CHUCK

PALAHNKUK
podziemny krg

Podzikowania

Chciabym podzikowa wymienionym poniej osobom za ich sympati i wsparcie, pomimo, no wiecie, tych wszystkich okropiestw, jakie si wydarzyy. Ina Gebert Geoff Pleat Mike Keefe Michael Vern Smith Suzie Vitello Tom Spanbauer Gerald Howard Edward Hibbert Gordon Growden Dennis Stovall Linni Stovall Ken Foster Monica Drake Fred Palahniuk

Tyler zaatwia mi posad kelnera, a potem ten sam Tyler pakuje mi pistolet w usta i mwi, e aby dostpi ycia wiecznego, trzeba najpierw umrze. Ale przez dugi czas bylimy z Tylerem przyjacimi. Ludzie wci mnie pytaj, czy znaem Tylera Durdena. Napierajc luf pistoletu na moje podniebienie, Tyler mwi: Tak naprawd to nie umieramy. Wyczuwam pod jzykiem dziurki tumika, ktre wywier cilimy w lufie pistoletu. Za wiksz cz huku, jaki si rozlega przy wystrzale, odpowiedzialne s rozprajce si gazy, do tego dochodzi niezbyt gony oskot, z jakim rozpdzajcy si pocisk przekracza barier dwiku. eby wyciszy te odgosy, wierci si po prostu dziurki w lufie, mnstwo dziurek. Dziki nim gazy maj ktrdy ulecie, pocisk za nie osiga prdkoci rozchodzenia si dwiku. Sprbuj jednak le wywierci te dziurki, a pistolet urwie ci do. Trudno to nazwa mierci mwi Tyler. Przejdziemy do legendy. Nigdy si nie zestarzejemy. Przesuwam jzykiem luf do policzka i zwracam Tylerowi uwag, e ma chyba na myli wampiry. 9

Budynku, na ktrego dachu stoimy, za dziesi minut ju nie bdzie. Bierze si dziewidziesicioomioprocentowy koncentrat dymicego kwasu azotowego i dodaje trzy razy tyle kwasu siarkowego. Wkada si t mieszank do lodowej kpieli. Potem, zakraplaczem do oczu, wkrapia si kropla po kropli gliceryn. I wychodzi nam nitrogliceryna. Wiem, bo Tyler to wie. Mieszasz nitro z trocinami i otrzymujesz pierwsza klasa wybuchowy plastik. Niektrzy mieszaj nitro z bawen i dosy puj epsomitu w charakterze siarczanu. Tak te mona. Jeszcze inni mieszaj nitro z parafin. Tej ostatniej mikstury nigdy, przenigdy nie udao mi si przyrzdzi. Tak wic stoimy z Tylerem na dachu Budynku Parkera-Morrisa, ja z luf pistoletu w ustach, i syszymy brzk tuczo nego szka. Rzut oka za krawd. Dzie jest pochmurny, nawet na tej wysokoci. To najwyszy budynek na wiecie, a tak wysoko wiatr zawsze jest chodny. Jak cicho tu, w grze. Odnosisz wraenie, e jeste jedn z tych kosmicznych map. Ze robisz to, do czego ci wytresowano. Pocignij za wajch. Wcinij klawisz. Nic z tego nie rozumiesz, a potem zwyczajnie umierasz. Spogldasz za krawd dachu z wyyn stu dziewidziesiciu jeden piter i widzisz w dole ulic upstrzon ludzk mierzw, ktra stoi z zadartymi gowami. Ten brzk tukcego si szka to okno tu pod nami. W chmurze odamkw szyby wylatuje przez nie szafka na akta, wielkoci czarnej lodwki. Szecioszufladowa szafka na akta, obracajc si ospale, spada wzdu fasady budynku, maleje w oczach, znika w zebranym na dole tumie. Gdzie pod nami, na ktrym ze stu dziewidziesiciu jeden piter, kosmiczne mapy z Komitetu Figli przy Projekcie Feniks uwijaj si jak w ukropie, niszczc kady strzp historii.

Tak, to stare powiedzenie, e zawsze zabijasz to, co kochasz, obowizuje w obie strony. Majc w ustach pistolet, a jego luf midzy zbami, moesz mwi tylko samogoskami. To nasze ostatnie dziesi minut. Wylatuje kolejna szyba, szko rozpryskuje si jak stado sposzonych, roziskrzonych gobi, i przez wybite okno wysuwa si cal za calem ciemne drewniane biurko, wypychane mozolnie przez Komitet Figli. Biurko si przechyla, zelizguje z parapetu i koziokujc w powietrzu, spada w tum niczym czarodziejski obiekt latajcy. Za dziewi minut nie bdzie tu ju Budynku Parkera-Morrisa. Biorc stosown ilo wybuchowej elatyny i owijajc ni filary fundamentw czegokolwiek, jeste w stanie zburzy kady budynek na wiecie. Musisz tylko szczelnie oboy te filary workami z piaskiem, eby caa sia eksplozji posza w filary, a nie rozpeza si po podziemnym garau, ktrego strop podpieraj. Tego przepisu nie znajdziecie w adnej ksice historycznej. A oto trzy sposoby otrzymywania napalmu: Pierwszy miesza si rwne porcje benzyny i zamroonego koncentratu soku pomaraczowego. Drugi miesza si rwne porcje benzyny i dietetycznej coli. Trzeci rozpuszcza si w benzynie rozdrobnione kocie odchody, a do zgstnienia roztworu. Spytajcie mnie, jak si otrzymuje gaz paraliujcy. Albo jak si uzbraja wszystkie te samochody puapki. Dziewi minut. Budynek Parkera-Morrisa, wszystkie sto dziewidziesit jeden piter, runie w zwolnionym tempie, jak przewracajce si w lesie drzewo. Jak drzewo. Przewrci mona wszystko. Niesamowita jest wiadomo, e miejsce, w ktrym teraz stoimy, za chwil bdzie tylko punkcikiem w przestworzach. Stoimy z Tylerem na krawdzi dachu, a ja zastanawiam si, czy pistolet, ktry mam w ustach, jest aby czysty. 11

Zupenie zapominamy o caej tej Tylerowej akcji morder czo-samobjczej, ledzc wzrokiem kolejn szafk na akta, wylatujc przez wybite okno, i wysuwajce si w locie szuf lady, z ktrych prd powietrza wydmuchuje i unosi ryzy biaego papieru. Osiem minut. Teraz dym, dym zaczyna wali przez wybite okna. Zastp wyburze za jakie osiem minut odpali adunek wstpny. Wy buch adunku wstpnego doprowadzi do detonacji adunku gwnego, skruszeniu ulegn filary fundamentw, seria foto grafii Budynku Parkera-Morrisa powdruje do ksiek histo rycznych. Seria piciu zdj robionych w rwnych odstpach czasu. Na pierwszym zdjciu budynek stoi prosto. Na drugim odchyla si pod ktem osiemdziesiciu stopni. Potem pod ktem siedem dziesiciu stopni. Na czwartym zdjciu budynek jest ju prze chylony pod ktem czterdziestu piciu stopni, szkielet zaczyna si poddawa i wieowiec wygina si lekko w uk. Na ostatnim zdjciu budynek, wszystkie sto dziewidziesit jeden piter, wali si na gmach muzeum narodowego, ktre jest rzeczywistym celem Tylera. To teraz nasz wiat, naszmwi Tyler a tamci ludzie z przeszoci nie yj. Gdybym wiedzia, jaki obrt przyjm sprawy, te wolabym ju nie y i by teraz w Niebie. Siedem minut. Stoj na dachu Budynku Parkera-Morrisa, z luf pistoletu Tylera w ustach. Na gowy ludzi zgromadzonych wok budynku lec niczym deszcz meteorytw biurka, szafki na akta i kom putery, z wybitych okien unosz si supy dymu, trzy przecznice dalej druyna dywersyjna ledzi wskazwki zegara, a ja za czynam wszystko rozumie: ten pistolet, ta anarchia, ten wy buch, wszystko to ma zwizek z Marl Singer. 12

Sze minut. Mamy tu do czynienia ze swoistym trjktem. Ja chc by z Tylerem. Tyler chce by z Marl. Marla chce by ze mn. Ja nie chc Marli, a Tyler nie chce ju mnie. Nie chodzi tu o adn mio. Tu chodzi o dz posiadania. Gdyby nie Marla, Tyler nie miaby nic. Pi minut. Moe przejdziemy do legendy, moe nie. Moim zdaniem nie przejdziemy, ale chwileczk. Kto pamitaby o Jezusie, gdyby nikt nie napisa ewangelii? Cztery minuty. Przesuwam jzykiem luf do policzka i mwi Tylerowi, e jeli chce, kurcz, przej do legendy, to ja mu to zaatwi. Jestem tu przecie od samego pocztku. Wszystko pamitam. Trzy minuty.

8:20, 3:12

Tonem w objciach Boba; staem z twarz wcinit w mrok zalegajcy midzy jego nowiutkimi, spoconymi, obwisajcymi ciko, monstrualnymi wymionami. W wieczr, w ktry si poznalimy, kryem po penej mczyzn podziemnej salce kocioa: to jest Art, to Paul, to Bob; szerokie bary Boba przywiody mi na myl horyzont. Bob mia gst blond czupryn, tak gst, tak blond, z takim prostym przedziakiem, e podobny efekt uzyska mona tylko wtedy, gdy el do wosw nazywa si piank rzebic. Bob, trzymajc mnie w objciach, dociska mi doni gow do swoich cyckw, ktre wyrosy mu niedawno na potnej klatce piersiowej. Bdzie dobrze mwi Bob. Wypacz si. Od kolan po czoo czuj reakcje chemiczne zachodzce w spalajcym ywno i tlen Bobie. Moe dostatecznie wczenie to wykryli mwi Bob. Moe to tylko seminoma. Z seminom masz niemal stuprocen tow szans przeycia. Bob bierze dugi wdech i jego ramiona unosz si, a potem opadaj, opadaj, opadaj w spazmatycznych szlochach. Unosz si. Opadaj, opadaj, opadaj. 14

Przychodz tu od dwch lat co tydzie i co tydzie Bob bierze mnie w objcia, a ja pacz. Pacz mwi Bob, wciga w puca powietrze i szloch, szloch, szlocha. Nie wstyd si, pacz. Teraz jego dua spocona twarz opiera si na moim ciemieniu, a ja zupenie nic nie czuj. W tym momencie powinienem si rozpaka. Pacz jest na wycignicie rki, w smolistych ciem nociach, jakby zamknity w kim innym, kiedy mczyzna zdaje sobie spraw, e wszystko, na co go sta, nie bdzie wkrtce warte funta kakw. e wszystko, z czego jest taki dumny, powdruje do kosza. A ja nic nie czuj. Jestem tak daleki od paczu, jak od prawie tygodnia daleki jestem od zanicia. Oto jak poznaem Marl Singer. Bob pacze, bo przed szecioma miesicami usunito mu jdra. Potem bya terapia hormonalna. Bob ma teraz cycki, bo zbyt wysoko podskoczy mu poziom testosteronu. Kiedy poziom testosteronu za wysoko si podniesie, organizm stara si przy wrci rwnowag, wytwarzajc estrogen. W tym momencie powinienem si rozpaka, bo niby ycie wali mi si w gruzy, co tam w gruzy, w ogle traci wszelki sens. Za duo estrogenu i wyrastaj ci babskie cycki. atwo jest si rozpaka, kiedy zdajesz sobie spraw, e wszyscy, ktrych kochae, odrzuc ci albo umr. W miar posuwania si po osi czasu szansa na przeycie spada w kocu do zera dla kadego. Bob mnie kocha, bo myli, e mnie rwnie usunito jdra. Podziemna salka kocioa episkopalnego pod wezwaniem witej Trjcy, umeblowana sofami z odzysku o obiciach w krat; oprcz nas jest tu chyba ze dwudziestu mczyzn i jedna kobieta. Wszyscy podobierali si w pary, wikszo pacze. Niektre pary stoj naprzeciwko siebie, wspierajc si 15

czoami; przypominaj zapanikw w zwarciu. Mczyzna z t jedyn kobiet pooy okcie na jej ramionach, ujmujc midzy nie gow, i wciska zalan zami twarz w jej obojczyk. Kobieta odwraca gow i siga po papierosa. Zerkam na nich spod pachy Wielkiego Boba. Cae moje ycie na nic szlocha Bob. Wszystko na marne. Jedyna kobieta na spotkaniu Wsplnoty Byych Mczyzn, grupy wsparcia dotknitych rakiem jder, zapala papierosa pod brzemieniem obcego sobie czowieka i nasze oczy si spotykaj. Oszustka.
Oszust

Oszustka. T sam kobiet o krtkich, matowoczarnych wosach i wiel kich oczach postaci z japoskiej kreskwki, ktrej szczupo i taw, ziemist cer podkrela sukienka w tapetowy wzr w ciemne re, widziaem w ostatni pitek na spotkaniu grupy wsparcia grulikw. Bya te w rodowy wieczr na okrgym stole chorych na czerniaka. W poniedziaek wieczorem widzia em j na spotkaniu Niezomnych, rapgrupy cierpicych na biaaczk. Spod zygzakowatego jak byskawica przedziaka biegncego przez rodek jej wosw wyziera biaa skra gowy. Te wszystkie grupy wsparcia maj dla kogo postronnego troch egzaltowane nazwy. Moja czwartkowa grupa chorb krwi nazywa si Wolni i Czyci. Grupa pasoytniczych chorb mzgu, na ktrej spotkania rwnie uczszczam, przyja nazw Ponad i Poza. I teraz, w niedzielny wieczr, na spotkaniu Wsplnoty Byych Mczyzn, odbywajcym si w podziemnej salce kocioa episkopalnego pod wezwaniem witej Trjcy, znowu widz t kobiet. Co gorsza, nie potrafi paka, kiedy ona patrzy. Beznadziejny pacz w objciach Wielkiego Boba by zawsze 16

moim ulubionym numerem. Wszyscy tak ciko pracujemy. To jedyne miejsce, gdzie naprawd potrafi si odpry i zapo mnie o troskach. To moje chwile relaksu.

Pierwszy raz na spotkanie grupy wsparcia poszedem przed dwoma laty, po ktrej tam z rzdu wizycie u lekarza w sprawie bezsennoci. Od trzech tygodni nie zmruyem oka. Trzy tygodnie bez snu, i czowiek ma wraenie, e wyszed z siebie i patrzy na wszystko z boku. Bezsenno to tylko symptom czego powaniejszego powiedzia lekarz. Niech si pan postara ustali, co rzeczy wicie panu dolega. Niech si pan wsucha w swoje ciao. A ja chciaem tylko zasn. Chciaem, eby mi przepisa niebieskie, mae, dwustumiligramowe kapsuki amytal sodium. Chciaem, eby mi przepisa czerwono-niebieskie pastylki tuinalu, czerwone jak szminka do ust seconale. Lekarz zaleci mi ucie korzenia waleriany i wicej ruchu. W kocu zasn. Twarz miaem cignit, jak poobijany, zeschnity owoc, oczy podkrone, wygldaem jak trup. Lekarz powiedzia, e jeli chc zobaczy prawdziwe cier pienie, to powinienem zajrze w czwartkowy wieczr do Pierwszego Eucharystycznego. Popatrze na cierpicych na pasoytnicze choroby mzgu. Popatrze na cierpicych na zwyrodnieniowe choroby koci. Na cierpicych na organiczne dysfunkcje mzgu. Popatrze na przychodzcych tam nowotworowcw. No i zastosowaem si do jego sugestii. Na pocztek trafiem na grup, ktra zebraa si po raz pierwszy: to jest Alice, to Brenda, to Dover. Na ustach kadego 17

czoami; przypominaj zapanikw w zwarciu. Mczyzna z t jedyn kobiet pooy okcie na jej ramionach, ujmujc midzy nie gow, i wciska zalan zami twarz w jej obojczyk. Kobieta odwraca gow i siga po papierosa. Zerkam na nich spod pachy Wielkiego Boba. Cae moje ycie na nic szlocha Bob. Wszystko na marne. Jedyna kobieta na spotkaniu Wsplnoty Byych Mczyzn, grupy wsparcia dotknitych rakiem jder, zapala papierosa pod brzemieniem obcego sobie czowieka i nasze oczy si spotykaj. Oszustka. Oszust. Oszustka. T sam kobiet o krtkich, matowoczarnych wosach i wiel kich oczach postaci z japoskiej kreskwki, ktrej szczupo i taw, ziemist cer podkrela sukienka w tapetowy wzr w ciemne re, widziaem w ostatni pitek na spotkaniu grupy wsparcia grulikw. Bya te w rodowy wieczr na okrgym stole chorych na czerniaka. W poniedziaek wieczorem widzia em j na spotkaniu Niezomnych, rapgrupy cierpicych na biaaczk. Spod zygzakowatego jak byskawica przedziaka biegncego przez rodek jej wosw wyziera biaa skra gowy. Te wszystkie grupy wsparcia maj dla kogo postronnego troch egzaltowane nazwy. Moja czwartkowa grupa chorb krwi nazywa si Wolni i Czyci. Grupa pasoytniczych chorb mzgu, na ktrej spotkania rwnie uczszczam, przyja nazw Ponad i Poza. I teraz, w niedzielny wieczr, na spotkaniu Wsplnoty Byych Mczyzn, odbywajcym si w podziemnej salce kocioa episkopalnego pod wezwaniem witej Trjcy, znowu widz t kobiet. Co gorsza, nie potrafi paka, kiedy ona patrzy. Beznadziejny pacz w objciach Wielkiego Boba by zawsze 16

moim ulubionym numerem. Wszyscy tak ciko pracujemy. To jedyne miejsce, gdzie naprawd potrafi si odpry i zapo mnie o troskach. To moje chwile relaksu.

Pierwszy raz na spotkanie grupy wsparcia poszedem przed dwoma laty, po ktrej tam z rzdu wizycie u lekarza w sprawie bezsennoci. Od trzech tygodni nie zmruyem oka. Trzy tygodnie bez snu, i czowiek ma wraenie, e wyszed z siebie i patrzy na wszystko z boku. Bezsenno to tylko symptom czego powaniejszego powiedzia lekarz. Niech si pan postara ustali, co rzeczy wicie panu dolega. Niech si pan wsucha w swoje ciao. A ja chciaem tylko zasn. Chciaem, eby mi przepisa niebieskie, mae, dwustumiligramowe kapsuki amytal sodium. Chciaem, eby mi przepisa czerwono-niebieskie pastylki tuinalu, czerwone jak szminka do ust seconale. Lekarz zaleci mi ucie korzenia waleriany i wicej ruchu. W kocu zasn. Twarz miaem cignit, jak poobijany, zeschnity owoc, oczy podkrone, wygldaem jak trup. Lekarz powiedzia, e jeli chc zobaczy prawdziwe cier pienie, to powinienem zajrze w czwartkowy wieczr do Pierwszego Eucharystycznego. Popatrze na cierpicych na pasoytnicze choroby mzgu. Popatrze na cierpicych na zwyrodnieniowe choroby koci. Na cierpicych na organiczne dysfunkcje mzgu. Popatrze na przychodzcych tam nowotworowcw. No i zastosowaem si do jego sugestii. Na pocztek trafiem na grup, ktra zebraa si po raz pierwszy: to jest Alice, to Brenda, to Dover. Na ustach kadego 17

ten nienaturalny umieszek kogo z niewidzialnym pistoletem przystawionym do gowy. Na spotkaniach grup wsparcia nigdy nie podawaem swojego prawdziwego imienia. Drobna, chuda jak szkielet kobieta imieniem Chloe, w spod niach z obwisajcym smtnie, pustym siedzeniem, mwi mi, e najgorsze w jej pasoytniczej chorobie mzgu jest to, e nikt ju na ni nie leci. Co takiego, trzy wierci do mierci, jest tak le, e towarzystwo ubezpieczeniowe bez szemrania wypacio jej ju siedemdziesit pi tysicy dolarw z polisy na ycie, a ona chce tylko po raz ostatni pj z kim do ka. adnych tam podchodw, czuoci, sam seks. No i jak facet ma na to zareagowa? No, jak bycie za reagowali? Cae to umieranie zaczo si od tego, e Chloe poczua si troch zmczona, a teraz Chloe jest zbyt znudzona, by si leczy. Pornosy, ma w domu ca kolekcj filmw pornogra ficznych. Powiedziaa mi, e podczas rewolucji francuskiej kobiety wtrcone do lochu, ksine, baronowe, markizy i co tam jeszcze, pieprzyy si z kadym mczyzn, ktry by skonny na nie wie. Chloe dyszy mi w szyj. Wle na nie. Dosi, czy wiem, co to znaczy? Na pieprzeniu si czas szybciej mija. Francuzi nazywaj to la petite mort. Jeli jestem zainteresowany, to ona, Chloe, ma w domu pornoski. Ma azotyn amylu. Maci. W normalnych okolicznociach jak nic dostabym erekcji. Jednak nasza Chloe to kociotrup zamaczany w tym wosku. Chloe wyglda na to, czym jest, a jest niczym. Nawet mniej ni niczym. Mimo to trca mnie okciem, kiedy siedzimy w kku na wytartym dywanie. Zamykamy wszyscy oczy. To kolej Chloe na prowadzenie nas poprzez kierowan medytacj, 18

i pod przewodem Chloe wkraczamy do ogrodu bogoci. Chloe zaczyna mwi. Wspinamy si za ni na wzgrze, do paacu o siedmiu bramach. Paac ma siedem bram, bram zielon, bram t, bram pomaraczow... Wraz z Chloe otwieramy kad brama niebieska, brama czerwona, brama biaa i patrzymy, co za ni jest. Wyobraamy sobie z zamknitymi oczami nasze cierpienie jako kul biaego, uzdrawiajcego wiata omywa nasze stopy, unosi si do kolan, do pasa, do piersi. Otwieraj si nasze czakry. Czakra serca. Czakra gowy. Poddajc si narracji Chloe, zachodzimy do jaski, w ktrych kade z nas spotyka swoje zwierz mocy. Moim jest pingwin. Podoga jaskini pokryta jest lodem i mj pingwin kae mi si lizga. Bez adnego wysiku lizgamy si tunelami i galeriami. Teraz pora na ucisk. Otworzy oczy. Chloe powiedziaa, e ten fizyczny kontakt ma znaczenie terapeutyczne. Kade z nas ma dobra sobie partnera. Chloe wiesza mi si na szyi i pacze. W domu ma erotyczn bielizn, i pacze. Chloe ma olejki i kajdanki, i pacze, a ja przez jedenacie obiegw tarczy obserwuj sekundnik swojego ze garka. Tak wic nie rozpakaem si przed dwoma laty na swoim pierwszym spotkaniu grupy wsparcia. Nie rozpakaem si rwnie na drugim ani na trzecim spotkaniu grupy wsparcia. Nie pobudziy mnie do paczu ani choroby krwi, ani nowotwory jelit, ani organiczny uwid mzgu. Tak to ju jest z bezsennoci. Wszystko wydaje si takie odlege kopia kopii kopii. Bezsenno wszystko oddala, nie jeste w stanie dotkn czegokolwiek i nic nie jest w stanie dotkn ciebie. A potem poznaem Boba. Kiedy po raz pierwszy zjawiem si na spotkaniu Wsplnoty Byych Mczyzn, ludzi dotkni19

tych nowotworem jder, ten kawa chopa, ten wielki osiu Bob, zwali si na mnie i zala zami. Kiedy przyszed czas ucisku, ten wielki osiu przygarbiony, z osi brod opuszczon na piersi, z rkami zwieszonymi wzdu tuowia, z oczami pe nymi ju ez, przydrepta do mnie z drugiego koca salki. Noga za nog, drobic kroczek za kroczkiem, tak jakby niewidzialny postronek pta mu kolana, podpyn po posadzce piwnicy i uwiesi si na mnie. Utonem w objciach Boba. Oploty mnie wielkie ramiona Boba. Wielki Bob powiedzia mi, e jest koksiarzem. Wszystkie te dni na dianabolu, a potem na wistrolu, sterydzie podawanym koniom wycigowym. Wasna siownia, tak, Bob jest wa cicielem siowni. By trzy razy onaty. Prowadzi promocje rozmaitych produktw, czy widziaem go kiedy w telewizji? Cay program poradnikowy o rozbudowywaniu sobie klatki piersiowej by praktycznie jego pomysem. Obcy mwicy z tak otwartoci wprawiaj mnie w za kopotanie, jeli wiecie, o co mi chodzi. Bob nie wiedzia. By moe zeszo mu tylko jedno z jego huevos, zdawa sobie spraw z istnienia takiego ryzyka. Bob opowiedzia mi o swojej pooperacyjnej kuracji hormonalnej. Wielu kulturystw przesadzajcych z testosteronem dostaje suczych wymion, jak to nazywaj. Musiaem zapyta Boba, co to s te huevos. No, huevos, usyszaem w odpowiedzi. Gonady. Orzeszki, Klejnoty. Wisienki. Kamyczki. W Meksyku, gdzie kupuje si sterydy, mwi na nie po prostu jaja". Rozwd, rozwd, rozwd, opowiada Bob i pokaza mi swoj portfelow fotografi. Pry si na niej w wyszukanej pozie, ogromny i na pierwszy rzut oka nagi, na jakich zawodach. To idiotyczny sposb na ycie, zwierzy mi si, ale co za frajda, kiedy napakowany i wygolony stajesz na scenie zupenie roze20

brany, z poziomem tuszczu zbitym do zaledwie dwch procent, zimny i twardy w dotyku jak beton, od rodkw moczopdnych, olepiony reflektorami, oguszony podkadem muzycznym, leccym z systemu naganiajcego, a sdzia mwi: Zaprezen tuj prawy misie czworoboczny, napnij i przytrzymaj". Wycignij lew rk, zegnij, napnij biceps i przytrzymaj". Realne ycie si nie umywa. To droga na skrty do raka, przyzna Bob. Potem zbank rutowa. Mia dwoje dorosych dzieci, ktre nie odpowiaday na jego telefony. eby usun sucze wymiona, lekarz musi naci skr na klatce piersiowej, dosta si pod minie piersiowe i odessa stamtd wszystkie pyny. Tyle tylko zapamitaem, bo potem Bob zamkn mnie w swo ich objciach i przykry gow. Zatraciem si w nicoci mrocz nej, cichej i kompletnej, a kiedy w kocu oderwaem si od jego mikkiej piersi, na przodzie koszuli Boba pozosta wilgotny odcisk mojej spakanej twarzy.

Byo to przed dwoma laty, na moim pierwszym wieczorze ze Wsplnot Byych Mczyzn. Potem Wielki Bob na kadym kolejnym spotkaniu doprowa dza mnie do paczu. Nie poszedem ju wicej do lekarza. Nie zaczem u korzenia waleriany. To bya wolno. Utrata caej nadziei bya wolnoci. Kiedy nie zabieraem gosu, ludzie z grupy zaoyli najgorsze. I pakali jeszcze rzewniej. A ja z nimi. Spojrzyj w gwiazdy i odlatuj. Wracajc ze spotkania grupy wsparcia do domu, czuem si bardziej ywy ni kiedykolwiek. Nie cierpiaem na raka ani na choroby krwi; byem maym, ciepym centrum, wok ktrego toczyo si ycie wiata. 21

I spaem. Dzieci nie pi tak smacznie. Kadego wieczoru umieraem i kadego wieczoru si ro dziem. Wskrzeszony. A do dzisiejszego wieczoru, dwa lata penego sukcesu a do dzisiejszego wieczoru, bo nie potrafi paka, kiedy ta kobieta na mnie patrzy. Poniewa nie potrafi sign dna, nie mog zosta ocalony. Wewntrzne strony policzkw mam tak poprzygryzane, e mj jzyk bierze je za wytaczan tapet. Nie spaem od czterech dni. Jej wzrok sprawia, e czuj si oszustem. Ona udaje. Jest oszustk. Dzi wieczorem na wstpie przedstawialimy si sobie: jestem Bob, jestem Paul, jestem Terry, jestem David. Nigdy nie podaj swojego prawdziwego imienia. To rak, prawda? spytaa. Milczaem. Cze, jestem Marla Singer. Nikt nie powiedzia Marli, jaki to rodzaj raka. Potem wszyst kich nas pochono houbienie naszego wewntrznego dziecka. Ten mczyzna wci wypakuje si w jej szyj, a Marla znowu zaciga si papierosem. Obserwuj j spomidzy rozedrganych cyckw Boba. Dla Marli jestem oszustem. Nie mog zasn od wieczoru, kiedy zobaczyem j po raz drugi. Nie da si ukry, jestem oszustem, chyba e wszyscy ci ludzie symuluj swoje przypad oci, swoje kaszle i nowotwory, nawet Wielki Bob, ten wielki osiu. Ten wielki miniak. Wystarczy popatrze na t jego rzebion fryzur. Marla wydmuchuje teraz dym i przewraca oczami. W tej chwili oszustwo Marli odzwierciedla moje oszustwo i widz dokoa same oszustwa. Porodku caej ich prawdy. Wszyscy lgn do siebie i dziel si swoim najwikszym lkiem, e oto mier si zblia wielkimi krokami, e czuj ju jej

oddech. A Marla pali papierosa i przewraca oczami, ja za, ja siedz przykryty szlochajcym dywanem i nagle nawet mier i umieranie trac w moich oczach, wydaj mi si czym tak nieistotnym, jak te plastikowe kwiatki na magnetowidzie. Bob mwi ebra mi poamiesz. Prbuj szepta, potem ju nawet nie prbuj. Bob mwi cicho, a potem wrzeszcz: Bob, ja musz do kibla!

W azience nad umywalk wisi lustro. Jeli moje podejrzenia s suszne, to zobacz Marl Singer na spotkaniu Ponad i Poza, grupy cierpicych na pasoytnicz dysfunkcj mzgu. Marla tam bdzie. Oczywicie, e Marla tam bdzie, a ja usid obok niej. A po przedstawieniu si i kierowanej medytacji, po za jrzeniu za kad z siedmiu bram paacu, po spotkaniu z bia kul uzdrawiajcego wiata, kiedy otworzymy ju swoje czakry i przyjdzie czas na ucisk, chwyc t ma suk. Docisn jej rce do bokw, przystawi usta do jej ucha i powiem: Marla, ty wielka oszustko, wyno si std. To jedyna realna rzecz w moim yciu, a ty j niszczysz. Turystka si znalaza. Kiedy spotkamy si nastpnym razem, powiem: Marla, nie mog zasn, od kiedy tu przychodzisz. A potrzebuj snu. Wynocha.

Budzisz si na lotnisku midzynarodowym. Podczas kadego startu i ldowania, kiedy samolot przechyli si zbytnio na jedn albo drug stron, modliem si o katastrof. Ten moment kiedy zdaj sobie spraw, e wszyscy, ten bezradny ludzki tyto ubity w kadubie, moemy zgin nag mierci, leczy moj bezsenno narkolepsj. Oto jak poznaem Tylera Durdena. Budzisz si na O'Hare. Budzisz si na La Guardii. Budzisz si na Logan. Tyler pracowa jako niepenoetatowy kinooperator. Tyler mia tak natur, e mg pracowa tylko nocami. Kiedy jaki kino operator zachorowa, zwizek wzywa Tylera. Ludzie dziel si na stworzenia nocne i dzienne. Ja mogem pracowa tylko za dnia. Budzisz si na Dulles. Towarzystwa ubezpieczeniowe wypacaj z polisy na ycie potrjn stawk, jeli giniesz w podry subowej. Modliem si o dziury powietrzne. Modliem si o zassanie pelikanw przez turbiny, o obluzowane sworznie, o oblodzenie skrzyde. Podczas startu, kiedy samolot mknie pasem startowym z wy-

chylonymi w gr lotkami, kiedy oparcia naszych foteli usta wione s w pozycji pionowej, stoliki poskadane i cay osobisty baga podrczny znajduje si w schowkach nad gowami, kiedy na spotkanie wybiega nam koniec pasa startowego i nie wolno pali, modl si o katastrof. Budzisz si na Love Fields. Jeli kino byo starego typu, Tyler musia przecza pro jektory. W kabinach projekcyjnych starszych kin znajduj si dwa projektory, z ktrych w danej chwili pracuje tylko jeden. Wiem, bo Tyler to wie. Drugi projektor czeka tymczasem w gotowoci, zaadowany szpul z dalsz czci filmu. Wikszo filmw to sze do siedmiu szpul wywietlanych w okrelonej kolejnoci. W now szych kinach czy si poszczeglne szpule w jedn, piciostopow. Dziki temu nie potrzeba dwch projektorw i ich przeczania w te i we wte, pierwsza szpula, przeczenie, druga szpula z drugiego projektora, przeczenie, trzecia szpula z pierwszego projektora. Przeczenie. Budzisz si na SeaTac. Przygldam si ludziom na laminowanej miejscwce linii lotniczej. Jaka kobieta pywa w oceanie, wlok si za ni brzowe wosy, do piersi przylega jej kamizelka ratunkowa. Oczy ma szeroko rozwarte, ale ani si nie umiecha, ani nie wida po niej strachu. Na drugiej ilustracji ludzie spokojni jak indyjskie wite krowy, siedzc w fotelach, sigaj po maski tlenowe, ktre wystrzeliy z sufitu. Pewnie jaka sytuacja awaryjna.
Ojej.

Kabina pasaerska si rozhermetyzowaa. Ojej. Budzisz si i jeste na Willow Run. 25

Stare kino, nowe kino, by przetransportowa film do nastp nego kina, Tyler musi podzieli film z powrotem na sze do siedmiu oryginalnych szpul. Takie mae szpule aduje si do dwch szeciobocznych metalowych walizek. Kada z walizek ma na wierzchu uchwyt. Dwignij tak, a zwichniesz sobie bark Tyle wa. Tyler jest kelnerem bankietowym, obsuguje goci rdmiej skiego hotelu, a dorabia sobie jako kinooperator i naley do zwizku zawodowego kinooperatorw. Nie wiem, ile tych nocy, przez ktre ja bezskutecznie prbowaem zasn, Tyler przepracowa. W starych kinach, gdzie filmy wywietlane s z dwch projektorw, kinooperator musi siedzie kokiem w kabinie projekcyjnej i przecza projektory w cile okrelonych chwi lach, tak eby widzowie na sali nie zauwaali momentu, w kt rym koczy si jedna szpula, a zaczyna druga. Trzeba wypat rywa dwch biaych kropek w prawym grnym rogu ekranu. To ostrzeenie. Obserwujcie uwanie film, a zobaczycie te dwie kropki oznaczajce, e koczy si szpula. W brany nazywaj to przypaleniami po papierosie". Pierwsza biaa kropka ostrzega, e szpula koczy si za dwie minuty. Po jej pojawieniu uruchamiasz drugi projektor, eby rozkrci si do nominalnej szybkoci. Druga biaa kropka to ostrzeenie, e szpula koczy si za pi sekund. Mobilizujesz si. Stajesz midzy oboma projekto rami, w kabinie duchota jak w saunie od lamp ksenonowych, ktre olepi ci, jeli spojrzysz na nie goym okiem. Na ekranie rozbyskuje pierwsza kropka. cieka dwikowa filmu leci z wielkiej kolumny gonikowej, ustawionej za ekranem. Kabina kinooperatora jest dwikoszczelna ze wzgldu na terkot zba tek, ktre przesuwaj klisz przed obiektywem z szybkoci szeciu stp na sekund; to dziesi klatek na stop, szedziesit klatek na sekund, haas taki, jakby kto prowadzi ogie cigy

z karabinu maszynowego. Oba projektory pracuj, ty stoisz midzy nimi i ciskasz w doniach dwignie przeson kadego. W naprawd starych projektorach masz urzdzenie alarmowe na piacie szpuli podajcej. Kropki ostrzegawcze pozostaj nawet na filmach puszczanych pniej w telewizji. Nawet na filmach wywietlanych w samo lotach. W miar jak klisza z filmem przewija si na szpul od bierajc, szpula podajca si rzeczy przypiesza. Pod koniec szpula podajca wiruje ju tak szybko, e wcza si alarm, ostrzegajc ci dzwonkiem o zbliajcym si momencie prze czenia. Ciemna kabina nagrzana lampami projektorw, alarm dzwoni. Stoisz midzy projektorami, ciskasz w doniach dwignie obu i obserwujesz prawy grny rg ekranu. Rozbyskuje druga kropka. Liczysz do piciu. Zamykasz jedn przyson. I rwno czenie otwierasz drug. Przeczenie. Film leci dalej. Na widowni nikt nie zdaje sobie sprawy, co przed chwil zaszo. Kiedy szpula podajca wyposaona jest w urzdzenie alar mowe, kinooperator moe uci sobie drzemk. Kinooperator robi wiele rzeczy, ktrych nie powinien. Nie kady projektor wyposaony jest w alarm. W domu budzisz si czasem w ciem nym pokoju przeraony, pewny, e zasne w kabinie i prze spae moment przeczenia. Widownia ci zlinczuje. Zepsue im sen na jawie, a kierownik kina jak nic powiadomi zwizek. Budzisz si na Krissy Field. Czar podrowania jest wszdzie, gdzie si znajd, malekie ycie. Id do hotelu, malekie mydo, malekie pojemniki z szamponem, malekie kostki masa, maleka butelka pynu do pukania ust, jednorazowa szczoteczka do zbw. Zagbiasz 27

si w standardowym fotelu lotniczym. Jeste olbrzymem. Sk w tym, e ramiona masz za szerokie. Nogi wyduaj ci si nagie na mil, jak Alicji z Krainy Czarw, i sigaj stp osoby siedzcej przed tob. Przynosz obiad, kurczak w miniaturowym zestawie zrb-to-sam, wynalazek, ktry na jaki czas ma ci zapewni zajcie. Pilot zapali lampk Zapi pasy"; prosimy o zgaszenie papierosw i nieopuszczanie miejsc. Budzisz si na Meigs Field. Tyler budzi si czasami w ciemnociach rozdygotany, prze raony, e przespa zmian szpul albo e klisza si zerwaa, albo e zelizgna si z zbatek i te dziurkuj teraz ciek dwikow. Kiedy zbatka podziurkuje klisz, przez podziurawion cie k dwikow przedziera si wiato lampy i zamiast gosw aktorw syszysz oguszajcy warkot porwnywalny z tym, jaki wytwarzaj opatki helikoptera: up, up, up. Czego jeszcze nie powinien robi kinooperator: Tyler wy konuje przezrocza z najlepszych pojedynczych klatek filmu. W pierwszym odwanym filmie, ktry chyba wszyscy pamita j, wystpowaa naga aktorka nazwiskiem Angie Dickinson. Zanim kopia tego filmu dotara z kin Zachodniego Wybrzea do kin Wschodniego Wybrzea, naga scena wyparowaa. Ten kinooperator wyd klatk. Tamten kinooperator wyci klatk. Wszyscy chcieli mie przezrocze z nag Angie Dickinson. Porno podbijao kina i kinooperatorzy, niektrzy z nich, gromadzili na prywatny uytek wspaniae kolekcje. Budzisz si na Boeing Field. Budzisz si na LAX. Samolot jest dzisiaj prawie pusty, mona wic schowa podokietniki w oparcia foteli i wycign si wygodnie. Roz walasz si w poprzek trzech albo czterech foteli, podcigasz kolana, rozstawiasz okcie, peny komfort. Przestawiam zegarek 28

o dwie godziny w ty albo trzy naprzd, czas pacyficzny, grski, centralny albo wschodni; tu trac godzin, tam godzin zyskuj. To moje ycie i minuta po minucie dobiega ono koca. Budzisz si na Cleveland Hopkins. Budzisz si znowu na SeaTac. Jeste kinooperatorem i jeste zmczony i zy, ale przede wszystkim jeste znudzony, zaczynasz wic od tego, e bierzesz pojedyncz klatk ze znalezionej w kabinie kolekcji porno graficznej, zgromadzonej przez jakiego innego kinooperatora, i wstawiasz t klatk przedstawiajc, dajmy na to, zblienie nabrzmiaego czerwonego penisa albo rozwartej, wilgotnej pochwy do filmu, ktry aktualnie wywietlasz. Tak si skada, e jest to film familijny o psie i kocie, ktre odczyy si od wacicieli podczas podry i teraz musz same odnale drog do domu. Na trzeciej szpuli, zaraz po tym, jak pies i kot, zwierztka, ktre maj ludzkie gosy i rozmawiaj ze sob, posiliy si na mietniku, miga wzwiedziony czonek. Tyler to robi. Pojedyncza klatka filmu wywietlana jest na ekranie przez jedn szedziesit sekundy. Podzielmy sekund na sze dziesit rwnych czci. Tak dugo pozostaje na ekranie wzwie dziony czonek. Pry si na wysoko czterech piter, nad skubic popcorn widowni, lnicy, czerwony i straszny, a nikt go nie widzi. Budzisz si znowu na Logan. To straszny sposb podrowania. Szef wysya mnie na spotkania, na ktre sam nie ma ochoty jedzi. Robi notatki. Odezw si do ciebie. Gdziekolwiek si udaj, jad tam po to, by podstawi dane do ustalonego wzoru. Nie zdradzam tu adnej tajemnicy. To prosta arytmetyka. Matematyczny problem. Jeli w wyprodukowanym przez moj firm nowym samo29

chodzie, ktry opuszcza Chicago i jedzie na zachd z szybkoci szedziesiciu mil na godzin, zablokuje si nagle dyferencja, na skutek czego wz rozbije si, stanie w pomieniach i zgin wszyscy pasaerowie, to czy moja firma wszczyna akcj bezpatnego usuwania wady fabrycznej w tego modelu? Bierze si liczb samochodw danego modelu, jedcych po drogach (A) i mnoy j przez prawdopodobiestwo awarii (B), nastpnie mnoy si wynik przez redni koszt zawarcia polubownej ugody (C). A razy B razy C rwna si X. Tyle bdzie nas to kosztowao, jeli nie przeprowadzimy akcji bezpatnego usuwania wady fabrycznej. Jeli X jest wiksze od kosztu akcji bezpatnego usuwania wady fabrycznej, przeprowadzamy akcj i nikt na tym nie traci. Jeli X jest mniejsze od kosztu akcji bezpatnego usuwania wady fabrycznej, to nie przeprowadzamy akcji. Gdziekolwiek si udaj, czeka tam na mnie zawsze wypalony, rozbity wrak samochodu. Wiem, gdzie si znajduj wszystkie te szkielety. To naley do moich obowizkw subowych. Pobyt w hotelu, posiki w restauracji. Gdziekolwiek si udaj, nawizuj znajomoci z ludmi siedzcymi w samolocie obok mnie, od Logan do Krissy, do Willow Run. Jestem koordynatorem akcji bezpatnego usuwania wad fab rycznych, mwi jednorazowemu znajomemu w samolocie, ale marzy mi si kariera pomywacza. Budzisz si znowu na 0'Hara. Tyler wstawia potem penisa do wszystkiego. Zwykle jego zblienia, czasem z Wielkim Kanionem sromu w tle, wysokie na cztery pitra i drgajce pod wpywem cinienia krwi; Kop ciuszek taczcy ze swoim Czarujcym Ksiciem. A ludzie patrzyli Nikt si nie skary. Ludzie jedli i pili, ale wieczr nie by taki jak inne. Ludzie dostawali mdoci albo zaczynali paka 30

i sami nie wiedzieli dlaczego. Tylko koliber mgby przyapa Tylera na gorcym uczynku. Budzisz si na JFK. Spywam potem i puchn w chwili ldowania, kiedy jedno koo uderza z omotem o pas startowy, ale samolot przechyla si na bok i jakby nie mg si zdecydowa, czy si wypros towa, czy przekoziokowa. W tej chwili nic si nie liczy. Spjrz w gwiazdy i odle. Ani twj baga. Nic si nie liczy. Ani twj niewiey oddech. Za oknami ciemno, silniki rycz na wstecznym cigu. Kabina przechyla si w tym ryku silnikw pod dziwnym ktem, nigdy ju nie bdziesz musia rozlicza si z delegacji. Na pozycje opiewajce na ponad dwadziecia pi dolarw trzeba przedstawi rachunki. Ju nigdy nie bdziesz musia i do fryzjera. up. Drugie koo dotyka tarmaku. Staccato odpinanych sprz czek pasw bezpieczestwa i mj znajomy jednorazowego uytku, obok ktrego siedzc, omal nie zginem, mwi: Mam nadziej, e si jeszcze kiedy spotkamy. Tak, ja te. I tak si koczy twoja chwila. I ycie toczy si w dalszym cigu. Z Tylerem poznalimy si przez przypadek, los tak zrzdzi. Byo to na urlopie. Budzisz si na LAX. Znowu. Tylera poznaem na play nudystw. Koczyo si lato, spaem. Tyler by nagi i spocony, oblepiony piaskiem, wilgotne wosy spaday mu strkami na oczy. Tyler przebywa ju tam duszy czas. Tyler zbiera kloce drewna, wyrzucane przez fale na brzeg, wlk je po play i osadza na sztorc w piasku, jeden kilka cali od drugiego. Ustawi z nich ju pkole sigajce mu poziomu oczu. Kloce byy cztery, a kiedy si obudziem, Tyler cign 31

po play pity. Tyler wykopa doek przy jednym kocu kloca, potem unis kloc za drugi koniec, ten zsun si w doek i stan w nim lekko przechylony. Budzisz si na play. Oprcz nas na play nie byo nikogo. Kilka stp dalej Tyler wyrysowa patykiem na piasku lini prost. Potem wrci i wyprostowa kloc, udeptujc piasek wok jego podstawy. Byem jedyn osob, ktra obserwowaa jego zabiegi. Ktra teraz godzina? zawoa do mnie Tyler. Zawsze nosz zegarek. Ktra teraz godzina? Spytaem gdzie. Tutaj odpar Tyler. Teraz. Bya 4.06 po poudniu. Chwil potem Tyler usiad po turecku w cieniu osadzonych w piasku klocw. Posiedzia tak kilka minut, wsta, wykpa si, wrci, woy T-shirt i wcign szorty. Zbiera si do odejcia. Musiaem zada to pytanie. Musiaem si dowiedzie, czym zajmowa si Tyler, kiedy ja spaem. Jeli mogem budzi si w innych miejscach, w innym czasie, to czy mogem si budzi jako kto inny? Spytaem Tylera, czy jest artyst. Tyler wzruszy ramionami i pokaza mi, e pi osadzonych w piasku klocw ma u podstawy wiksz szeroko. Pokaza mi lini, ktr wyrysowa w piasku, i wyjani, e ta linia suy do pomiaru cienia rzucanego przez kady kloc. Czasami budzisz si i musisz zapyta, gdzie jeste. Twr Tylera by cieniem wielkiej doni. Tylko e teraz palce byy dugie jak u Nosferatu, a kciuk za krtki, ale Tyler powie dzia, e dokadnie o czwartej trzydzieci do przyjmie idealne proporcje. Olbrzymi cie doni by idealny przez minut i przez

t jedn idealn minut Tyler siedzia w doni ideau, ktry sam stworzy. Budzisz si i nie wiesz, gdzie jeste. Tyler powiedzia, e jedna minuta wystarczy. Czowiek musi ciko na to zapracowa, ale minuta ideau warta jest tego wysiku. Idea nigdy nie trwa duej ni chwil. Budzisz si i to wystarczy. Nazywa si Tyler Durden i by kinooperatorem, czonkiem zwizku zawodowego, by rwnie kelnerem w rdmiejskim hotelu; da mi swj numer telefonu. I tak si wanie poznalimy.

S tu dzi wieczorem wszystkie co zwykle pasoyty mzgu. Na spotkaniach Ponad i Poza frekwencja zawsze dopisuje. To jest Peter. To Aldo. To Marcy. Cze. Prezentacje, Wszyscy, to Marla Singer, jest tu dzisiaj z nami po raz pierwszy. Cze, Marla. Na spotkaniach Ponad i Poza zaczynamy od Rap-Rozgrzewki Grupa nie nazywa si Pasoytnicze Choroby Mz gu. Nie usyszysz tu nigdy sowa pasoyt". Kademu za wsze si poprawia. Och, ten nowy lek. Kady zawsze wy chodzi wanie z doka. A przecie, na kogo spojrze, twarz wykrzywiona grymasem nieustpujcego od piciu dni blu gowy. Kady dostaje plakietk z imieniem, i ludzie, ktrych spotykasz tu od roku w kady wtorkowy wieczr, podchodz do ciebie, podaj rk na powitanie i zerkaj na twoj pla kietk. My si chyba jeszcze nie znamy. Nikt tu nigdy nie powie pasoyt. Powiedz czynnik. Nie mwi leczenie. Powiedz kuracja. Podczas Rap-Rozgrzewki kto opowie, jak wskutek przerzutu 34

czynnika na rdze krgowy utraci wadz w lewym rku. Kto inny opowie, jak czynnik wysuszy mu wycik mzgu i ten odstaje teraz od wewntrznej powierzchni czaszki, co jest przyczyn czstych atakw. Kiedy byem tu poprzednim razem, kobieta imieniem Chloe obwiecia nam dobr wiadomo. Chloe, wspierajc si o drew niane porcze, podwigna si ciko z krzesa i powiedziaa, e nie boi si ju mierci. Dzi, po prezentacji i Rap-Rozgrzewce, dziewczyna, ktrej nie znam z plakietki wynika, e ma na imi Glenda mwi, e jest siostr Chloe i e w zeszy wtorek o drugiej nad ranem Chloe w kocu umara. Och, powinno mi by tak sodko. Chloe przez dwa lata pakaa w moich objciach w czasie przeznaczonym na ucisk, a teraz nie yje, spoczywa martwa w ziemi, spoczywa martwa w umie, w mauzoleum, w kolumbarium. Och, ta wiadomo, e dzisiaj mylisz i chodzisz, a jutro moesz ju by zimnym nawozem, wyerk dla robactwa. To zadziwiajcy cud mierci, i powinno mi by tak sodko, gdyby nie, ufff, ta tam. Marla. Och, Marla znowu mnie obserwuje, e te spord wszystkich pasoytw mzgu musiaa upatrzy sobie wanie mnie. Kamca. Oszust. Marla jest oszustk. Ty jeste oszustem. Ci wszyscy dookoa, kiedy krzywi si albo dostaj drgawek i rzc, padaj na ziemi, a krocza ich dinsw ciemniej... to wszystko jest jednym wielkim przedstawieniem. Kierowana medytacja dzi wieczorem nigdzie mnie nie za prowadzi. Za kad z siedmiu bram paacu, za bram zielon, za pomaraczow Marla. Za bram niebiesk stoi Marla. Kamca. Kiedy podczas kierowanej medytacji zachodz do jaskini mojego zwierzcia mocy, okazuje si, e moim zwierz35

ciem mocy jest Marla. Marla zaciga si papierosem i przewraca oczami. Kamca. Czarne wosy i pene francuskie usta. Oszust. Usta jak ciemna skrzana woska sofa. Nie uciekniesz. Chloe bya egzemplarzem autentycznym. Tak jak Chloe wygldaby szkielet Joni Mitchell, gdybycie kazali mu kry z umiechem wrd zebranych i by szczegl nie miym dla kadego. Wyobracie sobie szkielet Chloe roz miarw owada, biegncy o drugiej nad ranem przez nisze i galerie jej wntrznoci. Megafon jej pulsu ogasza: Przygoto wa si na mier za dziesi, za dziewi, za osiem sekund. Zgon nastpi za siedem, sze... Chloe biegnie w nocy labiryntem wasnych zapadajcych si y i porozrywanych naczy krwiononych, tryskajcych gorc limf. Potyka si o wynurzajce si z tkanki nerwy. Wok niej, niczym biae gorce pery, wzbieraj w tkance wrzody. Megafon zarzdza przygotowanie do oprnienia jelit za dziesi, za dziewi, osiem, siedem... Przygotowa si do ewakuacji duszy za dziesi, za dziewi, osiem... Chloe brodzi po kostki w pynie nerkowym, wyciekajcym z koczcych prac nerek. Zgon nastpi za pi... Pi, cztery... Cztery... Wok pasoytnicze ycie bazgrze farb w sprayu jej serce. Cztery, trzy... Trzy, dwie... Chloe podciga si rka za rk po wysychajcej wy cice w gr wasnego przeyku. Zgon nastpi za trzy, za dwie... Wida ju ksiycow powiat, wlewajc si przez otwarte usta. 36

Przygotowa si teraz na wydanie ostatniego tchnienia. Ewakuacja. Teraz. Dusza opuszcza ciao. Teraz. Nastpuje zgon. Teraz. Och, wspomnienie ciepej roztrzsionej Chloe w mych ra mionach i wiadomo, e Chloe spoczywa ju gdzie tam martwa, powinny wprawia mnie w takie uniesienie. Ale nic z tego, jestem obserwowany przez Marl. Podczas kierowanej medytacji otwieram ramiona, by przyj me wewntrzne dziecko, i tym dzieckiem jest Marla palca papierosa. adnej biaej kuli uzdrawiajcego wiata. Oszust. adnych czakr. Wyobracie sobie swoje czakry otwierajce si niczym kwiaty, i porodku kadej, w zwolnionym tempie, nastpuje eksplozja sodkiego wiata. Oszust. Moje czakry pozostaj zamknite. Po zakoczonej medytacji wszyscy si przecigaj, krc szyjami i pomagaj sobie nawzajem wsta. Terapeutyczny kontakt fizyczny. Pokonuj w trzech krokach odlego dzielc mnie od Marli, staj przed ni, a ona spoglda mi w oczy. Czekamy na sygna. Jest sygna. Teraz obejmijmy kogo stojcego obok nas. Otaczam ramionami Marl. Dzi wieczorem wybierzcie sobie kogo dla was specjalnego. Dociskam Marli rce do bokw. Powiedzcie temu komu, jak si czujecie. Marla nie ma raka jder. Marla nie choruje na grulic. Nie umiera. No, dobrze, wedug tej uczonej, wzniosej filozofii wszyscy umieramy, ale Marla nie umiera tak, jak umieraa Chloe. Jest sygna, dzielcie si ze sob tym, co czujecie. 37

No, Maria, co ty na to? Niczego nie ukrywajcie. Wyno si std, Maria. Wyno si. Wyno. Paczcie, jeli odczuwacie tak potrzeb, nie krpujcie si. Marla patrzy na mnie. Ma brzowe oczy. Na patkach uszu zgrubienia wok przekutych dziurek, w ktrych nie ma kol czykw. Spierzchnite wargi pokrywa martwa skra. Nie krpujcie si, paczcie. Ty te nie umierasz mwi Maria. Otaczaj nas podpierajce si wzajemnie, szlochajce pary. Jeli mnie zakapujesz mwi Marla ja zakapuj ciebie. Proponuj podzieli midzy siebie tydzie. Marla niech bierze choroby koci, pasoyty mzgu i grulic. Ja zaklepuj sobie raka jder, pasoyty krwi i organiczn demencj mzgu. A co z nowotworami jelita grubego? pyta Marla. Ta dziewczyna jest kuta na cztery nogi. Podzielimy si nowotworem jelita. Ona niech chodzi na spotkania w pierwsz i trzeci niedziel kadego miesica. Nie mwi Marla. Nie, ona chce wszystko dla siebie. Nowotwory, pasoyty. Mruy oczy. Nawet jej si nie nio, e bdzie si kiedy czua tak cudownie. Naprawd dopiero teraz czuje, co to znaczy y. Skra jej si wygadzaa. Przez cae ycie nie widziaa nieboszczyka. Nie wiedziaa, co to prawdziwe po czucie ycia, bo nie miaa kontrastowego punktu odniesienia. Teraz ma i umieranie, i mier, i strat, i rozpacz. Szloch i dygotanie, przeraenie i wyrzuty sumienia. Teraz wie, dokd wszyscy odchodzimy. Marla czuje kad chwil swojego ycia. Nie, ona nie zrezygnuje z adnej z grup. Nie ma powrotu do tego, czym wczeniej byo dla mnie 38

ycie mwi Marla. eby poprawi sobie samopoczucie, eby docenia sam fakt, e oddycham, pracowaam w domu pogrzebowym. A co bdzie, jeli nie znajd pracy w swoim zawodzie? Zasugerowaem jej, eby zatrudnia si z powrotem w swoim domu pogrzebowym. Pogrzeby w porwnaniu z tym, to nic mwi Marla. Pogrzeby to abstrakcyjna ceremonia. Tutaj naprawd dowiad czasz mierci. Otaczajce nas pary ocieraj zy, pocigaj nosami, poklepuj si nawzajem po plecach, rozdzielaj si. Mwi Marli, e nie moemy przychodzi na te spotkania oboje. To nie przychod. Ja tego potrzebuj. To chod na pogrzeby. Wszystkie pary ju si porozczay, teraz bior si za rce. Czas na kocow modlitw. Puszczam Marl. Od jak dawna tu przychodzisz? Kocowa modlitwa. Dwa lata. Mczyzna z kka modlitewnego bierze mnie za rk. M czyzna bierze za rk Marl. Z rozpoczciem tych modlitw zazwyczaj zapiera mi dech. O, pobogosaw nas. O, pobogosaw nas w naszym gniewie i na szym lku. Dwa lata? szepcze Marla, przekrzywiajc gow. O, bogosaw nas i wspieraj. Kady, kto mgby potwierdzi, e przychodz tu od dwch lat, albo ju nie yje, albo wyzdrowia i przesta przychodzi. Wspieraj nas i pomagaj. No, dobrze mwi Marla dobrze, bierz sobie tego raka jder.

Z Wielkim Bobem miniakem, eby zalewa mnie swoimi zami. Dziki. Wied nas ku naszemu przezn spokj. - Nie ma za co. Tak wanie poznaem Marl.

5
Facet z ochrony wszystko mi wytumaczy. Bagaowi mog machn rk na tykajc walizk. Facet z ochrony nazywa bagaowych Przerzucaczami. Nowoczesne bomby nie tykaj. Ale natrafiwszy na wibrujc walizk, baga owy, inaczej Przerzucacz, ma obowizek powiadomi policj. Wanie to podejcie do wibrujcych walizek kultywowane przez wikszo linii lotniczych sprawio, e odnowiem swoj znajomo z Tylerem. Wsiadajc na Dulles do samolotu, by wrci do domu, miaem wszystko w jednej torbie. Kiedy duo podrujesz, wyrabiasz sobie z czasem zwyczaj pakowania na kady wyjazd tego samego. Sze biaych koszul. Dwie pary czarnych spodni. Podstawowe minimum niezbdne do przetrwania. Podrny budzik. Bezprzewodowa elektryczna maszynka do golenia. Szczoteczka do zbw. Sze par majtek. Sze par czarnych skarpetek. Facet z ochrony powiedzia mi, e podczas zaadunku bagau na Dulles moja torba zacza wibrowa i policja j zatrzymaa. Miaem w tej torbie wszystko. Szka kontaktowe. Jeden czer41

wony krawat w niebieskie paski. Jeden niebieski krawat w czer wone paski. I jeden krawat jednolicie czerwony. Lista tych pozycji wisiaa na drzwiach mojej sypialni w domu. Tym domem byo mieszkanie na pitnastym pitrze wieow ca, rodzaj przegrdki w szafce na akta dla wdw i modych profesjonalistw. Broszura reklamowa zachwalaa betonowe, grube na stop: podog, sufit i ciany midzy mn a ryczcymi radioodbiornikami i telewizorami ssiadw. Beton na stop i klimatyzacj. Okna si nie otwieray, a wic nawet przy klonowym parkiecie i ciemniaczach owietlenia cae te tysic siedemset hermetycznych stp kwadratowych i tak bdzie cuch no posikiem, ktry ostatnio sobie upichcie, albo twoj ostatni wizyt w azience. Ach tak, do standardowego wyposaenia naleay jeszcze szafki w kuchni i niskonapiciowe owietlenie w postaci prze suwanych po szynach reflektorkw. Tak czy inaczej, ta stopa betonu spenia swoj funkcj, kiedy ssiadce zza ciany sid bateryjki w aparacie suchowym i oglda teleturnieje na cay regulator. Albo kiedy wybuchnie gaz; wtedy przez wysokie od podogi do sufitu okna w wul kanicznej erupcji ognia wylatuj i ponc, opadaj w d szcztki tego, czym by umeblowany twj living room oraz twoje rzeczy osobiste, a w klifie budynku pozostaje wypatroszona, wypalona dziura po twoim i tylko twoim mieszkaniu. Takie wypadki si zdarzaj. Ten wybuch wymiata na zewntrz wszystko, wcznie z two im ozdobnym zestawem rcznie dmuchanego zielonego szka z malekimi pcherzykami i skazami, z zatopionymi ziarenkami piasku, bdcymi dowodem na to, e zestaw zosta wykonany przez autentycznych, prostych, ciko pracujcych tubylcw skd tam. Wyobra sobie dugie od sufitu do podogi kotary wydmuchiwane za wybite okno, i ich ponce strzpy unoszone przez gorcy wiatr. 42

Wszystko to ponie i spada z grzechotem z wysokoci pit nastu piter na dachy przejedajcych doem samochodw. Rany, ja pi sobie snem sprawiedliwego w samolocie mkn cym na zachd z nominaln szybkoci podrn wynoszc osiemdziesit trzy setne Macha, czyli czterysta pidziesit pi mil na godzin, a tam, na Dulles, saperzy z FBI rozbrajaj moj walizk na ewakuowanym pasie startowym. Facet z ochro ny przyznaje, e w dziewiciu przypadkach na dziesi okazuje si, e wibracje pochodziy od elektrycznej maszynki do golenia, ktra sama si wczya. Tym razem bya to faktycznie moja bezprzewodowa elektryczna maszynka do golenia. Zdarza si te, e wibracje wywouje sztuczny penis. Usyszaem to wszystko od faceta z ochrony. Usyszaem to, znalazszy si bez walizki na miejscu przeznaczenia, skd miaem pojecha takswk do domu, by znale tam, na ziemi pod budynkiem, strzpy mojej flanelowej pocieli. Facet z ochrony kae mi sobie wyobrazi sytuacj, w ktrej trzeba poinformowa wysiadajc z samolotu pasaerk, e jej baga zatrzymano na Wschodnim Wybrzeu z powodu sztucz nego penisa. Czasami bywa to nawet pasaer. W wypadku sztucznych penisw linie lotnicze z zasady wystrzegaj si nazywania ci wprost wacicielem. Stosuj form nieokrelon. Sztuczny penis. Nigdy twj sztuczny penis. Nigdy, ale to nigdy nie mwi, e sztuczny penis przypad kowo sam si wczy. Sztuczny penis uaktywni si i stworzy sytuacj awaryjn, ktra wymagaa zatrzymania twojego bagau. Pada deszcz, kiedy si obudziem, by si przesi w Stapleton. Pada deszcz, kiedy si obudziem przy podchodzeniu do ldowania u celu podry. Z gonikw popyna sugestia, ebymy skorzystali z okazji 43

i sprawdzili, czy nie zostawilimy jakich rzeczy osobistych. Potem z gonikw pado moje nazwisko. Miaem spotka si z przedstawicielem linii lotniczych, czekajcym na mnie przy bramce. Cofnem zegarek o trzy godziny i w dalszym cigu byo po pnocy. Przy bramce czeka na mnie przedstawiciel linii lotniczych w towarzystwie faceta z ochrony. Dowiedziaem si od nich, e mj baga zatrzymano na Dulles z powodu elektrycznej ma szynki do golenia. Facet z ochrony nazwa bagaowych Przerzucaczami. Potem nazwa ich Tamowymi. D zrozumienia, e mogo by gorzej, nadmieniajc, e przynaj mniej nie by to sztuczny penis. Mia na sobie uniform przypo minajcy mundur pilotabiaa koszula z pagonami i granatowy krawat. Powiedzia, e mj baga zosta ju sprawdzony i przy leci nazajutrz. Facet z ochrony zapisa moje nazwisko, adres i numer telefonu, a potem spyta, jaka jest rnica midzy kondomem a kokpitem. Do kondomu moesz wsadzi tylko jednego kutasa wyjani, kiedy przyznaem, e nie wiem. Za ostatnie dziesi dolcw dojechaem takswk do domu. Miejscowa policja rwnie zadawaa mi mnstwo pyta. Moja elektryczna maszynka do golenia, ktra nie bya bomb, znajdowaa si wci trzy strefy czasowe za mn. Co, co byo bomb, du bomb, rozwalio w drzazgi moje pomysowe stoliki do kawy Njurunda w ksztacie limonowozielonej jin i pomaraczowego jang, ktre po zczeniu ze sob tworzyy koo. Mj komplet wypoczynkowy Haparanda z pomaraczowymi zdejmowanymi pokryciami, zaprojektowany przez Erik Pekkari, nadawa si teraz na mieci. Nie byem jedynym niewolnikiem instynktu gromadzenia. Ludzie, o ktrych wiem, e zwykli przesiadywa w azience
44

z pismami pornograficznymi, przesiaduj teraz w azience z katalogiem mebli IKEA. Wszyscy mamy taki sam fotel Johanneshov w zielone pasy. Mj spad w pomieniach z pitnastego pitra do fontanny. Wszyscy mamy takie same papierowe lampy Rislampa/Har, wykonane z drutu i przyjaznego dla rodowiska niebielonego papieru. Z mojej zostao konfetti. Cae to siedzenie w azience. Komplet sztucw Alle. Stal nierdzewna. Bezpieczne dla zmywarki do naczy. Zegar korytarzowy Vild wykonany z galwanizowanej stali, och, musz go mie. Rega Klipsk, o, tak. Pudo na kapelusze Hemling. Tak. Ulica pod moim wieowcem zasana bya skrzcymi si szcztkami tego wszystkiego. Poszwa na kodr Mommala. Zaprojektowana przez Tomasa Haril i dostpna w nastpujcych kolorach: Orchidea. Brz. Kobalt. Ebonit. Czer. Skorupa jajka albo wrzos. Kupowaem to przez cae ycie. atwy do utrzymania, teksturowany lakier moich stolikw Kalix. Moje rozkadane stoy Steg. Kupujesz meble. Wmawiasz sobie, e ta sofa starczy ci ju do mierci. Kupujesz t sof, a potem przez par lat yjesz z bogim poczuciem, e cokolwiek si stanie, problem sofy masz rozwizany. Potem kupujesz komplet talerzy. Potem idealne ko. Zasony. Dywan. 45

Potem stajesz si winiem swojego przytulnego gniazdka, a przedmioty, ktrych dotd bye wacicielem, bior teraz ciebie w swoje posiadanie. Dojechaem z lotniska do domu. Z cieni wyania si portier i mwi, e zdarzy si wypadek. Bya tu policja i zadawaa mnstwo pyta. Policja podejrzewa, e to by gaz. Moe zgas pomyk w azienkowym piecyku albo ktry z palnikw w kuchence by niedokrcony. Gaz si ulatnia, zbiera pod sufitem, wype ni stopniowo cae mieszkanie od sufitu po podog. Miesz kanie miao tysic siedemset stp kwadratowych, wysokie sufity, i gaz musia si ulatnia przez wiele dni, eby wype ni wszystkie pomieszczenia. Kiedy wszystkie pomieszczenia byy ju wypenione gazem, wczya si sprarka lodwki. Zaiskrzyo. Wybuch. Wyleciay wraz z aluminiowymi ramami okna sigajce od podogi do sufitu, a za nimi, w pomieniach, sofy i lampy, i talerze, i komplety pocieli, i roczniki szkoy redniej, i dyp lomy, i aparat telefoniczny. Wszystko to wyprysno z pitnas tego pitra w sonecznym rozbysku. Och, tylko nie lodwka. Trzymaem w niej ca kolekcj rozmaitych musztard, od gruboziarnistych po takie, jakie spotka mona w angielskim pubie. Byo w mej czternacie beztusz czowych sosw do saatek w rnych smakach i siedem rodza jw kaparw. Wiem, wiem, dom peen przypraw, a nic konkretnego do zjedzenia. Portier wysmarka nos i co wpado mu w chusteczk z chlap niciem baseballowej piki ldujcej w rkawicy apacza. Powiedzia, e jak chc, to mog sobie i na pitnaste pitro, ale do mieszkania nikomu nie wolno wchodzi. Policja za bronia. Policja pytaa, czy nie miaem czasem jakiej dawnej

dziewczyny, ktra chciaa si na mnie zemci, albo wroga, ktry mia dostp do dynamitu. Ale nie warto tam i powiedzia portier. Zostay tylko goe betonowe ciany. Policja nie wykluczya podpalenia. Nikt nie czu gazu. Portier unosi brew. Facet umila sobie czas flirtowaniem ze sprztacz kami i pielgniarkami pracujcymi w duych apartamentach na ostatnim pitrze, kiedy czekay po pracy na ustawionych w holu krzesach na odwiezienie do domu. Mieszkaem tu od trzech lat i co wieczr, gdy, onglujc paczkami i torbami, otwieraem sobie drzwi frontowe, widziaem go czytajcego magazyn Ellery Queen". Portier unosi brew i mwi, jak to niektrzy wybieraj si w dug podr i zostawiaj w misce z benzyn dug, dugachn zapalon wiec. Robi tak ludzie majcy kopoty finansowe. Ludzie, ktrzy chc si odbi od dna. Spytaem, czy mog skorzysta z telefonu w portierni. Mnstwo modych ludzi prbuje zaimponowa wiatu i kupuje za duo rzeczy powiedzia portier. Zadzwoniem do Tylera. W wynajtym domu Tylera przy Paper Street zadzwoni telefon. Och, Tyler, bagam, pom. A telefon dzwoni. Portier nachyli si nade mn i powiedzia: Mnstwo modych ludzi nie wie, czego chce. Och, Tyler, bagam, ratuj. A telefon dzwoni. Modzi ludzie myl, e cay wiat im si naley. Ratuj mnie przed szwedzkimi meblami. Ratuj mnie przed sztuk nowoczesn. A telefon dzwoni i Tyler w kocu odebra. Jak si nie wie, czego si chcepowiedzia portierto si koczy w otoczeniu mnstwa rzeczy, ktrych si nie chce.

Obym tak nigdy w peni si nie zrealizowa. Obym tak nigdy nie zazna zadowolenia. Obym tak nigdy nie sta si idealny. Ratuj, Tyler, nie chc by urzeczywistnionym, zadowolonym z siebie ideaem. Umwilimy si z Tylerem w barze. Portier spyta, pod jakim numerem moe mnie apa policja. Wci padao. Moje audi stao na parkingu, ale przedni szyb przebia halogenowa latarka Dakapo. Spotkalimy si z Tylerem, wypilimy morze piwa i Tyler powiedzia, e tak, mog si do niego wprowadzi, ale bd mu musia wywiadczy pewn przysug. Nastpnego dnia miaa przylecie moja torba z niezbdnym minimum, czyli szecioma koszulami i szecioma parami majtek. Pijany, w barze, gdzie nikt na nas nie patrzy i nikt si nami nie interesowa, zapytaem Tylera, co to za przysuga. Chc, eby mnie z caych si uderzypowiedzia Tyler.

6
Przy drugim slajdzie mojej prezentacji dla Microsoftu czuj w ustach smak krwi i nie ma siy, musz przekn. Szef nie zna materiau, ale nie pozwoli mi prowadzi prezentacji z podbitym okiem i poow twarzy spuchnit od szww zaoonych po wewntrznej stronie policzka. Szwy musiay si poluzowa, wyczuwam je pod jzykiem. Wyobracie sobie spltan yk wdkarsk na play. Ja wyobraam je sobie jako czarne nici na brzuchu psa, ktrego zszyto po operacji, i przeykam krew. Szef prowadzi prezentacj, korzystajc z moich notatek, a ja siedz w ciemnociach zalegajcych pod cian i obsuguj sterowany z laptopa rzutnik. Im czciej zlizuj krew, tym wicej mam jej w ustach. Kiedy zapali si wiato, zwrc si do Ellen, Waltera, Norberta i Lindy, konsultantw z Microsoftu, i z wargami byszczcymi od krwi, z krwi przesczajc si przez szpary midzy zbami, podzikuj im za przybycie. Krwi mona przekn z pint, potem robi si czowiekowi niedobrze. Dzi zbiera si fight club, a ja ani myl przepuci sesji fight clubu. Przed prezentacj Walter z Microsoftu umiecha si. Szczk 49

ma wielk jak szufla do niegu, opalon na kolor przysmaonej frytki. ciska mi rk swoj mikk, gadk doni ozdobion sygnetem i mwi: Strach pomyle, co spotkao gocia, ktry ci to zrobi. Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Mwi Walterowi, e si przewrciem. Sam to sobie zrobiem. Przed prezentacj, kiedy siedziaem naprzeciwko szefa i wy janiaem mu, do ktrego slajdu odnosi si okrelony fragment skryptu i kiedy ma puci kaset wideo, szef mi przerwa. W co ty si pakujesz w kady weekend? pyta. Odpowiadam mu, e po prostu nie chc umrze bez paru blizn. Piknie zbudowane, nieskazitelne ciao nie jest ju w mo dzie. Na widok tych odpicowanych aut rocznik 1955, wyglda jcych tak, jakby przed chwil wyjechay z salonu sprzeday, myl sobie zawsze, co za marnotrawstwo. Druga zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Przypumy, e podczas lunchu do twojego stolika podchodzi kelner i w kelner ma tych dwoje czarnych oczu olbrzymiej pandy, ktre widziae w ostatni weekend na sesji fight clubu, kiedy dwustuftintowy osiek dociska kelnerowi gow kolanem do cementowej podogi i wali go raz po raz pici w mostek nosa, a kademu ciosowi towarzyszy guchy chrzst, przebi jajcy si przez wrzaski, i trwao to dopty, dopki kelner nie zgromadzi wreszcie tyle tchu, by plujc krwi, wyrzzi, e ma dosy. Nic nie mwisz, bo fight club istnieje tylko w godzinach midzy rozpoczciem sesji fight clubu a zakoczeniem sesji fight clubu. Widziae maolata, ktry pracuje w kopiami, widziae tego maolata przed miesicem. Nie potrafi zapamita zamwienia albo zapomina o woeniu kolorowych przekadek midzy poszczeglne pakiety kopii, ale ten maolat by przez dziesi 50

minut bogiem, kiedy na twoich oczach celnym kopniakiem pooy na ziemi dwa razy wikszego od siebie zastpc gw nego ksigowego, a potem skoczy na niego i okada piciami, a tamten straci przytomno i maolat musia przerwa. To trzecia zasada fight clubu. Kiedy kto mwi, e ma dosy, albo traci przytomno, to nawet jeli udaje, walka jest skoczona. Widujesz tego maolata, ale nie moesz mu powiedzie, jak pikn walk stoczy. Walczy si jeden na jednego. Toczona jest tylko jedna walka naraz. Walczy si bez koszul i butw. Walka trwa do skutku. To pozostae zasady fight clubu. To, kim faceci s w fight clubie, nie ma adnego zwizku z tym, kim s w realnym wiecie. Nawet gdyby powiedzia maolatowi z kopiami, e stoczy dobr walk, nie mwiby do tego samego czowieka. Czowiek, ktrym jestem w fight clubie, nie jest czowiekiem, ktrego zna mj szef. Po nocy spdzonej w fight clubie wszystko w wiecie realnym traci na znaczeniu. Nic nie jest w stanie ci wkurzy. Twoje sowo jest prawem, a nie wkurza ci nawet, jeli inni ami to prawo albo je kwestionuj. W realnym wiecie jestem koordynatorem akcji bezpatnych przegldw technicznych, nosz koszul i krawat, siedz w ciem nociach z ustami penymi krwi i wywietlam slajdy, a mj szef opowiada Microsoftowi o jakim szczeglnym odcieniu bladego bawatnego bkitu, ktry wybra na to ikony. W pierwszej sesji fight clubu udzia, okadajc si nawzajem piciami, bralimy tylko ja i Tyler. Dawniej, kiedy wracaem do domu zy, ze wiadomoci, e moje ycie nie ukada si zgodnie z przyjtym planem picio letnim, wystarczao, e posprztaem mieszkanie albo poduba em przy samochodzie, i przechodzio mi. Pewnego dnia umar bym bez jednej blizny i zostaoby po mnie wychuchane miesz51

kanko i samochd. Bardzo, ale to bardzo wychuchane, dopki nie pokryby ich kurz albo nie trafiy w rce kolejnego wa ciciela. Nic nie jest wieczne. Nawet Mona Lisa niszczeje. Od czasu powoania do ycia fight clubu rusza mi si poowa zbw w szczce. By moe samodoskonalenie nie jest sposobem na ycie. Tyler nigdy nie pozna swojego ojca. By moe sposobem na ycie jest samodestrukcja. Cigle uczszczamy z Tylerem na sesje fight clubu. Sesje fight clubu odbywaj si teraz w piwnicy baru, po jego za mkniciu w sobotni noc, i z tygodnia na tydzie ludzi przy chodzi coraz wicej. Tyler staje porodku mrocznej betonowej piwnicy, pod jedyn arwk, i widzi wiato tej arwki odbite w setkach par oczu ludzi patrzcych na niego z ciemnoci. Na pocztek Tyler wywrzaskuje: Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie! Druga zasada fight clubu drze si Tyler to nie mwi o fight clubie! Jeli chodzi o mnie, to znaem swojego tat przez jakie sze lat, ale nic z tamtego okresu nie pamitam. Mj tata mniej wicej co sze lat zakada now rodzin w nowym miecie. Jest to dla niego nie tyle rodzina, ile nowy kontrakt szecioletni. W fight clubie spotyka si pokolenie mczyzn wychowanych przez kobiety. Stojc po pnocy pod jedyn arwk w czarnej piwnicy penej mczyzn, Tyler wymienia kolejno pozostae zasady: walczy si jeden na jednego, jedna walka naraz, bez koszul i butw, walki trwaj do skutku. I sidma zasada! wrzeszczy Tyler. Jeli jest to twoja pierwsza noc w fight clubie, musisz walczy! Fight club to nie futbol w telewizji. Nie ogldasz tutaj za porednictwem satelity, z dwuminutowym opnieniem, zgrai 52

nieznanych facetw, wydzierajcych sobie pik p wiata od ciebie, z reklam piwa co dziesi minut, i przerwami na identy fikacj stacji. Kiedy uczszczasz na sesje fight clubu, ogldanie futbolu w telewizji staje si dla ciebie tym, czym jest ogldanie pornografii, kiedy moesz si wyy seksualnie w naturze. Fight club daje ci motywacj do chodzenia na siowni, strzyenia si na krtko i obcinania paznokci. W siowniach, do ktrych chodzisz, roi si od facetw starajcych si wyglda jak mczyni, tak jakby bycie mczyzn oznaczao wygld zgodny z zaleceniami rzebiarza albo dyrektora artystycznego. Nawet suflet wyglda na napakowanego, mawia Tyler. Mj ojciec nie poszed do college'u, a wic ja musiaem pj do college'u. Po ukoczeniu college'u zadzwoniem do niego do miasta, w ktrym aktualnie mieszka, i zapytaem, co dalej? Tato nie wiedzia. Kiedy dostaem prac i skoczyem dwadziecia pi lat, znowu zadzwoniem do niego do miasta, w ktrym aktualnie mieszka, i zapytaem, co dalej? Tato nie wiedzia, poradzi mi wic, ebym si oeni. Jestem teraz trzydziestoletnim chopcem i zastanawiam si, czy kolejna kobieta rzeczywicie jest tym, czego mi najbardziej do szczcia potrzeba. Tego, co dzieje si na sesjach fight clubu, nie sposb opisa sowami. Niektrzy faceci chcieliby walczy co tydzie. Tyler mwi, e w tym tygodniu wchodzi tylko pidziesiciu pierw szych facetw i szlus. Ani jednego wicej. W zeszym tygodniu dogadaem si z jednym gociem i zapi salimy si na list chtnych do stoczenia walki. Facet musia mie zy tydzie, unieruchomi mi rce za gow penym nel sonem i tuk moj twarz o cementow posadzk z tak zajad oci, e przegryzem sobie zbami wewntrzn stron policzka, a oko napucho mi tak, e nic na nie nie widziaem, i krwawio.

Kiedy powiedziaem, e mam dosy, dwignem si na nogi i spojrzaem w d, zobaczyem na posadzce krwawy odcisk poowy wasnej twarzy. Tyler stan obok mnie. Patrzylimy obaj na wielkie O moich ust, oblane dookoa krwi, i na wsk szpark mojego oka, spogldajc na nas z posadzki. Super powiedzia Tyler. Ucisnem facetowi do, mwic, e to bya dobra walka. A facet na to: To moe powtrzymy w przyszym tygodniu? Mimo opuchlizny prbuj si umiechn i mwi, eby na mnie popatrzy. Moe raczej w przyszym miesicu? Nigdzie tak nie czujesz, e yjesz, jak na sesjach fight clubu. Kiedy pod t jedyn arwk jeste tylko ty i ten drugi, otoczeni krgiem obserwatorw. W fight clubie nie chodzi o wygrywanie czy przegrywanie walk. W fight clubie nie chodzi o sowa. Widzisz faceta, ktry jest na sesji fight clubu pierwszy raz dupsko ma jak bochen biaego chleba. Widzisz tu tego same go faceta sze miesicy pniej, i wyglda jak wyrzebiony z drewna. Ten facet wierzy, e nie ma dla niego rzeczy nie moliwych. Na sesjach fight clubu usysze mona takie same pochrzkiwania i odgosy, jak na siowni, ale w fight clubie nie chodzi o adny wygld. Mona tu usysze histeryczne po krzykiwania w rnych jzykach, jak w kociele, i kiedy budzisz si w niedziel po poudniu, czujesz si zbawiony. Po mojej ostatniej walce facet, ktry mnie pokona, zabra si do zmywania cierk posadzki, a ja zadzwoniem do mojego agenta ubezpieczeniowego, aby go uprzedzi, e udaj si na ostry dyur. W szpitalu Tyler powiedzia, e si przewrciem. Czasami Tyler mwi za mnie. Sam to sobie zrobiem. Na dworze wschodzio soce. O fight clubie si nie mwi, bo nie liczc tych piciu godzin 54

w niedziel od drugiej nad ranem do sidmej rano, fight club nie istnieje. Kiedy wymylalimy z Tylerem fight club, aden z nas wczeniej nie walczy. Jeli nigdy si jeszcze nie bie, masz opory. Obawiasz si, e doznasz jakiego powanego urazu, nie jeste pewien, czy potrafisz uderzy drugiego czowieka. Byem pierwszym facetem, ktrego Tyler odway si o to poprosi. Bylimy obaj pijani i siedzielimy w barze, gdzie nikt nie zwraca na nas uwagi, no i Tyler powiedzia: Wywiadcz mi przysug. Chc, eby mnie z caych si uderzy. Opieraem si, ale Tyler wszystko mi wyjani, powiedzia, e nie chce umrze bez jednej blizny, e znudzio go ju ogldanie samych zawodowych walk i e chce si dowiedzie czego wicej o sobie. O samodestrukcji. Moje ycie wydawao mi si wwczas zbyt uadzone, a kto wie, czy nie trzeba wszystkiego rozwali, eby wykrzesa z siebie co lepszego. Rozejrzaem si po barze i powiedziaem, e dobrze. Czemu nie, ale na zewntrz, na parkingu. No i wyszlimy na zewntrz i spytaem Tylera, czy chce dosta w twarz, czy w brzuch. Zaskocz mnie rzek Tyler. Przyznaem, e nikogo jeszcze nie uderzyem. No to zawiruj, stary powiedzia Tyler. Kazaem mu zamkn oczy. Nie owiadczy Tyler. Jak kady facet, ktry jest pierwszy raz na sesji fight clubu, odetchnem gboko i naladujc kowbojw, ktrych wszyscy ogldamy na westernach, wyprowadziem szerokiego sierpa, mierzc w szczk Tylera, ale moja pi wyldowaa z boku szyi Tylera. 55

Zaklem i powiedziaem, e to si nie liczy. e chc sprbo wa jeszcze raz. Owszem, liczy si stwierdzi Tyler i zaprawi mnie w pier prawym prostym, pyk, ciosem rkawicy bokserskiej na sprynie z filmw rysunkowych, puszczanych w telewizji w niedzielne poranki. Zatoczyem si na samochd. Stalimy naprzeciwko siebie, Tyler pociera bok szyi, a ja trzymaem si doni za pier. Obaj zdawalimy sobie spraw, e przekroczylimy jak granic, za ktr jeszcze nigdy nie bylimy, i jak kot i mysz z kreskwek wci yjemy i chcemy si przekona, jak daleko moemy si jeszcze w tym posun i przey. Fajnie powiedzia Tyler. Zaproponowaem, eby uderzy mnie jeszcze raz. Nie, ty mnie walnij rzek Tyler. No to go walnem, szerokim babskim sierpem tu pod ucho, a Tyler odepchn mnie i zaprawi z kopa w odek. Tego, co si dziao pniej i po fakcie, nie da si opisa sowami, w kadym razie bar zamknito i parking wok nas zaroi si zagrzewajcymi do boju kibicami. Nie mylaem ju, e si bij z Tylerem, za to czuem, e potrafi sobie poradzi ze wszystkim, co mi dotd nie wy chodzio, z praniem, z ktrego wycigam koszule z pokruszo nymi guzikami, z bankiem, ktry twierdzi, e jestem sto dolarw na debecie. Z prac, gdzie szef przysiad si do mojego kom putera i namiesza mi w DOS-owskich komendach, wykonywal nych z rozszerzeniem exe. I z Marl Singer, ktra ukrada mi moje grupy wsparcia. Walka nie rozwizaa adnego z tych problemw, ale po jej zakoczeniu nic si nie liczyo. Toczylimy t pierwsz walk w niedzieln noc, a Tyler przez cay weekend si nie goli, i pocieraem sobie kykcie do ywego misa na szczecinie jego zarostu. Kiedy leelimy 56

potem na wznak na parkingu i patrzylimy na jedyn gwiazd, ktrej nie przymi blask ulicznych latarni, spytaem Tylera, z czym walczy. Tyler odpar, e z ojcem. By moe nie potrzeba nam ojca, eby si w peni zrealizo wa. Nie ma niczego osobistego w tym, kogo wybierasz sobie na przeciwnika w fight clubie. Walczysz, eby walczy. Nie powinno si mwi o fight clubie, ale rozmawialimy o nim, i przez kilka nastpnych tygodni, po zamkniciu baru, spotyka limy si ca grup na parkingu, a kiedy nastay chody, inny bar zaproponowa nam odnajcie piwnicy, w ktrej si teraz spotykamy. Na kadej sesji fight clubu Tyler recytuje zasady, ktre wsplnie, ja i on, ustalilimy. Wikszo z was wrzeszczy Tyler, stojc porodku penej mczyzn piwnicy, w stoku wiata rzucanego przez jedyn arwk jest tutaj, bo kto zama zasady. Kto powiedzia wam o fight clubie! Zapowiadam krzyczy dalej Tyleralbo przestaniecie rozpowiada o fight clubie, albo zacie sobie inny fight club, bo od przyszego tygodnia bdziecie si przy wejciu wpisywali na list i wpuszczonych zostanie tylko pierwszych pidziesi ciu. Jeli si zaapiecie do tej pidziesitki i chcecie walczy, szukajcie sobie od razu przeciwnika. Jeli nie chcecie walczy, to wecie pod uwag, e s tacy, ktrzy chc, a wic odpucie sobie lepiej i zostacie w domu! Jeli jest to wasza pierwsza noc w fight clubie drze si Tyler musicie stoczy walk! Wikszo facetw wstpuje do fight clubu, bo z jakiego powodu boj si walczy. Po kilku walkach boisz si o wiele mniej. W fight clubie zawizywanych jest wiele trwaych przyjani. Uczestnicz teraz w zebraniach i konferencjach i przy stole 57

konferencyjnym widz ksigowych, modszych referentw albo doradcw prawnych z poamanymi nosami, ktre wya im spod banday niczym oberyna, albo z paroma szwami pod okiem, albo z zadrutowan szczk. S to wszystko spokojni modzi ludzie, posuszni, dopki nie przyjdzie czas na podjcie decyzji. Pozdrawiamy si kiwniciami gowy. Pniej szef zapyta mnie, skd znam tylu z tych facetw Szef twierdzi, e w brany pracuje coraz mniej dentelmenw, za to coraz wicej oprychw. Prezentacja trwa.

Walter z Microsoftu ciga na siebie mj wzrok. Jest modym gociem o idealnie utrzymanych zbach, g zwierztach, ale prawdopodobnie o tym nie myli.

7
Pewnego ranka w muszli klozetowej pywa zuyty kondom, przywodzcy na myl zdech meduz. Tak wanie Tyler poznaje Marl. Wstaj, eby si odla, a tu, na tle brzowych przypominaj cych malowida naskalne zaciekw, ten eksponat. Nie ma siy, samo nasuwa si pytanie, co te myli sperma. To? To ma by pochwa? Przez ca noc nio mi si, e posuwam Marl Singer. Marla Singer palca papierosa. Marla Singer przewracajca oczami. Budz si w ku sam, a drzwi od pokoju Tylera s zamknite. Tyler nigdy nie zamyka drzwi swojego pokoju. Ca noc padao. Dachwki na dachu uszcz si, wypaczaj, oda, deszczwka dostaje si pod nie, zbiera na suficie pod tynkiem i cieka po oprawach owietleniowych. Kiedy pada, musimy wykrca bezpieczniki. Lepiej nie za pala wiata. Wynajmowany przez Tylera dom ma trzy kon dygnacje i piwnic. Chodzimy po nim ze wieczkami. Dom ma spiarnie i osonite siateczk werandy sypialne, i szyby z ma towego szka w oknach na podecie schodw. W salonie s okna wykuszowe, a pod kadym aweczka. Listwy przypo59

dogowe s rzebione, pocignite lakierem i maj osiemnacie cali wysokoci. Deszczwka cieka w caym domu i wszystko, co drewniane, to puchnie, to si kurczy, a gwodzie we wszystkim co drew niane, w deskach podogi, w listwach przypodogowych i w okiennych ramach, te gwodzie wya z drewna na cal j i rdzewiej. Wszdzie peno pordzewiaych gwodzi, na ktre mona nastpi, o ktre mona zawadzi okciem, i na siedem sypialni jest tu tylko jedna azienka, a teraz w tej jednej azience zuyty kondom. Dom na co czeka, na zmian podziau na dzielnice albo na uregulowanie praw spadkowych, potem zostanie zburzony. Kiedy spytaem Tylera, jak dugo w nim mieszka, odpar, e jakie sze tygodni. Przed zaraniem dziejw dom mia wa ciciela, ktry przez cae ycie zbiera miesiczniki National Geographic" i Reader's Digest". Pod cianami pitrz si ich wystrzpione sterty, coraz wysze po kadej ulewie. Tyler utrzymuje, e ostatni lokator, z kartek wydzieranych z tych byszczcych czasopism skada koperty na kokain. Od kiedy policja, czy kto tam, wykopa drzwi frontowe, nie ma w nich zamka. ciany jadalni pokrywa dziewi wybrzuszajcych si warstw tapety, kwiatki pod paskami, pod kwiatkami ptaszki, pod ptaszkami ka. Nasi jedyni ssiedzi to zamknity warsztat mechaniczny oraz dugi na cay kwarta magazyn po drugiej stronie ulicy. W domu jest pomieszczenie z szerokim na siedem stp maglem do maglowania adamaszkowych obrusw, eby te nigdy nie byy pogniecione. Jest wyoona cedrem, chodzona cienna szafa na futra. Kafelki w azience s pomalowane w mae kwiatki, adniejsze od chiskiej porcelany, ktr wszyscy nowoecy dostaj w prezencie lubnym, a w muszli klozetowej pywa zuyty kondom. 60

Ju z miesic mieszkam u Tylera. Tyler zjawia si na niadaniu bez koszuli, z szyj i klatk piersiow ca w malinkach, a ja czytam stary egzemplarz Reader's Digest". To idealny dom na handlowanie narkotyka mi. Nie ma ssiadw. Przy Paper Street s tylko magazyny i trujca wyziewami celulozownia. mierdzi z tej celulozowni, jakby kto puci bka, a od pomaraczowych piramid drew nianych wirw, otaczajcych celulozowni, zalatuje klatk chomika. To idealny dom na handlowanie narkotykami, bo chocia Paper Street przejedaj codziennie tabuny ciarwek, to w nocy jestemy tu z Tylerem sami i w promieniu p mili nie uwiadczysz ywego ducha. Znalazem sterty Reader's Digest" w piwnicy, i teraz w ka dym pokoju pitrzy si stos ^Reader's Digest". ycie w Tych Stanach Zjednoczonych. miech to zdrowie. Stosy czasopism to waciwie jedyne umeblowanie. W najstarszych egzemplarzach jest seria artykuw, w ktrych rozmaite narzdy wewntrzne ludzkiego ciaa mwi o sobie w pierwszej osobie: Jestem Macica Jane. Jestem Prostata Johna. Powanie. A Tyler podchodzi do kuchennego stou bez koszuli, cay pokryty malinkami, i mwi, ble, ble, ble, ble, ble, pozna wczoraj wieczorem Marl Singer i poszli razem do ka. Suchajc tego, identyfikuj si bez reszty z Woreczkiem ciowym Joego. To wszystko moja wina. Czasami robisz co i zostajesz wyrolowany. Czasami czego nie robisz i te zostajesz wyrolowany. Poprzedniego wieczoru zadzwoniem do Marli. Wypracowa limy sobie taki system, e kiedy chciaem pj na spotkanie jakiej grupy wsparcia, dzwoniem najpierw do Marli i pytaem, czy ona te si tam aby nie wybiera. Wczoraj wieczorem spo tyka si Czerniak Zoliwy, a ja czuem si troch zdoowany. 61

Marla mieszka w Regent Hotel. To kupa trzymajcych si na sowo honoru brzowych cegie, gdzie wszystkie materace powleczone s liskimi plastikowymi pokrowcami, tyle osb idzie tam umiera. Sidziesz na ku nie tak jak trzeba i razem z przecieradem i kocem zelizgujesz si na podog. Zadzwoniem do Regent Hotel do Marli, eby spyta, czy idzie na Czerniaka Zoliwego. Marla mamrotaa w zwolnionym tempie. Powiedziaa mi, e to nie jest samobjstwo w penym tego sowa znaczeniu, prdzej ju krok z gatunku woanie-o-pomoc, ale wzia za duo xanaksw. Wyobracie sobie, jad do Regent Hotel i patrz, jak Marla miota si po swojej zagraconej klitce, jczc: Ja umieram. Umieram. Ja umieram. Umieram. U-mie-ram. Umieram. To mogo si cign godzinami. A wic nigdzie si dzisiaj wieczorem nie wybiera, tak? Marla na to, e realizuje odejcie w wielkim stylu. Jak chc popatrze, to mog przyjecha. Odparem, e dzikuj, ale mam inne plany. Marla powiedziaa, e w porzdku, rwnie dobrze moe umrze, ogldajc telewizj. Ma tylko nadziej, e bdzie leciao co warte obejrzenia. Pognaem na Czerniaka Zoliwego. Wrciem do domu wczenie. Pooyem si spa. A teraz, nazajutrz, przy niadaniu, Tyler siedzi naprzeciwko mnie cay w malinkach i mwi, e Marla to kawa zboczonej suki, ale jego to rajcuje. Poprzedniego dnia wieczorem wrciem do domu z Czerniaka Zoliwego, pooyem si do ka i zasnem. I nio mi si, e posuwam, posuwam, posuwam Marl Singer. A dzisiaj rano udaj, e czytam ^Reader's Digest", i suchani Tylera. Zboczona suka, jakbym nie wiedzia. Reader's Digest". Humor w Mundurze.

62

Jestem Kanalikiem ciowym Joego. Tyler opowiada mi, czego to nie nasucha si wczoraj od Marli. Jeszcze adna dziewczyna tak z nim nie rozmawiaa. Jestem Zgrzytajcymi Zbami Joego. Jestem Rozdtymi Wciekoci Nozdrzami Joego. Tyler mwi, e po dziesitym numerku Marla powiedziaa mu, e chce zaj w ci. Powiedziaa, e chce mie po nim skrobank. Jestem Biaymi Kykciami Joego. Jak Tyler mg si na to nie zapa. Jeszcze przedwczoraj wieczorem Tyler siedzia sam i wmontowywa organy pciowe do Krlewny nieki . Jak mogem wspzawodniczy o wzgldy Tylera. Jestem Wciekym, Rozjuszonym Poczuciem Odtrcenia Joego. Co gorsza, to wszystko moja wina. Tyler mwi, e kiedy wczoraj wieczorem poszedem spa, a on wrci do domu ze zmiany w hotelu, w ktrym pracuje jako kelner bankietowy, z Regent Hotel znowu zadzwonia Marla. To ju, powiedziaa Marla. Tunel, na jego kocu wiateko. Dowiadczanie mierci byo takie super, Marla chciaa, ebym sucha, a ona bdzie mi opisywa, jak opuszcza swoje ciao, jak unosi si pod sufit. Marla nie wiedziaa, czy jej dusza potrafi korzysta z telefonu, ale chciaa, eby kto przynajmniej sucha, jak wydaje ostatnie tchnienie. Pech chce, e telefon odbiera Tyler i bdnie ocenia ca sytuacj. Nigdy si nie spotkali, Tyler uznaje wic, e to niedobrze, e Marla umiera. Te mi co. To nie sprawa Tylera, ale Tyler dzwoni na policj i leci w te pdy do Regent Hotel. Teraz, zgodnie z odwiecznym chiskim zwyczajem, ktry 63

wszyscy znamy z telewizji, Tyler jest ju do grobowej deski odpowiedzialny za Marl, bo Tyler ocali Marli ycie. Nie doszoby do tego wszystkiego, gdybym tylko powici te par minut i pojecha popatrze, jak Marla umiera. Tyler opowiada mi, e Marla mieszka w pokoju numer 8G, na poddaszu Regent Hotel, osiem piter po schodach, a potem do koca haaliwego korytarza z mnstwem drzwi, zza ktrych dolatuje stumiony telewizyjny miech. Co kilka sekund wrzesz czy jaka aktorka albo przy akompaniamencie serii z broni maszynowej umieraj z wrzaskiem jacy aktorzy. Tyler dociera do koca korytarza i ju chce zapuka, ale w tym momencie drzwi pokoju 8G si uchylaj, wystrzela zza nich czyja chuda, chudziutka rka powleczona ziemist skr, chwyta Tylera za nadgarstek i wciga go do rodka. Zagbiam si w lekturze Reader's Digest". Tyler, wcigany przez Marl do pokoju, syszy pisk hamulcw i wycie syren dolatujce sprzed Regent Hotel. Na komdce stoi sztuczny penis wykonany z tego samego mikkiego rowego plastiku, co miliony lalek Barbie, i Tylerowi staje na moment przed oczyma milion dziecicych lalek i lalek Barbie, i sztucz nych penisw z form wtryskowych, ktre schodz z tej samej tamy montaowej gdzie na Tajwanie. Marla spoglda na Tylera patrzcego na jej sztucznego penisa, przewraca oczami i mwi: Nie bj si. On ci nic nie zrobi. Marla wypycha Tylera z powrotem na korytarz i mwi, e jej przykro, ale nie powinien wzywa policji i e prawdopodobnie policja jest ju na dole. Marla zamyka na klucz drzwi pokoju 8G i popycha Tylera korytarzem w kierunku klatki schodowej. Na schodach Tyler i Marla musz si rozpaszczy na cianie, eby przepuci policjantw i sanitariuszy, ktrzy wbiegaj z tlenem na gr i pytaj w przelocie, gdzie tu jest pokj 8G. 64

Marla mwi im, e na kocu korytarza. Marla krzyczy za policjantami, e dziewczyna mieszkajca pod 8G bya kiedy bardzo adn i mi osbk, ale teraz si stoczya, e to zapowietrzony ludzki mie, ktry boi si was nego cienia, a wic nic zego nie moga zrobi. Dziewczyna spod 8G nie wierzy w siebie krzyczy Marla i boi si, e w miar jak si bdzie starzaa, bdzie coraz gorzej! Powodzenia! krzyczy Marla. Policjanci zbijaj si w kup przed drzwiami numer 8G, a Marla z Tylerem zbiegaj do holu. Sysz za sob, jak policjant wrzeszczy do zamknitych drzwi: Prosz otworzy, pomoemy pani! Panno Singer, nie warto umiera! Wpu nas, Marla, pomoemy ci rozwiza twoje problemy! Marla z Tylerem wypadaj na ulic. Tyler wsadza Marl do takswki, zadziera gow i wysoko, na smym pitrze Regent Hotel, na tle zason w oknach pokoju Marli, widzi przemiesz czajce si w te i we wte cienie. Kiedy s ju na szeciopasmwce zalanej blaskiem ulicznych latarni i penej innych samochodw pdzcych za znikajcym punktem, Marla mwi Tylerowi, e przez ca noc nie moe da jej zasn. Jeli Marla zanie, to umrze. Powiedziaa Tylerowi, e mnstwo ludzi chciao widzie j martw. Ci ludzie ju nie yj i wydzwaniaj do niej po nocach z tamtej strony. Marla chodzi po barach i syszy, jak barmani wywouj jej nazwisko, i kiedy odbiera telefon, w suchawce panuje martwa cisza. Tyler i Marla baraszkowali przez prawie ca noc w pokoju, ktry ssiaduje z moim. Kiedy Tyler si obudzi, Marli ju nie byo. Wrcia do Regent Hotel. Mwi Tylerowi, e Marla nie potrzebuje kochanka, e jej potrzebny psychiatra. 65

 Nie nazywaj tego kochaniem mowi Tyler Mwic krtko, Marla rujnuje teraz kolejn czstk mego ycia. W college'u miaem mnstwo przyjaci. W miar si enili, traciem ich.

Tyler pyta, czy to dla mnie jaki problem. Jestem Skurczem Jelit Joego. Odpowiadam, e nie, wszystko gra. Przy mi pistolet do gowy i rozpakaj mj mzg po cianie. Wszystko w porzdku, mwi. Naprawd

Spodnie mam sztywne od zakrzepej krwi, wic szef kae mi i do domu, a mnie rozpiera euforia. Dziura wybita w policzku nie zacza si nawet goi. Id do pracy z podbitymi oczami, przypominajcymi dwa napuche czarne bajgle z maymi szparkami porodku, dziki ktrym co tam jeszcze widz. A do dzisiaj wkurzao mnie strasznie, e staem si takim cakowicie skoncentrowanym Mistrzem Zen, a nikt jako tego nie zauwaa. Mimo to siadam znowu do FAKS-u. Pisz krtkie HAIKU i rozsyam je FAKS-em do kadego, kto mi wpadnie do gowy. Mijajc ludzi na korytarzu w pracy, jestem cakowicie ZEN wobec kadej wrogiej TWARZY. Pszczoa swobodna Trute dokd chce leci Krlowa winiem Wyrzekasz si wszystkich swoich dbr doczesnych oraz samochodu i idziesz mieszka w wynajtym domu w czci miasta bdcej skadowiskiem toksycznych odpadw, gdzie pno w nocy syszysz Marl i Tylera wyzywajcych si na wzajem od ludzkich srajtam. 67

We to, ludzka srajtamo. Zrb to, srajtamo. Udaw si. Wypchaj si, maa. O dziwo, czyni mnie to spokojnym, maym centrum wiata. Oczy mam zapuchnite, spodnie w wielkich, czarnych, chrzszczcych plamach zakrzepie] krwi, ale kademu w pracy mwi CZE. CZE! Spjrz na mnie. CZE! Jestem taki ZEN. To KREW. To NIC. Cze. Wszystko jest niczym i tak dobrze by OWIECONYM. Jak ja. Westchnienie. Spjrz. Tam za oknem. Ptak. Szef spyta, czy ta krew jest moja. Ptak szybuje z wiatrem. Ukadam w gowie krtkie haiku. Nie majc gniazda Ptak ma za dom cay wiat ycie przed tob Licz na palcach: pi, siedem, pi. Ta krew, czy jest moja? Odpowiadam, e tak. Po czci. To za odpowiedz. Wielka mi rzecz. Mam dwie pary czarnych spodni. Sze biaych koszul. Sze par majtek. Niezbdne minimum. Id na spotkanie fight clubu. To si zdarza. Id do domu mwi szef. Przebierz si. Zaczynam si zastanawia, czy Tyler i Marla nie s czasem jedn i t sam osob. Ale jakby si bzykali co noc w pokoju Tylera? Raz po raz. Raz po raz. Raz po raz.
68

Tyler i Marla nigdy nie przebywaj jednoczenie w tym samym pomieszczeniu. Nigdy nie widziaem ich razem. Ale przecie nikt nie widzia mnie z tak, dajmy na to, Zs Zs Gabor, a to jeszcze nie znaczy, e jestemy jedn i t sam osob. Tyler po prostu nie wchodzi tam, gdzie jest Marla. ebym mg sobie upra spodnie, Tyler musi mi pokaza, jak si robi mydo. Tyler jest na grze, a w kuchni cuchnie mentolowymi papierosami i spalonymi wosami. Marla sie dzi przy kuchennym stole, przypala sobie wosy pod pach mentolowym papierosem i wyzywa sam siebie od ludzkich srajtam. Zdaj sobie spraw z gnilnego procesu zepsucia, ktry mnie toczy mwi Marla do aru na kocu papierosa i wkrca sobie papierosa w mikk, bia skr ramienia. Sma si, wiedmo, sma. Tyler jest na grze, w mojej sypialni, oglda sobie zby w moim lustrze i mwi, e zaatwi mi prac kelnera ban kietowego na niepeny etat. W Pressman Hotel, na wieczorn zmian mwi Ty ler. Ta robota podsyci w tobie nienawi klasow. Mwi, e dobrze, moe by. Ka ci nosi czarn much mwi Tyler. eby tam pracowa, potrzebna ci tylko jeszcze biaa koszula i czarne spodnie. Mydo, Tyler. Mwi, e potrzebne mi mydo. Musimy zrobi troch myda. Musz sobie wypra spodnie. Przytrzymuj Tylera za stopy, a on zaczyna robi dwiecie przysiadw. Jeli mamy zrobi mydo, to musimy najpierw wytopi tuszcz. Tyler jest istn kopalni praktycznych wiadomoci. Nie liczc chwil, kiedy si bzykaj, Marla i Tyler nigdy nie przebywaj jednoczenie w tym samym pomieszczeniu. Jeli 69

Tyler jest w domu, Marla traktuje go jak powietrze. Skd to znam. Tak samo niewidzialni dla siebie byli moi rodzice. Potem ojciec odszed, eby zawrze kolejny kontrakt. Ojciec mawia zawsze: e si, zanim seks zacznie ci nudzi, bo inaczej nigdy si nie oenisz". Matka mawiaa: Nie kupuj nigdy niczego z nylonowym zamkiem byskawicznym", Tyler robi sto dziewidziesity smy przysiad. Sto dziewi* dziesity dziewity. Dwusetny. Tyler ma na sobie rodzaj lepicego si od brudu, flanelowego szlafroka i bokserki. Wypraw Marl z domu mwi Tyler. Wylij j do sklepu po puszk ugu. Tylko takiego w patkach. Nie w krysz takach. Pozbd si jej. Mam znowu sze lat i biegam tam i z powrotem midzy moimi zobojtniaymi wobec siebie rodzicami, poredniczc w przekazywaniu komunikatw. Nienawidziem tego, kiedy miaem sze lat, nienawidz i teraz. Tyler zaczyna wiczy wymachy ng, a ja schodz na d, eby powiedzie Marli: ug w patkach, i daj jej dziesiciodoiarowy banknot i swj bilet miesiczny na autobus. Marla siedzi dalej przy kuchennym stole, wyjmuj jej wic spomidzy palcw mentolowego papierosa. Oddaje go bez oporu. Scierk do naczy wycieram rdzawe plamy na ramieniu Marli, gdzie lady po przypaleniach popkay i zaczy krwawi. Potem wciskam jej na stopy najpierw jeden, potem drugi but na wysokim obcasie. Marla przypatruje si z gry, jak odstawiam Ksicia z Bajki, i mwi: Pozwoliam sobie wej. Mylaam, e nikogo nie ma w domu. Wasze drzwi frontowe nie zamykaj si na klucz. Nie odzywam si, Wiesz co, kondom jest szklanym pantofelkiem naszego 70

pokolenia. Nakadasz go, kiedy poznajesz kogo obcego. Ta czysz ca noc, a potem go wyrzucasz. Znaczy, kondom. Nie obcego. Nie rozmawiam z Marl. Moe sobie brylowa na grupach wsparcia i czarowa Tylera, ale moj przyjacik nigdy nie zostanie. Cay ranek tu na ciebie czekaam. Kwiaty kwitn i mr Wiatr gna motyle lub nieg Kamie ma to gdzie Marla wstaje od kuchennego stou. Ma na sobie niebiesk sukienk bez rkaww, uszyt z jakiego byszczcego mate riau. Bierze kraj sukienki w dwa palce i unosi j, pokazujc mi mae kropeczki szwu po lewej stronie. Nie ma majtek. I puszcza do mnie oko. Chciaam ci pokaza moj now sukienk mwi Mar la. To suknia druhny, rcznie szyta. Podoba ci si? Kupiam j na wyprzeday w Goodwill za jednego dolara. Kto tyle si napoci przy tych drobniutkich ciegach, eby uszy tak pas kudn, paskudn sukienk mwi Marla. Dasz wiar? Sukienka jest z jednej strony dusza, a talia orbituje wok bioder Marli. Przed wyjciem do sklepu Marla unosi palcami sukienk i taczy wok mnie i kuchennego stou, krcc goym tykiem. Marla mwi, e kocha wszystko to, nad czym ludzie piej z zachwytu, po godzinie za albo na drugi dzie wyrzucaj. Wemy tak choink. Stanowi centrum oglnego zaintereso wania, a po witach Boego Narodzenia widzi si stosy ze schnitych choinek, z ktrych nie zdjto nawet wiecideek, porzucone przy autostradzie. Patrzysz na te drzewka i na myl przychodz ci zabite przez samochody zwierzta albo ofiary 71

przestpstw seksualnych w woonej na lew stron bielinie, skrpowane czarn tam izolacyjn. Nie mog si doczeka, kiedy Marla wreszcie wyjdzie. Najlepiej pj do placwki kontroli populacji zwierzt mwi Marla. Wszystkie znajdujce si tam zwierzta, te mae pieski i kotki, ktre ludzie kochali, a potem wyrzucili, nawet stare zwierzta, tacz na twj widok w kko i skacz, eby zwrci na siebie uwag, bo po trzech dniach dostan w zastrzyku kosk dawk luminalu i powdruj do pieca. Wielki sen, jak w swoistej Dolinie psw". Gdzie, jeli nawet kto pokocha ci na tyle, by uratowa ci ycie, i tak ci wykastruj. Maria spoglda na mnie, tak jakbym to ja j posuwa. Nie przekonam ci do siebie, prawda? Marla wychodzi tylnymi drzwiami, podpiewujc t przy prawiajc o ciarki piosenk z Doliny lalek". Bez sowa odprowadzam j wzrokiem. Jedna, dwie, trzy chwile ciszy i Marli ju nie ma. Odwracam si i w drzwiach kuchni stoi Tyler. Pozbye si jej? pyta Tyler. Nic nie syszaem, nic nie czuem, Tyler po prostu si zjawi. Najpierwmwi Tyler, doskakuje do lodwki i zaczyna grzeba w zamraalniku. Najpierw musimy wytopi troch tuszczu. Tyler mwi, e jeli szef naprawd zalaz mi za skr, to powinienem pj na poczt, wypeni formularz zmiany adresu i wyda dyspozycj, eby ca jego korespondencj kierowa do Rugby w Dakocie Poudniowej. Tyler zaczyna wyciga z zamraalnika oszronione plas tikowe woreczki niadaniowe z jakim zamarznitym biaym czym i wrzuca je do zlewu. Ja mam postawi duy gar na palniku kuchenki i napeni go du iloci wody. Za mao wody, i tuszcz, wydzielajc j, ciemnieje. 72

 Ten tuszcz mwi Tyler - - ma w sobie duo soli, a wic im wicej wody, tym lepiej. Wrzuci tuszcz do wody i doprowadzi wod do wrzenia. Z kadego woreczka Tyler wyciska do wody bia mas, a potem upycha puste woreczki na samo dno kuba na mieci. Popu wodze wyobrani mwi Tyler. Przypomnij sobie te wszystkie sprawnociowe duperele, ktrych uczyli ci w druynie skautw. Przypomnij sobie szkolne lekcje chemii. Trudno mi sobie wyobrazi Tylera w skautowskim mundurku. Tyler podpowiada mi, e mgbym te podjecha ktrej nocy pod dom mojego szefa i podczy szlauch do zewntrz nego kranu. Drugi koniec szlaucha podczy do rcznej pompy i wpompowa do domowej instalacji wodocigowej porcj barwnika przemysowego. Czerwonego, niebieskiego albo zie lonego, i patrze, jak szef bdzie wyglda nazajutrz. Mgbym te siedzie w krzakach i pompowa rczn pomp, a cinienie w domowej instalacji wodocigowej przekroczy sto dziesi psi. Jeli kto przy takim cinieniu spuci wod w toalecie, spuczka eksploduje. Jeli cinienie w instalacji signie stu pidziesiciu psi i kto odkrci prysznic, woda zerwie gwint i wywali, bach, gwk natrysku, ktra zamieni si w pocisk modzierzowy. Tyler mwi to tylko dlatego, e chce poprawi mi nastrj. Prawda jest taka, e ja lubi swojego szefa. Poza tym jestem teraz owiecony. No wiecie, zachowuj si mniej wicej jak Budda. Pajcze chryzantemy. Diamentowa sutra i Blue Cliff Record. No wiecie, Hari Rama, Kriszna, Kriszna. Wiecie, Owiecenie. Wetknij sobie pirka w dupsko mwi Tyler a nie bdzie to jeszcze znaczyo, e jeste kurczakiem. Tuszcz si wytapia, na powierzchni wrzcej wody wy pywa j. Mwi, e w takim razie wtykam sobie pirka w dupsko. Tak jakby Tyler z przypaleniami po papierosie na ramionach 73

by tak wznios dusz. Pan i Pani Ludzcy Srajtamowie. Zachowuj kamienn twarz i zamieniam si w jedn z tych idcych na rze ludzkich witych krw z ulotki linii lotniczych, ktra wyjania postpowanie w razie awarii. Zmniejszy gaz pod garem. Mieszam wrzc wod. Na powierzchni wypywa coraz wicej oju i w kocu woda pokryta jest mienic si tczowo warstw, ktra przypomina macic perow. Zgarn t warstw du yk i przenie do innego naczynia. Pytam, jak tam z Marl. Maria prbuje przynajmniej sign dna mwi Tyler. Mieszam wrzc wod. Zbiera j, dopki nie przestanie wypywa. O ten j wanie chodzi. Dobry, czysty j. Tyler mwi, e mnie jeszcze daleko do dna. A jeli na nie nic spadn, nie mam co marzy o zbawieniu. Jezus dokona tego, dajc si ukrzyowa. Nie wystarczy tak po prostu wyrzec si pienidzy, dbr doczesnych i wiedzy. Sama ucieczka od rze czywistoci w weekendy to za mao. Powinienem ucieka od samodoskonalenia ku katastrofie. Tego nie da si ju robi w rkawiczkach. To nie seminarium. Jeli skrewisz, zanim signiesz dnamwi Tyler ju nigdy ci si nie uda. Wskrzeszeni moemy zosta tylko po totalnej katastrofie. Dopiero kiedy wszystko stracisz mwi Tyler b dziesz mg co osign. Owiecenie, ktre czuj, jest przedwczesne. I mieszaj, mieszaj mwi Tyler. Kiedy tuszcz tak si ju wygotuje, e j przestanie wy pywa, wyla wrztek. Umy gar i napeni go ponownie czyst wod. 74

Pytam, ile mi jeszcze brakuje, eby sign dna. Na etapie, na ktrym teraz jeste mwi Tyler nie potrafisz sobie nawet wyobrazi, jak wyglda dno. Powtrzy proces z zebranym ojem. Gotowa j w wodzie. Zbiera go bez przerwy. Tuszcz, ktrego uywamy, ma w sobie duo solimwi Tyler. Za duo soli i mydo nie stwardnieje. Gotowa i zbiera. Gotowa i zbiera. Wraca Marla. W tej samej chwili, w ktrej Marla otwiera siatkowe drzwi, Tyler si zmywa, znika, ulatnia z kuchni, nie ma go. Tyler wbieg na gr albo zbieg do piwnicy, Pufff. Marla wchodzi przez tylne drzwi z bak ugu w patkach. Mieli w sklepie tylko papier toaletowy stuprocentowo wtrnie przetworzonymwi Marla.Wtrne przetwarzanie papieru toaletowego to chyba najgorsza robota na wiecie. Bior od niej bak z ugiem i stawiam na stole. Nie od zywam si. Mog zosta na noc? pyta Marla. Nie odzywam si. l i c z w pamici: pi sylab, siedem, pi. Umiech tygrysa W powie, e ci kocha Kam, a bdziesz zy Co gotujesz? pyta Marla. Jestem Punktem Wrzenia Joego. Ka jej wyj. Id std, wyno si. Rozumiesz? Mao ci jeszcze tego, co wyrwaa mi z ycia? Marla chwyta mnie za rkaw, przytrzymuje przez sekund i cmoka w policzek. 75

 Zadzwo do mnie, prosz mwi. Prosz. Musimy pogada. Odpowiadam, e tak, tak, tak, tak, tak, zadzwoni. I w momencie kiedy za Marl zamykaj si drzwi, w kuchni zjawia si znowu Tyler. Jak za dotkniciem czarodziejskiej rdki. Moi rodzice przez pi Jat robili takie sztuczki. Ja gotuj i zbieram, a Tyler robi miejsce w lodwce. W po wietrzu unosz si warstwy pary i z kuchennego sufitu kapie woda. Czterdziestowatowa arwka ukryta w gbi lodwki, co jasnego, zasonitego przed moim wzrokiem przez puste butelki po keczupie i soiczki z urkiem, czy moe majone zem, jakie wte wiateko z gbi lodwki podwietla profil Tylera. Gotowa i zbiera. Gotowa i zbiera. Wkada zebrany j do kartonw po mleku z rozcitymi wierzchami. Tyler siedzi na krzele, ktre przycign sobie do otwartej lodwki, i patrzy, jak j stygnie. Chmury zimnej mgy unosz si z dna lodwki, skraplaj w parnej kuchni i wok stp Tylera ronie kaua. Kady napeniony przeze mnie ojem karton po mleku Tyler wstawia od razu do lodwki. Klkam przed lodwk obok Tylera, a Tyler bierze moje donie i pokazuje mi je. Linia ycia. Linia mioci. Wzgrki Wenus i Marsa. Wok nas rozlewa si kaua skroplonej zimnej mgy, sabe wiateko z lodwki oblewa nasze twarze. Chc ci prosi o jeszcze jedn przysugmwi Tyler. Chodzi o Marl, prawda? Nigdy nic jej o mnie nie mw mwi Tyler. Nie rozmawiaj o mnie za moimi plecami. Obiecujesz? Obiecuj. Jeli kiedykolwiek wspomnisz przy niej o mnie, nigdy ju mnie nie zobaczysz.

76

Obiecuj. Obiecujesz? Obiecuj. Zapamitaj sobie mwi Tyler. Obiecae po trzykro. Warstwa czego gstego i przezroczystego gromadzi si na wierzchu oju wstawionego do lodwki. Zwracam Tylerowi uwag, e z oju co si wytrca. Spokojniemwi Tyler.Ta przezroczysta warstewka to gliceryna. Przy robieniu myda mona t gliceryn wmiesza z powrotem. Albo j zebra. Tyler oblizuje wargi i przykada sobie moje donie podusz kami do uda okrytego po brudnego flanelowego szlafroka. Gliceryn moesz zmiesza z kwasem azotowym i wy jdzie ci nitrogliceryna mwi Tyler. Nitrogliceryna, powtarzam za nim, oddychajc przez otwarte usta. Tyler znowu si oblizuje i byszczcymi od wilgoci ustami cauje grzbiet mojej doni. Nitrogliceryn moesz zmiesza z azotanem sodu i troci nami i wyjdzie ci dynamit mwi Tyler. Jego usta zostawiaj na grzbiecie mojej biaej doni wilgotny, lnicy lad. Dynamit, powtarzam za nim, i siadam w kucki. Tyler podwaa wieczko puszki z ugiem. Moesz wysadza w powietrze mosty mwi. Moesz zmiesza nitrogliceryn z wiksz iloci kwasu azotowego i parafiny, i wyjdzie ci materia wybuchowy o kon systencji elatyny mwi. Takim czym mgby z atwoci wysadzi w powietrze budynek mwi. Tyler przechyla puszk z ugiem nad wilgotnym, byszczcym ladem po pocaunku, ktry zoy na grzbiecie mojej doni. 77

 To oparzenie chemiczne mwi. Bdzie bolao bardziej ni zwyczajne. Bardziej ni przypalenie sto lad po pocaunku byszczy na grzbiecie mojej doni Zostanie ci blizna mwi Tyler. Majc dostatecznie duo myda mwi Tylermgby wysadzi w powietrze cay wiat. Pamitaj o swojej obietnicy. I Tyler sypie ug na grzbiet mojej doni.

9
lina Tylera spenia dwie funkcje. Wilgotny lad po pocaun ku na grzbiecie mojej doni jest lepem, do ktrego przylegaj patki ugu. To pierwsza funkcja. Drug jest to, e ug ponie tylko w poczeniu z wod. Albo ze lin. To oparzenie chemiczne powiedzia Tyler. Bdzie bolao bardziej ni zwyczajne". ugiem mona udrania zapchane rury. Zamkn oczy. Papka z ugu i odrobiny wody potrafi przere aluminiowy garnek. Roztwr ugu z wod rozpuci drewnian yk. W poczeniu z wod ug rozgrzewa si do temperatury ponad dwustu stopni, i rozgrzewajc si teraz, wera si w grzbiet mojej doni. Tyler kadzie palce swojej doni na moich palcach, nasze donie spoczywaj na kolanie moich poplamionych krwi spodni, i Tyler mwi, ebym si skupi, bo to najdoniolejsza chwila mojego ycia. Bo wszystko, co byo do tej pory, to ju historia mwi Tyler a wszystko, co bdzie od teraz, przejdzie do historii. To najdoniolejsza chwila naszego ycia. ug przylegajcy do ladu po pocaunku Tylera i ukadajcy 79

si dokadnie w ksztat tego ladu, jest poncym ogniskiem albo rozpalonym do czerwonoci elazem do pitnowania, albo stosem atomowym topicym si na mojej doni wiele mil ode mnie, na kocu dugiej, dugiej drogi, ktr sobie wyobraam. Tyler mwi, ebym wraca i by z nim. Do mnie opuszcza, maleje, oddala si ku widnokrgowi, ku kocowi drogi. Wyobracie sobie ognisko, ktre wci ponie, tyle e za horyzontem. Zachd soca. Wracaj do blu mwi Tyler. To rodzaj kierowanej medytacji, ktr praktykuje si na spotkaniach grup wsparcia. Wyrzuci z myli nawet sowo bl". Kierowana medytacja skutkuje na nowotwr, moe poskut kowa i na to. Patrz na swoj do mwi Tyler. Nie patrze na do. Wyrzuci z myli sowa przeeranie" i ciao", i tkanka", i zwglona". Zamkn uszy na wasny krzyk. Kierowana medytacja. Jeste w Irlandii. Zamknij oczy. Jeste w Irlandii w tamten letni dzie ukoczenia college'u i popijasz w pubie niedaleko zamku, pod ktry dzie w dzie podjedaj autokarami angielscy i amerykascy turyci, by pocaowa kamie z Blarney *. Nie zamykaj oczu mwi Tyler. Mydo i ludzkie powicenie id rka w rk. Wychodzisz z pubu, wczasz si w strumie mczyzn, suncy wilgotn samochodow cisz ulic, gdzie przed chwil spad deszcz. Jest noc. I tak docierasz do zamku Blarney.
* Trudno dostpny kamie znajdujcy si w zamku Blarney, niedaleko Cork, przynoszcy szczcie tym, ktrzy go pocauj (przyp. tum.).

80

Podogi w zamku przegniy. Pniesz si kamiennymi scho dami i z kadym stopniem ciemnoci po obu stronach gstniej, gstniej. Wszyscy milcz skoncentrowani na wspinaczce i przejci tradycyjnym maym aktem buntu, ktrego za chwil dokonaj. Suchaj mnie mwi Tyler. Otwrz oczy. W staroytnoci cignie Tyler na nadrzecznym wzgrzu skadano ofiary z ludzi. Z tysicy ludzi. Suchaj mnie. Po zoeniu ofiary ciaa palono na stosie. Moesz paka mwi Tyler. Jeli chcesz, moesz podej do zlewu i wsadzi do pod kran, ale uprzedzam, e postpisz gupio i umrzesz. Spjrz na mnie. Pewnego dniamwi Tylerumrzesz, i dopki zdajesz sobie z tego spraw, jeste dla mnie bezuyteczny. Jeste w Irlandii. Moesz paka mwi Tyler ale kada za skapujca na patki ugu, ktre masz na skrze, pozostawi blizn jak po oparzeniu papierosem. Kierowana medytacja. Jeste w Irlandii tamtego lata, kiedy ukoczye college, i by moe to wanie tam po raz pierwszy zatsknie do anarchii. By moe to tam zacze przemyliwa o maych aktach buntu, i to na wiele lat przed poznaniem Tylera Durdena, przed tym jak po raz pierwszy naszczae do likieru. W Irlandii. Stoisz na tarasie na szczycie zamkowych schodw. Moemy zneutralizowa oparzenie octem mwi Ty ler ale najpierw musisz si podda. Tyler mwi, e po zoeniu w ofierze i spaleniu setek ludzi z otarza do rzeki spywaa gsta, biaa wydzielina. Najpierw musisz stoczy si na samo dno. Stoisz na tarasie irlandzkiego zamku, za krawdzi tarasu bezdenna ciemno, a przed tob, na wycignicie rki, skryta w ciemnoci kamienna ciana. 81

 Na stos ofiarny mwi Tyler rok za rokiem pada deszcz i rok za rokiem palono tam ludzi. Deszcz wsika w popi ze spalonego drewna i stawa si roztworem ugu, a ten ug miesza si ze stopionym tuszczem ofiar, i od podstawy otarza stokiem wzgrza spywaa ku rzece gsta biaa wydzielina. I otaczajcy ci Irlandczycy dokonuj w ciemnociach swoich maych aktw buntu, podchodz do krawdzi tarasu, staj na skraju bezdennych ciemnoci i sikaj. I zachcaj ci, eby poszed za ich przykadem, eby sikn tymi swoimi wysublimowanymi amerykaskimi szczynami, gstymi i tymi od nadmiaru witaminek. To najdoniolejsza chwila twojego ycia mwi Ty ler i umyka ci, bo bujasz gdzie w obokach. Jeste w Irlandii. No i robisz to. O, tak. Tak. I czujesz odr amoniaku przesy conego dzienn dawk witamin B. Tyler mwi, e po tysicu lat rytualnego zabijania ludzi i opadw deszczu staroytni odkryli, e ich ubrania po upraniu w miejscu, gdzie mydo spywao do wody, s czystsze ni prane gdzie indziej. Sikam na kamie z Blarney. O esz, kurde mwi Tyler. Sikam w moje czarne spodnie sztywne od plam zakrzepej krwi, ktrych widok mdli mojego szefa. Jeste w wynajtym domu przy Paper Street. To co oznacza mwi Tyler. To jaki znak mwi Tyler. Tyler jest istn kopalni praktycznych wiadomoci Tyler mwi, e kultury nieznajce myda pray swoje ubrania i myy wosy w moczu wasnym i w moczu psw, bo ten zawiera kwas moczowy i amoniak. Czu octem, i ogie na twojej doni, hen na kocu drogi, ganie. 82

Odr ugu parzy ci rozgazienia zatok, czujesz szpitalny, przyprawiajcy o mdoci smrd szczyn i octu. Ci wszyscy ludzie nie zginli na darmo mwi Tyler. Grzbiet twojej doni jest czerwonym i byszczcym bblem i przypomina par warg ukadajcych si dokadnie w ksztat pocaunku Tylera. Pocaunek w otacza wianuszek przypale po papierosie. To lady po czyich zach. Otwrz oczy mwi Tyler. Jego twarz lni od ez. Moje gratulacje mwi Tyler. Jeste o krok bliej dna. Musisz mie wiadomo mwi Tyler e pierwsze mydo wytworzone zostao z bohaterw. Pomylcie o zwierztach wykorzystywanych do testowania produktw. Pomylcie o mapach wystrzeliwanych w przestrze kos miczn. Gdyby nie ich mier, ich bl, gdyby nie ich powice nie mwi Tyler do niczego bymy nie doszli.

10

Zatrzymuj wind midzy pitrami, Tyler rozpina rozporek. Winda staje i stos talerzy pitrzcy si na wzku bufetowym przestaje grzechota. Tyler zdejmuje pokrywk z wazy z zup i pod sufit kabiny bucha piropusz pary. Tyler siga do rozporka po maego. Nie patrz na mniemwi bo nic z siebie nie wycisn. Zupa to sodka pomidorwka na drobiowym rosole, z cilan tro i maami. Choby nie wiem co do niej doda, nikt nie poczuje. Mwi Tylerowi, eby si popieszy, i ogldam si na niego przez rami. Tyler stoi nad waz, jego ostatnie poi cala zanurzone w zupie. miesznie to wyglda. Zupenie jakby jaki so na dwch nogach w biaej kelnerskiej koszuli i pod much spija zup swoj ma trbk. Powiedziaem, nie patrz mwi Tyler. Drzwi windy maj mae okienko na poziomie oczu i widz przez nie korytarz prowadzcy do sali bankietowej. Poniewa kabina stoi midzy pitrami, ogldam ten korytarz z perspektywy karalucha, ktry przycupn na zielonym linoleum. A korytarz ogldany z tego karaluszego poziomu cignie si hen, ku zni kajcemu punktowi, mijajc po drodze uchylone drzwi, za 84

ktrymi tytani i ich ony olbrzymki obwieszone diamentami wikszymi ode mnie scz szampana z baryek i rycz jedno do drugiego. Mwi Tylerowi, e w zeszym tygodniu, kiedy bawili si tu na przyjciu boonarodzeniowym prawnicy z Empire State Lawyers, doprowadziem swojego do wzwodu i zanurzyem go kolejno w kadej miseczce z pomaraczowym musem. Tyler na to, e w zeszym tygodniu zatrzyma wind midzy pitrami i napierdzia na cay wzek boccone dolce dla Ligi Juniorw, ktra zebraa si tu na podwieczorek. Tyler wie, jak bezy absorbuj wszelkie zapachy. Syszymy z karaluszego poziomu dwiki harfy, na ktrej harfista niewolnik przygrywa tytanom, i widzimy, jak ci unosz do ust kaway cielciny i odgryzaj ksy wielkoci prosiaka, a w kadych ustach wyszczerzone Stonehenge w kolorze koci soniowej. Mwi do Tylera, eby si spra. Nie mog stka Tyler. Jeli zupa ostygnie, odel j z powrotem do kuchni. Olbrzymi potrafi odesa co z powrotem do kuchni bez adnej racjonalnej przyczyny. Po prostu lubi patrze, jak ganiasz w te i we wte za ich pienidze. Wiedz, e przy okazji takich jak ta kolacji, takich bankietw, napiwek jest ju wliczony do rachunku, i traktuj ci jak miecia. A my bynajmniej nie odwozimy niczego z powrotem do kuchni. Wymieszamy troch pommes parisienne i asperges hollandaise na talerzu, serwujemy to komu innemu, i wszystko gra. Wodospad Niagara, mwi. Rzeka Nil. W szkole wszyscy wierzylimy, e jeli wsadzi picemu rk do miski z ciep wod, to zmoczy si w ko. Ooo wzdycha Tyler. O, tak postkuje za mn Tyler. O, idzie, iiidzie. O, taak. Taaak. 85

W gbi korytarza, w na wp otwartych drzwiach sali ban kietowej migaj zote, czarne i czerwone spdnice, dugie jak pozocista aksamitna kurtyna w starym Broadway Theatre. Od czasu do czasu przemyka tamtdy para cadillacw sedanw z czarnej skry, ze sznurowadami w miejscu, gdzie powinny si znajdowa przednie szyby. Kada z tych limuzyn wiezie na dachu strzelisty rdmiejski biurowiec z parterem przepasanym czerwon szarf skarpetki. Tylko bez przesady, upominam Tylera. Zeszlimy z Tylerem do podziemia i stalimy si partyzantami-teiTorystami sektora usug. Sabotaystami wieczornych bankietw. Hotel wiadczy usugi cateringowe i kademu, kto chce urzdzi wieczorny bankiet, oferuje potrawy i wino, i za staw, i szko, i kelnerw. Wszystko to wliczone w jeden rachunek. A poniewa klienci wiedz, e nie moesz ich zaszantaowa napiwkiem, jeste dla nich karaluchem. Tyler obsugiwa raz pewne takie przyjcie. To wtedy Tyler sta si zbuntowanym kelnerem. Na tym pierwszym wieczornym bankiecie Tyler serwowa danie rybne w domu na stalowych nogach wbitych w zbocze wzgrza, domu, ktry zdaje si szybowa nad miastem niczym biaoszklana chmura. W trakcie dania rybnego, kiedy Tyler zmywa talerze po daniu makarono wym, do kuchni wchodzi gospodyni. W rku trzyma karteczk, a rka trzsie si jej tak, e karteczka furkocze jak flaga na wietrze. Madam pyta przez zacinite zby, c z y ktry z kel nerw nie zauway czasem kogo z goci w korytarzyku prowadzcym do sypialnej czci domu? Zwaszcza jakie kobiety? Albo gospodarza? Tyler, Albert, Len i Jeny zmywaj w kuchni stosy talerzykw, a kucharz Leslie podlewa czosnkowym masem karczochy nadziewane krewetkami i mielonym misem. Nam nie wolno wchodzi do tej czci domu mwi Tyler. 86

Weszli przez gara. Wszystko, co wolno im oglda, to gara, kuchnia i jadalnia. Za on wchodzi do kuchni gospodarz i wyjmuje jej z rki turkoczcy skrawek papieru. Wszystko bdzie dobrze mwi. Jak ja teraz wyjd do tych ludzi mwi Madam skoro nie wiem, kto to zrobi? Gospodarz kadzie do na plecach biaej jedwabnej wieczo rowej sukni ony, komponujcej si idealnie z kolorystyk domu, i Madam prostuje si, uspokaja. To twoi gocie mwi gospodarz. A od tego przyjcia wiele zaley. Wyglda to naprawd zabawnie, zupenie jakby brzuchomwca oywia swoj marionetk. Madam spoglda na ma, i gos podarz, wywierajc doni delikatny nacisk na plecy ony, popychaj z powrotem w kierunku jadalni. Karteczka opada na podog i wahadowe drzwi kuchenne, szus, szus, zamiataj karteczk pod nogi Tylera. Co tam napisane? pyta Albert. Len wychodzi, eby posprzta po daniu rybnym. Leslie wsuwa tac z nadziewanymi karczochami z powrotem do piecyka i pyta: N o , co tam napisane? Tyler, nie podnoszc karteczki z podogi, spoglda na Lesliego. Za moj spraw w co najmniej jednym z mnstwa twoich flakonikw z eleganckimi pachnidami znalaza si pewna ilo moczu. Albert si umiecha. Naszczae jej do perfum? Nie mwi Tyler ale ona tego nie wie. Przez ca reszt wieczoru na przyjciu w tym podniebnym, biaoszklanym domu Tyler sprzta talerzyki z nietknitymi 87

zimnymi karczochami, potem z cielcin z pommes duchesse potem z choufleur a la polonaise sprzed gospodyni, i z tuzin razy napenia jej kieliszek. Madam siedziaa sztywno, przypat rujc si badawczo kademu ze swoich posilajcych si goci pci eskiej. A w kocu, w jakim momencie midzy sprzt niciem sorbetu a podaniem aprikot gateau, Madam znikna ze swojego miejsca u szczytu stou. Kiedy po wyjciu goci zmywali naczynia i adowali sztuce i chisk porcelan z powrotem do hotelowej furgonetki, do kuchni wszed gospodarz i poprosi Alberta, eby pomg mu przy czym cikim. Leslie mwi, e moe Tyler za daleko si posun. Tyler z pasj opowiada o wielorybach zabijanych, eby mona byo wyprodukowa te perfumy, ktrych uncja warta jest wicej ni uncja zota. Wikszo ludzi nigdy nie widziaa wieloryba. Leslie ma dwoje dzieci i mieszka przy autostradzie, a Madam gospodyni na te flakoniki stojce na pce w azience wydaa wicej dolcw, ni my zarobimy przez rok. Wraca Albert, podchodzi do telefonu i wybiera numer 9-1-1. Albert zasania doni mikrofon suchawki i mwi, e, kurde, Tyler nie powinien by zostawia tej karteczki. No to powiedzcie kierownikowimwi Tyler. Niech mnie wyleje. Nie oeniem si z t gwnian robot. Wszyscy wbijaj wzrok w podog. Wywalenie z roboty mwi Tyler to najlepsze, co mogoby si nam przytrafi. Bymy przynajmniej przestali drepta w miejscu i zrobili co rozsdnego ze swoim yciem. Albert mwi do suchawki, e potrzebna jest karetka, i podaje adres. Czekajc przy telefonie na potwierdzenie przyjcia zgo szenia, Albert mwi, e z gospodyni jest naprawd niedobrze, Albert musia j wyciga zza muszli klozetowej. Madam nie daa si tkn gospodarzowi, bo podejrzewa, e to on nasika jej do perfum. Madam zarzuca te gospodarzowi, e chcia j

doprowadzi do obdu, romansujc dzisiaj jawnie z jedn z obecnych na przyjciu kobiet, i e ona ma dosy, serdecznie dosy wszystkich tych ludzi, ktrych nazywaj swoimi przyja cimi. Gospodarz nie mg si do niej zbliy, bo Madam, lec w swojej biaej sukni za muszl klozetow, wymachiwaa utuczonym flakonikiem po perfumach i grozia, e jeli tylko sprbuje j tkn, podernie mu gardo. Super mwi Tyler. A Albert mierdzi. Albert, sonko, ale ty mierdzisz mwi Leslie. Albert na to, e wychodzc z tej azienki, trudno nie mier dzie. Posadzka usana potuczonymi flakonikami po perfumach, w muszli klozetowej cay ich stos. Wygldaj jak ld, opowiada Albert, jak na tych najwykwintniejszych przyjciach hotelo wych, na ktrych ka nam napenia pisuary kruszonym lodem. W azience mierdzi, pod stopami chrzszcz krysztay lodu, ktry nigdy si nie stopi, Madam ma bia sukni w wilgotnych, tych zaciekach, i kiedy Albert pomaga jej wsta, Madam prbuje dosign gospodarza utuczonym flakonikiem, lizga si na rozlanych perfumach i potuczonym szkle i lduje na doniach. Paczc i krwawic, zwija si w kbek przy misce klozetowej. Skary si, e j szczypie. Och, jak szczypie, Walterze zawodzi Madam. Jak szczypie. A szczypie j, bo w rozcicia na doniach dostay si perfumy z zabitych wielorybw. Gospodarz podnosi Madam, Madam trzyma rce w grze, zupenie jakby si modlia, z tym e nie skada doni, a krew cieka jej po nadgarstkach, po diamentowej bransolecie, po przedramionach, a do okci, skd skapuje na posadzk. Wszystko bdzie dobrze, Nino - mwi gospodarz. 89

 Moje rce, Walterze ka Madam. Wszystko bdzie dobrze. Kto mi to mg zrobi? jczy Madam. Kto a tak mnie nienawidzi? Zechciaby, z aski swojej, wezwa karetk? zwraca si gospodarz do Alberta. Bya to pierwsza akcja Tylera jako terrorysty sektora usug. Kelnera partyzanta. Profanatora pracujcego za minimaln stawk. Tyler robi to juz od lat, ale twierdzi, e wszystko jest zabawniejsze, jeli dziaa si w grupie. Kiedy Albert koczy swoj relacj, Tyler umiecha si i mwi: Super. Teraz, w hotelu, w kabinie windy stojcej midzy pitrem kuchennym i bankietowym, opowiadam Tylerowi, jak nakichaem do pstrga w galarecie na zjedzie dermatologw, i trzy osoby powiedziay mi, e pstrg by za sony, a jedna, e wymienity. Tyler otrzsa maego nad waz z zup i mwi, e oprni pcherz do sucha. atwiej jest z tym w wypadku zup zimnych, ziemniaczano-cebulowych, albo kiedy kucharze przyrzdz naprawd wiee gazpacho. Jest to niemoliwe w wypadku tych zup cebulowych, na ktrych pywa krucha warstewka stopionego sera. Jeli zdarza mi si tu jada, tylko tak zup zamawiam. Tylerowi i mnie koczyy si pomysy. Doprawianie posikw musi si w kocu znudzi, staje si niemal czci obowizkw subowych. I pewnego razu obija mi si o uszy, e lekarze, prawnicy, czy kto tam, twierdz, i wirusy zapalenia wtroby potrafi przey sze miesicy na stall nierdzewnej. Nie ma siy, samo nasuwa ci si pytanie, jak dugo taki wirus przeyby na torcie biszkoptowym z bit mietan. Albo na pasztecie z ososia w ciecie.
90

Zapytaem znajomego lekarza, gdzie moglibymy zorganizowa troch tych wirusw zapalenia Wszystko lduje na skadowisku odpadw medycznych, mwi. I mieje si. Wszystko. Skadowisko odpadw medycznych kojarzy si z samym dnem. Trzymajc palec na guziku windy, pytam Tylera, czy jest gotowy. Blizna na grzbiecie mojej doni jest czerwonym, bysz czcym bblem, przypominajcym par warg uoonych do kadnie w ksztat pocaunku Tylera. Jedna sekundka mwi Tyler. Zupa pomidorowa musi by wci gorca, bo pomarszczony organ, ktry Tyler upycha z powrotem w spodnie, jest sparzony na czerwono niczym olbrzymia krewetka.

11

Wyobramy sobie, e jestemy w Ameryce Poudniowej, w tej Czarownej Krainie, brodzimy w rzece i maleka rybka wpywa Tylerowi do cewki moczowej. Rybka ma na grzbie cie niewidoczne kolce, i po wpyniciu w Tylera najea te kolce, moci sobie gniazdko i przygotowuje si do zoenia jajeczek. Pod wieloma wzgldami nie byoby to jeszcze takie najgorsze w porwnaniu z tym, jak spdzilimy sobot ni noc. To, co zrobilimy z matk Marli mwi Tyler nie jest jeszcze takie najgorsze. Mwi mu, eby si zamkn.

Tyler mwi, e francuski rzd mgby nas umieci w podziemnym kompleksie pod Paryem lecz przyuczeni technicy pozbawiliby nas powiek w ramach testowania toksycznoci olejku do opalania w aerozolu. Takie rzeczy si zdarzaj mwi Tyler. Czytaj gazety. Najgorsze, e wiedziaem, jakie zamiary ma Tyler wobec matki Marli, ale po raz pierwszy od kiedy si poznalimy, Tyler dysponowa wreszcie spor gotwk. Tyler robi prawdziw kas. Przed witami Boego Narodzenia zadzwonili z Nord92

Strom's i zoyli zamwienie na dwiecie lasek Tylerowego brzowego jak nieoczyszczony cukier myda do twarzy. Przy sugerowanej cenie detalicznej, dwadziecia dolcw za lask, mielimy za co wypuci si w miasto w sobotni wieczr. Mielimy pienidze na naprawienie nieszczelnej instalacji gazo wej. Na dyskotek. Gdyby nie trzeba si byo martwi o pieni dze, mgbym moe rzuci prac. Tyler nazywa siebie Firm Mydlarsk z Paper Street. Ludzie mwi, e to najlepsze mydo, z jakim mieli do czynienia. Byoby gorzej mwi Tyler gdyby niechccy zjad matk Marli. Z ustami penymi kurczaka z Kung Pao Chicken mamrocz, eby si, cholera, zamkn. Jest sobotni wieczr, siedzimy z Tylerem na przedniej kanapie impali rocznik 1968, stojcej na dwch kapciach w pierwszym rzdzie na parkingu komisu uywanych samochodw. Gawdzimy, popijamy piwo z puszek, a prz rozmiarami bije na gow niejedn sof. Na tym odcinku bul waru dziaa mnstwo takich autokomisw nazywanych w brany Rzchczkami. Kady samochd kosztuje tu gra dwiecie dolarw i za dnia w progu zbitych z dykty kantorkw stoj prowadzce interes podejrzane typki, palc dugie, cienkie cygara. Oferowane tu gruchoty to pierwsze samochody, ktrymi rozbijaj si maolaty ze szk rednich: gremliny i pacery, mavericki i hornety, pinto, pickupy international harvester, nisko zawieszone camaro, dustery i impale. Samochody, ktre ludzie kochali, a potem porzucili. Zwierzta w schronisku. Suknie druhen u Goodwilla. Z wgnieceniami, upstrzone szarymi, czer wonymi albo czarnymi plackami farby gruntujcej i grudami szpachli, ktrej nikomu nie chciao si zeszlifowa. Plastikowe drewno i plastikowa skra, i plastikowe chromy we wntrzach. 93

Podejrzane typki nawet nie zamykaj na noc drzwiczek tych samochodw. Reflektory aut przejedajcych bulwarem podwietlaj cen wymalowan na wielkiej, profilowanej przedniej panoramicznej szybie impali. Ogldaj USA. Ta cena to dziewidziesit osiem dolarw. Od wewntrz wyglda to jak osiemdziesit dziewi centw. Zero, zero, przecinek, osiem, dziewi. Ameryka prosi o telefon. Wikszo stojcych tu samochodw kosztuje okoo stu dolarw, a na bocznej szybie od strony kierowcy na wszystkich wisi karteczka z klauzul: BEZ GWARANCJI.

Wybralimy impal, bo gdybymy zostali zmuszeni do przespania sobotniej nocy w samochodzi siedzenia. Jemy chinszczyzn, bo nie moemy wrci do domu. Pozo staje nam albo si tutaj przespa, albo przekomarowa do rana w jakiej nocnej dyskotece. Nie chodzimy do dyskotek. Tyler mwi, e muzyka, a zwaszcza linia basu, jest tam tak gona, e zaburza mu biorytm. Kiedy ostatni raz bylimy w dyskotece, Tyler powiedzia, e od gonej muzyki dostaje zatwardzenia. Poniewa jest tam tak gono, e nie mona rozmawia, wic po paru drinkach kady ma wraenie, e znajduje si w centrum uwagi, a przy tym jest kompletnie odcity od kontaktu z kim kolwiek. Jeste trupem w angielskiej powieci detektywistycznej. pimy dzisiaj w samochodzie, bo Marla przysza do naszego domu i zagrozia, e wezwie policj i kae mnie aresztowa za ugotowanie jej matki, a potem Marla zacza miota si po domu i wywrzaskiwa, e jestem wampirem i kanibalem. Zo stawiem j, kiedy zabraa si do rozrzucania kopniakami stosw ^Reader's Digest" i National Geographic". Ogarnita lep furi, nie zauwaya nawet, e wyszedem. Nie wyobraam sobie jako Marli dzwonicej na policj po 94

tamtej przypadkowo-celowej prbie odebrania sobie ycia xanaksem w Regent Hotel, ale Tyler uzn t noc poza domem. Tak na wszelki wypadek. Na wypadek gdyby Marla podpalia dom. Na wypadek gdyby Marla wysza i wrcia z pistoletem. Na wypadek gdyby Marla bya wci w domu. Tak na wszelki wypadek. Prbuj si skupi: Tarcza ksiyca Sw biel koi nerwy gwiazd ble, ble, ble, koniec

Siedz w impali z piwem w rku, patrz na samochody przejedajce bulwarem, przed sob m siedzenia przyszczypuje mi przez dinsy poladki, a Tyler mwi: Opowiedz mi jeszcze raz, co si waciwie stao. Przez kilka tygodni byo mi obojtne, co zamierza Tyler. Pewnego razu poszedem z Tylerem do placwki Western Union i byem wiadkiem, jak wysya do matki Marli telegram. OKROPNIE POMARSZCZONA (stop) BAGAM, POM! (koniec) Tyler okaza urzdniczce kart biblioteczn Marli, podpisa si imieniem Marla na blankiecie telegramu i wrzasn, e tak, czasami faceci te miewaj na imi Marla, i eby urzdniczka robia, co do niej naley. Kiedy wychodzilimy z Western Union, Tyler powiedzia, bym mu zaufa, jeli go kocham. Powiedzia, e nie musz o niczym wiedzie, i zabra mnie do Garbonco's na mae co nieco. Przestraszy mnie nie tyle ten telegram, ile fakt wsplnego posiku z Tylerem poza domem. Tyler nigdy, ale to nigdy nie paci za nic gotwk. Jeli potrzebne mu co z ubrania, chodzi 95

po siowniach i hotelach i podaje si za waciciela rzeczy, ktre bidzie tam zostawili i nie odebrali. To lepiej ni Mari ktra chodzi po pralniach publicznych, kradnie z suszarek dinsy i sprzedaje je po dwanacie dolarw za par w tych miejscach, gdzie skupuj uywane dinsy. Tyler nigdy nie jada w restauracjach, a Marla nie bya pomarsz Bez adnej widocznej przyczyny Tyler wysa matce Marli pitnastofuntowe pudeko czekoladek. Tyler mwi mi w impali, e ta sobotnia noc mogaby by o wiele gorsza, gdyby pojawi si brzowy pajk pustelnik. Taki pajk przy ukszeniu wstrzykuje ofierze nie tylko jad, ale te trawienny enzym czy kwas, ktry rozpuszcza tkank wok miejsca ugryzienia, dosownie topi ci rk albo nog, albo twarz. Dzi wieczorem, kiedy to wszystko si zaczo, Tyler si ukrywa. Marla pojawia si w naszym domu. Uchyla bez pukania frontowe drzwi i krzyczy: Puk, puk. Siedz w kuchni i czytam Reader'a Digest". Jestem kom pletnie zaskoczony. Tyler! wrzeszczy Marla. Mog wej? Jeste w domu? Odkrzykuj, e Tylera nie ma w domu. Nie bd niegrzeczny! krzyczy Maria. Wychodz jej na spotkanie. Marla stoi w sieni z paczk Federal Express w rkach i mwi: Musz co woy do waszej lodwki. Drepcz za ni do kuchni, powtarzajc, e nie. Nie. Nie. Nie. Nie dopuszcz, eby zacza trzyma w tym domu swoje mieci. 96

 Ale Robaczku mwi Marla w hotelu nie mam lodwki, a powiedziae, e bd moga. Nieprawda, niczego takiego nie powiedziaem. Tylko tego brakowao, eby Marla, znoszc po jednym swoje baracho, w kocu na dobre si tu wprowadzia. Marla stawia paczk Federal Express na kuchennym stole, rozdziera j, wyciga ze styropianowego pudeka co biaego i potrzsa mi tym czym przed nosem. To nie adne baracho mwi. To moja matka, a wic z szacunkiem. To co, co Marla wycigna z paczki, to plastikowy woreczek niadaniowy wypeniony bia substancj, tak sam jak ta, z ktrej Tyler wytopi j na mydo.

Byoby gorzej mwi Tyler gdyby niechccy zjad zawarto ktrego z tych woreczkw niadaniowych. Gdyby, na przykad, wsta kiedy w rodku nocy, wycisn t bia pack, dosypa kalifornijskiej zupy cebulowej w proszku i zjad, maczajc w tym frytki. Albo brokuy. Kiedy stalimy z Marl w kuchni, nade wszystko pragnem odwie Marl od zamiaru otwierania lodwki. Spytaem, po co jej ta biaa substancja? Chc mie paryskie usta odpara Marla. W miar starzenia si wargi zapadaj ci si w gb ust. Zbieram kolagen na ich powikszenie. Mam ju w waszej lodwce prawie trzydzieci funtw kolagenu. Zapytaem, jak due chce mie te wargi? Marla odpara, e najbardziej boi si samej operacji.

Mwi w impali Tylerowi, e substancja z paczki Federal Express bya identyczna z t, z ktrej wyprodukowalimy mydo. 97

To wanie wtedy, stojc z Marl w kuchni, uwiadomiem Od kiedy silikon okaza si niebezpieczny dla zdrowia, najpopularniejsz substancj do wygadzania zmarszczek, spulchniania cienkich warg i wypychania obwisych policzkw sta sobie, co zrobi Tyler. si kolagen. Zgodnie z wyjanieniami Marli, wikszo kolagenu OKROPNIE POMARSZCZONA. otrzymuje si niewielkim kosztem z wysterylizowanego i od I domyliem si, w jakim celu wysalimy matce Marli powiednio przetworzonego krowiego tuszczu, ale ten rodzaj sodycze. taniego kolagenu nie utrzyma si dugo w ludzkim ciele. Gdziekolwiek 1 BAGAM, POM. w wargi, ciao go odrzuca go wstrzykn, dajmy na to i zaczyna wydala. Po szeciu miesicach znowu masz cienkie Mwi Marli, eby lepiej nie zagldaa do lodwki. wargi. Niby dlaczego? fuka Marla.

Marla powiedziaa, e najlepszy rodzaj kolagenu to twj wasny tuszcz odessany z ud, przetworzony, oczyszczony i wstrzyknity z powrotem w wargi. Czy gdzie tam. Ten rodzaj kolagenu si przyjmie. Substancja w naszej domowej lodwce stanowia swoisty fundusz powierniczy Marli. Jej mamusia, ilekro wyhodowaa nadmiar tuszczu, odcigaa go sobie z ud i pakowaa. Marla mwi, e ten proces nazywa si zbieraniem". Jeli mamusia Marli nie potrzebuje kolagenu dla siebie, wysya go w paczusz kach Marli. Marla nigdy nie ma na zbyciu wasnego tuszczu, a jej mamusia jest zdania, e lepszy ju rodzinny kolagen, ni gdyby Marla miaa stosowa ten tani, krowi. Na policzku Tylera odbija si umieszczony na szybie auta napis: BEZ GWARANCJI, podwietlany przez latarnie uliczne przy bulwarze.

My nigdy nie jadamy czerwonego misa mwi mi w impali Tyler, i tumaczy, e tuszcz drobiowy si nie nadaje, bo mydo nie stwardnieje w lask. Ta substancja mwi Tyler przynosi nam fortun. Dziki kolagenowi opacilimy ju czynsz. Mwi mu, e powinien by wtajemniczy Marl. Teraz ona myli, e ja to zrobiem. Zmydlanie mwi Tyler to reakcja chemiczna niezbdna do uzyskania dobrego myda. Nie wywoa jej tuszcz drobiowy ani jakikolwiek inny tuszcz z nadmiern zawartoci soli. Zastanw si cignie T y l e r . M a m y do zrealizowania due zamwienie. Wiesz, co zrobimy? Wylemy mamusi Marli transport czekoladek, a do tego moe jeszcze par plackw owocowych.

Ja nie wierz, e taki numer jeszcze przejdzie. Pajki mwi Tyler skadaj jaja i larwy dr sobie tunele pod twoj skr. Ot, co moe ci si w yciu przytrafi. Te sowa sprawiaj, e kurczak w ciepym kremowym so sie zaczyna mi smakowa jak co odessanego z ud matki Marli. Krtko mwic, Mara zajrzaa do lodwki. Fakt, nie zorien towaa si od razu i zacza w niej grzeba. Prbuj odcign Marl od lodwki i woreczek, ktry trzyma, wypada jej z rk, pka w zderzeniu z linoleum i oboje, z odkami podchodzcymi do garda, lizgamy si na gstej biaej masie. Chwytam

99

 Co robiaby w tej chwili Mariiyn Monroe, gdyby jeszcze ya? zadaje mi pytanie. Mwi mu dobranoc. Z sufitu zwisa w strzpach obicie, a Tyler odpowiada sam sobie: Drapaaby paznokciami wieko swojej trumny

12

Szef staje tu przy moim biurku, z tym swoim umieszkiem na ustach wargi zacinite i rozcignite w wsk lini kroczem niemal dotyka mojego okcia. Podnosz na niego wzrok znad listu dotyczcego akcji bezpatnego usuwania wady fab rycznej, listu, ktry wanie ukadam. Te listy zawsze zaczynaj si tak samo: Stosownie do wymogu Ustawy o Bezpieczestwie Uyt kowania Pojazdw Silnikowych powiadamiamy niniejszym, e wykrylimy wad fabryczn...". W tym tygodniu podstawiam do wzoru dane i wychodzi mi, e A razy B razy C rwna si wicej ni koszt bezpatnego usunicia wady fabrycznej. W tym tygodniu chodzi o may plastikowy zacisk mocujcy gumowe piro do uchwytu wycieraczek przedniej szyby. Nie ma o czym mwi. Wada dotyczy zaledwie dwustu pojazdw. Koszty robocizny praktycznie adne. W zeszym tygodniu byo bardziej typowo. W zeszym tygo dniu chodzio o skrzan tapicerk, konserwowan znan tera togenn substancj, syntetycznym nirretem, czy czym rwnie nielegalnym, ale wci stosowanym w garbarniach Trzeciego wiata. Dziaanie substancji byo tak silne, e mogo spowodo103

wa nieodwracalne uszkodzenie podu u kadej ciarnej ko biety, ktra si z ni zetkna. W zeszym tygodniu nikt nie zadzwoni do Departamentu Transportu. Nikt nie zada bez patnego usunicia wady fabrycznej w swoim samochodzie. Wynik uzyskany z pomnoenia kosztu nowej skrzanej tapicerki przez koszt robocizny i przez koszty administracyjne przekracza nasze zyski wypracowane w pierwszym kwartale. Gdyby nawet kto kiedy odkry nasz pomyk, to wypacenie odszkodowa pogronym w aobie rodzinom kosztowaoby nas o wiele mniej ni wymiana skrzanej tapicerki w szeciu tysicach piciuset samochodach. Ale w tym tygodniu wszczynamy akcj bezpatnego usuwania wady fabrycznej. I w tym tygodniu powraca bezsenno. Bez senno, i cay wiat postanawia przykucn i wyprni si na mj grb. Szef jest w szarym krawacie, a wic to pewnie wtorek. Szef podchodzi do mojego biurka, z kartk papieru, i pyta, czy co mi aby nie zgino. Informuje mnie, e kto zostawi t kartk w kopiarce, i zaczyna czyta: Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Wodzi po kartce oczami od brzegu do brzegu i chichocze. Druga zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Sysz sowa Tylera, ktre padaj z ust mojego szefa, Pana Szefa, mczyzny w rednim wieku, trzymajcego rodzinn fotografi na biurku i marzcego o wczeniejszej emeryturze oraz o spdzaniu zim na parkingu dla luksusowych przyczep kempingowych na jakiej pustyni w Arizonie. Mj szef, facet paradujcy w wykrochmalonych koszulach i w kady wtorek po lunchu odwiedzajcy regularnie fryzjera, spoglda na mnie i mwi: Mam nadziej, e to nie twoje. Jestem lep Furi Joego. Tyler prosi mnie, ebym przepisa mu na maszynie zasady 104

fight clubu i odbi je w dziesiciu kopiach. Nie dziewiciu ani nie w jedenastu. W dziesiciu, mwi Tyler. Ale ja cierpi na bezsenno, nie spaem ju chyba trzy noce z rzdu. To pewnie ten przepisany na maszynie orygina. Zrobiem dziesi kopii i zapomniaem o oryginale. Kopiarka byska mi w oczy jak flesz paparazzi. Bezsenno wszystko oddala, kopia kopii kopii. Nie jeste w stanie dotkn czegokolwiek i nic nie jest w stanie dotkn ciebie. Szef czyta dalej: Trzecia zasada fight clubu stanowi, e walczy si jeden na jednego. aden z nas nie mruga nawet okiem. Jedna walka naraz. Nie pi od trzech dni, chyba e ni teraz. Szef potrzsa mi kartk przed nosem. Pyta, co to ma by? Czy to jaka zabawa, ktr zajmuj si w godzinach pracy? Dostaj pienidze za pene zaangaowanie, nie za marnowanie czasu na jakie idio tyczne gry wojenne. I nie paci mi si za wykorzystywanie kopiarek do prywatnych celw. Co to ma by? Potrzsa mi kartk przed nosem. Pyta, co ja na to, co on powinien zrobi z pracownikiem, ktry w godzinach pracy buja sobie w obokach? Co ja bym zrobi na jego miejscu? Co ja bym zrobi? Dziura w policzku, granatowe opuchlizny pod oczami i wez brana czerwona blizna po pocaunku Tylera na grzbiecie doni, kopia kopii kopii. Spekulacja. Po co Tylerowi tych dziesi kopii zasad fight clubu? Hinduska wita krowa. Mwi szefowi, e na jego miejscu dobrze bym si zastano wi, zanim powiedziabym komu o tej kartce. Mwi mu, e moim zdaniem napisa to jaki niebezpieczny, niezrwnowaony psychicznie morderca i e prawdopodobnie 105

temu skoczonemu schizofrenikowi moe w kadej chwili odbi w godzinach pracy i zacznie si przekrada z pokoju do pokoju z pautomatycznym karabinkiem Armalite AR-180. Szef patrzy na mnie bez sowa. Facet, cign, co wieczr siedzi pewnie w domu z maym pilniczkiem i nacina krzyyki na czubku kadego pocisku. W ten sposb, kiedy pewnego dnia zjawi si w pracy i wygarnie do swojego upierdliwego, nieudolnego, lamazarnego, skamlcego, lizusowatego, dupowatego szefa, pocisk, wchodzc w ciao, pknie wzdu nacitych pilnikiem rowkw i rozpadnie si jak zakwitajca kulka dum-dum, szatkujc pene cuchncej zawar toci bebechy albo przetrcajc krgosup. Wyobracie sobie czakr trzewi, otwierajc si w zwolnionej eksplozji przypo minajcego kiebas jelita cienkiego. Szef zabiera kartk sprzed mojego nosa. Mwi mu, eby czyta dalej. Mwi mu, e to naprawd brzmi fascynujco. To dzieo jakiego chorego umysu. I umiecham si. Krawdzie maej, przypominajcej odbyt dziurki w moim policzku s granatowe niczym dzisa psa. Skra obcigajca mi opuchlizny pod oczami byszczy jak polakierowana. Szef patrzy na mnie bez sowa. Proponuj, e mu pomog. Mwi, e czwarta zasada fight clubu stanowi, e toczona jest tylko jedna walka naraz. Szef spoglda na kartk z zasadami, a potem na mnie. Mwi, e pita zasada stanowi, e walczy si bez koszul i bez butw. Szef spoglda na kartk z zasadami, a potem na mnie. Mwi, e ten kompletny porbaniec uyby moe karabinu Eagle Apache, bo apache ma magazynek na trzydzieci nabojw i way tylko dziewi funtw. W magazynku armalite mieci 106

si tylko pi nabojw. Majc trzydzieci pociskw, nasz kom pletnie porbany bohater mgby pj na cao i rozwali wszystkich wiceprezesw, a i tak zostaoby mu jeszcze po kulce na kadego dyrektora. Mwi jak Tyler. A taki by ze mnie sympatyczny go. Patrz na szefa. Szef ma niebieskie, chabrowoniebieskie oczy. Pautomatyczny karabinek J and R 68 te ma trzydziestonabojowy magazynek, a way zaledwie siedem funtw. Szef patrzy na mnie bez sowa. Mwi, e to straszne. e to prawdopodobnie kto, kogo on zna od lat. Prawdopodobnie facet wie o nim wszystko, gdzie mieszka, gdzie pracuje jego ona i do ktrej szkoy chodz dzieci. To staje si mczce i nagle, nie wiedzie czemu, bardzo, bardzo nudne. Po co temu Tylerowi dziesi kopii zasad fight clubu? Nie musz wspomina, e wiem o skrzanych tapicerkach, ktre powoduj deformacj podu. Wiem o wybrakowanych okadzinach szczk hamulca, ktre prezentuj si na tyle dobrze, by zmyli nabywc, ale cieraj si po dwch tysi cach mil. Wiem o reostacie w instalacji klimatyzacyjnej, ktry na grzewa si do takiej temperatury, e w zetkniciu z nim staj w ogniu mapy przechowywane w schowku w desce rozdzielczej. Wiem, ile osb spalio si ywcem na skutek cofnicia si pomienia we wtryskiwaczu paliwa. Widziaem ludzi z nogami obcitymi w kolanach przez urwane opatki wybuchajcej turbodoadowarki, przebijajce pyt podogow i wpadajce do kabiny pasaerskiej. W czasie moich delegacji widywaem spalone samochody i protokoy, w ktrych w rubryce PRZY CZYNA AWARII wpisano nieznana". Mwi, e nie, ta kartka nie naley do mnie. Bior kartk w dwa palce i wyrywam mu j z rki. Krawd musiaa przeci
107

mu kciuk, bo podrywa do do ust i ssie zawzicie, wybauszajc oczy. Zgniatam kartk w kulk i wrzucam j do kosza na mieci, stojcego obok mojego biurka. Mwi szefowi, eby moe nie znosi mi wszystkich strzpw makulatury, jakie znajdzie.

W niedzielny wieczr id na spotkanie Wsplnoty Byych Mczyzn i zastaj podziemn salk kocioa episkopalnego pod wezwaniem witej Trjcy prawie pust. Jest tam tylko Wielki Bob. Wchodz, powczc nogami, kady misie mam obolay, ale serce wci mi wali, a w gowie galopada myli. To bezsenno. Przez ca noc suchasz wasnych myli. Przez ca noc mylisz: Czy ja pi? Czy spaem? Opinane krtkimi rkawkami T-shirta bicepsy Wielkiego Boba, te lnice sploty twardych mini, s obelg dla mego opakanego stanu. Wielki Bob umiecha si, jest szczliwy, e mnie widzi. Myla, e nie yj. Mwi, co to za ycie. Wiesz mwi Wielki Bob mam dobre wieci. Gdzie wszyscy? To wanie te dobre wiecimwi Wielki Bob. - Grupa si rozwizaa. Przychodz tu tylko po to, eby informowa chopakw, gdyby ktry zajrza. Opadam z zamknitymi oczami na jedn z sof z odzysku, o obiciach w krat.

Powstaa nowa grupa mwi Wielki Bob ale pierwsza zasada tej grupy to nie mwi o niej. O, cholera. Otwieram oczy. Kurwa. Ta nowa grupa nazywa si fight club mwi Wielki Bob i spotyka si co pitek w zamknitym garau po drugiej 108

stronie miasta. W czwartkowe wieczory, w troch bliszym garau, ma swoje spotkania inny fight club. Nie znam adnego z tych miejsc. Pierwsza zasada fight clubu mwi Wielki Bob to nie mwi o fight clubie. W rodowe, czwartkowe i pitkowe wieczory Tyler pracuje jako kinooperator, W zeszym tygodniu widziaem jego pasek od wypaty. Druga zasada fight clubu mwi Wielki Bob to nie mwi o fight clubie. W sobotnie wieczory Tyler chodzi na spotkania fight clubu ze mn. Walczy si tylko jeden na jednego. W niedzielne poranki wracamy do domu poobijani i przesy piamy cae popoudnia. Staczana jest tylko jedna walka naraz mwi Wielki Bob. W niedzielne i poniedziakowe wieczory Tyler pracuje jako kelner. Walczy si bez koszul i bez butw. We wtorkowe wieczory Tyler siedzi w domu, produkuje mydo, zawija je w bibuk i rozsya do klientw. Firma Myd larska z Paper Street. Walki mwi Wielki Bob trwaj do skutku. To zasady opracowane przez gocia, ktry wymyli fight club. Znasz go? pyta Wielki Bob. Bo ja go jeszcze na oczy nie widziaem mwi Wielki Bob ale gociu nazywa si Tyler Durden. Firma Mydlarska z Paper Street. Czy go znam? Mwi, e nie wiem. Moe.

13

Wchodz do holu Regent Hotel. Marla czeka tam ju na mnie w samym szlafroku. Marla zadzwonia do mnie do pracy i spy taa, czy mgbym sobie odpuci siowni, bibliotek, pralni, czy co tam miaem w planach po pracy, i wpa do niej. Marla zadzwonia wanie do mnie, bo mnie nienawidzi. Nie wspomina sowem o swoim kolagenowym funduszu powierniczym. Pyta tylko, czy nie wywiadczybym jej przysugi. Przez cale dzisiejsze popoudnie Marla leaa w ku. Marla ywi si posikami, ktre firma Jedzenie Na Zamwienie dostarcza jej nieyjcym ju ssiadom; Marla odbiera te posiki, mwic, e ssiedzi pi. Tak czy owak, tego popoudnia Marla leaa sobie w ku i czekaa na dostawc z firmy Jedzenie Na Zamwienie; mia si zjawi midzy poudniem a drug. Marla od paru lat nie ma ubezpieczenia zdrowotnego, a wic przestaa sprawdza, ale dzisiejszego ranka sprawdza i wyczuwa zgrubienie, a wzy chonne pod pach w pobliu tego zgrubienia s twarde i zara zem wraliwe na dotyk. Nie moe tego powiedzie nikomu, kogo kocha, bo nie chce tych osb straszy, a nie sta jej na lekarza, zwaszcza gdyby si okazao, e to nic takiego, musi jednak z kim porozmawia i kto musi rzuci na to okiem.
110

Brzowe oczy Marli maj kolor oczu zwierzcia, ktre pod grzano w piecu i wrzucono do zimnej wody. O takich oczach mwi wulkanizowane, galwanizowane albo hartowane. Marla mwi, e wybaczy mi ten kolagenowy numer, jeli pomog jej sprawdzi. Domylam si, e nie zadzwonia do Tylera, bo nie chciaa go straszy. Ja figuruj w jej kalendarzyku jako osoba neutralna, dunik. Wchodzimy na gr do jej pokoju i Marla opowiada mi, jak to w naturze nie widuje si starych zwierzt, bo umieraj, kiedy tylko zaczynaj si starze. Jeli zapadaj na jak chorob albo trac sprawno, zabija je jakie silniejsze zwierz. Staro nie jest zwierztom pisana. Marla kadzie si na ku, rozwizuje pasek szlafroka i mwi, e nasza kultura uczynia ze mierci co zego. A stare zwierzta to nienaturalne wyjtki. Dziwolgi. Opowiadam zlanej zimnym potem Marli, jak raz, w college'u, wyskoczya mi kurzajka. Wyskoczya mi na penisie, ale ja mwi na kutasie. Poszedem do kliniki uniwersyteckiej, eby mi j usunli. T kurzajk. Pniej powiedziaem ojcu. Po roku. Tato parskn miechem i stwierdzi, e gupio zrobiem, bo takie kurzajki to naturalne cipkoechtaczki. Kobiety je uwielbiaj i Bg zrobi mi prezent. Klcz przy ku Marli i wci zimnymi z dworu palcami obmacuj kawaek po kawaku chodn skr Marli, przyszczypujc j co cal, a Marla mwi, e od tych kurzajek bdcych jakoby darowanymi przez Boga cipkoechtaczkami kobiety dostaj raka szyjki macicy. I siedziaem tak na pachcie papieru w gabinecie lekarskim kliniki uniwersyteckiej, student medycyny spryskiwa mi kutasa ciekym azotem z pojemniczka, a omioro studentw medycyny stao i patrzyo. Tak koczysz, jeli nie masz ubezpieczenia 111

zdrowotnego. Z tym e oni Me nazywaj go kutasem, nazywaj go penisem, ale, abstrahujc od nazwy, spryskiwanie go ciekym azotem boli tak samo, jak polewanie rcym ugiem. Marla pka ze miechu, momentalnie jednak powanieje, kiedy moje palce si zatrzymuj. Tak jakby co wymacay. Marla wstrzymuje oddech, odek wibruje jej jak bben, a serce jest niczym pi walca od spodu w napit skr tego bbna. Ale to faszywy alarm, przestaem maca, bo mwi, a przestaem mwi, bo dotaro do mnie, e noga adnego z nas nie postaa jeszcze w sypialni Marli. Siedziaem wic przed laty w gabinecie lekarskim kliniki uniwersyteckiej na rozmokym papierze, z kutasem na wierzchu, przypalany ciekym azotem, i w pewnej chwili jeden ze studentw medycyny spojrza na moje bose stopy i w dwch susach wypad z gabinetu. Wrci z trzema prawdziwymi lekarzami, i ci prawdziwi lekarze odepchnli okciami studenta z pojemnikie

Jeden z tych prawdziwych lekarzy chwyci mnie za bos stop, unis j i podstawi pod nos pozostaej dwjce prawdziwych lekarzy. Wszyscy trzej zaczli j i fotografowa polaroidem. Zupenie jakby reszta mojej osoby, rozebrana do poowy, z na wp zamroonym darem Boga, nie istniaa. Bya tylko stopa. Studenci medycyny zbili si wok mnie, eby popatrze. Od jak dawna spyta lekarz ma pan t czerwon wybroczyn na stopie? Lekarz mia na myli moje znami. Na prawej stopie mam od urodzenia znami, o ktrym mj ojciec mwi artem, e wyglda jak ciemnoczerwona Australia z ma Now Zelandi tu obok. Tak te im powiedziaem i wyranie gupio im si zrobio. Kutas mi odmarza. Z gabinetu zmyli si wszyscy prcz studenta z pojemnikiem. Odnosiem wraenie, e on te by najchtniej da nog. By taki rozczarowany, e biorc mojego kutasa w dwa palce i cignc go ku sobie, odwraca wzrok- Z pojemnika na to, 112

co pozostao z mojej kurzajki, trysna wska struka. Ach, co za uczucie. Nawet gdyby zamkn oczy i wyobrazi sobie, e twj kutas jest sto mil od ciebie, i tak by bolao. Marla spoglda z gry na moj do i na blizn po pocaunku Tylera. Powiedziaem do studenta medycyny, e najwyraniej rzadko widuj tutaj znamiona. Nie o to chodzi. Student powiedzia mi, e wszyscy wzili to znami za nowotwr. Ostatnio pojawi si nowy rodzaj nowo tworu, atakujcy modych mczyzn. Budzisz si z czerwon plamk na stopie albo na kostce. Ta plamka, zamiast znikn, rozlewa si na cae ciao i umierasz. Student powiedzia mi, e lekarze i reszta tak si podniecili, bo myleli, e maj do czynienia z tym nowym rodzajem nowotworu. Niewielu jeszcze na to choruje, ale przypadkw jest coraz wicej. Byo to wiele, wiele lat temu. Mwi Marli, e z nowotworami tak ju jest. Zawsze bd si zdarzay bdne diagnozy i moe lepiej nie zapomina o reszcie organizmu, kiedy wydaje nam si, e co jest nie tak z jednym maym fragmencikiem naszego ciaa. Wydaje si prycha Marla. Student z azotem skoczy i powiedzia mi, e za par dni kurzajka odpadnie. Na rozmokym papierze, obok mojego goego tyka, leao zdjcie mojej bosej stopy, ktrego nikt nie chcia. Spytaem, czy mog je sobie wzi. Do dzisiaj mam to zdjcie w swoim pokoju. Tkwi w rogu lustra, zatknite za ram. Czeszc si co rano przed wyjciem do pracy, wspominam, jak to kiedy przez dziesi minut miaem raka, nawet co gorszego ni raka. Mwi Marli, e w to wito Dzikczynienia po raz pierwszy nie wybralimy si z dziadkiem na ywy, chocia ld by gruby na sze cali. Babcia chodzia zawsze z tymi maymi, okrgymi 113

plastrami na czole i na ramionach, naklejonymi w miejscach, gdzie pieprzyki, ktre miaa od urodzenia, traciy swj normalny wygld. Gdy si powikszay i strzpiy na krawdziach lub zmieniay kolor z brzowego na granatowy albo czarny. Kiedy babka wychodzia ostatnio ze szpitala, dziadek dwiga jej walizk, a ta bya taka cika, e dziadek skary si, e go znosi na jedn stron. Moja francusko-kanadyjska babka bya tak wstydliwa, e nigdy nie pokazaa si publicznie w kostiumie kpielowym, a zamykajc si w azience, zawsze puszczaa wod, eby zaguszy wszelkie odgosy, jakie moga tam wyda. I wychodzc ze szpitala Naszej Pani z Lourd po amputacji jednej piersi, mwi do dziadka: I kto tu mwi, e go znosi?". Dla mojego dziadka jest to kwintesencja wszystkiego, mojej babki, raka, ich maestwa, caego ycia. mieje si, ilekro mi o tym opowiada. Marla si nie mieje. Chc j rozmieszy, rozrusza. Sprawi, eby pucia w niepami ten kolagen. Chc powiedzie Marli, e nie mam czego szuka. Jeli nawet wymacaa sobie co rano, to bya to pomyka. Znami. Marla ma na grzbiecie doni blizn po pocaunku Tylera. Chc rozmieszy Marl, nie mwi jej wic, jak ostatni raz obejmowaem Chloe, Chloe bez wosw, przypominajc szkie let umaczany w tym wosku, z jedwabn chustk na ysej gowie. Tuliem wtedy Chloe po raz ostatni. Potem odesza na zawsze. Powiedziaem jej, e wyglda jak pirat, a ona si rozemiaa. Co do mnie, to na play siadam zawsze z nog podwinit pod siebie. Z powodu tej Australii i Nowej Zelandii. Albo trzymam j zagrzeban w piasku. Boj si, e ludzie zobacz moj stop i zaczn dla nich umiera. Nowotwr, ktrego nie mam, jest teraz wszdzie. Nie mwi tego Marli. Jest mnstwo rzeczy, ktrych nie chcemy wiedzie o ludziach nam bliskich, kochanych. eby j rozrusza, rozmieszy, opowiadam Marli o kobiecie, 114

6 a napisaa kiedy do Kochanej Abby. Kobieta ta wysza za m za przystojnego i dobrze prosperujcego przedsibiorc porzebowego, i ten w noc polubn kaza jej si moczy w wannie z lodowat wod dopty, dopki jej skra nie staa si w dotyku zimna jak ld, a potem kaza jej lee na ku w zupenym bezruchu i odby stosunek z jej zimnym, bezwadnym ciaem. Najzabawniejsze jest to, e dla tej kobiety by to pierwszy raz. I spkowaa potem z mem w ten sam sposb przez kolejne dziesi lat maestwa, a teraz pisze do Kochanej Abby i pyta, czy to czasem, zdaniem Abby, o czym nie wiadczy.

14

Grupy wsparcia lubiem dlatego, e ludzie, kiedy myl, e umierasz, powicaj ci ca swoj uwag. Kiedy myl, e by moe widz ci po raz ostatni, widz ci naprawd. Wszystko inne, debet na koncie, przeboje radiowe zaniedbane wosy, schodzi na dalszy plan. cigasz na siebie ca ich uwag. Ludzie ci suchaj zamiast, jak to zazwyczaj bywa, czeka na swoj kolej do zabrania gosu. A kiedy si ju odzywaj, to nie po to, by opowiada ci godne kawaki. Kiedy na grupach wsparcia z kim rozmawiae, to co we dwjk budowalicie, a potem bylicie obaj, czy oboje, inni ni na pocztku rozmowy. Marla zacza chodzi na spotkania grup wsparcia po wy kryciu u siebie pierwszego guza. Nazajutrz po wykryciu drugiego Marla wkicaa do kuchni na dwch nogach wcinitych w jedn nogawk rajstop i powie dziaa: Patrz, jestem syren. To nie to samo powiedziaa Marla co usi tyem do przodu na muszli klozetowej i udawa, e to motocykl. To autentyczny wypadek. 116

Marla wykrya u siebie pierwszego guza na krtko przed tym, jak poznalimy si na spotkaniu Wsplnoty Byych M czyzn, a teraz pojawi si drugi guz. Trzeba wam wiedzie, e Marla wci yje. Marla powie dziaa mi, e jej filozofia ycia to wiadomo, i w kadej chwili moe umrze. Tragedi jej ycia jest to, e ona nie moe. Po wykryciu drugiego guza Marla posza do kliniki, gdzie pod trzema cianami poczekalni na plastikowych krzesekach siedziay przygarbione, przygnbione matki z maymi dziemi na kolanach albo w postawionych na posadzce nosidekach. Dzieci byy osowiae i miay podkrone oczy, wyglday jak pomaracze albo banany, ktre psuj si i kurcz, a matki wydrapyway sobie z wosw tumany upieu. Zby w kadej wychudzonej twarzy wydaway si nienaturalnie wielkie, nie byo wtpliwoci, e to tylko kawaki koci wystajce z dzise po to, by rozdrabnia pokarm. Oto gdzie ldujesz, jeli nie masz ubezpieczenia zdrowotnego. Mnstwo beztroskich facetw, niewiele si zastanawiajc, porobio sobie dzieci, a teraz te dzieci s chore, ich matki umieraj, a ojcowie ju nie yj, i siedzc w mdlcym szpitalnym smrodzie szczyn i octu, suchajc, jak pielgniarka wypytuje kad z matek, od jak dawna jest chora, ile stracia na wadze i czy dziecko ma yjcego ojca albo opiekuna, Marla powie dziaa sobie: nie. Jeli ma umrze, to nie chce o tym wiedzie. Marla wysza ze szpitala, skrcia za rg, w Miejskiej Pralni ukrada z suszarki wszystkie dinsy i sprzedaa je handlarzowi za pitnacie dolcw od pary. Potem kupia sobie naprawd dobre rajstopy, takie, w ktrych nie lec oczka. Nawet te dobre, w ktrych nie lec oczka mwi Mar la mechac si. Nic nie jest wieczne. Wszystko si rozpada. Marla zacza chodzi na spotkania grup wsparcia, bo raniej 117

jej byo w towarzystwie innych ludzkich srajtam. Kademu co dolega. I na jaki czas lej jej si robio na duszy. Marla podja prac recepcjonistki w zakadzie pogrzebo wym. Siedziaa w foyer za biurkiem w swoich zmechaconych rajstopach, z zebranymi w koski ogon ciemnymi wosami i z guzem na skazanej na zagad piersi, i zaatwiaa klientw, ktrzy postanowili zawczasu zadba o swj pochwek. Z salonu z akcesoriami pogrzebowymi wychodzi czasami wielki tusty mczyzna, ale najczciej tusta kobieta z urn krematoryjn wielkoci podstawki pod jajko. Prosz pani, niech pani sobie nie pochlebia mwi Marla. Do takiego malestwa nie upchnlibymy nawet popiou z pani spalonej gowy. Prosz tam wrci i wybra urn wielkoci kuli do krgli. Serce Marli wygldao jak moja twarz. Gwno i mieci tego wiata. Postkonsumpcyjna ludzka srajtama, ktrej po wtrnym przetworzeniem nikt nie bdzie ju sobie zawraca gowy. Marla powiedziaa mi, e midzy swoim pierwszym udziaem w spotkaniu grupy wsparcia a wizyt w klinice poznaa mnstwo osb, ktre ju nie yj. Ci nieboszczycy wydzwaniali do niej wieczorami z tamtej strony. Dajmy na to siedzi w barze, barman wywouje jej nazwisko, ona podchodzi do telefonu, a w suchaw ce martwa cisza. W takich chwilach mylaa, e to ju samo dno. W wieku dwudziestu czterech lat mwi Marla nie masz pojcia, jak nisko naprawd moesz upa, ale ja szybko si uczyam. Napeniajc po raz pierwszy urn krematoryjn, Marla nie naoya na twarz maski i kiedy potem wysmarkaa nos, chus teczka bya caa czarna od prochw pana Jakiegotam. Jeli w domu przy Paper Street odebrao si telefon po pierwszym sygnale i w suchawce panowaa martwa cisza,
118

wiadomo byo, e to do Marli. Takie guche telefony zdarzay si czciej, ni mylicie. Do domu przy Paper Street zacz wydzwania policyjny detektyw w sprawie wybuchu w moim mieszkaniu. Podczas pewnej takiej rozmowy trzymaem suchawk przy jednym uchu, a Tyler sta tu za mn i szepta mi do drugiego. Detektyw spyta, czy znam kogo, kto potrafi spreparowa domowym sposobem dynamit. Katastrofa to naturalny etap mojej ewolucji wyszepta Tyler zmierzajcej ku tragedii i rozkadowi. Powiedziaem detektywowi, e to lodwka spowodowaa wybuch w moim mieszkaniu. Przeamuj swoje przywizanie do siy fizycznej i dzy posiadania wyszepta Tyler bo tylko niszczc samego siebie, jestem w stanie odkrywa coraz wiksz potg wasnego ducha. Detektyw powiedzia, e to by dynamit. Znaleziono zanie czyszczenia, pozostaoci szczawianu amonowego i nadchlo ranu potasowego wskazujce, e moga to by bomba domo wej roboty, a bolec zatrzasku w drzwiach frontowych by skruszony. Powiedziaem, e byem tej nocy w Waszyngtonie. Detektyw wyjani mi przez telefon, e kto przez dziurk do klucza napsika freonem w aerozolu do wntrza zatrzasku, a potem postuka w zatrzask zimnym dutem i cylinder si rozkruszy. W taki sposb przestpcy kradn rowery. Wyzwoliciel, ktry niszczy moj wasno mwi Tyler walczy o zbawienie mej duszy. Nauczyciel, ktry usuwa z mojej drogi wszelk wasno, uwolni mnie. Detektyw powiedzia, e ten, kto podoy dynamit wasnej roboty, mg rwnie dobrze odkrci gaz i zdmuchn pomyk w piecyku na wiele dni przed eksplozj. Gaz podziaa jako wyzwalacz. Trzeba byo wielu dni, eby grubiejca warstwa
119

zbierajcego si pod sufitem gazu dotara do sprarki u spodu lodwki, i iskrzcy silnik zainicjowa - Powiedz mu - wyszepta Tyler - e tak, ty to zrobie. Ty to wszystko wysadzie w diaby. On to w Mwi detektywowi, e nie, wyjedajc z miasta nie zostawiem odkrconego gazu. Kocham ycie. Detektyw powiedzia, ebym nie opuszcza miasta.

15

Pan Jego Wysoko, pan prezes oddziau lokalnego oddziau krajowego zjednoczonego zwizku zawodowego kinooperato rw i niezalenych wacicieli kin siedzia oniemiay. Wok i wewntrz wszystkiego, co ten czowiek uznawa za raz na zawsze przesdzone, narastao co strasznego. Nic nie jest wieczne. Wszystko si rozpada. Wiem to, bo Tyler to wie. Tyler od trzech lat czy i dzieli tamy filmowe dla sieci kin. Film transportowany jest w szeciu albo siedmiu maych szpulach zapakowanych do metalowej walizeczki. Zadaniem Tylera byo czenie tych maych szpul w jedn du o rednicy piciu stp, pasujc do nowoczesnych samowcigajcych i przewijajcych projektorw. Przez te trzy lata, majc pod sob siedem kin po co najmniej trzy ekrany na kino, co tydzie nowa premiera, Tyler spreparowa setki kopii. Niestety liczba samowcigajcych i przewijajcych projek torw wzrastaa i zwizek nie potrzebowa ju Tylera. Pan prezes oddziau musia wezwa Tylera na delikatn rozmow. Praca bya nudna i kiepsko patna, tak wic prezes zjed noczonego zwizku zawodowego zjednoczonych kinooperato121

rw oraz niezalenych i zjednoczonych wacicieli kin powie dzia, e oddzia wywiadcza Tylerowi Durdenowi specjaln przysug, robic go dyplomatycznie w jajo. Niech nie traktuje tego jako wywalenie na bruk. Niech traktuje to jako redukcj etatw. Doceniamy paski wkad w nasz sukces mwi ten dupek, pan prezes oddziau. Tyler odpowiada, e nie ma sprawy, i umiecha si. Dopki zwizek bdzie przysya mu czek z wypat, on bdzie trzyma buzi na kdk. Prosz to traktowa jako wczeniejsze odesanie na eme rytur ze stosownymi wiadczeniami powiedzia Tyler. Tyler spreparowa setki kopii. Filmy wracay do dystrybutora. Filmy wracay z powrotem na ekrany. Komedie. Dramaty. Musicale. Romanse. Filmy akcji. Wzbogacone o pojedyncz klatk z pornografi, wstawian przez Tylera. Sodomia. Oral. Sadomasochizm. Tyler nie mia nic do stracenia. Tyler by dla wiata pionkiem, kady jest mieciem.

Mniej wicej to samo Tyler kaza mi powiedzie kierow nikowi Pressman Hotel. Tyler mwi, e w swojej drugiej pracy, w Pressman Hotel, jest nikim. Nikogo tam nie obchodzio, czy yje, czy umar, i on odwzajemnia ten brak zainteresowania. To wanie Tyler kaza mi powiedzie w gabinecie kierownika hotelu, pod ktrego drzwiami siedzieli ochroniarze. Po wszystkim siedzielimy z Tylerem do pnej nocy i opo wiadalimy sobie nawzajem, jak nas potraktowano. Tyler kaza mi pj na rozmow z kierownikiem Pressman Hotel zaraz po tym, jak on wyjdzie ze zwizku kinooperatorw.
122

Tyler i ja coraz bardziej przypominalimy identyczne bliniaki. Obaj mielimy popodbijane oczy pami i zapomniaa, gdzie ma wrci po zainkasowaniu ude rzenia.

Moje sice pochodziy z fight clubu, Tylerowi gb obtuk prezes zwizku zawodowego kinooperatorw. Kiedy Tyler wyczoga si z siedziby zwizku zawodowego, ja pomaszerowaem na spotkanie z kierownikiem P Usiadem w gabinecie kierownika Pressman Hotel. Jestem Sodk Zemst Joego. Kierownik zapowiedzia mi na wstpie, e mam trzy minuty. Wystarczyo mi trzydzieci sekund, by opowiedzie mu, jak sikaem do zupy, jak pierdziaem na kremwki, jak kichaem na duszon cykori, oraz poinformowa, e teraz chc, eby hotel przysya mi co tydzie czek wystawiony na rwnowarto moich rednich tygodniowych zarobkw plus napiwki. W za mian nie podejm adnej innej pracy i nie udam si do gazet ani do ludzi z wydziau zdrowia z penym skruchy i zawym wyznaniem. Te nagwki: Sfrustrowany kelner przyznaje si do zanieczyszczania posikw". Powiedziaem, e owszem, wiem, e mogliby mnie wsadzi do wizienia. Mogliby mnie te powiesi i wyrwa mi jaja i wczy mnie po ulicach i obdziera ze skry i polewa rcym ugiem, ale Pressman Hotel zyska sobie na zawsze wtpliw saw hotelu, w ktrym najbogatsi tego wiata jedli szczyny. Z moich ust pyn sowa Tylera. A byem kiedy takim sympatycznym facetem.

Tyler rozemia si w siedzibie zwizku zawodowego kino)peratorw, kiedy prezes zwizku zdzieli go pici w twarz.
123

Ten jeden cios zdmuchn Tylera z krzesa i Tyler mia si5 siedzc na pododze pod cian. No dalej mia si Tyler. Nie moesz mnie zabi, dumy pierdoo. Stuc na kwane jabko owszem, ale nie zabi. Za duo masz do stracenia. Ja nie mam nic. Ty masz wszystko. No dalej, wal w brzuch. Wyrnij mnie jeszcze raz w twarz. Wybij mi zby, ale zadbaj, eby te czeki przychodziy. Poam mi ebra, ale jedna tygodniwka do tyu, i ujawniam spraw, a wtedy tobie i twojemu zakichanemu zwizkowi wytoczy spraw kady waciciel kina i kady dystrybutor filmw, i kada mamusia, ktrej pociecha moga widzie na Bambim" czonka w stanie wzwodu. Wiem, jestem mieciem powiedzia Tyler. Jestem mieciem i gwnem, i wirem dla ciebie i caego tego pieprzo nego wiata powiedzia Tyler prezesowi zwizku zawodo wego. Nie obchodzi ci, gdzie mieszkam ani jak si czuj, ani co jem, ani czym karmi swoje dzieciaki, ani czym pac lekarzowi, kiedy zachoruj, i owszem, jestem gupi i znudzony, i saby, ale wci za mnie odpowiadasz.

mu potrzebne, zwaliwszy Tylera ciosem pici na podog i stwierdziwszy, e Tyler nie ma zamiaru si broni, kopn Tylera z pobrotu w ebra, a Tyler si mia. Kiedy Tyler zwin si w kbek, Jego Wysoko wymierzy mu kopniaka w nerki, ale Tyler wci si mia. Jeszcze raz powiedzia Tyler. Zobaczysz. Od razu poczujesz si o wiele lepiej. Poczujesz si wspaniale.

Siedzc w gabinecie kierownika Pressman Hotel, zapytaem kierownika hotelu, czy mog skorzysta z jego telefonu, i wy braem numer dziau cznoci z czytelnikami pewnej gazety. Czujc na sobie wzrok kierownika, powiedziaem: Halo, w ramach protestu politycznego dopuciem si strasz nej zbrodni przeciwko ludzkoci. Mj protest dotyczy wykorzys tywania pracownikw sektora usug. Gdybym poszed do wizienia, to nie jako pierwszy lepszy niezrwnowaony czubek, sikajcy do zupy. Sprawa nabraaby wymiaru heroicznego. Kelner Robin Hood idol goodupcw. I rzecz nie ograniczyaby si do jednego tylko hotelu i jednego kelnera. Kierownik Pressman Hotel wyj mi delikatnie suchawk z rki. Powiedzia, e nie chce, ebym tu dalej pracowa, mj obecny wygld na to nie pozwala. Stoj przed biurkiem kierownika i robi zdziwion min. A co powiesz na to? I bez drgnicia powieki, patrzc wci kierownikowi w oczy, wal si z rozmachem pici w nos pocity ledwie zabli nionymi szramami. Tryska wiea krew. Nie wiedzie czemu, przypomina mi si noc, kiedy po raz pierwszy bilimy si z Tylerem. Chc, eby mnie z caych si uderzy. 125

Siedziaem w gabinecie kierownika Pressman Hotel ze swoi mi fight clubowymi wargami, popkanymi na jakie dziesi fragmentw. Przypominajca odbyt dziura w moim policzku patrzya na kierownika Pressman Hotel. Wszystko to byo dosy przekonujce. W zasadzie mwiem to samo, co Tyler,

Pan prezes zwizku zawodowego, mczyzna postawny, o cielsku wielkim jak cadillac, wikszym i silniejszym, ni byo 124

Uderzenie nie jest takie znowu silne. Wal si w nos po raz wtry. Wyglda niele, ta krew i w ogle, ale dla jeszcze lepszego efektu zataczam si na cian i strcam z hukiem wiszcy na niej obraz. Potuczone szko, rama, obraz przedstawiajcy kwiaty, krew, wszystko to leci z brzkiem i omotem na podog, a ja pajacuj dalej. Mam do tego smykak. Krew plami dywan, a ja drama tycznym gestem wycigam rk i zostawiajc krwawy odcisk doni na krawdzi biurka kierownika hotelu, bagam go, eby mi pomg, ale zaraz zaczynam chichota. Prosz mi pomc, bagam. Prosz mnie ju nie bi. Osuwam si na podog i czogam, rozmazujc swoj krew po dywanie. Pierwsze sowo, jakie cinie mi si na usta, to bagam". Nie otwieram wic ust. Potwr peznie po piknych bukietach i girlandach orientalnego dywanu. Gorca krew leje mi si z nosa, wypenia usta, spywa do garda. Potwr czoga si po dywanie, a kaczki i kurz lgn do jego zakrwawionych pazurw. Podpeza do kierownika Pressman Hotel, obejmuje oburcz jego nog w nogawce w jodek i jczy: Bagam. Jczy. Bagam, i z tym bagam" z jego ust wydobywa si krwawy bbel. Jczy. A bbel pka i leje si krew. I wanie dziki temu Tyler mg potem organizowa spot kania fight clubu w kady wieczr tygodnia. Po tych wydarze niach powstao siedem fight clubw, pniej ta liczba urosa do pitnastu, a jeszcze pniej do dwudziestu trzech, i Tyler nie zamierza na tym poprzesta. Pienidze wci napyway. Bagam kierownika Pressman Hotel, eby da mi pienidze. I znowu chichocz. 126

Bagam. I bagam, prosz mnie ju nie bi. Pan ma tyle, a ja nie mam nic. I zaczynam si pi za j a w i o n y m i domi po jodekowych nogawkach kierownika Pressman Hotel, a ten odchyla si z odraz, opiera domi o parapet okna, szczerzy w grymasie obrzydzenia zby Potwr obejmuje ju kierownika krwawymi apami w pasie podciga si, przywiera do wykrochmalonej biaej koszuli' Chwytam kierownika zakrwawionymi domi za nadgarstki Bagam. Umiecham si na tyle szeroko, na ile pozwalaj mi pokiereszowane usta. Wywizuje si szamotanina, kierownik krzyczy i prbuje wyrwa rce z mojego ucisku, uciec od mojej krwi i mojego rozbitego nosa, brud lgnie do krwi, ktr obaj jestemy wyma zani, i wanie ten najlepszy moment wybieraj sobie na wkro czenie do akcji ochroniarze.

16

W dzisiejszej gazecie pisz, e kto wama si do pomiesz cze biurowych midzy dziesitym i pitnastym pitrem Hein Tower, wyszed przez okno na zewntrz, wymalowa umiech nit, wysok na pi piter gb na poudniowej fasadzie budynku, a potem podoy ogie w oknach znajdujcych si porodku jednego i drugiego ogromnego oka, przez co te oczy pony o wicie nad miastem jak ywe. Na zdjciu z pierwszej strony gazety gba przypomina roz gniewan dyni, japoskiego demona, smoka skpstwa, uno szcego si na niebie, a dym jest jak brwi czarownicy albo rogi diaba. Ludzie stali z zadartymi gowami i krzyczeli. Co to ma oznacza? I kto to zrobi? I chocia poary w kocu wygasy, to twarz pozostaa i wygldaa jeszcze straszniej. Puste oczy zdaway si obserwowa kadego przechodzcego ulic, ale jednoczenie byy martwe. O podobnych wypadkach gazety donosz coraz czciej. Czytacie to naturalnie, i teraz chcielibycie si pewnie do wiedzie, czy to akcje przeprowadzane w ramach Projektu Feniks. W gazetach pisz, e policja nie wpada jeszcze na aden
128

trop. Modzieowe gangi, kosmici, ktokolwiek to zrobi, zgin by mierci tragiczn, spadajc razem z puszk czarnej farby w aerozolu z gzymsu albo urywajc si z liny przerzuconej przez parapet. Czy to sprawka Komitetu Figli, czy moe raczej Komitetu Podpale? Gigantyczna gba stanowia najprawdopodobniej prac domow, zadan ktremu z nich w zeszym tygodniu. W tym tygodniu na spotkaniu Komitetu Prowokacji Tyler mwi, e przeszkoli kadego w zakresie strzelania z pis toletu. Pistolet to po prostu urzdzenie, ktrego przeznacze niem jest koncentrowanie caej siy wybuchu w jednym kie runku. Na poprzednie spotkanie Komitetu Prowokacji Tyler przy nis pistolet i te stronice z ksiki telefonicznej. Doszo do niego w piwnicy, w ktrej w sobotnie wieczory odbywaj si spotkania fight clubu. Kady komitet spotyka si w inny wieczr: Podpalenia spotykaj si w poniedziaki. Prowokacje we wtorki. Figle spotykaj si we rody. A Dezinformacja we czwartki. Zorganizowany Chaos. Biurokracja Anarchii. Rozumiecie. Grupy wsparcia. Co w tym stylu. Tak wic, we wtorkowy wieczr, propozycje akcji na nad chodzcy tydzie przedstawia Komitet Prowokacji. Tyler prze czyta te propozycje i zada komitetowi prac domow. Do spotkania w nastpnym tygodniu kady czonek Komitetu Prowokacji musi stoczy bjk, w ktrej nie wyjdzie na bohate ra. Walki w fight clubie si nie licz. To trudniejsze, niby si mogo wydawa. Czowiek z ulicy zrobi wszystko, byle tylko unikn walki. Pomys polega na tym, eby wytypowa jakiego przypad kowego Joego z ulicy, gocia, po ktrym wida, e nigdy z nikim
129

si nie bi, i zwerbowa go. Niech po raz pierwszy w yciu zakosztuje euforii zwycistwa. Sprowokowa go, doprowadzi do szewskiej pasji. Da mu si stuc na kwane jabko. Jako to przebolejecie. Wygrywajc, dajecie plam. Nasze zadanie, chopaki powiedzia Tyler komite towi to uwiadomi tym facetom, jaka sia wci w nich drzemie. To wstpna mowa zagrzewajca. Wygosiwszy j, zaczyna kolejno rozprostowywa zoone kartki papieru ze stojcego przed nim tekturowego pudeka. Na takich kartkach kady komitet zgasza swoje propozycje akcji na nadchodzcy tydzie. Wpisuje si akcj do dziennika komitetu. Wydziera t kartk, skada j i wrzuca do pudeka. Tyler czyta propozycje i odrzuca wszystkie niewydarzone pomysy. Na miejsce kadego odrzuconego pomysu Tyler wkada do pudeka zoon pust kartk. Nastpnie kady czonek komitetu losuje z pudeka jedn kartk. Tyler wyjani mi zasady tej procedury. Jeli kto wyciga pust kartk, to w danym tygodniu ma do odrobienia tylko swoj prac domow. Jeli wycigasz kartk z propozycj, to musisz i w najbli szy weekend na festiwal importowanego piwa i wda si w awantur z jakim gociem w chemicznej toalecie. Dostajesz dodatkowy punkt, jeli w wyniku tego zostaniesz poturbowany. Albo musisz i na pokaz mody w atrium centrum handlowego i z galerii obrzuci widzw truskawkowym kisielem. Jeli dasz si aresztowa, wylatujesz z Komitetu Prowokacji. Jeli si rozemiejesz, te wylatujesz. Nikt nie wie, kto wycign karteczk z propozycj, i nikt, prcz Tylera, nie wie, jak brzmiay wszystkie propozycje ani te ktre z nich zostay przyjte do wykonania, a ktre powd roway do mieci. Jeszcze w tym samym tygodniu moesz przeczyta w gazecie o niezidentyfikowanym mczynie, ktry
130

w samym centrum miasta wskoczy na kolana kierowcy jaguara kabrioletu i wjecha samochodem w fontann. I zaczynasz si zastanawia, czy nie bya to aby zgoszona na spotkaniu komitetu propozycja, ktr sam moge wylosowa? W nastpny wtorkowy wieczr bdziesz si przyglda twa rzom uczestnikw spotkania Komitetu Prowokacji, zgroma dzonych w ciemnej, owietlanej jedn tylko arwk piwnicy fight clubu, i zachodzi w gow, ktry to z nich utopi jaguara w fontannie. Kto wdrapa si na dach muzeum sztuki i ostrzela kulkami z farb zwiedzajcych dzia rzeby? Kto namalowa na Hein Tower gb demona o poncych lepiach? Widzisz oczyma wyobrani, jak wieczorem, w trakcie akcji na Hein Tower, druyna zoona z prawnikw i ksigowych, albo z gocw, zakrada si potajemnie do pomieszcze biuro wych, w ktrych przesiaduj za dnia. Moe s troch pijani, cho to wbrew zasadom Projektu Feniks, i tam, gdzie mog, otwieraj sobie drzwi magnetycznymi kartami wstpu, a tam gdzie to niemoliwe, krusz cylindry zamkw freonem w aero zolu, a potem, pokadajc pene zaufanie w kolegach trzy majcych liny, zwieszaj si z parapetw, koysz, obijaj o ceglan fasad biurowca, ryzykuj ycie w biurach, w ktrych kadego dnia czuj, jak z kad godzin ycie przecieka im przez palce. Nazajutrz ci sami referenci i modsi ksigowi, koowaci troch z niewyspania, ale trzewi, pod krawatami, sta bd z zadartymi gowami wrd tumu gadko uczesanych urzdnikw i sucha, jak tum spekuluje, kto te mg to zrobi, a policjanci wzywaj gapiw do natychmiastowego rozejcia si, bo oto z zakop conych gbi obu rozbitych oczu pocieka woda, Tyler powiedzia mi w tajemnicy, e na jedno spotkanie przypadaj co najwyej cztery dobre propozycje, a wic twoje

szanse wycignicia kartki z konkretn propozycj zamiast pustej s mniej wicej jak cztery do dziesiciu. W skad Komi tetu Prowokacji wchodzi dwudziestu piciu facetw, wliczajc w to Tylera. Kady dostaje do odrobienia prac domow: przegra bjk w miejscu publicznym; i kady z czonkw bierze udzia w losowaniu propozycji. W tym tygodniu Tyler powiedzia im: Idcie w miasto i kupcie pistolet. Tyler da jednemu z chopakw te kartki z ksiki telefo nicznej i kaza mu wydrze z nich jak reklam. Potem przekaza ksik nastpnemu chopakowi. aden z tych dwch nie powinien kupowa ani strzela w tym samym miejscu. To powiedzia Tyler, wyjmujc bro z kieszeni kurt k i to jest pistolet i za dwa tygodnie kady z was powinien przynie na spotkanie pistolet mniej wicej tej samej wiel koci. Lepiej pacie za nie gotwkdoda. Na nastpnym spotkaniu wszyscy przehandlujecie swoje pistolety i zgosicie na policj, e pistolet, ktry kupilicie, zosta wam skradziony. Nikt o nic nie pyta. Nie zadawa adnych pyta to pierwsza zasada Projektu Feniks. Tyler puci pistolet w keczko. Pistolet by ciszy, ni wyglda, zupenie jakby wykonano go z czego olbrzymiego, dajmy na to ze sprasowanej gry albo soca. Chopaki z komi tetu brali go w dwa palce. Kadego korcio, eby zapyta, czy jest naadowany, ale druga zasada Projektu Feniks to nie zada wa adnych pyta. Moe by naadowany, moe nie. Moe zawsze powinnimy zakada najgorsze. Pistolet powiedzia Tyler to urzdzenie proste i perfekcyjne. Wystarczy pocign za spust. Trzecia zasada Projektu Feniks: adnego migania si.
132

 Spust powiedzia Tyler uruchamia kurek, kurek uderza w sponk i nastpuje eksplozja prochu. Czwarta zasada: adnych kamstw. Eksplozja prochu wypycha metalowy pocisk z otwartego koca uski, a lufa pistoletu nadaje wybuchajcemu prochowi i mkncemu pociskowi mwi Tyler okrelony kierunek. Mona to porwna z wystrzeliwaniem czowieka z armaty, rakiety balistycznej z silosu, spermy z penisa podczas wytrysku. Wymyliwszy Projekt Feniks, Tyler powiedzia, e Projekt Feniks nie jest wymierzony przeciwko ludziom postronnym. Tylera nie obchodzio, czy ludzie postronni ucierpi, czy nie. Celem byo uwiadomienie kademu mczynie zwizanemu z projektem, e jest w stanie wpywa na bieg historii. Moemy, kady z nas moe, zapanowa nad wiatem. Tyler wpad na pomys Projektu Feniks na spotkaniu fight clubu. Na jednym z wieczornych spotka fight clubu wyzwaem nowicjusza. Tego sobotniego wieczoru na spotkanie fight clubu przyszed po raz pierwszy modzieniec o anielskiej twarzy i wyzwaem go na pojedynek. Taka obowizuje zasada. Jeli uczestniczysz w spotkaniu fight clubu po raz pierwszy, musisz walczy. A wyzwaem go, bo znowu dopada mnie bezsenno i znajdowaem si w podym nastroju; miaem ochot zniszczy co piknego. Poniewa wiksza cz mej twarzy nigdy nie ma czasu si zagoi, moja fizjonomia pozostawia wiele do yczenia. Szef zapyta mnie kiedy w pracy, co robi z t dziur w policzku, ktra jako si nie goi. Odpowiedziaem mu, e pijc kaw, zatykam j sobie dwoma palcami, eby zatamowa przeciek. Tamtego wieczoru na spotkaniu fight clubu rzuciem si z furi na naszego nowicjusza i okadaem jego pikn anielsk buk najpierw jak kafarem kocistymi kykciami pici, a kiedy pocieraem sobie kykcie o jego zby, ktre poprzebijay wargi,
133

napit nasad pici. W kocu dzieciak osun mi si bezwad nie w ramiona. Tyler powiedzia mi potem, e nie widzia jeszcze, ebym co tak kompletnie skasowa. Tamtego wieczoru Tyler zda sobie spraw, e albo podniesie troch poprzeczk dla wst pujcych do fight clubu, albo bdzie musia zawiesi jego dziaalno. Nazajutrz przy niadaniu Tyler powiedzia: Wygldae jak furiat, jak psychol. Co ci naszo? Odparem, e gwniano si czuj i e walka wcale nie poprawia mi nastroju. Ani troch mnie nie podrajcowaa. Moe to przesyt. Z czasem w czowieku wyksztaca si tolerancja na walk i kto wie, czy nie powinienem przerzuci si na co mocniejszego. I tamtego wanie ranka Tyler wpad na pomys zainicjowania Projektu Feniks. Tyler spyta mnie, z czym tak naprawd walcz. Tyler rozprawia czsto o ludzkiej mierzwie i niewolni kach historii, i ja wanie takim kim si czuem. Pragnem niszczy wszystko, co pikne, a czego nigdy nie bdzie mi dane mie. Pali amazoskie lasy deszczowe. Wypuszcza w powietrze chmury freonu, by niszczyy warstw ozonow. Otwiera zawory spustowe supertankowcw i odczopowywa szyby naftowe na platformach wiertniczych. Pragnem zabija ryby, na ktrych jedzenie nigdy nie bdzie mnie sta, i zanieczyszcza francuskie plae, ktrych nigdy nie zobacz. Pragnem, by cay wiat sign dna. Tukem wtedy tamtego dzieciaka, a tak naprawd, to prag nem wpakowa kulk midzy oczy kadej zagroonej wymar ciem pandzie, ktra nie chce si pieprzy dla podtrzymania gatunku, kademu wielorybowi i delfinowi, ktry da za wygran i w akcie desperacji rzuci si na pla. 134

Nie uwaajcie tego za trzebienie. Uwaajcie to za redukcj populacji. Przez tysice lat istoty ludzkie dewastoway, zamiecay i zasryway t planet, a teraz historia oczekiwaa ode mnie, e po kadym posprztam. Musz puka i zgniata swoje puszki po zupie. I zajmowa si kad kropelk zuytego oleju sil nikowego. Musz paci rachunek za odpady nuklearne i zakopane zbiorniki na benzyn, i toksyczne cieki spuszczone do wody pokolenie przed moim przyjciem na wiat. Trzymaem gow pana anioka pod pach jak dyni albo futbolwk i waliem go w twarz pici, waliem, dopki zby nie poprzebijay mu warg. Potem waliem go w twarz okciem dopty, dopki nie zwiotcza i nie osun si bezwadnie na posadzk u mych stp. Dopki nie sczerniaa mu obita skra na kociach policzkowych. Pragnem wdycha dym. Ptaki i dziczyzna to idiotyczny luksus, a wszystkie ryby powinny pywa wolno. Pragnem spali Luwr. Najchtniej rozwalibym motem kowalskim w drobny mak Marmury Elgina i podtar sobie tyek Mon Lis. To teraz mj wiat. To mj wiat, mj, a tamci ludzie dawno nie yj. To tamtego ranka Tyler wpad na pomys Projektu Feniks. Pragnem uwolni wiat od historii. Jedlimy niadanie w domu przy Paper Street i Tyler powie dzia, ebym wyobrazi sobie siebie sadzcego rzodkiewki i ziemniaki przy pitnastym doku jakiego zapomnianego pola golfowego. Bdziesz podchodzi osia w lasach porastajcych wilgotne kaniony wok ruin Rockefeller Center, zbiera mae w ssiedz twie szkieletu Space Needle, pochylonego pod ktem czter dziestu piciu stopni. Bdziemy malowali ogromne totemiczne 135

twarze i tiki * przeciwko zym duchom na drapaczach chmur, a kadego wieczoru niedobitki rodzaju ludzkiego bd si wycofyway do ogrodw zoologicznych i zamykay tam w klat kach dla ochrony przed niedwiedziami i wielkimi kotami, i wilkami, te za, przechadzajc si nocami tam i z powrotem przed klatkami, bd nas oglday z drugiej strony krat. Wtrne przetwarzanie surowcw i ograniczenia prdkoci to mydlenie oczu powiedzia Tyler. To tak jak rzuca palenie na ou mierci. To Projekt Feniks ocali wiat. Kulturowa era lodowcowa. Przedwczenie wywoany mroczny wiek. Projekt Feniks zmusi ludzko do zapadnicia w drzemk albo do remisji na tak dugo, a Ziemia si zregeneruje. Ty jeste za anarchimwi Tyler. Ty to rozumiesz. Projekt Feniks, podobnie jak robi to z urzdnikami i chop cami na posyki fight club, doprowadzi cywilizacj do upadku, a wtedy bdziemy mogli przystpi do budowy nowego, lep szego wiata. Wyobra sobie powiedzia Tyler jak podchodzc osia, mijasz witryny domu towarowego i widzisz w nich mierdzce stojaki z piknymi sukniami i frakami gnijcymi na wieszakach; jeste odziany w skry, ktre starcz ci do koca ycia, i wspinasz si po grubych jak rka pnczach kudzu, oplatajcych Sears Tower. Wdrapiesz si jak Ja po odydze fasoli na ociekajce wilgoci sklepienie lasu, i powietrze bdzie tak czyste, e dojrzysz w dali malekie postaci mcce kuku rydz i ukadajce paski dziczyzny do wysuszenia na poboczu opuszczonej omiopasmowej autostrady, ktra cignie si ty sice mil we wrzeniowym skwarze. Tyler powiedzia, e celem Projektu Feniks jest zapocztko wanie i doprowadzenie do koca procesu niszczenia cywilizacji.
* Tiki polinezyjski symbol si nadprzyrodzonych (przyp. tum.). 136

Jaki bdzie nastpny etap Projektu Feniks, nie wie nikt prcz Tylera. Druga zasada to nie zada - Nie zaopatrujcie si w adn amunicj - powiedzia Tyler Komitetowi Napadw - Dziki te Podpalenia. Prowokacje. Figle i Dezinformacja. adnych pyta. adnych pyta. adnego migania si i adnych kamstw. Pita zasada Projektu Feniks to ufa bezgranicznie Tylerowi.

17

Szef podchodzi do mojego biurka z kolejn kartk papieru i kadzie j przy moim okciu. Nie nosz ju krawata. Szef jest w krawacie niebieskim, a wic to pewnie czwartek. Drzwi do gabinetu szefa s teraz zawsze zamknite, i nie zamieniamy wicej ni dwa sowa dziennie od czasu, kiedy szef znalaz w kopiarce kartk z zasadami fight clubu, a ja, jak zwykle pajacujc, zasugerowaem, e mgbym go rozwali strzaem z karabinu. Albo e mgbym zadzwoni do wydziau skarg Departamen tu Transportu. Jest jeden taki wspornik przedniego fotela, ktry montuje si w samochodach, cho nigdy nie przeszed pomylnie crashtestu. Jeli si umie szuka, to w kadej szafie mona znale trupa. Mwi szefowi dzie dobry. Dzie dobry odpowiada szef. Przy moim okciu ley kolejny tajny dokument tylko do mojej wiadomoci, o ktrego przepisanie na maszynie i skopio wanie poprosi mnie Tyler. Przed tygodniem Tyler mierzy stopkami wymiary piwnicy wynajtego domu przy Paper Street Piwnica ma szedziesit pi dugoci buta od frontu do tyw 138

domu i czterdzieci dugoci buta midzy bocznymi cianami. Tyler myla gono. Ile jest sze razy siedem? spyta mnie. Czterdzieci dwa. A czterdzieci dwa razy trzy? Sto dwadziecia sze. Tyler wrczy mi kartk ze spisan rcznie list i poprosi, ebym przepisa j na maszynie i zrobi siedemdziesit dwie kopie. Po co a tyle? Bo powiedzia Tyler tylu chopakw moe spa w tej piwnicy, jeli pooymy ich na potrjnych kach pit rowych z demobilu. Spytaem, co z ich rzeczami? Bdzie im potrzebne tylko to, co jest na tej licie odpar Tyler a to wszystko powinno si spokojnie zmieci pod materacem. Nagwek listy, ktr szef znalaz w kopiarce nastawionej wci na wykonanie siedemdziesiciu dwch kopii, brzmi nastpujco: Przyniesienie niezbdnych akcesoriw nie gwarantuje jesz cze przyjcia na szkolenie, ale pod uwag nie bdzie brany aden kandydat, ktry przyjdzie bez wyszczeglnionego poniej ekwipunku plus dokadnie piset dolarw w gotwce na po krycie kosztw swojego pochwku". Tyler powiedzia mi, e kremacja zwok osoby niezamonej kosztuje co najmniej trzysta dolarw i ta cena wci ronie. Ciao kadego, kto umiera, nie majc przynajmniej takiej sumy, przekazywane jest akademii medycznej i wykorzystywane na zajciach z autopsji. Kady kursant musi zawsze nosi tak sum w bucie. W ten sposb, gdyby kiedy zgin, jego mier nie obciy budetu Projektu Feniks. 139

Oprcz pienidzy kandydat musi przynie ze sob nastpu jcy ekwipunek: Dwie czarne koszule. Dwie pary czarnych spodni. Jedn par cikich czarnych butw. Dwie pary czarnych skarpet i dwie pary majtek. Jedn grub czarn kurtk. Wlicza si w to odzie, ktr kandydat ma na sobie. Jeden biay rcznik. Jeden materac na prycz z demobilu. Jedn bia plastikow miseczk. Zerkam na orygina listy, przyniesiony przez szefa, i dzi kuj szefowi, ktry stoi wci przy moim biurku. Szef oddala si w kierunku swojego gabinetu, a ja wracam do przerwane go zajcia, czyli do gry w samotnika na subowym kom puterze. Po pracy oddaj Tylerowi sporzdzone kopie i tak pyn dni. Wychodz do pracy. Wracam do domu. Wychodz do pracy. Wracam do domu, a na naszym frontowym ganku stoi jaki facet. Facet trzyma pod pach szar papierow torb, w ktrej ma drug czarn koszul i drug par czarnych spodni, na barierce ganku le trzy ostatnie pozycje z listy, czyli biay rcznik, wojskowy materac z demobilu i plastikowa miska. Tyler i ja taksujemy faceta z okna na pitrze i Tyler kae mi go spawi. Za mody mwi Tyler. Facet na ganku to pan anielska buzia, ten, ktrego staraem si skasowa tego wieczoru, kiedy Tyler wymyli Program Okaleczania. Ma czarne oczy, ostrzyone na zapak blond wosy i marsow min na adnym liczku, na ktrym nie uwiad czysz jednej zmarszczki ani blizny. Ubra go w sukienk, kaza 140

si umiechn i mgby uchodzi za kobiet. Pan anioek stoi na baczno i wpatruje si w pokancerowane drzwi fron towe. Jest w czarnych butach, czarnej koszuli i czarnych spodniach. Spaw go mwi do mnie Tyler. Za mody. Pytam go, jak mody jest za mody. To bez znaczenia mwi Tyler. Jeli kandydat jest mody, mwimy mu, e jest za mody. Jeli jest gruby, jest za gruby. Jeli jest stary, jest za stary. Chudy jest za chudy. Biay za biay. Czarny za czarny. Tyler mwi, e w taki wanie sposb buddyjskie klasztory od niepamitnych czasw wy prbo wuj kandydatw na mni chw. Odprawia si kandydata z kwitkiem pod byle pozorem, i kiedy jego powoanie okae si tak silne, e delikwent nie odchodzi, lecz przez trzy dni waruje przed wejciem bez jedzenia i bez dachu nad gow, i bez zachty z czyjejkolwiek strony, to dopiero wtedy i tylko wtedy wpuszcza si go do rodka i przy jmuje na nauk. Mwi wic panu aniokowi, e jest za mody, ale przychodzi pora lunchu, a on wci tam stoi. Po lunchu wychodz na ganek, zdzielam pana anioka miot i wykopuj rzeczy faceta na ulic. Tyler przyglda si z gry, jak kocem kija od mioty wal chopaka w ucho. Ten dalej stoi. Wykopuj jego manele do rynsztoka i krzycz. Jazda std, krzycz. Nie syszae? Za mody jeste. Nie dasz sobie rady, krzycz. Wr za par lat, to pogadamy. No ju. Wynocha z mojego ganku. Nazajutrz facet dalej tam stoi i wychodzi do niego Tyler. Przykro mi. Tyler przeprasza faceta, e mu powiedzia o szkoleniu, ale jest naprawd za mody i niech std z aski swojej odejdzie. Dobry glina. Zy glina. Potem znowu ja krzycz na biedaka. Po szeciu godzinach 141

wychodzi do niego Tyler i mwi, e mu przykro, ale nic z tego. Musi std odej. Tyler uprzedza faceta, e jeli nie odejdzie, zadzwoni na policj. Facet nie odchodzi. Jego ubrania le wci w rynsztoku. Wiatr porywa podart papierow torb. Facet nie odchodzi. Trzeciego dnia przed drzwiami frontowymi zjawia si na stpny kandydat. Pan anioek wci tam stoi, wic Tyler schodzi na d i mwi panu aniokowi: Wchod. Pozbieraj swoje bambetle z ulicy i wchod. A do nowo przybyego faceta Tyler mwi, e przeprasza, ale zaszo nieporozumienie. Facet jest za stary, eby zosta przyj tym na szkolenie, i niech std z aski swojej odejdzie. Wychodz codziennie do pracy. Wracam do domu i kadego dnia zastaj jednego albo dwch facetw czekajcych na frontowym ganku. Ci nowi faceci nie nawizuj ze mn kon taktu wzrokowego. Zatrzaskuj im drzwi przed nosem. Tak jest przez jaki czas co dnia, i niekiedy kandydaci rezygnuj i odchodz, ale przewanie tkwi uparcie na ganku a do trzeciego dnia i w kocu wikszo z siedemdziesiciu dwch pryczy, ktre kupilimy z Tylerem i wstawilimy do piwnicy, jest zajta. Pewnego dnia Tyler daje mi piset dolarw w gotwce i mwi, ebym nosi je przez cay czas w bucie. To pienidze na mj pochwek. Jeszcze jeden stary zwyczaj kultywowany w buddyjskich klasztorach. Wracam teraz z pracy do domu, a dom jest peen obcych, przyjtych przez Tylera. Wszyscy oni pracuj. Cay parter jest teraz kuchni i fabryk myda. azienka nigdy nie pusto szeje. Zastpy mczyzn znikaj na kilka dni i wracaj do domu z czerwonymi gumowymi torbami rzadkiego, wodniste go tuszczu.
142

Pewnej nocy Tyler schodzi z pitra, odnajduje mnie ukrytego w pokoju, ktry zajmuj, i mwi: Nie przeszkadzaj im. Wszyscy wiedz, co maj robi. To istota Projektu Feniks. aden z nich nie zna caego planu, ale kady jest przyuczony do perfekcyjnego wykonywania jednego prostego zadania. elazna zasada Projektu Feniks to ufa bezgranicznie Tylerowi. Potem Tyler znika. Zastpy facetw uczestniczcych w Projekcie Feniks caymi dniami wytapiaj tuszcz. Caymi nocami sysz, jak inne za stpy mieszaj ug, tn mydo w laski, piek laski myda na blachach do pieczenia, a potem zawijaj kad lask w bibu i naklejaj etykiety Firmy Mydlarskiej z Paper Street. Kady, z wyjtkiem mnie, wie najwyraniej, co ma robi, a Tylera jak nie ma, tak nie ma. Chodz po cianach, wrd tych pracujcych jak automaty, milczcych mczyzn, tryskajcych energi tresowanych map, gotujcych, pracujcych i picych zespoami, czuj si jak mysz schwytana w puapk. Pocignij wajch. Nacinij guzik. Jeden zastp kosmicznych map przyrzdza przez cay dzie posiki, a reszta zastpw kosmicznych map przez cay dzie je z plastikowych misek, ktre ze sob przynieli. Pewnego ranka wychodz do pracy i spotykam na ganku Wielkiego Boba ubranego w czarne buty, czarn koszul i czarne spodnie. Pytam go, czy widzia ostatnio Tylera? Czy to Tyler go tu przysa? Pierwsza zasada Projektu Feniks mwi Wielki Bob, prc si w postawie zasadniczej to nie pyta o Projekt Feniks. Pytam go, jakim bezmylnym zadaniem uhonorowa go Ty ler? S faceci, ktrzy przez cay dzie zajmuj si gotowaniem ryu albo zmywaniem misek po posikach, albo szorowaniem

sracza. Jak dzie dugi. Czy Tyler obieca Wielkiemu Bobowi wtajemniczenie, jeli przez szesnacie godzin na dob bdzie zawija w bibu laski myda? Wielki Bob milczy jak zaklty. Id do pracy. Wracam do domu, a Wielki Bob sterczy wci na ganku. Nie pi tej nocy, a nazajutrz zastaj Wielkiego Boba pracujcego w ogrodzie. Przed wyjciem do pracy pytam Wielkiego Boba, kto go tu wpuci? Kto mu przydzieli to zadanie? Czy widzia si z Tylerem? Czy Tyler by tu w nocy? Pierwsza zasada Projektu Feniks zaczyna Wielki Bob to nie mwi... Przerywam mu. Mwi, e wiem. Wiem, wiem, wiem, wiem, wiem. I kiedy ja jestem w pracy, zastp kosmicznych map przeko puje podmoky trawnik naokoo domu, posypuje ziemi epsomitem, by obniy kwasowo, oraz rozrzuca kilogramy krowiego nawozu przyniesionego z rzeni oraz cae pki wosw zebranych w zakadach fryzjerskich, by wyposzy krety i my szy, a przy okazji nasyci gleb proteinami. Przez ca noc zastpy kosmicznych map wracaj z jakiej rzeni obadowane torbami sproszkowanej krwi do wzbogacenia gleby w elazo, i mczki kostnej, ktra ma podnie poziom fosforu. Zastpy kosmicznych map sadz bazyli i tymianek, i letycj oraz sadzonki oczaru wirgiskiego i eukaliptusa, i ja minowca wonnego, i mity, tworzc z nich zawikan kalejdo skopow mozaik. Okno rozetowe we wszystkich odcieniach zieleni. Inne zastpy wychodz do ogrodu noc i przywiecajc sobie wieczkami, tpi limaki i inne szkodniki. Jeszcze inny zastp kosmicznych map zrywa tylko najidealniejsze listki i jagody jaowca, z ktrych po ugotowaniu powstanie naturalny barwnik. ywokost z uwagi na jego naturalne waciwoci
144

dezynfekujce. Listki fioka, bo lecz ble gowy, i sodk marzann wonn, bo nadaje mydu zapach wieo skoszonej trawy. W kuchni stoj butelki z osiemdziesicioprocentow wdk wykorzystywan przy produkcji przezroczystego myda w ko lorze rowej pelargonii, myda szarego i myda paczulowego. Kradn butelk wdki, a pienidze przeznaczone na swj po chwek wydaj na papierosy. Zjawia si Marla. Rozmawiamy o rolinach. Spacerujemy z Marl po starannie zagrabionych wirowych alejkach wrd mienicej si jak w kalejdoskopie zieleni ogrodu, popijamy i palimy papierosy. Rozmawiamy o jej piersiach. Rozmawiamy o wszystkim, nie wspominamy tylko o Tylerze. Pewnego dnia w gazecie pisz, e grupa ubranych na czarno mczyzn przetoczya si jak burza przez pewne eleganckie osiedle, walc kijami baseballowymi w przednie zderzaki zapar kowanych tam samochodw, w wyniku czego zaczynay wy samochodowe alarmy i w chmurach talku eksplodoway po duszki powietrzne. Inne zastpy zrywaj na terenie Firmy Mydlarskiej z Paper Street patki r albo anemonw i lawendy i wkadaj te patki do pudeek z plackami czystego oju, ktry wchonie ich zapach i zostanie wykorzystany do produkcji myda o zapachu kwia towym. Marla opowiada mi o rolinach. Ra, mwi Marla, jest naturalnym rodkiem cigajcym. Niektre roliny maj nazwy kojarzce si z czym smutnym: Kosaciec, Bazylia, Ruta, Rozmaryn, Werbena. Nazwy innych, takie jak tawua i pierwiosnek, tatarak i spikanard, przywodz na myl imiona szekspirowskich duszkw. Sarni jzyczek ze swoim sodkim, waniliowym zapachem. Oczar wirgiski, jesz cze jeden naturalny rodek cigajcy. Kcze kosaca, dziki hiszpaski irys. 145

Przechadzamy si z Marl po ogrodzie co wieczr, o ile mam pewno, e Tyler tego wieczoru nie pokae si w domu. Za nami postpuje zawsze ktra z kosmicznych map i zbiera zgniecione listki melisy albo ruty, albo mity, te, ktre Marla rozciera mi w palcach pod nosem. Upuszczamy niedopaki papierosw. Kosmiczna mapa grabi za sob ciek, eby zatrze wszelkie lady naszej tam bytnoci. Pewnej nocy inna grupa mczyzn podlaa benzyn wszyst kie drzewa na rdmiejskim skwerze i podpalajc je kolejno, wywoaa idealny miniaturowy poar lasu. W gazetach pi sano, e szyby w oknach budynku po drugiej stronie ulicy stopiy si od aru, a zaparkowane tam samochody osiaday na topicych si oponach, popierdujc uchodzcym powie trzem. Wynajty dom Tylera przy Paper Street jest jak ywa istota o wntrzu zaparowanym od mrowia poccych si i oddychaj cych ludzi. Uwija si ich po nim tylu, e dom si rusza. Ktrej z kolei nocy pod nieobecno Tylera kto wywierci otwory w bankomatach i automatach telefonicznych, a na stpnie w wywiercone otwory wkrci smarowniczki i za po moc smarownicy tokowej napompowa bankomaty i auto maty telefoniczne smarem przekadniowym albo waniliowym puddingiem. I chocia Tyler ani razu nie zajrza do domu, to po miesicu u paru kosmicznych map zauwayem pocaunek Tylera, wypalony na grzbiecie doni. Potem te kosmiczne mapy rw nie znikny, a w ich miejsce na frontowym ganku pojawiy si nowe. I codziennie zastpy mczyzn podjeday pod dom i od jeday spod niego coraz to innymi samochodami. Nigdy nie widziao si dwa razy tego samego samochodu. Jednego wieczoru usyszaem gos Marli mwicej do kosmicznej mapy: 146

 Chc si widzie z Tylerem. Tylerem Durdenem. Mieszka tutaj. Jestem jego przyjacik. Przykro mi odpowiada kosmiczna mapa ale jeste za... i urywa jeste za moda, eby si tu szkoli. Nie chrza mwi Marla. Poza tym mwi kosmiczna mapa nie przyniosa ze sob niezbdnego ekwipunku: dwch czarnych koszul, dwch par czarnych spodni... Tyler! wrzeszczy Marla. Jednej pary cikich czarnych butw. Tyler! Dwch par czarnych skarpetek i dwch par majtek. Tyler! I sysz huk zatrzaskiwanych drzwi frontowych. Marla nie czeka trzech dni. Zazwyczaj po powrocie z pracy do domu robi sobie kanapk z masem orzechowym. Pewnego razu wracam do domu i trafiam na odczyt wy gaszany przez jedn z kosmicznych map dla tabuna innych kosmicznych map, ktre rozsiadszy si na pododze, zajmuj ca powierzchni parteru. Nie jestecie piknymi i niepowtarzalnymi patkami nie gu. Jestecie, tak jak wszyscy inni, gnijc materi organiczn, kady z nas jest czstk tej samej kupy nawozu. Kosmiczna mapa kontynuuje: Nasza kultura uczynia nas wszystkich takimi samymi. Nikt nie jest ju zdecydowanie biay ani czarny, ani bogaty. Wszyscy chcemy tego samego. Jako jednostki jestemy niczym. Kiedy wchodz, eby zrobi sobie kanapk, prelegent milknie, wszystkie kosmiczne mapy te siedz cicho. Mona by pomy le, e jestem w domu zupenie sam. Mwi im, e mnie nie musz si krpowa. Znam ten tekst na pami. Sam przepisy waem go na maszynie.

Prawdopodobnie czyta go nawet mj szef. Mwi im, e wszyscy jestemy po prostu jedn wielk kup gwna. Kontynuujcie. Rbcie swoje. Na mnie nie zwracajcie uwagi. Kosmiczne mapy czekaj w ciszy. Robi sobie kanapk, bior kolejn butelk wdki i id na pitro. Za plecami sysz: Nie jestecie piknymi i niepowtarzalnymi patkami niegu". Jestem Zamanym Sercem Joego, bo Tyler mnie porzuci. Bo porzuci mnie ojciec. Och, mgbym tak bez koca. W niektre wieczory, po pracy, chodz na spotkania roz maitych fight clubw, odbywajce si w piwnicy jakiego baru albo w jakim garau, i pytam, czy kto nie widzia Tylera Durdena. Na spotkaniu kadego nowego fight clubu, porodku ciem noci, w wietle jedynej arwki, otoczony przez tum m czyzn, stoi kto, kogo nigdy na oczy nie widziaem, i odczytuje sowa Tylera. Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Kiedy zaczynaj si walki, bior przewodniczcego klubu na stron i pytam go, czy nie widzia Tylera. Mwi mu, e mieszkam z Tylerem i od jakiego czasu nie ma go w domu. Facet robi wielkie oczy i pyta, czy naprawd znam Tylera Durdena? Dzieje si tak w wikszoci nowych fight clubw. Mwi, e owszem, e jestemy z Tylerem najlepszymi kumplami. I nagle dookoa mnie robi si tok, wszyscy chc mi ucisn do. Nowi faceci gapi si z zachwytem na dziur w moim po liczku, na czarne, tozielone po brzegach sice, ktrymi mam upstrzon twarz, i wszyscy zwracaj si do mnie per prosz pana. Nie, prosz pana. Niestety, prosz pana. Nie znaj nikogo, kto by zna osobicie Tylera Durdena. Tylera Durdena znali osobicie znajomi znajomych, i to oni zaoyli ten oddzia fight clubu, prosz pana. 148

I mrugaj do mnie. Nie znaj nikogo, kto choby raz widzia Tylera Durdena na wasne oczy. Prosz pana. Wszyscy pytaj, czy to prawda. Czy Tyler Durden tworzy jak armi? Bo takie kr pogoski. Czy Tyler Durden na prawd sypia tylko jedn godzin na dob? Plotka gosi, e Tyler Durden ruszy w tras i zakada fight cluby w caym kraju. Wszyscy chc wiedzie, co bdzie dalej. Spotkania Projektu Feniks przeniesiono do wikszych piw nic, bo kady komitet Podpale, Prowokacji, Figli i Dez informacji rozrasta si, w miar jak coraz wicej chopa kw koczy zapraw w fight clubach. Kady komitet ma przewodniczcego, a nawet ci przewodniczcy nie wiedz, gdzie jest Tyler. Tyler kontaktuje si z nimi co tydzie tele fonicznie. Wszyscy uczestnicy Projektu Feniks chc wiedzie, co dalej. Dokd zmierzamy? Co nas tam czeka? Wieczorem spacerujemy z Marl boso po ogrodzie przy Paper Street i kady nasz krok uwalnia wo szawi, cytrynowej wer beny i rowego geranium. Wok nas przygarbione zastpy czarnych koszul i czarnych spodni, przywiecajc sobie wiecz kami, unosz listki rolin, by tuc pezajce po nich limaki i inne szkodniki. Marla pyta mnie, co tu si wyprawia? Spomidzy grudek ziemi wystaj kpki wosw. Wosy i gw no. Mczka kostna i sproszkowana krew. Roliny rosn tak szybko, e kosmiczne mapy nie nadaj z ich przycinaniem. Co wy chcecie zrobi? pyta Marla. Jak by to powiedzie? W ziemi byszczy co zotego. Klkam, by si temu przyjrze. Mwi Marli, e nie wiem, co bdzie dalej. Wyglda na to, e oboje zostalimy porzuceni.

Widz ktem oka, jak odziane na czarno kosmiczne mapy kr po ogrodzie, k Mwi, e nie potrafi powiedzie, co bdzie dalej. I wciskam z ziemi jeden, d

18

W ten pitkowy wieczr zasypiam w pracy przy biurku. Budz si z policzkiem wtulonym w skrzyowane na blacie biurka przedramiona, telefon dzwoni, w biurze nie ma ju nikogo. Sigam po suchawk, Skargi i Reklamacje. Skargi i Reklamacje to mj dzia. Soce zachodzi, nadcigaj spitrzone burzowe chmury wielkoci Wyoming i Japonii razem wzitych. To, e mam w pracy okno, to mao powiedziane. Wszystkie ciany ze wntrzne to szko od sufitu do podogi. W moim miejscu pracy wszystko jest szkem od sufitu do podogi. Wszystko jest aluzjami wertykalnymi. Wszystko jest biurow szar wyka dzin dywanow, usian maymi nagrobkami, poprzez ktre czy si w sie komputery. Wszystko jest labiryntem boksw ogrodzonych pytami z obitej pluszem sklejki. Gdzie szumi odkurzacz. Szef jest na urlopie. Wysa mi e-maila i znik. Mam w cigu tych dwch tygodni przygotowa formalny raport. Zarezer wowa sal konferencyjn. Uaktualni swoje rsum. Tego rodzaju rzeczy. Nad moj gow zbieraj si chmury. Jestem Kompletnym Brakiem Zaskoczenia Joego. 151

Ostatnio zachowuj si beznadziejnie. Podnosz suchawk. To Tyler. Wyjd na zewntrz mwi Tyler. Na parkingu czeka na ciebie paru chopakw. Pytam, co to za jedni? Schod, oni czekaj mwi Tyler. Donie mierdz mi benzyn. Rusz tyek mwi Tyler. Czekaj na ciebie w samo chodzie. W cadillacu. Jeszcze si dobrze nie rozbudziem. Nie mam pewnoci, czy Tyler czasem mi si nie ni. Ewentualnie czy to ja nie ni si Tylerowi. Wcham swoje mierdzce benzyn donie. W biurze prcz mnie nie ma nikogo. Wstaj i wychodz na parking. Facet z fight clubu pracujcy przy samochodach parkuje przy krawniku w czyim czarnym corniche'u. Ogldam niepewnie wz. Ta ogromna, czarno-zota papieronica tylko czeka, eby mnie gdzie zawie. Mechanik wysiada z samochodu i mwi mi, ebym nie pka, zamieni tablice rejestracyjne z jakim innym samochodem stojcym na dugoterminowym parkingu przy lotnisku. Mechanik z naszego fight clubu mwi, e potrafi uruchomi wszystko. Spod kolumny kierowniczej stercz dwa druty. czy si jeden z drugim, zamyka obwd cewki rozrusznika i mona jecha. Mona te wama si do komputera autosalonu i cign kod kluczyka. Na tylnej kanapie siedz trzy kosmiczne mapy w czarnych koszulach i czarnych spodniach. Nic nie widz. Nic nie sysz. Nic nie mwi. Pytam, gdzie jest Tyler? Mechanik z fight clubu z gracj rasowego szofera otwiera przede mn drzwiczki cadillaca. Mechanik jest wysoki, kocisty, a bary ma jak poprzeczka supa telefonicznego.
152

Pytam, czy jedziemy na spotkanie z Tylerem? Porodku przedniego siedzenia czeka na mnie tort urodzinowy z gotowymi do zapalenia wieczkami. Wsiadam. Ruszamy. Nawet tydzie po spotkaniu fight clubu nie masz najmniej szego problemu z prowadzeniem samochodu bez przekraczania dozwolonej prdkoci. Czujesz si taki spokojny, cho moe przez dwa dni srae na czarno na skutek odniesionych obrae wewntrznych. Wyprzedzaj ci inne samochody. Widzisz ich kupry. Kierowcy pokazuj ci rodkowy palec. Ludzie, ktrych pierwszy raz widzisz na oczy, zion do ciebie nienawici. Nic sobie z tego nie robisz. Po spotkaniu fight clubu jeste taki zrelaksowany, e nic nie moe ci wyprowadzi z rwnowagi. Nie wczasz nawet radia. By moe masz pknite ebro i przy kadym wdechu kuje ci w boku, ale nic to. Jadce za tob samochody mrugaj niecierpliwie wiatami. Zachodzi pomaraczowozote soce. Mechanik prowadzi. Na siedzeniu midzy nami ley tort urodzinowy. Faceci tacy jak nasz mechanik wzbudzaj na spotkaniach fight clubu powszechny postrach. Chudzi faceci nigdy si nie poddadz. Walcz do ostatka. Biali wytatuowani faceci przypo minajcy kociotrupy umaczane w tym wosku, czarni faceci przypominajcy paski suszonego misa, tacy trzymaj si za zwyczaj razem, i nie ma siy, eby nie skojarzy ich sobie z Anonimowymi Narkomanami. Nigdy nie powiedz, e maj dosy. Zupenie jakby byli sam energi. Nie nadysz wzro kiem za ich szybkimi, paralitycznymi ruchami. Ci faceci z cze go si wygrzebuj. I wygldaj na takich, ktrym pozostao tylko wybiera, jak mierci chc umrze, a oni chc umrze w walce. Ci faceci skazani s na walki z sobie podobnymi. Nikt inny nie wyzwie ich na pojedynek, a chtnego do walki znajd tylko wrd takich jak oni paralitycznych chudzielcw, 153

sama skra, koci i energia, bo nikt inny nie podejmie ich wyzwania. Kiedy naprzeciwko siebie staj faceci tacy jak nasz mechanik, wszyscy kibicujcy milkn. Syszysz tylko wiszczce oddechy walczcych, pacnicia wilgotnych doni, szukajcych dobrego chwytu, gwizd powietrza i guche uderzenia pici walcych w zwarciu seriami w cienkie, wystajce ebra. Pod skr tych facetw widzisz grajce cigna, minie i yy. Ich spocona skra lni i pry si w wietle jedynej arwki. Mija dziesi, pitnacie minut. Unoszca si w powietrzu wo, zapach samych walczcych, zmieszany z odorem ich potu, przywodzi ci na myl pieczonego kurczaka. Mija dwadziecia minut walki. W kocu jeden z facetw pada. Po takiej bezpardonowej walce obaj wychodzcy z naogu narkomani, skonani i umiechnici, trzymaj si przez reszt wieczoru razem. Ten mechanik, od kiedy zacz przychodzi na spotkania fight clubu, plcze si wci w okolicach domu przy Paper Street. Chce, ebym posucha piosenki, ktr napisa. Chce, ebym obejrza budk dla ptakw, ktr zmajstrowa. Kiedy pokaza mi zdjcie jakiej dziewczyny i spyta, czy jest wystar czajco adna, eby si z ni oeni. Teraz ten facet siedzi za kierownic corniche'a i pyta: Widzisz, jaki tort mam dla ciebie? Sam go upiekem. To nie jest dzie moich urodzin. Piercienie przepuszczay olej mwi mechanik ale zmieniem olej i filtr powietrza. Wyregulowaem zawory. Na dzi wieczr przepowiadaj deszcz, zmieniem wic pira wy cieraczek. Chc wiedzie, co kombinuje Tyler. Mechanik otwiera popielniczk i wciska zapalniczk. To jaki test? pyta. Sprawdzasz nas? 154

Gdzie jest Tyler? Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubiemwi mechanik. A ostatnia zasada Projektu Feniks to nie zadawa adnych pyta. No wic co moe mi powiedzie? Na pewno zdajesz sobie spraw mwi mechanik e ojciec by dla ciebie uosobieniem Boga. Moje miejsce pracy, moje biuro zostaj za nami, malej, malej, malej, znikaj. Wcham swoje mierdzce benzyn donie. Jeli jeste mczyzn i chrzecijaninem i mieszkasz w Ameryce mwi mechanik to ojciec jest dla ciebie uosobieniem Boga. A jeli nie znasz swojego ojca, jeli twj ojciec da nog albo umar, albo nigdy nie ma go w domu, to jakie jest twoje wyobraenie o Bogu? To dogmat Tylera Durdena. Tyler zapisywa swoje zote myli na kawakach papieru, kiedy spaem, a potem dawa mi je do przepisania na maszynie i skopiowania w pracy. Czyta em wszystkie. Prawdopodobnie nawet mj szef wszystkie czyta. Koczy si na tym mwi mechanik e cae ycie upywa ci na szukaniu ojca i Boga. Musisz bra pod uwag moliwo cignie mecha nike Bg ci nie lubi. Niewykluczone, e Bg ci nienawi dzi. Ale nie to jest najgorsze. Wedug Tylera lepiej, eby Bg krzywo na ciebie patrzy, ni eby w ogle ci nie zauwaa. Moe dlatego, e nienawi Boga jest lepsza od Jego obojtnoci. Gdyby mia do wyboru zosta najwikszym wrogiem Boga albo niczym, co by wybra? Wedug Tylera Durdena jestemy jednymi z wielu dzieci Boga, ktre nie maj adnego szczeglnego miejsca w historii ani nie zasuguj na adne szczeglne wzgldy. 155

Jeli nie zwrcimy na siebie uwagi Boga, nie ma dla nas nadziei ani na potpienie, ani na zbawienie. Co jest gorsze, pieko czy nic? Na zbawienie moemy liczy tylko wtedy, kiedy zostaniemy przyapani i ukarani. Spali Luwr mwi mechanik i podetrze sobie tyek Mon Lisa. Wtedy Bg pozna przynajmniej nasze na zwiska. Im niej upadniesz, tym wyej wzlecisz. Im dalej odbiegniesz, tym bardziej Bg bdzie ci chcia zawrci. Gdyby syn marnotrawny nigdy nie wrci do domu mwi mechanik tuste ciel cigle by yo. Nie wystarczy dorwnywa liczebnoci ziarnkom piasku na play i gwiazdom na niebie. Mechanik, prowadzc czarnego corniche'a z przepisow szybkoci, skrca w star jednopasmow obwodnic i sznur posuwajcych si za nami ciarwek wydua si w oczach. Wntrze corniche'a zalewa blask ich reflektorw i rozmawiajc, widzimy na przedniej szybie swoje odbicia. Przestrzegamy obowizujcego ograniczenia szybkoci. Jedziemy z szybkoci dozwolon przez prawo. Prawo jest prawem, powiedziaby Tyler. Zbyt szybka jazda oznacza to samo, co podpalenie, to samo, co podoenie bomby, to samo, co zastrzelenie czowieka. Przestpca jest przestpc, jest przestpc. W zeszym tygodniu ludzi byo tyle, e moglibymy otworzy jeszcze cztery fight cluby mwi mechanik.Moe Wielki Bob poprowadzi nastpny oddzia, jeli tylko uda nam si znale jaki bar. Tak wic w przyszym tygodniu zapozna Wielkiego Boba z obowizujcymi zasadami i przekae mu przewodnictwo fight clubu. Od tej pory przewodniczcy, otwierajc spotkania fight clubu,
156

bdzie kry w ciemnociach zalegajcych za plecami tumu zgromadzonego wok arwki wiszcej porodku piwnicy. Pytam, kto ustala te nowe zasady? Tyler? Mechanik umiecha si i mwi: Przecie wiesz, kto ustala zasady. Mechanik mwi, e zgodnie z t now zasad nikt nie moe przebywa w centrum fight clubu. Centrum fight clubu zarezer wowane jest wycznie dla dwch walczcych mczyzn. Prze wodniczcy bdzie wrzeszcza i skryty w ciemnociach kry powoli za plecami tumu. Mczyni z tumu bd patrzyli na innych mczyzn po drugiej stronie pustego centrum pomiesz czenia. Tak teraz bdzie we wszystkich fight clubach. Znalezienie baru albo garau na siedzib nowego fight clubu nie jest trudne; pierwszy bar, w ktrym spotyka si wci oryginalny fight club, przez jedn tylko fight clubow sobotni noc zarabia na miesiczny czynsz. Mechanik mwi, e inn now zasad fight clubu jest darmo wy wstp. Za wejcie si nie paci. Mechanik wychyla si przez okno i mruc oczy przed nocnym wiatrem, wrzeszczy do nadjedajcych z przeciwka pojazdw: Chcemy was, nie waszych pienidzy! Dopki jestecie w fight clubie wrzeszczy przez okno mechanik nie liczy si, ile pienidzy macie w banku! Nie liczy si wasza praca! Nie liczy si wasza rodzina i nie liczy si, za kogo si uwaacie! Nie liczy si wasze nazwisko! wrzeszczy na wiatr mechanik. Ktra z kosmicznych map z tylnej kanapy podchwytuje: Nie licz si wasze problemy! Nie licz si wasze problemy! drze si mechanik. Nie liczy si wasz wiek! krzyczy kosmiczna mapa. Nie liczy si wasz wiek! drze si mechanik.

I mechanik zjeda na lew stron szosy. Wntrze samochodu zalewa zimny jak gnicia sztyletem blask reflektorw. Pdzi wprost na nas z rykiem klaksonu jeden, potem drugi wz, a mechanik za kadym razem gwatownym skrtem kierownicy w ostatniej chwili unika czoowego zderzenia. Pdz na nas reflektory, s coraz wiksze i wiksze, rycz klaksony, a mechanik wychyla si przez okno w ten blask i haas i wrzeszczy: Nie licz si wasze nadzieje! Nikt go nie syszy. Tym razem to nadjedajcy z przeciwka samochd ucieka w ostatniej chwili na pobocze, unikajc czoowego zderzenia. Zblia si nastpny samochd, dajc sygnay wiatami dugie, krtkie, dugie, krtkie i trbic przeraliwie, a me chanik wrzeszczy: Nie dostpicie zbawienia! Mechanik nie ustpuje drogi, czyni to pdzcy z przeciwka samochd. Kolejny samochd, a mechanik krzyczy: Wszyscy kiedy umrzemy! I tym razem nadjedajcy z przeciwka samochd ucieka na pobocze, ale mechanik te na nie zjeda i znowu pdzimy na siebie kursem na zderzenie. W takich chwilach czowiek zlewa si potem i puchnie. W takich chwilach wszystko przestaje si liczy. Spjrz w gwiazdy i ju ci nie ma. Ani baga. Nic si nie liczy. Ani twj niewiey oddech. Za oknem ciemno, dookoa wyj klaksony. Olepiaj ci byskajce wiata dugie, krtkie. Ju nigdy nie bdziesz musia i do pracy. Ju nigdy nie bdziesz musia i do fryzjera. Szybko mwi mechanik. Samochd ucieka jeszcze bardziej w lewo i mechanik znowu zajeda mu drog.
158

 Co pyta mechanik co chciaby jeszcze zrobi przed mierci? Samochd pdzi na nas z rykiem klaksonu, a mechanik jest taki spokojny, e nawet odrywa wzrok od drogi, by na mnie spojrze. I mwi: Do zderzenia dziesi sekund. Dziewi. Za osiem. Siedem. Za sze. Mwi, e chciabym rzuci swoj prac. Samochd z piskiem opon odbija jeszcze bardziej w lewo, ale mechanik nie zajeda mu tym razem drogi. Z naprzeciwka pdz ju na nas inne reflektory, mechanik odwraca si do trzech kosmicznych map, siedzcych na tylnej kanapie. Hej, kosmiczne mapy mwi rozumiecie, jak si w to gra. Zapi teraz pasy, bo inaczej wszyscy zginiemy. Praw stron wyprzedza nas samochd z nalepk na tylnym zderzaku, ktra informuje: Po Pijaku Lepiej Prowadz". W ga zecie pisz, e pewnego ranka podobne naklejki pojawiy si na zderzakach tysicy samochodw. Na innych naklejkach mona byo przeczyta teksty w rodzaju: Zrb Mi Loda". Pijani Kierowcy Kontra Matki". Przetworzy Wtrnie Wszystkie Zwierzta". Czytajc to, domylam si, e numer w wykrci Komitet Dezinformacji. Albo Komitet Figli. Siedzcy obok mnie czyciutki i trzewy mechanik z fight clubu mwi mi, e owszem, te naklejki na zderzaki s czci Projektu Feniks. Trzy kosmiczne mapy siedz cicho z tyu. Komitet Figli drukuje reklamwki linii lotniczych. Przed stawiaj one pasaerw wydzierajcych sobie maski tlenowe 159

w odrzutowcu, ktry z szybkoci tysicy mil na godzin wali si w pomieniach na skay. Komitety Figli i Dezinformacji cigaj si ze sob w opraco waniu wirusa komputerowego, ktry przyprawi bankomaty o takie mdoci, e zaczn rzyga strugami dziesicio- i dwudziestodolarowych banknotw. Z deski rozdzielczej wyskakuje rozgrzana do czerwonoci zapalniczka i mechanik kae mi zapali wieczki na urodzino wym torcie. Zapalam wieczki i tort migocze pod ma aureol ognia. Co chcielibycie jeszcze zrobi przed mierci? pyta mechanik i znowu zjeda na lew stron drogi. Pdzi na nas ciarwka. Kierowca uruchamia syren, jeden dugi ryk za drugim, reflektory ciarwki przywodz na myl wschd soca, staj si janiejsze i janiejsze, ich blask igra po rozcignitych w umiechu wargach mechanika. No, szybko mwi mechanik, zerkajc we wsteczne lusterko, w ktrym odbijaj si trzy siedzce z tyu kosmiczne mapy. Zostao pi sekund, sekund ycia. Raz mwi. Dwa. Ciarwka przesania nam ju cay wiat, olepia jasnym wiatem, ogusza rykiem syreny. Trzy. Pojedzi na koniu dolatuje z tyu. Zbudowa dom sycha drugi gos. Wytatuowa si. Wierzcie we mnie, a umrzecie... na zawsze mwi mechanik. Za pno. Ciarwka odbija w lewo, mechanik w prawo, ale ty naszego corniche'a ociera si o krawd przedniego zderzaka ciarwki. W tym momencie jeszcze o tym nie wiem, widz tylko
160

wiata, gasnce w ciemnociach reflektory ciarwki, i jaka sia rzuca mnie najpierw na drzwiczki od strony pasaera, a potem na urodzinowy tort i mechanika za kierownic. Mechanik ciska kurczowo wyrywajc mu si z rk kierow nic, wieczki na urodzinowym torcie przygasaj. Przez jedn wspania sekund nic nie owietla wntrza ciepego, wybitego czarn skr samochodu, a nasze krzyki zlewaj si w jedn gbok nut z niskim rykiem syreny ciarwki, tracimy opa nowanie, tracimy moliwo wyboru, tracimy poczucie kierun ku, nie ma ju dla nas ucieczki, jestemy martwi. Teraz chc tylko umrze. W porwnaniu z Tylerem jestem niczym. Jestem bezradny. Jestem gupi, ycie upywa mi na otaczaniu si rzeczami. Moja mama egzystencja. Moja bezsensowna, gwniana praca. Moje szwedzkie meble. Nie, nigdy tego nikomu nie mwiem, ale zanim poznaem Tylera, zamierzaem kupi sobie psa i na zwa go Towarzyszem". Oto jak beznadziejne moe sta si ycie. Zabi si. Chwytam za kierownic i wprowadzam wz z powrotem na ruchliw szos. Teraz. Przygotowa si do ewakuacji duszy. Teraz. Mechanik mocuje si ze mn, usiujc odbi w kierunku przydronego rowu, ja szarpi kierownic w drug stron, ku pieprzonej mierci. Teraz, Zadziwiajcy cud mierci. Chodzisz i rozmawiasz, a za chwil jeste ju tylko przedmiotem. Jestem niczym, a nawet mniej ni niczym. Zimny. Niewidzialny. 161

Czuj zapach skrzanej tapicerki. Pas bezpieczestwa uciska mnie jak gorset, prbuj powrci do pozycji siedzcej i wal gow w kierownic. Boli bardziej, ni powinno. Moja gowa spoczywa na kolanach mechanika. Spogldam w gr i wysoko nad sob widz umiechnitego mechanika prowadzcego samo chd, a za szyb od strony kierowcy gwiazdy. Rce i twarz lepi mi si od czego. Krew? Zamarzajcy krem. Mechanik spoglda na mnie z gry. Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin. Czuj swd dymu i przypominam sobie o torcie urodzi nowym. O mao nie rozwalie gow kierownicy mwi me chanik. Nic, tylko nocne powietrze i swd dymu, i gwiazdy, i umiech nity mechanik za kierownic, z moj gow na kolanach. Nie mam ju ochoty siada. Gdzie jest tort? Na pododze mwi mechanik. Tylko nocne powietrze i coraz silniejszy swd dymu. Czy spenio si moje yczenie? Obramowana gwiazdami twarz nade mn umiecha si. Te urodzinowe wieczki mwi mechanik s z tych, ktre nigdy nie gasn. Moje oczy przywyky ju do ciemnoci na tyle, e w sabej powiacie gwiazd widz warkoczyki dymu, unoszce si z tl cego dywanika.

19

Mechanik z fight clubu cinie gaz do dechy, szaleje za kkiem, jak to on, w dalszym cigu mamy dzisiaj co wanego do zaatwienia. Jedno, czego musz si nauczy, zanim upadnie cywilizacja, to kierowa si wedug gwiazd. Jest tak cicho, jakby cadillac pdzi przez kosmos. Pewnie zjechalimy z szosy. Trjka face tw na tylnej kanapie albo zemdlaa, albo pi. Teraz ju wiesz, co to znaczy zajrze mierci w oczy mwi mechanik. Odrywa rk od kierownicy i dotyka dugiej prgi na mym czole, powstaej w wyniku uderzenia gow o kierownic. Opuchlizna zachodzi mi na oczy, a on sunie po niej zimnym czubkiem palca. Comiche podskakuje na wyboju. Bl zdaje si ocienia mi oczy niczym daszek czapki. Nasze zwichrowane tylne resory i zderzak szczkaj i trzeszcz dononie w ciszy, przez ktr pdzimy. Mechanik mwi mi, e zahaczylimy o przedni zderzak cia rwki tylnym zderzakiem corniche'a i ten wisi teraz na wosku. Pytam go, czy dzisiejszy wypad jest jego prac domow w ramach Projektu Feniks. Czciowo mwi. Musz zoy ofiar z czterech osb i wrci z transportem tuszczu. 163

Tuszczu? Na mydo. Co planuje Tyler? Mechanik zaczyna opowiada. Zupenie jakbym sysza Tylera Durdena. Spotykam najsilniejszych i najinteligentniejszych ludzi, jacy kiedykolwiek yli mwi, a jego twarz obramowuj gwiazdy zagldajce przez szyb od strony kierowcy i ci ludzie rozlewaj paliwo na stacjach benzynowych albo usuguj do stolikw w restauracjach. Kropla z jego czoa, jego brwi, linia nosa, jego rzsy i oprawa oczu, plastikowy obrys poruszajcych si przy mwieniu ust, a wszystko to na tle usianej gwiazdami czerni. Gdyby udao nam si umieci tych ludzi w obozach szkoleniowych i doprowadzi do koca proces ich wychowy wania. Pistolet to po prostu urzdzenie, ktrego przeznaczeniem jest koncentrowanie caej siy wybuchu w jednym kierunku. Masz klas modych, silnych mczyzn i kobiet, i wszyscy oni chc odda za co ycie. Reklamy ka tym ludziom ugania si za samochodami i ubraniami, ktrych nie potrzebuj. Cae pokolenia wykonuj prac, ktrej nienawidz, po to tylko, eby mc sobie kupowa co, co nie jest im wcale potrzebne. Nasze pokolenie nie toczy adnej wielkiej wojny, nie zmaga si z adnym wielkim kryzysem, ale przecie my te walczymy, prowadzimy wielk wojn o dusz. Prowadzimy wielk rewolu cj przeciwko kulturze. Nasze ycie to jeden wielki kryzys. Przechodzimy kryzys duszy. Musimy uwiadomi tym mczyznom i kobietom, czym jest wolno, zniewalajc ich, i uwiadomi im, czym jest odwaga, straszc. Napoleon chepi si, e potrafi tak wyszkoli ludzi, i po wic ycie dla kawaka wstki.

164

Wyobra sobie, e ogaszamy strajk i wszyscy odmawiaj podjcia pracy do czasu redystrybucji caego bogactwa wiata. Wyobra sobie, jak podchodzisz osia w lasach porastajcych wilgotne kaniony wok ruin Rockefeller Center. A co do tego rzucenia pracy, to mwie powanie? pyta mechanik. Tak, jak najpowaniej. I wanie dlatego tu dzisiaj jestemy mwi mechanik. Jestemy owcami i polujemy na tuszcz. Jedziemy na wysypisko odpadw medycznych. Jedziemy do spalarni odpadw medycznych, i tam, pord wyrzuconych banday i opatrunkw, dziesicioletnich nowo tworw i rurek od kroplwek, i zuytych igie, wrd tego przeraajcego miecia, naprawd przeraajcego miecia, po rd prbek krwi i amputowanych rnoci, w jeden wieczr znajdziemy wicej forsy, ni bylibymy w stanie ze sob zabra, nawet gdybymy mieli do dyspozycji wywrotk. Znajdziemy tam tyle forsy, e nasz corniche przysiadzie na resorach. Tuszcz mwi mechanik tuszcz z zabiegw liposukcji, odessany z najbogatszych ud Ameryki. Z najbogatszych, najtustszych koczyn wiata. Nasze zadanie to znale due czerwone torby z tuszczem odessanym podczas zabiegw liposukcji, wrci z tym tusz czem na Paper Street, wytopi go, wymiesza z ugiem i roz marynem i odsprzeda tym samym ludziom, ktrzy zapacili, eby im go odessali. Po dwadziecia dolcw za lask. Kogo jak kogo, ale ich sta na taki wydatek. Najbogatszy, najsoczystszy tuszcz na wiecie, tuszcz tej ziemimwi. Dzi wieczorem jestemy jak ten Robin Hood. Po dywaniku pegaj mae woskowe pomyczki. Przy okazji mamy si tam te rozejrze za wirusami zapalenia wtroby mwi mechanik.

20

Teraz zy pyny ju ciurkiem i jeden szczeglnie dorod ny okaz stoczy si po lufie pistoletu, potem po osonie spu stu, by na koniec rozpyn si po moim palcu wskazuj cym. Raymond Hessel zamkn oczy, a ja, stojc obok nie go, docisnem mu pistolet mocno do skroni, eby dobrze poczu ten ucisk. To byo jego ycie i w kadej chwili mg je zakoczy. Nie by to tani pistolet, pomylaem wic z niepokojem, czy sl mu aby nie zaszkodzi. Wszystko poszo tak gadko, e a dziw. Robiem, co mi kaza mechanik. To po to mielimy sobie kupi pistolety. Odrabiaem swoj prac domow. Kady z nas mia przynie Tylerowi dwanacie praw jazdy. Na dowd, e kady z nas zoy ofiar z dwunastu ludzi. Zaparkowaem tego wieczoru za rogiem i czekaem, a Raymond Hessel skoczy swoj zmian w caodobowym sklepie Korner Mart. Kiedy okoo pnocy wyszed na przystanek nocnego autobusu, zbliyem si do niego i pozdrowiem. Raymond Hessel, Raymond nie odpowiedzia. Myla pewnie, e chodzi mi o pienidze, o jego minimalne wynagrodzenie, o te marne czternacie dolarw, ktre mia w portfelu. Och, 166

Raymondzie Hessel, dwudziestotrzyletni naiwniaku. Zacze paka, zy potoczyy si po lufie mojego pistoletu, ktrym napieraem ci na skro, a mnie wcale nie chodzio o pienidze. Nie wszystko obraca si wok pienidzy. Nie odpowiedziae nawet na moje pozdrowienie. Nie jeste swoim aosnym portfelikiem. Powiedziaem, e adn mamy noc, chodn, ale pogodn. Nie odpowiedziae nawet na moje pozdrowienie. Powiedziaem, eby nie ucieka, bo bd zmuszony strzeli ci w plecy. Na doni, w ktrej trzymaem pistolet, miaem lateksow rkawiczk, a wic gdyby ten pistolet sta si kiedy kolwiek dowodem rzeczowym A, nie bdzie na nim nic, z wyjt kiem zaschnitych ez Raymonda Hessela, typ kaukaski, lat dwadziecia trzy, znakw szczeglnych brak. W kocu zacze sucha. Oczy zrobiy ci si takie wielkie, e nawet w marnym wietle ulicznych latami zauwayem, e s zielone jak pyn zapobiegajcy zamarzaniu. Ilekro pistolet dotyka twej twarzy, wzdrygae si i cofae kawaek dalej, tak jakby lufa bya za gorca albo za zimna. A w kocu powiedziaem, eby si przesta cofa. Zatrzymae si posusznie, ale z kolei zacze odchyla do tyu gow, byle dalej od lufy pistoletu. Oddae mi swj portfel, tak jak o to prosiem. Z twojego prawa jazdy dowiedziaem si, e nazywasz si Raymond K. Hessel. Mieszkasz przy 1320 SE Benning, lokal A. To pewnie w suterenie. Mieszkania w suterenie oznacza si zwykle literami, nie numerami. Mwiem do ciebie, Raymondzie K. K. K. K. K. K. Hessel. Odsuwajc gow od pistoletu, przytakne. Powiedziae, e tak, e mieszkasz w suterenie. W portfelu miae te par zdj. Na jednym bya twoja matka. Musiao ci by trudno, kiedy kazaem ci otworzy oczy, 167

eby popatrzy na zdjcie umiechnitych mamusi i tatusia, i jednoczenie na pistolet, ale posuchae, a potem znowu zamkne oczy i zacze paka. Zaraz ostygniesz, ach ten zadziwiajcy cud mierci. Jeste osob, a za chwil stajesz si przedmiotem. Mamusia i tatu bd musieli zadzwoni do starego doktora jakiegotam i po prosi go o twoj kart zabiegw stomatologicznych, bo z twojej twarzy niewiele zostanie. Mamusia i tatu za wielkie pokadali w tobie nadzieje, lecz c, ycie niesprawiedliwie si z tob obeszo, a teraz jeszcze to. Czternacie dolarw. Spytaem, czy to twoja mama. Tak. Pakae, pocigae nosem, pakae. Przekne z tru dem. Tak. Miae kart biblioteczn. Miae kart wypoyczalni kaset wideo. Kart ubezpieczenia spoecznego. Czternacie dolarw w gotwce. Chciaem ci zabra bilet miesiczny na autobus, mechanik jednak powiedzia, ebym wzi tylko prawo jazdy. Zdezaktualizowana legitymacja studenta college'u spoecznego. Studiowae co kiedy. W tym momencie rozpakae si ju na dobre, wcisnem ci wic pistolet troch mocniej w policzek, a ty zacze si cofa. Zagroziem, e jeli si nie zatrzymasz, nacisn spust. Poskut kowao. No, co studiowae? Gdzie? W college'u, powiedziaem. Masz legitymacj studenck. Och, nie wiedziae, szloch, przeknicie, pocignicie nosem, no, biologi. Posuchaj teraz, Raymondzie K.K.K. Hessel, umrzesz tej nocy. Moesz umrze zaraz albo za godzin, decyzja naley do ciebie. A wic okam mnie. Powiedz mi pierwsz banialuk, jaka przyjdzie ci do gowy. Wymyl co. Wszystko jedno co. Mam pistolet
168

W kocu zacze sucha, co do ciebie mwi, i otrzsa si z paniki, ktra wymiata z gowy wszelkie myli. A wic zaczynamy. Czym chce by Raymond Hessel, kiedy doronie? Powiedziae, e chcesz i do domu, poprosie, bym ci puci. Powiedziaem, eby nie chrzani. Potem spytaem, co chciaby w yciu robi? Gdyby mia jeszcze przed sob jak przyszo. Wymyl co. Nie wiedziae. Powiedziaem, e w takim razie zaraz umrzesz. Kazaem ci odwrci gow. mier nastpi za dziesi, za dziewi, za osiem. Wykrztusie, e chciaby by weterynarzem. Czyli leczy zwierzta. Na weterynarza trzeba si uczy. Powiedziae, e taka nauka za dugo trwa. Albo pjdziesz do szkoy i bdziesz tam zakuwa w pocie czoa, Raymondzie Hessel, albo umrzesz. Wybieraj. Wepchn em ci twj portfel do tylnej kieszeni dinsw. A wic naprawd chciaby by lekarzem zwierzt? Odsunem mokr od sonej wody luf pistoletu od jednego policzka i przyoyem j do drugiego. Tym zawsze chciae by, doktorze Raymondzie K.K.K.K. Hessel? Weterynarzem? Tak. Bez kitu? Nie. Nie, to znaczy tak, bez kitu. Tak. Powiedziaem, e w porzdku, i docisnem luf pistoletu do twojej koci policzkowej, a potem do czubka nosa, i wszdzie tam, gdzie j dociskaem, pozostawa lnicy, wilgotny krek twoich ez. Powiedziaem, eby wobec tego wraca do szkoy. Jeli obudzisz si jutro rano ywy, na pewno znajdziesz jaki sposb, by wznowi nauk. 169

Przyoyem ci wilgotn luf pistoletu do jednego, potem do drugiego policzka, potem do brody, potem do czoa i tam j na duej przytrzymaem. Powiedziaem, e mgby ju nie y. Mam twoje prawo jazdy. Wiem, kim jeste. Wiem, gdzie mieszkasz. Zatrzymuj sobie twoje prawo jazdy i bd mia ci na oku, panie Raymondzie K. Hessel. Sprawdz za trzy miesice, potem za sze, potem za rok, i jeli stwierdz, e nie wrcie do szkoy, by ksztaci si na weterynarza, zginiesz. Nic nie powiedziae. Zjedaj std teraz, daruj ci twoje ndzne ycie, ale pamitaj, e ci obserwuj, Raymondzie Hessel, i prdzej ci zabij, ni bd spokojnie patrzy, jak marnujesz si w tej gwnianej robocie za pienidze, ktrych starcza ci tylko na ser i na ogldanie telewizji. Odejd teraz, a ty si nie odwracaj. Tego wanie oczekuje ode mnie Tyler. To sowa Tylera padaj z moich ust. Jestem ustami Tylera. Jestem domi Tylera. Kady z Projektu Feniks jest czstk Tylera Durdena i vice versa. Raymondzie K. K. Hessel, dzisiejsza kolacja bdzie ci smakowaa lepiej ni jakikolwiek posiek, ktry dotd jade, a jutrzejszy dzie bdzie najpikniejszym w twoim yciu.

21

Budzisz si na lotnisku midzynarodowym Sky Harbor. Cofasz zegarek o dwie godziny. Dojedam lotniskowym autobusem do Phoenix i w kadym barze, do ktrego zachodz, siedz faceci ze szwami pod oczy ma, gdzie mocny cios rozci im skr na ostrej krawdzi oczodou. S tam te faceci z poprzestawianymi nosami, a z kolei oni, faceci z barw, dostrzegaj moj dziur w policzku i od razu jestemy rodzin. Tylera nie ma od jakiego czasu w domu. Ja pracuj dalej tam, gdzie pracowaem. Latam z lotniska na lotnisko i ogl dam samochody, w ktrych zginli ludzie. Magia podry. Malekie ycie. Malekie mydeka. Malekie lotniskowe krzeseka. Wszdzie, gdzie rzuc mnie obowizki subowe, pytam o Tylera. Wszdzie wo ze sob prawa jazdy wiadczce, e zo yem ofiar z dwunastu ludzi. To na wypadek, gdybym go odnalaz. W kadym barze, do jakiego zachodz, w kadym z tych pieprzonych barw, spotykam facetw z pokiereszowanymi w walce gbami. W kadym barze kto obejmuje mnie ramie171

niem i chce stawia piwo. Od razu poznaj, ktry bar jest barem fight clubowym. Pytam, czy widzieli faceta nazwiskiem Tyler Durden. O to, czy wiedz o fight clubie, pyta nie musz. Pierwsza zasada to nie mwi o fight clubie. Ale czy widzieli Tylera Durdena? Odpowiadaj, e nie, nigdy o kim takim nie syszelimy, prosz pana. Ale moe jest w Chicago, prosz pana. To chyba przez t dziur w policzku wszyscy zwracaj si do mnie per prosz pana. I mrugaj porozumiewawczo. Budzisz si na O'Hare i dojedasz lotniskowym autobusem do Chicago. Przesuwasz zegarek o godzin do przodu. Gdyby tak mg obudzi si w innym miejscu. Gdyby tak mg obudzi si w innym czasie. Dlaczego nie moesz si obudzi jako inna osoba? W kadym barze, do jakiego zachodzisz, pokancerowani faceci chc ci stawia piwo. Nie, prosz pana, nie znamy Tylera Durdena. I porozumiewawcze mrugnicie. Nigdy nie syszeli tego nazwiska. Prosz pana. Pytam o fight club. Czy odbywa si tu dzi wieczorem spotkanie jakiego fight clubu? Nie, prosz pana. Druga zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Pokancerowani faceci przy barze krc gowami. Nigdy o niczym takim nie syszeli. Prosz pana. Ale moe znajdzie pan ten swj fight club w Seattle, prosz pana. Budzisz si na Meigs Field i dzwonisz do Marli, eby zapyta, co sycha na Paper Street. Marla mwi, e wszystkie kosmiczne mapy gol sobie teraz gowy. Ich elektryczne maszynki na172

grzewaj si do czerwonoci i w caym domu mierdzi przypa lonymi wosami. Kosmiczne mapy wypalaj te sobie ugiem linie papilarne na opuszkach palcw. Budzisz si na SeaTac. Cofasz zegarek o dwie godziny. Autobus lotniskowy dowozi ci do rdmiecia Seattle i bar man w pierwszym barze, do ktrego zagldasz, ma na szyi konierz usztywniajcy, ktry odchyla mu gow do tyu pod takim ktem, e jeli chce na ciebie spojrze, musi zezowa wzdu swojego rozkwaszonego, sinego jak oberyna nosa. Bar jest pusty, a barman mwi z umiechem: Witamy znowu w naszych skromnych progach, prosz pana. Jeszcze nigdy, ale to nigdy nie byem w tym barze. Pytam, czy znane mu jest nazwisko Tyler Durden. Barman stoi z brod zadart wysoko przez krawd biaego konierza usztywniajcego, umiecha si ni to do mnie, ni do sufitu, i pyta: To jaki test? Odpowiadam, e tak, test. Czy zna Tylera Durdena? By pan tu w zeszym tygodniu, panie Durden mwi barman. Nie pamita pan? A wic Tyler tu by. By pan tu, prosz pana. Jestem tu dzisiaj pierwszy raz w yciu. Skoro pan tak twierdzi, prosz pana mwi barman ale w czwartek wieczorem wpad pan tu zapyta, kiedy policja zamierza zamkn nasz lokal. W zeszy czwartek, drczony bezsennoci nie spaem ca noc i nad ranem sam ju nie wiedziaem, czy pi, czy ni na jawie. Ocknem si w pitek przed poudniem cay obolay, z poczuciem, e nie zmruyem oka. Tak, prosz pana mwi barman we czwartek wie173

czorem sta pan tu, gdzie teraz, i pyta mnie pan o policyjne sankcje, i pyta pan te, jak mielimy frekwencj na rodowym spotkaniu fight clubu. Barman obraca grn cz ciaa wraz z unieruchomion biaym konierzem gow, spoglda wzdu nosa na sal, i mwi: Pusto tu dzisiaj, a wic nikt nas nie usyszy, panie Durden, prosz pana. Wczoraj wieczorem byo na fight clubie dwudziestu siedmiu chopakw. Po wieczorze fight clubowym zawsze tu pusto. W kadym barze, do jakiego zachodziem w tym tygodniu, kady zwraca si do mnie per pan. W kadym barze, do jakiego zachodz, wszyscy obtuczeni faceci z fight clubu zaczynaj zachowywa si podobnie. Skd obcy mog wiedzie, kim jestem? Ma pan znami, panie Durden mwi barman. Na stopie. Przypomina ciemnoczerwon Australi z Now Zelandi tu obok. Wie o tym tylko Marla. Marla i mj ojciec. Poza nimi nie wie tego nawet Tyler. Na play siedz zawsze z nog podwinit pod siebie. Nowotwr, ktrego nie mam, jest teraz wszdzie. Wszyscy z Projektu Feniks o tym wiedz, panie Dur den. Barman unosi rk i pokazuje mi grzbiet swojej doni. Widnieje tam wypalony pocaunek. Mj pocaunek? Pocaunek Tylera. Wszyscy wiedz o tym znamieniu mwi barman. To cz legendy. Czowieku, ty si, kurcz, stajesz legend.

Dzwoni z motelowego pokoju w Seattle do Marli, eby spyta, czy kiedykolwiek to robilimy. No, wiecie. 174

 Co? pyta Marla z drugiego koca kraju. Czy spalimy ze sob? Co takiego?! No, czy kiedykolwiek miaem z ni stosunek pciowy? Jezu! No wic? Co, no wic? pyta Marla. Czy mielimy kiedykolwiek stosunek? Ale z ciebie kawa gwna. To mielimy ten stosunek, czy nie? Najchtniej bym ci zabia! Tak, czy nie? Wiedziaam, e tak bdzie mwi Marla. Ale z ciebie palant. Kochasz mnie. Zaniedbujesz mnie. Ratujesz mi ycie, a potem przerabiasz moj matk na mydo. Szczypi si w policzek. Pytam Marl, jak si poznalimy. Na tej imprezie chorych na raka jder mwi Marla. Potem uratowae mi ycie. Uratowaem jej ycie? Uratowae mi ycie. To Tyler uratowa jej ycie. Ty uratowae mi ycie. Wpycham sobie palec w dziur w policzku i krc nim. Taki bl powinien mnie obudzi. To ty uratowae mi ycie mwi Marla. W Regent Hotel. Przypadkowo prbowaam popeni samobjstwo. Nie pamitasz? Och. Tamtego wieczoru mwi Marla kiedy powiedzia am, e chc mie po tobie skrobank. Przed chwil doszo do rozhermetyzowania kabiny. Pytam Marl, jak si nazywam.

Wszyscy zginiemy. - Tyler Durden - mwi Marla - Nazywasz si Tyler Dupek Durden. Mieszkasz w domu przy pi Musz si troch przespa. - Bierz dup w troki i natychmiast tu wracaj - krzyczy przez telefon Marla - zanim te wyronite Musz odnale Tylera. Pytam Marl, skd ma t blizn na grzbiecie doni. - To od Twojego pocaunku - mwi Marla. Musz odnale Tylera. Musz si troch przespa. Musz si przespa. Musz si pooy i zasn. Mwi Marli dobranoc i krzyki Marli staj si coraz cichsze, i cichsze, i cichsze i w kocu kiedy

22

Twoje myli jak noc duga s w eterze. Czy ja pi? Czy w ogle spaem? To bezsenno. Oddychasz miarowo, eby si odpry, ale serce wci ci wali, a w gowie galopada myli. Nic nie pomaga. Ani kierowana medytacja. Jeste w Irlandii. Ani liczenie owiec. Liczysz dni, godziny, minuty od czasu, kiedy ostatni raz spae. Twj lekarz si mieje. Z braku snu nikt jeszcze nie umar. A patrzc na twoj posiniaczon gb, ktra wy glda jak stary obity owoc, mona by pomyle, e ju nie yjesz. Leysz w motelowym ku w Seattle, mina ju trzecia nad ranem i jest za pno, eby szuka jakiej grupy wsparcia chorych na raka. Za pno, by szuka jakich maych kapsuek amytal sodium albo czerwonych jak szminka do ust seconali, wszystkich tych rekwizytw z Doliny Lalek. Po trzeciej nad ranem nie wpuszcz ci ju na spotkanie fight clubu. Musisz odnale Tylera. Musisz si troch przespa. Budzisz si nagle i obok ka stoi w ciemnociach Tyler. 177

Budzisz si. W chwili gdy ju zasypiae, Tyler stan nad tob, mwic: Obud si. Obud si, rozwizalimy tu, w Seattle, prob lem z policj. Obud si. Komisarz policji chcia skoczy z tym, co nazywa gang stersk dziaalnoci i nielegalnymi nocnymi klubami piciar skimi. Ale spokojna gowa mwi Tyler. Pan komisarz policji ju nam nie podskoczy mwi Tyler. Trzymamy go teraz za jaja. Pytam Tylera, czy mnie ledzi. Ciekawa rzecz mwi Tyler. O to samo chciaem zapyta ciebie. Rozmawiae o mnie z ludmi, zasracu. Za mae obietnic. Tyler nie mg doj, kiedy go przejrzaem. Ilekro zasne mwi Tyler wybiegaem z domu i wykrcaem jaki wariacki numer, robiem co szalonego, co zupenie idiotycznego. Tyler klka obok ka i szepcze: W ostatni czwartek, kiedy zasne, poleciaem samolo tem do Seattle na ma inspekcj fight clubu. Oceni frekwencj i tak dalej. Rozejrze si za nowymi talentami. W Seattle te mamy Projekt Feniks. Tyler sunie czubkiem palca po opuchlinie na moim czole. Mamy Projekt Feniks w Los Angeles i w Detroit, Projekt Feniks realizowany jest z rozmachem w Waszyngtonie, w No wym Jorku. Jeli chcesz wiedzie, mamy Projekt Feniks rwnie w Chicago. Tyler zmienia temat. Wierzy mi si nie chce, e zamae obietnic. Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. W zeszym tygodniu by w Seattle i barman z konierzem usztywniajcym na szyi powiedzia mu, e policja zamierza
178

przeprowadzi nalot na fight cluby. Komisarz policji chcia to zrobi z zaskoczenia. Ale my mwi Tyler mamy w swoich szeregach policjantw, ktrzy przychodz walczy w fight clubie i bardzo im si tam podoba. Mamy dziennikarzy prasowych, urzdnikw i prawnikw i o wszystkim zawczasu si dowiadujemy. Chcieli pozamyka fight cluby? Przynajmniej w Seattle mwi Tyler. Pytam Tylera, co w tej sytuacji zrobi. Co w tej sytuacji zrobilimy mwi Tyler. Zwoalimy spotkanie Komitetu Prowokacji. Nie ma ju mnie i ciebie mwi Tyler i szczypie mnie w czubek nosa. Chyba zdye to zauway. Obaj korzystamy z tego samego ciaa, ale kady w rnym czasie. Zadalimy do odrobienia specjaln prac domow mwi Tyler. Powiedzielimy: Przyniecie mi parujce jdra Jego Ekscelencji komisarza policji w Seattle, pana Jakiegotam". To mi si nie ni. Owszem mwi Tyler ni ci si. Skompletowalimy zastp skadajcy si z czternastu kos micznych map, z czego pi kosmicznych map byo policjan tami, i obstawilimy wczoraj wieczorem park, w ktrym Jego Ekscelencja zwyk spacerowa ze swoim psem. Spokojna gowa mwi Tyler psu nic si nie stao. Caa akcja trwaa o trzy minuty krcej, ni wynis nasz rekord podczas wicze. Zakadalimy, e zajmie dwanacie minut. Nasz najlepszy czas podczas wicze wynis dziewi minut. Przytrzymywao go pi kosmicznych map. Tyler opowiada mi to wszystko, ale ja, nie wiedzie skd, znam przebieg akcji. Trzy kosmiczne mapy stay na czatach. 179

Jedna kosmiczna mapa przyoya Jego Ekscelencji do ust nasycon eterem szmatk. Jedna kosmiczna mapa cigna mu szorty. Pies, to spaniel, i ten spaniel szczeka i szczeka. Szczeka i szczeka. Szczeka i szczeka. Jedna kosmiczna mapa owina trzykrotnie gumow tam nasad moszny Jego Ekscelencji. Jedna kosmiczna mapa klczy midzy jego nogami z no em szepcze Tyler, przysuwajc swoj potuczon twarz do mojego ucha. A ja szepcz Jego Ekscelencji komisarzowi policji do ucha, eby lepiej odczepi si od fight clubw, bo jak nie, to ogosimy caemu wiatu, e Jego Ekscelencja nie ma orzeszkw. Jak, wedug pana, wpynie to na pask karier, Wasza Ekscelencjo? szepcze Tyler. Mocno zacinita gumowa tama odbiera Jego Ekscelencji czucie w kroczu. Jak daleko zajdzie pan w polityce, jeli wyborcy si dowiedz, e nie ma pan jaj? Ale Jego Wysoko nic ju nie czuje. Kurde, jego jdra s zimne jak ld. Jeli zostanie zamknity choby jeden fight club, rozelemy jego jaja na wschd i na zachd. Jedno trafi do New York Timesa", drugie do Los Angeles Times". Po jednym na redak cj. Co w rodzaju przecieku do prasy. Kosmiczna mapa odja Jego Ekscelencji od ust nasycon eterem szmatk i komisarz powiedzia, ebymy tego nie robili. A Tyler powiedzia: Nie mamy do stracenia nic prcz fight clubu. On, komisarz, mia wszystko. Nam zostao tylko gwno i mieci tego wiata.
180

Tyler da znak gow kosmicznej mapie klczcej z noem midzy nogami komisarza. Wyobra sobie, e reszt ycia spdzisz z pustym sfla czaym woreczkiem. Komisarz krzykn, e nie. I powiedzia, ebymy tego nie robili. ebymy przestali. On baga. Och. Boe. Dopom.
Mi.

Dopom. Nie. Ja. Boe. Ja. Powstrzymaj. Ich. A kosmiczna mapa wsuwa n i przecina tylko gumow tam. W sumie sze minut, i byo po wszystkim. Zapamitaj to sobie powiedzia Tyler.Jeste od nas, ludzi, ktrym prbujesz nadepn na odcisk, cakowicie uzale niony. To my ci pierzemy i przyrzdzamy posiki i usugujemy do kolacji. My cielimy ci ko. My czuwamy nad twoim bezpieczestwem, kiedy pisz. My prowadzimy karetki pogoto wia. Jestemy kucharzami i kierowcami takswek i wiemy o tobie wszystko. To my rozpatrujemy twoje roszczenia z tytuu ubezpieczenia i pilnujemy, eby nie przekroczy limitu swojej karty kredytowej. Kontrolujemy kad dziedzin twojego ycia. Jestemy niekochanymi dziemi historii, wychowanymi na telewizji, ktra przez lata wmawiaa nam, e pewnego dnia
181

zostaniemy milionerami i gwiazdami filmowymi, i gwiazdami rocka, ale tak si nie stanie. I to wanie teraz do nas dociera powiedzia Tyler. A wic nie zadzieraj z nami. Kosmiczna mapa musiaa docisn mocno szmatk z eterem do ust szlochajcego komisarza, eby go uspokoi. Inny zastp ubra go i odprowadzi razem z psem do domu. Utrzymanie caego zajcia w tajemnicy zaleao od tej chwili wycznie od niego. I nie obawialimy si ju, e dojdzie do nalotu na fight club. Jego Ekscelencja wszed do domu przestraszony, ale nie tknity. Odrabiajc te drobne prace domowe mwi Tyler niemajcy nic do stracenia ludzie z fight clubu za kadym razem inwestuj troszeczk w Projekt Feniks. Tyler klczy przy moim ku i cignie: Zamknij oczy i daj mi swoj rk. Zamykam oczy, a Tyler bierze mnie za rk. Czuj usta Tylera na blinie po jego pocaunku. Zapowiedziaem, e jeli bdziesz rozmawia z kim o mnie za moimi plecami, wicej mnie nie zobaczysz powiedzia Tyler. Nie jestemy dwoma rnymi osobami. Mwic krtko, kiedy nie pisz, jeste panem samego siebie i moesz si nazywa, jak ci si podoba, ale z chwil kiedy zasypiasz, kontrol prowadz ja i stajesz si Tylerem Durdenem. Mwi mu, e si przecie bilimy. W tamten wieczr, kiedy wymylilimy fight club. Nie bie si wtedy ze m n m w i Tyler. Wmawiae to tylko sobie. Tak naprawd to walczye ze wszystkim, czego w swoim yciu nienawidzisz. Przecie ja ciebie widz. Bo nisz. Przecie wynajmujesz dom. Pracujesz. I to na dwch po sadach. 182

 Popro swj bank o kopie czekw, ktre ostatnio realizo wae mwi Tyler. Wynajem ten dom na twoje nazwis ko. Podejrzewam, e charakter pisma z czekw, ktrymi regu lowane byy nalenoci za wynajem, i z odrcznych notatek, o ktrych przepisanie na maszynie ci prosiem, wyda ci si podobny i znajomy. A wic Tyler szasta moimi pienidzmi. Nic dziwnego, e jestem cigle na debecie. A co do tych posad, to jak mylisz? Dlaczego jeste wci taki zmczony? Kurde, to adna tam bezsenno. Z chwil kiedy ty zasypiasz, ja przejmuj paeczk i id do roboty albo do fight clubu, czy gdzie tam. Masz szczcie, e nie trafia ci si posada zaklinacza wy. Pytam, co w takim razie z Marl? Marla ci kocha. Marla kocha ciebie. Marla nie odrnia ciebie ode mnie. Tamtego wieczoru, kiedy si poznalicie, podae jej zmylone nazwisko. Na gru pach wsparcia nie posugiwae si nigdy swoim prawdziwym nazwiskiem, ty faszywy zasracu. Od dnia kiedy ocaliem Marli ycie, ona myli, e nazywasz si Tyler Durden. Czy teraz, kiedy ju znam ca prawd o Tylerze, on zniknie? Nie mwi Tyler, nie puszczajc mojej doni. Po pierwsze, nie byoby mnie tutaj, gdyby sam tego nie chcia. yj swoim yciem, kiedy ty pisz, ale jeli mnie wyrolujesz, jeli przykujesz si do ka acuchem albo zayjesz kosk dawk proszkw nasennych, staniemy si wrogami. E, tam. Pic na wod, fotomonta. To tylko sen. Tyler mi si ni. Jest przejawem skojarzeniowego zaburzenia osobowoci. Stanem fugi psychogenicznej. Tyler Durden to halucynacja. Pieprzysz jak potuczony mwi Tyler. Moe to ty jeste moj schizofreniczn halucynacj. Byem tu pierwszy. 183

Tak, tak, tak - mwi Tyler - lepiej ustalmy, kto jest ostatni To nie jest jawa. To sen, z ktrego si zaraz wybudz. - No to si wybud. I w tym momencie rozlega si dzwonek telefonu i Tyler znika. Przez zasony przewituje soce. Zamawiaem telefoniczne budzenie na 7.00 rano. Podnosz suchawk. Martwa cisza.

23

Gnam na penym gazie z powrotem do domu, do Marli i do Firmy Mydlarskiej z Paper Street. Wszystko si rozpada. Wbiegam do domu, ale boj si spojrze na lodwk. Wyob racie sobie tuziny maych plastikowych woreczkw niada niowych z etykietkami, na ktrych widniej nazwy miast, takich jak: Las Vegas i Chicago, i Milwaukee, gdzie Tyler dla ratowa nia oddziaw fight clubu musia wprowadza w czyn swoje pogrki. W kadym woreczku para zmiadonych, zamroo nych na ko rodzynkw. W kcie kuchni na popkanym linoleum siedzi w kucki kosmiczna mapa i przeglda si w rcznym lusterku. Jestem rozpiewanym, roztaczonym gwnem tego wia ta m w i kosmiczna mapa do lusterka.Jestem toksycznym odpadem, produktem ubocznym boskiego procesu tworzenia. Inne kosmiczne mapy krztaj si po ogrodzie, zbieraj co, co umiercaj. Sigam jedn rk do drzwiczek lodwki, bior gboki oddech i prbuj skoncentrowa swoj owiecon duchow istot.

185

Krople na rach Wesoa Myszka Miki A mnie to boli Uchylam lodwk i w tym samym momencie przez rami zaglda mi Marla i pyta: Co na kolacj? Siedzca w kucki kosmiczna mapa dalej przeglda si w lus terku i mamrocze: Jestem gwnem i trujcymi ludzkimi odpadami procesu tworzenia. Koo si zamyka. Jaki miesic temu baem si, e Marla zajrzy do zamraalnika. Teraz sam boj si do niego zajrze. O, Boe. Tyler. Marla mnie kocha. Marla nie dostrzega rnicy. Ciesz si, e wrciemwi Marla.Musimy pogada. Mwi, e tak. Musimy pogada. Nie mog si przemc, by otworzy zamraalnik. Jestem Mrowicym Kroczem Joego. Mwi Marli, eby nie dotykaa niczego, co jest w tym zamraalniku. eby go nawet nie otwieraa. Jeli kiedykolwiek co tam znajdzie, to niech tego nie je ani nie karmi tym kota, niech w ogle tego nie rusza. Kosmiczna mapa z lusterkiem przypatruje si nam, mwi wic Marli, e musimy std wyj. Porozmawiamy gdzie indziej. Na schodach do piwnicy jedna kosmiczna mapa czyta drugiej: Trzy sposoby otrzymywania napalmu: Pierwszymiesza si rwne porcje benzyny i zamroonego koncentratu soku pomaraczowego czyta kosmiczna ma pa. Drugi miesza si rwne porcje benzyny i dietetycznej coli. Trzeci rozpuszcza si w benzynie rozdrobnione kocie odchody, a do zgstnienia roztworu".
186

Wychodzimy z Marl z Firmy Mydlarskiej z Paper Street i rodkiem komunikacji masowej docieramy do stolika przy oknie na Planecie Denny'ego, pomaraczowej planecie. Tyler mwi mi swego czasu, e od kiedy Anglia zacza dokonywa odkry geograficznych, zakada kolonie i sporz dza mapy, wikszo miejsc na kuli ziemskiej nosi te angielskie nazwy z odzysku. Anglicy musieli nazwa po swojemu wszyst ko. Albo prawie wszystko. Wemy tak Irlandi. New London w Australii. New London w Indiach. New London w Idaho. New York w stanie New York. Na penym gazie ku przyszoci. Kiedy ruszy w kocu eksploracja kosmosu, to wszystkie nowe planety odkrywane bd pewnie i nanoszone na map przez megakorporacje. Gwiezdna Sfera IBM. Galaktyka Philipa Morrisa. Planeta Denny'ego. Kada planeta nosi bdzie pitno korporacji, ktra pierwsza j zgwacia. wiat Budweissera. Nasz kelner ma na czole wielk liw i trzaskajc obcasami, staje przed nami na baczno. Sir! mwi nasz kelner subicie. Czy zechce pan ju zoy zamwienie? Sir! cignie. Cokolwiek pan zamwi, wszystko gratis. Sir! Od jakiego czasu wydaje ci si, e kada zupa zalatuje uryn. Prosz o dwie kawy. Dlaczego on nie chce pienidzy za to, co zamwimy? pyta Marla. Odpowiadam, e pewnie bierze mnie za Tylera Durdena. 187

Skoro tak, to Marla zamawia smaone mae i potrawk z may, i koszyk rybny, i smaonego kurczaka, i pieczone ziemniaki ze wszystkimi dodatkami, i czekoladowy torcik. Zza szyby oddzielajcej sal konsumpcyjn od kuchni Marl i mnie obserwuje trzech kucharzy, jeden ze szwem na grnej wardze. Szepcz co midzy sob, pochylajc trzy poobijane gowy. Prosz kelnera, eby posiek nie by zanieczyszczony. eby tego, co zamwimy, niczym nie doprawiano. Wobec tego, prosz pana mwi nasz kelner od radzabym szanownej pani zamawianie potrawki z may. Dzikuj mu. Rezygnujemy z potrawki z may. Marla spog lda na mnie ze zdziwieniem, a ja prosz j, eby mi zaufaa. Wiem, co robi. Kelner odwraca si na picie i maszeruje z naszym zamwie niem do kuchni. Trzej kucharze pokazuj mi przez szyb uniesione kciuki. Widz, e Tyler Durden ma tu specjalne przywileje mwi Marla. Mwi Marli, e od tej chwili ma chodzi za mn co wieczr i zapisywa, dokd mnie nosi. Z kim si spotykam. Czy wykast rowaem kogo wanego. Tego rodzaju sprawy. Wyjmuj portfel i pokazuj Marli prawo jazdy ze swoim prawdziwym nazwiskiem. Nie brzmi ono Tyler Durden. Przecie wszyscy znaj ci jako Tylera Durdenamwi Marla. Wszyscy, tylko nie ja. W pracy nikt nie nazywa mnie Tylerem Durdenem. Szef, zwracajc si do mnie, uywa mojego prawdziwego nazwiska. Moi rodzice mog zawiadczy, kim naprawd jestem. Wic jak to si dzieje pyta Marla e dla jednych jeste Tylerem Durdenem, a dla innych nie? Po raz pierwszy zobaczyem Tylera, budzc si ze snu. 188

Byem zmczony, zy, zaganiany i wsiadajc do samolotu, marzyem zawsze, eby ten si rozbi. Zazdrociem ludziom umierajcym na raka. Nienawidziem swojego ycia. Byem zmczony i znudzony swoj prac, swoimi meblami, i nie widziaem sposobu na zmian czegokolwiek. Innego ni zakoczenie tego wszystkiego. Czuem si jak w potrzasku. Byem zbyt zrealizowany. Byem zbyt idealny. Pragnem si oderwa od swojego malekiego ycia. Od porcjowanych maseek i ciasnych lotniczych foteli. Od szwedzkich mebli. Od wydumanej sztuki nowoczesnej. Wziem urlop. Zasnem na play, a kiedy si obudziem, by tam Tyler Durden, nagi i spocony, oblepiony piaskiem, z opadajcymi na oczy strkami wilgotnych wosw. Zbiera na brzegu wyrzucane przez morze kloce drewna i wlk je po play. Za pomoc tych klocw Tyler stworzy cie olbrzymiej doni, a potem siedzia na tej idealnej doni, ktrej sam by twrc. Idea trwa tylko przez moment, wicej nie mona od niego wymaga. By moe wcale si nie obudziem na tamtej play. By moe wszystko to si zaczo, kiedy sikaem na kamie z Blarney. Wcale nie spaem, cho wydawao mi si, e zasnem. Przy innych stolikach w Planecie Denny'ego naliczyem jednego, dwch, trzech, czterech, piciu umiechajcych si do mnie facetw z popodbijanymi oczami i poprzestawianymi nosami. Nie mwi Marla ty nie nisz. Tyler Durden jest odrbn stworzon przeze mnie osobowo ci, i teraz grozi, e odbierze mi moje realne ycie. 189

 Tak jak matka Tony'ego Perkinsa w wirze" mwi Marla. Ale numer. Kady ma jakie odchyki. Chodziam kiedy z chopakiem, ktry wci si dziarga, mia hopla na tym punkcie. Mwi jej, e ilekro ja zasypiam, Tyler wybiega w moim ciele, z moj obtuczon gb, eby popeni jakie przestp stwo. Nazajutrz budz si skonany i obolay, przewiadczony, e nie zmruyem oka. Nastpnego wieczoru kad si wczeniej do ka. I tej nocy Tyler prowadzi kontrol troch duej. Z dnia na dzie kad si coraz wczeniej i Tyler coraz duej dysponuje moim ciaem. Ale to ty jeste Tylerem mwi Marla. Nie. Nie jestem. Kocham w Tylerze Durdenie wszystko, jego odwag i jego spryt. Jego zimn krew. Tyler jest dowcipny i czarujcy, i silny, i niezaleny, ludzie s w niego zapatrzeni i wierz, e potrafi zmieni ich wiat. Tyler jest zdolny i wolny, w odrnieniu ode mnie. Nie jestem Tylerem Durdenem. Ale jeste, Tyler mwi Marla. Tyler i ja dzielimy to samo ciao, co dopiero teraz odkryem. Ilekro Tyler kocha si z Marl, ja spaem. Tyler chodzi i rozmawia, kiedy mnie wydawao si, e pi. Wszyscy z fight clubu i Projektu Feniks znaj mnie jako Tylera Durdena. I gdybym co wieczr coraz wczeniej kad si do ka i pniej budzi si kadego ranka, to w kocu odszedbym na dobre. Pooybym si po prostu spa i nigdy ju si nie obudzi. Jak te zwierzaki w placwkach kontroli populacji zwie rzt mwi Mara. 190

Dolina Psw. Gdzie, jeli nawet kto pokocha ci na tyle, by uratowa ci ycie, i tak ci wykastruj. Nigdy ju bym si nie obudzi i moje miejsce zajby Tyler. Kelner stawia przed nami kaw trzaska obcasami i oddala si. Wcham swoj kaw. Pachnie jak kawa No, dobrze mwi Marla powiedzmy, e ci wierz. Czego ode mnie chcesz? Chc, eby Marla nie pozwalaa mi zasn. Wtedy Tyler bdzie mg mnie kontrolowa. Koo si zamyka. Tamtej nocy, kiedy Tyler uratowa jej ycie Marla poprosia go, eby przez ca noc nie da jej zmruy oka. W momencie kiedy zasn, paeczk przejmie Tyler i stanie si co strasznego. A jeli mimo wszystko zasn, Marla musi wzi Tylera pod obserwacj. Gdzie chodzi. Co robi Dziki temu po przebudzeniu bd moe w stanie odkrci to, co on namota.

Nazywa si Robert Paulson i ma czterdzieci osiem lat. Nazywa si Robert Paulson, ma czterdzieci osiem lat, i Robert Paulson ju nigdy wicej lat mie nie bdzie. W miar posuwania si po osi czasu, szansa przeycia spada w kocu do zera dla kadego. Wielki Bob. Ten wielki miniak. Ten wielki osiu dosta do odrobienia prac domow z zamraania-z-rozwiercaniem. Tak wanie Tyler dosta si do mojego mieszkania i wysadzi je dynamitem domowej roboty. Bierzesz pojemnik rodka chodniczego w ae rozolu, dajmy na to z R-12, jeli zdoasz taki zdoby, bo z uwagi na dziur ozonow i w ogle, wycofano go ju chyba ze sprzeday, albo z R-134a, i spryskujesz nim cylinder zamka a do zamroenia. Praca domowa z zamraania-z-rozwiercaniem polega na spryskaniu aerozolem zamka jakiego automatu telefonicznego albo parkometru, albo dystrybutora gazet. A nastpnie rozkruszeniu zamroonego cylindra zamka za pomoc motka i zimnego duta. Praca domowa z rozwiercania-z-wypenieniem polega na przewierceniu dziurki w automacie telefonicznym albo ban192

komacie, wkrceniu w t dziurk smarowniczki i wypenieniu swojego celu po brzegi za pomoc smarownicy tokowej smarem przekadniowym albo waniliowym puddingiem, albo samoutwardzalnym tworzywem sztucznym Nie chodzio tu bynajmniej o kradzie garci drobniakw na cele Projektu Feniks. Firma Mydlarska z Paper Street nie nadaa z realizacj zamwie. A w okresie witecznym mielimy ju prawdziwe urwanie gowy. Prace domowe su zwikszaniu odpornoci psychicznej. Odrabiajc je, trzeba si wykaza sprytem, troch pokombinowa. Zainwestowa w Pro jekt Feniks. Cylinder zamka zamiast zimnym dutem mona potraktowa elektryczn wiertark. Efekt jest taki sam, a haasu o wiele mniej. To wanie tak bezprzewodow elektryczn wiertark poli cjanci, ktrzy rozwalili Wielkiego Boba, wzili za pistolet. Przy Wielkim Bobie nie znaleziono nic, co wizaoby go z Projektem Feniks albo fight clubem, albo z mydem. W kieszeni mia tylko swoj fotografi. Pry si na niej w wyszukanej pozie ogromny i na pierwszy rzut oka nagi na jakich zawodach. To idiotyczny sposb na ycie, zwierzy mi si Bob. Stoisz olepiony reflektorami, oguszony podkadem muzycznym, leccym z systemu naganiajcego, a sdzia kae ci zaprezentowa prawy misie czworoboczny, napi go i przytrzyma. Poka rce, tak ebymy je widzieli. Wycignij lew rk, zegnij, napnij biceps i przytrzymaj. Nie ruszaj si. Rzu bro. Realne ycie si nie umywa. Na doni mia blizn po moim pocaunku. Po pocaunku Tylera. Wielki Bob zgoli ju wczeniej rzebion czupryn, a opuszki palcw wypali sobie ugiem. I lepiej byo odnie jakie obraenia, ni da si aresztowa, bo dajc si aresztowa, 193

wylatujesz automatycznie z Projektu Feniks i nigdy ju nie dostaniesz pracy domowej do odrobienia. Do pewnej chwili Robert Paulson stanowi ciepe centrum, wok ktrego skupia si ycie wiata, a w sekund potem Robert Paulson by ju tylko przedmiotem. Policjant strzeli i nastpi zadziwiajcy cud mierci. Dzi wieczorem w kadym fight clubie przewodniczcy oddziau kry w ciemnociach za plecami tumu mczyzn, ktrzy patrz na siebie przedzieleni pustym centrum fight clubowej piwnicy, i krzyczy: Nazywa si Robert Paulson. Nazywa si Robert Paulson ryczy tum. Ma czterdzieci osiem lat krzyczy przewodniczcy. Ma czterdzieci osiem lat ryczy tum. Ma czterdzieci osiem lat i bierze udzia w Projekcie Feniks. Tylko po mierci powracamy do swoich prawdziwych na zwisk, bo tylko mier zwalnia nas z uczestnictwa w tym zbiorowym wysiku. Po mierci stajemy si bohaterami. I tum ryczy: Robert Paulson. Robert Paulson ryczy tum. Robert Paulson ryczy tum. Id dzi wieczorem na spotkanie fight clubu, eby go rozwi za. Staj porodku pomieszczenia w blasku jedynej arwki, a tum wiwatuje. Dla wszystkich tutaj jestem Tylerem Durdenem. Bystrym. Zdecydowanym. Pewnym siebie. Unosz w gr rce, prosz o cisz i sugeruj, e moe bymy tak dali ju sobie spokj. Rozejdcie si do domw i zapomnijcie o fight clubie. Moim zdaniem fight club speni ju swoj funkcj, a wa szym? Projekt Feniks jest zamknity. Syszaem, e telewizja transmituje dobry mecz futbolowy... Stu mczyzn patrzy na mnie w milczeniu.
194

Mwi, e zgin czowiek. Gra skoczona. To przestao by zabawne. I w tym momencie z ciemnoci za plecami tumu dobiega anonimowy gos przewodniczcego: Pierwsza zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Wrzeszcz, eby szli do domu! Druga zasada fight clubu to nie mwi o fight clubie. Fight club zostaje rozwizany! Projekt Feniks jest zamknity. Trzecia zasada fight clubu stanowi, e walczy si jeden na jednego. Wrzeszcz, e jestem Tyler Durden. I e nakazuj im si rozej! I nikt na mnie nie patrzy. Mczyni otaczajcy krgiem centrum pomieszczenia patrz przed siebie. Gos przewodniczcego oddziau niesie si powoli dookoa pomieszczenia. Walka jeden na jednego. Bez koszul. Bez butw. Walka trwa a do skutku. Wyobracie sobie, e dzieje si to w stu miastach, w kilku jzykach. Recytowanie zasad dobiega koca, a ja stoj wci w owiet lonym centrum pomieszczenia. Zapisani do pierwszej walki wystp! ryczy gos z ciem noci. Zrobi miejsce porodku. Nie ruszam si. Zrobi miejsce porodku! Nie ruszam si. wiato jedynej arwki odbija si w stu parach skrytych w ciemnoci oczu. Wszystkie s skierowane na mnie, maluje si w nich wyczekiwanie. Prbuj patrze na kadego z tych mczyzn tak, jak patrzyby na Tyler. Wybiera najlepszych do szkolenia w ramach Projektu Feniks. Ktrych Tyler za prosiby do pracy w Firmie Mydlarskiej z Paper Street? Zrobi miejsce porodku!
195

To przyjta procedura fight clubu. Po trzecim wezwaniu przewodniczcego zostan wyrzucony na ulic. Ale jestem przecie Tylerem Durdenem. To ja wymyliem fight club. Fight club jest mj. To ja spisaem zasady. Nie byoby was tutaj, gdyby nie ja. I ja mwi, e koniec z fight clubem! Przygotowa si do wydalenia czonka za trzy, dwie, jedn. Krg mczyzn rzuca si na mnie, dwiecie doni chwyta kady skrawek moich rk i ng i unosi mnie ku wiatu. Przygotowa si do ewakuacji duszy za pi, za cztery, trzy, dwie, jedn. Tum, przekazujc mnie sobie nad gowami, sunie w kierunku drzwi. Pyn. Lec. Wrzeszcz, e fight club jest mj. Projekt Feniks to mj po mys. Nie moecie mnie wyrzuci. Ja tu rzdz. Idcie do domu! Zapisani do pierwszej walki ryczy gos przewodnicz cego oddziau na rodek pomieszczenia wystp. Wykona! Nie wyjd. Nie poddam si. Opanuj sytuacj. Ja tu rzdz. Wydali czonka fight clubu. Wykona! Ewakuacja duszy. Wykona. I wyfruwam powoli za drzwi w rozgwiedon noc i chodne powietrze i lduj na betonowej pycie parkingu. Wszystkie rce cofaj si, zatrzaskuj si za mn drzwi, zgrzyta zasuwany rygiel. W stu miastach fight club kontynuuje dziaalno beze mnie.

25

Od wielu ju lat pragnem zasn. Sen by dla mnie form ucieczki, rezygnacji. Teraz boj si zasn. Jestem w Regent Hotel u Marli, pokj 8G. wiadomo bliskoci tylu staruszkw i punw, ktrzy siedz tu pozamykani na trzy spusty w swoich maych klitkach, sprawia, e moja postpujca desperacja wy daje si czym normalnym i oczekiwanym. Wiesz mwi Marla, ktra siedzi po turecku na ku, wyciskajc kolejno z plastikowego opakowania p tuzina proszkw na odpdzenie sennoci. Chodziam kiedy z cho pakiem, ktry miewa straszne koszmary. On te ba si zasn. I co si stao z tym chopakiem? Umar. Atak serca. Przedawkowa. Wzi za duo am fetaminy mwi Marla. Mia dopiero dziewitnacie lat. Dziki za podtrzymanie na duchu. Kiedy wchodzilimy do hotelu, od biurka recepcji zerwa si facet i zasalutowa mi. Nie mia poowy wosw, miejsce, skd niedawno wyrwano je razem z cebulkami, pokrywa strup. Seniorzy ogldajcy w lobby telewizj obejrzeli si jak na komend, kiedy facet z recepcji zwrci si do mnie per prosz pana. Dobry wieczr, prosz pana.
197

Wyobraam go sobie teraz, jak dzwoni do jakiej kwatery Projektu Feniks i melduje o moim miejscu pobytu. Maj pewnie cienny plan miasta i zaznaczaj wszystkie moje ruchy maymi pinezkami. Czuj si jak zaobrczkowana migrujca g z Dzi kiego Krlestwa". Wszyscy mnie szpieguj, ledz kady mj krok. Moesz wzi wszystkie sze naraz i nie pochorowa si mwi Marla z tym e musiaby wetkn je sobie w tytek. No, fajnie. Nie zalewam. Pniej poszukamy czego silniejszego. Jakich prochw z prawdziwego zdarzenia, na przykad krzy ykw, czarnych licznotek albo aligatorkw. Nie wo sobie tych pastylek w dup. No to we tylko dwie. Gdzie si wybierzemy? Do krgielni. Jest otwarta przez ca dob, nie dadz ci tam zasn. Mwi, e wszdzie, gdzie chodzimy, faceci z ulicy bior mnie za Tylera Durdena. To dlatego ten kierowca autobusu nie chcia od nas pienidzy za przejazd? Tak. I dlatego tych dwch goci ustpio nam w autobusie miejsca. Do czego zmierzasz? Nie wydaje mi si, eby samo ukrywanie si wystarczyo. Musimy si jako pozby Tylera. Chodziam kiedy z chopakiem, ktry lubi si przebiera w moje ciuchy mwi Marla. No, wiesz, sukienki. Kapelu sze z woalkami. Moglibymy ci przebra i jako przemyci. Nie bd si przebiera w babskie fataaszki, nie bd sobie wpycha proszkw w dupsko. Bywa gorzejmwi Marla. Chodziam kiedy z cho198

pakiem, ktry namawia mnie, ebym bawia si w lesbijk z jego nadmuchiwan lalk. Wyobraam sobie siebie w repertuarze opowieci Marli. Chodziam kiedy z facetem, ktry mia rozdwojenie jani. - Chodziam te z chopakiem, ktry uywa powikszacza penisa. Pytam, ktra godzina? - Czwarta rano. Za trzy godziny musz by w pracy. - No, bierz te proszki - mwi Marla - Skoro wszyscy widz w tobie Tylera Durdena, to prawdopodob Marla. - No, dobra, wykrel to z protokou.

26

Tak, to stare powiedzenie, e zawsze zabijasz to, co kochasz, obowizuje w obie strony. Nie da si ukry. Tego ranka, dojedajc do pracy, ju z daleka zobaczyem policyjne zapory midzy budynkiem a parkingiem. Policjanci przed wejciem zbierali owiadczenia od ludzi, z ktrymi pracowaem. Istny myn. Nie wysiadem nawet z autobusu. Jestem Zimnym Potem Joego. Przez wybite okna od sufitu do podogi na trzecim pitrze mojego biurowca widz z autobusu straaka w brudnym tym kubraku, rbicego toporkiem spalony panel podwieszanego sufitu. Tlce si biurko wypychane przez wybite okno przez dwch innych straakw przechyla si, a potem zelizguje i spada z wysokoci trzech piter na chodnik. Rozlatuje si na kawaki i wci dymi. Jestem Skurczem odka Joego. To moje biurko. Wiem, e mj szef nie yje. Trzy sposoby uzyskiwania napalmu. Wiedziaem, e Tyler zamierza zabi mojego szefa. Z chwil kiedy poczuem, e moje 200

donie mierdz benzyn, kiedy powiedziaem, e chc zrezygno wa z pracy, daem mu na to przyzwolenie. Bd moim gociem. Zabij mojego szefa. Och, Tyler. Wiem, e wybuch komputer. Wiem, bo Tyler to wie. Nie chc tego wiedzie, ale wiem, e wierci si jubilersk wiertark dziurk w wierzchu obudowy monitora. Wiedz to wszystkie kosmiczne mapy. Przepisywaem na maszynie za piski Tylera. To nowa wersja bomby z arwki. Bomb z a rwki sporzdza si, wiercc dziurk w bace arwki i nape niajc j benzyn. Potem zalepia si dziurk woskiem albo silikonem, wkrca arwk z powrotem w oprawk i czeka, a kto wejdzie do pokoju i zapali wiato. Lampa obrazowa komputerowego monitora mieci o wiele wicej benzyny ni arwka. Albo zdejmuje si z lampy obrazowej plastikow oson, to atwe, albo wierci si dziurk przez wierzch obudowy. Przedtem trzeba odczy monitor od rda zasilania i od komputera. W taki sam sposb mona spreparowa kineskop telewizora. Ale uwaga. Jedna iskra, choby wyadowanie elektrostatyczne midzy woskami dywanu, i nie yjesz. Palisz si ywcem, wrzeszczc wniebogosy. Nawet po wyczeniu monitora, midzy elektrodami lampy obrazowej moe wystpowa bierny adunek elektryczny o na piciu do trzystu woltw, trzeba wic najpierw zewrze solid nym rubokrtem kondensator w zasilaczu. Jeli w trakcie tego giniesz, to znaczy, e uye rubokrta z nieizolowan rczk. We wntrzu lampy obrazowej panuje prnia, a wic w mo mencie kiedy j przewiercisz, lampa obrazowa zassie powietrze z otoczenia, wemie swego rodzaju wiszczcy wdech. Rozwiercasz ma dziurk grubszym wiertem, potem jeszcze 201

grubszym wiertem, i tak a do uzyskania otworu, w ktry zmieci si kocwka lejka. Nastpnie napeniasz lamp obrazow wybranym materiaem wybuch wasnej roboty. Moe by benzyna albo benzyna zmieszana z zamroonym koncentratem soku pomaraczowego, ewen tualnie z kocimi odchodami.

Pikny wybuch uzyskuje si, stosujc mieszanin nadmanganianu potasu z cukrem pudrem. Ca zmiesza skadnik, ktry bardzo szybko si spala, ze skad nikiem, ktry dostarczy niezbdn dla takiego spalania ilo tlenu. Szybkie spalanie to inaczej eksplozja. Dwunadtlenek barowy i drobno zmielony cynk. Saletra amonowa i sproszkowane aluminium. Wspczesna kuchnia anarchii. Azotan barowy w sosie siarkowym, przyprawiony wglem drzewnym. I masz swj proch. Bon appetit. Nafaszeruj tym do pena monitor komputera i temu, kto pierwszy wczy zasilanie, w twarz eksploduje pi do szeciu funtw prochu. Sk w tym, e ja nawet lubiem swojego szefa. Jeste osobnikiem pci mskiej, chrzecijaninem, mieszkasz w Ameryce, a twj ojciec jest dla ciebie modelem Boga. I cza sami odkrywasz ojca w swoim miejscu pracy. Tylko e Tyler mojego szefa nie lubi. Policja bdzie mnie szukaa. W pitek wieczorem jako ostatni wyszedem z budynku. Obudziem si przy swoim biurku, blat zaparowa od mojego oddechu, odebraem telefon i Tyler powie dzia; Wyjd na zewntrz. Czekaj tam na ciebie w samochodzie". W cadillacu. Donie wci mierdziay mi benzyn. Mechanik z fight clubu zapyta, co jeszcze chciabym zrobi przed mierci. 02

Odpowiedziaem, e rzuci prac. Tym samym udzielaem Tylerowi przyzwolenia. Bd moim gociem. Zabij mojego szefa. Moje zniszczone wybuchem biuro zostaje z tyu, dojedam autobusem na wysypan wirem ptl na kocu trasy. To tutaj peryferie przechodz w niezabudowane dziaki i zaorane pola. Kierowca autobusu wyciga woreczek ze niadaniem i termos, obserwuje mnie we wstecznym lusterku. ami sobie gow, gdzie by si tu ukry przed policj. Ze swojego miejsca z tyu autobusu widz ze dwadziecia osb siedzcych midzy mn a kierowc. Licz potylice dwu dziestu gw. Dwudziestu wygolonych gw. Kierowca odwraca si i woa do mnie z przodu autobusu: Panie Durden, prosz pana, jestem peen podziwu dla tego, co pan robi. Pierwszy raz widz go na oczy. Prosz nie mie mi tego za ze mwi kierowca. Na komitecie mwili, e to paski wasny pomys, prosz pana. Wygolone gowy odwracaj si jedna po drugiej. A potem ich waciciele jeden po drugim wstaj z miejsc. Jeden trzyma w rku szmatk, czuj zapach eteru. Ten najbliej mnie ma n myliwski. Rozpoznaj w nim mechanika z fight clubu. Odwany z pana go mwi kierowca autobusu. eby tak samego siebie wyznaczy na obiekt pracy domowej, no, no. Zamknij si mwi do kierowcy autobusu mechanik z fight clubu. Gba na kdk i filuj, czy teren czysty. Nie ulega wtpliwoci, e jedna z kosmicznych map ma gumow tam do cinicia jder. Gromadz si wszystkie z przodu autobusu. Zna pan regulamin, panie Durden mwi mechanik. Sam pan to powiedzia. Powiedzia pan, e jeli kto kiedy 203

bdzie prbowa zamkn fight club, to nawet gdyby by to pan, musimy chwyci go za jaja. Gonady. Klejnoty. Wisienki. Huevos. Wyobraam sobie najlepszy fragment siebie zamroony w woreczku niadaniowym i przechowywany w siedzibie Firmy Mydlarskiej z Paper Street. Wie pan dobrze, e stawianie nam oporu nie ma najmniejszego sensu mwi mechanik.

Kierowca autobusu uje kanapk i obserwuje nas we wstecz nym lusterku. Sysz wycie policyjnej syreny. Jest coraz blisze. W oddali, na polu, terkocze traktor. Ptaki. Okno z tyu autobusu jest do poowy otwarte. Chmury. Na skraju wirowanej ptli autobusowej pleni si zielsko. Z tego zielska d pszcz albo much. Odbylimy wanie ma narad mwi mechanik z fight clubu. Tym razem nie jest to pogrka, panie Durden. Tym razem musimy je naprawd obci. To gliny mwi kierowca. Wycie syreny zblia si gdzie od przodu autobusu. Komu teraz bd musia stawia opr? Policyjny wz patrolowy zatrzymuje si przy autobusie, przedni szyb autobusu rozwietlaj na przemian to czerwone, to bkitne rozbyski koguta na dachu policyjnego auta i kto woa z zewntrz: Wstrzymajcie si. Jestem uratowany. Tak jakby.

Mog powiedzie gliniarzom o Tylerze. Opowiem im wszystko o fight clubie i by moe powdruj
204

przynajmniej nie bd musia patrze na ten n, a rozwizanie problemu Projektu Feniks spadnie na nich. Gliniarze wspinaj si na stopie autobusu, i ten pierwszy pyta: Oprawilicie go ju? Popieszcie si mwi drugi gliniarz wystawiono ju nakaz jego aresztowania. Potem zdejmuje kapelusz i zwraca si do mnie: Bez urazy, panie Durden. To dla mnie wielki zaszczyt, e w kocu mam okazj pana pozna. Mwi im, e popeniaj wielki bd. Uprzedza nas pan, e prawdopodobnie to powie. Nie jestem Tylerem Durdenem. Uprzedzi nas pan, e to te powie. Zmieniam zasady. Niech wam bdzie, fight club zostaje, ale koniec z kastrowaniem. Wiem, wiem, wiem mwi mechanik. Trzymajc przed sob n, rusza ku mnie przejciem midzy siedzeniami. Uprzedzi nas pan, e na pewno tak powie. No dobrze, a wic jestem Tyler Durden. Jestem. Jestem Tyler Durden i to ja ustalam zasady i rozkazuj mu odoy n. Jaki jest nasz rekord w oprawianiu-i-ucieczce? woa mechanik przez rami do kosmicznych map. Cztery minuty! rozlega si w odpowiedzi. Mierzy kto czas? woa mechanik. Obaj gliniarze s ju w autobusie i jeden spoglda na zegarek. Chwileczk mwi. Zaczekajmy, a sekundnik dojdzie do dwunastki. Zaczyna odlicza: Dziewi. Osiem. Siedem. Rzucam si szczupakiem przez otwarte okno. Spadam brzuchem na wsk metalow ram okna, a mechanik z fight clubu krzyczy za mn:

 Panie Durden! Przez pana za choler nie pobijemy rekordu! Wychylony do poowy przez okno, zwisam gow w d i dr pazurami czarn gum bocznej cianki tylnej opony. Dosigam do felgi, zahaczam o ni palcami i prbuj si podcign. Kto chwyta mnie za stopy i cignie w przeciwn stron. Hej! wrzeszcz do traktora w oddali. Hej! Wisz gow w d, twarz mi nabrzmiewa, pulsuje gorcem od napywajcej krwi. Podcigam si kawaek. Donie trzy majce moje kostki wcigaj mnie z powrotem. Krawat chlasta mnie po twarzy. Sprzczka paska zaczepia o ram okna. Przed samym nosem mam zielsko z brzczcymi w nim pszczoami i muchami. Hej! wrzeszcz. Czyje rce chwytaj mnie od tyu za pasek, szarpi, cigaj mi z dupy spodnie razem z paskiem. Jedna minuta! krzyczy kto w autobusie. Buty spadaj mi z ng. Sprzczka paska przeskakuje nad ram okna, jest ju w rodku. Czyje rce ciskaj mi nogi razem. Nagrzana od soca rama okna wrzyna mi si w brzuch. Moja biaa koszula wydyma si na wietrze, opada mi na gow i ramiona, a ja trzymam si kurczowo felgi i wci wrzeszcz: -Hej! Kto cignie mnie z caych si za zczone nogi. Spodnie zsuwaj si coraz dalej i w kocu czuj, e nie mam ich ju na sobie. Soce grzeje mnie w wypite goe dupsko. Krew pulsuje w gowie, oczy wychodz na wierzch, biaa koszula przesania wiat. Gdzie tam terkocze traktor. Brzcz pszczoy. Gdzie tam. Wszystko jest milion mil ode mnie. Gdzie tam, milion mil za mn, kto krzyczy: Dwie minuty! I czyja rka wsuwa mi si midzy nogi, maca.

 Staraj si, eby nie bolao mwi kto. Rce trzymajce mnie za kostki s milion mil std. Wyob raam je sobie na kocu dugiej, dugiej drogi. Kierowana medytacja. Byle tylko nie wyobraa sobie, e rama okna to tpy, gorcy n, ktry przecina ci brzuch. Byle tylko nie wyobraa sobie, jak zastp mczyzn rozwiera ci nogi. Milion mil std, nieprzeliczone miliony mil std, szorstka ciepa do chwyta ci za moszn, odcigaj, wok nasady co si owija, zaciska ciasno, cianiej, coraz cianiej. Gumowa tama. Jeste w Irlandii. Jeste w fight clubie. Jeste w pracy. Jeste gdziekolwiek, tylko nie tu. Trzy minuty! Pamitacie, co powiedzia pan Durden! dolatuje z daleka czyj krzyk. Nie zadziera z Ciepa do trzyma ci w garci. Chodny czubek noa. Czyje rami obejmuje ci za klatk piersiow. Terapeutyczny kontakt fizyczny. Pora na ucisk. Nasczona eterem szmatka przywiera ci szczelnie do nosa i ust. Potem ju nic, mniej ni nic. Otcha.

Noc, W rozerwanej wybuchem, wypalonej skorupie mojego mieszkania jest ciemno jak w kosmosie. Nie docieraj tu mde wiata miasta. Na krawdzi pitnastopitrowej przepaci, tam gdzie kiedy byo okno, trzepocze i wydyma si ta policyjna tama. Budz si na betonowym podou. Kiedy pokrywa je klonowy parkiet. Przed wybuchem na Stay tu szwedzkie meble. Przed pojawieniem si Tylera. Jestem ubrany. Wsuwam rk do kieszeni spodni i macam. Nic mi nie brakuje. Przestraszony, ale nietknity. Podejd na skraj podogi, spjrz z wysokoci pitnastu piter na wiata miasta, potem w gwiazdy, i ju ci nie ma. Wszystko za nami. Tu, na grze, pord mil nocy dzielcych Ziemi od gwiazd, czuj si jak jedno z tych kosmicznych zwierzt. Psw. Map. Ludzi. Powtarzasz tylko wyuczone czynnoci. Pocignij za wajch. Wdu guzik. Sam nie wiesz, czemu to ma suy.

wiat staje na gowie. Moj szef nie yje. Nie mam ju domu. Nie mam pracy. Jestem za to wszystko odpowiedzialny. Nic mi nie zostao. W banku jestem na debecie. Przekrocz krawd. Midzy mn a otchani furkocze policyjna tama. Przekrocz krawd. Co ci pozostao? Przekrocz krawd. Jest jeszcze Marla. Przeskocz przez krawd. Jest jeszcze Marla, Marla stanowi centrum wszystkiego i o tym nie wie. I kocha ci. Kocha Tylera. Nie dostrzega rnicy. Kto musi jej powiedzie. Uciekaj. Uciekaj. Uciekaj. Ratuj si. Zjedasz wind do holu, a portier, ktry nigdy za tob nie przepada, wita ci teraz szerokim umiechem, prezentujc szczerb po trzech wybitych zbach, i mwi: Dobry wieczr, panie Durden. Wezwa takswk? Dobrze si pan czuje? Chce pan skorzysta z telefonu? Dzwonisz do Regent Hotel, do Marli. Jedn chwileczk, panie Durden mwi recepcjonista z Regent Hotel. W suchawce rozlega si gos Marli. Portier stoi nad tob i nastawia ucha. Recepcjonista z Regent Hotel te pewnie podsuchuje. Mwisz Marli, e musicie porozmawia. Wypchaj si odpowiada Marla. Mwisz, e nie jest bezpieczna. Ze zasuguje na to, by dowie dzie si, co jest grane. Musicie si spotka. Musicie porozmawia. 209

 Gdzie? Niech przyjdzie tam, gdzie si poznalicie. Na pewno pamita. Niech signie do wspomnie. Kula biaego uzdrawiajcego wiata. Paac o siedmiu bramach. No, dobrze mwi Marla. Bd tam za dwadziecia minut. Bd. Odkadasz suchawk, a portier mwi: Wezw takswk, panie Durden. Zawiezie pana za darmo, gdzie tylko pan sobie zayczy. Chopaki z fight clubu ledz ci. Mwisz, e nie trzeba. Noc taka adna, chyba pjdziesz piechot.

Jest sobotni wieczr, w podziemiach Pierwszego Kocioa Metodystw zbiera si dzisiaj nowotwr jelita. Marla ju tam na ciebie czeka. Marla Singer pali papierosa. Marla Singer przewraca oczami. Marla Singer z podbitym okiem. Siadacie na wytartym dywanie naprzeciwko siebie w kku medytacyjnym. Ty prbujesz obudzi w sobie swoje zwierz mocy, Marla ypie na ciebie podbitym okiem. Przymykasz powieki i przenosisz si w medytacjach do paacu o siedmiu bramach, ale wci czujesz na sobie wzrok Marli. Koyszesz swoje wewntrzne dziecko. Marla patrzy. Nadchodzi czas na ucisk. Otwierasz oczy. Wszyscy dobieramy sobie partnera. Marla w trzech susach jest przy mnie i wymierza mi siarczysty policzek. Otwrzcie si przed sob cakowicie. 210

 Ty pieprzona, mierdzca kupo gwna mwi Marla. Wszyscy na nas patrz. Obie pistki Marli zaczynaj mnie okada, gdzie popadnie. Zabie czowieka! krzyczy Marla. Zadzwoniam na policj! Zaraz powinni tu by! Chwytam j za nadgarstki i mwi, e policja moe i przyje dzie, ale raczej nie przyjedzie. Marla wyrywa mi si i mwi, e policja pdzi tu ju na sygnale, eby mnie zgarn, przyku do krzesa elektrycznego i usmay albo w najlepszym wypadku zaaplikowa mi miertelny zastrzyk. Poczuj tylko ukucie przypominajce udlenie pszczoy. Koska dawka luminalu sodowego, a potem wielki sen. Jak w Dolinie Psw. Marla mwi, e widziaa, jak dzisiaj kogo zabiem. Mwi, e jeli ma na myli mojego szefa, to tak, tak, tak, tak, wiem, policja wie, wszyscy mnie ju szukaj, eby umierci mnie zastrzykiem, ale to Tyler zabi mojego szefa. Tak si tylko skada, e Tyler i ja mamy identyczne linie papilarne, ale do nikogo to jako nie dociera. Nie wciskaj mi kitu mwi Marla i wlepia we mnie swoje podbite oko. Wiem, e ciebie i twoich aosnych wyznawcw rajcuje zbieranie cigw, sprbuj mnie wic jeszcze raz tkn palcem, a ju nie yjesz. Widziaam dzi wieczorem, jak zastrzelie czowieka mwi Marla.

Mwi, e nieprawda, e to bya bomba i e stao si to dzisiaj rano. Tyler wywierci dziurk w obudowie komputerowego monitora i napeni go benzyn Wszyscy ludzie rzeczywicie cierpicy na nowotwory jelit otaczaj nas krgiem i przysuchuj si temu z zapartym tchem. Nie mwi Marla. Poszam za tob do Pressman Hotel. Kelnerowae tam dzisiaj na jednym z tych kryminalbankietw.

Kryminalbankiety polegaj na tym, e bogaci ludzie spotykaj si w hotelu na wystawnej kolacji i zachowuj si jak postaci z powieci Agathy Christie. Gdzie midzy przystawkami a pieczenia z dziczyzny wiata gasn n zosta zamordowany. Ma to by jaki niekonwencjonalny rodzaj mierci.

Przez reszt imprezy gocie pij, jedz swoje madeira consomme i prbuj dociec, kto z nich je morderc. Zastrzelie specjalnego penomocnika burmistrza do spraw wtrnego przetwarzania odpadw! wrzeszczy Marla. To Tyler zastrzeli specjalnego penomocnika burmistrza do jakich tam spraw. I wcale nie masz raka! mwi Marla. To dzieje si tak szybko. Jak pstryknicie palcami. Wszyscy patrz. Wrzeszcz, e ona te nie ma raka! Przyazi tu od dwch lat krzyczy Marla a nic mu nie jest! Prbuj ratowa ci ycie! Co? Niby to czemu moje ycia wymaga ratowania? Bo mnie ledzia. Bo posza za mn dzi wieczorem, bo widziaa, jak Tyler Durden kogo zabi, a Tyler zabije kadego, kto zagrozi Projektowi Feniks. Wszyscy obecni jakby zapomnieli o swoich maych drama tach. O swoich nic nieznaczcych nowotworach. Nawet ludzie na rodkach przeciwblowych gapi si na nas z przejciem w szeroko otwartych oczach. Przepraszam tumek. Mwi, e nie chciaem im zakca spokoju. Ju wychodzimy. Dokoczymy t rozmow na ze wntrz. Nie! krzycz. Zostacie! Jak to byo?! 212

Mwi, e nikogo nie zabiem. Nie jestem Tylerem Durdenem. Tyler to druga strona mojej ro Pytam, czy kto z obecnych widzia film Sybil"? No to kto w kocu chce mnie zabi? pyta Marla Tyler. Czyli ty? Mwi, e Tyler, ale Tylerem sam potrafi si zaj. Ona niech si strzee czonkw Projektu Feniks. Tyler mg wyda im rozkaz ledzenia jej, uprowadzenia czy co w tym rodzaju. Dlaczego miaabym w to wszystko wierzy? To dzieje si tak szybko. Mwi, e dlatego, bo j chyba lubi. A nie kochasz? pyta Marla. Mwi, e nie czas teraz wnika w szczegy. Niech nie przeciga struny. Wszyscy si umiechaj. Na mnie pora. Musz std wyj. Mwi, eby wystrzegaa si facetw z ogolonymi gowami albo facetw ze ladami pobicia. Z podbitymi oczami. Z wybitymi zbami. I tak dalej. A dokd idziesz? pyta Marla. Musz si zaj Tylerem Durdenem.

28

Nazywa si Patrick Madden i by specjalnym penomocnikiem burmistrza do spraw wtrnego Nazywa si Patrick Madden i by wrogiem Projektu Feniks. Wychodz z Pierwszego Kocioa Metodystw w noc i wszystko mi si przypomina. Przypomina mi si wszystko to, co wie Tyler. Patrick Madden kompletowa list barw, w ktrych odby way si spotkania fight clubu. Ni z tego, ni z owego, wiem, jak si obsuguje kinowy projektor. Wiem, jak forsowa zamki i jak Tyler, na krtko przed tym, kiedy objawi mi si na play, wynaj dom przy Paper Street. Wiem, co doprowadzio do pojawienia si Tylera. Tyler sposobu, by by z Marl. Nie ma to wikszego znaczenia. Ju nie ma. Ale teraz, kiedy id przez noc do najbliszego fight clubu, przypominaj mi si wszystkie szczegy. W sobotnie wieczory spotkania fight clubu odbywaj si w piwnicy Armory Bar. Prawdopodobnie bar ten figuruje na 214

kocha Marl. Od tamtego pierwszego wieczoru, kiedy j poznaem, Tyler, czy raczej jaka czst

licie, nad ktr pracowa Patrick Madden, biedny witej pamici Patrick Madden. Dzi wieczorem wchodz do Armory Bar i rozstpujcy si przede mn tum przywodzi mi na myl zamek byskawiczny. Dla wszystkich tu obecnych jestem Tylerem Durdenem Wielkim i Potnym. Bogiem i ojcem. Dobry wieczr, prosz pana sysz zewszd. Witamy w fight clubie, prosz pana. Moja potworna twarz zaczyna si wanie wygaja. Dziura w policzku umiecha si, za to moje prawdziwe usta s cignite.

Poniewa jestem Tylerem Durdenem i wszyscy mog pocaowa mnie w dup, zapisuj si na w przyszed tego wieczoru na spotkanie fight clubu. Pidziesit walk pod rzd. Jeden na jednego. Bez butw. Bez koszul. Walki trwaj do skutku. A jeli Tyler kocha Marl. To ja kocham Marl. Tego, co si dzieje, nie da si opisa sowami. Pragn zanie czyci wszystkie francuskie plae, ktrych nigdy nie widziaem. Wyobraam sobie, jak podchodz osia w lasach porastajcych wilgotne kaniony wok ruin Rockefeller Center. W pierwszej walce facet bierze mnie w penego nelsona i wali moj twarz, wali moim policzkiem, wali dziuraw moim policzku o betonow posadzk tak, e w kocu zby mi si ami, a ich poszarpane pieki wbijaj mi si w jzyk. Teraz przypominam sobie martwego, rozcignitego na pod odze Patricka Maddena i jego filigranow on, wprost ma dziewczynk z wosami upitymi w kok. Jego ona chichocze i prbuje wla szampana w usta martwego ma.

ona orzeka, e faszywa krew jest za czerwona. Pani Patrickowa Maddenowa umaczaa dw utworzya si przy ciele jej ma, i oblizaa je. 215

Zby wbiy mi si w jzyk, poczuem smak krwi. Pani Patrickowa Maddenowa poczua smak krwi. Pamitam, jak pod eskort kelnerujcych tam rwnie kosmicznych map snuem si po obrz Marla w sukience w tapetowy wzr z r przypatrywaa mi si z drugiej strony sali bankietowej. W drugiej walce facet pakuje mi kolano midzy opatki. Nastpnie wykrca obie rce do tyu i zaczyna wali moim torsem w betonow posadzk. Sysz, jak trzaska mi obojczyk. Najchtniej rozwalibym motem kowalskim w drobny mak Marmury Elgina i podtar sobie tyek Mon Lis. Pani Patrickowa Maddenowa unosi dwa zakrwawione palce, krew cieka jej po nadgarstkach, po diamentowej bransolecie, po przedramieniu, a do okcia, skd skapuje na podog. Walka numer trzy, przytomniej i czas stan do walki z numerem trzecim. W fight clubie rozstajesz si ze swoim nazwiskiem. Nie masz nazwiska. Nie masz rodziny. Ten trzeci chyba wie, o co mi chodzi. Trzyma mnie za gow tak, e niczego nie widz. To chwyt duszcy, w ktrym powie trza starcza ci tylko na tyle, by nie zemdle. Numer trzeci trzyma moj gow pod pach jak dyni albo futbolwk i wali mnie w twarz zacinit pici. Wali tak, e przegryzam sobie zbami wewntrzn stron policzka. I dziura w moim policzku spotyka si z kcikiem warg i tworz razem krzywy, postrzpiony umiech, ktry rozciga si od nosa do ucha. Numer trzeci ma ju pi pocieran do ywego misa, ale wali mnie dalej. A ja pacz. Wszystko, co kiedykolwiek kochae, odrzuci ci albo umrze.

Wszystko, co kiedykolwiek stworzye, zostanie wyrzucone. Wszystko, z czego jeste taki dumny, powdruje do kosza. Jestem Ozymandiasem, krlem krlw. Jeszcze jeden cios i zby zatrzaskuj mi si na jzyku. Poowa mojego jzyka lduje na pododze i zostaje odkopnita.

Filigranowa pani Patrickowa Maddenowa klczaa na pododze obok ciaa ma, a bogaci ludzie nazywali swoimi przyjacimi, stali nad ni pijani i zanosili si miechem. Patrick? wyszeptaa. Kaua krwi rozlewa si coraz szerzej i szerzej, i w kocu dotyka jej spdnicy. Patrick, wystarczy, przesta udawa nieywego mwi pani Patrickowa Maddenowa. Zjawisko podsikania kapilarnego sprawia, e krew pnie si po jej spdnicy, pnie si nitka za nitk w gr. Dookoa mnie krzycz mczyni z Projektu Feniks. I pani Patrickowa Maddenowa zaczyna krzycze. A w piwnicy Armory Bar skatowany Tyler Durden osuwa si bezwadnie na posadzk. Tyler Durden Wielki, ktry przez jedn chwil by ideaem i ktry powiedzia, e idea moe trwa najwyej chwil. A walka trwa, bo ja chc umrze. Bo tylko po mierci wracamy do swoich nazwisk. Tylko mier zwalnia nas od uczestniczenia w Projekcie Feniks.

29

Tyler stoi nade mn idealnie przystojny, jasnowosy, istny anio. Zadziwia mnie moja wola ycia. Co do mnie, to jestem krwawym wycinkiem tkanki, schncym na goym materacu w swoim pokoju w Firmie Mydlarskiej z Paper Street. Z mojego pokoju wszystko znikno. Moje lustro z zatknitym za ram zdjciem mojej stopy z dnia, kiedy przez dziesi minut miaem raka. Gorzej ni raka. Tego lustra nie ma. Drzwi szafy stoj otworem i nie ma w niej moich szeciu biaych koszul, czarnych spodni, majtek, skarpetek ani butw. Wstawaj mwi Tyler. Wok i wewntrz wszystkiego, co uznawaem za raz na zawsze przesdzone, narasta co strasznego. Wszystko si rozpada. Kosmicznych map nic ma. Wszystko zostao usunite, tuszcz z zabiegw liposukcji, pitrowe prycze, pienidze, zwaszcza pienidze. Zosta tylko ogrd i wynajty dom. Ostatnie, co nam pozostao do przeprowadzenia, to twoje odejcie w wielkim stylu mwi Tyler. Twoja mczeska mier. 218

Nie mier, ktra zasmuca i przygnbia. To ma by mier radosna, podnoszca na duchu. Och, Tyler, taki jestem obolay. Zabij mnie tutaj. Wstawaj. Zabij mnie od razu. Zabij mnie. Zabij. Zabij. Zabij. To musi by mier z fasonem mwi Tyler. Wyob ra sobie: ty na dachu najwyszego budynku na wiecie, cay budynek opanowany przez Projekt Feniks. Dym wali przez okna. Biurka lec na zebranych na ulicy gapiw. Prawdziwa opera mierci, tak to si odbdzie. Mwi, e nie. Ze wystarczajco ju mnie wykorzysta. Jeli bdziesz si opiera, dobierzemy si do Marli. Mwi, eby prowadzi. No, to zwlekaj si z tego pieprzonego barogu powie dzia Tyler i aduj dupsko do samochodu. I stoj teraz z Tylerem na dachu Budynku Parkera-Morrisa, z luf pistoletu w ustach. To nasze ostatnie dziesi minut. Za dziesi minut Budynku Parkera-Morrisa ju tu nie bdzie. Wiem, bo Tyler to wie. Napierajc luf pistoletu na moje podniebienie, Tyler mwi: Tak naprawd to nie umieramy. Przesuwam jzykiem luf do zdrowego policzka i zwracam Tylerowi uwag, e ma chyba na myli wampiry. To nasze ostatnie osiem minut. Pistolet jest na wypadek, gdyby wczeniej nadleciay tu policyjne helikoptery. Bg ze swoich wyyn widzi na dachu samotnego mczyzn trzymajcego w ustach pistolet, ale to Tyler trzyma pistolet, a ycie jest moje. Bierzecie siarkowego. 219 dziewidziesicioomioprocentowy koncentrat dymicego kwasu azotowego i dodajecie trzy razy tyle kwasu

I wychodzi wam nitrogliceryna. Siedem minut. Mieszacie nitro z trocinami i otrzymujecie pierwsza klasa wybuchowy plastik. Niektre kosmiczne mapy mieszaj nitro z bawen i dosypuj epsomitu w charakterze siarczanu. Tak te mona. Jeszcze inne mapy mieszaj nitro z parafin. Mnie tej ostatniej mikstury nigdy, przenigdy nie udao si przyrzdzi. Cztery minuty. Kto krzyczy. Wstrzymaj si! To Marla biegnie do nas po dachu. Marla biegnie do mnie, bo Tyler znikn. Pufff. Tyler jest moim przywidzeniem, ona go nie widzi. Tyler znikn jak za dotkniciem czarodziejskiej rdki. I jestem teraz samotnym czowiekiem trzymajcym w ustach pistolet. Przyszlimy tu za tob! krzyczy Marla. Wszyscy udzie z grup wsparcia. Nie musisz tego robi. Od pistolet! Za Marl id, kutykaj, tocz si ku mnie na wzkach inwalidzkich wszyscy bywalcy grup wsparcia, ludzie cierpicy na nowotwory jelit, na czerniaki zoliwe, na pasoyty mzgu na grulic. Wstrzymaj si mwi. Zimny wiatr przynosi mi ich gosy. Stj mwi. Moemy ci pomc mwi. Pozwl nam sobie pomc. Niebem nadlatuj, up, up, up, policyjne helikoptery. Wrzeszcz, eby ci cofnli. eby std uciekali. Budynek wyleci zaraz w powietrze. Wiemy! krzyczy Marla. Ten moment jest dla mnie jak wito. Krzycz, e nie zabijam siebie, e zabijam Tylera. Jestem Niezomn Wol Joego. Wszystko pamitam. 220

 To nie mio ani nic w tym rodzaju krzyczy Marla ale ja chyba te ci lubi! Jedna minuta. Marla lubi Tylera. Nie, lubi ciebie! krzyczy Marla. Dostrzegam rnic! I nic. Nie ma adnej eksplozji. Z luf pistoletu napierajc na zdrowy policzek pytam Tylera, czy aby nie zmiesza nitro z parafin. Z parafin nigdy si nie udaje. Musz to zrobi. Policyjne helikoptery. I naciskam spust.

W domu mojego ojca jest wiele paacw. Naturalnie, naciskajc spust, umarem. Kamca. I Tyler umar. Nadlatyway przecie z hukiem policyjne helikoptery. Nad biegaa Marla ze wszystkimi tymi ludmi z grup wsparcia, ktrzy nie potrafili pomc sobie, a starali si pomc mnie, nie mogem nie nacisn spustu. To byo lepsze ni realne ycie. A wasz jeden idealny moment nie bdzie trwa wiecznie. W niebie wszystko jest czarne i biae. Oszust. W niebie jest cicho, jakby wszyscy chodzili w butach na gumowych podeszwach. W niebie nie mam trudnoci z zasypianiem. Ludzie pisz do mnie do nieba i donosz, e jestem pamitany. Ze jestem ich bohaterem. Ze wydobrzej. Anioy s tutaj takie jak w Starym Testamencie, legiony i porucznicy, niebiaski gospodarz, ktry pracuje na zmiany, ma dyury raz dzienne, innym razem nocne. Przynosz ci na tacy posiki i papierowy kubeczek z lekami. Rekwizyty z Doliny Lalek. 222

Stanem przed Bogiem. Siedzia za orzechowym biurkiem, a na cianie za nim wisiay jego dyplomy. Dlaczego? spyta mnie Bg. Dlaczego spowodowaem tyle blu?

Czy nie rozumiaem, e kade z nas jest witym, niepowtarzalnym patkiem niegu specjaln noci? Czy nie widz, e jestemy wszyscy manifestacj mioci? Patrz na Boga, ktry siedzi za biurkiem i robi notatki, i myl sobie, e Bg si myli. Nie jestemy niczym specjalnym. Gwnem i mieciem te nie jestemy. Po prostu jestemy. Po prostu jestemy i jest jak jest. A Bg mwi: Nie, nieprawda. Tak. No c. Niech Mu bdzie. Boga nie przekonasz. Bg pyta mnie, co pamitam. Pamitam wszystko.

Pocisk z pistoletu Tylera rozora mi policzek i przyprawi mi umiech od ucha do ucha. Tak, wygldam zupenie jak nabzdyczona halloweenowa dynia. Japo Marla jest wci na Ziemi i pisuje do mnie. Pisze, e ktrego dnia sprowadz mnie z powrotem. I gdyby w Niebie by telefon, zadzwonibym z Nieba do wszystko ze szczegami". Lecz wraca nie chc. Jeszcze nie teraz. A oto dlaczego. Dlatego e ilekro kto przynosi mi tac z lunchem i moimi

Marli, a kiedy powiedziaaby Sucham", nie odoybym suchawki. Powiedziabym: Cze.

lekarstwami, to jest to kto z podbitym okiem albo ze spuchnitym czoem z zaoonymi szwam

223

 Brakuje nam pana, panie Durden. Albo kto ze zamanym nosem przechodzi obok mnie, pchajc po pododze mopa i szepcze: Wszystko idzie zgodnie z planem. Szepcze: Dymy do zniszczenia cywilizacji, eby na jej gruzach lepiej urzdzi wiat. Szepcze: Czekamy na pana powrt.

Przyprawiona czarnym humorem powie Chucka Palahniuka opowiada histori wyalienowanego

Fight Club", ktry od chwili opublikowania w roku 1996 sta si klasyk undergroundowej literatury,

Na podstawie ksiki nakrcono film pt. Podziemny krg" z Bradem Pittem w roli gwnej.