I) cernis viünera, fies et oscularis,
Mater, et in auima sie transverberaris.
7, 8 et B. —
7, 4 Tibi virgini A. — 7, 5 Vivo carens et B. 7, 7 Es
A. — Vgl. Daniel I, 388 sqq.
45. De CompassioBe ßMV.

1. Dum Christi mater inclita, ö. Hora nona filium
caelica regina, attendit clamitantem
Audit captum filium Prae dolore nimio
hora matutina, et Caput inclinantem,
Cor est concussum virginis, Mariae dulcis filius
simul et expavit, tunc moriens defecit,
Et hie rumor virginem Doloris ensis animam
nimis exturbavit. ipsius tunc perfecit.
A d Primam. Ad V e s p e r a s.
2. Hora prima filium 6. De cruceque depositum
caesum et adflictum hora vespertina
Cemit et ab impiis Tenet inter brachia
vinculis astrictum, caelica regina,
Ad Pilatum praesidem Tergit, ungit vulnera,
duci cum clamore, flet et osculatur,
Expavit eius spiritus Dulcissimae cor virginis
cordis prae dolore. gladio vulneratur.
Ad Tertiam. Ad Compl etorium.

3. Dum hora venit tertia, 7. Sepulturae deditum
vidit flagellatum, occidente die
Indutum quoque purpura, Magnum est supplicium
spinis coronatura, virgini Mariae,
Crucis quem supplicio üulci carens filio
praeses condemnavit, mater benedicta
Tunc doloris gladius Est doloris gladio
cor matris penetravit. graviter adflicta.
4. Hora sexta filium 8. Hunc sermonem, domina,
vidit conclavari tibi cum amore,
Clavis acutissimis Virgo mater, offero
in cruceque levari, tuo pro dolore.
Transfigi membra geniti Quem digneris, clementissima,
sanguinemque fundi, acceptare gratum
In de exanimis
fit Meque tecum iugiter
dominatrix mundi. facere beatum.
Orat. ms. Nicolai Muffel Nurembergen. anni 1462 Cod. Sigmaringen.
1462. —Bearbeitung des vorigen.
104 —
46. De Compassione B. M. V.
1. Matutino tempore 5. Hora nona filium
Mariae nuntiatur, videt exspirantem,
Quod a ludaeis perfidis Heli voce audiens
Christus capiatur. maxima clamantem,
Domum Annae petiit, lohanni se et spiritum
nam illuc ducebatur, patri commendantem,
Toto corde tremuit, Simeonis gladium
dum male tractabatur. cor eius perforantem.
2. Hora prima Maria 6. Vespertino tempore
lesum suum natum Maria dolorosa
Lacrimis perfusa De cruce depositum
sequitur ad Pilatum, voce quaerulosa
Falsis testimoniis Continens in gremio,
in multis accusatum, dicens : o meorum
Yultum suum conspuunt, Senectutis baculus,
lumen caeli gratum. lumen oculorum.
3. Hora audit tertia 7. Hora completorii
natum,
crucifigi venit ad sepulcrum
Videns tectum purpura, Unxitque aromate
spinis coronatum, Christi corpus pulclirum,
Post mortis sententia Deformatum filium
eundem damnatum, pallore mortis durae,
Trabe crucis maxima Vitao nostrae praemium,
dure oneratum. praesentis et futurae.
Ad Sextam. C nc1us i 0.
4. Hora sexta Maria 8. Has horas canonicas,

vidit conclavari Maria, mater pia,
Corpus Christi tenerum, Tuae laudi refero
in altum levari, cordis symphonia,
Sitientem etiam Sicut tu compassa es
feile satiari, nato in agone,
,Suam vestem filii Sic me sibi socium
sanguine rubrari. facias coronae.
Scala codi saec. Cod. Prägen. XIII E 3. A.

14. Cod. S. Floriani —
III 18. saec. 15. l^. —
Cod. S. Floriani XI 122. saoc. 16. C. Cod. Diiciim- —
burgen. 63. saec. 15. D. Orat. ms.— Scoterum Vindohon. 54 h 8. anni 1410.
E. — Cod. Palat. Vindohon. (ol. Campen.) 883. saec. 14 et 15. F. Orat. —
ms. llalesbriinense saec. 15. Cod. Erlangen. 770. G. Cod. Paulanus —
Hosp. Cart. 326. saec. 15. H. —
Orat. ms. Combergense saec. 15. Cod.
Stutto-artien. 1 b 87. I. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Ca\nt. Toletani 34—28.
— 105 —
K. —
Orat. ms. Carth. Erphesforden. saec. 15. Cod. Rossian. VUI 56. L. —
Orat. ms.
saec. 15. Cod. Eremiten. 764. M. Hortulus animae imp. —
Nurembergae 1518. N.
1, 1 Hora matutina BCDDIN. 1,3 Quod. Jesus a ludaeis Qiiod — BDN
a ludaeis traditus M. — ;
1,4 falsis captivatur BDN; Jesus captivatur M;

Christus captivatur filius captivatur L. GEH
1,5 Mox domum A.
: — —
1, 6 nam ibi A nam fehlt quo Jesus ducebatur L qua deducebaturBDN :
—
;
M. 1,7 Magdalena socians M. 1,8 cum male E nam male ;

;
— : H
male dum tractatur BX dum male Jesus tractabatur L flens comitabatur :
—
;
M. A hat nach jeder Strophe noch folgende Verse in denen dann statt ,
matutinam jedesmal primam, tertiam u. s. f. einzusetzen:

Hanc horam matutinam, Maria, mater pia,
Tuae laudi refero cum cordis symphonia,
Ut sicut tu compassa es nato in agone
Et nunc conregna(n)s unico, a mortis me mucrone
Ereptum tu constituas dextro cum latrone.
O mater benignissima summae deitatis,
Pone compassionem tuam inter animam
Meam et iudicium tui dilecti filii.
2, 1 Hora prima genetrix L. — 2, 2 primo suum natura L. — 2, 3 Sequitur

suspiriis L, singultibus M; Crebris suspiriis BN. 2, 4 crebris ad Pilatum —
LM. —
2, 5 Falsos testes audiens BLN: Testes falsos audiens M. 2, 6 —
sputo maculatum vidit maculatum L. BMN:
2, 7 Cernit suum filiura M; —
Cemens ingemiscit Sputis et ingerauit L. BN acriter alapatum
;
— 2,8
BLN; et colaphizatum M; die ganze Strophe lautet in Eli:
Hora prima sequitur Maria suum natum
Singultibus ac lacrimis perfiisa ad Pilatum,
Falsos testes audiens sputo maculatum
Ingemiscens conspicit, dire alapatum,
nur hat H 3, 1 Audivit
Fletibus ac lacrimis. audit hora tertia — H ; BLMN
Hora tertia 3 Crucifige AHN.
Maria audit D. —
Vidit BDMN, Tectum
;
3, —
vidit purpura L; Purpura vestitum et E. 3, 4 vidit coronatum E. — —
3, 5 sq. und 3, 7 sq. umgestellt L. 3, 5 Ad mortis BN; Morti per M; —
Et post mortis D; Tunc per sententiam L. 3, 6 filium damnatum M; —
morte condemnatum L. —
3,7 Trabe magna crucis BN; Trabe crucis
magna D, maxima L, horrida M, gravi C. 3, 8 valde oneratum E graviter — :
oneratum BDLN nimis oneratum M; exhinc oneratum C.

; 4, 1 sexta —
filium M
sexta genetrix L, 4, 2 videt A. 4, 3 Corpus Jesu C —
corpus —
—
;
cruce M
Corpus eins E.
;
;
4, 4 elevari sursum elevari M. — 4, 5 Jesum H ;
sitientem cum BDN; Sitientem insuper E; Sitientem filiimi L; Sitientem

queritur M. —
4, 6 cum feile H; felleque L; saturari EM. 4, 7 Et vestem —
propriam BN Eins quoque vestes D Vestem suam
Suamque vestem CEHL ;
sanguine M. 4,
;
— 8 De sanguine E;
cum sanguine D; rubricari BN; nati
;
rubricari M. —
5, 1 Hora nona Maria BMN; Hora nona conspicit L. —
5, 2 Jesum exspirantem BDMN: mater exspirantem L. 5, 3 Heli. heli E; —
Videns audivit voce BN; Videns audit Heli voce D; Jesum lacrimabili L;
Audit Heli heli voce M. 5,4 magna clamantem DM magnaque BN
,
— :
maxime E; voce proclamautem L. 5, 5 Johanni matrem, tiameu BMN; — ;
Johanni raatrera, animam D; Ipsam Johanni, spiritum L. 5, 7 Ensem —

Simeonis BDMN; 5, 7 gladios L. 5, 8 tunc sensit perforantem E; (ipsius)
animam perforavit Jj. 6, 1 Hora vespertina BCDMN. — 6, 4 quaenilosa —
L ;6 dicens fehlt L dixit BN.
6, ;
— 6, 7 Vitae sustentatio BN. — 6, 8 et
lumen AL. Str. 6 lautet in — M :
Hora vespertina Maria suo nato

De cruce deposito, toto vulnerato
Eiulando loquitur: Fili, salus mundi,
Tantis poenis me et te voluisti tundi.
— 106 —
7, 2 ivit ad H. —
7, 3 Unxit aromate BN, cum aromate E Aromate Maria
D; Maria aromatibus L. —
7,4 unxit corpus DL; Christi corpus E.
;
—
7, 5 lesu deformatum BN; Deformatum specie E; Tabefactum fuerat L. —
7, 7 Kedemptionis nostrae BDN; Redemtoris omnium L. — 7, 8 praemium
futarae BDN; vitae spes futurae L. — Die ganze Str. 7 lautet in M:
Hora completorii mater vulneratur
Novo maerore, cum filius tumulatur,
Magdalena luctuans ei sociatur,
Nunc matrem nunc filium quae lamentabatur.
Str. 8 fehlt A. — dulci symphonia L.

8, 4 —
8, 5 Ut sicut passa es E;
Ut sicut compassa es C sicut cum compassa es L.
Ut 8, 6 filii in agone —
—
;
E. 8, 7 Sic huic conregnans BN; Sic huic conregnans me D; Sic labore

insonans H; Sic me consortem effice L. —
8, 8 socium fac coronae D; me
fac coronae BN; consors sim tuae coronae H; filii coronae L. 8, 5 ff. —
lauten in E:
Sic conregnans unico a mortis me mucrone

Ereptum constituas cum dextero latrone.
Die ganze Schlufsstrophe lautet noch abweichender in M:

Has horas canonicas, pie mater Dei,
Tuae laudi refero, miserere mei,
Piagas tui filii fac me memorari,
Tecum ut perenniter valeam laetari.
Bemerkungen: Clemens papa VI. composuit has horas sequentes?

et quicunque eas devote dixerit cum septem Pater noster et Ave Maria-,
consequitur indulgentias XVIII M
dierum de peccatis venialibus secuuda ,
vice totidem criminalium, tertia vice consequitur modo totidem dies carena-
rum K. —
Dieselben Tagzeiten finden sich in Orat. Cistereiense saec. 15.
Cod. Darmstadien. 1228', hier die Bemerkung: Clemens papa VI. com-
posuit, ut legitur has orationes de dolore beatae virginis, et quicunque eas
,
semel devote dixerit cum tribus Pater noster et totidem Ave Maria ^ con-
sequitur XVIII milium dierum indulgentias de venialibus peccatis qui vero ;
secunda vice eas dixerit, consequitur indulgentias totidem dierum mortalium

peccatorum; qui vero tertia vice dixerit, consequitur indulgentias totidem
dierum mortalium carenarum. — Sequuntur
nunc horae compassionis beatae
Mariae virginis, quas papa Clemens
composuit et concessit eas devote
dicentibus CCCC dies indulgentiae. Hortulus animae imp. Argentinae
1508. —
Incipiunt horae de beata virgine, quas papa lo bann es [X]XII.
composuit. Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV 29. ""
47. De Compassione ßMV.
1. Matris cor virgineum 2. Hora prima domiua
Tlircna totum trivit, videns flagellatum
Quando suuni filium Suum unigenitum,
Nocte cuptum scivit, turpiter tractatum,
Ducium ad praetorium Colaphis et alapis,
Manc cum audivit, sputo deformatum,
Froqucns dans suspirium Maims toniuens acritcr
Sacpc singultivit. ruit in ploratum.
— 107 —
3. Videns virgo filium 6. De cruce deponitur
hora tertiaram, hora vesperarum,
Caput punctum viliter Mater, cum aspiceret
Corona spiuarum, eius natum carum,
Crucem ferre scapulis Osculis amplectitur
ad locum poenarum, pignus caeli darum,
Heu, dolore sternitur Corpus Christi madidans
luto platearum. stillis lacrimarum.
4. Hora sexta respicit 7. Hora completorii
mater suum natum, mater excitatur,
Obsessum vulneribus, Ut lugeret mortuum,
cruci conclavatum, ubi tumulatur,
Inter fures positum Nee vult hinc recedere,
felleque potatum, sed ibi moratur,
lUa secum sentiens Usque dum ad filium
reddit eiulatum. tandem exaltatur.
5. Hora nona flebilis Ergo, mater, miseris
cernit exspirantem, miserere mitis,
Patri dando spiritum Pro quibus compateris
Heloi clamantem, presso botro vitis,
Militem cum laucea Nos a peste funeris

latus perforantem, salva fuga Dytis
Cadit tunc in exstasi, Et nos iunge ceteris
dolor sternit stantem. vita redimitis.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. ^*/i5. A. —

Orat. ms. saec. 15.
Cod. Londinen. Harl. 211. ß. —
Orat. ms. Franciscan, saec. 15. Cod. Lon-
dinen. Reg. 2 A H. C. —
B wiederholt nach jeder Strophe folgenden
Rundreim:
Te laudamus, te rogamus,
Mater lesu Christi,
Ut intendas et defendas
Nos a morte tristi.
2, 6 sputis HC. —2, 7 graviter BC. —
3, 3 capite A; punctum filii BC.
—
3, 6 locum ad B. — 4, 3 Ob cessum B. —4, 8 incolatum A. —
5, 1 flebilem
A. —5, 2 cernis haec spirautem B. —
5, 3 Pater A. —
5, 7 Cadit dum in
exitu A. —5, 8 doloris vidit stantem A. —
7, 2 properatur B, contristatur
C. —7, 3 Quae deplorat C. —
7, 5 sqq. lauten in C:
Nunc congaudet Domino,

ubi gloriatur,
Ac in caeli palatio
regina honoratur,
Str. 8 fehlt C.
— 108 —
Ad Matutinum.
1. beata, perturbata, 4. Nam rex magnus velut agnus
Pia mater Domini, Immolari voluit
De amara et avara Et per crucem nobis lucem
Morte tui filii. Salutis restituit.
2. Quot tormenta, quot lamenta, 5. Duris lesus plagis caesus

Quanti tui gemitus, Et Corona spinea
Cum rex caeli tam cnideli Coronatus et per latus
Morte fuit traditus ! Est transfixus lancea.
3. Corde tristi pertulisti 6. Post hoc sui iiati frui

Passionis gladium, Caeli in palatio
I)um rex fortis dirae mortis Vultu digno ac benigno
Patitur supplicium. Matris det compassio.
7. In amore et bonore
Matris passo filio
Sit decennis ac perennis

liaus et iubilatio.
Ad Laudes.
1. Maria, mater Christi, 3. Sic per mortem temporalem
Dolore plena tu fuisti, Nostram solvit aeternalem,
Cum filius in cruce totus Grates tantae caritati
Cruore suo fuit lotus. Nunc agamus vulnerati.
2. Acetum sumpsit feile mistum, 4. Imploramus te, piissima,

Dum gustasset potum istum, Pro impetranda venia,
Caput suum inclinavit, . Ut nobis Christi passio
Patri spiritum commendavit. Culpanim sit remissio.
Hoc praestet tuus filius,
lesus benignissimus,
Cum patre et paraclito
Qui regnat sine termino.
Ad Primam.
1. lam lucis pcrit claiitas, 2. Lingua nulla exprimit,
(j>uae mundi fuit sanctitas Lunion quid idem pertulit
Mortem per turpissimam Crucis in patibulo,
Vere et immanissimam. Quae nostra sit redemptio.
3. Deo patri cum filio
Nunc et sempcr sit gloria
Per saeculorum saecula.
— 109 —
Ad Tertiam.
1. Nunc, sancte, nobis omnibus 2. Os, lingua, mens te flagitat,
Ignosce delinquentibus, Ut idem nobis tribuat

Christe, redemptor omnium, Tua benigna pietas
Exaudi preces supplicum. Et piae matris bonitas.
3. Tu esto nostrum gaudium,

Qui es futurum praemium,
Sit nostra in te gloria
Ad Sexta m.
1. Rector potens, tu aspice 2. Exstingue flammas mentium
Et mala ista comprime, Miserarum gentium,
Quae tuum premunt populum, Matris per subsidiuni
Et ei fer auxilium. Tu culpas dele omnium.
3. Tu esto nostrum gaudium.
Ad Nonam.
1. Rerum Deus piissime, Largire cunctis servulis,
Matris planctum respice, Quos mundat unda sanguinis,
Quem sub cruce pertulit, Nescire lapsus criminum
Dum cor eins ensis laedit. Nee mortis ferre reditum.
3. Tu esto nostrum gaudium.
Ad Vesperas.
1. Maria, Stella maris, 3. Haec salutaris passio
Ecce, tuus salutaris Et sanguinis eflfusio
Pro salute hominum Mund um purget a peccatis
Crucis subiit supplicium. Opus complens pietatis.
2. Haec palma victoriae, 4. Tui virtute sanguinis,

Portus et porta gloriae, Obtentu matris virginis
In qua, mater, tuus natus Da nobis mundum vincere
Totus pendet vulneratus. Et tecum semper vivere.
5. Haec castae matris dignitas,

Sacra praestet trinitas,
Pater atque filius
Sanctus quoque Spiritus.
110 —
Ad Completorium.
1. Fit porta nostra hodie 3. Honor decet filio,
Patens caelestis gloriae Suo qui supplicio

In apertura lateris Nos duxit ad caelestia
Filii Mariae virginis. Aeternae pacis gaudia.
2. Genus omne saeculi 4. Laus patri sit et filio

Laudes sacrae virgini Et spiritui paraclito,
Tu cane in perpetuum, Qui vitam sine termino
Quae solvit Evae debitum. Nobis donet in patria.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. Ad Laud. 1, 3

Cum tuus filius in. — Ad Prim. 2, 2 Lux quid idem. Ad Vesp. 5, 2
praestat.
AdMatutinum. AdNonam.
1. Dulce lilium vernalc, 5. Altus dolor te concingit,
te quantum vae poenale Dumque vitam mors confringit,
Circumtexit et aspexit Et tu morti adligaris
Tüta nocteque correxit, Christi, nobis pro precaris,
et Alpha dum captatur. Rosa veruans o serena.
2. Rivi madent fluviales 6. Eia, mater, fons amoris,
Vullum velut pluviales Te exhausit vis maeroris,
lila liora, qua Pilato Oculis dum aspexisti
Natus tibi pro peccato Reclinari corpus Christi,
Adae vinctus praedicatur. Virgo virginum amoena.
Ad Tertia m. Ad Completorium.
3. Numquid plangam, Tertiarum 7. Mordet ensis bipertitus
Dum dat hora lacrimarum Mundum cor et tripertitus,
Velut montes altos fontes, En, hora completorii
Stultitia dum per sontes Fit cura dum clausorii
Damnat cruci redemptorem. Et immensitas dolorum.
Ad Sextam. Conclusio.
4. Ensis sexta Simeonis 8. Christifera castissima,
ycindit vcllus Gedeonis, lesu mater carissima,
Tau dum Christus amplexatur, Te laudo his harmoniis,
Ex quo scelus relaxatur En, tu me a daemoniis
Gulae per triumphatorem. Tege clipeo caelorum.
- 111 —
Ad Angelos. Ad omnes sanctos.
9. Virtutesomnes caelici 10. Reos Salvent clarissirae
Trinarumque angelici Alteque ferventissime
Spiritus siut signiferi Tantorum preces electorum,
Veiiturique caeliferi Reductorum miserorum
Pulsis porapis infernorum. A tortura damnatorum.
Ad omnes animas.
11 . Dulciter, omnes animae,
In ignis ut examin e
Dum bravium ceperitis
In bonoque fueritis,
Tunc nostri recordamini,
Et tunc nobis rependatis
Sinum, ad quem festinatis,
Christicolarum precibus
Aptamus qui, ut faecibus
Mitius eruaminl.
Cod. Vatican. Palat. 411. saec. 15. fol. 3ob. Verfasser ist Wynandus
de Stega; vgl. oben Nr. 36. Vor dem Gedichte, auf welches noch eine pro-
saische „Conclusio praemissorum" folgt, befindet sich folgende Rubrik „Brevis :
oratio de horis beatae Mariae virginis, de angelis cunctis et omnibus sanctis

ac fidelibus animabus cum conclusione aptissima pro itinerautibus, ut nostrum
iter quotidianum et finale in ictu mortis feliciter concludatur. Edita Am-
bergae ad complacentiam gloriosi, sereni ac illustris principis et Domini,
Domini Ludovici, sacri Romani etc. Comitis Palentini (!) et Bavariae ducis"
u. s. w.; fol 26a steht dieselbe Rubrik in deutscher Übertragung, in der
aber nach dem Herzoge auch seiner Gemahlin mit den Worten gedacht wird:
„vnd bevoraus der durchleuchtigsten, hochgepornen furstin vnd frawen, fraw
Mechtild, seyner elichen wirtein". Hernach folgt das Gedicht verdeutscht
wie folgt:
Czu metten czeit. Czu sexte czeit.

O sufse lüge meilicher blut, In czeit der sexte swert symeons
Eya, wie viel der pynen glut Mit grim sneit dich her gedeons
Mit schrecken was umbgeben dich Fell, da christus aim cnicz stait
Die gancze nacht so bitterlich, Vor menschen missetait.
aller
Vrsprung vnd ende do wart gefangen. Recht als er were beczwongen.
Czu prime czeit.
Czu uone czeit.
Rinnende czeher als beche flos,
Sweres we dich umbkleit
dingend gleich des reges gofs,
Truplichen da der dot verschneit
Hersprungen in ir czu prime czeit,
lesum, dem du wonte bey,
Loblicher do dich der neit
crist,
Vor pylatum stalt in banden.
Nu traurik, aller freyden fry,
Vilscheynende rose du clare.
Czu ter cze czeit.
Ciagen sult ich die traurige stunde, Czu Vesper.
Hochzugkende aufs deyns herzens- Nu, brunne de liebe manickfalt,
gruude Dich Lerschopfet das we mit seyner
Threhen den brunflussen gleich. gewalt,
In hohen bergen die herspringen sich, Hochwirdige, do di arme vnd äugen dein
Gekreucziget do christus wart mit Enpfingen crist nach dotes peyn.
czungen. Reine du liepliche luncfraw czware.
— 112 —
Czu Complet. Czu allen heyligen.
Nachdem czwey swerde verschneyden Losen auch vns die leuterlich
dein Clar hoch vnd gar hicziglich
Hercz vnd trew in grosser peyn, Zart gepet aller aufsherkorn
Eya, luncfraw czu der lesten stunt Gewaysen, derczu vns verloren
Reyfset auch die peyn deines herzens- Recht Strasse, die czu freyden endet.
grunt,
Nye vnimerme ist semblich we.
Lauter allerkeuste christi geberin, Czu allen seien.
Vollenkumen iesu christi
liebste
dregerin, Auch alle ir süsse vnd getreu sein,
Dich loben ich mit diesem sänge, Von hicz peyn
in martel qwel.
O lose du mich won teufeis czwange, In korczer czeit so wird euch bas,
Wonsche ich hyemelschilt du vor Nv bitten wir gedenkent an das
mich ste. Brot, euwer besten speyse.
Czu den engein. Ir sult uns billichen wyeder geben

Ir engel dreyer ierarchey, Recht des gleichen, wen wir streben.
Chore der neumden in byemel krey, In fleyfse wi ir wert herloste,
Pflanczet vor vns euwer banyer, Nirgent habpt ir anders tröste,
Herhymelt vns nach dote schier, Eynes gleichen bitten wir uns be-
Auch die teufel von vns wendent. weysen.
50. florae de gaudiis BMV.
Ad Matutinum.
1. Gaudeamus in Domino, 2. Et Gabriel archangelus
Qui Mariam adoptavit, A summo caelo mittitur,
Suo in matrem filio, Ut nuntiaret funditus
Unde ipsam praeservavit, Illum, in quo mors moritur,
Quia in matris utero Iste est Dei filius,
Eam sibi consecravit. In quo vita exoritur.
Ad Primam.
1. Gaudeamus et iterum, 2. En, flos florem genuit
Quia peperit Maria Et flos flore laetatur,
Dulcissimum Dei filium Radix germen protulit,
Et permansit virgo pia. Homo quo reformatur,
Quis potest tantum gaudium Et quod in Adam cecidit,
Cogitare in via! lam in Christo reparatur.
Ad Tertiam.
1. Gaudeamus ergo vere, 2. En, de longinquo veniunt,
Quia iam veiierunt reges Philosophi munerati
ChristumDeum adorare Et Mariam inveniunt,
Tamquam ad pastorem grcges, Ciaram matrem tanti nati,
Iam incepit pullulare Et cum ea conspiciunt
In occulto nova seges. lesum, in quo sunt salvati.
113
Ad Sexta m.
1. Gaudeamus et praeclare 2. Qui clamitabant in limbo,
Christo Jesu resurgente lam congaudeiit veritati
Non cessemusque laudare Et soluti omni morbo
Sacro sole apparente, Sunt a poena liberati
En, coepit illuminare Ac in Dei gaudent verbo,
Sanetos patres hie repente. In quo sunt illuminati.
Ad Non am.
1. Gaudeamus iucundanter, 2. In quo nobis praeparatur
Quia nostra salvatio Vera vita et iueunda,
lara ascendit festiuanter Quae a Christo lesu datur
Super caelorum solio, Et erit semper fecunda,
Ubi regnat coruscanter Et in illa commendatur
In summe caeli thalamo. Omnis requies abunda.
Ad Vesperas,
1. Gaudeamus cum gaudio, 2. Quia Christus, salus nostra,
Quia sanetus paraclitus Hoc promisit apostolis
A summo consitorio Et Maria, mater nostra,
Missus fuit caelitus, Super cunctis aliis
Ut esset consolatio Fuit sie illuminata,
Devotis et fidelibus. Ut esset via ceteris.
Ad Completorium.
1. Gaudeamus modo satis, 2. Ergo, Sacra virgo pia,
Quia iam est super caelos Nostri, precor, miserere,
Mater Dei cum beatis, Quia tu, dulcis Maria,
Ubi fundit dulce melos; Nobis debes condolere
Ecce, mater pietatis Nos iuvando in hac via,
Iam destruxit omnes dolos. Quia tui sumus vere.
Orat. ras. Tegrinsense saec. 15. Clm. Monacen. 20132.
51. De VJI Gaudiis BMV.
Ad Matutinum. Ad Prima m.
1. Hora matutina 2. Hanc horam primulam,
tuus, virgo, tilius virgo, cum amore
Per Gabrielem nuutium Tuo decanto dulciter
annuntiatur Dominus, virgineo pudore,
Per quem dicta vatica Ex qua prodivit caelitus
vere sunt completa lux solaris more,
Et tua casta viscera, Mater virgo permanes
Maria, sunt repleta. virgineo cum pudore.
— 114 —
3. Hora tertia, virgula, 5. Hac hora sacratissima
tuum natum quaeruiit tibi tunc detexit
Reges tres de insula, Vultum suum Dominus,
secum dona feruat, quando resurrexit,
Sternentes se ad cunabula Qui secum patres veteres
ipsum adoraverunt tunc de limbo vexit,
Oblatisque muneribus Ob hoc desperatissimos
ad partes recesserunt. multos hie allexit.
Ad Sextam. Ad Vesperas.
4. Ad templum sacerdotibus 6. Inauditum gaudium,
tua praesentavit, virgo, concepisti
Mater benigna, pietas Quando tuum filium
hunc, qui mundum lavit, scandere vidisti,
Quem dum cernens, Simeon Cum lerusalemam

ensem prophetavit, post eum exivisti,
Qui mortis suae tempore Tandem lerusalemam
te, virgo, penetravit. gavisa introisti.
Ad Completorium.
7. Virgo splendens lucida
ac pulchra quasi Stella,
Post natum scandis in mora,
regia o cella,
Advocata optima
sis nobis, o puella,
Pro nobis et miseris
semper interpella.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. —

7, 4 regia ad cella.
-^
Nach jeder Strophe wiederholt sich der folgende Rundreim:
Hanc horam raatutinam,

vere virgo pia,
De primo tuo gaudio,
o regia Maria,
Dulciter excordulo
cum votis, harmonia,
Et ob hoc me miserum
duc ad (1: ducas) caeli via.
mater, omni plena gaudio,

Me tuo reconcilia filio,
Ne damner in extremo iudicio.
Dabei ist in Zeile 1 der Reihe nach einzusetzen: Haue sacram horam
primulam, hanc horam tertiam, hanc hor;"n sac.ratissimjim (zweimal), hiinc
horam vespertinam, hanc completorii ebenso Zeile 3 de secundo, tertio etc.
;
Zeile 5 Dulciter ex cordulo.

- 115 -
52. Cursus de VII Gaudiis ß. M. V.
AdMatutinum.
1. Novum salutis gaudium 3. Modi secretum reserat
Caelesti sponsae mittitur, Fortis de caelo veniens,
Dum verbi per mysterium Quod per te lapsum reparat,
Sub carne verbum clauditur. Virgo Deum concipiens.
2. Sermone blando nuntiat 4. Concepto, virgo, filio

Fulgeuti veste rutilans, Culpae reatum diluas,
Ut mira verbo faciat Floris candentis lilio
Virgo Dcuni obnubilans. A sorde mentes abluas.
5. dulcis virgo virginum,

Pro tarn sollerani gaudio
Devicta morte criminum
Concepto iunge filio.
Ad Laude s.
1. Alvus tumescit virginis 3. Arto condens cubiculo
Serato ventris vasculo, Aeterni patris filium
Virga Üorescit germinis Confracto culpae iaculo
Clauso carnis ergastulo. Ducat ad caeli gaudium.
2. Venter puellae baiulat 4. Virgo fluens deliciis,
Alti secreta conscia, Quae pascis inter lilia,

Verbum, quo virgo rutilat, Pro laetis bis primordiis
Carnis labentis nescia. Concepti des solacia.
5. Gloria tibi, domina,

Quae regem geris omuium,
Dimittat nobis crimina
Caelorum prece civium.
Ad Primam.
1. Gaude, mater, in gaudiis, 3. Lumen de caelo rutilat
Dum virgo paris filium, Nati fulgentc gloria,
Novis psalle praeconiis Pater in terris iubilat
Novum fercndo liliura. Novi partus laetitia.
2. Noctis silente medio 4. Memento, virgo regia,
Verbum in carne loquitur, Quae regem paris omnium,
Cum novi cantus gaudio Quod pro culpae miseria
Verbum de caelo mittitur. Tu Dei lactas filium.
5. dulcis virgo virginum,

Pro tanti partus gaudio
Devicta morte criminum
Nos nato iunge filio.
— 116 -
Ad Tertiam.
1. Gaude, mater cum parvulo, 3. Artum cernunt praesepium
Rege nascente gloriae, Sub clarae lucis radio
Quem parvo geris vasculo, Et castum matris gremium
Fort mundo munus gratiae. Grato repletum filio.
2. Intrant magi cubiculum 4. quantum matris gaudium,

Regis regentis sidera, Cum natus sugit ubera,
Et matris sacrum uterum Cuius altum dominium
Et Sacra laudant ubera. Monstrant caelorum sidera.
5. Gloria tibi, domina.

Rege regentem sidera.
In caeli regis curia
Nos tua pascant ubera.
Ad Sexta m.
1. Adest triumphus nobilis, 3. Patris potestas regia
Quo pia mater gratiae, Magnum de terra gaudium
Pro Christi morte flebilis, Verbi fulgente gloria
Concernit regem gloriae. Dat matri reddens filiura.
2. Sermone blandus angelus 4. felix vere hostia,

Regem viventem nuntiat, Divae matris suflfragio
Ut novi cantus iubilus Ad caeli duc nos ostia,
Te, virgo, laetam faciat. Quae tua pandit passio.
Laus matri regis gloriae

Pro resurgentis gloria,
Quae nos cum signo gratiae
Ducat ad caeli gaudia.
Ad Nonam.
1. Gaude, regina gloriae. 3. Grata regis ascensio
Novo perfusa gaudio, Dat matri consistorium
Nam Christus, rex iustitiae, Et pietatis atrio
Transit in nubis solio. Dulce reclinatorium.
2. Tremunt videntes angeli 4. Tu nostrum gaudium,

esto
Regis ascensum nobilem, Praedulcis mater gratiae,
Quem pro cursu mirabili Et post praesens exsilium
Mirantur venerabilem. Duc nos ad thronum gloriae.
5. Gloria tibi, domina.
Rege regnante gloriae,
Dimitte nobis crimina
Cum signo divae gratiae.
117 —
Ad Vesperas.
1. Beata matris gaudia 4. Hora recumbens tertia
Misso de caelis spiritu Sancto repletur spiritu
Nostra replent praecordia Virgo perfusa gratia
Flammis, caelesti sonitu. Caeli tonante sonitu.
2. Virgo parens spiramine 5. Veni, creator spiritus,

Verbum in carne protulit, Per piae matris merita
Quod recumbente lumine Et luce fusa caelitus
Ignem de caelis attulit. Nos somno mortis excita.
3. Linguis fantur magnalia 6. virgo clementissima,

Fecundae partus virginis Pro tanti festi gaudio
Corda dudum carnalia Fac nos mente promptissiraa
Caelesti dono numinis. Tuo dignos servitio.
7. Sit laus matri cum filio
Flamma fulgente caelitus,

Qui nobis in exsilio
Donet Charisma spiritus.
Ad Completorium.
1. Gaude, mater, in gaudio 5 Ergo gaudet cum filio
Tantis referta gaudiis, Tantis dotata dotibus,

Caeli locata solio Fulgens ex lucis radio,
Nati fruens deliciis. Trinis locata sedibus.
2. Enixa virgo virgini, 6. Assiste, virgo virginum,

Decoro sponso virginum, Ostendens nato viscera,
Sanctorum consors agmini Ne mors devoret criminum.
Sono praecellis carminum. Pro quibus suxit ubera.
3. Sanctos excedis meritis, 7. Conforta, virgo, tepidos,

Amoris privilegio, Peccati pressos vulnere.
Castis stringendo gremiis Nee diu sinas trepidos
Natum in cordis iubilo. Torpentes carnis pondere.
4. Tibi congaudent virgines 8. Precare, mater, filium

Sertis ornatae roseis Pro lapsu fratrum ordine,
Et constipatae liliis, Reduc nos ad principium
Albis fulgentes niveis. Sancto flonte spiramine.
9. Gloria tibi, domina,

Assumpta super sidera,
In caeli regis curia
Fruamur tua gratia.
Orat. ms. Campoliliense A.

2. saec. 15. —
Orat. ms. Novacellense saec. 15.
Cod. Oenipontan. 353. B. — Orat. ms. saec. 15. Clm. Monacen. 23184. C —
— 118 —
Cursus hinc inde collecti. imp. Augustae 1487. D. —
Ad Mat. 2, 3 satiat C. —
Ad Land. 2 flasculo B.
1, —
3, 1 Katio condens BCD, Facio A. 4, 2 Quem —
A. —
4, 3 Proleus pascis C. —
Ad Prim. 3, 2 fulgenti ABC. AdTert. 2, 1—
Inierunt ABCD. —5, 2 Rege regeute A. —
Ad Sext. 1, 2 Qui C. —
1, 3 flebiles C. —2, 2 viucentem A. —
3, 1 Matris B. —
3, 3 fulgeuti
ABC. —
5, 3 gratiae fehlt ABCD. —
Ad Nou. 1, 4 Transivit CD. 3, 4 —
decliuatorium B. —Ad Vesp. 5, 4 somnis C, summis B. Ad Compl. —
7, 4 Torpentes fehlt A. —
8, 2 fratris C.
53. De VII Gaudiis BMV.
Ad Matutinum.
1. Gaude primum, o Maria, 5. Gaude, David stirps et heres,
Ab aeterno tui quia Cui super mulieres
Facta est praevisio, Datur benedictio
Gaude, porta semper clausa
Nostraeque salutis causa
Et culpae discissio.
2. Gaude, nuUum scire credo, 6. Gaude, virgo, vitae porta,

Quanta tui sit dulcedo Per quam nobis lux est orta,
Et nominis descriptio, Caeli fit apertio,
Gaude, sapit plus quam caeli Gaude, clavis es de sera,
Manna plebi Israeli Per quam prophetarum vera
Datum in Aegyptio. Patefit assertio.
3. Gaude, Aaron virgo frondens, 7. Gaude, venire in materno

Fructum vitae nobis spondens, Dens servat a veterno
Mirando indicio, Te culpae contagio,
Gaude, imber gratiarum, Gaude, Anna te produxit,
Vas distillans, vas praeclarum, Stella maris mundo luxit
Istum imbrem sitio. Salvans a naufragio.
4. Gaude, nostrum ad necesse 8. Gaude, rosa carens spina,

Te produxit radix lessc Morum nitens disciplina,
De regali solio, Dei vacans otio,
Gaude, dono speciali Gaude, virgo, nuUa talis,
Fulta, quod non queas mali Te non vicit temporalis
Vitiari lolio. Saeculi commotio.
Ad Pri m a m.
1. Gaude, virgo, loscph viro 2. Gaude, templo praescntaris,
Desponsaris niorc miro Angelorum visitaris
Sine matrimonio, Frequenti obscquio,
Gaude, virginalem fiorem Gaude, solam in conclavi
Dcus cclat et pudorem Salutavit te suavi
Tali testimonio. Gabriel colloquio.
— 119 -
3. Gaude, viso Gabriele 6. Gaude, virgo, corde puro
Eius dulcis te loquelae Mirabaris de obscuro
Roborat intentio, Verbo ac mysterio,
Gaude, sola digna fore Gaude, inquit verbi lator,
Salutari novo more, Ex te nasci vult salvator
verbi inventio! Pio desiderio.
4. Gaade, inquit, ave, digna, 7. Gaude, partum expavescis,

In te sunt virtutum signa Edoceris, quia nescis,
Et mundi salvatio, Qualis sit conceptio;
Gaude, gratia tu plena, Gaude, tua fides fecit,
Salvat te ab omni poena Quod resurgunt, quos deiecit
Dei miseratio. Colubris deceptio.
5. Gaude, virgo, tecum Dens, 8. Gaude, virgo, regnura David

Ne damnetur homo reus. Tuae proli adaptavit
Per te cedit ultio, Deus ab initio,
Gaude, virtute amicta, Gaude, pneuma Dei patris
Super omnes benedicta, Nomen tibi aptat matris
Te bis verbis fulcio. Absque carnis vitio.
Ad Tertiam.
1. Gaude, Deus te suscepit, 5. Gaude, quod ad montem ire
Ut salvaret, quos decepit Festinabas et servire
Fraudulenta sponsio, Cognatae cum studio,
Gaude, tua, quod consentis, Gaude, Elisabeth audit
Caput trivit mox serpentis Verbum tuum, unde plaudit
Humilis responsio. Cordis cum tripudio.
2. Gaude per bumilitatem 6. Gaude, matrem Christi novit

Te vocasse deitatem Te Johannes, quando movit
De caeli palatio, Se in matris gremio,
Gaude, quod te obumbravit Gaude, regis ad edictum
Pneuma sacrum, cum intravit Quando isti, benedictum
Te divina natio. Fructum das cum praemio.
3. Gaude, Deum concupivit 7. Gaude, vice obstetricum
Tuum cor, quod erudivit Bethlehem implesti vicum
Su' roris unctio, Seraphim servitio,
Gaude, virgo, concepisti Gaude, quia angelorum
lesum, quando credidisti Seit adesse tibi chorum
Gabrieli nuntio. Tua parturitio.
4. Gaude Dei ex conceptu 8. Gaude, quando paris lesum,

Virglnalique conseptu Virginale non est laesum
Et pudoris lilio, Decus suo flosculo,
Gaude, cuncta claudens palmo Gaude, tibi caeli cives
Est in tui ventris almo Assunt, pauper simul dives
Clausus domicilio. Uniuntur osculo.
— 120 —
Ad Sextam.
1. Gaude, mater, tibi soli 5. Gaude, quia magos docet,
Conipetit ac tuae proli Quod Herodi regi nocet,
Laus et genuflexio, Nocturnalis visio,
Gaude, in te virginalis Gaude, quod decepit regem,
Et honoiis maternalis Dans in Christum mortis legem
Vera est connexio. Infantum occisio.
2. Gaude, parens novae laudis, 6. Gaude, prolis tu vagitum
Angelorum voces audis, Placas iuxta matrum ritum
Vernat caeli regio, Osculi solacio,
Gaude, Cliristus cum locatur Gaude, virgo et matrona,
In praesepe, visitatur Christus sui in persona
Pastorum collegio. Templi fit oblatio.
3. Gaude, tuum corpus Christum 7. Gaude, quando vitae prolem

Pavit, angelorum pistum, Offers, senex verum solem
Lacte cum virgineo, Videt cordis oculo,
Gaude, nomen proli datur, Gaude, lesum videns Anna
Circumcisus purpuratur Mox divinum gustat manna
Colore sanguineo. Cum salutis poculo.
4. Gaude, verbi Dei cella, 8. Gaude, regis fugis minas,

Magos duxit lucens Stella Partes quaeris peregrinas
Suo ministerio, Angeli consilio,
Gaude, reges tres adorant Gaude, loseph quod monetur,
Tuam prolem et houorant Puer ut reduceretur
Te in puerperio. Tecum de exsilio.
Ad N n a m.
1. Gaude, quod in templo natum 4. Gaude, lesus manifestat

Invenisti collocatum Se, salutcm quando praestat
In doctorum medio, Signis et prodigio,
Gaude Gaude, Christus non quievit
Laborare, donec crevit
Haec sancta religio.
2. Gaude, lesu baptizato 5. Gaude, lesus triumphavit,

Mundat omnes a peccato Mortem vincens libcravit
Baptismalis lotio, Nos de mortis vinculo.
Gaude, nam,quaetuncgeruntur Gaude, consolantur flentes
Et de Christo referuntur, Mulieres tres quaerentes
Conservat devotio. Dominum in tumulo.
3. Gaude, mundus hoc cxegit, 6. Gaude, mira quia gessit
Quod apostolos clegit Christus, visus dum excessit
Christus in hoc bivio, De sepulchri solio,
Gaude, quia te pracsente Gaude, postciuam rexurrexit,
Icsus vinum de torrente Quosdam extra limbum vexit
Fecit in convivio. Pio facto spolio.
— 121 —
7. Gaude, per terrenos testes 8. Gaude, Christus, ut praedixit,
Declaratur et caelestes Consolatur, quos adflixit
Cliristi resurrectio, Mortis in supplicio,
Gaude, quia Thomae tactus Gaude, suis se ostendit
Est revera nobis factus Multis modis et accendit
Fidei erectio. Verbi beneficio.
Ad Ve speras.
1. Gaude, die quadrageno 5. Gaude, his in terra usa,
lesus latus est sereno Sed in caelis es diffusa
Te vidente nubilo, Ampliori gaudio,
Gaude, Christus caelos redit Gaude, hoc delectat si te
Et ad dextram patiis sedit Carmen, supplicanti rite,
Cum ingenti iubilo. Quaesö, die: exaudio.
2. Gaude, Christus dat in igne 6. Gaude, quae in fide cernis
Virtutis doDum insigne lesum cum turmis supernis
Clausis in cenaculo, Tollentem te de saeculo,
Gaude mundo quod electi Gaude, anima et caro
Praedicare sunt directi Tua lucent in praeclaro
Fidem cum miraculo. Deitatis speculo.
3. Gaude, quae per Christum legis 7. Gaude, cunctis superlata,

Norman! datam novae legis Nulli viro comparata
Populo catholico, Dignitatis socio,
Gaude, quod in mortis hora Gaude, laudum et honorum
Circumdaris sine mora Sic secura,quod eorum
Coetu apostolico. Nulla est amotio.
4. Gaude quod assumptioni 8. Gaude, Christo sie coniuncta,
Tuae assunt omnes throni Quod cum ipso agis cuncta,
Christo quidem praevio, felix conventio I
Gaude, es ad caelos vecta, Gaude, caeli lumiuare,

Per te patet via recta, Claritatis carens pare,
Quam sequens non devio. Paris nee sit mentio.
A d Com pletorium.
1. Gaude, nam ex tuo vultu 3. Gaude, gaudens nunc postremo,
Sanctis et ex miro cultu Est remotus quia nemo
Venit iucundatio, A tuo praesidio,
Gaude, quae indifferenter Gaude, gaudens in perenne,
Cunctis ades, si decenter Yirgo mater, a gehennae
Tui fit invocatio. Salva me discidio.
2. Gaude, virgo semper laeta, 4. Maria, quae fomenta

Misere ri reis sueta Das virtutum, me sustenta
Quovis in periculo, Pietatis humero
Gaude, quae dum invocaris, Atque vitae meae cursum
Opem ferre non moraris Post hanc vi^'^m loca sursum
Pio admiuiculo. In sanctorum numero.
— 122 —
5. Ubi sceptrum cum Corona 7. Maria, virgo pia,
Regni tenes, ibi bona Mater Christi, caeli via,
Detur mihi portio, Spes et miseratio,
Pro hac laude gaudiorum, Praesta mihi, qui tuorum
Virgo mater, angelorum Sum succentor gaudiorum,
lunge me consortio. Sim et in solacio
6. Maria, qui hoc sertum 8. Eoiandem te praestante,

Tibi promo, fac me certum lesu Christo mihi dante,
Tuo de auxilio, Cums iram metuo.
Assis mihi in extremis Cum quo regnas, es et vivis,
Collocando in supremis Princeps mundi, caeli civis
Cum dilecto filio. Nunc et in perpetuo.
9. Omnis homo dicat Amen,
Orans patrem, natum, flamen,
Caeli frui gaudio.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19824 anni 1490. —

AdMat. 1, 6. culpae
desiderio. —
4, 6 lilio. —
7, 2 servavit. —
AdText. 1, 2 deiecit. Ad —
Sext. 5, 2 Quia Herodi. —
8, 1 fugis nefas. —
Ad Non. 5, 3 mortis
tumulo. —
6, 2 dum expressit. —
Ad Compl. 1, 6 Lies: Tis fit?
54. De Assumptione B. M. V.
Ad 1. Vesperas. Ad Tertiam.
1. Maria, candens lilium, 5. Altius conducitur,
Rosa sine spina, Medii caelorum
Vocat suum filium Occurrunt exercitus
Hora vespertina. Patils angelorum.
A d Complet orium. Ad Sextam.

2. Quae completo tempore 6. Qui trans sextum dominam
Languens prae amore chorum conduxeiünt,
Obdormivit dulciter Cherubim et Seraphim
Mortis in soporc. huic obviaverunt.
3. Adest matri Dominus 7. Hinc iucunde geritur
Lucc cum divina, Chorum ultra nonum
Sic ad astra tollitur Et in summum ponitur
Stella matutina. lerarchiae thônum.
Ad Primam. Ad 2. Vesperas.
Crm cymbalis ac citharis 8. Ibi cum laetitia
Post a icrarchia Maria coronata
In magna suscipitur Regnabit in saccula
Gloria Maria. Mirc sublimata.
— 123 —
Ubi mille milia
Deo electorum
Et centena milia
Astant angelorura,
Qui suis in citharis
Et organis caelorum
Mariam magnificant
In saecla saeculonim.
Cod. Bruxellen. (ol. S. Laureantii Leodien.) 9700 — 4. saec. 15. 2, 3 dulcis.
55. Horae beatae Mariae V.

Ad Matutinum. Ad N n a m.
Deus, qui primum hominem 5 Ipsum suis uberibus
de limo terrae creavit Virginali lacte pavit
Et ad similitudinem Et in pannis pauperibus
Suam propriam formavit, Involutum comportavit
Te praeelegit virginem Cibisque melioribus,
Et in te se obumbravit, Quos habuit, hunc cibavit,
Ut Immanam propaginem Donec a puerilibus
Redimeret, quae peccavit. Annis omnino migravit.
2. Nos Deus in hoc crimine 6. Et post Christi passionem,
Pati nolens ordinavit, Quam praesens vidit Maria,
Quod sicut mors in homine Et eins ascensionem
Per mulierem intravit, Usque regna caelestia
Sic per merita feminae Tempil petit mansionem,
Vitam ei restauravit, Sicut prius virgo pia,
De David regis semine Repetens orationem,
Quam loachim generavit. Donec finit vitae via.
3. De mulierum numero 7. In obitu convenerunt
Haec sola sanctificata Eins omnes discipuli
Fuit in matris utero Ipsamque sepelierunt,
Sanctaque sempcr servata, Et post tres dies singuli
In aevo quoque tenero Corpus in sepulcro quaerunt,
Templo fuit praesentata, Nil invenerunt seduli,
Castitatem Deo vero Hinc id assumptum asserunt
Vovit sponte dedicata. In caelum omnes creduli.
Ad Sexta m. Recommendatio.
4. Deus causa munditiae 8. Tuae matris in honore
Suae nee non sanctitatis Has horas, Christe, diximus
Carnem nostrae miseriae Corde devoto et ore,
Sumpsit et humanitatis, Mariam quoque petimus,
Peperit regem gloriae Ut nos nundet a foetore
Nil habens anxietatis, Peccatorum, quae fecimus,
Manonte pudicitiae Precum suarum fervore
Floreque virginitatis. Ut in caelis secum simus.
— 124 —
Brev. ms. S. Clarae Neapol. saec. 14. Cod. Casanaten. B III 5 (407).
A. — Orat. ms. Atrebatense saec. 15. Cod. Miss. Urban. lanuen. 31. 4. 8.
B. — Orat. ms. luliani Regln saec. 15. Cod. Parisin. 757. C. 1, 1 —
cunctum hominem A. — 1, 5 Te fehlt A; Et sie praeelegit B. 1, 6 Et—
sie in se B. — 2, 5 pro A. —
2, 6 ei fehlt A. —
3, 4 semper fehlt A;
Semperque virgo B. — 4, 2 Virginis in ea gratia C. —
4, 6 Nihil A. —
4, 8 P^loresqiie A. — 5, 1 Ipsam A. —
5, 4 comparavit B. —
5, 5 Ceteris-
que melioribiis B. — 5, 6 hnnc habuit B. —
5, 7 a fehlt C; pueribus B. 6, 5 —
Templum C. — 6, 7 Reparans A, Ceptens C. —
6, 8 Donec fiiit AB. —
7, 2 Omnes eins AB. — 7, 7 Illud assumptum B, Illum A. —
8, 2 fehlt
A. —8, 8 Et in caelis C, tecum A.
56, Horae beatae Mariae V. •

Ad Matutinum.
1. Ave, decus trinitatis, 2. Vestem, ecce, praeparamus
Theotocos maiestatis, Purpuream et rogamus
Enianans dulcedinem, Te dementem dominam,
Ave, caeli paradisus, Ut confortes fluctuantes,
Hortus clausus, non divisus, Hostes fuga adversantes
Servans plenitudinem. Donans nobis gratiam.
3. Phlegetontis a ruina
Nos custodi, regina,
Et da caeli gloriam.
Ad Primam.
1. Salve, thronus deitatis, 2. Salve, murra semper fragrans,
Area plena sanctitatis, lugiter amore flagrans,
Venustate rosea, Pietate nitida,
Salve, speculum sanctorum, Veste rubea ornari,
Mater regis supernorum, Teque prolem venerari
Caritate ignea. Fac nos, flos convallium.
3. Morum confer sanctitatem,
Mentis äuge puritatem,
Dei contubernium.
Ad Tertiam.
1. Salve, mundi rccreamen, 2. Salve, Stella matutina,
Peccatorum relevamcn, Virgo, mater et rcgina,
Huic orbi consolamcn, Nos a morte repentina
Dei mater inclita. Praescrva, carissima.
3. Stolam blaniam parare
Ac peccata emendare,
Ad SU per na respirare
Fac nos, pia domina.
— 125 -
Ad Sexta m.
1. Ave, nardus humilis, 2 Ecce, vestis grisea,
Corona virtutum, Stella vespertina,
Tellus inarabilis, Virgo et puerpera,
Irabecillis scutum. Rosa sine spina.
3. Ave, caeli gaudium,

Iter viatorum,
Nostrum Privilegium,
Placatrix reo mm.
Ad Nonam.
1. Salve, rosa paradisi, 2 Salve, vitis irrigata,
Per quam hostes sunt divisi, Stola viridi ornata,
Tis calcaneo elisi, Dei donis decorata,
Fax humani generis. Vera spes terigenis.
3. Phoebus luna clarior,
Luna astris ceteris,
Sic Maria sanctior
Universis conditis.
Ad V esperas.
1. Heu, Maria videt natum 2. Eia, niater benedicta,
Fixum cruci, desolatum Ligno crucis mente tixa,
In monte Calvariae, Poenis plena animae.
Videt lesum cruentatum, Piagas lesu contemplatur,
Circumquaque perforatum Gemit virgo, lacrimatur,
Perfida ab acie. Tristi pallens facie.
3. Vestem nigram praeparare,

lesu mortem frequentare
Nos fac, mater gratiae.
Ad Completorium.
1. Vale, caeli symphonia, 2. Vale, sponsa Dei dicta,
Salvandorum melodia, Sole Olympi amicta,
Stans pro pace foederis, Septa sanctis angelis,
Vale, aula praemunita, alumna pietatis,
Stola alba redimita, Area immortalitatis,
Dos aeterni muneris. Solaris decora.
3. Nos perfrui perennibus
Caelorum regni tinnulis.
Da, fulgens aurora.
Orat. ms. Augustin. saec. 15/16. Cod. Maûntin. II 344. Ad. Mat. —
2, 2 Purpurniam. —
Ad Complet. 3, 1 Nobis perfrui. Das Lied ist in —
der Hs. auf die sieben Wochentage statt auf die sieben Tagzeiten verteilt.
— 126 -
57. Horae beatae Mariae V.
Ad Matutinum.
1. CoUaudemus universi 4. Virgo felix et iucunda,
Gratiarum fönte tersi Contemplari mente munda
Maiiam christiferam, Fac nos tuam faciem,
Quae nos eius ventris fructu Christum pure nunc amare
De perditionis luctu Deitatisque potare
Refecit per gratiam. Supernam dulcedinem.
2. Mater miserationis, 5. Claritatis vestimento
Spes hrmanae contionis, Doce, virgo, vultu laeto
Consolare populum, Christum nos induere,
Quem de lacu mortis tristi, Inter caeli legiones
De contemptu transtulisti Gratiarum actiones
In vivorum numerum. Condecenter canere.
3. Fac nos tibi nunc vacare 6. Sit cum Christo laus parenti
Et ad Christum convolare Ab utroque procedenti
Mentis desiderio, Plena iubilatio,
Hostis vepre ne pungamur, Genetrici illibatae
Per te large perfundamur Sit cum sancta trinitate
Gratiarum oleo. Summa benedictio.
Ad Primam.
1. Superni sponsa principis, 4. Perfectos et gratissimos
Propitiatrix hominis, Nos Christi fac discipulos.
Maria, virgo regia, Da utriusque providam
Plena laudis et gratia, Testamenti custodiam.
2. Compesce carnis fomitem 5. Fac nos gustare caelitus
Hostisque saevi rabiem, Charisma sancti spiritus
Terrena da despicere, Et contemplari filium
Superna concupiscere. Cum sanctis in perpetuum.
3. lUustra facem sensuum. 6. Fides, spes, amor, latria

Da robur, fer auxilium, Patri, nato, paraclito,
De caelis rora gratiam Mariae, sanctis omnibus
Tuam super familiam. Hymnus, plausus et iubilus.
Ad Tcrtiam.
1. Maria, stirps cgregia, 3. Da pietatis gratiam,
Lux mundi, spes et gloria, Devotionis copiam,
Dilcctum placa tilium Thesaurum sapientiac,
Salute pro fidelium. Salutis, pacis, vcniae.
'2. Festina, nc tardaveris 4. Nos pio vultu respice,

Auxiliari miscris Rcforma, rege, retice
Quos cmit Christus proprio Ac impertirc filiis
Cruoris sui prctio. Caelestis haustum luminis.

127 —
5. Peccati sana vulnera, 6. Fides, spes, amor, latria
Da gratiarum raunera, Patri, nato, paraclito,
Hostis doma malitiara Mariae, sanctis omnibus
Et transfer nos ad gloriam. Hymnus, plausus et iubilus.
Ad S extam.
1. [0] consolatrix omnium, 4. Compunctionis calice
Flos florum^ virgo virg-nuTi, Deserta corda refice,
Audi preces lugentium Da duplicis continuum
Devote te quaerentium. Sanctitatis irriguum.
2. Dilecta, veni propere 5. In nobis, mater inclita,

Te diligentes visere, Fervoris flammam suscita,
Tuam catervam satia Sensus nostros irradia
Superna Dei gratia. Divina sapientia.
3. Servorum vota filio 6. Fides, spes, amor, latria
Fer interventu sobrio, Patri, nato, paraclito,
Ut culpas nostras deleat Mariae, sanctis omnibus
Et caritate repleat. Hymnus, plausus et iubilus.
Ad Nonam.
1. Tu castitatis lilium, 4. Constringe nos suavibus
Virtutum domicilium, Tuis, mater, amplexibus
Vas vitae, fons clementiae, Et recommenda filio
Res caeli, tlironus gloriae. Plenoque reple gaudio.

2. Amica, sponsa, socia 5. Donorum äuge praemia,
Dei patris et filia. Pro parvis da magualia,
Tu nobis sis auxiliom Sanctorum quoque mystica
Apud patrem et tilium. Bona nobis communica.
3. Occultis a reatibus 6. Fides, spes, amor, latria
Devotis lava fletibus Patii, nato, paraclito,
Et gratiarum sicera Mariae, sanctis omnibus
Nos incrassare propera. Hymnus, plausus et iubilus.
Ad Vesperas.
1. Summi sponsa creatoris, 3. Arma plebem militantem
Soror, dos et filia, Hac in solitudine,
Parens patris, nata prolis, Paude fontem nos lavantem
Virginum primaria, Imbre paenitentiae,
Florens hortus, fons dulcoris, Confer palmam triumphanteni
Mundi spes eximia. Et coronam gloriae.
2. Audi planctum filiorum, 4. Pietatis vas insigne,

Fons misericordiae, Supplices refrigera.
Consolatrix orphanorum, Vivo caritatis igne
Dona praesta gratiae Confovere propera,
Ac ascribe nos ad chorum Quo libemus tibi digne
Caelestis militiae. Gratiarum munera.
— 128
5. Ad te suspiramus, pia, Laus perennis Deo patri

Pauperum refugium, Sanctoque paraclito,
Angelorum melodia, Laus inviolatae matri
Misercris omnium Ac ipsius filio,
Nunc et semper, o Maria Quae DOS sanctae triuitati

Tibi supplicantium. lungat cum tripudio.
Ad C m p 1 e r i u m. ,
1. Ave, rosa generosa, 4. praelata, fecundata

Diva, potentissima, Dei patris filio,
Mater virgo, vitae pyrgo, Nos dignare te laudare

Stella serenissima. Voto cordis sobrio.
2. Christum Deum, Nazareum 5. Contemplari, osculari
Nobis reconcilia Ac amplecti filium
Et culparum tu nostrarum Furo corde sine sorde
Relaxa contagia. Da post hoc exsilium.
3. Föns virtutum, numen tutum, 6 Sit Mariae, matri piae
Vino nos inebria Laudum modulatio
Deitatis daque gratis In aeternum sit supernum
Paradisi gaudia. Melos Dei filio.
n.
1. Maris stellae, Christi cellae 4. Fac in caelis, spes fidelis,
Melodias promere Ipsum nos agnoscere,
Convenite, Israelitae, Qui mudavit nosque pavit
Mentis cum dulcedine. Pretioso sanguine.
2. Cordis fletum atque metum, 5. Exsultantes, lamentantes,
Christe rex, discrimina Virgo mater, collige
Per paientis te foventis Ac in castra super astra
Mariae precamina. Supernorum dirige.
3. Propagatrix lucis, matrix 6. Virgo parens labe carens,

Pacis et clementiae, Tibi laus et gloria
Salutare nos gustare Sit cum nato tibi grato
Tuum semper tribue. Per aeterna saecula.
Orat. ms. Tegurhium amii 1490. Chii. Monacen. 19824. Ad Prim. —
6, 3 Mariae cum saiicti.s omuibus auch in den folgenden Hymnen an der
—
,
entsprechenden Stelle. —
Ad Sext. 4, 3 contiguum. Ad Vesp. 4, 4
Confoveri. —
Ad Complet. II 5, 1 Exsultantes. Der Hymnus ad Comple- —
torium ist augenscheinlich aus zwei getrennten Liedern zusammengesetzt,
weshalb diese im Drucke als selbständij^ê Ganze kenntlich gemacht sind.
Vgl. Mone II, Nr. 543 ff.
58. Uorae beatae Mariae V.

Ad Ma tutin um.
1. Gaudc, virgo principalis, Per quam amor cnituit,
Per quam decor virginalis Amor in nmndo floruit
Accepit exordium, Inter spinas lilium.
- 129 —
2. Gaudc, virgo, decus morum, 9. Gaude, virgo dulcissima,
Cuius nomen est flos florura, Cuius corpus et anima
Flos amoris, flos gaudii, Singulare miraculum,
Flos aeterni palatii. Miraculorum speculum.
3. flos florem concipiens,
10. Gaude, cuius eloquia
rosa rosam pariens,
Sunt sicut mala aurea,
Tuo rore nos irrora,
Et cuius motus animi
Tuo flore nos colora,
Vincunt odorem balsami.
Per te mens nostra gaudeat
Et in Deo refloreat. 11. Gaude, cuius operibus
4. Gaude, decus ecclesiae,
Tamquam stolis regalibus
Nitet corpus ecclesiae,
Mater misericordiae,
Vestitur rex iustitiae.
Virgo mitis et benigna,
Sola bona, sola digua 12. Gaude, virgo amabilis,
Omni laude et honore Tota desiderabilis,
Omni loco et tempore, Rosa rosarum omnium
Omni maior praeconio Et liliorum lilium.
Oranique desiderio. Da nobis desiderium
5. Tuas virtutes canere Videndi te et filium,
Landes auditas facere Ut vestro desiderio
Nee ipsa vox angelica Vestra accedat visio.
Nee tota posset musica; 13. laudanda fecunditas,

Te amare, te laudare, Quam sie amat virginitas,
Te post Christum suspirarc Ut osculo perpetuo
Sit nostra sapientia, Se osculentur mutuo.
Sit nobis super omnia. Tam pia foederatio,
6. Gaude, gemma puellarura Quae in te floret uniea,
Et Maria Mariarum, Nos per te iungat filio,
Hoc nomen praestat ceteris Mater tota deifica.
Quinque formatum literis :
14. filii tu tilia,

Te magnam prima litera,
Almam designat altera,
Tu amori semper vaca
Et dilectum nobis placa
Et tertia te regnantem,
Orandi instantia.
Quarta vero imperantem,
Quinta te aguam nuntiat, 15. Nunc abundat iniquitas,
Agnam, quae labe careat. Et refrigescit Caritas
7. virgo mater Domini, In multorum cordibus,

Tuo beato nomini Unde magis est gemendum,
Nostra subscribe nomina Humilibus innitendum
In libri vitae pagina. Tuis almis precibus.
8. Gaude, regina nobilis, 16. Tuus amor afticiat,
Virgo incomparabilis, Ad te cor nostrum rapiat

Cuius est corpus puritas Totum, non dimidium,
Et novitatum novitas, Ut cantemus prae amore
Cuius mens desiderium Landes tuas cum honore
Et gaudiorum gaudium. In terra viventium ;

130 —
Ut nostra contemplatio Ut cursu semper prospero
Tibi et tuo filio De nostro fluant utero
Vacet cum laetitia, Aquae vivae flumina.
Vos laudando cotemplari,
23. Gaude, quae turtur turturum,
Contemplando admirari
Columba es columbarum,
Est supreraa gloria.
Cuius nidus simplicitas.
17. Gaude, nostra sollemnitas,
Et volatus est castitas.
Gaude, nova iucunditas, 24. Gaude, cuius castitati,

Gaude, gaude, ros gratiae, Cuius summae maiestati
Gaude, gaude, flos gloriae, Caeli caelorum rutilant,
Gaude, quae veste Candida Caeli caelorum iubilant.
Omniformi et fulgida
Sola fulgens in solio 25. Gaude, per quam caelestia
Sedes imperatorio. Amplexantur terrestria,
Per quam suscepit saeculum
18. Gaude, quam sapientia Cum Deo pacis osculum.
Zona praecinxit aurea,
Zona non ab hominibus, 26. Gaude, mater orphanorum,
Sed Dei facta manibus; Vera nutrix parvulorum,
Gaude, quam Deus annulis Quos lacte nutiis gratiae,
Ornavit et muraenulis, Sinu fovens clementiae.
Armilla, dextrochirio,
27. Gaude, nostra felicitas,
Torque, monili regio.
Dulcedo, spes, victoria,
Vita, Salus, sublimitas,
19. Gaude, virgo pulchra tota.
In amoris fönte Iota Virtus, misericordia.
Manu innocentiae. Da nobis inter ubera

Per quam amor mundum lavit Dulcem murrae fasciculum,
Et lavando dealbavit Cuius vis salutifera

Candore iustitiae. Cordis conservet loculum.
20. mater desiderii, 28. sublimis puerpera,

civitas refugii, Complectens omni tempore
gemma iustitiae, Dilecti tui vulnera
Tibi soli sit sanctitas, In sacrosancto pectore,

Sit primatus, sit dignitas Fac ad nostrum solacium
Honorificentiae. Dilectum tui uteri
Nostrorum semper cordium
21. Da gaudium auditui. Totis meduUis inseri.
Da et nostro spiritui,
Non süperbe sapcrc,
29. Tu baisam US pretiosa
Dans balsamum salutarc,
Sed ex affectu intimo
Tu vitis es gencrosa.
Deo, tibi et proximo
Vivo fecunda nectare;
Totam mentem subdcre.
Huius nos vino nectaris
22. Fac nos per tuum mcritum Vivo potu vivifica
Unum cum Deo spirilum Et balsami salutaris
Caritate gcmiua, Unctionc salvitica.
— 131 -
Ad Lau des.
1. Gaude, virgo egregia, 6. Tu virtutum liarmouia,
Mater solis et tilia, Luna defectus nescia,
Per quam nox finem habuit, Tota melos et iubilus,
Sol de sole resplenduit. Tota lumeu et oculus;
Tuum melos nos mulceat,
2. Gaude felici gaudio, Tuum lumen nos induat,
Eodem gaudens tilio, Sit nobis tua facies
Quem Deus, auctor omnium, In noctibus meridies.
Gaudet habere lilium.
7. Gaude, sponsa, quae amorem
Pium habes dilectorem,
3. Gaude tanto consortio,
Dilecta prae omnibus,
Condigna Leo socio,
Tu amorem grata vice
Et da, ut in hoc foedere
Amanten! amas unice
Sit nobis nasci, vivere,
Totis ex visceribus.
Sit mors, sit resurrectio,
Sit nostra consummatio. 8. sponsa, quae plus amasti.
Plus amando suspirasti
4. Gaude, nostrae lux lidei, Sponsi tui speciem,
Praedux Stella sanctae spei, Te iustum est plus gaudere,
Dux ad montem aromatum, Te dignum est plus videre
Ex sabbato ad sabbatum, Eius sacram faciem.
Dux a fide ad speciem, 9. Ergo gaude plus quam multum
Ad iubilaei requiem.
Et dilecti vide vultum
5. Gaude, serena domina, Singulari gratia,
Splendor verus, lux divina, Amplexantem amplexare,
Caelum, caeli serenitas, Osculantem osculare
Stella, Stellarum claritas, Perenni concordia.
Nobis intus irradia 10. Cui cum patre ingenito
Tui splendoris gloria, Et spiritu paraclito
Ut cordis nostri mansio Humilitatis hostiam
Vero splendescat radio. Offerimus et gloriam.
Ad P r m a m.
i
1. Gaude, aurora saeculi, 4. Gaude, mater principii,

Domus novi diluculi, Gaude, flos desiderii,
De qua lux lucis prodiit Quae edidisti omnibus
Et in mundo apparuit. Desideratum gentibus.
2. Gaude, mater, salvo tiore 5. Gaude, Sion ecclesiae.
Ortus surgentis aurorae, Per quam apparente die
Quae diei primordia Umbra noctis evanuit
Dedisti in ecclesia. Et laetum mane claruit.
3. Gaude, mater luciferi, Esto lux nobis praevia
De cuius sacri uteri Et oriens ad gaudia,
Benedicto sacrario Ut solis veri specie,
Refulsit benedictio. Vero fniamur hodie.
9*
— 132 —
6. Impcrati'X palliata Da spiiltus modestiam,
Novo sole, coronata Da puram conscientiam.
Duodecim sideribus, 11. Gaude, lampas caritatis
Lunam habens sub pedibus. Et lucifer humilium,
Verum nobis luciferum, Sol septuplae claritatis.
Sidus ostende siderum, Dies dierum omnium;
Ut cernamus sine fine lube, ut nos hrmilitas,
liUmen in eins lumine. Virtus virtutum, impleat,
7. Gaude, quae es forma Dei, Per quam in nobis Caritas
Diadema speciei, Ardens et lucens fulgeat.
Gaude, per quam mundus ridet, 12. orientis oriens,
Qi"a veram lucem videt. Aurora solis nuntia,
8. Gaude, tota munditia, sol solem partuiiens,
Tota dies et gloria, Dies diei praevia;
Per te ex alto veniens Da tarn praesuavi sibUo
Illuminet non oriens, Mentis adflari intima,
In quo cor meum rideat Per quem amoris iubilo
Risu, qr' fine careat. Nostra exsultet anima.
9. Gaude, prima laetantium, 13. ver, veris temperies,
Primitiae gaudentium, Quo reviviscunt omnia,
Da maue sine vespera, Aestas, aestatis species,
Da corda nobis libera. Quo innovantur gaudia,
Da primae pacis prospera, Eac nos intus innovari
Da unitatis foedera, Virore, qui non deficit,
Da sanctitatis munera Et in Deo iucundari,
Da honestatis opera. Qui solus vere sufficit.
10. Da fidei constantiam, 14. Deus, aeterna puritas,
Da veram sapientiam, Una et trina suavitas,
Du laetam patientiam, Sit tibi iubilatio
Da gratam^verecundiam. Purae mentis aflfectio.
Ad Te rtiam.
1. Gaude, nostra Hierusalem, 4. Gaude, ficus suavifera,
Per quam pacem principalem Dei plantata dextera,
In aeternum habebimus, Finis amaritudinis,
Quando Christum videbimus, Principium dulcedinis.
Quem amare est pictas, Gaude, virgo de Nazareth,
5.
Quem videre satietas.
In te vere nihil aret,
2. Gaude, porta iustitiae. Tu tota innocentia,
Via supernac patriae, Flos et magnificentia,
Cuius sequi vestigia Liberias, incoriuptio,
Est veritas et gloria. Ubcrtas et electio,
3. Gaude, quae dilecto tuo Ilonestas, clegantia,

Amore individuo Potestas, exccUcntia,
Coniuncta aeternaliter Maicstas, dominatio,
Gaudcs incflfabiliter. Venustas, admiratio;
— 133 —
Da, ut mente Nazareni, Et singulari gaudio.
A vitiis alieni, Gaude, origo gaudii,
Proferamus sine spina Mater aeterni lilii,
Multa virtutum germina. Per quam Christus, flos mon-
6. Gaude, caelestis viola, tium,
Flos dignus Deo iiicola, Flos factus est convallium.

In qua Dens et amore
Totus mansit et corpore; 9. dilecta cm dilecto,
Beata tua viscera, cum electo

electa
Venter, dorsuii et latera, rosa cum lilio,

Pectus, guttur, lac, ubera, Tibi candor cum rubore,
Os, ocu^' et labia, Tibi decus cum decore,
Caput, Collum, frons et aures, Tibi laus cum gaudio.
Lingua, dentes, genae, nares,
Lacerti, manus, hriieri, 10. In te sibi complacuU,
Crura, pedes et digiti, In te amor constituit
Quinque sensus corporei, Locum suae gloriae,

Crines, vestes et calcei, Te elegit, te amavit,
Cogitatus et opera Te prae cunctis consecravit
Et tua verba omnia. Oleo laetitiae.
7. lux mundi, lucis matcr,

11. Da, ut nos amor vulneret
Te signavit Deus pater,
Et vulnerando superet
Qui nasci de te voluit
Felici Victoria,
Deum, quem de se genuit;
Amor, qui supereminet,
Tam pracclara nativitas
Sperat, suflert et sustinet,
Sit nostrae mentis claritas,
Credit et vincit omnia.
Et nos per te simus dii,
Dei et tui fil''.

12. Dulcis vocum symphonia
8. virgo, flos imperii, Cum iubilo mentis piae
pulchrituto gaudii, Det hymnum et gloriam
Gaude, maior imperio, Invicto regi gloriae.
Ad Sextam.
1. Gaude, plena veritatis, 3. Gaude, cuius cor humile

Plenitudo bonitatis, Vulnus amoris nobile
De cuius abundantia Pertransivit meduUitus
Bonis abundant omnia. Et fecundavit caelitus,
2. Gaude, reorum venia, Cuius opus dementia
Gaude iustoiüm copia, Et voluntas potentia,
Gaude, mater gloriflca, Cuius odor est vitalis
Spiritu balsamitica, Medicina immortalis,
Caine autem cum ossibus Da nobis spei gaud'a,
Murra cvm aromatibus. Da ?moris suspiria.
— 134 -
Protulisti nobis granum,
4. Gaude, virgo, quae oleum
Cuius esu cor fit sanum,
Per Uterum eburneum,
Fit pinguior, fit fortior
Austro perflata dulciter,
Nobis fudisti largiter. Nester homo interior.
Unge cor nostrum oleo, 9. Talis frumenti adipe

Quod per te partu aureo
Nos saginari praecipe,
Sua se nobis gratia Ne cor nostrum arefiat
Pleiia effudit copia.
Et in via deficiat,
Da veritatis epulum,
5. Paradisus voluptatis,
Sinceritatis poculum,
Aquis vivis irriguus,
Ut cum sinceris animis
Föns totius pietatis,
Epulemur in azimis.
Laote et melle profluus,
Pure lacte, pio melle 10. insignis sponsa Dei,
Nostra infundens vascula, Alma mater almae spei,
Fac uos pios sine feile, Lignum vitae almifluum,

Puros sine macula. Fiuctum ferens praecipuum,
Ostende nobis sobrias
6. Gaude, manna virginale, Sponsi sponsaeque nuptias.
Manna novum et regale,
In illa dulci patria
Quod nulli sapit hominura,
Fructu vitae nos satia.
Nisi palato virginum.
11. Gaude, virgo aetherea,
7. Gaude, felix, et iubila, Vivam nucem parturiens,
Cum melle fruens simila, Urna decens et aurea,
Cum lacte bibens balsamum Verum manna suscipiens;
Intra amoris thalamum; Huius panis angelici
Quae tua pascis specie Nos repleas pinguedine,
Dilectum in meridie, Ut tam pii viatici
De cuius mensa regia Oblectemur dulcedine.
Vivit omnis ecclesia.
Da nobis Deum sapere, 12. In te dulce convivium,
Eius amore vivere. In te omncs deliciae,
In te electuarium
8. Gaude, per quem panis caeli
Et sapor omnis gratiao.
Novo datur Israeli,
Quem nulli licet edere, 13. Dens pater, Dens fili,

Qui necdum seit diligere; Deus amborum Caritas,
frumentalis, Tibi soli laudabili
Tu vallis et
Sit laus, honor et claritas.
Quae frumenti aeternalis
Ad Nonam.
Gaude, columna gcmmca, Gaude, nardus Immillima,

Ilumilitate maxima,
Cuius basis est aurea,
Columna mundum sustinens Tota virgo humilitas
Et super caelos eminens. Et bumilis virginitas.
- 135 —
3. Gaude, pascha fidelium, Et quod per se disposuit,
Laudatio laudantium, Per te complere voluit,
Per quam nobis ad gaudia Ut merito quod?m iure
Fit transitus paschalia, Nomineris creaturae
Ubi semper gaudebiraus, Finis atque initium
Christum et te videbimus. Cum filio per filium.
4. Gaude, cedrus exaltata, Ope tui et favore
In amore radicata, Sit in nobis iugi more
Gaude, oliva viridis, Humilitas plenaria,

Ramis iucuuda floridis; Quae omnis est iustitia.
Hortus clausus et amoenus,
10. Gaude, cuius melodia
Omni flore semper plenus,
Laus nimis amatoria,
Quem totum singulariter Vox est arcani moduli,
Auster perflavit dulciter.
Vox osculorum osculi,
5. Gaude, quae septem sidera Dat auri lene sibilum,
In tua habes dextera, Dat iubilorum iubilum.
Maria re et nomine, Qui habet aures audiat,
Quae omni luces Inmine. Aure amoris capiat,
6. Beati; qui te diligunt, Qui enim non amaverit,
Qui te amore eligunt Nunquara audire poterit.
Aflfectu plenario,
11. dilectrix dilectoris,
Te diligentes dilige,
genitrix genitoris.
Te eligeutes elige
In caeli palatio.
Da nobis pura labia,
Cor mundum, recta studia,
7. Gaude, cuius nativitas
Ut tuam tuo munere
Vernalis est amoenitas,
Laudem possimus canere.
Per quam hiems pertransiit,
Aestivum tempus rediit, 12. Gaude, mater cuius vita
Cuius natura bonitas, Liber vitae, lex ignita,
Cuius statura sanctitas, In qua nihil superfluum,
Cuius forma dilectio, Nihil amore vacuum.
Excisa Dei digito, In corde nostro doraina,
Nostrae decenter animae Legem amoris ordina.
Formam amoris imprime.
13. speculum munditiae,
8. Gaude, templum marmoreum
Mundis infulgens cordibus,
Et civitas solstitii,
Vas summae excellentiae,
Castellum solis vitreum,
Gemmis ornatum omnibus,
Solis occasus nescii;
Vivo imbre vivae nivis
Fac nos templum castitatis,
Serena nobis oculum,
In quo Sit Dei solium,
Ut mundati aquis vivis
Fac castellum puritatis,
Sponsi sumamus poculura.
In quo fiat solstitium.
9. Gaude, mundi reparatrix, 14. Deo soll iustitiae
Creaturae recreatrix, Sit iucunda laudatio,
Quod sine te fecit Dens, Sit canticum laetitiae,
Tecum refccit dignius, Sit gratiarum actio.
— 136 —
Ad Vesperas.
1. Gau de, matrona caelica, 8. Sacram vocem tuae laudis
Exsultando iiiagnifica Sola promis, sola audis,
Deuni tuum salutarem, Et dilectus tuus tecum,
Qui te fecit singularem. Qui te gaudet esse secum
Tu ancillam lesu Christi Amoris privilegio
Te vocare voluisti, Sicut matrem cum filio.
Sed, ut docet lex divina, 9. Bona mater, bone fili,

Ipsius tu es domina, Vestrae laudi amabili
Nam ius habet et ratio,
Totus mundus oboediat
Matrem praeesse filio.
Et cum amore serviat.
Ergo ora suppliciter
10. Gaude, quae sola libere
Et praecipe sublimiter,
Debes et potes dicere:
Ut nos in mundi vespera
Ego, ego sum regina,
Ducat ad regna supera.
Praeter me non est domina.
2. Gaude, quae Del fiiium
Ego dilecto proprio,
Tuum per carnem proprium Cuius ad me conversio ;
Ventris portasti thalamo,
Ego illi, mihi ille,
Ijactis potasti balsamo.
Unus uni inter mille,
3. Gaude, quae verum amicum, Beatis sum beatior,
Fontem amoris unicum, Nobilibus nobilior.
Frequentasti amplexibus Tuae beatitudinis,
Amorem redolentibus. Mater Dei et hominis,
4. Gaude, quae pio filio Tuo nobis auxilio
In virginali gremio Vel parva detur portio.
Dulcem infigens oculum 11. Gaude, quae in hymno tuo
Suave dedisti osculum. Plus quam satis mellifiuo
5. Gaude, quae mundis manibus, liaudans in te mente pia
Plenis rosarum floribus, Magna Dei magnalia
Sceptro et pomo aureo In Domino te laudasti,
Parvo lusisti filio. Te laudandam prophetasti.
6. Gaude, quae voce praeclara Dum beatam ab omnibus
Tamquam caelesti cithara Te dicendam fidelibus
Novo epithalamio Yeraciter praevidisti,
Praecinuisti filio. Humiliter praedixisti.
7. Gaude, quae sponsa concinis 12. Ergo iuxta verbum tuum
Cantum, cuius non est finis, Beatam in pcrpetuum
Tuum epithalamium Te omnis generatio
Tibi soli sit proprium. Dicat cum desiderio:
Ad Magnificat.
1. Gaude, prccor, gaude, quia non est par tibi laude
Solaque post Cliristum miseris scmper misereris.
2. Gaude, dilecta, [Deum] quae dilectum genuisti,
Caelitus adflata caeleste melos cecinisti.
— 137 —
3. Laus tua Magnificat humili praecellit araore,
Nullus eam dicat, qui non sit purus in ore.
4. Laus decantanda mentis iubilante meduUa,

Semper laudanda, cui laus non sufiicit uUa.
5. Lingua novi cordis, nullius conscia sordis,
Debet eam canere, pro voto semper habere.
6. Qui cor habet sursum nee quavis parte deorsum,
Seit decantare,quia seit speculando vacare.
7. Huic soli posse datur hanc laudem modulari,

Cui datur et nosse, quam dulce sit speculari.
8. Qui te diligere, tibi vult ex corde placere,

Magnifieat memoret, amet, admiretur, honoret.
9. virgo celebris, mater clarissima Christi,

Quae mundi tenebris lucem de luce dedisti,
10. Vive, decorare, flore, fulge, vale, cane, plaude,

Vinco, coronare, regna, rege, praecipe, gaude.
11. Ride, laetare, praecelle, vale, dominare,

Sit tibi reginae caeli sedes sine fine.
12. Lux maiestatis, totius honor bonitatis,

Summae potestatis, flos summae nobilitatis,
13. Nunc mihi forma tui splendorque tuae speciei
Sit prius esuries, postea sit saties.
14. Speque supernorum homo sim desideriorum,

Ut, quod amo, videam, perpetuo teneam.
Ad Completorium.
1. Gaude, virgo perpetua, 4. Gaude, sponsa, quae floribus
Nostrae quietis ianua, Digne fulciris omnibus,
Te angeli glorificent Per quam florent omnia,
Et omnes sancti praedicent. Quae innixa sponso Deo
Cantas: amore langueo;
2. Te humiles, te virgines,
Te laudent omnes homines, üna super milia,
Fulci cor nostrum floribus
Te benedicant aethera,
Suavitatem spirantibus,
Te sol, luna et sidera.
Ut dilecto redolant
3. Te aer, tellus, maria, Et ad quietem placeant.
Fontes, nix, ros et pluvia,
Te piscis, aves, pecora, 5. Salomonis ferculum,
Te dies, aetas, tempora, Amor, amplexus, osculum,
Te herbae, rosae, lilia, Lectus vallatus liliis
Te omnis flos et germina. Lampadibusque aureis.
— 138 —
Da nobis lectum nobilem, 9. Gaude, puella regia,
Id est amorem humilem, Pudoris primiceria,
In quo dilecti suavibus Tu in die vigilasti,
Astringamur amplexibus. Quia noctem ignorasti.
6. Pax nostra indeficiens
Et custos nunquam dormiens, 10. Tu in prima vigilia,
Quae habes Septem oculos, Id est tua infantia,

Quibus custodis parvulos, Vigilare didicisti,
Nos in virtute modica Ut discamus vigilare,
Custodi et pacifica, Christum et te exspectnre,
Quae nos Deo humiliet, Vigilando docuisti.
Humiliando societ.
11. beata virgo, veni,
7. Gaude, virtutum omnium
Vigilantes nos inveni,
Suave reclinatorium,
Vel secunda vel tertia
Gaude, quae dulci sopore
Saltem noctis vigilia.
Requiescis in amore.
8. Gaude quae, supercilia 12. Gaude, quae nocti hominum
Habes semper stillantia, Lumen dedisti luminum,
Cuius resplendent palpcbrae, Fac nos novo sidere
Quas nullae claudunt tenebrae ;
In hac nocte diescere;
Fac nos in hoc exsilio Sit thorus noster castitas,
In castitatis gremio Sit requies humilitas,
Ilumiliter quiescere, Ut tua sub custodia
Somnum amoris capere. Dormiamus in gratia.
13. Mentem da paci habilem,
Da somnum Deo vigilem,
Sit nobis dulce somnium
Memoria caelestium,
Ut sponsum puro oculo
Videamus in speculo.
Conclusio.
1. caeli viola, solio dignissima sola,
Te decet imperium, sola, tenere solum.
2. laus iustorum, maiestas summa polorum,
Sit tibi laus soli, palma, Corona poli.
3. pater, o Domine, sine principio, sine finc,
Tu es rex regum, qui das moderamina legum
Iure tuae legis cuncta creata regis.
4. Sola tui socia sit honoris virgo Maria,
Et tecum sedeat, iudicet et iubeat,
5. Si non formavit, tamen omne, quod est, roparavit,

Et sie cuncta suo subdidit impcrio.
6. Ergo, sancte pater, sit semper regia mator
Tecum rcgina, cum Domino domina.
— 139 —
Cod. Prägen.
saec. 15. B. —
VI
Orat. ms.
G 16 c.
Domus Novae
saec. 14. A. —
Liicis anni
Cod. Raigraden.
1477.
%
I t« 3.
Cod. Ultraiectin.
Scriptt. Eccl. 375. C. — Orat. ms. Carthus. Erfordien. saec. 15. (Privat-
besitz.) D.
Ad Mat. 1, 1 Salve C — 1, 5 Dei in mundo A. — 1 , 6 Ut inter
D. - 2, 1 Salve C. — 2, 3 sqq. in C:
Flos amoris, flos honoris,
Flos superni gaudii,
Flos aeterni palatii.
3,3 aurora nos irrora B. —

3, 5 Ut mens nostra AB. 4, 1 Gaude —
virgo decus D. —
4, 5 et amore B. 4, 6 et honore B. — 4, 7 Omni —
digna B. —
4, 8 Et omni AB. Str. 4 fehlt C. — 5, 1—4 fehlen C. — —
5, 2 Laudesque tuas promere D. 5, 4 potest B. — 5, 8 Sit nobis semper —
A. — Str. 6 fehlt C. —
6, 6 te signat B. —
6, 7 Tema te D, Tertia te B.
—
6, 9 Agnam te quinta B. —
8, 1 Vale C. 8, 4 Novitatumque C. — 8, 5 —
mens desiderinm est desideriorum D. 8, 6 Est C. —
9,1 Vale C. — —
9, 3 Est singulare A. —
9, 4 Miraculorumque A; Signaculorum speculum
B. — 10, 1 Vale C. —
10, 2 mala punica D; In aure resonantia B. —
10, 3 Et fehlt A. —
11, 1 Vale C. —
11, 3 chorus ecclesiae B. 12, 1 —
Vale C. —
12, 8 Accedat nostra A; Vestra accendatur 1). 13, 5 O pia —
B. — 13, 7 Nos fehlt D. —
U, 1 O filii filia A, tui filia C, O filii tiü nata
D. — 14, 2 Tu fehlt B, Amore tui semper C. 14, 3 sq. umgestellt C. — —
14, 3 Tu dilectum C, Dilectum tu B. 14, 4 Cum orandi B. — 15, 5 in- —
sistendum D. —
15, 6 Tuis benignis D. —
16, 1 amor nos reficiat C. —
16, 7 Et nostra D. —
16, 9 cum tripudio B. 16, 12 Sit suprema B. — —
17, 2 nostra iucunditas A. —
17, 3 Gaude, ros gratiae A; Gaude, rosa
gratiae B. Nach dieser Zeile schaltet A ein:
Gaude, mater misericordiae,

Gaude, solamen nostrae miseriae.
17, 4 Gaude, flos gloriae A; Gaude, flos laetitiae B. 17, 6 Omni formi —
praefulgida D. — 17, 7 Ut sol fulgens A; fulges B; sedes in solio C. —
17, 8 Sedens AD; Fulges C; Gaudens in tuo filio B; 18, 2 Praecinxit —
zona C — 18, 3 Nequaquam ab D. —
18, 7 dextrocelio C; Dextrochirio
aureo D. —
19, 3 Dextra Dei potentiae B. 19, 6 laetitiae C. —20, 4 —
Tibi vera sit C. — 20, 4 sqq. lauten in B:
Tibi soli sit sanctitas,

Primatus caeli curiae.
Tibi soli sit dignitas,
Laus honorificentiae.
21, 2 Et da AC, Da nostroque B; nach dieser Zeile schiebt ein: O regina D

gloriae. —
21, 4 Da ex B; ex fehlt C. —
21, 5 Tibi, nobis et proximo B. —
21, 6 Tota mente succumbere B. —
22, 3 In caritate B. 23, 1 quae fehlt —
BD. ~ 23, 1 Vale C. —
23, 2 sq. umgestellt D. 23, 2 es fehlt B, Gaude —
columba columbarum D. —
23, 4 Cuius volatus Caritas D. 24, 4 fehlt —
D. - 26, 2 pupillorum B. —
26, 1 Salve C. 27, 1 Salve C. 27, 2 — —
Dulcis spes et B; vita victoria A. —
27, 5 Da nobis in terra B. 28, 1 —
Gaude sublimis D. —
28, 5 nostrum ad D; ad nostri A. 28, 6 tui uteri —
filium A. —
29, 1 balsamus es D; balsamus nardiosa B. 29, 2 Dans spira- —
men D salutis B. —
29, 3 es fehlt B. —
29, 4 Vinum ferens virtutis B. —
;
29, 5 nectare B. —
29, 8 Unguentoque B. —
Ad Landes. 1,1 Vale C; regia B. 2 prolis B. — 3 quem — 1, 1,
D. — 1,4 cum sol de sole B; Et sol de Stella splenduit C. — Vale 2, 1
C. — 2 congaudens D. —
2, 6 confirmatio B. — Vale C; lux nostrae
3, 4, 1
BD. — 4, 2 Perduc stellam C; Et Stella sanctae spei B. — 4, 3 Duc ad
BC. — 5 Duc BC, in speciem C. —
4, 2 nach dieser Zeile schiebt B ein:
5,
— 140 -
Quae luces super omnia
Ut Stella matutina.
5, 8 splendeat B; Splendescat tuo C. 6, 1 O virtutum B. 6, 3 melus — —

D. —
6, 5 nos melos D. 6, 6 nos lumen D. —
6, 7 tua dulcis D. — —
7, 1 sqq. lauten in D:
Gaude, sponsa, quae amoris
Nexu tui conditoris
Diligeris prae oranibus.
7, 4 amoris D. —
7, 5 Rependis, te amantem amas unice A; Amantem amas
versa vice B; Adamantem nos unice C. 8, 1 Gaude sponsa, quae amasti —
D. —
8, 4 Te plus iustum D. 8, 5 Et dignum te plus B; Te dignii'u —
semper D. —
9, 1 Virgo gaude C; Gaude laeta plus D. 9, 2 Et dilecti tui —
A. Dilecti Lai D. 9, 3 gloria D. —9, 5 fehlt C. 10, 4 Offeramus B; — —
^'n C folgt hier noch:
Laetifica nos, gaudii

Mater, in gaudio
Et fac filios gaudii
In tuo filio.
Ad Primam. 4 B. — 3, 2 utero B; Decus sacrati uteri
1, refloruit
C. — 4, 2 Gaude — 5,1 mater ecclesiae C. — 4 mane laetum
fehlt 1). 5,
D. — 8 Fruamur
5, laetitiae B. — et Vale C; Gaude forma sacri Dei 7, 1
B. — 3 Vale C; Per quam mundus totus B; Per quam mundus gaudens
7,
D. — 4 veram pacem A. —
7, Hier schiebt B ein: Lucens sine
8, 1 — fallacia.
8 4 Lucens nobis per saecula ß. — 3 A mane sine B. — 2 Hier
9, 10,
schiebt D ein: Da rectam prudentiam. —
,
5 Da spem modestiam B; 10, et

munditiam C. — 6 hier fügt D an: Da nati
10, gratiam. — 3 sep- tui 11,
tuplum C. — 11, 4 — 8 fehlen O. — 11, 5 lube ut nos virtus virtutum A;
Iul)e nos humilitatis B. — 11, 6 Humilitas impleat A; Vis virtutum B. —
11, 7 Per quam sanctae caritatis B. — 8 Ardens lux refulgeat B. — 11,
12, 1—4 fehlen C. — 12, 5 Da suavis aure C. — 12, 6 Perflari sibilo
mentis C. — 7 quam D.12, - O B. — - 2 reviviscant D. —
13, 1 fehlt 13,
13, 3 Est ac aestatis B. — 4 reuovantur B. — 13, 5 nos semper renovari 13,
C. — 2 trinaque B.
14,
Ad Tertiam. Salve C. — 1, 3 videbimus C. —
1 4 Christum
1, 1,
et AD. — 1,5 Quam A. — 1,6 Quam A. —
te Vale C. — 4 2, 1 2, et
gratia AB. — 3, Vale C; Gaude virgo, quae B. — 3, 3 Es iuncta
1
B. — 3, 4 Gaude C. — 4, Salve C; fructifera C. — 1 Gaude virgo 5, 1
gloriosa in D. — 2 umgestellt C. —
5, sq. 2 In qua vere nihil caret A, 5,
vere nuUus caret C; Quae delictum Adae caret B. — 3 fehlen B. — 5, sq.
5, 11 Da ut amore B. — 12 Pacti peccati) simus alieni B. —
5, 13
(1: 5,
Perfruamur A, Ut proferamus B. — 5, 14 Magna B. — 6,2 Deo dignus
B. — 6, 5 Gaude beata viscera C. — 8 B. — 9 et A. —5, fehlt 5, fehlt
5, 10 Genae, dentes, lingua C. — 5, 14 et color A. — 15 atque verba 5,
B. — 5, 16 Et verba tua C; Et omnia tua opera B. — virgo mater 7, 1
D. — 7, 2 Quam B. — 7, 3 de te nasci D. — ^
4 Dominum, quem Dens 7,
de se A; Deum verum, quem de se D. — 7 simus per C. — 8 7, te 7, fehlt
D. — Gaude, virgo AD Gaude nos nunc
8, 1 C. — 2 Gaude pulchritudo flos 8,
AD. — 8, 3 fehlen C. — 5 Et singularis gaudii C. —
;
sq. 8, 6 aeterni 8,
filii A. — 7 Christus, mons montium BC. —
8, 2 D. — 3 nach 9, fehlt 9,
dieser Zeile schiebt B ein: mater cum — 9, 4 cum decore B. — filio.
5 umgestellt A. —
sq. 5 Tibi decor cum rubore B; cum honore C. —
Et honor cum tripudio. —
9, 9,
6 cum gloria gaudio D; B fügt noch
et bei:
q'iod B; amor Dei A. —
9,
10, 2 Amor in B; te C. — H, instituit 1 1^«%
11, 2 Et A; sanet
fehlt B. — 3 fohlen C. — 5 Superat,
11, sq. 11, suftcrt,
sustinct A; sperat
Sutfert, B. — 6 et C. — Dulcem vocem
11, et fehlt 12, 1
A, Dulcis vox B, Dulci vocrm CD, symhoniae AB. — 3 Det hymnus 12, et
gloria A; Hymnoque detur hodie B; Sit hymnus, laus et gloria C. —
— 141 —
Ad Sextam. 1, 1 Vale C. — 2, 1 Vale C. — 2, 1 sq. fehlen ABC;
2, 3 sqq. stehen nach Str. 'S. B. — 2, quam
8 Gaude g-ktriiicat B. —
— —
,
2, 4 Spiritus balsamitat B. 2, 5 Caniem suam cim B. 3, 1 Vale C;

cor fehlt C; cor cuius B. —
3, 4 caelitus C. 3, 5 hier schiebt ein: — D
Gaude, benignissima. — 3,5
sqq. fehlen 4, 1 Vale C, mater quae C —
balsamum B. — 4, 3 perflante B. 4, 5 rige cor D. —4, 6 partum A, O —
Îrgineo B. — 4, 7 nobis fehlt D. 4, 8 Etfudit pleua B. —5, 5 et pio —
A; pios C; dulci melle B. —
6 Nostris iufimde vasculis B. 5,5, 7 nos —
fehlt D; sine feile pios A. 5, 7 sq. fehlen B. —
5, 8 Fac castos sine C. — —
6, 1 Vale C. —
7, 1 Vale C. 7, 2 cum fehlt A. —
7, 5 sq. specie dilec- —
tura pascis A. —
7, 8 Invitatur ecclesia D. — 8, 1 Vale C. 8, 2 Vero —
datur CD. —
8, 4 seit Deum diligere A; Nisi dum seit B. 8, 5 sqq. —
lauten in B:
Tu robur firmamenti,
Tu vallis es fiamenti,
In qua crevit nobis granum.
8, 8 fit cor D. — 8, 9 Frumenti talis B.
fit fortior fehlt D. — 9, 1 —
9, 5 Da viitutis A. — 9, cum
fehlen C.
7 10, 4 Tu
fehlt C. — 10, 1—4 —
fer nos praecipuum B. —
10, o sobrias fehlt D. 10, 6 Sponsae et sponsi —
D. —
lO, 7 dilecti patria D. 11, 2 Xucem vivara B. —
11, 4 Manna —
verum B. —
11, 6 reple B. —
11, 8 Delectemur BD, pinguedine B. 13, 1 —
fÛus B.
AdNonam. 1,1 Salve C. 2, 1 Salve C. —
2, 2 Virgo tota B. — —
3, 1 Salve C. —
3 steht hinter Str. 5 B.
Str. 3, 4 sq. fehlen C. — —
3, 5 Quando Chilstum etc. AD. 5, 6 hier fügt D noch bei: —
Quem amare est pietas,
Quem videre satietas.
4, 1 Salve C. —
4, 5 sqq. stehen vor Str. 6. B. 5, 1 Salve C. 5, 2 Habes — —
in tua B In tua tenes C.
: 5, 3 Maria quoque nomine B. — 5, 4 luces —
omni B. —
6, 3 Atfectuque C. 7, 1 Salve C. —
7, 3 Per hanc C tran- —
siit D. —
7, 7 forma deifica C. —
7, 8 Virtus quoque mirifica C; hierauf
;
schiebt C ein: O virgo, mater gratiae. 8, 4 occasum BC. 9, 1 mundi — —

fehlt C. —
9, 2 fehlt D. —
9, 3 Quo sine A; fecit Dominus D. 9, 4 —
Hoc tecum fecit Dens B. —
9, 6 Ut voceris quodam iure C. 9, 7 Norai- —
naris A; Finis omnis creaturae C. 9, 11 Et ope tui favore A. 10, 1— —
fehlt C. —
10, 2 Exstat laus B. 10, 3 Vox et C. —
10. 5 aure leni A, —
aure lene D, aure lenis C. 11, 1 dilectomm C. —
11, 2 genitorum C. — —
12, 1 Vale C. —
12, 6 Hier fügt B bei:
Quae meis in pectoribus
Omnibus temporibus. Sit
13, 2 fulgens in B. —
13, 4 Hier fügt B hinzu:
Opus magnae clementiae,
Adesto nobis comminus,
13, 5 Imbre vivo B; imbre fecundata vive nimis A; albae nivis B. 13, 6 —
Serena cordis oculum B. 13, 7 aquis mundati B. —
14, 2 Sit iucimdatio —
A lucunda sit B.
;
—
Ad Vesperas. 1, 1 Vale C. — 1, 5 ancilla A; in ancilla B. — 1, 6
vocari C. — 1,7 decet C. — 1, H ora fehlt C. — 1, 14 Ad regna ducat
A; Ad vitae ducat prospera B. 2, 1 Vale C. 3, 1 Vale C. — — — 3, 2
Fortem mortis unicum B. 4, 1 Vale C quae Dei B. — 4, 3 Dulce dedisti —
poculum B. —
4, 4 Et caritatis B. 5, 1 Vale C: mimdis quae A. — ;
—
5, 4 adlusisti AC. —
Nach dieser Strophe schaltet B ein:
Gaude, quae cmn sponso vivis,
Uti sola Phoenix avis,
Sponso Carmen concinis
Novum, cuius uou est finis.
— 142 -
6, 1 Vale C; diese Str. steht in B hinter Str. 9. — 6, 3 In novo B. —
6, 4 Tuo praecinuisti A. 7, 3 sq. lauten in B:—
Pulchrum epithalamium,
Tibi soli proprium.
8, 2 pronis et exaudis B; hierauf schiebt B noch ein:
Voces invocantium,
Te digne laudantium.
9, 2 Laudi vestrae C. — 10, 1 Salve C. — 10, 2 Potes et debes C. -
10, 5 Ego dilecto propero B Ego cum dilecto filio A. 10, 8 intus — B. —
—
;
10, 12 Naturae et Dei hominis B; Dei mater et C. 10, 14 Detur beata

portio B. —
11, 2 Dulci et mellifiuo A; Multum quam mellifluo B; Vere
plus quam C. —
11,3 pia raente A. 11, 10 Et humiliter D. 12, 1 — —
Virgo iuxta C. —
12,4 Hier schiebt noch ein: Quae iustis gloriam Keis- D
que donas veniam: dann folgt in das Magnificat. D
Ad Magnificat. 1, 1 sq. fehlen AB. — 2, 1 Deum fehlt ABD. —
3, honore BC.
1 4, 1 mente D. — 4, 2 cum laus A, cuius laus D. — —
5, 1 Ergo novi D. —
5, 2 Detur eam D; in voce semper B. 6, 1 Qui —
habet cor A. —
6,2 qui seit D. 7,1 Huic nosse datur hanc laudem —
sie modulari B. —
7, 2 Cui dulce datur hie solum haec speculari B; quam
dulce sit haec speculari A. 8, 1 vult tibi A. —
8, 2 Magnificet A amet, —
—
;
niemoretur, miretur B. —
10, 2 coronare, rege, duce, praecipe D. 11, 2
reginae sedes regni sine A. —
12, 2 Summae bonitatis, flos intimae B. —
13, 1 forma tua A. —
14, 1 supernorum ut sim vir desideriorum A. —
14, 2 Et quod A; amor cupiat perpetuo D. Die letzten zwei Zeilen lauten
in B:
Virgo, flos florum, duc nos ad regna polorum,
Ut, quam diligimus, te perpetuo videamus.
Ad Com pl et. 1,3 — 1,4 praedicant C. — 3, et

glorificant C. 1
maria C. — 3, 6 — 3
flos D nach 3 schiebt B noch
et omnia AD. 4, fehlt ; 4,
ein: In terra arentia. — 4 enixa D; Tu innixa C. —
4, 4 Et lampadibus 5,
C5 variis B. — 5, 4 — 8 fehlen B. — 6, 5 Nos virtute deifica B, magnifica
C. — 6, 6 sq. lauten in C:
Ut ducas nos ad patriam

Per humilitatis viam.
7, 1 Vale C. —
7, 3 sq. stehen hinter 8, 4 ABC. — 8, 2 semper splendidia
D. —
9, 3 In die tu B. 10, 4 sq. fehlen D. — — 11,3 In secunda vel
tertia C. —
H, 4 Saltem quarta vigilia B. Nach — Str. 11 schiebt D ein:
Exaudi nos, piarum piisima,

Spes peccatorum, virgo Maria.
12, 1 nocte B. — 12, 1—13, 3 fehlen C. 12, 4 In noctibus B. —
12, 5 —
thronus D. 13, — 1 da paciabilem A; Da menti precem habilem B; Mentem
da placabilem D. — 13, 2 nobis vigilem B. —
Conclu sio fehlt C. — 5, 1 sq. fehlen B. — Nach 6, 2 fügt D noch bei:
Nosque post (huius) vitae terminum

Ad verum trahat gaudium.
Dieser ganze Cursus steht in sehr abweichender Form nach einer Mainzer
Handsc.lirift bei Mone II, 180 Er findet sich auch in der Londoner
ff".
llandsclirift Arundcl 374. saec. '^/14, in einem Grat. ms. S. Wiperti saec. 15.
Cod. Quedlinburgen. 75, teilweise als hymnus in Nativitae BMV. in Orat.
ras. Cartliusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116.
— 143 —
59. De Omnibus Sanctis.
1. Sancta Dei genitrix, 5. Per palmam martyrii
flos virginitatis, Deo dedicati,
Föns misericordiae, Martyres egregii,
mater pietatis, cruore mundati,
Supra sanctos residens Et confessionibus
regno claritatis, Deo coniugati
Pro nobis cum ceteris Confessores, monachi,
exora beatis. eremitae grati.
2. Angeloram ordines, 6. Sanctissimae virgines
Deum qui laudare atque coniugatae,
Non cessatis iugiter Viduae et martyres
atque adorare, Deo dedicatae,
Sanctus, sanctus canere, Omnes sancti sanctacque,
nostros gubernare Pro nobis orate,
Actus hie inferius Deum vestris precibus
nolite cessare. Dobisque placate.
3. Patriarchae mystico 7. Ut per vos sit gratia
ritu immolantes, sua nobis data,
Vita, Corde, cantico Deleautur vitia,
Deum houorantes, muudentur peccata,
Prophetae prophetico Vitentur pericula,
spiritu affantes, omnia sint grata,
Apostoli publico Nobis detur gratia
souo praedicantes. in sede beata.
Ad Sex tarn. Conclusio.

4. Evangelistae Dei 8. Has horas sie recolo
facta cognoscentes, cum devotione,
Verbis evangelicis Vobis, sancti sanctaeque,
eadem scribentes, pia ratione,
Sauctique discipuli Pro me ut assidua
Christum consequentes, intercessione
Ab Herode mortui Rogetis abs aliqua
saiicti innocentes. intermissione.
Orat. ms. S. Felicis Gerundeu. s. n. ^*/i5. A. —

Orat. ms. Capit. Tole-
tani 34 —
71. saec. 15. B. —
Orat. ms. luliani Ketîn saec. 15. Cod. Parisin.
757. C. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Vatican. 3768. D. Orat. ms. saec. —
^"/i6. Cod. Bruxelleu. 10389. E. —
1,2 mater pietatis A. —
1,4 rivus pietatis A. —
1, 5 Lilium mun-
diti .6 A. —
1,6 rosa puritatis A. —
1, 7 Nardus indulgentiae A. 1, 8 —
Rubens pietatis A. —
2, 2 Deum collaudare A. —
2, 3 Sive benedicere A. —
— 144 —
2, 5 Spiritus sanctus canere A. —
2, 6 nosque gubernare A. 2, 7 Volun- —
täte propria A. —
3, 6 spiritu prophetaiites B. —
4, 1 Domiui C. 4, 4 —
ea deseribentes A. —
4, 6 insequentes A. —
4, 8 sunt et innocentes C —
5, 1 sq. und 5, 3 sq. umgestellt A. —
5, 2 Deo decorati A. 5, 5 sq. und —
5, 6 sq umgestellt lauten in A :
Pontifices,monachi, eremitae grati,

Confitentes Dominum quique coniugati.
6, 2 Deo coniugatae C. —
6, 4 Deo consecratae A, Domino dedicatae C. —
6, 8 erga nos placate AB. 7 —
1 Ut ipsis gratia A.
, 7, 2 nobis sit —
collata A. —
8, 5 Ut pro me assidua A. —
8, 7 Christum cuneti rogate
A. — 8, 8 pro remissione A.
60. De Omnibus Sanctis.
Ad Matutinum.
1. Cives supernae curiae, 3. Certamus hie in pelago
Aniicti stolis gloriae, Huius saecli luctitiuo,
Ab intra pleni lumine, Ad portum nos reducite
Ab extra pulchritudine, Pacis aeternae patriae.
2. Quam mentis in excessibus 4. Ut vivi fontis gratiae

Fruimini caelestibus, Inebrieinur flumine
Tenentcs sceptra regia, Et laudes permagnificas
Securi nunc de gloria! Reddamus Deo debitas.
Ad Laudes.
1. sponsa celeberrima, 3. Nunc, puella florida,
Maria divinissima, Tua assint praesidia
Verbigena dignissima Et mortis in articulo
Et virginum tenerrima, ^ Nos recommenda filio,
2. Maiestatis sceptrigera, 4. Ut sua nos ex gratia,
Caeli et terrae domina, Quae est perpessus vulncra,
Te laudet vox prophctica Coniungat in caelestibus
Et mansio ierarchica. Regni polorum civibus.
Ad Primam.
1. Beata plebs angclica, 3. En, nos hostili acic
pbalanx liliatica, Vallati sumus undique,
Vivcntis Dei numina Sed vos regalcs satrapac
Et gratiosa lumina, Assistite iuvamine.
2. Quam mira clariludinc 4. Arcetc et disperdite.

Et statu innocentiae Compcllite recedere,
Praclati cstis caeteris Ut mereamur gloriam
Post virgineni in aethcris! Nancisci post victoriam.
- 145 —
Ad Tertiam,
1. viri apostolici, 3. Rogate nobis veniam
Perfecti et catholici, Et septiforniem gratiam,
In tide illustrissimi Per vias rectas ducite
Et signis potentissimi, Ad statum innocentiae.
2. clari cancellarii 4. Praesta, beata trinitas,
Simulque secretarii, Essentialis unitas,
In regis aula principes Et finem bonum consequi
Et saecli iusti iudices. Et tuis donis perfrui.
Ad Sextam.
1. martyres sanctissimi, 3. En, suraus hie expositi
Virtute invictissimi, Periclis mille saeculi,
Amore ferventissimi, Sed vestrum est impendere
Triumpho praeclarissimi. Munimen omni tempore,
2. Vos angelis spectabiles, 4. Ne carnis, raundi, daemonis
Toti mundo mirabiles, Consentiamus vitiis,
Ecclesiae proficui Sed in amoris vinculo
Per lurainare fidei. Adhaereamus Domino.
A d Nonam.
1. Regale sacerdotium, 3. Pulsamus vos gemitibus
Boni pastores ovium, Et preces nostras fundimus,
praesules mitissimi Auferte cuncta Schismata
Doctores et egregii, Et haeresum velamina,
2. Ac vos sacrati monachi 4. Ut vinea ecclesiae
Et confcssores ceteri, Virescat pulchro germine,
Yirtutum exemplaria Per quod creator umnium
Et mundi lurainaria, Laudetur in perpetuum.
Ad V esperas.
1. Omnes prudentes virgines 3. rutilantes rosulae
Atque soUerter vigiles, Et Engadinae vineae,
principissae caelicae, Per florum vos spiramina
Redimitae mirifice, Sanate cordis intima,
2. Gemmae raicantes undique, 4. Ut expiatis vitiis
Coronae regis insitae, Insertisque virtutibus
Coruscae pulchritudine, Uua vobiscum Dominum
Praecelsae sanctitudine, Laudemus in perpetuum.
Ad Completorium.
1. Sol, luna atque sidera, 2. Qui sanctos de miseria
Mundus, maria,
tellus et Transvexit ad aetherea,
Quaeque creata omnia, Seipsum dans in praemium
Deum laudant per saecula. Et dulce refrigerium.
— 146
3. Per hos sit quies temporum, 4. Deo, qui unus numine,

Pacis redundet commoduni, Et regiiat trinus nomine,
Tollantur cuncta noxia, Sit summa reverentia,
Succedant vitae gaudia. Laus, honor, excellentia.
Orat. ms. Teguriimm saec. 15. Clm. Monacen. 20123.
61. De sancta Barbara.
A d Matutinum. Ad Nonam.
1. Matutino tempore 5. Hora nona latera
Barbara beata Furcis perforantur,
In obscuro carcere Membra sua tenera
Fuit illustrata, Lampade cremantur,
Et cum caeli lumine Os et Caput in ea
Exstat visitata Male malleantur,
Et a rege gloriae Cum obtusa framea
Fuit desponsata. Mammae amputantur.
A d Primam. Ad Vesperas.
2. Hora prima praesidem 6. Haec flagellis caeditur
Saevus rex adfatur, Vesperarum hora,
üt ad primum lapidem Per plateas trahitur
Barbara trahatur, Nuda, sine mora
Si verbo et opere Stola Dei tegitur,
Christus non negatur, Sane fit dulcora,
Natam vult occidere A patre occiditur
Rex, quod praeparatur. Barbara decora.
Ad Tertia m. Ad Completoriura.
3. Virgo ad praetorium 7. Hora completorii
Hora tertiarum A putre decollata
Ducta, testiraonium Filia Dioscori
Praeses fert amarum Fuit tumulata
Contra lesse lilium, Et per manus angeli
Sponso caeli carum, Deo praesentata,
Dicens esse omnium Anima Dioscori
Hanc dignam poenarum igne devorata.
4. Hora sexta corpore 8. Has horas canonicas,
Virgo est nudata, Barbara regina,
Rubra suo sanguinc Fero tibi dcbitas,
Nervis fiagellata, Ut a repentina
Cilicino tegmine Plaga me custodias
Dire confricata, Atque a rapina
A Christo in carcere Dacmonis mc protcgas
Plagis est sanata. Et caelum propina.
— 147 —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Darmstadien. 1960. A. Orat. ms. saec. 15. —
Cod. Darmstadien. 1969. B. —
Offic. B. M. V. imp per Dulcibellum 1503.
—
.
C. —
Offic. B. M. V. sec. usum Komanum imp. Parisiis (Kerver) 1519. D.
Horae divae virginis Mariae sec. verum usura Komanum. iuij). Parisiis (Kerver)
1502. — 1,5 Cum caelesti lumiue BCDE. — 1,6 Quae est
E. visitata
EBC; Quo est visitata D. — 8 Secum desponsata BCE. —
1, 2, 1 prima
facere CE. — 2 Praesidi rex fatur CE. —
2, 5 verbo et verbere 2, CE. —
2, 8 perpetratur CDE. — Die ganze zweite Strophe lautet in A:
Hora prima Barbara Christum attestatur,
Quare a genitore dire contrectatur,
Saevo tradens carceri sibique minatur.
Et tarnen a virgine Christus non negatur.
3, 4 Patri fert A. —
Dicens Dei filium A.
3, 5 3,6 Sibi fore carum —
A. — 3, 7 Diguam A.
pater omnium —
3, 8 Profert esse poenarum A. —
4, 1 virgo corpore est E. 4, 3 Rubro DE.— 4, 5 Cilicio BCE. — 5, 2 —
Ferris A. —
5, 3 sua sanata AB, sua sancta CE. 5, 5 caput tenera —
ACE. —
5, 6 Dire A. —
6, 1 flagellis duris BE. —
6, 3 truditur B, ducitur
C, caeditur E. —
6, 6 Haec virgo decora A. —
6, 7 Sana fit et corpore
A. —6, 8 Manet chiriora A. —
7, 5 Angelorum mauibus A. 7, 7 Dios- —
cori fehlt A. —
7, 8 Per hoc fit damuata A. 8, 5 sq. fehlen B. — Vgl. —
Morel Nr. 357.
62. De sancta Barbara.
A d Matutinum. Ad Sex tarn.

1. Veni, Creator spiritus, 5. ludicatur carcerari
Barbarae per merita Barbara lasso corpore,
Mentes iiostras divinitus Quam salvator consolari
Illuminando visita. Venit nocturno tempore.
Ad Nonam.
2. Sit laus, honor et gloria 6. Virgo retorta denuo
Uni trinoque Domino Orat pro se colentibus,
Pro Barbarae martyrio Ut gaudio perpetuo
Et nunc et sine terraino. Fruantur cum viventibus.
Ad Pri m a m. Ad V esperas.
3. Haec nitet pulchritudine 7. Martyr alma decoUatur
üt inter spinas lilium, A patre pleno crimine,
Sed magis sanctitudine Qui totalis devoratur
Stirpe nata gentilium. Emisso caeli fulmine.
4. Regna mundi, divitias 8. Barbara, tua prece
Alma principis filia Nobis confer auxilium,
Calcat spernendo nuptias Ne damnemur iugi nece
Patrisque sculptilia. Post hoc praesens exsilium.
Orat. ms. saec. 15 Cod. 7977. der k. k. Familien-Fidei-Kommifs-Biblio-
thek in Wien. —
Vor jeder Tageszeit wiederholt sich Str. 1 nach jeder ,
Höre Str. 2, woraus hervorgeht, dafs in der Matutin die wesentliche mitt-
lere Strophe fehlt.
10*
— 148 —
63. De sancto Benedicto.
Ad Matutinura. Ad Nonara.
1. Beiiedictus opifex 5. Hora nona exiens
hora matutina montes visitavit
Linqueus mundi gaudia Et claustra duodecim
quaesivit divina, in ipsis fundavit
Literarum studiis Et bis sex in quolibet
fultus ex doctrina, mouachos locavit
In corde munitus est Et Deo quam plurimos
Dei disciplina. servos praeparavit.
2. Hora prima femina, 6. Pater fugat daemones

quae nutrivit natum, hora vesperarum,
Quoddam capisterium Coepit aquas ducere
per lianc laceratum de fönte petrarum,
Adduxit ad puerum Falcastrum extrahitur
agens lamentatum, de fundo aquarum,
Statim prece parvuli Totum mundum cernere
fuit reformatum. splendore stellarura.
3. Hora tcrna iuvenis 7. Hora completorii
quaesivit desertum, monachos voeavit,
Tribus annis remanens Convocatis Omnibus
locum tenet artum, eis praedicavit,
Ab aspectu hominum Finitis sermonibus
se servans opertum, pater exspiravit,
In Dei servitio Magna luce lampadum
fecit se expertum. ad caeios migravit.
Ad Sextam. C n c 1 u s i 0.
4. Hora sexta factus est 8. Salve, sancta trinitas,

pater monachorum, mundi medicina,
Instruens etreprobans Maiestate unitas,
regimen ipsorum, in personis trina,
Dant venenum bibere Te rogo suppliciter,
pro cura laborum, Vera lux divina,
Sed ipse tam patiens Meam mentem dirigat
coetum liquit horum. tua disciplina.

149 —
9. Has horas recipias 10. Tu, qui laudes dixeris
tamquam salutamen has huius amore,
Huius ob memoriam, De quo versus facti sunt
quem tuum iuvamen in Dei honore,
Duxit ad caelestia, Propter Christum Dominum
cuius supplicamen te deprecor ore,
Me tuae clementiae Dicas Ave Maria
recommendet. Amen. pro compositore.
Collect ms. Limaelacense saee. 15. Cod. Palat. Vindobonen. 4076. A. —

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Lunaelacen.) 4117 anni 1518. B. 3, 3 imma- —
nens B. —4, 3 iraprobans B. —
4, 7 Ipse tarnen patiens B. Str. 9 —
und 10. fehlen A.
64. De sancto Francisco.
1. Francisce, contemplator 3. Francisce, stans in cruce
Jesu Christi, adamator Te vocavit sua luce
Crucis multiformiter, Dilecti cum oraculo :
Tu vidisti arma lucis, Vade, homo, et labora

Audivisti more ducis In hac domo sine mora,
Vocem deifoimiter: Meo habitaculo,
Tua erunt et tuorum, Ne ex toto destruatur,
Qui b'C gerunt vitiorum En, ruinam hie minatur
Bella rectiformiter ;
Carens sustentaculo ;
Pater, armis his me signa, Pater, praesta hie [fervorem],

Ut signatus mente digna Ne privatus per torporem
Vivam caeliformiter. Dei sim cenaculo.
Ad Prima m. Ad Sexta m.
2. Francisce, crucifixus 4. Francisce, crux de ore
Tuo cordi sie infixus Tuo fulsit cum splendore
Erat devotissime, Mundo salutifera,
Sic quodmundum non curasti, Quae protensa est in latum,
Temet ipsum abnegasti Quae et solvit mundi statum
Sequens hunc citissime, Noxa a mortifera;
Memor verbi, quod flevisti, Crux draconem effugabat,
Quod de cruce recepisti üt Silvestri reserabat
Oransque saepissime; Voce sub vocifera;
Pater, fletu mentem riga Pater, a me malum pelle,
Sicque tecum Christo liga, In me promptum apta velle
Sequar hunc verissime. Bona ad fructifera.
— 150 —
Ad Nonam. Manu, pede fers vexillum,
5. Francisce, crucis forma Latus tuum est sigillum
Te signavit mira norma, Regis cum ornatibus;
Frater ut pacificus Pater, Seraph in meum
cor
Yidet enses per transversum, Mitte, ut sie amem Deum
Ob quod eius cor est versum, Totis cum conatibus.
Factusque deificus
Facta mala mox elidit, Ad Completorium.
Fronte suo Tau vidit
Totus vir mirificus-
"^* ^ Francisce, crucem Christi
Pater, signa Tau frontem,

Moriturus dilexisti
Ut ad lesum, verum, fontem, Summa pro victona,

Curram sie magnificus.
Palmis tuis cancellatis
Vale dare caritatis
Ad Vesperas. Natis pro memoria
6. Francisce, crucem ceme, Voluisti, laeob more
Quae in monte te Alvernae Benedicens manu, ore
Signavit stigmatibus, Voce sub notoria;
haec concessit,
Cliristus Signa Pater, fove me Minorem,
Seraph quinque sed impressit Ut per cruc[is] hie amorem
Absque sophismatibus, Habeam in gloria.
Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg 2 A II. — 7, 12 Lies
Abeam oder Habitem?
65. De sancto Francisco.

Ad Matutinum.
1. Crucis arma fulgentia 2. Sit Christo laus et gloria,
Nocte Franciscus dormiens Qui cruce nos insigniens,
Vidit, dicentem audiens: Patri sancto oboediens
Haec tua erunt omnia. Offert nobis caelestia.
Ad Laude s.
3. Crucis ut ad supplicia 4. Sit erux nostra devotio,
Christum Franciscus positum Sit et nostrum solacium,
Vidit et audit monitum : Ad quam Franeisci Studium
Haec sequere vestigia. Ibat et imitatio.
Ad Primam.
5. Crucis vox hunc adloquitur 6. Laus illi, per quem regitur
Sibi dicens : te praepara, Sacra domus ecclesiae,
Vadc, Francise, repara Quae sanctorum prudentiae
Domum meam, quae labitur. Reparanda praecipitur.
Ad Tertia m.
7. Crucis verbum proponitur 8. Sit laus illi, qui creditur
Fratribus per Antonium, Hoc fccisse miraculum.
Et Franciscus ad ostium Quo Franeisci corpusculum
In modum crucis cernitur. Diversis locis ponitur.
— 151 —
Ad Sextam.
9. Crucis arbor eximia 10. Sit Christo lans et gloria,
Per OS Francisci surgere Qui nos facit devincere
Apparens facit fugere Daemones et contemnere
Draconem et daemonia. Mundum et eins vitia.
Ad Nonara.
11. Crucis maguum mysterium 12. Sit laus et praeconium,
Super Franciscum claruit, Qui ciTicis arraa praebuit,
Dum praecinctus apparuit Quibus Franciscum induit
Cruce duorum ensium. Ad versus adversarium.
Ad Vesperas.
13. Crucis apparet hostia 14. Qui Francisci cor attrahit,
Eusis in crucis manibus Augens ei charismata
Sex alis tecto variis Suaque donans Stigmata
Cum vultus elegantia. In eius caine protrahit.
Ad Completorium.
15. Crucis Signum Tau litera 16. Quem et nos Christi gratia,
Fronte Francisci scribitur, Dei servos in frontibus
Quae varia distinguitur Assignet et in sensibus
Mirandae lucis opera. Pro perenni custodia.
Orat. ms. Franciscanum saec. 15. Darmstadieu. 2772.
Cod. 1, 3 —
Vidi. -8, 1 ad fehlt. —
3, 3 et fehlt. 2 tu te praepera.
5, 7, 2 per —
fehlt. — 7, 3 hostium. —
8, 1 Uli fehlt; creditum. —
9, 2 surgens.
—
11, 4 Crucis. — 14, 3 fehlen zwei Silben; donans ergänzt. Nach Str. 14 —
folgt noch:
Salubris Christi passio
Nostris mersit [1.: insit] memoriis
Impressaque praecordiis
Dat lacrimis [sie] cum gaudüs.
15, 1 thau fehlt. — Nach 15, 4 folgt noch:
Decem dies de venia
Papa Johannes tribuit.
16, 4 pro fehlt. — Die ersten Strophenaller Hören sind mit einer Aus-
nahme dem hymnus „Crucis arma fulgentia" (More III, 304) entlehnt.
66. De sancta Gertrude.
1. Gertrudis, virgo nobilis 2. Puella pulchra facie
Regali ex progenie, A iuvene adamatur,
In lege a cunabulis A quo magnae divitiae
Meditans die ac nocte; Et honores praesentantur ;
Mater eius amabilis Non celebrantur nuptiae,

Eam imbucbat pie, Prout imaginabatur,
Documenta ut habilis Sed tamquam immunditiae
Commendabat memoriae. A virgine contemnuntur.
152 —
3. Super te ignis descendit 5. Praelaturae tu cessisti,
Divinus, quando orabas, Ut soli Deo vacares,

Et amore te accendit, Altum statum reliquisti,
Quo plus Deum diligebas; Ut te plus humiliares,
Mater te Domino dedit, Wolfetrudem praefecisti,
Cui corde serviebas, Ut hurailem exaltares,
Deus in te sie se fudit, Sic Christo te conformasti,
Quod bibliam tu sciebas. Unde sanetior appares.
Ad Sextam. Ad Vesperas.
4. Tu exemplar sanetitatis 6. Spiritu tu praescivisti
Fuisti religiosae, Finem tuum imminere
Nam ut ancilla subditis Et tunc tegi voluisti
Serviebas amorose, Cilicio et cinere,
Superbis et non prostratis Sic astantes docuisti
Se gerentes vitiose Recessum ab itinere,
Dabas stimulum salutis, Dum spiritum commendasti
Ut agerent virtuose. Manu Dei continere.
Ad Completorium.
7. Pro te Deus suscitavit
Homines vita privatos,
A carcere liberavit
Taetro dure captivatos,
Ignem a domo fugavit
Post tuum sanctum obitum,
Puellam illuminavit,
Et sie pro te fecit multum.
Orat ms. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977 der k. k, Familien-Fidei-
Kommifs-Bibliothek in Wien. —
1, 6 Tarn imbuebat. — 7, 3 Et a carcere.
67. De 8. lolianne ßaptista.
Ad Matutinum.
1. Dum medium silentium 3. Quanti gradus vel ponderis
Noctis tenerent omnia, Baptistae sit auctoritas,
Suum praemisit radium Commendando prae caeteris
Verus sol in ecclesia. Aperit prima veritas.
2. Hie est sidus praefulgidum, 4. Non est vestitus mollibus
Luccns nocturno tempore, Ncc similis arundini,
Mundumcjue sanans languidum Sed praecclsis virtutibus
Adhuc degens in corpore. Iure praelatus homini.
- 153 —
5. Praestet pater cum filio
Una cum sancto spiritu,

Ut lohannis oratio
Nos servet ab interitu.
Ad Laude s.
Aurora lucis rutilat 3. Ille, qui clausus iacuit
Pulsa noctis caligine, luterno matris gremio,
Dum mens devota iubilat Ut mater Cbristi sonuit,
In praecursoris nomine. Exsultavit cum gaudio.
Dum rex ille fortissimus 4. Sermone blando virginis
Matris in alvo positus Facto replevit tilius
lobanni stetit proximus, Matrem virtute numinis,

Ipsum replet divinitus. Quae propbetat quantocius.
5. Quaesumus, auctor omnium,
Ut lohannis suffragio
Concedas vitae praemium
In caelesti coUegio.
Ad Primam.
1. lam lucis orto sidere 3. Hinc pura cordis intima,
Baptistae laudis apices Yitae fulget praeclaritas,
Possimus digne solvere, Pro salutari victima
Precemur Deum supplices. Potus cibique parcitas.
2. Linguam paternam reserat, 4. Laus, bonor, virtus, gloria
Ut nomen eins personet, Trinitati sit unicae,
Qui prius mutus fuerat, Quae per eius suifragia
Ne lucis horror insonet. Nos Coronet salvifice. •
Ad Tertiam.
1. Nunc sancte nobis Spiritus, 2. Os, lingua, mens, sensus, vigor,
Unum patri cum filio, Concordet vitae sanctitas,
Da, lobannem meduUitus Corporis abscedat rigor,
Pia landet devotio. Flammescat igne Caritas.
Una Simplex essentia.
Sequi baptistae semitas,
Ut laetemur in patria.
Ad Sextam.
1. Rector potens, verax Dens, 2. Exstingue flammas litium,
Qui rerum vices imperas, Praebe quietem temporum,
Praecursorem laudat reus, Veram da pacem cordium,
Ut per bunc culpas auferas. Confer salutem corporum.
— 154 —
Una Simplex essentia,
Ad Nonam.-
1. Rerum, Deus, tenax vigor, 2. Largire darum vespere
In te manens immobilis, Per lohannis suffragia,
In nihil in me redigor, üt rupto carnis onere
Nisi in te sim stabilis. Perennis instet gloria.

Una Simplex essentia,
Ad Vesperas.
1. Vox Clara, ecce, intonat 3. E sursum agnus mittitur,
Verum lumen de lumine, Qui spiritu prophetico
Verbum bonum vox personat Praesignatus ostenditur.
A solis ortus cardine. Ex more doctus mystico.
2. Mens iam resurgat torpida, 4. Secundo ut cum fulseris

Quae sorde exstat saucia, Iudex cunctorum, cognitor,
Stella monstrante fulgida Praecursorem promiseris,
Beata nobis gaudia. Audi, benigne conditor.
5. Praesta, pater piissime,

Sequi lohannis opera,
Ut metamus plenissime
Aeterna Christi munera.
Ad Completorium.
1. Te terminum
lucis ante 2. Procul recedant somnia
Precamur mente sedula, Et noctium pliantasmata,
lesu, Corona virginum, Praecursoris memoria
Disrumpe natis vincula. Det nobis sacra dogmata.
3. Praesta, pater, cum filio
Una cum sancto spiritu,

Ut lohannis oratio
Nos servet ab interitu.
Orat. ms. sacc. 15. Neerlandicum. Cod. 7977 der k. k. Faniilien-Fidei-
Kommifs-Iiibliothek in Wien. A. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. IJruxellen.
10389. B. —
Ad Land. 2, 3 lohanni qnoque proximus A. 3, 1 latuit —
A. — 3, 2 Materno A. —
5, 4 In hoc praesenti colh'gio A. Ad Tert. —
1, 4 Ut pia A. —
Ad V§sp. 3, 4 docti B.
— 155 —
68. De s. lohanne Evangelista.
Ad Matutinum.
1. Inter flores paradisi 4. Ut saphirus beatorum
Floret candens lilium, Inter gemmas emicat,
In dulcore Dei visi Fugans virus vitiorum
Vernans ut convallium. Cor mundum laetificat.
2. De radice germinatur 5. caelestis flos odoris,

Regia pontificum, Nitens gemma gloriae,
Qua felice stirpe datur Intus niaestis, laesis foris
lesus, manna caelicum. Medicina gratiae.
3. Hie est gratus nepos Christi, 6. Sanctitatis medicamen

Plus dilectus ceteris, Tuis da supplicibus,
Non gravatus morte tristi Cum beatis consolamen
Qui couregnat superis. Praebens in caelestibus.
Ad Landes.
1. Dum solaris eclipsatur 4. Sic iocale pretiosum
Vera lux iustitiae, Fido datur militi,
Stellae maris sociatur Virginale generosum
Lucifer munditiae, Castrum Dei geniti.
2. Quia crucis in duello 5. Et condigno commendatur

Johannes cum virgine Virgo mater virgini,
Miles ducis ut in hello Dum in ligno morti datur,
Stabat et certamine. Vitam praebet homini.
3. Inde solis in eclipsi 6. Ergo tecum matre iuncta
Lucifer hie saucius Ora, nepos, filium,
Loco prolis datur ipsi Ut det secum sine cuncta
Maris stellae filius. Vitae nobis praemium.
A d Primam.
\. lam placenti cunctae genti 3. Illibatae, tibi gratae
Lucis orto sidere Carnis da munditiam,
Pro salutis et virtutis Nostri cordis labes sordis
Deprecemur munere. Pellens dona gratiam.
2. In hac die, Christe pie, 4. Haec dignare nobis dare
Nos ad bonum suscita Tota simul trinitas,
Virginalis et regalis Tribus bonis in personis
lohannis per raerita. Unaque divinitas.
Ad Tertia m.
1. Nunc infunde te iucunde 2. Intus pure nos adure,
Nobis. sancte Spiritus, Tu flamma caelestium,
Et afflictis pro delictis Pleuioris ob amoris
Clemens sis paraclitus. lohannis incendium.
— 156 —
3. Esto ductor et instructor 4. Haec dignare nobis dare,
In hoc mundi devio, Tota simul trinitas,
Ut per piam vitae viam Tribus bonis in personis

Pergamus cum gaudio. Unaque divinitas.
Ad Sextam.
1. Polens rector et protector, 3. Arma lucis hie caducis
Qui benigne temperas Tuis da supplicibus,
Vices rerum, solus verum Ut vivamus et reddamus
Sceptrum tenens imperas. Mala cum virtutibus.
2. Plaga mentis, non tormentis 4. Haec dignare nobis dare,
Martyris discipuli Tota simul trinitas,
Prece pura de pressura Tribus bonis in personis
Libera nos saeculi. Unaque divinitas.
Ad Nonam.
1. Rerum Dens, factor meus, 3. Mortis gravis et ignavis
In te motum nesciens, Morsum pelle criminis,
Motum tamen et spiramen Post praesentem da manentem
Vitae cunctis largiens. Vitam sine terminis.
2. Vita functi nee defuncti 4. Haec dignare nobis dare,
Necis cum supplicio, Tota simul trinitas,
Cunctis annis nos lohannis Tribus bonis in personis
Salves patricinio. Unaque divinitas.
Ad Vesperas.
1. Ave, maris stellae custos, 4. Nidum pouis in sublimi,
Digne summis laudibus, Alte volans aquila,
Qui praeclaris inter iustos Dum exponis nati primi
Emicas virtutibus. Ortum ante saecula.
2. Summi regis ut amicus 5. Visu mundo solis lumen
Agnoscis mysteria, Recto cernis radio,
Scriptor legis et pudicus Fulgens mundo verbi numen,
Virgo florens gratia. Christi cubans gremio.
3. In doctrina veritatis 6. Cuius prece, Deus unus,

Tu magister sapiens, Pater, verbum, spiritus,
Unum trina, trinitatis Victa nece vitae munus
Unum neuma sentiens. Nobis dona caelitus.
Ad Completorium.
1. Te benignum, laude dignum, 2. Ultimata cena data
lesum Christum Dominum Tuo fulti pectore
Invocamus et laudamus Prece dulci tu nos
fulci
Lucis ante terminum. Noctis omni tempore.
— 157 —
Inimicus ut antiquus Haec dignare nobis dare,
Nou illudat mentibus, Tota simul triuitas,
Cariiis more prae sopore Tribus bonis in persouis
Quietem petentibus. Unaque divinitas.
Orat. ras. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977 der k. k. Familien-Fidei-
Kommifs-Bibliothek in Wien. —
Ad Laud. 6, 3 euncta von cunctare, wie
pausa von pausare. —
Ad Vesp. 2, 2 Aguosci.
69. De sancta Katharina.
1. Virgo sancta Katharina 4. Reginam et Porphyrium.
lesum Christum desponsavit, Sua doctrina convertit,
Sed mediante regina, Postea ad martyrium
Quae Deum verum lactavit, Quemlibet eorum vertit,
Hora [virgo] matutina Maxentii Imperium
Haec iuvenis inchoavit, Haec adeo sie evertit,
Dum facta tota divina Quod florentes ut lilium
Creatorem adamavit. Dominus eos advertit.
2. Ista est,quae Maxentium 5. Inter rotas haec sistitur
Eloquenter exprobravit, Fultas multis uovaculis,
Errores malos gentium Sed illaesa eripitur
Sagaciter improbravit, Ex divinis miraculis,
Trinum unum, ens entium, Gens ßelial confunditur
Luculenter adprobavit, E caelo magnis iaculis,
Sic laqueos venautiura Virgo semper reperitur
Veraciter superavit. Eide constans, immobilis.
A d Tertiam. Ad Vesperas.
3. Martyr sancta denudatur 6. Ad mortem tunc condemnata
A gente regis perfida, Pro suis Deum oravit,
Corpus eius laceratur. Eique sunt euncta data
Deinde Christo fida A Deo, quae postulavit ;
In carcere mancipatur, His concessis decollata,

Ubi ab ave nitida Ex ea lac emanavit,
Dulcissime visitatur Et sie martyr Deo grata
Nunquam dilectrix fervida. Ad gloriam convolavit.
Ad Completorium.
7. Per sanctos angelos Dei
Corpus Katharinae sanctum
In altum montem Sinai
SoUemniter est portatum,
Unguentum sanctum olei
Est ab ipsa emanatum,
Ex quo Salus datur ei,
Qui se ad hoc facit aptura.
Psalt. ras. saec. 15. Cod. Bambergen. Ed Yll 16. 2, 5 unura essen-
tium. — 3, 8 Lies: Usque dilectrix? —
4, 6 sie vertit. — 5, 8 et iramobilis.
158
70. De saiicta Katharina.
Ad Matutinum.
1. Gaude virgo Katharina, 5. Gaude, gazas assignatas
Quae caelcstis es regina Nam pro Christo crogatas
Mundo data caelitus, Dedisti pauperibus,
Almi manus conditoris Vitae huius blandimenta
Te formavit vas honoris Calcas duciter praeventa
Libertate spiritus. Divinis muneribus.
2. Gaude, virgo generosa, G. Gaude, virgo, cum sis talis,
Sapiens et gratiosa, Angelis quod es aequalis
Costi regis unica, Castitatis lilio,
Radix sancta complantata, Chorum spernis principalem

Re et nomine ornata Legem servas virginalem
Velut arbor caelica. Nubens Dei filio.
3. Gaude, scholis deputata, 7. Gaude, sponsa delicata
Nimis felix et sensata, Sunmii regis, decorata
Annis puerilibus Multis cum virtutibus,
Docta arte liberali, Quibus vernas abundanter,
Redimita et morali Multos trahis incessanter
Cunctis prae similibus. His fecunda fructibus.
4. Gaude, mitis et formosa, 8. Eia, virgo laude digna,
Thesauris imperiosa, Prece pia nos consigna
Tutela pervigili Rectori credentium,
Servis tuis praefuisti, Ut nos mundet a peccatis,
Ut lucerna refulsisti Donet sortem cum beatis
Sexu victo fragili. In terra viventium.
Ad P rimam.
1. Gaude, cleracns Katharina, 4. Gaude, rerum creatorcm
Lege prudens in divina. Mundi esse salvatorem
Dum audisti sonitum, Perorasti clarius,
Ad templum tunc properasti, Deos plures abnegari,
Causam rite sciscitasti Sectas vanas exsecrari
Et erroris exitura. Firmasti lucidius.
2. Gaude, maestos aspexisti, 5. Gaude, regi praesentata
Quibus tunc condoluisti Promissa spernis oblata,
Mortis metu trepidis, Nimis torta asperis,
Miserorum consolatrix, Aris iussa inimolari,
Hos ut tidci zclatrix Solem negas venerari
Dictis firmas fcrvidis. Tanti expers sceleris.
3. Gaude, liuguam consignasti 6. Gaude, capta o sercna,
Signo crucis, quod amasti, Quasi pauper et egena
Procedens viriliter. Servaris iudicio,
Regem vanum incrcpando, Nee ad votum inclinaris
Ritus tales confutando Et a tide non mutaris
Restitisti fortiter. Parata supplicio.
— 159 —
7. Gaude, ad te sunt vocati 8. Eia, virgo coronata,
Magistri ac praesentati Esto nostra advocata,
Quinquaginta fortium, candoris lilium,
Cum liis sola pugnatura Ut a culpis praeservemur,
Praemunitis fronte dura Ne cum raalis condemnemur,
Nullum prodis vitiuni. Ora Dei filiura.
Ad Tertia m.
1. Gaude, pia Katharina, 5. Gaude, primo incepisti
Consolatio divina Praedicare noraen Christi
Te refecit dulciter, Et crucis mvsteria,
Ab angelo visitaris, Mox ab uno es derisa,
Cum splendore circumdaris Verba clamat non decisa
Laetabunda iugiter. Tumens pro victoria.
2. Gaude, tuum quod certamen 6. Gaude, verbis disputando,
Multis prosit in solanien, Signis veris declaraudo
Angelus pronuutiat, Divinam essentiam
Nee te solam coronandam. Probas fore incarnatum
Per te fore reparandam Verbum patris increatum
Turbam, quam associat Amoris per gratiam.
3. Gaude, mire confortata, 7. Gaude, victrix dans elingues
Dona sperans peroptata Falsis argumentis pingues
Orasti alacriter. Cum verborum turbine,
Sponsum tuum deprecando, Sensu malo hebetati
Ut te velit ordinando Ratione illustrati
Verbis ditare largiter. Sunt caelesti lumine.
4. Gaude, ducta tribunali, 8. Eia, virgo, decus morum,
Visu despecta ferali Sublevamen sis lapsorum,
A multis rhetoribus, Christo recoucilia,
Tantis viris responsura In tremenda mortis hora
Stas pro fide contiictura Nobis assis sine mora
Terrae cum maioribus. Pia per suffragia.
Ad Sextam.
1. Gaude, dulcis Katharina, 3. Gaude. dum rex terrae saevit
Tua refulsit doctrina Contra te et sanctos fremit
Ut solaris radius, Crudeli sententia,
Ex te prodit sonus talis, Tu electos confortasti,
Non dat virtus animalis, In agone roborasti
Sed divinus Spiritus. Sermonis prudentia.
2. Gaude, per te sunt conversi 4. Gaude, flammis sunt iniecti,
Oratores tunc perversi Dono Dei sunt protecti
Rerum mutato ordine, Ingenii miraculo,
Deum clamant esse verum, Vita brevis consummatur,
Regem sprevere severum, Vera tides comprobatur
Gaudent in certamine. Sollemni spectaculo.
— 160 —
5. Gaude, astris hos invexit, 7. Gaude, templi sanctionem,
Cornu tuuni qui erexit Tumoris occasionem
Insigni victoria, Tibi promissam fatue,
Profers fructum pietatis, Talern spernis tu honorem,
Kami tui honestatis Derides quoque decorcm
Exsultant in gloria. Erigendae statuae.
6. Gaudc, iterum temptata, 8. Eia, virgo, sponsa Christi,
Vcrbis multis es vexata Quem tu vere elegisti
Studio malitiae, Prae cunctis solaciis,
Post reginam nominaiidam In amore fac nos stare
Te a cunctis venerandam Dei caeli, deprecare
Fatur rex iustitiae. Nos frui dcliciis.
Ad Nonam.
1. Gaude, mitis Katharina, 5. Gaude, virgo veneranda,
Conservata a ruina Fame, siti crucianda
Erroris perfidiae, Ter quaternis noctibus
Nee te vincunt blandimenta, luxta tyranni edictum.
Nee exterrent vel tormenta. Cor servasti non devictum
Dum vis ardet invidiae. Duris in laboribus.
2. Gaude, veste denudata 6. Gaude, assunt consolando
Monte manes illibata, Te in poenis confortando
Dum stas in doloribus, Angelici Spiritus,
Corpus virgis laceratur, lamque cunctae res terrenae
Aurum sie examinatur Fiunt tibi alienae,
Mutatis tortoribus. Pasceris divinitus.
3. Gaude, cruorem fudisti, 7. Gaude, lux tibi allata
Memor passionis Christi Fulsit foris revelata
Gaudes in verberibus, Carceris custodibus,
Regi saevo insultasti, Kumor volat ad reginam,
Sibi poenas comminasti Te credit esse divinam
Pro suis sceleribus. Amoris ardoribus.
4. Gaude, pLagis vuhierata, 8. Eia, virgo pulchra tota,
lussu regis es artata Cordis nostri cerne vota
Carceris ergastulo, Succurrendo miseris,
In tenebrosis locaris. Memor esto supplicantis.
De supernis illustraris Rege actus te amantis.
Lucis aeternae speculo. Da partem cum superis.
Ad Vesperas.
1. Gaude, grata Katharina, 2. Gaude, cernis illustratam
Caeli bravio vicina Te esse atquc sanatam
Agone laudabili, Suavi medicamine,
Visitaris a regina, Sic appares decorata,
Quam salvasti a ruina Gloriose circumdata
Virtute mirabili. Supernorum agmine.
— 161 —
3. Gaude, per te est firmata 7. Gaude, morti iudicaris,
Regina, martyrizata Dum ad torquendum tractaris,
Caelos scandit altius, Prodeunt consilia,
Fidem tuam hos instruxit, Indignus Dei amore
Quos ad Christum secum duxit, Regem succendit furore
Nobilis Porphyrius. Promens horribilia.
4. Gaude, donis cumulata, 8. Gaude, quod nee his terreris,

Dulciter es consolata Dum tormenta intueris,
Regem videns gloriae, Confidis in Domino,
Turba casta visitavit, lussa rotis applicari
Sic te sponsus honoravit Inter serras illigari
In lacu miseriae. Dirae mortis termino.
5. Gaude, aspectu formosa, 9. Gaude, Christum invocando,

Nam persistis animosa Exaudiri deprecando
Producta de carcere, Instante periculo,
Rex vesanus admiratur, Non tu petis pro vindicta,
Sua vis quod infirmatur, Patienter per edicta
Dum vult te exstinguere. Dum vis mori saeculo.
6. Gaude, malens profiteri, 10. Gaude, virtus quod divina

Quam innoxios puniri. Magna destruxit ruina
Per columbam candidara, Fabricata vilia,
Quod te Christus large pavit Te illaesam conservavit,

Et in plagis recreavit Qui uno ictu necavit
Sanctitate nitidam. Sic quattuor milia.
11. Eia, Stella vespertina,

Ad adiuvandum festina
Nobis laborantibus,
Consolatrix in pressuris
Instantibus et futuris
Sis ad te clamantibus.
Ad Completorium.
1. Gaude, felix Katharina, 3. Gaude, vadis glorianter,
Laude gloriaris trina Mortem optans affectanter
In caeli palatio, Increpasti gemitum
Nam stolam iucunditatis Horum, qui tunc condolebant,
Cum decore claritatis Te resipisci suadebant
Mereris supplicio. Ante vitae transitum.
2. Gaude, constanter fateris 4. Gaude moram postulasti,

Christum, quem in corde geris, In qua sponsum flagitasti
Rex furore ebrius Pro tuis supplicibus,
lubet vitam neci dari Opem gravatis petisti,
Atque capite truncari Servari a nece tristi,
Te damnando acrius. Ditari felicibus.

— 162 —
5. Gaude, electa vocata, 9. Gaude, sancta comprobaris,
Cuiicta Vota impetrata Dum devote visitaris
Sono audis caelico, Populi frequentia,
ßenedicta possessura Omnes peruncti liquore
Regna patris permansura Aegri curantur, vigore
Invitaris ilico. Pelluntur nocentia.
10. Ergo, refulgens agalma,

6. Gaude, caput protendisti,
Martyrii tu cum palma
Pro amore lesu Christi
Serta gestas gloriae,
Consummata gladio,
Inter undas huius maris
Agonista consecraris,
Sine fine gratularis
Tu nos semper tuearis,
Portum da victoriae.
Mariae cum filio.
11. praedulcis Katharina,

7. Gaude, decus virginale Luce bearis divina
De te monstrat Signum tale In praesenti saeculo,
Datum poli numine: Agnosce te diligentes,
Vulnus recens non cruorem Prece tua sint gaudcntes
Effudit, sed contra morera Mortis in articulo.
Lac manat pro sanguine.
12. Gratia caelesti plena,
8. Gaude, digne tumularis, Paradisi ad amoena
Monte Sina deportaris Duc nos, piissima,
Angelorum obsequio, Te ex corde salutanms,
Ubi fluit incessanter Landes, quas nunc propina-
Liquor purus, sie gratauter mus,
Dulci Cläres officio. Non spernas, dulcissima.
Orat. ms. S. Katharinae Nurembergen. saec. 15. Cod. Civ. Niirembergen. VII
65. — Ad Mat. 5, 1 gazat. —
4, 4 Dens. —
Ad Prim. 5, 3 torta speris. —
Ad Tert. 3, 4 solem. —
3, 6 ditari. —
Ad Sext. 2, 2 conversi 4, 4 . —
consummator. — 5, 1 os. —
6, 6 rex malitiae. — Ad
Vesp. 2, 2 et
sanatam — Ad Compl. 2, 1 dum constauter. —
8, 6 Dulcis. 9, 4 —
perfuncti. — 10, 2 tu fehlt. —
11, 3 praesentis.
1. Est orta lux in tenebris 2. Hora prima ducta est
hora matutina, ad Dei cultorem,
Quae lucem dedit ceteris, Per quem illa iuncta est
sancta Katharina, Dei ob amoreni,

Costi regis filia, Et subarrhans annulo
cultoris idolorum, eam desponsavit
Fulgens eloquentia Christus Dei tilius,
bcientia et niorum. il)sa quem amavit.

163 —
Ad Tertia m. Ad Vesperas.
3. Capta a Maxentio
6. Christus, spousus virginum,
hora tertiarum,
hora vespertina
Carcere inclusa est
Et rex regum omnium,
a tyranno, poenarum
sancta Katharina,
Diversarum genere
Dulcibus sermonibus
minatus cruciari,
te confortabat,
Si suo coniugio
Ad caelorum gloriam
noUet copulari.
te ipsam invitabat.
Ad Sexta m.
4. Hora sexta rhetores, kd Completorium.
philosophi prudentes
7. Hora completorii
Per ipsam conversi sunt
tyrannum vicisti,
Deum confitentes,
In pyram ignis missi sunt
Cum rotis confractis
vitam invenisti,
laeti congaudentes,
Vestis nee crinis laeditur,
Lac tuis vulneribus
pro sanguine dedisti,
caelum ascendentes.
Diversis miraculis
Ad Nonam. tu, virgo, splenduisti.
5. Hora nona imperatrix 8. Per angelos mirifice

clausam visitabat, corpus elevatur
Cum ea Porphyrius Et in monte Sinai
errorem fugabat, illud tumulatur,
Verbis paenitentiae Oleum ex ossibus
Deum adorabat, virginis emanavit,
Ducenteua contio Caecos, claudos, morbidos
ipsum comitabat. illudque sanavit.
Conclusio.
9. Has horas canonicas,

sponsa Christi pia,
Tuae laudi refero
cordis symphonia,
Sicut promisit Dominus
Te, virgo, honorantibus
Se velle exaudire,
Sic da post hoc exsilium
Ad tuum nos consortium
Cum gaudio transire.
Orat. ms. Franciscan. saec 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II. — 3, 5
generum. — 4, 5 pruinam iguis. —
5,2 virginem clausam. — 7, 3 con-
fractibus. — 8, 8 Illosque. —
9, 6 virginem.
- 164 —
Ad Matutinura.
1. Ave, felix Katherina, 3. Ave, prudens et perita,
Euge, virgo columbina, Multis bonis insignita,
Vale, martyr et rcgina, Per te, precor, sint contrita
Salve, Stella matutina. Tela daemonis ignita.
2. Ave, dulcis et benigna, 4. Ave, pulchra Sion nata,

lugi semper laude digna, Agni vellere ornata
Nulli dura vel maligna, Et honore coronata,
Deo, quaeso, me consigna. Nobis assis exorata.
5. Ave, dömina decora,

Assis mihi mortis hora,
Ne me ad exteriora
Daemon trahat, elabora.
Ad Primam.
1. Ave, virgo Katherina, 3. Ave, virgo tide plena,
Ex qua Üagrat lux divina, Sponsa Christi, spes serena,
Prece quaeso te supina, Frange nunc peccati frena,
Mitera mihi te inclina. Ne me vexet ultrix poena.
2. Ave, pulchrior aurora, 4. Ave, virgo verecunda,

Te laudantem non ignora, Placans Deum mente munda,
Pro me Christum tu exora, Ut me solvat a profunda
Ut me regat omni hora. Procellosi maris unda.
5. Ave, lumen et lucerna,

Praebens iter ad superna,
Meam vitam sie guberna,
Ne descendam ad inferna.
Ad Tertia m.
1. Ave, Clemens Katherina, 3. Ave, quies cordis maesti,
Rosa rubens sine spiua, Salve, virgo, quac caelesti
Sis tutamen a ruina Christo regi adhaesisti.
In voragine marina. Dum terrena contempsisti.
2. Ave, virgo sancta Dei, 4. Ave, decus firmamcnti,

Miserere, precor, mei, Praebc piam te poscenti
Ancora sis meae spei Et mederc meae nienti
Et solamen cordis mei. In peccatis dormienti.
5. Ave, fortis agonista,

Tua prece Deo insta,
Ut transacta vita ista
Me non locet in sinistra.
— 165 —
Ad Sexta m.
1. Ave, martyr Katherina, 3. Ave, virgo pulchra tota,
Aegrae mentis medicina, Expers fraudis, bonis nota,
De peccati me sentina Sume prece cum devota
Et de mortis duc ruina. Famulantum tibi vota.
2. Ave, nobilis puella, 4. Ave, regalis filia,
Pro me Christum interpella, Quae fulges inter lilia.

Contra me seda flagella Nos vitae post exsilia
Et compesce mortis bella. Ad caeli duc sedilia.
5. Ave, dulcis nostra mater,

Sancta ter felixque quater,
Cuius sponsus Deus pater.
Da, ne hostis vineat ater.
Ad Nonam.
1. Ave, sancta Katherina, 3. Ave, decora specie,
Flos illaesus a pruina, Plena misericordiae,
Ad iuvandum me festina Da mihi, mater gratiae,
Nunc a fraude serpentina, Virtutera patientiae.
2. Ave, sponsa Sunamitis, 4. Ave, flos pudicitiae,

Palmes virens vcrae vitis. Lata domus clementiae,
Per te datur pax contritis Pro tua pulchra facie
Suffocetur flamma litis. Fer donum paenitentiae.
5. Ave, decus puellare.

Praesens hoc compesce mare,
Quo me cernis fluctuare,
Fac ad portum remigare.
Ad Vesperas.
1. Ave, constans Katherina, 3, Ave, quae es sublevatrix
Me informa disciplina, Et lapsorum sustentatrix,
Bonitate et doctrina Egenorum consolatrix,
In hac vita peregrina. Pia semper miseratrix.
2. Ave, Christi vas electum, 4. Ave, Salus adflictorum,

Ebur candens bene sectum, Mcdicamen contritorum,
Iter me informa rectum, Mei memor et meorum
Ut incedam per directum. Sis vivorum amicorum.
5. Ave, firma spes lapsorum,

Solve nexus dilectorum
Et largire tu bonorum
Nobis copiam cunctorum.
— 166
Ad Completorium.
1. Ave, pia Katherina, 4. Ave, speculum virtutnm,
Mala pellens vespertina In procinctu constitutum
Me conserva, ne rapina Me indemnem fac et tutum,
Fiam hostis repentina. Hostem reprime versutum.
2. Ave, propago nobilis, 5. Ave, Costi stirps herilis,

Martyr insuperabilis, Precor, licet laus exilis,
Fac, hostis ut terribilis Quam nuncoffert mens servilis,
Adversum me sit labilis. Tibi non exsistat vilis.
3. Ave, virgo famae bonae, 6. Ave, dulce consolamen,

Ab antiquo me praedone Posce natum, patrem, flamen,
Et a luctus regione Ut futurum post examen
Salva mortis in agone. Nos cum iustis locet. Amen.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. A. Cod. S. Petri —
Salisburgen. a III 10. anni 1475. B. —
Cod. S. Petri Salisburgeu. b II 30.
saec. 15. C. —
Cod. S. Petri tâlisbnrgen. b VIII 1. saec. 15. D. Cod. —
S. Petri Salisburgen. a VI 35. saec. 15. E. —
Ad Matut. 1, 2 Euge mater
A. —
1,3 Vale mater A; Enge martyr BC. —
2, 3 Mira quam decorant
Signa C. —
2, 4 Nulli dura Tel maligna C. 3, 3 sit A. — 3, 4 Tela —
amoris A. —
4, 3 Summo regi desponsata D. —
4, 4 Mihi assis D. Am —
Schlufs jeder Höre: Ave, dulce tu solamen etc. —
Ad Prira. 1, 3 Quaeso
prece D; Cum prece C. —
2, 2 Me laudantem B. —
2, 3 Deum pro me
nunc C. —
2, 4 Ne me relinquat ulla hora C. —
3, 3 Frange peccatorum
D. —
4, 2 Placens Deo C. —
A d Tert. 1, 3 Tu sis tutrix D. 2, 1 martyr —
sancta CD. —
3, 3 Nupsisti regi nani terrestri C. 3, 4 terrenum— Eins D
nutum nee explesti C. —
5, 2 Deo prece tua BC. —
5, 4 Collocet in parte
;
dextra D. — AdSext1, 2 Euge, mentis A. —

2, 2 Regem caeli interpella
Cl^. —2, 3 Dira sedet ut C; Sua contra me flagella D. 2, 4 Et compesca—
C; Compescendo seda D. —
3,2 omnis mali nota C; vitiorum nota D. —
3, 3 mente cum D. —
3, 4 Famulantis D. —
Str. 5 fehlt A. Ad Non. —
1 4 Fraude laesum CD.
,
—
3, 1 decora splendide D. —
3, 2 totius gratiae
CD. —
3,3 mater veniae C; Da robur patientiae D. 3, 4 Donumque —
paenitentiae D. —
Str. 4 fehlt D. —
4, 2 Beata domus A. 4, 3 Mellifiua —
tu C. —
5, 3 vides D. -- Ad Vesp. 2, 1 Dei vas CD. —
2, 2 Ebur signuus
A. —
2, 3 Iter meum serva D. —
Str. 3 lautet in
C: Ave, tu, quae es bonorum D: Ave, quies tu fessorum,

Sublevatrix et lapsorum, Sublevatrix et lapsorum.
Memor sis benefactorum Tu meorum amicorum
lam meorum defunctorum. Miserere defunctorum.
4, 2 Et consolatio C; Et solamen oppressorum D. 4, 3 Solve nexus —

delictorum D. —
5, 1 firmus pes C. —
5, 4 Affluentiani C. Ad Comp]. —
1, 2 pelle D. -
1,3 rnina C. 2, 2 Mater A.— 2, 3 ut hostis C. — —
2, 4 sit debilis BC. —
Nach Str. 3 hat nur A noch die folgende:
Ave, quae es miserorum
Miseratrix raortuorum,
Miserere tu meorum
Animarum defunctorum.
3, 4 rcprimens D. —
4, 2 Tibi, precor, laus D. — 4, 4 non videatur A,
ducatur D. —
6, 1 Ave dulce tu solamen BC.
- 167 —
Ad Matutinum, Ad Nonam.
1. Kastitatis lilinm, 5. Remittitur in carcerem
Alma Katharina, saeve flagellata
lUustrata nimium Hora nona a Caesare
Hora matutina, victuque privata,
Convertit Prophyrium Sed divino munere
Hostem cum regina, ab angelo eibata,
Ducens ad martyrium Sacro tan dem numini
Mundi de seiitina. recens est oblata.
Ad Primam, Ad Vesperam.
2. Ad certamen ducitur 6. lubar splendidissimum,
Virgo praeparata virgo Katharina,
Hora prima Domino, Suum secuta Dominum
multum confortata, hora vespertina
Quae traxit philosoplios In Signum veridicum,
magnifice dotata quod tota sit divina.
Ad lumen veridicum Eftudit lac purissimum
et regna beata. pro sanguine regina.
3. Templo adest tertia 7. Nempe completorii
hora incensorum, hora tumulatur,
Caesarem aggreditur In sublime Sinai
hostis idolorum, ab angelis portatur,
Per metrum et logicam Vivo fönte olei
et Visum astrorum corpus decoratur,
Ducit ad notitiam Sic sanantur languidi,
regis angelorum. morbus effugatur.
Ad S extam. Conclusio.
4. Exarsit ira Caesaris 8. Adiuvatrix omnium,
fremens in pupillam, virgo Katharina,
Hora sexta praecipit Quae rogasti Dominum
educere pusillam, nece iam vicina
Tormentorum genera Pro tuis tidelibus
parans propter illam,
Angelus quae concite
reduxit in favillam. hisque propina.
Orat. ms. Augiense saec. ^'*/iö. Cod. Carolsruhan. Augien. 36. A. —
Collect, ms. S. Udalrici et Afrae anui 1481. Clm. Monacen. 4423. 13. —
Collect, ms. Lunaelacense saec. 15. Cod. Palat. Viudobonen. 4076. C. —
Orat ms. Gallicum saec. 15. Cod. Mus. Ferdinande! Oenipontani s. n. D. —
Orat. ms. Emraeramense saec. 15. Clm. Monacen. 14940. E. Orat. ms. —
Sangallense 520 anni 1436. F. —
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Liinaelacen.)
4117. saec. 15. G. —Orat. ms. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977. der
k. k. Familien-Fidei-Kommifs-Bibliothek Wien. H.
— 168 —
e
1,2 virgo Katharina H. —

1,6 Ducem cum H. 1, 7 Invocens ad —
martyrium k. —
2,3 Hora prima a Domino H; ab angelo BCG. 2, 5 —
Qui exarsit philosophos D. —
2, 6 Mirilice A. —
2, 8 regina beata D.
—
3, 1 Tempho A. —
3, 3 egreditur D. —
3, 4 cultorem idolorum F. 3, 6 —
ad viam astrorum G. —
3, 7 Duxit A. —
4, 2 ac fremens CG; in piiellam
H, in aucillam BC. —
4, 3 sexta eam iubet B; cum iubet CG. 4, 4 ad- —
ducere D, educare A. —
4, 7 quae subito H, haec subito BDG. 4, 8 —
reddit in G. —
5,1 Demittitur E ad carcerem in carcere G. H
5, 3 —
—
, ,
nona caesa Caesare AH. 5, 4 Victu virgo privata CBG victualis pravata
D; victualibus privata EH. —
5, 5 divino lumine G. 5, 7 Facto tandem —
;
G. —5, 8 recens quae oblata A. —

7, 1 Virgo completorii BCG, gegen das
Akrostich. —
7, 3 sublimis D; et in montem Sinai H. 7, 5 Vivo liquore —
olei G; Rivo fluentis olei H. —
7,6 decoratur D. 7, 7 Hie valuerunt —
A? 8ic sanantur languidi E; Et sie ferventis languidi H. Str. 8 fehlt in —
allen Hss. aufser B, ist aber, wie das Akrostichon ausweist, notwendig. —
Bemerkungen: Pro qualibet horarum illarum annus indulgentiae a papa Ur-
bano quinto. G. —
Incipiunt Septem horae diurnae passionis beatae
Katharinae virginis et martyris, factae et dictatae per sanctissimum nostrum
dominum Urbanum, divina Providentia papa[m] quintum piae memoriae, qui
confirmavit sequentes horas literis suis apostolicis. Et concessit omnibus et
singulis has horas devote dicentibus pro qualibet harum horarum annum
unum indulgentiarum. C.
74. Officinm seraphicae s. Magdalenae.

Ad Matutinum. 4. Maria in tumulo
1. Magdalena vigilat lesum non videbat,
spernitque dormire, Linteum in sepulcro
Nam unguenta praeparat seorsum cernebat,
ad sepulcrum ire Quae protinus patulo
Volens et diluculo sensum advertebat,
Dominum lenire, Quod in illo liortulo
Quod fuit indicium Jesus nusquam erat.
caritatis mirae.
2. Flens aiebat: doleo

Ad Tertia m.
intrinsecus dire, 5. Ad sepulcrum veniens
Nam tumbam non valeo Magdalena flebat,
sola aperire, Undique prospiciens
Sed nunc volo Dominum lesum requirebat,
pie exorare, Ecce, Christus veniens
Ut aliquis fortiter hortum excolebat,
velit me iuvare. Ac si prorsus nesciens,
Ad Prima m. quid plorans petebat.
3. Hora prima propcrat Hinc tulerunt Dominum,

sepulcrum viderc, inquit, lesum meum,
Ecce, ibi aderat, Die tu, quaeso, domine,
quae coepit pavere, an tulisti eum?
Angelusque probibet, Hanc proprio nomine
ne plus velit flere, lesus appellavit,
Dominumque perlübet Quae mox rospondens „Rabl)i"
surrexisse vere. humi se prostravit.
— 169 —
Ad Sextam. A d Vesperas.
7. Pharisaeus gestiens 11. Bethaniam Dominus
prandium paravit. sero subintravit,
Cum quo sie reficiens Cui Martha protinus
lesum honoravit, cenam praeparavit,
Quod Maria sentiens Maria tunc pisticum
domum subintravit, supra lesum fudit
Post tergum deiciens Unguentum, quod mysticum
Christi se prostravit. scriptura concludit.
8. Pedes lavans lacrimis 12. Quam ludas considerans

capillis purgavit murmurans accusat,
Unguentisque condiens Sed Christus non tolerans
aflfectum monstravit, pie hanc excusat ;
Simon hanc despiciens Maria, quae ter iam

multum condemnavit, sie es excusata,
Quod Christus intellegens Sis pro nobis tu pia
eam commendavit. semper advocata.
9. Maria dum conspicit 13. Septies adveniunt
morti proximare cives supernorum
Fratrem suum, statuit In die, qui rapiunt
statim nuntiare, Mariam ad chorum,
Nuntio sie praecipit: Cum qua ibi concinunt
Tu quem amas eare, carmina sanctorum,
Mori, dicens, incipit, Postea reficiunt
quod velis mandare. dapibus iustorum.
10. Christus ait Lazarus
: 14. Maximino Dominus
non est morti datus, cuncta haec monstravit,
Per hunc Dei filius Qui sacerdos protinus
erit exaltatus, Dominum laudavit,
Mariam cum populo Quem Maria intuens
videns lesus flere peccata narravit,
Lazarum de tumulo Viaticum glutiens
suscitavit vere. spiritum efflavit.
Conclusio.
15. Has horas canonicas
cum devotione,
Magdalena, offero
et intentione
Salvari peroptans
tua oratione,
Quae tuis devotis es
in protectione.
Orat. —
ms. Capit, Toletani 34 73. saec. *'^'/i6. —
1, 4 sq. volens ire. —
2, 1 ait. — 2, 5 Sed nee volo Deura. —
2, 7 sq. Ut aliquis mihi velit fortiter. —
12, 7 tu fehlt.
- 170 -
75. De s. Maria Magdalena.
1. Mare magnum tu fuisti, 5. Amor Christi te dilexit,
Peccatorum grandis spina, Hora nona respondendo
Multis Deum offendisti Septem daemones eiecit
Hora quidem matutina, De te ipsos puniendo,
Quibus eras nimis digna Christi corpus perstringendo
Acternis suppliciis Peccatorum remissionem,
Et privari gaudiis, Gratiae infusionem
Nisi esset medicina. Invenisti diligendo.
2. Ad te ergo rediisti 6. Laete Christus te dilexit,
Conturbata acriter, Multis signis demonstravit,
Hora prima ingemuisti Martham tuam sanara fecit,
Ut columba fortiter, Tuis precibus curavit,
Proponeiis finaliter Lazarum resuscitavit
A deliciis abstinere, Tibi iam compatiendo,
De commissis paenitere, Primo apparens resurgendo
Hinc vivendo aliter. Apostolam consecravit.
Ad Tertiam. Ad Completo rium.

3. Gratia Christi illustravit 7. Elevata iuxta altare
Te invisibiliter, Christum flendo respexisti,
Hora tertia confortavit Completorii hora care
Praestans spem feliciter, Spiritum Deo reddidisti,
Veniens celeriter Tunc fragrantiam reliquisti
Apud fontem pietatis Septem dies, ut refertur,
Tuis veniam de peccatis Sic ut quisque miraretur,
Postulasti humiliter. Aromata excessisti.
4. Domini pedes lavasti 8. Assis mihi, Magdalena,
Multis guttis lacrimarum decantando,
Istas horas
Hora sexta et purgast i Indulgentiam ut benigna
Capillis illecebrarum De commissis impetrando,
Recordans deliciarum, Me hie servans a ruina
Oscula eis impressisti, Ab insidiis liberando
Caput eius perungisti Sis in obitu festina
Effusione lacrimarum. Me in gloriam coUocando.
Orat. ms. Toletanmn .saec. 14. Cod. Univ. Matritou 49 (92—2). — 2, 8

Hie iiiiius aliter. — 7, 1 iusta. — Zwisclicn Str. 7 mul 8 ist eine mit N be-
ginnende Strophe ausgefallen.
— 171 —
76. De sancto Mauritio.
Ad Matutinum. Ad Sexta m.
1. Patris sapientia. 4. Sacra trina fuerant
lesus lex divina militum sanctorum
Te, Mauriti, miserat Agniiua, qui steterant
hora matutina probitate morum,
Partes ad occiduas, Et ex eis neminem
fieret ruina reperimus, quorura
De diis, quorum iioscitur Fides titubaverat
turbis officina. metu tormentorura.
2. Hora prima militum 5. Hora nona venerat
regulas docebas, cum sol ad occidentem,
Deum verum colere Petitturma caelica
cunctüs admonebas, firmam tenens mentem,
Statutis stipendiis Percussorem sustinet
contentus manebas gladium ferentem,
Et gravare neminem Caelos quaerit cernere
unquam tu volebas. lesumque gaudentem.
Ad Tertiam. Ad V esperas.
3. Ter, o dux, ab impiis 6. Spoliata vespere
nosceris pulsatus, dividunt laetantes
Ut diis Sacra redderes, Et onusti redeunt
sed tu sie firniatus invicem clamantcs,
In fide catholica Sed tu, dux egregie,
steteras armatus socios amantes
Contra tela Satanae Habuisti, iuva nos
per omne tuum latus. ad te suspirantcs.
Ad Completorium.
7. Hora completorii
quies solet dari,
Tunc cum sanctis omnibus
tibi iucundari
Christus dedit iugiter,
nee labefactari
Potest tua gloria
nunc nee minorari.
Miss. ms. Belisianum saec. 15. Cod. Bruxellen. 9786 — 90.

— 172 —
77. De s. Perchtoldo Garstensi.
1. Perchtolde, pater care, 5. Perchtolde, hora nona
Fac ad portum remigare, Nobis confer vitae dona,
Hora noctis intempesta Ut in hora nostrae mortis
Qui te quaerunt mente maesta. Sociemur caeli portis.
2. Alme pater, hora prima 6. Vespertina qui te colunt
Aurem nobis huc inclina, Hora, pater, prout volunt,
Ut te promptum in orando Ulis assis, si in bonis
Sentiamus te laudando. Eis optent opem donis.
Ad Tertiam. Ad Com pletorium.

3. Te rogantes tertiarum 7. Pater, hora iam completa
Hora, dolor animarum Veni nobis mente laeta,
Hinc recedat et expurget, Ut peccatis absoluti
Quos nunc mortis metus urget. Tecum simus semper tuti.
Ad Sextam. Conclusio.
4. Qui te laudant hora sexta, 8. Salutantes te his horis,
Plena bonis fiant exta Pater, intus atque foris
Horum simul et in mundo Tuum semper adiuvamen
Vivant pie corde mundo. Sentiant laetantes. Amen.
Cod. Mellicen. 617. saec. 15.
78. De sancto Qnirino.
1. praeclare pater care, 4. Veni, pater, hora sexta
Fac ad portum remigare Plena bonis fiant exta
Hos, qui noctis tempestate Horum simul et in mundo
Ad te clamant egestate. Vivant pie corde mundo.
2. Quirine, hora prima 5. Nos educ e malis nona,
Aurem nobis hie inclina, Confer nobis vitae dona,
Ut te promptum in orando Ut in hora nostrae mortis
Sentiamus te laudando. Sociemur caeli portis.
3. Te rogantes tertiarum G. Vespertina qui te colunt
Hora, dolor animarum Hora, pater, prout volunt,
Hinc recedat et expurget, Hlis assis, si in bonis
Quos nunc mortis metus urget. Eis optent opem donis.
— 173 —
Ad Completorium. Conclusio.
7. Pater, hora iam completa 8. Salutantes te bis horis,

Veni nobis mente laeta, Pater, intus atque foris
üt peccatis absolut! Tutum tuura adiuvamen
Tecuni simus semper tuti. Sentiant laetantes. Amen.
Orat. ms. Pollingense saec. 15. Clm. Monacen. 11908. A. Orat. —

ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20 124. B. —
„Ad sanctura Quiri-
num, regem et martyrem, liuius monasterii inhabitatorem in Tegernsee." B.
79. Officium Defunctorum.
1. Deitatis paternitas 4. Deus, a quo sunt omnia
Et eius filiatio, Bona, dona victoriam
Spiritus sancti Caritas Contra omnia vitia
Et Jesu Christi passio Vivis, defunctis veuiam,
Trinitatisque pietas Ut post haec transitoria
Sit defunctis remissio Veniamus ad gloriam,
Peccatorum, ut claritas Defuncti quoque gaudia
Detur eis cum gaudio. Possideant per gratiam.
Ad Laude s. Ad Sextam.
2. Te laudamus divisorem 5. Ostende nobis faciem
Tenebrarum et luminum, Tuam, praemiumsanctorum,
Caeli, terrae creatorem, Cum venerimus ad diem
Angelorum et bominum, Irae et iudiciorum,
luvenum, senum factorem, lustitiae saevitiem
Corruptarum et virginum, Mitiga, dans peccatorum
Omnis mundique rectorem Veniam atque requiem
Spiritus laudet Dominum. In saecula saeculorum.
3. Veni, creator Spiritus, Virgo carens criminibus,
Mentes tuoruni visita, Te precor, ut auxilio
Per quem mundus est conditus Totisque tuis precibus
Et omnia sunt condita, Siscoram tuo tilio
Qui a nuUo es conditus Pro fidelibus omnibus
Dimitte cuuctis debita, Sic, quod tua petitio
Ita quod nuUus perditus Cum sanctoruni agminibus
Sit propter sua merita. Locet eos cum gaudio.
— 174 —
AdVesperas. AdCompletorium.
7. Vos deprecor suppliciter 8. In manus tuas, Domino,
Intuitu pietatis Commendo spiritura meum,
Omnes sanctosque pariter Ut sicut dubio sine
Sanctas, ut intercedatis Hominem te credo Deum,
Pro cunctis reis taliter, Qui pretioso sanguine
Quod in fine cum beatis Redemisti mundura reum,
Collocentur benigniter
'O Sic hominem de crimine
Ante thronum trinitatis. Salva, qui creasti eura.
Conclusio.
9. Has horas tibi metricas

Cum pia devotione
Tibi dico canonicas
Et cum pia ratione,
Ut animas catliolicas
Tua miseratione
Efficias glorificas
Tua sancta visione.
Orat. ms. Virdmiense saec. 15. Cod. Suessioiien. 99. A. Brev. ms. —
S. Clarae Neapolit. saec, 14. Cod. Casanaten. B III 5 (607). B. Orat. ras. —
luliani Kegin saec. 15. Cod. Parisin. 757. C. —
Cod. Carolsruhan. Augien.
36. saec, ^'^/15. D. —Orat. ins. Gallicum saec. 15. Cod. Brugen. 321. E. —
1, 1 Deitas paternitas A In divinis paternitas E. — 1,30
pater sancte
— — —
;
Caritas A. 1, 5 puritas D. 1, 6 Sit omnium remissio D. 1, 8 Detis

eis B; Nobis detur cum D. —
Str. 2 fehlt ABD. —
Str. 3 und 4 umgestellt
D. — 3, 1 Veni sancte spriritus D. —
3, 5 est A. —
3, 7 Quatenus nullus
D. — 3,8 pro sua merita B, per sua D. —
4, 2 Dona nobis victoriam
D. — 4, 4 Atque largire veniam D. —
4, 5 Et post A. 4, 7 quique B; —
Quam non meremur propria D. — 4, 8 Sed hoc per tuam gratiara D. —
5, 2 Protectionum tuarum D. —
5, 3 venimus D, veneris A. 5, 4 Tuorum —
iudiciorum D. — 5, 5 lustitiae sententiam D; se intime B. 5, 6 dans —
fehlt A. — 5,8 saecula polorum D; in saecula da saeculorum A. Str. —
6 und 7 fehlen D. —
6,2 Deprecor ut B. 6, 3 suis A. — 6, 5 Pro —
cunctis fidelibus B. —
7,1 Nos deprecor B. —
7, 3 sanctos et A. 7, 4 —
ut fehlt A. — 7, 6 Et in fine B. —
8, 3 sine crimine BD. 8, 4 Sic —
hominem de crimine D dann folgt in D folgender Schlafs
; :
Salva eum, (j[ui fecisti eum,

Caritatis munimine
lugiter guberna. eum.
Uni trinoque principi
Laus, virtus et gloria,
Qui Clemens alta recipi
lubeat nos in patria.
9, 1 Has horas canonicas A. — 9, 3 Christe tibi recolo quas A. — 9, 4

recipias ratione A.
— 175 -
80. Officium Defnuctoruni.
Ad Matutinum.
1. lesu, rex regum, omnium 2. Hostis disrumpe vincula,
Praevidisti criminum, Captivas educ animas,
Ne sis memor peccamiiium Quas redemisti, recrea
Defuiictorum fidelium. In paradisi patria.
3. Sume nostra precamina,
Ima regis et supera,
Continens simul orania
Ad Laudes.
1. Pro defunctorum requie, 2. Hos Dens pater protegat,
Purgatorum baptismate, Ac filius suscipiat,
Oramus inocciduam Et spiritus paraclitus
Dei misericordiam. Emundet a crirainibus.
3. Ut soluti mortalibus
Humanae carnis nexibus
In angelorum patria
Requiescant per saecula.
Ad Tertia m.
1. Devotis tc concentibus, 2. Pro cunctis nunc fidelibus
Rex regum, petimus,
Cliriste In iide morientibus
Ut audias precamina, Preces et vota fundinms,
Quae damus, et suspiria. Miserere propitius.
3. Educ eos de teiiebris
In paradisum luminis,
Ut in perenni gloria
Tibi vivant per saecula.
Ad Sexta m.
1. lesu, piorum Caritas 2. Tibi coramendo animas
Et angelorum claritas, Fidelium defunctorum,
Lux et vita viventium In tuo sancto nomine
Salus in te crcdentium. Migrantium de corpore.
3. Quos tides sancta iunxerat.
Hos patria suscipiat,
Ut in luce tua sancta
Tibi vivant per saecula.
Orat. ms. Teourimnii saec. 15. Clra. Monacen. 19356. Ad Mat. 1, 2 —

fehlt eine Silbe, istauch sonst verdorben. —
Ad Tert. 1, 1 consentibus. —
Ad Sext. 2, 1 sq. Tibi commeudamus auimara fainuli tui et animas omnium
fidelium defunctorum. —
Zur Prim fehlt ein Hymnus, der zur Non ist pro-
saisch; zur Vesper wiederholt sich jener der Laudes, der zur Complet ist
wieder prosaisch.
— 176 —
81. Officium Defunctorum.
Ad Matutinum.
1. Dcus aeternae gloriae, 3. Non ut iudex aequissimus
Pater misericordiae, Poenis damnes ultricibus,
Sanctorum desiderium Sed ignosce reatibus
Et animarum refrigerium, Et parce cruciatibus.
2. Ecce, fideles animae 4. lesu benignissime,
Ad te proclamant anxie Redemptor clemeiitissime,
In earum miseriis, Defunctis fidelibus
Gratiae tuae memineris. Sis mitis et propitius,
5. Quo tibi, regi gloriae,

Cum triumpbo victoriae
In voce laudes consona
lucunda dent praeconia.
Ad Laudes.
1. Splendor paternae gloriae, 3. Pro illorum requie
In regnum tuum suscipe, Supplicamus, Domine,
Quas pretioso sanguine Quibus donasti in te credere,
Dignatus es redimere. Ut digneris veniam dare.
2. Et per tuam clementiam 4. Quae pro earum reatibus
Da eis indulgentiam, Traditae sunt cruciatibus,
Ultrices poenas remove lube liberari quantocius,
Easque pie refove. Ut tecum gaudeant plenius.
5. Sit, Christo, rex piissime,
Tibi cum patre gloria
Et nunc et in perpetuum.
Ad Primam.
1. lam lucis atquc gratiae 3. In tuae lucis gratia
Largitor benignissime, Percipiant solacia
Qui es sanctorum gloria, Aeternae beatitudinis
Laus, honor et laetitia, Una cum lucis filiis.
2. Miserere gcmituum 4. benedicta trinitas,

Fidclium spirituum, Tua praestet bcnignitas,
Qui circumdantur tenebris, Ut omnes fideles animae
Angustiantur miseriis. Aeterna fruantur requie.
Ad Tertiam.
1. Nunc veni, sancte Spiritus, 2. Relaxans eis dcbita,
Et adesto propitius Ut non secundum racrita
Omnibus fidelibus Poenis crucicntur
In poenis exsistentibus. Sed pie liberentur.
— 177 —
3. In tuo dulci nomine,
Precamur, paraclite,
Sit tua visitatio
Animarum salvatio.
Ad Sexta m.
1. Rector potens viventium 2. Qui tua sunt plasmatio,
Salusque morientium, Tua sint salvatio,
Defunctis fidelibus Pro quibus tuo proprio
Miserere propitius. Non pepercisti tilio.
3. In eis reminiscere
Omnis misericordiae,
Ut tua dulci praesentia
Fruantur in laetitia.
Ad Nonam.
1. Rerum Dens omniura, 2. Latroni per clementiam
Qui es sanctorura gaudium, Qui donas indulgentiam,
Miserere, quaesumus, Dignare eis parcere
Defunctis fidelibus. In tormentorum carcere.
3. Per matris tuae merita
A poenis eas libera,
Ut earum gaudium
Bis per omne saeculum.
Ad Vesperas.
1. lesu, redemptor saeculi, 3. Quae reversum ab inferis
Verbura patris altissimi, Laetis vidisti oculis,
Lux lucis invisibilis, Mater, dilectum filium,
Custos tuorum pervigil. Fac ipsis hunc propitium,
2. Tu fabricator omnium 4. Hunc ut placatum cernere
Discretor atque temporum, Et ipso possint perfrui
Fessas labore recipe In requie perpetua
Tua pietate animas. Et sempiterna gloria.
5. Praestet illis hanc gratiam
Idem tuus filius,
Qui regnat in perpetuum

Cum patre et sancto spiritu.
Ad Completorium.
1. Christe, per tua vincula, 2. Et hoc precamur supplices,
Crucem, mortem et vulnera Ut eas ab hoste liberes,
Succurre tuis famulis Ne valeat torquere
Opem ferendo miseris. Tuo rederaptas sanguine.
Dreves, Pia Dictamina. III. lo
— 178 —
3. Misericordissime Dominc, 4. Praesta, pater, per tilium,
Ne patiaris eas pcrire, Praesta per almum spiritum,
Sed magis tuae creaturae Ut animis fidelium
Succurre clementissime. Sis semper omne gaudium.
Clm. Monacen. (ol. SS. Udalrici et Afrae) 4428. saec. 15. A. Orat. —
ms. Nicolai Muffel anni 1462. Cod. Sigmaringen. 23. B. —
Cod. S. Floriani
XI 122. saec. 16. C. — Cursus hinc inde collect! imp. Augustae 1487. D. —
Ad Matut. 1, 4 Animarumque refrigeriura D. —
5, 1 Ut tibi D. Ad —
Landes 1, 3 Animas quas pretioso ABCD. —
4, 2 Traditi CD. 4, 4 Ut —
eas adurat ignis clementius C. —Ad Ter t. 2, 1 Relaxa D. —
2, 4 pie fehlt
C. — Ad Sext. 3, 3 tua dulcia D. -
—3, 4 Perfruantur D. Ad Nonam —
1, 4 Defiinctorum fidelium D. —3, 3 eorum C. —
Ad Vesp. die Hymnen
ad Vesp. et Complet. vertauscht D. —
3, 1 Qui D. —
3, 2 Laetis videre
oculis D. — 3, 3 Fecisti dilectum filium D. —
3, 4 Fac ipsis hoc D. —
4, 1 et placatum D. — 4, 2 Ut ipso D. —
5, 4 Tecum et spiritu paraclito
D. — Ad Complet. 4, 4 Semper sis D.
IL
GLOSSEN-LIEDER.
12
!. Super Veni Creator.
1 Veni, divina Caritas, 6. Visita esurientes,

Veni, perfectum gaudium, Nos cibo vitae refice
Veni, vera iucunditas, In peccatoque languentes
Veni, solamen cordium, Visita, summe medice,
Veni, perennis claritas, Et in carcere lugentes
Verae lucis da radium, Consolando nos respice,
Doce nos vitae semitas, Utque tibi servientes
Pie doctor credentium. Simus, inde nos eice.
2. Creator mundi, Domine, 7. Imple vasa, quae modica
Inten de precaminibus, Totus mundus non satiat,
Cor mundum sine crimine Corda namque famelica
Crea in nobis omnibus, Gravis cupido cruciat,
Innovans in spiramine Sed si gratia caelica
Spiritum in visceribus, Ad humanum cor veniat,
Recti cuius regimine Non est mundi fabrica
in
Dirigamur operibus. Aliquid, quod plus cupiat.
3. Spiritus, cuius opere 8. Superna abundantia
Virgo concepit filium, Cor humanum adimpletur,
Quem virgo novit parere Quod de mundi miseria
Novum mundo dans gaudium, Vacuum semper videtur,
Tu digneris invisere Ergo tua dementia
Pie corda fidelium, Haec ubertas nobis detur,
Ut valeant concipere Ut cor concessa venia
Suae salutis gaudium. A peccatis vacuetur.
4. Mentes velis visitare 9. Gratia, sancte spiritus,

Cuncta fugando vitia, Nutri nos tuos filios,
Eis velis inspirare Tentationum strepitus

Casta semper consilia, Aufer et hostes impios,
Quas digneris impraegnare Absterge cordis gemitus,
Tua divina gratia, Amove luctus anxios
Ut et possint conservare Et sacramentis exitus
lesum intra praecordia. Nostros confirma dubios.
5. Tuorum sit iutentio 10. Quae fecisti te credere,
Nutrire in visceribus Instrue corda dulciter,
lesum, cuius est mansio Da in fide proficere,
Semper in mundis cordibus, Erigere spem fortiter,
Qui mutuo coUoquio Fac perfecte diligere,
Laetatur cum hominibus, Quae amanda sunt firmiter,
Corda pascens se proprio Hunc trinum ut perficere
Pastus bonis operibus. Circulura possit iugiter.
— 182 —
11. Tu benignus dispensator, Doces poni celeriter
Dona nobis prudentiam, Lignum crucis in medium,
Tu iustorum couservator, Sic tribulati dulciter
Dona nobis iustitiam, Ferunt ictus laedentium.
Da, virium roborator,
Fortitudinis gratiara
17. Donum tu es, quo ditantur
Veri Israelitici,
Tu virtutum modulator,
Te ad montem praestolantur
Da nobis temperantiam.
Post esum agni typici.
12. Creasti per prudentiam Lege data gratulantur,
Nos ornans re septemplici, Sed murmurant haeretici
Nam animae substantiam Sacramenta celebrantur,
Decorasti in triplici Quae ministrant levitici.
Corporisque materiam
Qualitate quadruplici,
18. Dei arca te continet
In sacratis visceribus,
Hinc tuam sanctam gratiam
Te mittit et te retinet
Corde laudamus supplici.
Infundendo te cordibus,
13. Pectora nostra praepara Qui arcae fide attinet,
Ut vasa tuae gratiae, Tuis gaudet muneribus,
Sonum ut reddant cithara Hoc donum supereminet
Tibi dulcis melodiae, Cunctis mundanis opibus.
Corda nostra exhilara
Dono iugis laetitiae 19. Altissmi prudentia
Et angelis nos compara

Tu es, qui regis populum,
Tuaque Providentia
In sancta caeli requie.
Factum est tabernaculum,
14. Qui in columbae specie Quia sancta ecclesia,
Descendisti in filium, Divinum habitaculum,
Tunc vox paternae gloriae Tua crevit ex gratia
Sonuit testimonium, Plebique fit umbraculum.
Sic dono tuae gratiae
Baptismatis mysterium
20. Föns pulcher es et serenus,
Consecratur, ut hodie
De cuius claro fluvio
Föns exsurgit duodenus,
Fiat Salus credcntium.
Apostolorum contio,
15. Paraclitus, consolare, Fontem facit quisque plenus,
Q.uos baptismo regeneras, Fit fontis derivatio,
Quos fecisti transmeare Locus tuus est amoenus
Rubrum mare, non deseras, Virenti palmae folio.
Viam velis demonstrare
Nube et manna conferas,
21. Vivus viventem rivulum
In deserto si peccare
Te ipsum soles mittere,
Contingat, iram tranferas.
De petra Christo poculum
Solet istud procedere,
16. Diceris et veraciter Contradicentem populum
Dux et doctor credentium, Sic facit in se credere,
Cum aquae Marath graviter Cum per novum miraculum,
Laedunt ora bibentium, Qui sitit, potest bibere.
— 183 —
22. Ignis es indeficiens Ciarum donans intellectum.,
Purgans iguem luxuriae, Decorans sapientia
Tu es ignis abiciens Hominem ditans dilectum
Tenebras ignorantiae, Pietatate, scientia
In unguis ignis veniens
Das linguas omnis patriae,
28. Munere hoc septemplici
Floruit lesse virgula,
Dilectis tuis largiens
Omnis donum scientiae.
Cum carnem nati unici
Peperit sine macula,
23. Caritas in essentia Super quam nutu simplici
Deitatis tu diceris, Requiescis per saecula,
lungis in amicitia Qui te turbae multiplici
Corda, quibus infunderis, Tuaque das munuscula.
Roboras patientia
Hos, quibus te coniunxeris,
29. Dextrae Dei potentia .
Bella vincunt hostilia

Tu es virtutem faciens,
Virtute tui muneris.

Tu artifex, qui omnia
Facis cuncta prospiciens,
24. Spiritalis es opere, Orbem terrarum gratia
Qui soles de carnalibus Replevisti te largiens,
Spiritales efficere Vocis Cläres scientia
Ita,quod spretis omnibus Per darum sonum veniens.
Desertum hoc transcurrere
Sciant, cordis afifectibus
30. Tu digitus es modicus
Surdas aures aperiens,
Solam valentes quaerere
Ocularis clarificus
Terram promissam patribus.
Caecos videre faciens,
25. Unctio doces omnia, Tu digitus es medicus
Tu namque viros simplices Daemonia eiciens,
Tanta reples scientia, Tu es iudex salviticus,
Quod reges et pontifices Pollex promissa largiens.
Facti fantur magnalia,
Plebes regunt multiplices, 31. Tu Spiritus, qui suggeris,
Unge nos Quaecunque Christus dixerat,

tua gratia,
Ut regas et sanctifices.
Parabolas tu aperis,
Per quas ipse docuerat,
26. Tu, veritatis Spiritus, Ollae farinae mitteris.
Quem pater nati nomine In qua prius mors fuerat,
Ad suos misit caelitus Amari cibus oleris
Ulustrans novo lumine, Per te dulcorem generat.
Roborans eos penitus
Virili fortitudine,
32. Rite dona praedicari
Sic solati divinitus Tua doces hominibus,

Carent mortis formidine. Quorum ritus est piscari
Nunc derelictis retibus,
27. Septiformis per eflfectum, Gentem quaerunt inhamari
Uniformis essentia, Non hämo, sed sermonibus,
Timore purgans affectum, Ut possit incorporari
Sicque recedunt vitia, lesu Christi visceribus.
184 —
33. Promissum es antiquitus Ut statum carnis floridura
loelis testimonio, Terat mens nostra provida,
Redderis. saiicte spiritus, Sanet, quidquid estlanguidum,
Apostolorum raedio, Ex aqua fletus limpida.
Cum repente fit sonitus,
39. Lumen solis in domibus
Fit grandis admiratio,
Nostris velis immittere,
Filiis datur caelitus
Veram fidem in cordibus
Prophetica locutio.
Tu digneris infundere,
34. Patris spiritus loqueris Ut fenestris patentibus
In filiis credentibus, Clarae domus lucescere
Filium Dei asseris Possint proximis omnibus
Regnare in caelestibus, Et exemplo proficere.
Cuius spiritus diceris
Datus sanctis hominibus,
40. Sensibus da corporeis,
Ut nil praeter te sentiant,
Ut de fide, quam suggeris,
Te in locis sidereis
Sint testes coram regibus.
Visus semper aspiciant,
35. Sermone tuo inclito In scriptis nostris aureis
Ciaret donum scientiae, Aures nostrae te audiant,
Tuis infuso subito Factus, gustus ex carneis
Munere tuae gratiae, Olfactis non inficiant.
More fantur insolito,
Linguae nascuntur variae,
41. Infunde nobis oleum,
Ne vendamur pro debitis,
Verbo fidei credito
Conversis dantur veniae.
Magnum confer vas aureum
Vacuatis illicitis,
36. Ditans es veris opibus Ut cor nostrum sit carneum

Eos, qui cuncta liquerant, Refulgens bonis meritis,
Sic ditati virtutibus Quod ditet donum melleum
Filios Deo generant, Ex virtutibus inclitis.
Ut thesauros hominibus
Tuos caelestes conferant,
42. Amorem tuum crescere
Facias in nos iugiter
In cunctis mundi partibus
Et proximos adiungere
Praedicare accelerant.
In amore fac pariter,
37. Guttura nostra caelico Hoc oleum deficere
Vino refice dulciter, Non possit, sed humiliter
Ore namque famelico Facias vasa tendere,
Exspectamus te pariter, Ut plena sint feliciter.
Vero pane angelico
Pasce corda feliciter,
43. Cordibus dona gratiam,
In coetu apostolico
Ut appetant humilia,
Coniunge nos finaliter.

Omnem dele nequitiam,
Nee amando superbia
38. Accende igncm calidum, Odium et invidiam
Calefac corda frigida, Generet castrimargia,
Ilumorem sicca tluidum, Non nutriant luxuriam
Roreque fluat arida, Neque torpens acedia.
— 185 —
44. I n f i r ma sana, medice, Periculum hinc maximum,
Et medere languoribus, Cum caro plus hunc satiat,
Faraem sitimque refice, Ne potum mortis pessimum
ümbra sis in caloribus, nie per illam capiat.
Cor tepidum non proice,
Sed igni tuis ignibus, 50. Repellas mundum eminus,
Qui nos cupit decipere,
Ad hoc venisti publice,
Dicit, non esse facinus
Ut sanitas omnibus.
sis
Res caducas diligere,
45. Nostri corporis pondera Quod, qui facit, multominus
Alleva et molestiam, Constat in te proficere,
Cuncta dimitte scelera, Qui vere dulcis Dominus
Ne ad priraam materiara Nescis tuis deficere.
Revertens caro misera
Animae poenam nimiam 51. Longius fac daemonia,
Quae per tela nequitiae
Donet, sed die supera
Diversa movent proelia,
Ambo surgant ad gloriam.
Flaut ventum cenodoxiae,
46. Vir tute continentiae Inflammant in nos odia,
Robur immitte renibus, lactant semen discordiae,
Virtute abstinentiae Quod vincunt amicitia
Sanitätern da cordibus, Et virtus patientiae.
Da medelam laetitiae
Siccatis nostris ossibus,
52. Pacem, qua nihil melius,
Velis nobis tribuere.
Et mundanae divitiae
Non obsint cordis visibus.
Quam dixit Dei filius
Per te nobis transmittere,

47. Firmans, quod est instabile, Nee hostis hämo amplius
Cadenti fer auxilium, Possit in nos insurgere,
Sustenta, quod est debile, Sed in te cor humilius
Estoque robur virium, Omnes possit diligere.
Da cor forte et nobile
Ad devincendum proelium, 53. Don es te nobis, petimus,
Et vere nobis sufficit,
Quod movet detestabile
Contra tuos daemonium.
Non sicut mundus pessimus,
Qui se donando deficit,
48. Perpeti dono gratiae Tu Spiritus dulcissimus,
In praesenti nos satia, Cuius sie dulcor allicit,
Civibus tuae patriae Quod pro te bonus animus
Post mortem nos associa, Cuncta mundana despicit.
Ubi verae divitiae
Vera cordi dant gaudia,
54. Protinus nos pacificet
Tuae pacis dilectio,
Et revelata facie
In vita nos iustificet
Te cernaraus in patria.
Peccatorum remissio,
49. Hostem refrena proximum, Veram fidem vivificet
Ne veneno inticiat, Fidelis operatio,
Caro bellum nequissimum Nos post mortem glorificet
Movens spiritum cruciat, Tua perennis visio.
— 186 -
55. Du clor e tuto gaudeat Fac secure incedere,
Cor nostrum in itinere, Ut anima perveniat
Oculos ad te habeat Ad te et post de pulvere
Nolens retro respicere, Corpus laeta recipiat.
Ad relicta non redeat,
Sed intendat proficere,
61. Per te, doctor veritatis,
Noscatur cordis oculo
Diem labore compleat,
Ciarum lumen trinitatis
Us quiescat in vespere.
Unitatis in vinculo,
56. Sic dietam adimplere Quod nos solvat a peccatis,
Fac fideles fideliter, Ut in futuro saeculo
Aratrum manu tenere Naturam divinitatis
Operando viriliter, Cernamus sine speculo.
Tibi semper adhaerere,
Diligendo te firmiter,
62. Sciamus ad imaginem
Ut praemium te habere
Dei Deum cognoscere,
Valeamus feliciter.
Nam ad similitudinem
Suam voluit tacere
57. Te praevio, te comite Primum et omnem hominem
Te sequentes dirigimur, Dans animam, discernere
Si cessemus a limite Ut divinam dulcedinem
Tuo, ad ima trahimur, Sciat, velit appetere.
Pulchrae tuae sunt semitae,
Per quas ad alta gradimur,
63. Da nobis vere credere,
Confiteri humiliter,
Cum Christo, nostro capite,
Mel inventum comedere,
Corporis membra iungimur.
Quod suffielt non aliter,
58. Vitemus offendicula, Ne mens velit plus sapere,
Ne faciant nos cadere Quam oportet, sed taliter
Et hostium tendicula, Sobrie intellegere,
Qui cupiunt nos capere, Ut salva sit perenniter.
Fugiamus umbracula,
Ubi latitant viperae 64. Patrem revelet filius,
Et venenata pocula
Quem dignatus est mittere,
Parvulis hie inferius
Non appetamus bibere.
Se volens notum facere,
59. Omne, quod est contrarium, Et te fecit posterius
Averte, sancte Spiritus, De supernis descendere,
Intra cordis hospitium Ut reveles apertlus,
Et illustra divinitus, Quod verum coepit dicere.
Sensuum Claude ostium,
Ne vitiis sit aditus,
65. Noscamus Dei filium
Sis animac refugium
Conceptum de te spiritu
Intra virginis gremium
In die sui exitus.
Sine virili coitu,
60. Noxium ab itinere Qui clausum ventris ostium
Tolle, ne nos impcdiat, Suo servans in exitu
Scandalum doce fugere, Natus est salus omnium
Ne pcccare nos faciat, Indutus carnis habitu.
- 187 —
66. Atque infirma hominum Istud summum principium
In carne passus tenera, Cultu laudemus debito,
Nunquam tarnen peccaminum Rogantes, ut sit praemium
Mala passus est viscera, Datum fidei merito.
Sed elegisse Dominum
Mundi credamus aspera, 72. Omni die, omne hora
Auge fidem in cordibus,
Ut ipse expers criminum
Fides nostra sine raora
Cuncta deleret scelera.
Vigeat bonis actibus.
67. Filium unigenitum, Et te in voce canora
Natura de sancta virgine, Resonent ora laudibus,
Falsis ludaeis traditum, Confessio sit decora
Crucifixum pro homine, Tuis placens aspectibus.
Qui post corporis obitum
Resurrexit in lumine,
73. Tempore isto frigido
Fides gelu non sentiat,
Per cultum ei debitum
Adoremus in numine.
Quam semper actu valido
Caritas calefaciat,
68. T e cum patre et filio Sub sole tuo calido
Unum Deum simpliciter Fidem semper sie nutriat,
Dicit nostra confessio, Ut in tempore placido
Corde tenens hoc firmiter, In centuplum recipiat.
Sed inter tres distinctio
74. Sit divina essentia
Est tantum personaliter,
Benedicta in saeculis,
Unus differt ab alio,
Unum substantialiter.
Quae nutu creans omnia
Declaravit miraculis,
69. Utriusque tu Caritas Sua mira magnalia,
Utrumque soles iungere, Quae nunc videmus oculis,
Utriusque parilitas Ut eiusdem potentia
Gradus novit excludere, Praedicetur in populis.
Sola Christi humanitas
Minorem se vult reddere,
75. Laus, honor, benedictio
Sit trinitati unicae,
Cuius aequa divinitas
Aequalem Quae miro artificio
cogit credere.
Formavit nos vivifice,
70. Spiritum pari latria Ipsam nostra devotio
Patris natique dicimus, Laudat palam et publice,
Te Deum, cuius gratia Ut nos suo palatio
Renati fide vivimus, Recipiat glorifice.
Saluti necessaria
Te donante percipimus, 76. Patri, qui verbum genuit,
Exhibeatur latria,
Cum te nos in ecclesia
Christo, qui nasci voluit.
Adorantes requirimus.
Cum hoc detur et dulia.
71. Credamus Deum omnium, Studio, quo nos docuit,
Genitorem in genito, Sint latriae praeconia,
Esse in patre filium Deo, qui cuncta tribuit,
Tecum sancto paraclito, Uni sit uni gloria.
— 188 -
77. Cum filio sit genitor Ut socius veraciter
Laudan dus atque Spiritus, Malum a nobis transferat
Qui mundi huius conditor Et in fine feliciter
Non debet dici conditus, Nos caelo secum deferat.
Sed quia vitae perditor
Morti dederat aditus, 83. Filius, qui ecclesiam
Missus est vitae redditor

Suo redemit sanguine,
Nostri carnis substantiam
A patre semper genitus.
Vexit in caeli culmine,
78. San et detur spiritui Ut regni sui gloriam
Laus devota cum carmine, Praepararet pro homine,
Qui nostro semper coetui Spiritus sancti gratiam
Assistat cum spiramine, Mittat in patris nomine.
Docens vacare fletui,
Ut sie abiecto crimine,

84. Charisma gratis tribuat
Pretium non habentibus,
Nostro det intellectui
Veras opes non renuat
Gaudium cum solamine.
Dare veris pauperibus,
79. Simul laudanda trinitas Gaudium lucis influat
Sit ex ore credentium, In tenebris lugentibus,
Et quia trium unitas, Nos confitentes abluat
Sit una vox laudantium, A peccatorum sordibus.
Simul nostra communitas
Continuet praeconium,
85. Sancti flatus divinitus
Insufflet inspiratio,
Ut angelorum dignitas
Nostrum fiat consortium. Ut in Deo sit penitus
Devota cogitatio,
80. Paraclito solacium Si in terris humanitus
Danti reddamus gratias, Sit carnis habitatio,
Qui per doctrinae radium Nostri tamen sit spiritus
Illustravit ecclesias, In caelis commoratio.
Per veniac remedium
Mundavit coiiscientias, 86. Spiritus sancti gratia
Per fidei consortium

Nos replens suo munere
Plebes nutrivit maximas.
Carnem atque daemonia
Fortiter donet vincere
8L Nobisque sie laudantibus Et de mundi miseria
Sit lux divinae gratiae, Triumphando recedere,
Dat pater se petentibus Ut in caelesti gloria
De pane eucharistiae, Semper possimus vivere.
Christus redemptis omnibus
Sit via suae patriae
87. Amen dicas, exercitus
Sanctorum, voce publica,
Nobisque se sequentibus
Fiat scribat ingenitus
Det bona suae gloriac.
Pater ex manu dcica,
82. Mittat veniens pariter Hoc donet unigenitus
Spiritum nee nos deserat, Voluntatc mirifica,
Sed sit nobiscum iugiter, Conccdat sanctus spiritus
Sicut dudum promiserat, Dans nobis regna caclica.
— 189 —
Cod. Trecen. (ol. Claraevallen.) 1444 saec. 15. A. —
Orat ms. Lehni-
nense anni 1518. Cod. Berolinen. 4^ 29. B. —
2, 5 in fehlt ß. 4, 2 fugans —
A. — 5, 7 Corde B. —
7, 8 cupiat A. —
10, 7 Hoc trinium (1: trivium?)
A. - 19, 3 qiie fehlt B. —
20, 1 es piilcher B. —
22, 5 igneis B. 23, —
1 in scientia B. —
25, 1 docens B. —
25, 3 replens B. —
26, 1 caritatis
B. — 30, 6 eticiens B. —
32, 1 Rite novo A. 32, 2 Tuo A.— 33, 3 —
sanctus B. — 34, 1 spiritum B. —
38, 1 lumen fervidum B. 38, 4 Rosa- —
que fluat A; Rigans ad florera arida B. —
41, 2 veredamur B. 43, 8 —
Neque corporis B. —
48, 6 corda B. —
52, 8 posset B. —
64, 1 revolet B. —
64, 3 Parviilus B. —64, 7 revoles B. —
79, 3 trina B. —
79, 6 Concinat
B. — 79, 8 sit B. —87, 5 donat B. —
A hat die Bemerkung: Scriptum in
Claravalle anno 1464 die 26. mensis Februarii.
83. Super Veni Creator.
1. Veni Creator spiritus, Servetur a nocentibus,

Et in me robur insere, A malis imminentibus,
Robur, quo possim penitus A morte specialiter,
Mala, quae gessi, luere Sic, ut vivam feliciter,
Et amodo sie vivere Accende lumen sensibus.
Ne sim peccato perditus, Hostem repellas longius.
Peccavi quasi licitus Propagatorem sceleris,
Et diu vixi temere, Hostem, qui piis impius
Me servum tuum visere, quem
Torquebit, tu deseris,
Veni, Creator spiritus. Hostem humani generis,
2. Qui paraclitus diceris, Quem stravit Dei filius,

Hostem, qui semper noxius,
Qui pietate solita
Hostem, qui plus prae ceteris
Confers salutem miseris
Solet nocere miseris,
Et iustis reddis merita
Fac de me sibi placita,
Hostem repellas longius.
Pereo, ni subveneris, Da gaudiorum praemia,
Me perdit luxus Veneris Merendo mi succurrere,
Et cogit ad illicita, Ut post vivam in patria,
Me me visita,
protege, Haec possim comprehendere,
Qui paraclitus diceris. Da mihi culpas plangere,
Ut gaudeam in gloria
3. Tu septiformis munere, Apparens in iustitia
Dextrae Dei tu digitus,
Fac nostrae matris liberae
Tu, qui nunquam deserere
Civem me tuo munere,
Servos tnos es solitus,
Da gaudiorum praemia.
Intende mihi prospere,
Noli me derelinquere,
Per te sciam ingenitum
Patrem cum nato colere,
Sed refove me caelitus,
Te utriusque spiritum,
Dextrae Dei tu digitus,
Per possim diligere,
te
Tu septiformis munere.
Per te possim acquirere
4. Accende lumen sensibus Caelestis regni aditum,
Meis micericorditer, Te spiritum paraclitum
A peccatorum sordibus Et natum volo colere,
Iramundum muiida taliter, Esse simul et vivere,
Ut anima perrenniter Per te sciam ingenitum.
— 190 —
8. Sit laus pa tri cum filio, Semper sit dominatio,
Sit honor sancto flamini, Salus et benedictio
Trinitatis confessio Perenni datur agmini,
Firmam spem firmet homini, Sit honor sancto flamini
Uni trinoque nomini Sit laus patri cum filio.
Clm. Monacen. (ol. Pollingen). 11 325 (Deckblatt), saec. 11/12. A. — Orat.

ms. Caelestin. saec. 15. Cod. Parisin. 18571. B. —
1, 3 Robur fehlt A. —
1, 6 peccator A. —
2, 3 Salutem confers B. 2, 7 fehlt B. — 3, 2 Tu —
dextrae Dei A. —
3, 6 prospere mihi A. —
3, 8 me refove A. 3, 9 fehlt —
A. — 4, 3 peccatorum nexibus A. —
4, 9 Et iit vivam B. 5, 2 sceleris —
fehlt A. — 5, 3 quem pius impius A. —
5, 4 quem non deseris A, Torque-
bitur cum miseris B. —
5, 7 fehlt A. —
5, 8 Gaudet nocere ceteris B.
—
5, 9 Hostem saevum prae ceteris B. —
Str. 6 fehlt B. 6, 2 Merendo mihi —
succurrere A. —
7,4 possim fehlt A. —
7, 10 Per te sciamus da patrern
A. — Str. 8 fehlt A. —
8, 10 Sit lux patri. —
Str. 1 und 8 dieses Liedes
schon Anal. XXI, 56. Aus dem Vorkommen derselben im s. g. Cantionale
Peter's von Medici, geht hervor, dafs das Lied eher eine Cantio denn ein
Reimgebet war. Weil es aber dort unvollständig, mag es hier unter den
Glossenliedern in vollständiger Gestalt eine Stelle finden.
84. Super Ave Maria.
1. Ave, ancilla Domini tu humillima,

Laude felix virgo devotissima.
2. Maria, Stella ducens nos ad caelestia,

übi sonant angelorum cantica.
3. Gratia, quae per Evam fuit perturbata,
Per te nobis est reconciliata.
4. Plena omnipotentis Dei caritate

Pro Immaculata virginitate.
5. Dominus tamquam spousus de caelo veniens,

Te humilem ancillam respiciens.
6. Tecum verbum caro factum est Christus natus,
ToUens peccata nostra nobis datus.
7. Benedicta tu ab angelo salutata,

In verbo Domini sanctificata.
8. In mulieribus mater glorificata,
Semper manens virgo inviolata.
9. Et ben e dictu ,
qui in nomine Domini
Venit, Christus, filius Dei vivi,
10. Fructus de radice lesse flore virtutis

Et germinans salvatorem salutis,
11. Ventris tui, qui fuit, mansit virginalis,
Locus sanctissimus dominicalis.
12. Trinitati et unitati.
De laude pia
- 191 -
13. Tu tarnen fac nobis in caelis sit solamen,
Tibi congaudentes, dicentes: Amen.
Miss. ms. Hildeslieimense saec. 13. Cod. Capit. Treviren. 153. add. saec.
14. mit Melodie (einer für alle Strophen) und der Aufschrift: Hymnus de
beata Maria Virgine."
1. Ave, candens absque vae, Spiritu artitice

Rosa puritatis, Verbum humanatur,
Föns totius veniae, Humana miritice
Ortus pietatis, Ratio miratur.
Eva mutans in Ave,
ßubus castitatis
6. Tecum patriarchica
Laus et prophetalis,
Ardens, paris mystice
Fides apostolica
Florem deitatis.
Mors martyrizalis,
2. Maria errantium Virtus confessorica,
Ductrix, maris Stella, Decus virginalis,
Portus naufragantium In te lucet caelica
Mundi in procella, Dignitas totalis.
Virtus aegrotantium,
Natum interpella,
7. Tecum confidentia
Abrahae probata,
Dira adversantium
Ne nos laedant bella.
Tecum innocentia
David miserata,
3. Gratia tu caelica Tecum sapientia
Tota irrigaris, Salomonis grata,
Voce dum angelica Tecum patientia
Digne salutaris, lob est commendata.
Lex fert evangelica
Te ignaram paris, 8. Benedicta filia
Stirpe regis nata,

Corda ut famelica
Pascas, coronaris.
Tu levas humilia,
Premis exaltata,
4. Plena beneficio Christo reconcilia
Gratiae fulsisti, Nos, ut perpetrata
Naturae condicio Per tua auxilia
Negat, concepisti Tergat scelerata.
Omni carens vitio,
Deum genuisti,
9. Tu in mulieribus
Hesther figurata,
Post ut ab initio
Virgo permansisti.
De cuius muneribus
Gens est liberata
5. Dominus mirifice Ac manus operibus
Pater operatur, Virtus potentata,
Virginis deilice Capitis vulneribus
Vellus fecundatur. Holofernis stata.
192
10. Et benedictus gloriae 12. Ventris habitaculum

Rex, qui cuncta regit, Tui adornatum
Ut firmant historiae, Dei fit cenaculum
Mundo te elegit, Mire deauratum,
Digna memoriae,
es Primae sie piaculum
Mortem per te fregit Feminae curatum
Christus, dux victoriae, Et antiqui iaculum
Daemonem subegit. Hostis est signatum.
11, Fructus ex te prodiit 13. Tui nati gratia

Ut ex virgulta,
flos Nobis Sit tutaraen,
Terra fructum protulit Ne pro contumacia
Virens sed inculta, Premat nos examen,
Qui fideles reficit Sed post vitae spatia
Spe salutis multa, Pater det et flamen
A qua errans deficit Caeli ad palatia
Gens ludaea stulta. Nos transire. Amen.
Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II.
1. Ave, Dei genetrix, 5. In mulieribus

gemma pretiosa, es sola praeelecta
Maria, mater gratiae, Et sacro spiramine
stirpe generosa. totaque contecta.
2. Gratia te voluit, 6. Benedictus filius,
sancta, fecundare, quem casta concepisti,

P1e n a ut sie valeas Fructus est dulcissimus,
Christum baiulare. quem mundo protulisti.
3. Dominus habitaculum, 7. Ventris porta clausa est,
cum vellet incarnari, numquam fit aperta,

Tecum per archangelum Tui, mater virgo, quae
iussit praeparari. perseveras certa.
4. B ene d i c t a viscera 8. Infinita crimina,

sunt tua, pia virgo, quibus te offen di
Tu lac tuis uberibus Et tuum carum filium,
pracbuisti Christo. delc ac paenitendi
9. Impctra mihi spatium,

ut iuste vivendo
Aeternam vitam mcrear
vultum Christi cernendo.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3.

— 193 -
87. Saper Ave Maria.
1. Ave, Dei genetrix, Et dirae passionis

pia consolatrix, matris compassio,
Desolatum refove, Tunc tempore cessabit
gemma confortatrix, omnis obiectio.
Deviatum revia,
7. Benedicta benedic
Stella gubernatrix^
mihi peccatori,
Cor meum laetifica,
Parce, mea domina,
gaudii donatrix.
mihi transgressori,
2. Maria , te invoco, Actus meos dirige
ut me consoleris, meo creatori,
In hoc mundo fluctuo, Ut ad ipsum redeam,
pro peccatis pleris, quando vadam mori.
Nisi mei miseris
8. Tu in necessariis
cito recorderis,
esto refugium,
Ut lacifer corruam
In meis angustiis
in tenebris feris.
firmum praesidium,
3. Gratia novae legis In meis tristitiis
per te inchoavit, merum solacium,

Dum virtus altissimi In meis miseriis
in te obumbravit, verum subsidium.
Ipsa rae consoletur,
9. In mea morte meam
quae Deum portavit,
animam respice
Spoliavit inferos
Et de manu daemonum
et caelos ditavit,
potenter eripe,
4. Plena es et redundans Et sancto Michaeli
cunctis virtutibus, instanter praecipe,
Sicut porcus dorraio Ut ipsam collocet
in meis faecibus, cum suo principe.
Excita me, domina, 10. Mulieribus cunctis
a somnis talibus, atque hominibus,
Ut vacare valeam Tarn vivis quam defunctis
in tuis laudibus. meis parentibus
5. Dominus a me fugit Tribue solacium
ob mea peccata, de caeli sedibus,
Sed tu ipsum revoca, Ut regnare valeant
mea advocata, cum sanctis omnibus.
Alleva gravamina 11. Et cunctis Christianis
per malos illata, idem solacium
Et tua intercessio Praebe, Dei genetrix,
erit mihi grata. ob Christi praemium,
6. Tecum non habebitur Omnes te invocamus
aliqua quaestio, in adiutorium,
Ubi allegabitur Ut per te habeamus
filii passio aeternum gaudium.
Drevea, Pia DicUmina. III. 13
194 ~
12. Be 11 c d i c t u s Düminus In quo pax iustitiae
semper timcbitur, contulit osculum,
Dum tuba rcsonabit, Ipsum mihi praebeat,
mundus tremebitur, qui fecit saeculum.
Quid faciam, quando vix 15. Tui nati vulnera
iustus [salvabitur] ? tiuxerunt sanguine,
Ex nunc ad te fugio, De quo Dei filius
ad quam refugitur. redemit hominem,
13. Fructus tuus, domina, Ipse a me auferat
fructus est caelicus, omnem rubiginem,
De quo semper fruitur Ut videre valeam
Chorus angelicus, eins imaginem.
Ipsum mihi praebeat 16. Amen cantet dulciter
superuus medicus, Chorus angelorum,
Ut in fine mihi sit Cum communi iubilo
cibus salvificus. omnium sanctorum,
14. Ventris thalamus tui Huic Mariae supplici
est habitaculum, et Deo deorum,
In quo Dei tilius Ut in tine nobis dent
sumpsit corpusculum, '
gaudia caelorum.
Orat. ms. Cluniaoense saec. 15. C od. Parisin. Nouv. acq. 333. — 2, 4
spleris.— 2, 6 scito. — 5, 1 ad me fuit. — 5, 5 AUega. — 14, 6
obsculum. — 16, 7 dant.
\. Super Ave Maria.
1. Ave, desiderii Quem lex evangelica

Flos et fons decoris, Praedicat, tu paris
Hortus refrigerii Quae, ut gens famelica
Suavitas odoris, Pascatur, curaris.
Victrix improperii, 4. Plena ab initio
Spcculum honoris, Gratia fuisti,
Filia imperii Garens omni vitio
Parens conditoris. lesum concepisti,
2. Maria ut lilium Quae sine supplicio
Florens inter spinas, Laeta pepcristi,
Mentibus humilium Cuius beneticio
Praebens medicinas, Virgo permansisti.
Confer hie auxilium 5. Dominus, rex gloriae,
Inter tot ruinas, Qui creata regit,
Placa nobis tilium, Ut narrant liistoriae,
Aufer irae iniuas. Matrem te elegit,
3. G a t i a tu caelica
r Dulcis es memoriae,
Plene irroraris, Per quam hostes fregit
Dum voce angelica lesus, dux victoriae,
Pie salutaris, Quiquc mala tegit.
— 195 —
6. Tecum specialiter Te vidente figitur
Decus angelorum, Cruci, sie obedit,
Tecum corporaliter Ac prae te erigitur,
Salus peccatorum, Dum ad patrem redit.
Tecum aeternaliter
lesus, dux iustorum,
10. Fructus indeficiens,
Sanitas languentura,
Tecum est önaliter
Est lesus eiciens
Merces saeculorum.
Cordis nocumentum,
7. Benedicta filia, Qui cunctis sufticiens
David stirpc nata, Nescit detrimentum,
Secundum utilia Nos per te reficiens
Moysis mandata Vitae dans frumeutum.
Libans volatilia
Pro eodem grata,
11. Ventris secretarium
Tui, virgo pia,
Qui levat humilia
Dei est sacrarium,
Premens exaltata.
Cuius nos in via
Tu in mu lieribus Omne necessarium
Virgo singularis, Sortimur, Maria,
Vinum das pauperibus Per te donum varium
Mutans aquas maris, Nobis detur pia.
Opprimi sceleribus
Ne nos patiaris,
12. Tui nati gratia
Fundimus precamen,
Sed bonis operibus
Frui largiaris.
Ut vivendi spatia
Donans adiuvamen,
9. Et benedictus igitur Ne pro contumacia
Corpus suum dedit Puniat reamen,
His, a quis dillgitur, Servos ad palatia
Dum in cena sedit, Caeli ducat. Amen.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. ^*/i5. A —

b VI 3. saec. 15. B. —
Cod. S. Floriani XI 196. saec. 16. C. Orat. ms. —
Caelestin. saec. 15. Cod. Meten. 571. D. —
Cod. Beverin. 629. saec. 15. E.
1, 5 Fructus puerperii A. —
2, 3 debilium BCE. —
2, 5 Confer his
A. - 3, 2 virgo nuucuparis A; pleiia BC. —
3, 5 Ut lex BC, Te lex E. —
3, 6 fert ignara maris BC; seit ignaram paris E. —
3, 7 inans famelica E;
Kegem nobis gloriae BC. —
3, 8 Pascatur, consequaris E; Illihata paris
BC. — 4, 3 Garens omni E. —
4, 5 sq. fehlen C. —
4, 5 Hunc sine BC. —
5,5 felix memoriae BC; O dulcis memoriae E. —
5, 6 hostem BC. —
5, 7 Christus dux E. —
5, 8 Quia mala E. —
6, 3 aeternaliter BC. 6, 5 —
Tecum finaliter BC; est finaliter E. —
6,6 spes iustorum E. 6, 7 est —
aeternaliter E, et perenniter BC —
6, 8 Merces est sanctorum B, iustorum
C Est merces sanctorum E. —
7,2 Stirpe David E. —
7, 5 Offers volatilia
— —
;
E. 7, 6 Pro eo Deo grata A. 7, 7 elevans BC. —

7, 8 Premit C,
Premet B. — 8, 2 Mater E. —
8, 3 da CE. —
8, 6 Haud nos E. 8, 8 —
Nos frui deprecaris A; Uti largiaris C. —
9, 1 Et fehlt CE. 9, 3 Isaac —
diligitur BC. — 9,5 cernente A. —
9,7 per se A, pro te B. 9, 8 Et —
ad patrem E. — 10. 2 Suavitas BC. —
10, 3 lesus ei sitiens A. 10, 4 —
Orliis nocumentum E. —
10, 5 s(i. und 7, sq. umgestellt BE. 10, 8 da —
E. — 10, 5 — 8 lauten in C:
13*
— 196 —
Est cordis dulcedo lesus Christus
Et dulcoramentum,
Me per te reficiens
Dat vitae frumentum.
11, 2 mater pia E. —
11, 3 Est Jesu sacrarium ßC; Verum fit sacrarium
E. — 11, 4 Hospite Messia BC. —
11, 5 Fitque (Fit es E) thesaurarium
BCE. -11, 6 De quo uos in via BCE. —
11, 7 Omne necessarium BCE. —
11, 8 Sortinmr, Maria BCE. —
12, 3 Concedendo spatia BC; Des emendae
spatia E. —
12, 4 Donas A; Dona C; Fini dans iuvamen E. 12, 6 examen —
BCE. —
12, 7 Sed me ad B; Sed nos ad E. 12, 8 ducas E. —
Aveex patris omnipotentia,
Ave ex filii sapientia,
Ave ex spiritus sancti benignitate dulcissima.
Maria caelum et terram illuminaus,
5. Gratia plena infundens omnes
Et replens te diligentes.
Dominus tecum, Dei patris unicus
Ac tui virginei cordis unigenitus,
Amicus sponsus dulcissimus.
et
10. Benedicta tu in mulieribus,
Quae Evae fugasti maledictionem
Et aeternain impetrasti benedictionem,
Et benedictus fructus
Yentris tui, lesus Christus,
15. Omnium creator ac Dominus,
Omnia benedicens et sanctificans,
Omnia vivificans et locupletans.
Föns signatus distillans oleum,
Para nobis cibum aethereum,
20. Pietatis et rorem melleum
Et emunda cor nostrum felleum.
Benedicta (tu) in mulieribus,
Quae de tuis castis visceribus,
Plena semper donis caelestibus,
25. Peperisti pacem hominibus.
Tu es civitas superni numinis,
Tuque claritas caelici luminis,
Tu es dignitas nostrae propaginis
Tuque pietas summae dulcedinis.
Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectiu. Scriptt.
Ecel. 375. — Vers 17 ff. scheinen einem anderen Rhythmus entlehnt.
90. Super Ave 3Iaria.
1. Ave fuit prima salus, 2. Maria, dum salutaris,

Qua vincitur hostis malus, Ab angelo sie vocaris,
Kemordet culpa noxia Nomen tuum daemouia
Quia nos. Ave Maria. Ave Maria.
Repellit.
— 197 —
3. Gratia sancti Spiritus 10. Mulle rib US omnibus
Fecundavit te penitus, Repleris summis opibus,
Gratiarum nunc praemia Reple nos tua gratia
Da nobis. Ave Maria. Egentes. Ave Maria.
4. Plena tu es virtutibus 11. Et post partum velut prius
Prae cunctis caeli civibus, Virgo manens te filius
Virtutes et auxilia Descendit velut pluvia
Praesta nunc. Ave Maria. In vellus. Ave Maria.
5. Dominus ab initio 12. Bened i c t us sit filius
Destinavit te filio. Adiutor et propitius,

Tu es mater et filia Adiutrix et propitia
Praefelix. Ave Maria. Sis nobis. Ave Maria.
6. T ec u m laetantur angeli 13. Fructus tuus tarn amavit,
Et exsultant archangeli, Quod in te nos desponsavit,
Caeli caelorum curia, Ut parentum opprobria
dulcis ave Maria. Deleres. Ave Maria.
7. Benedicta semper eris 14. Ventris claustrum baiulavit
In terris et in superis, lesum, qui nos sorde lavit,
Tibi nullus in gloria Nunc exores voce pia
Compar est. Ave Maria. Pro nobis. Ave Maria.
8. T u cum Deo coronaris 15. Tui speculum
viroris
Et veniam servis paris, Clarificat hoc saeculum,
Fac, nobis detur venia Vitiorum flagitia
Precibus. Ave Maria. Purga nos. Ave Maria.
9. In gentes raovent proelium 16. lesus, salvator, filius,
Caro, mundus, daemonium, Perducat nos superius,

Sed defende nos, o pia, Ubi regnas in gloria
Clemens. Ave Maria. Meritis. Ave Maria.
17. Amen est finis salutis

Aperiens vocem mutis,
Aperi nobis, Maria,
Caeli portas ad gaudia.
Cod. Carolsnihan. s. n. anni 1440 [Mone II, 99] A. Cod. saec. 15. —
Privatbesitz [Mone 1. c] B. —
Str. 1 fehlt B. 4, 1 Plena tue B. — 6, 1 —
laetentur A. —
6, 2 Te exsultant A; et exsultent B. 7, 2 supernis B. — —
9, 1 raovetur B. —
10 2 operibus B., 10, 3 cum tua A.— 10, 4 Et —
gentes A. —12, 1 sie B. —
13, 2 disponsavit A, dispensaris B. 15, 1 —
Tui auroris A. — 16, 2 Perducas B. —
17, 2 voce B; mentis AB. 17, 3 —
Opari B. —
17, 4 portas et gaudia B.
Mone bemerkt nach Ozanani, Italiens Franziskauerdichter (deutsch von
„Man hält Giacopone da Todi für den Verfasser dieses Liedes."
lulius) S. 214:
Auch Chevalier's Repertorium nennt lacopone schlankweg den Verfasser.
Ich mufs diese Angaben dahingestellt sein lassen. Soviel aber liegt wohl auf
der Hand, dafs der Dichter dieses Liedes und der des Stabat mater nicht
ein und und dieselbe Person sein konnten. Wer lacopone dieses zuschreibt,
sollte ihm jenes absprechen. Dasselbe gilt von dem Liede Cur mundus militaf.
198
1. Ave fuit Salus laeta, 9. In sidereis sedibus

Qua fuisti virgo feta Dominaris prae omnibus,
Verbo patris potentia, Terram regis et maria,
Audi nos. Ave Maria. Deduc nos. Ave Maria.
2. Maria genetrix Dei, 10. Mulieribus omnibus

Per quam salvi fiunt rei, Atque cunctis hominibus
Depeile cuncta vitia, Per te praestetur venia,
Munda nos. Ave Maria. Concede. Ave Maria.
3. Gratia plena fuisti, 11. Et angeli restaurantur
Per quam mundo subvenisti Per te atque reparantur
Lapso, Evae miseria Ac tota caeli curia,
Leva nos. Ave Maria. Erige. Ave Maria.
4. Plena donis caelestibus, 12. Benedictus tuus natus,

Divinis charismatibus Nostros qui tulit reatus,
Es in caelesti gloria, Nos regat pro te in via,
Trahe nos. Ave Maria. Ductrix sis. Ave Maria.
5. Dominus ab initio 13. Fructus est delectabilis
Te elegit pro tilio Natis Evae amabilis,
Matrem, cuius es filia, Sanans morbos et vilia,
luva nos. Ave Maria. Largire. Ave Maria.

6. Tecum exslitit in corde, 14. Ventris reclusus in domo
Praeservans ab omni sorde Pro nobis factus est homo
Spiritus almi gratia, ßevocans ad caelestia
Salva nos. Ave Maria. Perditos. Ave Maria.
7. Benedict a parens talis, 15. Tui iilii pretio

Quam culpa originalis Redempti a supplicio
Neque concupiscentia Sumus gratis, mater pia,
Foedavit. Ave Maria. Protege. Ave Maria.
8. Tu, bona mater Christi, 16. lesus, saeculi salvator,
Subvenisti mundo tristi Dei, nostrum mediator,
Nati tui dementia, Sua misericordia
Rege nos. Ave Maria. Salvet nos. Ave Maria.

Cum nato, sancto flamine
Ac tibi, genetrix pia,
Suscipe. Ave Maria.
Cod. Parisin. 1^639. saec. '''Vic. 3, 2 surrcxisti. — — Dafs dies Lied

\'or-oder N;u'lil)ild des vorhergehenden, wahrselieiulieh letzteres, hraueht
kaum bemerkt zu werden.
— 199 —
1. Ave, fulgens maris Stella, 5. In conclavi sumis Ave,

Salve, Moysis fiscella, Verbum bonum et suave,
Ave, virgo regia, Ave, plenum gratiae,
Maria, quae sine viro Mulieribus prae cunctis,
Peperisti modo miro Vivis nerape vel defunctis
Deura, per quem omnia. Inventrix es gratiae.
2. Gratia tu singulari 6. Et totius bonitatis

Meruisti fecundari Föns es, de quo pietatis
Paritura puerum, Emanant deliciae,
Plena tu virtutum rore, Benedict US tuus fructus,
Parientis sine more Qui delevit taetros luctus
Non dolebas uterum. Humanae miseriae.
3. Dominus hominem sumens, 7. Fructus tuus, o quam dulcis,

Deum verum non consumens Quo nos refoves et fulcis
Incarnari voluit Contra carnis vitia,
Tecum et per te, natura Ventris tui t'ructum praesta
Ut mutaret sua iura, His, qui colunt tua festa
Nasci de te voluit. Alacri memoria.
4. Benedicta virgo Christi, 8. Tui sumus, nos emenda,

Quae serpentis contrivisti Emendatos nos commenda
Caput veneniferum, lesu, tuo filio
Tu mutasti nomen Evae Amen, amen ut cantemus,

Et vindictam mortis saevae Tecum simul ut regnemus
Per verbum deiferum. In caeli palatio.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. ^*/i5 A. —

Orat. ms. Carthusian. saec.
15. Cod. Capit. Treviren. 116. H. —
2, 4 tu fehlt A. 3, 1 assumens A. —
1 Ave, in salutatione
Angeli feliciter
venerabilis,
Maria, in annuntiatione
Mundo desideranter
exspectabilis.
2. Gratia in spiritus sancti superventione

Deo specialiter
consecrabilis,
Plena in conceptione
Christi incomparabiliter
habitabilis.
- 200 —
3. Dominus in gratiarum actione
Ecclesiae moraliter
imitabilis,
Tecum in filii generatione
Mundo ineffabiliter
honorabilis.
4. Benedi et a tu in pannorum involutione

Spiritualibus spiritualiter
agnoscibilis,
In mulieribus in filii lactatione
Carnalibus carnaliter
admirabilis.
5. Et benedictus in gregum locatione,

Omni creaturae hurailiter
supplicabilis,
Fructus in filii nominatione
Supercaelestibus inaestimabiliter
comparabilis.
6. Ventris in proximi admonitione

Virgo virtutum
germinabilis,
Tui in assumptione
Super omnes caelos post filium
exaltabilis.
Orat. ms. Domus. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt.
Eccl. 375. —
2, 1 superventu Spiritus sancti. 2, 5 comparabiliter. —
2, 6 —
inhabitabilis. —
3, 4 generatione filii. 5, 6 incomparabilis.—
1. Ave, lesse stirps regalis, 4. Et benedictus est talis

Castitatis lilium, Fructus, numen numinum,
Maria, pontificalis Ventris ante virginalis
Trinitatis solium. Et post partus terminum.
2. Gratia te triumphalis 5. Tui prece specialis
Decet, plena luminum, Det vitae remedium
Dominus, ens aeternalis, I e s u s nobis, flos vemalis,
Tecum fuit hominum. Et caelorum gaudium.
3. Benedicta tu, natalis 6. Amen dicat clericalis

Solvens nexus criminum, Sicque chorus ordinum,
In mulieribus talis Atque gcns universalis
NuUa, virgo virginum. Benedicat Dominum.
Orat. ms. Tliosanum saec 15. Cod. liruxellen. 4948. A. — Clm. Monacen.
(ol.Tegurin.) 19824. saec. 15. B. —
2, 3 cns fehlt B. — est fehlt AB. —
4, 4 partum A. —
5, 3 flos virginalis A.
— 201 —
95. Snper Ave Maria.
Ave, lesse virgula, 6. Tecum tota trinitas

Stella radiosa, Fecit mansionem
Rosa veris primula, Et perfecta Caritas
Tota liliosa, Pegit unioneni,
Agno sine macula Claudis, Sion civitas,
Placens speciosa, Regem Salomonem,
Lactis praebens pocula Et tua virginitas
Cunctis gratiosa. Vicit Pharaonem.
2. Maria, spes hominis, Benedicta filia
Latrix veri floris, Regis angelorum,

Virtus tibi numinis Fragrans velut lilia,
Dat fructum dulcoris, Manna parvulorum,
Claustrum tui virginis, Tua per auxilia
Zeta creatoris, Ad regna polorum
Viret vi spiraminis Duc nos post exsilia,
Sine vae doloris. Sola spes lapsorum.
3. Gratia gratissima 8. Tu in mulieribus,

Mater genitoris, Virgo singularis,
Virgo praedulcissima, Infinitis laudibus
Thalamus pudoris, Felix honoraris,
Sponsa venustissima, Tenebris sedentibus
Templum redemptoris, Flagrans lux solaris,
Natum, clementissima, Opem confer civibus,
Placa, Stella maris. Parens expers paris.
4. Plena sancti Spiritus, 9. [Et benedictus] filius
Gabrielis ore Tuus, rex caelorura,

Concepisti caelitus Frater noster socius,
Absque carnis more, Pater orphanorum,
Virgo velut primitus Sol eclipsis nescius,
Novo gaudens ilore, Panis angelorum,
Pariens divinitus Sit nobis propitius,
lUaeso pudore. Salus perditorum.
5. Dominus rex nomine, 10. Fructus delectabilis

Eia, res miranda, Est de te productus,
Homo pro liomine,
fit Per quam Evae flebilis
Res summe laudanda, Terminatur luctus,
Incarnatus flamine Fit Deus placabilis,
Pro plebe salvanda Est serpens destructus,
Nascitur de virgine Homo miserabilis
Digne veneranda. Ad vitam reductus.
— 202 —
11. [Ventris tui] cellulam 12. [Amen] canit superis
Rex sanctificavit, Chorus angelorum,
In qua mansiunculam Laus humani generis,
Sibi adornavit Lima confessorum,
Non habentem maculam, Quae sedes a dexteris
In te se locavit, Regis saeculorum,
Virginalem arculam Miserere miseris
Et mundum salvavit. Tu nutrix eorum
Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343. saec. 14. 2, 5 tue. — 9, 7

Sit nobilis propitius. — 10, 6 derelictus.
1. Ave, iubar aetliereum, 4. P1 en a misericordia

Lux rutilans in tenebris, Et magnis beneficiis,
Ave, claustrum virgineum, Per te sumens remedia
Honor decet te celebris Resultat terra gaudiis,
lucundaque laudatio, Arbor decora, fulgida;
Quia fluis vitae flumen Quia per te se salvari,
In vitiis enecatis Virgo,mundus videt clare,
Atque darum reddis lumen Te conatur venerari
Animabus excaecatis, Et viam cogitare
te
Sol mundo nitet radio. Mens iam resurgat torpida.
2. Maria, hoc nomen tuum 5. Dominus, rerum creator,

Nomen est admirabile. Qui formavit nos de limo,
Quo daemones posse suum Per te noster fit salvator
Sentiunt esse debile Factus homo ventris imo,
Mortis confractis viribus, Natus ineffabiliter;
Quia ipso invocato Quia culpa originis
A fideli fideliter Solvi solum sie poterat,
Cedunt tibi commendato Ideo formam hominis
Daemonia celeriter, In te sumens, quam fecerat,
Nocturna lux viantibus. Poenas cucurrit fortiter.
3. Gratia multa rcplentur 6. Tecum autem humanitus

Recolentes te devote, Inhabitans Dens unus,
Et si malis detinentur. Virginale divinitus
Tu retrahis hos remote Conservavit tibi munus,
Tyrannum trudens vinculo ;

Beata mater munere;
Quia ergo non repellis Quia per te declaratur
A te quemque viventium, Mirabile mysterium,
Serva servum a procellis Omnc genu nunc curvatur
Me tradere quaerentium Tibi, mator, ob filium
In mortem a discipulo. Iam lucis orto sidere.
— 203
7. Benedicta, benedicas 11. Et ideo in hoc mundo

Tibi benedicentibus, Laudem cape principalem,
Mentes nostras fac pudicas In alto et in profundo
Pulsis maus spiritibus, Habens vim imperialem,
Absistat et vecordia; Versa vice mortalium ;
Quia per te fidelibus Quia per omne saeculum

Benedixit iam creator, Sic mereris exaltari,
Ab ipso tuis precibus Virgo, tuum me famulum
Benedictus sim peccator, Te laudare fac conari,
Perfusa caeli gratia. Infirma tu scis virium.
8. Tu es tantae dignitatis, 12. Benedictus sit genitus

Quod reperit nullus talem, Ventris tui generosi,
Vera mater veritatis, Per quem nobis introitus
Deum Dobis dans sodalem Regni patet gloriosi,
Per carnis contubernium ;
Gaudet chorus caelestium;
Quia ergo, virgo pura, Quia ipsi diminuti
Talis tantaque diceris, Ab angelis superbia
Dei merito factura Passo nato restituti
Adorat te prae ceteris Homines sua gratia,
Caelestium, terrestrium. Invicta spes credentium.
9. In nie, mater, cotidie 13. Fructus vitae multiplicat

Operare per gratiam, Vim virtutis maguae suae
Aperi venara veniae Et animas purificat
Petenti indulgentiam Fructu sanctae carnis tuae,
Ad laudem tui nominis; Quae sola virgo parturit ;
Quia habes potestatem Quia fructus, quem das mundo,

Et ligandi et solvendi, Maria, spes supplicum,
Propter tuam pietatem Actu viget tarn fecundo,
Me mali plenum horrendi Alas eo famelicura,
Absolve nexu criminis. Per quem nee ales esurit.
10. Mulieribus honorem 14. Ventris tui sanctissimi

Confers, gemma mulierum, Claustro nullus liabitavit,
Vivendique novum morem Nisi verbum altissimi,
Et gaudium praebes verum, Qui virginem te servavit
Quod Eva tristis abstulit; Hostis a telo perfidi;
Quia in carne posita Quia ergo cuncta vales
Praeter carnem tunc vixisti, Apud lesum impetrare,
Humilitati dedita, Fac, Maria, nos mortales
Ex te nata caro Christi Per gratiam cursitare
Nos abluendo sustulit. Ad cenam agni providi.
Oral. ms. Caelestinoriim saec. 15. Cod. Paris in (Arsen.) 419. A. —
Orat. ms. Caelestinoriim saec. 15. Cod. Meten. 571 ß. —
12, 4 Habens viam
A. — 18, 9 Hominibus A. —
Der fünfte und zehnte Vers jeder Strophe sind
Entlehnungen aus bekannten Hymnen.
— 204 —
1. Ave, lucis speculum, 6. Tecum pura virgine

virgo generosa, Verbum incarnavit
Pudoris signaculum, Se rorante flamine,
Stella luminosa, Sicque liberavit
Quae salvasti populum, Populum a crimine
Mater gloriosa, Teque consecravit
Pariendo parvuluni, Et in caeli culmine
Qui est legis glosa. Summe sublimavit.
2. Maria, fons gratiae, 7. Benedict a domina,

Decus castitatis, Lumen angelorura,
Fons misericordiae, Sursum super agmina
Forma sanctitatis, Regnans electorum,
Radix innocentiae, Mundi mundans erimina,
Stella puritatis, Medela languorum,
Sedes sapientiae, Serva nos, ne sarcina
Templum deitatis. Premat peccatorum.
3. Gratia multiplici 8. Tu in mulieribus

Iure decoraris Iure dominaris,
Donoque septemplici Cum praecellis omnibus,
Spiritus ornaris, Virgo singularis,
Credens verbo simplici Nostris fulge sensibus,
Christum, virgo, paris Fulgens Stella maris.
Et mereris effici Et a cunctis hostibus
Parens absque paris. Semper tuearis.
4. Plena medicamine, 9. Et quis potest promere

Puteus dulcoris, Landes matris tantae,
Nitens pulchritudine, Quae Deum coneipere
Vinculum amoris, Spiritu conflante
Culpae carens germine, Meruit et parere,
Salus peccatoris, Virgo post et ante?
Absque viri semine Dens pie vivere
Mater salvatoris. Det ipsa rogante.
5. Dominus, rex omnium, 10. Benedictus genitus

Dens maiestatis, Patri coaequalis.
Mortis exterminium In secreto conditus
Fonsquc bonitatis, Aulae virginalis,
Dulce refrigerium, Descendit divinitus
Auetor pietatis, Ficri mortalis,
Te fecit sacrarium Cuius nos interitus
Sanctae trinitatis. Protegat a nialis.
— 205
11. Fructus hie mirabilis, 13. Tui ergo famuli

Fructns generosus, Gratia renati
Fructus ineffabalis, Supplicamus seduli
Fructus copiosus, Sanctae trinitati,
Fructus venerabilis, Ut in fine saeculi
Fructus pretiosus, Simus Deo grati
Fructus est perutilis Et regnemus singuli
Et deliciosus. Caelo collocati.
12. Ventris habitaculura 14. Amen, virgo regia,

Digne commendatur. Nimis insignita
In quo pacis osculum Praecellenti gratia,
Mundo reformatur, Nobis fiat ita,
Qui non novit masculum, Ut mundi miseria

Venter fecundatur, Post mortem finita
De quo vitae pabulum Perfruamur gloria
Cunctis propinatur. In caelesti vita.
Orat. ms. Thosanura saec. 15. Cod. Bruxellen. 4948. A. — Orat. ms.
Windeshemense anni 1508. Cod. 7955. der k. k. Familien-Fidei-Kommifs-
bibliothek in Wien. B. —
2, 3 Mons misericordiae B. —
2, 6 Cella probitatis
B. — 2, 8 Templum puritatis B. —
3, 8 expers paris B. —
5, 7 solarium B.
—
6, 3 De rorante B. —Statt Str. 8 hat B folgende drei Strophen eingeschoben,
die nicht original sind:
Tu sedes in solio Namque te clarificat

Digne coronata Omne mundi decus,
Et regnas cum filio Luceat haec claritas
Mater candidata Mihi, qui sum caecus.
Ac repleris gaudio
In caelis praelata, Mulieribus piis
Sed in terra miseris Tu es sublevatrix,
Ades advocata. Ipsis quoque deviis
Tu es gubernatrix,
In caelo glorificat Omnibus et miseris
Angelorum decus, Es auxiliatrix,
Teque beatificat Tu, virgo tam nobilis,
Latinus et Graecus, Sis mihi consolatrix.
10, 7 nos interius B. —

11, 7 Fructus a periculis B. — 11, 8 Sat delicio-
sus B. —
12, 4 reseratur B. —
12, 5 Quae non B. — 12, 6 Modo fecun-
datur B. —
12, 7 In quo vitae poculum B. Nach — Str. 14 schiebt B
folgende zwei Str. ein:
lesus nos eripiat Christus, qui in utero

Acoetu malorum, Virginis locatur,
lesus nos edoceat Christus, qui ab utero
Passus electorum, De hac incarnatur,
lesus nos custodiat Christus, qui pro saeculo
Fine saeculorum, Hie humiliatur,
lesus nos promoveat Det, ut nobis miseris
In regno caelorum. Vita tribuatur.
— 206 —
1. Ave, lux tidelium, 8. Tu in mulieribus
Rosa speciosa, Sola virgo parens,
Menüs refrigerium, Eminens virtutibus,
Gemma pretiosa, Omni labe carens,
Reis dans remedium, Signis mirabilibus
Vitis fructuosa. Toti mundo parens.
2. Maria mirifica, 9. Et nunc iam feliciter

Pacis mediatrix, Prae eunctis beata,
Mira mundi medica, Amore perenniter
Criminum mundatrix, Vere suscitata,
Spes lapsorum unica, Mente, carne pariter.
Pia cor^solatrix. Es glorificata.
3. Gratia tu praedita lü. Benedictus filius,
Pollens refulsisti, Qui ex te est natus,

Genitorem genita Clemens et propitlus
Deum genuisti Cunctis demonstratus,
Et nobis gratuita Per quem liomo devius
Dona tribuisti. Fuit restauratus.
4. Plana sacro numine 11. Fructus vitae nobilis,

Concepisti pura fructus ventris tui,
Sine viri semine, Quo viator fragilis,

Miratur natura, Si vult, potest frui
Mystico spiramine Et in te fit stabilis
Christum paritura. Atque compos sui.
5. Dominus ingenitus 12. Ventris tui thalamura

Pater te elegit, Rex regum ornavit,
Dominus te genitus Velut scribae calamum
Matrem praeelegit, Sibi praeparavit,
Dominus paraclitus Qui ut fragrans balsamum
Obumbrans te legit. Aromatizavit.
6. Teoum tota trinitas 13. lesus, Salus hominis,

Manet deitatis, Tua sancta prece
Residet immensitas Mundat labe criminis
Summae bonitatis, Et ab omni faece,
Sumitur humanitas Quotquot tui nominis
Vcrbü veritatis. Scrvi volunt esse.
7. Benedicta femina, 14. Virgo viri nescia,
Regina caelorum, Virgo singularis,

Angelorum domina, Tota plcna gratia,
Salus miserorum, Clara Stella maris,
Quae traiisccndiö agmina Nostra pelle vitia
Cuncta beatorum. Nosquc tuearis.
— 207
15. Mater regis gloriae, 18. Pro nostris flagitiis,

Flos humilitatis, Virgo, interpella,
Lumen caeli curiae, Munda nos a vitiis,
Norma sanctilatis, Diviuorum cella,

Post cursum miseriae Ne mortis suppliciis
Nos iunge beatis. lungat nos procella.
16. Dei habitaculum, 19. Nobis peccatoribus
Exemplar virtutis, Gratiam impende,
Puritatis vasculum, Pulsis pravis moribus
Verae fons salutis, Yirtutem impende,
Tu solvisti vinculnm Cunctis transgressoribus
Nostrae servitutis. Matrem te ostende.
17. Ora semper (ad) Dominum, 20. Amen fac nos prosequi
Advocata nostra, Tu, quae meruisti
Piis votis hominum Deo digne obsequi
Piam demonstra,
te In hac valle tristi.
Purga sordes criminum Et sie tan dem consequi

Et peccati monstra. Regnum lesu Christi.
Orat. ms. Alpliousi V. Arragoniae regis (1416 — 1458). Cod. Loudiuen.
Add. 28, 962.

Ave Maria, Verbo in te carne facto
Genitrix pia, Ope trini conditoris ;
Gratia plena, quam dulcis vis amoris !
Virgo serena, 25. Benedicta tu

5. Dominus tecum, in mu ). i e r i bu s ,
Tu quoque secum, Hoc testantur omnes tribus,

Benedicta Caeli fantur te beatam.
tu in mul ieribus, Super omnes exaltatam.
Castis pariens Et benedictus
Deum visceribus. u c t u s N' e n t r i s t u i
f r ,
Et benedictus fructus, 30. Quo nos semper dona frui

10. Ex hortulo productus Propter gustum liic internum
Ventris tui, lesus, Et post mortem in aeternum.
Cui voce, votis omnibus Sicut liliura inter spinas,
Tuis dignis precibus Sic Maria inter tilias ;
Semper commendari 35. Ipsa sole pulchrior,

15. Atque sociari Stellis caeli clarior,
In caelo sursum Cunctis mihi carior.
Post vitae cursum Haec est optime formosa,
Flagitamus Prae ceteris niire speciosa,
Et oramus. 40. Vale. valde decora,
20. Maria, de qua Christus Et pro nobis
Dominus tecum miro pacto semper Christum exora.
Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectiu. Scriptt. Eccl. 375.
Orat. ms. —
Mit Vers 20 scheint eiu neues Lied zu beginnen. Dann wäre Ave Maria
zu lesen. Zwischen 20 und 21 ist jedenfalls eine Lücke.
- 208
1. Ave, Maria nobilis, 3. Dominus tecum exstitit,

Dum verbum verbo concipis, Qui morte vitam contulit,
lam habes patrem et filium, Quos surgens fecit liberos,
Hunc fac nobis propitium. Ad te perduc, ad superos.
4. Benedicta tu in mulieri
2. Gratia plena generas, bus,
Quem tu, virgo, conceperas, Cuius dulcis filius
Quem lactasti sacro ubere, Ascendit super sidera,
Huius nos red de gratiae. Huic nos reconcilia.
5. Et benedictus fructus ventris tui,

Qui suo te conspectui
Dignam fecit sublimiter,
Hunc nobis placa iugiter.
Clm. Monacen. (ol. Alrispacen.) 2873. saec. 15.
1. Ave, Maria, 5. In mulieribus,

Provida, pia, Christi vulneribus
Proxima via; Sic tuis precibus
Semper intercede Semper intercede
Pro me peccatore. Pro me peccatore.
2. Gratia plena, 6. Et benedictus,

Lux peramoena, Qui fuit adflictus
Sancta philomena; Et tulit ictus;
Semper intercede Pro me peccatore

Pro me peccatore. Semper intercede.
3. Dominus tecum, 7. Fructus ventris tui,

Sit quoque mecum, Per te sumus sui,
Sta semper secum; Peto Deo frui;

Pro mc peccatore. Pro me peccatore.
4. Benedicta tu, 8. lesus Christus. Amen

Maxima statu Tu funde precamen
Supplico stratu; Et posce solamen,
Pro me peccatore. Pro me peccatore.
Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl.
375. — 5, 3 Ita tuis. — 6, 2 fuit percussus. — 8, 3 Et fehlt.
— 209 —
1. Ave, mater Dei, ave, 5. In caelis tu principaris

Quae per verbum hoc suave Et in terris dominaris,
Natos Evae solvis a vae, Sic prae cunctis expers paris.
Virgo sine macula; Tibi sunt imperia;
Maria, tu Stella maris, Mulieribus amanda
Spes reorum singularis, Es, Maria veneranda,
Dei natum, virgo, paris Quarum sexus est miranda
Sine viri copula. Salutis materia.
2. Gratia, quam meruisti, 6. Et ruina reparatur

Solvit nos a iugo tristi Evae, per te salus datur,
Per Deura, quem concepisti, Eva in Ave mutatur
Qui gubernat singula; Evae verso nomine;
Plena omni puritate, Benedictus tuus natus,
Nos ab hostis potestate Pro peccatis morti datus
Reos tua bonitate Et in carne cruciatus
Tuere per saecula. Misero pro homine.
3. Dominus, qui te creavit, 7. Fructus tuus, Dens homo,

Carnem sumens habitavit Protoplastum lapsum pomo
In te, per quam expiavit Relevavit et in domo
Protoplasti scelera; Relocavit caelica;
Tecum Dens, virgo pura, Ventris tui dulcis fructus
Creatorem creatura Einem fecit nostri luctus,
Paris contra carnis iura, Et evasit maris fluctus
virgo puerpera. Plebs Israelitica.
4. Benedicta, gratiosa, 8. Tui servi defendantur

Dei mater gloriosa, Nee ab hoste conterantur.
Fac, ut nobis sint exosa Per te, virgo, sed fruantur
Delictorum crimina; Summi regis gloria;
Tu caelorum es regina, Amen, amen iubilemus,
Peccatorum medicina, Et Mariam coUaudemus,
Florens rosa sine spina. üt cum ipsa conregnemus
Tu es mundi domina. In caelesti curia.
Eccl. 375. A. —Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. i*/i5. B. 1, 6 virili —
B. — 2, 3 Per fehlt B. —
4, 1 generosa B. —
5, 1 In caelestis B. 5, 2 —
Tu in B. — 5, 7 es B. —
6, 2 Ave per te Dens salus datur B. 7, 3 —
Revelavit B. —8, 1 Tui servi minantur B. —
8, 3 servantur A. Nach —
8, 4 schiebt Aein:
lesus Christus illud praestet,

Ne post mortem nos molestet
Mors secunda nee infestet
Te protegente, domina.

— 210 —
1 Ave, mater graiiae, 8. Tu sola concipere

Föns misericordiae, Puerumque parere
Vitae medicina, Christum meruisti,
Summa porta veniae, Hinc pro iiostro scelere
Speculura iustitiae, Preces velis fundere,
Caelica regina. Mater lesu Christi.
2. Maria tu diceris, 9. In caelesti solio

Merito prae ceteris Nos iunge palatio,
Debes honorari, Virgo, beatorum,
Tolle sordes sceleris, Funde preces filio,
Da medelam vulneris, Ne nos in exsilio

Virgo Garens pari. Simus damnatorum.
3. Gratia tu dignior, 10. Mulieribus o pia.

Mitis et humilior Per te fit miseria
Omni creatura, Nostra revocata,
Stellis, sole pulchrior, Pelle procul vitia
Pudore nobilior, Audique suspiria,
Virgo seraper pura. Mater exaltata.
4. Plena sancto flamine 11. Et da nobis gratiam

Caelestique lumine Daemonis saevitiam
Semper circumdata, Semper superare,
Munda nos a crimine Voca nos ad patriam
Et in caeli culmine Et raisericordiam
Duc, virgo beata. Velis impetrare.
5. Dominus, rex omnium, 12. Benedictus filius,
Te fecit tricliniura Carnem sumens plenius

Summae maiestatis, Ex te, benedicta,
Non perdens per filium Purget nos interius,
Nee per puerperium üt sequamur melius
Florem castitatis. Salvatoris dicta.
6. Tecum non abhorruit, 13. Fructus ex te genitus

Sed intrare voluit, Fuit sancti spiritus,
Mater ut dicaris, Qui te sie amavit,
Gabriel te terruit, Verbum misit caelitus,
Verbum tibi praebuit, Incorruptam penitus
De quo mirabaris. Te semper servavit.
7. Benedicta femina, 14. Ventris claustro prodiens,

Virgo, caeli domina, Pro nobis suscipiens
Mater salvatoris, Incarnationem,
Cor meum illumina, Et tu, mater, pariens
Propter nostra crimina Semen viri nesciens
Roga cunctis horis. Nee corruptionem.
— 211 —
15. Tui nati filia
Genetrix egregia,
Nutrix orphanorum,
Te ducente praevia
Yocer ad caelestia
Regis angelorum.
Cod. S. Floriani XI. 172. saec. 15. — 1,1 gratiosa. — 6,3 dice-
reris. —
7, 5 Et propter. — 8, 5 Hunc. — 12, 2 sumans. — 13, 2 spiritiis
sanctus. — 15, 5 Vocemur.
1. Ave, mater gratiae, 6. Tecum tota trinitas

Thalamus pudoris, Fecit mansionem,
Föns misericordiae, Sed immensa Caritas
Salus peccatoris, Pegit unionem,
Thronus regis gloriae, Claudit Sion civitas
Templum redemptoris. Verum Salomonem.
2. Maria, flos virginum, 7. Benedicta viscera,

Virens maris Stella, Quae digna fuere,
Mediatrix hominum, Expiantem scelera
Trinitatis cella, Mundi portavere,
Tergens sordes criminum, Quae virtutum opera
Frangens hostis bella. Nobis paruere.
3. Gratiae septemplicis 8. Tu in mulieribus

Donis te vallavit, Yirgo singularis,
Cum summi rex apicis Cumulatis laudibus
Caelos inclinavit, Digne veneraris,
Ut verbis propheticis Ut in luminaribus
Dudum praesignavit. Praeest lux solaris.
4. Plena sancti spiritus, 9. Benedictus filius
Fusa caeli rore, Tuus, rex caelorura,

Concepisti caelitus Sortis nostrae socius,
Absque carnis more, Panis angelorum,
Virgo velut primitus Sol eclipsis nescius,
Novo praestans flore. Messis beatorum.
5. Dominus, rex oninium, 10. Fructus delectabilis

De sede paterna Est de te productus,
Venit in exsilium, Per quem Evae flebilis
Non linquens superna, Terminatur luctus,
Rex ante principium. Fit Dens placabilis,
Quem timent Averna. Daemon est seductus.
14*
— 212 —
11. Veutris tui thalamus,
Area testamenti,
Fragrat sicut balsamus
Christo venienti,
Aromatum thalamus
Nostri condimenti.
Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343. anni 1351. 3, 5 Proverbis—

propheticis lies Prout verbis? —
5, 4 relinquens. —
7, 4 patuere. 8, 5 —
;
Iter liiminaribus. —10, 1 dilectabilis. —

Aufschrift: „Ave Maria rimata."
1. Ave, mater gratiae, 5. Dominus, rex gloriae,

Virgo tu Maria, Qui creata regit,
Tota pulchra facie, Te, dulcis memoriae,
Mitis atque pia, In arcam elegit.
Stantibus in acie Qua dispensatorie
Dux sis cum Messia, Carnis arma tegit,
Ne daemon fallaciae Quibus vi victoriae

Ducat nos de via. Hostes nostros fregit.
2. Maria, o lilium 6. Te cum spiritaliter

Florens inter spinas, Deus angelorum,
Mentibus debilium Tecum corporaliter
Praebens medicinas, Salus peccatorum,
Conferas auxilium Tecum est finaliter
Inter tot ruinas, lesus, dux iustorum,
Placa nobis filium, Tecum aeternaliter
Aufer eins minas. Est merces sanctorum.
8. Gratia tu caelica 7. Benedicta filia,
Plene irroraris, David stirpe nata,

Dum voce angelica Fac nobis utilia
Blande salutaris, Moysis mandata,
Tandem vi deifica Ut simus altilia
Panem vitae paris, Ad immolandum grata,
De quo cum famelica Doce nos humilia
Plebe satiaris. Comprimens elata.
4. Plena ab initio 8. Tu in mulieribus

Gratia fuisti, Virgo singularis,
Garens omni vitio Quae castis visceribus
lesum concejiisti, Deum nobis paris,
Hunc sine supplicio Purga a sceleribus
Laeta peperisti, Precibus praeclaris
Cuius beneficio Bonisque operibus
Virgo permansisti. Frui largiaris.
— 213
9. Et benedictus igitur, 11. Ventris secretariura

Qui se cibum dedit, Regum rex intravit
Quo homo reficitur, Et quasi sacrarium
Qui per fidem credit, Hoc inhabitavit,
Qui a patre mittitur, In quo thesaurarium
A quo non recedit, Se nobis paravit,
Carne per te gignitur Ex quo necessarium
Et ad patrem redit. omne propinavit,
10. Fructus indeficiens 12. Tui Status gratia

Salus est languentum, Fundiraus precamen,
lesus, et reficiens Des emendae spatia
Cordis munimentum, Praebens adiuvamen,
Nos per te reficiens Ne pro contumacia
Vitae det fomentum, Puniat examen,
Qui cunctis sufficiens Sed nos ad palatia
Nescit detrimentum. Caeli ducat. Amen.
Orat. ms. Eberspergense saec. 15. Clm. Monacen. 6053. A. Grat, —
ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19 363. B. 10, 7 sq. fehlen A. —
1. Ave, mater illibata, 4. Plena terra, maria

Nostri salvatoris, Signis et laetitiis,
Multis privilegiata Inferus et aethera
Signis et honoris, Sint de natalitiis
In conceptu consecrata Tuis, virgo regia,
Spiritu amoris, Solve nunc a vitiis
Prius sancta, quam es nata Me et tandem socia

De claustro pudoris. Summis cum deliciis.
2. Maria, per dignitatem 5. Dominus te honoravit,

Tam sublimis puritatis Te verum puerulum.
Meam dele foeditatem. Cum te mater praesentavit
Quam contraxi de peccatis, Portans te in templum,
Infundens serenitatem Te ibidem collocavit
Pacis et tranquillitatis, Super gradum infimuiii,
Sic ut veram claritatem Mox te mire confortavit
Apprehendam cum beatis. Per ascensum omnium.
3. Gratia divinitatis 6. Tecum coetus virginum
Pulchra et ornata, Ibi habitavit,
Area sanctae trinitatis Regem exercituum
Es in mundo nata, Pariter laudavit,
Sacramenta pietatis Sanctum vero angelum
Per te sunt allata Deus deputavit,
Ac fOmenta pravitatis Semper qui ad libitum
Daemonum prostrata. Tibi ministravit.
- 214 —
7. Benedicta clamitat 11. Fructus tuus legislator
Gabriel, qui mittitur, Legibus subicitur,
Regem quem annuntiat, Captivürum liberator
Hie a te concipitur, Hostiis redimitur,
Inde homo iubilat, Rerum omnium portator
Quia sie eripitur, Brachiis amplectitur
Sed tristanter eiulat Simeonis, ac salvator
Daemon, qui decipitur. Mundi benedicitur.
8. Tu sinus paenitentium, 12. Ventris tui virginalis

Vitae medicina, Sacra depuratio
lubilus laetantium, Mentis meae criminalis
Virginum regina, Fortis Sit purgatio,
Tu palma certantiura, Ne me tangat infernalis
Me serva a ruina, Dura cruciatio,
Reductrix errantium, Sed soletur aeternalis
Nunc gratiam propina. Potius salvatio.
9. In mulieribus eunetis 13. lesus, tuus dulcis natus,

Te humiliasti, Ad te venit in agone,
In montana nimis •
Sanctis omnibus vallatus
Ire festinasti, Sic cum iubilatione
Prompta et servilis Grandi te ab incolatus
Elisabeth visitasti, Huius duxit regione,
Parentem lohannis, Omnis gaudet nunc beatus
Quam pie salutasti. Tua fruens visione.
10. Et benedictus lesulus 14. Christus suae ob amorem

Tunc laetificavit Matris nobis miseris
Vatem, qui in utero Sic succurrat, ut squalorem
Matris exsultavit Hie vitemus criminis,
Et eum cum gaudio Ne cum daemone foetorem
Adesse nuntiavit, Sentiamus carceris,
Quem postea cum digito Sed Mariae per favorem
Venisse demonstravit. Sociemur angelis.
Cod S. Petri Salispurgen. a III 10. saec. 15. A. —

Orat. ms. ss. Udal-
rici etAfrae saec. 15. Cod. Augustan. s. n. B. —
1, 4 Signis nee non et
horis B. —
1, 8 claustra A, claustris B. 2, 7 ut fehlt —
A. —
3, 6 sint A. —
4, 3 aetherea A. —
5, 2 Te fehlt B. 5, 4 Portans —
ante templum B; lies: portans te ante? —
5, 5 Te ibi collocavit AB. —
6, 4 Pariterqiie B. —
6, 5 verum A. —
6, 6 Dominus A, deportavit B. —
6, 7 quod ad B. —
7, 7 tristantur A. —
8, 1 Tu si vis B. 8, 6 und 7 —
fehlen B. —
9, 5 servulis A —
9, 8 Quem A. —
10, 3 in fehlt B. 11, 4 —
Hostium B. —
11, 7 ac fehlt A. —
11, 8 Ac mundi A. 12, 5 fanget A. — —
12, 7 solvetur A. —
13, 3 omnibus solaciis A. 13, 4 Sit B. — 13, 6 —
duxi A. —
14, 1 ob amorem suae AB. —
14, 4 Hie fehlt A. Aufschrift —
in A: Septem gaudia festivitatum sanctae Mariae Virginis.
— 215 -
107. Super A?e Maria.
1. Ave, mater pietatis, Gratia tu relevasti,
Föns totius bonitatis, Lapsum mundum recreasti,

Ave, decus honestatis, Reum reconciliasti
Nobile triclinium ; Tu cum tuo filio.
Ave, virgo Deo digna,
4. Plena digna omni laude,
Dulcis, mitis et benigna, Mater regis summi, gaude,
Tuo nato nos consigna, Sion filia, tu plaude,
Deitatis scrinium. Sponsus tuus clamitat;
Ave, decens legis glosa, Plena miseratione,
Dulcis angelorum prosa, Nobilis es natione,
Florens paradisi rosa, Consolatrix ratione
Exemplum humilium ; Omni, qui te invocat.
Ave, ligni vitae fructus, Plena Dei claritate,
Per quem Adae cessat luctus, Plena Christi caritate,
Per te mundus est reductus Plena omni puritate,
Placa tuum filium. Pietas te incitat;
2. Maria, thronus summi regis,

Plena cistis caeli rore,
Signatus Über suae legis,

Hocque Gabrielis ore
Nuntiatur, quod in flore
Sinu tuo reum tegis
Aaron denuntiat.
Et confortas debiles;
Maria, patris massa pura, 5. Dominus te exaltavit,
Filiique vestitura, Supra astra te levavit,
Paranymphi impressura •
Angelis te praedotavit
Labes aufer flebiles. Aeterna in laetitia;
Maria, umbra trinitatis, Dominus, qui cuncta regit,
Quies suramae deitatis, In reginam te elegit.
Ciaritas humanitatis, Tibi cuntaque subegit,
Relevare labiles ; Per te fugat vitia.
Maria, sidus iirmamenti, Dominus, qui cuncta pavit,
Solamen deficienti, Te in matrem ordinavit
Da cibum esurienti Peccatorum et fugavit
Et confirma stabiles. Daemonis saevitia;
Dominus per te transivit,
3. Gratia patris te pavit,
Limbum fregit, sicut scivit,
Filius te illustravit,
Spiritus te confirmavit
Auferens supplicia.
Kobis pro auxilio,
Gratia tu salutaris, 6. Tecum dum crearet
erat,
Gratia tu replearis, Caelum, terram, dum formaret

Gratia tu Deum paris, Solem, lunam, dum plasmaret
Tutela liumilio. Protoplasti faciem;
Gratia tu nuncuparis Tecum inundantiam stravit,
Digne clara lux solaris, Arcam Noe dum dolavit,

Tu es Clara Stella maris, dum prostravit,
Babelitas
Ductrix in exsilio; Superborum aciem;
— 216 —
Tecum Abraham oboedivit, I n prima luce, dum surrexit,
Isaac dum parturivit,' Tristem matrem te respexit,
Adfuisti, dum rescivit De tristitia erexit
Fraudem matris in aciem-, Te consolabilius ;
Tecum lacob speculabat, In quadraginta die fertur

Tres et unum adorabat, Caelum Christus, ut refcrtur,
Moyses, dum liberabat Tecum erat, ut repertur,
Israelis glaciem. Deitas habilius,
In fine dum emigrasti,
7. Benedicta benedicis, Toto mundo impetrasti
Nuntio non contradicis, Gratiam regina Vasthi
Lapsum hominis prospicis, Plus favorabilius.
Dulcis Christi damula;
Benedicta sie respondit,
10. Mulieribus dedisti
Seque filio despondit
Honorem, restituisti,
Gabriel, ei spopondit:
Quem eis parentes tristi
Ecce, Dei famula;
Per fructum perdiderant,
Benedicta vocitaris,
Mulieribus honorem,
Dei filium dum paris,
Non tamen deteriorem
Ab Herode dum fugaris,
Habuerunt, quam priorem
Mitis Dei mammula.
Parentes amiserant;
Benedicta, quod produxit
Mulieribus donare
Magos, Bethlehem conduxit,
Et viduas consolare
Quibus gratia illuxit
Virginesque confortare
Novae lucis flammula.
In gratia, ne pereant;
Mulieribus assiste
8. Tu cum tuo lacte pasti
Propter matrem tuam, Christe,
Ipsum, semper quem amasti,
Nostris aemulis resiste,
Per quod mundum recreasti
Nos ut non decipiant.
Novum ab initio ;
T a sub cruce tormentatum,

Mortuum et flagellatum 11. Et succurre tuae genti
Conspicis et cruentatum In hac vita nunc degenti,
Tniquo iudicio; Contra hostes servienti
Tu semper secum fuisti, Adesto propitius,
Ipsum pati praescivisti, Et propter tuam veritatem
Simeon, dum obtulisti, Et propter matris sanctitatem
Praedixit praeiudicio. Praesta nobis sanitatem,
Tu natum amoenum multum, Te supplico frequentius ;
Terrae traditum, sepultum, Et quae angelis praefulget,

Perforatum atque cultum Peccatoribus indulget,
Cernis sine vitio. Nostris mentibus refulget,
Ut regnemus tutius.
9. In sepulcro cxsistente Et in tempore nostrae mortis

Licet corpore absente, Defensatrix esto fortis,
Tarnen anima praesente Paradisi iungc portis,
Erat tuus tilius; Hortor te atteutius.
217
12. Benedict US consolator Ventris tui medicina

Et salutis nostrae sator, Nos conservet a ruina
Cunctarum rerum creator, Et propinet nobis vina
Hominis, qui periit; Suaque prudentia;
Benedictus benedictam, Ventris tui balsamita
Nimis sub cruce adflictam, Nobis donet in bac vita
Humano generi astrictam Sanitatem, redimita
In salutem edidit; Dei sapientia.
Benedictus fructus tuus, 15. Tui sumus, nos conserva
Alta cruce qui pependit. Et a malis nos praeserva,
Corpus suum hie impendit Tuo nato nos inserva
Opus amicitiae. In caelesti patria ;
Tui sumus, nos tuere,

Tuae Vision is verae
lunge in caelesti aere,
Dona nobis atria;
13. Fructus dulcis paradisi, Tui sumus, tu nos munda,
Qui te mandunt, sunt provisi, Ne nobis peccati unda
Qui te spernunt, sunt decisi Adversetur, fortis funda
De mensa laetitiae; Davidis, in latria.
Fructus vitae nobis praestet,
Hera mortis ut non restet,
Quod iniquus non infestet
Maior immunditiae,
Fructus ligni vitae ruit, 16. lesus Christus, flos de flore,
[Fructus] qui peccata luit, Qui a Gabrielis ore
Föns de paradiso fluit Nuntiatur, hie de rore
Omnesque deliciae. Caeli nobis tribuat;
lesus Christus, vitis vera,
Bona fide et severa,
Mente pura et sincera
Nobis se exhibeat;
14. Ventris claustra pertransivit lesus Christus, summipatris
Regum rex et se vestivit Verbum, plenum maiestatis,
Homine et amicivit Nos conservet a peccatis,
Sua de dementia; Quas nobis prohibeat;
Ventr i s tui claustra clausit, lesus Christus legislator,
Nobis dulciter adplausit, Nostrae vitae conservator
Nostra scelera exhausit Veritatisque amator,
Auferens daemonia; nie nos possideat.
Cod. b I 20. saec. 15.
S. Petri Salisburgen. —
2, 6 vestura. 2, 16 —
affirma. —3,6 Lies replebaris? —
5, 6 In regnum. —
5, 9 paravit.
•
—
5, 12 saevitia scheint der Reim zu schützen. —
6, 10 varivit, 7, 6 Eque —
filio. — 9, 7 te erexit. —
10, 3 parens. —
10, 7 Habuerat, quem. 11, 3 —
saevienti. —
12, 9 fehlt der Reim. —
12, 10 Qui pependit alta cruce. 14, 3 —
Homo et. —
14, 11 propinat. —
16, 9 Jesu Christe. —
Am Schlüsse folgt
noch Anno Do-nmi
: M
quadringentesimo quadragesimo nono menseque septeno
sedulo hoc perficitur. Dann:
- 218 —
In hac laude matris Dei 3. Cum sum scriba vocatus,
Precor, miserere mei, Nee tarnen illuminatus,
Tu es Salus nostrae spei, Meos dilue reatus
Mihi nunc adhaereas. Mihique coopera,
Nunc adesto consolatrix, Ut sciam probari,
Aniraae illuminatrix, Possim et illuminari
Angelorura imperatrix, Atque persaepe explicare
Me, rogo, ne pereas. Cuncta bona opera.
Reum [namjque me cognosco, 4. Sic ut possim impetrare

Pietatem tuani posco, Tuum corpus salutare,
Ut non tradar turpi rosco, Dum conting-it separare
Praesta, quod non perear; Animam de corpore.
Lumina, ut possim dictare, Amen dicat omnis homo,
Facta mea illucidare Ut conservet nos in domo,
Et prae omnibus te amare, Gratiae et omni bono
Dona, quod hoc merear. Kepleamur omni tempore.
Es braucht wolil nicht bemerkt zu werden, dafs in diesem Liede nocli

manches Fehlerhafte, manches Rätselhafte unbehoben, ungelöst bleibt.
1. Ave, mater pietatis, 5. Dominus te fecundavit,

Puella humilitatis, Suam matrem consecravit
Castitatis lilium, Divino charismate,
Sanctum parans dignitati Virtutibus illustravit,
Verbi patris incarnati Super caelos sublimavit
Ventris domicilium. Flaute sacro neumate.
2. Maria, nubes uitoris, 6. Tecum, nobilis regina,

Funde nobis stillas roris Sacra manet medicina
Ac lumen scientiae Mira efficacia,
Ex triclinio fulgoris, Nos praeservans a ruina
Ubi latet mel dulcoris Et confortans ad divina
Et thesaurus gratiae. Dei Providentia.
3. Gratia fis praedotata, 7. Benedicta Stella maris,
Qua manens virgo saciata In decore singularis,

Es mater puerpera; Caritatis vinculum,
Dudum in rubo monstrata, Mihi, mater principalis,
tu rosa colorata, Praesta, candor virginalis,
Christo nos confoedera. lustitiae cingulum.
4. Plena Dei caritate, 8. Tu speculum sanctitatis,

Stella nitens claritate '
Signaculum castitntis,
Christi novi sideris, Tus mirae fraghintiae,
Adornata venustate, Tu oleum lenitatis,
Decorata sanctitate Ferculum divinitatis,
Super omnes crederis. Murra paenitentiae.
- 219 —
9. In intimis nos irrora, 12. Fructus dulcis, fructus gratus,
Ardens seu splendens aurora, Nostros purgans cogitatus,
Virga florem germinans, Christus, rex iustitiae,
Cum sis nimium decora, Qui maligni principatus,
Pro nobis semper exora, Hostiles fregit conatus
Summi lumen generans. Et sceptrum superbiae.
10. Mulieribus, o Stella, 13. Ventris tui fons redundans

Per te, nobilis puella, A peccatis mundum mundans
Datur benedictio, Dilabatur largius,
Tu es aromatum cella In gratiis est abundans.
Et charismatum fiscella Cum arens cor est fecundans,
Dedicata filio. Exuberat dulcius.
11. Et benedictus in donis, 14. Sancta Maria, precare

Mater nostri Salomonis, Tuum sanctum salutare
quae nobis contulit,
Sit, Sanctumque paraclitum,
Qui iure redemptionis Ut velit nos illustrare
Per vim suae passionis Et post mortem aggregare
Mortem nobis abstulit. Coetibus regnantium.
Cod. Oxonien. Canon. Bibl. 12. (ol. Carthus. Roman.) saec. 13. add.
saec. ^*/i5. — 9, 6 Summe.
1. Ave, raater salvatoris Super omnes te amavit,

Et fons misericordiae. Sancta mater orphanorum,
Tu es aula creatoris Te, benedicta, levavit
Et radix indulgentiae, Super choros angelorum.
Tu flos fragrantis odoris
Et porta patientiae,
4. Plena tu es caritatis,
Virgo, mater Dei pura,
Reatus cordis et oris
Nostri dissolvas ho die.
Tu es fons humilitatis
Sancta testante scriptura
2. Maria, quae puerpera Atque flos virginitatis,
Meruisti nominari, Pone nos in tua cura,
Ut beata sunt ubera, Ut det dextra deitatis
Quibus voluit lactari Gaudia nobis futura.
Christus, ecce, gens misera
A te petit adiuvari,
5. Dominus, factor omnium,
Te specialiter regit,
Ut ducas hanc ad aethera
Ut lilium convallium
Sursum tecum gloriari.
Inter omnes te elegit,
3. Gratia te illustravit Nam per te primum vitium
Is, qui Deus est deorum, Ad nihilum mox redegit
Et caelo te collocavit Et consortem caelestium
Cum agmine angelorum, Excellenter te subegit.
— 220 —
6. Tecum omnis humilitas Nec quid te mirabilius,
Inhabitare voluit, Nam semper virgo man-
Et ad hoc tota trinitas sisti,
In te manere debuit, Per te nobis propitius

Unde beata deitas Sit puer, quem nutrivisti.
Humanam carnem induit, 10. Fructus tuus sanctissimus
Sed propter hoc virginitas Bonum reddidit odorem,
Tua corrupta non fuit. Ipse fuit piissimus,
Dum per suam passionem
7. Benedi cta tu, domina, Omnes redempti fuimus,
Es atque venerabilis, Suum monstravit amorem
Peccatorum es piscina Nobis, dum hunc invenimus
Et rosa delectabilis, Ita bonum redemptorem.
In mundo non est femina,
11, Ventr tui assumere
i s
Quae sit tibi consimilis, Voluit habitaculum
Duc nos ad caeli culmina, Dominus, qui redimere
Deo quae es amabilis. Voluit suum populum
In mulieribus nata
Ab infernali carcere,
8.
Et ob hoc crucis poculum
Tu fuisti beatior
Dignatus est assumere,
Et regina caeli alta
Quod est nostrum obsta-
Atque lacte candidior
culum.
Et virtutibus ornata
Ceterisque humilior, 12. Tui nati, o Maria,
Ad exstinguendum peccata, Virgo praeclara, sanguine

Virgo, nulla te melior. Mundemur ac prece pia
Omni mortali crimine
9. Et benedictus filius, Et de morte improvisa.
Quem portare meruisti, Cum tuo sancto agmine
Nihil eo est dulcius, Nos habeamus gaudia
Quem tu, virgo, baiulasti, In sempiterna requie.
Orat. ms. Caelestin. Parisien. saec. 15. Cod. Parisien. 18571.
1. Ave, mater unica Maria te precibus

Nostri salvatorJs, Perfecti dulcorant
Ave, Stella mystica, Maria, te fletibus
Lumen viatoris, Precantes adorant.
Ave, porta caelica, 3. Gratia sanctissima
Salus peccatoris, Facit decoratam,
Ave, Stella pistica Gratia dignissima
Mellei dulcoris. Reddit honoratam,
2. Maria, te moribus Gratia mitissima
Virtutes decorant, Praebet dulcoratam,
Maria, te laudibus Gratia piissima
Caclestes honorant, Facit cunctis gratam.
- 221 —
4. Plena tu iuvamine Et sola praetenderes
Prodes fatigatis, Inaudita signa
Plena consolamine Et illa relinqueres
Vales desolatis, Nobis fide digna.

Plena pio lumine
Das lumen caecatis,
10. Benedictus nuntius
Tibi destinatus,
Plena medicamine
Benedictus potius
Medere gravatis.
Venter impraegnatus,
5. Dominus ingenuam Benedictus filius
Te praeordinavit, Ex te geueratus,
Dominus prospicuam Benedictus saepius
Te praedestinavit, Puer nobis natus.
Dominus contiguara
Te sibi locavit, 11. Fr u et US summi gaudii,
Per quem cor laetatur,
Dominus in strenuam
Fructusque consilii,
Matrem adoptavit.
Quo cor consolatur,
6. Tecum in praesepio Fructus desiderii,
Est Dens deorum, Quo cor satiatur,
Tecum in praeconio Fructusque solacii,
Est vox beatorum, Quo cor confirmatur.
Tecum in consortio
12. Ventris sancti castitas
Chorus angelorum
Satanam peremit,
Tecum et in gremio
Yentris casti sanctitas
Factor saeculorum.
Peccata redemit,
7. Benedicta diceris Ventris mundum dignitas
Et semper diceris, A culpis exemit,
Benedicta legeris Ventris mundi pietas
Et in aevum eris, Evae luctum demit.
Benedicta ceteris
Iure praeponeris,
13. Tui, virgo, nominis
Mihi des amorem,
Benedicta fueris,
Tui mihi luminis
Es et semper eris.
Concedas nitorem
8. Tu in mulieribus Tuique iuvarainis
Dignior appares, Mihi des vigorem,
Tu in mulieribus Tui me fac agminis
Sola labe cares, Non posteriorem.
Tu in mulieribus
Sola Deo pares,
14. Amen quisque personet
Tu in mulieribus
Mecum corde toto,
Mundi princeps clares.
Amen item intonet
Clamore devoto,
9. Et dignum, ut pareres Amen laete resonet
Deum, Deo digna, Torpore remoto,
Et mundo succurreres, Amen quater resonet
Mitis et benigna, Ore, voce, voto.
— 222 —
Grat. ms. Capit, Veronen. 750. saec. 14. in. A. —
Orat. ms. Sangallense
485. saec. 15. B. —
Cod. Treceii. (ol. Claraevallen.) 1612. saec. 15. C. —
I 6 Salus fehlt H. —
1,7 caeli pistica A cella physica B. 1,8 Melle —
—
,
—
,
A. 2, 2 Virtutes fehlt B. 2, 3 sq. stehen hinter 2, 8 C. 2, 4 de- —

corant AB. — 2, 5 te homines B. —
2, 6 Persancti B. 2, 8 Peccatores—
B; ignorant A. —
3, 1 sanctissimam A; Gratia plena B. 3, 3 dig- —
nissimam A. —3, 5 mitissimam A. —
3, 7 piissimam A. 3, 8 Reddit —
cunctis B; Dat te cunctis C. —
4, 1 Tu fehlt B. —
4, 5 Plena plumine B.
— 4, 8 In ordine gravatis B. —
5,3 sq. stehen hinter 5, 6 B. 5, 3 —
conspicuam C —
5, 5 continuam B. —
5, 7 in feminam B; te strenuam C —
5, 8 adaptavit C. —
6, 2 Est Dens B. —
6, 6 Decus angelorum C. 7, 7 —
sq. Benedicta miseris Consolamen geris AB. —
8, 4 Sola Deo pares C.
—
8, 6 Sola Dcum pares B Princeps mundi clares C. —
8, 8 Princeps mundi
A ; Sola labe cares C. —
;
9,5 profunderes C. —
10, 5 filius fehlt B. —
10, 7 Benedictus sempiternus B. —
10, 8 datus C. —
11, 4 Quo mens con-
solatur C; Quo cor confirmatur A; Contritum cor confirmatur B. 11, 5 —
Fructus et praesidii AB. —
11, 6 Per quem iuvatur B; cor amatur A. —
II, 7 Fructus desiderii AB. —
11, 8 Quo cor satiatur A; Contrito cor sa-
tiatur B. — 12, 1 Ventris tui sanctitas C. —
12, 3 Ventris sancti casti-
tatis B; Ventris tui puritas C. —
12, 4 Evae nuptum demit C. 12, 5 sq. —
und 7 sq. umgestellt B. —
12, 5 Ventris mundi B; Ventris tui castitas C. —
12, 6 A fehlt B; Homines redemit C. —
12, 7 Ventris tui claritas C. —
12, 8 luctus B; Eclipsim supplevit C. —
13, 3 Tui veri AB. 13, 4 Con- —
cede AB. —14, 3 ita intonet B; quoque intonet C. —
14, 4 Vitio remoto
C — 14, 5 Amen omnes resonent C. —
14, 6 Corpore remoto B; Corpore
devote C. —
1 Ave, mira domina, 5. Dominus ingenitus
De humilitate, Pater te elegit.
Ave, felix femina, Dominus te genitus
Nitens puritate, Matrem praeelegit.
Ave, scandens culmina Dominus te spiritus
Gloriae beatae. Fecundat et regit.
2. Maria, culpabili 6. Tecum tota trinitas

Garens corruptela, Manet deitatis,
Maria, laudabili Tecum est humilitas
Affluis medela, Verbi veritatis,
Maria mirabili Tecum est fecunditas
Nos servas tutela. Et flos puritatis.
3. Gratia praeveniens 7. Benedicta viscera,

Te sanctificavit, Quae Deo parasti,
Gratia proficiens Benedicta ubera,
Te niagnificavit, Quibus hunc lactasti,
Gratia pcrticiens Benedicta opera,
Te glorificavit. Quibus coruscasti.
4. Plena verbi numine 8. Tu in mulieribus

Summa crcatura, Summe sublimaris.
Plena sacro flamine Tu in mulieribus
Paris, virgo pura, Sola virgo paris,
Plena Dei lumine Tu in mulieribus
Illustras obscura. Es ut Stella maris.
- 223 —
9. Et regnas sublimior 15. Virgo, flos munditiae,
In throno caelorum Stellis coronaris,
Et es gloriosior Virgo, mater gratiae,
Choris angelorum Sole perlustraris,
Et post Christum sanctior Virgo, datrix veuiae,
Coetu beatonim. Lunae principaris.
10. Benedictus praeditus 16. Mater Dei hominis,

Pater te creavit, Capax trinitatis.
Benedictus genitus, Mater expers criminis,
Qui de te manavit, Norma sauctitatis,
Benedictus spiritus, Mater veri luminis,
Qui te consecravit. Fons es pietatis.
11. Fructus vitae caelicus 17. Dei sponsa fulgida,
Cibus sacramenti, Candor lucis verae,
Fructus est salvificus, Dei cella nitida,
Praebens robur menti, Nostri miserere,
Fructus est angelicus, Dei mater splendida,
Splendor firmamenti. Semper nos tuere.
12. Ventris in hospitio 18. Ora Christum tilium,

Claudis infinitum, Ut vivamus tute,
Ventris in sacrario Ora regem omnium
Fructum fers raellitum, Pro nientis virtute,
Ventris almo gremio Ora natum proprium
Deo paras situm. Pro nostra salute.
13. Tui vultus claritas 19. Pro nobis peccaiit bus i
Mirum dat splendorem, Es sie sublimata.

Tui partus novitas Pro nobis errantibus
Conservat pudorem, Assis advocata,
Tui fructus bonitas Pro nobis precantibus
Omnem fert dulcorem. Posce cuncta grata.
14. lesus, sol iustitiae, 20. Amen, trino numini
Salus viatorum, Gloriara canamus,
lesus fons laetitiae, Amen, Deo homini
Dator praemiorum, Gratias asamus.
lesus splendor gloriae Amen, matn virgiiu
Oranium sanctorura. Landes referamus.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19824 saec. 15. A. —

Cod. Carolsruhan. Aiigien.
36. ^^/i5 zweimal: fol. 35 a. B; fol. 96 a. 0.
saec. —
Orat ms. Teguriuum
.saec. 15. Clm. Monacen. 20001. D. —
Orat. ms. Italicum .>*aec. 15 ex.
(Privatbesitz) E. —
Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Loudineu. Add.
10 826. F.
1, 1 nostra domina CF; Maria domina E; Ave, virgo virginum B. —
1, 2 Ex humilitate F; Plena humilitate BE. — 2, 6 Nos salvas C; die ganze
Str. in E:
Maria, tu humilis semper exstitisti,
Maria, sie humilis lesum concepisti,
Maria, es humilis digna mater Christi.
— 224 —
3, perveniens B.
1 —
3, 3 praeveniens B, sufficiens E. 3, 4 glorificavit —
E. —3, 5 sq. fehlen E. —
4, 1 nomine C, vero lumiue E. 4, 4 Patris —
E. —
4, 6 Illustraus C, illustrasti E. 5, 6 Fecundando regit C. —
6, 3 —
Tecum est humanitas C. —
6, 6 Omnis bonitatis C. 7, 2 Quae tibi (lies —
sibi) parasti B. 7 —
4 Quibus Deum B. 7, 5 Benedicta brachia E. — —
,
—
,
7, 6 Quibus Deum portasti E. 9, 2 sanctorum E. —

9, 4 Coronis E. —
9, 5 post natum C. —
9, 6 Sorte B; Plebis perfeetorum E. 10, 1 prae- —
dictus C; genitor E. —
11, 2 Cibi B; Vitae sacramenti A. 12, 2 Clau- —
dens E. —
13, 4 Novum praebens morem C die ganze Str. lautet in E ; :
Tu benedictio maestis est iuvamen,

i
Tui intercessio praestat medicamen,

Tui miseratio cunctis est solamen.
14, 6 Lux est beatorum E. — Str. 14 fehlt AB; nach Str. 14 schiebt C
noch ein:
Christus sitpeccantibus dulcis atque gratus,
Christus sit precantibus mitis et placatus,
Christus sit errantibus pius advocatus.
Str. 15 — 18
fehlen C.
incl. —
15, 4 praelustraris B, circumdaris E. 16, 1 —
Ora Clemens E. —
17, 3 Ora regem Christum E.
filiunl 17, 4 Pro meri- —
tis E. —
19, 5 matri Domini C. Vgl. Milchsack p. 88 sqq. —Str. 15— —
19 stehen als eigenes Lied mit dem Anfange Salve flos munditiae in Orat.
ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375.
1. Ave, mitis imperatrix, 7. Benedicta credidisti,

Ave, vitae restauratrix, Benedicta concepisti,
Ave, gentis advocatrix, Benedicta peperisti,
Ave, legis novae latrix. Benedicta enutristi.
2. Maria, fons pietatis, 8. Tu angelorum regina,

Maria, lux claritatis, Tu mortis es medicina.
Maria, pons naufragatis, Tu es rosa sine spina.
Maria, dux deviatis. Tu nos voca de sentina.
3. Gratia tu es referta, 9. In patre tu es tilia,
Gratia in te est certa, In filio mater pia,

Gratia in te reperta, In spiritu es gratia.
Gratia nobis miserta. In trinitate media.
4. Plena per influentiam, 10. Mulicribus praelata,

Plena per abundantiam, Mulieribus lux data,
Plena renovans veniam, Mulicribus spes grata,
Plena revocans gratiam. Mulieribus pax rata.
5. Dominus, qui cuncta regit, 11. Et quia tu es perfecta

Dominus, qui mortem fregit, Et Christi virgo electa.
Dominus, qui caelos tegit. Et es nobis via recta,
Dominus liic te elegit. Et per te labes abiecta.
6. Tecum est pater caelitus, 12. Benedictus incarnatus,

Tecum est unigenitus, Benedictus ex te natus,
Tecum est sanctus Spiritus, Benedictus cruci datus,
Tecum Christus humanitus. Benedictus elevatus.
— 225 —
13. Fructus est aeternae vitae, 16. lesus fructus vitae dictus,
Fructus ut botrus iu vite, lesus passus et adflictus,
Fructus pro te Suuamite, lesus morti est addictus,
Fructus, quo pax est in Ute. lesus vivit benedictus.
14. Ventris, quo pavent lu-
daei,
17. Christus noster est Creator,
Christus noster reparator,
Ventris, quo et Pharisaei,
Christus noster est salvator,
Ventris sacri, virginei,
Christus est remunerator.
Ventris, qui est templum Dei.
15. Tui est beatus fructus, 18. Amen, ne velis obesse,
Tui fructus flos eductus, Amen, sed velis prodesse,
Tui fructus perdit luctus, Amen, et nobis adesse,
Tui fructus sedat fluctus. Amen, pia virga lesse.
Orat. ms. Moiitis S. Georgii (apiid Goslariam) saec. 15. Cod. Guelfen-
byteran. 1514 (Helm. 1391) A. —
Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Paulamis
Sanbl. memb. 45. B. —
Orat. ms. Augiense saec. ^*/i5. Cod. Carolsruhan.
Aug. 36. C. —Cod. Lichtenthalen. anni 1400 [Mone II, 96] D. 1, 3 Ave —
genitoris advocatrix A; Ave potens advocatrix ßC. —
2, 3 u. 4 umgestellt
BC. — 2, 4 dux divinitatis ACD. —
3, 3 in te est reperta A; ex te reperta
C. — 3,4 fehlt A; nobis nunc C; nobis in te est; inserta B. 4, 1 fehlt —
A. — 4, 3 revocans C. —
4, 4 advocans D. —
5, 2 und 3 umgestellt D. —
5, 3 regit D. —
5, 4 Dominus qui te A. —
6, 1 caelicus D. 6, 3 est —
fehlt D; Spiritus sanctus A. —
6, 4 Tecum est Christus humanatus A;
Tecum est homo natus C; Tecum Christus homo natus B. 7, 4 enutri- —
visti D. — 8, 2 es fehlt B. —
8, 3 es fehlt ABCD. 8, 4 Tu voca me —
de A; de ruina B. —
9, 1 tu fehlt AC. —
9, 3 In spiritu sancto gratia
ABC. — 9,4 medicina G. —
10, 2 u. 3 umgestellt B. 5, 3 spes rata —
D. — 5, 4 fehlt A; pax grata D. —
11, 1 ipsa D; praefecta A. 11, 2 —
Et verbo Christi B. —
11, 4 labis B. —
12, 2 u. 3 umgestellt D. 12, 3 —
Benedictus Deus datus B. —
13, 1 est fehlt C; es D; vitae aeternae A. —
13, 2 Fructus ut potens in Ute B; Fructus nostrae vite A. 13, 3 per te —
AB. — 13, 4 qui est sine Ute B; Fructus qui profert ite AD. 14, 1 quod —
pavent C. — 14, 2 quod et C; quo corripiuntur Pharisaei A. 14, 4 qui —
fit D; quo fit A. —
15, 1 Tui benedictus fructus B; benedictus est fructus
A. — 15, 2 sq. fehlen A. —
15, 2 Tui hostis est subductus D. 15, 4 —
cedit fluctus D; cedit luctus A; cedat luctus BC. —
Str. 16 und 17 fehlen
ACD. — 18, 1 nee velis BCD; abesse ABC. —
18, 2 Amen velis et B. —
18, 3 Amen et velis adesse C; Amen et matrera adesse B. 18, 4 virgo —
AC; Amen et cum virga B.
1. Ave, mundi imperatrix 3. Gratia tu paracliti

Atque caelorum regina, Fuisti fecundata,
Peccatorum mediatrix Dum Gabrielis incliti
Et culparum medicina. Suscepisti affata.
2. Maria, o virgo parens, 4. Plena Deo, Stella maris

Electa prae ceteris, Rutilans virtutibus,
Mater Dei labe carens Flore staute fructum paris
Miserere nunc miseris. Ceteris imparibus.
Dreyes, Pia Dictamina. III. 15
— 226 —
5. Dominus tc suMimavit 9. In mulieribus pia,
Super omnes in aetliera, Genetrix ineifabilis,
In gloria coronavit Cum honore in gloria
Secum super sidera. Datur incomparabilis.
10. Et benedictus uterus
6. T ecum Christum venerantes
Dia repletus gratia.
Corde, voce laetitiae
Quem elegit Deus verus
Pertrahas nos iubilantes
Pro nostrae salutis via.
Cum sonitu melodiae.
11. Fructus, extequiprocessit
7. Benedicta virginitas
Tamquam sponsus de tba-
Integra, carens macula,
lamo,
In qua regnat humilitas Vitam pacem mundo gessit
Vernans ut rosa primula. Redimens ab hostis hämo.
8. Tu es regina virginum, 12. Ventris tut pretiosi
Mater alma redemptoris, Psallentes nunc praeconia
Transcendens culmen ordinum, Regno nati gloriosi
Quid ultra dicam dulcoris? Fac frui cum laetitia.
Orat. ms. Thosanum saec. 15. Cod. Bruxellen. 4948.
1. Ave, nostrae spes salutis Tu fons roris, stilla mellis,

Et humanae servitutis Tota dulcis^ nullum fellis
Renovans opprobrium, Habens seminarium.

Maria, spe destitutis
5. In te nihil indecori,
Vitae munus et virtutis
Gloriantur in te chori
Confer beneficium. Supernorum civium,
2. Gratia tu singularis, Mulieribus honori
Stella maris, lux solaris, Tuus fructus et amori
Dei paris filium, Nation! gentium.
Plena fluis, immo pluis,
6. E t quis tuae puritatis
Unde tuis pie luis
Prosequatur digne satis,
Peccati contagium.
virgo, praeconium?
3. Dominus, qui cuncta regit, Benedictus, qui te gratis
Trinitatis te elegit Nobis dedit, ut peccatis
Aulam et triclinium, Adferres remedium.
Tecum manens liostcs frcgit
7. Fructus pul eher ex colore,
Infernales et subegit
Fructus dulcis ex sapore
Per carnis commercium. Refectivus cordium,
4. Benedicta, quae praecellis Ventris tui natus Höre,
In matronis et puellis Sed complutus caeli rore
Tenens Privilegium, Contra fructum noxium.
Orat. ms. Carthusiac Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. öcriptt.
eccl. 375. — 5, 1 dedecori.
— 227 —
1. Ave, patris camera, Tecum fuit socius

Filii conclave, In mundo languoris,
Ave, pians scelera, Tecum nunc superius
Melli fluens fave, In regno decoris.
Ave, purgans opera, Benedicta viscera,
7.
Quae gessimus prave, Quae tu genuisti,
Ave, precor, celera, Benedicta tenera
Quod te laudenius suave.
Membra, quae nutristi,
2. Maria dulcedinis Benedicta ubera,

Nomine vocaris, Quae tu lactavisti,
Maria prae ceteris Benedicta opera,

Cunetis honoraris, Quibus hoc meruisti.
Maria prae dominis
8. Tu es hortus gloriae,
Superdominaris,
Verus flos odoris,
Margarita nominis
Tu virgultum gratiae,
Verbo ne ve daris. Sceptrum redemptoris,
3. Gratia praegratior Tu fructus Concor diae,
Et praegratiosa, Tu es pax amoris,
Gratia praesanctior Tu es spes laetitiae,
Et praeclariosa, Mater genitoris.
Gratia praedignior,
9. In Omnibus omnia
Gratiarura rosa,
Tu es universis,
Gratia sublimior
In fletu solacia
Et plus amorosa. Dans peccatis tersis,
4. P1 e n a pulchritudine, In omni miseria
Plena caritate, Subvenis dispersis,
Plena sancto flamine, In defectu copia,
Plena deitate Idem universis.
Plenaque dulcedine, 10. Mulieribus omnibus
Plena pietate, Tu es praeclarata,
Plena rectitudine, Mulieribus praemium
Plena veritate. Tu sola praerogata,
5. Dominus in gremio Mulieribus praecontinens
Tue dormitavit, Quia praesentata,
Dominus auxilio Mulieribus omnibus
Suo te ditavit, Cuncta es lucrata.
Dominus in proprio 11. Et mater et fllia
Suo te donavit, Unicae personae
Dominus in solio Et virgo nil conscia
Suo te locavit. De corruptione
6. Tecum Dei filius, Et sponsa, sed nescia
Verus flos odoris, Viri laesione,
Tecum est interius, Et virtutum omnium
Tecum totus foris, lUustratione.
15*
— 228 —
12. Benedict US tilius Ventrisque tarn fertilis
Talis creatume, Et tarn generosi,
Benedictus nuntius Ventris tarn amabilis
Talis geniturae, Et tarn bonorosi.
Benedictus socius
loseph talis curae,
15. Tui, mater, filii,
Tui peccatores,
Benedictus obvius
Tui mercenarii,
Talis oflferturae.
Tui servitores,
13. Fructus tuus, domina, Tui via devii,
Cibus angelorum, Tui erratores,
Fructus lavans crimina, Tui sunt auxilii
Fructus creditorum, Desideratores.
Fructus dans vermicula,
16. Virgo, mater omnium,
Fructus est iustorum,
Maestos consolare
Fructus dans libamina,
Et pro nobis lilium
Fructus delictorum.
Tuum deprecare,
14. V en tr i s tarn mirabilis Ut non per iudicium
Et tarn pretiosi, Velit nos damnare,
Ventris tarn laudabilis Sed aeternum gaudium
Et tarn fructuosi Nobis erogare.
ms. ss, Udalrici et Afrae anni 1469. Clm. Monacen. 3702.

Orat. —
2, 3 Mariae prae ferens. —
2, 7 sq. scheinen verdorben. 6, 4 totum. — —
7, 2 Quae genuisti. —
8, 7 es fehlt —
10, 3 Lies praemio? 10, 4 Te —
sonum. —10, 6 Quam praesadata. 10, 8 Cunctis. — 11, 8 Perfecte illu- —
stratione. — 13, 7 dans ergänzt. — 15, 4 et tui. — 16, 7 aeterni.
1 Ave, per quam filius 3. Gratia, qua ceteros

summae maiestatis omnes superasti,
Sacco se circumdedit Delevit chirographum
nostrae paupertatis, Adae protoplasti,
Pacem dans hominibus Tu regis amplexibus
bonae voluntatis, frueris pro Vasthi,
Audi preces exsulum, Fac nobis placabilem
mater pietatis. ipsum, quem lactasti.
2. Maria, tu domina 4. Plena cunctis opibus

sive Stella maris virtutum rosis,
et
Syra vel hebraica Vas ornatum undique
lingua nominaris, gemmis pretiosis,
Et hoc non immerito, Orantes te petimus
quia Deum paris manibus complosis,
Et mundum illuminans Ut frui nos facias
ipsi dominaris. locis amoenosis.
— 229
5. Dominus non quilibet, Tu es super sidera

sed rex angelorum maius luminare.
In tuis visceribus Per quod transit naufragus
fecit sibi thorum, procellosum mare.
Tu decus et species
et exemplar morum,
11. Benedictus thalamus
uteri materni,
Bonorum participes
Quo quievit filius
fac nos aeternorum.
regis sempiterni,
6. Tecum Dei filius Fac tuos a reprobis
foedus innovavit, in fine secerni,
Quod antiquis patribus Ne sint partes vulpium
totiens iuravit, aut cibus inferni.
Ipse te per spiritum
sanctum irapraegnavit,
12. Fructus tui palmitis
viti comparatur,
Ut dicatur, quod ex te
Cuius haustu dulciter
Dominus regnavit.
cor inebriatur,
7. Benedicta series Totum leve reputans.
Davidicae prolis, quidquid patiatur,
Per quam ad nos prodiit Nam in lesu nomine
iubar veri solis, totum levigatur.
Tu amicta variis
gratiarum stolis,
13. Ventris haec integritas
Da, ne nos decipiat

nunquam est audita,
Quod in partu castitas
Satan suis dolis.
non est impedita,
8. In cunctis hominibus Nullus hoc exprimere
vel in creatura potest in hac vita,
Non habes consimilem Totum tamen verum est
nee es babitura, et factum est ita.
Virgo, cui data est

miserorum cura, 14. Tui ergo filii
redempti cmore
Ne sis tuis famulis
Perungi nos petimus
aspera vel dura.
gratiae liquore,
9. Mulieribus inest Quo credentes in lesum
quod dam naturale, gratiae amore
Quod in partu rumpitur, Coronemur gloria
alvi penetrale, simul et honore.
Sed tu post vel antea
nibil passa tale,
15. Amen dicant singuli,
quibus sacrum flamen
Pudoris signaculum
Per Mariae meritum
habes aeternale.
tribuat iuvamen,
10. Et quidem quis valeat Auferat a cordibus
te digne laudare. criminum gravamen
Per quam Dens voluit Cum patre et filio
mundum visitare? regnans semper. Amen.

— 230
Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. eccl.
375. — Vor der letzten Strophe ist die vorletzte des Liedes jive, mater Bei, ave
eingeschoben. —
4, 2 virtutum moribus. 8, 2 creaturis. — 9, 5 ante. — —
11, 3 In quo convenit. —
12, 2 vite. —
13, 5 NuUus homo exprimere.

1. Ave, plena gratia, 3. Tu in mulieribus
beata Maria, a dextris Dei sita.
Ave, Dei genetrix, Et per te aperta est,
ave, virgo pia. porta caeli, vita,
De te sine semine Et per te remissa sunt
processit sophia. omnia delicta.
2. Dominarum domina, 4. Atque benedictus est
rogo te, sis mecum, fructus ventris tui
Sanctarum sanctissima, Assit tibi laus, honor,
Dominus est t e c u m ,
virtus et gloria
Et me miserum famulum Per infinita saecula
fac adesse tecum. saeculorum. Amen.
Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Londinen. Add. 10826. Nach 1, 4 —
noch : Ave, rosa paradisi, lilia. — 1,6 processit fehlt. —
Vgl. die folgende
Nummer.

Ave, plena gratia 4. Atque benedictus est
beata Maria, fructus ventris tui
Ave, Dei genetrix, Laus, honor et gloria
ave, virgo pia, semper assunt cui,
Ave, rosa, lilium, Qui salvavit saeculum
paradisi via, passione sui,
De te sine semine Me salvari facias,
processit sophia. qui peccando rui.
Dominantis domina, 5. Ista salutatio
Dominus est tecum tibi est portata
Piarum piissima, Gabriele angelo
et tu man es secum, et annuntiata,
Sanctarum sanctissima, Voluntate Domini
rogo te, sis mecum, sie es salutata,
Me miserum famulum Sis mea custodia,
fac adesse tecum. virgo coronata.
3. Tu in mulieribus 6. Tu es virgo virginum,
vcre b e n e d ia c t
,
virgo salutaris,
Nam per te sunt remissa Domina tu gentium
omnia delicta, atque Stella maris,
Vera via Domini Omnibus virginibus
erat derclicta, sola dominaris,
Sed per te directa est, Tu Salus fidelium,
porta caeli, vita. virgo singularis.
— 231 —
7. felix puerpera, 11. Sum peccatis omnibus
caelorum regina, miser iuvolutus,
virgo pulcherrima, Intus et exterius
Stella matutina, fortiter indutus,
Pauperum refugium, Velut porcus undique
spes et medicina, foret revolutus,
Tu flos florum omnium, Pessimis operibus
rosa sine spina. undique pollutus.
8. Sedes super Cherubim, 12. Innumerabilia
virgo gloriosa, mea sunt peccata,
luxta tuum filium, Turpida et foetida
pulchra velut rosa, sicut menstruata,
Redoleus aromata, Ergo tibi supplico,
nardus pretiosa, felix advocata,
Plus quam solis radiis Ut mihi sint omnia
fulges speciosa. per te relaxata.
9. mea spes unica, 18. Ab omni me scelere
Clara lux diel, semper tu defende,
Per quam mundus salvus est, Ne me possit laedere,
et salvantur rei, super me extende
Succurre velociter, Pietatisdexteram
raiserere mei, mihique protende,
Me salvari facias üt ad tuam gloriam
in conspectu Dei. ducas me colende.
10. Adiuva celeriter, 14. virgo pulcherrima,
mater pietatis, me tibi commendo,
Quae portasti ülium Patri atque iilio
summae bonitatis, gratias agendo

Munda me a sordibus Sanctoque spiritui
culpis et peccatibus, culpas contitendo,
Omnibus a vitiis De peccatis omnibus
atque sceleratis. veniam petendo.
Cod. Carolsruhan. Augieu. 36. saec. ^*/i5. — 3, 3 Nam ergänzt. — 3, 7
Sed ergänzt. —
13, 5 Dexteram pietatis
1. Ave, praeclarissima 3. Dominus monarchiae

Mater salvatoris, Spiritus virtute
Maria dulcissima Tecum, quem ora pie
Cura peccatoris. Nostra pro salute.
2. Gr atia per omnia 4. Benedicta, caelitus
Maxime divina Manus quam creavit,
Plena es, o domina, Tu, prout angelicus
Nobis haue propina. Testis declaravit.
232 —
5. In termino, quo noto 7. Fructus quam sit utilis,
Inter, super eas, Veritas testatur,

Mulieribus toto Ventris abnae virginis,
Sexu fari queas. Ubi sustentatur.
6. Et in hoc adiungitur 8. Tui matris, Domine,
Sanctum consecrato, Cui simus grati,
Benedictus fungitur Amen patris nomine,
nie se beato. Spiritus et nati.
Cod. Carolsruhan. s. n. anni 1438, bei Mone II, 83. — 4, 2 Manu quae.
B, 4 Spiritusque.
1. Ave, pudoris lilium, 5 Dominus condoluit,

Candor virginitatis, Plasma suuni damnari,
Ave, Salus humilium, Dominusque sed noluit
Lux lucens claritatis, Plus ira dominari.
Ave, tibi vox filium Dominus sed voluit
Univit deitatis, In te humanari.
Ave, et auxilium Dominus recoluit
Fers lapsis in peccatis. Sic hominem beari.
2. Maria, tu es medium 6. Tecum m.anendo Dominus

Nostrae redemptionis, Semper delectabatur,
Maria, per te taedium Tecum delectando minus
Datur peccandi bonis, A te separabatur,
Maria, tu remedium Tecum est vere comminus,
Es damnationis, Qui ex te incarnatur,
Maria nos ad praedium Tecum nihilominus
Duc veri Salomonis. Corregnans gloriatur.
3. Gratia profundius 7. Benedicta prae ceteris

Te, virgo, pertransivit, Te virginem commendo,
Gratia abundius Benedicta es veteris
Te totam amicivit, Legis vera docendo,
Gratia iucundius Benedicta lux aetheris
Te consentire scivit, Et sidus relucendo,
Gratia fecundius Benedicta, dum peteris,
Tibi Deum univit. Ades exaudiendo.
4. P1ena Dei divitiis 8. Tu in mulieribus
Es rivus gaurliorum, Es virgo singularis,
Plena sacris deliciis, Tu in mulieribus
Nam binus fons bortorum, Innupta fccundaris,
rienaque pudicitiis Tu in mulieribus
In claritate morum, Sola virgo praegnaris,
Plena lux amicitiis, Tu in mulieribus
Nos duc ad caeli cborum. Virgo Deum paris.
— 233 —
9. Et benedictus caruit 11. Ventris claustra subtilia
Ovicula centena, Replentur deitate,
Et benedictus paruit Ventris cum cubilia
Ex te nasceüs, serena, Tument intemeratae,
Et benedictus aruit Ventris hie tumor, filia,
In cruce mortis poena, Fit sine gravitate,

Et benedictus damit Ventrisque domicilia
Hanc ducens ad amoena. Manent virginitate.
10. Fructus prodit laudabilis 12. Tui sinuB sacrarium

Ex te venusto flore, Sacratum est per flamen,
Fructus quidem mirabilis Tui cordis aerarium
Absque naturae more, Petenti dat solamen,
Fructus hie delectabilis, Tui DOS hie per varium
Mellifluus dulcore, Defendiraur levamen,
Fructus inaestimabilis, Tui nati denarium
Omni plenus sapore. Diurnum confer. Amen,
Scala caeli saec. 14, ex Cod. Pi- agen. XIH E 3.

1. Ave, puella regia, 4. P 1 e n a divinis laudibus,
Virgo immaculata, Laetare, virgo pura,
Virtutum insiguia Ditata donis omnibus
Te reddunt Deo grata, Prae omni creatura.
Per te nunc Evae taedia In terris nee caelestibus
Sint nobis oblata, Non est Dei factura
Tu Eva transversata Nee post te est futura
Mutans luctum in gaudium, Sic ornata virtutibus,
Ex hoc Ave vocata. Sic pulchra in figura.
2. Maria, dux errantium, 5. Dominus caeli solium

Maria, Stella maris, Nobis, virgo, paravit,
Maria, caeli lilium, Supra suum Imperium
Maria, lux solaris, Te matrem exaltavit,
Maria, mundi gaudium Te gratiarum omnium
Et mater salutaris, Datricem ordinavit,
Audi, pro quo rogaris, Da, quod ipse mandayit,
Praebe nobis solacium Ora pro nobis filium,
In pressuris amaris. Ne perdat, quos creavit.
3. Gratia tua mittitur 6. Tecum in caeli gloria,
Tibi, inviolata, Tecum est Dei bonitas,
Gratia tibi iungitur, Tecum patris potentia
Antequara esses nata, Tecum et tota trinitas,
Gratiae fons dirigitur Tecum persona media,
Ad te, virgo sacrata, Quam induit humanitas
A quo es fecundata, Et attraxit humilitas,
Ex te gratia oritur Tecum in caeli curia
Gratis omnibus data. Assit nobis societas.
234 —
7. Benedicta in milibus 12. Mulier omnem hominem
Tu, virgo, comprobaris, excellit sanctitate
Hinc a Christi fidelibus Angelorumque ordinem
Mater Dei vocaris Transcendit puritate
Et in choris caelestibus Daemonumque voraginem
Prae cunctis exaltaris, Restringit potestate,
Ab Omnibus laudaris, Dei auctoritate
lunge nos tuis precibus Salvat Adae propaginem
Gloriae, qua ditaris. A mortis vastitate.
S. Tu sponsa sacri flaminis, 13. Mulier auro purior

Tu virginum regina, Maria comprobatur,
Tu rosa pulchritudinis, Ista sole lucidior
Tu mundi medicina, A nobis praedicatur,
virgo, Salus hominis, Cunctis sanctis excelsior
Serva nos a ruina, Vere praeconizatur,
A morte repentina, Ergo hie concludatur,
In nostrae vitae terminis Quod muliere melior
Nos iuvare festina. Nulla factura datur.
9. In te sponsus est virginum, 14. Et benedictus rex omnium

In te laus beatorum, Nunc a suis facturis,
In te mundator criminum, Qui per te dat solacium
In te Salus iustorum, Omnibus creaturis,
In te Creator omnium, Per te praestat suffragium
Plasmator angelorum, Et liberat a curis
Föns omnium bonorum, Et a malis venturis,
In te sit nostrum gaudium Per te donet remedium
In choris supernorum. Hie in mortis pressuris.
10. Mulieribus gaudium 15. Fructus in te colligitur

Per virginem donatur, Ex virgineo flore,
Laus, honor, decus, praemium Ex te, virgo, producitur
Per hanc eis praestatur, Fructus fragrans odore,
Mulierum opprobrium Quisquis hoc fructu vescitur,
In honorem mutatur, Vivit fructus sapore
Quia recte probatur, Et cum mentis dulcore
Quod per mulieris tilium Ad regnum caeli mittitur,
Omnis homo salvatur. Ut pleno gustet ore.
1 1 Mulier, salus hominis, 16. Ventris fructum esurio

Angelorum regina, Nee possum satiari,
Haec est lavatrix criminis, Hunc fructum semper sitio
Peccati medicina, Et peto mihi dari

Ilaec arca sacri flaminis, Hie in mortis passagio,
Haec est vitae doctrina Ne possim contristari,
Servans verba divina, Sed in fructu laetari
Haec est totius numinis Et fructus tan dem gaudio
Camera crystallina A poena liberari.
— 235 —
17. Tui sim, virgo regia, 21. Mater Dei gratissima,
Me tibi dedicavi, Mater caelestis roris,
Spernens mundana gaudia lesu mater carissima,
Hunc ordinem intravi, Mater nostri amoris,
Filii tui praemia Mater lesu sanctissima,
Diu desideravi, Praesta dona honoris
Da, quod seraper optavi, In supernorum choris
Et in mortis angustia Et in morte durissima
Me iuva, ut rogavi. Pelle damna terroris.
18. Jesus, sanctonim gloria, 22. Ora pro peccatoribus,

Yirgo, ad nos attendat, Peccati medicina,
Per te det caeli gaudia A raalis salva omnibus
Seque nobis osteudat, Et a mortis ruina,
Dictanti haec dictamina Iuva nos tuis precibus,
Dona caeli impendat, Nam per nos es regina.
Pro munere rependat, Ergo aureni inclina
In hora mortis anxia Sanctisque caeli civibus
Nos a metu defendat. Nos lungere festina.
19. Sancta in mulieribus 23. Nobis praedicatoribus

Tu, mater pietatis, Per te gratia detur,
Pura, plena virtutibus, Qua in raentis aspectibus
Camera trinitatis, Verbum recte forraetur,
Praelata caeli civibus Et tandem in sermonibus
Et Omnibus beatis, Nomen Christi laudetur
Virgo, fons bonitatis, Saneque praedicetur,
lunge nos tuis precibus Et a Christi iidelibus
Luci aeternitatis. Postea operetur.
20. Maria, mater gratiae, 24. Virgo, caelesti gloria

Te semper invocamus, Christus sie te dotavit,
In hac valle miseriae Sic et replevit gratia,
Ad te semper clamamus, Monilibus oruavit,
regina clementiae, Quod sanctorum donaria
Audi voces, quas daraus, Nunc in te congregavit,
Concede, quod rogaraus, Divisa copulavit,
Redde nos luci gloriae, Unita tua praemia
Ut tecura gaudearaus. Distinctis adaequavit.
25. lesum pro nobis miseris,

Mater Dei, exora,
Cum nos a morte tuleris,
Vitara nobis implora,
Auctorem huius operis
Virtutibus decora.
In diversis honora.
Cum sibi bona dederis,
Suscipe mortis hora.
— 236 —
Cod. Taurinen. K
V 31. saec. ^*/i5. A. —
Cod. Londinen. Add. 10826. B. —
1, 6 Sunt B. —
1, 8 Mutas B. 2, 8 —
te nobis AB; nobis nunc et A; solacium fehlt A. —
3, 2 mater inviolata
B. — 3, 4 omnes nata B. —
4, 3 bonis B. —
4, 7 est fehlt AB. 5,2 —
aperuit B. — 6, 3 Secum B. —
6, 5 Tecum et B. —
7, 1 in raulieribus A. —
7, 3 Hie B. —
9, 8 angelorum A. —
10, 7 Quare recte B. 11, 4 Ponci —
medicina A, Mundi medicina B. —
13, 3 fulgidior B. —
14, 4 Suis creat
creaturis B. —
14, 6 Et liberet a nocivis AB. —
15, 8 caeli fehlt AB. —
17, 5 Tui et filii tui praesentia AB. —
18, 4 Seque et te AB. 19, 5 —
caeli virtutibus AB. —
21, 8 in fehlt A. —
23, 3 Quam A. 23, 5 tandem —
fehlt A. —24, 3 Sic replevit gratia et AB. —
25, 3 tolleris AB. Nach —
17, 4 und 23, 1 gehört der unbekannte Verfasser dem Dominikanerorden an.
1. Ave, quae per angelum 5. Dominus, qui condidit

ave suscepisti, caelum, terram, mare,
Cuius verbis credula Cuius nutrix fueras,
statim concepisti se vult inclinare
Redemptorem omnium, Tuis sanctis precibus
nee sie amisisti et, quod petis, dare,
Virginales flosculos, Domina, pro servulis

quibus micuisti. igitur precare.
2. Iure tibi convenit 6. Tecum sine termino

hoe Domen Maria, tuus est amator,
Quod interpretatum est Tuus natus genitor
maris pia,
Stella tuus et plasmator,
Esto navigantibus Tua prece nostri sit
taetrum mare via, criminis purgator,
Quod cum pertransierint, Quem venturum concinit
fruantur Messia. quondam legislator.
3. Summa fulges gratia, 7. Benedieta virgula,

tota gratiosa, quae produxit florem.
Paradisi viola, Quem fructus subsequitur,
vernans rosa,
caeli qui neseit marcorem,
Vernans supra sidera, Per hunc purga, domina,
gemma pretiosa, sordium foetorem,
Quae nos premunt, remove, Qui inexstinguibilem
quaeque vitiosa. minatur ardorem.
4. Plena sancto pneumate, 8. Tu, quae magis coruscas

cuius celsis donis quam fulgor solaris,
Celsior effecta es Quae in summis, mediis,
Cherubim et Thronis, imis dominaris,
Rogamus, dulcissima, Salva nos a fluctibus
mentibus te pronis, huius mundi maris
Nos purgatos vitiis Et duc ad palatium,
colloees cum bonis. ubi gloriaris.
237 —
9. In te ancoravimus 13. Fructus quondam vetitus
fluctibus gravati vita nos privavit,
Procellarum acrium Quam fructus virgineus
crebro nostrae rati nobis restauravit,
Ruinam minantibus, Et qui caelos condidit,
non sumus quassati, angelos creavit,
Qui redempti sangüine Thalamum virgineum
sumus tui nati. huniilis intravit.
10. Tu in m alle rib US 14. Ventris sacrae virginis

obtines primatum, clausa sunt secreta,
Quae secundura veterem Caelestis consilii
pariunt reatura, gestautes decreta,
Cuius rei nescia Et in suo gremio
peperisti natum, clausum tenet laeta,
Qui nostrum celeriter Caeli, terrae, marium
melioret statum. quae non claudit meta.
11. Et ut haec maturius 15. Tui demum servuli,

per te consequamur, virgo, te laudamus
Repelle, quod impedit, Atque tuum filium
ne exaudiamur, supplices rogamus,
Ut solutis nexibus, Ut in huius stadio
quibus implicamur, vitae sie curramus,
Ad perenne gaudiura Ut po^t cursum bravium
te duce ducamur. regni capiamus.
12. Benedict US parvulus, 16. Amen dicant singuli

quem mammae paveruut, fide concurrentes,
Quae caelestis gratiae Passuum non motibus
rore stillaverunt et bene credentes,
Huic enim serviunt, Et sie cursum finiant
favent et faverunt non deficientes,
Omnia, quaecunque sunt, Ut cum Christo maneant
fuerant et erunt. iugiter gaudentes.
Cod. Londinen. Reg. 7 A VI. saec. ^*/i5. — 6, 7 consivit. — 10, 3 Quo. —

16, 2 fice.
1. Ave, regina beata, 3 Gratia es praedotata,

Quae es virgo consecrata, Super omnes exaltata,
Dei mater ordinata Ab angelis honorata
Ante mundi principium In supemali curia.
2. Maria, caeli ducissa 4. Plena salutis amore,

Yirginum et principissa, Honestate et candore,
Martyrum corona ipsa Claritate cum splendore
Et sanctis peculium. Es, fclix sponsa regia.
238 —
5. Dominus te procreavit 11 . F ru c u s tuus est amoenus,
t
Et ornatam coronavit, Redolens, dulcis et planus,

Coronatam ordinavit In dulcore est supremus
Suo dilecto filio. Praegustato edulio.
T ecu m qui inhabitavit, 12 . Ventris tui illustravit
Requievit et cubavit, Ortus mundum , consecravit,
Carnem sumptam immolavit Peccatores liberavit
Crucifixus pro populo. Sparso cruore roseo.
7. Benedicta porta caeli 13 . lesus a patre genitus
Facta es omni fideli Ex te natus humanitus,
Gratiosa dicens: veni, Operatus est spiritus
Intra regnum cum gaudio. Sanctus in hoc commercio.
Tu regina, imperatrix, 14 . Sancta, pia, iusta, bona,
Dei, nostrum mediatrix Tu sola digna Corona,
Ac maestorum consolatrix Quae das nobis multa bona
Electa ab exordio. Omni cessante merito.
9. In mulieribus lux es, 15 . Maria, tu meruisti
Virginibus semper ades, Pura mater esse Christi,
Continentibus tu praees Sola virgo peperisti
Keginali imperio. Foeno strato pro lectulo.
10. Et benedictus hie coetus, 16 . Ora pro nobis nunc Deum

Qui te adorat, ^t laetus, Et rogare velis eum,
Qui te orat, est adeptus Quod dignetur istum reum
Sedem in summo thalamo. Recipere in gremio.
Collect, ms. Italicum anni 1476. Cod, Mediolanen. IX 43. AD2, 4 —
Et sanctis speculium, Dittographie Mone korrigiert Et sanctis speculum,
wodurch eine Silbe verloren geht.
;
— 8, 2 Dei et nostrum. 10, 2 sit —

lectus. — 10, 3 Qui te ornat. — Mone II, 90 u. f.

1. Ave, regina caelorum, 4. Benedicta mater morum,
Pia virgo tenella, Nostrae mortis medela,
Maria, candens flos florum, Tu signatus fons hortorum,
Christique clausa cella. In aure dulcimela.
2. Gratia, quae peccatorum 5. In [te lucet] lux cunctorum.
Dira abstulit bella, Quo promo de te mella,
Plena odore unguentorum, Mulieribus tu chorum
Stirpis David puella. Regis [virgo bella].
3. Dominus, rex angelorum, 6. Et vincula delictorum
Te gignit, lucens Stella, Frangis nobis rebella,
Tecum manens, ut nostrorum [Benedictus]
Tolleret saeva tela. potatus fella.
7. Fructus dulcis, quo iustorum

Cläre sonat cimella,
Ventris sibi parat thorum.
Nee in te coruptela,
- 239 —
Tui zelü fabri horum
Languescat animella.
Cod. Oxonien. Canouic. Lat. 112. saec. 14. mit Mel. 1, 4 Christique —
ergänzt. —
3, 2 gigni. —
4, 4 dulci mella. —
6, 2 sq. stehen vor 5, 1.
—
6, 2 re bella. —
Nach 6, 2 folgt:
Mater innocentiae, aula venustatis,
Rosa pudicitiae, cella deitatis,
Vera lux munditiae, raanna probitatis,
Porta oboedientiae, arca pietatis,
Datrix indulgentiae, virga puritatis,
Arbor fructus gratiae, nostrae pravitatis,
Virtiis tuae clementiae me solvat a peccatis.
Die letzte dieser Zeilen steht indessen erst nach 7, 4, gehört aber, wie der
Reim zeigt, hieher. — 7, 3 celo fabris horum.
1. Ave, rosa sine spinis, 5. In te fulgor meritorum

Quae ab omnibus ruinis Lucet et honestas morum,
Pura et liberrima, Omnis decor gratiae,
Maria, tu Stella maris, Mu 1 i er i bu s ablata
Excellenter illustraris, Mors per te sit et collata
Summae lud proxima. Magna spes laetitiae.
2. Gratia superabundans 6. Et, lampas salutaris,

In nos fiuens et redundans Procellosi lumen maris
Rivis sis assiduis, Felix ac christifera,
Plena spiritus dulcore, Benedictus, qui creavit
In nos stilla caeli rore Teque raire praeomavit
Ex venis raellifluis. Intrans tua viscera.
3. Dominus et auctor rerum 7. Fructus tuus angelorum
Statuit te specierum Cibus est et beatorura.
Cellam pigmentariam, Quo fruuntur caelici,
Tecum Dens, vis virtutis, Ventris tui dulci fructu
Versans fecit te salutis Gaudent ac felici gustu
Largam thesaurariam. Spiritus angelici.
4. Benedicta, per quam redit 8. Tui fructus in sapore
Vitae Salus et accedit Nos crescamus in amore
Evae culpis perdita, lesu ferventissime.
Tu ,
quae sola meruisti lesus, Salus animarum
Mater esse lesu Christi, Suae matri devotarum,
Virgo parens inclita. Sanet has largissime.
9. Christus, forma speciosus,
Mortis Victor gloriosus,
Ducat nos ad aethera;
Amen dicant hie salvati
Tibi, lesu qui sunt grati,
Virgo salutifera.
Orat. ms. Carth. Novae Lucis saec 15. ('od. Ultraiectin. Script, ecel.
375. — 1, 2 ve ab omnibus ruinis. —
3, 2 in te. —
6, 4 qui te creavit.
— 240
1. Ave, rosa sine spinis, 4. Dominus tecum miro pacto

Tu, quam pater in divinis Yerbo in te carne facto
Maiestate sublimavit Opere trini conditoris ;
Et ab omni vae purgavit. quam dulcis vis amoris!
5. Benedicta tu in muli-
2. Maria Stella dicta maris, eribus,
Tu a nato illustraris Hoc testatur omnis tribus,
Luce Clara deitatis Caeli fantur te beatam,
Qua praefulges cunctis natis. Super omnes exaltatam.
6. Et benedictus fructus
3. Gratia plena te perfecit, ventris tui,
Spiritus sanctus dum te fecit Quo nos semper dona frui.
Yas divinae bonitatis Nunc per gustum hie internum
Et totius pietatis. Et post mortem in aeternum.
7. Amen, hunc salutis sensum,
Tuae laudis gratum pensum,
Conde tuo sinu, pia,
Clemens, dulcis o Maria.
Orat. Dis. Domus Novae Lucis aiini 1477. Cod. Ultraiectin. Sciptt Eccl.
375. A. — M. V. sec. usiim Komanae Curiae imp. in Castro Laiiro
Offic. B.
1503. B. — Hortulus animae imp. Argentinae 1508. C. Onit. ms. saec. 15.
Cod. Stuttgart. 1 b 108. D. —
Orat. ms. Lehninense auni 1518. Cod. Bero-
linen. IV 29. E. — Orat. ms. saec. 15. Cod. Guelfenbyteran. Aug. 85. F. —
1, 2 Te quam paterC. —
1, 4 servavit C. 2, 4 datis AC.— 4, 4 dulce —
vas C. —„Oratio aurea de beata virgine" C; BD
haben folgende Notiz:
„Sequens oratio dicitur aurea eo, quod nuUa ea dulcior et beatae Mariae
virgini acceptior sensu humano dictari potest, si cum devotione dicatur,
prout ipsamet, habeus eandem salutationem aureis litteris in pectore suo
scriptam, cuidam devotae personae legitur revelasse." Vgl. Mone II, 111.—
1. Ave, rubus visionis, 4. Plena summis divitiis,

Ave, vellus Gedeonis, Plena summis deliciis,
Ave, victrix Pharaonis, Plena divinis gratiis,
Ave, thronus Salomonis. Plena divinis gaudiis.
2. Maria, ver suavitatis, 5. Dominus te praeamavit.

Maria, vas pietatis, Dominus te subarrliavit,
Maria, flos puritatis, Dominus te desponsavit,
Maria, fons bonitatis. Dominus te corouavit.
3. Gratia te segregavit, 6. Tecum fuit vivens,

Gratia te praeparavit, Tecum fuit sanans,
Gratia te decoravit, Tecum fuit, fac sit mecum,
Gratia te sublimavit. Tecum fuit, nunc es secum.
— 241 —
7. Benedicta lux fidei, 12. Benedictus, quem eligis,
Benedicta tutrix rei, Benedictus, quem diligis,
Benedicta sporta spei, Benedictus, quem dirigis,

Benedicta sponsa Del. Benedictus, quem erigis.
8. Tu daemonum es ruina, 13. Fructus tuus vivificat,

Tu reorum medicina, Fructus tuus sanctificat,
Tu unica es divina, Fructus tuus salvificat,
Tu caelestis es regina, Fructus tuus glorifical.
9. In te Deus latitavit, 14. Ventris candet virginitas,

In te Deus se arniavit, Ventris placet humilitas,
In te carne se velavit, Ventris patet fertilitas,
In te homo mortem stravit. Ventris regnat fecunditas.
10. Mulieribus es via, 15. Tui amor hostes pungat,

Mulieribus venia, Tui amor nos compungat,
Mulieribus gratia, Tui amor nos inungat,
Mulieribus gloria. Tui amor nos coniungat.
11. Et hinc nobis remedium, 16. Amen proferamus,

oris
Et liinc cessat exsilium, Amen cordis adiungamus,
Et binc nobis solacium, Amen in te concludamus,
Et hinc beatum gaudium. Amen, ut te videamus.
Orät. ms. Ebersperoênse saec. 15. Clm. Monacen. 6053. A. Orat. —

ms. Tegurimim saec. 15. Clm. Monacen. 19636. ß. —
3, 1 praesegregavit
B. — 3, 2 praepraeparavit B. —
3, 3 praedecoravit B. 3, 4 praesublima-—
vit B. —7, 2 und 3 umgestellt B.
1. Ave, Salus omnium, 8. Gratia inseruit

Norma sanctitatis, Culmen naturale,
Ave, caeli gaudium, Gratia consuluit
Splendor claritatis, Votum virginale
Ave, decus virginum, Gratiaque tribuit
Mater deitatis, Onus filiale,
Ave, obex criminum, Gratia exhibuit

Claustrum trinitatis. Regnum aeternale.
2. Maria, solacium 4. Plena ergo floribus

Dulce captivorum, Morum venustate,
Maria, refugium Plena es coloribus
Patens peccatorum, Mentis castitate
Maria, praesidium Plena et liquoribus
Tutum viatorum, Prolis dignitate,
Maria tripudium Plena es odoribus
Suave beatorum. Ac iucunditate.
— 242 —
5. Dominus his oranibus Mulieribus chaos
Te locupletavit, Taetrum obdurasti,
Dominus in omnibus, Mulieribus polos
Virgo,adamavit, Potens reserasti.
Dominus ex omnibus
Sponsam subarrhavit, 11. Et sie contumelia
Per te terminatur,
Dominus prae omnibus
Et melos et gratia
Matrem exaltavit.
Ex te innovatur,
6. Tecum est redemptio, Et limbi miseria
Spes compeditorum, In te obseratur,
Tecum miseratio, Et caelestis patria
Salus infirmorum, Per te reseratur.
Tecum iubilatio,
12. Benedictus Dominus
lubar angelorum,
Tecum delectatio,
Ex te incarnatur,
Benedictus populus,
Dos universorum.
Qui te veneratur,
7. Benedicta angeli Benedictus animus,
Benedictione, Qui te meditatur,
Benedicta parvuli Benedictus oculus,
Exsultatione, Qui te conspicatur.
Benedicta filii
Parturitione,
13. Fructus tuus croceus,
Virgo, te colorat,
Benedicta populi
Fructus tuus melleus,
Veneratione.
Mater^ de dulcorat,
8. Tu Mosaica,
fiscella Fructus tuus lacteus
Thronus Salomonis, Omnes nos irrorat,
Tu virga Aaronica, Fructus hie virgineus
Vellus Gedeonis, Superos decorat.
Tu terra Davidica,
Mandibula Samsonis, 14. Ventris te virginitas
Reddit speciosam,
Tu virga prophetica,
Ventris te fecunditas
Mater Salvatoris.
Facit fructuosam,
9. Intra te reponitur Ventris te capacitas
Manna suavitatis, Facit miraculosam,
In tenam concipitur Ventris singularitas
Flos divinitatis, Probat gloriosam.
In te quoque oritur
Föns satietatis
15. Tui ergo populi,
Mater, miserere,
In teque conficitur
Tui causa filii,
Pastus sanitatis.
Virgo, nos tuere,
10. Mulieribus priscos Tui callem meriti
Contemptus mutasti, Fac nos obtinere,
Mulieribus odos Tui finem praemii,
Novum inchoasti, lesum da videre.
- 243 -
16. Amen patri Domino Amen pneumati sacro
Una iubilemus, Simul resonemus,
Amen nato uiiico Amen choro caelico
Laeti concrepemus, Omnes conclamemus.
Clm. Monacen. (ol. Alrispacen.) 2873. saec. 15. — 1, 7 lumimim. — 3, 5
que fehlt. — 13, 4 te colorat. — 15, 5 gallem.
1. Ave, sidus clarissimum, 4. Plena virtute fueras

Templum Dei sauctissimum, Divina, cum praebueras
Virtutum vas nmndissimum, Consensum, ut debueras,
Maria, Mater Christi, Ad Ave Gabrielis;
Ave, virgo pulcherrima, Plena laetaris gratia
In gratia uberrima, Intra caeli palatia,
Salutem, saluberrima, De quibus et nos satia,
Gignebas mundo tristi. Quae imperas in caelis;
Ave, praecelsa feniina, Plena cum sis dementia.
Quae non per viri semina, In iudicis praesentia
Sed castitate gemina A praedura sententia
Mater Dei fuisti. Defendere nos velis.
2. Maria, quando damit 5. Dominus huic dominae

Tua virtus, tunc aruit In trinitatis nomine
Peccatum et disparuit Carnem sumens pro homine
Id, quod serpens suggessit; Se filium donavit,
Maria, Deo placuit, Dominus ingreditur
Quod in te natus iacuit, Hanc portam et regreditur,
Ordo naturae tacuit, Yirginitas non laeditur,
Dum virgo prolem gessit. Sed casta generavit;
Maria tunc felicior Dominus sie diluit,
Fuit et complacitior, Quod iam per Evam viluit,
Dum se prae cunctis mitior Furor paternus siluit.
Matrem Deo concessit. Quem haec virgo placavit.
3. Gratia, non meritum 6. Tee um pax, iustitia

Tunc sustulit interitum, Parentum post flagitia
Ne peccatum praeteritum Salutis ad initia
In posteros saeviret; Per osculum venerunt;
Gratia emicuit, Tecum concives caelici
Et culpa tunc conticuit, Gaudent, chori angelici,
Cum tua vox explicuit Caelipanem famelici
Yerbum. quod oboediret* Tecum reperierunt;
Gratia plenarium Tecum est omnis copia,
Fuisti et sacrarium, NuUa prorsus inopia,
Sanctorum sanctuarium, Pauperibus dato, pia,
Quod caelitus subiret. Qui tua dona quaerunt.
16*
244 —
7. Benedicta puellula, 10. Fructus inaestimabilis,
Solius Dei cellula Dulcoris ineffabilis,
Et radiosa ßtellula, Quem virgo venerabilis
Quae portum das salutis ;
Maria generavit;
Benedicta prae ceteris, Fructus superni stipitis,
Tu legis umbram veteris, Quem fide si recipitis,

Per veritatem diceris Credentes non desipitis,
Deificae virtutis ;
Nos perpetim beavit ;
Benedicta, qui nascitur Fructus hie semper reficit,
Ex te et per te pascitur, Reficiens non deficit,
Hie parcet nee irascitur Fastidium non efficit
A sordibus exutis. His, quos se satiavit.
8. Tu in mulieribus 11. Ventris in habitaculo

Sola casta visceribus, Pudoris sub signaculo,
Caelo plenis uberibus Qui nos a mortis iaculo
Deum lactas et paris; Exsolveret portasti *,
Tu in mulieribus Ventris claustrum distenditur,

Sola caeli sideribus Quo Deus comprehenditur,
Et regiis muneribus Evae lapsus rependitur
In partu veneraris; Adaeque protoplasti;
Tu in mulieribus Ventris in domicilium,
Sola Christi verberibus Supremi patris filium
Praedurisque vulneribus Petentem hoc exsilium
In mente cruciaris. Dignanter hospitasti.
9. Et benedictus Dominus, 12. Tui partus mysterio

Qui licet patri comminus Ex nati desiderio
Hie semper nihilominus Praefecta es imperio
In te matre quievit, Et gaudiis caelorum ;
Et benedictus reperit Tui cordis benignitas

Modum, quo virgo peperit, Et corporis insignitas
Et castitas non deperit, Fecit, ut tibi dignitas
Hoc usus non consuevit; Serviret angelorum,
Et benedictus statuit, Tuique nobis filii,
Quod Salus matri latuit Qui angelus consilii,
In te, et ex te patuit, Confer donum auxilii
Qui crimina delevit. In fine saeculorum.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XHI E 3. A. Cod. CaroLs- —
ruhan. Augien. 86. saec. ^^/m. ß. —
Cod. Scotorum Vindobonen. 50 f 27. saec.
15. C. —Orat. ms. Lehniuense anni 1518. Cod. Berolinen IV^'' 29. D. —
1, 5—8 und 9—12 umgestellt C. —
1, 8 Mundo gigncbas CD. 2, 1 — ——
—
und 5 8 umgestellt C. —
3, 2 Tunc fehlt C. —
4, 8 quem debueras B.
5, 6 Ilanc sacratissimam portam C. —
6, 2 Post pareutum C. 7, 6 In —
legis B. 8 — 10 uberibus B. —
9, 8 Semper liic B. —
9, 4 te beatissima
—
,
mater C. —
9, 6 virgo fehlt C. —
9, 10 Quod nostra salus B. 9, 11 et
fehlt A. —
9, 12 Ac crimina B. —
10, 8 virgo fehlt C. 10, 6 Quem —
digne si B. —
10, 8 beatificavit C. —
10, 12 His quibus se sociarunt B.
—
12, 10 Qui est angelorum C.
— 245 —
1 Ave, splendor mentium, 3. In tuum corpusculum

Flos vernans decoris, Ipse subintravit,
Maria, tu remedium Mulieribus pium
Totius doloris, Natum se monstravit
Gratia currentium, Et tuum in gremium
Spes, ductrix cursoris, Totus se prostravit,
P 1 e n a redolentium Benedictus hominum
Virtutum, mel oris. Statum reformavit.
2. Dominus, rex omnium, 4. Fructus de te prodiens

Te sanctificavit, Pascentem se pavit,
Tee um per auxilium, Ventris claustrum muniens
Sanctam conservavit, Auster te perflavit,
Benedicta filium Tui clam ingrediens
Fers, qui te creavit, Hortum fecundavit,
Tu candoris lilium, Amen, liinc egrediens
Deus te plantavit. Hosten! debellavit.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 20015. anni 1500—1508. — 3, 2 Ipse fehlt.
1. Ave, Stella matutina, 3. Gratia te praeditavit,

Yirgo semper illibata, Rerum decus, inaudita,
Föns hortorum et piscina. Quando tibi obumbravit
Aqua vitae irrorata, Virtus, quae est infinita,
Flos producens florum florem, Ex te voluitque nasci
Cuius succi per dulcorem Atque tuo lacte pasci
Nostra mors est morti strata, Via, veritas et vita;
Flexa flexum naufragantum, Propter eins sacrum ortum
Fac, ut vota te laudantum Ad tuum ducatur portum
Sint auribus Dei grata. Omnis credens, quod sit ita.
2. Maria, praeordinata 4. Plena morum venustate.

Christi cella ab aeterno, In ventre sanctificata,
Tibi Salus nuntiata Praeexcellens dignitate.
Est de solio superno, Per prolem deificata ;
Necnon quibus in scripturis felix puella, plaude,

Pracfixa est et figuris Maior omni nostra laude,
Has completas in te cerno, Cui sunt subpeditata
Ut pro noxa condemnati, Clara agmina sanctorum,
Per te reconciliati Hominum et angelorum
Liberemur ab inferno. Et cuncta sub bis creata.
— 246 —
5. Dominus nam ille magnus, 9. In conceptu singularis
Per quem mundus est for- Partum paris singularem,
matus, In supremis principalis
In te factus mitis agnus Nullum, nullam habens pa-
Et in cruce immolatus, rem,
Postquam vere resurrexit, Digna admiratione,
Semetipsum sursum vexit Firma nam assertione,
Sublimans et sublimatus, Si non errarem,
in fide
Te tandem ad se levando Tanto poetarum more
Atque secum collocando Te persequerer honore,
In throno ad dextrum latus. Quod te Deum apellarem.
6. Tecum hinc non sine causa 10. Mulieribus beata,

Esse evangelizatur, Dignior es universis,
Tu es enim porta clausa, Regi regum consecrata,
Rubus, qui non concrema- Quam baptismate con-
tur, spersis
Auri urna, manna plena, Data es auxiliatrix
Tu es caeli philomena, Sedulaque consolatrix
Cuius cantu mulcebatur Mundi huius universis,
Is, qui terram fabricavit, Quare gratias implora
Quando caelos inclinavit Ac pro nobis natum ora,
Et in te incarnabatur. Ut det veniam conversis.
7. Benedict a, benedicta 11. Et errantes ut reducat

Sumens Ave Gabrielis, Ad se, qui est lumen verum.
Per quam est potestas victa Mundo calleque deducat
Inimici tam crudelis Populum et omnem clerum
Et antiqui proditoris, In timore, sanctitate
Mendacis accusatoris, Ac perfecta caritate,
lam cessantibus quaerelis Donans cunctis cor sincerum
Dudum peccatum
lapsis per Sitque noster tutor fortis,
Firmum foedus innovatum Ut in hora nostrae mortis
Cunctis gentibus in caelis. Nil occurrat nobis ferum.
8. Tu nam foederis es arca 12. Benedictus benedictae

Mystica intentione, Matris pater, natae natus.
Per quam huius patriarcha Per quem culpae maledictae
Gaudet de remissione, Evae tersus est reatus,
Dum Dei omnipotentis, Recta semita parata,
Pontum terramque regentis, Error pulsus, nox fugata,
Clementi provisione Honor primo restauratus
lj)se est exortus de te, Ilominum, qui fuit reus,
In quo omnes sunt repletae Ex quo fuit homo Dens
Gentes benedictione. In carne manifestatus.
— 247 —
13. Fructus alvi gloriosi, 14. Ventris ergo virginalis
Per fructum intoxicatum Decus semper collaudetur,
Arteque hostis dolosi Cui plausus maternalis
In mortem praecipitatum, Non abesse perhibetur,
ßeddit vitam moriendo Sic ut nee nascente prole
Et ad ima descendendo Sicut neque vitrum sole
Limbum liquit spoliatum Casta parens violetur,
Confuso tyranno diro, Sed ut puram et intactam
Scandens, quo est omni viro Mulierem matrem factam
lusto regnum praeparatum. Omne saeculum miretur.
15. Tui, mater, exstas iuris,
Quam implevit sanctum flamen,
Ut succurras parituris
Et eis praestes iuvamen,
Unde ad te suspiramus
Et gementes exoramus,
Tuum pium per precamen
Ut nos firmet in virtute,
Qui servorum pro salute
Ex te carnem sumpsit. Amen.
Orat. ms. Carth. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl.
375. — 3, 4 inaudita. — 7, 3 quem. — 8, 4 de fehlt. — 10, 4 Quem. — 11, 6
Asperfacta caritate.
1. Ave, terra, quae non sata, 5. In te habens nil pollutum
De qua virens herba nata Nobis iter para tutum
Per praeceptum Domini, Post illud exsilium,
Maria, tu reparatrix, Mulieribus et viris,
Orbis es illuminatrix, Quae donasti modis miris

Unde Salus homini. Deicum consilium.
2. Gratia, quam repperisti, 6. Et tu, caeli margarita,
Toti mundo subvenisti, Peccatorum lux et vita,
Gloriosa domina, Parens sine macula,
Plena benedictionis Benedictus sit creator
Praesides in caeli thronis Tuus atque gubernator,
Habens mille nomina. Dens ante saecula.
3. Dominus te decoravit 7. Fructus tuus est sublimis,
Ac mirifice dotavit, Quamvis sumitur ab imis
Sponsus amantissimus, In salutem saepius,
Tecum filius est patris, Ventris pleni novi musti
Eligens te vice matris Nee non rubi incombusti
Princeps potentissiraus. Memoremur amplius.
4. Benedicta virga lesse, 8. Tui cordis innocentis,
Valens volensque prodesse Filio commorientis
Supplicanti populo. Recordemur dulciter,
Tu laetitia iustorum, Ie s us , flosculus suavis,
Deo, regi angelorum, Amovendo nos a pravis
Lac dedisti parvulo. Recreet feliciter.
- 248 —
9. Christus regnans in supernis
Pestis aptet nos aeternis
Cum beatis omnibus;
Amen dicat matri piae,
Sacrae virgini Mariae,
Quivis ex fidelibus.
Orat. ms. Domus. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. eccl. 375.

1. Ave, thronus Salomonis, 5. In te Deus se armavit,
Ave, victrix Pharaonis, In te mortem vita stravit,
Maria, fons pietatis, Mulieribus praelata,
Maria, vas puritatis. Mulieribus es grata.
2. Gratia te praeparavit, 6. Et hinc nobis remedium
Gratia te sublimavit, Et confer vitae spatium,
Plena summis gaudiis, Benedictus per te mundus,
Plena divinis gratiis. Benedictus et fecundus.
3. Dominus te desponsavit, 7. Fructus tuus est amoenus,
Dominus te coronavit, Fructus tuus laude plenus,
Tecum fuit, es nunc secum, Ventris gaudet humilitas,
Tecum fuit, fac, sit mecum. Ventris placet virginitas.
4. Benedicta mater Dei, 8. Tui sumus, nos defende,
Benedicta tutrix rei, Tui sumus, tuis intende,
Tu caelestis es regina, Amen, amen, repetaraus,
Tu miseris medicina. Amen, ut te videamus.
Orat. ms. PoUingense saec. 15. Clm. Monacen. 11917. A. Cod. S. Flo- —
riani XI 122. saec. 16. B. —
1,3 vas pietatis B. 1,4 flos puritatis —
B. —3, 3 nunc es B. 3, 4 ut sit B.— 4, 2 tutrix Dei A. —
4, 4 —
miserorum B. —
5, 3 placata A. 6, 2 Et fehlt B. — 7, 4 ventris tui B. —
1. Ave trinitatis flos,
Troft vnd gnade vns aws dir flos,
Dum Gabriel dulci ore

Gotes botfchaflft wonet in dem ore.
2. Maria, Stella fulgens mane.

Dein grundlos gnade bete ich vnd mane,
Ob amorem laudis merae
Erlofe mich aws iomers mere.
3. Gratia tua nunquam vane
Scheinet aws deynes herczens vane,
Quare peto valde plane,
Hilf mir off dez hemels plane.
4. Plena laude atque rore,
Gevs mir gnade aws deynes herczens rore
In cor meum siccum valde,
Slews mich in deynes mantels valde.
— 249 —
5. Dominus noster atque frater
Der funder wart ny fo frater
Quaerens lumen verae stellae
Her gebit ym des hemeles ftelle.
6. Tecum in aeternum stat
Gat, mwer
der himels ftat,
Caelum tibi pro dote dans
Do her mit blute vnd mit vleifche [d]ans.
7. Benedicta mater, in hac valle
Leyte mich vos des tewfels valle,
Desint per te mentis notae,
Und hilf mir aws iommers note.
8. Tu lux fulgens sine labe,
Mejn arme feie trofte vnd labe,
Assis mihi pio more,
Das mich nicht die helle more.
9. In mulieribus venit verbum tale,

Das wart czu vleifche in defem tale,
Cuius vires crucis totae
Loften vns von grimmen tote.
10. Et benedictus non est vile,
Daz dich nu dy gatliche vile

Expolivit te tam munde,
Dez lobe ich dich mit fwachem munde.
11. Et nunc precor valde grate,
Behüte mich vor der hellen grate,
Saevum hostem mentis sterne,
Sint du bift der engel fterne.
12. Benedictus ortus purae cerae,
Dem gatlich honik mit mir cere
Atque angelorum veste
Cleid mich in des hemels veste.
13. Fructus hie, qui non cor terret

Vnd die funden vewchte terret,
Mihi detur, desint minae,
Des bete ich, genedege vrawe myne.
14. Ventris alvus sine fine
Yft geschont vnd fo fyne,
Quod Deus solus, nuUus alter
Dor ynne waz alz off dem alter.
15. Tui ergo inest pure,
Daz du 1 h a n s deynen armen pure,
,
Ex ore divinae cannae

Gnade schenkeft mit deynes herczens canne.
— 250
16. Amen dico hora cenae,

Schick, daz meynes herczen czene
Gustent favum vivi mannae,
Vnd gnade werd mir armen manne.
Orat. ms. S. Mariae ad Scotos saec. 15. Cod. Scotor. Vindobonen. 50 f
29. — 13, 1 terret cor. —
15, 3 taiinae. —
15, 4 tanne. „Hanc oratio- —
iiem sequentem cum salutatione angelica edidit Johannes de Gel nhus en,
Moguntinensis dioecesis, notarius reverendissimi in Christo patris Domiui ,
Pilei, tituli sanctae Braxedis presbyteri cardinalis, archiepiscopi Ravennensis,

qui orationeni eandem latino et thewtunico finalibus dictionibus mirifice con-
cordantem per plurimos sacrae paginae professores examinari decrevit atque
ad hanc auctorltate sua et apostolica nee non aliorum apostolicorum inter-
veniente gratia duos annos et LXXX
dies indulgentiarum gratiose concessit,
praeter quod adhuc ab aliis mundi praelatis plurimae indulgentiae conquirentur.''

1. Ave, tu es paradisus, 5. Dominus in pectore
in quo Deus graditur, tuo commoratur,
Ave, audis os loquentis, Dominus ex utero
quo Adam corrigitur, tuo nobis datur,
Ave, capis verbum fantls, Dominus ex ubere
quo serpens conteritur, tuo tuo satiatur,
Ave, verbum habes entis, Dominus officio
quo daemon convincitur, tuo procuratur.

Ave, ex te fructus vitae,
quo vita perficitur. 6. Tecum est in gremio,
ubi consolatur,
2. Maria tu viribus
inclitis ditaris,
Tecum est in brachio,
in quo baiulatur,
Maria tu moribus
Ethicis amaris,
Tecum in exsilio,
in quo transportatur,
Maria virtutibus
Herois vocaris,
Tecum in imperio,
in quo coronatur.
Maria charismatibus
Omnibus bearis.
7. Benedicta divino
3. Gratia sublimior
munere gloriaris,
comparata,
caelis
Benedicta angeli
Gratia splendidior famine salutaris,
sole illustrata,
Benedicta humano
Gratia capacior carmine praelaudaris,
totum comprehensa, Benedicta imagine
Gratia fecundior
rerum praesignaris.
Deum es enixa.
4. P 1 e n a temperantia 8. Tu es nubes montis legis,

innata fundaris, qua maiestas loquitur,
Plena tu prudentia Tu es vellus Gcdeonis,
mox sanctificaris, quo Christus induitur,
l'lena intelligentia Tu es spica septiformis,
Deum contemplaris, qua Acgyptus pascitur.
Plena sapientia Tu es Cherub, tcmplum Dei,
ipsum amplexaris. quo deitas panditur.
- 251 -
9. In rubo virginitas 14. Ventris,
igne non crematur, quem pater praeordinavit,
In fornace deitas ut thalaraus fieret,
igne temperatur, Ventris,
In virga viriditas quem pneuma sanctificavit,
sicca fecundatur, ut virgo conciperet,
In prole integritas Ventris,
sincera sacratur. quem filius subintravit,
ut sponsus procederet,
10. Mulieribus piis Ventris,
praees bonitate, quem Phanuel aperuit,
mergens caritate, ut nobis afflueret.
Mulieribus praees
iustis probitate, 15. Tui, crater Salomonis
vincens dignitate, non indigens poculo,
Mulieribus puris Tui, calix Pharaonis,
praees castitate, pincernae salvatio,
nitens claritate, Tui, vitis sponsionis,
Mulieribus sacris vini nobis potio,
praees sanctitate, Tui palmes trinitatis
sistens deitate. monstratur in filio.
11. Et ut ligno vermiculus 16. lesus, patris filius,

in te figuratur, matrem fecundasti,
Et in aquae igniculus lesus, verbum verius,
nube reservatur, nos illuminasti,
Et in terra secretius lesus, dux es praevius,
lapsis impraegnatur, recte gubernasti,
Et ex Maria parvulus lesus, Mariae filius,
gigas demonstratur. pie nos salvasti.
12. Benedictus exitus 17. Sancta quia germine,

talis producturae, sancta es et prole,
Benedictus vasculus Sancta es et corpore,
talis recepturae, sancta es et mente,
Benedictus flosculus Sancta es et opere
talis floriturae, et intentione,
Benedictus titulus Sancta vitae ordine
talis perfecturae. et integritate.
13. Fructus enim Mariae 18. Maria, praesagine

emittit odorem, re et ratione,
Fructus huius abunde Maria, ex flumine
excellit dulcorem, foedos emundare,
Fructus cuius valide Maria ex lumine
abicit languorem, nos illuminare
Fructus tui fervide Maria, progenie
Inflammat amorem. natos adoptare.
— 252
19. Ora, ancilla Dominum, 21. Nobis dones meritum

cui placuisti, iustificatorum,
Ora, mater, filium, Nobis reddas terminum
quem tu genuisti, glorificatorum,
Ora, casta, spiritum, Nobis reddas praemium
per quem concepisti, omnium sanctorum,
Ora, nupta, sponsum, Nobis praestes bravium
quem appreheudisti. vere coronatorum,
20. Pro tui dementia, Nobis des imperium
qua sie dilexisti, regni aeternorum.
Propter nati vulnera, 22. Amen, angelicum Carmen,
quibus redemisti, Sit nobis in omine
Propter tui viscera, per sacrum spiramen,
quibus doluisti, Amen, gloriosum lumen,
Pro nostri miseria, verum habet numen
cui subvenisti, nostrum expiamen,
Amen, tuum obumbramen,
da nobis solamen,
quod est sanctum flamen
Amen, sit tuis iuvamen,
Securum tut amen,
tuum deprecamen.
Orat. ms. Cluniacense saec. 15. Cod. Parisin. Nouv. acq. 333. A. —
Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl.
1^75. B. — 1, 3 laudis B. —
1, 7 verbum Dei sentis B. 2, 8 ornaris —
B. — 3, 4 comparata B. —
5, 5 sq. Domimis exsultet tuo partu saturatur
A. — 6, l in fehlt B. —
7, 7 sq. rerum imagine A. —
9, 5 Qui virga A.
—
9, 6 sie ea A. —
10, 3 ingens B. —
14, 11 Phanuel adprobavit A. —
15, 1 Salomon A. —
15, 7 palmos AB. —
16, 8 luste nos B. 17, 1 —
Salve, quae germine B. —
17, 2 sis AB; et fehlt A. —
19, 7 fehlt eine
Silbe AB. — 21, 3 meritum B. —
22, 2 in oratione B; lies omen? 22, 5 habet —
munere A. — 22, 10 Amen, quoniam sis tuis iuvamen A. 22, 11 tutamen —
fehlt A. — 22, 12 deputamen B. —
Der zweite Teil (Str. 17 ff.) steht in B
als selbständiges Lied abgetrennt.
1. Ave, tu per angelum decus angelicum

magnum sumens Ave, gaudium Maria,
Modo per me miserum regina virginum,
sume parvum Ave, domina M aria.
Ut cum vultu placido 3. Te divina gratia
meum sumat Ave, mire procreavit,
Tuo dilecto filio Te virtutum gratia
funde tuum Ave. privilegiavit,
2. de Deo genita Ventrem tuum gratia
genetrix Maria, prole fecundavit,
curat rix omnium, Cuius mira gratia
medela Maria, damnatos salvavit.
— 253 —
4. plena munditiis, In tuis deliciis
cella puritatis, devotus suspirat
plena laetitiis, Et in tuis meritis
porta pietatis, ad regnum aspirat.
plena divitiis,
portus voluptatis,
10. Tu in mulieribus
non babes reatum,
plena deliciis,
Tu in mulieribus
hortus ubertatis.
babes principatum,
5. Te solam prae ceteris Tu in mulieribus
Dominus dilexit, tenes caelibatum,
Ultra sumens angelos, Tu in mulieribus
Dominus te vexit, paris Dei natum.
Te dulcoris oculo
Dominus respexit,
11. Tu primam et ultimam,
naturam unisti
De dulcoris pallio
Dominus contexit.
Tu Deum et hominem
in ventre tulisti,
6. Nam in ventris alveo Angelos et bomines

requievit tecum, concordes fecisti,
lacens in praesaepio Gratiam et gloriam

coUudebat tecum, nobis invenisti.
Qui prius in stadio
laborabat tecum, 12. Benedict US uterus,
de quo processisti,
Nunc sedens in solio
gratulatur tecum. Benedictus Dominus,
cui patuisti,
7. Benedicto nomine Benedictus filius,
gaudens benedicta, quem tu genuisti,

Nam Maria nomine Benedictus Spiritus,
tu es benedicta, de quo concepisti.
Lumen Dei reserat
haec vox benedicta, 13. Fructus tuus suavior
omni blandimento,
Tecum claudis nomine
tuo benedicta. Fructus tuus dulcior
omni nutrimento,
8. Tu es arca continens Fructus tuus pulchrior
manna beatorum, omni ornamento,
Tu es virga dirigens Fructus tuus carior
gressus viatorum, auro et argento.
Tu es urna aurea
claritate morum, 14. Ventris tui lectulus
tactum viri nescit,
Tu geris in tabulis
verba praeceptorum
Ventris tui hortulus
gratia florescit,
0. In te nova gratia Ventris tui flosculus
novo modo spirat. sopore dulcescit,
Et in tua gratia Ventris tui thalamus
peccator respirat, liliis albescit.
- 254 -
15. Tui fructus gratiam 16. Amen dico rogaus te
fac nos impetrare, lesu electricem,
Tui fructus gloriam Meam, quaeso, animam
da desiderare, praevaricatricem
Tui fructus gratiam Tuis sanctis precatibus
da nos degustare, fac hostium victricem,
Tui fructus praemia Et aeternis sedibus
da participare. tecum assistricem.
Orat. ms. Monsis s. Georgii saec. 15. Cod. Guelfenbyteran 1514. (Heimst.
1391). — 5, 1 sq. Dominus prae ceteris. —
1. Ave tu, sponsa regalis, 4. Tu innupta virgo mater,

Praeelecta, specialis, Omnipotens Deus pater
Soli Deo dedicata, Christi incarnatione,
Maria, quae cum angelo In mulieribus felix,
Es a salutari vero Quia lesu Christi nutrix

Feliciter salutata. In purificatione.
2. Gratia salvationis 5. Et benedictus, qui venit,
Ac nostrae redemptionis Qui tot um mundum redemit
Per te nobis reformata, Per amaram passionem,
Plena de patris favore, Fructus, radix aeternalis,
Dei filii amore, Resurrexit iramortalis,
Sanctissima caritate. Tendens ad ascensionem,
3. Dominus ad te veniens, 6. Ventris tui ,
qui portavit
Dei verbum te diligens Regem, qui te coronavit
Pro nostra felicitate, Ad caelorum regionem;
Benedicta, laudabilis lesus Christus, filius tuus
Et seraper venerabilis Sit nobis peccatoribus
De sancta conceptione. Omnibus propitius.
Miss. ras. Hildeshemense saec. 13. Cod. Capit Treviren. 153. add.
saec. 14. Als „hymnus" bezeichnet.
Ave tu, virgo Maria, Nam caelestis exercitus

Totarepleta gratia, Hunc, mater, tuum filium
Dei filius est tecum, Collaudat in perpetuum.
Tota virtus eius secum. Ergo, virgo mater Dei,
Inter omnes benedicta Miserere, precor, mei,
Virgo mater et inclita, Ora pro toto populo,
Fructus tuus benedictus Qui vivit in hoc saeculo.
Orat. ms. Augiense saec. ^*/ib. Cod. Carolsruhan. Aug. 36.
- 255 -
139. Snper Ave 3Iaria.
1. Ave venerabilis 7. Benedicta domina,

Venustate moris, Regina caelorum,
Virgo delectabilis Tibi laudes agmina
Sine vae doloris. Canunt angelorum.
2. Maria tu proprio 8. Tu in raulieribus

Nomine vocaris, Semper benedicta,
Sonat vocis ratio, Gratior es onmibus
Quod es Stella raaris. Sanctiorque dicta.
3. Gratia te spiritus 9. Et cum desideriis

Sancti fecundavit Optabant prophetae
Verbo, quod humanitus Te, per quam miseriis
In carnem formavit. Imponuntur metae.
4. Plena Dei filium 10. Benedictus omnium

Virgo concepisti, Machinas rex fecit,
Nee pudoris pallium Caeli, terrae, marium

Partu dirupisti. Quas tibi subiecit.
5. Dominus signaculo 11. Fructus tuus creditur

Te sponsam signavit, Cibus angelorum,
Quam sponsus in aunulo Pascit nee depascitur
Suo subarrhavit. Esu comraestorum.
Tecum habens filium 12. Ventris in sacrario
Forma deitatis Deum inclusisti.
Contrahis conubium Quem mannae mysterio
Summae trinitatis. Mundo compluisti.
13. Tui sint in gaudio
Servi tecum, pia,
Quo mater cum filio
Frueris, Maria.
Cant. ms. Tegiirinum saec. 15. Cgm. Monacen. 716. A. Orat. ms. —
Carth. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Script. Eccl. 375. B. Orat. —
ms. Salisburgense aniii 1474. Cod. 8. Petri Salisburgen. III 10. C.
2, 4 Quae es A. —
4, 4 Partu perdidisti C. 5, 3 Quod sponsus -B. — —
6 , 1 habes A. —
7, 3 Ubi laudes A. —
9, 2 Optabant te prophetae B.
—
9, 3 Per quam nostris miseriis B. —
In B sind noch zwei Strophen über
die Worte lesus Christus angefügt, die aber andern Liedern entlehnt sind.
Vgl. Mone II, 97 u. f.
1 . Ave, virginum regina, 2 Maria, virgo tenella

Rosa florens sine spina, Diceris inter agnella,
Ave, Clemens et divina, Decus morum, maris Stella,
Peccatorum medicina. Caelica propinans mella.

— 256
3. Gratia tu gratiosa, 8. Tu virtutibus ornata,

Mater Dei generosa, Summae Hierusalem nata,
Digna laude gloriosa, Virgo Deo semper grata,
Verl veris rubens rosa. Prophetarum complens fata.
4. Plena angelorum laude, 9. In mulieribus decora,
Nos ab hostis salva fraude, Semper rubens ut aurora,
Cum supernis semper plaude, Pro nobis Deum exora
In Dei visione gaude. In suprema mortis hora.
5. Dominus matrem sibi
te 10. Et benedictus tuus natus,
Elegit commendans tibi Qui propter nostros reatus
Egenos, quos vult ascribi Clavis duris vulneratus
Participes caeli cibi. Est et spinis coronatus.
6. Tecum manet aeternum
in 11. Fructus iste spiritalis,
lesus, quem nos coaeternum Generosus et regalis,
Famus patri et supernum, Pro nostris oblatus malis
Te regens in sempiternum. Nunquam est perceptus talis.
7. Benedieta, quae portasti 12. Ventris sponsus de cubili
Christum lesum, quem lactasti Procedens modo subtili
Gaudens, quando dilatasti Nos visitat, non hostiii,
Corque Deo praeparasti. Amictus vestitu vili.
13. Tui condolentes nati,
Passione liberati,
Ab ipso pie renati
Lau dem demus summitati. .
Orat. ms. Carth. Erpliesfurten. saec. 15. Cod. Rossian. VIU 56. — 2, 1
virgo ergänzt. —
8, 1 Tu in mulieribus. — 13, 4 summi nati.

1. Ave, virgo domina, 4. Plena verbi numine
Plena pietate, Summa creatura,
Ave, felix femina, Plena sacro flamine
Nitens puritate, Paris, virgo pura,
Ave, scandens culmina Plena Dei lumine
Gloriae beatae. Illustras obscura.
2. Maria culpabili 5. Dominus ingenitus

Garens corruptela, Pater te elegit,
Maria laudabili Dominus te genitus

Affluis medela, Matrem praeelegit,
Maria mirabili Dominus te spiritus
Nos servas tutela. Fecundat et regit.
3. Gratia praeveniens 6. Tecum tota trinitas

Te sanctificavit, Manet deitatis,
Gratia perveniens Tecum est humanitas

Te magnificavit, Verbi veritatis,
Gratia perficiens Tecum est fecunditas
Te glorificavit. Et flos puritatis.
— 257 —
7. Benedicta viscera, 11. Fructus vitae caelicus,
Quae Christo parasti, Cibus sacramenti,
Benedicta ubera, Fructus est salviticus
Quibus hunc lactasti, Robur praebens menti,
Benedicta opera, Fructus est angelicus
Quibus coruscasti. Splendor firmamenti.
8. Tu muli eribus
in 12. Ventris in hospitio
Summe sublimaris, Claudis infinitum,
Tu in mulieribus Ventris in sacrario
Sola virgo paris, Fructum fers mellituni,
Tu in mulieribus Ventris almi gremio
Es ut Stella maris. Deo paras situra.
9. Et regnas sublimior 13. Tui vultus claritas

In throno caelorum Mirum dat splendorem,
Et es gloriosior Tui partus novitas
Choris angelorum Conservat pudorem,
Et post Christum sanctior Tui fructus bonitas
Sorte beatorum. Omnem fert dulcorem;
10. Benedictus praeditus 11. Jesus, sol iustitiae,
Pater te creavit, Salus viatorum,

Benedictus genitus, lesus, fons laetitiae,
Qui te de manavit, Dator praemiorum,
Benedictus spiritus, Jesus, splendor gloriae
Qui te consecravit. Et lux beatorum.
Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt.
Eccl. 375.
1. Ave, virgo dulcissima, 3. Gratia sancti spiritus

Virgo placens amabilis, Dulcem ornavit loculmu,
Ave, virgo pulcherrima, Gratia Dei caelitus
Virgo genere nobilis, Replevit habitaculum,
Ave, virgo purissima, Gratia te diviuitus
Virgo, tota laudabilis, Transformavit in vasculum,
Ave, virgo gratissima, Gratia cuius ambitus
Virgo, mater mirabilis. Attulit pacis osculum.
2. Maria, praeter opera 4. Plena fuisti gratia,

Carnis portasti Dominum, Plena caeli dulcedine,
Maria, mortis onera Plena Deo dans omnia,
Destruis, virgo virginum, Plena divino flamine,
Maria, plus quam sidera Plena desuper in via,
Refulges, salus hominum, Plena manens in lumine,
Maria, tu puerpera Plena nunc es in patria,
Culmentranscendis ordinum. Plena sedens in culmine.
Dreves, Pia Dictamina. Hl. 17
— 258 —
5. Dominus, rex regiiantiuin, Mulieribus gloria
Contraxit amicitiam, Mater Dei veraciter,
Dominus in sacrarium Mulieribus curia
Dulcem elegit filiam, Caeli defert humiliter.
Dominus in hospitium
Tractus propter munditiam, 11. Et qui fructus puerperae
Dominus domicilium Mea dicet fragilitas,
Intrans et dans custodiam.

Et quid possum describere,
Ubi fontalis bonitas,
6. T ec u m fuit infantulus Et quid possum hie quaerere,
Inclusus in visceribus, Ubi tanta profunditas,
Tecum hie legis baiulus Et quid possum plus dicere?
Dignis portatus manibus, Doceas, felix trinitatis.
Tecum dulcis puerulus
Ablactatus uberibus,
12. Benedictus superius
Est in caeli palatio,
Tecum immensus parvulus,
Benedictus inferius
Totus plenus dulcoribus.
In mirando commercio,
7. Benedicta salubriter Benedictus interius
Cunctis fulta virtutibus, In puellae triclinio,
Benedicta totaliter Benedictus exterius
Garens cunctis criminibus, Omni dignus praeconio.
Benedicta feliciter
Illustrata fulgoribus,
13. Fructus hie speeiosior
Cunctis aliis fructibus,
Benedicta perenniter
Fructus iste suavior
Et praefulgens honoribus.
Miris fragrans odoribus,
8. Tu dulcis, felix femina, Fructus hie amabilior
Caeli digna fastigio, Pius devotis mentibus,
Tu gloriosa domina, Fructus hie efficaeior
Regali sedens solio, Dulcis marcens virtutibus.
Tu pusillorum intima
Dulcoris foves gaudio, 14. Ventr i s matris praeclaritas
Relueet in ecclesia,
Tu caelestium agmina
Ventris mira suavitas
Dulci reples solacio.
Et odoris fragrantia,
9. In nullis tanta puritas Ventris dulcis felicitas,
Ab initio saeculi, Ubi lesu praesentia,
In nullis tanta dignitas Ventris felix haee novitas
Signati dulcis hortuli, lunxit imis caelestia.
In nullis sie fecunditas
Absque tactu signaeuli,
15. Tui corporis propria
Deo grata possessio,
In nullis haee nobilitas
Tui, virgo, sacrarii
Singularis vehiculi
Suavis contemplatio,
10. Mulieribus haee pia Tui templi eximii
Praefertur singulariter, Paradisus emissio,
Mulieribus socia Tui dulcis hospitii
Se dat sororem dulciter, Fructum miratur ratio.
— 259
16. Amen, lesus dulcissimus, Amen, hie frater rainimus,

Bonus essentialiter, Rubricatus poenaliter,
Amen, excelsus infimus, Amen, ergo dignissimus,
Propinquus personaliter, Benedictus perenniter.
Orat. ms. Domus Novae Liicis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl.
375. A. —
Orat. ms. Caelestin. saec. 15. Cod. Parisin. 18571. B. Orat. —
ms. Gallicum saec. 15. Cod. Vaticau. 8767. C. —
1, 7 gloriosissima C.
—
2, 1 Maria mater opera C. —
3, 2 Ornavit dulcem ß. —
Deo fehlt 4,3
A. — 4, 5 insuper B. —
4, 7 et in C. —
5, 2 coniunxit A. 6, 4 tractatus —
B. — 6 Et lactatus B.
6, —
6, 7 puerulus C. —
8, 1 Tu dulcissima femina
BC. — 8, 8 Magno reples B; dulci C. —
9, 1 tanta dignitas C. 9, 5 haec —
fecunditas BC. —
9, 8 ferculi C. —
H» 1 quid B. —
11, 3 possim C. —
11, 5 possim C. —
11, 7 possim C. —
11, 8 Doceat C. 13, 2 fontibus —
C. —13, 6 Piis C. —
13, 8 marces C. —
14, 8 Imis iunxit C. 15, 6 —
Paradisi B. —
15, 8 Factum B, Fatim C. 16, 8 Qui est Christus A. —
C fügt noch weitere drei Strophen bei:
17. Maria, te suppliciter Ad te clamat inopia,
Mea salutat parvitas, Sis pia datrix munerum,
Mater misericorditer Nos coartat miseria,
Reddas Coronas perditas, Sis consolati'ix pauperum.
Ut laetemur feliciter, 19. Cupio, mater, cernere
Ubi dulcis iucunditas, Tili splendoris speciem,
Regnemus aeternaliter, Feliciter quiescere
Ubi iugis sollemnitas. Post timendum mortis diem,
18. Per te donetur venia, Fac nos siirsum ascendere
Sis expiatrix scelerum, Ad illam dulcem requiem,
Sopiatur discordia Dulcem lesum respicere
Sis reformatrix foedenim, Et eius gratam faciem.
1. Ave, virgo gloriosa, Gratia in te quievit,

Peccatorum consolatrix, Qui nos liberavit a vae,
Ave, dulcis speciosa, Gratia tua delevit
Ave, nova reparatrix, Parentum reatum grave.
Ave, scandens velut rosa, 4. Plena virtutum Maria,
Castitatis conservatrix, Virgo Deum concepisti,
Ave, mater fructuosa, Plena oboedientia
Miserorum miseratrix. Cum ancillam te dixisti,
2. Maria, plena gratiae, Plena caelesti gratia,
Ab angelo salutata, Virgo Deum peperisti,
Maria, pulchra facie, Plena misericordia,
Super caelos exaltata, Summo Deo placuisti.
Maria, regis gloriae 5. Dominus praevidit sibi
Mater et virgo beata, In te suum sacrariura,
Maria, precor hodie, Dominus elegit ibi
Dilue mea peccata. Suum reclinatorium,
3. Gratia Deus replevit Dominus hie, non alibi,
Te per hoc verbum suave, Fecit suum palatium,

Gratia totam complevit, Dominus donavit tibi
Cum Gabriel dixit Ave, Unicum suum filium.

17*
— 260 —
6. Tee um Deus, virgo pura, Et mater virgo, gaude,
tu,
Fecit suum obuinbramen, Quia tu es adoranda.
Teeum sua genitura Et in throno sedens plaude,
Venit per angeli flamen, Quia semper es laudaiida.
Tecum divina natura
Habet suum respiramen, 12. Benedi ctus sit creator,
Tecum omnis creatura

Qui te Mariam elegit,
Postulat suum iuvamen. Benedictus sit bellator,
Qui in cruce pugnam egit,
7. Benedicta virginitas Benedictus sit salvator,
Viget in te in aeternum, Qui inferni claustra f regit,
Benedicta sit castitas, Benedictus gubernator,
Quae deditDeum aeternum, Qui caelum et terram regit.
Benedictaque unitas,
Quae fecit tempus moder- 13. Fr u ctus Mariae virginis
num Ecclesiam restauravit,
Benedicta nos trinitas Fructus superni numinis
Conservet in sempiternum. Synagogam excaecavit,
Fructus aeterni luminis
8. Tu es Stella matutina,
Nos caecos illuminavit,
Quae illuminas patriam,
Fructusque sui sanguinis
Tu sola Stella marina,
In se credentes salvavit.
Quae nos reducis ad viam,
Tu sola vera regina, 14. Ventris partus mirabilis
Quae quaeris sapientiam, Fide et flore floruit,
Tu dulcissima domina, Ventris porta tam nobilis,
Quae portas auri copiam. Nunquam homo te polluit,
Ventris fructus spectabilis
9. In te, virgo, sunt sperantes
Adflicti et peccatores.
Nos sacram fidem docuit,
Ventris cibus amabilis
In te fugiunt clamantes
In Bethlehem emicuit.
In hoc mundo viatores,
In te exsultant cantantes 15. Tui filii sanguine, ^
Omnes viri bellatores, Maria, sumus lavati,
In te, mater, deviantes Tui nati certamine
Recipiunt bonos mores. Sunt daemoncs spoliati,
10. Mulieribus pulchrior, Tui fructus iuvamine
Virginum serenissima, Sunt captivi liberati,
Mulieribus sanctior, Tui partus in nomine
Sanctarum beatissima, Sunt omnes iusti salvati.
Mulieribus altior,
Cunctarum nobilissima,
16. Amen dcbemus dicere
In tino huius operis,
Mulieribus dulcior,
Amen, fac nos recurrere
Omnium suavissima.
Ad partem tui foederis,
11. Et dignior omni laude. Amen, fac nos te euere,
Ab Omnibus vcncranda, Qui panis vitae crederis,
Et permanens sine fraude Amen, fac nos quiescere
Super omnes praeamanda, Tecum cun) sanctis ceteris.
— 261 —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Capit. Toletan. 34— 28. A. —
Cod. Carolsruhan.
Augien. 36. saec. '*/i5. B. —
1, 1 generosa B. 1,4 nostra B. — 1, 7 —
gloriosa B. —1» 8 Omnium sanctorum amatrix A. —
2, 6 sacrata B. —
2, 8 nostra B. —
3, 1 replevit Deus A. —
4, 2 Yerbo Deum B. 4, 7 —
oboedientia A. —
6, 2 umbraraen B. —
6, 4 angelum A Per angeli venit
B. —6, 6 Suura habet B. —
6, 8 Spectat suura A. —
7, 2 Quae viget A;
;
In te viget in B. —
7, 4 Quae concepit Deum ti'inum A. 7, 6 Quae diri- —
gat tempus A —
7,7 nos fehlt A. —
7, 8 Quae conservet nos in A.
—
8, 2 illuminat. B. —
8, 4 reducit B. —
8, 5 caeli regina B. 8, 6 Regens —
nostram pro sapiam B. —
8, 7 Tu sola mundi B. —
9, 6 Omnes veri crea-
tores A. — 9, 7 matrem B. —
10, 2 clarissima A. —
10, 6 Cunctarumque
altissima A. —10, 8 es dulcissima A. —
11, 3 permanes A. H, 7 sedes —
B. — 12, 2 te virginem B. —
12, 3 pugnator B. —
12, 4 bella egit B. —
12, 8 et fehlt B. —
13, 3 superne uominis B. —
13, 4 renovavit B. 13, 5 —
aeterne B. — 13, 7 Fructus veri sui B. —
13, 8 salutavit A. 14, 6 Novam —
legem nos B. —
15, 2 Sumus, Maria B. —
15, 4 Diaboli sunt B. 15, 8 —
Omnes chori sunt B. —
16, 3 nos recitare B. —
16, 4 patrem B.
1. Ave, virgo nobilis, Mens refecta dulcius

caelica regina, laeta iubilaret;
Praeter Deum quoslibet Vocibus precantium
gloria divina aures praebe pia,
Superas, mirabili Tui propter nominis
formula concepta, laudes, o Maria,
Sola Dei genetrix Quaeque nostra tristia
digna es reperta, mitiga benigne,
Abs viro spiramine Ut in hoc exsilio
sancto gravidata, suflferamus digne
Sedes hinc seraphicis Et post carnis transitum
superexaltata, deviis vitatis
Absque vae parturiens Perfruamur gaudiis
verum Dei natum, aevae claritatis.
Supra cboros agminum 3. Gratiam non denegas
locum nacta gratum, mera bonitate,
His potenter imperas, Quam deposcunt miseri
paritant mandatis, in necessitate,
Lau des canunt iugiter Et si grandis fuerit
tuae dignitatis, moles egenorum,
Prona es cuipiam Prorsus eam reprimis,
supplici precanti, mater orphanorum,
Quavis in angustia Tuo in servimine,
tete postulanti. praesta, sie vivamus,
2. Maria dulcissima, luge ut supplicium
virginum Corona, laeti evadamus,
si tua perfruar Erue a doloribus,
facie decora, spes desolatorum,
Cura quaevis grandior Gaudia des cordibus
penitus cessaret, maestis adflictorum.
— 262 —
4. Plena et plenissima Misit, absque macula
omni pietate, quavis peccatorum
Serva nos gratissima Verum suum filium
tua suavitate, e te nasciturum
Mentes, da, irradiet Nuntiantem caelitus,
gratiae splendore mundum redempturum,
Pneuma divum, saciet Est ob hoc intcgritas
fecundando rore, tuae castitatis
Teque tuum filium Laesa sie nullatenus
semper ut laudemus, dono deitatis.
Quaeque transitoria
8. Tu, quae caeli porta es
vana refutemus.
iugiter serrata,
5 . Dominus prae ceteris Yerbo sola territa
te elegit matrem, eras, salutata
Castis e visceribus Angeli oraculo
tuis ut nasceretur, concinentis Ave;
Coiiferens solacium Incontacta concipis,
maestis et egenis, gignis onus suave,
Quos redemit sanguine lesum, abs peccamine
inferi a poenis, Qui te conservavit,
Ictus diros tolerans, Virtus nam altissimi
vuluera cruenta, tibi obumbravit;
Famam, sitim, alapas, Quavis in angustia
varia tormenta; nos placare, pia,
Cruciatus auferas Virginum castissima,
mentis sine mora, mater Bei dia.
Spiritus suscipias
9. Inque mulieribus
nostras mentis hora.
tamquam sei candescis,
6. Tecum almi gratia Ullam in te maculam
Spiritus quiescit, prorsus, pia, nescis,
Sacro tuo scrinio, Omnes mulierculas
maculam quod nescit; sola tu praeclara
Natum unigenitum Exceliis nee est mundior
roges, Maria, virgine te cara
Pium ut auxilium Unquam a femineo
nobis Sit in via, sexu procreata ;
Hoc cum ab exsilio Igitur te poscimus,

simus transituri, mater Dei grata,
Redeamus patriam Tuam ut ob regiam
laetique securi. dones dignitatem
7. Benedi cta domina, Aeva nobis gaudia
virginum Corona, ac felicitatem.
Quovis a facinore 10. Benedictus prodiit
praeservata bona, aula paternali,
Gabrielem nuntiuni Procrcatus tempore
pater supernorum aula virginali
263 —
Genetricis optiraae, Rogo, virgo inclita,
virginis Mariae, ut in fine vitae
Nomen cuius personant Caro Christi nobilis,
Christiani mire potus sanguis insons,
Collaudando suavius Quis cibati levius
fantes o Maria,
: caelos conscendamus.
Dona nobis gaudia
caeli hierarchia. 13. Tui DOS auxilii
11. Fructus, qui virgineo gratiam poscentes,
utero profluxit, Virgo Dei genetrix,
Agnus Dei innocens miseros et flentes
crimina destruxit, Ultimo in examine
Jesus Christus agnus est stricto rigoroso
oves aberrantes Praesentatos iudici,
Patri reconcilians, si favoroso,
ipsum invocantes; luva, pie promove,
Agnus is pulcherrimam ut ad dextram Christi,
virginem beavit Nati tui unici,
Et prae cunctis feminis mereamur sisti,
tete sublimavit; Ubi latro nequior
Confer vitae spatium gratiam adeptus
culpas conterendi, Conterens peccamina
Post da frui iugiter caelos ad receptus.
gaudio perenni.
12. Ventris tui puritas 14. Amen, ut ad patriam
nunquam violata, provehamur veram,
Ast virtutum pondere Cläre Dei faciem
mire decorata, intuendo meram,
Nunc et ante saecula Cuius in intuitu
semper praeelecta, gaudia sunt vera,
Dei habitaculum Gressus nostros dirige,
exstat iam effecta. dia caeli hera.
Cod. Berolinen. (ol. S. Petri Erfordien.) IV ° 164. saec. 15. 3, 9 ser- —

mine. — 6, 4 scruneo. —
9, 16 ast felicitatem. —
10, 8 Christi boni. —
Aufschrift: „Salutatio angelica, quam auream vocant."
1. Ave, virgo, 2. Maria, tu

regina gloriae, es virgo omnium,
Vitae via, Virgo prudens,
dux sanctimoniae, prima prudentium,
Spes salutis, Invenisti
flos pudicitiae, salutis gaudium,
Föns dulcoris, Quod amisit
mater munditiae, per gulae Vitium
Labe carens. Prima parens.
264
3. Gratia, quam 8. Tu es, in qua
nuUa promeruit, miro commercio

Tibi datur, Fit et verbi
et gratis adfuit et carnis unio,
Gratia rum Semper vernans
dator, dum voluit pudore proprio
De te iiasci, Poenam partus
hunc, qui te genuit, in puerperio
Genuisti. Non habebas.
4. Plena fulges 9. In hoc partu

virtutum gratia, natura siluit,
N^ fit in te Caelum canit,

carnis substantia sidus apparuit,
Verbum patris Magus credit,
et sapientia, pastor obstupuit,
Sine patre Bos cognovit,
dum patrem filia asellus docuit
Peperisti. Adorare.
5. Dominus te 10. Mulieribus

sacrans in utero aufert opprobria
Educavit Partus ille
amore tenero dans mundo gaudia,

Et a gressu Obierunt
conservans aspero mors et miseria
Pedem tuum Nato lesu,
semper in prospero qui venit vitia
Dirigebat. Relaxare.
6. Tecum fuit 11. Et tu, felix

in hoc itinere virgo puerpera,
Dux et comes Gaude, cuius
firmato foedere, intacta viscera
Orto sole Ediderunt,
de suo sidere lactarunt ubera.
lus naturae Quem non valent
partu puerperae tellus et aethera
Obstupebat. Continere.
7. Benedicta, 12. Bcnedictus

quae Dei filium sit Dei filius,
Concepisti Factus nobis

aure per nuntium, per te propitius,
In conceptu Garne fratcr,
viri consortium natura socius,
Non expcrta Culpae carnis
carnis incendium expers et nescius
Nesciebas. Erat vere.
— 265
13. Fructus venit 15. Tui, mater,

de te, cbristifera, honoris dignitas
Per quem perit Laudes nescit
virus et vipera, habere tacitas,
Quae inflixit Tibi preces
peccati vulnera offerre placitas
Et a morte Opern nobis
stirps Adae misera det sancta trinitas
Liberatur. Et virlutem.
14. Ventris tui 16. Amen dicant
fructiticatio omnes et singuli,
Mundi Salus Ordo, sexus,
est et rederaptio, senes et parvuli,
Animarum Gens ludaea,
vera refectio, fidelis populi,
Panis vivus, Quos perducat
quo caeli contio salvator saeculi
Satiatur. Ad salutem.
17. Fili Del 19. Alma virgo,

nostraeque virginis, da mihi misero
Mediator Te laudanti,
Dei et hominis, ut cursu propero
Miserorum Litus tendam,
tuae propaginis, quo timens propero,
Quos redemit Tutus tamen,
crux tui sanguinis, si tuum sensero
Miserere. Adiuvaraen.
18. Jesu pie, 20. Teque rogo,
patris potentia, mi dulcis domina,
Piae matris Ut quicunque
prece propitia haec laudum fragmina
Solve reos Tibi psallunt,
a faecis scoria eorum nomina
Et solutos Conscribantur
tecum in gloria in vitae pagina;
Fac gaudere. Fiat, Amen.
Cod. Parisin. 11343 saec. 15.
1. Ave, virgo virginum, Ave, culmen culminum,

Ave, mater Dei, Memor esto mei,
Ave, mater luminum, Mihi placa Dominum
Ave, Salus rei, Me reformans ei.
— 266
2. Maria, clementiae Promptum ad peccamina,

Vera lux divina, Ad virtutes serum,
Iraperatrix regiae Me tecum illumina
Lucis et regina, Lumen donaus verum.
De lacu miseriae,
8. Tu in mulieribus
Faecis de ruina
Summa nominaris,
Me duc et ad gratiae
Callem pie mina.
Immo prae virginibus
Virgo nuncuparis,
:>. Gratia, quae floribus Quae pro nobis omnibus
Fulcit te virtutum, Sola proeliaris,
A peccati sordibus Me de mundi fluctibus
Reddat me solutum, Tolle, Stella maris.
Ut cum sanctis omnibus
Iter nactus tutum,
9. Et benedictus dominus,
Qui te benedixit,
Quo resistam hostibus,
Spei feram scutum.
Dum Gabriel caelitus
Ave tibi dixit,
4. Plena pigmentario Abstersisti gemitus,

Cella tu liquore, Eva quos inflixit,
Portus in naufragio, luva, ne sim perditus,

Quies in Labore, Satan quem afflixit.
Medicinam saucio
Mihi tuo more
10. Fructus tuus, domina,
Sinu de paterno
Confer, tuo filio
In hanc vallem saliens
lungar in favore.
Mundi de superno
5. Dominus, qUÄ conditur Cunctos est reficiens,
Omnis creatura, lUum saepe cerno,
Christus ex te nascitur, Virgo, fac ut moriens
Yirgo, mater pura, Solvar ab inferno.
Per quem mundo tollitur
11. Ventris in sacrarium
Moles mortis dura,
Tui rex ingressus,
Quae peccato laeditur,
Fraudes vicit hostium
Mentem meam cura.
Caelitus egressus,
6. Tecum tota trinitas, Famem, sitim, taedium,
Tecum sanctitudo, Mortemque perpessus.
Tecum morum claritas, Mihi da subsidium,
Tecum mansuctudo, Meos rege gressus.
Fides, spes et Caritas,
12. Tui nati sanguine
Mundi fortitudo,
Pcccator lavetur
Absit mihi foeditas,
Assit pulchritudo.
A parentum criminc
Lotusque salvctur
7. Benedicta domina, Et in caeli culmine
Decus mulierum, Salvus iucundetur.
Caeli super agmina, Tibi laus cum carmine.
Super culmen rerum, Mihi salus detur.
- 267 —
Cod. Lambacen. CLXXXVI. saec. 14. A. —
b VI 3. saec. 14. B. —
1, 7 Tuum placans dominum A, 2, 6 faecis et —
ruina ß. —2, 8 Collem B. 5 —
5 mundi B.
, 6, 8 Absit AB. — 7, 1 —
Benedicta tu A. —
7, 7 secum A. —
8, 1 Tu fehlt A. 10, 1 Fructas tui —
veniens A.
1. Ave, virgo virginum, Dirigat, ne fluctuet

digne salutata, in se mens aegrota,
Salutis exordium, Timens, quod non praeterit
Salus exspectata, nee apex nee iota.
Salutantes respice
salvatori grata, 6. Ave, tecum Dominus,
Sana cordis intima trinitas patenter,
male sauciata. Qui cum sanctis omnibus

vivit et decenter,
2. Ave, sidus nitilans Tecum tarnen voluit
Maria praeclare, esse differenter,
Stella maris. teiiebras A quo sie repletus est
potens illustrare, animus et venter.
Tui stillicidio
mellis dulcorare 7. Ave, mater Domini,
Veni, quos amaritat mater virgo dicta,
hoc amarum mare. Signanter exprimeris
esse b ene dicta,
3. Ave, grata Domino Benedici flagitat
gratiam merendo, a te plebs afflicta,
Erui a vitiis Circumventa fraudibus,
te rogamus flendo, per suasum victa.
Gratiosa nobis sis
8. Ave, tu puerpera
gratos faciendo,
sed divinae prolis,
Gratiae restitutens
ingratis parcendo.
Tu nata, tu genetrix,
tu aurora solis,
4. Ave, mundi gloria, Nostris aufer mentibus
Plena caeli porta, usum pravae molis,
Tua plenitudine Non est spes auxilii,
dirige detorta, si iuvare nolis.
Plenitudo gratiae
9. Ave, beatissima,
cum ex te sit orta,
Deo praeelecta,
Ut mors in victoria
plene sit absorpta.
Inter Adae filias
maxime dilecta,
5. Ave, mater Domini, Immo super angelos
D omino devota, celsior effecta,
Dominorum dominus A supernis miseros
per te nostra vota clementer aspecta.
268
10. Ave, motus nesciens 13. Ave, virgo germinans

raolientes serum, pietatis fructus,
Muli er, sed transiens Gemebundos terniinans
metas mulierum, matris Evae luctus,
Ortum est in tenebris Involventes miseros
ex te lumen verum, placa raaris fluctus,
Pium redde servuUs Homo miser zabulo
iudicem severum. ne cadat seductus.
11. Ave, cuius utero 14. Ave, gerens Dominum
Deus huinanatur, ventris in cubili,
Homini divinitas Qui caelorum terminos
in te copulatur, ambitu subtil
Copula nos civibus Continet, in stabulo
caeli, quibus datur, positus est vili,
Quo ruina superum Per te nos ab opere

per te reparatur. redimat servili.
12. Ave, de qua prodiit 15. Ave, mater filii,
bellator invictus, genitoris tui ,
Qui est super omnia Super nos signatum est

Deus benedictus, lumen vultus sui,
Pio vultu respice Fac nos tuis precibus
tironum conflictus, pace Vera frui,
Hostiles insidias Ut simus perenniter
repellas et ictus. coheredes tui.
Cod. Londinen. Reg. 7 A
VI. saec. i*/i5 —
3, 3 Cnici gratuitis. 4, 4 —
devorta. — 6, 4 vidit. —2 m ollientis erum.
10, —
10, 5 Situm est. 12, 8 —
repelles. — 18, 3 Gemebundus. 13, 4 matris ei luctus. —
14, 8 reclinat. —
15, 4 luraen felilt; vultus tui.
1. Ave, virgo virginum, 3. Gratia multiplici

Flos et maris Stella, Prole venustaris,
Sordes terge criminum Quae dono semptemplici,
In vita novella, Spiritus ornaris,
Lumen gestans luminum Credens verbo simplici
Puritatis cella, Virgo, sanctum paris
Semper apud Dominum Et mereris effici
Pro nobis interpella. Parens expers maris.
2. Maria, fons veniae, 4. Plena medicamine
Föns mellis et roris, Sole purpurata,
Fons misericordiae, Refecta libamine,
Puteus dulcoris, Nimis delicata,
l*orta regis gloriae, Omni pulchritudine
Parens salvatoris, Siderum ornata,
Grata tuae gratiae Lucis plenitudine
Sit laus mei oris. In matrem ditata.
— 269 —
5. Dominus, rex omnium, Virtutumque variis
Te, vas puritatis, Flosculis ornata,
Sibi fecit solium, In polornm gaudiis
Domum maiestatis, Regnas exaltata.
Spiritus sacrarium, 10. Benedictus genitus
Templum trinitatis, Patri coaequalis.
üt purgares lolium In secreto conditus
Meae pravitatis. Aulae virginalis,
6. Tecum iuncto numine Descendit divinitus
Verbura incarnavit Fieri mortalis,
Genitor cum flamine, Cuius nos interitus
Per quod liberavit Conservet a malis.
Nos ab omni crimine 11. Fructus venerabilis
Teque consecravit, Matri gratiosus,
Quod lucens in virgine Gustu delectabilis,
Sol praefiguravit. Visu speciosus,
7. Benedi cta, dirige Cibus ineffabilis,
Nos ad te clamantes, Cunctis fructuosus,
Pia mater, corrige Defunctis est utilis,
Filios errantes, Vivis pretiosus.

Concinentes dilige 12. Ventris habitaculum
Teque coUaudantes, Digne commendatur,
Fluctuantes erige, In quo pacis osculum
Doce ignorantes. Nobis propinatur,
8. Tu in mulieribus Qui non novit masculum,
Tenes principatum, Alvus fecundatur,
Dignior es Omnibus A quo vitae pabulura
Pariendo natum, Nobis ministratur.
Celsior sideribus 13. Tui ergo parvuli
Teste lingua vatum, Flumine renati
Constipata iloribus, Supplicamus seduli
Hortus voluptatum, Sanctae trinitati,
9. Et vallata liliis, Ut in fine saeculi
Rosis decorata, Simus ei grati
Aftiuens deliciis, Et regneraus singuli
Summo regi grata, Secum coronati.
Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. A. —
Orat. ms. saec. 15.
Cod. Sangallen. 482. B —
Praeparationes devotae ad dic^ne celebrandum seu
communicanduin per lulium Accoltum primitus collectae. Tegerusee 1577.
tbl. 58. b ssq. C. —
1, 3 sq. und 1, 5 sq. umgestellt C. —
1, 3 tergens BC.
—
1, 5 luminis A hominum C'. —
1,7 sq. Pro nobis ad Dominum semper
—
;
interpella C. 2, 4 Puritas dulcoris B; Pincerna dulcorum C. 2, 6 —

salvatorum C. —2, 8 Mei sit laus B: Mei sis laus C. —
3. 2, Plena venu-
staris C. — 3, 3 Et dono C. —
3, 4 Pulchre adornaris B. —
3, 6 Virgo Sa-
cra paris B: Sacra virgo pacis C. —
3, 8 Parens singularis B. 4, 1 —
Pura medicamine C — 4, 2 Sola praeparata A. —
4, 3 Refecti A;
Perfecto B. — 4, 3 Multum delicata B; decorata A. —
4, 7 In polornm
culmine BC. — 4, 8 ßegnas coronata BC. —
5, 1 rex divinum B. —
— 270 -
5, 5 sq. und 5, 7 sq. umgestellt B. — 5, 5 Nobile triclinium B. —
5, 6 Sanctae trinitatis B. — 5, 8 Nostrae pravitatis C. —
6, 1 Te coniuncto
C ; A iuucto munere B.
Tecum iunctum ;
—
6,7 Qui lucens C in lu-
—
;
mine B. 8 Sol purificavit C.

6, 7, 3 dirige C. — 7, 4 Populos B ; —
precantes BC. —
7, 5 Continentes BC; dirige B. 7, 8 Docens C. —
8, 5 —
sideribus fehlt B. —
8, 7 Circumfulta floribus B. 8, 8 voluptatis A. — —
9, 2 coronata BC. —
9, 4 Regi summo C. —
9, 7 polorum culmine A. —
9, 8 Fulgens C. —
11, 2 Ventris B. —
11, 3 sq. fehlen B. 11, 7 üe- —
functus A; et B. - 11, 8 Vivus B. Str. 11 fehlt C. — 12, 1 Fructus habi- —
tacuhim C. —
12, 3 vasoulum B. —
12, 4 sq. fehlen B. 12, 5 Venter —
C. —
12, 7 poculum A. —
12, 8 Cunctis propinatuv C. 13, 1 famuli A. — —
13, 2 Funere C. —
13, 3 singuli C.
1. Ave, virgo virginum, 3. I n virtute concipis,

mater lesu Christi, in virtute paris,
Maria, divinitus Mulieribus, paris
quae sola fiiisti quando, dominaris,
Gratia prae ceteris Et manens castissima
electa, fuisti expers paris maris,
Plena sancto spiritu, Benedi et US tilius,
quando concepisti. per quem sie ditaris.
2. Dominus ex virgine 4. Fructus quidem dulcis est

tunc sie procreatur, in conceptione
Tecum sancta trinitas, Ventris, sie nos liberet
ut fides testatur, in assumptione
Benedicta virgo es, Tui, sie nos faciat
quae sie fecundatur, in resurrectione,
Tu, qua nostro generi Jesus nos emittat in
vera salus datur. contemplatione.
ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 917.
Orat. 1, 5 Gratia pro se- —
queris. —
2, 2 tu sie creatur. 2, 5 es fehlt. —
3, 6 maris fehlt. 4, 7— —
verdorben. —
Nach 4, 8 folgt noch: O dulcis, o pia, o dulcis virgo Maria;
dann:
Fluit stilla de mamilla
Gloriosae virginis,
Fundens rorem quae ardorem
Exstinguit libidinis.
1. Ave, virgo virginum, 2. Maria, mater Dei,

Quae verbo concepisti, Thalamus amoris,
Ave, lactans filium Maria, requiei
Virgo permansisti, Sinus, fons dulcoris,
Ave, caeli gaudium, Maria, nostrae spei
Nutrix lesu Christi, Portus, pons terroris
Salva nunc me miserum Memento, quaeso, mei,
In hoc mundo tristi. Caeci peccatoris.
— 271 —
3. Gratia plenissima, Tu repleris gaudio
Yirgo, te refecit, Prole sublimata,
Gratia gratissima Esto tuo famulo,
Matrem te perfecit, Mater, advocata.
Gratia firmissima
In te non defecit,
9. In caelo te gloriticat
nie me reticiat,
Angelorum decus,
In terra te invocat
Qui te talem fecit.
Latinus et Graecus,
4. Plena pudicitiae, In luce te coUocat
Virgo singularis, lesus ipsum secus.
Plena laus ecclesiae, Lux eadem luceat
Parens expers paris, Mihi, qui sum caecus.
Plena vena veniae,
Clara Stella maris,
10. Mulieribus piis
lunge me laetitae,
Tu es gubernatrix,
Mulieribus reis
Quae sie iucundaris.
Tu es sublevatrix,
5. Dominus in utero Mulieribus cunctis
Tuo procreatus, Es auxiliatrix.
Dominus ab utero Tu tanta, tarn nobilis,
Manans incarnatus, Sis mihi salvatrix.
Dominus pro populo
Sic humiliatus,
11. Et tu, virgo, quanta sis,
Sit mihi miserrimo

Non potest enarrari,
Per te dux placatus Et quantUDi vales miseris,

Quis potest meditari?
6. Tecum manet deitas, Et ideo prae ceteris
Nam Dens est tecum, Volo te precari,
Tecum sancta trinitas Ne sinas me daemonis
Et tu manens secum, Dolo defraudari.
Tecum summa sanctitas,
Fac salutem mecura, 12. Benedictus Dominus,
Qui tibi oboedivit,
Errantem per tenebras
Benedictus filius,
Illumina me caecum.
Qui de te exivit,
7. Benedicta domina Benedictus spiritus,
In concipiendo, Qui ambos univit,
Benedicta femina nie me reficiat,
In parturiendo, Qui te sie munivit.
Benedicta virgula
Virgo permanendo, 13. Fruetus fervens floruit
Me, te precor, adiuva

De te cum dulcore,
Fruetus fulgens exiit
Saltem moriendo.
De te cum decore,
8. Tu sedes in solio, Fruetus fulgens prodiit
Virgo, coronata, Repletus odore,
Tu gaudes cum filio, Fruetus ille liberet
Mater, iucundata Me semper a languore.
— 272 —
14. Ventris sie integritas 18. Dei sponsa fulgida,
Dat floris odorem, Candela lucis verae,
Ventris poiiderositas Dei stola nitida,
Nescivit dolorem, Nostri miserere,
Ventris puri clausitas Dei mater splendida,
Produxit hunc florem, Semper nos tuere,
Meum tua bonitas Ut in meo obitu
Minuat laborem. Possim te videre.
15. Tui sacri nominis 19. Ora Clemens filium,

Laus volat ubique, Ut vivaraus tute,
Tui famam nominis Ora regem omnium
Dinoscunt plerique, Pro mentis virtute,
Tui spes iuvaminis Ora natum proprium
Nos regat undique, Pro nostra salute,
Ne demum cum impiis Fac me tuum servulum
Damnemur inique. In tua Servitute.
16. lesus nos eripiat 20. Pro nobis p eccatoribus

A coetu damnatorum, Tu es sublimata,
Jesus DOS edoceat Pro nobis orantibus
Passus electorum, Assis advocata,
Jesus nos custodiat Pro nobis paenitentibus
Jn fine saeculorum, Posce cuncta grata
lesus nos promoveat
In regno caelorum.
17. Mater Dei et hominis, 21. Amen dicat clericus

Capax trinitatis, Postulans solamen,
Mater expers criminis, Amen dicat laicus
Norma sanctitatis, Cupiens levamen,
Mater veri luminis, Amen dicant omnia,
Föns es puritatis, Quae poscunt iuvamen,
Fac me sequi iugiter Amen sit per saecula
Viam veritatis. Saeculorum, amen.
Cod. S. Petri Salisburgen. III 10. saec. 15. A. —

Cod. S. Petri Salis-
burgen. b VI 3 B. —
Cod. Carolsrulian. s. n. anni 1440. [bei Mone II 107 ff.]
C. — 2, 4 Summi fons AB. —
2, 6 pons timoris AB. —
4, 5 Plena bona
—
veniae AB. —
5, 4 Manens increatus C. —
5, 7 Sit mihi caeco misero C.
6, 4 manes B. —
6, 5 sanitas B. —
6, 8 tecum B. —
7, 8 Saltim C.
—
8, 5 Tu rcpleta AB. —
9, 6 lesum Christum secus A; lesus Christus se-
—
cus B lesus ipsam secum C. —
9, 7 eodeni B. —
10, 4 tu auxiliatrix C.
;
10, 6 tu es sublevatrix C. —
11, 5 cum ceteris AB. —
12, 2 Qui fehlt AB;
Qui tali oboedivit C. —
12, 7 Sit mihi propitius AB. —
12, 8 sie te
AB. — 13, 2 Lucis cum decore AB. —
13, 4 dulore AB. —
13, 5 Fructus
sanctus prodiit AB. —
13, 7 Ille me fructus liberet C. —
13, 8 Me fehlt C. —
14, 2 Produxit hunc odorem AB. —
14, 3 Ventris clausi puritas AB. —
14, 4 Dat floris odorem AB. — 14, 5 Ventris ponderositas AB. 14, 6 —
Nescivit dolorem AB. —
15, 1 sacri corporis AB. —
15, 2 Spes volat C;
Laus evolat AB. —
15, 7 Daemonis cum C. —
Nach Str. 16 AB:
— 273 —
Christus patris dextera Per te nos emundet,
Christus suam g-ratiam In nobis fecundet,
Christus sua opera Largius secundet,
Ut per nova sidera Cordis pax abundet.
Str. 17—21 fehleu AB. —
Das Gedicht steht auch in Cod. Londinen. Eger-
ton 746. saec. 14.
1. Ave, virgo virginum, Per te regnum reddidit

Spes desperatoruni, Pascidam nutricem,
Rosa, flos et lilium, Quod olim Adam perdidit
Decus angelorum, Per Evara seductricem.
Tuum placa filium,
Principera caelorura, 6. Tecum Dei lilius,
Sanctae trinitatis
Ut Sit memor omnium
Septiformis Spiritus
Pauperum suorura.
Plenae sanctitatis,
2. Maria, mater gratiae, Te implevit Dominus
Mater filialis, Suramae castitatis
Verus sol iustitiae Intus et exterius
Lucis aeternalis, Flamma caritatis.
Larga vena veniae,
Pudor virginalis, 7. Benedict a domina,
Obstrue miseriae
Mater lesu Christi,
Poenas gebennalis.
Te coUaudant agmina,
Quia meruisti
3. Gratia te providam Ferre solis lumina
Angelo testante Et non defecisti,
Fecit atque fulgidam Lavantem mundi crimina
Domino praestante Tibi subiecisti.
Virginemque floridam
8. Tu in mulieribus
Spiritu rorante,
Sancta creatura,
Dei matrem candidam
Carior virginibus,
Ipso adiuvante.
Nobilis factura,
4. P 1 e na es dulcedinis, Dei facta manibus
Virgo gloriosa, Speciali cura,
Mirae pulchritudinis, Nobis peccatoribus
Tota luminosa, Veniam procura.
Landes huius carminis
9. Et benedictus nuntius,
Suscipe, formosa,
Qui te salutavit,
Terge culpas eriminis,
Eo nil ardentius,
Ne sit mens rugosa.
Qui te obumbravit,
5. Dominus te condidit Nihil verbo dulcius,
Sibi genetricem, Quod te fecundavit.
Nobis vero edidit Ipso nihil sanctius,
Piam adiutricem, Qui te consecravit.
Dreves, Pia Dictamina. HI. 18
— 274
10. Fructus tuus habilem Contra hostis iacula

Suum det amorem, Ibi se armavit,
Ut non exstinguibilem Mortis bibens pocula,
Tribuat fervorem Quibus mundum lavit.
Nobis et illabilem 12. Tui ergo famuli,
Augeat ardorem Dulcis et benigna,
Et immarcessibilem Sumus atque servuli,
Conferat decorem. Mater valde digna,
11. Ventris obumbracula Iram placa parvuli,
Virginis intravit Quia non privigna,
Deus sine macula, Fraude ne diabuli
Haec beatificavit, Gaudeant maligna.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. *^/i5.
1. Nee Carmen nee titulus Te virtutum floribus

neque prophetia fecit speciosam.
Posset nobis dicere Intus et exterius
de dulci Maria, totam luminosam.
Quam quam valida
mitis,
Plena medicamine,
5.
quam dulcis, quam pia,
abundans unguentis,
Sed ut loquar breviter,
Audi preces populi
haec est vitae via.
coram te plangentis,
2. Ave, Dei genetrix Respice in faciem
etimmaculata, lacriraas fun dentis
Virgo, caeli gaudium, Et livoris vulnera,
mundo nata,
toti piagas Sana mentis.
Ad salutem omnium 6. Dominus, rex omnium,
in exemplum data,
de te nobis fecit
Dignare me laudare
Cellam pigmentariam
te, virgo sacrata.
et in te confecit
3. Maria, miseria Medicinam omnium,
per te terminatur. quae sibi subiecit
Et misericordia Morbos aegrotantium,
per te renovatur, salutem perfecit.
Per te navigantibus
7. Tecum tota trinitas
Stella maris datur,
fecit mansionem,
Lumen viae panditur,
Plenitudo, sanctitas
portus demonstratur.
tecum, stationem
4. Gratia te reddidit, Elegerunt intra te
virgo, gratiosam, ad perfectionem,
Te vestivit lilio, Spectandam te omnibus
in te sparsit rosam, praebes lectionem.
— 275
8. Benedicta, benedic Ipse delectatio,

te benedicentes, dulcedo eorum,
Ut in tuis laudibus Qui suorum ambulant
sint proficieiites, viam mandatorum.
Affice dulcedine
tua liorum mentes, 12. Ventris habitaculum
.Ut in tuis laudibus regum rex intravit,
semper sint fcrventes. Quasi tabernaculura
hoc inhabitavit,
9. Tu in mulieribus Pugnaturus propter nos
optima figura, ibi se armavit
Angelorum omnium Armis condecentibus,
regem paritura quibus hosten! stravit.
A creante Domino
singulari cura
13. Tui ergo filii
redempti cruore,
Dignior es condita
Qui crucis in proelio
omni creatura.
sparsit nos liquore,
10. Et benedictus Dominus Ac peruncti gratia
Dens, qui creavit te laudamus ore,
Te in matris utero- Ut in tuo lesuque
que sanctificavit, crescamus amore.
Benedictus genitor,
qui te generavit,
14. Amen, virgo caelica
det nobis solamen
Et beata ubera
Et sancti similiter
matris, quae te pavit.
pium confortamen,
11. Fructus domina,
tuus, Omnes sanctae virgines,
fructus angelorum, sanctum quoque flamen,
Ex quo cibo fruitur Qni regnat in saecula
contio sanctorum, saeculorum. Amen.
Orat. Germauicum saec. 15. Cod. Parisin. 11343. A.

ras. Orat. ms. —
Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. eccl. 375. B. — Orat.
ms. Italicum saec. 14. in. Cod. Capit. Veronen. 750. C. Orat. ms. S. —
Mariae ad Scotos saec. 15. Cod. Scotor. Vindobonen. 50 f 27 D. Cod. —
S. Petri Salisburgen. a I 14. saec. 15. E. —
Cod. S. Petri Salisburgen. a
IV 38. saec. 14. F. —
Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3. saec. 15. G.
Ferner: Orat. ms. Emmeramense saec. 14. Clm. Monacen. 14940. H.
Orat. ms. Augiense saec. ^"^/ib. Cod. Carolsruhan. Aug. 36. Cod. Lau- —
dunen. 263. saec. 12. add. saec. 14. —
Orat. ms. S. Wiperti saec. 15. Cod.
Quedlinburgen. 75. —
Scala caeli saec. 14. Cod. Prägen. XIII E 3. Orat. —
ms. Gerraanicum saec. ^^/i4. Cod. Londinen. Ar. 374. —
Orat. ms. Italicum
saec. 15. Cod. Londinen. Add. 10826. —
Orat. ms. Lehninense anni 1518.
Cod. Berolinen. IV° 29.
Lesarten: Str. 1 nur in AC. —
1,1 Rivus [1: rhythmus?], Carmen,
titulus A. —
1,2 neque fehlt C. —
3 Kescit mihi dicere A. 1, 5 —
Quanta sit propitia A. —
1
1,6 quam clemens quam A.
,
1, 8 vita C. — —
2, 6 exemplo A. —
2, 7 verletzt den sonst beobachteten Wortaccent, wohl
um den bekannten V. wörtlich beibehalten zu können. Me dignare te lau-
dare D. —
2, 8 O virgo sacrata D. —
3, 1 Maria o miseria D. 3, 3 —
Per te et miseria G; Et Evae culpa gravis F. —
3, 4 per te revocatur DE;
18*
— 276 —
per te reparatur F; viro-o revocatin* G. —
3, 7 Lumen via A, vitae G; Et
lumen viae D. —
4, 8 Et vestivit F. —
4, 4 Sparsit in te BDFG. 4, 5 —
Te in tuis floriuas A; Te virtutum moribus E. —
4, 6 fecit sponsam E. —
5, 1 medicamiuiim D. —
5, 2 redundans G; ungentis EFG. 5,8 sq. —
stehen hinter 5, 8 F —
5, 3 Audi preces pauperis BEG. 5, 7 Sana cordis —
vuhiera D; Et piagas atque vulnera F; Et livores vulnerum G. 5, 8 —
placa Sana mentis A Et dolores mentis D mater, sana mentis F. 6, 2 —
—
; ;
ex te nobis BD; in te sibi fecit E. 6, 4 quam in te AF; ac in te D

dum in te E. —
6,5 Medicinas D. —
6, 6 quam sibi AF; qua sibi G
per quam sibi refecit E; qui tibi subiecit D. —
6, 7 Morbum A; Morbis F
aef^rotanti E. — 6, 8 salute DE. — 6, 3 Fulchritudo BEG
7, 2 facit B. —
Deitas sanctitas D. —
7,4 degustationem AFE decus stationem B; prae-
libationem D. —
7, 5 intra se A; intra te fehlt E; Elegerunt pariter G.
;
—
6, 6 ad refectionem E. —
7,^ 7 Et fecerunt omnibus A; Spectandam te in
Omnibus B; Sectandam te moribus E; Sanctam dono omnibus D; Aspectanda

facta es F. —
8 praeelectionem A; benedictionem D; da perfectionem E;
7,
per electionem F. —
8, 8 Et in tuis laudibus F; Ut in tuis precibus A;
Ut in sanctis moribus D; Fac in sanctis moribus B; Fac ut sanctis mori-
bus EG. — 8,5 Effige dulcedinem A; Affice dulcedinem G; Respice tua
dulcedine E; Et fac te dulcedinem F. —
8, 6 in eorum mcntes A; horum
mentes E. —
8,8 sint semper AE; viventes A. 9, 2 optima futura D; —
factura G. —
9, 3 Angelorum domina D; dominum F. 9, 5 A creante —
omnium E Et in mente omnium F. —
9,6 singularis AF. 9, 7 Dignior —
;
est cognita A; Dignior est propter te F. —

Statt Str. 9 und 10 hat B:
Tu post partum unica virgo comprobata,

Sola tui filii parens atque nata,
Partu cuius humili, morte gladiata,
Ipsius es humilis simul (et) advocata.
In pulchris pulcherrima geus [1: genis] generosis,
Ditior ditissimis, praelata morosis,
Castior, stabilior virgineis rosis
Melior, fecundior omnibus formosis.
Mulieribus in bonis optima figura,
Angelorum omnium regem paritura,
A creante Domino singulari cura
Dignior es condita omni creatura.
Et prae cunctis pulchrior fructibus decoris,
Suavitate debrians gustus et odoris,
Vernans levitatibus floris atque roris,
Virens indeficiens omnibus in horis.
Benedictus omnium Dens, qui creavit
Te, in matris utero qui sanctificavit,
Benedictus genitor, qui te generavit,
Benedicta viscera matris, que portavit.
10, 1 Et benedictus omnium EF; Et benedictus Dens A. 10, 2 veutris —
utero D; sit qui te creavit AG. —
10, 3 Et beatus genitor A. Ac beata —
viscera F; Benedicta et mater G. —
10, 4 Mariae quae portavit F; qui te
generavit A; quae sie generavit G. —
10, 5 Atque matris utero F; Et
beata ubera A; Benedicta ubera G. —
10, 6 te sanctificavit F; matris quae
lactavit AG. —
10, 7 Et beata genetrix E; Benedictus genitor F; Et beata
viscera A; Regem regum omnium G. —
10, 8 quae te lacte pavit; qui te
generavit F; quae sanctificavit A; qui mundum iutravit G. 11, 1 Dominus —
D. — 11, 3 Quo fruuntur cibus est B; Qui fructus cibus est F; Quo ves-
cuntur cibus G; Dulce est edulium D. —
11, 4 omnium snnctorum BDEFG —
11, 5 sq. und 7 sq. umgestellt F. —
11, 5 Suavecpie viaticum D. 11, 6 —
dulcedoque G; dulcedo est E; ipse salvandorum D. 1], — 7 sq. Qui viam
suam ambulant mandatorum. — 12, 2 rex ,regum AG. — 12, 3 Quam in
— 277 —
tabernaculura E; Quod tabemaciilum F. — 12, 4 hunc sanctificavit A;
hoc inhabitavit E; hoc fehlt F; 6 ubi se A.
testificavit F. — 12, 7 12, —
clementisLimis D
decentissirais BEF. —
13, 1 Tui mater filii B. 13, 2 —
Sanati livore D. —
;
13, 3 iu crucis B; crucis patibulo E; Quos et in crucis

proelio G; Qui suo amabili D. —
13, 4 fudit nos B; livore AF; fudit cum
liquore E; perfudit liquore G; nos emit cruore D. 13, 5 A perenni gaudio —
A; Hoc peruncti gratiae B; Te perennis gloriae F; Operante gratia D. —
13, 6 laudemus BD; collauderaus F. —
13, 7 Ut tao Jesu pie A Actu,
mente et lesu B; Actu, mente in lesu FG; Actu, mente E; in Jesu fehlt E.
;
—
13 8 in amore BE pandamus amore A. —
Str. 14 fehlt DEG. 14,1 —
—
,
Ad hoc virg-o BF.

;
14, 3 sanctae A. —
14, 5 Sanctae quoque virgines
A. —
14, 7 Quod regnat A; per saecula F.
Bemerkungen: Honorius episcopus, servus servorum Dei, praesentem
paginam inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Dominus Ho[no]-
rius primo[!] papa misit istam praedictam saliitationem in gloriam et si ,
quis eam legerit vel didicerit vel retinuerit sibi ad legendum omni die tertiam
partem purgatorii ei plenarie remittit sibique adiungit suam benedictionem C.
Urbanus papa VI. concessit CCC dies indulgentiae. Similiter Martinus V.
totidem ad sequentem orationem eam devote dicentibus E.
Hoc Ave Maria compilavit Parisiensis cancellarius regis Franciae et ob-
tinuit a domino papa XXX dierum indulgentiam quotiescunque ab aliquo,
recitatur H.
Die Kollation der drei Salzburger Handschriften verdanke ich der Güte
des Hw. Herrn P. ^Yillibald Hautaler O. S. B. Die Kollationen Mones zu
diesem Liede sind nämlich aus einem mir unerklärlichen Grunde völlisr irrisr.
1. regina caelestina, 4. Gratia praedestiuavit

Caeli via, mater dia, Teque sibi praeservavit
Multa te devota Uni, ab initio
Corda bene Iota Yas purum a vitio.
Laude proclamabant, 5. Plena deitatis rore,
Precibus pulsabant, Salvo castitatis flore
Sed cor raeum pollutum Genetrix efficeris,
Et OS malis obrutum Nata patrem peperisti,
Te digne collaudare Gloriosa mater Christi,
Nequit et commendare, Patris tui, diceris.
Atque suinmi dictatores
6. Dominus cum dominorum
Tis dixere laudis flores,
Terrae, maris et astrorum,
Hinc offiaperdi more
Hominum et angelorum
Fingo Carmen abs valore.
Miseris condoluit,
Ipsos mortis a ruina
2. Ave, Vena peniae,
Passionis plaga quina
Föns misericordiae,
Castitatis lilium,
Ac salutis medicina
Liberare voluit.
Trinitatis solium.
7. Tee um ergo se univit
3. Maria, mater gratiae, Ipsummet exinanivit,
Tu pietatis facie Ecce, quam nos sitivit
Tibi psallentes respice, Quam ardenter vel cupivit
Butsarios ne despice. Relevamen hominis.
— 278 —
Benedicta tu, salutis In te pluit,
Porta clausa, fons virtutis, Ex te fluit
Nam peccatis involutis Nobili progenie.
Prece praestas et obrutis
Tenebrarum dominis. 11. V entr i s et in cellula
Christus habitavit,
8. In mulieribus alraa Moysis fiscellula
Redemptionis palraa, Sicut figuravit.
Felix Sion filia,
Deo DOS concilia. 12. Tui nati suffragio

Te reginae dilexerunt, Sordis vinctos obstagio
Vultum tuum laudaverunt, Ab hostibus defende,
Quas omnes divitiis Nobis post hoc exsiliurn
Vincis et deliciis. Tuum dilectum filium
Perenniter ostende.
9. Et benedictus El,
Quem fortis Gabriel
Nuntiavit oraculo,
13. Amen dicat pariter
Nostra politia,
Cui virgo credis
Aulam et concedis Quam post mortem capiat
Caelestis hierarchia,
Cordis habitaculo.
Sed Interim qui currimus
10. Fructus mitis, Erroris in hac via,
Vera vitis, Nos cum prolft pia
Fons totius veniae, benedicat virgo Maria.
Cod. Mellicensis 711. saec. 15.
Semper ave, dia genetrix et virgo Maria,

Es fontis vena vivi, quoque gratia plena,
Dulcedo mecum tua tecum;
sit, Dominus quia
Tu benedicta feres laudem supra mulieres
Atque tui virtus fructus ventris benedictus,
Per te solamen habeat meus exitus. Amen.
Cod. Zwettalen. 36. saec. 12. add. saec. 12.
1. Silere non valeo 2. Ave, porta gloriae,

Virginem laudare Flos virginitatis,
Nee cessare debeo Arbor patientiae,
Ipsam salutare, Radix caritatis,
Quae ventre corporeo Virga sai)ienliae,
Meruit portare, Via veritatis,
Qui cruorc roseo Fons misericordiae,
Venit nos salvare. Hortus voluptatis.
— 279 —
3. Maria, quae maria Nobis mundi crimina
Dulcia fecisti Te sint odiosa
Atque potibilia, Et caelorum agmina
Quando concepisti Multum gaudiosa.
Hunc caelesti gratia,
Quem post peperisti,
9. Tu in muleribus
Virginum regina,
Fletus tunc in gaudia
Cunctis es languoribus
Vera convertisti.
Prompta medicina,
4 . Gratia, qua canticum Omnibus errantibus
Gloriae cantatur, Fides et doctrina
In terris angelicum Et periclitantibus
Poculum potatur Stella matutina.
Atque manna mysticum
De caelis gustatur,
10. Benedictus filius,
Qui te visitavit,
Ut hoc per Leviticum
Pneumatis te concito
Liquide probatur.
Virtus obumbravit,
5. Plena et plenissima, Nuntius cum Gabriel
Regina caelorum Te sie salutavit:
Et laude dignissima, Ave, plena gratia,
Decus angelorum, Dens te dotavit.
Piarum piissiraa,
Laus apostol oram, 11. Fructus tuus, domina,
Agnus Dei dictus,
Sanctorum sanctissimu,
Est sol veri luminis
Gemma electorum
Atque benedictus,
6. Dominus, rex omnium, Cuius unda sanguinis
Voluit venire Homo derelictus
Et in te triclinium Lotus labe criminis
Nobile condire Est et daemon victus.
Sacrumque palatium
Tuum introire,
12. Ventris tui viscera
lesum portaverunt,
Te virtutum iubare
Undique munire. Et beata ubera
Ipsum lactaverunt,
7. Tecum fuit unio ludaei cui vulnera
Facta deitatis, Multa intulerunt
Quod non novit ratio Et ipsum post verbera
Et humanitatis, Morti tradiderunt.
Dum portasti filium
Summae bonitatis,
13. Tui nom sanoomina,
Totum fecit actio

Daemp a'uaxpellit,
Sanat nostra vulnera,
Sanctae trinitatis.
Robore praecellit,
8. Benedict a domina, Sordida ab anima
Virgo gloriosa, Vitia propellit,
Super omnes femina Deus te puerpera
Tu es gratiosa, Satanam fefellit.
280 -
14. lesüs tarn mirabilis 15. Mater Dei, filia
Rebus in creatis Pulchra et decora,

Per te parcat famulis Quae sunt mihi noxia,
Toto mundo satis, Tolle sine mora,
Eis sis praestabilis Pro tua familia
Ecclesia renalis Filium exora,
Dimissisque debitis Ut in sua gloria
"Vivant cum beatis. Nos ditet mortis hora.
Orat. ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 2894. — 4, 3 sq. Qua in
terris poculum angelicum. — 13, 7 tu puerpera.
1. Tu quondam per angelum 5. Te solam prae ceteris

sumens magnum Ave, Dominus dilexit,
Modo per vernaculum Ultra summos angelos
sume parvum Ave, Dominus te vexit,
Tu dilecto filio Te decoris pallio
funde tuum Ave, Dominus contexit,
Ut cum vultu placido Te dulcoris oculo
sumat meum Ave. Dominus respexit.
2. de Deo geniti 6. Nam in ventris alveo

genetrix, Maria, ßequievit tecum,
coetus angelici lacens in praesaepio
gaudium, Maria, CoUudebat tecum;
regina virginum, Qui prius in stadio
domina Maria, Laborabat tecum,
curatrix omnium, Nunc sedens in solio
medica Maria. Gratulatur tecum.
3. Te divina gratia 7. Benedicto nomine

mire procuravit, gaudes benedicta,
Te virtutum gratia Nam Maria nomine
privilegiavit, tu es benedicta,
Ventrem tuum gratia Lumen Dei resonat
prole fecundavit, liaec vox benedicta,
Cuius mera gratia Deum tuo nomine
damnatos salvavit. claudis benedicta.
4. plena munditia, 8. Tu es arca continens
cella puritatis, manna beatorum,
plena laetitia, Tu es virga dirigens
porta pietatis, gressus viatorum,
plena divitiis, Tu es urna aurea
portus ubertatis, claritate morum,
plena deliciis, T u geris in tabulis
hortus voluptatis. verba praeceptorum.
281 —
9. In te nova gratia 13. Fructus tuus sanior
novo modo spirat, omni nutrimento,
Et in tua gratia Fructus tuus dulcior
peccator respirat, omni blandimentO)
In tuis deliciis Fructus tuus pulclirior
devotus suspirat, omni ornamento,
Et in tuis meritis Fructus tuus clarior
ad regnum aspirat. auro et argento.
10. Tu in mulieribus 14. Ventris tui lectulus

non habes reatum, tactum viri nescit,
Tu in mulieribus Ventris tui thalamus
tenes caelibatum, liliis albescit,
Tu in muH eribus Ventris tui hortulus
paris Deum natum, gratia flammescit,
Tu in mulieribus Ventris tui flosculus
geris principatum. sapore dulcescit.
11. Tu primam et ultimam 15. Tui fructus gratia

naturam unisti, fac nos impetrare,
Tu Deum et hominem Tui fructus gloriam
ventre conclusisti, da desiderare,
Angelos et homines Tui fructus gaudium
concordes fecisti, fac nos degustare,
Gratiam et gloriam Tui fructus praemia
nobis invenisti. da participare.
12. Benedictus uterus, 16. Sit laus patri Domino,

de quo processisti, omnis dicat Amen,
Benedictus Dominus, Sit laus suo filio,
cui placuisti, omnis dicat Amen,
Benedictus Spiritus, Sit laus sancto flamini,
de quo concepisti, omnis dicat Amen,
Benedictus filius, Sit laus matri virgini,
quem tu genuisti. Omnis dicat Amen.
Cod. Gracen. 1121 saec. 14. A. —
Orat. ms. Höspitalense saec. 15. Cod.
Paulan. Hospit. cart. 326. B. —
Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen.
20124. C. —
Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II.
D. — Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19636 saec. 15. E. —
1, 3 vermiculum BC. — 4 sumens B. —
4, 1 munditiae B. — 4, 3
laetitiae B. —
6, 1 Qui in C.
1,
—
6, 4 Colluctabat A. —
7, 1 Benedicta A. —
9, 6 adspirat B. 9, — 8 suspirat B. —13, 5 sq. und 6 sq. umgestellt B. —
Nach Str. 15 schieben CD die folgende ein:
lesus nos eripiat a coetu damnatorum,

lesus nos edoceat passus electorura,
Jesus nos custodiat in fine saeculorum,
lesus nos promoveat in regno caelorum.
Str. 16 fehlt BC. — 16, 5 sancto spiritui A. — D hat die Aufschrift „Laudis-
mus Bonaventurae super Ave Maria."
— 282 —
157. Ave Maria Aureuiu
de mirifica virginis Assumptione.
1. Beata plena gratia, 5. Astra, throni, te angeli

Maria, lesu Christi, Stupentes admirantur,
Mater, sponsa et filia, Vecta dum sis sie, singuli
Quae virgo parturisti. Mirando venerantur.
2. Ave, dulcis consolatrix 6. S a1ute m in hoc saeculo

Orbitatis anxiae, Post miseris ostende
Angelorum imperatrix, Aeternam ex ergastulo
Para viam gratiae. Dum imus, nos defende.
3. Laetitia septiformi 7. Afferens securitatem,
Tua nos corrobora, Stygis vetans devia,
Nostra ex usu enormi Lumen et aeternitatem
Malis purga pectora. Praesta, virgo regia.
4. Domina caelis praesidens, 8. Red de tandem solamina

Numinis sacrarium, Finale post examen
Super choros tu residens Tuis, dum omnis anima
Sis nostrum salarium. Examinatur. Amen.
Clm. Monacen. (ol. SS. Udalrici et Afrae) 4408 saec. 15. Was das Lied
glossiert, zeigen die gesperrten Worte.
158. Super Ave Maria Stella.
1. Ave, maris Stella, 4. Funda nos in pace

In qua digna cella Servans a fornace
Deus incarnatur, Et a miseria.
Dei mater alma, Mutans nomen Evae
Quae sursum ut palma Vae facias breve,
luste exaltatur. dulcis Maria.
2. Atque semper virgo, 5. Solve vincla reis

Salutis origo, Et ostende eis
Pacis initium, Fructum ventris tui,
Felix caeli porta, Profer luraen caecis,
Nos semper supporta Ut a morsu necis
Per patrocinum. Eruantur tui.
3. Sumens illud ave 6. Mala nostra pelle

Tamquam procul a vae Hostemque repeile
Sic es salutata, A te laudantibus,
Gabrielis ore Bona cuncta posce
Et superno rore Nobisque ignosce
Tu es fecundata. Saepe peccantibus.
— 283 —
7. Monstra te esse matrem 11. Vitam praesta puram,
Apud summura patrem Da mentem securam
Interveniendo, In perfectione,
Sumat per te precem, Iter para tutum
Qui destruxit necem Et ostende scutum
Pie moriendo. In protectione.
8. Qui pro nobis natus 12. üt videntes lesum
Fuit et est datus Ad aeternum esum
Ad modum parvuli, In caeli curia
Tulit esse tuus, Semper collaetemur,
Rex est perpetuus Tecum delectemur
Fnturi saeculi. virgo regia,
9. Virgo singularis, 13. Sit laus Deo patri

Modo gratularis Atque eius matri
In curia poli, Ob eius honorem,
Inter omnes mitis, Summo Christo decus,
Fructificans vitis, Qui nostrum dedecus
Nos commenda proli. Mutet in decorem.
10. Nos culpis solutos, 14. Spiritui sancto
Malis involutos, Honor sit pro tanto,
Regina caelorum, Quia vivificat
Mites fac et castos, Tribus honor unus,
Alimento pastos Nobis detur munus,
Pane angelorum. quod beatificat.
Orat. ms. Augiense saec. **/i5. Cod. Carolsruhan. Aug. 36. A. Orat. —
ms. Gallicum saec. 15 (bei Mone n, 217.) B. —
4, 1 Fecimda A. 4, 2 —
nos a. — 4, 5 faciens A. —
5, 5 Et a morsu AB. 9, 3 proli A. — 12, 8 —
caelesti AB —
12, 4 collecemur A. —
12, 5 dilectemur A. 14, 3 vivi- —
ficavit AB. - 14, 4 Trinus honor B. 14, —
beatificavit AB. —
159. Super Magniticat.
1. Ave, virgo virginura, 3. Et quam lingua deficit
mater illibata, digne praedicare,
Stella maris, Maria, Nee humana ratio
plene fecundata, potest explicare,
Lux illustrans omnia, Nobis autem sedulo
potens advocata, velis applicare
Miserere miseris, Et pio oraculo
genetrix beata. filium placare.
2. Magni f icat te pia 4. Quia Dei genetrix,

mens rite sacrato, virgo donis plena,
Nostra advocatrix, fac, Exstirpatis vitiis
Qt mens cum palato intus nos serena
Laudis sint capacia Et nostrorum scelerum
tibi atque nato, hie indulta plena
Qui per te conumeret Nos caelestis patriae
gregi nos beato. ducas ad amoena.
— 284 —
5. Quia tuus filius 9. Esurientes reple,
sanitas et vita, caelica regina,
Eius ad laetitias, Sana morbos animae
pia, DOS invita, tua medicina,
Sua nobis mansio Et quando progredimur
fiat per te sita, de mundi sentina,
In qua felix requies Nos in caelo collocet
consistat unita. dextera divina.
0. Et de tuis gratiis 10. Suscepit te Dominus,

nobis impertire, cui supplicamus,
Qui fidem operibus Ut poenas et laqueos
nequimus unire, mortis evadamus
Saltem nos hie doceas Ac tuis obsequiis
tibi deservire, nos hie innectamus,
Ut ad caeli gaudia Illic ut felicia
valeamus ire. regna conscendamus.
7. Fecit te lux gratiae, 11. Sicut ab initio

per te ut lustremur, templum trinitatis,
Lumen nobis tribue, Sidus castimoniae,

mater, ut salvemur, flos virginitatis,
Ne culpis aut vitiis Lilium convallium,
Ullis implicemur, mirae caritatis,
Sed tandem caelestibus Plenitudo gratiae,
choris aggregemur. fons humilitatis.
8. Deposuit potentes 12. Ergo excellentior

per te, virgo grata, hominum facturis,
Tua miseratio A terrenis omuibus
nobis sit placata, nos eripe curis
Nostra demum anima Atque sanctimoniae
a vitiis purgata circumsaepi muris,
Gaudeat angelicae Beatorum gaudiis
turbae sociata. perpetim mansuris.
C/od. Carolsruhan. Augieii. 36. saec. ^^jib. —

Die Strophen beginnen
mit denselben Worten, wie die Verse des Magnificat.
160. Super Maguiticat.
1. Ave, cuius anima 2. Ave, cuius spiritus

mente cum devota in Deo salutari
Dominum magnificat, Exsultat in iubilo,
mea in te tota mundi ne mari
in
Semper spes reposita, Patior naufragium,
domina, non sine, quaeso, me in prora
Ut frustrari debeat Ad portum salutis duc,
praeoptato tine. virginum decora.
— :^öi>
3. Ave, quam sanctificat 7. Ave, cuius filius
ob humilitatem exaltat gentiles,

Omnis generatio, Quos ludaei pessimi
meam pravitatem reputabant viles,
Aufer a me, domina, Fac, neme cum Israel

mundans a veterna deponat de sede ,
Labe, ne finaliter Sed ut regni superi

mergar ad inferna. collocet in aede.
4. Ave, cuius filius 8. Ave, cuius filius
potens magna fecit, gentibus dat panes

Qui me saepe corpore Et ludaeos div i tes
menteque refeeit, dimittit inanes,
Eundem tuum filium Panem ipsum caelicum
tu pro me exora semper esurire
Et culparum omnium Fontem aquae vivaeque
veniam implora. tu me fac sentire.
5. Ave, misericors 9. Ave, cuius filius
filiique mater carnem puerilem

Misericordissimi, Suscepit ex Israel,
qui et meus frater super me ne vilem
Caritate factus est Ob peccata plurima,
ex te incarnatus, age, dedignetur,
Pro quo beneficio Sed misericordiae
semper ero gratus. suae recordetur.
6. Ave, Dei filii 10. Ave, cuius filius

mater praeelecta, patribus promissus,
Ut non cadam, domina, Abraham et semini
me in via recta eius fuit missus,
Ducat tuus filius, In cuius patris semine,
qui d i s p e r s i t reos ut Genesis dicit,
Per terrae circuitum Omnes gentes utique
superbos ludaeos. Deus benedicit.
11. Qui iam salutavimus

virginem per ave,
Nunc patrem et filium
non minus suave
Laudemus cum gloria,
sanctum quoque flamen
Semper et in saecula
saeculorum. Amen.
Cod. S. Petri Salisbiirgen. b Yl 3. saec. 15. 5, 4 est. — 11, 1 fehlt

eine Silbe iam ergänzt.
;
286
161. Aurenm Alma B. M. V.
1. Alma puclla regia 8. Man es fixa in promissis,

Et domina egregia, Verbis veris quibus dicis :
Virtutibus ornata, Transite ad me omnes,

Tua confer auxilia, Qui ardenter concupistis,
Ut depromamus carmina, Voci meae oboedistis,
Quae utinam sint grata. Estote nunc consortes.
2. Redemptoris saeculorum, 9. Et Stella nostra praevia

Summi regis angelorum, Praecedens, per te devia
Placuisti oculis, Incerti ambulamus,
Qui salutem populorum Directa nostra semita,
Dedit, ut hos supernorura Nam nostra per te opera
lungeret consortiis. Ad Deum dirigamus.
3. Mater Dei eximia, 10. Maris fluctus tumescentes,

Qui de carne virginea Corda nostra conturbantes
Carnem nostram induit, Cogitatus mitiga,
Nam gens humana misera Ne nos poenae absorbentes
Per Evam erat perdita, Et a Deo separantes
Quam per te eripuit. Laedamur in anima.
4. Quae ut ludith speciosa, 11. Succurre fragilitati,

In aspectu gratiosa Assuefacti pravitati
Hostem nostrum perimis, Nostrae velis compati,
Hesther nostra tu formosa, Sunt subiecti vanitati
Supplicando mente prona Omnes mundo procreati
Nos a morte redimis Malisque obnoxii.
5. Per via viatoribus, 12. Cadenti manum protinus

Lassati qui laboribus Porrige, ne diutius
Sunt ad te fugientes, In malis delitescat,
Hos suscipis amplexibus, Depositis veteribus
Subveniens defectibus, Actibus mox celerius
Sint firmi et constantes. Ad bona convalescat.
6. Caeli cives te mirantur, 13. Surgere nullus quiverit,

Vultum tuum venerantur, Si gratia defuerit,
Ut matrem sui regis, Qua sibi suflFragetur,
Tuo velle munerantur Quieunque hanc petierit,
Hie qui tibi famulantur Per te nancisci poterit,
Et postea in caelis. Nam tibi nil negetur.
7. Porta eunctis satis lata, 14. Qui profunde est demersus

Potestate tibi data In peccatis et aversus
Includis et excludis, A Deo totaliter,
A quocunque sis pulsata, Toto corde si conversus
Sine mora es parata, Erit, satis et acceptus
Benigne introducis. Deo fit veraciter.
287 —
15. Curat, ne periclitatar, 22. San et um illud totum erit,
Qui frequenter infestatur Ibi clare relucebit

Mundo, carne, daemone, Trinitatis facies,
Horum quisque superatur, Congaudere tunc placebit,
Si devote invocatur Cum ovile unum erit,
Maria ex nomine. Summa pax et requies.
16. Populo tuo supplici 23. Genitorem, qui dat esse

Precibus tuis subveni Rebus cunctis manifeste,
In pace conservando, Hunc decet, collaudamus,
Fac, legem servet Doraini Pro coUatis est necesse
Et caritatem proximi Grates per te indefesse
In corde confirmaudo lugiter referamus.
17. Tu quae tanta reputaris, 24. Virgo stirpis Davidicae,

Quod prae cunctis dominaris Exorta mundo splendide,
In caelis et in terris, Pulcbra tamquam Cynthi.i,
Quidquid exstat bonitatis, Ingressa es pacifice,
Per te datur large satis Et nomen tuum celebre
Ut stillans fave mellis. Redolet per omnia.
18. Genuisti talem mundo, 25. Prius eras figurata

Qui de monte venit summo Et in lege es velata,
Ovem unam quaerere, Declarant rem iam gesta,
Se infixit in profundo A prophetis prophetata,
Limo mundi, ut immundo Per auroram designata,
Homini det surgere. Ut Cynthius electa.
19. Natura quidquid produxit, 26. Ac posterius lex nova

Ad se ipsum hoc reduxit Habet in textu et glosa
In cruce exaltatus, Ut praeclarum speculum,
Tunc sol, terra omnis luxit, Nostra dulcis tu es prosa,
Donec verus sol illuxit Veneranda mente prona
Surgens glorificatus. Nunc et in perpetuura.
20. Mir ante tota machina, 27. Gabrielis locutio

Quod Dens mirabilia Te confortavit, quomodo
Perfecit in te tanta, Adveniret Spiritus,
Credendum est, quod opera Et summi obumbratio
Non sunt patrata talia, Fecit, quod gravidatio
Ut tu es, mater sancta. Sit portata levius.
21. T uum fructum benedictum 28. Ab ore qui altissimi

Mundi auferens delictum Prodivit, in te humili
Habere fac placatum, Mansit certo tempore,
Ne nos premat Ite strictum, Angustia tunc uteri
Sed Venite, dulce dictum, Est usus loco solii,
Det regnum praeparatum Ipsum lactans ubere.
— 288 —
29. Sumens munus exiguum 32. Peccatorum advocata,
Habeto, quaeso, placitum Intercedis, ne prolata
A despecto famulo, Feriat sententia,
Sub tuum qui praesidium Quae dum fuerit cassata,
Fugit, videto miserum Sint peccata relaxata
Compassivo oculo. Ex Dei dementia.
30. II lud insuper est gratum,
Si per Ave salutatum 33. Miserere, miserere,
Pectus tuum fuerit, Salus et spes nostra vere,
Mox expandis sinum latum, Da peccata nunc deflere,
Dans odorem sicut pratum, Ne post mortem paenitere
Plene cum floruerit. Perpetue contingat;
31. Ave, plena, dulcis valde, Hora mortis nos tuere,
Salutata per haec, gaude, Die maligno: hinc recede!
Continent mysteria, Partem tecum fac habere,
Primum signat te abs fraude Regnum Dei possidere,
Et secundum omni laude Dicamus : Fiat, fiat.
Plenam, o sanctissima.
Orat. ms Lehnineiise anni 1518. Cod. Berolinen. IV« 29.
162. Aureum Patrum S. 31. V.
1. Maria, mundi salus, 5. Domini regis omnium

Te obnixe imploramus, Velle,noUe sublimium
Exaudi nos benigne, Tibi semper permanet,
Landes tuas recitamus, Tenes summum Imperium,
Quamvis homo quisque pravus, Nam trinitati proximum
Fac, te collaudat digne. Solium te continet.
2. Florens hortus gratiarum 6. Speciosa feminarum

Plenaque deliciarum, Speculumque puellarum,
Nostrum sis solacium, In te figit lumina,
A te Salus animarum Quidquid exstat gratiarum,
Pendet omnium nostrarum, Ex te manat, ut aquarum
Misere viventium. Large fluunt flumina.
3. Rosa fragrans et amoena, 7. protectrix, fove clerum,
Contra daemonum venena Plebem serva, ut sincerum
Efficax antidotum, Cor ad Deum habeat,
Dulcis Dei es camoeiia, Mundum istum nimis caenum,
Huic decantans voce laeta Inimicum quoque saevum,
Carmen evangelicum. Carnem fac ut superat.
4. Mater, maternum animum 8. Virgo mater nominanda,

Erga nos gerc intimum, Res est nimis admiranda,
Esto pia filiis, Natura stupet omnis,
Nam semper proprium
tibi Magna quoque nostra damna
Est misereri omnium, Per te erant instauranda,
Qui sunt lapsi vitiis. Hinc gaudet totus orbis.
289 —
9. Mitis, pudica, humilis, 14. Aurora semper rutilans,
Nou est iaventa similis Stella ex lacob oriens
In filiabus Adae, Prophetae sonant ora,
Nam Deus invisibilis Munduin istuiu ingrediens,
Efficitur palpabilis Corda nostra illuminans,
Suraendo carnera a te. Yenerunt tecum bona.
10. largitrix verae pacis, 15. [Pro] tuis servitoribus,
Via recta veritatis [Qui] premuntur doloribus
Sis Dobis errabundis, saeculi,
Ne per viam vanitatis onibus
Gradiamur et piratis .... simul Omnibus
Tradamur furibundis. Sedule . . [subjveni.
11. Fecundissima vocaris, 16. Nobis da . . dona,
Fructu ventris dilataris, Aufer mundi [fal]sa bona,
Per totum Universum Quae transeunt ut fumus,
Benedicta praedicaris, Nostra spes est in te tota,
Per te datur vivus panis A terrenis mens sit Iota,
Saporem dans immensum. Aflfectus quoque purus.
12. Vitis alta, dulcis multum, 17. I u g i t e r te collaudantes
Es vallata, ne tumultum lUos semper fac ferventes,

Malignorum perferas, Rite agant omnia,
De bac vite da virgultum, In adversis patientes,
Fleete ad nos tuum vultum Toto Corde dimittentes
Et reatum auferas. Cuncta offendicula.
13. Clarior in caelestibus 18. Ora felicem exitura,
Angelorum exercitus Nati tui viaticum
Te habet veneratam, Et sanguis propinetur,
Sol amicit splendidius, NuUum erit periculum,
Lunam habens sub pedibus, Nostrum conducas spiritum,
Coronam fers stellatam. Ut caelum sibi detur.
19. Amen demum alacriter
Nunc trinitati pariter
Fidelis quisque dicat,
Mariae Carmen dulciter
Modulemur salubriter
Omnibus nobis. Fiat.
Orat. ms. Lehniuense anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. Bei Str. 15
ein Loch gerissen.
163. Recordare Anreum B. V. M.
1. Recordare, o Maria, 2. Virgo casta et pudica,

Peccatorum, hac in via Nos tuere in hac vita
Pro bis interveniens, Cogitatum dirigens,
Seimus, quia tu es pia, Corda nostra sint contrita,
In caelesti hierarchia Sitque mens per te polita,
Deum reconcilians. Hanc a vanis retrahens.
Dreres, Pia Dictamina. III. 19
— 290 —
3. Mater regis tu caelorum^ 9. Bona dabit caelestia,
Es regina angelorum, Caduca haec terrestria,
Mediatrix populi, Per omnia spernamus,
Vota pia famulorum Aderit eins gratia,
Transfer, virgo, ad caelornm Ut illi per haec tempora
Regiia tui filii. Securi serviamus.

4. Cum stete ris ante thronum 10. Et avertat temptamenta,
Triuitatis,angelorum Quae sunt nobis nocumenta,
Circumdaris agmine, Mundi, carnis, daemonis,
Dulcis cantus sonat horum, Pia virgo, nos frequenta,
Coetus quoque hinc sanctorum Nos conforta, nos sustenta
Te honorat sedule. In cunctis periculis.
5. In conspectu regis veri 11. Indignationem Dei
Per decorem speciei Meruimus omnes rei,
Super omnes eminens, Succurre celerius,
Ultra omnes places ei, Nostri velit misereri,
Es propinqua eins sedi Per te pie et mederi
Secuni laete resides. Scelerum vulneribus.
6. D ei plena divitiis 12. Suam demum praesentiam,
Virtute tui nominis, Angelorum frequentiam
Qua diceris Maria, In morte nobis dabit,
Tuis intende filiis, Daemonum vehementiam
Ne maculentur vitiis, Horumque insolentiam
Quae essent liis nociva. Mox procul eflfugabit.
7. Ut loquaris, quae sunt grata, 13. A nobis fiat eminus

Prece tua natum placa, In fine nostri exitus,
Det salutem omnibus, Quidquid gravat animam,
Et largire, advocata, Adesto, virgo, comminus,
Nobis cuncta sint paccata, Duo, ubi tuus filius
Qui ad te confugimus. Patris tenet dexteram.
8. Pro nobis te exponimus. 14. Amen semper exclamare
Ad Deum te transmittinius Libet teque invocare
Habentes in te fidem, Matrem Christi inclitam,
Quodcunque per te petimus, Ut a peste et a clade
In hoc exaudit filius Nos digneris conservare,
Mox suam genetricem. Vitam donans sobriam.
Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen IV ° 29. —
15, 1 Amen
übet semper exclamare Hs. —
164. Aureum Regina Caeli.
1. Regina nobilissima, 2. Caeli cives iucundantur,

Suscipe laeta gaudia Dum inferna spoliantur,
Resurgentis filii, Et mors mortem supcrat,
Tota simul ecclesia Qui captivi tenebantur,
Laetatur de victoria Hi per Christum liberantur,
Salvatoris Domini. Eosque laetificat.
— 291
3. Laetare summe poterat Per virtutem deitatis

Maria, quae dilexerat, Auetor tantae maiestatis
Dum vidit resurgentem, Ad caelos transvehitur.
Sublatum hunc crediderat. 11. Sicut patres praedixerunt,
Quem in praesenti viderat Adimpleta tunc fuerunt
Se pie consolantem. Omnia oracula,
4. Alleluia hinc cantatur, Mira signa claruerunt,
Christus surgens videatur Fidem gentes receperunt,
A pia Magdalena, Baptizantur milia.
Ut a suis inquiratur, 12. Dixit daturum spiritum,
Praecessisse nuntiatur Qui illustraret saeculum,
In terra Gallilaea. Summa Dei veritas,
5. Quia qui ante planxerant, Ut populis credentium
In mortedum reliquerant, Per coetum apostolicum
Nunc gaudio laetantur, Esset pia unitas.
Resurrexisse viderant 13. Alleluia inde sonet,
Et raanibus palpaverant, Paraclitum nobis donet,
Hinc Deum protestantur. Quem suis promiserat,
6. Quem in pascliali tempore Omne bonum ille docet
Diebusque laetitiae Et expellit ,

quidquid nocet,
Cum eis conversantem Apud nos permaneat.
Vident adesse sedule, 14. Ora, virgo eximia,
De regno suae patriae Ut gaudia paschalia
Multis modis loquentem. Tuis prosint famulis.
7. Meruisti generare Et filii victoria,
Dei natum mundo clare, Qui surrexit in gloria,
Yirgo semper permanens, Salvet a periculis.
Ipsum velis mitigare, 15. Pro nobis sis soUicita,
Dum venerit iudicare Ne irniant temptamina
Malos dire puniens. Hostis nostris callidi,
8. Portare Dei filium Sed cuncta nostra opera
Inter filias hominum Sint per te Deo placita
Nulla digna fuerat, Pacatique singuli.
Sed Deus pater omnium 16. Deum nobis propitium
Per summum suum nuntium Per tuum patrocinium
Te ad hoc elegerat. Sentiamus iugiter,
9. Alleluia personemus, Carmen istud exiguum
Tantae matri laudes demus, Sit, tibi, virgo, placitum,
Nobis talem peperit, Suscipe hilariter.
Qui auferret mundi scelus, 17. Alleluia exclamare
Ne periret Adae genus, Libet, sacrum tempus clare
Diram mortem pertulit. Instat nunc fidelibus,
10. Resurrexit immortalis, nunc appare
Christe, nobis
Rex gloriae aeternalis, Et post mortem tecum trahe
Ultra iam non moritur. Tuis iungens civibus.
Orat. mSk Lehuineiise anni 1518. Cod. ßerolinen. iy= 29.
19*
— 292 —
165. Super Salve regina.
1. Salve, splendor praecipue 8. Illos, quos gestas, porrige

Supernae claritatis, Nobis sanctos profectus,
Regina vincens strenue Tuos super nos erige
Scelus impietatis, Benevolos aspectus,
Misericordiae tuae Misericordes dirige
Munus impende gratis. Ad nos semper affectus.
2. Vita perennis caelica 9. Oculos tuos placidos,
Per te nobis donatur, Sole splendidiores,
D u c e d tua mellica
1 Ad nos, qui culpae sordidos
Maerentes consolatur, Amplectimur horrores,
Et spes nostra es unica, Converte, ut et nididos
Qua reus reparatur. Servemus mentis mores.
3. Salve, salvatrix omnium, 10. Et cernere feliciter

Languentum medicina, Fac nos illum decorum
Ad t Dei triclinium,
, I e s u m quem chorus iugiter
,
Garens peccati Spina, Adorat angelorum,

Clamamus, fer auxilium, Benedictum perenniter
Nos serves a ruina. Cum laudibus sanctorum.
4. Exsules nos ad patriam 11. Fructum, cuius fruitio

Reducas, ut fruamur, Praebet satietatem,
Filii irae gratiani V e n t r i s profers ex gremio
Per te nunc consequamur, Servans virginitatem,
Evae matris nequitiam. Tui fructus perceptio
Fac, ne experiamur. Det plenam sanitatem.
5. Ad te sacratam virginem, 12. Nobis post hoc lubricum,

Insignem matrem Dei, Fallax, perniciosum
Suspiramus, ut turbinem Exsilium, maleticum,
Tollas saevitiei, Nequara, laboriosmn,
Gementes duc ad cardinem s t en d e tuum unicum
Caelestis requiei. Natum deliciosum.
6. Et flentes in hac misera 13. Clemens et propitia,

Yita calamitatis Fei solve vitiorum,
Lacrimarum post aspera pia, pelle proelia
Lamenta gravitatis Hostiliuni malorum,
Va de hac nos libera
1 1 e du1ci s , duc ad dulcia
Et aggrega beatis. Nos carmina caelorum.
7. Eia ergo conclusio 14. Maria, nos mundifica

Mortis nostrae finalis, In sordibus iacentes,
Advocata, praesidio Maria, nos sanctifica
Fac, ne sit gehcnnalis, Ad te confugientes,
Nostra tunc fiat mansio Maria, beatifica
Cum Christo aeternalis. Nos in te confidentes.
— 293 —
Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Script.
Eccl. 275. A. —
Cod. S. Petri Salisburgeu. saec. 14. [bei Mone II, 204] B. —
2, 2 datur A. —
3, 2 Lauguentium AB. 3, 6 serva —
3, —5^ 5 duc ad patriam A. —
6, 4 Dirae statt lamenta B. 8, 6 Semper —
ad nos A. —
9,5 Converte dans ut nitidos B. —
13, 2 Vim solve A. —
13, 4 Nunc hostium raalorum A. 13,—5 duc nos dulciteV A. 13, 6 Ad —
o-audia sanctorum A. —
14, 3 nos salvifica A. —
14, 5 Maria nos sanctifica
A. — 14, 6 In te iam confidentes A. —
A fügt noch folgende Strophe bei,
die in den ungeraden Zeilen trochäisch statt iambisch gemessen ist und an'
einer Stelle des Reimes enträt:
Amen, trino in unum Gloriam canamus,
Amen, Deo homini Gratias agamus,
Amen, matri virgini Sic laudes referamus.
166. Super Salve regina.
1. Salve, mater nostra pia, 9. Ad te, dulcis, nos speramus,

Virgo dulcis, o Maria, Confidenter preces damus,
Eduxisti nos de via Ut a te non discedamus,
Mortis et periculi. Ut simus in gloria.
2. Regina, hoc eflfecisti, 10. Clamamus ad te fidenter,
Nos de morte redemisti, Nostris precibus clementer

Quando Christum concepisti, Aurem praebe diligenter,
Salvatorem omnium. Ut simus in gloria.
3. Misericordiae planta, 11. Exsules sumus in mundo,

Salus venit ex te tanta, Maris stamus in redundo,
Exprimi non potest quanta Nos extolle de profundo
Nee in mente concipi. Lacus et miseriae.
4. Vitae nobis lumen dona, 12. Filii nos sumus tui,
Ut possimus mente prona, Dona nobis digne frui

Quae dedisti nobis, dona De regno sui
Jesu et
Feliciter noscere. Per misericordiam.
5. Dulcedo sua conducat 13. Evae nomen maledixit,
Et ad pacem nos reducat Per te nobis lux revixit,
Et de morte nos educat Christus nobis benedixit
Per sui clementiam. Yentris tui gremio.
G. Spes, quam fide reportamus, 14. Ad te clamant omnes gentes.

Supplicantes te rogamus, Fac, ut sint proficientes
Ut defendas, ne ruamus Et exclara cunctas mentes
In mortis periculo. In te confidentium.
7. Nostra salus et benigna. 15. Suspiramus et instanter,

Omni laude certe digna, Credimus indubitanter,
Peccatores nos resigna Quod nobis tu des laetanter
Ante tuum filium. Tui nati gratiam.
8. Salve, caelitus creata, 16. Gementes sumus turbati,
Per quam salus est parata, Passione tui nati,
Porta caeli reserata Fac, ut simus inflammati
Clausa peccatoribus. Et amore proximi.
— 294 —
17. Flentes sumus cum dolore 28. Converte, pravae ut mentes
Pro peccatis, cum rubore, De peccatis sint dolentes
Vivimusque cum sudore Et veniam deprecantes
In uostra miseria. A misericordia.
18. In hac vita dum vivemus, 29. lesum,nostrumredemptorem,

Ut non mala reportemus, Redde nobis amatorem,
Fac, ut tecum semper stemus Aufer a nobis dolorem
Et cum tuo filio. Inferni miseriae.
19. Lacrimarum sumus pleni, 30. Benedictum sit, o Christe,

Regni dulcis et amoeni, Nomen tuum, crucifixe,
rex bone, precor, veni, Peccatoribus assiste,

Da nobis laetitiam. Ut peccatis caveant.
20. Valle sumus circumdati 31. Fru c tum tuum, lesum Chri-
Propter nebulam peccati, stum,
Fac, ut simus inflammati Culpa nostra crucifixum,
Claritatis munere.
Placa nobis semper istum
Tuis rogaminibus.
21. Eia ergo, mater poli,
Nos commenda tuae proli,
32. Ventris tui generosi
Concepti miraculosi
Ne errores sive doli
Germinisque pretiosi
Nos supplantent hostium.
Fructum fide credimus.
22. Advocata nostra semper
33. Nobis ergo, gloriosa
Nobis sis indiffidenter,
Virgo, sine spina rosa,
Ut portemus reverenter
Praebe nobis virtuosa
Passionem Domini.
Munera suscipere.
23. Illos, qui te amant, rege
34. Post hoc naufragium peccati
Et ab omni malo tege,
Per te simus reparati,
Ut assistant coram rege
Deo reconciliati
Sempiternae gloriae.
Ad habendam gratiam.
24. Tuos servos nos guberna
35. Exsilium erat grave,
Et in pace nos conserva,
Quando dictum fuit Ave,
Absit a nobis proterva Commutatur in suave
Daemoniorum rabies.
Divina Providentia.
25. Miseri Cordes fac ut simus, 36. Ostende viam virtutum,
Ut servire nos possimus Nobis iter para tutum,
Creatori, quem nescimus Fervens sit cor et non mutum
Amare sicut convenit. Tuis dignis laudibus.
26. Oculos iam fide dignos, 37. Clemens, o cara mater,
Misericordes benignos
et Cuius natus est et pater,
Tu nobis ostende, dignos Non sufficit nihil quater
Omni reverentia. Te laudare meritis.
27. Ad nos, benigna mater Dei, 38. pia, fons pietatis,
Licet mortis simus rei, dulcedo caritatis,
Inclina te et bonae spei Tu nos redemisti gratis
Da perseverantiara. A morte perpetua.
— 295 —
39. du 1 eis nostrae salutis 41. Maria, tu Stella maris,
Recuperatrix, virtutis Super omnes ordinaris,
Dona pacem constitutis Dulce certe veneraris
In mundi naufragio. Angelorura coetibus.
40. Virgo, flos virginitatis, 42. In extrema mortis hora,

Splendor verae caritatis, Benedicta mater, ora,
Ante thronum maiestatis Ut possimus sine mora
Recommenda supplices. Transire ad requiem.
43. Quod nobis dare dignetur,

Per quem mundus renovetur,
Qui regnat et miseretur
In saeculorum saecula.
Orat. ms. Italicum anni 1489. Cod. Paulan. Sanbl. memb. 45. 4, 1 —
Vita. — 5, 1 sua nos; lies tua? —
5,4 Lies tui? —
6, 3 ne erramus.
—
13, 2 lux refulxit. —
15, 3 locanter. —
16, 2 Passionis. 27, 2 morte.— —
28, 1 pravas. —
37, 1 o clara. —
37, 2 est o pater. —
3, 7 Lies nisi qua-
ter? — 38, 2 claritatis. —
Das Lied ist italienischer Herkunft wie die Quelle.
Vgl. Mone II, 208 ff.
167. Super Missus est.
1. Missus est de caelestibus 4. A Deo patre nuntius

Nuntius regis omnium, Missus fuit descendere,
Ut nuntiaret tristibus Ordinatus, ut filius
Verum solamen cordium, Spiritus saneti opere

In tenebris sedentibus Homo fiat inferius,
Aeternae lucis radium, Indutus carnis vellere,

In peccatis languentibus Ut homines superius
Magnum salutis gaudium. Possit ad caelos trahere.
2. Angelus non significat 5. In civitatem raodicam

Naturam, sed officium, Magnae parantur nuptiae,
Cum Dens nobis indicat Nuntius civem unicam
Vel facit beneficium, Petit pro rege gloriae,
Spiritum, quem vult, iudicat Ut civitatem caelicara
Ad hoc fieri nuntium Civibus huius patriae
Et nomen applicat
ei Cunctis faceret publicam
luxta datum mysterium. Regiae dono gratiae.
3. Gabriel ergo dicitur, 6. Gallilaeae vult populum

Qui est missus ad virginem, Revocare ad propria,
Hoc nomen nobis loquitur Transmigratum per zabulum
Divinam fortitudinem, In aliena patria,
A qua fortis devincitur, Visitans istud saeculum
Qui iam vicerat hominem, Sua Dens praesentia
Hoc proelium prosequitur Omnem credentem servulum
Sanctus David per ordinem. Vocat ad caeli gaudia.
296
7. Cui nomen imponitur Meruit Dei filium

Conveniens mysterio, Missum gentibus perditis
Sicut tempus eligitur, Servare, regem omnium,
Sic locus Dei filio, Nutrire cibis debitis.
Quando florum respicitur
Novorum delectatio,
13. Erat iustus et sapiens,
Flos novae vitae mittitur Modestus, castus, humilis,

In florenti pomerio. Omne malum refugieus.
In actibus laudabilis-,
8. Nazareth ergo civitas Omni bono consentiens,
Floreat novis floribus, Exemplo cunctis utilis,
Cuius florum amoenitas De magna tribu veniens
Prosit cunctis mortalibus,
Vir erat iste nobilis.
Nostra namque mortalitas
Huius florum odoribus 14. loseph arte et nomine
Reviviscit, et novitas Designat Dei filium,
Vitae datur credentibus. Qui nutu et spi ramine
Fabricator est omnium,
9. Ad virginem, quae florebat
Qui fabricat in virgine
Omni virtutum genere,
Intacta corpus proprium,
Flos caelicus veniebat,
Ut crescat, non in culmine,
Qui nescit florem laedere,
Sed in plebe credentium.
Qui odore redolebat,
Florem caelestem legere 15. De domo et familia
Ei digne competebat Una fuerunt geniti,
Et flori sertum facere. Sunt de tribu egregia
10. Desponsatam fecit esse,
Sponsa et sponsus incliti,
Ne laedatur infamia Nam regalis potentia,
Flos, qui de radice lesse Per quam sunt omnes conditi,
Florebat omni gratia, Venit de domo regia

Ut et sponsus det expresse Miserta mundi perditi.
Virgini testimonia,
16. David tribus est nobilis,
Detque sponsae, quod ne- Orta de Inda genere,
cesse,
Confessio laudabilis
Paene labor inedia. Seit manu fortem parere,
11. Viro virgo committitur, Intacta virgo humilis
Non pro carnis libidine, Confiteri et psallere
Thesaurus iusto creditur Seit, ut fortis amabilis
Sub vero sponsae nomine, Goliath possit vincere.
A quo sponsa non tangitur,
17. Et nomen tantae feminae
Sed Spiritus dulcedine
Non tegatur silentio,
Vir a sponsa diligitur
Omni plenum dulcedine,
Utroque staute virgine.
Summo dignum imperio,
12. Cui nomen est proprium Invocari ab homine
Semper accrescens meritis, Debet omni negotio,
Usque in sanctum Senium Ergo in hoc dictamine
Culpis Garens illicitis, £t mihi sit auxilio.
— 297 —
18. Virginis huius precibus Audiens virgo nuntium,
Mihi detur auxilium, Magnum pavere tolerat,
Ut possim dignis laudibus Quippe quisquam mortalium
Eius referre gaudium, Non tale quid audierat.
Quod cepit in sernionibus
Dictis ei per nuntium,
24. Ave, Evae filia,
Quae vae matris mortificum

Cum in sacris visceribus
Concepit Dei filium.
Ab humana miseria
Tolles, ave salvificum
19. Maria, lumen cordium, Per salutis remedia
Illuminata gratia, Mundo dabis in publicum,
lUuminatrix omnium, Suscipe nova gaudia,
Stella maris eximia, Portabis summum medicum.
Audiat Dei nuntium,
Qui refert ei gaudia,
25. Gratia infallibili
Tu digna es per merita,
Mundo passo naufragium
Gratia ineffabili,
Det salutis remedia.
Per quam cuncta sunt condita,
20. Et ingressus cum lumine Mundo succurras labili
Non fecit magnum strepitum, Et sie prae cunctis inclita

Significans in virgiue Corde gaudebis humili
Verae lucis introitum, Gratia cunctis reddita.'
Qui sine viri semine
Ventrem intravit inclitum,
26. Plena luna non patiens
Ecclipsum Ullis mensibus,
Et contra morem feminae
Sed crescens et proficiens
Inde faciet exitum.
In virtutum luminibus,
21. Angelus in silentio Quater decem perficiens
Solam invenit virginem, Circulos a natalibus
Quae mundum habet odio, Lumen solis recipiens
Omnem refugit hominem, Plene lucebis noctibus.
Fervens eius devotio,
Adpetens solitudinem, 27. Dominus, rex caelestium,
Te sponsam assumere,
vult
Ingresso Dei nuntio
Ecce, pulsat ad ostium,
Magnam confert dulcedinem.
Noli regem renuere,
22. Ad eam, quae in saeculo Para ei hospitium,
Vitam ducebat caelicam, Gaude regem recipere,
Venit, ut caeli pabulo Qui salutem credentium
Reficiat famelicam, Venit in te perficere.
Carnis et cordis oculo
Videns lucem angelicara
28. Tecum habebis socium,
Qui tua regat opera,
Reverenti vocabulo
Tecum habebis filium
Audit salutem deicam.
Formatum intra viscera,
23. Dixit" salutis gaudium, Tecum ferens in gremium
Quod rex ei transmiserat, Indutum carne tenera,
Et perfecit officium, Tecum erit rex omnium,
Propter quod missus fuerat; Per te dabuntur munera.
- 298 —
29. Benedicta filia, Hoc non clamat in publico,
Maledictis parentibus Considerans humiliter
Datura es remedia, In hoc Ave salvifico
E sacratis visceribus, Causam vitae linaliter.
Benedicta mysteria,
Quae aeternis foederibus 35. Et cogitabat tacitus,
Aeternae vitae praemia Quid hie sermo significet,
Per te dabunt mortalibus. Hanc docet sanctus Spiritus,

Ut turbatam clarificet,
'50. Tu sponsa valde nobilis
Et ut docta sit caelitus,
Summi regis et camera,
Mysterium hoc indicet
Puella semper humilis,
Sibi datum divinitus,
Mater eris puerpera,
Ut hominem salvificet.
In te, virgo amabilis,
Mira faciet opera 36. Qu all s sit benedictio,
Rex caelestis, laudabilis, Sacra virgo considerat,
Coniungens imis supera. Nam Evae maledictio
31. In mulieribus nunquam Usque ad tunc duraverat,
talis Et virginis intentio
Ante reperta fuerat, Castitatis firmaverat
Reatus nam orginalis Votum in corde proprio,
Praecedentes infecerat, Quod Deus confirmaverat.
Tu puella quam a
malis
37. Esset utrum in semine
Tantis Deus servaverat.
Seu in rerum operibus,
Quam gratia specialis
Sive in famae nomine
In utero repleverat.
Vel in sacris virtutibus,
32. Quae cum audisset nun- Haec silenti precamine
tium In cordisque serraonibus
Verba dicentem dulcia, Interrogat in virgine
Non elevat cor proprium
Mens turbata luminibus.
In humana superbia,
Sed tanquam candens lilium 38. Ista salutatio
Et viola eximia Nam cunctis erat insolita,
Odorem donat nimium Caelestis benedictio
Humilitatis gratia. Nondum erat exhibita,
33. Turbata es ut limpidum Gratiae Dei missio

,
Fontem vitae recipiat, Adhuc erat prohibita,
Qui mundum istum turbidum Sic virginis intentio
Purum a sorde faciat, Cogitabat incognita.

Hominem quoque languidum 39. Ait angelus virgini
Sitientem reficiat,
Declanindo mysterium,
Cor virginis sie pavidum Fidelis servus Domini
üt securam se sentiat. Perficiens officium,
34. In sermone angelico Qui congauderet semini
Intendit virgo dulciter, Dives opum caelestium,
Sugens de rore caelico Omni pateret homini
Lac et mel spiritaliter, Fama virtutum omnium.
— 299 -
40. Ne timeas a servulo Ecce, sponsi iucunditas
Parato ad servitium, Sponsae pulsat ad ostium,
Intende cordis oculo Ecce, summa felicitas,
In divinum mysteriura, Para ei hospitium.
Non time, quae a saeculo
Tolles timoris taedium,
46. Concipies veraciter
Omni datura populo Deum verum et hominem,

Felix eris perenniter
Securitatis gaudium.
Et felicem gravedinem
41. Maria, mea domina, Laeta portabis leviter,
Tibi servire venio, Dabit tibi dulcedinem
Cuncta caelorum agmina Teque portabit tirmiter
Tuo subsunt imperio, ToUens a te formidinem.
Non time propter lumina
Tuo missa servitio, 47. In utero versabitur,
Totum mundum illumina
Quem mundus nequit capere,
Tuo sancto coUoquio.
A quo mundus recluditur.
Tu poteris recipere,
42. Invenisti per merita, Utero totus clauditur,
Quem quaerebas affectibus, Totus manens in aethere,
Qui respicit abscondita, Totus in patre creditur,
Praesens est tuis precibus, Totus in ventris carcere.
Bona caelorum perdita
48. Et pari es mirabilem
A primaevis parentibus
Tibi, virgo, sunt reddita
Ex intactis visceribus
Ac per te cunctis gentibus. Deumque invisibilem

Dabis humanis visibus,
43. Gratiam per te facere Excelsum nimis humilem
Vult Dens omni saeculo, Et gaudium in fletibus,
Prius tibi tribuere Lucem inaccessibilem
Et post credenti populo, Tangens beatis manibus.
Laborantes vult pascere
Aeternae vitae pabulo, 49. Filium Dei proprium.
Per quem facta sunt omnia,
Sitientes reficere
Verae fidei poculo.
Tuum habebis filium,
Cuius prius es filia,
44. Ap u d D eum ,
qui me misit, Regem lactabis omnium,
Reputata es maxima, Deferens inter brachia
In saeculo te dimisit, Summum pastorem ovium,
Ubi visa es minima, Qui dat cunctis cibaria.
Qui se a te non divisit,
Nunc de carne purissima 50. Vocabis novo nomine
Sumere vult, ut promisit,
Dominum de te genitum,
Quod in caelorum culmine
Carnem, virgo pulcherrima.
Ei fuit irapositum,
45. Ecce lux, ecce claritas, Veniens in certamine,
Ecce perfectum gaudium, Christianum exercitum
Ecce, amici Caritas Hie vocabit in lumine
Amicae petit gremium, Ad regnum suum inclitum.
— 300 —
51. Nomen eius laudabile, Tuum erit inferius
Benedictum ab omnibus, Pretiosum depositum,
A cunctis adorabile Ut te ponat superius
Cum genuflexionibus, In locum tibi debitum.
Satis quoque terribile,
57. Altissimi humilitas
Sed malignis spiritibus,
Ordinatur vilescere,
Ab angelis amabile,
Nee credendum, quod vilitas
Invocandum a gentibus.
Dignum possit inficere,
52. I e s u m ,
salutem omnium, Summi Dei sublimitas
Deum fortem in proelio, Sic intimum vult sumere
Tuum vocabis filium Ut infirmi obscuritas
Nomine sancto proprio, Inde possit clarescere.
Angelorum est gaudium,
Hominum exsultatio, 58. Vocabitur a gentibus,
Quod est semper realiter,
Hoc sanctura evangelium
Servatum cordis medio.
Nam in sanctis operibus
Cognoscetur veraeiter
53. Hie enim salvum faciet Deus verus, qui omnibus
Populum a reatibus, Praeest regnans feliciter,
Hie iudex iustus veniet Hoc nomen in caelestibus
Deus in caeli nubibus, Est ei aeternaliter.
Hie malignos percutiet
Cum damnatis daeraonibus,
59. Et dabit ei gloriam
Dei patris auetoritas,
Hie amicos recipiet
Seeum in eaeli sedibus.
Quam habet semper propriam
Filii vera unitas.
54. Erit, quod seraper fuerat, Quo ad carnis substantiam
Deus, lumen de lumine, Minorabitur dignitas,
Hominem, quem formaverat, Hinc decet, per victoriam
Assumens in te virgine^ Detur ei sublimitas.
Ut ruinam, quam fecerat
Lucifer fastus famine,
60. Dominus Deus omnium,
Reparet, caelo conferat
A quo natus est filius,
Qui nascendi principium
Novos cives de homine.
Non habuit superius,
55. Magnus, quisempermaximus Sic ordinavit filium
Erit, qui nescit crescere, Transmittere inferius,
Claudere nequit animus Ut revertens ad solium
Quantitatem nee capere, Donet amicis melius,
Humilitate minimus
Magnus erit in opere,
61. Sedem habebit regiam,
Qui erit de te genitus,
Qui primus est et ultimus,
Tuae carnis substantiam
Vult parvos magnos facere.
Exaltabit divinitus,
56. Et filius, qui medius Tu mater videns gloriam
Inter patrem et spiritum, Filii tui caelitus
Unus idem, sed alius, Tunc habebis laetitiam,
Hominem sumens conditura^ Quando erit rex inclitus.
— 301 —
62. David regnum restituet, Abhinc cedet adversitas,
Cuius sceptrum iam corruit, Et fugata formidine
Novam legem instituet, Pax erit et tranquillitas
Nam vetus mortem tribuit, In amoris dulcedine.
Hie hostis regnum destruet,
Qui regnum suum diruit,
68. Non erit luctus amplius
Neque clamor sed lacrimas
Vitam populo tribuet,
Tuus absterget tilius
Qui iam per mortem aruit.
Sanctas confortans animas,
63. Patris eius, veraciter Cunctis erit iucundius,
De cuius erit semine, Escas habebunt optimas,
Dabitur ei iugiter Quas dabit rex egregius
Sceptrum, cuius regimine Gubernans oves plurimas
Laetabuntur communiter
69. Finis est et principium
Homines prae dulcedine,
Rex iste, de quo loquitur,
Sub quo vivent feliciter
Regni cuius Imperium
Cives in caeli culmine.
Sine fine videbitur,
64. Et regnabit rex sapiens Si vis habere filium,
Et faciet iustitiam, Sicut tibi promittitur,
Abscondita respiciens Die pulsanti ad ostium,
Dissipabit malitiam, Et, ecce, tibi dabitur.
Dispersos suos uniens
Revocabit ad patriam,
70. Dixit Maria nuntio
Respondens ei dulciter:
Regia dona largiens
Quamvis tua locutio
Suam monstrabit gloriam.
Turbaverit me taliter,
65. In domo lacob regia Tua tamen promissio

Ponetur eius solium, Placet mihi veraciter,
Namque sancta ecclesia, Sed modum ego nescio,
Quae domus est fidelium, Nisi loquaris aliter.
Natus tui praesentia
Cunctis erit in gaudium,
71. Quo modo Deus faciet
Verae
Uterum intumescere,
fidei gratia
Rex unus erit omnium.
Quomodo hoc perticietV
Utrum virili opere?
66. In aeternum ditabitur Vel virginem consentiet
Divitiis et gloria, Miraculo concipere?
Ubicunque laudabitur Scio namque, quod veniet,
Salomonis prudentia, Hominem salvum facere.
A quocunque timebitur
Regis fortis potentia, 72. Fiet homo, non dubito,
A civibus amabitur Deus immensa gratia,

Pacifica dementia.
Nam promissum recogito
In lege et prophetia,
67. Regni eius hereditas Tua tantum te rogito
Non indigebit lumine, Edoceant eloquia,
Perennis agni claritas Quomodo in me subito
Fulgebit caeli culmine, Tanta tient mysteria.
— 302 —
73. Istud donum desidero Aream quoque madidam
Deo meo consentiens, Fecit siccato vellere,
Utinara regi supero Yirginem suam floridam
Placeam virum nesciens, Te vult praegnantem reddere.
Magnum gaudium genero
Verbum salutis audiens, 79. Superveniet dulciter
Sed respondere differo Non faciendo strepitum,
Modum audire cupiens. Faciet in te noviter
Novum, quod est insolitum,
74. Quoniara vovi Domino Diversa iungens pariter,
Castitatis propositum,
Cum Deo servum subditum,
Dono Dei extermino Cor hominis veraciter
Omne, quod est illicitum,
Credet virginis genitum.
In corde tarnen rumino
Sermonem tuum inclitum, 80. In te descendet spiritus,
Quomodo in hoc termino Cuius sancto spiramine
Habeam de me genitum. Formatur in te genitus
75. Virum et viri opera De tuo puro sanguine,

In te erit absconditus
Ignoro omni tempore,
Tectus carnis velamine
Promissa Deo foedera
Servo fideli pectore,
Ac per te cunctis agnitus
Erit Dens in homine.
Non possunt in me scelera
Ut nee ignis in marmore, 81. Et virtus infirmabitur,
Purgata Deo viscera Ut confundantur fortia,
Devovi casto corpore. Filius incarnabitur,
76. Non cognosco malitiam Qui in persona propria
Nee propono cognoscere, A patre semper gignitur,
Dei benevolentiam Cum quo habet aequalia,
Tantum volo acquirere, Dens homo videbitur
Si mihi det hanc gratiam, A tuamet substantia.
Ut coepisti promittere, Altissimi altissimum
82.
Dico modo: concipiam,
Filium debes credere
Parata sum recipere.
De te corpus verissimum
77. Respondens dixit ange- Sumpturum, non de aere,
lus Sed aerem foedissimura
Quaerenti satisfaciens :
Purgaturus a scelere
Sermo tuus egregius Venit, bellum fortissimum
Est quaestioque sapiens, In aere perficere.
Florem pudoris filius
Non laedet in te veniens,
83. Obumbrabit lux fulgida
In ventre tuo proprio,
Sed conformabit fortius
In nube carnis Candida
Exitum de te faciens.
Erit solis absconsio,
78. Spiritus sanctus gravidam Ut temperata fervida
Te suo reddet opere, Fiat solis vibratio
Qui quondam virgam aridam Cunctis, qui fide solida
Fructum fecit producere, Cernent in solis radio.
303 —
84. Tibi, virgo, prae ceteris Actor pacis peroptimus
Obumbrabit haec claritas, Populos multos uniet,
Nam umbras legis veteris Vocabitur rex maximus,
Per te fugabit veritas, Quando regnum accipiet.
Tu arca novi foederis,
90. Filius Dei unicus
Per quam Dei benignitas
Yenit fratres acquirere,
Tuis lucebit posteris,
Perennis heres caelicus
Semper ardebit Caritas.
Coheredes eligere,
85. Ideoque, qui dicitur In terris erit publicus,
Alpha et perenniter, Venit fratres redimere,
A quo raundus hie conditur, Ut velit frater modicus
Ad quem tendit finaliter, Tantum fratrem diligere.
Via, qua reete graditur,
Yeritas docens dulciter,
91. Et, ecce, tibi dicitur
Illud, quod debes credere,
Vita, qua semper vivitur,
Tibi datur feliciter.
Nam praecursor concipitur,
Qui debeat praecedere
86. Nascetur in hoc tempore Regem, de quo nunc loquimur,
Natus sine principio, Quem tu debes concipere,
Vero nascetur corpore, Parare vias mittitur
Clauso uteri ostio Et seraitas dirigere.
Exit, fructus in arbore,
In florenti promerio,
92. Elisabeth in senio
Calor erit in frigore,
Ex viri senis semine
Impraegnatae cum gaudio
Fletus erit in gaudio.
Occultatur sub tegmine,
87. Ex te magnus dux exiet, Fungenti sacerdotio
Qui reget Dei populum, Nuntiatur cum lumine,
Uterus tuus pariet Qui privatur eloquio
Regem, qui fecit saeculum, Tardae fidei crimine.
Nullam laesuram faciet
Servans pudoris üosculum,
93. Cognata tua vetula
Habet de viri coitu,
lanuis clausis veniet
Deferens pacis osculum.
Sed tu, virgo iuvencula,
Concipies de spiritu,
88. S an ctum lumen de lumine, Diversa sunt miracula
Dens de Deo veniens, Et in diverso exitu,
Quamvis de terra virgine Tu regnantem per saecula
Verum corpus accipiens, Paries sine strepitu.
Ab ipsa tamen origine
Maculam terrae nesciens,
94. Ipsa concepit militem,
Sed tu regem concipies,
Tinctum erit in sanguine
Nullum peccati fomitem
In cruce sancta moriens.
Amodo, virgo, senties,
89. Vocabitur sanctissimus, Pariet illa divitem,
Qui niultos sanctos faciet, Sed tu pauperem paries,
Erit in mundo minimus, Dives parabit limitem,
In cunabulis vagiet, Quo incedit pauperies.
— 304 —
95 . F i 1 i u m sanctum gratia Per exempla tibi data
Haec portat in visceribus, Nunc debes acquiescere
De nobili prosapia Et gaudia praeparata
Nobiliorem omoibus, Gratulanter recipere.
Qui multis dabit gaudia
lOl.Quia, qui fecit sterilem
Eius ortum scientibus,
Qui baptisrai mysteria
Fecundam sua gratia,
Virginem quoque fertilem
Clamabit paenitentibus.
Reddet sua praesentia,
96. In sua est senectute Si in sanctis laudabilem
Fecunda prole nobili, Se dat Dei potentia,
Tu virgo in iuventute Restat, ut plus mirabilem
Fructu gaudebis utili, Se demonstret in propria.
Nam lohannes in virtute
Hunc praecedet laudabili,
102. Non erit impossibile
mundi
Deo istud mysterium,
lesus pro salute
Sed erit valde utile
Garne pugnabit huraili.
Ecclesiae fidelium,
97. Hie mensisprimusmensium, Quamvis istud mirabile
Quo mundus fuit conditus, Sit oculis mortalium,
Priraum tibi dat gaudium Non est tamen difficile
Conditor de te genitus, Factori rerum omnium.

Et in te hortura regium
Fructus vitae fit insitus,
103. Apud Deum ordinatur
Sic hominum redemptio,
Per istud plenilunium
Qui miranda operatur
Splendor solis est cogr^îs.
Pro velle suo proprio,
98. Est sextus mensis feminae, Naturae cursus mutatur,
Quae non habebit filium, Ut hominum mutatio
'Adae purgato crimine Apud Deum revertatur
Non contrahit contagium, In fidei consortio.
Hie de lumine
venit, ut
Proferat testimonium,
104. Omne, quod Deus fieri
Mandat, moram non patitur,
Qui natus de te virgine,
Qui formam servi miseri
Verum lumen fit gentium.
In se sumere dignabitur.
99. Quae vocatur maledicta In templo tui uteri
In lege, nunc absolvitur, Deus tuus morabitur,
Quae erat quasi derelicta, Si sermo regis superi
Nunc a sponso diligitur, A te non aspernabitur.
Nam de prole benedicta
Grande festum videbitur,
105. Verbum, quod tibi nuntio,
Plenum est omni gratia,
Cum loquela interdicta
Tua dulcis responsio
Patri muto donabitur.
Frangat irae indicia,
100. Sterilis haec impraegnata Ut revertar cum gaudio
Te cogat malus credere, Ferens verba placentia
Ut tu, virgo consecrata, Aeterno Dei filio,
Christum debeas parere, Ut veniat in propria.
— 305
106. Dixit Maria credula 110. Mihi det istam gratiam,

Respondens Dei nuntio: Quam prae ceteris,
elegit
Scio, quod non est fabula Ut relevem miseriam
Tua sancta locutio, Humani lapsi generis,
Nam quasi vitae fercula Oppressorum angustiam
Palato cordis sentio, Lugentium in inferis,
Hiüc corde sine macula Audiens donet veniam
Verbis tuis consentio. Antiqui nequam sceleris.
107. An ci IIa stat ad ostium, 111. Secundum quod promiserat
Ut pulsanti aperiat, In scripturis de filio,
Per fervens desideriuni Pater quem semper generat

Optans, ut sponsus veniat, Natum sine principio,
Et optatura coniugium Cor paratum desiderat,
Sponsus vitae perticiat, Impleatur promissio,
Quo virginis propositum Et amplecti accelerat
Castum non deficiat. Sponsa sponsum cum gaudio.
108. Domini mei cupio 1 1 2. Verbum carnem efficiat
Voluntatem perficere, Deus verbum principium,
Domini ordinatio Credentibus proticiat
De sua potest facere Haius carnis edulium,
Pro velle suo proprio, Verbum caro reficiat
Parata sum recipere, Per suum corpus proprium
Placeat ei gremio Edentes, nee deficiat
Yirginali descendere. Nuptiarum convivium.
109. Fiat istud coniugium 113 Tu um sanctum officmm
Immensa Dei gratia, Perfecisti fideliter,
Transmittat Deus filium, Habeo Dei filium
Prompta est Adae filia, In me natum veraciter,
Ornet thalamum proprium Deum et suum nuntium
Sponsus sua praesentia, Benedico humiliter,
Ut amicum egregium Qui mihi dedit gaudium
Amplectar inter brachia. Vitamque plebi pariter.
Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. A. Cod.
Parisien. 3639. saec. ^°/i6 B. —
Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Cod.
Parisin. 18571. C. —
6, 1 populos A. —
6, 3 Transmigratos A. 17, 6 —
in omni A. —24, 1 o fehlt A. —
26, 5 faciens A. —
26, 6 Articulos A. —
103, 5 immutatur A. —108, 8 In virginali A.
-=^^=o=^^=—

Inhalts- Üb er sieht.
I. Real-Index.
I. Stunden-Lieder.
Nr.
De sanctissima trinitate 1 —
De sancto S})iritu 4; 5
Septem horulae operum divinorum septemplices 6
De Nativitate Domini 73
De Anima Christi 8
De Corpore Christi 9 — 11
De Misericordia Domini 12
De Passione Domini 13 — 30
De Corona Spinea 31
De Resurrectione Domini 32 ; 31
De sanctis Angelis 34 — 36
De sancto Angelo Custode 37
De Conceptioue beatae Mariae Yirginis 38—40
De Compassione beatae Mariae Virginis 41 — 49
De Gaudiis beatae Mariae Virginis 50
De VII Gaudiis beatae Mariae Virginis 51 — 53
De Assumptione beatae Mariae Virginis 54
Horae de beata Maria Virgine 55 — 58
De Omnibus Sanctis 59; 60
De sancta Barbara 61 62
;
De sancto Benedicto 63
De sancto Francisco 64; 65
De sancta Gertrude 66
De sancto lohanne Baptista 67
De sancto lohanne Evangelista 68
De sancta Katharina 69 73—
De sancta Maria Magdalena 74; 75
De sancto Mauritio 76
De sancto Perchtoldo Garstensi 77
De sancto Quirino 78
Officium Defunctorum 79 — 81
— 307 —
IL Glossen-Lieder.
Nr.
Super Veni Creator 82; 83
Super Ave Maria 84 —156
Ave Maria Aureum (Super Beata mater ave) 157
Super Ave maris Stella 158
Super Magnificat 159; 160
Aureum Alma B. M. V. (Super Alma redemptoris) 161
Aureum Pratum B. M. V. (Super O forens rosa) 162
Recordare Aureum B. M. V. (Super Recordare virgo mater) 163
Aureum regina caeli (Super Regina caeli laetare) 164
Super Salve regina 165; 166
Super Missus est 167
Verbal-Index.
Seite Seite
Adest triumphus nobilis . . . 116 Ave fulgens maris Stella 199

Ad horam completorii . . . . 80 Ave in salutione . . . 199
Ad matutinum geraide . . . . 77 Ave lesse stirps regalis 200
Ad nonam ego sitio . . . . . 79 Ave lesse virgula . . 201
Ad primam praesentatus es . 78 Ave lesu Christi suavis 56
Ad sextam cum funiculis . . . 79 Ave lesu clemens pie . 57
Ad tertiam nequissimus . . 78 Ave lesu mi benigne . 56
Ad sepulcrum veniens . . . 168 Ave Jesu gloriose . . . 60
Ad vesperam aromata . . . . 80 Ave Jesu mihi care . . 58
Aeterno regi gloriae. . . . 81 Ave Jesu nostra vita 58
Alma puella regia . . . . . 286 Ave Jesu panis vitae . 54
Alvus tumescit virginis . 115 Ave lesu rex caelorum . 55
A patre prodit genitus . . . 11 Ave Jesu salus vera. . 59
Assiste lux angelica . . . . 89 Ave Jesu spes reorum . 59
A summo choro Seraphim . 90 Ave iubar aethereum . 202
Auetor salutis unicus . . . 45 Ave lucis speculum . . 204
Aurora lucis rutilat Caelum . . 26 Ave lumen saeculi • . 82
Aurora lucis rutilat Pulsa . 153 Ave lumen veritatis . . 74
Ave ancilla Domini . . . . 190 Ave lux fidelium . . 206
Ave caeli reserator . . . . 73 Ave Maria genetrix pia 207
Ave candens absque vae . . . 191 Ave Maria nobilis . 208
Ave Clemens Katherina . 164 Ave Maria provida pia 208
Ave constans Katherina . . . 165 Ave maris stellae custos 156
Ave crucis consecrator . . . 73 Ave maris Stella . . . 282
Ave cuius anima .... . . 284 Ave martyr Katherina . 165
Ave decus trinitatis . . . . . 124 Ave mater Dei ave . . 209
Ave Dei genetrix gemma . . 192 Ave mater gratiae Fons 210
Ave Dei genetrix et. . . . 274 Ave mater gratiae Thalamu 211
Ave Dei genetrix via . . . 193 Ave mater gratiae Virgo 212
Ave desiderii Flos et fons . 194 Ave mater illibata . . 213
Ave ex patris omnipotentia . 196 Ave mater pietatis Fons 215
Ave felix Katherina . . . . . 164 Ave mater pietatis Puella 218
Ave fuit prima salus . . . 196 Ave mater salvatoris 219
Ave fuit Salus laeta . . . . 198 Ave mater unica . . . 220
20*
— 308 —
Seite Seite
Ave mira domina 222 Ave virgo virginum Mater . . . 283
Ave mitis imperatrix 224 Ave virgo virginum Quae . . . 270
Ave mundi imperatrix 225 Ave virgo virginum Spes . . . 273
Ave iiardiis humilis 125 Beata matris gaudia 117
Ave nostrae spes salutis, . . . 226 Beata plena gratia 282
Ave panis angelorum 74 Beata plebs angelica 144
Ave patris camera 227 Benedicta conceptio 94
Ave per quam filius 228 Benedietus opifex 148
Ave pia Katharina 166 Bethaniam Dominus 169
Ave plena gratia 230 Caelestis rex Jerusalem .... 23
Ave plena gratia 230 Caelestium rex agminum ... 12
Ave porta gloriae 278 Caelum ac terra gaudeat ... 22
Ave praeclarissima 231 Candente sole gratiae 28
Ave princeps verae pacis ... 73 Castitatis lilium 167
Ave pudoris lilium ...... 232 Chori novum angelici 88
Ave puella regia 233 Christe per tua vincula .... 177
Ave quae per angelnm .... 236 Christus iam captus vinctus est 42
Ave regina beata 237 Christus pro nobis hostia ... 43
Ave regina oaelorum 238 Cives superna curiae 144
Ave rosa generosa 128 Collaudemus universi 126
Ave rosa sine spinis Quae ab . 239 Consolatrix pauperum 44
Ave rosa spinis Tu quam . . . 240 Corporis mysterium 29
Ave rubus visionis 240 Corpus tuum deificum 83
Ave Salus omnium 241 Crucis apparet hostia 151
Ave sancta Katharina 165 Crucis arbor eximia 151
Ave sidus clarissimum .... 243 Crucis arma fulgentia 150
Ave splendor mentium .... 245 Crucis magnum mysterium 151 . .
Ave Stellamatutina 245 Crucis Signum Tau litera ... 151

Ave terra quae non sata . . . 247 Crucis ut ad supplicia .150
. . .
Ave thronus Salomonis .... 133 Crucis verbum proponitur 150 . . .
Ave trinitatis flos 134 Crucis vox hunc adloquitur 150 . .
Ave tu es paradisus ..... 250 Crudele concambium 35

Ave tu per angelura 252 Cur diem inutiliter 62
Ave tu sponsa regalis 254 Cursu celeri transeunt 43
Ave tu virgoMaria 254 Data mortis sententia 46
Ave Vena veniae 277 De cruce deponitur 38
Ave venerabilis 255 De cruce deponitur ...... 36
Ave verbum incarnatum .... 73 Deitatis paternitas 173
Ave verbum summi patris. . . 72 De spinarum aculeis 81
Ave virginum regina 255 Deus aeternae gloriae 176
Ave virgo domina ^56 Deus de nullo veniens .... 11
Ave virgo dulcissima 257 Deus qui primum luuninem 123 . .
Ave virgo gloriosa 259 Devotis te concentibus .... 175

Ave virgo Katherina 164 Diei ad diluculum 45
Ave virgo nobilis 261 Dulce lilium vernale 110
Ave virgo regina gloriae . . . 263 Dum Christi mater indita . . . 103
Ave virgo Stella maris .... 98 Dum medium silentium .... 152
Ave virgo virginum Ave. . . . 265 Dum solaris eclipsatur .... 155
Ave virgo virginum Digne. . . 267 Euere dignis .laudil)us 25
Ave virgo virginum Flos . . . 268 Eia mea labia 93
Ave virgo virginum Mater . . . 270 Emanuel sepultus est 44
309
Seite
En sol privatur lumine .... 43 Gloria tibiDomine Qui tuo

Est orta lux de tenebris. . . . 162 Gratulemur nisu toto . ,
Fit porta caeli patula 82 Haec est dies laetitiae

Fit porta nosta hodie 110 Heu Maria videt natum .
Flagellis dire caesus est. ... 31 Heu misera condicio .
Flectit genu contristatur. ... 40 Hie patet in praesaepio

Fletus longaevi rex regum. . . 96 Hora completoriali . .
Föns vitalis Caritas 14 Hora completorii Corpus

Fratres hie attendite 28 Hora completorii lesus
Gaudeamus cum gaudio .... 113 Hora iam ecce tertia .
Gaudeamus ergo vere 112 Hora iam quasi tertia

Gaudeamus et interum .112
. . . Hora matutina ....
Gaudeamus in Domino .112
. . . Hora nona Dominus Cuncta
Gaudeamus iucundanter .113
. . . Hora nona Dominus Relinqu
Gaudeamus modo satis .... 113 Hora nona o rex caeli
Gaudeamus praeclare 113 Hora prima Dominus .
Gaude aurora saeculi 131 Hora prima pertrahunt

Gaude clemens Katharina 158 . . . Hora prima properat .
Gaude columna gemmea .... 134 Hora prima tamquam latro

Gaude Dens te suscepit .... 119 Hora sexta denudatus . .
Gaude die quadrageno .... 121 Hora sexta Dominum . .
Gaude dulcis Katharina .... 159 Hora sexta Dominus . .
Gaude felix Katharina 161 Hora sexta veniente . .
Gaude grata Katharina .... 160 Hora tertia ligaris . . .
Gaude mater cum parvulo ... 116 Hora tertia praelatum. .
Gaude mater in gaudiis .... 115 Iam dies esse praeterit .
Gaude mater in gaudio .117

. . . Iam illuxit divinitus . .
Gaude mater tibi soli 120 Iam lucis mundi conditoi

Gaude matrona caelica .... 136 Iam lucis orto sidere liapt
Gaude mitis Katharina .... 160 Iam lucis orto sidere Deum
Gaude nam ex tuo vultu 121 . . . Iam lucis orto sidere Largitor
Gaude nostra Hierusalem 132 . . . Iam lucis orto sidere Quo
Gaude pia Katharina 159 Iam lucis perit claritas .
Gaude plena veritatis 133 Iam placenti cunctae genti

Gaude precor gaude 136 Iam post solis occubitum
Gaude primum o Maria .... 118 lesu bone Dei nate .
Gaude quod in templo natum 120 . lesu bone facto mane

Gaude regina gloriae 116 lesu bone fili Dei. .
Gaude virgo egregia 131 lesu bone foras urbe

Gaude virgo Joseph yiro. .118 . . lesu bone formidantes
Gaude virgo Katharina .... 158 lesu bone horae nonae
Gaude virgo perpetua 137 lesu bone hora sexta
Gaude virgo principalis .128
. . . lesu bone qui attente
Genitor ineffabilis 12 lesu fons dulcedinis.
Gertrudis virgo nobilis .... 151 lesum asinus portavit
Gloria tibi Domine Qui cum. . 49 lesum Christum adoremus
Gloria tibi Domine Qui iam . . 49 lesu piorura Caritas . . .
Gloria tibi Domine Qui nonae . 49 lesu rederaptor saeculi .
Gloria tibi Domine Qui primae 47 lesu rex regum omnium .
Gloria tibi Domine Qui sextae . 48 lesus ad praetorium. . .
Gloria tibi Domine Qui tertiae. 48 lesus Christus humanatus

— 310
Seite Seite
lesus completorii .... 76 Nunc sancte nobis spiritus Unum 153
lesus donat Dominus . . 30 Nunc sanctus pater omnium 82 .
lesus eremo moratus . . 18 Nunc tempus adest gratiae. 24 . .
lesus felix remeavit . . . 22 Nunc veai sancte spiritus 176

. .
lesus liora tertia .... 38 angeli fortissimi .... . . 89

lesus morti traditur. . . 75 anima mirifica . 26
lesus nocte pauper iiatiis 18 beata perturbata .... . . 108
lesus nudatur vestibus . 45 caeli viola solio dignissimj1 . 138
lesus orans intime . . . 74 Christe sponsus virginum . 84
lesus patres visitavit . . 21 Christi felixanima . . . . 25
lesus patri caelico . . . 76 consolatrix omnium. . . . . 127
lesus punctus a Corona . 67 descendens rex gloriae . . 24
lesus traditus ligatur . . 20 Deus sancta trinitas . . . . 12
lesus tribunalibus . . . . 75 diei diluculum . 31
Imperialis domina . . . 100 dies venerabilis .... . 83
In cruce tendens brachia 31 dominator dominans . . . 83
In diei complemento . . 68 floridum tu lectulum . . . 25
Infans lesu pulcherrime . 23 fragiles accedite .... . . 27
Inter flores paradisi. . . 155 Francisce contemplator . . 149
Laudandus est Dominus . 87 lux misericordiae .... . . 30
Laus angelorum inclita . 88 Maria mater Christi . . . . 108
Laus sit Christo qui proditur 41 Maria mundi salus . . . . . 288
Lux mundi sol iustitiae . 45 maria Stella maris . . . . . 109
Lux surge nobis aurea . 14 martyres sanctissimi . . . . 145
Magdalena vigilat . . . 168 mens excedens aciem . . . . 26
Mare magnum tu fuisti . 170 Michael dux inclite. . . . 88
Maria candens lilium . . 122 mira Dei bonitas. . . . . . 62
Maria dum conspicit . ,
169 Omnes caelestes ordines . . . . 87
Mariae natus unicus . . 91 Omnes prudentes virgines . . . 145
Maria stirps egregia . . 126 Perchtolde pater care . . . 172
Maris stellae Christi cellae 128 praeclare pater care . . . 172
Mater sapientiae rosa . . 99 regina caelestina .... . 277
Matris cor virgineum . . 106 regnans alto cardine . . . 24
Matutino tempore Barbora 146 rea summae maiestatis . . 68
Matutino tempore Deus . 38 rea virtutum Doraine . . . 83
Matutino tempore Mariae 104 salutaris anima .... . 25
Memento sancta trinitas . 12 Seraphim ignivoma . . " . 87
Missus est de caelestibus 295 splendor patris unice . . . . 83
Morte dum vides ortum . 97 sponsa celeberrima . . . . . 144
Nascitur mundo verbum . 97 Stupor incognitus .... . 63
Nee Carmen nee titulus . 274 sufse lilge nieilicher blut . 111
Ne uramur incendio. . . 89 trinae splendor gloriae . . . 23
Nobis cibus salvificus . . 28 tu summa benignitas . . . . 84
Nobis sancti Spiritus gr;itia 15 verbo nubens anima . . . 26
Nostrae salutis hostia . . 32 vitae fons dulcissime . . . 31
Nostrae salutis hostia . . 46 viri apostolici . 145
Novum salutis gaudium . 115 Viva caeli sidera .... . 88
Nunc infunde te incunde 155 Pater lesum generavit . . . 17
Nunc rimante spiritu . . 85 Patris sapientia Christus . . 35
Nunc saufte nobis omnibus 109 Patris sapientia lesus . . . . 171
Nunc sancte nobis spiritus De Patris sapientia Veritas . . . 32
votionis 14 Patrone fidelissime .... . 88
— 311 —
Seite Seite
Pendens in cruce Dominus . . 46 Salve rosa paradisi 125

Pergentibus ad patriam .... 89 Salve sapientiae domus .... 93
Per Signum pacis traderis ... 31 Salve splendor praecipue . . . 292
Pharisaeus gestiens 169 Salve thronus deitatis 124
Post cursum tandem temporis . 32 Salve urbs refugii 94
Post cursum tandem temporis . 47 Salve virgo puerpera 94
Potens rector et protector . . . 156 Salve virgo virginum 93
Pro defunctorum requie .... 175 Sancta Dei genetrix 143
Puerum vatem habentem ... 97 Semper ave dia genetrix . . . 278
Quas ore laudes ofiFeram .... 63 Septies adveniunt 169
Quem Chaldaeorum proceres . .91 Sic nocte lux angelica .... 89
Quicumque vult animam. ... 9 Sic pane contfnentiae 90
Quicumque vult animam .... 10 Sic tibi Deus offerat 89
Recessis noctis tenebris .... 42 Silere non valeo 278
Recolamus mente pura .... 65 Sol luna atque sidera 145
Recolamus sedulo 37 Splendor paternae gloriae . . . 176
Recordare o Maria 289 Summi sponsa creatoris .... 127
Rector potens qui cordium. . . 14 Superni sponsa principis. . . . 126
Rector potens tu aspice .... 109 Surge dilecta anima 42
Rector potens verax Dens Qui . 153 Te benignum laude dignum . . 156
Rector potens verax Dens Se . 82 Te lucis ante terminum .... 15
Rector potens viventium. . . .177 Te lucis ante termiuum .... 28
Rector potentissimus 85 Te lucis ante terminum .... 154
Regale sacerdotium 145 Terminum noctis aeternus ... 96
Reginae caeli e domo 98 Trinitas lumen luminum. ... 11
Regina nobilissima 290 Trinitas salus omnium .... 11
Rerum causa efficiens 14 Tu castitatis lilium 127
Rerum Dens aculeis 82 Tu qui es notitia 92
Rerum Dens factor mens . . . 156 Tu quondam per augelum . . . 280
Rerum Dens inclite 86 Ut homo resurgeret 36
Rerum Deus omni um 177 Vale caeli sjmphonia 125
Rerum Deus piissime 109 Veneremur consecratum .... 27
Rerum Deus tenax vigor . . . 154 Veni Creator Spiritus Barbarae 147 .
Sacerdotes prima hora .... 66 Yenis Creator Spiritus Et in 189 . .
Salutem mundo tribuere .... 96 Veni Creator Spiritus Praecordio-

Salve arca foederis 93 rum 181
Salve dies sanctitatis 86 Veni pater orphanorum .... 15
Salve lesu dulcissime 23 Verbum caro effugatur 91
Salve horologium 94 Vesper erat iam diei 67
Salve mater nostra pia .... 293 Vespertina oratio 90
Salre mundi domina 93 Vespertina tandem hora .... 71
Salve mundi recreamen .... 124 Virgo sancta Katharina .... 157
Salve nox sacratissima .... 84 Vox clara ecce intonat . . . .154
o » c »
Nachträge und Berichtigungen.
S. 62. Ad Tert. 1, 3 lies rediturum statt redditurum.
S. 67. Ad Non. 1, 1 lies lesus statt lesu.
S. 70. Ad Non. 3 lies dereliquisset statt derelinquisset.
S. 94. Ad Non. 1, 2 u. f. ist zu interpungieren : turrisque munita David,

propugnaculis.
S. 167. Die Nr. 73 findet sich auch in Orat. ms. Cremifanense saec. 15. Cod.
Cremifanen. 398. Str. 8 fehlt auch hier. Schlufsbemerkung : Expliciunt
Septem horae diurnae passionis sanctae Katharinae, virginis ac martyris,
factae et dictatae per sanctissimum in Christo patrem et dominum nostrum,
dominum Urbanum, divina Providentia papam quintum piae memoriae.
Qui confirmavit praedictas horas literis suis apostolicis et concessit omnibus
et singulis has horas dicentibus devote pro qualibet harum horarum annum
unum indulgentiarum.
S. 240. Die Nr. 126 findet sich auch in Orat. ms. Lunaelacense anni 1524.
Cod. Cremifanen. 412. [G] und Orat. ms. Augustinum saec. 15. Cod.
Cremifanen. 413. [H]. Lesarten: 1, 1 Spina H. — 1, 2 divina H. —
1, 4 praeservavit H. — 2, 2 Tuo nato GH. — 2, 4 cunctis datis GH. —
4, 2 Verbo vitae caro G. — 4, 4 vas amoris G. — 5, 4 Super omnem
creaturam G. — 6, 2 nos dona semper GH. — 6, 3 Per praegustum hie
GH. — Str. 7 fehlt H. — 7, 1 censum
lesus Christus Amen huuc salutis
G. —7, 3 Corde tuo sume pia G. —
H hat die Bemerkung wie BD.
S. 280. Die Nr. 156 ist abgesehen von dem veränderten Anfange und den
Lesarten identisch mit Nr. 136.
-=3>^-^=
vV
Pierer'sche Hofbuchdrnckerei Stephan Geibel & Co. Altenburg.

o
H
00
o
o
CO
o
>
THE INSTITUTE OF MEDIAEVAL STU0IE8

59 QUEEN'S PARK CRESCENT
TORONTO - 5, CANADA
/ ö & I o
ill-
•f^-
^-^^>.^^
f^>l^^</'^
«^^*A.-.JB|{*^
'•VV<?'A,'r-^,'iß*^ .: ^^
»F- ' />f'
«/^^
>^v>.-
r*-^.
^'HC

Dreves. Analecta Hymnica Medii Aevi. 1886. Volume XXX.

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dreves. Analecta Hymnica Medii Aevi. 1886. Volume XXX.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

>• l

'- *rV ;?hi,';

Clemens Blume und Guido M. Dreves.

Reimgebete und Leselieder

Reimgebete und Leselieder

Stunden- und Glossen-Lieder

Guido Maria Dreves

8T. MlCf,i;£L.g /Ca

JÜN " 8 1558

Den Inhalt dieses Baüdes Gruppe von

Um thunlichst alle Lieder beider Gattungen zusammenzu-

Wien, den 19. März 1898.

Guido Maria Dreves.

1. Quicunque vult animam 5. In patre potentia,

summum genitorem, patris incarnatus

Ad Tertia ra. Ad Completorium.

3. Pater, cunctorum domine,

Benedictus sanetus spiritus

3. Trinitati, quam credimus,

Vitam sanctis repositam

Die Reichenauer Handschrift hat a. d. O. noch zwei weitere Hymnen,

3. Virtutum pater optime,

3. Sit nobis in te requies,

Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 8.

Nobis sancti spiritus 3. Suum sanctum spiritum

tilia F. — 2, 2 pater fuit natus F; filius fuit uatus GH. 2, 5 fuit

F. 3, 5 at(|ue Unguis GH; In die pentecostes F. 3, 6 eos inflammavit —

Sed ptotegat, foveat IK. —

8 nutriat sub alis FIK.

6. Septem Horulae operum divinoruni septempliees.

Ad Ma tut in um. Ad Sexta m.

Fit pastoribus delatus Quem amanter amplexatus

Regum Chorus informatus Fit in templo declaratus

4. Quae doceret, operatur 6. lesu pio derogatur

Ad Matutinum. Ad S ext am.

lesus traditus ligatur, 4. lesus morte nunc damnatur

Ad Matutinum. Ad Sex tarn.

In cunis virgo fasciis Adorat ex se genitum

3. Laus Sit patri perpetua

Grat. ms. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Heimst. 1262. — Ad Mat.

Acervus testimonii, Dicatas tuis laudibus.

Te Christi quisnam anima Cives adorant superi,

3. Gloria tibi, Domine,

3. Cultu pio nos vivere

2. Tu vas es auri solidum, 5. Hausisti patris abdita,

3. Redundans supereffluis 6. Fac, pater, in paraclito

9. Officium Corporis Christi.

3. Gloria tibi, Domine,

3. Gloria tibi, Domine,

2. Consecratus ab hominc 4. Fidenter tarnen adeat

3. Gloria tibi. Domine,

11. Heiires du precieax sacrement.

Heures a lusaige de Rome imp. ä Paris 1505. 4, 1 hoc fehlt. 5, 2— —

12. Cursas de Misericordia Domini.

2. Consputus tunc blasphemias 4. Sit trinitati gloria,

Et caesus contumelias Quae pia nos dementia

2. Ad Herodem transmitteris, 4. Sit trinitati gloria,

2. Suspensus cum latronibus, 4. Sit trinitati gloria,

2. In manu tua, Domine, 4. Sit trinitati gloria,

Orat. ms, Campoliliense 2. saec. 15. A. —

13. De Passione Domiiii.

Ad Matutin um. Ad Primam.

sie ludificatus. mors haec mihi curae.

Orat, ms. Andreae Donato, potestati Mechamauti anni 1468. Cod.