E. Klucz, A.Janowski, B.

Balewski: Efektywno spoeczna zintegrowanych indywidualnych

systemw motywowania pracownikw w maych i rednich przedsibiorstwach jako determinanta rozwoju lokalnego i regionalnego na przykadzie FiEZ Nowa Orneta w Ornecie -(przyjte do druku) materia konferencyjny V Midzynarodowej Konferencji Naukowej ATH w Bielsku Biaej Nowoczesne kierunki w rozwoju lokalnym i regionalnym, Wisa 2008. Wystarczy moe, jeli opracowanie naszego przedmiotu osignie ten stopie jasnoci, na jaki przedmiot ten pozwala; nie we wszystkich bowiem wywodach trzeba szuka tego samego stopnia cisoci [Arystoteles, Etyka Nikomachejska, I,1., (za:) Tatarkiewicz W., O szczciu, PWN, Wrocaw,1979r., wyd. VII, Wstp] ABSTRAKT WSTP Nad identyfikacj czynnikw motywujcych ludzi do efektywnego dziaania pracowao wielu badaczy. We wspczesnej literaturze z zakresu organizacji i zarzdzania oraz psychologii zarzdzania, mona znale wiele teorii ukazujcych metody motywowania. Jak dotd nie stworzono jednak algorytmu efektywnoci spoecznej zintegrowanego indywidualnego motywowania i nie okrelono bodcw, pobudzajcych ludzi do efektywnego spoecznie dziaania. W artykule zostanie podjta prba przedstawienia czci z motywatorw, przyczyniajcych si do wystpowania w FiEZ Nowa Orneta w Ornecie, efektywnego spoecznie zintegrowanego indywidualnego systemu motywacji, . 1. ISTOTA EFEKTYWNOCI SPOECZNEJ W DZIAANIU PRZEDSIBIORSTWA wiatowa kariera pojcia efektywno, nie jest zjawiskiem nowym. Jej przejawy mona dostrzec w wieloznacznoci terminu efektywno i odnoszeniu go do wielu dziedzin ycia. Wszystkie one bazuj na podstawowym leksykalnym ujciu efektywnoci i przejawach aktywnoci osoby ludzkiej i jej wytworw oraz przyrody oywionej i nieoywionej. Termin efektywno wywodzi si z aciskich poj: effectio/ effectionis; effector / effectoris / effectrix; effectus1. Pierwsze z poj oznacza: si dziaajc, wykonanie. Drugi z terminw pierwotnie oznacza twrc/czyni, sprawc/sprawczyni. Trzecie pojcie oznaczao natomiast: wykonanie, urzdzenie, osignicie, wynik, bd te dokonanie czy spowodowanie2, ale take skuteczno. Std te najczciej zwaszcza wrd jzykoznawcw, za efektywno uznaje si skuteczny przejaw aktywnoci ludzkiej34.
Tab. 1. Analiza sowotwrcza wybranych poj Wyraz Wyraz pochodny Temat formant Obocznoci

*Mgr in. Emil ukasz Klucz przygotowuje rozpraw doktorsk w Katedrze Teorii Organizacji i Zarzdzania , AE w Poznaniu pod kierunkiem dr hab. Prof. AE w Poznaniu Grayny Bartkowiak **Dr in. Andrzej janowski, Wysza Szkoa Kadr Menederskich w Koninie ***Dr Baej Balewski Wysza Szkoa Kadr Menederskich w Koninie 1 Kumaniecki K., Sownik acisko-polski, PWN, Warszawa, 1984,s.179 2 Winniczuk L, Linqua Latina, PWN, Warszawa,1975, s.366; Komaniecki K., Sownik acisko-polski, PWN, Warszawa, 1984,s.179 3 Balewski B., Psychospoeczne i ekonomiczne uwarunkowania efektywnoci aktywnych form przeciwdziaania bezrobociu, niepublikowana rozprawa doktorska, AE w Poznaniu Wydzia Zarzdzania, Pozna, 2006, s. 4 Kopaliski W., Sownik wyrazw obcych i zwrotw obcojzycznych, WP, Warszawa 1985, s. 111

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

podstawowy efektywny trafny skuteczny celny

efektywnie trafnie skutecznie celnie

sowotwrczy efektywni trafni skuteczni celni

-e -e -e -e

n: n: n: n:

rdo: Opracowanie wasne na podstawie: M. Ruszkowski, Analiza sowotwrcza, Wyd. Pedagog. ZNP, Kielce 2003

Zwizanie, w antycznych cywilizacjach basenu Morza rdziemnego, znaczenia efektywnoci i skutecznoci miao swoje kulturowe uzasadnienie. Ich rdem byo uznawanie rozrzutnoci za cech wykluczajc jednostk ze spoeczestwa5 i jeden z czterech powodw do pozbawienia zdolnoci do czynnoci prawnych6. Wspczenie jednak kulturoznawcy i badacze jzyka, wyjaniajc pojcie efektywnoci, podkrelaj, e termin efektywno jest pojciem odmiennym od sowa skuteczno7 i od okrelenia efektowno8. Oprcz jzykoznawcw wiedz zamknit w pojciu efektywno, badaj rwnie przedstawiciele innych dyscyplin. Przyczynia si to wyodrbnienia Wielu typw efektywnoci. Do najwaniejszych z nich nale m.in. koncepcja efektywnoci: techniczno-ekonomicznej, prakseologicznej, biurokratycznej, humanistycznej oraz osobowociowo-behawioralnej i spoecznej.
Tab. 2. Ujcia efektywnoci
Typ ujcia Etymologiczno synonimiczne Prakseologiczne Efektywno Biurokratycznoorganizacyjne Osobowociowe i Behavioralne Technicznoekonomiczne Spoeczne Charakterystyka Efektywnym/skutecznym, nazywamy kade dziaanie prowadzce do osignicia zamierzonego celu, bez wzgldu na to czy cel ten i rodki uyte do osignicia byy moralne i spoecznie akceptoane Efektywno to dodatnia cecha dziaa, dajcych jaki oceniany pozytywnie wynik bez wzgldu na to czy by on zamierzony czy nie zamierzony Wykonanie kontroli na podstawie wiedzy Skuteczno nie rwna si efektywnoci, poniewa skuteczno okrela aktualny poziom realizacji zada, efektywno natomiast okrela stopie w jaki dany czowiek wykracza poza aktualne zadania Ex-post relacja midzy uzyskanymi wynikami i niezbdnymi do ich uzyskania nakadami. Ex-ante relacja midzy celem dziaania, a przewidywanymi rodkami do zrealizowania tego celu. Stopie osigalnoci celw spoecznych przy uwzgldnieniu kosztw spoecznych ich realizacji. Wystpuj trzy poziomy osigalnoci spoecznych celw pracy (1 poziom organizacji; 2 poziom grupy zadaniowej; 3 poziom uczestnika organizacji) Nie istniej efektywne organizacje bez efektywnych zespow i jednostek ludzkich

Humanistyczne

rdo: opracowanie wasne na podstawie: Janowski A., Kompetencje agentw ubezpieczeniowych a efektywno towarzystw ubezpiecze na ycie, niepublikowana rozprawa doktorska, Instytut Orgmasz, Warszawa, 2007, s.47, i Sotys E., Kryteria spoecznej efektywnoci pracy w socjalizmie (w:) Jacher W. (red.) Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski, Katowice, 1985,s.51

Niemal wszystkie z koncepcji wskazuj, i jedn z determinant efektywnoci jest wydajno.

2. Wydajno a efektywno
Przed rewolucj przemysow termin wydajno (efficiency) by uywany w bardzo oglnikowym znaczeniu9. Dopiero pod koniec XVIII w., w technice zaczto definiowa wydajno

Ewangelia wg Sw. ukasza, 15.11. Rozwadowski W., Prawo rzymskie, Ars boni et aequi, Pozna, 1992, s.110 7 M.in. Balewski B., Psychospoeczne i ekonomiczne uwarunkowania efektywnoci aktywnych form przeciwdziaania bezrobociu, niepublikowana rozprawa doktorska, AE w Poznaniu Wydzia Zarzdzania, Pozna, 2006, s. 8 Tytua M, Okaramus J., Sownik wyrazw obcych, Wyd. Park, Bielsko Biaa, 2007, s.54 9 Janowski A., Kompetencje agentw ubezpieczeniowych a efektywno towarzystw ubezpiecze na ycie, niepublikowana rozprawa doktorska, Instytut Orgmasz, Warszawa, 2007
6

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

maszyn jako stosunek wyniku10 do zaangaowanych rodkw11. W ekonomii natomiast podobne podejcie zawiera bardziej precyzyjne okrelenie, co jest rozwaane i co powinno by mierzone, w jakich jednostkach itp12. W ekonomii przyjmuje si powszechnie, e pojcie efficiency zwizane jest z terminem wykonanie (performance), mierzone w porwnywalnych jednostkach, np., ekonomicznych, systemowych lub osobowych13. W naukach o zarzdzaniu wydajno natomiast najczciej utosamia si z: podejmowaniem decyzji, organizacyjn efektywnoci, lub podejciem systemowym14. Wielu przedstawicieli dyscyplin z zakresu nauk o zarzdzaniu, uwaa te, e pojcia wydajnoci i efektywnoci s identyczne15. Utosamiania takie nie jest dziaaniem wolnym od bdw, bowiem, od kiedy osiemdziesit lat temu H. Emerson, zasady wydajnoci terminy wydajnoci i efektywnoci zamykaj w sobie odrbn wiedz. Wydajno cho wedug Emmersona opiera si na 12 zasadach16 jest pojciem wszym i skonstruowanym w celu identyfikacji wytycznych dla kierownikw, umoliwiajcych im kontrol osiganych wynikw, oraz podanie za postpem bez popadania w rutyn17. Tak rozumiana istota wydajnoci sprzyja temu, e przedstawiona przez H. Emersona koncepcja racjonalnego zarzdzania przedsibiorstwem jest dzi rwnie aktualna jak przed osiemdziesiciu laty18. Obecnie rwnie bowiem s aktualne potrzeby klarownego formuowania osigalnych celw przedsibiorstwa i zaszczepiania ich wszystkim podlegym kierownikom i wykonawcom jako idea, do ktrego powinni dy w swej codziennej pracy19. Ustawicznie aktualnym jest te danie ograniczania zbdnych wydatkw20. Nadal te naley zachca czonkw organizacji do korzystania z fachowej rady21. Tak jak osiemdziesit lat temu tak jak i dzisiaj nadal potrzebna jest: dyscyplina, obowizujca wszystkich oraz empatia w

Np., w postaci uzyskanej energii Np., w postaci wgla 12 Autorzy A Dictionary of the Social Sciences podaj objanienie pojcia efektywnoci oraz jego synonimw. Efficiency w znaczeniu generalnym jest tosame z pojciami: effectiveness = skuteczno, efektywno; efficient power = sia sprawcza, kompetencja; efficacy = skuteczno. [J.Gould, W.Kolb, A Dictionary of the Social Sciences,The Free press,1965, s. 229] 13 A Dictionary of the Social Sciences, s. 229. 14 Pasieczny L., Encyklopedia organizacji i zarzdzania, PWE, Warszawa 1981, s. 113-115 15 Productivity is efficiency of production [J.Gould, W.Kolb, A Dictionary of the Social Sciences,The Free press,1965, s. 229] 16 Dwanacie zasad wydajnoci, ktre stanowi jej jdro:1. Cel jasny i okrelony (idea), 2. Zdrowy sd, 3. Rada fachowa, 4. Dyscyplina, 5. Sprawiedliwe, uczciwe postpowanie, 6. Niezawodne, natychmiastowe, dokadne sprawozdanie, 7. Porzdek (rozkad) przebiegu dziaania, 8. Wzorce i normale, 9. Warunki przystosowane, 10. Wzorcowe sposoby pracy, 11. Pisemne instrukcje dla pracy wzorcowej, 12. Nagroda za wydajno. [zob. H. Emerson, The Twelve Principles of Efficiency, New York, 1912, s. 176] 17 K. Adamiecki (red.) H. Emerson, Dwanacie zasad wydajnoci, tum., Warszawa 1925; zob., te: Kurnal J. Twrcy naukowych podstaw organizacji, pod red., , PWE, Warszawa 1972, s. 133, 149. 18 Dwanacie zasad wydajnoci, ktre stanowi jej jdro:1. Cel jasny i okrelony (idea), 2. Zdrowy sd, 3. Rada fachowa, 4. Dyscyplina, 5. Sprawiedliwe, uczciwe postpowanie, 6. Niezawodne, natychmiastowe, dokadne sprawozdanie, 7. Porzdek (rozkad) przebiegu dziaania, 8. Wzorce i normale, 9. Warunki przystosowane, 10. Wzorcowe sposoby pracy, 11. Pisemne instrukcje dla pracy wzorcowej, 12. Nagroda za wydajno. [zob. H. Emerson, The Twelve Principles of Efficiency, New York, 1912, s. 176] 19 Sadz, e nie jest istotne, czy dyrektor jest wacicielem przedsibiorstwa, ktry sam okrela cele, czy te zosta zatrudniony do realizacji celw wczeniej i przez kogo innego ustalonych, lecz to, aby w sposb zrozumiay rozpowszechni te cele wrd zaogi [H. Emerson, The Twelve Principles of Efficiency, New York,1912, s. 177] 20 Emerson rozrnia zdrowy sd niszego i wyszego rzdu. W ten pierwszy wyposaeni s wszyscy od dziecka, natomiast ten drugi jest przewanie wynikiem pracy nad sob. Pozwala on widzie nie tylko dzisiejsze skutki zdarze, ale rwnie i przysze, perspektywiczne. Jest to spojrzenie z szerokim i odlegym horyzontem. Tylko zdrowy rozsdek wyszego rzdu sprzyja skutecznej walce z powszechnym marnotrawstwem, bdcym wynikiem ludzkich przyzwyczaje, czsto ciemnoty. To marnotrawstwo obcia niepotrzebne koszty produkcji, pustoszy zasoby surowcowe, zuywa bezcelowo prac ludzk. [H. Emerson, The Twelve Principles of Efficiency, New York,1912, s. 182] 21 H. Emerson, The Twelve Principles of Efficiency, New York,1912, s. 193
11

10

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

relacjach midzy czonkami organizacji22 a take szybki i dokadny przepyw informacji w organizacji23.
Tab. 3. Prakseologiczne wyznaczniki wydajnoci
Typ wyznacznika w zastosowaniu do przestrzeni Wydajno W zastosowaniu do czasu W zastosowaniu do materii W zastosowaniu do energii Charakterystyka Zmniejsza jak si da, rozmiary umieszczanych w rozporzdzalnym obszarze przedmiotw, dobiera je tak I tak rozmieszcza pod wzgldem ksztatw I pod wzgldem moliwoci ssiadowania, by zajy wsplnie jak najniej miejsca, a wszystkie si zmieciy. Nie marnowa strzpw czasu stanowicych drobne luki midzy gwnymi czynnociami dnia. Jeli juz dla danego celu trzeba koniecznie zuy lub podniszczy dan rzecz: tworzywo lub narzdzie, powimy na ofiar raczej przedmiot mniej cenny ni przedmiot bardziej cenny Tak uytkowa energi rozporzdzaln aby straczyo jej na wszystko

Kotarbiski T., Traktat o dobrej robocie, wyd. 4, Ossolineum, Wrocaw, 1969, s.413,417

Std te, wnioski H. Emersona s do dzi wielokrotnie przytaczane w literaturze z zakresu prakseologii I nauk ekonomicznych, zwaszcza z zakresu nauk o zarzdzaniu24. Su one bowiem uatwianiu praktycznego ustanawiania podanych wzorcw, w tym rwnie dla, powstaej pniej, koncepcji wydajnoci spoecznej. Koncepcja spoecznej wydajnoci pracy, wykorzystujc wczeniejsze zdobycze nauki, informuje o iloci wartoci uytkowych, wytwarzanych w okrelonym czasie przez og, w rnym stopniu zespolonych, czonkw organizacji25. Wskazuje jednoczenie, i jej poziom warunkuj: sia produkcyjna pracy (czynnik obiektywny) i intensywno pracy (czynnik subiektywny). Szczeglnie obiektywna determinanta spoecznej wydajnoci pracy odnosi si w sposb bezporedni do zoonego procesu pracy i jednostkowego aktu pracy.
Rys. 1 Struktura aktu pracy

rdo: Bogalska Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:) Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985,s.12

Badacze analizujcy determinanty spoecznej wydajnoci pracy podkrelali i podkrelaj 26, i czynnik ten nie jest elementem jednorodnym. Skada si bowiem z odmiennych elementw, w tym z: momentu idealnego, siy roboczej, przedmiotu pracy oraz rodkw produktu pracy.
Tab. 4. Elementy wsptworzce struktur pracy
Jest to zdolno do emocjonalnego wspbrzmienia z otoczeniem-empatia. [G. Bartkowiak, Psychologia zarzdzania, AE Pozna, 1999, s. 181] 23 Tame, s. 194 24 Por. J.A.F. Stoner, R.E. Freeman, D.R. Gilbert Jr, Kierowanie, PWE Warszawa 1998, s.34-38; J.A.F. Stoner, Ch. Wankel, Management, Longman Higher Education Division, 1989;Ch.Wankel, R.DeFillippi, New Visions of Graduate Management Education, Information Age Publishing, 2006 25 Jacher W., Socjologiczne determinanty efektywnoci pracy (w:) Jacher W., (red.) Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski, Katowice, 1985,s.31 26 Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:) Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985,s.12
22

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Nazwa momentu moment idealny sia robocza przedmioty pracy rodki pracy produkt pracy

Charakterystyka momentu Z jednej strony to idealny obraz produktu pracy, z drugiej strony to cel pracy, czyli motyw, powd dla ktrego praca jest podejmowana Atrybut podmiotu pracujcego, jego waciwo Materialne (surowce, materiay itp.) i idealne (np.: idee, czy wyobraenia religijne) fragmenty przyrody Z jednej strony to narzdzia, maszyny; z drugiej natomiast to jzyk, wiedza, rodki socjotechniczne Klasa obiektw bdcych przedmiotami pracy. Produkt pracy jest dla innej roboty przedmiotem pracy

.rdo: Opracowanie wasne na podstawie: Bogalska Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, w: Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985,s.13

Jednoczenie ukazuj te, e pojedynczy akt pracy jest fragmentem spoecznego procesu pracy, sucego do reprodukcji warunkw ycia pracujcego i caego spoeczestwa27. Ich zdaniem, uczestnicz w tym procesie podmioty pracujce i nie pracujce.
Rys. 2 Struktura spoecznego podziau pracy

rdo: Opracowanie wasne na podstawie: Bogalska Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:) Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985,s.14

Ich zdaniem podmiot pracujcy, wskutek wkadu wasnej pracy, jest reproduktorem warunkw swego ycia. Dysponenci natomiast dokonuj tej reprodukcji na podstawie czynnoci zwizanych z kierowaniem/zarzdzaniem28. Wrd nich szczeglne miejsce zajmuje motywacja i motywowanie29. Jest ona bowiem podstawow determinant intensywnoci pracy subiektywnego czynnika warunkujcego spoeczn wydajno pracy.

3. Cele motywowania
Praktycy i teoretycy gospodarowania, podkrelaj 30, e we wspczesnej gospodarce, pracownicy najemni, stali si jednym z najwaniejszych zasobw przedsibiorstwa. Gwn z przyczyn zmiany znaczenia zasobw ludzkich jest zdolno ludzi do kreacji nowych rozwiza.
27

Bogalska Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:)Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985,s.14 28 Zieleniewski J., Organizacja zespow ludzkich, PWN, Warszawa, 1976, s. 113 29 Reykowski J., Z zagadnie psychologii motywacji , WSiP, Warszawa 1970 30 M.in. A.K. Sobtka, Podziel si i rzd Businessman magazine 2000, nr 7, s. 80., A. Hender, Nie igraj z kar Businessman magazine 2000, nr 7, s. 76.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Wskazuj te, e metod gwarantujc systematyczny rozwj kadego z pracownikw jest odpowiednia motywacja31, czyli rozpoznanie motyww kierujcych nimi i wykorzystanie tej wiedzy w tworzeniu optymalnych warunkw w przedsibiorstwie. Rwnoczenie jednak dalej przedsibiorcy zadaj te same pytania: Jak motywowa? Czym? Kiedy i kogo? Prba odpowiedzi na te pytania wskazuje istnienie potrzeby rozpropagowania dotychczasowych, rnorodnych teorii motywacji, ale take przyczynia si do skierowania dziaa badawczych na ponowne rozpoznanie praktycznych przykadw wykorzystania teorii i technik motywacji, ktre najczciej oparte s na intuicji i dotychczasowych dowiadczeniach w rozpoznawaniu motyww poruszajcych zasoby ludzkie tych organizacji32. Dziaanie na rzecz poznania elementw zbioru motywatorw nie jest atwe, zwaszcza kiedy ujmuje si motywacj jako swoisty stan umysu i ciaa, pobudzajcy dan osob do zachowywania si czynnie jak najczynniej. Stan taki jest bowiem wewntrznym kodem33 kadego z nas zbudowanym m.in. z marze, ycze i potrzeb i dawnych dowiadcze34. Ten kod jest bezporedni przyczyn wystpienia skonnoci do okrelonego zachowania. Zrozumienie znaczenia zwizku wewntrznego kodu i tendencji do okrelonych zachowa35, stanowi podstaw do stworzenie zintegrowanego indywidualnego systemu motywacji36. Istnienie takiego systemu moe wpyn na podniesienie poziomu efektywnoci organizacji, zwaszcza jej spoecznego wymiaru. Zintegrowany indywidualny system motywacji, jako wewntrznie spjny zbir zasad postpowania, oraz integralna cz caoci systemu, jakim jest przedsibiorstwo, urzeczywistnia bowiem zasad spoecznej efektywnoci w kadym z trzech poziomw: organizacji oraz grupy zadaniowej i kadego z uczestnikw organizacji

4. Spoeczna efektywno zintegrowanych indywidualnych systemw motywacyjnych w FiEZ NOWA ORNETA W ORNECIE determinant rozwoju regionu

Termin motywacja pochodzi z jzyka aciskiego od sowa movere,, moveo, movi, motum co oznacza poruszanie si, ruch, drenie, skakanie, krztanie sii zachcanie kogo do czego. (Kumaniecki K., Sownik acisko-polski, PWN, Warszawa, 1984,s.316). Pod wzgldem etymologicznym motywacja jest cile powizana z energi, pobudzaniem do dziaania. Motywacja do pracy jest natomiast procesem, ktry aktywizuje zachowanie i sprawia, e przez duszy okres jednostka pragnie indywidualnie zaspakaja swoje potrzeby poprzez osiganie i realizacj zada organizacyjnych, zwizanych z wykonywana prac (G. Bartkowiak, Psychologia zarzdzania, ZCO, Zielona Gra,2003.) Najprociej, moemy stwierdzi, e motywacja to og motyww, a motyw to przyczyna, dla ktrej czowiek zachowuje si w okrelony sposb (J. Reykowski, Motywacja. Postawy spoeczne a motywacja, Warszawa 1979, s.68) lub te, e motywacja to sia, ktra wywouje, kierunkuje i podtrzymuje zachowania ludzi (J.A.F. Stoner, C. Wankel , Kierowanie ,Warszawa 1997, s.358) 32 Obserwacja dziaalnoci przedsibiorcw, pozwala na stwierdzenie, e budowa systemu motywacyjnego jest najczciej, zwieczeniem wielu poszukiwa, ktre to staj si wzorami do naladowania dla innych dziaajcych w biznesie 33 Nawizanie do teorii Odwrconego kierunku (w:) Apter M.J., Reversal theory: Motivation, emotion and personality, London, Routledge, 1989 34 U. Balewska, E. Klucz, Skuteczno motywacji a fobie spoeczne i sytuacyjne u pracownikw (w:) G. Bartkowiak, B. Balewski (red.) HRM w Polsce. Szanse i zagroenia., ZWSHiFM, Zielona Gra,2007,s. 35 Szczeglne miejsce zajmuje tutaj zrozumienie wewntrznej motywacji, gdy ocena wartoci samego celu i ocena prawdopodobiestwa jego osignicia s zdecydowanie atwiejsze do zidentyfikowania i kontrolowania. (J. Reykowski, Motywacja. Postawy spoeczne a motywacja, Warszawa 1979, s.68) 36 Koncepcja wasna na podstawie ujcia R. E., Frankena, gdzie: system ujmuje si w sposb tradycyjny, jako skoordynowany ukad elementw, zbir tworzcy pewn cao uwarunkowan staym, logicznym uporzdkowaniem jego czci skadowych, a zintegrowanie ujte jest w podwjnym znaczeniu: - Zintegrowany jako wewntrznie spjny, scalony z dostosowywanych indywidualnych instrumentw motywacyjnych w ramach caoci systemu motywacji. -.Zintegrowany jako dopasowany do pozostaych strategii, funkcji przedsibiorstwa. Dopasowany do wszystkich celw i zasad funkcjonowania przedsibiorstwa.

31

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Fabryka rub i Elementw Zcznych w Ornecie Sp. Z o. o. powstaa w procesie prywatyzacji po przeksztaceniu Fabryki rub w Ornecie. Dziki systematycznej przebudowie i modernizacji parku maszynowego oraz procesw technologicznych staa si zakadem w peni nowoczesnym. Fabryka rub i Elementw Zcznych w Ornecie Sp. z o.o. posiada wasne nowoczesne laboratorium kontrolno pomiarowe i zatrudnia wysokokwalifikowan kadr inynieryjno-techniczn. Wanym krokiem w rozwoju przedsibiorstwa jest dziaanie na rzecz wdroenia Systemu Jakoci w zakresie ISO 9002. Dziaania te nie s jednak podejmowane jedynie z uwagi na ch urzeczywistnienia wskich celw spki. Kierownictwo spki od pocztku propaguje bowiem idee spoecznej odpowiedzialnoci biznesu. Dostrzega bowiem konieczno dobrowolnego realizowania przy uczestnictwie spki celw spoecznych. Mierzenie stopnia skutecznoci i efektywnoci spoecznej zarzd Fabryki rub i Elementw Zcznych w Ornecie Sp. Z o. o, opar na jednej z pierwszych metod oceny wielkoci

efektywnoci spoecznej organizacji stanowicej zesp kryteriw zaproponowany przez Stanley E. Seashorea37. Stosowany miernik osadzony jest na zasadzie rozrnienia celw i rodkw ich osigania. Obie grupy tworz piramid z celem gwnym na szczycie. Cel gwny osigany jest w duszej perspektywie czasowej, po urzeczywistnieniu celw szczegowych zlokalizowanych na niszych pitrach piramidy. Czynniki spoeczne, okrelane za pomoc miar mikkich, czciej jakociowych ni ilociowych wypeniaj funkcje pomocnicze, uatwiajce przewidywanie zmian kryteriw twardych38.
Urzeczywistnianie nowej koncepcji zarzdzania Fabryk rub i Elementw Zcznych w Ornecie Sp. Z o. o., przyczynio si do podniesienia poziomu kapitau spoecznego w gminie. Dostrzegalne to jest zwaszcza w dynamicznym ujciu tegoz kapitau.

Bibliografia: [1] Apter M.J., Reversal theory: Motivation, emotion and personality, London, Routledge, 1989 [2] Balewski B., Psychospoeczne i ekonomiczne uwarunkowania efektywnoci aktywnych form przeciwdziaania bezrobociu, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Wydzia Zarzdzania, Pozna 2006 [3] Balewska U., Klucz E., Skuteczno motywacji a fobie spoeczne i sytuacyjne u pracownikw (w:) G. Bartkowiak, B. Balewski (red.) HRM w Polsce. Szanse i zagroenia., ZWSHiFM, Zielona Gra,2007 [4] Bartkowiak G., Psychologia zarzdzania, ZCO Zielona Gra, 2003 [5] Bogalska Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:) Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985 [6] Czajkowska E., Bartoszek A., Spoeczny podzia pracy, a efektywno, (w:) Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice [6] Jacher W. (red.), Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski Katowice, 1985
37 38

S.E. Seashore, Kryteria efektywnoci organizacyjnej. Prakseologia 1966, nr 23 E. Sotys, Kryteria spoecznej efektywnoci pracy (w:) Jacher W., (red.)Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski, Katowice, 1985,s.55

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

[7] Janowski A., Kompetencje agentw ubezpieczeniowych a efektywno towarzystw ubezpiecze na ycie, niepublikowana rozprawa doktorska, Instytut Orgmasz, Warszawa, 2007 [8] Kopaliski W., Sownik wyrazw obcych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983 [9] Kumaniecki K., Sownik acisko-polski, PWN, Warszawa, 1984 [10] Lange O., Optymalne decyzje. Zasady programowania. Warszawa, 1964 [11] Reykowski J., Motywacja. Postawy spoeczne a motywacja, Warszawa 1979 [12] Reykowski J., Z zagadnie psychologii motywacji , WSiP, Warszawa 1970 [13] Rozwadowski, Prawo rzymskie, Ars boni et aequi, Pozna, 1992 [14] Ruszkowski, Analiza sowotwrcza, Wyd. Pedagog. ZNP, Kielce 2003 [15] Smith D., Culkin N., An emotional business: a guide to understanding the motivations of small business decision takers, Hertford, UK [16] Sobtka A.K., Podziel si i rzd Businessman magazine 2000, nr 7 [17] Sotys E., Kryteria spoecznej efektywnoci pracy w socjalizmie (w:) Jacher W. (red.) Socjologiczne mierniki efektywnoci pracy, Uniwersytet lski, Katowice, 1985 [18] Stoner J.A.F., Wankel C., Kierowanie, Warszawa 1997, [19] Winniczuk L, Linqua Latina, PWN, Warszawa,1975 [20] Zieleniewski J., Organizacja zespow ludzkich, PWN, Warszawa, 1976 [21] Zimbardo Ph., Psychologia i ycie, PWN, Warszawa, 2006

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com