Poza Toruń NR 11

Listopada koniec 2012 Numer 11
ISSN 2084-9117
Specjalny dodatek Twj Dom. Czytaj na str. 34-38

Z Torunia
Co Micha Zaleski obiecuje gminom?

Ma by remont Nieszawskiej i autobusy w cztery strony wiata. 4
Region Powiat
Budety gmin w przyszym roku
Bdzie lepiej czy gorzej? Na co zabraknie pienidzy? Gminy zaciskaj pasa 5
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Moja mama Magda
Gmina Chema
*** Miasto Chema *** Gmina Lubicz
Sprawa wza autostradowego w Dwierznie wraca Niepenosprawny walczy w Internecie z napotkanymi problemami Autobusy toruskiego MZK w Krobi i Gronowie
10
15
*** Gmina Obrowo
*** Wielka Nieszawka
Opnienia na budowie cieki rowerowej do Osieka Pokazuje budet z zerowym zadueniem
25 30
2 POZA TORU, koniec listopada 2012
Poza Toru 24h/7 dni Dzwocie do nas!

Co si dzieje? Chcesz nam o tym opowiedzie? Poza Toru uruchamia dyury reporterskie! Czekamy na sprawy wymagajce interwencji reporterskiej! Jestemy dla Was dostpni 24 godziny na dob, siedem dni w tygodniu. Kontakt pod numerem telefonu: 537049 739 Lub na adres mailowy: redakcja@pozatorun.pl
Felieton
Co nam przyniesie wity Mikoaj?
MACIEJ KARCZEWSKI
Wkrtce 6 grudnia i wszyscy bez wzgldu na wiek bdziemy pewnie z nadziej zaglda rano do butw Mimo upywajcych lat, kady chce cho na ten jeden poranek znowu poczu si dzieckiem. Moe wic warto pomyle na jakie prezenty w tym roku moemy wsplnie liczy, a jakie pozostan tylko w sferze marze, oby wkrtce osigalnych Metropolia bydgosko-toruska i jej ksztat przez dugi czas wyzwalaa ogromne emocje nad Wis i Brd. Wyglda jednak na to, e jeden z ciekawszych rzdowych pomysw spali na panewce. Bardzo mi szkoda straty tego, co mogaby owa metropolia naszemu regionowi przynie, ale z drugiej strony nie powstanie kolejny superurzd i etaty, za ktre i tak nam przyszoby zapaci. Autostrada A1, ktra powinna by skokiem cywilizacyjnym na miar nowego bursztynowego szlaku, wci nie spenia swej roli. Nie oddano nadal wzw w Grudzidzu i Turznie, a ten w Czerniewicach raczej w ogle nie powstanie. I tak nasi gocie, zamiast zjecha po pierniki do Torunia, zrobi to dopiero w Odolionie i pjd w Ciechocinku pod tnie, a nie na torusk Starwk. No c, kto gapa, ten traci Szybka kolej, mimo wielkich sukcesw na niemieckim rynku bydgoskiego producenta, take poczy raczej Berlin z Poczdamem, ni Toru z Bydgoszcz. To wielka strata czasu i paliwa, bo w autach na tej trasie, rzadko widz wicej ni dwch podrnych. Jedyny - cho dyskusyjny - prezent moe stanowi Tomasz Gollob z anioem na plastronie, ale ten kontrakt to ju raczej sprawka wielkanocnego zajczka ni witego Mikoaja, bo uel to przecie sport letni.
Felieton
Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28 redakcja@pozatorun.pl
Dyktat rozwoju
TOMASZ WICAWSKI
Rozwj. Sowo klucz. Kademu samorzdowcowi ni si po nocach. Wywoujc zimne poty, budzi go ze snu. W kadej gminie musi by centrum rozrywki. Wszdzie maj powstawa aquaparki, korty tenisowe i orliki. Jeeli jeste wjtem, ktry tego nie zapewni, zostaniesz odwoany w kolejny wyborach. Dyktat. Bez wzgldu na moliwoci, konsekwencje i dalekosine plany. Strategie dugorozwojowe nikogo nie interesuj. Wszystko musi by na tu i teraz. Trudno postawi si w sytuacji wjta, ktry ma do dyspozycji 20 milionw zotych. Oczekiwania s znacznie wysze. Wszdzie powinny by rwne drogi i zadbane trawniki. Nie wane z czyich pienidzy. Na wszystko skadamy si razem. Biurokracja zera miliony zotych. To prawda. Nie uczynimy jednak z naszej maej ojczyny raju na ziemi, o ile sami si nie zaangaujemy. Zgubilimy dbao o wsplne dobro. Wiele zaley od nas samych, ale wszyscy wymagamy od innych. Przecie samorzdowcw wybieramy razem. Nie idc na wybory, tracimy prawo gosu. Psioczymy na urzdnikw, ktrzy nie zaatwili nam renowacji zamku. Kto z nas myli o nim na co dzie? W czynie spoecznym slogan, ktry kojarzy si z komun. Nie ma jednak demokracji, o ktr nie dbaj obywatele. Mamy racj wytykajc niedbao urzdnikom. Nasze wite prawo. W kocu to nasza wie, nasze miasto, nasz wsplny powiat. Wszyscy za niego odpowiadamy. Szkoda, e mylimy o nim, jako o wasnoci urzdnikw. Zadbajmy o niego, jako o wsplny dom. Tylko al, e zabieraj nam nasze zarobki. W podatkach, a nie rozwoju, tkwi klucz.
Wydawca
Agencja PR Goldendorf
Redaktor Naczelny
Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com GSM 609 119 016
Dzia publicystyki
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Dzia reportau
Monika Olender, Milena Kaszuba, Marta Chojecka
Dzia samorzdowy Dzia foto
ukasz Piecyk, Agnieszka Kapela Maciej Pagaa, Maria Lewandowska
Dzia rolnictwo:
Katarzyna Hejna
REKLAMA
Magorzata Paka(GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) reklama@pozatorun.pl
Skad
Studio Poza Toru
ISSN 2084-9117
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.
***

REGION
Poszukuj spraw, ktre nas zbli

Jak z perspektywy osoby rzdzcej Toruniem wyglda wsppraca z gminami lecymi w powiecie toruskim? Oficjalnie wszystko gra, ale w kuluarach pojawiaj si sygnay, e mogoby by lepiej. Podobnie, jak i moi koledzy z samorzdw gminnych, uwaam, e mogoby by lepiej i dlatego staramy si wsppracowa efektywnie. Niedawno odbyo si spotkanie, w ktrym uczestniczyli przedstawiciele wszystkich jednostek samorzdowych z ssiednich powiatw, a na 7 grudnia zaplanowane jest nastpne. Poszukujemy spraw i projektw do wykonania, ktre mogyby przybliy nas do siebie. Jedno jest pewne, o czym wspominaem wielokrotnie, nie interesuje mnie anektowanie ssiednich gmin, mimo e mieszkacy naszego miasta przeprowadzaj si na tereny podmiejski, budujc tam domy i szukajc wieego powietrza, ssiedztwa rzeki, lasku Jednak czsto nadal pracuj w Toruniu, tu take korzystaj z usug owiatowych, kulturalnych, sportowych czy handlowych. Nie martwi to pana? Martwi mnie system podatkowy, ktry nie uwzgldnia tego procesu. To, e mieszkacy Torunia chc mie swoje domy w gminie Obrowo, Zawie Wielka czy Wielka Nieszawka nie jest problemem. Podatki s jednak w Polsce przypisane do osoby i miejsca, w ktrym ona zamieszkuje i nie ma znaczenia fakt, e obywatelstwo jest czsto podwjne z racji pracy w ssiednim duym orodku miejskim, w Toruniu. Punktw zapalnych we wsppracy, o ktrej rozmawiamy, jest przynajmniej kilka. Ulica Nieszawska i problemy komunikacyjne to najczciej pojawiajce si tematy. Przechodzc do praktyki dnia codziennego, trzeba zauway, rozwoju Torunia budowa wiaduktu nad torami kolejowymi w stron Grbocina widnieje wrd inwestycji rezerwowych. Szacowany koszt realizacji wynosi ponad 100 milionw zotych. Czy Toru sta na sfinansowanie tej inwestycji? Szacunki finansowe s wstpne. Myl, e realny koszt nie przekroczy 60-80 milionw, ale gorzej jest natomiast z harmonogramem budowy. Droga krajowa, o ktrej panowie mwi, musi poczeka na nowy okres programowania rodkw unijnych, rozpoczynajcy si w 2014 roku, a realnie bdzie mona z tych funduszy skorzysta zapewne dopiero w 2016 roku. Przerabialimy ju podobn sytuacj w przypadku przebudowy Szosy Lubickiej, zmodernizowanej w kierunku wza autostradowego w Lubiczu. Podzielilimy t inwestycj na dwa etapy i udao si j dziki dotacjom zrealizowa. Jestem przekonany, e w latach 2016-2017 drugi etap przebudowy ulicy Olsztyskiej zostanie wykonany. Niestety, dalej bdzie trudniej. Dlaczego? Poniewa rodki, ktrymi dysponujemy, moemy wydawa jedynie na inwestycje pozostajce w granicach miasta. Z tego wanie powodu cztery pasy ulicy Olsztyskiej poza Toruniem zw si do dwch. Jeli za chodzi o dalszy fragment tej trasy - prowadzimy rozmowy z Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad o koniecznoci przebudowy krajowej pitnastki do wza autostradowego w Turznie. Ten odcinek uwaam za kluczowy. Tymczasem mijaj kolejne miesice, a do tej pory nie ma nawet projektu inwestycji, nie ma te chtnych do wsppracy w tym zakresie. Wedug mnie idealnym rozwizaniem byoby rwnie poczenie bezporednie pomidzy wzem autostradowym w Turznie a stref w Ostaszewie i dalej, do drogi
REGION
O wsppracy z gminami, remoncie Nieszawskiej, nowych liniach autobusw i wiadukcie w kierunku Grbocina, z prezydentem miasta Torunia, Michaem Zaleskim rozmawiaj Radosaw Rzeszotek i Tomasz Wicawski
krajowej numer 80 w ssiedztwie Grska. Taka inwestycja tworzyaby pewnego rodzaju obwodnic miasta. Projekt istnieje, ale jego wykonanie to zapewne odlega przyszo. Obecnie duo mwi si o planach budetowych samorzdw na 2013 rok. Czsto wida w takich projektach skrajny optymizm wadz gminy czy miasta. Jak rad prezydent Torunia daby mniejszym jednostkom samorzdowym: lepiej zachowywa du dyscyplin budetow czy te podejmowa si inwestowania pomimo ryzyka zaduenia? Poniewa w inwestycjach nie moe by miejsca na ryzyko, w Toruniu nie mamy inwestycji ryzykownych. Przy planowaniu jakiegokolwiek dziaania trzeba by po prostu realist. Nie mona poycza dwch trzecich czy stu procent rodkw na dan inwestycj. Jeeli nie ma si odpowiedniego wkadu wasnego, trzeba poczeka. O ile mog cokolwiek sugerowa, to tylko realistyczne podejcie do planw. Uwaam, e nie wolno jednak zaprzesta inwestycji: jeeli jest osiedle, musi istnie do niego droga, a po pooeniu asfaltu trzeba wybudowa chodnik i postawi latarni. Mwic wprost: spoeczestwo wymaga inwestowania. Przyjanie kibicowaem wjtowi Wielkiej Nieszawki w momencie budowy Aquaparku. Z informacji, ktre posiadam, wynika, e na t inwestycj rodki byy przez dugi okres czasu odkadane i udao si wybudowa efektown rzecz. Kiedy Nieszawska bdzie ju zmodernizowana, ruch w kierunku Aquaparku na pewno wzronie. Porednio w ten sposb pomoemy w wykorzystywaniu tego ciekawego obiektu ssiedniej gminy.
e Rada Miasta uchwalia na mj wniosek porozumienie z ssiedni gmin Lubicz w sprawie wiadczenia usug komunikacji publicznej przez MZK w Toruniu na jej obszarze. Trwaj take rozmowy z innymi gminami. Nie ma te przeciwwskaza, eby autobusy miejskie jedziy na pnoc regionu w kierunku ysomic i ubianki oraz na zachd w kierunku Zejwsi Wielkiej, bo infrastruktura na to pozwala. A Wielka Nieszawka? Trzeba poczeka jeszcze dwa lata. Rozstrzygamy wanie przetarg na przebudow ulicy Nieszawskiej, ktr zakoczymy do wiosny 2014 roku. Nie bdzie wtedy problemu, aby autobus miejski
jedzi t tras, tym bardziej, e Wielka i Maa Nieszawka oraz Cierpice le od siebie o rzut kamieniem. Warto przy okazji wspomnie o jeszcze innym przykadzie komunikacyjnej wsppracy w regionie. To cieki rowerowe, ktrych budow nadzoruje Starostwo Powiatowe. Projekt ten jest w wielu punktach kontynuacj drg rowerowych istniejcych w obrbie miasta. Ponadto, razem z gmin Lubicz zamierzamy te w przyszym roku wyremontowa mostek na Drwcy w kierunku Zotorii, eby moliwe byo uruchomienie trasy rowerowej do Osieka. S jednak kwestie nadal budzce obawy. W wieloletnim planie
Fot. Maciej Pagaa
Miliony na inwestycje. Sukces na kredyt?

Znamy projekty budetw gmin i powiatu. Jedni zaciskaj pasa, a inni planuj modernizacj infrastruktury. Czy plany finansowe samorzdw s realne?
Tomasz Wicawski Najwiksze dochody ma gmina Lubicz blisko 53 miliony zotych. Najmniejsza i najbiedniejsza jest Wielka Nieszawka. Wadze gminy nie zacigaj jednak kredytw, ktre trzeba pniej spaca latami. Deficyt gminy Zawie Wielka przekracza pi milionw. Inwestycje pokryje kredyt. Plany budetw, jak pokazuje praktyka, s wielokrotnie zmieniane w cigu roku. Daj jednak obraz rozwoju samorzdw. Albo regresu. - Z roku na rok rosn nam dochody wasne mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. Zapewnia to gminie stabilno i pewno realizacji spraw biecych. Przy umiejtnym pozyskiwaniu rodkw zewntrznych, co roku moemy pozwoli sobie na inwestycje. Najwicej pienidzy wydaje si na infrastruktur. Drogi przez wiele lat byy w tak opakanym stanie, e wyjcie na prost wymaga wieloletnich nakadw. Modernizacja tras dojazdowych zawarta jest we wszystkich planach budetowych. maj zrnicowany potencja ludnociowy i terytorialny. Rni je take zamono. Skal dysproporcji wida po planowanych dochodach poszczeglnych samorzdw. Urzd Gminy w Lubiczu bdzie dysponowa kwot ok. 53 milionw zotych, w Chemy ponad 29, a w Wielkiej Nieszawce 17,4 mln. Dochody gminy Czernikowo przekrocz 30 milionw, ubianki maj wynosi 22,3 miliona, a Zejwsi - 32,5. Zblione wpywy szacuj samorzdy w Obrowie i ysomicach. Pierwszy na poziomie 37, a drugi 36,5 miliona zotych. Dla porwnania, dochody powiatu toruskiego wynios 81 milionw. - Wpywy, ktre wskazuje si w projekcie budetu, to jedynie przybliony szacunek mwi Mirosaw Graczyk, starosta toruski. Jako starostwo, ju teraz wiemy, e dochody z PIT-u i CIT-u bd si nieco rniy od wylicze ministerstwa. Std bierze si pniej konieczno nowelizacji budetu. zotych. Blisko milionowy niedobr szacowany jest w kasie gminy Chema. W Czernikowie zabraknie blisko dwch baniek. - Zaduenie gminy Czernikowo przekracza w tym momencie 15 milionw zotych mwi Przemysaw Pujer z Urzdu Gminy w Czernikowie. W przyszorocznym budecie planujemy jednak wydatki inwestycyjne, ktrych koszt przekracza 8 milionw zotych. Nie moemy nie inwestowa, jeeli gmina ma si rozwija. Z innego zaoenia wyszy rady gmin w Wielkiej Nieszawce, Lubiczu i ubiance. Zbilansowany budet jest znakiem firmowym wjta gminy Wielka Nieszawka, Kazimierza Kaczmarka. W kasie ubianki w 2013 roku ma zabrakn jedynie 100 tysicy zotych. - Dochody w przyszym roku bdziemy mieli wysze od wydatkw mwi Regina Makowska, skarbnik gminy Lubicz. Nadwyk budetow przeznaczymy na spat kredytw z poprzednich lat. - Budet mamy napity i odwany, ale nieprzekraczajcy naszych realnych moliwoci wskazuje Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. Problem ze zbilansowaniem wpyww i wydatkw maj samorzdowcy w ysomicach. W projekcie brakuje ponad 2 milionw zotych, a dowiadczenie uczy, e z upywem kolejnych miesicy deficyt moe si powiksza.
REGION
Na co id nasze pienidze?
W 2013 roku w gminie Wielka Nieszawka planowane s remonty infrastruktury drogowej, owietlenia ulic i sieci wodno-kanalizacyjnej. Podobne zadania stawia przed sob Rada Gminy Czernikowo. W tym regionie powstanie take obiekt dydaktyczno-widowiskowy oraz Centrum Integracji Kulturalnej. Zaoenia s miae. Wykonanie trzeciego etapu kanalizacji w Grbocinie to najkosztowniejsza z inwestycji stojcych w przyszym roku przed samorzdowcami z Lubicza. Jej koszt przekracza 3 miliony zotych. Wyremontowana zostanie w kocu droga Turzno-Rogwko. Pienidze bd pochodziy z kasy powiatu i gminy, ktre wykonaj przebudow w partnerstwie. Zarzdcy gminy ysomice postawi w 2013 roku na instalacje solarne, co kosztowa ma blisko 3,3 miliona. Zadowoleni bd take mionicy sportu, bo powstanie boisko w Ostaszewie. Nie zabraknie rwnie rodkw na edukacj. Planowana jest modernizacja i rozbudowa szkoy podstawowej w wierczynkach. W Zejwsi Wielkiej nabd
nowy wz straacki za 350 tysicy zotych oraz wykupi grunt pod budow drg za p miliona. Kontynuowana bdzie budowa przydomowych oczyszczalni ciekw na terenie gminy. czny koszt wszystkich inwestycji wyniesie ponad 7 milionw. Take Starostwo Powiatowe planuje due wydatki. - Zakadamy dziaania na terenie wszystkich DPS-w w powiecie mwi starosta toruski Mirosaw Graczyk. W Browinie i Pigy powstan nowoczesne windy, a w Nieszawce zainstalujemy solary. Inwestycje nie omin rwnie edukacji, gdy planujemy budow nowego obiektu dydaktycznego w Zespole Szk CKU w Gronowie. Wszystkie inwestycje starostwa planowane na rok 2013 maj kosztowa ponad 16 milionw zotych.
Wydatki ponad miar?

Samorzdowcy niejednokrotnie ryzykuj. Chcc wykona potrzebn inwestycj, nie zwlekaj pomimo braku rodkw. Koniecznoci jest kredyt. W 2013 roku najbardziej zaduy si gmina Zawie Wielka, ktrej deficyt przekroczy pi milionw
Dochody s rne
Gminy w powiecie toruskim

REGION
Zosta witym Mikoajem!

Rozpoczynamy akcj pomocy - cz dochodw z reklam przekaemy na Dom Dziecka w Chemy
Inwestycja w edukacj najlepsz inwestycj

Rok szkolny trwa w najlepsze. W szkoach powiatu toruskiego atrakcji nie brakuje. Unijne zajcia na trwae zagociy w kalendarzu imprez. rodkw na uatrakcyjnienie oferty edukacyjnej nie brakuje. Gminy i szkoy skadaj wnioski na doksztacanie, zarwno modziey, jak i dorosych uczniw. Wan rol w edukacji lokalnej ma do odegrania Starostwo Powiatowe. W ostatnich latach Wydziaowi Rozwoju i Projektw Europejskich starostwa udao si pozyska ponad jedenacie milionw zotych. - Szczegln satysfakcj daje projekt, realizowany w ZS CKU w Gronowie we wsppracy z Urzdem Miasta Wocawek i Zespoem Szk Elektrycznych w tym miecie, Szkoa innowacyjna i konkurencyjna dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do wymaga lokalnego rynku pracy mwi Malwina Rouba, naczelnik Wydziau Rozwoju i Projektw Europejskich. Przedsiwzicie jest wyjtkowe. Jest to jedyny innowacyjny program wdraany w ycie w naszym wojewdztwie w obszarze edukacji. Unikatowe jest rwnie to, e realizuje go urzd, a nie prywatna firma czy organizacja. Koszt realizacji projektu wynosi ponad 3,5 miliona zotych. W cigu trzech lat udao si znaczco poprawi wyposaenie klas i pracowni do nauki zawodu. Uczniowie bior udzia w zaplanowanych wyjazdach na praktyki i szkoleniach. Ich liczba jest bardzo dua. Wsppraca szk z pracodawcami jest nadziej dla rynku pracy. Osoba bez fachu ma problem z zatrudnieniem. Tego rodzaju projekty, mog poprawi sytuacj. O tym, e projekt jest strzaem w dziesitk wiadczy moe due zainteresowanie nim instytucji zwizanych z edukacj z terenu caej Polski. Powiat toruski przywizuje du wag do edukacji zawodowej. Starostwo Powiatowe jest organem prowadzcym wszystkich placwek tego rodzaju. Udao si pozyska rodki na ten cel w konkursie zorganizowanym przez Urzd Marszakowski. Projekt Starostwa odnis spory sukces by w czwrce najwyej ocenionych i zakwalifikowanych w pierwszym rzucie programw z caego wojewdztwa. Dziki Szkolnej kuni Profesjonalistw, za kwot blisko omiuset tysicy zotych, przez nadchodzce dwa lata ponad dwustu uczniw nabdzie nowe umiejtnoci zawodo-
Miliony zotych trafiy do dzieci i modziey z powiatu toruskiego

we, jzykowe, a nawet zaoy wirtualn firm. Nie zabraknie ciekawych praktyk i stay oraz wprowadzanej ostatnio nowoci - konkursu umiejtnoci zawodowych. Na doposaeniu skorzystaj rwnie szkoy a uczniowie naucz si spawa czy pracowa koparko-adowark! Niestety w tym roku Urzd Marszakowski zrezygnowa z ogaszania konkursw na bardzo popularne dotychczas programy dla dzieci i modziey ze szk podstawowych i gimnazjalnych. W poprzednich latach udawao si realizowa projekty Czego Ja si nie nauczy oraz Z Magosi po nauk. Za ponad trzy miliony zotych w rnego rodzaju zajciach wzio udzia ponad pi tysicy dzieci ze wszystkich gmin naszego powiatu. Szkolenia nie ominy take nauczycieli. Pomocy dla dzieci, dorosych uczniw i nauczycieli oraz pozyskanych na owiat milionw nie byoby, gdyby nie udane partnerstwo Starostwa, gmin, szk, nauczycieli, przedsibiorcw i innych yczliwych organizacji takich jak Izba Przemysowo Handlowa w Toruniu czy Kuratorium To kolejny przykad na to, e yczliwo i wsppraca po prostu wszystkim si opaca!
Na witego Mikoaja czeka kade dziecko. Nikt nie moe zosta bez prezentu w ten jedyny dzie. Nie w Wigili. Poza Toru zbiera dary i odkada gotwk, by wspomc maluchw z Domu Dziecka w Chemy. Kade dziecko pisze list do witego Mikoaja. Nie wszystkie listy jednak docieraj. Niektrych nikt nie czyta. W Boe Narodzenie kady z nas moe sta si przybyszem z odlegej Laponii symbolem szczcia naszych pociech. Niech pierwsza gwiazka bdzie dla dzieciakw zapowiedzi radoci, ktrej na co dzie maj tak niewiele. Pommy zbudowa atmosfer rodzin-
nych, penych ciepa i mioci wit. Warto nawet dla jednego umiechu najmodszych. Poza Toru przekae cz pienidzy z reklam w grudniowym numerze na prezenty dla dzieci z Domu Dziecka w Chemy. Gwiazdor z wielkim czerwonym workiem przybdzie do maluchw przed witami. Kady moe wczy si w akcj. Nie trzeba wielkich rodkw - wystarcz dobre chci. Wszystkich zainteresowanych przekazaniem upominkw (zabawek, sodyczy czy owocw) prosimy o kontakt z redakcj naszej gazety.
tel. 607 908 607 Zotoria, ul. 8 marca 28
Niezwyka i pikna historia nieszczcia i wielkiej mioci w rodzinie. Redakcja Poza Toru wraz z Fundacj wiato i toruskim Caritasem prosi o wsparcie dla Magdy Muchy. Od Was zaley czy znw zobaczy swoje dziecko
Radosaw Rzeszotek
wsppraca Monika Olender
Moja mama Magda
REGION
Lekarze nie dawali jej wielu szans na przeycie. Poegnaa si wic z synkiem pogodzona, e by moe ju nigdy go nie zobaczy. Wypakaa ostatnie zy, ucaowaa go najmocniej, jak umiaa i pojechaa do szpitala. Po narkozie przebudzia si jednak... w ciemnoci, ktra otacza j do dzi. Magdalena Mucha z Zakrzewka koo ysomic przesza jedn z najciszych operacji w historii polskiej onkologii. Wycito jej z gowy raka wikszego od kurzego jaja. - Cuda si zdarzaj, nie mam najmniejszej wtpliwoci umiecha si Magda Mucha, ktra zamiast paka i narzeka, szuka domi wok siebie dwuletniego brzdca, Bartka. - Pierwszy cudem by on, mj synek. Boe, jak si ciesz, e go mam... Drugi to udana operacja. Miaam umrze, a yj. Teraz przyszo mi czeka na cud trzeci. On nastpi, wiem. Nastawiona jest na syszenie. Po utracie wzroku wyostrzyy jej si pozostae zmysy dla widzcego niewidzialne. Z pokoju obok wyczuwa, kiedy Bartek zapeni pieluch. Z daleka syszy dwiki, ktrych wczeniej nie znaa bd nie zauwaaa. A smak? - Wszystko smakuje mi o wiele intensywniej mwi Magda Mucha, mruy niewidzce oczy. - Kiedy jadam inaczej, inaczej yam. Na wszystko brakowao czasu, wszystko robiam w biegu jak wikszo modych ludzi. Magdalena Mucha ma 28 lat.
Po walce z chorob nie odrosy jej jeszcze wosy. Nosi chustk, eby zasoni blizn biegnc przez ca prawie czaszk. Nie widzi fotografii lubnej na pce. Obrazy ma tylko w pamici. - Koleanki mwi mi, e m si nic nie zmieni, ale Bartu bardzo nie kryje ez Magda. Wiem, e urs, ale nie zobaczy tego? Jak matka moe nie widzie, jak ronie jej dziecko? Za co te katusze? Za co ta kara? Dopki yj, zrobi wszystko, eby znw patrze, jak biega... Przed chorob bya wizaystk. Mao kto potrafi jak ona precyzyjnie wytyczy najdoskonalsz lini brwi, podkreli kredk ksztat ust, dobra najodpowiedniejszy kolor nad oczy. Dumna bya, patrzc na kobiety, z ktrych
wydobywaa makijaem to, co najpikniejsze. Malowaa najpikniejsze. Miss Polski rwnie. - Gowa zacza mnie bole najpierw nocami, straszliwie. Nie wiedziaam, co mam ze sob robi jej twarz powanieje, gdy przypomina sobie tamte dni. - To byo lato ubiegego roku. Zaczam chodzi do lekarzy. Jednego, drugiego, trzeciego... Kady co mia do powiedzenia, kady snu domysy. A wreszcie dostaam skierowanie na badanie tomografem. W oczach lekarki, ktra po badaniu poprosia mnie do swojego gabinetu, widziaam, e jest le albo jeszcze gorzej. Diagnoza zaamaaby kadego. Guz okaza tak wielki, e lekarze krcili gowami z niedowierzaniem. Oprcz powanej rozmowy
z neurochirurgiem dochodziy do niej te pswka niemoliwe, zobaczymy, czy si uda, wtpi. - Baam si, ale czuam te dziwny spokj Magda przechyla na bok gow, a domi wci szuka synka, siedzi obok, musi go musn, bo to zastpuje spojrzenie. Mylaam, czy przeyj, a jeli nie, to jak m sam poradzi sobie z dzieckiem? Chwile po przebudzeniu przyniosy ruchome obrazy. Sdzia, e widzi... Lekarz wyjani jednak, e to tylko projekcje mzgowe. Nerwy wzrokowe zostay uszkodzone. Taki oto rachunek wystawi jej los za uratowanie ycia. Wrcia do Zakrzewka. Wtulona w ma, od niego uzaleniona, w jego sercu schowana. Cho nie jest ju tamt pikn wizaystk, on wci kocha j tak samo. Nawet bardziej. Zamiast podda si, razem wstali i walcz. Tak potrafi kocha tylko prawdziwi mowie. - Jeden z okulistw o mao odebra mi nadziej dodaje Magda Mucha. - Zbada nerwy wzrokowe i stwierdzi kategorycznie, e one nigdy ju nie zadziaaj. Po wizycie u niego wracalimy do domu w milczeniu. Pooyam si spa zrozpaczona. M spdzi noc przy komputerze i znalaz nadziej w Chinach... Magda Mucha mieszka w domu rodzinnym ma. Wszdzie jedzi z teciow. Czule mwi do niej mamo i podkrela, e cho czasem si spieraj, to wdziczna jest jej ogromnie i yczy kadej dziewczynie takiej teciowej. - My si nie poddamy, kochamy Magd i kochamy Bartusia
podkrela twardo teciowa Magdy Muchy. - Znam t dziewczyn, mj syn nie wybra le. Wiadomo o utracie wzroku obiega znajomych byskawicznie. Lecz nie kady odway si do niej zadzwoni. Do dzi milczy na przykad jej druhna ze lubu. - Czekam, a zadzwoni, bo wiem, e o mnie myli... - umiecha si, ale tym razem smutno. Nadzieja jednak jest. W dalekich Chinach opracowano metod uzdrawiania pmartwych nerww wzrokowych wszczepami z krwi ppowinowej. Koszt operacji wynosi 150 tysicy zotych. - Uzbieralimy przez ostatni rok okoo 40 tysicy powanieje Magda. - Cae szczcie badania wykazuj, e nie nastpuje pogorszenie, zatem jest szansa. Znam ludzi, ktrym pomogli. Zrobi wszystko, eby zobaczy mojego synka. I zobacz. Wychodzimy. Magda staje w progu, szuka doni porczy. Szybko na ni trafia. Powoli schodzi ze schodw, trzymajc za kaptur maego Bartka. Potkna si. Odruchowo przycisna dziecko do siebie, eby tylko nie wypado jej z rk. Teciowa ani drgna. - Magda sobie poradzi... Jest silna, ale trzeba jej pomc. Odwraca si, pacze bezszelestnie. Nr konta: 34 1240 4009 1111 0000 4490 9943 Koniecznie z dopiskiem Na leczenie Magdaleny Mucha.
Pom Magdzie
Teraz w CUK sprawdzisz, czy internetowi maj tasze OC

Oferta multiagencji CUK Ubezpieczenia powikszya si o dwa kolejne towarzystwa Link4 i Liberty Direct. Od teraz polisy OC i AC najwikszych directw na rynku, dostpne s w oddziaach u doradcw razem z ofertami tradycyjnych ubezpieczycieli. Direct taszy czy nie? Powszechna jest opinia, e ubezpieczenia direct s tasze ni kupowane w zwyczajnych Towarzystwach. Praktyka pokazuje jednak, e klientom trudno jest to jednoznacznie stwierdzi, poniewa porwnanie wszystkich ofert na rynku wymaga duo czasu i wizyty u agenta kadego z ubezpieczycieli. A na to mao ktry kierowca moe sobie pozwoli. Dziki dodaniu Liberty Direct i Link4 do grona naszych partnerw, kierowcy mog w jednym miejscu otrzyma oferty 20-stu wiodcych ubezpieczycieli, niezalenie od ich zwyczajowego kanau sprzeday. Takie porwnanie pozwala stwierdzi, ktre towarzystwo ma polis w niskiej cenie i od razu dokona zakupu. To bardzo wane, poniewa gwnym kryterium wyboru ubezpieczenia OC jest przewanie wysoko skadki, a cilej szansa na kilkaset zotych oszczdnoci wyjania Marcin Sawkw, Regionalny Kierownik Sprzeday multiagencji CUK Ubezpieczenia. Mamy nadziej, e z oferty naszych nowych partnerw
Oddziay CUK Ubezpieczenia w Toruniu: ul. Kraszewskiego 27, tel. (56) 621 62 11 ul. Grudzidzka 107, tel. (56) 665 09 09 ul. kiewskiego 37/41, (56) 655 20 66 W tygodniu CUK dziaa w godzinach 9.00-17.00 a specjalnie dla tych, ktrzy nie maj czasu w tygodniu, s zapracowani i zabiegani, nasze oddziay czynne s take w soboty w godzinach 10.00-13.00, wicej informacji www.cuk.pl.
skorzystaj przede wszystkim osoby, ktre do tej pory nie bray pod uwag kupowania ubezpiecze na odlego, np. z uwagi na brak dostpu do internetu lub brak zaufania do tej formy sprzeday polis. Jako rwnie wana Trzeba pamita, e nawet najnisza cena nie bdzie satysfakcjonujca dla klienta, ktremu nie odpowiada zakres ochrony swojego pojazdu. Dlatego w ramach kupionego za porednictwem CUK ubezpieczenia Liberty Direct, kierowca moe liczy na dodatkowe assistance do OC, a take na dwa warianty pakietu OC+AC o nazwie Warsztat oraz Warsztat Plus. A jeli spord 20-stu zaprezentowanych przez doradc CUK ofert wybierze ubezpieczenie Link4, to w ramach polisy OC otrzyma bezpatn pomoc la-
REKLAMA
wety w razie wypadku oraz pokrycie kosztw wynajcia samochodu zastpczego do 3 dni. Z kolei zakup AC dla auta do 5 roku eksploatacji to moliwo likwidacji szkody przy uyciu oryginalnych czci, a take specjalna cieka likwidacji szkody zwizanej ze zbiciem szyb. Ju na przykadzie dwch towarzystw wida, e wybr skrojonego na miar potrzeb kierowcy ubezpieczenia OC czy AC wymaga dobrego rozeznania w produktach poszczeglnych firm, ktrych ubezpieczeniowe produkty s coraz bardziej skomplikowane. Dlatego tak istotne jest szczegowe porwnanie wszystkich dostpnych polis zarwno pod ktem cen, jak i zakresu ochrony.
Przeci wze interesw

ukasz Piecyk
GMINA CHEMA
Na polityczne salony moe wrci projekt budowy wza autostradowego w Dwierznie. Jeli chodzi o konkretne decyzje, wjt ma zwizane rce
zachowawczo. - Budowa obwodnicy wymaga udziau finansowego samorzdw lokalnych na tym terenie. Ze wzgldu na koszt inwestycji z udziaem finansowym naley poczeka na now perspektyw rodkw unijnych tumaczy Beata Krzemiska, rzecznik prasowy Urzdu Marszakowskiego. - Jej powstanie, od drogi krajowej nr 1 w cigu drogi wojewdzkiej nr 551, jest warunkiem koniecznym dla dalszych planw powstania wza Dwierzno. W tej chwili jest przygotowane studium obwodnicy w dwch wariantach, ktre czekaj na decyzje rodowiskowe. Za obwodnic przemawia liczba ponad 10 000 pojazdw dziennie przejedajacych przez miasto. - Jestemy otwarci na takie inicjatywy, ale wymaga to pewnego przygotowania od strony wnioskodawcw. Wze czyby si z drog wojewdzk, wic przygotowanie kwestii formalno-prawnych ley po stronie Urzdu Marszakmowskiego - tumaczy Tomasz Okoski, rzecznik bydgoskiego oddziau GDDKiA. - Pozycja wjta w takiej sytuacji niewiele znaczy. Mam nadziej, e uda si jednak zdoby poparcie marszaka, a grunty zostan we wasnoci Skarbu Pastwa. Wtedy decyzje zapadn na samej grze dodaje Jacek Czarnecki.
6 km chemyskiej eglugi
Jezioro Chemyskie zostao stolic eglarzy z regionu
Toruski Klub eglarski przenis si do Zalesia. Jego czonkowie nad jeziorem Chemyskim bd szkoli dzieci i modzie. Na razie powsta tylko hangar na sprzt z przechowalni rzeczy. Zarzd klubu planuje jednak o wiele wicej. TK zajmuje si szkoleniami w eglarskich klasach Optimist i Laser od 1998 roku. Przez lata siedzib by Port Drzewny, ale obniajcy si poziom Wisy utrudnia prowadzenie dziaalnoci. Dwa lata temu TK przenis baz treningow do Chemy, jednak to miejsce miao by tylko przejciowe. Po zawaleniu si hangaru pado na Zalesie. - Przygotowany jest gminny plan zagospodarowania tego terenu. Chcemy wybudowa stanic wodn i zorganizowa koo eglarskie. Na wiosn planujemy zjazd do wodowania odzi oraz dostpny dla wszystkich pomost zapowiada Piotr Kowalski, prezes TK. - Podpisalimy umow na dzieraw tego terenu i
Mityczny wze gordyjski zosta rozwizany po blisko 7 wiekach. Chemyski na budow czeka 17 lat. Jeli przewa prywatne interesy, o Dwierznie pozostan ju tylko legendy. W 1995 roku Rada Gmina Chema postulowaa jego utworzenie. Jerzy Polaczek, minister transportu i budownictwa w rzdzie Kazimierza Marcinkiewicza, uzna, e odlegoci midzy wzami s wystarczajce na budow kolejnego. Projekt poprali praktycznie wszyscy: od sejmiku wojewdztwa, przez rady trzech powiatw, na gwnym projektancie autostrady koczc. Kolejn prb ma by zapis w strategii rozwoju wojewdztwa. - Wykupy gruntw, burzenie domw i mas energii kosztowaa nas budowa autostrady. Niestety patrzymy na tras A1 z gry mwi Jacek Czarnecki, wjt gminy Chema. W okolicy przebiegaj dwie drogi wojewdzkie do Wbrzena i Kowalewa, wic jest to w interesie nas wszystkich. Tereny wzdu autostrady od strony Chemy i Dwierzna to grunty Skarbu Pastwa. Zajmuj powierzchni ponad 600 hektarw. Wjt upatruje tutaj szans na inwestycje. - Gdyby tu by wze, gospodarka na pewno by zyskaa. Kontenery, przeadunki, szan-
sa na prac dla wszystkich z okolicy wylicza Jacek Czarnecki. Gruntem zajmuje si Polska Agencja Inwestycji Zagranicznych. Dzwoni do nich inwestorzy z pytaniem, czy s ju plany wza. Chtnych na zakup terenu przy autostradzie nie brakuje. Swj sprzeciw wyrazi jednak wjt Chemy. Twierdzi, e w przypadku ewentualnej decyzji o budowie wza, ziemia byaby o wiele wicej warta, a Skarb Pastwa straciby na odkupieniu gruntw od prywatnej osoby. O teren stara si jednak Adam Lipiski, ktry dzierawi ziemi.
- Tam s doskonae gleby rolnicze twierdzi. Mamy tyle terenu pod przemys, a chc wykorzysta akurat ten najbardziej yzny? W studium przestrzennym przygotowanym przez gmin obszar zosta przeznaczony na aktywno gospodarcz. Jego bezporednim wacicielem jest Agencja Nieruchomoci Rolnych. Te informacje potwierdza Polska Agencja Inwestycji Zagranicznych. - Z zaoenia nie jest to teren na rolnicze wykorzystanie. Dogodne pooenie przy wle autostradowym stanowi jego ogromn zalet. Aby teren
mg zosta wykorzystany pod inwestycje, trzeba go uzbroi, a to ley w gestii waciciela nieruchomoci mwi Katarzyna Antosik z PAIZ-u. Propozycj uzbrojenia terenu Urzd Gminy zaproponowa do Strategii Rozwoju Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020. W sugestiach skierowanych do Urzdu Marszakowskiego znalaza si rwnie propozycja budowy wza autostradowego. Miaby to by pierwszy zjazd od strony pnocnej dla ewentualnego obszaru metropolitarnego. Zarzd wojewdztwa odpowiada jednak
Gmina najlepszym przyjacielem

Odnowili pastorwk, przebudowali chodnik i zdobyli nagrod
Wojewdzki tytu Przyjazna Wie w tym roku trafi do gminy Chema. Wyrnienie to m. in. efekt pracy nad remontem pastorwki w Zelgnie. Modernizacja budynku to tylko cze projektu, ktry by oceniany przez organizatorw. Punkty zdobyy rwnie przebudowa chodnika i budowa kadki dla pieszych. - Tytu bardzo nas ucieszy. Obiekt odrestaurowanej pastorwki w Zelgnie po latach dziki funduszom unijnym nabra pikna i nowego blasku - podsumowuje Katarzyna Orowska z Urzdu Gminy w Chemy. - Bardzo wanym walorem obiektu jest jego uyteczno i likwidacja barier architektonicznych. Pastorwka jest dostpna w peni dla osb niepenosprawnych. Pierwsz prb remontu pastorwki podjto w 2003 roku. Wtedy Grupa Odnowy Wsi stworzona przez mieszkacw opracowaa plan odnowy Zelgna. Siedem lat pniej odbyy si pierwsze prace przy wspudziale unijnych pienidzy. - Dzisiaj pastorwka ttni yciem spoeczno - kulturalnym, o ktre dbaj mieszkacy Zelgna, organizacje spoeczne i gminne instytucje kultury - dodaje Katarzyna Orowska. Po wstepnym remoncie s rwnie pomieszczenia na pitrze. Tam znajdzie si Biblioteka Samorzdowa. Do zrobienia jest jeszcze strych, ktry bdzie mieci Izb Muzealn Ziemi Chemyskiej. Na budow czeka rwnie letnia estrada. Projekt wemie udzia w oglnopolskim etapie konkursu. (P)
Fot. archiwum TK
dziki pomocy wjta udao si wszystko zorganizowa. TK szkoli obecnie 20 dzieci. Najmodsi czonkowie maj 7 lat. W sezonie sportowym doskonal swoje umiejtnoci pywania oraz zachowania si w wodzie w sytuacji zagroenia. Pod okiem szkoleniowca sami przewracaj d i wracaj na powierzchni. W okresie zimowym dziaalno klubu skupia si na zajciach oglnorozwojowych i terenowych.
- Nasi podopieczni ucz si wykorzystania wiatru i wyobrani przestrzennej. W duej mierze to take nauka odpowiedzialnoci i samodzielnoci dodaje Piotr Kowalski. Dziki rozbudowie otwieramy si na wiksza grup. Mylimy o ofercie wypoczynkowej dla dzieci, np. w postaci kolonii eglarskich. (P)
Fot. ukasz Piecyk
Na 200 tysicy zotych oszacowano straty po poarze stodoy pastwa Matysiakw w Sawkowie. Urzd Gminy apeluje o pomoc i zbirk najpotrzebniejszych towarw. Szczegowych informacji udziela Beata Kozowska z Urzdu Gminy pod numerem 56 675 60 76 w. 46.
Komendant w rowych okularach

Funkcja komendanta w Chemy bdzie wyzwaniem? To pocztek mojej pracy i musz przestawi si na zarzdzanie o wiele wikszym obszarem. Komenda poza miastem i gmin Chema zajmuje si rwnie ysomicami, ubiank i Zwsi Wielk. Zapoznaem si z charakterystyk tej jednostki. Wiem o klubie Legia Chema i jego kibicach, ktrzy nie zawsze s wzorem do naladowania. Do tego dochodz uszkodzenia mienia, kradziee i wamania. Tych w skali roku byo kilkaset. Nad tym tematami na pewno trzeba si pochyli. Pracowaem jednak w gorszych warunkach. Ostatnie trzy lata spdzi pan na bydgoskim Szwederowie. To obszar obejmujcy szereg klubw i pubw. Szwederowo jest w cisym rdmieciu Bydgoszczy, wic nie raz mielimy do czynienia z zakceniem porzdku i pobiciami. Do tego dochodzi kwestia rozpoznania, lokacji patroli oraz bieca analiza zaistniaych sytuacji. Czsto pojawiay si specyficzne przestpstwa z uszkodzeniami ciaa. W skrcie: byo co robi. pierwszego dnia zapunktowali, zatrzymujc szeciu nietrzewych kierowcw. Zreszt byy komendant rwnie pozytywnie wypowiada si o jednostce. Mamy mod kadr, ktra na pewno wymaga nadzoru. Kiedy byo atwiej, bo patrole byy obstawiane zawsze przez minimum jednego dowiadczonego policjanta. Z drugiej strony to ludzie kreatywni, odwani i czekajcy na wyzwania. Pierwsze wyzwanie ju jest? Policja to instytucja cieszca si jednym z najwikszych wskanikw zaufania spoecznego. Chciabym, aby podobnie byo z naszym komisariatem. Wane, eby spoeczestwo nas pozytywnie postrzegao. Te relacje bd przedmiotem odpraw kady mieszkaniec ma by przyjanie traktowany. Policja nie moe istnie sama. Podstaw jest wspdziaanie ze spoeczestwem, eby wsplnymi siami zmniejszy dynamik wykrocze i przestpstw. Nie chciabym przekrela Chemy pod wpywem obiegowych opinii. Miasto mi si podoba. Wychowaem si na wsi, miaem cz-
GMINA I MIASTO CHEMA
O wyzwaniach czekajcych w komisariacie, postrzeganiu policji i wsppracy ze spoeczestwem, z nadkomisarzem Mariuszem Sobieckim, nowym komendantem policji w Chemy, rozmawia ukasz Piecyk
sto kontakt z maymi miastami i spoecznociami lokalnymi. Wiem, e w takim wypadku praktycznie nie istnieje anonimowo. To zaleta, bo dziki wsppracy z mieszkacami i przy pomocy naszych rodkw jestemy w stanie zmniejszy poziom przestpczoci w Chemy. Komendant Sobiecki bez munduru to.. Optymista. Pozytywnie myl o pracy, dbam o relacje midzy pracownikami. Su pomoc i dowiadczeniem. Lubi sport i zdrow rywalizacj. Jestem speniony prywatnie i zawodowo, chocia nowe miejsce pracy to kolejne wyzwanie.
Nadkomisarz Mariusz Sobiecki obj funkcj komendanta Komisariatu Policji w Chemy 12 listopada. Sub w policji rozpocz 21 lat temu. Przez trzy ostatnie lata by naczelnikiem wydziau kryminalnego na bydgoskim Szwederowie. W Chemy zastpi podkomisarza Wojciecha Zacharskiego, ktry peni funkcj komendanta od 2006 roku.
A tutaj bdzie trzeba zakasa rkawy? O adnych nowociach czy rewolucjach nie chc mwi, bo to nie byoby fair wobec
moich wsppracownikw. Po prostu nie zdyem ich jeszcze pozna. Za to jestem mile zaskoczony prowadzeniem spraw, wic na wstpie wystawiam pozytywn not. Ju
Ludzie listy pisz...

Po naszej publikacji o Strualu dostalimy list od Wadysawy Dbrowskiej, jednej z mieszkanek tego soectwa
zytywnych emocjach towarzyszcych uczestnikom soeckich inicjatyw. Skupi si tylko na trwajcej od kilku miesicy akcji remontu wietlicy wiejskiej. Drewniany zabytkowy zosta postawiony na kocu wsi z pikn panoram z trzech stron na jezioro. Od ponad 8 lat nikt w nim na stae nie mieszka. Aby znw wrcio ycie do tego domu potrzebny by remont wszystkich pomieszcze. Cz z nas bya sceptycznie nastawiona do pomysu. Od czego jednak W 8. numerze Poza Toru pojawi si artyku o naszej maej spoecznoci soectwie Strual, ktre liczy ponad 100 mieszkacw i jest piknie pooone na pwyspie jeziora Chemyskiego. Przeczytaam z zainteresowaniem i du przyjemnoci, bo to o nas - mieszkacach i naszym miejscu na ziemi. Dla jednych jest to miejsce urodzenia, dla innych wybrane wiadomie zacisze po ucieczce z miasta i dom rodzinny. Chciaabym napisa o po-
s potrzeba, entuzjazm i wiara zapalecw? Tak duego udziau ludzi nie pamitam od czasu czynw pierwszomajowych w PRL-u z t rnic, e teraz praca na dobro wsplne czya si z zaangaowaniem i przyjemnoci. Widziaam rado, gdy pomieszczenia stopniowo nabieray barwy i charakteru, gdy cika fizyczna praca przekadaa si na wymierny efekt w naszej wietlicy wiejskiej. Teraz peniej i dumniej czuj si mieszkank wsi Strual. Moe warto o tym napisa, dajc tym samym przykad niezdecydowanym i pokazujc. jak tworzy si histori i jaki jest w niej udzia kadego czowieka.
Fot. ukasz Piecyk
Fot. nadesane
Pod grk z podjazdami

Niepenosprawny z Chemy wirtualnie opowiada o realnych problemach, ktre napotyka, przemieszczajc si po miecie
nowiony, ale tu bymy mieli uwagi co do wykonania podjazdw i zjazdw - twierdzi Agnieszka Kwaniak, zastpca prezesa chemyskiego stowarzyszenia dla niepenosprawnych Pomocna Do. - Niepenosprawny nie odwayby si zjecha ani wjecha nimi, poniewa s za strome. Chodniki w Chemy s w lepszym stanie ni kilka lat temu, krawniki poprawiono, a w Urzdzie Miasta jest samochd dla niepenosprawnych. W samym budynku nie ma podjazdu, ale z urzdnikiem mona si umwi na wizyt w domu lub skorzysta z dzwonka przy drzwiach. Wtedy kto zejdzie na pewno. Czemu Urzd Miasta w takim razie raz na zawsze nie rozwie problemu u siebie i nie zbuduje odpowiednich podjazdw dla niepenosprawnych petentw? - Parametry podjazdw i wind nie pozwalaj na ich budow w budynku Urzdu Miasta. Gdzie moemy, tam staramy si zaatwi spraw, np. w bibliotece powiatowej tumaczy Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy. Kiedy rozmawiaem z panem Goaszem na temat podjazdw. Prosiem, eby uwagi przesa mi e-mailem. Gdy zobaczyem jego stron, to troch si zawiodem. Jak tumaczy burmistrz, wikszo ze wskazanych na stronie podjazdw nie jest przeznaczonych dla niepenosprawnych. Byy gwnie projektowane dla wzkw dziecicych. - Normalny wjazd na bulwar jest np. od ulicy Sdowej. Nie byo adnych aspiracji ani gwarancji, eby robi wszystkie na potrzeby wzkw inwalidzkich dodaje burmistrz. Stowarzyszenie Pomocna Do nie dysponuje liczb osb niepenosprawnych w Chemy, ktre mogyby mie problem z poruszaniem si po miecie. Do samego stowarzyszenia naley 40 osb o rnym stopniu niepenosprawnoci. Szecioro porusza si na wzku inwalidzkim.
MIASTO CHEMA
W cenie bdzie ten kawaek podogi

Czy doczekamy si w Chemy apartamentowca z prawdziwego zdarzenia? S pierwsi chtni na jego budow
ukasz Piecyk Wstaje przed sm. Mierzy mamie poziom insuliny. Gdy czuje si gorzej, robi jej te zastrzyk. Wynik zapisuje na komputerze, ktry jest rwnie jego narzdziem pracy. Projektuje strony internetowe. Lubi gotowa szczeglnie chemyski bigos. Ma 55 lat i urodzi si z mzgowym poraeniem dziecicym. Lech Goasz ma problemy z mwieniem i poruszaniem si. Jeli chce wyj do miasta, musi pokona kilka piter, trzymajc si porczy lub opierajc si o ciany. Na dole wsiada na wzek inwalidzki, ktrym podjeda do garau w pobliskiej szkole. Tam czeka na niego drugi tym razem elektryczny. I tu zaczyna si dla niego problem, mimo e sam
wzek powinien uatwi mu poruszanie si. - Podjazdy s zrobione po prostu bez sensu ali si Lech Goasz. Albo s za wskie, albo za szerokie, zbyt strome. Lech Goasz ostatni raz pracowa na etacie 13 lat temu przy roznoszeniu ulotek. Zarabia na tworzeniu stron internetowych i projektowaniu grafiki. Postanowi, e wanie dziki Internetowi pokae, e ycie niepenosprawnego w Chemy nie jest atwe. Jego zdaniem w cigu ostatnich lat zrobiono wiele, by te utrudnienia stopniowo likwidowa. Dobrym tego przykadem s chodniki i likwidacja wysokich krawnikw w caym miecie. S jednak i takie miejsca, ktre absolutnie nie nadaj si do uytku. W wikszoci s zbyt strome, za szerokie lub za wskie. - Bulwar w Chemy jest od-
Nowy design, niestandardowy wygld i luksusowe wyposaenie tak wedug pomysodawcw ma wyglda nowy budynek w Chemy. Powstanie, jeli znajd si chtni na wsplne wybudowanie pitrowego apartamentowca. Budynek ma powsta przy ulicy Sdowej. Z koncepcji architektoniczno urbanistycznej wynika, e dwanacie rodzin bdzie miao do dyspozycji wind, tarasy z widokiem na jezioro Chemyskie oraz podziemny gara z wjazdem od miejskiego parkingu. Przewidziano te komunikacj od strony ulicy Sdowej przy stray poarnej. Budowa apartamentowca jest uzaleniona od tego, czy znajd si chtni na wszystkie mieszkania. Przyszy waciciel wchodzi w posiadanie czci gruntu proporcjonalnie do powierzchni mieszkania. Tu nie bdzie adnych deweloperw. Chcemy stworzy przysz wsplnot mieszkaniow, ktra wybuduje od podstaw swoje miejsce na ziemi mwi Zbigniew Krgiel, jeden z pomysodawcw. To idealne miejsce na taki budynek zapewnia Bernard Szyduczyski, drugi z inicjatorw budowy. Jestemy jednoczenie w centrum, ale jakby na uboczu. W pobliu przejedaj samochody, a tak naprawd syszymy
tylko piew ptakw. Co prawda w ssiedztwie znajduje si stanica stray poarnej, ale ze wzgldu na infrastruktur okolicy planowana jest zmiana lokalizacji jednostki. Budowa ruszy, gdy znajd si chtni. Na razie jest ich siedmiu, a na rozpoczcie konkretnych dziaa potrzeba jeszcze czterech. Wtedy zaczn si powane prace nad projektem budowlanym. Przyszli lokatorzy bd mieli do dyspozycji mieszkania o powierzchni od 56 do 58 m2. Na tej powierzchni znajd si dwa pokoje, azienka, kuchnia oraz balkon i taras. W zalenoci od potrzeby istnieje moliwo czenia mieszka w wiksze . Projekt wykluwa si dugo, ale mamy nadziej, e gdy idea stanie si rzeczywistoci, budynek bdzie cieszy oczy Cheman i turystw dodaje Bernard Szyduczyski. Apartament ma nawizywa kolorystyk do fasad ssiednich budynkw. Istotny jest rwnie fakt, e z planu zagospodarowania przestrzennego miasta Chema wynika, e midzy planowanym budynkiem, a lini brzegow jeziora znajduje si pas zieleni miejskiej, a co za tym idzie nie mog tam powsta adne budynki przesaniajce widok na pikne jezioro Chemyskie. (P)
Fot. Maciej Pagaa

REKLAMA
Trzech muszkieterw ycia
ZDROWIE
Trzyosobowe zespoy zawodowcw dbaj bez przerwy o zdrowie i ycie klientw firmy LTM MED
przyj albo duej zosta. Jeli pod koniec dyuru pojawia si duszy wyjazd, ratownicy nie czekaj na zmian, ale reaguj od razu. Trzeba nastawi swoich bliskich na taki tryb i przestrzec ich, e nie zawsze uda si z nimi spotka o umwionej godzinie zauwaa Micha. Jednak z prac w zawodzie jest ciko, wic dobrze, e powstaj takie firmy, bo pozwalaj na zdobycie cennego dowiadczenia w bardzo precyzyjnym i wanym zawodzie. W kocu kto za kilka lat ratowaby ludzi, gdyby zabrako nowych lekarzy i ratownikw? Trzeci osob w zespole jest kierowca. Dziesicioletnie dowiadczenie i minimum kategoria C to wymogi stawiane przed prowadzcym karetk. ukasz, ktry pracuje rwnie w dyspozytorni LTM MED, umiejtnoci zdobywa take jako instruktor jazdy. Dziki zdobytemu dowiadczeniu teraz mog przewidywa sytuacje na drodze, gdy zbliam si do jakiego zagroenia. W tej pracy musz myle za innych i zachowywa szczegln ostrono. Wioz ycie pacjenta i caego zespou wyjania ukasz. Niewskazane s gwatowne skrty czy hamowanie, bo ekipa moe wanie pracowa. Kierunek: bezpieczestwo pacjenta Dopki karetka nie wcza sygnaw, zachowuje si jak normalny pojazd. Dopiero w czasie akcji moe skorzysta z moliwoci, ktre daje status pojazdu uprzywilejowanego. Karetka na sygnale moe wjecha na skrzyowanie na czerwonym wietle, jecha pod prd czy parkowa w niedozwolonych miejscach. Pozostali kierowcy powinni natomiast w kadej sytuacji ustpi pierwszestwa pojazdom uprzywilejowanym. Nie jestem panem drogi. Mam pewne przywileje, ale nie zwalnia mnie to z odpowiedzialnoci za ycie pozostaych uczestnikw ruchu drogowego. Z takiego zaoenia wychodzi pozostaych 34 kierowcw, ktrzy pracuj w LTM MED. Razem z 14 lekarzami i 24 ratownikami medycznymi nie raz ratuj ycie przewoonym pacjentom, wykonujc tak naprawd tylko swoj prac.
LTM MED Konktakt: Telefon: 56 611 97 82 56 611 97 76 Fax: 56 611 97 74 Numer alarmowy czyny ca dob: 790 891 800 www.ltmmed.pl
ukasz Piecyk
Gdy przychodzimy na rozmow z ekip ratunkow LTM MED, cz z ratownikw szykuje si do wyjazdu. Dyspozytor odbiera telefon i wybiera trzyosobowy zesp. Karetka rusza na sygnale. Jest w peni przygotowana do potrzeb pacjenta. I tak codziennie przez ca dob. LTM MED zajmuje si transportem medycznym od trzech lat. W tym przypadku wiek nie przesdza o skutecznoci, bo firma zatrudnia osoby, ktre maj wieloletnie dowiadczenie. Jzef w pogotowiu ratunkowym pracuje 23 lata. By sanitariuszem i ratownikiem. Teraz jest dyspozytorem medycznym. Dzie zaczyna si od sprawdzenia sprztu w karetce. Musimy zweryfikowa, czy s wszystkie potrzebne leki. Te dane su nam do spisania raportu, ktry odzwierciedla nasze przygotowanie do dziaania. Musimy by gotowi 24 godziny na dob wyjania Jzef. Sprzt najwyszej klasy Karetki i sprzt speniaj wszelkie wymagania publicznej suby zdrowia, a pod wzgldem technicznym nawet je przewyszaj. Na ich wyposaeniu jest m. in. przetwornica prdu ze zmiennego na stay, co pozwala na korzystanie z praktycznie kadego urzdzenia. Pojazdy maj pneumatyczne zawieszenie, ktre agodzi dziury na drogach. Wszystkie zespoy maj
swj telefon. Zanim ratownicy lub lekarze odbior pacjenta z danego punktu, zbieraj najpierw wywiad. Pozyskuj informacje o jego sytuacji, stanie i lekach, ktre bierze. Ratownicy musz wiedzie, co trzeba wzi, aby zapewni choremu bezpieczny transport. Dziaamy podobnie jak publiczna suba zdrowia, ale z pewnymi rnicami dodaje Jzef. U nas nie ma tak obszernej karty zdrowia. Wszelkie informacje bierzemy bezporednio od lekarzy, ktrzy zajmuj si pacjentem i decyduj o jego przewozie. Zreszt na trasie te zdarzaj si wypadki, przy ktrych pomagamy. Zawsze gotowi Ratownik musi by w cigej gotowoci, bo poza planowymi wyjazdami s jeszcze pacjenci, ktrych trzeba w stanie pilnym przewie do innych placwek. Najczciej chodzi o osoby, ktre potrzebuj specjalistycznej opieki, np. kardiochirurgicznej lub neurochirurgicznej. Wtedy po wstpnym opatrzeniu i badaniu w szpitalu karetka LTM MED zawozi pacjenta do wyspecjalizowanej jednostki. Do dzisiaj pamitam 16 latka, ktrego transportowalimy do Gdaska. By sabo wydolny kreniowo i w pewnym momencie si zatrzyma. Nie ma czasu na zastanawianie si czy chwil saboci, bo trzeba ratowa komu ycie wspomina Jzef. Najtrudniej jest z dziemi. Wady serca, wodogowie Nie ma nic gorszego jak osoba, ktrej nie
moemy pomc, mimo e robimy wszystko. Nie mog te powiedzie, e jestem szczeglnie zadowolony z jakiej akcji. Czowiek z satysfakcj koczy prac, gdy wie, e pomg. To nie jest linia produkcyjna. Nowy i solidny sprzt nam tylko pomaga, bo wszystko zaley od nas. Ostatnio spotkalimy naszego pacjenta. Gdy go ratowalimy, by nieprzytomny i zaintubowany. Teraz yje i ma si dobrze. Ratownictwo z zaangaowaniem Praca w LTM MED to nie tylko sposb na ycie, ale rwnie pasja. Micha jest tegorocznym absolwentem ratownictwa na Collegium Medicum. W LTM MED pracuje od trzech miesicy. T prac trzeba lubi i si do niej przyzwyczai. Poza tym, e yje si z tego, wane jest, aby z tym y mwi mody ratownik. U mnie zaczo si praktycznie w liceum, gdy zostaem ratownikiem wodnym. Zreszt ratowa ycie mona przecie po kursie pierwszej pomocy, ale na pewno nie na tak skal jak tutaj. Najlepsi z najlepszych Micha po studiach szuka zatrudnienia. Wybr pad na LTM MED, bo pochodzi z Torunia i zna ten teren. Sam przyznaje, e 3 miesice w firmie nauczyy go wicej ni wszystkie praktyki na studiach. Czasem przecieram oczy ze zdumienia, gdy widz, co robi moi starsi koledzy z firmy. To naprawd kopalnia
wiedzy i umiejtnoci. Sam na studiach podjem taki tryb, eby zdobywa jak najwicej dowiadczenia. Nie chciaem po prostu przyj do pracodawcy goy. Wiem, e takiego modego pracownika trzeba obserwowa, ale jestem wiadomy kredytu zaufania, ktrym obdarzya mnie firma mwi Micha. Ciko znale lepsze miejsce dla modego ratownika. Atmosfera pracy jest naprawd dobra, bo mog zawsze dopyta, wsplnie z kolegami przeanalizowa sytuacj i o niej porozmawia. Dla nowego pracownika praca zaczyna si od poznania karetki. Kady uczy si jej na pami. Przegrdek i szuflad jest bardzo duo, wic trzeba pozna ich zawarto. W czasie akcji nie ma czasu na szukanie ratownik musi wiedzie, gdzie znajdzie odpowiedni lek czy przyrzd. Gdy wieziemy chorego w cikim stanie, cay czas myl, co jeszcze mgbym zrobi dla pacjenta dodaje Micha. Kiedy bylimy z zespoem pod granic z Czechami. Tam czeka na nas pacjent bez czci czaski do hospitalizacji. Sytuacja moe si zmieni w kadej sekundzie, wic reakcja musi by rwnie natychmiastowa. Zawsze takie tragiczne sytuacje najbardziej zapadaj w pami, ale mimo wszystko najmilej wspomina si te zakoczone umiechem pacjenta. Suba zdrowiu Ratownicy nie zawsze mog sobie pozwoli na prac od 8 do 16. Czsto trzeba szybciej
Fot. Maciej Pagaa

REKLAMA
Kltwa zamku w Zotorii

Mao kto wie, gdzie tak naprawd podpisano I pokj toruski. Kogo dzi obchodzi dziedzictwo narodowe?
Tomasz Wicawski Pozostaoci budowli odnajdujemy w widach Wisy i Drwcy. Droga do zamku biegnie przez pole poronite chaszczami. A prosi si o turystyczne wykorzystanie budowli. Kiedy powstanie projekt? Historia zamku siga XIV wieku. Wznis go krl Kazimierz Wielki. Trudno jednak nie oprze si wraeniu, e jego losy nie s najszczliwsze. Najpierw zniszczyli go Krzyacy, potem ucierpia w czasie wojen napoleoskich, eby w kocu w XIX wieku osun si do Wisy. Jeeli nikt nie podejmie trudu renowacji obiektu, niedugo nie pozostanie po nim ladu. - Ruiny zamku w Zotorii zostay wpisane do Rejestru Zabytkw w 1935 roku, niestety brak jest tam podstawowych danych takich jak numer dziaki gruntu mwi Czesaw Makowski, sekretarz powiatu toruskiego. Wiedz, gdzie jest zamek Subom geodezyjnym od koca II wojny wiatowej udao si precyzyjnie ustali pooenie obiektu. Zidentyfikowano numery dziaek i obszar, ktry zamek zajmuje. - W ewidencji gruntw i budynkw dziaki te widniej jako wasno Skarbu Pastwa i oznaczone s jako grunt rolny i zabuJak wytyczy drog? Wadze gminy Lubicz wskazuj na brak programu, ktry naleaoby wdroy w momencie otwarcia drogi na zamek. Tymczasem teren, przez ktry trzeba wytyczy drog, biegnie przez grunt prywatny. Negocjacje w tej sprawie nie s atwe trwaj od lat. - Otwarcie drogi spowoduje wzmoony ruch w tym kierunku, co moe powodowa dalsze zniszczenie obiektu mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Musimy dziaa w tej sprawie ostronie i przygotowa odpowiednie rozwizanie regulujce kwesti korzystania z obiektu. wiateko w tunelu jednak jest. - Zamierzeniem starostwa jest w pierwszej kolejnoci dokonanie ponownego rozgraniczenia i ustalenia, na ktrej dziace znajdzie si cao ruin zamku, a jeli to konieczne dokonanie korekt mwi Czesaw Makowski. Pniej nastpi rozmowy o wsppracy z gmin Lubicz w zakresie opieki nad zabytkami oraz wytyczenie do nich drogi, bo obecnie brak jest dojcia i dojazdu do zabytku. Skromn dotacj, jak starostwo otrzymuje od wojewody na zadania z zakresu gospodarowania nieruchomociami, przeznaczalimy w caoci na regulacje stanu prawnego poprzez sdowne zasiedzenia i zakadanie ksig wieczystych dla tysicy dziaek, co w ocenie Urzdu Wojewdzkiego jest zadaniem priorytetowym.
GMINA LUBICZ
Komentarz
Pan Micha nie pomoe

RADEK RZESZOTEK
Zapewne to po prostu niepopularne. Bo kogo interesuje kawa ceglanego muru nad rzek? Niech sobie jest... Polsko uprawiaj dzi tylko panowie z telewizji. Trbi, odmieniaj, przecigaj si w cytatach. Od dawna im nie wierz. Z gadania wynika niewiele. Wol mie we wsi ruiny, z ktrych ja, szeregowy Polak, bd dumny. Bo to w mojej wsi 190 Polakw oddao ycie po bohaterskiej obronie zamku w przedzie Grunwaldu. I do mojej wsi na negocjacje pokojowe przyjeda Wielki Mistrz Zakonu Krzyackiego, bo polski krl w krzyackim Touniu nogi nie zamierza postawi. Bez wsppracy gminy i starostwa zamek w Zotorii nadal bdzie niszcze. Szkoda. Dlaczego Wosi chwal si klimatem Toskanii? A Hiszpanie Granad? Nasze ruiny te mog mie klimat. Dla Wochw i Hiszpanw egzotyczny. A ci z kolei przyjedaj do Torunia... Ale czy prezydent Zaleski wspomoe zamek w Zotorii? Wtpi. On przecie z Torunia.
dowania lene w uytkowaniu gminy Lubicz dodaje Czesaw Makowski. - Starosta przeprowadzi postpowanie sdowe o zasiedzenie na Skarb Pastwa dla dziaek, na ktrych znajduj si ruiny zamku oraz zaoy ksig wieczyst. Projektu pozwalajcego na zagospodarowanie i upamitnienie historycznego obiektu na razie brak. - Nadzr nad waciw opiek nad zabytkami sprawuje Wojewdzki Konserwator Zabytkw i nie ma uwag ani do gminy Lubicz ani do wadz powiatu mwi Czesaw Makowski. Wadze starostwa podkrelaj,
e to gmina wada gruntem, na ktrym znajduj si pozostaoci zamku w Zotorii. - Zgodnie z ustaw o gospodarowaniu nieruchomociami rolnymi Skarbu Pastwa, nieruchomoci rolne nieprzekazane Agencji do 30 czerwca 2000 roku staj si wasnoci gmin, w tym przypadku wasnoci gminy Lubicz mwi sekretarz powiatu toruskiego. Na wniosek gminy decyzje o tym, e stao si to wasnoci gminy, wydaje wojewoda. Gmina do dnia dzisiejszego nie zwrcia si jeszcze z takim wnioskiem, co nie zmienia faktu prawnego wadania gruntem.
Piesi lepiej widoczni Gosuj, ale podatkw nie pac

Interwencja przyniosa skutek. Nowe znaki w Grbocinie
Samorzdowcy z Lubicza dopominali si o oznakowanie przej dla pieszych wielokrotnie. Alarmowalimy o zagroeniu w poprzednich numerach. W kocu zarzdcy drg poszli po rozum do gowy. Aktywne znaki ostrzegajce kierowcw o zbliajcym si przejciu dla pieszych stoj ju przy przejciach obok ulicy Lubickiej (na wysokoci ulicy Mostowej) i Dworcowej (skrzyowanie z Owocow). - Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad poinformowaa nas, e do koca roku takie samo oznakowanie stanie przy ul. Kowalewskiej mwi pracownik Urzdu Gminy w Lubiczu. Nowe oznakowanie montowane jest po licznych interwencjach samorzdowcw. Przewodniczca Rady Gminy Lubicz, Hanna Anzel, wielokrotnie wskazywaa na zagroenie ycia i zdrowia mieszkacw podrujcych po ulicach Grbocina. Do niedawna proby nie przynosiy rezultatu. Dobrze, e Polak okaza si tym razem mdry przed szkod. (WT) Korzyci z napywu ludnoci s oczywiste. Wiksza ilo mieszkacw to wicej pienidzy w budecie samorzdu. Szczeglnie, gdy na wie przeprowadzaj si ludzie dobrze sytuowani ze sta prac, ktrzy czsto prowadz dziaalno gospodarcz. Podatki jednak trafiaj gdzie indziej. Udziay w podatku dochodowym od osb fizycznych stanowi istotny zastrzyk finansowy dla kadego samorzdu. - Gmina Lubicz od kilku lat cieszy si niesabncym zainteresowaniem osb, chccych si tu
Gmina Lubicz jest jedn z najatrakcyjniejszych w regionie. Jednak nie wszyscy jej mieszkacy zgaszaj aktualne miejsce zamieszkania
osiedla i budowa swoje domy mwi Micha Nowicki z Urzdu Gminy Lubicz. Niestety wzrost liczby mieszkacw nie przekada si na wysze wpywy do gminnej kasy. Powodem takiej sytuacji, obok spowolnienia gospodarczego, jest niewtpliwie fakt niezgoszenie aktualnego miejsca zamieszkania w danym urzdzie skarbowym. Osoby, ktre zmieniy miejsce zamieszkania, maj moliwo gosowania, jak take pobierania wiadcze z opieki spoecznej. Tak sytuacj dopuszcza ustawa. Niewielu jednak korzysta z prawa
Fot. Maria Lewandowska
pacenia podatku zgodnie z miejscem zamieszkania bez koniecznoci zmiany meldunku. Wystarczy w urzdzie skarbowym, w ktrym rozliczamy swoje dochody, zoy formularz ZAP-3 ze wskazaniem aktualnego adresu. - Druk mona otrzyma w biurze podawczym Urzdu Gminy mwi Micha Nowicki. Kady z sotysw ma take taki dokument. Zachcamy nowych mieszkacw, eby w trosce o dobro wsplne maej ojczyzny, dopenili tej formalnoci i tym samym wspierali rozwj gminy. (WT)

GMINA LUBICZ
Miejskie autobusy dojad do Lubicza

Rada Miasta Torunia zdecydowaa o uruchomieniu nowych linii autobusowych. MZK bdzie wozi mieszkacw Lubicza, Gronowa i Krobi
Tomasz Wicawski Negocjacje trway kilka miesicy. Z pomysem wyszed wjt Marek Olszewski i spotka si z aprobat prezydenta Torunia Michaa Zaleskiego. Codziennie setki osb bd mogy dojeda do pracy i szkoy. Moliwe, e w ramach biletu sieciowego. - Uznalimy, e wsppraca z Toruniem na tak wanej paszczynie, jak jest komunikacja zbiorowa, musi zosta rozszerzona mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Jedna linia do Zotorii to za mao. Porozumienie zakada wyduenie trasy linii 21 oraz uruchomienie nowych pocze autobusami o numerach 35 i 37. Podrujcy 21-k nie bd musieli, jak do tej pory, wysiada na ptli przy ulicy Wapiennej, ale dojad a do Gronowa. Na trasie bdzie mona wsi m.in. w Grbocinie, Rogwku i Brzenie. Linia numer 37 poczy Plac Teatralny z Gronowem, ale autobus bdzie jecha ulic Skodowskiej-Curie. Kursw bdzie na pocztku kilka w cigu dnia, ale warto zauway, e ostatni w jedn i drug stron po 22. - Nieprawdziwa jest opinia, e poczenie gminy Lubicz z Toruniem jest potrzebne tylko i wyczenie dla osb pracujcych w duym miecie mwi Marek Olszewski. S osoby, ktre podruj w odwrotnym kierunku, czy to nauczyciele pracujcy w
Fundusze dla wsi
Ulica w Lubiczu Grnym, w Mycu wietlica
szkoach naszej gminy, czy osoby zainteresowane nasz ofert w sektorze usug. Nowy rozkad jazdy autobusw ma wej w ycie od pocztku stycznia 2013 roku. Autobusy nowopowstaej linii 35 bd jedziy w kierunku Krobi z du czstotliwoci. Trasa jest strategiczna, bo wiedzie przez Lubicz Dolny. Pasaerowie bd mogli wsiada i wysiada na Dworcu Wschodnim, ul. yskowskiego lub Placu w. Katarzyny, czyli centralnych punktach dla toruskiego rynku pracy. W uchwale Rady Miasta osza-
cowano, e dopata gminy Lubicz za wykonan prac przewozow na jej terenie wyniesie okoo 1,5 miliona zotych. Cena za jeden wozokilometr zostaa ustalona na rok 2013 na poziomie 4,10 z. Koszty utrzymania transportu zbiorowego bd pokrywane po czci z budetu gminy Lubicz, jak rwnie z wpyww ze sprzeday biletw. Pienidze bd trafiay do kasy Torunia. - Projekt rozszerzenia transportu zbiorowego o tereny podmiejskie lece nieopodal Lubicza uwaam za niezwykle wany dla rozwoju miasta, komfortu pracy i
ycia jego mieszkacw mwi Micha Zaleski, prezydent miasta Torunia. Jest to element dugofalowej polityki wsppracy z gminami ociennymi. Komunikacja jest sfer bardzo istotn problemem dnia codziennego, z ktrym zmagaj si tysice osb. Szczegowe informacje odnonie cen przejazdw i stref, w ktrych bdzie mona podrowa na bilecie pojedynczym, znane bd w najbliszym czasie. Istnieje realna szansa, e kupienie sieciwki pozwoli na podrowanie zarwno w obrbie caego miasta, jak take do gminy Lubicz.
Brak chodnikw przy wielu drogach jest utrapieniem dla mieszkacw. rodki wygospodarowane z funduszu soeckiego id na inwestycje w infrastruktur. Potrzeby s niezliczone, ale efekty pracy Zarzdu Drg, Gospodarki Mieszkaniowej i Komunalnej wida goym okiem. - W Lubiczu Grnym zbudowany zosta odcinek ulicy Przy Skarpie od ul. Lipnowskiej w kierunku pnocnym mwi Micha Nowicki z Urzdu Gminy Lubicz. Powsta chodnik i miejsca parkingowe, a nieopodal posadzono krzewy ywotnika. Centrum miejscowoci zyskao na estetyce i funkcjonalnoci. Pracownicy ZDGMiK wyremontowali take wietlic w Mycu Pierwszym. Ocieplono i otynkowano budynek oraz zaizolowano fundamenty. Pienidze na inwestycj pochodziy z funduszu soeckiego i rodkw wasnych ZDGMiK. W ramach wsppracy ze Starostwem Powiatowym udao si ukoczy budow chodnika w Krobi. Now kostk pooono od ulicy Osiedlowej do Poligraficznej. Uatwi to poruszanie si pieszych obok drogi nr 2009 Dolina Drwcy. Kolejne inwestycj ze rodkw z funduszu soeckiego w gminie Lubicz bd ralizowane w 2013 roku. (WT)
Ocali od samotnoci i zapomnienia

Kiedy przychodzi choroba i niedostwo, rodziny nie umiej sobie poradzi. Nie mamy czasu na przewijanie i karmienie starych rodzicw. Z niektrymi nie ma nawet kto porozmawia.
Tomasz Wicawski
REGION
Wielu z nich nie moe nawet chodzi. Od nieba dzieli ich tylko dach Domu Pomocy Spoecznej. Bez pomocy wykwalifikowanych opiekunw nie mogliby samodzielnie y. Czekaj jeszcze na modych - wnukw, synw i crki, nawet na modych pracownikw DPS... ale oni nie garn si do staroci. Za jej plecami stoi przecie mier. W powiecie toruskim dziaaj cztery DPS-y: w Pigy, Wielkiej Nieszawce, Dobrzejewicach i Browinie. Mieszka w nich blisko 350 osb. Wikszo stanowi mieszkacy Torunia i powiatu toruskiego, ale s take osoby z innych czci kraju. Najwikszy z DPS-w w naszym powiecie znajduje si w Browinie w gminie Chema. Mieszka w nim blisko 125 osb. Obiekt przeszed niedawno kapitalny remont. Trafiaj do niego gwnie somatycznie chorzy. - Budynek naszego domu jest trzypoziomowy mwi Anna Woniak-Margol, dyrektor DPS-u w Browinie. Mieszkacy podzieleni s zgodnie ze stanem zdrowia, co uatwia prac personelowi. S u nas zarwno tacy, ktrzy sami radz sobie cakiem niele: chodz i potrafi zadba o najwaniejsze potrzeby, jak rwnie osoby obonie chore, ktre wymagaj opieki przez ca dob i pomocy przy nawet podstawowej czynnoci.
Najnisza krajowa
Problemem DPS-w s zarobki. Codzienne obcowanie ze mierci, ktra niejednokrotnie nie przychodzi z dnia
na dzie, ale zblia si latami, to ogromne obcienie psychiczne. Wiele osb sobie z tym nie radzi i bardzo szybko rezygnuje. - Pracownicy DPS-w zarabiaj najczciej najnisz krajow mwi Aneta Rybacka-Skorulska, dyrektor Domu Pomocy Spoecznej w Wielkiej Nieszawce. Gdy zostaam dyrektorem, wprowadziam nocn obsad zoon z pielgniarek. Ten pomys si sprawdza, bo osoby starsze potrzebuj czu, e kto nad nimi czuwa, a pielgniarka daje poczucie bezpieczestwa. Chodzi jednak o pienidze, bo generuje to duy koszt dla budetu placwki. Gdyby byo powizanie DPS-w z NFZ, a personel miaby kontrakty, dyrektorzy takich placwek mieliby moliwo zatrudnienia
dodatkowych opiekunw, ale jest jak jest... Kierownicy Domw Pomocy Spoecznej skazani s na pomoc Starostwa Powiatowego. Nikt nie narzeka na wspprac ze starostwem, zreszt powiat toruski utrzymuje a 4 placwki. Wydatki na biece utrzymanie w roku 2012 przekroczyy 11 milionw zotych. Inwestycje w tegorocznym budecie oszacowano na p miliona. - Biece remonty pomieszcze, jak take drobne naprawy, przeprowadzamy we wasnym zakresie, natomiast wydatki inwestycyjne realizowane s zgodnie z planem budetu powiatu toruskiego mwi Maria Wolska, dyrektor DPS-u w Dobrzejewicach. Gwne inwestycje, o ktre wystpiam do Starostwa Po-
wiatowego, to remont dachu, wymiana okien (150 sztuk), remont klatek schodowych, modernizacja systemu przyzywowego oraz rekultywacja oczka wodnego i terenw zielonych.
Olejem grza si nie opaca

Problemem kadego domu s ogromne koszty ogrzewania. W planach s zmiany systemw grzewczych, bo dotychczas stosowany olej opaowy generuje wydatki, na ktre orodkw nie sta. - Nie moemy oszczdza na cieple, chocia niemal codziennie korygujemy temperatur na kotach i grzejemy tylko tyle, ile trzeba mwi Aneta Rybacka-Skorulska, dyrektor Domu Pomocy Spoecznej w Wielkiej Nieszawce.
Prognozy wskazuj, e gaz da oszczdnoci, ktre przeo si na niszy koszt utrzymania jednego mieszkaca. Dalsze uywanie ogrzewania olejowego bdzie powodowao wzrost stawki miesicznej. Jak wskazuj wadze placwek, rodzin chtnych do umieszczenia osb starszych w DPS nie brakuje. Dla wielu problemem s jednak finanse. - W tym roku w naszym domu stawka miesiczna wynosi blisko 2,5 tysica zotych, a i tak jest jedn z najniszych w wojewdztwie kujawsko-pomorskim mwi dyrektor DPS-u w Dobrzejewicach. Czsto decyzj o umieszczenie danej osoby w orodku podejmuj pracownicy opieki spoecznej. Najpierw wysya si pielgniark rodowiskow do samotnej osoby na kilka godzin tygodniowo. Problem polega na tym, e opieka potrzebna jest non stop. - rednia wieku mieszkaca naszej placwki wynosi ponad 80 lat mwi Aneta Rybacka-Skorulska. Orodek w Wielkiej Nieszawce przeznaczony jest dla osb w podeszym wieku, ale czstokro osoba trafiajca do nas jest w dobrej kondycji fizycznej. Z biegiem lat jednak staje si leca, co wymaga innego rodzaju zaangaowania ze strony personelu pampersowania, karmienia, dopajania czy fotelowania. Potrzebna jest pomoc we wszystkich czynnociach yciowych.
Fot. Tytus Szabelski
al pozosta
Dzieci przyjedaj do swoich rodzicw i zabieraj ich na przepustki, czy to na wita czy rodzinne zjazdy. Ale nie zawsze i nie wszyscy. Czsto w ustach staruszkw brzmi gorzkie sowa. Ale mimo wszystko radoci z ycia mona wielu pozazdroci. - Chciabym zorganizowa w naszym domu Uniwersytet Trzeciego Wieku mwi Waldemar Cielak, mieszkaniec DPS-u w Browinie. Zajcia wedug programu placwki polegaj gwnie na aktywnoci fizycznej i rozrywkowej, a przecie gimnastyka umysu jest rwnie wana. Pan Waldemar jest absolwentem kilku uczelni wyszych byym pedagogiem, wojskowym i pionierem osiedla Rubinkowo w Toruniu. Jego biblioteczka w pokoju w DPS-ie jest bardzo pokana, a idolem, ktrego zdjcie wisi na szafce, jest Albert Einstein. Na fizyce zna si zreszt bardzo dobrze, a sprawnoci umysu mgby pozazdroci mu nie jeden modzian. - Czsto daj wykady dla naszych mieszkacw mwi Waldemar Cielak. Ciesz si, gdy chociaby 20 osb mnie sucha i pniej zagaduje o sprawy, o ktrych opowiadam. Znam przecie acin i grek, a kady moe si czego nauczy bez wzgldu na wiek.

REKLAMA
Siedmiu wspaniaych i zasuonych

Burmistrz Chemy wytypowa, wojewoda wyrni. Wszyscy proponowali dostali odznaczenia
transmitowaa nasze koncerty na cay wiat. A eby byo mieszniej, mamy dopiero czwartego dyrygenta w naszej 143-letniej historii Wiesaw Budziak, prezes chemyskich wdkarzy Krzy nie jest nagrod za kilka dni pracy, lecz spdzone w niej lata. Myl, e najbardziej doceniono organizowane przeze mnie wyjazdy dla modziey szkolnej na przerne zawody. Warto pochwali j za to, e i druynowo, i indywidualne zawsze zdobywaa puchary. Obecnie organizuj imprezy nie tylko na terenie Chemy. W innych gminach rwnie. Ogaszam tam zawody wdkarskie, docieram do nich ze swoj dziaalnoci. Walcz o kady grosz dla tego typu przedsiwzi. Skadam wnioski, pisz do kogokolwiek. I kto to zauway. Przyznam jednak, e jestem zaskoczony. Bo jest to w kocu praca spoeczna bez adnego wynagrodzenia. Marcin Seroczyski, bibliotekarz i czonek Towarzystwa Przyjaci Chemy Krzy otrzymaem za dokumentowanie historii, natomiast na decyzj o wyrnieniu miaa wpyw moja ostatnia ksika pt. Sport w Chemy. Mwic dokumentowanie historii, mam na myli powicenie si na rzecz lokalnego rodowiska. Dziki pracy w bibliotece i towarzystwie udao
Fot. UM Chema
REGION
ukasz Pilip
Od dugich lat pracowali spoecznie dla Chemy. Wszystko robili bezinteresownie bez mylenia o orderach. W kocu zostali dostrzeeni. Od kilku tygodniu na piersi kadego z nich wisi Krzy Zasugi. Franciszek Kuczka, radny Jako jedyny z grona odznaczonych otrzyma Zoty, a nie jak pozostali Brzowy Krzy Zasugi. Franciszek Kuczka odmwi jednak rozmowy na ten temat. Marek Wantowski, szef modelarni Combat Modelarstwo nie jest najwaniejsze. Moliwo pracy z dziemi owszem. Na zajciach uczymy si techniki, historii, patriotyzmu, czy najzwyklejszej wsppracy w grupie. A gdy wyjedamy na zawody, zawsze zwiedzamy wane punkty historyczne w danym miecie. Zobaczylimy nawet Muzeum Wojska Polskiego i Powstania Warszawskiego. Byem w szoku, gdy trzykrotnie pod rzd zdobywalimy pierwsze miejsce w Druynowych Mistrzostwach Polski w modelarstwie. A to jest gwnie zasuga dzieci, ktre buduj modele. Niektre z nich ju s rozpoznawane na zawodach! Uwielbiam uczy modzie rnych dat, opowiadam jej o woj-
si nam pozyska wiele cennych zbiorw i informacji, ktre ukazay si drukiem. Dodatkowo, cay czas fotografuj stale zmieniajc si Chem. Zdjcia s wielokrotnie wykorzystywane do widokwek, albumw, folderw. Dla mnie nadanie Krzya Zasugi jest duym wyrnieniem. Przyjmuj go z satysfakcj, poniewa jest on rodzajem motoru, ktry napdza mnie do dalszej pracy na rzecz naszej Maej Ojczyzny. Krzysztof cki, prezes firmy Taurus Ochrona Krzy otrzymaem za wkad w rozwj lokalnej przedsibiorczoci, tworzenie nowych miejsc pracy oraz udzia w akcjach spoecznych. To, e moja dziaalno zostaa dostrzeona i doceniona, stanowi dla mnie nobilitacj i motywuje do dalszego zaangaowania, przekonujc o susznoci wykonywanego przeze mnie zawodu. Zadania, ktre wykonuj pracownicy mojej firmy Taurus Ochrona, niejednokrotnie wkraczaj w obszar bezpieczestwa publicznego, co przejawia si wspprac ze subami publicznymi. Angauj moj firm w wiele akcji spoecznych takich jak sponsoring, pomoc w Wielkiej Orkiestrze witecznej Pomocy, udzia w programie Bezpieczna Szkoa, popularyzujcej bezpieczestwo wrd dzieci i modziey.
nach. Dla mnie to jest cae moje ycie, dla innych moe drobiazg. Dlatego tak ciesz si, e zosta on dostrzeony. Bo modelarstwo bez dzieci byoby po prostu suche. Piotr Winiewski, wiceprezes klubu Legia Chema Od dwudziestu paru lat dziaam w Legii, organizuj wyjazdy dzieciom, co roku jed za darmo na obozy, np. do Francji. Wraz z Jackiem Widomskim, prezesem klubu, zbieramy na te cele rodki od sponsorw. Obecnie trenuj grup modzikw. Przyznam, e nigdy nie schodziem z jakkolwiek druyn poniej drugiego miejsca w lidze. Jeeli miasto organizuje jakie imprezy, zawsze si do nich przyczam. Niekoniecznie jako wiceprezes Legii, bo najczciej dziaam bezinteresownie. Otrzymanie Krzya jest zaskoczeniem. O tym podczas pracy si nie myli. I nie oszukujmy si - to
mie, bo kto zauwaa moj dziaalno. Medard Fiugajski, czonek chru im. w. Cecylii Prowadziem ksigarni przez 46 lat. Kiedy te przejem Klub Mionikw Ksiki w Chemy, ktry by pierwszym takim klubem w Polsce. Przyjeday do nas osoby takie jak Eugeniusz Paukszta. To byo wydarzenie, prosz pana! W chemyskim chrze mieszanym im. w. Cecylii piewam przez 40 lat, cho mogem by w nim duej, poniewa wczeniej zwizaem si z miejskim domem kultury. Od 25 lat jestem te czonkiem chru Copernicus z Torunia. Poza tym, grupa z Chemy jest najstarszym chrem mieszanym w Polsce. Powstaa w 1869 roku i dziaa nieprzerwanie do dzi. To olbrzymie osignicie! Zdarzao si nawet, e telewizja Polonia
Doradztwo finansowe za darmo!

Jako firma Planet Finance Broker jestecie na toruskim rynku od roku, ale w bankowoci i finansach wasze dowiadczenie siga kilkunastu lat. To prawda. Mamy wieloletnie dowiadczenie w bankowoci, a swoj wiedz zdobywaymy nie tylko na studiach, kursach i szkoleniach, ale przede wszystkim w bezporednim kontakcie z klientem. Myl, e niewielu doradcw finansowych w Toruniu moe poszczyci si tak rozleg wiedz praktyczn jak nasza. Co z tego dowiadczenia moecie zaoferowa klientom w waszej firmie? Jestemy bardzo skuteczni w pozyskiwaniu rodkw finansowych dla naszych klientw na potrzeby zwizane z rozwojem firmy, na zrealizowanie planw o wasnym mieszkaniu czy domu. Dopasujemy klientowi najlepsze rozwizania spord ofert wielu bankw. Zadbamy take o to, aby decyzje analitykw nie opniay procesu rozpatrywania wniosku, zwaszcza przy niestandardowych formach uzyskiwania dochodw lub przy skomplikowanej sytuacji formalno-prawnej nieruchomoci. Czyli klient przychodzi do waszej firmy i wy mu wskaecie, ktry bank najszybciej i najtaniej udzieli kredytu? Niestety, trudno jednoznacznie okreli, ktry bank najszybciej rozpatrzy wniosek klienta i udzieli pozytywnej decyzji na warunkach cenowych, ktre by klienta satysfakcjonoway, poniewa to, co jest stae w bankach, to zmienno warunkw cenowych oraz warunkw proceduralnych. Doradca Planet Finance Broker jest bardzo pomocny dla osb ubiegajcych si o kredyt, gdy ma szerok wiedz w zakresie aktualnej oferty cenowej oraz w sposb profesjonalny dokona analizy zdolnoci kredytowej i obiektywnie dopasuje najlepsze rozwizanie. Czy na tym koczy si wasza rola jako doradcy finansowego? Oczywicie, e nie. Co naj-
FINANSE
Z Hann Tarczykowsk i Anet Szczeniak, o profesjonalnym prowadzeniu finansw, korzyciach jakie daje praca z doradc finansowym, oraz jak do koca roku zaoszczdzi nawet kilkanacie tysicy zotych, rozmawia Maciej Pagaa
Planet Finance Broker
ul. Grudzidzka 79 (Bumar) 87-100 Toru www.planetfinance.pl Tel: 56 663 53 53
Swoim. Zapraszamy do naszego biura w Toruniu przy ul. Grudzidzkiej 79 na terenie Bumaru i zachcamy do wykorzystania ostatniej szansy na uzyskanie taszego kredytu i zaoszczdzenie nawet do kilkudziesiciu tysicy zotych. Z tego wynika, e klient jest przez was prowadzony od momentu zoenia wniosku o kredyt do uzyskania pienidzy na spenienie wasnych potrzeb. Zakres waszej pracy jest szeroki i odpowiedzialno jest dua. Ile zatem klient paci za wasze usugi? Nasi klienci nie ponosz adnych opat z tytuu wiadczonej przez nas kompleksowej usugi doradztwa finansowego, a istot naszego dziaania jest rozwj i zadowolenie naszych klientw. Zapraszamy wszystkich, ktrzy s zainteresowani ubieganiem si o kredyt hipoteczny na bezpatn analiz zdolnoci kredytowej. Nasza firma nie jest zwizana z adnym bankiem. Reprezentujemy interesy klienta, zatem obiektywnie doradzimy najlepsze rozwizanie.
istotniejsze, my cay czas monitorujemy przebieg realizacji procesu kredytowego w banku, natychmiast reagujemy na zapytania analitykw, a w wielu przypadkach pozyskujemy kredyty na warunkach lepszych od tych, ktre stosuj banki w ofercie standardowej. Klient otrzymuje od nas gotow decyzj kredytow, szczegowo analizujemy z nim zapisy w umowie kredytowej tak, aby kady mia wiadomo i wiedz w zakresie swojego kredytu - wie si z nim przecie na dugie lata. Co jest najwaniejsze dla klienta, ktry planuje zacignicie kredytu hipotecznego? Dla wikszoci osb, ktre planuj zacignicie kredytu hipotecznego wane jest znalezienie takiego banku, ktry zapewni moliwo uzyskania wysokiej kwoty kredytu przy najniszym oprocentowaniu. My jednak przestrzegamy przed podejmowaniem decyzji w oparciu tylko o takie parametry.
Czy jest co szczeglnego w ofertach kredytw hipotecznych na co zwrciyby panie uwag? 31 grudnia tego roku koczy si program Rodzina na Swoim, zatem kto zdy z niego skorzysta, ten sporo zaoszczdzi. Na czym polegaj korzyci dla klienta wynikajce ze skorzystania z programu Rodzina na Swoim? Program ten zosta stworzony z myl o osobach kupujcych swoj pierwsz nieruchomo. Polega na dopacie z budetu pastwa do 50% raty odsetkowej przez pierwszych 8 lat spaty kredytu, dziki czemu raty kredytowe w tym okresie s zdecydowanie nisze ni w przypadku tradycyjnych kredytw hipotecznych, a zaoszczdzone rodki mona przeznaczy na urzdzenie si i wykoczenie nieruchomoci. Czy kady moe z tego dofinansowania skorzysta? O dopaty mog ubiega si:
osoby bdce w zwizku maeskim, gdzie przynajmniej jedna z nich musi by w wieku do 35 lat, a adna w momencie podpisywania umowy kredytowej nie moe by wacicielem innej nieruchomoci mieszkaniowej, osoby samotne, tzw. single w wieku do 35 lat niewychowujce dzieci, ktrzy nigdy nie byli wacicielami innej nieruchomoci oraz osoby samotnie wychowujce dzieci, ktre w momencie podpisywania umowy kredytowej nie s wacicielami innej nieruchomoci mieszkaniowej. Czy klient przychodzc do was musi posiada ju t wiedz, aby kupi odpowiednie mieszkanie i mc skorzysta z dofinansowania do kredytu? Oczywicie, e nie, chocia wielu klientw takie informacje ju posiada. Nasza wiedza w zakresie wymogw ustawy oraz procedur bankowych jest wyczerpujca. Wszystko po to, aby pomc klientowi uzyska kredyt w programie Rodzina na
Kolumn FINANSE redagujemy z
najlepszymi doradcami finansowymi w Toruniu
Strategiczny Partner Poza Toru
Mj Czesaw czyta Bibli

Jest pani autork trzech autobiografii. Dlaczego je pani napisaa? Bo zdawaam sobie spraw z tego, e mj m zaczyna odgrywa coraz wiksz rol w polityce. A poza tym miaam potrzeb wyywania si, bo nasze charaktery byy zupenie inne. Nie pasowalimy do siebie. A mio? A kto mwi o mioci? Za krtko na pocztku ze sob przebywalimy, by dobrze si pozna. Dwa tygodnie, tylko pierwsze wraenie, nic wicej. Zaraz wyjecha i nie zostawi adresu. Jednak pamita. P roku pniej wzilicie lub. To on przypieszy dat lubu. Ja akurat koczyam studia, napisaam prac magistersk i zaczam j broni. I pomylaam wtedy: a co mi szkodzi? Najwyej si rozwiod. Pozycja ma uatwiaa pani robienie wielu rzeczy? Wprost przeciwnie. Kto mg, ten rzuca mi kody pod nogi. Miaam gotow habilitacj i nie mogam jej zrobi. Nie publikowano moich artykuw. Czsto nie mogam dosta pracy! Ma akceptowa pani wszystkie poczynania? Ostatecznie mi na nie zezwala. Cho zdziwi si, gdy zorganizowaam aukcj Prominent. To by szok! W telewizji zaczli j pokazywa. Jak pani ocenia to co si dziao w ubiegym roku przed domem pastwa Jaruzelskich w rocznic wprowadzenia stanu wojennego? Jest to dla mnie niezrozumiae! Przecie stan wojenny uratowa ludzi. Groziaby nam wojna domowa, nawet gdyby Rosjanie nie weszli do Polski. Mordowalibymy si midzy sob. Pamita pani swoj reakcj na owiadczenie gen. Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce? Poczuam ulg. Czuo si
WYWIAD
Z Mari Kiszczak o Okrgym Stole, transformacji, mioci i wyywaniu si. W rocznic wydarze grudniowych rozmawiaj Marta Chojecka i ukasz Pilip
W takim razie jak odebraa pani Okrgy St? Bardzo pozytywnie. Miaam tylko al do ma nie mwi, e to wydarzenie byo jego zasug. Okrgy St, to jego st. Nikt by tego nie zorganizowa bez Kiszczaka. Jaruzelski trzyma si z daleka. Mia wiadomo, e Zwizek Radziecki moe tupn nog, a Okrgy St si rozleci. Z kolei Kiszczak sobie zaszkodzi. Zdawa sobie spraw, e jeli co si stanie, to od razu znajdzie si na emeryturze i to bdzie koniec jego kariery. Byway wtedy momenty, e baa si pani o wasz rodzin, dzieci? Nie, nie baam si. Mj m czsto prowadzi naszego maego Pegueota bez kierowcy, sam. Ani on, ani ja nie czulimy si w zagroeniu. napicie, ktre musiao gdzie znale ujcie. Wszyscy mwi, e stan wojenny by uciliwy. Nieprawda, nasza rodzina jechaa na tym samym wzku, co inni ludzie. Wic stan wojenny by nieunikniony? Tak. My, Polacy, kochamy walk, kochamy umiera. Broni pani sabszych? Tak, ale staram si te skupia na cechach Polakw, na ich gupocie, czyli np. Powstaniu Warszawskim. Przecie my walczylimy o wolno. Podchodz do tego krytycznie tak, jak mj m. Wikszo Polakw sdzi inaczej. Powtarzam takim osobom, e Kiszczak zawsze kierowa si dobrem Polski. Robi wszystko, by nikomu nie spad wos z gowy. A ludzie w kopalni Wujek? Oni do walki si przygotowywali przez okoo miesic. Nikt tego ludziom nie mwi. Syszaam, jak m przekazywa decyzj o otwarciu kopalni komu innemu, bo on si na tym nie zna. Czesaw mwi to w domu, a mielimy rzdowy telefon. Poza tym s nagrania i wiadkowie, mwicy, e zadzwoni do ma pukownik z prob o moliwo uycia broni. A m odpowiedzia: Zabraniam uycia broni, prosz wycofa wojsko i milicj z kopalni Wujek. Ludzie si czepiaj, cho nie znaj prawdy. Popieraa pani tamten system? Nie broni tego ustroju w stu procentach. Widziaam jego wady. Ale nie mona te abstrahowa od zalet. Po wojnie nastpia kolosalna zmiana. Przecie poowa Polakw wczeniej podpisywaa si krzyykiem. Prd, szkolnictwo, radio. Wszystko do nas trafiao. A cena za postp nie bya za dua? Bya. Tylko musielimy to ludziom uwiadamia, e wszystko kosztuje. Bo my, Polacy, jestemy do biedy przyzwyczajeni. Wierzy pani w Boga? Tak, lecz kontaktuj si z Nim bezporednio. Nie potrzebuj porednikw. Nigdy nie kryam si z tym, e jestem wierzca. Kiedy mogam, chodziam do kocioa. A lub kocielny? Nie wzia go pani ze wzgldu na stanowisko ma. Bolao mnie to, ale potem nie odczuwaam takiej potrzeby. Wystarcza lub cywilny. Dziennikarze do pastwa dzwoni, przychodz? Owszem, dzwoni bardzo czsto. Jednak m ju nie udziela wywiadw. Ma problemy z pamici. Jest po dwch wylewach, myl mu si miejscowoci i daty. Nie syszy na jedno ucho. Mia take zaway, cikie bardzo. Przy jednym ksidz udzieli mu ostatniego namaszczenia. Mj niby-niewierzcy m nigdy nie odcina si od kocioa. Czsto przed i po stanie wojennym spotyka si z ksimi. Ludzie si miali, e jaki samochd biskupa stoi pod jego gabinetem. Kiedy by w szpitalu, to bez przerwy rozmawia z jednym ksidzem. Nawet Pismo wite od niego dosta. M je przeczyta? Oczywicie, e tak. Imponowaa pani ta jego sia? Nie, mi imponowa jego intelekt. Cho si jego z pewnoci zawsze czuam. Genera Kiszczak auje czego? Nie sdz. Uwaa, e to, co robi, robi w susznej sprawie. eby si nie laa polska krew. Gdyby nie kontrola nad stanem wojennym, ta krew laaby si. Kada rewolucja ponosi jednak ofiary. Przecie jak byo z puczem Pisudskiego, zgino wtedy kilkaset osb. O tym si dzi nie mwi. Jaki to jest kontrast, kiedy tu Kaczyski przeciwko Kiszczakowi prowadzi pod pomnik Pisudskiego lud. Mwic wszystko o waszym yciu, zabiera Pani ludziom argumenty do ataku Tak, szczeglnie tym drapienym. Kiedy spotkaam si z owiadczeniem jakiego faceta, ktry twierdzi, e Kiszczaka naleao po transformacji ustrojowej zamordowa. I niestety taka mentalno jest teraz w ludziach ksztatowana. Ostatnio suchaam ksidza Issakiewicza-Zalewskiego tyle nienawici w jego wypowiedziach, tyle nienawici

REKLAMA
Barwy Jesieni z ubianki

Na nowo odkrywaj wiat i samych siebie. Na emeryturze wreszcie maj na to czas
Agnieszka Kapela Cisza, drodzy pastwo, pani Wadzia opowiada dowcip mwi Marlena Giziska, kierownik Centrum Kultury opiekujca si klubem seniora. I rozmowy milkn. Bo Wadysawa Wilczek zdya zapracowa na tytu mistrza kawaw. Jaka jest rnica midzy ojcem Rydzykiem a Ferdynandem Kiepskim? pyta. Nie wiecie? adna. Bo jeden i drugi woa: Babka, daj rent! I ju wiadomo, e czonkowie klubu seniora Barwy Jesieni ze stereotypem emeryta nie maj nic wsplnego. Rni ich miejsce zamieszkania, wyksztacenie, yciowe dowiadczenie, zainteresowania, stan zdrowia. cz cotygodniowe spotkania przy kawie, herbacie i sodkociach, ktre sami wczeniej przygotowuj. Dotarcie w kady czwartek do Centrum Kultury to dla nich niemal jak pjcie w niedziel do kocioa. Obowizek, ale taki, na ktry czeka si z utsknieniem. rowe. Przepis przywioza ze sob z Lubelszczyzny, skd przyjechaa do Zamku Bierzgowskiego 42 lata temu. Historiami sypie jak z rkawa. Przez 7 lat pracowaam w domu rencistw opowiada. By tam dyrektor z Torunia, ktry kiedy mi mwi, e jak jecha samochodem to mnie widzia, jak ja jechaam rowerem. Miaam wolne, to jechaem, przecie mog. Raz rozmawiali o meblach. A ja na to: Ale nigdzie nie ma takich mebli jak w Cierpicach. A bya tam pani? spyta mnie. A ja mwi: Nawet cukierki daj. Rowerem pani bya? chce si dowiedzie Roman Krupa. Nie Skamaam mieje si Kazimiera Burdach. Ale cukierki dawali, bo syszaam. Gdy usid przy stole w Centrum Kultury, wreszcie maj chwil, by spokojnie porozmawia. O wszystkim. O przeszoci, o mierci, o rodzinach. A rodziny wiedz, e czwartkowe, dwugodzinne spotkania klubu seniora to powana sprawa. Nie mog w tym czasie podrzuca nam wnukw mieje si Maria Wojciechowska. Wnuki moe s w grupkach modziey, czsto podgldajcej zajcia przez pozbawione zason okna wietlicy.
Czonkowie klubu seniora Barwy Jesieni:
Roman Krupa, Pelagia Krupa, Stanisawa Beczek, Kazimiera Burdach, Maria Wojciechowska, Teresa Rutkowska, Ewa Zikowska, Lambert Walter, Maria Byty, Tadeusz Byty, Maria Baliska, Danuta Winiewska, Urszula Zikowska, Elbieta Jarzbkowska, Leszek eglarski, Maria Matosz, Marian Matosz, Innocenty Gulczyski, Sabina Gulczyska, Elbieta Spalona, Irena Szreder, Wadysawa Wilczek, Wiesaw Kowalski, Danuta Szymaska, Helena Cichowska, Cecylia Gumowska, Jan Gumowski, Irena Klejbach, Stanisaw Klejbach, Halina obodziska, Benedykta Krystoforska.
GMINA UBIANKA
12 z i zabawa cay rok

Wszystko zaczo si 9 padziernika 2008 to wtedy spotkali si po raz pierwszy. Inicjatywa bya pomysem Marleny Giziskiej, ktra zadbaa o pojawienie si stosownego ogoszenia w Informatorze Gminnym, a take zadzwonia do sotysw i szefowych k gospody wiejskich. Przyszo kilkanacie osb. Dzisiaj jest dwukrotnie wicej. Mamy 32 oskadkowane osoby precyzuje Jan Gumowski, skarbnik klubu. Skadka jest potrzebna na kaw, herbat, organizacj grilla, kwiaty wrczane z okazji licznych uroczystoci czonkw klubu. Zbieraj symbolicznie po zotwce miesicznie. Musimy podnie stwier-
dza Roman Krupa, prezes, a na co dzie sotys Bierzgowa. Bo w tym roku troch nam zabrako. A wydawa rzeczywicie jest na co, bo energii i chci seniorom nie brakuje. Kadego roku staraj si pojecha na wycieczk krajoznawcz. Byli ju w Kruszwicy, Brodnicy, ogldali ogrody w bydgoskiej Hellerwce. Do tego dochodz wyjazdy do kina, teatru, operetki. I imprezy ju na miejscu: od rajdw pieszych i wypraw rowerowych po imieniny, okrge urodziny, jubileusze maeskie, mikoajki, andrzejki. By nawet bal karnawaowy, oczywicie przebierany. Pamitam pana Innocentego, ktry przebra si za kowboja, ale nieziemskiego opowiada Marlena Giziska. Mia czarn peruk, czarne okulary, przyklejone wsy. Nie do rozpoznania. Innym seniorom te nie zabrako inwencji. Pojawili si bowiem
Meksykanka-Peruwianka, kominiarz, Hawajka, Hinduska, krl, mdra sowa Nie zabrako te postaci ksikowych: Ani z Zielonego Wzgrza i Pippi. Ale zabawy nie brakuje i na normalnych spotkaniach klubu. Kade powicone jest innemu tematowi. O, kierowniczka nie da nam siedzie spokojnie mieje si Roman Krupa. wicz umysy, przede wszystkim pami. Jest nauka wierszy, s te uwielbiane przez seniorw kalambury. I gimnastyka. Sami siebie podziwiamy, e nam si jeszcze tak chce dodaje z umiechem Elbieta Spalona.
Czas specjalnie dla nich

Po ponad czterech latach istnienia klubu bardzo si ze sob zyli, ale wci czekaj na nowych chtnych emerytw. Ju te-
raz wrd czonkw s nie tylko mieszkacy gminy ubianka. My z mem jestemy ze Zejwsi Wielkiej, konkretnie z yna opowiada Irena Klejbach. Tam si nic nie dzieje, a my chcielimy w takich spotkaniach uczestniczy. Wiesaw Kowalski przyjeda z Torunia. Na pierwsze spotkanie trafi, bo szuka kolegi, ktry si tu osiedli. Kolega ju nie mieszka, a ja dalej przyjedam, nie zawsze, ale wtedy, kiedy mog wyjania i dodaje: A pani Kazia powiedziaa, ile ma lat? Ja si nie wstydz, ani mi kto zabierze, ani dooy szybko odpowiada Kazimiera Burdach, najstarsza z caego grona. 25 kwietnia bd miaa 82. Wci jedzi na rowerze i robi pyszne pczki. Nie takie jak zewszd chwalona Sabina Gulczyska, ale specjalne, z makiem, pa-

GMINA UBIANKA
Nie umiem czyta ksiek, od razu chc pisa

Debiutancka powie na koncie pitnastolatki to dla wielu ogromne zaskoczenie. Jak to moliwe? Gdy byam maa, to tworzyam takie prowizoryczne ksieczki, na ktre skadao si kilka sklejonych kartek z krtkimi tekstami. Dwa lata temu znalazam opowiadania osb w moim wieku w Internecie. Te teksty byy moj pierwsz inspiracj. Potem pisaam i zamieszczaam wasne opowiadania. Inni bardzo pozytywnie je komentowali. Od krtkiego opowiadania do kilkunastu stron ksiki jest jednak daleko Maszynopis pierwszej powieci ley do dzisiaj w szufladzie. To bya prba napisania czego wasnego. Ksika powstaa z mojej fascynacji wampirami. Najpierw przeczytaam Zmierzch Stephanie Meyer, potem zaczam pochania wszystkie podobne. Na pewno mniejsz lub wiksz inspiracj zaczerpnam take z Pamitnikw wampirw, ktre, jako wielbicielka wszelkich seriali, ogldaam nieustannie. Z ksiek czerpiesz inspiracje? Przede wszystkim z muzyki. Kiedy sucham piosenek rockowych zespow, takich
Milena Szczsna mieszka w Wybczu. Ma pitnacie lat, sucha rocka i kocha taniec. O fascynacji wampirami i swojej debiutanckiej powieci opowiada Monice Olender
mierzam jej na razie wydawa, poniewa ksiek o tej tematyce jest naprawd ju bardzo wiele. Mam wraenie, e cigle piszesz. Masz czas, aby odrobi chocia lekcje? Pisz wieczorami i weekendami. Staram si wszystko ze sob godzi, ale nauce nie powicam zbyt wiele czasu. Oprcz pisania mam take swoj drug, wielk pasj taniec. Jak dalej widzisz swoj pisarsk przyszo? Nie mam pojcia, co bd robi w yciu. Ale jedno jest pewne - zawsze bd pisa ksiki. Jak to jest osign, w tak modym wieku, to, o czym inni marz latami? Kiedy dowiedziaam si, e moja powie zostanie wydana, bardzo si ucieszyam. Pierwszy egzemplarz ksiki daam swojej najlepszej przyjacice. Nauczyciele take j czytali. Nie mam jednak adnych celw i niczego sobie nie narzucam. Bo po co mam potem aowa, e si nie udao? Po cichu licz tylko na to, e moja kolejna ksika ukae si w przyszym roku.
jak AC/DC czy Metallica, to przychodz mi do gowy rne pomysy. Podczas suchania muzyki wyobraam sobie rne rzeczy i spisuj je w punktach. Potem wybieram z tych zapiskw to, co mi si przyda. Kiedy pisz ksik, to te sucham ostrej muzyki, a nawet sobie podpiewuj. Cay dom yje muzyk. Wiele zawdziczam te mojej mamie, ktra jest moim pierwszym
i najwaniejszym recenzentem. Potrafi j obudzi, aby powiedzie jej, o czym bdzie moja ksika. Siostra to z kolei mistrz korekty. Gwna bohaterka twojej ksiki, Anastazja, to dziewczyna, ktra kocha teatr. Utosamiasz si z ni? Nie, jest to zupenie wymylona posta jak wszystkie inne w moich ksikach. Anastazja
ma te trudne dziecistwo. W pewnym momencie trafia do szpitala. Tam spotyka staruszka, ktry mwi jej, e po mierci bdzie miaa do spenienia misj. I wysya j w podr do pieka, czyca i nieba. Bd kolejne twoje ksiki? Ju mam jedn skoczon. Teraz pisz powie gotycko-historyczn. Ta pierwsza jest typowo fantastyczna. Nie za-
NISSAN QASHQAI. ABSOLUTNY CROSSOVER.

Nissan. Ekscytujce innowacje.
GDY CHCESZ WICEJ, DOSTAJESZ WICEJ.

O W P LS
W
Fot. Maciej Pagaa
NISSAN QASHQAI dostpny z silnikiem 1,6 dCi 130 KM Zuycie paliwa 4,5 l Rabat 10 000 z*
NISSAN QASHQAI+2 A do 7 foteli 1520 l pojemnoci baganika Rabat 12 000 z*
Num er
CE
S OV
UMW SI NA JAZD PRBN U TWOJEGO DEALERA

Dealer Name - Dealer address goes here with city - Tel.: 0123 456 7890
www.dealername.com
NISSAN
*Rabat oraz jego wysoko uzalenione s od wersji pojazdu. **Zgodnie z liczb zarejestrowanych pojazdw typu Crossover w okresie 01/04/2007-30/09/2012 wedug danych CEPIK. Zdjcia s jedynie ilustracj. Dane i fakty podane w niniejszej reklamie su wycznie celom informacyjnym i nie stanowi oferty zawarcia umowy. Oferta jest wana od dnia 01/11/2012 do dnia 20/12/2012. Qashqai: zuycie paliwa w cyklu mieszanym: 4,58,1 l/100 km, emisja CO2:119187 g/km; Qashqai+2: 4,78,3 l/100 km, 123193 g/km. Rozszerzona Gwarancja oznacza ubezpieczenie pojazdu, ktre mona dodatkowo zakupi, dajce cznie z okresem standardowej gwarancji maksymalnie 5-letni ochron pojazdu.
ROZSZERZONA GWARANCJA
RD C
OS
**

GMINA OBROWO
Rowerem do Osieka nie dojedziesz Sezon halowy otwarty!

Drogi rowerowe powstaj od kilku lat. Gwnie na papierze, bo mionicy dwch kek nie maj po czym podrowa
nansowym mwi Agnieszka Niwiska, rzecznik prasowy Starostwa Powiatowego w Toruniu. W skad harmonogramu na ten rok wchodz: prace przygotowawcze, roboty rozbirkowe, ziemne, a take czciowo nawierzchnia i elementy ulic, czyli krawniki, oporniki i obrzea betonowe oraz prace zwizane z bran telekomunikacyjn. O tym, e nie uda si zrealizowa caej inwestycji w roku 2012 informowalimy w poprzednich numerach. Zapewnienia, e na rok 2013 zostanie jedynie niewielka cz prac, okazay si jednak nazbyt optymistyczne. - Nie wiemy ile uda si zrobi do koca tego roku mwi jeden z robotnikw pracujcych przy budowie cieki rowerowej. Wiele zaley od pogody. Mamy przecie listopad. Przyjdzie mrz i spadnie p metra niegu i prace trzeba bdzie wstrzyma. - Zaczlimy budow od strony Osieka dodaje drugi. Czy dojdziemy do granic gminy w tym roku? Trudno powiedzie. Jeszcze naprawd duo wysiku przed nami. Nie mona teraz powiedzie, kiedy na pewno uda si skoczy. Rowerzyci musz uzbroi si w cierpliwo. Inwestycja, o ktrej sysz od lat, posuwa si naprzd. Tempo jest jednak spacerowe.
Pikarze przenosz si do hal sportowych. Inauguracja nastpia w wito Niepodlegoci
Tomasz Wicawski
Budowa cieki rowerowej ze Zotorii do Osieka nie zakoczy si w tym roku. Obserwujc postpy robotnikw, trudno uwierzy, e termin przyszoroczny jest realny. Wadze starostwa mwi, e wszystko idzie zgodnie z planem. Zostalimy zaalarmowani przez mieszkacw gminy Obrowo, ktrzy przestali wierzy, e droga rowerowa do Osieka kiedykolwiek powstanie. Rozkopy, ktre zastalimy na miejscu, trasy turystycznej nie przypominaj.
- Zgodnie z porozumieniem ze Starostwem Powiatowym musimy do koca roku zapaci za cz inwestycji zrealizowan na terenie naszej gminy mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. eby tak si stao inwestycja musi zosta wykonana. W tym momencie nie wyglda to rowo. Zupenie przeciwnego zdania s przedstawiciele starostwa. - Wykonawca drogi rowerowej Zotoria Osiek odebra plac budowy w padzierniku 2012 roku i na dzie dzisiejszy roboty na tym odcinku wykonywane s zgodnie z harmonogramem rzeczowo-fi-
W Osieku nad Wis rywalizowao dziewi druyn. Siedemdziesiciu czterech zawodnikw chciao zdoby puchar za zwycistwo w Turnieju Niepodlegoci. Zmagania maj wieloletni tradycj i co roku inauguruj sezon halowy. Zimowe liga pikarzy z gminy Obrowo zakoczy si w marcu. W szranki stanie dziesi ekip. - Prawie w kad niedziel na jednej z hal sportowych w naszej gminie samorzd organizuje wspzawodnictwo dorosych w pice nonej, siatkwce i tenisie stoowym mwi Dariusz Machajewski, organizator sportu i rekreacji w gminie Obrowo. W soboty rywalizuje modzie szkolna. Imprezy sportowe wspiera finansowo gminna komisja profilaktyki.
Zmagania w wito Niepodlegoci byy niezwykle wyrwnane. Do pfinaw awansoway zespoy z Osieka, Obrowa, Brzozwki i Gogowa. Starcia czterech najlepszych zespow turnieju musiay by rozstrzygane w serii rzutw karnych, gdy w regulaminowym czasie nie udao si wyoni zwycizcw. Obronn rk z pojedynkw wyszli pikarze Wisy Osiek i druyna z Brzozwki. Mecz o 3. miejsce zakoczy si zwycistwem 3-2 pikarzy reprezentujcych Obrowo. Triumfatorem caej imprezy zosta zesp z Brzozwki, ktry w finale pozostawi w pokonanym polu gospodarzy z Osieka. Zwycizcy zmaga otrzymali pamitkowy puchar i medale. (WT)

GIMINA OBROWO
Najwaniejszy jest czowiek

Rzdzi pan gmin Obrowo 10 lat. Jaka jest rnica midzy tym, co zasta pan obejmujc urzd wjta, a stanem obecnym? Jestem daleki od tego, eby podejmowa si oceny poprzednikw. Udao si nam jednak przez 10 lat zrealizowa dziesitki inwestycji, ktre zwikszaj komfort ycia mieszkacw naszej lokalnej spoecznoci. Warto wspomnie o kilometrach sieci wodocigowo-kanalizacyjnej, ktre udao si wybudowa. Przecie w wielu miejscowociach, kiedy obejmowaem urzd, wodocigi czy kanalizacja, to bya jedynie melodia odlegej przyszoci. Kolejnym wanym aspektem jest owiata. Modzie musi zna jzyki obce, musi zdobywa solidne wyksztacenie, a do tego potrzebne s dobrze dziaajce placwki z przygotowan do nauczania kadr pedagogiczn. Poziom edukacji w naszej gminie znaczco si podnis. A drogi? Czsto ocen rozwoju gminy zaczyna si od moliwoci komunikacyjnych mieszkacw. Przez okres mojego urzdowania udao si wykona blisko 30 kilometrw drg asfaltowych. Porwnanie z poprzednimi latami wypada na korzy. Potrzeby w tym zakresie s oczywicie ogromne, ale krok po kroku udaje si wyremontowa kolejne odcinki. Powiat toruski skada si z niezwykle zrnicowanych samorzdw. Jak scharakteryzowaby pan gmin Obrowo? Niezwykle istotny jest fakt, e nasza gmina nabiera wyranie charakteru podmiejskiego. Inwestycje w edukacj, sport czy ochron rodowiska powoduj, e stajemy si terenem atrakcyjniejszym dla potencjalnych mieszkacw. Du uwag przywizujemy do kwestii kultury i tradycji, std te wspieramy zespoy ludowe dziaajce na naszym terenie. Udao si wskrzesi chociaby doynki, ktre integruj lokaln spoeczno, a ktre znikny z kalendarza imprez po roku 1989. Kiedy zostaem wjtem, budet gminy wynosi 11 milionw. Plan na przyszy rok mwi o 37 milionach. Postp jest wic wyrany. Skoro wywoa pan ten temat, porozmawiajmy chwil o inwestycjach, ktre Urzd Gminy zamierza zrealizowa w 2013 roku. Bdziemy realizowali drugi etap budowy sieci kanalizacyjnej Gogowo-Brzozwka. Inwestycja kosztowna, chocia zupenie niewidoczna. Zamierzamty kontynuowa remonty drg, ktre wykonywane s w tym roku. Pooymy asfalt na przebudowywanych odcinkach, co znacznie uatwi dojazd do pracy czy szkoy naszym mieszkacom. Remont Urzdu Gminy, wietlicy w Stajenczynkach czy budowa boiska w Brzozwce to kolejne przykady planowanych inwestycji. W kadym samorzdzie s jednak problemy. Z czym boryka si najbardziej gmina Obrowo? Drogi s najwikszym problemem - to nie ulega wtpliwoci. Musimy najpierw upora si z podczeniem wszystkich
O inwestycjach, podmiejskim charakterze Obrowa, sporcie i wychowaniu modziey z Andrzejem Wieczyskim, wjtem gminy Obrowo, rozmawia Tomasz Wicawski
pem? Dla maych samorzdw nie ma rzeczy istotniejszej ni przygotowanie edukacyjne najmodszego pokolenia. Modzi tworz pniej miejsca pracy, wypracowuj dochd gminy, pozwalaj na jej rozwj. Sport jest dziedzin szczeglnie mi blisk. Sam uprawiaem kilka dyscyplin, gdy byem modszy. Moi synowie uwielbiaj sport i w nim odnajduj istotny element swojego ycia. Baza do uprawiania sportu zmienia si w ostatnich latach kolosalnie. Powstao kilka boisk, trzy due hale, orlik. W gminie dziaa klub kickboxingowy. Modzie ma wybr. Powoalimy koordynatora sportu, ktrego opaca Urzd Gminy. W Gogowie powsta zesp pikarski. Doskona recept na walk z alkoholem czy narkotykami jest wanie sport. Jaki jest Andrzej Wieczyski prywatnie? Mam swoj rodzin, pasje i wiadomo tego, e wjtem nie bd wiecznie. Niektrym wydaje si, e kto, kto sprawuje urzd publiczny, nie powinien mie wolnego czasu, wasnych spraw i obowizkw. Przecie to absurd. Kady z nas jest czowiekiem. Lubi wypi dobre piwo, nie jestem wity. Najwaniejszy jest dla mnie czowiek, bo bez tego nie mgbym sprawowa urzdu.
domostw do wody i kanalizacji, a potem sukcesywnie przebudowa i zmodernizowa drogi. Musi by porzdek w inwestycjach, bo tylko to zapewnia stabilny rozwj samorzdu. Dochody wasne gminy z roku na rok rosn, std te inwestycji bdzie coraz wicej. Promocja poprzez sport i inwestycja w modych to kierunek w ktrym podaj spoecznoci lokalne. Obrowo idzie tym tro-
Fot. Maciej Pagaa
Okulary pojad nad Bajka

Maciej Karczewski, toruski optometra i spoecznik, tym razem rusza z pomoc rodakom na wschd - do niewielkiej wsi na dalekiej Syberii
Bartomiej Makowski
PRZYGODA
Blisko 7000 kilometrw tyle pokonaj czonkowie wyprawy na Syberi, by podarowa szans na lepsze widzenie mieszkajcym tam rodakom. Wrd nich jest torunianin, Maciej Karczewski. Wierszyna to kilka chatek pord syberyjskiej guszy. Do najbliszej wioski jest std 15 kilometrw poln drog, do najbliszego duego miasta, Irkucka, dziesi razy wicej. Jest w niej jednak co wyjtkowego od ponad 100 lat zamieszkuj j prawie wycznie Polacy. Do odcitych od wiata rodakw chce dotrze 6 ludzi, w tym para okulistw i para optometrystw. Spdz tam dziesi dni od 10 do 20 grudnia, eby przebada oczy i wzrok mieszkacw.
Zajmuj tylko miejsce w szufladach, a komu mog si przyda wyjania toruski optometra. Wane, eby nie byy zniszczone. Chcemy da jak najwikszy wybr oprawek, eby mieszkacy Wierszyny mogli dobra takie, jakie im si podobaj. Zbirka potrwa do 6 grudnia, okulary mona zostawia w salonach sponsora.
Ekstremalna ekspedycja
Uczestnicy wyprawy dolec o Irkucka samolotem, tam odbior autorefraktometr przyrzd do badania ostroci wzroku za ciki, by zabra go samolotem. Do Wierszyny dojad pojazdami nienymi. Dlatego ruszaj w grudniu. Przedzieranie si przez zaspy niegu to najlepsza alternatywa dla grznicia w gbokim bocie jedynej drogi, przyzwyczajonej raczej do konnych wozw ni aut. Niedogodnoci nie kocz si na podry. - Prowizoryczny gabinet urzdzimy w jednej z drewnianych chat mwi Maciej Karczewski. Bdzie zimno, spodziewamy si -30, -40 stopni. W takich warunkach okulici i optometryci chc przebada nawet 400 osb. Darmowe
Jad, eby pomc

We wsi nie ma orodka zdrowia. Ludzie nie maj ani wiedzy, ani moliwoci eby o wzrok zadba. Dla wielu z nich to bdzie pierwsze badanie okulistyczne w yciu. Wie o tym pomysodawca i organizator wyprawy - Romuald
Koperski, pisarz i podrnik, ktry w Wierszynie by wielokrotnie. Do wsppracy udao mu si namwi Macieja Karczewskiego waciciela piciu toruskich pracowni optycznych. - W caej wsi s dwie pary okularw, w tym jedna na gumkach od wekw mwi poruszony Karczewski, sponsor i uczestnik wyprawy. Nieraz zdarza si, e kiedy dokument przyjdzie tam poczt,
wysya si dzieci po te okulary, eby mona byo papiery przeczyta.
okulary otrzymaj wszyscy potrzebujcy. Oprawki wrc do Polski z wypraw, w Toruniu zostan do nich dopasowane szka. Gotowe okulary maj trafi z powrotem nad Bajka za porednictwem polskich sub dyplomatycznych. - Chcemy pomc mieszkacom Wierszyny, bo jak si ma troch wicej ni inni, to trzeba w sobie wyrobi wiadomo, e naley si tym dzieli podsumowuje Karczewski, po chwili dodaje - Dzi o Rosji mwi si gwnie w kontekcie trotylu na skrzydach, a Rosjanie widz w Wierszynie tylko polskich politykw przed wyborami, ktrzy przyjedaj, wrczaj jakie dyplomy albo pozuj do zdj, ale nic dla swoich nie robi. Bardzo istotne jest, eby pokazywa, e potrafimy te pomaga bezinteresownie.
i do pomocy zachcaj
Maciej Karczewski zawozi do Wierszyny 1000 oprawek ze swoich salonw. Mimo to prosi mieszkacw Torunia o pomoc. - Chodzi o zbirk okularw, ktrych torunianie ju nie uywaj i nie potrzebuj.
Pseudoszkolenia czy aktywizacja?

W Aleksandrowie Kujawskim bezrobocie wzrasta z roku na rok. Szkolenia dla bezrobotnych sprawdzaj si?
Monika Olender
ALEKSANDRW KUJAWSKI
Zdaniem analitykw armia bezrobotnych w Polsce przekroczy w grudniu 2 mln. Jak wyglda sytuacja w Aleksandrowie Kujawskim? Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzdzie Pracy w Aleksandrowie Kujawskim wynosi 4517 osb, czyli najwicej od czterech lat. Wedug statystyk 1058 mieszkacw Aleksandrowa Kujawskiego pozostaje bez pracy, natomiast liczba bezrobotnych z Ciechocinka wynosi 682. Mieszkacy Aleksandrowa Kujawskiego skar si na ma ilo ofert pracy i stay. Liczba ofert pracy jest uzaleniona od pracodawcw, ktrzy decyduj kogo zatrudni informuje Marzena bikowska, kierownik PUP w Aleksandrowie Kujawskim. Tymczasem, mimo trudnej sytuacji na lokalnym rynku, lista zawodowych szkole rekomendowanych przez PUP jest duga. Skada si na ni a jedenacie propozycji oraz szkolenie z zakresu aktywnego poszukiwania pracy, czyli tzw. Klub Pracy. Nie jest to typowe szkolenie zawodowe, ale pomoc bezrobotnym, ktrzy chc powrci na rynek po dugim okresie braku aktywnoci zawodowej oraz dla tych,
ktrzy nie posiadaj dowiadczenia w poszukiwaniu pracy. Wszystkie szkolenia organizowane przez PUP wynikaj z wczeniejszego rozpoznania rynku. Do 24 padziernika przeprowadzilimy sze szkole w ramach Klubu Pracy dodaje Marzena bikowska. Zgodnie z zarzdzeniem ministra moemy zaprosi jednak na takie szkolenie nie wicej ni 16 bezrobotnych. Przeszkolonych zostao 49 osb, z czego 2 podjy zatrudnienie. Od pocztku roku zostao przeprowadzonych take 5 szkole zawodowych, w kt-
rych uczestniczyo 85 osb. Zatrudnienie uzyskao zaledwie 9 osb. Efektywno szkole wyniosa zatem ponad 10%. W rankingach zatrudnienia wobec innych Urzdw Pracy w okresie trzech miesicy po zakoczeniu szkolenia nie wypadamy korzystnie ze wzgldu na specyfik lokalnego rynku pracy przekonuje Marzena bikowska. Wysoka efektywno wystpuje dopiero w okresie po szeciu miesicach od zakoczenia danego szkolenia Ponadto w tym roku, ze wzgldu na ma ilo rodkw, zrezygnowalimy z finansowania kosztw dojazdu na szkolenie.
Jeszcze do niedawna na stae kierowane byy zwaszcza osoby do 25. roku ycia. Teraz z takiej propozycji zatrudnienia mog korzysta bezrobotni, ktrzy znajduj si w szczeglnej sytuacji, take osoby po 50. roku ycia. Staramy si narzuci pracodawcy okres zatrudnienia danej osoby po zakoczeniu jej uczestnictwa w stau informuje Marzena bikowska. Wszelkie formy aktywizacji bezrobotnych s finansowane z dwch podstawowych rde: Funduszu Pracy oraz ze rodkw unijnych. W roku 2012 Powiatowy Urzd Pracy w Aleksandrowie Kujawskim realizuje cztery projekty wspfinansowane ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego informuje Sylwia Lisiecka, specjalista ds. programw z PUP w Aleksandrowie Kujawskim. W ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki PUP w Aleksandrowie Kujawskim realizuje projekt systemowy W drodze po sukces oraz Przedsibiorczo szans na rozwj regionu kujawsko-pomorskiego. W przypadku pierwszego projektu zatrudnienie znalazo ju 7 osb. W ramach projektu Przedsibiorczo szans na rozwj regionu kujawsko-pomorskiego w szkoleniu uczestniczyo 22 bezrobot-
nych, natomiast 18 osb zoyo wniosek o uzyskanie rodkw na podjcie wasnej dziaalnoci gospodarczej dodaje Sylwia Lisiecka. W poowie listopada Fundusz Pracy PUP w Aleksandrowie Kujawskim zosta powikszony o 100 tys. zotych, ktre zostan przeznaczone na doposaenie piciu stanowisk pracy. Obecnie rodki, w ramach Funduszu Pracy, wynosz ponad 5 mln zotych. W ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki zostaa uruchomiona take specjalna infolinia, uatwiajca bezporedni kontakt z urzdem pracy. Istot dziaania Zielonej Linii jest infolinia urzdu pracy, gdzie pod specjalnym numerem telefonu mona uzyska szereg bezpatnych porad prawnych, informacji na temat terminw stawienia si w urzdzie czy dotyczcych lokalnego rynku pracy tumaczy Wodzimierz Kujawa, starszy inspektor powiatowy z PUP w Aleksandrowie Kujawskim. Na korytarzu aleksandrowskiego poredniaka sycha rne wersje dotyczce aktywizacji bezrobotnych. Jedni uwaaj, e ta instytucja jest nieprzydatna. Inni twierdz z kolei, e wszystkie inicjatywy przyczyniaj si do poprawy lokalnego rynku pracy.
Fot. Maria Lewandowska

EDUKACJA
Czowiek uczy si cae ycie

fikacji suchacze bd zdawa egzaminy zewntrzne. Dziki temu bd speniay Europejskie Ramy Kwalifikacji, zyskujc uznanie w caej Unii Europejskiej. Nowa klasyfikacja szkolnictwa zawodowego obejmuje 200 zawodw, w ramach ktrych wyodrbniono 251 kwalifikacji. Po jednej kwalifikacji bdzie miao 98 zawodw. Dwie kwalifikacje mona bdzie zdoby w jednym z 72 zawodw. Najmniejsz grup stanowi zawody z trzema kwalifikacjami, bo jest ich tylko 23. Do tego dochodzi 7 kierunkw artystycznych bez kwalifikacji. - Moim zdaniem kierunek zmian jest suszny, jednak samo wykonanie zoone i trudne, poniewa wymaga wyjtkowego wysiku ze strony dyrektorw mwi Teresa Synik. - Podobnie jak w wielu dziedzinach gospodarki brakuje w owiacie aktw wykonawczych, m. in. w zakresie samoksztacenia. Aktualnie obowizujce liczby godzin ksztacenia na kursach odpowiadaj liczbie godzin w szkole dziennej, co w moim odczuciu utrudni lub uniemoliwi doksztacanie si osb dorosych. W resorcie MEN trwaj prace nad
Jeli chcemy zmieni prac na lepsz, warto pomyle nad zdobyciem nowych kwalifikacji
standardami dotyczcymi rozliczania godzin e-learningowych, czyli ksztacenia z wykorzystaniem platformy edukacyjnej. W placwce prowadzonej przez Teres Synik taka forma zaj zostaa wdroona od 2008 roku. Dyrektorka nie wyklucza szansy na prowadzenie w ten sposb czci zaj. - Sukcesem naszych szk jest szybka i konstruktywna reakcja na potrzeby rynku pracy. Nieustannie walcz ze stereotypem szkoy, ktra nie nada za gospodark. Nasz instytucja zrealizowaa liczne zamknite projekty edukacyjne dla firm z Torunia i Chemy. Poznalimy zapotrzebowanie rynku pracy, a byy to rne brane: budownictwo, przemys meblowy, przemys maszynowy i chemiczny. Jak wskazuje Teresa Synik, wane, aby system ksztacenia ustawicznego by efektywny, czyli odpowiada potrzebom rynku i jednoczenie by moliwy do pogodzenia z yciem zawodowym. (P, TS)
Od likwidacji uzupeniajcych licew oglnoksztaccych dla dorosych mija drugi miesic. Cz absolwentw zasadniczych szk zawodowych, ktra chce si doksztaci, bierze udzia w kursach kwalifikacyjnych. Z pocztkiem wrzenia tego roku zlikwidowano uzupeniajce licea oglnoksztacce dla dorosych. Tam absolwentw zasadniczych szk zawodowych byo najwicej. Teraz w trzyletnich liceach dla dorosych rozpoczn nauk od drugiej klasy wedug zapisw w znowelizowanej Ustawie o systemie owiaty. Ujednolicono take okres nauki w Zasadniczych Szkoach Zawodowych. Od wrzenia trwa on trzy lata. - To dziwne, ale prawdziwe - tumaczy Teresa Synik, dyrektorka Studium Zdrowia Centrum Edukacji Dorosych. - Myl, e w gospodarce wolnorynkowej zdobywanie kwalifikacji przez cae ycie, a take umiejtno szybkiego czytania, to klucz do sukcesu. Nasza szkoa moe pochwali si pitnastoletnim dowiadczeniem w edukacji. Mamy swoje placwki w Toruniu, Brodnicy, Chemnie i Grudzidzu. Prze-
szkolilimy 7 tysicy osb, wic jak na taki lokalny obszar dziaania uwaamy to za sukces. Szkoy policealne zastpuj si kursami kwalifikacyjnymi. Zawo-
dy zostay podzielone na kwalifikacje. Technik usug kosmetycznych to teraz dwie kwalifikacje, technik informatyk trzy, a technik masaysta jedna. Z kadej kwali-
Innowacyjne obserwacje
Starostwo Powiatowe w Toruniu od czerwca 2010 r. realizuje jedyny w wojewdztwie kujawsko pomorskim projekt innowacyjny w obszarze edukacji Szkoa innowacyjna i konkurencyjna dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do wymaga lokalnego rynku pracy. Zaoenia projektu testowane s w Zespole Szk Centrum Ksztacenia Ustawicznego w Gronowie oraz Zespole Szk Elektrycznych we Wocawku wrd uczniw 4 zawodw: technik hotelarstwa, kucharz, technik pojazdw samochodowych oraz technik teleinformatyk. Dla uczniw oraz nauczycieli skierowanych zostao kilka form wsparcia, wrd ktrych najwikszym powodzeniem ciesz si praktyki obserwacyjne w zakadach pracy. Uczniowie oraz nauczyciele odwiedzili po kilkanacie branowych dla swoich zawodw przedsibiorstw. Praktyki obserwacyjne s dla nauczycieli okazj do pogbiania i poszerzania swoich praktycznych umiejtnoci w zawodzie, by mc efektywniej ksztaci uczniw dostosowanych do wymaga rynku pracy i gotowych do podjcia pracy po zakoczeniu nauki w szkole. Uczniowie za maj moliwo skonfrontowania swoich umiejtnoci nabytych w szkole w warunkach zakadu pracy, zapoznania si z warunkami pracy i wymogami stawianymi potencjalnym pracownikom u ronych przedsibiorcw, a co najwaniejsze maj szans na zdobycie dodatkowego, tak cennego i oczekiwanego przed pracodawcw, dowiadczenia zawodowego.
Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
Dom Sushi Toru
Piekarnia Cukiernia Rumiscy Gogowo
ZS CKU w Gronowie
Hotel Bryza Jurata
Osada Karbwko
Sobaski Auto System
Hotel Petite Fleur Toru
Pokaz kuchni molekularnej Lawendowe Wzgrze Wymysowo Politechnika dzka
Hotel VELAVES Wadysawowo

GMINA CZERNIKOWO
Komety na orbicie talentw

ukasz Piecyk
Zaczo si od lekcji angielskiego, a skoczyo si na medalach i tytuach. Ambicje baseballistw Comets Mazowsze s jednak o wiele wiksze
Nasi najstarsi zawodnicy maj po 19 lat. Swoim zasigiem obejmujemy praktycznie ca gmin. Dziki przychylnoci lokalnych wadz udao si wybudowa przy szkole podstawowej pierwsze w powiecie boisko dla kategorii tee ball i modzikw. Treningi odbywaj si rwnie w sali gimnastycznej podstawwki. W prawdziwym baseballu to miotacz rzuca pik do swojego apacza. Midzy nimi stoi pakarz z przeciwnej druyny, ktry stara si wybi pik i przebiec wszystkie bazy. Tee ball jest pierwszym krokiem do prawdziwej gry. Od zerwki zaczem chodzi na mecze i zanosi si na to, e w niedalekiej przyszoci zostan miotaczem mwi Mateusz, ktry pojawi si na treningu. Razem z dziemi przychodz rwnie rodzice, ktrzy nie raz trenowali ze swoimi pociechami. To praktycznie jedyna moliwo spdzenia wolnego czasu poza szko w Mazowszu mwi aneta, matka jednego z chopcw. Najwaniejsze, eby nasi zawodnicy wynieli z treningu przekaz, e kij baseballowy nie suy do bicia, ale do zdrowej rywalizacji na boisku. I dobrze si bawili na uprawianiu ukochanego sportu dodaje Robert Szwajkowski.
Niektrzy z nich maj po 15 lat i reprezentuj kraj w swojej kategorii. Na treningi przychodz uczniowie z podstawwek z caej gminy. Graj na boisku w ksztacie wiartki koa, biegajc midzy czterema bazami. To znak, e gmina Czernikowo staje si zagbiem baseballowych talentw. W oddalonym o 7 kilometrw od Czernikowa Mazowszu mieszka niespena 400 mieszkacw. Tutaj zacza si historia Uczniowskiego Klubu Sportowego Comets Mazowsze. Jedenacie lat temu w wiejskiej szkole podstawowej Robert Szwajkowski prowadzi lekcj angielskiego o kulturze amerykaskiej. Si rzeczy wspomnia o narodowym sporcie w USA baseballu. Sowa trafiy na podatny grunt, bo uczniowie nie chcieli ju sucha o tym sporcie, ale czynnie go uprawia. Wielu uwaa, e to sport niszowy i mao popularny. Prawda jest taka, e jest sporo klubw, ale nie wszystkie bior udzia w oficjalnych rozgrywkach tumaczy Robert Szwajkowski, ktry trenuje Komety od powstania zespou. W powiecie toruskim bylimy pierwsi. Pierwszym sukcesem byo czwarte miejsce w Midzynarodowych Mistrzostwach Polski w 2003 roku. Cztery lata pniej Komety wziy udzia w Mistrzo-
stwach Regionu Europejskiego Maej Ligi Baseballowej. W 2010 roku przyszed czas na Mistrzostwa Polski Juniorw. Wtedy zawodnicy z Mazowsza zajli trzecie miejsce. UKS Comets Mazowsze ma szans zosta kuni baseballowych talentw. Ju teraz kadeci Komet reprezentuj kraj w swojej kategorii. Swoj przygod z t dyscyplin zaczem w pitej klasie podstawwki. Sukcesy? Na
pewno gra w reprezentacji kraju i udzia w eliminacjach do Mistrzostw Europy w Chorwacji przyznaje skromnie Mikoaj Kwieciski, pitnastoletni baseballista. Z Kometami zwizaem si na pocztku podstawwki wspomina Krystian Siekierski, kolega Mikoaja z kadry. W sierpniu zacza si przygoda z kadr. Na zgrupowaniu, na ktrym bylimy, przyglda nam si
trener reprezentacji. Po miesicu zostalimi powoani. Co prawda to byy wakacje, ale mimo rozpocztego roku szkolnego nie mamy problemw z organizacj czasu na obie rzeczy. W szczytowym momencie grao u nas 70 osb, ale teraz jest i tak ponad 40 osb w rnych kategoriach od tee balla dla najmodszych, przez modzikw i kadetw, na seniorach koczc wylicza Robert Szwajkowski.

GMINY WIELKA NIESZAWKA I ZAWIE WIELKA
Pki rzdz, dugw nie bdzie

Gmina Wielka Nieszawka jest ewenementem na skal oglnopolsk. Jej zaduenie wynosi 0 z
Tomasz Wicawski
Zawie przyjazna rowerzystom

PTTK uhonorowao samorzdowcw ze Zejwsi Wielkiej. Nagrody wrczano na Stadionie Narodowym
Samorzdy borykaj si z ogromnymi problemami finansowymi. Wiele gmin zaduonych jest po uszy. S jednak wyjtki. Wjt gminy Wielka Nieszawka zapewnia, e, dopki piastuje swoje stanowisko, nie doprowadzi do sytuacji, w ktrej przychody do budetu bd nisze od planowanych wydatkw. W listopadzie ogoszony zosta Oglnopolski Ranking Zrwnowaonego Rozwoju Jednostek Samorzdu Terytorialnego 2012. Samorzdy rywalizoway w czterech kategoriach: gminy wiejskie, gminy miejskie, gminy miejsko-wiejskie i miasta na prawach powiatu. W pierwszej kategorii 10. miejsce w Polsce zaja gmina Wielka Nieszawka. - To ogromny sukces, na ktry pracowalimy latami mwi Kazimierz Kaczmarek, wjt gminy Wielka Nieszawka. W rankingu wyprzedzaj nas gwnie samorzdy bardzo bogate, czy to nadmorskie czy te lece na terenach, gdzie wydobywa si wgiel. Z roku na rok poprawiamy jednak wspczynniki i niewykluczony jest dalszy awans w klasyfikacji.
ilo funduszy i zrealizowa wiksz inwestycj pniej, ni kierowa si populizmem i reagowa w sposb nieracjonalny. Projekt budetu na 2012 uwzgldnia wydatki w kwocie ponad 16,5 mln zotych. Planowane dochody miay by o 300 tysicy nisze. Sfinansowanie deficytu w gminnym budecie byo moliwe dziki nadwyce z poprzednich lat. Najwiksz cz wydatkw budetowych stanowiy nakady na edukacj i wychowanie, ktre przekroczyy kwot 4,7 mln zotych.
Tomasz Wicawski
Najmniejsza z gmin
lega na porwnaniu statystyk gmin, ktre opracowuje GUS. Tym cenniejsza jest to nagroda, gdy trudno mwi o sympatiach czy antypatiach w stosunku do konkretnych samorzdw. Nowelizacji budetu dokonywano kilkakrotnie, jednak wszystkie korekty uwzgldniay pokrywanie powstajcego deficytu z pienidzy zaoszczdzonych w poprzednich latach. rodki wygospodarowane na inwestycje przeznaczano m.in. na popraw jakoci infrastruktury drogowej, jak take modernizacj i unowoczenianie sieci kanalizacyjno-wodocigowej w gminie. - Nie ma moliwoci, abymy brali kredyty mwi wjt gminy. W mojej ocenie koszty tego rodzaju dziaania s dalece destrukcyjne i w perspektywie wieloletniej musz odbi si czkawk. Kiedy w kocu bdzie bowiem trzeba dugi spaca. Gmina Wielka Nieszawka jest najmniejsz gmin w powiecie toruskim. Zamieszkuje j niecae 5 tysicy osb. Wpywy z PIT-u i CIT-u do gminnej kasy s, si rzeczy, niskie. Wydatki w porwnaniu do innych gmin nie powalaj. Zaduenie maj jednak wszyscy ssiedzi.
Wydajemy tyle, ile mamy

Sukces w konkursie koresponduje z wizerunkiem dobrze zarzdzanej gminy, ktry utrwalony jest w powiecie toruskim. - Nasza polityka dziaania opiera si na rozsdku mwi wjt gminy Kazimierz Kaczmarek. Dugi zaciga si bardzo atwo, ale o wiele trudniej je pniej spaca. Nie ma inwestycji bardziej kosztownych ni kredyty. Std te we wszelkich planach rozwoju gminy uwzgldniamy nasze moliwoci finansowe. Wydajemy tyle, ile mamy. Nie mona jednak powiedzie, e nie inwestujemy, bo wydatki inwestycyjne stanowi znaczc cz budetu naszej gminy. Wychodzimy jednak z zaoenia, e lepiej zgromadzi okrelon
16 kryteriw
Ju w poprzednim roku gmina zaja wysokie 18. miejsce. Wrd kryteriw, ktre bierze pod uwag kapitua konkursu, s wydatki inwestycyjne, wydatki na transport i czno, udzia dochodw wasnych w budecie gminy, liczba pracujcych na tysic mieszkacw czy procent ludnoci objtej usugami wodocigowymi i kanalizacyjnymi. Kryteriw jest 16, a ocena po-
Dwadziecia gmin z caego kraju wyrniono w ramach projektu Rowerem przez Polsk. Spotkanie podsumowujce akcj odbyo si 16 listopada w Warszawie. Wrd laureatw znalazo si pi samorzdw z wojewdztwa kujawsko-pomorskiego, w tym jeden z powiatu toruskiego. - Spotkanie odbyo si podczas Warszawskich Targw Turystycznych Podre na Stadionie Narodowym mwi Piotr Mynarczyk z Urzdu Gminy Zawie Wielka. - Dla naszej gminy najwaniejsza bya cz wrczenia certyfikatw, ktre w skali caej Polski otrzymao tylko 20 gmin. W doborowym towarzystwie obok Zejwsi Wielkiej znalazy si m.in. Toru, wiecie i Kruszwica. Nagrod dla Zejwsi przyznano w kategorii gmin zamieszkaych przez 10-25 tys. mieszkacw. - To dla nas ogromne wyrnienie, rzadko bowiem zbiera si pochway za czynione dziaania wskazuje Jan Surdyka, wjt gminy Zawie Wielka. Warto podkreli wag klubu rowerowego LZS
Bkitni Grsk, KTK Przygoda Toru oraz KHDK, bez ktrych, z ca pewnoci, nie byoby tego sukcesu. Mam nadziej, e wyrnienie bdzie pozytywnym impulsem do dalszej poprawy infrastruktury rowerowej, a dla mieszkacw znakiem, e warto przesi si na dwa kka i docenia walory przyrodnicze naszej gminy. Zauwaony zosta rwnie trud czonkw klubu Przygoda dziaajcego w Zejwsi Wielkiej, ktrzy uczestniczyli w oglnopolskiej akcji Bezpiecznie na rowerze. - Komisja Turystyki Kolarskiej uhonorowaa Jubileuszow Odznak pana Dariusza Parzycha ze Zejwsi Wielkiej za szczeglne zasugi w upowszechnianiu turystyki kolarskiej dodaje Piotr Mynarczyk. Tytu Gminy przyjaznej rowerzystom zobowizuje. Nagrodzonym gratulujemy sukcesu i zachcamy do dalszej cikiej pracy na rzecz upowszechniania jazdy na rowerze, jako zdrowego i atrakcyjnego sposobu podrowania.
Para Moda
GRATIS
Apartamencie
noc w
otrzymuje
Hotel Filmar****
ul. Grudzidzka 45, 87-100 Toru tel. +48 56 66 94 875, kom. +48 605 553 302 e-mail: marketing4@hotelfilmar.pl
www.hotelfilmar.pl

WOP
Szybciej, nowoczeniej i bezpiecznie jak zawsze

W Toruniu rozpocza si rekrutacja wolontariuszy na 21. Fina Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy
Agnieszka Kapela
riat@wosp-torun.pl.
Mimo e do 13 stycznia jeszcze sporo czasu, sztaby WOP w centrum naszego regionu ju pracuj bardzo intensywnie. Wrd obowizkw przypadajcych zwyczajowo na drug poow listopada, pojawi si kolejny: wczeniej ni w ubiegych latach wystartowaa rekrutacja wolontariuszy. Wszystko za spraw nowych rozwiza zaproponowanych w tym roku przez fundacj. Od czego jednak zacz maj osoby z naszego regionu chcce w dniu finau zbiera pienidze do puszki WOP? Najpierw trzeba zgosi si do sztabu w Toruniu, najlepiej ju z wypenionym formularzem, ktry mona znale na stronie wosp-torun.pl w zakadce Wolontariat. Chtni, ktrzy nie ukoczyli jeszcze 16 lat musz doczy pisemn zgod rodzicw.
Kilka dobrych rad i przestrg

Przed zgoszeniem naley jednak pamita, e o ile wzoru idealnego wolontariusza nie ma, to istniej zasady, ktrych trzeba przestrzega. Pamitajmy, e wolontariusz w dniu finau jest osob publiczn przypomina Bartosz Adamczyk. Obowizuje go bezwzgldny zakaz picia alkoholu. Nie moe kwestowa po domach i prosimy, by nie robi tego take pod kocioami. Do wyznaczonej godziny koniecznie musi stawi si z puszk w sztabie, a jeli ju wczeniej jest za cika, moe przyj po kolejn. Przed ukoczeniem 16 lat ma obowizek kwestowa z kim dorosym. Nie powinien do tego zapdza si w miejsca niebezpieczne. WOP wsppracuje ze stra poarn, stra miejsk i policj. Przedstawiciele tych dwch ostatnich grup strzeg bezpieczestwa wolontariuszy rwnie w cywilu. Ale taka opieka nie zwalnia z odpowiedzialnoci. Namawiamy do zgaszania si grupami wtedy jest duo bezpieczniej komentuje Bartosz Adamczyk. A wolontariusz powinien po prostu czerpa rado z tego, co robi. Wana jest otwarto na ludzi. Trzeba wyczu, kiedy trzeba odpuci, a kiedy mona zaartowa i zasugerowa, by kto wrzuci do puszki wicej.
Zmiany, zmiany, zmiany

Do tego pierwsza nowo konieczne jest dostarczenie zdjcia w formie elektronicznej, w formacie jgp, jak najbardziej wyranego (najlepiej legitymacyjnego). Jego minimalna jako nie powinna by mniejsza ni 800 x 800 pikseli. W tym roku nie ma te kolorowych ankiet, ktre wypeniali sami kwestujcy. Jako sztab rejestrujemy wo-
lontariuszy w oglnopolskim systemie na stronie fundacji tumaczy Bartosz Adamczyk, odpowiedzialny za wolontariat w sztabie gwnym WOP w Toruniu. Po wpisaniu tam danych wolontariusza otrzymuje on zawiadczenie, e w dniu finau bdzie zbiera pienidze. Musi to zobowizanie podpisa i podbi piecztk miejsca pracy lub szkoy. Tak przygotowane owiadczenia zostan przez sztab wysane do Warszawy. I tu kolejna
nowo do Torunia wrc ju gotowe, nadrukowane (a nie jak dotd wypisywane rcznie) ankiety. Chtni do kwestowania powinni zgasza si jak najszybciej, bo rekrutacja rozpocza si 15 listopada, a liczba wolontariuszy jest ograniczona. Nasz gwny sztab przyjmie 470 osb, sztab w Jedynce 120130, nie mam jeszcze danych ze sztabu na Skarpie, ale podejrzewam, e cznie z Torunia bdzie to ok. 700 ludzi
wyjania Bartosz Adamczyk. Obowizuje zasada kto pierwszy, ten lepszy. Nie ma adnych ogranicze wiekowych. Z tego, co pamitam, to rekordzista 2 lata temu mia 75 lat. Do gwnego sztabu naley zgasza si w kady wtorek i czwartek od godz. 16:15 do 18:15. Pytania mona natomiast kierowa take telefonicznie, bezporednio do Bartosza Adamczyka (numer podany na stronie wosp-torun.pl), lub mailowo, pod adresem: wolonta-

GMINA YSOMICE
Weterani parkietw wymiataj Iwona Pavlovi

Regionalna Liga Oldbojw wituje dziesiciolecie. Na lokalnych halach pot wylewaj z siebie starsi panowie z brzuszkiem, jak rwnie modzi dzielnie wspierajcy rodzicw czy wujkw
Tomasz Wicawski
w ysomicach
Oglnopolski Turniej Taca Towarzyskiego o Puchar Wjta pod patronatem Poza Toru
Aren zmaga tancerzy bdzie szkoa w Turznie. Zawody odbd si w kwietniu, ale przygotowania trwaj w najlepsze. Trzeba bowiem godnie przyj jurork Taca z gwiazdami. Czarna mamba tacowi i jego propagowaniu powicia cae swoje ycie. W gminie ysomice ujrzymy j w roli konferansjera. - Urzd Gminy ysomice wraz z Tanecznym Klubem Sportowym Dance&Dance z Torunia podjy si trudu organizacji tak duej imprezy tanecznej mwi Agnieszka Jankierska-Wojda z Urzdu Gminy ysomice. Impreza bdzie miaa charakter otwarty ze wzgldu na due zainteresowanie zarwno wystpujcych par, ktre przybd z caej Polski, jak i publicznoci. Organizatorzy zachcaj do wspfinansowania i pomocy w organizacji turnieju. Szczegowe informacje mona uzyska w Urzdzie Gminy i TKS Dance&Dance. (WT)
Rozgrywki tocz si systemem kady z kadym. Siatkarze amatorzy rozgrywaj mecz i rewan. Chtnych do udziau w lidzie nie brakuje, ale startowa moe tylko czternacie zespow. Pocztek zmaga przypada na koniec wrzenia. Impreza finaowa rozgrywana jest w kwietniu. Lig powoali do ycia sportowcy i dziaacze Ludowych Zespow Sportowych: Wiesaw Jwicki i Adam Kozowski. - Los zabra niestety Wieka przedwczenie z naszych szeregw mwi z alem Adam Kozowski. Wszystko zaczo si na jego prywatnych boiskach. Spotykali si tam gwnie pasjonaci siatkwki z rejonu gminy Zawie Wielka, ale nie tylko. Po dwch latach urodzi si pomys zrobienia czego wicej, imprezy dla szerszego grona, rozgrywanej w caym regionie. Pomys by strzaem w dziesitk. W pierwszych sezonach wystpowao od 6 do 8 druyn. Od kilku lat frekwencja jest znacznie wysza. Rywalizuje ze sob przynajmniej dwanacie ekip. Organizatorzy musz przeprowadza selekcj, bo zgasza si blisko dwadziecia teamw. - Mamy wasny regulamin wiekowy, wedug ktrego na boisku musi wystpowa trzech zawodnikw, ktrzy ukoczyli 40 lat mwi Adam Kozowski. Zdecydowalimy si dopuci do rozgrywek modzie, co sprawio, e starsi zawodnicy mog sprawdzi swoje umiejtnoci i kondycj, a modzi ucz si sportowej rywalizacji i dziaalnoci organizacyjnej. Niektrzy z naszych wychowankw wystpuj w profesjonalnej lidze PZPS. Panowie zachcaj do wsplnego grania take pe pikn. Kobiety dopuszczone s do rozgrywek bez ogranicze regulaminowych, bo przecie pytanie dam o wiek byoby niestosowne. Organizatorzy imprezy podkrelaj, e dziaaj skromnie w cieniu wielkich wydarze sportowych regionu ju dziesi-
ty sezon. Dziwi si, e wadze sportowe wojewdztwa ich nie wspieraj, a wydaje si, e nawet o nich nie syszay. - Patronatem objo nas Kujawsko-Pomorskie Zrzeszenie Ludowe Zespoy Sportowe wraz z przewodniczcym Michaem Marszakowskim przyjacielem i organizatorem sportu wiejskiego dodaje Adam Kozowski. Nikt nie dofinansowuje rozgrywek ligi oldbojw. Kada druyna wpaca wpisowe, z ktrego kupowane s nagrody dla zwycizcw. Zarzd ligi organizuje uroczyste zakoczenie sezonu, w czasie ktrego zabawa trwa do pnych godzin nocnych. W rozpocztym niedawno sezonie 2012/2013 wystpuje 13 ekip, w ktrych gra ponad 150 zawodnikw. Na spotkania przychodz rzesze kibicw. W rozgrywkach uczestnicz zawodnicy z caego regionu z Chemy, ysomic, ubianki, Koczewic czy powiatu wbrzeskiego. Przekrj zawodowy uczestnikw jest rwnie imponujcy. W zespoach wystpuj: wjtowie, starostowie powiatowi, lekarze, bankowcy, pracownicy naukowi, policjanci, biznesmeni, nauczyciele, a take ksia. - Ksidz Grzegorz Pszeniczny, proboszcz parafii Biskupice, czynnie uczestniczy w rozgrywkach i jest kapelanem naszego rodowiska wskazuje Adam Kozowski.
Najmodszy uczestnik ligi ma 17 lat, a najstarszy 65. Konfliktu pokole w druynach jednak nie wida. Kto musi by bowiem szefem na boisku, a inny wnosi modziecz werw i fantazj. Liga o tej formule jest unikatowa na skal regionaln. Tytuy broni w tym roku druyna starszych panw z Torunia. Po pitach depcze jej jednak ekipa z Pigy. Emocji i woli walki nikomu nie brakuje. Umiejtnoci zawodnikw s czsto naprawd wysokie, ale na sam koniec liczy si najbardziej dobra zabawa i zdrowy tryb ycia.
My komornicy, nie jestemy maszynami

Stereotyp zego komornika, ktry puka do drzwi i eksmituje to prawda? Z ca pewnoci nie jestemy mile widzianymi gomi. Zdaj sobie spraw z tego, e cz spoeczestwa negatywnie nas postrzega, ale jestem przekonany, e wynika to gwnie z braku wiedzy, czym zajmuje si komornik i jak suebn ma rol w spoeczestwie. Na czym polega Pana praca? Moim obowizkiem przede wszystkim jest pomoc wierzycielowi - temu, ktry wygra (niejednokrotnie po dugich bojach) proces sdowy - w odzyskaniu jego pienidzy. Nasza praca polega take na tym, aby wyrok sdowy ktry zapad, nie zosta tylko przysowiowym wistkiem papieru. Smutna prawda jest bowiem taka, e cz osb pomimo tego, e przegraa proces w sdzie, nadal nie poczuwa si do oddania dugu. Wykonywanie subowych obowizkw stwarza jakie nieprzyjemnoci w yciu osobistym? W yciu zawodowym wkraczam z caym majestatem prawa w ludzkie ycie, ktre znalazo si na zakrcie i dotykam ludzkich tragedii. Zdarza si, e osoba do ktrej przychodz mwi co, czego po duszej rozmowie auje. Wiem powa. Wzruszenie jest czste w mojej pracy, zwaszcza jeeli czynnoci dotykaj osb starszych, ktrych dobre serce i naiwno zostay wykorzystane przez innych czonkw rodziny, np. kiedy babcia swojemu kochanemu wnuczkowi porczya kredyt, a potem wnuczek o babci zapomnia. Jakimi cechami charakteru powinien wyrnia si komornik? Szybkoci podejmowania decyzji i odwag. Nie jestemy w stanie przewidzie reakcji na nasz wizyt. Niedawno miaa miejsce sytuacja, w ktrej jeden z komornikw uda si do dunika, a on przywita go trzymajc siekier. Przydaje si wic rwnie szybko biega (miech). jednak, e jest to wywoane przez silne emocje. Natomiast w yciu prywatnym, gdy mwi jaki zawd wykonuj, najczciej spotykam si ze zdziwieniem i komentarzem: Nie wyglda Pan na komornika. Zastanawiam si niekiedy, jaki jest spoeczny obraz komornika, dlaczego ludzie spodziewaj si kogo o aparycji synnego Freddyego Kruegera. W tym zawodzie jest miejsce na emocje? Nie jestemy maszynami. Nawet jeeli po nas tych emocji nie wida to prosz mi wierzy, wszyscy przeywamy swoj prac. Zwaszcza, gdy dotyka tak trudnych tematw, jak eksmisja. Szczytem profesjonalizmu jest jednak to, eby tych emocji nie ujawnia. Pamita Pan sytuacj, w ktrej trzeba byo zwalczy swoje uczucia? Profesorowie na uczelni zawsze powtarzali nam, e w naszej pracy najpierw powinnimy widzie czowieka, a dopiero potem procedur. Ja staram si wanie tak postDlaczego ludzie staj si dunikami? To konsekwencja oszustw, nieznajomoci prawa, czy innych czynnikw? Wyrnibym cztery podstawowe grupy. Pierwsz stanowi ludzie, ktrzy z niepacenia uczynili sobie atwy sposb zarobkowania. Chc oszuka, wykorzysta czyj naiwno. Druga to osoby, ktrym na pewnym etapie ycie podoyo nog. Tutaj ciko mwi o ich zawinionym dziaaniu. Pojawia si choroba i leczenie wymagajce olbrzymich nakadw. Nastpn
Z Robertem Damskim, Krajowym Rzecznikiem Rady Komorniczej, o spoecznej roli komornika, o wzruszeniu w pracy i puapkach na nas czyhajcych, rozmawia Maria Lewandowska
stanowi osoby, ktrym wiat reklamy wmwi, e wszystko mog mie, a jeli nawet bank nie chce im poyczy, to mog przyj po tzw. chwilwk. Tutaj oferta bywa niekiedy tak skonstruowana, e ciko jest co doczyta, choby z powodu niewielkiej czcionki. Oddzieln grup stanowi dunicy alimentacyjni, ktrzy zapominaj oy na swoje dzieci. Czego unika, aby nie spotka si z Panem subowo? Przede wszystkim czego, co my w argonie komorniczym nazywamy zachowaniem na strusia. Stru chowajc gow w piasek jest przekonany, e nic mu nie grozi, bo przecie go nie wida. Tak samo jest z dunikiemjeeli nie przychodzi do sdu, nie przedstawia swoich racji, a potem unika komornika przypomina nieco takiego strusia. Problem sam nie zniknie. Druga rada jest taka, aby oceniajc swoje zdolnoci finansowe, zawsze przyj rwnie czarny scenariusz. W momencie, gdy decydujemy si na kredyt zwykle mylimy, e wszystko bdzie dobrze. Czasami warto pomyle: A co jeli si nie uda?
PROMOCJA
TWJ DOM
Ciepo, cieplej, taniej

ukasz Piecyk
Ogrzewanie elektryczne nie musi by drogie. Wystarczy odpowiedni rodzaj ogrzewacza, a bdziemy mieli najtasze ciepo z moliwych
Nawet 40% mniej mona paci za korzystanie z grzejnikw elektrycznych. Jeli zainwestujemy w piec akumulacyjny, moemy zaoszczdzi na korzystaniu z drugiej nocnej taryfy poboru prdu. Takie urzdzenia pobiera prd, np. noc, eby w cigu dnia nie ogrzewa mieszkania drosz elektrycznoci. Aby zaoszczdzi na energii bez rezygnowania z dotychczasowej wydajnoci, warto zamieni grzejnik elektryczny na ogrzewacze akumulacyjne, czyli tzw. piece akumulacyjne. Zamieniaj energi elektryczn na ciepo, magazynujc je potem wewntrz i oddajc w miar potrzeb. Wpyw na cen energii elektrycznej ma miejsce zamieszkania (dystrybucja prdu) oraz wybr sprzedawcy. rednia cena kilowatogodziny w taryfie caodobowej w Polsce to wydatek rzdu niecaych 60 groszy. W przypadku dwustrefowych opat w cigu dnia pacimy blisko 70 groszy. Taryfa nocna w tym zestawieniu jest wyjtkowo atrakcyjna, bo wtedy za kilowatogodzin pacimy 33 grosze. Sama inwestycja w ogrzewanie akumulacyjne i 15 lat eksploatacji na powierzchni 100 m2 to koszt ponad 50 tysicy zotych. W zestawieniu z innymi formami ogrzewania to najtasza opcja. Kilka tysicy wicej zapacimy za ogrzewaniem wglem. Na pomp ciepa lub gaz pynny wydamy na przestrzeni 15 lat dwa razy wicej. Na rynku znajdziemy dwa rodzaje ogrzewaczy akumulacyjnych: statyczne i dynamiczne. Te pierwsze s tasze i produkuje si je w dwch wariantach. W powierzchniowym ciepo przechodzi przez
izolacj i obudow. Oddawanie ciepa jest jednak nierwne, bo najlepiej grzeje po zakoczeniu adowania (czyli rano), a najgorzej przed wyczerpaniem caych zapasw. Powierzchniowo-kanaowe maj natomiast specjalny kana powietrzny, ktry pozwala na przepyw ciepa. Zarwno u du i gry znajduj si otwory - przez pierwszy wlatuje zimne powietrze, ktry jest ogrzewane i wylatuje gr. Przesony na wlocie i wylocie pozwalaj na automatyczn lub rczna regulacj natenia przepywu, a dziki temu temperatury w pomieszczeniu. W przypadku dynamicznych ogrzewaczy akumulacyjnych mamy rwnie do czynienia z kanaem powietrza, ale za obieg powietrza odpowiedzialny jest wentylator. So-
lidnie odizolowane od siebie wlot i wylot znajduj si na dole pieca. Przy wyczonym wentylatorze ogrzewacz oddaje bardzo mao ciepa. Dziki moliwoci sterowania prdkoci obrotw mona utrzyma tak sam temperatur w pomieszczeniu przez ca dob. Przed zakupem urzdzenia warto okreli, jak moc powinno mie. Trzeba pamita, e ogrzewacz w cigu 10 godzin trwania drugiej taryfy musi wchon energi na ca dob. redni wielkoci, ktra moe pomc przy wyborze, jest zalecenie producenta. Wikszo z nich proponuj, e na 1 m3 potrzeba pieca o mocy 70 W. Naley pamita, e modele akumulacyjne zajmuj wicej miejsca ni piece wodne lub
elektryczne. Statyczne ogrzewacze powierzchniowie s wiksze od dynamicznych ze wzgldu na oddawanie ciepa przez ich obudow. Ich ciar rozkada si zazwyczaj na maym obszarze. Standardowa wytrzymao stropu wynosi 150 kg/m2, a przykadowy 3-kilowatowy piec way 130 kilogramw. Naley rwnie zwrci uwag na ustawienie ogrzewacza, aby nie blokowa wylotu powietrza. Piece akumulacyjne s dostosowane do uzytkownikw domowych i dziaaj pod napiciem 230 V. Wikszo z nich trzeba jednak podczy bezporednio do sieci. To zadanie dla elektryka z uprawnieniami. Niektre z nich maj wtyczk do gniazdka, ale zazwyczaj s to statyczne ogrzewacze o maej mocy.
W przypadku dynamicznych naley je podczy do obwodw elektrycznych, z ktrych jeden z nich zasila elementy grzejne, a drugi doprowadza prd do wentylatora. Ponadto przyda si dodatkowy obwd sucy do sterowania. Piec akumulacyjny dziaa w dwch trybach. adowanie odbywa si za spraw regulatora poczonego z czujnikiem pogody poza budynkiem. Ta informacja wysyana jest do caej instalacji. W przypadku statycznych nie ma mowy o dokadnej regulacji, bo nie posiadaj adnych mechanizmw jak w przypadku dynamicznych. Wymagaj rcznego nastawienia stopnia naadowania. Do tego dochodzi ogranicznik temperatury, aby urzdzenie nadmiernie si nie nagrzao. Warto pamita, e nie w kadej sytuacji piece akumulacyjne oddaj zgromadzone ciepo w caoci. Mamy wtedy do czynienia z pozostaoci ciepln, ktr trzeba uwzgldni podczas kolejnego adowania. Jeli chodzi o rozadowanie, w dynamicznych ogrzewaczach wszystko zaley od temperatry wewntrznej. Steruje tym regulator odpowiedzialny rwnie za uruchomienie dodatkowej grzaki. W zalenoci od modelu regulatory montowane s w samym piecu lub na cianach. Mona ustawi sta temperatur lub wybra program domowy czy tygodniowy. Brak wentylatora w ogrzewaczach statycznych nie pozwala na dokadne rozadowanie urzdzenia. Statyczny ogrzewacz mona kupi nawet za 600 zotych. Dynamiczne s ponad dwa razy drosze. Do zestawu potrzebny jest jeszcze regulator i czujnik temperatury zewntrznej, a to koszt ok. 1000 zotych.
PROMOCJA
TWJ DOM
Kawaek czystej podogi

Podpowiadamy, jak czyci podogi, aby zachwycay swoim piknem
Monika Olender
Podoga stanowi o stylu pomieszczenia i jego funkcjonalnoci. Nie wystarczy jednak, aby bya praktyczna. Musi by przede wszystkim utrzymana w nienagannej czystoci. Sposobw na dbanie o nieskazitelny wygld posadzek jest bardzo wiele. Warto jednak pamita, e regularne zamiatanie, umycie lub wypolerowanie podg nie wystarczy, aby sprawiay wraenie nowych i zadbanych. Jak zatem naley je pielgnowa? Podogi powinny by czyszczone zgodnie z procedurami, ktre s przypisane do materiaw, z jakich zostay one wykonane doradza Bohdan Skudlarski z firmy TUDEN w Toruniu. Coraz bardziej popularne pokrycie podogi kamieniem sprawia, e cae wntrze zyskuje odpowiedni klimat. Nie mona zapomina jednak, e posadzka z marmuru, granitu, trawertynu, gresu, piaskowca,
a take betonu wymaga szczeglnych zabiegw pielgnacyjnych. Najpierw na kamienn podog naley nanie odpowiedni preparat do gruntownego czyszczenia, a nastpnie szorowa posadzk przy pomocy odpowiednich urzdze tarczowych. Pamitajmy take, aby zebra cay brud odkurzaczem i przemy podog czyst wod. Co wicej, istotne jest, aby wetrze w kamie warstw specjalnego preparatu zabez-
pieczajcego posadzk przed wnikaniem brudu. Jeli podogi z kamienia s bardzo zniszczone, powinnimy je odpowiednio wyszlifowa przekonuje Bohdan Skudlarski. Podogi, ktre s wykonane z tworzywa sztucznego, np. wykadziny typu tarket albo tworzywa naturalnego, takiego jak np. linoleum, czyci si podobnie jak posadzki z kamienia. Naley jednak pamita o
uyciu preparatu, ktry zapobiega cieraniu si wykadziny. Moe on rwnie posiada waciwoci antypolizgowe. Wiele osb, ktre zdecydoway si pokry podog wykadzin dywanow, wychodzi z zaoenia, e jest to rozwizanie nie tylko eleganckie, ale take bardzo praktyczne. Mylnie uwaaj, e tak wykadzin wystarczy jedynie starannie odkurzy. W ten sposb nie pozbdziemy si jednak ewentualnych plam lub zalegajcego w wykadzinie kurzu. W jaki sposb naley zatem odwiey podog? Przykadowo, moemy tego dokona przy zastosowaniu metody szamponowania. Najpierw nanosimy na pran powierzchni pian, ktr wytworzylimy w specjalnym urzdzeniu, a nastpnie wcieramy j we wkna tumaczy Bohdan Skudlarski. Pian zbieramy za pomoc specjalistycznego odkurzacza. Po kilkunastu godzinach wykadzina bdzie cakowicie sucha. Innym sposobem odwie-
enia podogi pokrytej wykadzin jest take metoda prania na sucho. Polega ona na zastosowaniu lekko zwilonego detergentem preparatu absorbujcego brud, ktry naley wetrze w czyszczon powierzchni. Nastpnie wszelkie zanieczyszczenia zbieramy przy uyciu odkurzacza. W przypadku podg drewnianych, najwikszym zagroeniem dla ich piknego wygldu jest wilgo i piasek. Pamitajmy zatem, e drewniane posadzki naley regularnie odkurza lub zamiata, a niekiedy przeciera take wilgotnym mopem z mikrowkien. Warto wiedzie, e baweniane mopy i cierki wchaniaj zbyt due iloci wody, ktre pozostaj potem na czyszczonej powierzchni w postaci smug. Nie zapominajmy, e okres jesienny i zimowy wymaga szczeglnej dbaoci o podogi. Aby zachowa pikno wntrza, nie wystarcz stosowane na co dzie zabiegi pielgnacyjne. Pamitajmy o regularnym usuwaniu z podg bota i piasku.
PROMOCJA
TWJ DOM
wier wieku budowania

Mieszkania dla 17 tysicy osb! Do tego szkoy, urzdy, obiekty przemysowe, galerie handlowe, przychodnie, baseny a nawet koci. Mona powiedzie, ze przez 25 lat istnienia toruski MARBUD wybudowa kompletne miasto wielkoci Rypina czy Wbrzena. MARBUD obchodzi 25-lecie dziaalnoci na rynku budowlanym. Spka zostaa utworzona dokadnie 7 padzierniku 1987 roku. Wbrew popularnemu powiedzeniu, pocztki nie byy wcale najtrudniejsze - wspomina pierwsze lata dziaalnoci Marian Bartosiski, wieloletni prezes zarzdu MARBUDU, a obecnie przewodniczcy rady nadzorczej spki. - Pod koniec lat 80. ubiegego wieku ruszao wiele inwestycji. Jednoczenie upaday pastwowe przedsibiorstwa budowlane. Na rynku powstaa luka, ktr trzeba byo wypeni. W Toruniu w tym czasie powstao kilkanacie prywatnych firm budowlanych, a mimo to nie byo wikszych problemw z pozyskaniem zlece. Pierwszy kontrakt Swj pierwszy kontrakt MARBUD podpisa w styczniu 1988 roku. Inwestycja obejmowaa budow Orodka. Zdrowia w Ustro-
Toruski MARBUD obchodzi 25-lecie dziaalnoci na rynku budowlanym
Pi tysicy mieszka
niu Morskim oraz mieszka dla majcych w nim pracowa lekarzy. - Dla tamtejszej gminy wybudowanie przychodni byo sporym wyzwaniem - mwi Marian Bartosiski. My bylimy peni zapau. Umowa zostaa podpisana bardzo szybko. Sama realizacja projektu przebiegaa, jak na tamte czasy, w rwnie imponujcym tempie, chocia sporo problemw przysparza wykonawcom chroniczny brak materiaw. Skrzyda MARBUD rozwin jednak w macierzystym Toruniu, gdzie rozpocz w tym czasie realizacj kontraktw na budow obiektw mieszkalnych. Zdobyte
dowiadczenia pozwoliy firmie zaistnie na rynku midzynarodowym. W pierwszej poowie lat 90. ubiegego wieku MARBUD budowa w Niemczech (Berlin i Kolonia), Rosji (Moskwa) i Gruzji (Suchumi). Niemcy przechodziy wwczas transformacj - mwi Marian Bartosiski. - Prowadzilimy wiele inwestycji na terenie NRD. Trafilimy w rozliczeniach finansowych na okres wymiany marek wschodnioniemieckich na zachodnioniemieckie w momencie poczenia si Niemiec. Ten okres wspominam jako bardzo intensywny.
Od roku 2004 MARBUD zacz budowa cae osiedla mieszkaniowe. Wrd najwikszych inwestycji tego typu zrealizowano m.in.: toruskie Przy Lesie, Soneczne Tarasy, Solanki w Czerniewicach, Nad Drwc w Lubiczu Dolnym czy bydgoskie osiedle Szeciu Planet. A ostatnio Osiedle Sztuk Piknych oraz Toruskie Powile. cznie ponad 5 tysicy mieszka! - Realizacja osiedla jako deweloper to pena odpowiedzialno - od projektu, po oddanie obiektu do uytku. Jeeli popeni si bd, pretensje mona mie tylko do siebie. To wbrew pozorom komfortowa sytuacja, chocia ryzyko jest bardzo due. W cigu 25 lat dziaalnoci nie moga nie przydarzy si adna wpadka. - Kada inwestycja ma swoj histori, zdarzaj si sytuacje nieprzewidziane - przyznaje Marian Bartosiski. - Developer niestety ryzykuje raz sukces, innym razem gorycz poraki. Lepiej za duo o tym nie rozmyla, tylko wyciga trafne wnioski. T sam metod zarzd MARBUDU stara si stosowa, gdy trzeba dopasowa si do sytuacji ekonomicznej na rynku.
- Przeylimy kilka zawirowa w brany budowlanej. Od fali hossy, do bardzo trudnych chwil, gdy walczyo si o najdrobniejszy kontrakt. Wahania koniunktury przez 25 lat nie tylko nie zmioty naszej firmy z rynku, a wrcz uodporniy j na kryzysy. Mamy duo szczcia, otaczamy si wyprbowan przez lata grup dostawcw i podwykonawcw. Wielkim atutem s dowiadczeni pracownicy, ktrych zatrudniamy ju blisko dwustu. Zmiana warty W 2010 roku Marian Bartosiski przekaza stanowisko prezesa Mariuszowi Prestelowi, wspwacicielowi spki, ktry od 1996 roku peni w niej funkcj dyrektora naczelnego. - Mariusz Prestel przygotowywa si do tej zmiany kilka lat. Jest modszy, ma wicej energii niezbdnej do prowadzenia takiej firmy. Ja zbliam si ju do emerytury. Pod rzdami nowego prezesa spka nadal dynamicznie si rozwija. W lutym nastpia zmiana nazwy firmy na MARBUD Grupa Budowlana. Zaczto tworzy spki zalene oraz celowe do realizacji konkretnych inwestycji. 17 maja 2011 roku MARBUD przeksztaci si w spk akcyjn.
PROMOCJA
TWJ DOM
Dom stworzony rcznie

Nie tylko artyci lub dekoratorzy wntrz mog zmieni zwyky dom w prawdziwe dzieo sztuki
Joanna Raflesz
Kady chce by wyjtkowy. Najatwiej manifestowa swoj unikatowo czym, co wida goym okiem na przykad aranacj domu. To, jaki efekt osigniemy nie zawsze zaley od zasobnoci portfela, ale od granic wyobrani. Ostatnio gono byo na temat Olgi Kostiny, ktra swj drewniany domek na Syberii ozdobia mozaik z plastikowych nakrtek. Efekt na pewno jest ciekawy. Wprawdzie trudno byobypokry np. cay blok z wielkiej pyty nakrtkami, ale istnieje wiele innych sposobw spersonalizowania i upikszenia swojego otoczenia. Ju od kilku lat panuje moda narkodzielnictwo, wic o znalezienie inspiracji nie jest trudno.
Wszystko si nadaje
Chyba najpopularniejsz obecnie form zdobienia jest decoupage, czyli technika po-
legajca na przyklejaniu aplikacji z papieru lub serwetek papierowych na przedmioty i pokrywaniu caoci wieloma warstwami lakieru, tak, aby stworzy wraenie, e wzr zosta namalowany. Mona w ten sposb udekorowa prawie kad powierzchni, np. drewnian ram lustra czy szafki kuchenne. Dodatkowo nie jest to zbyt skomplikowane, a na pewno bardzo tanie. Innym, jeszcze mniej pra-
cochonnym pomysem jest wykorzystanie naklejek, ktrych szeroki wybr mona znale od sklepw budowlanych po kioski. Z nalepek mona tworzy gotowe kompozycje albo wasne, jedyne w swoim rodzaju ornamenty. Plusem jest fakt, edo atwo jest si ich pozby, a ich aplikacja nie wymaga duych umiejtnoci; s te rwnie uniwersalne jak decoupage: nadaj si na ciany, meble, drzwi itd.
Osoby z odrobin zdolnoci artystycznych (albo znajomymi na wydziale sztuk piknych) mog stworzy kolekcj rcznie malowanych kubkw, puzderek, czy nawet mebli przy uyciu tubki farby akrylowej, ktra jest dostpna w kadym sklepie dla plastykw i wielu papierniczych. Wprawdzie posiadanie zastawy stoowej ozdobionej takim sposobem moe utrudni korzystanie z niej, poniewa naczy nie mona ju wtedy my w zmywarce, ale do innych przedmiotw technika ta nadaje si idealnie, szczeglnie do frontw szafek lub pudeek na biuteri i innych.
Starczy dorbina smaku

Jednak eby stworzy niepowtarzalne wntrze nie trzeba wcale samemu kreowa ozdb czy przerabia mebli; wystarczy odrobina smaku. W sieci roi si od sklepw i stron internetowych powiconych rkodzielnictwu. Na Allegro caa sekcja przeznaczona jest
na rkodzieo, Pakamera Artystyczna oferuje tylko takie produkty podzielone na kilka dziaw, midzy innymi biuteri, akcesoria, czy rzecz jasna wntrze. Oryginalne meble, lampy, czy dekoracje mona rwnie znale na targach staroci lub w sklepach z antykami. Bardzo popularnym, ogromnym targiem staroci jest Czacz wioska niedaleko Poznania, w ktrej przez cay rok mieszkacy handluj meblami sprowadzanymi z caej Europy (gwnie z Niemiec i Holandii). Niewtpliw zalet tego miejsca s przystpne ceny i moliwo targowania si. Niedawno powsta te Czacz w Poznaniu, zlokalizowany na Maych Garbarach. Jak wida moliwoci jest mnstwo. Inspiracje mona czerpa z blogw, stron internetowych, czy magazynw designerskich. Wystarczy jedynie odrobina kreatywnoci.
15
PROMOCJA
TWJ DOM
Poznaj rado, jak daje dom!

Podpowiadamy, jak zaplanowa i zrealizowa poszczeglne etapy budowy wasnego domu
Monika Olender Budowa domu to inwestycja na cae ycie. Jak si jednak okazuje, postawienie wasnych murw od podstaw moe by bardziej opacalne od kupna mieszkania. Doradzamy, na co naley zwrci szczegln uwag. Podejmujc decyzj o budowie domu, rozpatrujemy j gwnie w kategoriach finansowych. Od zasobnoci portfela zaley bowiem przede wszystkim brya oraz monta. Sen z powiek spdza take konieczno podjcia wielu wanych decyzji: od zakupu odpowiedniej dziaki po czynnoci wieczce budow domu. Wybr dziaki to najwaniejsza decyzja, jak naley podj przed przystpieniem do stawiania domu. Warto zwrci uwag przede wszystkim na jej lokalizacj. Dziaki, ktre znajduj si w pobliu wysokich budowli czy fabryk, s nieodpowiednie dla mionikw ciszy i spokoju. Pamitajmy take, e dom, ktry znajduje si zbyt blisko terenw dw uatwia komunikacj w jego wntrzu. Pamitajmy jednak, e zajmuje on znacznie wiksz powierzchni, ktr moglibymy zagospodarowa na przykad na ogrd. Domy z poddaszem uytkowym maj bardziej zwart bry, dziki czemu zajmuj mniej miejsca na dziace. Dom z piwnic czy bez? W nowoczesnych domach jest ona zupenie niepotrzebna. Co wicej, posiadanie piwnicy wie si z wikszymi kosztami budowy domu. Warto jednak pamita, e piwnica nie musi peni roli wycznie graciarni mona j bowiem urzdzi jako dodatkowy pokj, warsztat, siowni lub pralni. Naley take wiedzie, e piwnica nie jest dobrym rozwizaniem, jeli na dziace utrzymuje si duy poziom wd gruntowych. W takim przypadku koszty izolacji przeciwwodnej bd dosy due. Ponadto wybierajc projekt, naley zastanowi si, w jakiej technologii bdzie budowany dom. Decyzja ta wpywa na czas realizacji projektu, koszt budowy, sposb wykoczenia i aranacji wntrz. Komu powierzy budow domu? Zlecenie caoci wykonywanych prac jednemu wykonawcy gwarantuje nie tylko ich wysok jako, ale take szybkie usunicie ewentualnych usterek. Warto wczeniej zleci take przygotowanie planu finansowego przez wykwalifikowanego kosztorysanta. Dziki temu bdziemy mogli porwna ofert proponowan przez wykonawc z profesjonalnie przygotowanymi wyliczeniami. Pamitajmy jednak przy tym, e budowa domu to bardzo skomplikowana inwestycja i nie warto szuka oszczdnoci na kadym kroku.
podmokych lub rzek, moe by naraony na podtopienia. Nieatrakcyjne wydaje si rwnie usytuowanie domu na wzniesie-
niach, gdy wwczas zagroeniem mog by silne wiatry. Z kolei dziaki osonite drzewami daj ochron przed wszel-
kiego rodzaju podmuchami. Naley pamita, e niezwykle wany jest take ksztat oraz wielko zakupionej dziaki. Zdecydowanie najlepiej nadaj si do zagospodarowania dziaki w ksztacie prostokta. Nie zapominajmy, e od jej wielkoci zale rozmiary domu. Minimalna dziaka budowlana powinna mie okoo 5 arw. Z jej rozmiarami rwnie nie warto przesadza, gdy due dziaki generuj jednoczenie wysze koszty opat podatkowych, ogrodze lub pniejszych zabiegw pielgnacyjnych. Kolejnym krokiem w budowaniu wasnego domu od podstaw jest wybr odpowiedniego projektu. Dom parterowy czy pitrowy? Kade z tych rozwiza ma swoje wady i zalety. W przypadku domw parterowych, brak scho-
Trening zamiast browara na przystanku

Modzie z maych miejscowoci szuka dla siebie perspektyw. Niektrzy ju odpucili i wcz si po ulicach bez sensu. Cz znalaza szans w kickboxingu.
Tomasz Wicawski
Szkoa charakteru tak o sztukach walki mwi chopaki z Obrowa. Trener jest dla nich wzorem, bo pokaza im co innego ni widzieli dotychczas. Zamiast lee na kanapie przed telewizorem, czy kopa w mietnik nieopodal szkoy, wylewaj litry potu na treningach. Chc lepszego ycia ni starsi o kilka lat koledzy, ktrzy poszli w alkohol i dragi. - Niejeden chce si czasami sprawdzi i pokaza, e jest silniejszy, pomimo tego, e nie trenuje mwi Dawid, zawodnik klubu A&W Team w Obrowie. To zupenie bez sensu. Jeeli chce co udowodni, to niech przyjdzie na sal i sprbuje. Klub kickboxingowy w Obrowie powsta dwa lata temu. Do tego czasu gminna modzie nie miaa szans na profesjonalne uprawianie sportu. Do Torunia trzeba dojeda, a nie kadego sta na bilety kilka razy w tygodniu. Dochodzi jeszcze koszt samej sekcji. W nog si grao gwnie, bo pika si zawsze znalaza mwi Marcin, kolega Dawida, ktry trenuje w klubie kickboxingowym od samego pocztku. Kiedy pierwszy raz poczuem rkawic na swojej twarzy, to wiedziaem, e nie ma ju odwrotu. Rnie w klubie bywao, ale A&W Team wyszed na prost. Na pocztku na wszystko brakowao pienidzy, ale zapa
To nie ruletka, a strategia

Jak w Czernikowie udao si zorganizowa lig pokera?
wa coraz wicej zwolennikw i to bez wzgldu na pe, wiek czy miejsce zamieszkania. Na turniejach w Czernikowie pojawiaj si bowiem nawet gocie z Chemy czy Torunia. Przeszkod nie jest nawet brak wczeniejszego kontaktu z kartami, etonami i zasadami. Pokera na podstawowym poziomie mona si nauczy bardzo szybko wyjania Przemysaw Pujer. Myl, e ok. 75% graczy z naszej ligi nie miaa wczeniej z nim stycznoci, przybliyem im wic podstawy. Wrd nas s dziewczyny, ktre na pocztku wstydziy si nieznajomoci zasad, a w drugim sezonie ju wygryway turnieje. Na rozgrywki spotykaj si raz w miesicu, obecnie w budynku remizy adaptowanej na wietlic wiejsk. Wczeniej pojedynki toczyy si w sali Gminnego Centrum Informacji, ktra teraz jest w remoncie. Po jego zakoczeniu pewnie tam powrc. Mamy przychylno ze strony wadz gminy mwi Przemysaw Pujer. Moemy nieodpatnie korzysta z lokalu i liczy na wsparcie potrzebne do zakupu kart czy etonw. Sami korzyci finansowych z gry w lidze nie czerpi. Po wejciu w ycie 14 lipca 2011 roku
Agnieszka Kapela
zwyciy w walce z kas. - Trener mwi nam zawsze, e najwaniejsze jest to, ebymy przychodzili na treningi mwi Marcin. Jak kto nie mia z czego zapaci, nie byo z tym problemu. W pewnym momencie sami ju wtpilimy, e przetrwamy, a na treningi przychodzia garstka osb, ale coach by zawzity i dopi swego. Teraz chopaki zdobywaj mistrzostwo Polski kadetw.
Pytam chopakw, jak to jest z tym Obrowem, bo nie raz i nie dwa si syszy, e najbezpieczniej na ulicach nie jest. - Obrowo ma swoje logo - to prawda mwi Marcin. Kto usyszy, e kogo napadli albo pobili i wszystko idzie na kark kickboxerw. aden z naszych nikogo nie zaczepia. Co to za honor skopa kogo, kto nigdy nie by na sali treningowej. - Treningi powoduj, e czu-
jemy si bezpieczniejsi idc po ulicy wskazuje Dawid. Wielu jednak nie ma co ze sob zrobi. Widzia pan w Obrowie bilard czy klub, w ktrym modzie mogaby si spotka? Gdzie chopaki maj zabra dziewczyn czy pogada w pitek wieczorem? Kilka piw na przystanku, troch wdki i niektrym odbija. Na drugi dzie jest moralniak, ale perspektyw dalej nie ma. I tak z dnia na
dzie - codzienna, szara rzeczywisto. Gdy pytam o sukcesy i pomys na przyszo, chopakom zapalaj si oczy. Marz o tym, eby mc wyrwa si ze schematu, w ktry tak bardzo wroli. W gosie Dawida sycha jednak nutk alu. - Troch za pno si ten kickboxing pojawi mwi. W tym roku kocz szko redni. Na sukcesy jako senior nie mam wielkich szans. Trudno stan naprzeciw kogo, kto trenuje sze czy siedem lat. W mord dosta - to nie problem, ale cholernie le si czowiek z tym czuje. Marcin ma wicej szczcia, bo jest dwa lata modszy. W juniorach moe jeszcze powalczy. Ale nie o same medale tu chodzi. - W Obrowie musi si co zmieni wskazuje z iskierk nadziei w oczach. Wjt chocia si stara. Wida, e mu zaley. Ale radni i masa starszych osb ma nas w d. . Najatwiej jest wezwa psy. Niektrzy maj ju po kilka tysicy mandatw. Ale my pytamy, co innego poza piciem browara mog robi? Kina czy teatru u nas nie ma i nie bdzie. Kickboxing i sala treningowa staj si w takich przypadkach czym wicej ni sport. Kady musi mie jakie wyzwanie. A na wysportowanych chopakw inaczej patrz dziewczyny. eby tylko byo gdzie je zabra, bo przecie nie na przystanek
Czsto kojarzy si z hazardem i szczciem w najczystszej postaci. Miejscem, gdzie a gsto od dymu z cygar, a w powietrzu czu zapach ryzyka i wielkich pienidzy. Ale do prawdziwego pokera potrzeba czego wicej. Na pocztek dobrych chci. Tak zaczo si w Czernikowie, gdzie wanie trwa trzeci sezon zmaga ligowych. Na pierwszy turniej przyszy 24 osoby, dzisiaj liczba tylko graczy regularnych nie spada poniej 20. A wci pojawiaj si nowi chtni. Pomysodawc stworzenia ligi pokera by Przemysaw Pujer, ktry mionikiem gry jest od najmodszych lat.
znowelizowanej ustawy o grach hazardowych, do ktrych zaliczono pokera gra o nagrody pienine jest prawnie zakazana.
Fot. Filip Kowalkowski
Zaprzyjani si z matematyk i by lepszym od innych

To ewenement, e tylu ludziom chce si przychodzi, mimo e nie ma nagrd, oprcz prestiu cieszy si Przemysaw Pujer. Tym bardziej, e jest to niewielkie rodowisko gminy wiejskiej. Ale nie tylko ze wzgldu na rozrywkowo-towarzyski charakter poker, w ktrego graj w Czernikowie, z zakorzenionym w kulturze obrazem ma niewiele wsplnego. Nie ma tu bowiem mowy o grze w ciemno i decydujcej roli szczcia. By by po prostu dobrym, trzeba pomyle. Poker jest gr maych przewag, a taka wiedza je buduje. Jej opanowanie jest atwiejsze ni wykorzystywanie elementu psychologicznego, ktry take stanowi wany element karcianej rywalizacji. Najwaniejsze i tak jest jednak mie i ciekawe spdzenie wolnego czasu. Poker ma swj wyjtkowy, wasny smak.
Myl, e najwaniejszym czynnikiem, ktry przykuwa szczeglnie mczyzn, jest atawistyczny cig do tego, by by najlepszym argumentuje Przemysaw Pujer. I nie chodzi o to, by wybi komu zby tutaj przewag zdobywa si w sposb inteligentny. Jeli zmusi si przeciwnika do spasowania lepszych kart, to jest ta chwila, dla ktrej warto gra w pokera. Mimo e rozgrywki ligowe w
Czernikowie normalnie trwaj 1012 miesicy, doczy mona do nich w kadej chwili. Informacje o kolejnych spotkaniach pojawiaj si na stronie Urzdu Gminy i fanpageu na Facebooku. Hazardu nie determinuje gra, a czowiek burzy stereotyp pokera Przemysaw Pujer. To zbyt powana i pikna gra, by porwnywa j z ruletk czy automatami.
Mistrzowskie posunicie
Gdy zamieszkaam w Czernikowie kilka lat temu, nie znaem waciwie nikogo poza moj on opowiada. Po pewnym czasie nauczyem gra moich szwagrw, oni przedstawili mi swoich kolegw, ktrych te nauczyem. I pomylaem: czemu by nie sprbowa spotyka si regularnie? Inicjatywa okazaa si strzaem w dziesitk. Poker zdoby-
Aneta Szczeniak Hanna Tarczykowska

Poza Toruń NR 11

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Poza Toruń NR 11

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Listopada koniec 2012 Numer 11

Specjalny dodatek Twj Dom. Czytaj na str. 34-38

Co Micha Zaleski obiecuje gminom?

Budety gmin w przyszym roku

Bdzie lepiej czy gorzej? Na co zabraknie pienidzy? Gminy zaciskaj pasa 5

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Moja mama Magda

*** Gmina Obrowo

*** Wielka Nieszawka

Opnienia na budowie cieki rowerowej do Osieka Pokazuje budet z zerowym zadueniem

2 POZA TORU, koniec listopada 2012

Poza Toru 24h/7 dni Dzwocie do nas!

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com GSM 609 119 016

Monika Olender, Milena Kaszuba, Marta Chojecka

Dzia samorzdowy Dzia foto

ukasz Piecyk, Agnieszka Kapela Maciej Pagaa, Maria Lewandowska

Studio Poza Toru

3 POZA TORU, koniec listopada 2012

4 POZA TORU, koniec listopada 2012

Poszukuj spraw, ktre nas zbli

Fot. Maciej Pagaa

5 POZA TORU, koniec listopada 2012

Miliony na inwestycje. Sukces na kredyt?

Wydatki ponad miar?

6 POZA TORU, koniec listopada 2012

Zosta witym Mikoajem!

Inwestycja w edukacj najlepsz inwestycj

Miliony zotych trafiy do dzieci i modziey z powiatu toruskiego

tel. 607 908 607 Zotoria, ul. 8 marca 28

7 POZA TORU, koniec listopada 2012

Moja mama Magda

Teraz w CUK sprawdzisz, czy internetowi maj tasze OC

8 POZA TORU, koniec listopada 2012

Przeci wze interesw

Gmina najlepszym przyjacielem

Fot. ukasz Piecyk

9 POZA TORU, koniec listopada 2012

Komendant w rowych okularach

GMINA I MIASTO CHEMA

Ludzie listy pisz...

Fot. ukasz Piecyk

10 POZA TORU, koniec listopada 2012

Pod grk z podjazdami

W cenie bdzie ten kawaek podogi

Fot. Maciej Pagaa

11 POZA TORU, koniec listopada 2012

12 POZA TORU, koniec listopada 2012

Trzech muszkieterw ycia

Fot. Maciej Pagaa

13 POZA TORU, koniec listopada 2012

14 POZA TORU, koniec listopada 2012

Kltwa zamku w Zotorii

Pan Micha nie pomoe

Piesi lepiej widoczni Gosuj, ale podatkw nie pac

Fot. Maria Lewandowska

15 POZA TORU, koniec listopada 2012

Miejskie autobusy dojad do Lubicza

Fundusze dla wsi

Ulica w Lubiczu Grnym, w Mycu wietlica

16 POZA TORU, koniec listopada 2012

Ocali od samotnoci i zapomnienia

Olejem grza si nie opaca

Fot. Tytus Szabelski