PARAZYTOLOGIA

Dziay obowizujce na kolokwiach: -Pierwotniaki -Pazice -Nicienie

I widrowce

Trypomastigota- bona falujca wzdu caej komrki + wolna wi Epimastigota bona falujca do poowy komrki + wolna wi Promastigota- brak bony falujcej + wolna wi Sferomastigota kom. kulista + wolna wi Amastigota- brak wici

widrowce- Pierwotniaki posiadajce narzd ruchu w postai jednej lub kilku wici aktywnych przez cao lub cz cyklu rozwojowego. Wiele gatunkw posiada bon falujc (dodatkowe organellum uatwiajce poruszanie w rodowisku o duej gstoci (krew, wydzielina pochwowa, tre jelitowa). Ciao otoczone elastyczn, stabilizujc bon.

1. widrowiec Gambijski
a.)Epidemiologia. Wystpuje w Afryce Zachodniej i rodkowej. Zasig geograficzny cile zwizany z wystpowaniem muchy Tse- tse, ktra jest wektorem (przenosicielem) pasoyta. Gwnym rdem zaraenia jest chory czowiek, ale due znaczenie w utrzymaniu choroby maj rwnie antylopy, bydo, winie.

b.) Lokalizacja ywiciela: Pasoytuje w postaci Trypomastigota w osoczu krwi, limfie, pynie mzgowo- rdzeniowym. c.) Rozwj: Mucha Tse- tse z krwi chorego na piczk afrykask lub z krwi antylopy pobiera TROFOZOITY w postaci Trypomastigota. W przewodzie pokarmowym dziel si, zmieniaj ksztat na posta EPIMASTIGOTA, ktra migruje do gruczow linowych muchy i przeradza si w posta inwazyjn- TRYPOMASTIGOTA. d.) Patogeneza, objawy: Wywouje piczk afrykask (przewleka, w 25%- 50% miertelna). Okres inkubacji (wylgania)w miejscu ukucia muchy- od 2 dni- 3 tygodni. (Pierwsze objawy mog pojawi si od razu lub po jakim czasie). Nastpnie widrowce wnikaj do naczy krwiononych i limfatycznych. piczka afrykaska przebiega w dwch fazach: -I faza -zwizana z obecnoci widrowca w krwi i limfie. Objawy: pocztkowo podwyszona emperatura ble gowy i staww powikszenie wtroby, ledziony, wzw chonnych (objaw Winterbottoma ) wychudzenie niedokrwisto z monocytoz kbuszkowe zapalenie nerek -II faza- zwizana z wnikniciem pasoytw do centralnego ukadu nerwowego (nastpuje w kilka tygodni lub miesicy: zapalenie opon mzgowo- rdzeniowych poraenie nerww ruchowych zaburzenia psychiczne dugotrwaa apatia przerywana okresami pobudzenia wychudzenie (pasoyty wchaniaj wglowodany) Objawy wywouje wydalane przez nie biako, ktre jest silnym anafilaktogenem (wywouje reakcje wstrzsowe)

2. widrowiec Rodezyjski
a) Epidemiologia: Afryka rodkowo- Wschodnia. acuch epidemiologiczny zbliony do widrowca gambijskiego z t rnic, e wektorem jest mucha miertelna. b.) Rozwj: Taki sam jak u widrowca gambijskiego. c.)Patogeneza: Gatunek uwaany za uzjadliwiony szczep widrowca gambijskiego, wywouje piczk o przebiegu ostrym lub podostrym. d.)Objawy: Dugo utrzymujca si gorczka, trwa ok roku czsto koczy si mierci w pierwszej fazie W przebiegu obserwuje si zapalenie bon surowiczych : otrzewnej, opucnej, osierdzia.

3. widrowiec amerykaski (Trypanosoma cruzi)

a.) Epidemiologia: Ameryka poudniowa. Naturalnym siedliskiem s chorzy ludzie, zwierzta domowe (psy, koty), bydo (owce), zwierzta dzikie (pancerniki, mapy, gryzonie, nietoperze) b.) Lokalizacja: Wektorem s pluskwiaki z rodziny Rhodnius i Triatoma (Zajadkowate). Pluskwiaki zaraaj si podczas ssanej krwi. Czowiek zaraa si biernie poprzez wcieranie (przez uszkodzon skr, spojwk, bon luzow jamy ustnej) kau pluskwiaka, ktry zawiera inwazyjne postacie trypomastigota. W ogniskach endemicznych moliwe zaraenia dzieci na drodze laktogennej. c.) Rozwj: Pasoytuje w postaci TRYPOMASTIGOTA w osoczu krwi oraz AMASTIGOTA w kom. wkien miniowych i w ukadzie siateczkowo- rdbonkowym. Postacie trypomastigota dostaj si do kom. tkanki podskrnej lub podluzowej,intensywnie si dziel i przeksztacaj w postacie amastigota. Amastygoty dziel si podunie w komrkach zaraonych tkanek. Uwolniony ze zniszczonych komrek widrowiec przeksztaca si w posta trypomastigota i trafia do krwioobiegu. Z krwi wdruje do wzw chonnych, ledziony, minia sercowego i mzgu. W komrkach tych narzdw przeksztaca si przybierajc wszystkie 5 postaci. Ok 6 dni po wnikniciu pojawiaj si okresowo w krwi obwodowej, wtedy zaraaj si nimi pluskwiaki ywice si krwi zaraonego. d.) Lokalizacja: W przewodzie pokarmowym przeksztacaj si w amastigota i intensywnie si dziel. W kocowych odcinkach tworzy si posta inwazyjna. e.) Patogeneza: Wywouje chorob Chagasa. Okres inkubacji: 7- 15 dni. Choroba moe przebiega w postaci ostrej (gwnie u dzieci) lub przewlekle. Objawy: podwyszona temperatura jednostronny obrzk powiek poczony z zapaleniem spojwek- tzw. objaw Romana powikszenie wzw chonnych, wtroby, ledziony zapalenie minia sercowego, opon mzgowych, mzgu w rnych miejscach organizmu bolesne kurcze (guzki podskrne) W przebiegu przewlekym wyrniamy posta sercow i oponowo- mzgow, nadnerczow i tarczycow. 75%- mier.

Wiciowce: 1.)Leishmania donovani

1.) a.) Epidemiologia: -Poudniowa i Wschodnia Azja- Indie i Chiny -Afryka -Ameryka Poudniowa i rodkowa -Europa Poudniowa- Wochy, Grecja, Hiszpania, poudniowa Francja, Bakany rdo zakaenia stanowi gryzonie (myszy, szczury ) i psy. Wektorem s moskity. Wrota inwazji: Skra , przez ktr postaci promastigota wnikaj podczas ssania lub zostaj biernie wtarte po rozgnieceniu. Choroba czsto wystpuje w ogniskach endemicznych. b.) Lokalizacja: Pasoytuje u czowieka w kom. siateczkowo- srdbonkowych, wzach chonnych, wtrobie, ledzionie, szpiku kostnym, monocytach, krwi w postaci amastigota. c.)Rozwj Inwazyjna postac promastigota po wnikniciu do organizmu przeksztaca si w Amastigota, wnika do monocytw i granulocytw obojtnochonnych, z prdem krwi przenoszona do narzdw docelowych. Moskity zaraaj si postaciami krwinkowymi amastigota w czasie ssania krwi, w ich przewodzie pokarmowym intensywnie si dziel i przeksztacaj w promastigota, ktra migruje do gruczow linowych. d.)Patogeneza Wywouje Leiszmanioz trzewn (czarna febra, choroba kala azar). Okres inkubacji: od 2-4 miesicy. Jest przenoszona z krwi do rnych narzdw wewntrznych, w ktrych namnaa si wewntrzkomrkowo. Wypenione komrki pkaj, a pasoyty atakuj ssiednie kom, w bardzo niewielkim stopniu s fagocytowane przez leukocyty, monocyty. Procesom namnaania towarzyszy dugotrwaa, nieregularna gorczka z podwyszonym szczytem w cigu doby. Przerost tkanek zaatakowanych narzdw, powikszenie wzw chonnych. Pniej nastpuj owrzodzenia jelit i zanik szpiku kostnego- w efekcie niedokrwisto poczona z leukopeni (obnieniem zawartoci leukocytw), limfocytoz i spadkiem poziomu algumin przy wzrocie globulin. Postpujce wyniszczenie organizmu spowodowane obecnoci pasoyta we wszystkich narzdach wewntrznych. W wikszoci przypadkw mier. Lecz w przypadku wyleczenia organizm uzyskuje trwa odporno. Na pocztku choroba jest trudna do zdiagnozowania.

2.)Rzsistek pochwowy (Trichomonas Vaginalis)

a.) Epidemiologia: Wystpuje na caym wiecie, gwnym rdem zakaenia jest chory czowiek, zaraa si podczas kontaktw pciowych. b.) Cykl rozwojowy: Ten wiciowiec nigdy nie tworzy form przetrwalnikowych. Czowiek jest jedynym ywicielem. Nigdy nie tworzy cyst, jest beztlenowcem.

C.) Lokalizacja uk. Moczowo-pciowy. Jest bardzo wraliwy na tlen,wysychanie, zmiany temperatury, zmiany stenia osmotycznego. d.) Patogeneza: u ok. 80% kobiet objawy: pieniste upawy wid w okolicy cewki moczowej czstomocz ropna wydzielina z cewki moczowej zmiany stenia glikogenu w pochwie (nie spotyka si u dzieci do 8 roku ycia) Posta przewleka u kobiet: grudki w szyjce macicy stany zapalne, naderki zmiany strukturalne kom. szyjki macicy sporadycznie przyczyna poronie

U kobiet w wikszoci przypadkw uwikana przez grzyby (pozbycie si powika grzybiczych jest bardzo kopotliwe. U mczyzn: Nawet 85% bezobjawowe nosicielstwo. Jeeli objawy wystpuj to s agodne (zapalenie drg moczowych). Leczenie objaww WSZYSTKICH kontaktw zaraonej osoby. 3.)Giardia intestinalis (Lamblia jelitowa, Ogoniastek jelitowy, wielkouciec jelitowy) a.) Epidemiologia Gwnym ......(?) zaraena jest chory czowiek. Zaraa si drog pokarmow cystami lamblii (woda z jarzynami zanieczyszczona kaem). Najczciej wystpujcy w Polsce pierwotniak (zaraz po owsiku). Zaraenie ma charakter sezonowy. b.) Patogeneza Stany zapalne bony luzowej jelita, drg ciowych, pcherzyka ciowego. Przy masowym zaraaniu u dzieci: biegunki wzdcia nudnoci ble w nadbrzuszu alergie Metody Wykrycia: 1. test immunoenzymatyczny- Elisa (drogi) 2. badanie koproskopowe (kau)+ okrelenie metody badania. (jeeli jest to wiey ka biegunkowy w przypadku zakaenia sporadycznie wystpuj trofozoity lamblii lub cysty).

3. Inna metoda + dekantacja (zlewanie cieczy znad osadu, ktry zalega pod ciecz w naczyniu)- w roztworze kau szukamy lamblii (cyst). 4. flotacja- metoda rozdziau rozdrobnionych cia staych, wykorzystujca rnice w zwilalnoci skadnikw (roztwr o ciarze waciwym wyszym- roztwr soli kuchennej)