14. Ochrona akustyczna budynkw mieszkalnych. Prosz poda przykady konkretnych rozwiza.

Tematyka ochrony przed haasem oraz akustyki budowlanej zawarta jest w prawie unijnym i krajowym, jak rwnie w szeregu Polskich Norm. Aktem prawnym opisujcym oglne wytyczne z zakresu haasu w budownictwie jest dyrektywa 89/106/EWG w sprawie zblienia przepisw prawnych i administracyjnych pastw czonkowskich dotyczcych wyrobw budowlanych. W prawie polskim problem ochrony przed haasem w budynkach regulowany jest rozporzdzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z pn. zm.). (za. nr 1 na kocu dokumentu) Haas staje si w ostatnim czasie jednym z najwikszych zagroe dla naturalnego rodowiska czowieka. W ogromnym stopniu s na niego naraeni ludzie w budynkach mieszkalnych w duych, ale take i w maych miastach. Okoo 60% ludzi skary si dzi na haas, twierdzc, e w sposb znaczcy zakca ich ycie. Dawniej projektowanie i realizacja budynkw mieszkalnych podporzdkowane byy gwnie wskanikom gospodarczym, dzi na pierwszy plan wysuwa si konieczno poprawy jakoci ycia we wspczesnych budynkach. Mwi si nawet o przywrceniu mieszkaniu jego funkcji regeneracyjnych i wypoczynkowych, jako o najwaniejszym zadaniu dzisiejszego budownictwa. Izolacja akustyczna takich elementw budynku, jak podogi, stropy i ciany, pozwala chroni ludzi przed niebezpiecznym wpywem haasu zewntrznego. IZOLACJE AKUSTYCZNE 1. Rozchodzenie si dwiku w przegrodach budowlanych Nowe, lekkie konstrukcje budynkw, powstajce w wyniku poszukiwania i stosowania nowych materiaw konstrukcyjnych i izolacyjnych, charakteryzuj si wiksz zdolnoci przenoszenia dwikw ni konstrukcje tradycyjne masywne. Poniewa jednoczenie mamy do czynienia ze wzrostem natenia wszelkiego rodzaju haasw, spowodowanych chociaby obecnoci arterii drogowych czy kolejowych w pobliu osiedli mieszkaniowych, a take ze wzrostem iloci haasw spowodowanych sprztem gospodarstwa domowego, czy radiowo-telewizyjnym, naley stosowa takie konstrukcje i takie materiay, ktre mog ograniczy syszalno tych haasw. 2. Rodzaje izolacji akustycznych Rodzaje materiaw, z ktrych projektuje si zewntrzne przegrody budowlane powinny by tak dobrane, aby zapewni we wntrzu budynku komfort akustyczny. Oznacza to dopuszczenie do powstania w tych pomieszczeniach dwikw o jedynie takich nateniach, ktre nie wywouj przykrych dozna u przebywajcych tam ludzi. Istnieje bowiem pewna granica natenia haasu, tj. 3035 dB(A), powyej ktrej w takim pomieszczeniu nie mona ani pracowa, ani wypoczywa. W normie PN-87/B-0215] okrelono poziomy haasw (A), ktre mona dopuci w poszczeglnych rodzajach pomieszcze, np.: w pokojach dla chorych w szpitalach 30 dB w dzie, 25 dB w nocy, w sypialniach domw mieszkalnych 35 dB w dzie, 25 dB w nocy, w klasach szkolnych i salach wykadowych 35 dB w pomieszczeniach administracyjnych 35 dB Rwnoczenie zostay okrelone poziomy haasw (natenia dwiku) na zewntrz budynkw, w zalenoci od miejsca ich usytuowania: ulice w cichych osiedlach 50 dB, ulice dzielnicowe 65 dB, ulice miejskie w rdmieciu 75 dB,

 przelotowe arterie ruchu cikiego, ssiedztwo wielkich zakadw przemysowych 80 dB. W zwizku z tym okrela si wymagania akustyczne dla przegrd budowlanych. Same przegrody budowlane, zarwno ciany, jak i stropy, powinny mie konstrukcj umoliwiajc waciwe tumienie haasw. PRZYKADY KONKRETNYCH ROZWIZA: 1. Naley sytuowa budynki i osiedla mieszkaniowe w strefie ich przeznaczenia, z dala od rde uciliwego haasu wynikajcego z komunikacji , np. drg o duym nasileniu ruchu, traktw kolejowych, lotnisk, oraz wynikego z funkcjonowania zakadw przemysowych, kopal, etc. 2. Naley tak projektowa i dobiera ukad warstw przegrd budowlanych budynku, aby wspczynniki ochrony akustycznej byy zapewnione, w tym celu mona zastosowa zewntrzne pyty elewacyjne, o strukturze porowatej, pochaniajce dwiki zewntrzne ; 3. Jeli np. dom mieszkalny znajduje si przy duej i ruchliwej ulicy w rdmieciu, to zewntrzna ciana takiego budynku powinna zapewni pochonicie dwiku o nateniu okoo 50 dB, co wynika z rnicy poziomu haasu na zewntrz i wymaganego poziomu dwiku w pomieszczeniu. Jeli przegroda jest wykonana w formie masywnej (np. gruby mur ceglany) to pochonicie tej porcji haasu osiga si atwo, jeli natomiast w przegrodzie tej znajduj si liczne otwory okienne lub drzwi balkonowe, wwczas te otwory obniaj znacznie zdolnoci izolacyjne ciany. Naley wtedy stosowa specjalne konstrukcje okien i drzwi balkonowych, ktre zapewniaj waciw izolacyjno akustyczn. S to przewanie okna z podwjn lub potrjn szyb zespolon, o ramach wykonanych z dobrego gatunkowo tworzywa sztucznego (PCV). 4. Wymagania dobrej izolacyjnoci akustycznej odnosz si rwnie do cian wewntrznych, poniewa czsto rda haasu znajduj si w tym samym budynku, czsto bezporednio za cian. Pracujca pralka, czy odkurzacz powoduj haas rzdu 70 dB(A), krzyki bawicych si dzieci, odgosy z radia, czy telewizora okoo 80 dB(A). Dwiki te powstajce we wasnym mieszkaniu z zaoenia nie powinny by uciliwe, natomiast dochodzce z mieszka ssiednich lub z klatki schodowej przeszkadzaj i musz by eliminowane. Dlatego te nieprzypadkowo projektuje si pomieszczenia kuchenne i WC przy cianach klatek schodowych - oddzielaj bowiem pokoje mieszkalne i sypialnie od tych klatek i powoduj niezalenie od cian dodatkowe tumienie dwikw. Tak wic nie tylko wane jest usytuowanie budynku ale i pomieszcze w budynku. 5. Stosowanie drzwi progowych czy bezprogowych (w tym zaleno izolacyjnoci od sposobu uszczelnienia przymyku dolnego). 6. Wana jest izolacyjno pionw technicznych obudowa np.. ze cianek z kartongipsu i wypenienie materiaem izolacyjnym. 7. Stropy cikie, o konstrukcji masywnej, przewanie wystarczaj do ochrony pomieszcze przed dwikami powietrznymi, natomiast mog nie stanowi wystarczajcej ochrony przed dwikami uderzeniowymi. Z tych wzgldw ukada si na stropach tzw. podogi pywajce o budowie rozdzielonej dobrym izolatorem akustycznym, ktre stanowi skuteczn ochron przed tymi dwikami. Przykadowo mog by tu zastosowane pyty wykonywane na bazie weny mineralnej, ktre poprawiaj izolacyjno akustyczn stropu o okoo 28 dB (!). W celu tumienia akustyki podug dobrze dziaaj wykadziny podogowe i lekkie konstrukcje podogowe.

8. Waciwoci izolacyjne przegrody poziomej poprawia rwnie zastosowanie specjalnej konstrukcji sufitw podwieszonych zoonej z pyty nonej i izolacji dwikochonnej, umocowanej w sposb sprysty do konstrukcji stropu . 9. W konstrukcji cian zewntrznych podane jest uycie takiej izolacji termicznej, ktra charakteryzuje si rwnoczenie dobrym pochanianiem haasw, np. pyt ciennych fasadowych z weny mineralnej. Proponowane s rwnie tumice dwiki konstrukcje cianek dziaowych o niewielkiej gruboci , natomiast o izolacyjnoci akustycznej ok. 50 dB(A). 10. Ksztatowanie klimatu akustycznego w budynkach za pomoc rozwiza urbanistycznych ujtych w zagospodarowaniu osiedla. Ksztatowanie wntrz urbanistycznych jako forma zabezpieczenia przed haasem zewntrznym 11. W przypadku gdy dany budynek ju znajduje si w lokalizacji uciliwej tj. blisko ruchliwych drg, traktw kolejowych etc., wtedy stosuje si ekrany akustyczne ekrany w postaci cian, waw ziemnych lub lekkich paneli profilowanych umieszczanych wzdu drg, bd pasw zieleni izolacyjnej zwykle drzew i wysokich krzeww. Jednak nie zawsze takie rozwizania s moliwe.
Brak odpowiedniej wiedzy, informacji oraz chci w stosowaniu innych ni ekrany akustyczne rozwiza jest efektem przyzwyczajenia do stosowania sposobu ochrony przedstawianego na rys. 2, w ktrym zakada si, e jedynie w strefie ksztatowania rozwiza ochronnych mona uzyska odpowiednie rezultaty. Prawidowe podejcie do spraw ochrony przed haasem zdaniem autora powinno polega na wykorzystaniu wszelkich moliwych sposobw i metod, ktre dotycz zarwno strefy emisji i imisji haasu rys. 3. Poczenie rnych sposobw i metod umoliwi uzyskanie efektu skumulowanej ochrony przed haasem drogowym i niekiedy innymi niekorzystnymi oddziaywaniami (np. zanieczyszczenia powietrza).

Na rys. 2 przedstawiono tradycyjne podejcie do ochrony przed haasem, w ktrym zakada si, e wikszo moliwych do zastosowania metod mona wprowadzi jedynie w strefie rozwiza ochronnych. Podejcie to powoduje, e w wikszoci opracowa i dokumentacji projektowych stosowane s metody ochrony jedynie w tej strefie. Podstawow, stosowan metod ochrony jest w tym przypadku ograniczenie haasu przy uyciu ekranw akustycznych
Podejcie takie w wielu przypadkach nie jest moliwe do zastosowania ze wzgldw technicznych i ekonomicznych. Problemy te zwizane s przede wszystkim z uksztatowaniem zabudowy mieszkaniowej wzdu drg (fot. 1) lub wysokoci obiektw chronionych i ich odlegoci od arterii (fot. 2). Taki charakter zabudowy sprawia, e nie jest moliwe efektywne zastosowanie ekranw akustycznych ze wzgldu na konieczno utrzymania zjazdw na posesje (fot. 3) lub budowy bardzo wysokich konstrukcji (fot. 4). Brak miejsca na zastosowanie drg serwisowych, problemy w pozyskaniu gruntw przez zarzdzajcych drog skutecznie uniemoliwia zastosowanie efektywnie dziaajcych urzdze ochronnych w postaci ekranw akustycznych na obszarach z zabudow rozproszon (chronion) fot. 3.

Fot. 1. Typowy przykad zabudowy mieszkalnej (niskiej) rozproszonej zlokalizowanej wzdu drg

Fot. 2. Typowy przykad zabudowy mieszkalnej wysokiej w niewielkiej odlegoci od drogi

Fot. 3. Przykad ekranowania zabudowy niskiej z koniecznoci utrzymania zjazdw - ze wzgldu na problemy widocznoci przy wczaniu si do drogi gwnej ekrany s zlokalizowane zbyt daleko od drogi

Fot. 4. Przykad ekranowania zabudowy wysokiej

Prawidowe podejcie do spraw ochrony przed haasem powinno polega na wykorzystaniu wszelkich moliwych sposobw i metod, ktre dotycz zarwno strefy emisji i imisji haasu rys. 3. Poczenie rnych sposobw i metod umoliwi uzyskanie efektu skumulowanej ochrony przed haasem drogowym i niekiedy innymi niekorzystnymi oddziaywaniami (np. zanieczyszczenia powietrza).

Za. nr 1

ROZPORZDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. Dz. U. Nr. 75 poz. 690

w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie.

Dzia IX. Ochrona przed haasem i drganiami

323. [Dopuszczalny poziom haasu] 1. Budynek i urzdzenia z nim zwizane powinny by zaprojektowane i wykonane w taki sposb, aby poziom haasu, na ktry bd naraeni uytkownicy lub ludzie znajdujcy si w ich ssiedztwie, nie stanowi zagroenia dla ich zdrowia, a take umoliwia im prac, odpoczynek i sen w zadowalajcych warunkach. 2. Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej naley chroni przed haasem: 1) zewntrznym przenikajcym do pomieszczenia spoza budynku, 2) pochodzcym od instalacji i urzdze stanowicych techniczne wyposaenie budynku, 3) powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez uytkownikw innych mieszka, lokali uytkowych lub pomieszcze o rnych wymaganiach uytkowych. 324. [Emisja haasu] Budynek, w ktrym ze wzgldu na prowadzon w nim dziaalno lub sposb eksploatacji mog powstawa uciliwe dla otoczenia haasy lub drgania, naley ksztatowa i zabezpiecza tak, aby poziom haasw i drga przenikajcych z pomieszcze tego budynku nie przekracza wartoci dopuszczalnych, okrelonych w przepisach odrbnych dotyczcych ochrony rodowiska. 325. [Lokalizacja budynkw] 1. Budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej naley sytuowa w miejscach najmniej naraonych na wystpowanie haasu i drga, a jeeli one wystpuj i poziomy ich przekraczaj wartoci dopuszczalne, okrelone w przepisach o ochronie przed haasem i drganiami, naley stosowa skuteczne zabezpieczenia. 2. Budynki z pomieszczeniami wymagajcymi ochrony przed zewntrznym haasem i drganiami naley chroni przed tymi uciliwociami poprzez zachowanie odpowiednich odlegoci od ich rde, usytuowanie i uksztatowanie budynku, stosowanie elementw amortyzujcych drgania oraz osaniajcych i ekranujcych przed haasem, a take racjonalne rozmieszczenie pomieszcze w budynku i zapewnienie wymaganej izolacyjnoci przegrd zewntrznych. 326. [Izolacja akustyczna] 1. Poziom haasu oraz drga przenikajcych do pomieszcze w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej, z wyczeniem budynkw, dla ktrych jest konieczne spenienie szczeglnych wymaga ochrony przed haasem, nie moe przekracza wartoci dopuszczalnych, okrelonych w Polskich Normach dotyczcych ochrony przed haasem pomieszcze w budynkach oraz oceny wpywu drga na ludzi w budynkach. 2. W budynkach, o ktrych mowa w ust. 1, przegrody zewntrzne i wewntrzne, a take elementy budowlane powinny mie izolacyjno akustyczn: 1) od dwikw powietrznych dla: cian zewntrznych, stropodachw, cian wewntrznych, okien w przegrodach zewntrznych, drzwi i okien wewntrznych, 2) od dwikw powietrznych i uderzeniowych dla stropw, nie mniejsz od okrelonej w Polskiej Normie dotyczcej izolacyjnoci akustycznej przegrd w budynkach oraz izolacyjnoci akustycznej elementw budowlanych. 3. W budynku wielorodzinnym izolacja akustyczna stropw midzymieszkaniowych powinna zapewnia zachowanie przez te stropy waciwoci akustycznych, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 2, bez wzgldu na rodzaj zastosowanej nawierzchni podogowej. 327. [Urzdzenia techniczne - wymogi] 1. Zabrania si sytuowania przy pomieszczeniach mieszkalnych pomieszcze technicznych o szczeglnej uciliwoci, takich jak szyby i maszynownie dwigowe lub zsypy mieciowe. Wymaganie to nie dotyczy przypadkw, o ktrych mowa w 196 ust. 2 oraz w 197 ust. 2 - przy nadbudowie lub adaptacji strychu na cele mieszkalne. 2. Instalacje i urzdzenia, stanowice techniczne wyposaenie budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej, nie mog powodowa powstawania nadmiernych haasw i drga, utrudniajcych eksploatacj lub uniemoliwiajcych ochron uytkownikw pomieszcze przed ich oddziaywaniem. 3. Sposb posadowienia urzdze, o ktrych mowa w ust. 1, oraz sposb ich poczenia z przewodami i elementami konstrukcyjnymi budynku, jak rwnie sposb poczenia poszczeglnych odcinkw przewodw midzy sob i z elementami konstrukcyjnymi budynku, powinien zapobiega powstawaniu i rozchodzeniu si haasw i drga do pomieszcze podlegajcych ochronie lub do otoczenia budynku.

4. ciany i stropy oraz inne elementy budowlane pomieszcze technicznych i garay w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i zamieszkania zbiorowego powinny mie konstrukcj uniemoliwiajc przenikanie z tych pomieszcze haasw i drga do pomieszcze wymagajcych ochrony.