1.

Wody aromatyczne ( Aqua aromaticae)

Roztwr cieczy w cieczy, bezbarwne, przezroczyste, a niekiedy opalizujce, rozcieczone, wodne roztwory olejkw eterycznych s ukadami rozproszonymi o/w. Otrzymujemy je : a) metod destylacji z par wodn olejkowych surowcw zielarskich Ta metoda suy do otrzymania olejkw eterycznych. Woda aromatyczna to destylat pozostay po oddzieleniu olejku od fazy wodnej. W celu otrzymania jedynie wody aromatycznej destylacji poddaje si niewielkie iloci surowca. W praktyce tej metody si nie wykorzystuje, b) rozpuszczajc olejek eteryczny w wodzie, z reguy w stosunku 1:1000 I. Rozpuszczenie olejku eterycznego bez korzystania z substancji pomocniczych. W tej metodzie olejek eteryczny miesza si ze wieo przegotowan i ostudzon do temp. 40-50C wod (woda oczyszczona) w stosunku 1:1000. Wytrzsa si kilkakrotnie w cigu godziny w szczelnie zamknitym naczyniu i pozostawia do odstania w temp. pokojowej na 24h. Nastpnie roztwr sczy si przez bibu. W ten sposb otrzymuje si min. Wod ran ( Rosae Aqua). Rozpuszczenie olejku eterycznego w wodzie po roztarciu z talkiem. Olejek eteryczny rozcieramy w modzierzu z 10-krotn iloci talku i mieszamy z wod oczyszczon, wieo przegotowan i ostudzon do temp. 40-50C. Wod przenosimy porcjami z modzierza do butelki. Naczynie zamykamy i mieszamy, wytrzsamy kilkakrotnie po 10 min i przesczy przez bibu. Jeli przescz jest mtny przesczamy jeszcze raz przez t sam bibu do uzyskania przezroczystego preparatu. Przez t sam bibu poniewa warstwa talku, ktra jest na bibuce jest ekstra warstw filtracyjn. Ucieranie z talkiem spowoduje zwikszenie powierzchni olejku, a to uatwia rozpuszczenie skadnikw hydrofobowych, a jednoczenie talk adsorbuje nadmiar olejku. Talk peni funkcj pomocnicz. T metod przygotowuje si wod koprow ( Foeniculi aqua) i wod mitow ( Menthae piperitae aqua). Te preparaty reguluj trawienie, s stosowane w kolkach u niemowlt. Woda mitowa dziaa ciopdnie, ciotwrczo oraz rozkurczowo. Obie su jako corrigend smaku i zapachu pynnych postaci leku.

II.

Rozpuszczenie olejkw eterycznych za pomoc porednikw rozpuszczania- solubilizatorw. Najczciej jest wykorzystywany polisorbat. W procesie solubilizacji tworz si micele. Znaczna cz olejku wnika do nie polarnego wntrza miceli co pozwala na uzyskanie wody aromatycznej o steniu 10-krotnie wyszym w porwnaniu z pozostaymi metodami. Tak metod otrzymamy wod aromatyczn Aqua aromatica concentrata- naley j rozcieczy przed uyciem. Menthae piperitae aqua aromatica concentrata - skad stonej wody aromatycznej mitowej: Menthae piperitae olei 0,5g Etanol 96 4,5g Polisorbat 5g Woda oczyszona 90g III. Olejek miesza si z polisorbatem, dodaje si etanol i do uzyskanej mieszaniny dodaje si przegotowan i ostudzon wod oczyszczon. Aby uzyska wod aromatyczn o steniu 0,1% naley zmiesza 2cz koncentratu i 8 cz. wody.

2.Syropy ( Sirupus, Sirupi)

S pynn postaci leku przeznaczon do podawania doustnego. S lepkie, maj sodki smak, s gste, s stonymi roztworami sacharozy (stenie min. 45% wag.), innych cukrw lub alkoholi wielowodorotlenowych w wodzie, wycigach rolinnych, sokach owocowych lub mieszaninach tych rozpuszczalnikw. Sok i syrop to nie to samo! Mog zawiera substancje lecznicze w formie rozpuszczonej lub zawieszonej. Nasycone roztwory cukru s trwae z uwagi na wysokie cinienie osmotyczne. Drobnoustroje wegetujce w tych preparatach trac wod, a to pozbawia je moliwoci rozwoju. Po rozcieczeniu preparatu nastpuje ich wzrost. SYROP PROSTY = Syrop zwyky = Sirupus simplex Nonik dla wielu substancji leczniczych , stenie sacharozy to 64% .Drugi skadnik to woda 35%. Przy steniu cukru poniej 64% mikroorganizmy osmofilne maj zdolno enzymatycznej hydrolizy sacharozy na cukry proste z udziaem inwertazy. Powstaje tkz. cukier inwertowany. Sacharoza jest dwucukrem ( glukoza + fruktoza). Cukier inwertowany moe ulega dalszemu enzymatycznemu rozkadowi co powoduje spadek pH. W syropach istnieje moliwo fermentacji alkoholowej wywoanej przez drode. Jeli syrop zawiera w swoim skadzie etanol to steniu cukru musi by mniejsze ze wzgldu na zmniejszon rozpuszczalno. Zmiany temp. podczas przechowywania powoduj krystalizacj cukru. Aby temu zapobiec stosuje si dodatek sorbitolu lub glicerolu. Krystalizacji zapobiega rwnie obecno cukru inwertowanego. Syrop z cukrem inwertowanym zawierajcym mieszanin sacharozy i cukru inwertowanego w stosunku 2:1 jest sodczy ni syrop prosty, jest bardziej stony i bardziej trway. ( Cukier inwertowany to sacharoza rozoona na glukoz i fruktoz). Syropy mog zwiera substancje pomocnicze midzy innymi rodki konserwujce (zapobiegaj rozwojowi drobnoustrojw): kwas benzoesowy propylowy, Nipagina M- ester metylowy, Parabeny benzoesan sodu 0,1-0,2% kwas sorbowy i jego sl potasowa 01.-0,15% mieszanina estrw metylowego i propylowego kwasu p olejki eteryczne lub ich skadniki min. Tymol hydroksybenzoesowego 0,1-0,15% = Nipagina P ester Oprcz skadnikw konserwujcych stosuje si te przeciwutleniacze np. pirosiarczan sodu, oraz substancje poprawiajce smak i zapach: syntetyczne: wanilina naturalne: olejki eteryczne, karmel Stosujemy te rodki poprawiajce zabarwienie. a)

W technologii postaci leku s wykorzystywane te syropy bez dziaania leczniczego np. syrop winiowy, pomaraczowy. Przy otrzymywaniu syropw wymagana jest odpowiednia jako, czysto wody, waciwe warunki produkcji zapobiegajce przed zanieczyszczeniem drobnoustrojami.

Otrzymywanie syropw: I. Na gorco Cukier rozpuszcza si w podwyszonej temperaturze. Przepisan ilo cukru naley doda do naczynia, doda pyn rozpuszczajcy i ogrzewa do wrzenia. Utrzymywa w stanie wrzenia do 2 min. (Zbyt dugo spowoduje hydrolize sacharozy). Na skal przemysow otrzymuje si preparaty w kotach z paszczem grzejnym. Gorcy syrop naley przecedzi przez gst tkanin i uzupeni wrzc wod do przepisanej iloci. Nastpnie syrop przelewamy do czystych, suchych, uprzednio wyjaowionych butelek, wypeniajc je maksymalnie. Naley je natychmiast zamkn, a po ostudzeniu zamiesza zawarto. Mona te doda kilka kropli etanolu na powierzchni syropu przez zamkniciem butelki. Alkohol nie rozpuszcza si w stonym syropie. Jego pary hamuj rozwj pleni, drody i innych drobnoustrojw. Na zimno Cukier rozpuszcza si w przepisanym pynie, bez ogrzewania w perkolatorze albo w innym naczyniu o zblionym ksztacie. Na dnie naczynia naley umieci warstw filtracyjn , wsypa cukier i z gry wlewa wod lub inny roztwr w ktrym cukier ma by rozpuszczony. Pierwsze porcje syropu s rozcieczone i naley je wlewa z powrotem do naczynia a do cakowitego rozpuszczenia cukru. Syrop otrzymany t metod jest klarowny, nie wymaga sczenia. Na zimno otrzymuje si rwnie syropy przez zmieszanie z syropem najczciej syropem prostym, skadnikw pynnych. Np.: Syrop z owocni pomaraczy gorzkiej Ewentualnie mona jest te otrzyma przez rozpuszczenie staej substancji leczniczej w odpowiednim syropie. Np.: Syrop z sulfagwajakolem

II.

Syropy w skad ktrych wchodz wycigi rolinne otrzymuje si przez: Rozpuszczenie w nich cukru na gorco Syrop prawolazowy (wycig rolinny: macerat z korzenia prawolazu) Zmieszanie na zimno gotowego wycigu z syropem prostym. Ten sposb zapobiega utarcie lotnych skadnikw czynnych. Syrop tymiankowy zoony Zamiast sacharozy mona wprowadzi alkohole wielowodorotlenowe ( sorbitol z glicerolem) , sztuczne rodki sodzce (aspartam, sacharyna, cyklaminian sodu). Naley je przechowywa w temp poniej 25C i chroni przed dziaaniem wiata. Przykady: Syrop prosty (zwyky) na gorco Prawidowy skad syropu jestemy w stanie sprawdzi przez pomiar gstoci wspczynnika zaamania wiata i skrcalno waciw. Podczas produkcji zachodzi inwersja sacharozy i karmelizacja. Zawiera substancje wice ( lepiszcz) i rodki powlekajce. Syrop prawolazowy ( Althaea sirupus) na gorco Sacharoza 64%, 3h maceracji. luzy ulegaj ekstrakcji. Zalecane jest konserwowanie kwasem benzoesowym( o dziaaniu wykrztunym). Jest to rodek wspomagajcy ( adjuvans). Jest skadkiem preparatu Liguor pectoralis Syrop z owocni pomaraczy gorzkiej = Syrop pomaraczowy = Aurantii amari pericarpi sirupus 90 cz. syropu prostego + 10 cz. nalewki pomaraczowej + 5 cz. pynny wycig z pomaraczy gorzkiej ( Aurantii amarii pericarpi extractum fluidum). Skadniki czynne: gorycze, olejek eteryczny. Stenie sacharozy w tym syropie to 58%. Cukier, etanol, olejek eteryczny, zwikszaj trwao. Syrop ten jest stosowany jako corrigend Samku i zapachu oraz jako nonik substancji leczniczej. Syrop z sulfagwajakolem= Sulfagaiacoli sirupus = Thiocoli sipupus = Kalii quaiacolosulfonici Skadniki czynne: tiokol. Otrzymujemy go przez rozpuszczenie 6 cz sulfagwajakolu w 94 cz. podgrzanego syropu z owocni pomaraczy. Tiokol wchania si z przewodu pokarmowego, wydala si go przez drogi oddechowe, drani bony luzowe oskrzeli, zmniejsza lepko wydzieliny, dziaa odkaajco. Syrop tymiankowy zoony= Thymi sirupus compositus Otrzymujemy go przez zmieszanie pynnego wycigu z ziela tymianku z syropem zwykym, z dodatkiem tymolu(dezynfekcyjnie) i bromku amonu ( wykrztunie). Syrop ten dziaa wykrztunie dziki obecnoci saponin i olejku eterycznego, powoduje zwikszenie wydzielania luzu w drogach oddechowych, pobudza ruch rzsek nabonka i wyzwala odruch wykrztuny. Jony amonowe- dziaanie wykrztune. Jony bromkowedziaanie uspokajajce. Inne preparaty w ktrych nonikiem substancji leczniczej jest stony roztwr sacharozy stosowane w schorzeniach drg oddechowych dziaaj one mukolitycznie (czyli rozrzedzenie wydzieliny, uatwiaj odkrztuszanie) chlorowodorek bromoheksyny ( prep. Flegamina) Mukosolwan) chlorowodorek ambroksolu ( prep. Ambrosol, Flawamed, Karbocysteina (prep. Pectodrill) Zawieraj te wycigi rolinne oraz substancje przeciwkaszlowe: bromowodorek dekstrometorfanu kodeina W postaci syropu stosuje si rwnie antybiotyki: Klarytromycyna Amoksycyklina

W syropach wystpuj te substancje o dziaaniu przeciwblowym, przeciwgorczkowym, przeciwzapalnym: Paracetamol Ibuprofen Stone roztwory sacharozy s nonikiem zwizkw wapnia oraz dla substancji o dziaaniu uspokajajcym: hydroksyzyna i przeciwistaminowym: fumaran klemastyny chlorowodorek promerazyny wodorofumaran ketotifenu Istniej te syropy o dziaaniu przeczyszczajcym Syrop z laktuloz Syrop z wycigiem z korzenia rzewienia czy kory kruszyny

3.Eliksiry ( Eliksiri)
El- eksir= kamie filozoficzny. Zostay wprowadzone przez alchemikw arabskich. S to wodnoalkoholowe roztwory sacharozy i alkoholi wielowodorotlenowych, w ktrych stenie sacharozy jest mniejsze ni w syropach co skutkuje mniejsz lepkoci i gstoci ni w syropach. W celu zwikszenia lepkoci zalecany jest dodatek pochodnych celulozy ( np. metylocelulozy). Dziki zawartoci etanolu eliksiry mog zwiera rwnie substancje lecznicze trudniej rozpuszczalne w wodzie. Zawarto etanolu jest rna i zaley od waciwoci substancji, ktre maj wchodzi w skad preparatu. Eliksiry zawieraj substancje poprawiajce smak lub zapach s to gwnie olejki eteryczne, sztuczne substancje sodzce. Etanol z olejkami eterycznymi peni funkcj skadnikw konserwujcych. Przy sporzdzaniu eliksiru oddzielnie rozpuszcza si skadniki rozpuszczalne w wodzie i alkoholu. Roztwr wodny dodaje si do roztworu alkoholowego i miesza si. Tak mieszanin naley odstawi na okrelony czas w celu wysycenia olejkami. Kiedy jest nadmiar olejku eliksir opalizuje . Eliksir mona wytrzsa z talkiem i przesczy. Rozpuszczalno olejkw eterycznych mona zwikszy przez dodatek glicerolu, sorbitolu, glikolu propylenowego. Przykad: Eliksir skad: Extractum Glycyrrhizae= wycig z lukrecji 20 cz Amonium hydricum 3 cz Oleum foeniculi 0,5 cz Oleum anisi 0,5 cz W mieszaninie wody ze spirytusem. Preparat dziaa wykrztunie

4.Miody ( Mel, Melita)

Gsta, syropowata ciecz skadana przez pszczoy ( Apis mellifica) w komrkach plastrw woskowych. Jest lepka, ciemnota, ma przyjemny zapach. Po pewnym czasie przechowywania w temp. pokojowej, zestala si co jest skutkiem wykrystalizowania glukozy. Powstaa masa topi si w temp 40C. Mid zawiera 70-80% glukozy i fruktozy( glukoza jest w przewadze) , niewielk ilo sacharozy, dekstryny, biaka, wosk, enzymy, kwasy organiczne, barwniki, substancje aromatyczne, pyek kwiatowy. Wodne roztwory miodu s gste, s te mtne ze wzgldu na obecno biaka, wosku i pyku kwiatowego. Mid oczyszczony = Mel depuratum Jest otrzymywany z miodu naturalnego. 40cz. miodu naley rozpuci w 60 cz. wody. Otrzymany roztwr naley zmiesza z 3 cz. glinki biaej i ogrzewa na ani wodnej przez 30 min. Nastpnie przesczy ( klarowanie). Dziaanie: tonizujce= wzmacniajce. W wikszych dawkach dziaa przeczyszczajco. Jest rodkiem osaniajcym grne drogi oddechowe i poprawiajcym smak i zapach lekw (corrigens). Mid prawolazowy= Mel Althaeae Otrzymywany jest przez maceracj korzenia prawolazu i lukrecji po 3 cz, z wod (40cz) i z benzoesanem sodu. Czas trwania 48h. W maceracie naley rozpuci 40 cz. sacharozy i 25 cz. miodu oczyszczonego, zagotowa, przesczy, doda 5 cz. 95 etanolu i uzupeni wod do 100 cz. Jest to rodek osaniajcy i agodzcy kaszel.

5.Wina lecznicze (Vina medicata)

S to roztwory uzyskane przez rozpuszczanie lekw lub sporzdzanie ekstraktw rolinnych , przy uyciu biaego wina(Vinum album- jest otrzymywane przez fermentowanie alkoholowe biaych winogron) .Baz jest wino biae, mona w nim rozpuci substancj lecznicz lub uy go jako rozpuszczalnika do ekstrakcji. Wina posiadaj odczyn sabo kwany, dlatego nie powinny zawiera zwizkw alkalicznych , ktre mog tworzy nierozpuszczalne sole. Przyczyn wytrcania si alkaloidw s zawarte w winach garbniki. Ekstrakcj przy uyciu wina mona prowadzi te na gorco. Surowiec wyciska si w prasie, wycigi czy si i sczy przez bibu lub gaz. Wymaganie jakie powinny spenia : -nie powinny posiada zapachu octu ( alkohol przechodzi w kwas) -powinny zawiera alkohol od 9 13% 1. Wino chinowe (Vinum chinae) -stosowane w przezibieniach i atakach malarii; stosowane s te wycigi z kory chinowej w kuracji na porost wosw 2. Wino z wymiotnicy(Vinum ipekakuane) wykrztunie lub jako rodek wymiotny 3. Wino z rzewienia (Vinum rhei) przeczyszczajco 4. Wino pepsynowe (Vinum pepsinum) stosowane w celu poprawy apetytu. Zawiera pepsyn, kwas solny, glicerol, sacharoz, wino biae do 100cz.

6.Octy lecznicze (Aceta medicata)

S to roztwory substancji leczniczych w occie o steniu 6%.Odczyn kwany uatwia ekstrahowanie substancji czynnych z surowcw rolinnych. Substancje o rnej budowie min. Kwasy, zasady, sole nie ulegaj rozkadowi przy tym odczynie. Dziaaj dezynfekcyjnie; jeeli dodatkowo zawieraj olejki eteryczne, wzrasta efektywno dziaania. Octy stosowano do pukania jam ciaa i okadw( dzia. cigajce) Ocet aromatyczny (Acetum aromaticum) uzyskany przez wytrawianie 700 etanolem ( przez 12 h) nastpujcych surowcw: - kwiaty lawendy 20,00 - kwiaty godzika 10,00 -korze arcydzigla 10,00 Do ekstraktu dodawano rwnie 30% r-r kwasu octowego i wod,

7.Proszki(Pulvis, Pulveres)
Najprostsza posta leku stosowana bezporednio, zoona z rwnomiernie rozdrobnionych substancji staych, przeznaczona do uytku zewntrznego (pudry i zasypki) lub wewntrznie oraz do sporzdzania roztworw (wewntrznie i zewntrznie).Proszki stanowi wyjciow form otrzymywania innych staych postaci lekw(np.granulaty, tabletki) oraz pynne postaci po rozpuszczeniu, zemulgowaniu lub zawieszeniu. Taki proszek moe suy do otrzymania roztworu zawiesiny, emulsji. W formie proszkw podajemy: 1. Surowce rolinne 2. Nieorganiczne substancje mineralne (tlenek cynku i talk) 3. Zwizki organiczne (skrobia) 4. Wycigi rolinne (suche lub gste w maej iloci) 5. Olejki eteryczne W zalenoci od iloci skadnikw rozrniamy proszki: a) Proszki proste (Pulveres simplices) a otrzymywanie poprzez sproszkowanie substancji leczniczej z pomocnicz i przesianie ich przez sita , stosowane ex tempore (skadniki wymagajce proszkowania ex-tempore : kwas acetylosalicylowy, kwas askorbowy, wodzian chloralu, wodorowglan sodu,uratropina,siarczan sodu,tlenek cynku oraz zwizki lotne: kamfora,jod,mentol,tymol) b) Proszki zoone (Pulveres mixti, compositi)- w ich skad wchodz min. 2 substancje lecznicze.Otrzymywane s przez dokadne wymieszanie sproszkowanych subst. leczniczych . Do ich wykonania uywamy skadnikw( co najmniej rednio sproszkowanych) , ktre po zmieszaniu nie zmieniaj waciwoci leczniczych subst. ( nie tworz niezgodnoci) PROSZKI MIANOWANE (Pulveres titrati) S to proszki otrzymywane z silnie dziaajcych surowcw rolinnych, doprowadzone do cile okrelonego miana czyli siy dziaania, poprzez dodanie skrobi,laktozy lub niewytrawionego surowca. Miano jest okrelane w jednostkach biologicznych. Np.Adonidis vernalis herba mitrata ziele mika wiosennego mianowane PROSZKI ROZCIECZONE(Pulveres triturati) Uzyskiwane przez roztarcie substancji czynnej z obojtnym proszkiem rozcieczajcym np. sacharoz lub laktoz. Dziki temu uatwiamy odwaanie subst. Leczniczej zapisanej w bardzo maej iloci . Rozcieczenie dokonane w stosunku prostych liczb cakowitych wielokrotnych do rozcieczanej subst. Czynnej. (Stosunek to czsto: 1+1 ,1+4, 1+9, 1+99) Np. oznaczenie :1+1 Extr. Belladonnae sicc. Oznacza, e na 1g suchego wycigu surowca, przypada 1g substancji obojtnej .(na kady gram substancji czynnej przypada 1g substancji obojtnej) 1+9 =10g rozcierki (zawiera) ------1g substancji czynnej X ------- 0,01 g X=0,1g rozcierki

8.Olejkocukry(Oleosacchara)
S to mieszaniny olejkw eterycznych z sacharoz, sporzdzane przez roztarcie sproszkowanej sacharozy z olejkiem eterycznym, zazwyczaj w il. 1 kropla na 2g cukru. Wyjtek! :olejek z owocni pomaraczy gorzkiej, olejek z kwiatw pomaraczy, olejek cytrynowy i olejek rany ( 1 kropla olejku na 4g cukru). Olejkocukry s przykadem proszkw , ktrych skadnikiem jest substancja pynna. Sposb zapisywania proszkw: - proszki proste i zoone mog by stosowane jako proszki do uytku zewntrznego i wewntrznego - lekarz moe je przepisa w formie proszkw niedzielonych i dzielonych

PROSZKI NIEDZIELONE 1. Proszki niedzielone do stosowania zewntrzego: -stosowane s w formie pudrw i zasypek( na skr i bony luzowe w celach leczniczych lub profilaktycznych,ochronnych) - w skadzie zawieraj subst. o waciwociach cigajcych, bakteriobjczych, przeciwzapalnych i dezynfekujcych -substancje pomocnicze, ktre s podoem pudrw powinny charakteryzowa si odpowiedni przyczepnoci do skry i odpowiedni zdolnoci do pochaniania wody i tuszczu.Odpowiedni przyczepno moe zapewni talk, stearynian magnezu i cynku,wazelina, tlenek tytanu,lanolina. Waciwoci absorbujce wykazuj: *skrobia,glinka biaa,tlenek tytanu,poliamid, wglan wapnia,krzemionka -pudry dziaaj: wysuszajco, chodzco, odkaajco, zapobiegaj zapaleniu skry, s stosowane na rany ( w tym wypadku powinny by jaowe) -pudry i zasypki powinny by co najmniej miako sproszkowane ( sito 0,16 mm) - wydajemy je w torebkach papierowych rnicych si kolorem 2. Proszki niedzielone do stosowania wewntrznego: wikszej iloci preparatu ni zapisana, nie spowoduje zatrucia. Poszczeglne dawki pacjent odmierza za pomoc yeczki ( miana orientacyjna) Proszki niedzielone wydajemy w odpowiednio opisanych papierowych torebkach. Jeli mamy substancj higroskopijn najpierw do torebki z zamkniciem strunowym. PROSZKI DZIELONE(najczciej stosowane do uytku wewntrzego) -np. Proszek troisty ; nie mog zawiera substancji silnie dziaajcych albo zawiera w takiej il. Lub rozcieczeniu, e przyjcie

Mog by zapisywane przez lekarza na dwojaki sposb:

I. Praescriptio multiplicata - lekarz przepisuje ilo substancji leczniczej w 1 proszku i podaje ile takich dawek(porcji) naley przygotowa i wyda np. Rp Codeini phosplues 0,05 Luminali natricii 0,05 Acidi acetylsalicylici 0,2 M.f pulv. D.t.d No X - Misce fiat pulvis Dentur tales doses Numero -zmieszaj, zrb proszek, daj takich dawek .. Praescriptio divise lekarz przepisuje ca ilo substancji Np.Rp Codeini phosplues 0,5 Luminali natricii 0,5 Acidi acetylsalicylici 2,0 M.f.pulv.Div.in part aeg. No 10 Misce fiat pulvis divide partes aeguales -zrb proszek, podziel na rwne czci.

II.

PROSZKI MUSUJCE(Pulveres effervescens) Oprcz substancji leczniczej zawieraj wglan lub wodorowglan i kwas cytrynowy(lub winowy), ktry rozp. Si w wodzie, reagujc z wydzieleniem si dwutlenku wgla