Kamil, Oliwia, Pawe, ukasz

Fotografia Obywatelska
- podrcznik do realizacji projektw artystyczno-promocyjnych Poznawa rne miejsca mona na wiele sposobw. Mona czyta przewodniki, mona zwiedza, ledzi turystyczne trasy. Ale wyjtkowo i charakter kadej miejscowoci w istocie zaley od ludzi, ktrzy w niej mieszkaj. To oni nosz w sobie historie, wydarzenia i nastroje, ktre czyni kade miejsce niepowtarzalnym. Nie sposb naprawd pozna miasta, jeli nie spojrzy si na nie oczyma jego mieszkacw.

Katowice maj swj wygld, klimat, s niepowtarzalne. Kiedy koszula bya za dzie czarna, teraz jest biaa.
(Krzysztof)

Projekt Fotografii Obywatelskiej, wedug pomysu Ewy Waszut z katowickiej Akademii Sztuk Piknych, przy wsparciu Projektu Spoecznego 2012 (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego), daje moliwo takiego wanie osobistego i autentycznego przedstawienia miasta lub miejscowoci. Projekt zakada przygotowanie fotoreportau skadajcego si z portretw mieszkacw, uzupenionych o ich wypowiedzi, ktre zbierane s za pomoc wczeniej przygotowanej ankiety. Celem projektu jest przygotowanie wystawy portretw z komentarzami, ktra stanowi moe swoist wycieczk po najwaniejszych, z punktu widzenia mieszkacw, miejscach w miecie. Zalet projektu jest jego prostota i dostpno. Moe by przygotowany indywidualnie lub przez grup osb. Format projektu jest elastyczny zalenie od decyzji autora/w, wypowiedzi mieszkacw mog dotyczy rnej tematyki, np.: powodw identyfikacji z miastem, jego historii, nadziei na przyszo. W tym sensie, przygotowanie wedug tego samego formatu wystawy mog mie rn wymow, mog by uniwersalne albo przygotowane na specjaln okazj. Przygotowanie i realizacja projektu Fotografii Obywatelskiej obejmuje cztery etapy: I. Przygotowania do projektu II. Zbieranie materiaw portretw i wypowiedzi mieszkacw; III. Wybr zdj do prezentacji; IV. Przygotowanie wystawy. Poniej kady z etapw zosta szczegowo opisany. Na realizacj wszystkich czterech etapw warto przeznaczy kilka miesicy, zalenie od iloci osb zaangaowanych i moliwoci autora/w.
Mariusz

Lubi to miasto za cigy rozwj, za to, e nie stoj w miejscu, a przy tym pozostaj wierne tradycji. Jest tu ogromna przestrze dla wszelkich dziaa kulturalno-artystycznych. Lubi Katowice, bo s coraz bardziej moje.
(Magdalena)

ETAP I: Przed przystpieniem do projektu/zadania badawczego warto znale czas i zastanowi si nad kilkoma kwestiami: Co bdzie potrzebne do przeprowadzenia projektu? Z kim warto si skontaktowa, jakie zgody/pisma bd potrzebne do jego realizacji? Gdzie bdzie przeprowadzony projekt? Bdzie obejmowa cae miasto czy tylko jedn dzielnic/ulic? Gdzie odbdzie si wystawa kocowa? Jak zorganizowa prac autora bd zespou autorw? Jak przygotowa ankiety z pytaniami oraz zebra odpowiedni sprzt fotograficzny? (np. jeli autor postanowi wykonywa zdjcia cyfrowe w plenerze to potrzebne bd np. lampy byskowa, blenda itp.). Jak zorganizowa promocj projektu? W projekcie Fotografii Obywatelskiej bardzo wan zasad jest umieszczenie pod ankiet zgody na publikacj wizerunku i wypowiedzi osb biorcych udzia w projekcie. Tekst, jaki zosta wykorzystany w projekcie Katowice. Fotografia Oywatelska wyglda nastpujco: Wiem, e zebrane materiay posu do realizacji i promocji zadania badawczego KATOWICE. Fotografia Obywatelska. Wyraam zgod na publikacj mojego wizerunku i udzielonych w tej ankiecie odpowiedzi Data i podpis........................................................................................... Wyraam zgod na podpisanie mojego zdjcia moim imieniem. Data i podpis.............................................................................................. Ostatni wan kwesti na tym etapie realizacji projektu jest ustalenie harmonogramu dziaa. Kiedy projekt bdzie realizowany i jak dugo bdzie trwa? Kiedy bdzie miaa miejsce wystawa/podsumowanie projektu? Harmonogram warto zaplanowa szczegowo, na przykad wedug schematu: lp. Planowane dziaania Rozpoczcie Zakoczenie
Patrycja

ETAP II: Osoby wybierane do fotoreportau Katowice. Fotografia Obywatelska byy przypadkowymi przechodniami z rnych czci miasta. Moliwe jest rwnie wybranie osb do udziau w projekcie wedug okrelonego klucza zalenie od zamierze autora. Osoby biorce udzia w projekcie wsplnie z autorem wybieraj miejsce i czas, w ktrym bd wykonane fotografie. Warto, eby byo to miejsce szczeglnie dla nich wane, o ktrym mog co opowiedzie, lub w ktrym czsto spdzaj czas. Uczestnicy udzielaj rwnie odpowiedzi na pytania zawarte w przygotowanej wczeniej ankiecie (takiej samej dla wszystkich uczestnikw). Ankieta zawiera pisemne wyraenie zgody na publikacj wizerunku i odpowiedzi potrzebnych do realizacji zadania. Przykadowo, ankieta w projekcie Katowice. Fotografia Obywatelska, zrealizowanym przez Ew Waszut w 2010 roku, zawieraa nastpujce pytania: 1. Za co lubisz Katowice? 2. Za co nie lubisz Katowic? 3. Co jest w Tobie polskie - jaki nawyk? jaka cecha? 4. Jadc gdzie bardzo daleko, mgby zabra z Polski tylko jedn rzecz. Co by to byo? 5. Do jakiego miejsca w swojej okolicy zabraby znajomego z Ukrainy? Co chciaby mu pokaza? 6. Na czym polega wsplny gen Polakw i Ukraicw? (w czym Twoim zdaniem jestemy do siebie podobni?) W czym si ten wsplny gen przejawia? 7. Pewna firma chce wypuci na rynek zestawNiezbdnik polski. Jakie elementy powinny si koniecznie znale w takim zestawie? Do przeprowadzenia rozmw i sesji fotograficznych warto zaprosi kilkadziesit osb, z czego zostanie wybranych ok. 20-30 zdj (wraz z odpowiedziami) do publikacji. Oczywicie, projekt moe mie wiksz lub mniejsz skal, zalenie od potrzeb i moliwoci autora/w.

ETAP III: Szczeglnie wane w projekcie Fotografii Obywatelskiej jest zaangaowanie uczestnikw-mieszkacw w jego przygotowanie. Dlatego powinni oni bra udzia w wyborze zdjcia ze swojej sesji, ktre znajdzie si ostatecznie w prezentowanym zestawie. Na ten etap realizacji projektu naley przeznaczy odpowiedni ilo czasu, by bez popiechu, w rozmowie, wybra wsplnie z portretowanymi odpowiednie zdjcie i fragmenty wypowiedzi do publikacji. Jeli bdzie taka potrzeba, warto zaprosi do wsppracy artyst fotografika lub reportera, ktry pomoe w wyborze zdj. Autor moe doradza i sugerowa, ale nie powinien narzuca uczestnikom projektu swojego wyboru. Pamitajmy, e celem projektu jest przedstawienie miasta przez pryzmat postrzegania mieszkacw i ich dowiadczenia.

Klaudia i Jacek Krzysztof

ETAP IV: Podczas realizacji projektu warto nawiza wspprac z wadzami miasta lub galeri sztuki, gdzie moliwa bdzie prezentacja wystawy. Prezentacja wynikw projektu moe mie rne formy tradycyjnej wystawy w galerii, wystawy ulicznej, prezentacji na witrynie internetowej czy dystrybucji w formie pocztwkowej. Przygotowanie wicej ni jednej formy prezentacji zwikszy atrakcyjno przekazu i potencjalne grono odbiorcw. Nie zapominajmy, by odpowiednio wczenie zadba o promocj projektu. Na stronie internetowej projektu (jeli taka zostanie uruchomiona), stronach partnerw lub w lokalnej prasie warto informowa o tym, e projekt taki jest realizowany i na czym polega. Zalenie od potrzeb i moliwoci, mona zadba o specjaln opraw premiery wystawy (np. wernisa). Projekt Fotografii Obywatelskiej moe by rdem satysfakcji nie tylko dla autora/w, ale take, a moe przede wszystkim, dla osb, ktrych wizerunek i wypowiedzi zostan zaprezentowane. Warto zaprosi te osoby na premier wystawy, zachci do zabrania gosu, podzielenia si wraeniami. Dodatkowo, nie naley zapomina o promocyjnym potencjale projektu dla miasta wystawa/strona internetowa stanowi mog atrakcyjn i oryginaln wizytwk, ktr wadze samorzdowe mog wykorzysta dla budowania wizerunku miasta i regionu.
Anna

OD AUTORKI ROZMOWA Z EW WASZUT Dlaczego zdecydowaa si na realizacj projektu Katowice. Fotografia Obywatelska? Mam wiele pasji, ale na pierwszym miejscu, zaraz przed fotografi, jest poznawanie innych ludzi. Poznawanie nowych osb daje mi moliwo zblienia si do tego miejsca, w ktrym yj, swojego miasta oraz rnych jego czci, ktrych nie mona zauway na pierwszy rzut oka. Projekt KFO mi na to pozwoli zobaczyam jakie NAPRAWD moe by MOJE miasto. Skd taka nazwa? Fotografia obywatelska zakada WSPUCZESTNICTWO osoby fotografowane nie s przedmiotami, ale podmiotami w projekcie. FO skada si z 4 zasad: Pena Informacja , zgoda na publikacj odpowiedzi i wizerunku, partnerska postawa oraz wsplna satysfakcja obu stron po wykonanym projekcie. Zrobiam projekt i...? Byam zaskoczona pozytywnymi reakcjami, tym e ludzie tak bardzo czuj si zwizani ze swoim miastem. Zaobserwowaam, e ci, ktrzy nie chcieli wzi udziau w projekcie, nie identyfikowali si z Katowicami. Ciekawe byo rwnie to, e nierzadko byli to ci, ktrzy mieszkali bd mieszkaj w okolicach centrum. Czyby w centrum nie byo adnego miejsca, w ktrym czuj si dobrze? Czy moesz wskaza jaki mierzalny efekt projektu? Odwa si stwierdzi, e w cigu 2 minionych lat, kilka tysicy osb miao styczno z KFO poprzez: wystaw na ulicy Mariackiej (ttnica wieczornym yciem ulica jest moim zdaniem lepsza do prezentacji wystawy ni niejedna galeria!), stron internetow, stron na facebooku, poprzez katalog wystawy, publikacje w radiu i prasie... oraz wielu dobrych znajomych jakich zyskaam dziki temu projektowi. Warto byo.

Za co lubisz Katowice? Bo mieszkam w Katowicach. Jestem z nich dumna.

(Danuta)

Magdalena, Jarosaw, Kamil

zdjcia: Ewa Waszut Katowice. Fotografia Obywatelska