Padziernik 2012 Numer 8

ISSN 2084-9117

Wywiad z Dariuszem Szpakowskim. Czytaj na str. 14

Strual

Gdzie buty ma si cisze?

4

Strual to jedyne soectwo w Europie lece na pwyspie

Reporta Powiat

Diagnoza jak wyrok

Apelujemy o pomoc dla chorej na stwardnienie rozsiane Marii Murawskiej. 10

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Jestemy te na facebook.com/pozatorun
REKLAMA

Co pity bez roboty

Rk do pracy nie brakuje. I co z tego? PUP ma statystyki

str. 3

Gmina Chema
*** Gmina Lubicz *** Czernikowo

Recydywista schwytany w Pluskowsach

Kamizelki odblaskowe dla pierwszakw

Fot. Tytus Szabelski

Budowa auli w Czernikowie wci wzbudza emocje

10

*** Gmina ubianka 12

Obraz Czarnej Madonny w ubiance. Tumy wiernych odday mu cze

2 POZA TORU, padziernik 2012

Fotofelieton Laury Dogowskiej

Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28 redakcja@pozatorun.pl

Wydawca

Agencja PR Goldendorf

Redaktor Naczelny

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com GSM 609 119 016

Felieton Poza Toru razy dwa

RADEK RZESZOTEK
Kiedy zaczynalimy na wiosn wydawa Poza Toru, wielu pukao si w gow. Bo prasa papierowa jest przecie w defensywie, a ludzie wol poszuka informacji w Internecie. Skazywani bylimy na porak i zapomnienie, a i drwicych umiechw te nie brakowao. Dzi jednak to my nosimy wysoko gowy, bo Poza Toru ukazywa si bdzie od padziernika nie raz, a dwa razy w miesicu. Redakcja, oparta na ludziach modych i nieskaonych, wci penych wiary w etos dziennikarski, podejmuje coraz trudniejsze tematy - naraajc si przy okazji wadcom regionu toruskiego. Nasi dziennikarze s coraz bliej Czytelnikw. Wyszli zza biurek, zamienili rozmowy telefoniczne na dialog z ywym czowiekiem, dotykaj rzeczywistoci podmiejsko-powiatowej pod sklepami, w szkoach, urzdach gmin i na drogach bez asfaltu. Ja mog by z nich dumny. Wy drodzy Czytelnicy - moecie na nich liczy w kadej sprawie i o kadej porze. Przemiana w dwutygodnik to do ryzykowne posunicie, zwaszcza, e nie stoi za nami ani midzynarodowy koncern medialny, ani aden fundusz inwestycyjny. Nasze ambicje sigaj jednak o wiele dalej. Chcemy, aby Poza Toru w niedalekiej przyszoci byo tygodnikiem adresowanym do dwustu tysicy mieszkacw regionu toruskiego. Zdajemy sobie spraw, e otrzymalimy od czytelnikw i reklamodawcw ogromny kredyt zaufania. Nie zawiedziemy. Stworzylimy pismo zupenie nowe, unikatowe w skali kraju. Bo ktra gazeta wiadomie rezygnuje z elektoratu wielkomiejskiego na rzecz mieszkacw wsi i maych miasteczek? Tylko jedna. Poza Toru.

Rady finansowe

Kredyt hipoteczny
HANNA TARCZYKOWSKA
JAK ZNALE NAJLEPSZE ROZWIZANIE? na pewno nie mam zdolnoci kredytowej, a nawet jeli ju mam to te wszystkie dokumenty, zawiadczenia, formalnoci zupenie mnie przeraaj! tak mwi wikszo klientw, ktrzy maj marzenia o wasnym M a brakuje wiedzy, a zwaszcza czasu, eby upora si ze wszystkimi wymaganymi formalnociami bankw na drodze do kupna wasnego mieszkania. Ale nawet jeli ju jestemy zorientowani, o co chodzi w tych procedurach bankowych i szybko uda si zebra wszystkie potrzebne dokumenty do zoenia wniosku, moemy natrafi na gruby mur w banku, w ktrym bierzemy kredyt. Mog opnia nas zbyt szczegowe analizy i procedury bankowe lub cay proces moe spowalnia nietypowa

Dzia publicystyki Dzia reportau

Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385), ukasz Piecyk Marta Chojecka, Milena Kaszuba, ukasz Pilip, Monika Olender

Dzia samorzdowy
Agnieszka Kapela, Monika Bukowska

Dzia foto

Maciej Pagaa

Dzia rolnictwo:
Katarzyna Hejna

REKLAMA

Magorzata Paka reklama@pozatorun.pl GSM 607 908 607

Skad

Studio Poza Toru

ISSN 2084-9117
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.

***

sytuacja kredytowa wynikajca z niestandardowej formy uzyskiwania dochodw lub sytuacji formalno-prawnej nieruchomoci. Tak wic trudno jednoznacznie okreli, ktre banki najszybciej i najbardziej elastycznie rozpatruj wnioski kredytowe i udziel nam pozytywnej decyzji na warunkach cenowych, ktre bd nas satysfakcjonowa. Dlatego te bardzo pomocnym jest Doradca Finansowy, ktry, majc dugoletnie dowiadczenie w bankowoci i finansach i wiedz popart praktyk w realizacji wnioskw kredytowych, przeprowadzi przez gszcz ofert, skomplikowanych procedur, sprawnie rozpozna potrzeby i dopasuje najlepsze rozwizanie.

3 POZA TORU, padziernik 2012

Co pity bez roboty

Tomasz Wicawski

REGION

Przey za 600 zotych majc na utrzymaniu trjk dzieci, nie jest atwo. ycie droeje, a pace nie rosn. Wielu zreszt nie ma adnej wypaty

Z fachem w szkole
Uczniowie zyskali dowiadczenie, zanim zaczli pierwsz prac
Ponad 260 uczniw z zespow szk w Chemy i Gronowie zyskao zawd, przeszo szkolenia i poznao tajniki swoich- przyszych zawodw. Organizatorzy podsumowuj program Dobry zawd, dobry start, ktry zapewni pozalekcyjne zajcia i praktyki. Prowadzcy obrali sobie jeden cel przeprowadzi zajcia praktyczne przy jak najmniejszej iloci teorii. Lokalne firmy mog oczekiwa wykwalifikowanej modej kadry, ktra w ramach projektu spdzia 200 godzin na szkoleniach zwizanych z zarzdzaniem przedsibiorstwem. Mog rwnie znale prac w firmach zaoonych przez ich kolegw ze szkoy. Blisko dwudziestu z nich poznao poszczeglne etapy na drodze do otworzenia wasnej dziaalnoci gospodarczej. Dwa razy wiksza grupa zaja si nauk jzyka zawodowego. Natomiast kolejnych 50 uczniw zdobyo nowy zawd. Modzie z zespow szk w Chemy i Gronowie przez ponad 130 godzin zajmowali si rwnie sztuk organizacji przyj, cateringu i obsugi konsumenta. Zestaw szkole dopeniy zajcia z artystycznego komponowania warzyw oraz owocw (carving) oraz kwiatw (florystyka). Uczniowie poza praktyczn nauk mogli zaprezentowa swoje umiejtnoci na wyjazdach do okolicznych firm. Poznali przy okazji potencjalnych pracodawcw oraz ich wymagania. Obie szkoy ze sob konkuroway w konkursie umiejtnoci zawodowych, pokazujc swoje umiejtnoci. cznie szkolenia i praktyki trway blisko 1900 godzin. Koszt projektu wynis 370 tysicy zotych. (P)

Stopa bezrobocia w powiecie toruskim ronie z dnia na dzie. Ju blisko 20% osb nie ma pracy. Kolejne tysice pracuj na umowach mieciowych lub na czarno. Wielu osobom nie wystarcza, nie tylko do pierwszego, ale nawet do pitnastego kadego miesica. Widok, ktry ujrzymy zjedajc z gwnych tras na drogi do malutkich miejscowoci naszego powiatu, jest przygnbiajcy. Liczby, nawet najbardziej miarodajne, nie oddadz dramatu ludzi, ktrzy od wielu lat nie maj zatrudnienia. - U nas na wsi ludzie nie maj pienidzy mwi mieszkanka Koczewic wracajca z powk chleba i kostk smalcu z pobliskiego sklepu. Kiedy byy due zakady pracy. Wikszo miaa jakie zajcie. Teraz nie wszyscy sobie radz. Wielu pije. Wielodzietne rodziny zdarzaj si coraz rzadziej. Ludzie doskonale wiedz, e kade kolejne dziecko to ogromne ryzyko dugotrwaego ubstwa. W Gminnych Orodkach Pomocy Spoecznej a roi si od potrzebujcych. Zasiek, zapomoga, dofinansowanie doywiania dzieci, to aden wstyd na podtoruskiej wsi. Problem zaczyna si wtedy, gdy prawo do zasiku wygasa.

Napywowi pracuj
- U nas w gminie a tak wielkiego problemu z bezrobociem nie ma mwi Danuta Wojciechowska, sotys Grabowca w gminie Lubicz. Ludzie jako sobie radz. Latem jest prociej, bo s rnego rodzaju prace sezonowe czy interwencyjne. Nie mona jednak powiedzie, e u nas jest bieda. W innych gminach maj duo gorzej. Gminy Lubicz i Wielka Nieszawka s swoistym ewenementem na skal lokaln. Mniejsze bezrobocie w Lubiczu wynika z tego, e wielu mieszkacw gminy to ludno napywowa. Zotoria czy

Grabowiec to miejscowoci, do ktrych przeprowadzaj si bogaci ludzie z Torunia. Wielka Nieszawka jest ma gmin, std te i problemy ma mniejsze. - Nie liczy si stopy bezrobocia dla gmin mwi Anna Sikorska, kierownik Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Lubiczu. Nie ma danych o rzeczywistej liczbie osb w wieku produkcyjnym w danej gminie, nikt ich nie zbiera. Stopa bezrobocia wyliczana jest dla caego powiatu. Nam podaje si jedynie liczb zarejestrowanych bezrobotnych mieszkajcych na terenie naszej gminy.

W Chemy najgorzej
Bezrobocie ukryte jest znacznie wysze od puapu przedstawianego przez urzdy statystyczne. Wielu trudni si musi prac na czarno, bo przecie nie powie si dziecku, e na kolacje znw nie ma nic do jedzenia. Bez prawa do zasiku, bez skadki emerytalnej, w kocu bez wielkich perspektyw na lepsz przyszo yj tysice osb w naszym regionie. Dane Wojewdzkiego Urz-

du Pracy za sierpie wskazuj, e bezrobocie w regionie ronie. W powiecie toruskim osigno puap 18,8%. Porwnanie z powiatem bydgoskim wypada fatalnie. Tam pracy nie ma ok. 13% mieszkacw. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosi 6,5 tysica. Prawo do zasiku ma co szsta osoba. Najwicej bezrobotnych yje w miecie Chema blisko ptora tysica. Liczba mieszkacw miasta jest nisza o ponad trzy tysice od liczby osb zamieszkujcych gmin Lubicz. Bezrobotnych jest jednak p tysica wicej. Gdy doda si do tego 700 bezrobotnych z gminy Chema, rysuje si nam obraz zagbia bezrobocia w regionie. Zreszt goym okiem wida, e z ubstwem musi zmaga si tam szereg gospodarstw domowych. - W samym Toruniu zlikwidowano w ostatnich latach szereg zakadw, do ktrych ludzie z pobliskich miejscowoci dojedali do pracy mwi Danuta Wojciechowska. Zostay w zasadzie patki i firma produkujca opatrunki. Zakadw pracy zatrudniajcych tysice osb prno szuka, a bdzie coraz gorzej. W gminie Czernikowo nie

jest wiele lepiej ni w Chemy. Mieszka tam okoo 8,5 tysica osb. Zarejestrowanych jest okoo 850 bezrobotnych. Prawo do zasiku ma rednio 90 osb. Wiele osb nie ma pracy od wielu lat. Trudno si dziwi, e modzi ludzie prbuj szczcia w wikszych miastach, bo perspektyw w rodzinnej miejscowoci prno szuka.

Rozebrane do cna
Urzdy Gminy prowadz szereg dziaa zmierzajcych do aktywizacji osb bezrobotnych. Czsto jednak para idzie w gwizdek, bo system szkole jest niedostosowany do realiw. O jego nieefektywnoci wiedz wszyscy. Nie dziwi nikogo opustoszae budynki, w ktrych niegdy byy zakady pracy. Rozebrane do cna, bo przecie wszystko mona sprzeda na skupie zomu. Potem mona pj do sklepu i napi si jabola. Prawda o bezrobociu na wsiach naszego regionu jest jednak zdecydowanie bardziej zoona. Cz osb nie chce pracowa, ale wielu bezrobotnych po prostu nie ma gdzie.

Fot. Tytus Szabelski

4 POZA TORU, padziernik 2012

GMINA CHEMA

Na kocu wiata buty ma si cisze

Strual to jedyne soectwo w Europie lece na pwyspie. Czy po chleb jedzie si duej?
Marta Chojecka

Tam, gdzie wiat koczy si w trzech kierunkach, ludzie s tacy sami. Te same maj problemy i pienidze do wydania. Wiejski sklep i tylko jedna droga do reszty wiata. Albo przez wod dk, albo na koach. Strual jest chyba jedynym soectwem w Europie, ktre opywa w wod. Strual natur stoi. Kilka dziaek do sprzedania dla bogatych, spragnionych wsi. Blisko Jezioro Chemyskie i Jezioro Strualskie. Wie przechodzi wanie reaktywacj, nowe zajcia, pomysy i ch do dziaania. Sotyska, Katarzyna Machalewska wie, jak zaj czas mieszkacom wsi - Od pocztku postawiam na integracj, poniewa uwaam, e w tak maej wsi wszyscy musz y zgodnie i nie moe by tak, e nasze kontakty ograniczaj si tylko do dzie dobry na ulicy mwi z umiechem sotyska Struala, Katarzyna Machalewska. - Fajnie jest, jak wszyscy maj wiadomo tego, e nie s sami.

Fot. Urzd Gminy Chema

liny albo wicz aerobik. Razem. Mimo pooenia geograficznego Struala nigdy nie zalewa. Jedynie podmakaj dziaki i ki jak wszdzie. Wioska pooona jest zbyt wysoko. Woda dosta si moe tylko doem. Strual rajem jest dla wdkarzy i eglarzy. Wody dosy, by pogapi si na spawik z trzech stron wiata. Jeziora dosy, by popywa katamaranem albo dk. Strualanie co do wody maj wielkie plany

Na kocu wiata
- Chcemy kultywowa rybackie tradycje. Na brzegu jeziora zamiast play stworzymy wiosk edukacyjn mwi sotyska. - Brzeg ma suy celom edukacyjnym i rekreacyjnym. Nie chcieli play, bo mie j moe kady, a nie o wygrzewanie si chodzi. Strualanie maj w zamyle spdzony poytecznie czas, spdzony inaczej ni zwykle. Obiekt bdzie dostpny o kadej porze roku.

Plan na Strual
Wie na uboczu i w specyficznym miejscu, sabo oznakowana. Wyremontowano pobocza, przy drogach postawiono znaki, eby do wsi atwo byo trafi. - Nagle znalelimy si na mapie gminy mwi sotyska. Zaczlimy pojawia si jako soectwo na konkursach i zabawach. Wczeniej wie bya martwa. Nie byo planw i perspektyw. Teraz jest koo gospody wiejskich i plan zagospodarowania brzegu jeziora. Mimo braku pienidzy mieszkacy radz sobie sami. Gmina remontu-

je pomieszczenia na wietlic wiejsk Struala. Wszystko w czynie spoecznym, bo robi to dla siebie i swojego wiata. wietlica jest w ostatnim domu, po lewej stronie, niepozorna. - yjemy w trudnych czasach nie tylko dla samych ludzi, ale i samorzdw, wic o fundusze trudno, a jak brakuje pienidzy, to niestety ciko realizowa jakiekolwiek przedsiwzicia dodaje sotyska. - Soectwo Strual dysponuje niewielkim funduszem soeckim (na 2013 rok - 7 900,09 z.) wic o inwestycjach moemy zapomnie, ale jako tam sobie radzimy i dzieje si duo. Panie ze Struala biegaj w dresach, organizuj aerobik. Powstao Koo Gospody Wiejskich, dla tych co wakiem czyni cuda dla podniebienia. Stworzono take Zesp Regionalny Strual pod kierownictwem Piotra Rybackiego, gdzie spenia si mog ludzie z uzdolnieniami muzycznymi. - Mog w tej chwili powiedzie, e tworzymy zesp i to zgrany mwi Machalewska. wiadomo tego, e gramy w jednej druynie dla dobra soectwa i wszystkich mieszka-

cw, napdza mnie do dziaania. Ciesz si, kiedy umiech goci na ich twarzach. ycz wszystkim sotysom takich mieszkacw, jak ma Strual. Mieszkacy stroj choink przed kapliczk taki obrazek przedstawia jedna z pamitkowych fotografii. Wszyscy maj umiechnite miny i zmarznite twarze. Stroj dalej. Na innych zdjciach przecigaj

Mieszkacy i przyjezdni bd mogli upiec sobie rybk na grillu. - Przedsiwzicie bdzie realizowane w naszym soectwie na przeomie 2013/2014 roku. Zagospodarujemy dziak gminn ze rodkw pozyskanych poprzez Lokaln Grup Ryback tumaczy Machalewska. Wybudowana zostanie wiata w ksztacie odzi rybackiej z awami i grillem kamiennym, parkingiem na 6 samochodw, sanitariatami, paleniskiem na ognisko, placem zabaw dla dzieci, 18 - metrowym pomostem do owienia ryb. Cao inwestycji wyceniono na 140 tys. z. Do Struala przybywaj nowi. Kupuj dziaki, buduj domy. Z miasta ucieka si na wie dobrymi samochodami, do Struala prowadz wyremontowane drogi. Na kocu wiata boto przykleja si do podeszwy, buty cisze, wic miastowi zakadaj gumiaki, id nad jezioro na ryby

Setka po zotwce
ukasz Piecyk

Krad razy kilka

Uciek, ale w Pluskowskach go zapali
Najpierw kradzie z wamaniem, ktre skoczyy si wyrokiem. Nie zgosi si do odbycia kary, bo w tym czasie popenia kolejne przestpstwa. Poszukiwany 20-latek zosta zapany w Pluskowsach przez kryminalnych z toruskiego komisariatu rdmiecie. Toruski sd poszukiwa mczyzn za kradzie z wamaniem oraz przywaszczenie samochodu. Mia zgosi si do zakadu karnego, ale kary nie odby. Poszukiwanego ledczy powizali z kolejnymi przestpstwami, ktre popeni od marca do czerwca. W jednym z klubw na toruskiej starwce ukrad trzy damskie torebki. W jego rce trafiy rwnie wysokiej klasy telefon oraz wdki. Ten ostatni up zosta ju namierzony i wrci do waciciela. Usysza ju zarzut wyudzenia pojazdu. Mczyzna moe spdzi do 8 lat w wizieniu. - Przypadek tego mczyzny powinien by przestrog dla os, ktrym wydaje si, e unikn odpowiedzialnoci i kary -mwi Wioletta Dbrowska, rzecznik prasowy policji w Toruniu. - Funkcjonariusze dziaaj systematycznie i skutecznie. Prowadz stae rozpoznanie w terenie i w rodowiskach przestpczych. (P)

Gmina zapewni mieszkacom Internet na korzystnych warunkach

redniej jakoci komputer pobierze w cigu minuty. Za takie cze mieszkacy miesicznie zapac 1,23 z. Oczywicie prdko cza mona dobra wedug wasnych preferencji. Najlepsze w ofercie jest dwanacie razy szybsze od domylnego. Wybr innej oferty wie si jednak z dodatkowymi kosztami. Uytkownik paci wtedy rnic midzy kwot wybranej usugi, a kosztami, ktre gmina ponosi za cze 512 kbps. - Cay czas istnieje wiele punktw adresowych, do ktrych dostarczenie Internetu szerokopasmowego nie jest moliwe tumaczy Pawe Rutkowski z Urzdu gminy Chema. - Zadaniem projektu z jednej strony jest pobudzenie operatorw telekomunikacyjnych do inwestowania w infrastruktur telekomunikacyjn na terenie gminy Chema, z drugiej strony szkolenia maj zachci mieszkacw do korzystania z nowoczesnych technologii. Gmina jest w trakcie prowadzenia podobnego projektu dla 200 osb, ktrzy Internet maj od wrzenia zeszego roku. - Na podstawie poprzedniej edycji mona miao powiedzie, e cel zosta osignity. Operator na potrzeby projektu zainwestowa i utworzy w gminie sze stacji bazowych rozsyajcych sygna dodaje Pawe Rutkowski. Internet tym razem bdzie dostarczany przez cay najbliszy rok. Skorzystaj z niego wybrani mieszkacy m. in. z Januszewa, Bielczyn czy Liznowa. Urzd szacuje, e przekae na ten cel 45 tysicy zotych. Gmina nie wyklucza kontynuacji projektu, ale zaznacza, e to zaley od zainteresowania mieszkacw.

Kolejnym stu osobom Gmina Chema zapewni dostp do Internetu za symboliczn opat. Wadze chc, aby na terenie gminy sie bya dobrem powszechnym, a nie usug dla wybranych. Tym razem z kolejnej edycji projektu skorzysta 100 osb. Gmina pokryje wszelkie koszty zwizane z montaem i dostarczeniem sprztu. Do tego zapewni szkolenie z obsugi komputera oraz korzystania z Internetu. Uczestnicy programu poznaj rwnie sposoby naprawy komputera w przypadku awarii, ktra nie wynika z bezporedniej winy uytkownika. Gminne cze bdzie miao prdko 512 kbps. Oznacza to, e czterominutow piosenk w

5 POZA TORU, padziernik 2012

MIASTO CHEMA

(Nie)bezpieczne kamery
Czy system miejskiego monitoringu jest gwarancj poprawy bezpieczestwa? Tak, ale pod warunkiem, e dziaa

Gdy trutki nie ma, gryzonie harcuj

Dla bezpieczestwa mieszkacw miasto przeprowadza sezonow deratyzacj
yj praktycznie na caym wiecie, skupiajc ponad 1800 gatunkw. Rozmnaaj si kilka razy w roku, rodzc nawet kilkanacie modych za kadym razem. W kulturze europejskiej wzbudzaj najczciej u kobiet strach i obrzydzenie. Gryzonie, o ktrych mowa, nie maj atwego ycia. Szczeglnie w Chemy, gdzie trwa wanie rutynowa deratyzacji. Obowizek wystawienia trutki na cay padziernik maj waciciele i wspwaciciele budynkw, a take zarzdcy nieruchomoci. Rutynowa deratyzacja odbywa si dwa razy w roku, aby ograniczy populacj gryzoni. Gwnie chodzi o myszy i szczury. Deratyzacj przeprowadza si w jednym terminie, aby zwierzta nie mogy si przenie do innego miejsca. Najczciej osiedlaj si w pobliu kanalizacji i piwnic. Szczeglnie uciliwe s szczury potrafi przegryza wszystko na swojej drodze. Najniebezpieczniejsze s jednak choroby przenoszone przez gryzonie. Od szczurw i myszy moemy zarazi si salmonell, tasiemcem czy wcieklizn. Przeciw tej ostatniej nie ma skutecznej szczepionki. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Toruniu zna przypadki ugryzienia dzieci w koyskach. - Zwyke rozrzucanie trucizny moe by tylko sztuk dla sztuki. Co z tego, e 10 domw bdzie zadbanych, skoro kolejny to dla gryzoni idealne miejsce? tumaczy Jan Jeszka z Polskiego Stowarzyszenia Pracownikw Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji. Naley zadba o rozmieszczenie trutek w miejscu wnikania gryzoni, np. w okolicach szamb i kanalizacji. Trutki zazwyczaj s produkowane z wysokiej jakoci karmy. Mog by niebezpieczne dla ludzi, ale dopiero po spoyciu iloci rwnej 10% wagi naszego ciaa. Same trutki jednak niewiele pomog, jeli nie zadbamy o nasze otoczenie. Dopki w naszej okolicy le sterty niepotrzebnych rzeczy, gnijca ywno, to gryzonie bd si wci osiedlay. Obecno trucizny bd sprawdzay Stra Miejska oraz toruski sanepid. Grzywna za niedostosowanie si do obowizku moe wynie nawet 1500 zotych. (P)

Fot. Maciej Pagaa

Monika Olender

Mieszkacy Chemy s przekonani, e kamery, ktre maj czuwa nad ich bezpieczestwem, nie dziaaj. Niektrzy mwi wprost: to atrapy. Miasto zapewnia jednak, e monitoring jest skuteczny w wykrywaniu przestpstw. W Chemy s ulice, ktrymi strach i. Jednymi z najbardziej niebezpiecznych rejonw s ulice Sienkiewicza, azienna oraz Paderewskiego. Aby zwikszy bezpieczestwo, miasto zamontowao monitoring. Koszt inwestycji to a 400 tys. zotych. Monitoring miejski to narzdzie, ktre pomaga w rozstrzyganiu spraw dotyczcych wykrocze, przestpstw, a take zabezpieczeniu imprez. Gwnym jego minusem jest to, e kamera nie moe przemieszcza si jak stranik miejski lub policjant. Najwaniejsze jednak, aby rejestrowaa to, co dzieje si w miecie. Na terenie miasta dziaa dziewi kamer monitoringu wizyjnego wraz z Centrum Nadzoru, ktre zlokalizowane jest w Komisariacie Policji przy ul. Sdowej 2 oraz Stacj Bazow w hemie wiey konkatedry w. Trjcy przy ul.

Tumskiej umoliwiajc dalsz rozbudow monitoringu na cae miasto informuje Eugeniusz Szyczewski, inspektor ds. inwestycji miejskich. Pierwsze kamery pojawiy si w miecie pod koniec 2006 roku. Miasto zamontowao je na budynkach przy ulicach: Rynek 1, Rynek 10, gen. Wadysawa Sikorskiego 21, Mickiewicza 1 oraz Chemiskiej 24. Kolejna kamera zostaa umieszczona na supie przy ulicy Bulwar 1000-lecia. W 2008 roku monitoringiem zostaa objta ulica Sienkiewicza, a w 2011 roku ulica azienna oraz skrzyowanie ulicy Toruskiej z ulic Bulwar 1000-lecia. Rejony zamontowania kamer nie s szczeglnie niebezpieczne zapewnia Eugeniusz Szyczewski. Innego zdania s jednak mieszkacy Chemy. Skar si na zachowanie modziey w pobliu Jeziora Chemyskiego oraz przy fontannie w Parku Wilsona, gdzie modzi ludzie pij alkohol. Alarmuj, e przy ulicy Sienkiewicza dochodzi do codziennych szarpanin. Te rejony objte s monitoringiem. Dwa tygodnie temu zgosiem na policj, e jaki mczyzna prbowa mnie okra

w biay dzie mwi nasz czytelnik. Usyszaem jego kroki, widziaem, jak wyglda. Kamera przy ulicy Sienkiewicza powinna zarejestrowa to zdarzenie. Policja poinformowaa mnie jednak, e wtedy nie dziaaa. Pecha mia te inny mieszkaniec, ktremu w ubiegym roku wybito szyb w samochodzie. Tego dnia kamera rwnie przestaa dziaa. Urzdzenie zostao uszkodzone na pocztku sierpnia relacjonuje podinsp. Wioletta Dbrowska, oficer prasowy KMP w Toruniu. Naprawa trwaa kilka tygodni, przez ten czas kamera nie dziaaa. Czy monitoring pomaga zatem utrzyma bezpieczestwo w miecie oraz jest skuteczny w wykrywaniu przestpstw? Monitoring peni przede wszystkim rol prewencyjn tumaczy asp. szt. Piotr Loba z Komisariatu Policji w Chemy. Wszystkie wykroczenia s na bieco zaatwiane, od razu wysyany jest patrol. Dziki temu liczba przestpstw drastycznie maleje w tych rejonach.

Unikaty prosto z szafy

W Miejskiej Izbie Muzealnej pojawia si coraz wicej eksponatw od mieszkacw
Kolejne osoby doczaj do akcji Nie chowaj historii w szafie. Kolekcja prowadzona przez chemysk bibliotek i Towarzystwo Przyjaci Chemy zyskaa nowe eksponaty. Nieuywane mundury i emblematy na rzecz Miejskiej Izby Muzelanej przekaza komendant stray miejskiej, Andrzej Szczypiski.

Do kolekcji doczya rwnie stara niemiecka maszyna do pisania Erika, ktr przekaza Jan Kilian. Jego syn odkupi j wczeniej od pisarki z Chemy, Mirosawy Sdzikowskiej. W ramach akcji 60 mieszkacw przekazao do tej pory blisko 240 przedmiotw. (P)

6 POZA TORU, padziernik 2012

GMINY LUBICZ, WIELKA NIESZAWKA

Za mundurem ucze sznurem Widoczni na drogach

Klasa mundurowa w Gronowie zyskuje nowe moliwoci
ukasz Piecyk

Kamizelki odblaskowe dla pierwszakw

Paramilitarne zajcia i lekcje bd czeka na uczniw z liceum Zespou Szk Centrum Ksztacenia Ustawicznego w Gronowie. Szkoa rozpocza wspprac z Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia oraz Wojskow Komend Uzupenie. Uczniowie z klasy wojskowej bd mieli dostp do wszelkich aktualnoci Ministerstwa Obrony Narodowej. Mog liczy na tematyczne wycieczki, szkolenia oraz spotkania. Szkoa zapewnia, e priory-

tetem jest wci przygotowanie do matury. Paramilitarne zajcia maj by szczeglnym rodzajem eksperymentu, ktry bdzie rozwija pasje i zainteresowania uczniw. - Ju przed podpisaniem porozumienia uczniowie pod okiem oficerw uczyli si musztry mwi dyrektor Zespou Szk, Zbigniew Piotrowski. Nasze zwizki z wojskiem sigaj ju kilkunastu lat. Pierwsze prby wojskowych zaj w Gronowie to lata 1998-2003. Wtedy Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz MON porozumiay si w spra-

Milion na remont drg

Milena Kaszuba

Gmina Wielka Nieszawka inwestuje zwaszcza w infrastruktur

Niedawno swoje pierwsze urodziny obchodzi Olender najwikszy kompleks basenowy w wojewdztwie. Powstaje te Park Etnograficzny cile zwizany z historycznym osadnictwem. A wadze gminy cigle planuj i realizuj nowe inwestycje. W Wielkiej Nieszawce od kilku miesicy trwaj remonty drg, realizowany jest te projekt dotyczcy owietlenia poszczeglnych ulic. Dodatkowo tocz si rwnie rozmowy zwizane z powstaniem wiaduktu kolejowego przy ul. Dybowskiej.

Fot. Urzd Gminy Wielka Nieszawka

Wsppraca Urzdu Gminy Lubicz i miejscowej policji przynosi efekty. Co roku gmina wygospodarowuje rodki z budetu na kamizelki dla pierwszoklasistw. W tym roku zakupiono ich prawie dwiecie pidziesit. Najmodsi uczniowie Szkoy Podstawowej w Lubiczu Dolnym otrzymali kamizelki 21 wrzenia. Dzieci poza odblaskow odzie wysuchay take szeregu wskazwek, jak bezpiecznie porusza si po drogach. Szybki kurs ruchu drogowego przeprowadzi aspirant Grzegorz Hajduk z Wydziau Ruchu Drogowego Komendy

Miejskiej Policji w Toruniu. Przechodzenie na zielonym wietlne, uwane rozgldania si przed wejciem na drog czy dbao o to, eby by widocznym w czasie drogi do szkoy, to tylko niektre ze wskazwek udzielonych dzieciom. Na zakoczenie spotkania maluchy otrzymay od wjta gminy sodkoci, za co odwdziczyy si piosenk. Akcja realizowana przez wadze samorzdowe i policj ma wpyn na popraw bezpieczestwa na drodze i zmniejszy ilo wypadkw z udziaem dzieci. (WT)

Ulice wyremontowane
Na remonty drg gmina przeznaczy znaczn cz swojego budetu. W tym roku w planie finansowym uwzgldniono inwestycje dotyczce naprawy ulic: Narcyzowej, Spdzielczej i Ogrodniczej w Wielkiej Nieszawce, Kanaowej i Polnej w Maej Nieszawce oraz Sosnowej i Zaktek w Cierpicach. Wszystkie plany s w trakcie realizacji, a roboty obejmuj wymian nawierzchni z kostki betonowej. Na remont kadego odcinka gmina ogasza przetargi, najwiksz cz robt wykonaj zakady: Drogbud z Krojczyna (gm. Dobrzy nad Wis) oraz Eurosystem z Torunia. czna kwota przeznaczona na cakowit modernizacj drg to prawie 1 mln zotych. Na pozostaych ulicach zosta zakoczony I etap prac, a

na kolejne ogoszono przetargi. Przykadem moe by ul. Sosnowa, ktrej remont zosta sfinansowany przez firm ze lska zajmujc si rwnie przebudow ul. Wodocigowej po uprzednim przekopaniu jej, w celu uoenia kolektora przez Wis do Torunia mwi wjt gminy, Kazimierz Kaczmarek, w czasie sesji Rady Gminy.

W ramach BiT City

Gmina jest take jednym z beneficjentw, obok Bydgoszczy i Torunia, w ramach projektu BiTCity. Umowa z Urzdem Marszakowskim jest przygotowana, jednake podpisa j musz wszyscy przedstawiciele wwczas bdzie moliwe rozpoczcie prac nad wiaduktem i przystankami kolejowymi. Na terenie gminy znajdzie si jedna stacja, a w przyszoci planowane s kolejne: przy Szkole Podstawowej w Cierpicach oraz przy ul.

Rzemielniczej w Maej Nieszawce. Dalsza rozbudowa owietlenia ulic: Lipowej w Wielkiej Nieszawce i Bydgoskiej w Maej Nieszawce to nastpna realizowana w gminie inwestycja. Koszt tej modernizacji wynosi okoo 70 tys. z. Do tego projektu zostan wczone rwnie ulice Cierpic oraz tunel pod autostrad A1 w Brzozie Toruskiej mwi Waldemar Urbaczewski, p. o. kierownika referatu planowania i inwestycji w gminie Wielka Nieszawka. Mimo e lampy zostan zamontowane, to nie bd suy mieszkacom od razu, poniewa rejon energetyczny ma czas do koca grudnia na wykonanie przyczy. Gmina nie ma wpywu na termin podczenia lamp do sieci, udao nam si i tak wynegocjowa szybki termin, bo zwykle trwa to okoo 1,5 roku wyjania wjt Kazimierz Kaczmarek.

Poczty musz by dwie

W Lubiczu - po obu brzegach Drwcy
Poczta Polska jest praktycznie monopolist na polskim rynku. W dorczaniu listw nie ma powaniej konkurencji. Na wsi mieszkacy czsto czekaj na listonosza, jak na dobr nowin. Urzd Pocztowy w Lubiczu Dolnym mia wieloletni tradycj. Czy jest szansa na jego odrodzenie? Do niedawna siedzib poczty w Lubiczu Dolnym by lokal przy ulicy Mostowej 1. W sierpniu zdecydowano jednak o przeniesieniu poczty na ulic Widokow 8 w Lubiczu Grnym. - wiadczenie usug w lokalu mieszczcym si przy ulicy Mostowej 1 w Lubiczu Dolnym byo niemoliwe z powodu nieodpowiednich warunkw lokalowych oraz zej lokalizacji budynku mwi Tomasz Borowski, pracownik Biura Prasowego Poczty Polskiej S.A. Oddanie drogi krajowej nr 10 znacznie utrudnio dojazd naszym klientom do placwki. Mieszkacy skar si jednak, e dojazd zosta wanie utrudniony w wyniku przeniesienia poczty. Na zebraniach gminnych to temat nadal bardzo gorcy. - Prowadzimy obecnie rozmowy z osobami, ktre s zainteresowane prowadzeniem agencji pocztowej w Lubiczu Dolnym mwi Tomasz Borowski. - Mamy nadziej, e rozmowy zakocz si pozytywnie i w trzeciej dekadzie listopada placwka rozpocznie swoj dziaalno. (WT)

Fot. Radek Rzeszotek

wie zaoenia w 60 szkoach w caej Polsce klas wojskowych. Miay przygotowa uczniw do pracy w wojsku, policji czy stray miejskiej. Wojsko przestao wspiera szkoy 9 lat temu, ale liceum w Gronowie pozostao przy pomyle tworzenia klasy mundurowej. Bez wsparcia resortu obrony znikny jednak moliwoci, ktre do tej pory gwarantoway suby wojskowe. Uczniom pozostay lekcje przysposobienia obronnego prowadzone m. in. przez kapitana rezerwy Wojska Polskiego Mariusza Podraz. - Jest takie zainteresowanie, e mona by nawet pomyle o gimnazjum mundurowym mwi Wojciech Rosiski, dyrektor gimnazjum w Guchowie, gdzie podobne porozumienie ju podpisano. Planujemy wyjazdy na poligon i obozy szkoleniowe w koszarach. Taka klasa naprawd poszerza horyzonty. Nauka w klasie paramilitarnej nie gwarantuje dodatkowych punktw w egzaminach na uczelnie wojskowe ani do Narodowych Si Rezerwowych.

Fot. Starostwo Powiatowe w Toruniu

7 POZA TORU, padziernik 2012

Policja municypalna?

REGION

Wkrtce moemy si spodziewa nowych sub na ulicach

Sztandar potrzebuje pomocy!

Symbol chemyskich rzenikw z 1924 roku marnieje
Chemyska biblioteka posiada kilka zabytkowych sztandarw. Jeden z najcenniejszych jest w opakanym stanie. Tylko szybka renowacja moe mu pomc w odzyskaniu dawnego blasku. Towarzystwo Przyjaci Chemy apeluje o pomoc w tej sprawie. Przeprowadzona zostanie zbirka pienidzy na renowacje zabytkowego obiektu. Wszystkie osoby, ktre interesuj si losem tego unikatowego zabytku, mog wesprze akcj. Wystarczy wpaci dowoln kwot na konto towarzystwa wpisujc w tytule wpaty sztandar. Przedstawiciele towarzystwa zapewniaj, e kady darczyca zostanie uhonorowany wpisem na drzewcu, ktry zostanie wykonany na pamitk konserwacji sztandaru. Numer konta 39 9484 1017 2600 0225 4418 0001

Artyku pierwszej potrzeby

Fot. Maciej Pagaa

ukasz Piecyk Strae gminne i miejskie znikaj z ulic, a na ich miejsce pojawia si policja municypalna by moe tak bd wyglday ulice w Polsce po wprowadzeniu projektu komendantw najwikszych stray miejskich w Polsce. Pomys dotyczy kilku miast, ale inicjatorzy nie wykluczaj rozszerzenia pomysu na pozostae jednostki w caym kraju. - Projekt musi by najpierw rozpatrzony przez prezydentw miast, w ktrych taka policja miaaby powsta. Nie wykluczamy jednak, e docelowo obejmie pozostae strae miejskie i gminne, ktrych potencja jest aktualnie marnowany mwi Marek Anio, rzecznik prasowy krakowskiej stray miejskiej, ktra bya jedn z inicjatorek projektu. Gdy stranicy gminni interweniuj w przypadku kradziey lub niszczenia mienia, musz dodat-

kowo wezwa policj. Podobnie w przypadku osb, ktre nie chc si dobrowolnie wylegitymowa, a stwarzaj niebezpieczestwo dla innych. Stranik moe interweniowa, gdy zauway bjk na ulicy, ale przemoc w domu jest poza jego kompetencjami. Ograniczenia dotycz rwnie wykrocze drogowych. Stranicy nie maj dostpu do baz danych policji. Nie mog rwnie nic zrobi, gdy kierowca nie ma prawa jazdy. - Widzimy sporo kierowcw, ktrzy jed bez wiate i pasw. Dodatkowe uprawnienia w tym przypadku byyby wskazane komentuje komendant Tomasz Krasuski ze stray gminnej w Czernikowie. Nie musimy wrcza mandatw, bo wystarcz upomnienia. W cigu 3 miesicy dziaalnoci stray w Czernikowie interweniowalimy 50 razy, a z dodatkowymi uprawnieniami moglibymy robi to czciej. Jeli chodzi o zachowania na drodze, podobnego zdania jest

ukasz Lewandowski, komendant stray z Obrowa. - Poza kwesti samochodw, nie ma chyba wikszej potrzeby w rozszerzeniu uprawnie. Wane, eby w stosunkach z policj byo wszystko w porzdku. - Nie potrzebujemy dodatkowych uprawnie. Jestem szczeglnie przeciwny pomysowi z broni paln. Mamy paralizatory oraz gaz, a to nam w zupenoci wystarcza mwi kom. Grzegorz Stramek z chemyskiej stray gminnej. Pracy jest tyle, e przy dodatkowych interwencjach potrzebni byliby kolejni ludzie. Stra utworzono w 1991 roku, eby zajmowaa si drobnymi sprawami, ktre zbytnio obciay funkcjonariuszy policji. Sceptycy mwi, e projekt stworzenia policji miejskiej moe spowodowa zaniedbania wobec dotychczasowych drobnych obowizkw oraz dodatkowe koszty zwizane np. ze zblionymi do policyjnych szkole i testw.

Tani i dobry? Nie w przypadku tabletw

Ograniczone funkcje, nie najlepsza jako, na pce duych supermarketw obok ywnoci - tak wyglda rynek tanich tabletw w Polsce. Przed zakupem warto si zastanowi, czy warto naby taki sprzt. Tablet najczciej jest uywany do sprawdzania poczty, czytania wiadomoci, gier czy korzystania z serwisw spoecznociowych. Koszt najtaszych nie przekracza kwoty 200 zotych. Jednak im mniej pienidzy zainwestujemy w urzdzenie, tym wiksze rozczarowanie moe nas spotka. Budetowe wersje tabletw zazwyczaj pozbawione s szeregu przydatnych opcji. Najczciej wykonane s z materiaw o niskiej jakoci. Do tego czsto nie maj cznoci Bluetooth do przesyania danych bezprzewodowo czy cza HDMI, dziki ktremu moemy podczy urzdzenie do telewizora. Wany jest rwnie ekran tasze ekrany (oporowe) nie reaguj tak dobrze na dotyk, jak pojemnociowe (wyczuwaj kilka klikni jednoczenie). Warto rwnie zwrci uwag na obecno modemu do transmisji danych i odbiornika GPS. Pozwoli to nam na korzystanie z nawigacji bez koniecznoci kupowania drogich map. Sklep Tryton oferuje profesjonalne doradztwo przy zakupie tabletw. Urzdzenie dobrane pod okiem fachowca pozwoli na korzystanie bez zbdnych ogranicze. Zapraszamy do sklepu przy Szosie Lubickiej 13 oraz na www.tryton.com.pl.
Reklama

8 POZA TORU, padziernik 2012

REGION

Moja droga asfaltowa? Nie. Twoja! Kto ma czyci rowy?

Pracownicy Urzdu Marszakowskiego nie reaguj na alarm o katastrofalnej sytuacji drogowej w gminie Lubicz
Tomasz Wicawski

Mieszkacy Nowej Wsi nie doczekaj si w najbliszym czasie chodnika. Pracownicy Urzdu Marszakowskiego nie potrafi przewidzie planw inwestycyjnych na przyszy rok. Gdy ginie dziecko wracajce ze szkoy, na refleksj bdzie za pno. Sytuacja w gminie Lubicz zakrawa o absurd. Najludniejsza i najbogatsza gmina w powiecie toruskim jest skutecznie ignorowana przez administracj wojewdzk i powiatow. Budowa chodnika to wyzwanie nie lada. Najlepiej, gdyby gmina wybudowaa go sama. - Jestemy na etapie opracowywania przyszorocznego budetu wojewdztwa, ktrego czci bd Fot. Maciej Pagaa plany finansowe z zakresu przedsiwzi drogowych mwi Ja- Lubicz. Skoro gmina Lubicz nusz Czajkowski, dyrektor ma najwikszy udzia w poDepartamentu Infrastruktury datkach PIT i CIT, co daje najDrogowej w Urzdzie Mar- wikszy dochd dla budetu szakowskim. - Jest wic zbyt powiatu, to wybudowanie czy wczenie, bymy mogli wska- modernizacja drogi powiatoza zadania inwestycyjne na wej na terenie naszej gminy nie powinno by chyba wielprzyszy rok. kim przedsiwziciem? Dotychczas wszystkie tego rodzaRwne i rwniejsze ju inwestycje realizowane byy Problem jednak nie jest ze znaczcym udziaem Urznowy, a alarm w tej sprawie du Gminy. przedstawiciele Rady Gminy Urzdnicy przeczytali? Lubicz podnosili wielokrotnie. Efektw brak. Gdy dwa samoPrzewodniczca Rady chody mijaj si na tej trasie, a poboczem wdruj dzieci, wskazuje wprost, i nieznany strach zaglda w oczy wszyst- jest jej klucz doboru gmin w kim uytkownikom drogi. Wi- powiecie, wedug ktrego jedda jednak, e urzdnicy Urz- ne z nich - jej zdaniem - musz du Marszakowskiego rzadko ponosi znaczcy wkad wasny, a inne nie. jed t tras. W Urzdzie Gminy Lubicz Dalej nierozwizana zostaje sprawa remontu drogi powia- odbyo si 2 padziernika spo-

towej na trasie Lubicz Dolny Rogwko. Gminni radni wskazuj, e starostwo powiatowe dzieli gminy na rwne i rwniejsze. - S samorzdy gminne w powiecie toruskim, ktre przy budowie drg powiatowych na terenie ich gminy nie musz wnosi wkadu finansowego mwi Hanna Anzel, przewodniczca Rady Gminy

tkanie z przedstawicielami Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad. Jest szansa, e wzronie bezpieczestwo na krajowej pitnastce w Grbocinie. O niebezpiecznym przejciu dla pieszych bez sygnalizacji wietlnej informowalimy w poprzednim wydaniu Poza Toru. Nasza interwencja przyniosa skutek do koca roku powstanie

Z przewodniczcym Rady Powiatu Andrzejem Siemianowskim, rozmawia Tomasz Wicawski

Droga z Rogwka do Lubicza Dolnego jest w katastrofalnym stanie. Czy Starostwo Powiatowe planuje modernizacj tej drogi w najbliszym czasie? Droga ta od wielu lat wymaga solidnej przebudowy. Starania moje i kolegw radnych mieszkajcych w gminie Lubicz byy dugie i uciliwe. Skadaem w tej sprawie mnstwo wnioskw i interpelacji. Ptora roku temu zebraem podpisy mieszkacw miejscowoci Jedwabno i Rogwko, eby przyspieszy realizacj tej inwestycji. Przesuna si ona w czasie, poniewa w wieloletnim programie inwestycyjnym powiatu planowane byy inne zadania. Zarzd powiatu przewiduje prace na tej drodze w roku 2013 wykorzystujc midzy innymi dofinansowanie z Narodowego Programu Przebudowy Drg Lokalnych. Czy ma Pan wiedz dotyczc problemw z odwadnianiem drogi w Rogwku? Cz trasy do Lubicza Dolnego bya modernizowana. Mieszkacy skar si jednak, e przy duych opadach deszczu drog zalewa. Z racji swojego miejsca zamieszkania, czsto jed t tras. Droga ta zostaa wykonana w sposb zgodny z obowizujcymi normami w zakresie takich inwestycji. Budowa chodnikw, przepustw czy dojazdw do posesji to sukces, gdy infrastruktura w tym rejonie poprawia si w sposb znaczcy. Zdarza si jednak, e przepusty i rowy s nieoczyszczone, pozapychane. Wwczas woda staje, nie ma w tym nic dziwnego. Kiedy ludzie wyczyszcz rowy przylegajce do ich posesji, co jest obowizkiem kadego mieszkaca, problem zniknie. W tym roku nie spotkaem si jednak z sytuacj zalewania drogi przez wod na tej trasie. Nie dotar do mnie aden sygna od mieszkacw. Czy to prawda, e starostwo w przypadku wybranych gmin domaga wkadu wasnego

przejcie aktywne nieopodal szkoy. Take w Rogwku sytuacja zmieni si na lepsze. Gmina we wsppracy z GDDKiA utwardzi pobocze. Chodnik ma powsta w nastpnym roku. Zdecydowanie bardziej skomplikowana jest sprawa skrtu w lewo z drogi krajowej numer 10 w kierunku miejscowoci Mierzynek. W tej sprawie gminy Lubicz i Obrowo nie doszy do porozumienia z GDDKiA. Rozmowy trwaj, gdy wjt gminy Lubicz, Marek Olszewski, i wjt gminy Obrowo, Andrzej Wieczyski, kategorycznie odmawiaj zgody na zakaz skrtu w lewo w tym punkcie. Ich zdaniem, wydatnie utrudni to mieszkacom dojazd do swoich posesji. Ewentualny objazd to dodatkowe cztery kilometry podry.

przy realizacji niektrych inwestycji? Czy w ogle gmina ma obowizek wspfinansowania inwestycji przeprowadzanych przez starostwo? Realizujc okrelone zadania inwestycyjne w zakresie poprawy bezpieczestwa na drogach, generalnie dziaamy w partnerstwie. Narodowy Program Przebudowy Drg Lokalnych jest tak skonstruowany, e to zadanie ma szans na realizacj z wykorzystaniem rodkw zewntrznych tylko wtedy, kiedy partnerstwo wystpuje. Nie ma adnego przymusu. W przypadku kadej jednostki samorzdowej na terenie powiatu stosujemy te same kryteria. Nie da si zrealizowa adnego zadania z wykorzystaniem tych rodkw bez wkadu finansowego partnera, jakim jest gmina. My nie dziaamy w kosmosie, tylko na konkretnym terenie przede wszystkim wiejskim w naszym przypadku. Mieszkacy wsi, gmin, to jednoczenie mieszkacy powiatu. Nigdy nie syszaem uwag czy wtpliwoci w stosunku do realizacji zada w partnerstwie. Jest to przyjta zasada, ktra obowizuje i przynosi efekty. S gminy, ktre dokadaj wicej ni jedenacie procent (bo tyle wkadu wasnego wniesie gmina Lubicz w inwestycj, o ktrej rozmawiamy), gdy pragn, eby droga wiodca przez ich miejscowo bya zmodernizowana. Jedenacie procent zostao wynegocjowane w rozmowach partnerskich z Wjtem i Rad Gminy.

9 POZA TORU, padziernik 2012

ALEKSANDRW KUJAWSKI

Walcz o 150 tys. zotych

Monika Olender

Dwie spki, jeden waciciel. A pracownice nie otrzymyway wynagrodzenia kilka miesicy
dzilimy nieprawidowoci, w zwizku z czym wobec pracodawcy podjlimy kroki przewidziane prawem. Jak si okazuje, sprawa nie dotyczy jednak tylko niewypacania pracownikom wynagrodzenia, ale take zasikw chorobowych oraz nieodprowadzania skadek do ZUS. Przestpstwem jest take niezgoszenie w odpowiednim czasie do sdu wniosku o upadoci firmy. Taki dokument powinien by zoony jeszcze w ubiegym roku, zanim Marek Kraj powoa spk Emex Grup. Wszczem postpowanie, aby pan Marek Kraj zakoczy we wrzeniu procedur zwizan ze zoeniem wniosku o upado firmy Emex dodaje Mariusz Moneta. Prbowaam bezskutecznie si do niego dodzwoni, aby dowiedzie si, czy ten wniosek zosta zoony. Liczba osb poszkodowanych przez firm Marka Kraja cay czas ronie. Niektrym winny jest nawet 10 tys. zotych. Cay jego dug przekracza kwot 150 tys. zotych. Marek Kraj nie odbiera telefonu. A budynek zakadu przypomina ruder. Z siedziby firmy znikna nawet tablica informacyjna, wejcie jest zamknite na kdk.

Pobili go dwa razy

Bijatyka na Bydgoskim Przedmieciu
Bandyci z Aleksandrowa Kujawskiego pobili 21-latka. Najpierw na imprezie, potem w jego mieszkaniu. Mczyni z Aleksandrowa Kujawskiego poznali przypadkowo torunianina na klatce schodowej, po czym zaprosili go na imprez do mieszkania. Dobra zabawa przy alkoholu przerodzia si najpierw w sprzeczk, a potem w szarpanin. Ostatecznie pokrzywdzony zosta pobity i wrci do swojego mieszkania, ktre znajdowao si w tym samym bloku relacjonuje podinsp. Wioletta Dbrowska, oficer prasowy KMP w Toruniu. Chwil pniej mczyni zoyli chopakowi niezapowiedzian wizyt. Pobili go po raz kolejny. Jeszcze tego samego dnia 21-latek zawiadomi policj. - Po otrzymaniu zgoszenia, policjanci przystpili do zdecydowanych dziaa - dodaje Wioletta Dbrowska. Zatrzymano trzy osoby: 22-latka i dwch 21-latkw z Aleksandrowa Kujawskiego. Jeden ze sprawcw by wczeniej karany za posiadanie narkotykw i zniewaenie funkcjonariusza. Mczyni usyszeli ju zarzut pobicia. Teraz grozi im do 3 lat wizienia. (MO)

Rozpacz pracownic zakadu odzieowego spki Emex doprowadzia je do burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego, Andrzeja Cieli. Przez kilka miesicy byy zwodzone obietnic wypaty. Czy otrzymaj zalege pensje? P roku pracoway za darmo. Duej ni powinny po godzinach, czsto w nocy. Cierpliwie czekay na przysugujce im pensje. Kadego dnia byy zwodzone przez szefa. Z jednej firmy przeszy do drugiej. Miay dosta pienidze za niewykorzystany urlop. Wypacono im tylko kilka tygodniwek. Pienidze za grudzie otrzymay w marcu. W pracy siedziaymy po dwanacie godzin, bardzo czsto w nocy przyznaje jedna ze szwaczek, ktra przepracowaa w zakadzie kilkanacie lat. I to wszystko za naprawd mae pienidze. Kobiety nie wytrzymay i poprosiy o pomoc burmistrza, ktry skierowa je do swojego radcy prawnego, Mariusza Monety. Sprawa trafia do Sdu Rejonowego we Wocawku. Kada z kobiet zoya indywidualny pozew o wypacenie wynagrodzenia. Zgosio si do mnie okoo trzydzieci pa, ktre po-

prosiy mnie o przygotowanie pozww w tej sprawie informuje Mariusz Moneta, radca prawny. Obecnie kobietom dorczane s wyroki sdowe. Mimo e zoyam pozew, to i tak nie wierz, e kiedykolwiek wywalcz wszystkie zalege pensje dodaje inna pracownica zakadu. Zakad odzieowy Emex to wocawska spka. Przez dugie lata siedziba firmy znajdowaa si przy ulicy Wojska Polskiego w Aleksandrowie Kujawskim, a potem zostaa przeniesiona na ulic Spdzielcz. Problemy z wypacaniem pracownikom wynagrodzenia zaczy si w sierpniu 2011 roku. Waciciel spki Emex, Marek Kraj, powoa now Emex Grup. Kobie-

ty byy przekonane, e teraz wszystko zmieni si na lepsze. Pensja bya wypacana w terminie zaledwie przez dwa miesice. Mimo to produkcja trwaa nadal, nikt si nie zwolni, a waciciel zapewnia, e problemy finansowe s tylko przejciowe. Kiedy cierpliwo kobiet si skoczya, wszystkie przekrty waciciela zakadu wyszy na jaw. Kontrol w tym zakadzie przeprowadzilimy w czerwcu informuje Katarzyna Pietraszak, rzecznik prasowy Okrgowego Inspektora Pracy w Bydgoszczy. Jej przedmiotem byy midzy innymi kwestie niewypacania wynagrodzenia lub nieterminowego wypacania wynagrodzenia pracownikom. I w tym zakresie stwier-

Fot. Maciej Pagaa

10 POZA TORU, padziernik 2012

GMINY CZERNIKOWO I OBROWO

Diagnoza jak wyrok

Stwardnienie rozsiane to choroba nieuleczalna. S jednak leki pozwalajce y duej
Tomasz Wicawski

Przedpremierowe widowisko
ukasz Piecyk

Najpierw czujesz si coraz sabszy. Nie masz siy, eby wykonywa czynnoci, ktre dotychczas przychodziy bez trudu. Pniej przestajesz chodzi, nie moesz wada nogami. Jeeli nie sta ci na bardzo drogie leki yjesz ze wiadomoci, e kadego dnia bdzie gorzej. Maria Murawska dowiedziaa si o swojej chorobie w 2000 roku. Cae lato bolay j nogi i krgosup. Mczya si przy najmniejszej prbie wysiku. Nie spodziewaa si jednak, e w szpitalu w Toruniu usyszy, e umiera. Pierwszy symptom choroby pojawi si jednak wiele lat wczeniej. Gdy bya dziewitnastoletni dziewczyn, podczas jazdy samochodem stracia na chwil wzrok. Lekarz zanotowa ten fakt w karcie zdrowia, ale nie skojarzy go wtedy ze stwardnieniem rozsianym. Wnikliwe badania jedenacie lat pniej wykryy ognisko choroby nieuleczalnej i wyniszczajcej do cna ukad nerwowy. Rodzina mieszkanki Obrowa staraa si od pierwszego dnia po diagnozie znale sposb, eby jej pomc. Szereg konsultacji lekarskich potwierdzi wyrok. Specjalista z odzi wskaza interferon jako lek, ktry neutralizuje skutki stwardnienia rozsianego i spowalnia jego rozwj. Cena leku przewyszaa jednak znacznie moliwoci finansowe rodziny Murawskich. - Pani doktor w Bydgoszczy powiedziaa Marii, e musi pogodzi si z tym, e z kadym dniem umiera mwi siostra Marii Murawskiej. Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje leczenia stwardnienia rozsianego. Nie ma odpowiednio opracowanych programw, ktre dawayby chorym nadziej. Dlatego setki tysicy chorych w Polsce to ludzie pozostawieni na pastw losu. Najwiksz trudno sprawiao Marii Murawskiej powiedzenie o chorobie dzieciom. Urodzia ich trjk, a w momencie diagnozy miay od szeciu do dziesiciu lat. Szok, ktry przeyy jest nie do opisania. Ich mama z kadym dniem umiera, a nikt nie moe jej pomc.

Spektakl pod nazw budowa auli o charakterze dydaktyczno-widowiskowym w Czernikowie trwa

muzyki (projekt obejmuje rwnie wyposaenie). Dolna cz to samo pomieszczenie auli o powierzchni blisko 300 m2 . Tam bd prowadzone np. wykady i egzaminy. Pitro wyej znajdzie si m. in. sala rytmiki i 5 pomieszcze dydaktycznych. - Aula nie bdzie staa pusta. Mamy przecie szkolne przedstawienia czy inne uroczystoci. Zazwyczaj trzeba znosi krzesa i przygotowywa sal gimnastyczn. Aula przyda si rwnie przy okazji egzaminw gimnazjalnych zapowiada Zdzisaw Gawroski.

Budowa auli przy szkole muzycznej w Czernikowie wci budzi emocje. Opozycyjny radny ciska oskarenia w stron wjta. Ten broni si, e robi wszystko, aby nie zamyka maych szk. A co chodzi w sporze o budow auli w Czernikowie? Pod koniec grudnia Roman Borucki z Klubu Radnych Rady Gminy Czernikowo Gmina Wsplnym Dobrem wysa szereg pyta dotyczcych wspomnianych kwestii do Urzdu Marszakowskiego. Na pocztku lutego dosta 16-stronicow odpowied. Dokument dotyczy wykorzystania auli oraz tego, czy podstawwka z Czernikowa moga liczy na dofinansowanie z tego samego programu, z ktrego skorzystaa aula. Projekt dla szkoy podstawowej zakadaby dobudowanie skrzyda lub nadbudow pitra. Kamila Radziecka z UM w odpowiedzi na pytania Romana Boruckiego stwierdzia, e wszystkie warunki zostayby spenione.

Brakuje 50 uczniw
Sprawdzianem dla projektu budowy auli by m. in. rozpoczynajcy si rok szkolny. Wnioskodawcy zaoyli, e w tym roku nauk w szkole muzycznej rozpocznie 155 uczniw. - Te dane s nierealne twierdzi Roman Borucki. W kolejnych latach zaoono jeszcze wiksze prognozy, a do tego wskaniki nie byy konsultowane ze Starostwem Powiatowym w Toruniu. Faktycznie, gmina podaje, e w roku szkolnym 2012/2013 w tutejszej filii uczy si tylko 105 osb. Przy ewentualnej kontroli ze strony Urzdu Marszakowskiego gmin czekayby problemy finansowe. Udao si jednak zaradzi temu problemowi. - Wnioskowalimy o przesunicie terminu realizacji tego zadania mwi Przemysaw Pujer z Urzdu Gminy. Aneks zosta zaakceptowany, wic mamy czas do 30 wrzenia przyszego roku. Ewentualna kara mogaby nadszarpn budet ju zaduonej gminy. Na koniec 2011 roku wynioso ono 13 milionw zotych. - Gmina jest zaduona, ale nie oszukujmy si: kto nie inwestuje, ten nie ma podsumowuje Zdzisaw Gawroski. Nasza gmina na inwestycje wydaje 36% budetu. Inne w powiecie toruskim od 3 do 8%.

Fot. Radek Rzeszotek

Z dnia na dzie stan zdrowia chorej na stwardnienie rozsiane si pogarsza. Nie moe ju samodzielnie chodzi i wykonywa jakichkolwiek czynnoci. Potrzebuje staej opieki medycznej. - Od poowy wrzenia przychodzi do Marii masaystka z ZOZ Dobrzejewice mwi siostra chorej. To naprawd dua pomoc, ale niestety kropla w morzu potrzeb. Kade wyjcie na powietrze wymaga ogromnego wysiku. Kto musi Mari znie, a pokonywanie stromych schodw jest powanym problemem. Zjazd lub winda uatwiyby sytuacj. Dziki pomocy ludzi dobrej woli w 2009 roku rodzina zebraa sum pienidzy pozwalajc zakupi potrzebne leki. Poprawa stanu zdrowia bya znaczna, ale rodkw na dalsze leczenie nie ma. Niedowad koczyn bdzie postpowa, o ile nie zaaplikuje si medykamentw spowalniajcych rozwj choroby. Trzy i p

tysica zotych za cztery zastrzyki to jednak kwota niebagatelna. Ze zami w oczach rodzina opowiada o dziewczynie penej ycia i entuzjazmu, majcej milion marze i planw na przyszo. Trudno odnale w oczach chorej iskierk nadziei, ktra tli si jednak kadego kolejnego poranka. Bez pomocy i wsparcia innych ludzi nie uda si jednak ograniczy cierpienia czterdziestodwuletniej kobiety. Przey kolejnych kilka lat i by samodzieln, to marzenia Marii Murawskiej. Walk ze stwardnieniem rozsianym trudno jednak nazwa uczciw.

Problem w niu
Wniosek o dofinansowanie jest przyjmowany na podstawie jego oceny punktowej. Poszczeglne konkursy maj swoje kryteria i wskaniki. Jednym z kryteriw decydujcych o przyznaniu dotacji jest rozwojowy charakter inwestycji. Pierwszy ze wskanikw jest na starcie odrzucony w przypadku szkoy podstawowej chodzi o uruchomienie nowych kierunkw ksztacenia. Wtpliwoci budz dwa kolejne, czyli zwikszenie liczby uczniw oraz uruchomienie nowych pracowni tematycznych. - Jak moemy zwikszy liczb uczniw w szkole podstawowej przy niu demograficznym? Jedynie zamykajc mae szkoy, np. w Steklinie i Makowiskach, a to wie si nie tylko z prawnymi problemami, ale i spoecznymi tumaczy Zdzisaw Gawroski, wjt gminy Czernikowo. Co z pracowniami tematycznymi? Wjt tumaczy, e w podstawwce nie ma poszczeglnych zaj cisych, a tylko bloki tematyczne. Czy z podstawwk jest naprawd tak le? - Mamy tablice interaktywne, komputery mwi Dariusz Chrobak, dyrektor Szkoy Podstawowej w Czernikowie Pienidze zawsze si przydaj, ale to szukanie dziury w caym. Dwie zmiany klas w szkole s powoli likwidowane.

Kady, kto chciaby pomc Marii Murawskiej, moe wpaca pienidze na konto bankowe o numerze 58 1240 4009 1111 0000 4487 8180. Za pomoc w imieniu rodziny serdecznie dzikujemy!

Elektromieci won!
Uczniowie z Czernikowa zebrali 40 ton starego sprztu elektrycznego i elektronicznego. Do zwycistwa w oglnopolskiej akcji zabrako tony. W klasyfikacji indywidualnej wygrana bya jednak bezdyskusyjna. Zadbaj o rodowisko razem z nami to akcja prowadzona przez firm Karat Elektro Recykling z Torunia. Modzie z caego kraju zbieraa od marca do czerwca wszelkiego rodzaju elektromieci. Dzieciom ze szkoy w Czernikowie pomagali koordynatorzy projektu Anna Woniczka i Grzegorz Wasilewski. Drugie miejsce w skali kraju, to wyczyn nie lada. Pocztek nowego roku szkolnego to pora niw. Praca wykonywana wiosn zostaa doceniona, a uczniowie odebrali nagrody. Najlepszym zbieraczem okazaa si uczennica czernikowskiego zespou szk Agnieszka Gurtowska.

1,5 milona da gmina

Starostwo, ktre jest organem prowadzcym Szko Muzyczn, nie widzi problemu w braku konsultacji. - To samodzielna inicjatywa gminy. Moemy jedynie cieszy si z podjcia inicjatywy, ktra polepszy warunki nauki uczniom Szkoy Muzycznej i umoliwi im nauk oraz koncerty w powstajcych w ramach projektu obiektach mwi Agnieszka Niwiska, rzecznik prasowy Starostwa Powiatowego w Toruniu. Koszt inwestycji to blisko 4 miliony zotych. Ponad 2,5 miliona zotych pochodzi z dofinansowania. Gmina planuje otwarcie przy okazji Dnia Edukacji Narodowej 14 padziernika przyszego roku.

Zuyte baterie, stare pralki, lodwki i magnetofony z tego uczniowie oczycili Czernikowo
Szacunkowa warto nagrd przyznanych przez organizatora uczniom z Czernikowa wyniosa siedem tysicy zotych. Nie bez znaczenia jest fakt, e wzbogacia si take flora regionu. Kady, kto przynis zebrane elektromieci, otrzymywa w zamian sadzonk podarowanej przez nadlenictwo roliny. (WT)

Bd dwie kondygnacje
Sama aula ma by dwukondygnacyjnym budynkiem sucym czernikowskiej filii Szkoy Muzycznej w Chemy. Gwnym przeznaczeniem inwestycji bdzie nauka taca i

11 POZA TORU, padziernik 2012

REKLAMA

12 POZA TORU, padziernik 2012

GMINY UBIANKA I YSOMICE

Oryginay Adama Kozowskiego

W ten sposb pokazana historia nie tylko uczy. Ale pozwala te siebie dotkn
Tomasz Wicawski

Regionalna Izba Historii i Tradycji w ysomicach rozwija si w najlepsze. Niedugo wzbogaci si o kolejne pomieszczenia i eksponaty. Chocia ju teraz ogrom prac woonych w odwzorowanie ycia ubogich mieszkacw ziemi chemiskiej, zamieszkujcych te tereny w XIX wieku, robi wraenie. Wszystko za spraw Adama Kozowskiego, pasjonata, ktry postanowi ciekawie i atrakcyjnie pokaza histori. - Historia, ktr poznajemy w budynku Regionalnej Izby Historii i Tradycji, nie jest ubarwiona mwi Adam Kozowski, gwny pomysodawca projektu, kustosz wystaw i lekcji. Staramy si opowiada histori rdzennych mieszkacw tych terenw, jak take tych, ktrzy osiedlili si tu po odzyskaniu niepodlegoci i po zakoczeniu II wojny wiatowej. Unikatowo przedsiwzicia realizowanego w ysomicach wie si z faktem ukazywania ycia osb najbiedniejszych. Prno szuka

tu historii monych, bogaczy czy wacicieli ziemskich. Klimat izby, jak rwnie charakter eksponatw, ma uczy zwiedzajcych historii przodkw historii przeycia, a nie wojen. - Najstarsze eksponaty, ktre udao si nam zgromadzi maj ponad 200 lat wskazuje Adam Kozowski. Posiadamy m.in. 150-letni miech z kuni dworskiej z tych terenw

czy ponad 200-letni arn (urzdzenie do mielenia zboa przyp. red.). Pomieszczenia muzeum, nie s nazbyt przestronne, jednak ilo eksponatw i dbao o szczegy, robi wraenie. Zwiedzajcy przez blisko trzy godziny suchaj opowieci kustosza wystaw, przebranego w regionalny strj chopski z XIX wieku. Podziwia mona specjalnie oddan do uytku izb, ktrej ukad oddawa ma realny ksztat tego rodzaju pomieszcze sprzed ponad stu lat. Lampy naftowe, zabytkowy kredens, okrgy st poniemiecki przykryty rcznie wykonanym na kronie obrusem, to tylko niewielka namiastka tego, co mona w ysomicach odnale. Nie lada atrakcj moe by dobudowana do gwnych pomieszcze ziemianka partyzancka. - W odwzorowanej na postawie historycznych dokumentw ziemiance, mona przekona si, w jakich warunkach yli partyzanci w czasie II wojny wiatowej mwi Adam Kozowski. Wysoko pomieszczenia zostaa zachowana w zgodzie z pierwowzorem.

Eksponaty, ktre znajdujemy w jej wntrzu s w siedemdziesiciu procentach oryginalne. Przedmioty przez wiele lat zbierane przez Adama Kozowskiego, to kolekcja unikatowa na skal regionaln. Wikszoci spord nich prno szuka w miejskich muzeach. Wystawa przygotowana dla zwiedzajcych ma ukazywa zarwno wycinek codziennego ycia mieszka-

cw ziemi chemiskiej, jak take odpowiada na pytanie o zajcia, ktrymi si oni trudnili, eby mc przey w trudnych czasach. Jak podkrela kustosz wystawy, kultura tych ziem nosi bardzo silne znamiona kultury niemieckiej. Wpywy Prus na tym terenie byy bowiem w XIX wieku niezwykle silne. - O Prusach Wschodnich mwi si obecnie bardzo wiele dodaje Adam Kozowski. - Prusy Zachodnie, w ktrych si znajdujemy, zostay wyparte z masowej wiadomoci, a informacje o historii tego regionu s szcztkowe lub nieprawdziwe. Walka z historycznymi mitami, to jeden z celw dziaalnoci historyka-zapaleca. Obrusza si on, gdy syszy od ludzi, e ysomice, Chema czy miejscowoci ocienne to fragment Kujaw. Regionalna Izba Historii i Tradycji w ysomicach cieszy si coraz wikszym zainteresowaniem. Zwiedzanie zamawiaj grupy szkolne, jak rwnie indywidualne osoby czsto potomkowie osb niegdy mieszkajcych na tych terenach.

Fot. Tomasz Wicawski

ladami Czarnej Madonny

W drog wyruszy wiele lat temu. W diecezji toruskiej wierni ogldali go od paru tygodni. Odnalelimy go w ubiance
Tomasz Wicawski

Bez gosu na wasne yczenie

Modzi mieszkacy gminy ubianka nie zaangaowali si w ycie publiczne
Agnieszka Kapela

Fot. Tomasz Wicawski

Szyby umyte jak na Wielkanoc. Nie godzi si bowiem przyjmowa gocia w brudnej chaupie. Kady mieszkaniec gminy ubianka doskonale to rozumie. witeczny garnitur, wypastowane pantofle i obrazek w rku chocia wszyscy doskonale znaj jej oblicze. Pitkowe, do ciepe, cho jesienne przedpoudnie. Piga, ubianka, Bierzgowo to nasza trasa. Przy drodze powiewaj kolorowe frdzle zawieszone przez okolicznych mieszkacw. Przypominaj weseln bram, ale nie dla nowoecw zostay przygotowane. Odwitnie ubrani ludzie, udekorowane mieszkania praktycznie wszystkie, bo do kocioa chodzi tu prawie kady. Docieramy do Bierzgowa. Niestety - spnilimy si. Obraz by tu wczoraj. - Pikna uroczysto, naprawd pikna mwi starsza pani sprztajca wanie kociek w Bierzgowie po uroczystoci poegnania obrazu Matki Boej Czstochowskiej. Szkoda, e panowie nie przyjechali wczoraj, byo na co popatrze. Okazuje si jednak, e nic straconego. Trzeba tylko odnale drog na wierczynki, bo tam dzi rezyduje niecodzienny go. Pod kocioem atmosfera wyczekiwania. Nie ma tumw. Sprzedawca dewocjonaliw jako nie bardzo tu pasuje. - W ubiance ludzie s reli-

gijni mwi mczyzna trudnicy si objazdowym handlem dewocjonaliami. Jed za obrazem po caej Polsce, ale nie wszdzie tak dobrze idzie interes jak tu. U was jednak nie mona narzeka. Obrazki z podobiznami Maryi, Jana Pawa II czy innych witych nie zdumiewaj. Kady widzia je tysic razy. Trzeba jednak je mie, bo przecie to pamitka. Obraz tak szybko na wie nie wrci. No i zdjcie, koniecznie zdjcie z uroczystoci powitania obrazu, bo jake to by byo, tak bez zdjcia? Trzy zote to niewiele... - Peregrynacja obrazu Matki Boej Czstochowskiej to niezwykle istotne wydarzenie dla naszej parafii mwi ksidz kanonik Rajmund Ponczek, proboszcz parafii w Bierzgowie.

Bylimy na przybycie kopii obrazu dobrze przygotowani, tak od strony organizacyjnej, jak rwnie duchowej. Rekolekcje przeprowadzone przez ojcw Paulinw pozwoliy nam lepiej zrozumie znaczenie tego wydarzenia. Wszdzie dookoa wida flagi biao-czerwone, Watykanu i pomniejsze kopie obrazu. Kady chce mie chociaby jego namiastk dla siebie. Z okna mieszkania znajdujcego si nieopodal kocioa spoglda czstochowska Madonna. Jest jakby pospna, zafrasowana, ale nie smutna. To zrozumiae, wszak trosk, ktre na jej rce skadaj wierni, jest tak wiele. Ale nie czas na to, nie czas. Pora rusza w dalsz drog. Kolejne parafie diecezji toruskiej czekaj.

Modzieowa Rada Gminy ubianka daje modym szans na dziaanie. W 6 soectwach nikt z niej jednak nie skorzysta. W wyborach wystartowao tylko 8 kandydatw, z czego 6 z tego samego okrgu ubianki. Zabrako chtnych z Bierzgowa i Somowa, Pigy, Warszewic, Wybczyka, Wymysowa i Zamku Bierzgowskiego. W rozbudzeniu spoecznikowskiego ducha nie pomogy ani dotychczasowe osignicia modych radnych z ubianki, ani spotkania z wjtem Jerzym Zajka, ani zachty nauczycieli. Obecna rada te bya niepena, ale za to bardzo aktywna mwi Mirosawa Plejer-Rozwadowska, zastpca wjta i sekretarz gminy oraz opiekun projektu. Jedenastu modych radnych (wedug uchway miao ich by 26) wybranych 2 lata temu rozpoczo prac od organizacji mikoajek dla najmodszych. Przede wszystkim chcielimy dokona autopromocji wrd wszystkich mieszkacw gminy tumaczy Aleksandra Madej, przewodniczca Modzieowej Rady Gminy ubianka. Oczywiste jest przecie, e 4-letnie dziecko nie przyjdzie na tak zabaw bez opieki. Potem byy spotkania z ludmi wykonujcymi ciekawe zawody, debaty, konkursy z nagrodami. Udao si te nawiza wspprac z Centrum Kultury: pomaga przy przeprowadzaniu imprez

sportowych, utworzy treningi dla mionikw taca hip-hop. Jest przychylno wjta to on by inicjatorem powoania Modzieowej Rady Gminy. Otwarci na propozycje s doroli radni. Finansowo modzie te sobie radzi, chocia wielkich sum nie oczekuje. Nie mamy ustalonej puli w budecie gminy, ale jeli potrzebujemy pienidzy, zawsze je dostajemy wyjania Aleksandra Madej. Czasem wspieraj nas do tego gminne przedsibiorstwa: sklepy, bank. Tylko najwaniejsi adresaci dziaa MRG-u wygldaj na najmniej zainteresowanych. Uczniowie Zespou Szk w ubiance na gosowanie przychodzili wraz z nauczycielami w czasie lekcji, 5 padziernika. O funkcjonowaniu MRG-u wiedzieli jednak niewiele. Pamitam, e by pomys utworzenia grupy cheerleaderek przypomina sobie gimnazjalistka Ola. O organizowanych debatach i spotkaniach nie wspomnia nikt. Rne zaangaowanie rwienikw w organizowane przedsiwzicia potwierdza Aleksandra Madej. Niewielkie zainteresowanie startem w wyborach tumaczy za now formu. Diagnozy w tej sprawie nie chce stawia Mirosawa Plejer-Rozwadowska. Sami gimnazjalici wzruszaj ramionami, mwi o planach opuszczenia ubianki i sugeruj niedostateczne poinformowanie modziey uczcej si poza gmin.

Fot. Maciej Pagaa

13 POZA TORU, padziernik 2012

DLA BUDUJCYCH

Zbudowa atwo. Trudniej wznie dobrze i tanio

Wymarzony dom nie musi by wcale drogi. Najwaniejsze, by bya to starannie zaplanowana inwestycja
Monika Olender

Wybudowanie domu nie jest wcale prost spraw. Ca budow moemy zleci wykwalifikowanej ekipie budowlanej, ktra postawi dom i wyposay go zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Jednak nawet wtedy warto wiedzie, na co naley zwrci szczegln uwag. Decydujc si na budow wymarzonego domu, musimy wybra odpowiedni projekt, zwracajc uwag na kilka wanych szczegw. Przede wszystkim musi on by dopasowany do dziaki. Przy tak duej inwestycji powinnimy myle przyszociowo, zwaszcza przy planowaniu liczby pomieszcze. Wybierajc projekt, naley zastanowi si, w jakiej technologii bdzie budowany dom. Decyzja ta wpywa na czas realizacji projektu, koszt budowy, sposb wykoczenia i aranacji wntrz. Wiele osb, przygotowujcych si do budowy domu, zastanawia si czsto, czy zatrudni kosztorysanta, ktry przygotuje plan finansowy przedsiwzicia. Opracowanie kosztorysu to wcale nie taki may wydatek, bo kosztuje on okoo tysica zotych. Warto jednak pamita, e budowa domu to bardzo skomplikowana inwestycja, ktra wyma-

ga starannego zaplanowania. Odpowiedni plan finansowy pozwoli unikn sytuacji, w ktrej inwestor nie bdzie w stanie wykona wszystkich prac budowlanych ze wzgldu na nieprzewidziany brak rodkw finansowych na ten cel. Mimo e przy stawianiu domu liczy si kady grosz, nie warto szuka oszczdnoci na kadym kroku. Jest to bowiem inwestycja, ktra ma nam suy przez dugie lata. Warto jednak zrezygnowa ze skomplikowanych rozwiza, takich jak: dach z du iloci zaama lub zbdne balkony. Im prostszy projekt, tym mniejsze koszty. Wady i zalety piwnic Z piwnic czy bez? Kade z tych rozwiza ma swoje zalety i wady. Okazuje si jednak, e w nowoczesnych domach jest ona zupenie niepotrzebna. Co wicej, posiadanie piwnicy wie si z wikszymi kosztami budowy domu. Najczciej przechowuje si w niej opa oraz wszelkie niepotrzebne domownikom przedmioty. Gotowe projekty domu zakadaj jednak czsto, e zbdne rzeczy bd przechowywane w niewielkim pomieszczeniu gospodarczym lub spiarni. Jednak pamitajmy, e piwnica nie musi peni roli wycznie graciarni piwnic mona bowiem urzdzi jako dodatkowy pokj, warsztat, siowni lub pralni. Warto pamita, e pomys budowy domu z piwnic nie jest dobry, jeli na dziace utrzymuje si wysoki poziom wd gruntowych. Wwczas koszty izolacji przeciwwodnej bd dosy due. Tylko nie pkajce ciany Przyczyn pkania cian moe by wiele. Najczstszym ich powodem jest osiadanie budynku, ale take nieprawidowo wykonane fundamenty lub wykorzystywanie sabej jakoci betonu. Jak zatem budowa dom, aby temu zaradzi? Po pierwsze, naley wybra sprawdzon ekip budowlan. Po drugie, istotn kwesti jest nadzorowanie czynnoci wykonywanych przez robotnikw. Przede wszystkim naley zwrci uwag, czy nie dolewaj oni wody do betonu. Jest to bowiem czsto spotykany przy pracach budowlanych incydent, ktry uatwia rozprowadzenie betonu, ale jednoczenie wpywa na sabsz trwao wykonanych fundamentw. Pamitajmy, e drzwi stoj na stray naszego mienia. W zwizku z tym ich wygld nie jest najwaniejszy. Zwrmy

uwag, by byy profesjonalnie wykonane szczelne i miay na tyle dobr izolacj termiczn, by nie uciekao przez nie ciepo. Warto pamita, aby drzwi wejciowe miay stabiln konstrukcj i solidny zamek. Z kolei ich sposb wykoczenia powinien by spjny ze stylem caego budynku kolorem elewacji, okien, dachu i bramy garaowej. Do oglnej stylistyki domu powinny by take dostosowane okna. Wane, aby speniay trzy podstawowe funkcje: powinny chroni wntrze domu przed deszczem i wiatrem, izolowa od haasu, ale take musz dostarcza odpowiedni ilo wiata do pomieszczenia. Przy wyborze okien pamitajmy zatem, e im janiejsze wntrze, tym bardziej funkcjonalne. Zastosowanie duego przeszklenia w salonie sprawi, e uzyskamy wicej wiata ni w przypadku kilku maych okien. Ich liczba powinna by zatem uzaleniona od funkcji, jak ma peni pomieszczenie. Niezbdnym elementem kadego poddasza s okna dachowe. Warto wiedzie, e nie mog one zajmowa mniej przestrzeni ni 1/8 powierzchni podogi.

14 POZA TORU, padziernik 2012

Graj nasze marzenia

Od lat komentuje pan mecze reprezentacji Polski. Skomentowaby pan sam reprezentacj? Atmosfera nie jest za dobra, ale na to jest jedno wytumaczenie wyniki. Jeli one s dobre, to i w reprezentacji lepiej si dzieje. Zreszt wyniki s w tej chwili i tak lepsze, ni gra pikarzy. Mamy tak naprawd kilku dobrych zawodnikw na wysokim poziomie. Myl tutaj o trjce z Dortmundu (Robert Lewandowski, ukasz Piszczek i Jakub Baszczykowski przyp. red.) oraz Wojtku Szczsnym. Do nich docza Przemek Tyto, a reszta niestety odstaje. Czyli Waldemar Fornalik musi ukada now druyn? Franciszek Smuda mwi, e jego nastpca bdzie mia gotowy zesp, ale nic bardziej mylnego. Kady trener ma swoj koncepcj. Waldemar Fornalik pokaza, e reaguje na potrzeby zmian w tym zespole - pojawili si nowi gracze, wszed Krychowiak, Kamil Glik. By moe trzeba bdzie odwaniej postawi na modzie, ale to jest zawsze ryzyko. Trudno na pewno zrezygnowa z pikarzy, ktrzy reprezentuj poziom. Bardziej jednak graj nasze marzenia, ni oni sami. Inn kwesti jest te wypracowanie odpowiedniego stylu tej reprezentacji, a na to potrzeba czasu. Waldemar Fornalik tego czasu nie mia. Meczu z Modawi na pewno nie mona uzna za udany. Ta rozgrywka bya saba w wykonaniu Polakw, ale to s eliminacje Mistrzostw wiata. Liczy si gwny cel. Myl, e ten zesp bdzie dojrzewa w czasie rozgrywek. Fornalik szuka, nie zamyka si na nowe rozwizania. To nie jest czas dwch lat beztroski, grania spotka towarzyskich bez konsekwencji - to s mecze o punkty. Po dwch spotkaniach mamy ich cztery. Oby tych punktw byo siedem po meczu z Angli, a pikarski padziernik nie kojarzy si nam ju tylko z Wembley. Za chwil Anglicy, a w grupie jest jeszcze Ukraina. Mamy jakie szanse na wyjcie z eliminacji? Te dwie druyny s bardzo grone, ale licz, e nasi pikarze poka w meczu z Angli naprawd dobr pik. Zawsze uwaam, e trzeba by dobrej myli. Jednoczenie musimy twardo stpa po ziemi, bo nasze miejsce w rankingu FIFA jest pewnym wskanikiem naszego poziomu. Dajmy troch czasu Fornalikowi, bo mia go naprawd niewiele i nie odcisn jeszcze swojego trenerskiego pitna na tej druynie.

Z Dariuszem Szpakowskim, dziennikarzem sportowym i komentatorem, o atmosferze w polskiej reprezentacji, patnoci za mecze i piknym futbolu rozmawia Marcin Lewicki
wielkim wraeniem tego, jacy jestemy my nard. Bylimy w uniesieniu, w takim spontanie, beztroscy, radoni, ponad podziaami politycznymi i myl, e to bya najwiksza wygrana na Euro. Bdziemy do tego z pewnoci wracali i za tym tsknili, bo tylko sport moe wyzwoli zjednoczenie, wiadomo wsplnoty i pokaza tosamo narodow. W padzierniku czeka nas inne wane wydarzenie dla naszej piki - wybory prezesa PZPN-u. Grzegorz Lato ju si nie liczy. Kto wedug pana ma najwiksze szanse na zwycistwo w padziernikowych wyborach? To nie pytanie do mnie, a do dziaaczy terenowych - baronw, bo to oni bd oddawa gosy. Myl, e w powszechnym odbiorze kibicw wszyscy czekaj na zmian i nowego prezesa Polskiego Zwizku Piki Nonej oraz jego nowy wizerunek. Z pewnoci kolejny prezes i wadze bd musiay si zmierzy z kontraktem pomidzy PZPN-em a firm Sportfive. I tak, i nie. Jeeli dojdziemy do porozumienia - mwi to jako pracownik Telewizji Polskiej - z firm Sportfive, to wadze PZPN-u bd musiay si tylko zastanowi nad zmian tej umowy w pniejszym okresie. Od 2014 roku prawa do transmisji maj by w gestii UEF-y i FIF-y i to jest problem Polskiego Zwizku Piki Nonej, nowych wadz i firmy Sportfive. Mam nadziej, e ucieszymy kibicw w caym kraju i do tego porozumienia TVP z firm Sportfive dojdzie. System pay-per-view to przyszo telewizji? Na wiecie to akurat nic nowego. W naszym kraju to tylko pokosie abonamentu, a raczej jego niskiej cigalnoci. Gdyby kady opaca abonament, to nikt nie musiaby siga po PPV - przynajmniej w wydarzeniach najwaniejszych dla polskiego kibica i naszego sportu. W innych przypadkach ju tak? System PPV jest ju sprawdzony, ale preferuje wydarzenia piciarskie i sporty walki ni gry zespoowe. Widzielimy wszyscy, jakie byo zainteresowanie tym systemem podczas ostatnich spotka reprezentacji. Wedug nieoficjalnych danych ogldalno nie przekroczya 100 tysicy osb, Oczywicie nie wszystko da si pogodzi i nie wszystkie sporty bd w telewizji publicznej, jednak gdyby abonament by pacony, te wymagania mogyby by zdecydowanie wiksze, a TVP byoby sta na wicej.
Fot. Maciej Pagaa

Tego czasu ju praktycznie nie ma, bo mecz z Anglikami jest we wtorek. Beenhakker zaczyna podobnie, a pniej jego zesp zacz gra. Mamy szczcie do tego miesica. Z Anglikami udao si wygra. Chciabym, ebymy nie rozmawiali ju o Wembley w 1973 roku, a Warszawie 2012 na piknym stadionie narodowym. Jeli nie Polska, to ktra reprezentacja zachwyca pana najbardziej? Myl, e nie bd tutaj oryginalny - Hiszpania, Hiszpania i jeszcze raz Hiszpania. Ta w finale z Kijowa, ta sprzed dwch i czterech lat. Akurat te dwa finay - fina Mistrzostw wiata w RPA oraz Mistrzostw

Europy w Polsce i na Ukrainie - miaem przyjemno komentowa. To jest pika niebotyczna, pika, ktr si smakuje, prawdziwy crme de la crme. A Wosi? Bardzo mi si podobali w tym turnieju, ale momentami byli bezradni. Nie sdz, eby jakakolwiek reprezentacja oczywicie jest to zaoenie czysto hipotetyczne - miaa szanse w meczu z Hiszpani z finau w Kijowie. By to inny fina ni w 2010 roku, bo w tym roku zwyciy futbol, rwnie u pokonanego. Wosi nie przyjli taktyki Holendrw - grania anty-futbolu, zabijania pikna piki - ale rozpoczli normaln, pikarsk walk. Niestety, byli odrobin sabsi, mieli mniej

czasu na odpoczynek i cik drog do Kijowa - mwi o tym Prandelli. Jednak Hiszpanie to nie tylko sama gra na boisku, ale rwnie umiejtno kontynuacji. Po Aragonesie przyszed Del Bosque i utrzyma atmosfer, ktra panuje w zespole. Euro 2012 nie wyszo nam sportowo, wyszo organizacyjnie? Po tym Euro zosta nam z pewnoci wielki niedosyt sportowy, ale zostao nam duo satysfakcji pozasportowej. Ja byem zbudowany tym piknym uniesieniem Polakw. Byy to ju moje sme finay Mistrzostw Europy, ktre komentowaem i powiem szczerze, e byem pod

15 POZA TORU, padziernik 2012

SPORT

Trzech ludzi Zbigniewa Boka?

W wojewdzkich wadzach pikarskich wszyscy udaj dyplomatw. Dlaczego popr Boka? Tylko dlatego, e go znaj? W KPZPN dyskutowa o przyszoci polskiej piki nie chc
Tomasz Wicawski

zwrcony jedynie w kierunku jednego regionu. Z dala od polityki Problemem Koseckiego jest zaangaowanie polityczne. Od wielu lat PZPN boi si politykw jak diabe wiconej wody. Wszelkiego rodzaju prby nacisku ze strony klasy politycznej koczyy si zazwyczaj w momencie podnoszenia przez zwizek argumentw o moliwoci wykluczenia z FIFA w przypadku wprowadzenia zarzdu komisarycznego. Przeszkd formalnych przez startem Koseckiego jednak nie ma. - Zwizek Koseckiego z polityk w pewien sposb zagraa PZPN mwi Eugeniusz Nowak. Chcielibymy zachowa apolityczny charakter zwizku, a nie wiadomo do koca, jak po ewentualnym wyborze na prezesa pose Kosecki moe si zachowa. Szef KPZPN podkrela, e oczekuje na realne deklaracje programowe kandydatw, ktre pozwol dokona racjonalnego wyboru. Problem w tym, e nie potrafi wskaza, jakie konkretnie zadania stoj przed nowym prezesem. Kilka pustych sloganw odnonie sprawnego administrowania zwizkiem i budowaniu jego pozycji na arenie midzynarodowej nie zaatwia sprawy. Pokazuje, e prezes KPZPN nie ma lub nie chce mie nic konstruktywnego do powiedzenia. Ale to przecie on reprezentuje rodowisko pikarskie w naszym regionie i winien dba o jego interesy.

Kalendarium imprez sportowych (14 - 30 X)

14 X - V Kryterium Asw w kolarstwie. Zawody z udziaem Michaw Kwiatkowskiego i Goasia, uczestnikw IO w Londynie. Pocztek zmaga o godzinie 10.30 w Lubiczu Grnym. 18 X Bieg Jana Pawa II (X edycja Grand Prix ubianka Cross o Puchar Wjta Gminy ubianka). Start o godzinie 17.00 w Zamku Bierzgowskim. 19 X 21 X
I Mistrzostwa Polski Kadetw Modszych w Kickboxingu. Miejsce zmaga: Zesp Szk w Dobrzejewicach (gmina Obrowo). Walki finaowe w niedziel (21 X) od godziny 10.00. toria - Pomorzanin Toru (IV liga piki nonej). Czy Flisak wreszcie awansuje w ligowej tabeli?

Fot. Maciej Pagaa

Trzech delegatw z wojewdztwa kujawsko-pomorskiego bdzie uczestniczyo w wyborze prezesa PZPN. Na czele reprezentantw naszego regionu stanie prezes Kujawsko-Pomorskiego Zwizku Piki Nonej Eugeniusz Nowak. Naturalnym kandydatem wydaje si pochodzcy z Bydgoszczy i silnie zwizany z miejscow Zawisz Zbigniew Boniek. Kujawsko-Pomorski Zwizek Piki Nonej wybra delegatw na walny zjazd ju we wrzeniu. W skad trzyosobowej delegacji wejd prezes KPZPN Eugeniusz Nowak, czonek zarzdu regionalnego zwizku Kazimierz Janecki oraz czonek Komisji Rewizyjnej KPZPN Andrzej Kozowski. W przypadku wyrwnanej rywalizacji trzy gosy mog decydowa o ostatecznym wyniku padziernikowego gosowania. Interesuj ich wszyscy Po wypadniciu z gry Grzegorza Laty w rodowisku pikarskim pojawia si nadzieja na zmiany. Delegaci mog odci si od dotychczasowego wizerunku zwizku. Prezes KPZPN nie chce jednak i t drog. Swojej decyzji strzee jak najwikszej tajemnicy. Wybr z piciu kandydatw jest duym wyzwaniem. Moliwe, e decyzja ju zapada, chocia do ostatniej minuty przed gosowaniem niczego nie moemy by pewni. - Zastanawiamy si obecnie, kogo w wyborach poprze mwi Eugeniusz Nowak, delegat z ramienia KPZPN na walny zjazd. Wszystkie kandydatury s interesujce, ale trzeba wybra osob, ktra bdzie miaa predyspozycje do kierowania tak du instytucj, bdzie znaa realia i potrafia skutecznie administrowa zwizkiem. PZPN zarzdz ogromnymi funduszami, ktre trzeba wydawa rozwanie. Najwiksze szanse w wyborach maj Zbigniew Boniek i Roman Kosecki, ktrzy otrzymali najwicej gosw poparcia pod swoj kandydatur. Opinia

20 X 20. 10 Flisak Zo-

Eugeniusza Nowaka o obu kandydatach zdaje si potwierdza przypuszczenia, e wiksze szanse na poparcie delegatw z KPZPN ma Boniek. - Zbigniew Boniek to ciekawy kandydat na prezesa mwi Eugeniusz Nowak. Ma dowiadczenie w wielkiej pice i biznesie. Jest znany na caym wiecie. By wietnym pikarzem. Wywodzi si z Bydgoszczy i jest silnie zwizany z miejscow Zawisz. Nie mona jednak patrze tylko przez ten pryzmat, bo ma on kierowa caym zwizkiem, a nie by

20 X - Legia Chema Cheminianka Chemno (V liga) 20 X - Cyklon Koczewice - Olimpia II Grudzidz (V liga)

27 X XXXIV Rajd Pie-

szy w ubiance. Pocztek imprezy o godzinie 10.00. Zbirka uczestnikw przy Centrum Kultury.

Kopali pik dla potrzebujcych

Grali razem w Zejwsi Wielkiej. Dochd z imprezy przeznaczono na zakup lektur dla dzieci

Wychowawca mistrzw
Janusz Mikoajczyk zaoy dwie dekady temu sekcj karate shotokan MKS Chema. Z jego rk wyszo wielu uzdolnionych karatekw. Kady, kto powici odpowiedni ilo czasu i mia talent, zdoby czarny pas. Zanim zosta trenerem sam czynnie uprawia sztuki walki. Od 1979 roku uczy si karate kyokushinkai w Kamieniu Pomorskim, z ktrego pochodzi. Po czterech latach mudnych treningw zdecydowa si doskonali w odmianie karate o nazwie shotokan. Pierwsze laury przyszy bardzo szybko. Ju w 1986 roku Janusz Mikoajczyk zdoby wicemistrzostwo Polski w kumite. Drugie miejsce w krajowym czempionacie udao mu si rwnie zdoby w konkurencji kata. Szkolenie modziey okazao si jednak jego powoaniem, dla ktrego zrezygnowa z czynnego udziau w zawodach. Jego praca przynosi efekty. Dzieci i modzie z Chemy zdobywaj wyrnienia na wielu imprezach w caej Polsce. Trener zosta nagrodzony wieloma odznaczeniami przez wadze Chemy, jak rwnie wadze powiatowe. Za sw dziaalno na rzecz sportu i wychowania modych adeptw karate otrzyma

Od 20 lat ksztatuje charaktery modych adeptw sztuk walki

Fot. Piotr Mynarczyk, www.zlawies.pl

Urzdnicy wskoczyli w krtkie spodnie i wybiegli na muraw. Poziom zmaga nie by najwaniejszy. Ide turnieju jest pomoc biednym dzieciom. Druga edycja turnieju pikarskiego Gramy Razem odbya si 29 wrzenia w Zejwsi Wielkiej. Miejscem zmaga

byo centrum sportowe przy Zespole Szk. Naprzeciwko siebie stany druyny: starostw z Torunia i Bydgoszczy, nauczycieli, dziennikarzy oraz pracownikw Urzdu Gminy Zawie Wielka. Za zebrane fundusze uda si zakupi ponad 100 ksiek i lektur dla dzieci ze szkoy w

Zejwsi Wielkiej. Gospodarze imprezy nie okazali si zbyt gocinni. Najwysze miejsca na podium zajy bowiem druyny nauczycieli z miejscowej szkoy i team pracownikw Urzdu Gminy. Brzowy medal udao si wywalczy Starostwu Powiatowemu w Bydgoszczy. Outsiderem okazaa si ekipa toruskiego starostwa. Godne podkrelenia jest, e kada druyna miaa w skadzie kobiet. Rozadowywao to niepotrzebne napicia i emocje. Paniom udao si nawet strzeli kilka efektownych bramek. Kolejna edycja zmaga ju za rok. (WT)

Brzowy Krzy Zasugi. Dwukrotna mistrzyni Polski Anna Winiewska to zawodniczka, ktra pierwsze kroki w karate stawiaa pod okiem trenera z Chemy. Na Janusza Mikoajczyka musz uwaa przede wszystkim radni miasta Chema. Wyborcy wybrali go bowiem do Rady Miasta, w ktrej spory stara si jednak rozwizywa si argumentw. (WT)