KIESZONKOWY PRZEWODNIK PO GRUZJI

GEO-PL

WWW.GEO-PL.ORG
Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu na Rzecz Integracji Obywateli Pastw Trzecich oraz budetu Pastwa

Oto kieszonkowy, nieformalny, uliczny skrt-przewodnik po wspczesnej Gruzji. Informacje w nim zawarte s zebrane na podstawie subiektywnych kryteriw, dlatego nie s miarodajne. Opisane zjawiska s czsto na bakier z obecnym kursem polityki rwnoci, dlatego radzimy traktowa je z przymrueniem oka, a na pewno nie opiniotwrczo. Opinie musicie wyrobi sobie sami. Jest to nieco humorystyczne kompendium wiedzy o ywej tkance ycia codziennego i wspczesnych zjawiskach, wymykajcych si spod kontroli, nie zawsze prawomylnych, a na pewno nie znanych szerokiej publicznoci. Przewodnik ten nie jest form zamknit, cay czas zajmujemy si uaktualnianiem treci. Jeli chcesz do niego co doda, zetkne/-a si z jakim zjawiskiem, o ktrym sdzisz, e warto napisa, prosimy o kontakt na adres: curio1@o2.pl Pozdrawiamy Zesp geo-pl.org

ZJaWISKa www.georgien.blogspot.com/ FILM Kinematografia gruziska mimo e nie tak znana, jak amerykaska, jest i ma si dobrze, a nawet wietnie, o czym wiadcz ponisze linki. Zapraszamy! www.encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4574172 TBILISI FILM FESTIVaL www.tbilisifilmfestival.ge/index.php?lang=eng
Niewtpliwym ewenementem na skal wiatow jest Sierioa Paradanow. Istnieje nawet opowie o tym, jak Marcello Mastroiani, ktry ceni sobie bardzo jego twrczo, przyjechawszy do Paradanowa w odwiedziny, zosta przez niego zacignity do ssiadki, zakochanej w Mastroianiam i marzcej, e kiedy pozna wielkiego Wocha. Ssiadka bya osob wiekow, wic kiedy w nocy zastuka do niej ssiad, zaspana otworzya drzwi. Kiedy zobaczya w nich uwielbianego aktora, najpierw pomylaa, e to sen, a zdawszy sobie spraw, e to rzeczywisto - z wraenia dostaa zawau i umara...

K U LT U R A I S Z T U K A

SIERGIEJ PaRaDaNOW www.film.gildia.pl/tworcy/siergiej_paradzanow www.youtube.com/watch?v=D6PQAaxkco0&feature=related www.pl.wikipedia.org/wiki/Siergiej_Paradanow www.filmweb.pl/o124191/Siergiej+Paradanow www.didaskalia.pl/82_wojnicka.htm OTaR JOSELIaNI www.en.wikipedia.org/wiki/Otar_Iosseliani www.youtube.com/watch?v=Mp0CpdOacxo www.youtube.com/watch?v=E3P1USDsgwY TENGIS aBUaDZE www.en.wikipedia.org/wiki/Tengiz_Abuladze www.youtube.com/watch?v=pAS3ViDhQP8 G.KaNDELaKI www.imdb.com/name/nm2194255/ M.KOBaCHIDZE www.imdb.com/name/nm0461960/ www.youtube.com/watch?v=5QOrQd3Dqkw www.youtube.com/watch?v=YWg6aeTm0r4 SZ. I N. MaNaGaDZE www.imdb.com/name/nm0541252

N. CZCHEIDZE www.pl.wikipedia.org/wiki/Nikola_CzcheidzeRECHWIASZWILI SZENGELaI www.abaza-duney.ru/smokovnitsa_polski.htm MUZYKa Gruzja, poza nurtem folklorystycznym, bardzo silnym i ywym, synie na wiecie ze swojej muzyki elektronicznej. Oto kilka pozycji, ktre warto pozna:
www.geolivemusic.blogspot.com/2009/01/33a.html - kompendium wiedzy na temat wspczesnej undergroundowej muzy www.myspace.com/33a - gwiazdy folk rocka www.myspace.com/iraklimepecharkviani - gruziski Maleczuk, ikona, zwany krlem, nieyjcy, przedawkowana heroina www.myspace.com/johnjollia punkowi breakdancerzy www.geolivemusic.blogspot.com/2009/02/90s-kutaisi.html - gruziski punk rock! www.myspace.com/elektronavtebi - muzyka elektroniczna www.classicsonline.com/catalogue/product.aspx?pid=309360 - jazz

LITERaTURa O GRUZJI: Kira Gaczyska Srebrna Natalia Helena Amiradibi Ksika antykucharska Wojciech Jagielski Dobre miejsce do umierania wyd. W.A.B. 2005 B. Baranowski K. Baranowski wyd. Ossolineum Historia Gruzji 1987 Wojciech Grecki Planeta Kaukaz Wydawnictwo Naukowe PWN 2002 Dorota Parzymies ycie codzienne w Tbilisi Wydawnictwo Akademickie DIALOG 2003 Andrzej furier Polacy w Gruzji Wojciech Materski Gruzja Kurban Said Ali i Nino GRUZISKA HISTORYCZNA: www.pl.wikipedia.org/wiki/Grigol_Abaszydze www.pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Czawczawadze www.pl.wikipedia.org/wiki/Szota_Rustaweli GRUZISKA WSPCZESNA: Boris Akunin (Grigorij Czartiszwili) - znany polskiemu Czytelnikowi autor przygd Erasta Pietrowicza fandorina oraz Siostry Pelagii www.boris-akunin.com/ Lasza Bugadze www.pl.wikipedia.org/wiki/Lasza_Bugadze David Turashvili www.en.wikipedia.org/wiki/David_Turashvili www.experiencefestival.com/david_turashvili Anna Kordzakhia-Samadashvili Kote Jandieri - pisarz, scenarzysta www.humanrights.ge/index.php?a=article&id=1973&lang=en www.geocinema.ge/en/index.php?filmi=577 Zaza Burchuladze www.siestabooks.blogspot.com/2009/05/zaza-burchuladze.html Zurab Karumidze www.pri.org/theworld/?q=node/20425 POEZJa
Rhaty Amaghlobeli www.en.wikipedia.org/wiki/Rati_Amaglobeli Zviad Ratiani, www.s159.photobucket.com/albums/t145/mikhom/?action=view&current=zviadratian i-1.jpg www.shelfari.com/books/3479103/Jibis-haeri

SZTUKa www.mocaga.org/root.asp www.georgien.blogspot.com/2009/10/exhibition-oleg-timchenkos-reflection.html www.figurativart.ge www.facebook.com/note.php?note_id=114007251318 www.artnews.org/artist.php?i=3868 www.georgien.blogspot.com/2009/10/meeting-life-quality-in-modern-tbilisi.html www.ge-art.ge/index.php?lang_id=eng www.actualart.ge/ www.newart.org.ge/ A R T f O R A R T: www.areshidze.ge www.artgallery.ge www.art.ge - najwiksza baza danych na temat gruziskich artystw, sztuki tradycyjnej, wspczesnej, konceptualnej, designu, wntrz, rzeby, malarstwa, szka i metalu www.netcreative.it/observatory www.orient.art.ge www.geoculture.net/ www.members.tripod.com - Zwizek artystw performatywnych i nowomediowych www.gm.iatp.org.ge/sherp/index.htm www.artcaucasus.org - Midzynarodowe Targi Sztuki Wizualnej Art Caucasus. www.geocities.com/Vienna/Choir/1434 - Galerie, festiwale, Projekt, Jazz w Tbilisi www.ti.net.ge/art-service - wspczeni gruziscy artyci, projektanci mody www.exhib.internet-academy.org.ge www.phokani.ge www.meskhi.net - rzadkie ksiki, gruziskie fonty, zdjcia z Tbilisi www.iberiapac.ge/~tbilart/tbilart.shtml - sztuka wspczesna Transkaukazji

DLa WSZYSTKICH
Gruzja to Gruzini. Chcesz pozna ten kraj - wystarczy pozna jego mieszkacw, bo to oni tworz to, co najcenniejsze, najpikniesze i najbardziej charakterystyczne dla tego kraju. Jest to nard grali, nard porywczy i niezawisy, ktry kocha swj kraj ponad wszystko. Zupenie inaczej ni wikszo narodw nie lubi podrowa i najchtniej ciesz si swoj ojczyzn, ktra wedug legendy ma by kawakiem raju. Dlaczego? Ot, Bg tworzc wiat i przyddzielajc ziemi narodom, zapomnia o Gruzinach, dlatego musia dla nich wykroi kawaek raju, bo Ziemi ju nie starczyo. Dlatego powody, dla ktrych znaleli si na obczynie s zawsze wakie i rzadko czysto turystyczne. Jest to nard niezwykle ciepy i rodzinny, patriarchalny w swej strukturze, ale tolerancyjny i niezwykle soneczny. Gruzni maj ogromne rodziny i mnstwo przyjaci, ktrych goszczenie jest najwikszym szczciem i przywilejem. Powiedzenie go w dom, Bg w dom oddaje w peni Gruziskiego ducha.

S U B K U LT U R A
Oto kilka pozycji wiedzy niszowej, subkulturowej, bardzo potrzebnej tym, ktrzy od niedawna s w Polsce, lub planuj przyjecha na duej do naszego Kraju. Wbrew niepowanej formie, poruszaj one ywotne zagadnienia codziennoci. Takich informacji nie znajdziesz ich w przewodniku, o tym szepn Ci czasem znajomi na ucho. Tutaj nas masz je podane na tacy.

MODZI GRUZINI Jaka jest wspczesna Gruzja i jej mode pokolenie? Gruzja to zderzenie przeszoci z przyszoci. Modzi Gruzini, pamitajc o swojej kulturze i historii korzystaj take z dobrodziejstw XXI wieku. Gruzini to gadeciarze. Potrafi finansowo si powici, by mie najnowszy model telefonu komrkowego czy najlepszej marki perfumy. Nie chc si ogranicza i budowa wok siebie kolejnych barier. Dziki globalizacji i atwemu dostpowi do informacji mog eksperymentowa artystycznie czy poznawa inne kultury. Dziewczyny, szczeglnie w wikszych miastach s wyzwolone. Na przykad teraz na drogach europejskich mona spotka, podrujce autostopem Gruzinki, co pokazuje istotn zmian zachowa kulturowych. Poznajc modych Gruzinw moemy liczy na pene zrozumienie i dobr przygod. DLa CHOPaKW JAK PODERWA DZIEWCZYN? Gruzinki s raczej wyemancypowane, zwaszcza te, ktre s w Polsce. Mimo to naley pamita, e generalnie Gruzini s narodem patriarchalnym, w zwizku z czym pozycja kobiety w rodzinie, nalene jej prawa i obowizki mog by inna ni jest to przyjte w Polsce. Granice te s do liskie, wic naley si mie na bacznoci i zanim zacznie si ostro smali cholewki, dobrze jest wyczu sytuacj i ustali kilka faktw, a mianowicie: jakie nastroje panuj w rodzinie, kto dokadnie wchodzi w jej skad jeli ma 12 starszych braci, doradzamy ostrono :). O ktrej panna musi by w domu, jak rodzina zapatruje si na ewentualno pojawienia si chopaka. Poza tym szacunek oraz odrobina szarmancji i zwykej ogady nie zaszkodzi. Dobrze jest bysn znajomoci historii Gruzji niezalenie od pci, Gruzini s patriotami i przychylnym okiem patrz na tych, ktrzy cokolwiek wiedz o ich kraju. Bdc w Polsce tskni za ojczyzn i chtnie wdadz si we wspominki. STYL Gruzini s estetami, maj wrodzone wyczucie elegancji i klasy, ubieraj si doskonale, kochaj pikno i pikne przedmioty. Dziewczyny rwnie. Dlatego, Panowie, przed randk warto zadba o siebie...

CAOWANIE I... Typowo polskie caowanie w rk moe wywoa popoch, zwaszcza u tych dziewczyn, ktre w Polsce s od niedawna, ale moe rwnie podbi serce wybranki, podobnie jak kwiaty i inne nieco staromodne wyrazy mskiej atencji. KTO PACI ETC? W Gruzji kobieta traktowana jest jak dama; zwaszcza w sytuacjach gastronomicznorozrywkowych. Jej kieliszek nigdy nie moe by pusty, papieros pozosta nie przypalony duej ni sekund, a paci za ni mczyzna. Bez wzgldu na wszystko. Pod tym wzgldem nie istnieje emancypacja. TRUNKI ETC Gruziniska tradycja birbancka synna jest na cay wiat. Gruzini od wiekw produkuj wino, a ostatnie odkrycia archeologiczne s wrcz skonne wanie Gruzji przyzna odkrycie tego szlachetnego trunku (sic!). Drugim trunkiem narodowym jest bimber zwany czacz radzimy uwaa, poniewa kto zaczyna z Gruzinami pi, ten nie ma szansy na wygran, a kac po czaczy jest potwornym przeyciem. Jak ju si rzeko, Gruzni zasuyli w peni na aciskie miano rex bibendi. Tamada wodzirej przyjcia, nadaje mu ton i wznosi toasty, kolorowe a kwieciste. Bez toastu nie wznosi si kieliszka. UWAGA. Toastw nie wznosimy piwem to najwiksze faux pas, jakie mona popeni przy stole. Piwem wznosi si antytoasty np: wypijmy za tego faceta, ktry okrad moj babci i pomg teciowej wnie zakupy. Kobiety pij alkohol, cho nie na rwni z mczyznami, a w przyjciu uczestnicz rnie, czasem jako gocie, czasem jako obsuga donosz potrawy i dbaj o zadowolenie goci, albo tak i siak, po trochu. Niezalenie od tego, czy rzecz dzieje si w Gruzji, czy nie, zaproszenie na gruzisk kolacj jest wielkim przywilejem, a take przeyciem nieporwnywalnym z niczym innym. DESPEKT Trudno i zarazem atwo obrazi jest Gruzina, na pewno do niebezpiecznie zrobi to w Gruzji, gdzie wedug starej dygickiej tradycyji, mczyni nosz bro, gwnie bia wspczenie kinday odday pole noom i scyzorykom, ale jednak... Czasami nawet na play mona zobaczy tego lub owego ze scyzorykiem elegancko wpitym w kpielwki. W Polsce aspekt wojowniczy nie jest a tak bardzo wyeksponowany, ale naley pamita, e Gruzini s wojownikami i ludmi honoru, pojtego niezwykle wprost. Lepiej wic nie kusi losu, bo i po co, skoro jako przyjaciele Gruzini s znacznie bardziej sympatyczni :). Zasady s proste. Nie obraamy matek i sistr, przyjaci i ojczyzny, i zachowujemy europejskie normy kultury i uprzejmoci, sdy wyraajac w wywaonej formie. DLa DZIEWCZYN MCZYNI Gruzini s pikni i eleganccy, potrafi te by szarmanccy i maj gest. To wszystko sprawia, e atwo straci gow dla Gruzina, ale... Zanim wemie si lub :) naley przyjrze si bliej kulturze i obyczajom tego kraju. Nawet jeli dentelman yje ju w Polsce duo lat,i wydaje si by mocno zeuropeizowany, naley pamita, e jest

to nard patriarchalny i pewne wzory spoeczne s bardzo silnie zakorzenione w mentalnoci. fLIRT Kobiety w Gruzji s raczej niedostpne, strzeone przez ojca i braci oraz yczliwe oczy znajomych i ssiadw.Oczywicie im gbsza prowincja, tym bardziej, a im bliej stolicy tym bardziej liberalnie, jednak generalnie, nie ma tak oczywistej atwoci w poyciu, jak to si dzieje w Polsce. Wyzwolenie obyczajowe polega na tym, e modzi ludzie, eby podj wspycie... eni si ze sob. Dlatego jasnowose wyemancypowane Polki ciesz si duym powodzeniem, ale te trzeba uwaa, poniewa z definicji maj ju przyklejon atk atwa. I w sytuacji dwuznacznej mczyzna moe opacznie zrozumie nie raczej jako przejaw damskich karesw i pozory zachowania ni rzeczywiste nie. Dlatego radzimy: lepiej si pozna i dobrze zrozumie wzajemne oczekiwania, co do charakteru znajomoci, ni naraa si na nieprzyjemnoci. Zwaszcza w Gruzji.

ZAZDRO Gruziscy mczyni maj gbokie poczucie wasnoci, jeli chodzi o kobiety, i potrafi by zazdroni, a w zazdroci groni. W Gruzji wedug starej dygickiej tradycyji, mczyni nosz bro, gwnie bia noe i scyzoryki. Nawet na play. I w przypadku pojawienia si rywala potrafi zrobi z niej uytek. Wiele konfliktw na tym tle koczy si krwawo... Jest to romantyczne, ale i kopotliwe, dlatego, Drogie Panie, radzimy nie igra z ogniem, ktry cho przytumiony duchem emigracji i obyczajami innego pastwa, me wybuchn, kiedy podsyci go pomie namitnoci, a zakoczy moe nie a tacem z noami, ale zwykym mordobiciem. ST Gruzini uwielbiaj je, ycie rodzinno-towarzyskie z reguy toczy si wok stou, dlatego gotowanie jest wspaniaym wytrychem do mskich serc, moe jednak by puapk i naley o tym pamita mczyni bowiem s przyzwyczajeni, e kobiety po prostu gotuj i to wietnie, dlatego mona si nie doczeka spektakularnych komplementw w kocu gotowanie to babska rzecz... Z reguy, poniewa mczyni te gotuj i to wietnie. UYWKI Gruzinki s pod tym wzgldem wyemancypowane, mczyni ze staromodn rewerencj dbaj o peny kieliszek i zapalony papieros, i moe si zdarzy, e jak na filmach z Lod Halam, kiedy wyjmiesz papierosa, pstryknie wok Ciebie kilka zapalniczek. Na przyjciu gruziskim (czy to w Gruzji, czy w Polsce) kobiety pij, ale mniej ni mczyni i UWAGA! kobiety nie wstaj do spenienia toastw. Wstaj tylko mczyni i warto o tym pamita, chcc by prawdziw kosmopolitk.

WWW.GEO-PL.ORG