Spis treci

wstp................................................................1 dlaczego rower................................................ 2 wyposaenie miejskiego roweru..................... 3 zabezpiecz rower przed kradzie..................6 poznaj infrastruktur rowerow....................... 8 jak zosta rowerowym lobbyst.....................12 13 rowerem po ulicach........................................ jazda w deszczu............................................18 zimowa jazda................................................ 20 bezpieczestwo.............................................22 pierwsza pomoc na rowerze......................... 24 w komunikacji miejskiej i pocigu................. 26 mandatownik rowerzysty i kierowcy.............. 27 dzieci na rowerach........................................ 28 elegancja na rowerze................................... 30 dla kierowcw................................................32
Wersja internetowa Poradnika dostpna jest na stronie: www.rowerowy.szczecin.pl. Rozpowszechnianie, kopiowanie, powielanie mile widziane - tylko i wycznie za podaniem rda oraz w celach niekomercyjnych. Szczecin 2009

www.rowerowy.szczecin.pl

fot. S. Turkiewicz

Poradnik Miejskiego Rowerzysty jest zbiorem porad rowerzystw z wieloletnim dowiadczeniem w jedzie ulicami Szczecina. Ten sposb poruszania si ma swoj specyfik i do jego opanowania nie wystarczy jedynie umiejtno utrzymania si na siodeku. Rower to najlepszy rodek transportu w Szczecinie. Zanim przeciniesz si samochodem przez zakorkowane ulice i znajdziesz miejsce do zaparkowania, rowerem dawno ju bdziesz na miejscu. Rower to take ekologia, 40% zanieczyszczenia powietrza w miastach pochodzi z rur wydechowych samochodu. By sprawnie porusza si w miejskim ruchu trzeba pozna kilka tajnikw rowerowania. Nauczymy ci asertywnej jazdy i przydatnych manewrw, dziki ktrym poczujesz si pewniej i bezpieczniej na drodze.

Rowerowy Szczecin Al.Wyzwolenia 7/32 70-552 Szczecin www.rowerowy.szczecin.pl

tekst: Bartosz Skrzewski, Joanna Byliska, Tomasz Paczak, Pawe Krawczyk, Wojciech Przybysz, Adam Baniewicz, kurierzy rowerowi z firmy Goniec, Kalina Kruszyska, Anna Maciejewska, Tomasz Loga, Robert Saata, Tomasz Murgrabia, Spoeczne Stowarzyszenie Ratownicze skad: Joanna Byliska ISBN 978-83-928807-4-5 Wydrukowano na papierze bezdrzewnym.

Dlaczego rower
Rower jest najlepszy do pracy, do szkoy, na uniwersytet czy na zakupy. Rowerem dojecha mona wszdzie i w wielu przypadkach o wiele szybciej ni samochodem. Ekonomiczny. Nie paci si obowizkowych ubezpiecze, ani nie jest si zalenym od cen paliwa i parkomatw. Rowerowym silnikiem s minie! Czci rowerowe oraz serwisowanie s tanie w porwnaniu do awarii samochodw. Bardziej wprawieni rowerzyci naprawiaj rowery samodzielnie. Mobilny. W kadej chwili moesz zatrzyma si, gdy przypadkiem spotkasz znajomych lub zobaczysz co interesujcego. Po drodze z pracy do domu o wiele szybciej zaatwisz tysic spraw nie martwic si o parking dla samochodw i zatory na drodze. Czy samochodem w godzinach szczytu odwiedzisz kilka miejsc w centrum w cigu godziny? Rowerem to moliwe! Przy umiarkowanym wysiku nie poczujesz zmczenia. Zdrowy. Zapewnia si codzienn dawk ruchu i nie wymaga dodatkowego spdzania czasu w siowni czy klubie fitness. Rowerem mona jedzi przez dugie lata! Ekologiczny. Nie truje i nie haasuje. Rowerowe miasto to miasto ywe, przyjazne jego mieszkacom, zielone i z czystym powietrzem, gdzie samochd nie jest dominujc atrakcj.

fot. Maciej Szymula www.msstudio.art.pl

Wyposaenie roweru
Rower na miasto lub podmiejskie wycieczki musi by odpowiednio wyposaony. Gdy zadbasz o podstawowe sprawy, kada przejadka rowerowa bdzie sprawiaa przyjemno! Botnik. Jeden z waniejszych elementw prawdziwego miejskiego roweru. Im duszy, tym wiksza pewno, e przemkniemy przez miasto such nog, nawet w strugach deszczu. Na kocu botnika warto przymocowa chlapacz. Osona acucha. Zabezpiecza nogawk rowerzysty przed ubrudzeniem od acucha, a take sam acuch przed wod i piaskiem. Najlepsze s modele pene, osaniajce cay acuch, ale te mona zainstalowa jedynie przy rowerach z przerzutk ukryt w piacie. Jeli mamy zewntrzne przerzutki mona zastosowa tylko osonk chronica grn cz acucha i przedni zbatk. Nka. Sportowe lub wyczynowe rowery czsto pozbawione s nek. Rower miejski natomiast, obciony sakwami, trudno oprze o cian, a kadzenie na ziemi brudzi siodeko i powoduje, e wysypuj si zakupy z koszyka. Warto wic do roweru miejskiego przykrci tak podprk. Baganik, sakwa, koszyk. Wielu rowerzystw uywa zwykego plecaka na rower. Warto jednak przykrci baganik, na ktrym zawiesimy torb lub sakw. Na rynku dostpne s torby na rami ze specjalnymi haczykami umoliwiajcymi powieszenie na baganiku. Kupujc baganik zwr uwag na rodzaj mocowania do ramy. Dobrym pomysem te jest koszyk na kierownicy, wiklinowy czy metalowy - daje moliwo szybkiego woenia torby lub reklamwki.
chlapacz

Opony. W miecie porusza bdziemy si z reguy po asfalcie, wic najlepsz opcj s gadkie opony z bienikiem w formie wycitych rowkw, a nie klockw. Wskie opony daj stosunkowo mae opory toczenia, a szerokie lepsz przyczepno na grzskim gruncie. Oczywicie opon dobieramy stosownie do rozmiaru obrczy jak posiadamy. Do jazdy po terenie, gdzie atwo o przebicie przewidziano opony ze specjalnym pogrubionym bienikiem, tzw. protektorem. Coraz wicej opon posiada odblaskowe paski poprawiajce widoczno z boku.

osona acucha

Przerzutki, przekadnie. Pozwalaj regulowa prdko roweru i wysiek napdzajcego go czowieka. Popularne przerzutki przesuwaj acuch pomidzy poszczeglnymi zbatkami. Ich zalet jest stosunkowo niska cena, prosta i lekka konstrukcja, wad natomiast szybkie zuywanie acucha i konieczno czstej konserwacji. Coraz popularniejsze staj si rowery z piast planetarn, czyli z przerzutkami ukrytymi w piacie (o koa). S odporne na warunki atmosferyczne, biegi mona zmienia w trakcie postoju, a acuch zuywa si znacznie wolniej i mona go w caoci obudowa. Wad jest do duy ciar, skomplikowana budowa i wysoka cena. Cinienie w koach i wentyle. Im wiksze cinienie w dtce, tym mniejsze opory toczenia w trakcie jazdy i trudniej zniszczy obrcz na wystajcym krawniku. Ale tym samym wicej nierwnoci wyczuwamy pod koami i mocniej si od nich odbijamy. Przedzia cinienia, na jakie moemy sobie pozwoli, powinien by podany na oponie. S trzy rodzaje wentyli: rowerowy (Dunlopa) pasuje do wszystkich pompek, najbardziej rozpowszechniony samochodowy (Schradera) bez problemu napompujemy na stacji benzynowej, a wentyle typu Presta najczciej spotykamy u kolarzy. Nie trzeba mie osobnej pompki do kadego wentyla, wystarczy dokupi za kilka zotych odpowiedni przejciwk.
wentyl Presta

Rama. Dla kobiet cenicych sobie styl, warto poleci damk, gdy wygita rama pozwala jecha w spdnicy. Uatwia te zsiadanie, zwaszcza, gdy z tyu mamy kosz wyadowany zakupami. Coraz modniejsze s tzw. Holendry, ale ich wad jest ciar czsto przekraczajcy 25 kg. Damki dobre s i dla panw, szczeglnie tych jedcych w paszczach. Plastikowa boczna osona tylnego koa przydatna jest szczeglnie dziewczynom jedcym w spdnicy, bowiem uniemoliwia wpltanie jej w szprychy lub pochlapanie wod. Pokrowiec na siodeko. Przydatny jest szczeglnie w deszczowe lub niene dni. Zakadamy go na siodeko roweru pozostawionego na dworze, by po powrocie zdj osonk i mie suche siodeko. Pokrowcem moe by foliowa reklamwka. Wyposaenie roweru zgodne z przepisami Rower, w myl rozporzdzenia Ministra Infrastruktury, musi posiada: z przodu jedno wiato pozycyjne barwy biaej lub tej; z tyu jedno wiato odblaskowe barwy czerwonej o ksztacie innym ni trjkt oraz jedno wiato pozycyjne barwy czerwonej, ktre moe by migajce; co najmniej w jeden skutecznie dziaajcy hamulec; w dzwonek lub inny sygna ostrzegawczy o nieprzeraliwym dwiku. Wicej przepisw dotyczcych wyposaenia roweru w wersji internetowej poradnika: www.rowerowy.szczecin.pl.
4

przejciwka

wentyl Dunlopa

Tyle przepisy, co natomiast mwi dobra praktyka? Jak wieci? Migajce wiata w rowerze s znacznie lepiej widoczne ni wiata stale wiecce, zwaszcza w sytuacji, kiedy obok rowerzysty jedzie kilkanacie samochodw wieccych mocnymi reflektorami. Naley unika dugich przerw pomidzy byskami, dlatego miganie powinno odbywa si ze sta czstotliwoci nie mniejsz ni 1 Hz (60 przerw na minut) przy czym czas wiecenia powinien by zbliony do czasu trwania przerw. Ponadto wiata pozycyjne oraz odblaskowe (owietlone wiatami drogowymi innego pojazdu) powinny by widoczne w nocy przy dobrej przejrzystoci powietrza z odlegoci co najmniej 150 m. Czerwone nie mog by widoczne z przodu, a biae z tyu, inaczej moemy zdezorientowa kierowc. Uderzenia boczne rowerzysty to najczstszy rodzaj wypadku, wic warto do szprych przykrci odblaski lub zaoy opon z odblaskami. Obecnie przepisy nakazuj umieszczanie owietlenia w odlegoci 35 90 cm nad jezdni. Jednak wiato rowerowe na wysokoci reflektorw samochodw jest sabo widoczne i warto umieszcza je wyej, np. na kierownicy. Kiedy zapala? Rower nie posiada wiate mijania, a jedynie pozycyjne, wic obowizek korzystania ze wiate ca dob nie obowizuje rowerzystw. wiata trzeba zapali w czasie jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza (deszcz, nieg, mga, zmierzch), a take noc. Wspomaganie elektryczne. Obecne polskie przepisy zupenie nie przewiduj tego rodzaju
5
rdo: www.rowerystylowe.pl

stylowa sakwa na rower

pojazdw. Mona wrcz domniemywa, e s to zwyke pojazdy silnikowe, ktrymi na przykad nie mona jecha po drodze rowerowej. Zachodnie przepisy dopuszczaj wyposaenie roweru w pomocniczy napd elektryczny o znamionowej mocy cigej nie wikszej ni 250W, zasilany napiciem nie wyszym ni 48V i ktry jest automatycznie odczany kiedy rower osiga prdko 25 km/godz. Prdnica. Poza klasycznym dynamem stawiajcym due opory toczenia mona kupi te prdnice ukryte w piacie koa. S cisze, ale nie spowalniaj roweru. Kupujc wiata na dynamo zapytaj si o te z kondensatorem podtrzymujcym napicie przez kilka minut podczas postoju roweru (np. gdy czekamy na wiatach). Dzwonek. Brzczy na wybojach, zajmuje miejsce na kierownicy, nie pasuje do roweru... ale trzeba przyzna, e czasami si przydaje np. do ostrzegania ludzi na drogach rowerowych. W nagych sytuacjach, takich jak otwieranie drzwi samochodu tu przed nosem rowerzysty, najlepszym i najszybszym dzwonkiem jest wasne gardo. UWAGA!!! wywoa szybsz reakcj u kierowcy, ni dryn dryn dzwoneczka na kierownicy.

Zabezpiecz rower przed kradzie

Nie ma idealnego zabezpieczenia roweru przed kradzie. Jedyne co moemy zrobi to sprawi, by nie opacao si kra. Rower na miasto sucy gwnie do komunikacji lub niewielkich jednodniowych wycieczek nie musi mie osprztu z najwyszej pki. Statystyki donosz, e zdecydowana wikszo kradzionych rowerw znika z balkonw, piwnic, garay lub klatek, wic najbezpieczniejszy rower to taki, na ktrym jedziesz do pracy i zostawiasz na ulicy. Rodzaje zapi Zakup dobrej zapinki to umiejtno kompromisu pomidzy zasobnoci portfela, ciarem torby, w ktrej bdziemy wozi zapink i spokojem ducha. U-locki ciesz si dobr opini wrd rowerzystw. Skadaj si ze stalowego prta w ksztacie litery U (szekli) i metalowej sztaby z zamkiem. W sklepie warto zapyta o ich waciwoci, bo ceny wahaj si od 60 do okoo 400 z. Zapicia tego typu nale do najmocniejszych, ale s cikie i wa od 0,5 do nawet 2,5 kg. Wad tego zapicia te jest jego sztywny ksztat, przez co mona mie ograniczone moliwoci z przypinaniem roweru do latarni itp. acuchy s z reguy mocniejsze od zapinek typu U-lock, ale s jeszcze cisze i drosze. Daj jednak wiksz swobod przypinania roweru w przeciwiestwie do sztywnej szekli. Nie mona jednak myli acuchw rowerowych z tymi do przywizywania krowy na pastwisku! Linki stalowe rni si jakoci materiau i gruboci. Warto zwrci uwag nie tylko na konstrukcj samego zapicia, ale i na zamek stalowy jest bardziej odporny na rozwiercenie. Trzeba si jednak liczy z tym, e stalowe linki, nawet kilkuwarstwowe, stanowi raczej symboliczne zabezpieczenie - dobre jedynie w sytuacjach, kiedy pozostawiony rower mamy cay czas pod kontrol. O-lock na stae dokrcony do roweru suy do spinania tylnego koa z ram. Dziki temu drug zapink moemy wykorzysta do zszczepienia ramy i przedniego koa ze stojakiem. Znakowanie. Rower mona uchroni przed kradzie znakujc go, marzc farb tak, by nie wyglda zachcajco dla zodzieja. Na przykad przez wydrapanie napisu wewntrz obrczy koa albo pochlapanie ramy farb. Znakowaniem rowerw zajmuje si take policja. Na ramie,

U-lock

linka

O-lock

adna zapinka nie jest doskonaa. Wynika to z samej istoty konstrukcji roweru, ktry skada si wycznie z czci zamiennych poskrcanych rubami. Zodziej nawet nie kradnc caego roweru, moe atwo przywaszczy sobie siodeko ze sztyc, koo czy inne cenne czci. Sprawd stron bazarowerow.pl i zarejestruj swj rower.
6

z reguy od spodu, grawerowany jest odpowiedni numer, zaklejany potem przeroczyst naklejk chronic przed korozj. Numer trafia do oglnego spisu i w razie na przykad udaremnienia prby sprzedania kradzionego roweru, atwiej jest trafi do prawdziwego waciciela. Alarm. Ci, ktrzy bezpieczestwo roweru traktuj bardzo powanie mog kupi specjalny alarm rowerowy. S dwa rodzaje jedne z nich przymocowane do roweru po wczeniu reaguj na wstrzsy, drugie skadaj si z linki stalowej i zamiast zamka maj metalowe pudeko. Alarm zaczyna wy w momencie przerwania linki. Jak przypina rower Koo od roweru odkrca si w kilka sekund, wic jeli przypniesz rower tylko za koo, po powrocie okaza si moe, e roweru ju nie zastaniesz. Co zrobi, jeli w danym miejscu nie ma odpowiedniego stojaka rowerowego? Supy, barierki wszystkie elementy maej architektury, ktre speniaj wymogi dobrego przytwierdzenia

do podoa i umoliwiaj przypinanie roweru za ram i koo, mog za taki stojak posuy. Zabieraj ze sob wszystkie ruchome elementy jak lampki, licznik, pompk, bidon itp. Jeli zapinasz rower zapink U-lock zawsze zakadaj j moliwie ciasno, aby utrudni zodziejowi manewrowanie narzdziami. Naley zamyka tak, aby dziurka zamka bya trudno dostpna. Uwaaj, do czego przypinasz. Kupowanie drogiego sprztu nie ma sensu, gdy rower zapniemy do cienkiej siatki lub supka, ktry atwo wycign z ziemi. Pozostawianie roweru przypitego do znaku drogowego, np. na kilka godzin w nocy, te nie jest najszczliwszym pomysem. Tarcz znaku odkrci mona w minut, potem wystarczy tylko unie rower do gry i zdj ze supa. Rower stawiaj w miar moliwoci w widocznym miejscu tak, by ewentualny zodziej nie mia swobody dziaania. Najlepiej w pobliu kamer przemysowych, ktre zazwyczaj montowane s przy bankach, bankomatach i duych sklepach.

fot. B. Skrzewski

Poznaj infrastruktur rowerow

Infrastruktura rowerowa to nie tylko cieki rowerowe, to pasy rowerowe, kontrapasy, luzy rowerowe, bus pasy i wiele innych rozwiza sprzyjajcych rozwojowi transportu rowerowego. Droga dla rowerw to droga przeznaczona do ruchu rowerw, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. Na og mamy do czynienia z dwukierunkowymi o szerokoci min. 2 m, rzadziej z jednokierunkowymi o szerokoci min. 1,5 m. Rowerzysta ma obowizek korzystania z drogi dla niego przeznaczonej, ale oczywicie z zachowaniem zdrowego rozsdku. Jeli pomidzy rowerzyst, a drog dla niego jest kilka pasw ruchu lub wjazd na t drog wymaga karkoomnych manewrw, rozsdniej jest jecha jezdni. Piesi nie mog chodzi po drodze dla rowerw, gdy obok jest chodnik. Jeli natomiast jest jedynie droga rowerowa to mog oni z niej skorzysta ustpujc pierwszestwa rowerzystom. Drogi rowerowe uchodz za cudowny wynalazek zawsze poprawiajcy bezpieczestwo, ale niestety tak jak istniej niebezpieczne drogi dla samochodw, tak istniej niebezpieczne drogi dla rowerzystw.
a b c

a) droga dla rowerw na caej szerokoci b) droga dla rowerw po lewej, chodnik po prawej c) droga dla rowerw po prawej, chodnik po lewej

Biaystok, ul.Zielonogrska. Dwukierunkowa droga dla rowerw.

Kilka porad dla jadcych drog rowerow: przed przejazdem rowerowym nie zawsze jest zachowana widoczno lub droga rowerowa zmienia swoj geometri, przez co rowerzysta skupia uwag na utrzymaniu toru jazdy zamiast na zbliajcych si samochodach (Rys. 6, s. 16), wjedajc na przejazd rowerowy, na zielonym wietle, mona zosta potrconym przez samochody jadce z trzech rnych stron (kierowcy korzystaj z zielonej strzakiwarunkowy skrt). Ta niebezpieczna sytuacja jest niestety zgodna z przepisami!, na drogach rowerowych, tak jak na jezdni, naley jecha praw stron, saba separacja wizualna drg rowerowych, wykonanych z czerwonych kostek betonowych powoduje, e piesi chodz po nich i atwo o kolizj, wysokie krawniki na przejazdach rowerowych mog trwale uszkodzi koo i zmuszaj do zwalniania w tym miejscu, co jest niezgodne z przepisami, manewr skrtu w prawo uchodzi za bezkolizyjny i wikszo kierowcw nie ma zwyczaju obracania gowy w kierunku nadjedajcego rowerzysty.
8

www.rowerowy.bialystok.pl

fot. krakow.bicycles http://www.flickr.com/photos/krakowbicycles/3075640228

Pas rowerowy to jednokierunkowy pas ruchu o szerokoci co najmniej 1,5 m, wyznaczony w jezdni, przeznaczony do ruchu rowerw jednoladowych i oznaczony oznakowaniem poziomym. Ma przewag nad drog rowerow, gdy atwiej przeprowadzi go przez skrzyowanie, zapewnia lepsz widoczno, nie ma na nim pieszych, atwiej skomunikowa go z drogami poprzecznymi. Docenili to Niemcy zastpujc wiele cieek rowerowych pasami rowerowymi. Pod prd (Kontrapasy, T-22) Lepiej jecha mao ruchliw ulic pod prd, ni ruchliw zgodnie kierunkiem jazdy. Dlatego w wielu miastach Europy (w Polsce te) udostpnia si dla rowerzystw jednokierunkowe drogi w obu kierunkach. Robi si to za pomoc umieszczenia pod znakiem B-2 zakaz wjazdu tabliczki T-22 nie dotyczy rowerw oraz niekiedy dodatkowo za pomoc kontrapasw. Kontrapas rowerowy to jednokierunkowy pas ruchu wyznaczony w jezdni przeznaczony do ruchu rowerw jednoladowych w kierunku przeciwnym do ruchu oglnego. Dziki tym zabiegom poprawia si bezpieczestwo i skraca tras przejazdu, co pozytywnie wpywa na rozwj transportu rowerowego. luza rowerowa to cz jezdni na wlocie skrzyowania na caej szerokoci pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerw w celu zmiany kierunku jazdy lub ustpienia pierwszestwa, w tym oczekiwania na zmian wiate na skrzyowaniu. luza umoliwia rowerzycie zatrzymanie si przed samochodami stojcymi na czerwonym wietle, dziki czemu rowerzysta jest lepiej widoczny i atwiej mu skrci w lewo.

Krakw, ul. Starowilna. Pas rowerowy pozwala rowerzystom, jako jedynym, przejecha przez skrzyowanie na wprost.

Pozna, ul. Noskowskiego. Kontrapas na ulicy jednokierunkowej umoliwia przejazd rowerzystom w kierunku przeciwnym do ruchu oglnego.

Hanower. luza rowerowa uatwiajca skrt w lewo.

Zielone Mazowsze, www.zm.org.pl

fot. R. Rakower

Bus pas. Pasy w jezdni (z napisem BUS) przeznaczone dla autobusw czsto dostpne s take dla rowerzystw. Oznaczone musz by rowerkiem, takim samym jak na drogach rowerowych. Ulica rowerowa to zwyka ulica z uspokojonym ruchem, gdzie rowerzysta ma pierwszestwo. Strefa uspokojonego ruchu. Najlepsza droga rowerowa to zwyka ulica z uspokojonym ruchem, czyli spowolnionym do prdkoci poniej 30 km/godz. za pomoc progw spowalniajcych, zwe, zmian geometrii drogi itp. W takich miejscach rowerzysta moe czu si bezpiecznie na jezdni, wic tutaj raczej nie naley budowa drg rowerowych. Drogi pieszo - rowerowe s to chodniki o szerokoci co najmniej 3,5 m, po ktrych rowerzyci musz si porusza. Tutaj pierwszestwo maj piesi, a rowerzysta ustpuje im drogi. Rower porusza si bezszelestnie, wic omijaj pieszych z duym odstpem. Ze wzgldu na kolizj z pieszymi odradza si stosowanie takich rozwiza na terenie zabudowanym. Chodniki. Wedle obowizujcych przepisw rowerzystom nie wolno porusza si po chodniku. S jednak dwa wyjtki od tej reguy, dziki ktrym rowerzysta moe (ale nie musi) korzysta z chodnika: na jezdni dopuszczona jest prdko pojazdw wiksza ni 50 km/godz., a szeroko chodnika przekracza 2 metry; oraz gdy rowerzysta ma poniej 10 lat lub jest opiekunem takiego dziecka.

Erlangen, Niemcy. BUS pas dostpny dla rowerzystw.

Niemcy. Ulica rowerowa. a b

a) Oznakowanie C-16+T-22 - droga dla pieszych, po ktrej mog jedzi rowerzyci b) droga pieszo-rowerowa

fot. M. Jackowski

fot. M. Beim

10

Mimo zakazu wielu rowerzystw korzysta z chodnika bojc si ruchliwej ulicy lub warunki pogodowe zagraaj bezpieczestwu na jezdni. Pamitajmy o kilku zasadach: na chodniku jeste gociem nie dzwo zatem na pieszych domagajc si ustpienia drogi, poruszasz si bezszelestnie i zdecydowanie szybciej ni pieszy, uwaaj na ludzi wychodzcych z bramy, z zaparkowanego samochodu itp. Drogi piesze nie dotyczce rowerw to chodniki z oznakowaniem C-16 + T-22. Peni tak sam funkcj co drogi pieszo - rowerowe z t tylko rnic, e s nieobowizkowe dla rowerzystw i nie musz by szerokie na 3,5 m. Stosuje si je w wyjtkowych sytuacjach jako tymczasowe czniki drg rowerowych lub (czsto w Niemczech) do oznakowania drg rowerowych, ktre okazay si niewygodne dla rowerzystw. Przejazd dla rowerw to powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejedania przez rowerzystw, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. Nie wolno myli przejazdu rowerowego z przejciem dla pieszych! Zgodnie z przepisami po przejciu dla pieszych idziemy, po przejedzie rowerowym jedziemy. Bdc na przejedzie rowerowym mamy pierwszestwo nad samochodami, ale nie mamy go bdc jeszcze przed przejazdem rowerowym, nawet jeli jedziemy wzdu drogi gwnej, a samochd wyjeda z osiedlowej (zapis ten jest niezgodny z Konwencj Wiedesk, miejmy nadziej, e niebawem zostanie zmieniony). Sygnalizator dla rowerzystw (S-6 rower) nie zawsze zapala si jednoczenie z sygnalizatorem dla pieszych (S-5 pieszy). Nie jest to bd, a wiadome dziaanie.
11

Lepiej jezdni ni chodnikiem. By efektywnie wykorzysta rower trzeba rozpdzi go do prdkoci 20 30 km/godz., a taka prdko to stanowczo za duo by jecha midzy pieszymi. Jedc po chodniku przeszkadzasz pieszym, lawirujesz midzy nimi, wic atwo o kolizj. Sygnalizacja na skrzyowaniach zaprogramowana jest tak, by zapewni pynny przejazd samochodom a nie pieszym czy rowerzystom, tak wic jadc jezdni oszczdzasz sporo czasu i energii. Na jezdni nie ma take wystajcych krawnikw, supw itp.

Szczecin. Przejazd rowerowy.

fot. Wrocawska Inicjatywa Rowerowa

Wrocaw. Jednokierunkowa ulica udostpniona dla rowerzystw w obu kierunkach.

fot. T. Loga

Jak zosta rowerowym lobbyst

Kady z nas moe zasygnalizowa problem wadzom Szczecina samemu angaujc si w aktywny monitoring dziaa Urzdu Miejskiego. Pisz pisma do Urzdnikw, Prezydenta Miasta i Radnych, informuj media o le lub dobrze zaprojektowanych drogach rowerowych. Mw gono o tym co naley zmieni. Szczeciski Urzd Miejski nie radzi sobie z tworzeniem udogodnie dla rowerzystw, nie wie te czsto jak poprawi ich bezpieczestwo. Denerwujeci to? Dziaaj! Masz do tego prawo! Pamitaj, e wikszo osb odpowiedzialnych za tworzenie infrastruktury rowerowej nie wsiada na rower w ogle! Ludzie ci bardzo czsto nie wiedz nawet, e droga rowerowa, ktr zaprojektowali jest niewygodna lub niebezpieczna. Sytuacja naszego miasta zaley gwnie od ciebie - od twojej aktywnej postawy. O tym jak pisa pisma znajdziesz na stronie Rowerowego Szczecina. Zapraszamy take na forum rowerowe - pamitaj, e nie warto dziaa w osamotnieniu, a wsplnie mona o wiele wicej osign. www.rowerowy.szczecin.pl/forum Nieprawidowoci i usterki na drogach rowerowych (nierwna kostka betonowa, wysokie krawniki (max. mog mie 1 cm), a take porzdek na drogach: Zarzd Drg i Transportu Miejskiego (ZDiTM). Parkowanie na drogach rowerowych Stra Miejska (telefon alarmowy: 986, 96-56) lub Policja (tel. 997, 112 z telefonu komrkowego). Rozwj sieci drg rowerowych Wydzia Gospodarki Komunalnej i Ochrony rodowiska Urzdu Miasta Wydzia Inwestycji Miejskich Urzdu Miasta Zarzd Drg i Transportu Miejskiego Prezydent Miasta Stowarzyszenie Rowerowy Szczecin zajmuje si opiniowaniem projektw drogowych, monitorowaniem dziaa Urzdu Miasta w kwestiach budowania infrastruktury rowerowej. Realizuje take projekty: Interaktywna Rowerowa Mapa Szczecina, Odkorkuj Miasto, ReCycling czci rowerowych itd. Wicej o dziaaniach dowiesz si na stronie: rowerowy.szczecin.pl . Zapraszamy na Mas Krytyczn, ktra na caym wiecie startuje w kady ostatni Pitek miesica o godzinie 18.00 (bez wzgldu na pogod i por roku) - w Szczecinie spotykamy si na placu Lotnikw. Przyjedajcie! Celem Masy jest wpywanie na urzdnikw, aby traktowali rozwj infrastruktury rowerowej tak powanie, jak rozwj infrastruktury dla samochodw. Miasta s dla ludzi nie dla samochodw!
12

Szczecin, kwiecie 2009. Wielki Przejazd Rowerowy.

fot. Schadock www.schadock.ownlog.pl

Rowerem po ulicach
Manewry na drodze, czyli jak atwo, szybko, wygodnie i bezpiecznie przejecha przez Szczecin. POKONUJEMY SKRZYOWANIA Ronda Uwaaj na oczekujce na wjazd samochody, gdy kierowca zazwyczaj patrzy tylko w lewo. Na og ustpujemy pierwszestwa pojazdom poruszajcym si po rondzie, take tramwajowi zjedajcemu z niego. Gdy ju jestemy na skrzyowaniu, najlepiej jecha cay czas rodkiem zewntrznego pasa. Taki manewr eliminuje moliwo wyprzedzania w odlegoci kilku centymetrw i zjazd na poprzeczne drogi w trakcie wyprzedzania nas (Rys. 1). Przy kadym zjedzie, jeeli zamierzamy kontynuowa jazd dookoa, dobrze jest spojrze w ty przez lewe rami czy jaki wariat nie prbuje akurat skrca. Ronda mae, czyli te o jednym pasie ruchu, s dla rowerzystw najatwiejsze. Tutaj samochody nie osigaj duych prdkoci, wic rowerzysta moe czu si bezpiecznie. Najlepiej jecha gsiego rodkiem pasa razem z samochodami. Niektre ronda posiadaj drogi rowerowe, jednak nie zawsze s one dobrze zaprojektowane, a sami kierowcy zjazd z ronda traktuj za bezkolizyjny, mimo e przejedaj przez przejazd rowerowy. Na og te drogi rowerowe s dwukierunkowe, umoliwiajce rowerzystom jazd w przeciwn stron do oglnego ruchu. W takich sytuacjach rowerzysta jest ustawiony naprzeciw samochodu zjedajcego z ronda oraz moe jecha na skrty bez okrania caego ronda. Skrt w prawo Ten manewr jest atwy i raczej bezkolizyjny. Trzeba uwaa by nie dopuci do sytuacji, gdy kierowca skrca rwnoczenie razem z nami, bo wtedy ty pojazdu moe zahaczy o rowerzyst lub nawet na niego najecha. Skrt w lewo Jeden z najtrudniejszych manewrw dla kierowcw jak i rowerzystw. Zgodnie z prawem kierujcy pojazdem, jeeli zamierza skrci w lewo, jest obowizany zbliy si do rodka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawdzi. Teoretycznie manewr

w tym miejscu obejrzyj si przez lewe rami

Rys. 1 Jed rodkiem zewntrznego pasa by wyeliminowa kierowcom moliwo zjazdu na poprzeczne drogi w trakcie wyprzedzania. Obejrzyj si przez lewe rami jeli mijasz zjazd z ronda.

13

prosty, ale problem zaczyna si wtedy, gdy jestemy na czteropasmowej drodze, za plecami mamy kilkutonowe samochody jadce powyej 50 km/godz., a w lewo mona skrca tylko z lewego pasa. Obecnie obowizujce przepisy zmuszaj rowerzyst do ryzykownej zmiany pasw ruchu, co przy duej rnicy prdkoci samochodu i roweru zawsze bdzie niebezpieczne. Nawet idealna znajomo przepisw i skrupulatne ich stosowanie nic tu nie zmieni. Tak wic jeli na ulicy jest wiele samochodw jadcych z du prdkoci, skrcaj w dwch etapach lub zwolnij, poczekaj a ci min i wtedy zmie pas ruchu.

Rys. 3 A - skrcanie tradycyjne B - skrcanie "na dwa" 1 - trzymajc si prawej strony drogi dojed do koca skrzyowania 2 - zatrzymaj si, obr rower o 90 stopni w lewo i przepu samochody jadce ulic, ktr wanie opucie, gdy jest wolne kontynuuj jazd Rys. 2 Najwicej wypadkw rowerzystw ma miejsce na skrzyowaniach, gdzie kierowcy czsto ignoruj obecno rowerzysty, dlatego pamitaj: na skrzyowaniu i bezporednio przed nim, atwiej i bezpieczniej jest jecha rodkiem pasa ruchu, jeli ten pas umoliwia opuszczenie skrzyowania w wicej ni jednym kierunku. Gdy przed wiatami stoi kolejka samochodw, wjed na sam przd w ten sposb atwiej skrcisz w lewo.
14

Skrcanie na dwa Taki manewr (Rys. 3) moe niekiedy wyduy czas pokonywania skrzyowania, ale jest mniej kolizyjny ni klasyczne skrcanie i warto go stosowa. Na skrzyowaniu rowerzysta moe zmieni kierunek jazdy w lewo jadc praw stron i zatrzymujc si za nim (Rys. 3) przy prawej krawdzi w celu ustpienia pierwszestwa pojazdom poruszajcym si na wprost po jezdni, ktr jecha. Wykonujc ten manewr powinien

skorzysta z przejazdu rowerowego lub luzy rowerowej, jeeli s wyznaczone. Im wiksze skrzyowanie i im wicej samochodw, tym bardziej opaca si skrca na dwa. Manewr skrtu w dwch etapach jest bezpieczny i wykonalny bez adnego oznakowania poziomego, cho pasy rowerowe, przejazdy i luzy czyni go czytelniejszym dla wszystkich uczestnikw ruchu. Zgodnie z praktyk innych krajw europejskich a take z Konwencj Wiedesk, rowerzysta powinien mie wybr w jaki sposb moe wykona niebezpieczny dla siebie manewr skrtu w lewo. Ale w Polsce niestety skrcanie w taki sposb jest niezgodne z przepisami! Przez skrzyowanie na wprost Gdy zamierzamy przejecha przez skrzyowanie na wprost, najlepiej zajmowa praw stron prawego pasa (pod warunkiem, e nie jest to pas przeznaczony jedynie do skrtu w prawo). NA PROSTEJ Na jezdni zajmuj pozycj w poowie szerokoci midzy rodkiem pasa a krawnikiem, ale nigdy tu przy krawniku. Zim jed po ladzie prawego koa samochodu (Rys. 4). Poruszajc si zbyt blisko prawej krawdzi prowokujesz kierowcw do wyprzedzania na trzeciego bez przynajmniej czciowej zmiany pasa ruchu, a tym samym do niezachowania przyzwoitej odlegoci od ciebie. Moesz te zosta uderzony drzwiami z zaparkowanego samochodu lub cofajcym z parkowania ukonego. Nie obawiaj si najechania od tyu. Takie wypadki zdarzaj si niesychanie rzadko, przede wszystkim na pozamiejskich drogach. Mona narzeka na kultur kierowcw, ale nie na to, e nie widz roweru jadcego przed ich mask. Najtrudniejsze jest pierwszych kilka kilometrw, w trakcie ktrych walczy si z intuicj podpowiadajc, by ucieka jak najbliej krawnika. Gdy poczujesz ulg w postaci prawidowo wyprzedzajcych samochodw, nie wrcisz ju do krawnikowej
Jed minimum 1 metr od krawnika, inaczej bdziesz prowokowa kierowcw do nieprawidowego wyprzedzania. Moesz zosta te uderzony otwierajcymi si drzwiami zaparkowanego samochodu. Na skrzyowaniu jadc tu przy krawniku jeste mniej widoczny.

pole

widz

enia

Rys. 4

15

Rys. 5 Jeli droga rowerowa urywa si przed skrzyowaniem, opu j odpowiednio wczenie. Rys.6 Nieumiejtne odginanie drg rowerowych przed przejazdem rowerowym, powoduje wzrost ryzyka wypadku. Rowerzysta nie jest w stanie obserwowa sytuacji na drodze, jednocznie ledzc "wijac" si drog rowerow. Rys. 5

Rys. 6

jazdy. Poza tym wszystkie zanieczyszczenia i mieci, ktre trafi na ulic, zostaj zwiane do skraju drogi. W efekcie naraasz si na przebicie dtki na szkle lub uszkodzenie koa na wyrwie w jezdni. Podjazdy. Zbliajc si do wzniesienia najlepiej zawczasu zmieni bieg na lejszy lub odrobin si rozpdzi. Wane jest, by zmieni bieg jeszcze przed znacznym obcieniem. W przypadku miejskiego rowerzysty jadcego do pracy nie jest wana prdko podjazdu, a przede wszystkim
16

jak najmniejsze zuycie energii. Wskazane jest zatem wrzucenie lejszego biegu, zamiast podrywanie si z siodeka dla zwikszenia siy nacisku na peday. Gdy robi si bardzo stromo, warto pochyli si lekko do przodu. Z grki. Jadc w d koniecznie trzeba trzyma kierownic obiema rkami. Nigdy nie wiadomo, gdzie pojawi si dziura lub inna przeszkoda, na ktrej stracisz rwnowag. Hamulce trzeba zaciska tak, by nie zablokowa k. Cay czas kontroluj prdko i trzymaj si z daleka od jadcych przed tob pojazdw, droga hamowania roweru moe by bardzo duga. Gdy twoja prdko jest porwnywalna z prdkoci samochodw poruszaj si rodkiem pasa z boku jest zbyt wiele piasku, studzienek i innych niepodanych przedmiotw. Wyprzedzanie i omijanie Istniej dwie szkoy omijania i wyprzedzania. Cz rowerzystw nakania do jechania pomidzy samochodami, inni by trzyma si cay czas prawej strony. Rowerzysta wyprzedza tylko samochody wolno jadce w korku lub w obrbie skrzyowa. Wyprzedzajc z prawej strony

(w chwili publikowania poradnika manewr ten w Polsce, w niektrych sytuacjach, jest zabroniony) unikamy przeplatania si torw jazdy samochodu z naszym, co znacznie poprawia bezpieczestwo. Moe jednak zabrakn miejsca i utkwimy w korku razem z samochodami. Tutaj na pomoc przychodz rowerzyci wyprzedzajcy samochody z lewej strony. Warto skorzysta z ich porad szczeglnie, jeli w jednym kierunku s co najmniej dwa pasy ruchu i mona wjecha pomidzy stojce lub wolno jadce samochody - tutaj jest wicej przestrzeni. Wyprzedzajc rowerzyst na drodze rowerowej lub pasie rowerowym zwr uwag, czy nie jeste wyprzedzany przez innego rowerzyst. Nie powinno si wyprzedza rowerzystw z ich prawej strony, zarwno na jezdni, na pasach rowerowych i drogach dla rowerw. Kilka lunych porad Torowiska tramwajowe to jedna z najbardziej niebezpiecznych puapek, na jakie natrafisz na jezdni. Jeli chcesz przeci torowisko jadc uprzednio wzdu niego, postaraj si przeci szyn pod ktem zblionym do kta prostego. Inaczej koa twojego roweru maj due szanse wpa w rynienk szyny, a to oznacza przewrotk. Mio sucha si muzyki na przejadce rowerowej w lesie, ale jeli chcesz porusza si po jezdni, to cisz odtwarzacz MP3 lub zostaw go w domu! Musisz dobrze sysze, co si dzieje dookoa. Sygnalizuj zamiar skrtu wystawiajc rk w bok. Rb to wyranie uywajc caej rki a nie jednego palca. Noc warto na nadgarstku zacisn odblaskowe opaski. Kaptur na gowie znacznie ogranicza
17

widoczno, szczeglnie gdy trzeba sprawdzi co si dzieje z tyu. Trbienie. Pamitaj, e jeste penoprawnym uczestnikiem ruchu. Gdy syszysz za sob trbienie, nie panikuj! Upewnij si czy jedziesz prawidowo, jeli tak nie jest, natychmiast to zmie. Gdy powodem trbienia jest frustracja kierowcy spowodowana zwolnieniem i redukcj biegu jed tak, jak jechae do tej pory. Miej na uwadze, e po twoim zblieniu do krawnika zaoszczdzisz zaledwie kilka centymetrw, a wyprzedzajcy samochd moe zahaczy o rk lub kierownic. W takich sytuacjach musisz zdecydowa co jest waniejsze. Twoje bezpieczestwo czy wygoda kierowcy, ktry i tak po kilkuset metrach zatrzyma si w korku lub na wiatach?

Rys. 7 Prawo o Ruchu Drogowym nakazuje korzysta z drogi rowerowej, ale w tej sytuacji nie musimy tego robi. Moemy jecha ulic na wprost po jezdni - tak bdzie bezpieczniej, ni gdybymy prbowali skrci w lewo. Kierujcego - w tym take rowerzyst - obowizuj wycznie znaki drogowe umieszczone po prawej stronie jezdni lub nad pasem ruchu. Znaki umieszczone po lewej stronie jezdni s tylko powtrzeniem tych po prawej. Rowerzysta nie ma obowizku wiedzie, e 20 m obok niego kto postawi znak drogi rowerowej.

Jazda w deszczu
Jadc na rowerze moemy zosta pochlapani z trzech rnych stron. Z dou chlapie woda z k, z gry pada deszcz, a z boku chlapi samochody. Jednak nie musimy mokn, wystarczy zadba o kilka podstawowych rzeczy. Przygotowanie roweru Botniki. Najwaniejszym elementem miejskiego roweru jest botnik, im duszy tym lepsza ochrona przed wod lub botem. Przedni botnik powinien by na tyle dugi, by strumie wody spod koa nie dosiga buta. Warto wic na kocu botnika dodatkowo zamontowa chlapacz. Tylny botnik nie musi by tak dugi, zwaszcza e czasami trzeba postawi rower pionowo na tylnym kole, by np. powiesi go na wieszaku w pocigu. Wwczas zbyt dugi botnik moe utrudni manewrowanie rowerem. W sklepach jest bardzo duo maych, plastikowych botnikw przykrcanych do sztycy lub ramy. Daj one jednak tylko symboliczn ochron i pomagaj przed pochlapaniem plecw, ale spodnie i buty bd nadal mokre. Boczne osonki. Wikszo miejskich rowerw (szczeglnie damki) posiada przy tylnym kole plastikow osonk ksztatem podobn do wiartki koa. Osonka chroni przede wszystkim spdnic przed wpltaniem w szprychy i przed wod. Moe si przyda take w mskich rowerach, by np. osoni aktwk lub torb na laptop powieszon na baganiku. wiata, odblaski. Rowerzysta jest zwolniony z obowizku jazdy na wiatach ca dob, jednak w czasie ograniczonej widocznoci, np. gdy pada deszcz, naley je wczy. Gdy ciemne ubrania zlewaj si z otoczeniem, przestajemy by widoczni. Naley te pomyle o opaskach
18

Mimo, e w stolicy Danii pogoda nie sprzyja jedzie na rowerze, to jednoladw na ulicy jest kilkadziesit razy wicej ni w Szczecinie.

W Polsce panuje przekonanie, e yjemy w zbyt surowym klimacie by korzysta z roweru przez cay rok. Gdy przyjrzymy si statystykom opadw deszczu, temperatury lub nasonecznienia okazuje si, e w krajach gdzie czsto pada deszcz, a zim temperatury spadaj znacznie poniej zera, jest wicej rowerw, ni np.w ciepych krajach rdziemnomorskich. Na rozwj komunikacji rowerowej najwikszy wpyw ma rozwanie rozmieszczona i dobrze wykonana sie drg rowerowych i parkingw. Surowy klimat w Polsce jest czsto wymwk dla wodarzy miast, by usprawiedliwi si, dlaczego natenie ruchu rowerowego ronie wolniej ni w innych krajach.

odblaskowych na rce, dziki ktrym lepiej wida sygnalizowanie skrtu. Kamizelki odblaskowe te s przydatne, niestety nie da si ich zaoy na ponczo, a na ubraniach z tkanin membranowych powoduj szybsze ich przesikanie. Prdnice. Zadbaj o szczeln izolacj prdnicy i kabli. Woda moe skutecznie je uszkodzi. Przygotowanie rowerzysty Kurtki, wiatrwki. Jak si ubra na rower, gdy pada? Najlepiej w co, co nas chroni od zewntrz, a jednoczenie pozwala ciau oddycha. Gowa i tuw - te czci ciaa zabezpieczy najatwiej, gdy kurtk przeciwdeszczow z kapturem znajdziemy w wikszoci sklepw. W okresie niewielkich przelotnych opadw dobrze zaopatrzy si w cienk wiatrwk - zajmuje mao miejsca w torbie i daje odpowiedni ochron przez pierwsze kilkanacie minut. Poncza, peleryny. Najlepszym zabezpieczeniem przed deszczem, rwnie niegiem, s rowerowe poncza. Najpopularniejsze s wersje: pene ponczo wygldem przypominajce naoony na rowerzyst namiot lub ponczo z wycitymi bokami. Wersja namiot osania przed deszczem zarwno z przodu, z tyu, jak i z boku zapewniajc pen ochron od kolan w gr. Minusem jest do duy opr powietrza, jaki powoduje ponczo (nakada si je take na kierownic) i ograniczone ruchy. W trakcie sygnalizowania zamiaru skrtu trzeba wystawi rk poza ponczo, przez co warto te mie na sobie przeciwdeszczow kurtk. Drugi rodzaj poncza (z wycitymi bokami) chroni przede wszystkim przd rowerzysty ale to wanie od przodu najbardziej mokniemy, wic podstawowa ochrona jest zapewniona, atwiej te
19

sygnalizowa manewr skrtu. Dziki wyciciu z boku nie jestemy te popychani przez boczny wiatr. Osona na but i nogawk. Wykonana z materiau wodoszczelnego nakadana na but i fragment nogawki skutecznie chroni te czci ubrania przed zmokniciem. Zapinana na zamek byskawiczny lub rzepy pozwala na atwe i szybkie jej ubieranie. Technika jazdy Mokra ulica i zwilone klocki hamulcowe wyduaj drog hamowania. Nigdy nie wjedaj w kau! Nie chodzi tutaj o pochlapanie si wod, ale o gboko dziury, na ktrej moesz atwo straci rwnowag. Jed tak, by samochody omijajce ci, nie mogy przejecha po kauy, inaczej woda z nich wylduje na twoim ubraniu.

fot. John Curley, http://www.flickr.com/photos/jay_que/24265450

fot. B. Skrzewski

Zimowa jazda
Mwili ci, e zim rowerem si nie jedzi? To dlaczego jednym z najbardziej zroweryzowanych miast w Europie jest Oulu, pooone w pnocnej czci mronej Finlandii, podczas gdy w sonecznej Portugalii rowerw prawie nie ma? Zim mona korzysta z roweru z takim samym powodzeniem jak w lato, trzeba si jednak do tego odpowiednio przygotowa. Wbrew pozorom, jazda na rowerze zim moe okaza si atwiejsza do jazdy w inne pory roku (nawet latem), gdy zim nie grasuje najwikszy wrg rowerzysty deszcz. Kopot z poruszaniem si na rowerze moe wystpi jedynie po silnych opadach mokrego niegu lub w czasie gooledzi, ktra paraliuje nie tylko rowery, ale ca komunikacj w miecie. Przygotowanie roweru Przyczepno. Przed zim warto zmieni opony na przystosowane do jazdy po mokrych nawierzchniach lub wyposaone w kolce (wystarczy jedna taka opona na przednie koo). Przyczepno opony do podoa mona poprawi zmniejszajc w niej cinienie powietrza. Chlapanie. Po obfitych opadach niegu i przy temperaturach bliskich zeru na ulicy zalegaj grube warstwy bota poniegowego. Przed pochlapaniem zabezpieczy si mona tak samo jak przed deszczem stosujc pene, dugie botniki z chlapaczami. Rwnowaga. Im niej jest rodek cikoci, tym atwiej utrzyma rwnowag. Czyli im niej mamy siodeko, tym pewniej pojedziemy po oblodzonej jezdni. W krytycznych sytuacjach, kiedy tracimy rwnowag, warto zesztywnie z wyprostowan nog trzymajc mocno kierownic. Obrcimy si, pojedziemy tyem, ale nie powinnimy si przewrci. Korozja. W trakcie zimy ulice posypywane s sol, ktra przypiesza korozj roweru i akcesoriw. Warto na czas zimy zastanowi si, czy nie lepiej ubra rower w taszy osprzt.

fot. E01, flickr.com/photos/e01/3247819283/

20

Przygotowanie rowerzysty Gowa. Nieodzownym elementem ubioru zimowego rowerzysty jest czapka szczelnie zakrywajca uszy. Dobrze jest jeli czapka ma niewielki daszek chronicy oczy przed padajcym niegiem. Szyja. Dbamy o szczelne zapicie si pod szyj chust lub szalikiem, w przeciwnym razie zimne powietrze bdzie wdziera si pod kurtk. Rce. Zim, nawet t mao mron, bez rkawiczek na rower ani rusz. Rce s najbardziej naraone na odmroenie i przejechanie nawet kilkuset metrw bez rkawiczek moe okaza si bolesne. Dobrych rkawiczek najlepiej szuka w sklepach z zimow odzie sportow. Nogi. W czasie wikszych mrozw naley ubra grubsze spodnie, a nawet ocieplacze na kolana, gdy s naraone na najwiksze wychodzenie. Technika jazdy Pynnie. Nawierzchnia zim jest bardzo niepewna. W jednym miejscu moemy mie suchy czarny asfalt a kilkadziesit metrw dalej liski ld. Warto na wszelki wypadek zawsze jecha jak po lodzie. Hamowanie. Hamujemy delikatnie, bez blokowania koa. W miar moliwoci staramy si wyhamowa tylnym koem, gdy spowalniajc przednie atwo wpa w polizg. Trzeba pamita, e przy ujemnych temperaturach i oblodzonych obrczach hamulce mog dziaa sabiej ni latem. Czasami piechot. Gdy drogi zamieniaj si w prawdziwe lodowisko, lepiej zej z roweru i przej do miejsca, gdzie ulica zostaa posypana sol, by mona swobodniej jecha.
21

min. temperatura w Oulu max. temperatura w Oulu

min. temperatura w Szczecinie max. temperatura w Szczecinie

W fiskim miecie Oulu jest okoo 25 razy wicej rowerzystw ni w Szczecinie mimo niskich temperatur.

Bezpieczestwo
Co roku Policja odnotowuje kilkanacie tysicy zdarze drogowych z udziaem rowerzystw. rednio rocznie na polskich drogach ginie 500 uytkownikw rowerw, a ponad 5000 zostaje rannych. Prawie 16 zabitych rowerzystw na milion mieszkacw rocznie (CARE/Eurostat 2005) to niechlubny rekord Unii Europejskiej. rednio w UE ten wskanik wynosi a czterokrotnie mniej. Skrajnie niekorzystna jest take proporcja liczby wypadkw do natenia ruchu rowerowego rowerzyci stanowi niemal 10% ofiar miertelnych wypadkw drogowych, podczas gdy udzia rowerw w ogle podry szacuje si na jedynie 1-2%. Kaski, kamizelki i owietlenie. aden kask nie ochroni przed zderzeniem, moe co najwyej zagodzi jego skutki, cho tak naprawd nie wiadomo nawet w jakim odsetku wypadkw z udziaem rowerzystw dochodzi do obrae gowy. Nie znaczy to jednak, e nie powinno si jedzi w kasku. Chcc bra udzia w jakiejkolwiek imprezie rowerowej posiadanie kasku jest na og obowizkowe. Dobrze te jest mie kask w trakcie wycieczki do lasu, gdzie poruszamy si po nierwnym lenym terenie i nie trudno o wywrotk. Wikszo (82%) wypadkw z udziaem rowerzystw ma miejsce za dnia przy dobrej przejrzystoci powietrza, wic kamizelki odblaskowe nie bd cudownym lekarstwem zawsze poprawiajcym bezpieczestwo. Jak poprawi swoje bezpieczestwo? Ograniczone zaufanie. Korzystanie z drogi z pierwszestwem nie oznacza wcale pierwszestwa przejazdu. I nie jest to podyktowane brakiem kultury u kierowcy, ale raczej nieumiejtnoci oceny prdkoci roweru. Zdarza si, e kierowca widzi rowerzyst i mimo to rusza, sdzc e zdy przejecha. Kierowcy czsto podwiadomie wypatruj na drodze zbliajcych si samochodw i nawet patrzc w stron dobrze owietlonego rowerzysty, nie zauwaaj go! Sygnalizowanie manewrw. Przewidywalno na drodze to podstawa bezpieczestwa, wic za kadym razem zamiar skrtu sygnalizuj wystawieniem rki w bok. Jeli nie ma na to miejsca, bo np. obok ciebie jad samochody, to odchyl rk do tyu tak, by bya widoczna dla kierowcw. Noc, szczeglnie na nieowietlonych drogach, warto na rkawie zacisn opask odblaskow, gdy ciemna kurtka moe by niewidoczna.

fot. marcokalmann, flickr.com/photos/marcokalmann/2568112181

22

Kontakt wzrokowy Zbliajc si do skrzyowania obserwuj kierowc. Jeli patrzy si w przeciwn stron i powoli rusza, znaczy, e ciebie nie zauway lub zlekceway twoj obecno na drodze. Widoczno Gdy robi si ciemno, mglicie i deszczowo dobre owietlenie jest niezbdne! Kierowca musi widzie rowerzyst z daleka, wic migajce wiateko diodowe (czerwone z tyu i biae z przodu) to podstawa. Dbaj te o wiee baterie, gdy dobre owietlenie powinno by widoczne co najmniej ze 150 metrw. Opaski odblaskowe zacinite na nogawce, w trakcie pedaowania poruszaj si, co take wpywa na popraw widocznoci. Podobne waciwoci maj odblaski na pedaach, z t rnic, e nie s widoczne z boku. Wikszo wypadkw z udziaem rowerzystw to uderzenia boczne, a nie najechanie od tyu. Dobrym pomysem wic jest umieszczenie odblaskw na koach w postaci
23

plastikowych elementw na szprychach lub kupienia opony z odblaskowym paskiem. Technika jazdy. Nigdy nie jed tu przy krawniku, na rondzie jed rodkiem zewntrznego pasa, unikaj niebezpiecznych cieek, w lewo skrcaj w dwch etapach...Wicej o technice jazdy - s. 13. Rowerzysta aktywista. Do wzrostu zachowa niebezpiecznych lub niezgodnych z przepisami przyczynia si moe nieprawidowo budowana infrastruktura drogowa. I nie chodzi tutaj o brak drg rowerowych, ale o sensowno budowania caej infrastruktury rowerowej rodzaj, miejsce wytyczenia i jako wykonania. Bardzo wana jest aktywno rowerzystw, pisanie pism do urzdnikw i prezydenta, uwiadamianie co jest dobrym rozwizaniem, a co zym. Racjonalnie zaprojektowana infrastruktura rowerowa to najlepsze zabezpieczenie przed wypadkiem.

fot. B. Skrzewski

Pierwsza pomoc na rowerze

W Polsce kady ma obowizek udziela pierwszej pomocy. Za brak pomocy grozi do 3 lat wizienia... 162 Kodeksu Karnego. Ale nie chodzi tutaj o unikanie prawnej konsekwencji - moralnie powiniene pomc kademu, gdy dzieje si co zego. Bardzo czsto boimy si, e nie damy rady, e nie potrafimy. Masz jednak tylko 9 punktw do zapamitania, jak zachowa si kiedy jeste wiadkiem wypadku (i poszkodowany jest nieprzytomny). To nie jest trudne, a moe uratowa czyje ycie.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Oce bezpieczestwo!! Sprawd czy nic Ci nie grozi w trakcie udzielania pomocy poszkodowanemu. Jeeli w zdarzeniu uczestniczy pojazd to wcz wiata pozycyjne i awaryjne. Ustaw trjkt ostrzegawczy za pojazdem. Oce przytomno. Zapytaj np. czy dobrze si Pan / Pani czuje, czy potrzebuje Pan / Pani pomocy? Podejd, jeli nie reaguje potrznij delikatnie za ramiona. Woaj o pomoc. Wybierz sobie osob z otoczenia, ktr poprosisz o pomoc. Jeeli brak jest innych wiadkw zdarzenia woaj gono Ratunku!! pomocy!!. Udronij drogi oddechowe. Po jedn rk na czole na linii brwi a drug na twardych czciach uchwy. Odchyl gow ku tyowi. Oce oddech. Oddech oceniamy jednoczenie na 3 sposoby: suchem, czuciem, wzrokiem. Jeeli osoba nie oddycha i jest nieprzytomna... Dzwo na 999 lub 112. W tym czasie wykonaj 30 uciskw klatki piersiowej. Uciski klatki piersiowej wykonuj centralnie na mostku na gboko 4-5 cm w tempie 100 na minut. Wykonaj 2 wdechy ratownicze: zatkaj nos poszkodowanego i obejmij ustami usta poszkodowanego i wykonaj wdech tak, aby uniosa si klatka piersiowa. 30 uciskw i 2 wdechy wykonuj do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego.
24

W Polsce nie ma popularnych apteczek rowerowych, ale c to za problem kupi wszystkie niezbdne medykamenty i woy je do torebki podsiodowej? Naley pamita, e w razie wypadku powinna by ona dostpna, a nie przez przypadek znajdowa si na dnie plecaka czy torby.

Co powinna zawiera apteczka rowerowa rkawiczki gumowe (2,3 pary o rnych rozmiarach zawsze zakadamy udzielajc pierwszej pomocy ofiarom wypadkw),maseczka do sztucznego oddychania metod usta usta, noyczki, sl fizjologiczna w ampukach 10 ml (do przepukania ran, 5-10 szt), gaza opatrunkowa w sterylnych opakowaniach, opaska elastyczna (np. 10 cm do unieruchomie przy zwichniciu lub skrceniu), opaska dziana (od 5 do 10 szt. do mocowania opatrunkw), chusty trjktne (ktr stosujemy jako temblak, unieruchamiania zamanej koczyny, mocowania kompresw), plaster zwyky rolka, plastry z opatrunkiem (do mniejszych skalecze), kilka agrafek do mocowania opatrunku instrukcja pierwszej pomocy
Co robi po wypadku do ktrego przyczyni si kierowca? Naley przede wszystkim nie panikowa i upewni, e nic ci si nie stao. Czasami stuczka moe by niewielka, ale przecie rowerzysta nie ma strefy zgniotu, wic skutki mog by ogromne. Jeli uderzye w samochd ciaem, szczeglnie gow (nawet w kasku) koniecznie dzwo na pogotowie, lub czekaj a inni to zrobi. Po wypadku dziaasz pod wpywem emocji i nie czujesz blu. Jeli natomiast tobie nic nie jest, bo np. kierowca uderzy w rower drzwiami i jedyna szkoda to pokrzywione koo, to ustal odszkodowanie jakie ci si naley i nalegaj na wypacenie gotwki na miejscu (do kosztw naprawy dolicz koszty odszkodowania). Jeli kierowca proponuje ugod, nawet pisemn, nie zgadzaj si i wezwij policj - kierowca zostanie ukarany i dziki ogldzinom policjantw bdzie mona dochodzi odszkodowania z OC sprawcy. Z dowiadczenia wiadomo, e winowajcy szybko o ugodach zapominaj i si z nich nie wywizuj. Jeeli pjdziemy na ugod to stracimy moliwo dochodzenia odszkodowania z ubezpieczalni. Ubezpieczalnia z polisy OC ma obowizek rwnie pokry koszta leczenia i rehabilitacji poszkodowanego, czego wielu poszkodowanych nie wie.

ECZNE O ST SP

ARZYSZEN I OW

Pamitaj - jeli chcesz rozszerzy swoj wiedz z pierwszej pomocy odwied strony: www.PierwszaPomoc.net.pl , www.ratownicy.com.pl.

fot. J. Kolenda

E
TOWNICZ RA E
25

W komunikacji miejskiej i pocigu

Gdzie, za ile i w jaki sposb przewozi rower w pojazdach komunikacji miejskiej na terenie Szczecina i Polic oraz w pocigu w caej Polsce. Rower w pocigu Przewz rowerw w pocigach jest cakiem ciekaw propozycj dla mieszkacw Szczecina, ktrzy czynnie chcieliby uprawia turystyk rowerow po okolicach bliszych i dalszych. Nie majc balastu w postaci zostawionego samochodu na parkingu, przejadka rowerowa nie musi koczy si w tym samym miejscu, w ktrym si zacza. Opaty za przewz roweru s zryczatowane, niezalene od odlegoci jak pokonamy. Bilet na rower to na og wydatek kilku zotych, w okresie wakacyjnym niekiedy 1 z. Przed podr naley dokadnie sprawdzi warunki przewozu roweru (ceny i regulamin), gdy te ulegaj czstej zmianie. Rower na og mona przewie w wagonie (przedziale) przystosowanym do przewozu rowerw, a jeli takiego nie ma to w pierwszym przedsionku pierwszego wagonu lub ostatnim przedsionku ostatniego wagonu. Pamitaj, aby zamiar przewozu roweru zgosi w kasie biletowej przed rozpoczciem podry lub konduktorowi przed wejciem do pocigu, lub niezwocznie po wejciu. Przewz roweru odbywa si pod nadzorem podrnego. Rower nie moe przeszkadza wsppodrnym ani powodowa uszkodze lub zanieczyszcze wagonu.

Przewz rowerw w rodkach komunikacji miejskiej Na terenie Szczecina i Polic istnieje moliwo przewoenia roweru w autobusach i tramwajach po skasowaniu normalnego biletu (nie ulgowego). Rower, zgodnie z regulaminem, umieszczamy tak, by w pojedzie nie utrudnia przejcia i nie naraa na zanieczyszczenie odziey innych pasaerw. Niestety wikszo autobusw i tramwajw nie ma wyznaczonych miejsc dla rowerw (np. wieszaki rowerowe) i mona spodziewa si, e kierowca zabroni wejcia ze wzgldu na liczb osb znajdujcych si pojedzie.

26

Mandatownik rowerzysty i kierowcy

Poniej przedstawiamy wysoko mandatw dla rowerzystw, kierowcw i pieszych za naruszenie poszczeglnych przepisw zwizanych z ruchem rowerowym. Wysoko kar podana zgodnie z Rozporzdzeniem Prezesa Rady Ministrw (aktualizacja z dnia 5 listopada 2008r.).
Naruszenie przepisw przez rowerzystw: niekorzystanie z pobocza /drogi rowerowej 100 z nieprzewoenie dziecka do lat 7 na dodatkowym siodeku 50 z nieustpienie pierwszestwa pieszym na drodze dla rowerw i pieszych 50 z jazda po jezdni obok innego uczestnika ruchu 50 z woenie pijanego, odurzonego pasaera 150 z jazda bez trzymania co najmniej jednej rki na kierownicy oraz ng na pedaach 50 z czepianie si pojazdw 100 z wjedanie (na przejedzie rowerowym) bezporednio przed jadcy pojazd 150 z zwalnianie lub zatrzymywanie si na przejedzie rowerowym bez uzasadnionej przyczyny 100 z jechanie po chodniku 50 z kierowanie bez karty rowerowej przez osoby poniej 18 roku ycia 100 z jazda bez wiate od zmierzchu do witu, lub niewczenie ich w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza 200 z wjechanie na skrzyowanie na czerwonym wietle od 300 do 500 z utrudnianie lub tamowanie ruchu poprzez brak lub bdne sygnalizowanie manewru 200 z korzystanie z telefonu wymagajce trzymania suchawki lub mikrofonu w rku przez kierujcego 200 z Naruszenie przepisw przez kierowcw: zatrzymywanie pojazdu na przejedzie dla rowerzystw oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m od 100 do 300 z oraz 1 punkt zatrzymywanie pojazdu na drodze dla rowerw, pasie rowerowym lub kontrapasie 100 z oraz 1 punkt wjedanie midzy jadce w kolumnie rowery jednoladowe 200 z wyprzedzanie na przejazdach dla rowerzystw lub bezporednio przed nimi 200 z oraz 8 punktw nieustpienie pierwszestwa rowerowi znajdujcemu si na przejedzie dla rowerzystw 350 z oraz 6 punktw nieustpienie pierwszestwa rowerowi przy przejedaniu przez drog dla rowerw poza jezdni 350 z oraz 6 punktw Naruszenie przepisw przez pieszych: chodzenie po drogach dla rowerw (kiedy mona to robi - s. 8) 50 z Alkohol: jeli zawarto alkoholu w organizmie wynosi 0,20,5 promila to za jazd rowerem grozi areszt do 14 dni albo grzywna oraz zakaz prowadzenia pojazdw mechanicznych od p roku do trzech lat, jeli zawarto alkoholu w organizmie wynosi powyej 0,5 promila (lub wykryto rodki odurzajce) to za jazd rowerem grozi grzywna, kara ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do 1 roku. Sd moe zakaza prowadzenia samochodu od roku do 10 lat. Wysoko grzywny ustala sd.

27

Dzieci na rowerach
Pojawienie si dzieci nie zamyka nam moliwoci spdzania wolnego czasu w sposb, w jaki to robilimy dotychczas, czyli oczywicie na rowerach. Gdy troch podrosn mona je take odwozi rowerem do przedszkola lub szkoy. W polskich sklepach mamy coraz wikszy wybr siodeek, fotelikw, ale niestety nie jest jeszcze tak satysfakcjonujcy jak w innych krajach na zachodzie. W Polsce jest jeden typ krzeseek, ktrych mocowanie odbywa si przez przykrcenie plastikowego cznika do elementu ramy, w ktrym wkadana jest sztyca siodeka. Nad tylnym koem montuje si siodeko z wystajcymi grubymi prtami, ktre wkadamy do cznika co umoliwia atwy demonta. Na co przede wszystkim musimy zwrci uwag jadc z dzieckiem w foteliku: baganik musi by bardzo mocny z du adownoci, inaczej moe si powygina, dziecko trzeba zapi dokadnie pasami 3 punktowymi za tuw oraz nogi, aby nie mogo woy stp w szprychy ani nie przeszkadzay pedaujcemu, nie zapomnij zaoy dziecku kasku - nawet jeeli ty w nim nie jedzisz, nigdy nie zostawiaj roweru opartego na nce czy o cian, gdy w siodeku siedzi maluch. Przed zaparkowaniem, jeeli nie moesz tego zrobi sam/a, popro kogo o pomoc w wyjciu dziecka, pamitaj, e dziecko jest unieruchomione , przez co kilka razy szybciej ni ty wyzibia swoje ciao. Na dugich wycieczkach naley robi czste przystanki i da dziecku pobiega, aby si rozgrzao. nie moesz buja rowerem, aby si rozpdzi.

Dla najmodszych - rodzice maj swoje pociechy cay czas przed sob.

Foteliki dla dzieci do 4-4,5 roku.

28

fot. archiwum WuZetek

fot. B. Skrzewski

Przyczepki, w ktrych mona przewie nawet dwoje dzieci - jak bdzie taka potrzeba.

Duskie trzykoowce - do przewoenia nie tylko dzieci, ale nawet duego bagau.

fot. B. Skrzewski

fot. B. Skrzewski

Innym sposobem przewoenia dzieci (w Polsce w chwili wydania poradnika niedozwolonym) jest przyczepka dwukoowa cignita za rowerem. Niestety takie przyczepki nie s tanie, ale umoliwaj przewiezienie jedno lub dwoje dzieci zapite pasami 3 lub 5 punktowymi. W czasie deszczowych dni mona j przykry wodoszczeln plandek. Pamitaj, aby w czasie jazdy omija dziury w jezdni Ty moesz stajc na nogach zamortyzowa nierwno, ale dziecko w przyczepce nie ma tej moliwoci. W czasie jazdy nie zapominaj o dokadnym owietleniu przyczepki - same odblaski dostarczone przez producenta nie wystarcz - dobrze jest zamontowa dwa czerwone migajce wiateka - aby kady kierowca z tyu widzia pojazd. Przyda si te dodatkowa pomaraczowa chorgiewka, ktra powoduje, e przyczepka znajduje si na linii wzroku kierowcy samochodu.

fot. archiwum WuZetek

Na pierwsze przejadki na miasto.

Bardziej samodzielna rowerzystka - kijek wczeniej pomaga w utrzymaniu rwnowagi.

29

fot. A. Bonin

Elegancja na rowerze
Od samego pocztku walki o wolno doboru ubioru rowerzystki miay pod grk. Czsto swoj mentalnoci wyprzedzay obyczajowo wczesnych czasw i rwnie czsto przypisywano im etykiety rewolucjonistek bezpodstawnie amicych dobre obyczaje. Pod koniec XIX w. pojawio si okrelenie "amazonki na elaznych rumakach", ktre na dugi okres przylego do kobiet ujedajcych najdoskonalszy rodek transportu na Ziemi. Historia walki z obyczajowoci Pojawienie si pierwszych protoplastw wspczesnego roweru datuje si na koniec XVIII w. Ju na pocztku XIX w. zaczy pojawia si pojazdy zaprojektowane specjalnie dla kobiet. Byy to trycykle- trzykoowe maszyny z wygodnym siedzeniem, poruszane si mini rk. Niektre damy prboway jedzi na drezynach oraz velocyferach, jednak ze wzgldu na wczesne ubiory byo to mocno utrudnione. W latach 80-tych XVII wieku rowery stay si bardzo popularne i zaczy pojawia si ubiory praktyczniejsze w uyciu. Niestety cigle obyczajowo wymagaa od przedstawicielek pci piknej poruszania si w sukniach do kostek, ktre czsto powodoway dramatyczne wypadki z powodu wkrcenia si w acuch lub koa, o czym informoway lokalne gazety. Z tego powodu zaczto montowa specjalne siatki na koa utrudniajce moliwo bezporedniego kontaktu koa ze spdnic. W roku 1897 Florence Jarvis wymylia szerokie spdnico-spodnie sigajce czsto tylko do poowy ydki. Byy to de facto dzielone spdnice na wzr spodni, ktre po zejciu z bicykla ukaday si w modn spdnic, dziki czemu kobieta unikaa krytyki za "nieprzyzwoity" strj. W latach 90-tych XIX wieku cyklistki zaczy walczy o prawo do swobodniejszego ubioru, ktry nazyway kostiumem racjonalnym. Gwn zmian, ktr w strj wprowadza bya moliwo noszenia spodni w czasie jazdy. W dwudziestoleciu midzywojennym panie mogy ju jedzi w wygodniejszym stroju, na ktry czsto skaday si krtkie spodnie lub spdnice sigajce tu za kolano. Dzi coraz wicej rowerowych producentw odziey oferuje produkty skierowane designem specjalnie do pci piknej.

30

fot. T. Murgrabia

fot. T. Kuna

Cycle Chic
fot. B. Skrzewski

Pojcie "cycle chic" zdefiniowa w 2006 r. duski fotograf i filmowiec Mikael Colville-Andersen. Jest ono gr sw, gdzie "chic" oznacza szyk lub "chick" dziewczyn. Z czasem termin ten obj take mczyzn. Cycle Chic to trend jedenia na rowerze w normalnym, w eleganckim ubiorze. To jest co wicej ni zwyka jazda to styl i moda. Wielu rowerzystw zauwaa u siebie symptomy snobizmu takie jakie maj waciciele starych samochodw Objawia si to tym, e rower dobieramy do swojego stylu a ciuchy do roweru. Teraz w sklepach rowerowych nie tylko znajdziemy sportowe i lajkrowane spodnie i koszulki na sportowe wypady. Cycle Chic to stylowe paszcze przeciwdeszczowe, czapeczki z daszkiem, eleganckie akcesoria do rowerw (skrzane siodeka, skrzane gripy, wiateka czy dzwonki, szeroki wybr sakw rowerowych, itd. Miejski styl jazdy nie wymaga od rowerzysty duego wysiku, a rowerem do pracy lub szkoy mona pojecha w kadym ubraniu.

Blogi Cycle Chic

http://www.copenhagencyclechic.com http://rowerowy.szczecin.pl/cyclechic http://lodzcyclechic.blogspot.com http://wroclawbicyclechic.blogspot.com http://poznanbicyclechic.blogspot.com http://warsawcyclechic.blogspot.com http://lublincyclechic.blogspot.com http://toruncyclechic.blogspot.com http://szprycha3m.blogspot.com (Gdask)
31

fot. Maciej Szymula www.msstudio.art.pl

Dla kierowcw
Rowerzysta jest penoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego. Nie mona go dyskryminowa za to, e jedzie wolniej od innych pojazdw. Rowerzysta ma take obowizek korzystania z jezdni, a nie chodnika. Dlaczego rowerzysta nie jedzie przy krawniku? Rowerzyci robi to dla wasnego bezpieczestwa. Pasy ruchu na jezdni nie s na tyle szerokie, by w trakcie wyprzedzania mogy na nich zmieci si rower i samochd jednoczenie. Dlatego rowerzysta jadcy co najmniej jeden metr od krawnika, nie daje moliwoci kierowcy wyprzedzania na trzeciego, nakaniajc go do czciowej zmiany pasa ruchu. Dlaczego rowerzyci nie jed po ciekach rowerowych? Drogi rowerowe buduje si w miejscach, gdzie s nieprzydatne (parki, mao ruchliwe ulice), a tam gdzie s najbardziej potrzebne nie ma ich w ogle. Czsto nie maj wjazdw i zjazdw, a prba najechania na wystajcy krawnik moe zakoczy si wywrotk. Jeli droga rowerowa jest zaprojektowana w odpowiednim miejscu i z zachowaniem odpowiednich standardw, to rowerzysta na pewno z niej skorzysta. Jak wyprzedza? Wyprzedzajc rowerzyst zachowaj odstp min. 1,5 metra, a gdy jedziesz wicej ni 50 km/godz, zjed cakowicie na pas obok. Samochd jadcy z du prdkoci wytwarza wok siebie podcinienie mogce nawet wessa rowerzyst pod koa samochodu lub zachwia rwnowag doprowadzajc do upadku. Trbienie. Nigdy nie trb na rowerzyst, jeli jedziesz tu obok lub bezporednio za nim. Nawet jeli robisz to w susznej sprawie gony klakson moe by na tyle przeraliwy, e rowerzysta przestraszy si i wykona niekontrolowany manewr mogcy doprowadzi do tragedii. Podwietlanie! Kierowcy widzc w nocy biae, lub czerwone mrugajce wiateko wczaj czasami dugie wiata, by lepiej zobaczy rowerzyst. Olepiajc go mog doprowadzi do tragedii.

fot. ...-Wink-..., flickr.com/photos/intherough/3573333256

32

Przejazd dla rowerw to nie przejcie dla pieszych. Rowerzysta nie tylko ma prawo przejecha po przejedzie rowerowym, ale ma taki obowizek. Rower porusza si z wiksz prdkoci ni pieszy, dlatego zbliajc si do przejazdu rowerowego obserwuj teren minimum 20 m dalej. Przy skrcie w prawo obserwuj drog rowerow biegnc wzdu jezdni, ktr zamierzasz opuci. Potrcenia rowerzystw w takich przypadkach nale do najczstszych. Parkowanie ukone i prostopade. Kierowca zanim wyjedzie z miejsca postojowego musi cofn o metr lub dwa, aby cokolwiek zobaczy, czyli akurat w miejsce, gdzie jedzie rowerzysta. Cofajc wic uwaaj na nich s mniejsi od samochodw, wic i mniej widoczni. Otwieranie drzwi. Obejrzyj si dokadnie przed otwarciem drzwi, gdy uderzenie w kierownic jednoladu przewrci rowerzyst lub wepchnie go pod nadjedajcy samochd. Nie parkuj na drogach rowerowych, pasach rowerowych i przejazdach. Niestety wikszo drg rowerowych jest wykonywana jak zwyke chodniki, trudno wic odgadn, gdzie one s. Mimo to nie parkuj na nich. Inaczej bdziesz zmusza rowerzystw do jazdy jezdni lub chodnikiem. Kontrapasy na ulicach jednokierunkowych su do jazdy rowerem tylko w przeciwn stron do ruchu oglnego. Jeli rowerzysta jedzie w normalnym kierunku, musi porusza si jezdni razem z samochodami.

Kierowco truj si sam. Jak wynika z wielu bada

(m. in. J. H. van Wijnen, 1995: The exposure of cyclists, car drivers and pedestrians to traffic-related pollutants)

kierowcy wdychaj znacznie wicej spalin ni rowerzyci jadc t sam tras. Najwysze stenie zanieczyszcze jest przy gruncie, a rowerzyci trzymaj gow znacznie wyej ni wloty powietrza w aucie. Filtry powietrza nie eliminuj toksycznych substancji, a zapach morskiego powietrza wydobywajcy si z wisiorka pod lusterkiem nie powoduje, e oddychamy morskim powietrzem.

Rower jest szybszy ni mylisz. Pamitaj, e rowerzyst obowizuj te same zasady na drodze co kierowc, czyli teoretycznie moe jecha z prdkoci 50 km/godz. W praktyce jednak takie prdkoci s nieosigalne, ale w centrum moe jecha on z prdkoci rzdu 20 30 km/godz. Zachowaj odstp. Zdarza si kierowcom jechanie tu za rowerzyst, by wymusi na nim szybsz jazd. Rzecz w tym, e powoduje to co najwyej stres u rowerzysty oraz lk przed wywrotk i w efekcie zamiast przypieszy, intuicyjnie zwalnia.

33

fot. B. Skrzewski