Scenariusze Lekcji Metodyczny

O D S O N I T WA R Z C H R Y S T U S A
Poradnik metodyczny do nauki religii dla klasy I gimnazjum
Szukam waS
Wydawnictwo WAM Ksia Jezuici Krakw 2011
Wydawnictwo WAM, 2011 Poradnik metodyczny do nauczania religii rzymskokatolickiej wedug podrcznika nr AZ-31-01/10-KR-1/11 zgodnego z programem nauczania nr AZ-3-01/10 Recenzenci ks. prof. dr hab. Roman Murawski SDB, ks. prof. dr hab. Piotr Tomasik Redakcja ks. Wadysaw Kubik SJ (kierownik zespou), Teresa Czarnecka, ks. Grzegorz uszczak SJ Autorzy Teresa Czarnecka, Mariusz Gajewski SJ, Magorzata Juda-Mieloch ks. Wadysaw Kubik SJ, ks. Grzegorz uszczak SJ, Maria Poniewierska Wspautorzy ks. Krzysztof Biel SJ, Agnieszka Dekert, Anna Duka, ks. Stanisaw Tabi SJ Projekt okadki, opracowanie graficzne, amanie Tomasz Mieloch Pyta w formacie CD Studio INIGO NIHIL OBSTAT Prowincja Polski Poudniowej Towarzystwa Jezusowego, ks. Wojciech Ziek, prowincja. Krakw, 10 sierpnia 2011 r., l.dz. 184/2011. ISBN 978-83-7505-810-9 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26 31-501 Krakw tel. 12 62 93 200 faks 12 42 95 003 e-mail: wam@wydawnictwowam.pl www.wydawnictwowam.pl DZIA HANDLOWY tel. 12 62 93 254-255 faks 12 43 03 210 e-mail: handel@wydawnictwowam.pl KSIGARNIA INTERNETOWA tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447, faks 12 62 93 261 e.wydawnictwowam.pl Drukarnia Wydawnictwa WAM ul. Kopernika 26 31-501 Krakw
wprowadzenie do poradnika metodycznego

Obecna seria podrcznikw Wydawnictwa WAM do nauki religii w gimnazjum pt. Odsoni twarz Chrystusa nawizuje swoj form i proponowanymi metodami pracy do serii podrcznikw o takim samym tytule, ktre znalazy ju swoje miejsce w naszych szkoach. Podrczniki zostay napisane na bazie nowej Podstawy programowej katechezy Kocioa katolickiego w Polsce oraz nowego Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkoach (z 2010 r.). W zwizku z tym zawieraj one nowe treci, ktrych nie byo w poprzednich podrcznikach. Poszerzenie dotyczy historii zbawienia Starego Testamentu (uczniowie poznaj lepiej niektre postacie i ich znaczenie tak historyczne, jak i dla chrzecijan dzisiejszych czasw), historii Kocioa powszechnego (w Europie i Polsce) oraz postaci witych, szczeglnie polskich. Wszystkie zagadnienia zostay cile skorelowane z Podstaw programow ksztacenia oglnego, ktra ju obowizuje w gimnazjum. Treci katechez w dotychczasowych podrcznikach wykraczay niekiedy poza te ramy, a stopie ich trudnoci mg zniechca przecitnego ucznia nowego gimnazjum. W zwizku z tym obecne podrczniki zostay dostosowane do obnionego wieku uczniw. Niezmienione pozostay oglne zaoenie serii, forma podrcznikw i poradnika metodycznego. Ten ostatni przybra posta jednej ksiki zamiast dotychczasowych kilku zeszytw. Jest to odpowied na postulaty katechetw dotyczce zarwno formy, jak i ceny poradnika. Poradnik metodyczny Niniejszy Poradnik metodyczny do nauki religii dla klasy 1 gimnazjum ma suy katechecie jako pomoc w realizacji zadania nauczania religii w szkole i w korzystaniu wraz z uczniem z podrcznika ucznia pt. Szukam was. Poprzez katechez chcemy uwiadomi uczniom z wszystkimi konsekwencjami tej wiadomoci e czowiek nie moe zrozumie siebie i wiata bez Jezusa Chrystusa1. Dopiero osobiste zaangaowanie w relacj z Chrystusem otwiera czowieka na rdo prawdziwego rozwoju. Nie da si tego osign bez modlitwy i katechezy opartej na Biblii jako objawionym sowie Boym. Warto zauway, e na przykad na jzyku polskim dzieci zapoznaj si z tekstami biblijnymi i religijnymi dzieami sztuki, nie zajmuj si jednak zawartymi w nich treciami
1 b. Jan Pawe II, Przemwienie na placu Zwycistwa w Warszawie, 2 czerwca 1978 r.
objawionymi. Std bierze si zasadnicza rnica midzy katechez a innymi lekcjami, nawet jeli s to lekcje wychowawcze. Na katechezie musi by miejsce na przygotowanie do modlitwy, modlitw wspln i osobist oraz na rozwaanie sowa Boego. Specyfika katechezy zmusza take do zastanowienia si, jak planowa katechez pod wzgldem metodycznym. Znamy tradycyjny podzia metod nauczania na: podajce, problemowe, eksponujce i oparte na dziaaniu. W zasadzie kada z nich ma zastosowanie na katechezie. Jednak i pod tym wzgldem istnieje rnica midzy metodami stosowanymi w nauczaniu wikszoci przedmiotw szkolnych a przydatnymi do katechizowania. Wynika ona ze specyfiki celu, do ktrego zmierzamy. Cel oglny to budowanie wizi z Bogiem, wprowadzanie w peni ycia chrzecijaskiego. Zadaniem katechezy jest doprowadzenie czowieka nie tylko do spotkania z Jezusem, ale do zjednoczenia, a nawet gbokiej z Nim zayoci (DOK 80)2. Natomiast cel szczegowy kryje si w tym, co zamierzamy osign podczas konkretnej katechezy. Istotn spraw decydujc o wyborze metody dydaktycznej jest take znajomo grupy, z ktr bdziemy pracowa, modziey, z ktr si spotkamy. Wane bowiem jest, co uczniowie naprawd pomyl i jak naprawd zareaguj na nasze dziaania, a nie to, co chcemy, eby myleli, i jak my chcemy, eby reagowali. Czstym bdem katechetw jest mylenie yczeniowe, nie liczce si z realiami. W przygotowaniu Poradnika metodycznego staralimy si mie te wszystkie sprawy na uwadze. Na zaczonej pycie znajduje si krtkie wprowadzenie dla katechety, w ktrym zawarte zostay podstawowe informacje metodyczne na temat poruszanych w jednostce zagadnie, jak i szczegowego celu danej jednostki tematycznej. Na pocztku podane s materiay i pomoce, jakie bd przydatne podczas prowadzenia lekcji. Nastpnie katecheta otrzymuje dokadny Scenariusz katechezy, ktry jest propozycj sposobu przeprowadzenia okrelonej katechezy. Nie chcemy jednak w ten sposb ogranicza inwencji katechety, lecz jedynie przyj mu z pomoc i uatwi poprawne skorzystanie z podrcznika ucznia z serii Odsoni twarz Chrystusa. Podrcznik ucznia i poradnik metodyczny zostay opracowane przez zesp katechetw, nauczycieli i teologw w oparciu o ich wieloletnie dowiadczenia w pracy z modzie. Obecne wydanie uwzgldnia take uwagi katechetw zebrane w cigu kilku lat pracy z t seri w gimnazjach. Podrcznik ucznia Treci, ktre ucze pozna przy pomocy podrcznika, nie maj charakteru wiedzy akademickiej. Praca z podrcznikiem ma przede wszystkim pomc uczniowi w zdobywaniu umiejtnoci krytycznego mylenia i wycigania wnio2 Konferencja Episkopatu Polski, Podstawa programowa katechezy Kocioa Katolickiego w Polsce, Krakw 2010, s. 9.
Wprowadzenie do poradnika metodycznego
skw, a take w rozszerzaniu i porzdkowaniu swojego pogldu na wiat i ycie w wietle wiary Kocioa katolickiego czyli pomc w ksztatowaniu dojrzaoci chrzecijaskiej. Poradnik metodyczny z kolei ma suy pomoc katechecie w osigniciu wspomnianych celw. Niezmienione pozostay struktura jednostki lekcyjnej i metody. Schemat kadej jednostki tematycznej obejmuje: teksty przedstawiajce temat. S to urywki Pisma witego i dokumentw Kocioa, opowiadania, fragmenty interesujcych dzie literackich (prozy i poezji) oraz teologicznych, a take schematy i mapy myli porzdkujce treci danej katechezy; ilustracje: zdjcia dzie sztuki, zdjcia z ycia we wspczesnym wiecie oraz arty rysunkowe, ktre zawsze cile nawizuj do treci katechezy, uzupeniajc j; Pytania i zadania: propozycje rnorodnych wicze (ustnych i pisemnych), ktrych wykonanie prowadzi uczniw do samodzielnego zrozumienia tekstw biblijnych, treci religijnych oraz zrozumienia wiata i siebie; wiczenia te zostay na przepracowane i dostosowane do nowej Podstawy ksztacenia oglnego; pytania problemowe i tzw. pytania kluczowe zebrane pod hasem Jak sdzisz?; rozwaania i modlitwy zwizane z tematem, odnoszce si do ycia osobistego i wsplnotowego modych ludzi zamieszczone pod tytuem Refleksja i modlitwa; praktyczne zastosowanie nowych wiadomoci w formie wskazwek dla uczniw pragncych pogbia swoj przyja z Jezusem, pomocne w pracy nad sob i swoim rozwojem duchowym ujte pod hasem Jeli chcesz synteza treci kadej jednostki w formie notatki w rubryce Masz wiadomo! sownik zawierajcy objanienia nowych poj. Ukad treci i zada sprzyja zdobywaniu przez uczniw umiejtnoci, ktre s niezbdne podczas egzaminu gimnazjalnego i nastpnych etapw nauczania, m.in. analizy i interpretacji tekstw literackich (w tym lektur szkolnych), dzie malarskich, czytania ze zrozumieniem, rnych form wypowiedzi ustnych i pisemnych. Taka korelacja, nie tylko treciowa, ale i dydaktyczna, jest postulowana zarwno w nowej Podstawie programowej katechezy, jak i w nowym Programie nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkoach. Proponowany przez nas podrcznik ucznia spenia rwnoczenie wymogi dydaktyczne jzyka polskiego. Autorzy staraj si mwi o sprawach religijnych jzykiem prostym, zrozumiaym, nie naduywajc terminw teologicznych lub zawsze je wyjaniajc. Tam, gdzie autorom szczeglnie zaley na budowaniu relacji midzy Bogiem a uczniem, nie unikaj nawet pewnej inkulturacji, ktra jest niezbdna, by mody czowiek zrozumia, e Bogu zaley na ludziach takich, jakimi s.
Strona graficzna podrcznika ucznia nawizuje do bliskiej uczniom formy stron internetowych: ikonki i okienka porzdkuj treci i sprzyjaj znajdowaniu potrzebnych informacji. Podrcznik zawiera rwnie wiele zdj, reprodukcji dzie sztuki, map, plakatw, ktre nie tylko uatwiaj zapamitanie treci, ale te poszerzaj wiedz o kulturze i ucz wraliwoci na pikno. Komiksowe rysunki nawizujce do sytuacji znanych modziey z ycia codziennego s znakomit ilustracj treci katechez w artobliwej formie. Pragniemy podkreli szczeglny rodzaj korelacji Poradnika z podrcznikiem ucznia. Poradnik zgodnie z intencj zespou redakcyjnego ma by szczeglnym rodzajem pomocy, ktra ma uatwi katechecie prowadzenie uczniw do dojrzaej wiary. Dlatego podrcznik dla klasy I gimnazjum nosi tytu Szukam was. Ma on uwiadamia uczniom, e Bg pierwszy wychodzi na spotkanie z nami i czeka cierpliwie na nasz odpowied na Jego bezinteresown mio. Z kolei tytu caej serii podrcznikw dla trzech klas brzmi Odsoni twarz Chrystusa. Mamy bowiem nadziej, e zaproponowane w podrcznikach treci i praca ucznia stworz szans coraz lepszego odkrywania przez niego prawdziwego Oblicza Chrystusa, ktre go zafascynuje i skoni do pogbienia przyjani z Jezusem Chrystusem. Projekt graficzny strona okadki wskazuje na prawd, e Chrystus jest obecny w kadym czowieku.
dlaczego chodz na religi?

wprowadzenie dla katechety znajduje si na zaczonej pycie.
Materiay i pomoce:
Katecheza wstpna
karteczki do przeprowadzenia ankiety; kartki z wymaganiami i kryteriami ocen (katecheta znajdzie je na kocu poradnika Materiay do wydruku), podrcznik. ScenariuSz katechezy
Po przedstawieniu si katecheta wprowadza zaproponowan w podrcznika na stronie 5 scenk i przeprowadza ankiet. Jeli to moliwe, warto przygotowa scenk przed lekcj. W zwizku z tym, e uczniowie i katecheta dopiero si poznaj, mona chtnym da teksty tu przed lekcj albo na pocztku katechezy zapyta, kto lubi recytowa i ju wystpowa na scenie. Potrzebne s trzy osoby. Jeli z jakich przyczyn trudno jest przeprowadzi scenk, mona zaproponowa, by kto z uczniw przeczyta j z podrcznika, lub kady ucze czyta jej tekst w ciszy. Tekst moe przeczyta take sam katecheta, jeli sdzi, e uczniowie bd sucha uwanie. Naley jednak pamita, e kada aktywno uczniw podczas katechezy sprzyja ich zaangaowaniu. Cz wstpna katechezy Uczniowie przedstawiaj scenk lub czytaj tekst pt. Dlaczego chodz na religi? (podrcznik s. 5). Jeli jest to inscenizacja, katecheta koczy j wyran informacj, e aktorzy ju wrcili do siebie nie s Monik, Krzykiem i Andrzejem, tylko sob, w swojej klasie. Jest to tzw. odczarowanie roli, bardzo potrzebne do tego, by zapobiec przenoszeniu rl na rzeczywiste osoby. Cz zasadnicza katechezy Katecheta zadaje uczniom pytania (zadanie 1. i 2.). Uczniowie przedstawiaj rne moliwe motywacje uczszczania na religi. Zadania maj pobudzi uczniw do zastanowienia si nad ich wasnymi motywami uczszczania na lekcje religii.
ZADANIE 1.
Krzysiek uczszcza na religi, bo rodzice mu ka. Monika chce dowiedzie si czego interesujcego. Andrzej chce lepiej rozumie siebie jako osob wierzc.
8
ZADANIE 2.
Uczniowie mog przychodzi na lekcj religii: bo uwaaj pogbianie wiary za swj obowizek chrzecijaski, uwaaj, e to zbliy ich do Boga, do Jezusa Chrystusa, chc mie na wiadectwie stopie z religii, eby mc przyj bierzmowanie i wzi kiedy lub kocielny, chc mie na wiadectwie stopie z religii, eby podwyszy sobie redni ocen, chc by z ca klas na lekcji, a nie gdzie poza ni, osobno, inne (uczniowie mog poda wasne, jeszcze nie wymienione powody i motywy). Przeprowadzenie ankiety. Katecheta rozdaje karteczki i wyjania zasady ankiety.
Prosz, abycie odpowiedzieli na pytania anonimowo, to znaczy bez umieszczania na kartce swojego imienia i nazwiska. Chc, aby wasze odpowiedzi byy absolutnie szczere. eby to uatwi, prosz, bycie nikomu z klasy nie pokazywali swoich odpowiedzi ani nie dzielili si nimi. Jeli kto chce podzieli si z innymi swoimi odpowiedziami, moe to zrobi na przerwie, a nie teraz. Prosz teraz o uwag. Bd zadawa pytania, a wy piszcie tylko numer pytania i odpowied. W odpowiedzi na pierwsze pytanie wystarczy wybra imi: za chwil wyjani, o co chodzi. Na drugie pytanie odpowiecie: tak, nie lub czasami. Na trzecie i czwarte trzeba odpowiedzie, podajc przybliony czas (termin). Pierwsze pytanie brzmi: Czy przyszedem na religi z takiego samego powodu, jak Krzysiek, Monika czy Andrzej? Wystarczy poda imi. Jeli kto przyszed z jeszcze innego powodu, prosz, by napisa imi tej osoby ze scenki, ktrej pogldy s mu najblisze, i doda kilka sw swojego komentarza.
Katecheta pisze na tablicy numery pyta i odpowiedzi do wyboru:
Katecheta zbiera karteczki i miesza je. Nastpnie przeprowadza szybkie liczenie odpowiedzi na pierwsze pytanie (pozostae odpowiedzi s tylko do jego wiadomoci) wyznacza osoby, ktre zapisuj na tablicy, ile razy padnie imi, ktre katecheta odczytuje z kartki. Nastpnie katecheta krtko komentuje wyniki ankiety. Podajemy przykadowy komentarz, odpowiedni do sytuacji, w ktrej kilka osb dzieli postaw Krzyka i Moniki.
1. Krzysiek, Monika lub Andrzej; Drugie pytanie: Czy chodzisz w niedziel na Msz wit? 2. Tak, nie lub czasami. Trzecie pytanie: Kiedy ostatni raz przyje Komuni wit? 3. Napisz, kiedy. Czwarte pytanie: Kiedy ostatni raz spowiadae si? 4. Napisz, kiedy.
Witam tych, ktrzy przyszli na katechez z przekonania, i tych, ktrzy przyszli z ciekawoci. Mam nadziej, e si nawzajem na sobie nie zawiedziemy,
Katecheza wstpna. Dlaczego chodz na religi?
cho pewnie dowiadczenia bd rne. Witam take tych, ktrzy przyszli ze wzgldu na rodzicw. Mam prob, bycie uszanowali potrzeby pozostaych uczniw, nie przeszkadzali nam w pracy i starali si wycign z tych lekcji jak korzy dla siebie. Postaram si, by katechezy uczyy was stawiania pyta i szukania odpowiedzi. Poza waniejszymi celami mam take i ten, by pomc wam przygotowa si do egzaminu kocowego za 3 lata. Jak? To zobaczycie w praniu. Myl, e dziki rnorodnoci, o ktrej wiadczy przeprowadzona wanie ankieta, nauczycie si take szacunku dla pogldw innych ni wasne.
modlitwa
Wszystkich teraz prosz o chwil skupienia. Najlepiej usidcie wygodnie, rce moecie pooy na awce. Zamknijcie oczy. Odpowiedzcie sobie na jeszcze jedno pytanie, ale w mylach, nie okazujc na zewntrz, co mylicie: Czy wierz, e tu, wrd nas, w sposb zupenie inny, ni jestemy sobie w stanie wyobrazi, jest obecny Bg, ywa Obecno, bardziej ywa ni nasza tu obecno, rdo naszego ycia?
Po chwili ciszy katecheta wzywa modzie do wsplnej modlitwy. Warto ju na pierwszej lekcji wprowadzi zwyczaj zapalania na czas modlitwy wiecy. Mona take dopiero uczniw do tego przygotowa, np. zapyta, czy kto moe przynie wiecznik, ktry nadaje si do przenoszenia z klasy do klasy (w wielu szkoach lekcje religii odbywaj si w rnych salach).
Jeli wierzysz, e On tu jest sprbuj w mylach powiedzie Mu: Wierz. Jeli wtpisz, moesz prosi o uczciwo w poszukiwaniach moe chciaby uwierzy Jeli nie wierzysz, zachowaj szacunek dla przekona innych. Wszyscy wstacie. Take niewierzcych prosz, by w czasie, gdy si modlimy, stali i zachowywali cisz.
Wszyscy wstaj i po chwili skupienia zapowiadamy modlitw Ojcze nasz. Prosimy, by wszyscy zatrzymali si na chwil osobistej refleksji po sowach: wi si imi Twoje, przyjd Krlestwo Twoje, bd wola twoja jako w niebie, tak i na ziemi.
Zwrmy si do Tego, w ktrego Obecno wierzymy, a moe pragniemy wierzy. Powiedzmy Mu w mylach o swoich nadziejach i obawach zwizanych z now szko: Ojcze nasz.
Podsumowanie Po modlitwie zwracamy uwag uczniw na tekst pod hasem: Jeli chcesz (podrcznik, s. 5).
Bogu zaley na kadym z nas. On w pewnym sensie stawia na nas i cierpliwie czeka. W podrczniku umieszczone s teksty, ktre mog pomc w podjciu drogi do Niego. S one przeznaczone dla wszystkich, ale ich tytu Jeli chcesz ma nam uwiadomi, e Bg do niczego nas nie zmusza. Prawdziwa przyja i mio s wolnym wyborem, nie przymusem, a Bg pragnie naszej wolnej odpowiedzi. Mwi do nas: Jeli chcesz. Wic jeli chcesz, przeczytaj i wykonaj. Chtnym radz zaoy osobisty zeszyt, tzw. zeszyt Myli, w kt-
10
rym bd mogli zapisywa swoje myli do Boga i o Bogu, np. modlitwy, refleksje, postanowienia. Nie bdziecie go pokazywa nikomu, nawet mnie, katechecie, chyba e kto sam zechce zapozna mnie z jego treci.
informacje organizacyjne Katecheta informuje uczniw, co bdzie potrzebne na katechezie: podrcznik, czasami Pismo wite najlepiej Starego i Nowego Testamentu, zeszyt. Warto, by uczniowie przygotowali kartki bloku rysunkowego w teczkach biurowych (na prace plastyczne), do ktrych bd mogli take zbiera przydatne wycinki gazet, ciekawe zdjcia i wydruki z Internetu. Uczniowie zapoznaj si z podrcznikiem, by zobaczy m.in., gdzie mog szuka materiau na sprawdziany, gdy np. kto opuci lekcj. Katecheta przedstawia zasady oceniania: prace klasowe, prace na lekcji, prace domowe, prace dodatkowe (na ocen celujc). Wymagania przedmiotowe i kryteria ocen rozdajemy uczniom do wklejenia w zeszycie, nie dyktujemy ich (zob. Materiay do wydruku na zaczonej pycie). Wane jest, by rodzice zapoznali si z wymaganiami i potwierdzili to podpisem. Mona poda informacje o planowanych koach zainteresowa (np. biblijne, liturgiczne lub zesp muzyczny). Zapis w zeszycie
Temat: Dlaczego chodz na religi? Uczniowie wklejaj wymagania i kryteria ocen (do podpisu przez rodzicw).
Materiay i pomoce na nastpn katechez:
duy arkusz papieru do zapisu kontraktu oraz samoprzylepne karteczki lub karteczki i magnesy, przezrocze lub dua reprodukcja, przedstawiajca pikny zachd soca, wieca i pulpit z Pismem witym, sowa pieni: Bd piewa Tobie, Mocy moja, Ty, Panie, jeste m Nadziej, Tobie ufam i ba si nie bd (Materiay do wydruku), podrcznik.
rozumiesz, co mwi?
Materiay i pomoce:
Katecheza 2
sownik jzyka polskiego, podrcznik, kartka z tekstem modlitwy na koniec lekcji (Materiay do wydruku): Panie, daj nam zdolno jasnego mwienia o Twoich sprawach. Prosimy Ci, abymy umieli porozumiewa si z rodzicami, rwienikami i innymi osobami. ScenariuSz katechezy
Cz wstpna katechezy modlitwa
Rozpoczniemy modlitw. Prosz, by kady z was w mylach powiedzia Bogu, czego obawia si w nowej szkole i jakie wie z ni nadzieje.
Chwila ciszy. Jest to czas dla katechety, by pomodli si w intencji swojej pracy w szkole i z t klas.
Promy Boga, bymy w razie trudnoci nie tracili nadziei i zawsze podejmowali odwanie wyzwania: czy to dotyczce nauki, czy relacji z innym ludmi. Pamitajmy, e jedyne przegrane walki yciowe to te, ktrych nie podejmujemy. Niech nasza proba bdzie wyraona caym sercem, z moc by Bg mg nam dawa si na miar naszej proby: Ojcze nasz
Katecheta prosi, by uczniowie w cigu minuty po cichu przeczytali teksty I IV. W poleceniu uywa sowa tekst (a nie dialog) i pyta, co te teksty czy pod wzgldem formy (uczniowie sami maj okreli, e chodzi o dialogi). Nastpnie katecheta pyta, czy jakie sowa wymagaj wyjanie moe nie wszyscy znaj jzyk angielski. By moe modzie zapyta o znaczenie pytania: We would like to try on that dress size 36?. Mona zapyta, czy kto bez znajomoci angielskiego, wczytujc si tylko w dialog, sprbowaby okreli znaczenie tego pytania. Prawdopodobnie uczniowie domyl si sensu dialogu i przetumacz tekst: Czy mog przymierzy sukienk w rozmiarze 36?. Teraz katecheta zadaje uczniom kolejne pytania.
Okrelcie tematy dialogw (o czym jest mowa?), rozmwcw (kim s? w jakim s wieku?) i okolicznoci, w ktrych rozmawiaj (miejsce? czas? sytuacja?). Na analiz dialogw mamy 3 minuty.
Katecheza 2. Rozumiesz, co mwi?
17
Naley zwrci uwag, e na podstawie krtkich dialogw nie da si odpowiedzie na wszystkie pytania. Std katecheta prosi o ustalenie prawdopodobnych danych. Mona t cz wstpn analizy tekstw przedstawi na tablicy w formie tabeli, ale nie jest to konieczne. Proponowane odpowiedzi: temat tekst i sukienka tekst ii nieokrelony tekst iii dziewczyna tekst iV uczestnictwo we Mszy witej rodzic
dziewczyna, ktra nie zna angielskiego rozmwca ii Kasia, ktra zna angielski miejsce sklep, za granic czas nieokrelony rozmwca i
nieokrelona osoba nieokrelona osoba nieokrelone nieokrelony
babcia
wnuczek u babci
dorastajcy syn w domu
moe odwiedzi- niedziela ny babci?
Dokadne wykonanie tej analizy gwarantuje zrozumienie tekstw i waciwe wykonanie zada 1-3. opracowanie zadania 1. i 2.
Znamy ju wietnie cztery dialogi. Sprbujmy teraz je porwna i powiedzmy, co je czy.

Jeli uczniowie bd mieli problem z tak szerokim pytaniem otwartym, katecheta przychodzi im z pomoc.
Dialogi czy to, e rozmwcy nie rozumiej si nawzajem. Okrelmy przyczyn nieporozumie midzy rozmwcami. Sprbujmy sformuowa rady dla nich: co naleaoby zrobi, by unikn niejasnoci w sytuacjach ukazanych w dialogach. S to zadania 1. i 2. Wykonujemy je ustnie.
Jako ciekawostk katecheta moe poda informacj o faszywych przyjacioach zob. Tekst I w tabeli.
ZADANIE 1. I 2.
Przykadowe odpowiedzi (ustne) zawarte s w tabeli. Przyjmujemy odpowiedzi uczniw, nawet jeli nie s sformuowane tak jak zaproponowane, wystarczy, e tylko oddaj istot sytuacji.
Przyczyna nieporozumienia tekst i Jeden z rozmwcw nie zna angielskiego. Sowo dress jest tzw. faszywym przyjacielem, co innego znaczy po polsku i po angielsku. tekst ii Rozmwcy w ogle si nie suchaj i dlatego nie nawizuj do swoich wypowiedzi. tekst iii Wnuczek posuguje si potocznym zwizkiem frazeologicznym, ktry babcia rozumie dosownie. tekst iV Syn wykorzystuje to, e rodzic wyrazi si potocznie.
18
rada Ucz si jzykw obcych.
Rozdzia I. Ludzie pytaj o Mnie

W czasie rozmowy uwanie suchaj innych. Podczas rozmowy bierz pod uwag, z kim rozmawiasz, i staraj si swj jzyk dostosowa do tej osoby. Dbaj o jasno swojej wypowiedzi tak, by nie byy one wieloznaczne.
Z kolei katecheta prosi, by uczniowie sformuowali odpowied babci w dialogu III tak, aby unikn nieporozumienia. Wnuk powinien by powiedzie babci, e Natalia jest jego sympati, np.: Super! Wie babcia, mam sympati, Natali. To dziewczyna z mojej klasy. Nastpnie katecheta zadaje uczniom pytanie (zadanie 3.), ktry z rozmwcw celowo wprowadza nieporozumienie i po co to robi.
ZADANIE 3.
Chodzi o syna z dialogu IV. Syn chce wprowadzi rodzica w bd co do swojego uczestnictwa w niedzielnej Mszy witej. Katecheta prosi uczniw, by przeredagowali pytania rodzica, tak by uniemoliwi nieporozumienie, np.:
Uczestniczye dzisiaj we Mszy witej?

Krtkie podsumowanie tej czci katechezy
Jzyk jest czsto rdem nieporozumie: zamierzonych lub mimowolnych. Moemy ich unikn na wiele sposobw, np. suchajc uwaniej rozmwcw, uczc si jzykw obcych czy wyraajc si bardziej precyzyjnie, jednoznacznie. Szczeglnie jasno starajmy si wyraa nasze myli, gdy dotycz one spraw duchowych.
Cz zasadnicza katechezy
Przejdmy do kolejnych zada, ktre pomog nam dba o precyzj wypowiedzi w sprawach wiary.
opracowanie zadania 4.
Proponuj wykona ustnie zadanie 4. Macie na nie 2 minuty.

Katecheta sprawdza poprawno wykonania zadania.
ZADANIE 4.
by w kociele uczestniczy w Mszy witej wierzy uznawa Jezusa Chrystusa za Zbawiciela wzi ze sob lub zawrze sakrament maestwa i do spowiedzi przystpi do sakramentu pokuty i pojednania i na ksidza odkry w sobie powoanie do kapastwa i je podj i do Komunii przyj Komuni wit odmawia pacierz modli si
Katecheza 2. Rozumiesz, co mwi?
19
opracowanie zadania 5. Katecheta poleca wykona dwa przykady (dwie pary) z zadania 5., zapowiadajc, e dokoczenie tego wiczenia bdzie zadaniem domowym. W razie kopotw z przykadami jeden z uczniw korzysta ze sownika jzyka polskiego, podajc rozwizanie klasie. Aby nie rozbija graficznie tego wiczenia w zeszycie, polecamy odliczenie dodatkowych 6 linijek na dokoczenie zadania w domu. Zapowiadamy, e zadanie to trzeba wykona ze szczegln dbaoci, poniewa sprawdzian bdzie zawiera tekst z lukami do wpisania wielkich lub maych liter.
ZADANIE 5.
Teraz zwrcie uwag, e niejasnoci mog si pojawi take w zapisie sw.
Biblia zbir witych ksig chrzecijan i ydw biblia ksika, ktr kto traktuje jak wito albo jak wyroczni; take gruba ksiga Koci og wyznawcw, wsplnota koci witynia rzymskokatolicka Bg w religiach monoteistycznych: Istota nadprzyrodzona, najwysza, Stworzyciel wiata bg w religiach politeistycznych: istota lub jej wyobraenie, zwierz, rolina lub rzecz, bdce przedmiotem kultu; boek, boyszcze, bstwo; take czowiek albo przedmiot bezkrytycznie uwielbiany, czczony Duch wity trzecia Osoba Trjcy witej duch energia psychiczna, waciwoci psychiczne czowieka; umys, wiadomo, mylenie, dusza; wedug wierze ludowych i spirytystw: zjawa, widmo, upir, istota bezcielesna; take zapa, odwaga, mstwo, otucha, nadzieja Baranek Boy w liturgii i religii chrzecijaskiej: nazwa Jezusa Chrystusa baranek mody baran; jagni: take czowiek o agodnym usposobieniu, potulny, albo biae chmurki pierzaste; biae grzebienie fal Trzeba sprawdzi poprawno wykonania dwch przykadw i przypomnie o pozostawieniu miejsca na dokoczenie tego zadania w domu. Podsumowanie opracowanie zadania dodatkowego Zwaywszy, e zadanie dodatkowe stanowi istotne podsumowanie katechezy, jeli czas pozwoli, rozwizujemy je wsplnie.
Na koniec zwrmy uwag, jak sprawa jzyka, sposobu wysawiania si zostaa przedstawiona w Biblii. Prosz o przeczytanie dwch fragmentw z Pisma witego, zamieszczonych w podrczniku (Syr 27, 5-6 oraz Mt 7, 21). Nastpnie ustalcie parami w awkach, jakie s midzy tymi tekstami podobiestwa, a jakie rnice. Jeli kto nie zapamita mojego polecenia, moe je znale jako zadanie dodatkowe (podrcznik, s. 11).
Katecheta prosi wybran par uczniw o udzielenie odpowiedzi.
20
Rozdzia I. Ludzie pytaj o Mnie
Jeli wystarczy czasu, jeden z wnioskw moemy zapisa w zeszytach. Jeli bd kopoty z tym zadaniem, lepiej powici chwil na pomoc w sformuowaniu wniosku, ni dyktowa uczniom gotowe zdania.
ZADANIE DODATKOWE
Oba teksty Pisma witego (Syr 27, 5-6 oraz Mt 7, 21) mwi o jzyku ludzi: pierwszy o tym, e sowa czowieka wiadcz o jego wntrzu, drugi za o tym, e pikne sowa nie wystarczaj Pan Bg oczekuje od nas piknych czynw. Drugi fragment jest jakby rozwiniciem pierwszego. dyskusja Jak sdzisz? Pozwalamy na krtkie wypowiedzi. W podsumowaniu wyraamy wasne zdanie. Warto zaznaczy, e uywanie, take pod wpywem emocji, wezwa typu: Id do diaba!, Jezus, Maria!, O, Matko Boska!, moe mie rne przyczyny, moe np. wiadczy o braku szacunku dla spraw religijnych, braku umiejtnoci panowania nad jzykiem; moe te by spowodowane brakiem modlitwy czyli zwyczaju wiadomego uywania imion witych podczas modlitwy. modlitwa
Przeczytajcie teraz Jak sdzisz?. Kto chce si wypowiedzie?
Powierzamy jednemu z uczniw przeczytanie z kartki przygotowanej modlitwy jest to tekst z podrcznika (s. 11) przeredagowany tak, aby by w liczbie mnogiej.
Prosz, wstacie. Zwrmy nasze myli do Boga. Popromy Go, by pomaga nam dogadywa si z tymi, na ktrych nam zaley, oraz ebymy coraz lepiej rozumieli siebie, innych, ycie i wiat i nie czuli si zagubieni. Panie, daj nam zdolno jasnego mwienia o Twoich sprawach. Prosimy Ci, abymy umieli porozumiewa si z rodzicami, rwienikami i innymi osobami.
Zadanie domowe
Dokoczy wykonanie zadania 5. Przeczyta Masz wiadomo!.

Zapis w zeszycie
Temat: Chodz czy uczestnicz? Zadanie 5. i notatka z zadania dodatkowego.

Pismo wite Nowy Testament (jeden egzemplarz), karteczki, na ktrych uczniowie napisz swoje pytania, podrcznik, plansza z podziaem nauk zob. Materiay do wydruku.
zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa

Materiay i pomoce:
Katecheza 7
podrcznik, sownik ortograficzny. ScenariuSz katechezy

Cz wstpna katechezy modlitwa Po kadym pytaniu zostawiamy chwil milczenia na zastanowienie.
Pomyl, kiedy ostatnio nie rozumiae swoich kolegw, rodzicw lub innych ludzi. Co wyniko z tego niezrozumienia? al? Konflikt? Rozgoryczenie? Pretensje? A kiedy ty czue si niezrozumiany? Pomyl, co byo tego powodem? Kto nie wysucha ci do koca? A moe ty wyrazie si nieprecyzyjnie? Pomdlmy si o zrozumienie midzy ludmi. Ojcze nasz Ludzie przeywaj sytuacje niezrozumienia midzy sob. Podobnie czsto nie rozumiej sw Boga przekazanych w Pimie witym: na przykad interpretuj je dosownie lub bdnie. Waciwe rozumienie sowa Boego to jedna z podstaw wiary! Aby zrozumie Bibli, trzeba pamita o kilku zasadach, ktre s pewnego rodzaju narzdziami otwierajcymi przed nami sens biblijnego przekazu. Na dzisiejszej i na nastpnej katechezie poznamy te zasady.
T cz lekcji katecheta powinien powici na wyjanienie terminu kontekst, wikszo uczniw bowiem nie zna tego sowa. Nie chodzi tu o podanie definicji sownikowej, lecz o wytumaczenie istoty zjawiska. Cz wstpna katechezy powinna odby si przy zamknitych ksikach i zeszytach. Katecheta bardzo duymi literami zapisuje na rodku tablicy sowo ud. Pyta, czy jest ono zapisane poprawnie. Zapewne wikszo uczniw bdzie twierdzi, e jest to pisownia niepoprawna. Wwczas katecheta pod spodem zapisuje sowo d, pytajc, czy teraz jest to zapis poprawny. Nastpnie wyraz d obudowuje zdaniem, np.:
Katecheza 7. Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa
41
Katecheta pyta, czy uczniowie nadal twierdz, e sowo d zapisane jest poprawnie. Oczywicie w tym kontekcie (ud jako tryb rozkazujcy od czasownika udzi) zapis jest niepoprawny. Tu mona wybranego ucznia poprosi o sprawdzenie w sowniku ortograficznym tych zapisw. Katecheta wpisuje na tablicy dwa zdania, sygnalizujc, e teraz bd ju zapisane poprawnie.
Nie D si, nie wygramy tego meczu.
Uczniowie zapisuj temat katechezy: Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa oraz dwa ostanie zdania z tablicy. Podkrelaj na kolorowo wytuszczone czci zda (czyli wszystko oprcz sowa UD i D) i prowadz do nich strzak od sowa kontekst.
Uwaga: definicj wyrazu kontekst (cz tekstu potrzebna do dokadnego rozumienia wyrazu lub wyraenia, o ktre chodzi) naley poda uczniom tylko na ich wyran prob.
Nie UD si, nie wygramy tego meczu. Na wakacjach moi rodzice wypoyczyli bardzo wygodn D aglow.
Cz zasadnicza katechezy opracowanie zadania 1.
Wyjanijcie sytuacj przedstawion na pierwszym rysunku na s. 22. i powiedzcie, z czego wynika oburzenie parafian? Jak mona im da rad?
ZADANIE 1.
Sytuacja przedstawiona na rysunku obrazuje niezrozumienie wynikajce z wyrywania sw z kontekstu sownego, ale istnieje jeszcze inny kontekst. Jest to kontekst kulturowy. eby zobrazowa, czym on jest, opowiem wam prawdziw anegdot przekazan przez lektork jzyka polskiego. Ot w czasie wakacji na wyszych uczelniach odbywa si kurs jzyka polskiego dla studentw obcokrajowcw (czsto obywateli bardzo egzotycznych dla Europejczyka krajw), ktrzy postanowili studiowa w Polsce. Po trzymiesicznym kursie studenci chcieli podzikowa swojej nauczycielce i kupili dla niej kwiaty. Jej zdziwienie byo wielkie, kiedy otrzymaa wizank z czarn wstk i napisem: Ostatnie poegnanie.
Katecheta prosi uczniw o komentarz do tego zdarzenia. Moe by on zbyteczny, kiedy klasa zareaguje miechem. Katecheta przypomina jeszcze pojcie: kontekst kulturowy i zapowiada, e ma on ogromne znaczenie w dobrym rozumieniu wielu fragmentw Pisma witego. opracowanie zadania 2. Katecheta czyta Ewangeli wedug w. ukasza (10, 1-2a. 3-4) i prosi o odpowied na pytanie, jak klasa rozumie polecenie Jezusa skierowane do uczniw.
Oburzenie suchajcych wynika z tego, e przyjli sowa ksidza wyrwane z kontekstu. Suchajcy za szybko wycignli wnioski z tego, co sysz. Trzeba by im poradzi, by z uwag, a przede wszystkim do koca wysuchiwali komunikatw by zapoznawali si z caoci komunikatu.
42
Rozdzia II. Mwi do was
Po wysuchaniu odpowiedzi katecheta proponuje przeczytanie tekstu Zwyczaje Wschodu i ponawia pytanie o sensowno polecenia Jezusa.
ZADANIE 2.
Czy nie wydaje si wam ono zbyt wymagajce?
Polecenie Jezusa jest bardzo wymagajce. Uczniowie maj chodzi bez pienidzy (trzos to woreczek na pienidze), boso. Maj take zakaz witania si ze spotkanymi po drodze. Komentarz wyjania kwesti zakazu witania si wedug wschodnich zwyczajw byy to bardzo dugie, ceremonialne rozmowy, chocia nie wnosiy nic nowego do relacji midzy spotkanymi ludmi. opracowanie zadania 3. Katecheta zapowiada, e zadanie 3 podsumowuje dwie poznane ju zasady czytania Pisma witego i wprowadza trzeci.
Wycignijcie wsplnie wnioski z zadania 1. i 2. oraz z tekstu Czy Mojesz mia rogi?. Sformuujcie zasady czytania tekstu biblijnego dotyczce kontekstu zdaniowego, kulturowego oraz znaczenia sowa.
Grupy prezentuj wynik swojej pracy. Klasa zapisuje wspln notatk do zeszytu.
ZADANIE 3.
Katecheta oczekuje odpowiedzi, e chodzi o zasad znajomoci znaczenia sw, ale take o kontekst, w jakim one padaj. Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz? W tym miejscu mona powici troch czasu na krtk dyskusj w oparciu o problem postawiony pod hasem Jak sdzisz?:
Spjrzmy do podrcznika na stron 22. Ktr zasad czytania Pisma witego obrazuje drugi art rysunkowy?
Aby dobrze zrozumie jaki fragment Pisma witego, trzeba bra pod uwag: kontekst sowny, czyli tekst, ktry poprzedza i ktry nastpuje po tym fragmencie, kontekst kulturowy, czyli zwyczaje staroytnego Wschodu, gdzie Biblia powstawaa, znaczenie sw oryginalnych, czyli jak najwierniejsze tumaczenie.
Czy mona dobrze interpretowa Pismo wite, polegajc tylko na wasnym rozumieniu tekstu?
Wane jest jednak, aby katecheta podsumowa dyskusj uczniw, wyraajc jednoznacznie swoje zdanie (nauk Kocioa).
Sowo Boe moe dotrze do kadego czowieka, nawet jeli nie ma on przygotowania, poniewa Bg zna kadego i wie, co jest mu potrzebne. Czowiek otwarty na Jezusa Chrystusa moe mie intuicj i przez wiar zrozumie przesanie Ewangelii. Jednak to nie wystarczy. Bg obdarzy czowieka rozumem i oczekuje, e ci, ktrzy s tego wiadomi jak na przykad wy, uczniowie
Katecheza 7. Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa
43
w szkole zrobili wszystko, aby dobrze zrozumie Pismo wite. Dobrze, to znaczy w oparciu o autorytet Urzdu Nauczycielskiego Kocioa, ktry autentycznie przedkada i wyjania sowo Boe.
modlitwa Modlitw rozpoczyna katecheta.
Bg objawia si poprzez Pismo wite. Pragnie kademu z nas powiedzie o swojej mioci. I chocia Jego sowa przekazali ludzie yjcy dawno temu i daleko std, moemy zrozumie, co Bg chcia przez nich nam przekaza.
Dalsz cz modlitwy prowadzi kolejno dwch uczniw (podrcznik, s. 23). Zadanie domowe
Zadanie 4. Zadanie dodatkowe dla chtnych.

ZADANIE 4.
Sformuowanie ludzki jzyk Boga odnosi si do faktu, e autorami Pisma witego byli konkretni ludzie yjcy w konkretnych czasach. Uywali wic okrele jasnych dla nich, nawizywali te do zwyczajw, ktre wwczas nie musiay by komentowane, cho dzi nie zawsze s czytelne.
ZADANIE DODATKOWE
Sowo bracia we fragmencie J 7, 2-7 Biblii Tysiclecia ma odnonik do sownika: Brat w jzyku biblijnym oznacza take kuzyna. W znaczeniu przenonym: w ST czonek narodu wybranego, w NT chrzecijanin, czonek Kocioa. Jezus nie mia braci: wieloznaczno sowa brat w jzyku hebrajskim nie uprawnia do takiego wniosku. Zapis w zeszycie
Temat: Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa. Zdania: Nie UD si, nie wygramy tego meczu. Na wakacjach moi rodzice wypoyczyli bardzo wygodn D aglow. Notatka do zadania 3.
podrcznik, kawaek biaej szyby i witra (moe to by maleki dekoracyjny element uywany w domach do ozdobienia szyb, np. anioek, owoc lub motyl).
Samowola czowieka
Materiay i pomoce:
Katecheza 12
podrcznik, ewentualnie Pismo wite. ScenariuSz katechezy

Cz wstpna katechezy modlitwa Katecheta prosi uczniw o skupienie. Zapowiada, e biblijne opowiadania drugiego rozdziau Ksigi Rodzaju o grzechu pierworodnym atwo jest rozumie zbyt dosownie, podczas gdy s one obrazem trudnych prawd o wizi Boga z czowiekiem. Dlatego katecheta proponuje na pocztek modlitw do Ducha witego o dar mdroci. Uczniowie wstaj. Po chwili katecheta wypowiada sowa modlitwy.
Duchu wity, obdarz nas mdroci, bymy pojli to, co moe pomc nam rozwija si zgodnie z naszymi ludzkimi moliwociami. Przyjd, Duchu wity! Napenij serca Twoich wiernych i zapal w nich ogie Twojej mioci.
Mona zapiewa znan pie do Ducha witego. Nastpnie katecheta rozpoczyna od rozmowy o acuchu przyczynowym jakiego za popenionego przez czowieka na przykadzie wypadku drogowego.
Zdarzy si wypadek drogowy. Sprawca: kierowca by pod wpywem alkoholu. Przyczyna jego choroby alkoholowej: sprawca pi, bo jego ojciec nie akceptowa go, bi go i czsto by pijany (by alkoholikiem). Przyczyna, dlaczego ojciec taki by: nie mg sobie poradzi w dorosym yciu, nie potrafi znie trudnoci w yciu rodzinnym, okazywa czuoci, sam by z domu dziecka, bo rodzice zginli na wojnie. Czyli przyczyna porednia, to wojna, ktr rozptali faszyci pod przywdztwem Hitlera. Jak dugo mona by prowadzi ten acuch?
66
Rozdzia III. Daem wam wszystko
Katecheta sucha wypowiedzi uczniw, nie komentujc ich. Dodaje jednak, e mimo i przyczyna porednia nie bya zalena od sprawcy, nie przekrela to jego odpowiedzialnoci za czyn. Bdzie o tym mowa na nastpnych katechezach. Uczniowie podaj inny przykad za popenionego przez czowieka i wymylaj acuch przyczyn. Katecheta zwraca uwag na to, by zdarzenie podane przez uczniw nie dotyczyo konkretnej, znanej osoby ze rodowiska. Cz zasadnicza katechezy
Kto powiedzia, e ten acuch prowadzi wstecz do pierwszych ludzi, biblijnego Adama i Ewy oraz do ich grzechu pierworodnego. Co to jest grzech pierworodny?
Jeli uczniowie przedstawi tylko biblijny obraz bez teologicznej interpretacji, katecheta podaje komentarz.
Nastpnie wybrany ucze czyta na gos tekst biblijny ze s. 34 (Rdz 2, 15-17; 3, 1-19). Mona to czytanie przeprowadzi uroczycie, zaznaczajc, e jest to obrazowa odpowied na pytanie, skd pochodzi zo na wiecie. Katecheta wyjania uczniom, e w jest symbolem, a wic w odrnieniu od alegorii jest wieloznaczny. W jest bowiem wrogiem czowieka (takie byo dowiadczenie nomadw na pustyni) i zarazem symbolem bokw kananejskich, ktrym oddawali cze poganie na terenie Izraela. Pertraktacje z wem oznaczay wejcie w relacje z faszywym bstwem. Stwierdzenie bdziecie jak Bg jest pokus uczynienia z czowieka bstwa. To take rodzaj bawochwalstwa.
Uwaga: zadania 1. i 2. oraz druga cz zadania 4. s trudne i przeznaczone do wykonywania razem z katechet. Katecheta wysuchuje intuicyjnych si rzeczy interpretacji uczniw, koryguje je i uzupenia. Natomiast zadanie 3., pierwsz cz zadania 4. i zadanie 5. uczniowie mog wykonywa samodzielnie.
W Biblii mamy obraz grzechu pierworodnego. Obraz ten zawiera odpowied na pytanie, skd na wiecie jest zo. Podkrelam, e jest to obraz, ktry mwi, e przyczyn za jest jaki straszny grzech czowieka. Tego obrazu nie mona interpretowa dosownie, ale trzeba zrozumie jego sens.
opracowanie zadania 1. (razem z katechet) Katecheta poleca, by uczniowie ustnie odpowiedzieli na pytania z zadania 1. Wszyscy wsplnie ustalaj poprawne odpowiedzi i interpretacje. Warto w tym miejscu zada pytania ukierunkowujce waciw interpretacj.
Najpierw w zadaje pytanie, ktre ma postawi Boga w zym wietle: Czy rzeczywicie Bg powiedzia. Tym pytaniem szatan rozpoczyna rozmow, wchodzi w relacj z czowiekiem, ktry otwiera si na niego. Nastpne szatan, ktry w pierwszym pytaniu
Jakie pytanie szatan zadaje najpierw? Czy rzeczywicie chce si czego dowiedzie od Ewy? Co mwi zaraz potem? Czy jego zachowanie jest logiczne (najpierw udaje niedoinformowanego, a potem mwi tak, jakby by lepiej poinformowany od czowieka)?
Katecheza 12. Samowola czowieka
67
udawa niedoinformowanego, atakuje wprost, udajc kogo, kto wie najlepiej i dzieli si informacj. Mwi, e Bg kamie (Na pewno nie umrzecie!) i podsuwa wytumaczenie: Bg nie chce, by ludzie tak jak On znali dobro i zo. Szatan sugeruje, e czowiek moe by jak Bg. Owoc zakazany okaza si: dobry (czowiek, ktry y w bliskoci z Bogiem, nie zna za; teraz dostrzeg, e jest w stanie je pozna; zakaz Boga mia uchroni czowieka przed zem, nad ktrym nie jest w stanie panowa), rozkoszny (czowiek fascynuje si dobrem przemijajcym, jakby byo wieczne, i stawia je na pierwszym miejscu) nadajcy si do zdobycia wiedzy (czowiek podda si pokusie pychy, uwierzy w to, e dziki swojemu rozumowi ma nieograniczone moliwoci). Przy omawianiu sw szatana: Ale wie Bg, e gdy spoyjecie owoc z tego drzewa, otworz si wam oczy i tak jak Bg bdziecie znali dobro i zo katecheta wyjania, e czowiek jako stworzenie ma swoje ograniczenia. Nie jest w stanie by jak Bg, decydowa o dobru i zu.
ZADANIE 1.
Jakie cechy owocu z drzewa poznania dobra i za zauwaya Ewa?
a. Szatan przekona Ew najpierw argumentem, e przekroczenie zakazu Boego nie bdzie miao zych skutkw, lecz tylko dobre: czowiek zdobdzie wiedz tak, jak ma Stwrca, i bdzie panowa nad dobrem i zem na rwni z Bogiem. Do przekroczenia zakazu ostatecznie skonio Ew dostrzeenie owocu jako dostpnego, rozkosznego dla oczu i nadajcego si do zdobycia wiedzy. b. Adam usiowa ukry si przed Bogiem. W rozmowie z Bogiem przerzuca win na Ew. c. Ewa obwiniaa szatana. d. Pierwsi ludzie zaczli si ba Boga, wstydzili si i kryli przed Nim, wstydzili si take siebie, kiedy poczuli, e s nadzy. Warto by katecheta wyjani, e chodzi o nago w sensie wzajemnego widzenia siebie takimi, jakimi ludzie stali si po grzechu. Czowiek wstydzi si przed innymi swoich grzechw, ukrywa je na rne sposoby (np. wypierajc si ich, usprawiedliwiajc lub wmawiajc sobie i innym, e to, co robi, nie jest ze). Czowiek czysty, wolny od grzechu, nie boi si takiej nagoci, czyli tego, e inni wiedz o nim wszystko. opracowanie zadania 2. (razem z katechet) Naley podkreli, e treci tego zadania s bardzo wane i na pewno znajd si na sprawdzianie. Katecheta pyta uczniw, co znaczy sowo prehistoria. Potem poleca, by uczniowie sprawdzili w sowniku (s. 35), czym pojcie prehistoria biblijna rni si od prehistorii. W razie potrzeby wyjania, e prehistoria dotyczy dziejw czowieka do czasw pojawienia si pisma. Badanie tych dziejw dokonuje si metodami archeologicznymi. Tak
68
jak nauki przyrodnicze, tak prehistoria nie odpowiada na pytanie: skd w ogle wzi si czowiek i po co istnieje. Natomiast prehistoria biblijna odpowiada na pytania religijne dotyczce sensu wiata i ycia, np. skd w ogle wzi si wiat i czowiek, po co yj ludzie, dlaczego na wiecie jest nie tylko dobro, ale i zo. Prehistoria biblijna mwi o pocztkach relacji Boga z czowiekiem, a zarazem o tym, dlaczego te relacje teraz s inne. Katecheta poleca uczniom wykonanie zadania 2. ale znowu omawia je razem z uczniami. Przy omawianiu znaczenia symbolu ogrodu katecheta zwraca uwag, e czowiek w raju by wolny w jednoci z Bogiem i czu si bezpiecznie. Nie musia si ukrywa. Grzech sprawi, e pierwsi ludzie przestali czu si bezpiecznie. To zadanie uczniowie zapisuj w zeszycie.
ZADANIE 2.
Rajski ogrd symbolizuje ycie zgodne z natur, czyli wol Boga: szczliwe i bezpieczne. Czowiek y w harmonii z Bogiem, ludmi i przyrod. Rozwija si zgodnie z wol Boga. Drzewo poznania dobra i za oznaczao wiedz o dobru i zu. Wiedz, ktra jest dla czowieka niebezpieczna i niemoliwa do opanowania. W symbolizuje szatana, ktry kusi czowieka faszyw perspektyw przekroczenia tego, co dla czowieka moliwe. Cier i oset to skutki grzechu, poznania dobra i za: okazao si, e czowiek nie jest w stanie zapanowa nad zem i ulega mu. opracowanie zadania 3. i pierwszej czci zadania 4. Polecamy, by uczniowie samodzielnie w zeszycie wykonali to zadanie, ktre jest czciowo podsumowaniem dotychczasowych treci katechezy. W ten sposb sprawdzimy, czy klasa dobrze zrozumiaa temat grzechu pierworodnego.
ZADANIE 3.
a. Usyszaem Twj gos w ogrodzie, przestraszyem si strach przed Bogiem, brak poczucia bezpieczestwa, poczucie winy. To wiadczy o braku harmonii midzy ludmi i Bogiem. b. Niewiasta, ktr postawie przy mnie, daa mi owoc z tego drzewa i zjadem przerzucanie winy na innych, wzajemne oskaranie, brak solidarnoci, zerwanie wsplnoty. To wiadczy o braku harmonii midzy ludmi. c. Przeklta niech bdzie ziemia z twego powodu: w trudzie bdziesz zdobywa od niej poywienie dla siebie po wszystkie dni twego ycia. Cier i oset bdzie ci ona rodzia czowiek bdzie musia z trudem zdobywa poywienie, czsto walczy z nieprzyjazn przyrod. To wiadczy o braku harmonii midzy ludmi a przyrod. d. Bo prochem jeste i w proch si obrcisz! czowiek, ktrego Bg chroni przed mierci, gdy straci przyja z Bogiem, sta si miertelny. Tekst Boga nie ma? mwi, e grzech pierworodny by katastrof dla ludzkoci: byo to zerwanie cznoci z Bogiem. Po grzechu pierworodnym ludzie sabo dostrzegaj obecno Boga w wiecie i nie potrafi si ni cieszy. Czo-
Katecheza 12. Samowola czowieka
69
wiek nie odbiera tego, co Bg do niego mwi, bo wiat zagusza. Jego gos Uczniowie ustnie wykonuj teraz zadanie 4. (pierwsz cz: Znajd w tekcie Pisma witego cytat zawierajcy obietnic zwycistwa dobra nad zem i mwicy o opiece Boej nad ludmi mimo ich grzechu).
ZADANIE 4. CZ 1.
Obietnica zwycistwa dobra nad zem zawarta jest w sowach Boga skierowanych do wa: Poniewa to uczynie, bd przeklty wrd wszystkich zwierzt domowych i dzikich; na brzuchu bdziesz si czoga i proch bdziesz jad po wszystkie dni twego istnienia. Wprowadzam nieprzyja midzy ciebie a niewiast, pomidzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono ugodzi ci w gow, a ty ugodzisz je w pit. Katecheta stawia teraz pytanie, co oznacza ten cytat. Uczniowie mog skojarzy t obietnic z narodzeniem si Jezusa Chrystusa, Zbawiciela.
CD. ZADANIA 4.
Obietnica Boga oznacza, e Bg przyjdzie ludziom z pomoc. Jest to pierwsza obietnica Zbawiciela, ktry pokona zo i szatana. Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz? Katecheta poleca zapozna si z pytaniem pod hasem: Jak sdzisz?. Uczniowie po cichu (lub jedna osoba gono) czytaj tekst Odrzucenie przyjani ze s. 35. Prosimy, by podczas dyskusji jeden ucze zapisywa na brudno krtkie wnioski, ktre nastpnie odczytuje jako odpowied na pytanie Dlaczego Bg nie zapobieg zamaniu wydanego przez siebie zakazu?. Wszyscy uczniowie zapisuj wniosek w zeszycie: wsplny lub kady samodzielnie. Wnioskiem moe by cytat z tekstu Odrzucenie przyjani:
Katecheta ocenia (na przykad plusami) prac ucznia, ktry notowa i redagowa wniosek. Katecheta moe zaproponowa uczniom wymylenie obrazu ilustrujcego kuszenie Ewy, np. dziewczyna syszy, e nawet maa dawka narkotyku moe j uzaleni. Mimo przestrg siga po niego, bo kto przekona j, e dziki temu narkotykowi lepiej si przygotuje do sprawdzianu albo zazna wielkiej przyjemnoci. I dziewczyna wpada w puapk zniewolenia narkotykowego. Kochajcy rodzice nie odrzucaj jej jednak, lecz usiuj pomc przezwyciy nag, cho to czy si z rozstaniem i przebywaniem w odosobnionym orodku. modlitwa Chtny ucze czyta modlitw ze s. 35 (pierwsze trzy linijki). Pozosta cz (fragment Mdroci Syracha) czyta katecheta.
Bg stworzy czowieka obdarzonego wolnoci niosc z sob ryzyko, a nie ustawi na szachownicy stworzenia bezwolne marionetki.
70
Zadanie domowe
Zadanie 5. Zadanie dodatkowe dla chtnych.

ZADANIE 5.
Grzech pierworodny zostaje zgadzony w chrzcie witym. Bg wybacza czowiekowi win i przywraca wi ze Sob. Skutki grzechu jednak zostaj: miertelny czowiek jest skonny do za.
ZADANIE DODATKOWE
Przy sprawdzaniu tego zadania katecheta zwraca uwag na ukazanie sensu scen biblijnych: a) etapy kuszenia: szatan udaje niedoinformowanego i kogo, kto zwraca si do Ewy o pomoc (o informacje), udaje, e ufa jej i wzbudza w niej zaufanie; potem nagle domaga si zaufania, udajc kogo, kto wie najlepiej; Ewa dostrzega zalety zakazanego owocu: dobry do spoycia dostpny, rozkoszny dla oczu fascynujcy, nadaje si do zdobycia wiedzy jak Bg bd decydowaa o tym, co dobre, a co ze (faszywy obraz Boga); b) rozmowa musi by fikcyjna, wymylona przez uczniw; moe zawiera elementy kuszenia Adama przez Ew analogiczne do kuszenia szatana; c) Bg powinien by tylko gosem; Adam i Ewa maj poczucie winy, nie radz sobie w nowej sytuacji, Bg poucza ich o niej: ju nie bd bezpieczni, bd cierpie i umiera; uczniowie mog sowa powiedziane do wa, ktre zapowiadaj zwycistwo dobra, przekaza jako usyszan od Boga obietnic pomocy. Zapis w zeszycie
Temat: Samowola czowieka. Zadanie 2. Zadanie 3. Wniosek z Jak sdzisz?

podrcznik, kartki z tekstem modlitwy: Psalm 51, 3-4; 11-12 (Materiay do wydruku), ewentualnie Pismo wite, regulamin lub statut szkoy.
Bd moim ludem
Materiay i pomoce:
Katecheza 18
podrcznik. ScenariuSz katechezy

Zastanw si: jaka myl sprawia ci ostatnio rado? A co sprawia, e czujesz si przygnbiony? W mylach powiedz o tym wszystkim Bogu.
Chwila ciszy.
Polemy Bogu tych, ktrzy przeywaj jakie trudne, a moe nawet straszne dowiadczenia. I mdlmy si za nas samych.
Wybrana osoba czyta modlitw z podrcznika z poprzedniej katechezy (s. 47). opracowanie zadania 1. Chwila rozmowy, potem uczniowie w zeszytach (zostawiajc miejsce na temat) kocz pisa zdanie (odpowied na powysze pytania): Moim zdaniem ludzie . Cz zasadnicza katechezy opracowanie zadania 2. Jedna osoba gono czyta fragment Ksigi Rodzaju (s. 48). Mona chwil powici na rozmow o tym, czym opis rni si od obrazu Jakub walczcy z anioem (w Pimie witym nie ma mowy o aniele, lecz o tajemniczym kim). Potem katecheta poleca wykona zadanie 2. Uczniowie wskazuj odpowiedni fragment Biblii. Wszyscy pisz temat Bd moim ludem i zapisuj cytat w zeszycie pod poprzednim zdaniem. Nastpnie uczniowie ustnie odpowiadaj na drug cz zadania 2.
ZADANIE 2.
Czy twoim zdaniem ludzie si zmieniaj? Czciej na lepszych czy na gorszych?
Wypisany fragment Ksigi Rodzaju: Wr do twego kraju rodzinnego, gdzie bd ci wiadczy dobro []. Bd ci wiadczy dobro i uczyni twe potomstwo [tak licznym] jak ziarnka piasku na brzegu morza, ktrych nikt policzy nie zdoa.
94
Rozdzia IV. Prowadziem was
Ostatnie zdanie brzmi podobnie jak sowa powoania Abrahama. Potomstwo Jakuba ma sta si wielkim narodem. Teraz uczniowie sami czytaj tekst Izrael, czyli Bg zbawia. Katecheta zwraca uwag na zdanie: Odtd Jakub zmienia si w pokornego i wiadomego swej saboci Izraela. Krtko opowiada jego dzieje, by wyjani, jaki by Jakub przedtem.
Jakub by synem Izaaka i Racheli; urodzi si jako bliniak. Pierwszy z blinit urodzi si Ezaw, ktry by owosiony, Jakub urodzi si drugi (przysowiowe trzymanie brata za pit). Ezaw by bardzo sprawnym myliwym, a Jakub spokojnym modziecem, ktry przebywa w domu przy matce. Jako dorastajcy chopak Jakub za misk soczewicy wykupi od Ezawa pierwordztwo (czyli Ezaw zlekceway pierwordztwo). Gdy Izaak chcia starszemu synowi pobogosawi, Jakub (dziki zabiegom kochajcej go bardzo matki Racheli), podszy si pod brata, ubra si w skry, udajc owosionego Ezawa (katecheta odsya uczniw do ilustracji pt. Izaak bogosawi Jakuba w podrczniku na s. 25). I tak Jakub otrzyma podstpem bogosawiestwo ojca a znaczyo to, e on, Jakub, bdzie mia bogosawiestwo Boga. Jakub z polecenia ojca wyruszy szuka ony w dalekiej rodzinie matki. Trafi na jakie miejsce i tam si zatrzyma na nocleg, gdy soce ju zaszo. Wzi wic z tego miejsca kamie i podoy go sobie pod gow, ukadajc si do snu na tym wanie miejscu. We nie ujrza drabin oparta na ziemi, sigajc swym wierzchokiem nieba, oraz aniow Boych , ktrzy wchodzili w gr i schodzili na d. A oto Pan sta na jej szczycie i mwi: Ja jestem Pan, Bg Abrahama i Bg Izaaka. Ziemi, na ktrej leysz, oddaj tobie i twemu potomstwu. A potomstwo twe bdzie tak liczne jak proch ziemi, ty za rozprzestrzenisz si na zachd i na wschd, na pnoc i na poudnie; wszystkie plemiona ziemi otrzymaj bogosawiestwo przez ciebie i przez twych potomkw. Ja jestem z tob i bd ci strzeg, gdziekolwiek si udasz; a potem sprowadz ci do tego kraju. Bo nie opuszcz ci, dopki nie speni tego, co ci obiecuj (Rdz 28, 11-15). Potem Jakub oeni si i zamieszka przy teciu i take podstpem sta si bogaty. By po prostu przebiegy.
Katecheta zwraca uwag, e cudownoci w yciu Jakuba przeplataj si z prozaicznymi wydarzeniami spowodowanymi saboci ludzk. Cudownoci te nie maj wzbudza ciekawoci i sensacji. Autor biblijny w ten sposb przedstawia szczegln rol Jakuba w planach Boych. Teraz uczniowie maj w zeszycie wykona zadanie 3. Mona najpierw wsplnie je omwi, ale potem kady pisze sam.
ZADANIE 3.
Bg nada Jakubowi nowe imi Izrael, co znaczy Niech Bg walczy albo Bg ocala, zbawia. Rozpoczyna si nowy okres w yciu Jakuba i w dziejach narodu wybranego. Od Jakuba wzio pocztek dwanacie pokole Izraela, czyli narodu, przez ktry Bg przygotowuje zbawienie. Jakub z przebiegego czowieka zamienia si w pokornego i wiadomego swojej saboci (staje si kulawy) czowieka, ktry ufa Bogu swoich przodkw: Bogu Abrahama i Izaaka.
Katecheza 18. Bd moim ludem
95
Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz?
Jakub zmienia si z kogo, kto zabiega o wasny interes, w czowieka, ktry wypenia wol Boga, uczestniczy w Jego planach. Jak sdzicie, jakie dowiadczenia mog zmieni czowieka i jego ycie na lepsze?
Po rozmowie katecheta poleca, by uczniowie otworzyli podrcznika na s. 48 i przyjrzeli si rysunkom. Pozwala na komentarze, ale sam ich nie komentuje. Potem uczniowie w grupach czteroosobowych zastanawiaj si nad zadaniem 1. Po 5 minutach kada grupa podaje swoje przykady (jeli czasu jest mao, mona ograniczy liczb przykadw, ktre podaje kada grupa). Jeli adna grupa nie wykorzysta przykadu ze zdj zamieszczonych przy zadaniu, katecheta zwraca na nie uwag i rozmawia o nich.
ZADANIE 1.
Ludzie si zmieniaj wtedy, gdy np. zachwyc si jakim zajciem lub sztuk i odkryj, e chc je wykonywa (np. lekarz, sportowiec, nauczyciel, psycholog, onierz, artysta, wolontariusz w hospicjum), ale take gdy spotkaj kogo, z kim chc dzieli ycie w maestwie i bior lub, zostaj rodzicami lub odkryj drog powoania kapaskiego lub zakonnego. Uczniowie mog rnie formuowa te treci, np.: czowieka zmienia lub, wstpienie do seminarium, zajcie w ci i urodzenie dziecka, wybr studiw lub przypadkowe dowiadczenie: wypadek, niezdany egzamin, mier bliskiej osoby. Modlitwa
Czy chcesz si zmieni? Jak? Co chciaby w sobie rozwin?

Chwila ciszy.
Czy w swoich planach zmian siebie albo swojego ycia bierzesz pod uwag przyja z Jezusem Chrystusem? Odpowiedz w ciszy Bogu na to pytanie.
Chwila ciszy. Katecheta lub ucze czyta modlitw z podrcznika ze s. 49. Zadanie domowe
Przeczyta Masz wiadomo!. Zapisa drug cz zadania 2.

Zapis w zeszycie
Temat: Bd moim ludem. Dokoczone zdanie: Moim zdaniem ludzie odpowied na pytania: Czy twoim zdaniem ludzie si zmieniaj? Czciej na lepszych, czy na gorszych? Wypisany fragment Pisma witego (pierwsza cz zadania 2.). Zadanie 3. Zadanie domowe: druga cz zadania 2.
podrcznik, wydruk tekstu Ksigi Wyjcia z podrcznika ucznia ze s. 50 (Wj 3, 1b-2a 5a. 6b. 7a. 8a Materiay do wydruku). karteczki do przeprowadzenia ankiety na kocu lekcji.
Skd wiemy o Jezusie chrystusie?

Materiay i pomoce:
Katecheza 30
Pismo wite Nowego Testamentu, podrcznik, ewentualnie ksika zawierajca zdjcia papirusw i kodeksw. ScenariuSz katechezy
Cz wstpna katechezy modlitwa Rozpoczynamy modlitw z podrcznika ze s. 75. opracowanie zadania 1. Wprowadzenie do katechezy moe stanowi wykonanie zadania 1. z podrcznika ze strony 75, ale najpierw katecheta rozmawia z uczniami na temat relacjonowania wydarze przez dwie rne osoby. Moe to by przykad z ycia klasy (poszkodowany i sprawca relacjonuj to samo wydarzenie). Mona te przywoa relacje rnych wiadkw jakiego wypadku.
W naszym yciu zdarzaj si sytuacje, gdy syszymy z rnych ust relacje o tym samym wydarzeniu. Nieraz wydaje nam si, e podawane z rnych ust informacje rni si znacznie albo nie s spjne. Podajcie kilka przykadw takich sytuacji.
Uczniowie podaj przykady. Nastpnie katecheta poleca uczniom wykonanie zadania 1.
Przeczytajcie teraz uwanie fragmenty pamitnikw Arka i Tomka (podrcznik, s. 75) i powiedzcie, w czym dwie rne relacje z tej samej wycieczki s podobne, a w czym si rni.
Podobiestwa: wycieczka do Karpacza, droga bya brukowana, grupa skalna nosi nazw Pielgrzymw, Arek duo fotografowa, zdjcia powinny wyj fajne. Rnice: ocena trasy, Arek idzie chtnie, Tomek si ociga.
Ktre z rnic dotycz faktw, a ktre odczu?

ZADANIE 1.
Rne fakty: Arek podaje szereg szczegw dotyczcych trasy, o ktrych Tomek w ogle nie wspomina.
Katecheza 30. Skd wiemy o Jezusie Chrystusie?
143
Tomek mwi tylko, e wycieczka bya do Karpacza. Rnice w odczuciach: Dla Arka wycieczka bya ciekawa krajoznawczo. Dla Tomka wycieczka miaa walory towarzyskie: rozmowa z koleg i zainteresowanie koleank. Katecheta w podsumowaniu zwraca uwag, e obie relacje zawieraj informacje obiektywne (dotyczce konkretnych faktw) oraz opinie (subiektywne odczucia chopcw, ktrzy inaczej przeywaj to, co ich spotyka). Cz zasadnicza katechezy Katecheta przypomina uczniom, e na poprzedniej katechezie byli badaczami historii i prbowali udowodni historyczno Jezusa, majc do dyspozycji dokumenty niechrzecijaskie. W tej katechezie poznaj dokumenty chrzecijaskie, ktre potwierdzaj ziemskie ycie Jezusa. opracowanie zadania 2.
Na poprzedniej katechezie w oparciu o dokumenty niechrzecijaskie prbowalicie udowodni, e Jezus naprawd istnia. Mamy do dyspozycji rwnie dokumenty chrzecijaskie, ktre zawieraj bardzo duo informacji o yciu Jezusa. Szczeglne miejsce wrd tych rde zajmuj cztery Ewangelie. Przeczytajcie fragment Dziejw Apostolskich oraz tekst Historyczno Ewangelii i wycznie na tej podstawie napiszcie bardzo krtko, co jest gwn treci Ewangelii (moecie cytowa).
ZADANIE 2. CZ. I
Podobnie jak w przypadku pamitnikw Arka i Tomka w Ewangeliach mona znale pewne rozbienoci w relacjonowaniu konkretnych wydarze. Podajcie przykad kilku rozbienoci, ktre pamitacie.
Uczniowie lub katecheta, jeli uczniowie nie potrafi, podaj przykady: pianie koguta, imi Mateusz Levi, liczba koszw chleba i uomkw po cudzie rozmnoenia itp.
Gwn treci Ewangelii jest prawda o Jezusie i Jego Dobrej Nowinie, czyli wszystko, co Jezus czyni i czego naucza od pocztku a do dnia wniebowstpienia.
Ewangelie mwi o rnych wydarzeniach. Opisane w jednej Ewangelii wydarzenie nie zawsze nawet wspomniane jest w drugiej. Jak mylicie, co byo powodem tych rozbienoci? Postarajcie si uzasadni swoj odpowied.
ZADANIE 2. CZ. II
Uczniowie mog odpowiedzie na to pytanie, nawizujc do treci, ktre zostay omwione we wstpie katechezy: ewangelici zwracali uwag na inne wydarzenia i co innego podkrelali w swoich tekstach. Katecheta nie analizuje dokadnie problemu i zaznacza, e ten temat bdzie jeszcze rozwinity na nastpnej katechezie.
144
Rozdzia V. Jestem z wami
opracowanie zadania 3. Katecheta zastanawia si z uczniami, jak mona wykona zadanie 3.: schemat do wiadomoci zawartych w tekcie Kanon Nowego Testamentu. Uczniowie proponuj i wykonuj schemat na tablicy i w zeszytach.
Mona zwrci uwag uczniw, e treci Nowego Testamentu zostay w tekcie ujte niejako chronologicznie chocia znajduj si one w kadej z Ksig, bo Ewangelia, czyli Dobra Nowina, jest jedna, zapisana w caym Nowym Testamencie. Schemat mona wic uj na rysunku jednej wielkiej Ksigi, na ktrej brzegach zaznaczone s zakadki ze skrtami Ksig NT, a na stronach zapisane treci zgodnie z tekstem z podrcznika.
ZADANIE 3.
Uczniowie mog wykona schemat wedug wasnego pomysu lub skorzysta z sugestii katechety i narysowa Ksig z zaznaczonymi na brzegach stron skrtami ksig Nowego Testamentu, a w rodku przepisa z tekstu Kanon wypunktowane treci NT. opracowanie zadania 4. Katecheta poleca, by uczniowie w parach przygotowali zadanie 4. Uczniowie zapisuj w zeszytach argumenty, a potem odczytuj je.
ZADANIE 4.
Nowy Testament by przepisywany z wielk pieczoowitoci. Od IV w. rkopisy byy dobrze przechowywane. Uznaje si prawdziwo tekstw innych pisarzy staroytnych (np. Homera, Platona, Filona), chocia odpisy ich dzie s duo pniejsze. Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz? Na koniec katecheta proponuje krtk dyskusj nad pytaniem zamieszczonym pod hasem: Jak sdzisz?.
Czy badania naukowe biblistw nad historycznoci Ewangelii nie sprzeciwiaj si witoci sowa Boego? Badanie naukowe nad historycznoci Ewangelii mog si sprzeciwia witoci sowa Boego, gdy intencj badajcego jest podwaenie wiarygodnoci i historycznoci tekstw, a nie szukanie obiektywnych danych historycznych. Gdy natomiast intencja badajcego jest dobra, badania takie mog pomc w lepszym zrozumieniu kontekstu powstawania Ewangelii, jej treci, itp. i nie sprzeciwiaj si witoci sowa Boego. Mog nawet pomc w lepszym ich rozumieniu.
Po rozmowie katecheta podsumowuje.
Do naszych czasw nie przetrwa oryginalny tekst ksig Nowego Testamentu. Byy to bowiem najczciej ksigi liturgiczne gmin chrzecijaskich. Ze wzgldu na czste ich uywanie oraz fakt, e byy zapisane na nietrwaym
Katecheza 30. Skd wiemy o Jezusie Chrystusie?
145
materiale papirusie ulegy zniszczeniu. Mimo braku oryginaw posiadamy jednak autentyczny tekst Ewangelii. Zachowa si on w takich dokumentach jak papirusy, kodeksy, najstarsze przekady z jzyka greckiego na inne jzyki oraz cytaty w pismach Ojcw Kocioa. Najstarsze przekazy Pisma witego pochodz ju z II wieku, natomiast najstarsze zachowane przekazy literatury staroytnej pochodz z IX wieku. Jak pamitacie z poprzedniej katechezy, wiadczy to o duej wiarygodnoci historycznej tekstw Pisma witego.
modlitwa Katecheta wzywa uczniw do modlitwy.
Boe, Ty powoae Apostow, by spisali Dobr Nowin o zbawieniu przekazan przez Twojego Syna. Teraz my moemy przekazywa t Dobr Nowin innym. Daj nam odwag i pomysowo w dawaniu wiadectwa, e zaufalimy Tobie.
Mona zapiewa z uczniami wybran pie lub piosenk do Ducha witego. Zadanie domowe
Chtni mog wykona zadanie dodatkowe.

ZADANIE DODATKOWE
Serce symbolizuje ycie czowieka, jego uczucia i wartoci, ktrymi yje. Cae Pismo wite przygotowuje ludzi na przyjcie wcielonego Sowa Boego, a o tym mwi Ewangelie. Zawieraj one to, co najwaniejsze dla chrzecijan: nauk Jezusa, sowa o Jego yciu, cudach, mierci i zmartwychwstaniu. Dlatego nazywamy je sercem Pisma witego. Zapis w zeszycie
Temat: Skd wiemy o Jezusie? Zadanie 2 pierwsza cz; zadanie 3 (schemat) i zadanie 4.
Nowy Testament, wieca, podrcznik.
czy dobro mona narzuci?

Materiay i pomoce:
Katecheza 45
podrcznik. ScenariuSz katechezy

Czy dzisiaj udao mi si zrobi co dobrego? Powiedz o tym w mylach Jezusowi Chrystusowi.
Chwila ciszy.
A jeli zrobie co zego, czego wstydziby si przed dobrymi ludmi przepro za to Boga. I pomyl: moe trzeba przeprosi take jakiego czowieka i co naprawi? Ojcze nasz.
opracowanie zadania 4. Katechez rozpoczynamy od zadania 4., aby uczniowie najpierw sami zastanowili si, czy rodzice, ktrzy narzucaj co swoim dorastajcym dzieciom np. w wieku gimnazjalnym, maj racj czy nie. Katecheta czuwa nad tym, by uczniowie w swoich wypowiedziach nie podawali przykadw konkretnych osb z imienia lub nazwiska.
ZADANIE 4.
Uczniowie wyraaj wasn opini. Katecheta moe najwyej powiedzie, co on zrobiby na miejscu rodzica, np. Zrobibym wiele, eby moje dziecko nie zmarnowao talentu, ale starabym si je przekona, a nie zmusza; Take nie pozwolibym gra swojemu dziecku w gry, ktre zawieraj sceny przemocy i wyuzdania, ale jednoczenie wiele rozmawiabym dzieckiem na temat tego, dlaczego niezdrowo dla psychiki jest gra w niektre gry komputerowe i proponowabym inne atrakcyjne gry i zajcia; Tak samo postpibym w przypadku, gdyby dziecko chciao gdzie pojecha bez opieki odpowiedzialnych dorosych wiele rozmawiabym, podabym przykady, powoa si na wartoci, ktre si
212
Rozdzia VI. Jestem dla was
w yciu naprawd licz; Nie osdzabym koleanki po tym, e ma inny gust ni ja i nie zabraniabym kolegowa si z tego powodu. Podsumowujc, katecheta moe wskaza na to, jak trudno jest czasem przekona kogo do czego dobrego i odcign od zego. Cz zasadnicza katechezy opracowanie zadania 1. Katecheta moe najpierw spyta, co uczniowie wiedz o inkwizycji. Potem, nie komentujc ich wypowiedzi, poleca uczniom wykonanie zadania 1. Najlepiej, by uczniowie odpowiedzieli pisemnie, ale bardzo krtko.
ZADANIE 1.
Inkwizycja to kocielno-sdowa procedura, czyli sposb postpowania w sprawach dotyczcych herezji. Inkwizytorw wyznacza papie, rzadziej biskupi. Inkwizycja miaa za zadanie rozsdzanie zarzutw o herezj, a take o magi, czary, dzieciobjstwo i wieloestwo. Inkwizycja za herezj najpierw wykluczaa ze wsplnoty. Pniej, gdy religi utosamiano z pastwem, herezj traktowano jako zdrad pastwa. Zeznania czsto wymuszano torturami, na ktre zezwalao wczesne pastwo. Kary stay si surowe, np. konfiskowano majtek, wiziono, kazano nosi specjalny strj, eby napitnowa heretyka, lub odby pielgrzymk pokutn. Stosowano nawet kar mierci, najczciej przez spalenie na stosie. Wspczenie Koci przeprosi wiat za naduycia inkwizycji. Katecheta moe podsumowa to, co uczniowie napisali:
Nastpnie katecheta poleca wykonanie zadania 2. Kto gono czyta tekst Sojuszniczka prawdy. Nastpnie na przykad co druga awka ma zgromadzi argumenty zwolennikw narzucania prawdy si (bez wzgldu na wasne pogldy uczniw), a pozostali maj zebra argumenty przeciwnikw narzucania prawdy si (take bez wzgldu na wasne zdanie). Najlepiej, by uczniowie zapisali argumenty na kartkach. Potem uczniowie z poszczeglnych awek podaj swoje argumenty. Mona wypisa je w dwch kolumnach na tablicy. Teraz uczniowie maj w zeszycie napisa, czy osobicie s zwolennikami, czy przeciwnikami narzucania prawdy si, uzasadni swoje stanowisko i odpowiedzie na pytanie w zadaniu 2.: Co jest tytuow prawdziw sojuszniczk prawdy?
ZADANIE 2.
Zauwacie, e czsto mwi si o inkwizycji, przesadzajc lub goszc przekamania. Rzadko bierze si pod uwag okolicznoci historyczne i odpowiedzialno wadz wieckich odpowiedzialnoci obarcza si wycznie Koci. Jednak inkwizycja wtedy, gdy wizaa si z wadz pastwow, dopucia si wielu zych rzeczy.
Przykadowe argumenty zwolennikw narzucania prawdy si: jeli kto ma z wol lub jest niedorozwinity, jedynym sposobem, gdy
Katecheza 45. Czy dobro mona narzuci?
213
inne nie pomog, jest uycie przemocy, szczeglnie gdy kto zaprzecza prawdzie, nie mona pozwoli, eby ludzie yli w kamstwie, lepsze jest zmuszenie si ni pozwolenie, by kto y z faszywymi przekonaniami, gdy czowieka zmusi si si do przyjcia prawdy, to moe sam si potem przekona, e to jest prawda. Przykadowe argumenty przeciwnikw narzucania prawdy si: prawda narzucona si nie staje si dla zmuszonego do niej czowieka prawd, taki czowiek tylko udaje przekonanie do prawdy, gdy taki czowiek bdzie tylko mg, zacznie gosi to, co sam sdzi, a nie to, do czego zosta przymuszony; czowiek przymuszony moe odpowiedzie przemoc; zmuszanie do prawdy ponia j. Prawdziw sojuszniczk prawdy jest mio. Czowiek, ktry jest prawdziwie, bezinteresownie kochany, przyjmie prawd od kochajcej go osoby. Kto moe uwaa, e sojuszniczk prawdy jest odwaga w poszukiwaniu jej, bo kto szuka, znajduje (por. Mt 7, 7-8). Podsumowanie opracowanie zadania 3. Katecheta lub wybrany ucze uroczycie czyta fragment Pierwszego Listu do Tymoteusza 4, 1b-2. 7b. 12b. 16 (podrcznik, s. 107). Potem uczniowie rozwaaj problem postawiony w zadaniu 3. Wymienione przez uczniw cechy wypisujemy na tablicy. Mona potem spyta, czy sami uczniowie czuj, e bd takimi wychowawcami dla swoich dzieci.
ZADANIE 3.
Uczniowie wymieniaj cechy, ktre sami ceni w wychowawcach. Na podstawie Pierwszego Listu do Tymoteusza uczniowie mog take powiedzie, e wiarygodny nauczyciel sam jest pobony i jest wzorem dla innych w tym, czego naucza. Powinien kocha tych, ktrych naucza. dyskusja Jak sdzisz? Dyskusja na temat, czy skadane przez rodzicw podczas chrztu dziecka zobowizanie do wychowania go po katolicku narusza zasad wolnoci sumienia, warto zacz od pytania, co uczniowie rozumiej przez wolno sumienia. Chodzi o to, by uczniowie wiedzieli, e wolno sumienia dotyczy prawa do wyznawania religii i swoich przekona, a take prawo rodzicw do wychowywanie dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami. W razie potrzeby katecheta znowu zwraca uwag uczniw, e wychowywanie nie oznacza narzucania dziecku wiary i praktyk chrzecijaskich. Powinno to by wiadczenie rodzicw o swojej wierze i wychowywanie w mioci.
214
Rozdzia VI. Jestem dla was
modlitwa Refleksj odczytuje katecheta (podrcznik, s. 105) rozpoczyna katecheta, a nastpnie uczniowie (wczeniej przygotowani) odczytuj modlitw. Zadanie domowe
Zadanie dodatkowe dla chtnych.

ZADANIE DODATKOWE
Uczniowie mog rnie argumentowa. W ocenie pracy katecheta bierze pod uwag prawd argumentw, jasno ich wyraania i si przekonywania. Zapis w zeszycie
Temat: Czy dobro mona narzuci? Zadanie 1. Wasne stanowisko na temat narzucania lub nienarzucania prawdy si z uzasadnieniem i odpowied na pytania z zadania 2.
Nowy Testament, wieca, podrcznik.
C z e k a M n a wa s
RO Z D Z I A V I I
do wyszych rzeczy jestem stworzony

w. S ta n i S aw ko S t k a
Katecheza 51

Materiay i pomoce:
kartki (do ankiety), Stary Testament, wieca, podrcznik. ScenariuSz katechezy
Cz wstpna katechezy Katechez o w. Stanisawie Kostce mona wykorzysta do przeprowadzenia wrd uczniw ankiety, ktra bdzie pomocna nie tylko katechecie w bliszym poznaniu ich problemw, ale take dla modziey, bo zwerbalizowanie odczu i myli oraz uwiadomienie sobie istoty trudnoci to pierwszy krok w radzeniu sobie z nimi. Rozdajemy uczniom kartki. Podkrelamy, e ankieta jest anonimowa. Prosimy, by uczniowie numerowali odpowiedzi, zgodnie z pytaniami, ale nie pisali pyta!
Dzisiaj spotkacie kogo, kto moe was zrozumie w pewnym sensie lepiej ni ja. Ale najpierw chc, ebycie odpowiedzieli anonimowo na kilka pyta. Odpowiadajcie szczerze! Od tego zaley, czy poradzicie sobie kiedy ze swoimi problemami. Odpowiedzi numerujcie zgodnie z kolejnoci pyta.
Katecheta zadaje pytania, na tablicy piszc tylko numer. Pytanie powtarza tak dugo, a wszyscy bd mogli na nie odpowiedzie. Wtedy przechodzi do nastpnego. W niektrych pytaniach uczniowie pisz tylko numer i odpowiedni liter, w niektrych odpowiadaj sowami.
1. Z kim modlie si, gdy bye may? a) Z rodzicami. b) Z kim innym (z kim?) c) Sam. d) Nie modliem si
240
Rozdzia VII. Czekam na was
2. Teraz modl si: a) kilka razy dziennie. b) raz dziennie. c) rzadziej (tylko na katechezie, co tydzie? co miesic?) d) nie modl si w ogle. 3. Czego dotycz twoje konflikty z rodzicami? 4. Czego aowaby, a czym si nie martwi, gdyby twoje ycie miao si skoczy ju teraz? 5. Na co miaby nadziej, gdyby twoje ycie miao si skoczy teraz? 6. Czym, twoim zdaniem, jest wito?
Katecheta zbiera kartki. Zapowiada, e nie tylko przeczyta je, ale take bdzie si modli szczeglnie w intencji problemw rodzinnych uczniw. modlitwa
Dzikujemy Ci, Panie Boe, e stworzye nas na swoje podobiestwo. Wspieraj nas w tym, bymy yli tak, jak zostalimy stworzeni. Chcemy by dobrymi ludmi tak, jak Ty jeste dobry.
opracowanie zadania 1. Katecheta nie informuje uczniw, komu bdzie powicona ta katecheza, lecz od razu wprowadza w zadanie pierwsze.
Dzisiaj wy jestecie ekspertami, bo bdziemy mwi o ludziach w waszym wieku i o waszych dowiadczeniach. Powiedzcie mi, jakie waszym zdaniem cele i zadania stawia sobie wspczesna modzie?
Odpowiedzi zapisujemy na tablicy. Katecheta moe aktywizowa uczniw pytaniami, np.:
Czym na og interesuj si wasi rwienicy i troch starsi od was koledzy czy koleanki? Co pragn osign? W jaki sposb? (Sposb wie si z zadaniami stawianymi sobie).
Nastpnie katecheta przechodzi do drugiej czci zadania 1. Nie zaczyna jednak od wartoci wyszych, lecz od kultury.
Mwi si czasami o kulturze albo sztuce niskiej i kulturze, sztuce wysokiej. Co to znaczy?
Po rozmowie z uczniami (kultura niska, czyli popularna, masowa, np. kicz w sztuce, mao ambitne wytwory czowieka; kultura wysoka, elitarna, czyli dla elit, sztuka dla ludzi o wyrobionych gustach), katecheta nawizuje do rzeczy wyszych.
Jeli uczniowie maj problem z wyjanieniem tego zwizku frazeologicznego, mona zapyta o wartoci wysze.
A co to znaczy rzeczy wysze w yciu?
Gdy uczniowie podadz dobre przykady (w razie potrzeby trzeba je skorygowa), katecheta poleca, by teraz zgodnie z tym rozrnieniem okrelili cele i zadania zapisane na tablicy.
Rzeczy wysze to wartoci, ktre uznaje si za waniejsze od innych. Jak mylicie, o jakie wartoci chodzi?
Katecheza 51. Do wyszych rzeczy jestem stworzony
241
Mona kady cel czy zadanie czyta i okrela jego miejsce. Uczniowie zostawiaj w zeszycie dwie linijki (bo temat wpisz pniej) i przepisuj z tablicy cele i zadania modziey uoone w dwch kolumnach: w pierwszej wartoci (rzeczy) wysze, w drugiej wartoci (rzeczy) nisze.
ZADANIE 1.
Czy te cele i zadania, ktre zapisalimy na tablicy, mona nazwa rzeczami wyszymi? Ktre?
Uczniowie podaj swoje przykady. Mog wrd nich by: zdobycie wyksztacenia, dobra praca w przyszoci, dobrze si zabawi, by atrakcyjnym, mie wielu przyjaci, kupienie samochodu, zrobienie kariery (sportowej, artystycznej, w show biznesie, zawodowej, naukowej, politycznej), zaoenie rodziny. By moe kto powie take: zbawienie, niebo lub ycie wieczne. Najoglniej mwic, rzeczy wysze to wartoci oparte na mioci (ktra czy si z wiar i nadziej). Uczniowie mog to okreli inaczej (np.: rzeczy wysze to wartoci duchowe, niematerialne lub moralne) albo poda konkretne sytuacje (np.: uczciwo i prawdomwno, gdy kto woli straci, ni by nieuczciwym albo skama). Cz zasadnicza katechezy opracowanie zadania 2. Czytamy teksty Uciekinier i Skd ta aureola wybrane osoby gono, np. po jednym akapicie, lub kady po cichu. Przed czytaniem katecheta zapowiada, e na podstawie tych tekstw trzeba powiedzie, na czym polegaa wito Stanisawa Kostki. Gdy uczniowie si wypowiedz, warto zapisa wspln notatk na tablicy i w zeszytach. Zamiast notatki mona poleci, by uczniowie przepisali do zeszytu cytat, ktry ich zdaniem mwi o tym, na czym polegaa wito Stanisawa. Notatk mona take zada do domu (pierwsza cz zadania 2.). Nastpnie katecheta pyta, czy ten rodzaj witoci jest dostpny dla kadego nastolatka, a potem, nawizujc do wnioskw, czego taki rodzaj witoci wymaga od czowieka.
ZADANIE 2.
w. Stanisaw Kostka jeszcze w szkole, cho znalaz si z dala od rodzicw, wolny czas spdza na lekturze i modlitwie. Nie poddawa si presji rwienikw, nawet gdy uywali przemocy (przezywali go i bili). Gdy odkry swoje powoanie do zakonu, nie ugi si nawet przed surowym ojcem (ktry chcia go si, w kajdanach sprowadzi do domu) i podj ogromy wysiek (w stroju biedaka na piechot poszed z Wiednia do Rzymu), by pozosta wiernym powoaniu. Mwi: Do wyszych rzeczy jestem stworzony i dla nich winieniem y i rzeczywicie zostawi wartoci nisze, takie jak kariera, bezpieczestwo materialne, wygodne ycie, moda, stroje, rozrywki by wolny od podania tego wszystkiego. Wybra najwysz warto: Boga, Jego mio. Zaufa Mistrzowi, Jezusowi Chrystusowi, i caym sob odpowiedzia na Bo mio.
242
Uczniowie mog mie rne zdania na temat tego, czy przedstawiony tu rodzaj witoci (w. Stanisawa Kostki) jest dostpny na kadego nastolatka. W razie potrzeby katecheta zwraca uwag, e problemy, przed ktrymi stan w. Stanisaw, s cakiem aktualne (presja rodowiska, ch zaimponowania rwienikom, ale i potrzeba sprostania oczekiwaniom rodzicw, ch posiadania i podanie innych rzeczy niszych patrz cz wstpna katechezy, zadanie 1.). Take dzisiaj rozwj i dojrzewanie czowieka polegaj na uwalnianiu si od presji ludzi i rzeczy i podejmowaniu wysiku, by y czym moe trudniejszym, ale wyszym. Jeli uczniowie bd tumaczy si ograniczeniami rodowiskowymi albo szczeglnymi warunkami mona powoa si na cytat z tekstu Skd ta aureola: Nie by miczakiem, ktry mwi Taki ju jestem, a zo usprawiedliwia saboci, obwinia innych albo warunki, histori. Ten rodzaj witoci wymaga patrzenia na siebie w prawdzie, uwiadamiania sobie swoich saboci i pracy nad nimi, wysiku i umiejtnoci rezygnacji z niszych wartoci na rzecz wyszych (katecheta moe zwrci uwag, e nie chodzi o rezygnacj dla samej rezygnacji albo dla satysfakcji ze swojej silnej woli, ale o rezygnacj na rzecz czego wikszego, waniejszego). A przede wszystkim na zaufaniu Bogu i pragnieniu przyjani z Mistrzem, Jezusem Chrystusem. opracowanie zadania 3. Uczniowie czytaj po cichu wiersz Co wicej, potem chtna osoba czyta go na gos. Katecheta pisze na tablicy pocztek wersetu (Co wicej ni), a uczniowie proponuj, co jeszcze mogoby si w wierszu znale. Ciekawe propozycje mona zapisa (na tablicy i w zeszycie). W razie potrzeby katecheta odwouje si do zestawienia, ktre uczniowie zapisali w zeszycie na pocztku lekcji (rzeczy wysze i rzeczy nisze zadanie 1.).
ZADANIE 3.
Podmiot liryczny w wierszu Co wicej przeciwstawia rzeczy przemijajce ch posiadania i imponowania rzeczami modnymi temu, co nieprzemijajce. Ostatnie dwa wersy s bezporednim zwrotem do Boga, by pomg modlcemu si przebywa blisko siebie i odnale to, co wieczne. Modlitwa ta wyraa wic ten sam wybr, ktrego kiedy dokona w. Stanisaw, dlatego wiersz mgby by modlitw modego witego. Uczniowie mog poda rne wersje nowej zwrotki, np.: Co wicej, ni dobre wyksztacenie, dobra praca w przyszoci, dobra zabawa, atrakcyjny wygld, nowy samochd, medale sportowe, sukces, sawa, wadza, majtek opracowanie zadania 4.
mier modej osoby wzbudza bunt. Ludzie uwaaj, e to straszne, bo mody czowiek ma ycie przed sob i nie zdy skorzysta z niego: zazna wszystkiego, czego mg zazna, ani rozwin swoich moliwoci. Tak mier odbieramy jako przeciwn naturze, wrcz tragiczn. W czasach Starego Testamentu dugo-
Katecheza 51. Do wyszych rzeczy jestem stworzony
243
wieczno bya uwaana za oznak bogosawiestwa Boego, a wczesn mier przyjmowano jako brak bogosawiestwa albo wrcz kar za grzechy (np. rodzicw). A gdy modo umiera kto szlachetny, stawiano sobie i Bogu pytanie: dlaczego? Tak kiedy, jak i dzisiaj pytamy o sens mierci modego czowieka. Posuchajmy, co o tym mwi Bg w Ksidze Mdroci. A Bg mwi do ludzi wszystkich czasw, take do nas.
Katecheta zapala wiec i wprowadza uroczyste czytanie Ksigi Mdroci (4, 10-16). Potem polecamy, by uczniowie otworzyli podrczniki na s. 120, przeczytali jeszcze tekst Pisma witego i powiedzieli, jak odpowied na pytanie o sens mierci modego, dobrego czowieka daje autor natchniony. Nastpnie katecheta pyta, jak uczniowie rozumiej w tym wietle sowa Jana Pawa II o w. Stanisawie Kostce: yjc krtko, przey czasw wiele. Naley przy tym zwrci uwag, e nie jest nam dane sdzi, kto dojrza, a kto nie dojrza do mierci. Kady czowiek jest inny i kady ma na pewno szans wybra Boga i Jego mio: czasem w modoci, czasem w wieku dojrzaym, na staro lub w momencie mierci, ktra zawsze jest tajemnic. Fragment Ksigi Mdroci koczy si przestrog, ebymy na kadym etapie naszego ycia dyli do doskonaoci. I to przede wszystkim powinnimy zapamita.
ZADANIE 4.
Autor natchniony w Ksidze Mdroci mwi o mierci kogo, kto wczenie osign doskonao. Taki czowiek jest podobny do tego, ktry yje dugo (przey czasw wiele). Jeli mody czowiek osiga doskonao, to tak, jakby przey cae ycie: jest gotowy na spotkanie z Bogiem, ktremu zaufa. Taka mier moe by bogosawiestwem. Czowieka, ktry podoba si Bogu, bo mia prawy umys sam Bg chroni przed zoci, uudami i urokami marnoci. Taka mier jest take przestrog dla bezbonych i ludzi nieprawych. wity Stanisaw Kostka by wanie takim modym czowiekiem, ktry umierajc, ju by dojrzay (doskonay), tak jakby przey dugie ycie. Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz? Prosimy, by uczniowie okrelili, jak rozumiej dwie dewizy yciowe: carpe diem (chwytaj dzie) i ad maiora natus sum (do wyszych rzeczy jestem stworzony). Zastanawiamy si wsplnie, co te dewizy oznaczaj i ktr z nich powinien kierowa si chrzecijanin. W trakcie rozmowy warto powiedzie, e wezwanie carpe diem pochodzi z poezji staroytnego poety Horacego i w kontekcie brzmi: Chwytaj dzie, bo przecie nikt si nie dowie, jak nam przyszo zgotuj bogowie. W intencji rzymskiego, pogaskiego pisarza, jest to wezwanie do osigania szczcia przez korzystanie z przyjemnoci (postawa epikurejska). My wierzymy, e Bg pragnie naszego szczcia take w wiecznoci.
Jednak w oderwaniu od kontekstu kulturowego samo haso Chwytaj dzie kto moe przyj jako wezwanie do tego, eby nie marnowa dnia, nie marno-
244
wa teraniejszoci. Wtedy moe ono brzmie pozytywnie take dla kogo, kto dy do doskonaoci.
modlitwa Katecheta czyta refleksje (Refleksja i modlitwa ze s. 121 w podrczniku), zostawiajc po kadym pytaniu chwil ciszy na zastanowienie. Modlitw do w. Stanisawa Kostki wszyscy uczniowie czytaj razem (chrem). Zadanie domowe
Pierwsza cz zadania 2. (jeli nie byo na lekcji). Dla chtnych zadanie dodatkowe.
ZADANIE DODATKOWE
Ucze sam wybiera posta. Katecheta moe podpowiedzie, ktrzy wici lub bogosawieni zmarli w modoci, np. b. Karolina Kzkwna, w. Dominik Sawio, b. Piotr Frasatti, b. Klara Badano, w. Maria Teresa Goretti. Zapis w zeszycie
Temat: Do wyszych rzeczy jestem stworzony. Wypisane w dwch kolumnach: wartoci (rzeczy) wysze i wartoci (rzeczy) nisze. Notatka (lub cytat z tekstw Uciekinier i Skd ta aureola?): na czym polegaa wito w. Stanisawa Kostki. Nowa zwrotka wiersza Co wicej.
Materiay i pomoce na nastpn katechez liturgiczn:
podrcznik, karteczki do ankiety w kolorze zielonym, raniec (najlepiej rne formy: cay, may sznur dziesiciu koralikw z krzyykiem, w ksztacie obrczki i w formie karty).

Scenariusze Lekcji Metodyczny

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Scenariusze Lekcji Metodyczny

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

O D S O N I T WA R Z C H R Y S T U S A

Poradnik metodyczny do nauki religii dla klasy I gimnazjum

Wydawnictwo WAM Ksia Jezuici Krakw 2011

wprowadzenie do poradnika metodycznego

Wprowadzenie do poradnika metodycznego

dlaczego chodz na religi?

Katecheza wstpna. Dlaczego chodz na religi?

Katecheza 2. Rozumiesz, co mwi?

nieokrelona osoba nieokrelona osoba nieokrelone nieokrelony

dorastajcy syn w domu

moe odwiedzi- niedziela ny babci?

Znamy ju wietnie cztery dialogi. Sprbujmy teraz je porwna i powiedzmy, co je czy.

Rozdzia I. Ludzie pytaj o Mnie

Uczestniczye dzisiaj we Mszy witej?

Proponuj wykona ustnie zadanie 4. Macie na nie 2 minuty.

Katecheza 2. Rozumiesz, co mwi?

Teraz zwrcie uwag, e niejasnoci mog si pojawi take w zapisie sw.

Rozdzia I. Ludzie pytaj o Mnie

Przeczytajcie teraz Jak sdzisz?. Kto chce si wypowiedzie?

Dokoczy wykonanie zadania 5. Przeczyta Masz wiadomo!.

Temat: Chodz czy uczestnicz? Zadanie 5. i notatka z zadania dodatkowego.

zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa

podrcznik, sownik ortograficzny. ScenariuSz katechezy

Katecheza 7. Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa

Nie D si, nie wygramy tego meczu.

Cz zasadnicza katechezy opracowanie zadania 1.

Rozdzia II. Mwi do was

Czy nie wydaje si wam ono zbyt wymagajce?

Katecheza 7. Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa

Zadanie 4. Zadanie dodatkowe dla chtnych.

podrcznik, ewentualnie Pismo wite. ScenariuSz katechezy

Rozdzia III. Daem wam wszystko

Katecheza 12. Samowola czowieka

Jakie cechy owocu z drzewa poznania dobra i za zauwaya Ewa?

Rozdzia III. Daem wam wszystko

Katecheza 12. Samowola czowieka

Rozdzia III. Daem wam wszystko

Zadanie 5. Zadanie dodatkowe dla chtnych.

Temat: Samowola czowieka. Zadanie 2. Zadanie 3. Wniosek z Jak sdzisz?

podrcznik. ScenariuSz katechezy

Czy twoim zdaniem ludzie si zmieniaj? Czciej na lepszych czy na gorszych?

Rozdzia IV. Prowadziem was

Katecheza 18. Bd moim ludem

Podsumowanie dyskusja Jak sdzisz?

Czy chcesz si zmieni? Jak? Co chciaby w sobie rozwin?

Przeczyta Masz wiadomo!. Zapisa drug cz zadania 2.

Skd wiemy o Jezusie chrystusie?

Uczniowie podaj przykady. Nastpnie katecheta poleca uczniom wykonanie zadania 1.

Ktre z rnic dotycz faktw, a ktre odczu?

Katecheza 30. Skd wiemy o Jezusie Chrystusie?

Rozdzia V. Jestem z wami

Katecheza 30. Skd wiemy o Jezusie Chrystusie?

Chtni mog wykona zadanie dodatkowe.

Nowy Testament, wieca, podrcznik.

czy dobro mona narzuci?

podrcznik. ScenariuSz katechezy

Rozdzia VI. Jestem dla was

Katecheza 45. Czy dobro mona narzuci?

Rozdzia VI. Jestem dla was

Zadanie dodatkowe dla chtnych.

Nowy Testament, wieca, podrcznik.

do wyszych rzeczy jestem stworzony

wprowadzenie dla katechety znajduje si na zaczonej pycie.