Gabriele Amorth

WYZNANIA EGZORCYSTY
SPIS TRECI Wprowadzenie Wstp Centralne miejsce Chrystusa w Boym dziele stworzenia Potga szatana Dodatki Widzenie szatana przezpapiei.a Leona XIII "Dary" szatana Egzorcyzmy Osoby dotknite przez zego ducha Dodatek Czy naley lkac si zego ducha? Odpowlada sw. Teresa od Jezusa Od czego zacz? Pierwszw bogosawiestwa Zachowanie zego ducha Wyznanie czowieka dotknitego przez zego ducha Skutki egzorcyzmu Woda, olej, sl Egzorcyzmowanie domw Czary Dokadniej o magii Kto moe wypdza ze duchy? Zapomniany rytua Dodatki Nauka w. Ireneusza o szatanie i dziele Chrystusa Dokument Stolicy Apostolskiej dotyczcy szatana i zych duchw Potrzeba odnowy duszpasterstwa Dodatki Dokument Kongregacji Nauki Wiary Niebezpieczestwo wypdzania zego ducha przez osoby niekompetentne Zakoczenie Modlitwy o uwolnienie od zego ducha

WPROWADZENIE

Z wielk radoci pisz te sowa, aby przygotowa czytelnika do lektury ksiki ks. Gabriela Amortha, ktry od wielu lat jest moim nieocenionym pomocnikiem w penieniu posugi egzorcysty. Niektre wydarzenia tu opisane przeywalimy razem, wsplnie dzielc troski, trud i nadzieje, by nie pomoc wielu osobom cierpicym. Bardzo ciesz si z wydania tej ksiki midzy innymi dlatego, e chocia w ostatnich dziesicioleciach wiele napisano we wszystkich dziedzinach teologii i moralnoci katolickiej, to jednak zagadnienie egzorcyzmw zostao niemal catkowicie zaniedbane. By moe brak opracowa i zainteresowania tym zagadnieniem jest powodem, e jedyn czci rytuau, ktra dotychczas nie zostaa odnowiona wedug zalece Soboru Watykaskiego II, jest wanie cz dotyczca egzorcyzmw. A przecie posuga wypdzania zych duchw ma wielkie znaczenie w ewangelizacyjnej misji Kocioa, jak o tym mwi Ewangelia, dziaalno Apostow i historia Kocioa. Gdy w. Piotr, kierujc si nadprzyrodzonym natchnieniem, przyby do domu setnika Korneliusza, aby gosi mu wiar chrzecijask wskaza, e Bg by rzeczywicie z Jezusem i podkreli, w szczeglny sposb, moc, z jak Jezus uwalnia optanych przez diaba (por. Dz 10,1-38). Ewangelici czsto podaj konkretne przykady nadzwyczajnej mocy, z jak Jezus wyrzuca zego ducha. By to najbardziej wymowny znak Boej woli pooenia kresu mrocznemu panowaniu szatana nad ludmi. Ksigi Pisma witego zapewniaj nas, e szatan sprawuje sw wadz nad wiatem take przez fizyczne optanie. Wsrd wadz, jakich Jezus udzieli Apostoom i ich nastpcom, jest par razy wymieniona moc wypdzania zych duchw (por. Mt 10,8; Mk 3,15; Lk 9,1). Jeli wic Bg dopuszcza, aby niektrzy ludzie doswiadczyli drczenia przez zego ducha, to jednoczenie przewidzia dla nich potn pomoc. Wyposay Koci w moce sakramentalne, ktre s bardzo skuteczne dla osb znajdujcych si w potrzebie. Przeciwko niecnej dziaalnoci szatana Bg wybra jako trwa pomoc Najwitsz Dziewic ze wzgldu na nieprzyja, jak wprowadzi od samego pocztku midzy tymi dwoma przeciwnikami. Wikszo wspczesnych pisarzy, nie wykluczajc teologw katolickich, chocia nie zaprzecza istnieniu szatana i innych zbuntowanych aniow, jest jednak skonna do pomniejszania wagi ich wpywu na sprawy ludzkie. Twierdz oni, szczeglnie w rozwaaniach dotyczcych fizycznych opta, e podwaanie tego wpywu jest ich obowizkiem i dowodem mdroci. Caa wspczesna kultura uwaza, e dopatrywanie si przyczyny zjawisk, ktre zachodz wok nas, i przypisywanie ich czynnikom odmiennym od porzdku naturalnego jest wywodzcym si z pierwotnych epok zudzeniem. Jest rzecz oczywist, e zy duch ma wwczas bardzo uatwione zadanie, zwaszcza wtedy, gdy tak postaw przyjmuj ci, ktrzy z racji swego posannictwa maj obowizek i wadz przeszkadza szatanowi w jego niecnej dziaalnoci. Biorc pod uwag Pismo wite, teologi i codzienne dowiadczenie, naleaoby raczej uwaa optanych przez diaba za osoby nieszczliwe, ktrym nauka niewiele potrafi pomc, chocia otwarcie si do tego nie przyznaje. Waciwe rozpoznanie demonopatii - tak mona nazywa kady zoliwy wpyw zego ducha jest w wikszej czci przypadkw moliwe jedynie dla osoby, ktra potrafi rozpozna objawy diabeIskiego dziaania.

Choroba pochodzenia diabelskiego, jeli nawet jest lekka, nie ustpuje nawet po zastosowaniu wszelkich znanych lekarstw; natomiast choroby bardzo powane, uwaane za miertelne, w tajemniczy sposb znikaj, a do cakowitego wyleczenia, dziki zastosowaniu czysto religijnych rodkw. Ponadto ofiary zego ducha uwaaj, e s cigle przeladowane przez zy los: ich ycie jest jednym pasmem nieszcz. Wielu uczonych powica swoje badania zjawiskom podobnym do tych, ktre wystpuj w podmiotach dotknitych przez dziaanie diaba. Rozpoznajc wyranie ich nienormalny charakter i okreslajc je jako paranormalne. Nie podwaamy w najmniejszym stopniu postpw i osigni nauki. Jednak sprzeczne z rzeczywistosci, ktrej cigle dowiadczamy, jest przekonanie, e nauka potrafi wyjani wszystko. Podobnie nierealne jest pragnienie sprowadzenia wszelkiego za, jak choroby i nieszczcia, jedynie do zwykych przyczyn naturalnych. Niewielu jest uczonych, ktrzy myl powanie o moliwoci wpywania i dziaania si obcych, inteligentnych i bezcielesnych, jako o przyczynie pewnych zjawisk. Niewielka jest rwnie liczba lekarzy, ktrzy stajc wobec przypadkw chorb z zadziwiajcymi objawami i niewytumaczalnymi klinicznie skutkami, sdz spokojnie, e maj do czynienia z pacjentami tego drugiego rodzaju. Wielu spord nich powoluje si w podobnych przypadkach na Freuda, jako na waciwego hierofanta. Z tego wzgldu czsto doprowadzaj tych nieszczsnych ludzi do jeszcze gorszych stanw, gdy tymczasem ich dziaalno, poczona z prac kapana egzorcysty, mogaby si okaza take w tych przypadkach bardzo zbawienna. Ksika ks.Gabriela Amortha ukazuje czytelnikowi w sposb bezporedni, krtki i jasny, dziaalno egzorcysty. Opracowanie to cechuje si logicznym wtkiem opowiadania, nie zatrzymuje si jednak nad teoretycznymi zaoeniami (istnienie diaba, moliwo optania fizycznego itd.) ani nad doktrynalnymi wnioskami. Autor woli, aby przemawiay fakty i stawia czytelnika przed tym, co egzorcysta dostrzega i czyni. Wiem doskonale, jak bardzo Autorowi le na sercu ludzie Kocioa, bdcy uprzywilejowanymi powiernikami wadzy udzielonej przez Chrystusa po to, aby wypdzali ze duchy w Jego imi. Ufam wic, e ksika ta przyniesie wiele dobra i bdzie bodcem do podjcia innych opracowa z tej dziedziny. O. Candido Amantini! WSTP Gdy kardyna Ugo Poletti, wikariusz papieski dla diecezji rzymskiej, niespodziewanie przekaza mi wadz egzorcysty, wwczas nie przypuszczaem, jak ogromny wiat si otworzy dla mojego dowiadczenia i jak wielu ludzi bdzie korzysta z mojej posugi. Co wicej, zadanie to zostao powierzone mi pocztkowo, abym suy pomoc o.Candido Amantiniemu, pasjonicie, bardzo znanemu i dowiadczonemu egzorcycie, ktry sciga na wite Schody w Rzymie (La Scala Santa) potrzebujcych pomocy z caych Woch, a czsto nawet z zagranicy. Bya to dla mnie naprawd bardzo wielka aska. Nikt si nie staje egzorcyst z wasnej woli, gdy wwczas napotyka wielkie trudnoci i popenia nieuniknione bdy ze szkod dla wiemych. Sdz, e o. Candido by jedynym egzorcyst na wiecie, ktry mia 36 lat dowiadczenia w tej dziedzinie. Nie mogem wic mie

lepszego mistrza i jestem mu wdziczny za cierpliwo, z jak mnie wprowadzi w t zupenie dla mnie now posug. Podczas sprawowania posugi egzorcysty dokonaem take innego odkrycia, mianowicie i we Woszech jest - niewielu egzorcystw, a przygotowanych do penienia tej posugi naprawd bardzo mao. Jeszcze gorszy stan rzeczy, jest w innych krajach. Musiaem wic bogosawi osoby. ktre przybyway z Francji, Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Hiszpanii, Anglii, gdzie - zdaniem proszcych - nie udao si im znale egzorcysty. Czyby to byo niedbalstwo ze strony biskupw i kapanw? Prawdziwa i rzeczywista niewiara w konieczno i skuteczno tej posugi? Czuem w kadym razie, e rozpoczynam penienie apostolstwa wrd osb bardzo cierpicych, ktrych nikt nie rozumie: ani domownicy, ani lekarze, ani kapani. Duszpasterstwo na tym polu jest dzisiaj w wiecie katolickim cakowicie zaniedbane. W przeszoci tak nie byo i musz przyzna, e w niektrych konfesjach wywodzcych si z reformy protestanckiej egzorcyzmw dokonuje si czsto i skutecznie. Kada katedra powinna mie swojego egzorcyst, tak jak ma specjalnego spowiednika; i tym liczniejsi powinni by egzorcyci, im bardziej si ich potrzebuje: w wikszych parafiach, w sanktuariach. Tymczasem, poza ma liczebnoci, egzorcyci s le widziani, zwalczani, trudno im znale miejsce do penienia swojej posugi. Wiadomo, e optani przez zego ducha niekiedy krzycz. To wystarcza, aby przeoony domu zakonnego lub proboszcz nie zechcia mie egzorcystw w swoich pomieszczeniach; spokojne ycie i unikanie wszelkiej wrzawy maj wiksz warto ni mio leczca optanych. Take piszcy te sowa musia przebyc swoj drog krzyow, chocia nie w takim stopniu jak inni egzorcyci, bardziej godni i cenieni. Jest to refleksja, do ktrej zachcam wszystkich biskupw, ktrzy s niekiedy mao wraliwi na to zagadnienie. A chodzi przecie o posug powierzon wycznie im: tylko oni mog j peni lub wyznacza egzorcystw. Jak powstaa ta ksika? Zrodzia si z pragnienia podzielenia si z osobami zainteresowanymi owocami dugiego i bogatego dowiadczenia, dowiadczenia raczej o.Candido ni mojego. Moim zamierzeniem jest wywiadczy przysug przede wszystkim egzorcystom i wszystkim kapanom. Tak jak kady lekarz oglny, powinien umie wskaza swoim pacjentom odpowiedniego specjalisty (laryngologa, ortopedy, neurologa...), do ktrego ewentualnie powinni si uda, podobnie kapan powinien mie to minimum rozeznania, by wiedzie, czy jaka osoba potrzebuje pomocy egzorcysty, czy te nie. Dodaj inny powd, dla ktrego wielu kapanw zachcao mnie do napisania tej ksiki. Rytua egzorcyzmw wrd wielu zasad podanych egzorcystom zaleca, aby studiowali oni liczne i poyteczne opracowania godnych zaufania autorw. Kiedy si jednak poszukuje powanych ksiek dotyczcych tego zagadnienia, niewiele ich mona znale. Wymieniam trzy spord nich. Autorem pierwszej jest ks. C. Balducci: II diavolo [Diabel] , Casale Monferrato 1988; jest ona poyteczna w czci teoretycznej, ale nie w czci praktycznej, w ktrej zawiera braki i bdy; autor jest demonologiem, a nie egzorcyst. Druga to ksika egzorcysty, o.M. La Grua pt. La preghiera di liberazione I [Modlitwa o uwolnienie], Palermo 1985; jest to ksika napisana dla grup Odnowy w

Duchu witym z myl nadania waciwego kierunku ich modlitwom o uwolnienie. Na wzmiank zasuguje take ksika napisana przez R. Allegriego pt. Cronista all'inferno [Reporter w piekle], Milano 1990. Nie jest to opracowanie systematyczne, ale zbir wywiadw, mwicych o przypadkach kracowych. S one na pewno prawdziwe i przedstawione z wielk powag, lecz autor koncentruje si na przypadkach najbardziej uderzajcych i pomija objawy zwyczajnych przypadkw, a te egzorcysta musi bra zawsze pod uwag. W tej ksice staram si wypeni niektre luki i przedstawi poruszany problem z rnych punktw widzenia. Dlatego jest to opracowanie skrtowe, majce na celu dotarcie do wikszej liczby czytelnikw. W nastpnych ksikach zamierzam bardziej pogbi ten temat i mam nadziej, e rwnie inni autorzy zajm si tym zagadnieniem ze znajomoci rzeczy i wraliwoci, by zostao ono przedstawione w moliwie dokadny sposb, tak jak to miao miejsce w ubiegych wiekach w nauczaniu Kocioa katolickiego, a obecnie spotyka si w Kocioach protestanckich. Na pocztku pragn zaznaczy, e nie zatrzymuj si nad uzasadnieniem pewnych prawd, ktre uwaam za oglnie znane i powszechnie przyjte: istnienie zych duchw, moliwo opta diabelskich oraz wadza wypydzania zych duchw udzielona przez Chrystusa tym, ktrzy wierz w ordzie ewangeliczne. S to prawdy objawione, wyranie zawarte w Pimie witym, pogbione przez teologi, ustawicznie nauczane i przypominane przez urzd nauczycielski Kocioa. Sdz, e zostay one ju wystarczajco omwione w innych opracowaniach. Chciabym raczej pj dalej i zatrzymac si nad tym, co jest mniej znane, mianowicie nad wnioskami praktycznymi, ktre mog by poyteczne dla egzorcystw i dla tych, ktrzy pragn dokadniejszych wiadomoci dotyczcych tego zagadnienia. Prosz mi wic wybaczyc niektre powtrzenia podstawowych poj. Niech Dziewica Niepokalana, Nieprzyjacika szatana, ju od pierwszej zapowiedzi zbawienia (Rdz 3, 15) a do jej wypenienia (Ap 12) i zjednoczona ze swoim Synem, w walce zmierzajcej do pokonania szatana i zmiadenia mu gowy, pobogosawi to opracowanie, owoc wyczerpujcej pracy, ktr wykonuj ufny w Jej wsparcie i opiek. Pragn doda par uwag do poszerzonego wydania tej ksiki. Nie przewidywaem, e rozejdzie si ona tak szybko i trzeba bdzie dokona nowych wyda. Jest to potwierdzenie - moim zdaniem - nie tylko zainteresowania poruszanym problemem, ale take braku ksiki katolickiej, ktra by omawiaa egzorcyzmy w sposb peny i to nie tylko we Woszech, ale w caym wiecie katolickim. Jest to, jak sdz, fakt wielce znaczcy i przykry. Wyjania on niewytumaczalny brak zainteresowania tym zagadnieniem lub, by moe, prawdziw niewiar w te prawdy. Dzikuj za liczne pochway, za wyrazy uznania, zwaszcza ze strony egzorcystw, wrd nich najmilsza bya pochwaa mojego "mistrza" o.Candido Amantiniego, ktry uzna moj ksik za wiern jego pouczeniom. Nie przesano mi takich uwag krytycznych, ktre domagayby si wprowadzenia zmian i poprawek, dlatego w nowym wydaniu rozwinem jedynie te treci, ktre uznaem za wane dla peniejszego przedstawienia omawianego zagadnienia. Sdz rwnie, e osoby lub grupy osb, o ktrych mwi w ksice, zrozumiay waciw intencj moich uwag i nie poczuy si obraone. Dziki moliwoci wydania tej ksiki pragn suy szerszemu gronu osb, tak jak w mojej dziaalnoci chc by pomocny kadego dnia tym wszystkim, ktrzy pragn skorzysta z mojej posugi egzorcysty.

Za wszystko skadam podzikowanie Panu. Oby mi pozwoli dokona dalszych uzupenie tej ksiki z okazji jej dziesitego wydania (1993 rok). Musz te przyzna, e w cigu ostatnich dwch lat wiele si zmienio: wyszy wane dokumenty biskupw, wzrosa liczba egzorcystw, wielu biskupw dokonuje egzorcyzmw, do moich ksiek doczyy nowe opracowania. Mona zauway wiksz wraliwo na te tematy. Nie przypisuj sobie adnej zasugi z tego powodu, a tylko stwierdzam fakty. Koncz penym wzruszenia wspomnieniem o.Candido Amantiniego, ktrego Pan powoa do siebie po nagrod 22 wrzenia 1992 roku. By to dzie jego imienin; wspbraciom, ktrzy skadali mu yczenia, powiedzia: "Prosiem w. Candida, aby sprawi mi dzisiaj podarunek". O.Candido urodzi si w 1914 roku. W wieku 16 lat wstpi do zakonu pasjonistw. Jako profesor Pisma witego i teologii moralnej powica si przede wszystkim posudze egzorcysty (przez 36 lat). Kadego poranka przyjmowa 60-80 osb, ukrywajc zmczenie za usmiechnit twarz. Rady, ktre dawa, czsto byy wprost natchnione. o.Pio tak o nim powiedzia: ,, O.Candido jest kapanem wedug Serca Boego". Niniejsza ksika, ktrej braki naley przypisa tylko niej podpisanemu, jest wiadectwem o dowiadczeniu o.Candido jako egzorcysty, dziaajcego dla dobra osb potrzebujcych. I to jest jeden z powodw, dla ktrego j napisalem. Bardzo si ucieszyem ocen o. Candido Amantiniego, mwic o mojej wiernoci jego dugiemu dowiadczeniu. ks. Gabriele Amorth CENTRALNE MIEJSCE CHRYSTUSA W BOYM DZIELE STWORZENIA Szatan byt anioem, stworzonym przez Boga, ktry na skutek upadku sta si zym duchem. Nie mona mwi o nim i o egzorcystach bez uprzedniego przedstawienia, przynajmniej w skrtowy sposb, kilku podstawowych poj i prawd o Boym dziele stworzenia. Zapewne nie powiem tutaj nic nowego, ale moe umozliwi jakiemu czytelnikowi inne spojrzenie na to zagadnienie. Zbyt czsto zwyko si pojmowa dzieo stworzenia w sposb bdny i mylnie przyjmowa nastpstwo wydarze. Wyobraa si, e pewnego piknego dnia Bg stworzy aniow; e podda ich prbie, nie wiadomo nawet dokadnie jakiej, ale w jej wyniku doszo do podziau na aniow dobrych i zych duchw: anioowie zostaIi nagrodzeni przebywaniem w niebie, ze duchy - natomiast -strcone do pieka. Potem, innego dnia, jak si sdzi, Bg stworzy wiat, krlestwo mineraw, rolin, zwierzt i w kocu czowieka. Adam i Ewa zgrzeszyli dlatego, e posuchali szatana, a odmwili posuszestwa Bogu. Wtedy Bg pomyla o posaniu swego Syna, aby w ten sposb dokona zbawienia ludzi. Nie taka jest nauka Pima witego i Ojcw Kocioa. Pojmujc w taki sposb wiat aniow i wiat stworzony wyklucza si ich zwizek z Chrystusem. Tymczasem naley przeczyta uwanie prolog do Ewangelii w. Jana i dwa hymny chrystologiczne, ktre rozpoczynaj List w. Pawa do Efezjan i Kolosan. Chrystus jest Pierworodnym wobec wszystkich stworze; wszystko przez Niego i dla Niego zostao stworzone. Nie maj adnego uzasadnienia rozwaania teologiczne, w ktrych stawia si pytanie, czy Chrystus przyszedby na wiat, gdyby nie byo grzechu Adama. On jest centrum caego stworzenia.

W Nim znajduj dopenienie wszystkie byty stworzone: zarwno niebieskie (anioowie), jak i ziemskie (ludzi i cae stworzenie). Susznie stwierdza si, e po grzechu pierwszych rodzicw przyjcie na wiat Chrystusa nabra szczeglnego znaczenia: zstpi On jako Zbawiciel. Caa istota Jego posannictwa i dziea zawiera si w tajemnicy paschalnej: Chrystus przez mier na krzyu pojedna z Bogiem wszystkie byty stworzone - w niebie i na ziemi. Od takiego chrystocentrycznego ujcia zaley rola kadego stworzenia. I dlatego nie moemy tutaj pomin roli Maryi Dziewicy. Jeli Pierworodnym z wszelkiego stworzenia jest Sowo Wcielone, to nie mogo zabrakn w myli Boga, przed wszelkim innym stworzeniem postaci Tej, w ktrej Wcielenie miao si dokona. Std Jej jedyny w swoim rodzaju zwizek z Trjc Przenajwitsz. Naley take rozway oddziaywanie i wadz Chrystusa nad anioami i zymi duchami. W odniesieniu do aniow niektrzy teologowie s zdania, e zostali oni dopuszczeni do uszczliwiajcego ogldania Boga tylko dziki zwyciskiej mocy tajemnicy krzya Chrystusa. Wielu Ojcw Kocioa wypowiada na ten temat ciekawe stwierdzenia. Na przykad u w.Atanazego czytamy e rwnie anioowie zawdziczaj swoje zbawienie krwi Chrystusa. Natomiast gdy chodzi o ze duchy, to w Ewan geliach znajduj si bardzo liczne uwagi na ich temat: Chrystus przez swj krzy pokona krlestwo szatana i da poczqtek krlestwu Boemu. Optani z Gadary woaj: Czego chcesz od nas, Jezusie, Synu Boy? Przyszede tu przed czasem drczy nas? (Mt 8,29). Jest tutaj wyranie ukazanie mocy szatana, ktry bdzie przez Chrystusa stopniowo obezwadniany, chocia wci jeszcze trwa i bdzie trwa dalej, a dokona si w peni zbawienie, gdy oskarzyciel braci naszych zostanie strcony (por. Ap. 12,10). Dla pogbienia tych myli i zrozumienia roli Maryi, Nieprzyjaciki szatana ju od pierwszej zapowiedzi zbawienia, odsyam do piknej ksiqzki o. Candidola Amantiniego pt. II mistero di Maria [Tajemnica Maryi Neapol 1971. W wietle centralnego miejsca Chrystusa w dziele stworzenia mona wyranie dostrzec plan Boga, w ktrym wszystkie rzeczy dobre zostay stworzone przez Niego i dla Niego. Mona take zauway dziaanie szatana, nieprzyjaciela, kusiciela, oskaryciela, z ktrego namowy na wiat stworzony weszo zo, cierpienie, grzech i mier. Widac rwnie odnowienie zamysu Boego, ktrego dokona Chrystus przez swoj krew przelan na krzyu. Ukazuje si take w wyrany sposb potga szatana. Jezus nazywa go wadc tego wiata (J 14,30); w. Pawe przedstawia go jako boga tego wiata (2 Kor 4,4); w. Jan stwierdza, e cay wiat ley w mocy Zego (I J 5, 19), i rozumiejc przez wiat to wszystko, co si przeciwstawia Bogu. Szatan by najwspanialszym stworzeniem wrd aniow, a sta si najgorszym ze zych duchw i ich przywdc. Ze duchy s takze powizane midzy sob bardzo cis hierarchi i zachowuj stopnie, jakie mieli, gdy byli anioami: Zwierzchnosci, Trony, Panowania... Jest to jednak hierarchia oparta na zniewoleniu, a nie na mioci, jaka istnieje wrd tych aniow, ktrych przywdc jest w. Micha Archanio. Wida rwnie bardzo wyranie dzieo Chrystusa, ktry zniweczy krlestwo szatana, a zapocztkowa krlestwo Boe. Z tego wzgldu szczeglnego znaczenia nabiera

wydarzenia, w ktrych Jezus uwalnia optanych: gdy w. Piotr mwi Komeliuszowi o zbawczym dziele Chrystusa nie przytacza innych cudw, lecz podkrela, e uzdrawia wszystkich, ktrzy byli pod wadz diaba (Dz 10, 38). Rozumiemy wic, dlaczego pierwsz wadz przekazan przez Jezusa Apostoom, jest wadza wypdzania duchw nieczystych (Mt 10, 1). T sam wadz maj wszyscy wierzcy: Tym za, ktrzy uwierz, te znaki towarzyszy bd: w imi moje ze duchy bd wyrzuca (Mk 16,17) W ten sposb Jezus przywraca i odnawia Boy porzdek zniszczony przez bunt czci aniow i grzech pierwszy rodzicw. Powinno by zatem oczywiste, ze zo, cierpienie, pieko, (czyli wieczna mka, ktra nigdy nie bdzie miaa konca) nie s dzielem Boga. Pewnego dnia o.Candido wypdza zego ducha. Pod koniec egzorcyzmu zwrci si do niego z drwin: "Wyno si std! Pan ci przygotowa pikne mieszkanie, dobrze nagrzane!" Zy duch mu odpowiedzia: "Ty nic rozumiesz. To nie On [Bg] stworzy pieko. My sami je uczynilimy. On o nim nawet nie pomyla". Gdy w podobnej sytuacji zapytaem zego ducha, by si dowiedzie czy wsppracowa przy tworzeniu pieka, usyszaem w odpowiedzi: "Wszyscy wnielimy swj wkad". Centralne miejsce Chrystusa w dziele stworzenia i w jego odnowieniu, dokonanym przez Odkupienie, jest spraw podstawow dla zrozumienia zamysu Boga i celu czowieka. Prawd jest, e anioowie i ludzie otrzymali natur rozumn i woln. Gdy sysz, jak kto mwi mylc wszechwiedz Boga z przeznaczeniem, e Bg z gry wie, kto si zbawi, a kto bdzie potpiony i dlatego wszystkie wysiki s daremne, zwykle przypominam mu cztery prawdy zawarte w Pimie witym: Bg pragnie, aby wszyscy ludzie byli zbawieni; nikt nie jest przeznaczony na potpienie; Jezus umar za wszystkich ludzi; wszyscy otrzymuj aski potrzebne do zbawienia. Z prawdy, e Chrystus stanowi centrum stworzenia i caej historii, wynika rwnie, e tylko wierzc w Jego Imi, moemy zwycia i wyzwala si z rk nieprzyjaciela zbawienia - szatana. Pod koniec dokonywania egzorcyzmw, gdy chodzi o powaniejsze przypadki, jakimi s cakowite optania przez zego ducha, zwykle odmawiam hymn chrystologiczny z Listu w. Pawa do Filipian (Flp 2,6-11). Gdy dochodz do sw: aby na imi Jezusa zgio si kade kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych, klkam take ja, klkaj obecni i zawsze zmusza si do uklknicia take optanego. Jest to chwi1a powana i wywierajca silne wraenie na wszystkich. Jestem wwczas przekonany, e rwnie zastpy aniow s wok nas i klkaj na imi Jezusa. POTGA SZATANA Zawenie tematu do praktycznego przedstawienia zagadnie nie pozwala mi gbiej wnikn w ich teologiczny aspekt, ktry posiada due znaczenie. Tak wic tylko pobienie bd go rozpatrywa, tak jak to uczyniem w poprzednim rozdziale. To prawda, e jedynie egzorcysta tej miary co o.Candido, przyzwyczajony od 36 lat do rozmowy ze zymi duchami, posiadajcy gbok i pewn wiedz teologiczn oraz biblijn, jest w stanie

podejmowa tematy, ktre w przeszoci byy pomijane przez teologi, jak na przykad grzech zbuntowanych aniow. Bg stworzy wszystko wedug jednolitego planu, dlatego kada jego cz wywiera wpyw na cao w pozytywny lub negatywny sposb. Teologia bdzie dotd niepena i niezrozumiaa, dopki nie ukae w penym wietle prawdy dotyczcej wiata aniow. Teologia, ktra nie uwzgldnia szatana, jest rachityczna i nigdy nie bdzie moga zrozumie i doceni doniosoci Odkupienia. Rozpoczem rozwaanie od Chrystusa, ktry jest centrum caego stworzenia. W Nim zostao wszystko stworzone: i to, co w niebiosach (anioowie), i to, co na ziemi (wiat postrzegany zmysami z czowiekiem na czele). Byoby rzecz pikn mwi tylko o Chrystusie, ale nie byaby to caa prawda zawarta w Jego nauczaniu i dziaaniu. Bez penej prawdy o Nim nigdy nie potrafilibymy Go zrozumie. Pismo wite mwi nam o krlestwie Boym, ale take o krlestwie szatana; o potdze Boga, jedynego Stworzyciela i Pana wszechwiata, a rwnoczenie o potdze ciemnoci; o dzieciach Boga i o dzieciach diaba. Nie mona zrozumie dziea Odkupienia dokonanego przez Chrystusa pomijajc niszczce dziaanie szatana. Szatan jako anio byl najdoskonalszym stworzeniem, jakie wyszo z rk Boga. Zosta obdarzony wadz nad innymi anioami i wydawao mu si, e take nad wszystkim, co Bg stwarza. W rzeczywistoci nie zrozumia planu Boga. Jednolity plan stworzenia w caoci mia na uwadze osob Chrystusa. Std bunt szatana; chcia on by pierwszym i najdoskonalszym stworzeniem, centrum wiata stworzonego, nawet wbrew zamysowi Boga. Dy wic za wszelk cen do panowania w wiecie (cay wiat ley w mocy Zego -1 J 5, 19) i do podporzdkowania sobie czowieka, wbrew poleceniom, jakie mu da Bg. Udalo si to szatanowi osign w stosunku do pierwszych rodzicw, Adama i Ewy. Liczy te, e dziki wsparciu przez "trzeci cz aniow", ktrzy wedug Apokalipy poszli za nim buntujc si przeciwko Bogu, uda mu si take zdoby wadz nad wszystklml innymi ludmi i caym stworzonym wiatem. Bg nigdy nie wyrzeka si swoich stworze. Dlatego nawet szatan i zbuntowani anioowie, chocia odczyli si od Boga, dalej zachowuj swoj wadz i hierarchiczne stopnie (Trony, Panowania, Zwierzchnoci, Wadze...), nawet jeli le ich uywaj. Nie przesadza w. Augustyn, gdy stwierdza, e gdyby Bg da szatanowi woln rk "nikt z nas nie pozostaby przy yciu". Nie mogc pozbawi nas ycia, stara si uczyni nas swoimi zwolennikami, bymy tak jak on przeciwstawiali si Bogu. W tej perspektywie musimy widzie dzieo Zbawiciela. Jezus przyszed, aby zniszczy dziea diaba (1 J 3,8), by wyzwoli czowieka z niewoli szatana i zapocztkowa krlestwo Boe. W czasie midzy pierwszym przyjciem Chrystusa a Paruzj (drugim triumfalnym przybyciem Chrystusa jako Sdziego) zy duch chce zdoby jak najwicej ludzi; jest to walka, ktr prowadzi jak szaleniec, wiedzc, e jest ju pokonany, wiadom, e mao ma czasu (Ap 12, 12). Dlatego w. Pawe mwi nam z cal otwartoci, e nie toczymy walki przeciw krwi i ciau, lecz przeciw Zwierzchnociom, przeciw Wadzom, przeciw rzdcom wiata ciemnoci, przeciw pierwiastkom duchowym za na wyynach niebieskich (Ef 6, 12).

Chc wyranie podkreli, e Pismo wite mwi o anioach i zych duchach (tutaj w szczeglny sposb mam na myli szatana) zawsze jako o istotach duchowych, a jednoczenie osobowych, obdarzonych rozumem, wol, wolnoci, przedsibiorczoci. Bdz cakowicie ci wspczeni teologowie, ktrzy utosamiaj szatana z abstrakcyjn ide za: jest to herezja, ktra stoi w wyranej sprzecznoci z Pismem witym, nauk Ojcw Kocioa i urzdu nauczycielskiego Kocioa. Chodzi o prawdy, ktrych nigdy nie podwaano w przeszoci, chocia dla ich wyraenia nigdy nie formuowano definicji dogmatycznych. Wyjtkiem jest stwierdzenie IV Soboru Lateraskiego: Diabe i inne ze duchy zostay przez Boga stworzone jako dobre z natury, ale same siebie uczyniy zymi. Kto usuwa szatana, usuwa take grzech i nie rozumie ju wcale dziea dokonanego przez Chrystusa. Trzeba powiedzie jasno, e Jezus zwyciy szatana przez zoenie siebie w ofierze, a wczeniej take przez swoje nauczanie: A jeli Ja palcem Boym wyrzucam ze duchy, to istotnie przyszo ju do was krlestwo Boe (k 11, 20). Jezus jest mocniejszy, to On zwiza szatana (Mk 3, 27), zabra jego krlestwo, ktre wewntrznie skcone nie moe si osta (Mk 3,26). Jezus odpowiada: i tym, ktrzy Go ostrzegaj, e Herod chce Go zabi: Idcie i powiedzcie temu lisowi: Oto wyrzucam ze duchy i dokonuj uzdrowie dzis i jutro, a trzeciego dnia bd u kresu (k 13, 32). Jezus daje Apostoom wadz wypdzania zych duchw. Potem rozciga t wadz na siedemdziesirciu dwch uczniw, a wreszcie przekazuje j wszystkim, ktrzy w Niego uwierz. W Dziejach Apostolskich ich autor zaznacza, e Apostoowie zaczli wypdza ze duchy po zstpieniu Ducha witego; w ten sam sposb bd czyni chrzecijanie. Juz najstarsi Ojcowie Kocioa, jak w. Justyn i w. Ireneusz, przedstawiaj nam w jasny sposb myl chrzecijask o zym duchu i o wadzy wypdzania go. Za nimi id inni, midzy innymi Tertulian i Orygenes. Wystarczy wymieni tych czterech autorw, by zawstydzi wielu wspczesnych teologw, ktrzy praktycznie nie wierz w zego ducha i wcale o nim nie mwi. Sobr Watykaski II przypomnia wyranie trwae nauczanie Kocioa o zym duchu. W cigu bowiem caej historii ludzkiej toczy si cika walka przeciw mocom ciemnoci: walka ta zaczta ongi u pocztkw wiata, trwa bdzie do ostatniego dnia (Konst. Duszpasterska o Kociele w wiecie wspczesnym Gaudium et spes 37); Czowiek, stworzony przez Boga w stanie sprawiedliwosci, za poduszczeniem Zego ju na pocztku historii naduy swej wolnoci, przeciwstawiajc si Bogu i pragnc osign cel swj poza Nim. ( ...) Wzbraniajc si czsto uzna Boga za swj pocztek, burzy naleyty stosunek do swego celu ostatecznego (tame, 13). Bg (...) postanowi wkroczy w histori ludzk w sposb nowy i ostateczny, posyajc Syna swego w naszym ciele, aby przez Niego uwolnic ludzi spod wadzy ciemnoci i szatana (Dekret o dziaalnoci misyjnej Kocioa Ad gentes , 3). Nie rozumiej wic dziea Chrystusa ci, ktrzy zaprzeczaj istnieniu szatana i jego czynnej dziaalnoci. Nie pojmuj oni rwnie znaczenia zbawczej mierci Chrystusa. Odwolujc si do tekstw biblijnych Sobr Watykaski II stwierdza: Syn Boy swoj mierci i zmartwychwstaniem wyrwa nas z mocy szatana (Konst. o liturgii witej Sagrosangtum Concilium, 6). wiat ( ...) zostal wyzwolony przez Chrystusa

ukrzyowanego i zmartwychwstaego, po zamaniu potgi Zego (Konst. duszpasterska o Kociele w wiecie wspczesnym Gaudium et spes, 2). Szatan, pokonany przez Chrystusa, walczy z Jego naladowcami; walka przeciw mocom ciemnoci ( ...) trwa bdzie do ostatniego dnia, wedug sowa Pana (tame, 37). W tym czasie kady czowiek jest w stanie walki, poniewa ycie ziemskie jest prb: jego wiernoci wobec Boga. Usiujmy tedy we wszystkim podoba si Panu i przyobleczmy si w zbroj Bo, abymy mogli si osta przeciw zasadzkom diabelskim i stawi opr w zym dniu ( ...) Albowiem zanim panowa bdziemy z Chrystusem penym Chway, wszyscy staniemy "przed trybunalem Chrystusowym, aby kady zda spraw z czynw dokonanych w ciele, dobrych i zych" (2 Kor 5,10), i na kocu wiata "Ci, ktrzy dobrze czynili, wyjd na zmartwychwstanie ycia, a ktrzy le czynili, na zmartwychwstanie sdu" (J 5, 29; por. Mt 25, 46) (Konst. dogmatyczna o Kociele Lumen gentium, 48). Chocia walka przeciw szatanowi dotyczy ludzi wszystkich czasw, to niewtpliwie w pewnych okresach historii potg szatana odczuwa si wyraniej, przynajmniej na paszczynie spoecznej poprzez popenianie licznych grzechw. Moje studia nad upadajcym Imperium Rzymskim pozwoli mi dokdnie pozna rozkad moralny panujcy w wczesnej epoce. Wiernym i natchnionym tego wiadectwem jest List w. Pawa do Rzymian. Ze uywanie rodkw spoecznego przekazu (ktre s dobre ze swej natury) oraz praktyczny materializm i konsumiz zatruwajce wiat zachodni, s potwierdzeniem dziaania zego ducha w obecnym stuleciu. Sdz, e zapowied tego szczeglnego ataku zego ducha otrzyma papie Leon XIII podczas widzenia, ktrego tre przytoczymy w dodatku do tego rozdziau.(3) W jaki sposb szatan przeciwstawia si Bogu i Zbawicielowi? Przez pragnienie dla siebie czci nalenej Panu Bogu i przez perfidne naladowanie instytucji chrzecjaskich. Przeciw Wcieleniu Sowa, ktre odkupio czowieka stawszy si czowiekiem, szatan wystpuje poslugujc si bawochwalczym kultem seksu, ktry sprowadza cialo ludzkie do roli narzdzia grzechu. Ponadto, naladujc kult boski, ma swoje witynie, swj kult, osoby sobie powicone (czsto zwizane przymierzem krwi), swoich czcicieli, wyznawcw swoich obietnic. Tak jak Chrystus da szczegln wadz, swoim Apostoom i ich nastpcom, majc na uwadze dobro dusz i cia, podobnie szatan daje szczegln wadz, swoim wyznawcom w celu doprowadzenia do upadku dusz i szerzenia rnych chorb ciaa. Zajmiemy si t wadz, gdy bdziemy mwi o szkodzeniu przez zaczarowanie. Jeszcze jedna uwaga dotyczca zagadnienia, ktre wymaga szerszego omwienia. Podobnie jak bdem jest zaprzeczanie istnieniu szatana, tak samo rzecz bdn wedug powszechnie przyjtej opinii, jest opowiadanie si za istnieniem innych si czy te istot duchowych, o ktrych nie mwi Pismo wite; s one wymysem spirytystw, mionikw wiedzy ezoterycznej i okultystycznej lub zwolennikw reinkarnacji i "dusz wdrujcych". Nie istniej duchy dobre poza anioami, jak te nie ma innych duchw zych poza diabami. Dusze zmarych id od razu albo do nieba albo do pieka, albo do czycca, jak to okreli Sobr Lionski i Florencki. Zmarli, ktrzy pojawiaj si w czasie seansw spirytystycznych lub dusze zmarych obecne w istotach yjcych, by je drczy, s zymi duchami. Bardzo rzadkie wyjtki, dopuszczone przez Boga, potwierdzaj tylko t prawd. Naley jednak przyzna, e w tej dziedzinie nie powiedziano jeszcze ostatniego sowa. Sam o.La Grua, mwic o rnych swoich dowiadczeniach, jakie przeywa z duszami, ktre

dostay si we wadanie zego ducha, wysun pewne twierdzenie wyjasniajce to zagadnienie. Powtarzam, jest to dziedzina, ktr naley jeszcze dogbnie przebada; zamierzam to uczynic w przyszlosci. Niektrzy si dziwi, e zy duch ma moliwo kuszenia czowieka lub wrcz zawadnicia jego ciaem (nigdy dusz, chyba e sam czowiek odda mu j dobrowolnie) przez optanie lub drczenie. Warto przypomnie tutaj, co o tym mwi Apokalipsa (12, 7nn): I nastpia walka na niebie: Micha i jego anioowie mieli walczy ze Smokiem. I wystpi do walki Smok i jego anioowie, ale nie przemg, i ju si miejsce dla nich w niebie nie znalazo. I zosta strcony wielki Smok, W starodawny, ktry si zwie diabe i szatan ( ...) na ziemi, a z nim strceni zostali jego anioowie. ( ...) A kiedy ujrza Smok, e zosta strcony na ziemi , pocz ciga Niewiast obleczon w soce, z ktrej narodzi si Jezus (jasne jest, e chodzi tutaj rwnie o Najwitsz Dziewic), ale wysilki Smoka okazay si daremne. Rozpocz wic walk z reszt jej potomstwa, z tymi, co strzeg przykaza Boga i maj wiadectwo Jezusa. Spord licznych przemwie Jana Pawa II o szatanie, przytaczam fragment z przemwienia wygoszonego 24 maja 1987 roku podczas nawiedzenia Sanktuarium w. Michaa Archanioa: Ta walka przeciwko zemu duchowi, ktra znamionuje w. Michaa Archanioa, toczy si take dzisiaj, poniewa zy duch wci yje i dziaa w wiecie. Rzeczywicie zo, ktre w nim jest widoczne, niead, ktry spotyka si w spoeczestwie, niespjno czowieka, wewntrzne pknicie, ktrego jest ofiar, s nie tylko nastpstwami grzechu pierworodnego, ale take skutkiem niegodziwego i mrocznego dziaania szatana. Ostatnie zdanie jest wyranym nawizaniem do potpienia wa przez Boga, o czym mwi Ksiga Rodzaju (3,15): Wprowadzam nieprzyja midzy ciebie a niewiast, pomidzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiady ci gow. Czy szatan przebywa juz w piekle? Kiedy miaa miejsce walka midzy anioami a zymi duchami? S to pytania, na ktre nie mona da odpowiedzi bez uwzgldnienia przynajmniej dwch czynnikw: przebywanie w pieke jest zagadnieniem bardziej dotyczcym stanu ni miejsca. Anioowie i ze duchy s istotami czysto duchowymi, dlatego w stosunku do nich pojcie miejsca ma inne znaczenie ni w odniesieniu do nas. To samo mona powiedzie o czasie: w odniesieniu do duchw miara czasu jest inna ni w stosunku do nas. Apokalipsa mwi nam, e ze duchy zostay strcone na ziemi; ich ostateczne ukaranie jeszcze nie nastpio, chocia zosta dokonany nieodwracalny wybr, ktry odrni aniow od zych duchw. Zachowuj wic dalej wadz, na co zezwala Bg, chocia przez krtki czas. Dlatego krzycz oni na Jezusa: Przyszede tu przed czasem drczyc nas? (Mt 8, 29). Jedynym sdzi jest Jezus, ktry przylczy do siebie swoje cialo Mistyczne. Tak bowiem naley rozumie wypowied w. Pawa: Czy nie wiecie, e bdziemy sdzili take aniow? (1 Kor 6,3). To wanie dla zachowania dotychczas posiadanej wadzy, ze duchy, ktre optay czowieka z Gadary, zwrciwszy si do Jezusa prosiy Go, eby im nie kaza odej do Czeluci (...), ale im pozwoli wej w winie (por. Lk 8,31-32). Gdy zy duch wychodzi z czowieka i zostaje wtrcony do pieka, jest to dla niego jakby mierc ostateczna. Dlatego broni si przed tym, jak tylko moe. Ale bdzie musia zapaci za cierpienia ludzi, zwikszon kar wieczn. w. Piotr bardzo wyranie stwierdza, e ostateczny wyrok dla zych duchw nie zosta jeszcze ogoszony: Bg anioom, ktrzy zgrzeszyli, nie odpuci, ale wyda ich do ciemnych lochw Tartaru, aby byli zachowani na

sd (2 P 2,4). Anioowie take dostpi powikszenia chway za dobro, ktre nam wywiadczaj; dlatego jest rzecz bardzo poyteczn uciekanie si do nich i ich wzywanie. Jakie krzywdy zy duch moe wyrzdzac ludziom, dopki yj? Nieatwo jest znale opracowania, ktre zajmuj si tym zagadnieniem, chociaby z powodu 'braku oglnie przyjtego sownictwa. Postaram si zatem dokadnie ucili znaczenie poj, ktrymi si posluguj tutaj i w dalszej czci tej ksiki. Istnieje zwyczajne dziaanie zego ducha, ktre odnosi si do wszystkich ludzi: jest to kuszenie do za. Nawet sam Jezus zgodzi si na t ludzk sytuacj, gdy pozwoli na kuszenie siebie przez szatana. Nie bd si teraz zajmowa tym dziaaniem zego ducha, nie dlatego, e jest ono niewane, ale dlatego, e moim celem jest nawietlenie nadzwyczajnego dziaania szatana, na ktre Bg mu pozwala tylko w okrelonych przypadkach. W tym drugim rodzaju dziaania szatana mona wyodrbni pi rnych form, ktre postaram si teraz nawietli. 1. Cierpienia fizyczne zadawane przez szatana w zewntrzny sposb. Chodzi tutaj o te zjawiska, o ktrych czytamy w yciorysach wielu witych. Wiemy, e w. Pawe od Krzya, Proboszcz z Ars, ojciec Pio i wielu innych byo bitych, chostanych, okadanych kijem przez ze duchy. Nie zatrzymuj si przy tej formie dziaania, poniewa w tych wszystkich przypadkach nigdy nie byo wewntrznego wpywu zego ducha na osoby przez niego dotknite i nigdy nie trzeba byo dokonywa egzorcyzmw. Co najwyej wystarczaa arliwa modlitwa osb powiadomionych o tym przez doswiadczajcych cierpienia. Wol inaczej zatrzyma si przy pozostaych czterech formach, ktre interesuj bezporednio egzorcystw. 2. Optanie diabelskie. Jest to nadzwyczaj wielkie utrapienie i ma ono miejsce wwczas, gdy zy duch opanuje cialo (nie dusz) czlowieka, kac mu co czyni lub mwi tak, jak on chce. Ofiara nie moe si temu przeciwstawi, a wic nie jest odpowiedzialna moralnie. Forma ta najczciej wystpuje w zjawiskach nadzwyczajnych, podobnych do tych, ktre przedstawiono w filmie Egzorcysta, lub wyraa si w bardzo jaskrawych objawach, wymienionych take w Rytuale: mwienie obcymi jzykami odznaczanie si niezwyk si, wyjawianie rzeczy ukrytych. W Ewangeliach wyranym tego przykadem jest optany z Gadary. Ale trzeba wyranie stwierdzi, e istnieje wiele odmian opta diabelskich, ktre rni si midzy sob cikoci przypadkw i objawami. Wrd wielu przypadkw, z jakimi si spotkaem, miaem i taki kiedy to osoby, ktre byy dotknite cakowitym optaniem, w czasie trwania egzorcyzmw pozostaway zupelnie nieme i nieruchome. Mgbym przytacza rne przykady optania, cechujce si odmiennymi objawami. 3. Drczenie diabelskie. S to rnego rodzaju utrapienia i choroby, od bardzo powanych do lekkich, ktre si jednak nie wi z optaniem i nie prowadz do utraty wiadomoci, popeniania czynw lub wypowiadania sw, za ktre si nie ponosi odpowiedzialnoci. Oto par przykadw biblijnych. Hiob nie by optany przez zego ducha, ale zosta bolenie dotknity utrat dzieci, dbr materialnych, zdrowia. Zgarbiona kobieta i guchoniemy, ktrych uzdrowi Jezus, nie byli cakowicie optani przez zego ducha, ale jego obecno sprawiaa u nich tego rodzaju dolegliwoci fizyczne. w. Pawe na pewno

nie by optany, ale dowiadcza drczenia ze strony zego ducha, ktre polegao rwnie na dolegliwoci fizycznej: Aby za nie wynosi mnie zbytnio ogrom objawie, dany mi zostal ocie dla ciaa (chodzi zapewne o cierpienie fizyczne), wysannik szatana, aby mnie policzkowa (2 Kor 12,7). Nie ma wic wtpliwoci, e przyczyn tego cierpienia byo jakie dziaanie zego ducha. Optania s dzisiaj bardzo rzadkie, ale my egzorcyci spotykamy wiele osb, ktrym zy duch wyrzdzi du szkod w stanie zdrowia, w dobrach materialnych, w pracy, w wiziach z innymi... Rozpoznanie przyczyny tych chorb i cierpie (to znaczy sprawdzenie, czy ich rdem jest zy duch czy te nie) i ich wyleczenie nie jest bynajmniej atwiejsze od rozpoznania i wyleczenia prawdziwych opta. Inne moe by ich nasilenie, ale nie trudno w rozpoznaniu i czas potrzebny do wyleczenia. 4. Obsesja diabelska. Chodzi tutaj o niespodziewane napady, niekiedy cige, myli obsesyjne, czsto nawet rozumowo niedorzeczne, od ktrych jednak ofiara nie jest w stanie si uwolni. Dlatego osoba dotknita czym takim yje w cigym stanie wyczerpania, rozpaczy, pokus popenienia samobjstwa. Prawie zawsze obsesje maj wpyw na sen i marzenia senne. Kto mi powie, e to s stany chorobowe, podlegajce leczeniu psychiatrycznemu. Take dla wszystkich innych zjawisk mona znale wytumaczenie psychiatryczne, parapsychologiczne lub podobne. S jednak przypadki, ktre wymykaj si cakowicie spod orzecznictwa tych dziedzin nauki, uzewnytrzniaj natomiast objawy dziaania jakiego zego ducha lub jego obecnoci. Rnic t dostrzega si dziki studiom i praktyce. 5. Napady diabelskie. S to napady zego ducha na domy, przedmioty, zwierzta. Nie chc si rozwodzi teraz nad tym sposobem diabelskiego dziaania, powrc do tego w dalszej czci ksiki. Niech na razie wystarczy ustalenie znaczenia, jakie nadaj pojciu napad: nie odnosz go do osb, do ktrych stosuj inne pojcia okrelajce dziaanie zego ducha: optanie, drczenie, obsesja. Jak mamy broni si przed wymienionymi rodzajami za? Powiem od razu, chocia nie uwaam tej zasady za wystarczajc. cile biorc, wedug Rytuau egzorcyzmy s konieczne tylko w przypadku prawdziwego optania przez zego ducha. W rzeczywistoci my, egzorcyci, zajmujemy si wszystkimi przypadkami, w ktrych rozpoznaje si wpyw zego ducha. Jeeli chodzi o inne przypadki, ktre nie s optaniem, to powinny wystarczy oglne rodki aski: modlitwa, sakramenty, jamuna, gorliwe ycie chrzecijaskie, przebaczenie urazw, wytrwae zwracanie si do Chrystusa, Najwitszej Panny, aniow oraz do witych. Nad t ostatni spraw chciabym si troch zatrzyma. Z wielk radoci koncz rozdzia o szatanie, przeciwniku Chrystusa, rozwaaniem o anioach. S oni naszymi wielkimi sprzymierzecami, ktrym wiele zawdziczamy. Dzi wielkim bdem jest to, e mwi si o nich tak mao. Kady z nas ma swojego Anioa Stra, wiernego przyjaciela, nieustannie opiekujcego si nami, od poczcia a do mierci. Strzee on naszej duszy i ciaa, a my najczciej nawet o nim nie mylimy. Wiemy, e kady nard ma swego szczeglnego anioa i prawdopodobnie ma go rwnie kada wsplnota, by moe take rodzina, chocia co do tego nie mamy pewnoci. Wiemy

jednak, e anioowie s bardzo liczni i pragn wywiadcza nam dobro, tym bardziej e ze duchy usiuj nam szkodzi. Pismo wite mwi nam czsto o anioach, ktrym Bg powierza rne zadania. Znamy imi ksicia aniow - w. Michaa. Wrd aniow istnieje take hierarchia, oparta na mioci i rzdzona boskim prawem, "w ktrego woli jest nasz pokj", jakby powiedzia Dante Alighieri. Znamy rwnie imiona dwch innych archaniow: Gabriela i Rafaa. Pewien apokryf podaje czwarte imi - Uriela. Na podstawie Pisma witego aniow moemy podzieli na dziewi chrw: Zwierzchnoci, Panowania, Wadze, Trony, Moce, Anioowie, Archanioowie, Cherubini, Serafini. Czy czowiek wierzcy, ktry wie, e yje w obecnoci Trjcy witej, a nawet ma J w sobie i ktry ma pewno, e zawsze opiekuje si nim Matka samego Boga oraz e moe liczy na nieustann pomoc aniow i witych, czy taki wierzcy moe czu si osamotniony, opuszczony, albo uciskany przez zo? W yciu czowieka wierzcego jest miejsce na cierpienie, poniewa jest ono drog krzya, ktry nas zbawia, ale nie powinno by miejsca na smutek i przygnbienie. Czowiek wierzcy jest zawsze gotw wiadczy o nadziei, ktra go podtrzymuje (por. 1 P 3,15). Jest rzecz oczywist, e czlowiek wierzcy powinien by wiemy Bogu i lka si grzechu. Mamy cudowny rodek, z ktrego wypywa nasza moc. w. Jan nie waha si stwierdzi: Wiemy, e kady, kto si narodzi z Boga, nie grzeszy, lecz narodzony z Boga strzee go, a Zy go nie dotyka (1 J 5, 18). Jeli nasza sabo doprowadza nas niekiedy do upadku, powinnimy natychmiast powsta, korzystajc z tego wspaniaego rodka, udzielonego nam przez miosierdzie Boe: okaza szczer skruch za grzechy i wyzna je podczas spowiedzi witej. DODATKI Widzenie szatana przez papiea Leona XIIl Wielu spord nas przypomina sobie, e przed reform liturgiczn, dokonan przez Sobr Watykaski II, kapan i wierni klkali po zakoczeniu Mszy witej, aby odmwi modlitw do Matki Najwitszej i w. Michaa Archanioa. Przytaczam jej sowa, poniewa jest to pikna modlitwa, ktrq wszyscy mog odmawia z wielkim poytkiem dla siebie: wity Michale Archaniele bro nas w walce. Przeciw niegodziwoci i zasadzkom zego ducha bd nam obron. Niech Bg go poskromi, pokornie prosimy, a Ty, Ksie wojska niebieskiego, szatana i inne ze duchy, ktre na zgub dusz kr po wiecie, moc Bo str do pieka. Amen. Jak powstaa ta modlitwa? Przytaczam to, co ogosi przegld "Ephemerides Liturgicae" z 1955 roku, str. 58-59. Ojciec Domenico Pechenino tak tam pisze: Nie pamitam dokadnie roku. Pewnego poranka wielki papie Leon Xlll zakoczy Msz wit uczestniczy w innej, odprawiajc dzikczynienie, jak to zawsze mia zwyczaj czyni.

W pewnej chwili zauwaono, e energicznie podnis gow, a nastpnie utkwi swj wzrok w czym, co si unosio nad gow kapana odprawiajcego Msz wit. (Leon XIII) wpatrywa si niewzruszenie, bez mrugnicia okiem, ale z uczuciem przeraenia i zdziwienia, mienic si na twarzy. Co dziwnego, co nadzwyczajnego dziao si z nim. Wreszcie, jakby przychodzc do siebie, da lekkim, ale energicznym uderzeniem doni znak, wsta i uda si do swego prywatnego gabinetu. Na pytanie zadane przyciszonym gosem: "Czy Ojciec wity czuje si dobrze? Moe czego potrzebuje?", odpowiedzia: "Nic, nic". Po upywie p godziny kaza przywoa Sekretarza Kongregacji Rytw, da mu zapisany arkusz papieru i poleci wydrukowa go oraz przesa do wszystkich w wiecie biskupw, ordynariuszy diecezji. Co on zawiera? Tre modlitwy, ktr odmawiamy razem z ludem po zakoczeniu Mszy witej, z prob skierowan do Maryi i gorcym woaniem do Ksicia wojska niebieskiego, bagajc, aby Bg strcil szatana do pieka. W pimie polecono take, aby t modlitw odmawiano na klczkach. O tym wydarzeniu pisa take dziennik "La settimana del clero", z 30 marca 1947 roku, ale bez podania rde, skd pochodziy przekazane wiadomoci. Zadziwia nas niezwyky sposb, w jaki polecono odmawia modlitw rozesan do biskupw ordynariuszy w 1886 r . Potwierdzeniem tego, o czym napisa o.Pechenino, jest wiarygodne wiadectwo kardynaa Nasalli Rocca, ktry w swoim licie pasterskim na wielki post, ogoszonym w Bolonii w 1946 roku napisa: Leon XIII uoy osobicie t modlitw. Zdanie o zych duchach, ktre na zgub dusz ludzkich kr po tym wiecie, ma swoje uzasadnienie historyczne, o czym kilka razy opowiada nam jego osobisty sekretarz, ks. Rinaldo Angeli. Leon XIII mia rzeczywicie widzenie duchw piekielnych, ktre gromadziy si nad Wiecznym Miastem [Rzymem]. Z jego osobistego dowiadczenia pochodzi modlitwa, ktr poleci odmawia w caym Kociele. Modlitw t odmawia on sam gosem drzcym i silnym: syszelimy j tyle razy w Bazylice Watykaskiej. Oprcz tej modlitwy, Leon XIII, uoy take tre specjalnego egzorcyzmu, zawartego w Rytuale Rzymskim (wydanie z 1954 roku, rozdz. III, str. 863 nn.). Poleci, aby go odmawiali biskupi i kapani w swoich diecezjach i parafiach. Egzorcyzm ten odmawia take on sam bardzo czsto w cigu dnia. Warto take zwrci uwag na inny fakt, ktry jeszcze bardziej podkrela znaczenie tych modlitw, odmawianych po kadej Mszy witej. Papie Pius XI pragn, aby w czasie ich odmawiania pamitano w szczeglny sposb o Rosji. W swoirn przemwieniu z 30 czerwca 1930 roku papie Pius XI, po przypomnieniu potrzeby modlitwy za Rosj, do ktrej zachca take wszystkich wiernych z okazji wita patriarchy w. Jzefa (19 rnarca 1930 roku) i po nawizaniu do przeladowania religijnego w Rosji, powiedzia: Aby wszyscy mogli bez trudu i niewygody uczestniczy w tej witej krucjacie, zarzdzamy, by te modlitwy, ktre nasz poprzednik, bogosawiony Leon XIII, poleci odmawia kapanom i wiernym po Mszy witej, odmawiano wanie w tej szczeglnej intencji, to znaczy za Rosj. Niech przeto biskupi, duchowiestwo diecezjalne i zakonne postaraj si powiadomi o tym swj lud i wszystkich uczestniczcych w witej Ofierze, niech czsto o tym przypominaj ("Civilta Cattolica'., 1930, tom III). Jak z tego wynika, papiee rnieli jasn wiadomo przeraajcej obecnoci szatana, a intencja doczona przez Piusa XI dotyczya orodka bdnych nauk, ktre w naszym

wieku zatruwaj ycie nie tylko narodw, ale take samych teologw. W pniejszym czasie nie przestrzegano zarzdze Piusa XI. Stao si to z winy osb, ktrym zostay powierzone. Z ca pewnoci zbiegy si one z cudownymi wydarzeniami, ktre Bg da pozna ludzkoci przez objawienia w Fatimie, chocia byy od nich niezalene, poniewa Fatima nie bya jeszcze wtedy znana w wiecie. Dary" szatana Szatan take przekazuje swoim gorcym zwolennikom pewne wadze i "dary". Poniewa jest on prawdziwym kamc, czsto si zdarza, e otrzymujcy t wadz i "dary" nie od razu uwiadamiaj sobie, jakie jest zrdo ich pochodzenia lub nie chc tego zrozumie, gdy s nimi bardzo uradowani. Moe si wic zdarzy, e jaka osoba odznacza si "darem" jasnowidzenia; inni natomiast, majc tylko przed sob arkusze biaego papieru, zapisuj w spontaniczny sposb cae strony niezwykych przekazw; jeszcze inni z kolei maj wraenie, e mog si rozdwaja i e jedna cz ich istoty moe przenika przez ciany domw, a nawet do odlegych miejsc. Bardzo czsto niektrzy sysz "gos", ktry podsuwa modlitwy, a innym razem zupenie co innego. Mgbym dalej wymienia tego rodzaju zjawiska. Jakie jest rdo tych "szczeglnych darw"? Czy s to charyzmaty Ducha witego? Czy s to podarunki pochodzce od zego ducha? A moe chodzi raczej o zjawiska meta-psychiczne? Aby okrelic pochodzenie i charakter tych zjawisk, powinny je zbada i dokona ich waciwego osdu kompetentne osoby. Gdy w. Pawe przebywa w Tiatyrze, cigle biegaa za nim pewna niewolnica, ktra miaa dar wrenia, przez co przynosia duy dochd swym panom. Ale by to "dar" pochodzcy od zego ducha, ktry utracia natychmiast, gdy w. Pawe go z niej wypdzi (Dz 16, 16-18). Jako przykad przytaczam pewne fragmenty wiadectwa podpisanego przez Erazma z Bari, a ogoszonego w czasopimie Odnowy w Duchu witym "Rinnovamento del Spirito Santo", we wrzeniu 1987 roku. Uwagi podane w nawiasach pochodz ode mnie. Przed paru laty uczestniczyem w grze ze szklank, nie wiedzc, ze chodzi o pewn odmian spirytyzmu. Otrzymane wtedy przekazy mwiy o pokoju i braterstwie (warto zauway, e zy duch potrafi si ukrywa pod pozorami dobra). Po pewnym czasie zostaem obdarzony dziwnymi waciwociami i to wanie w Lourdes, gdzie prowadziem swoj dziaalno (rwnie ten szczeg jest godny uwagi: nie ma miejsc, do ktrych zy duch nie mgby przenikn). Miaem takie waciwoci, ktre w parapsychologii uznaje si za pozazmysowe, a mianowicie: jasnowidzenie, odczytywanie myli, rozpoznawanie objaww klinicznych, czytanie w sercu i w yciorysach osb zarwno yjcych, jak i zmarych oraz inne zdolnoci. Kilka miesicy pniej otrzymaem jeszcze inn waciwo: leczenie blu fizycznego poprzez naoenie rk, dziki czemu zmniejszaem lub usuwaem cierpienie. Moe to bya tak zwana bioenergoterapia? Majc te wszystkie waciwoci, nie odczuwaem trudnoci w spotkaniach i w rozmowie z ludmi, ale po spotkaniach z nimi to, co im mwiem, przejmowao ich uczuciem gbokiego niepokoju, poniewa potpiaem ich za popenione grzechy, gdy widziaem je w ich duszy. Jednak kiedy czytaem Pismo wite, zdawaem sobie spraw, e moje ycie wcale si nie zmienio na lepsze. Dalej byem

skonny do gniewu, nie skory do przebaczenia, zawzity, wraliwy na zniewag. Baem si wzi swj krzy, lkaem si niewiadomej, jak niesie przyszo i mier. Po dugim pielgrzymowaniu i wielkich cierpieniach, Jezus skierowa mnie do pewnej grupy Odnowy w Duchu witym. Tutaj spotkaem kilku braci, ktrzy si nade mn modlili i okazao si, e to, co mi si przydarzyo, nie byo pochodzenia boskiego, ale skutkiem dziaania zego ducha. Mog zawiadczy, e doznaem na sobie mocy imienia Jezusa. Przyznaem si do wszystkiego i wyspowiadaem si z moich grzechw, wyraziem al za wszystko i wyrzekem si wszelkiej tajemnej praktyki. Wspomniane waciwoci znikny, Bg przebaczy mi wszystko i za to jestem Mu bardzo wdziczny. Nie zapominajmy, e take Pismo wite podaje przykady nadzwyczajnych dziaa, ktre zostay dokonane zarwno przez Boga, jak i przez zego ducha. Niektrych cudw, dokonanych przez Mojesza z polecenia Boga przed faraonem, dokonuj rwnie nadworni czarownicy. Jest to wyjanienie dlaczego takie zjawiska, rozpatrywane same w sobie, nie ukazuj nam w peni przyczyny dziaajcej. Chc doda, e czsto osoby dotknite zaburzeniami spowodowanymi przez zego ducha zdradzaj: szczegln wraliwo: wyczuwaj od razu, czy jaka osoba ma niekorzystne zjawiska, przewiduj przysze wydarzenia, niekiedy maj wyran skonno do nakadania rk na osoby sabe psychicznie. Innym razem maj wraenie, e mog wpywa na wydarzenia yciowe drugiego czowieka przez yczenie mu nieszczcia ze zoliwoci, ktr wyczuwaj w sobie wprost w gwatowny sposb. Aby osign pene uzdrowienie, takie osoby musz zdecydowanie przeciwstawi si tym skonnociom i przezwyciy je w sobie. EGZORCYZMY Tym za, ktrzy uwierz, te znaki towarzyszy bd: w imi moje ze duchy bd wyrzuca (Mk 16, 17). Wadza, ktr Jezus przekaza wszystkim wierzcym, zachowuje w peni swoj wano. Jest to wadza oglna, oparta na wierze i na modlitwie. Mog z niej korzysta zarwno poszczeglne osoby jak i wsplnoty. Do wykonywania jej nie potrzeba adnego szczeglnego uprawnienia. Chc tu jednak ucili sownictwo: w tym przypadku chodzi nie o egzorcyzmy, ale o modlitwy o uwolnienie. Koci, aby nada wiksz skuteczno tej wadzy udzielonej przez Chrystusa i by ustrzec wiernych przed oszustami, ustanowi oddzielne sakramentalia egzorcyzmy, ktrych nie mog udziela osoby wieckie, lecz wycznie biskupi oraz ci kapani, ktrzy otrzymali od swojego biskupa specjalne i wyrane zezwolenie. Tak stanowi Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 1172), ktry przypomina take, e z sakramentaliw korzysta si na mocy wstawienniczej modlitwy Kocioa, w odrnieniu od modlitw prywatnych (kan. 1166) i powinno si ich udziela z dokadnym zachowaniem obrzdw i formu zatwierdzonych przez wadz kocieln (kan. 1167). Wynika z tego, e miano egzorcysty przysuguje tylko biskupom oraz upowanionym kapanom. Jest to nazwa, ktra si dzisiaj nadmiernie rozpowszechnia. Wielu kapanw i osb wieckich uwaa si za egzorcystw, ale nimi nie s. Wielu mwi, e dokonuje egzorcyzmw, a tak naprawd odmawiaj tylko modlitwy o uwolnienie, a czasami uprawiaj wrcz magi... Prawdziwe egzorcyzmy s sakramentaliami ustanowionymi przez Koci. Nazywanie egzorcyzmem prywatnym lub

egzorcyzmem powszechnym modlitwy, ktra wcale nie jest egzorcyzmem, lecz modlitw o uwolnienie jest bldne i prowadzi do niebezpiecznych dwuznacznoci. Poprawnie egzorcyzmem zwykym okrela si egzorcyzm, ktry jest wczony w ryt sakramentu chrztu witego, a egzorcyzmem uroczystym -egzorcyzm zastrzeony dla upowanionych egzorcystw. W taki sam sposb wyraa to nowy Katechizm Kocioa Katolickiego. Egzorcysta musi przestrzega modlitw zawartych w Rytuale. Istnieje jednak pewna rnica w porwnaniu z innymi sakramentaliami. Egzorcyzm moe trwa par minut albo te kilka godzin. Nie jest jednak konieczne odmawianie wszystkich modlitw zawartych w Rytuale, mona natomiast doda inne modlitwy, co zreszt sam Rytua zaleca. Egzorcyzm ma podwjny cel. Wszystkie opracowania, ktre si zajmuj tym zagadnieniem, podkrelaj, e stosuje si go dla uwolnienia optanych przez zego ducha. Ale jeszcze wczeniej ma on na celu rozpoznanie choroby, o czym si czsto zapomina. To prawda, e zanim egzorcysta przystpi do pracy, pyta dan osob lub czonkw rodziny, czy istniej warunki uzasadniajce dokonanie egzorcyzmu. Prawd jest jednak, e tylko dziki egzorcyzmowi mona dowiedzie si, czy ma si do czynienia z dziaaniem zego ducha czy te nie. Wszystkie wystypujce zjawiska, chocia wydaj si dziwne lub pozornie niewytumaczalne, w rzeczywistoci mog mie wytumaczenie naturalne. Take zesp zjawisk psychiatrycznych i parapsychiatrycznych nie jest wystarczajcym kryterium, dla postawienia waciwej diagnozy. Tylko dziki egzorcyzmowi mona mie pewno, czy mamy do czynienia z dziaaniem zego ducha, czy te nie. W tym miejscu trzeba wnikn nieco gbiej w zagadnienie, ktre niestety, nie jest wspomniane w Rytuale i jest nieznane autorom, ktrzy pisali na ten temat. Zaznaczyem, e celem egzorcyzmu jest przede wszystkim postawienie wasciwej diagnozy, czyli ustalenie czy przyczyn dolegliwoci jest zy duch lub te stwierdzenie jego wpywu na dan osob. W porzdku czasowym ten cel, do ktrego si zmierza i ktry chce si osign, jest pierwszy; pod wzgldem wanoci jednak celem waciwym egzorcyzmw jest uwolnienie cierpicej osoby od obecnoci zego ducha lub dolegliwoci spowodowanych przez niego. Naley pamita o tym logicznym nastpstwie (najpierw postawienie diagnozy, a potem leczenie), by poprawnie oceni objawy, na ktrych musi opiera si egzorcysta. Wielkie znaczenie maj objawy obecne przed egzorcyzmem, w czasie jego trwania i po zakoczniu oraz objawy pojawiajce si podczas dokonywania kilku nastpujcych po sobie egzorcyzmw. Wydaje mi si, e Rytua porednio zwraca uwag na tego rodzaju nastpstwo w trzeciej zasadzie, w ktrej przestrzega egzorcyst przed atwym uwierzeniem w obecno zego ducha. Podaje take zasady przestrzegajce egzorcyst przed rnego rodzaju sztuczkami zego ducha, ktry prbuje ukry swoj obecno. Dla egzorcystw wane jest, aby nie da si wprowadzi w bd przez chorych psychicznie, maniakw oraz osoby, u ktrych nie ma wpywu zego ducha, a wic nie ma potrzeby dokonywania egzorcyzmw. Zwracam takze uwag na inne niebezpieczestwo, dosy czsto spotykane, ktrego naley si lka. Chodzi o nieumiejtno rozpoznawania obecnoci zego ducha, a w konsekwencji pomijanie egzorcyzmu, gdy jest on konieczny. Zgadzam si ze stwierdzeniem, e egzorcyzm niepotrzebnie udzielony nigdy nie wyrzdzi szkody. Za pierwszym razem i w przypadkach wtpliwych posugujemy si tylko krtkimi egzorcyzmami, odmawianymi pgosem, ktre mona uwaa za zwyke bogosawiestwo. Dziki temu nigdy nie miaem powodw do obwiniania siebie. Natomiast wiele razy musiaem wyrzuca sobie, e

nie potrafiem rozpozna obecnoci zego ducha i opuciem egzorcyzm w tych przypadkach, w ktrych obecno zego ducha ujawnia si pniej przez wyrane oznaki i bya bardzo gboko zakorzeniona. Powtarzam zatem, e wystarczaj niewielkie i niepewne objawy, aby mona byo przystpi do egzorcyzmu. Pierwszy egzorcyzm dokonywany jest krtko, lecz jeli w czasie jego trwania pojawi si dodatkowe objawy, naley go przeduy o tyle, o ile jest to konieczne. Moliwe jest, e w czasie udzielania egzorcyzmu nie wystpi aden objaw, a pniej egzorcyzmowana osoba mwi, e dowiadczya dobroczynnych skutkw wyranej poprawy. Wtedy egzorcyzm naley powtrzy. Jeeli poprawa jest widoczna, to wczeniej czy pniej w czasie udzielania egzorcyzmu uka si pewne objawy. Bardzo poyteczne jest zwracanie uwagi na zmian objaww podczas udzielania kolejnych egzorcyzmw. Jeeli objawy stopniowo si zmieniaj i staj si coraz sabsze, jest to znak pocztku uzdrowienia. Natomiast, jeli potguj si i zdradzaj zupenie nieprzewidzian rnorodno, oznacza to, e powoli wychodzi na jaw ukryte zo i dopiero, gdy ujawni si w peni, zacznie ustpowa. Powysze refleksje nasuwaj wniosek, e nierozsdne jest czekanie i dokonywanie egzorcyzmu dopiero wtedy, kiedy widoczne s niewtpliwe objawy optania przez zego ducha. Uzalenianie przystpienia do egzorcyzmw od objaww, ktre najczciej ukazuj si dopiero w czasie ich trwania lub po ich zakoczeniu, jest oznak cakowitego braku dowiadczenia egzorcysty. Spotkaem przypadki wymagajce dokonania egzorcyzmw, w cigu wielu lat, aby zo ukazao si w caej swej ostroci. Nie nalezy zawa badania objaww w tej dziedzinie do wzorcw oglnie przyjtych. Dowiadczeni egzorcyci znaj najrniejsze formy objaww optania przez zego ducha. Mnie i innym egzorcystom dobrze s znane trzy oznaki, wymienione w Rytuale jako objawy optania: mwienie obcymi jzykami, posiadanie nadludzkiej siy, znajomo rzeczy ukrytych. Wychodz jednak one na jaw dopiero w czasie trwania egzorcyzmw i bezsensowne byoby uzalenianie przystpienia do egzorcyzm6w od ich wystpienia. Pragn doda, e nie zawsze w sposb pewny mona rozpozna obecno zego ducha. Istniej przypadki, wobec ktrych egzorcysta czuje si zakopotany i niepewny. Dzieje si to wwczas - a s to najtrudniejsze przypadki - gdy ma si do czynienia z osobami, ktre zdradzaj jednoczenie objawy choroby psychicznej i wpywu dziaania zego ducha. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja z psychiatr. Ojciec Candido czsto zaprasza prof. Marianiego, ordynatora znanej rzymskiej kliniki chorb umysowych, do uczestnictwa w jego egzorcyzmach. Take prof. Mariani zapraszal o.Candido do prowadzonej przez siebie kliniki, aby bada i w razie potrzeby wspdziaa z nim w przypadku niektrych osb obonie chorych. Wywouj umiech ci wspczeni teologowie, ktrzy za wielk NOWO uwaaj twierdzenie, e choroby umysowe mona pomyli z optaniem przez zego ducha. Niektrzy psychiatrzy i parapsycholodzy wypowiadaj podobne stwierdzenia i s przekonani, e odkryli Ameryk. Tymczasem ju w 1583 roku w dekretach Synodu z Reims, Koci stwierdza, e niektre zachowania osb nasuwajce podejrzenie optania przez zego ducha, mog by po prostu objawami chorb umysowych. Ale wtedy psychiatria jeszcze nie istniaa, a teologowie wierzyli w Ewangeli.

Oprcz postawienia diagnozy, egzorcyzm ma rwnie cel leczniczy - uwonlienie osoby od stanu, w jakim si znajduje. I tutaj rozpoczyna si czsto trudna i duga droga. Konieczna jest wsppraca osoby optanej z egzorcyst. Najczciej nie jest to moliwe z nastpujcych powodw: osoba dotknita przez zego ducha powinna si duo modli, a nie potrafi, powinna czsto przystpowa do sakramentw, a niejednokrotnie tego nie czyni; aby udac si do egzorcysty i przyj sakramentalia, musi przezwycia przeszkody, ktre wydaj si jej nie do pokonania. Dlatego potrzebuje pomcy i wsparcia, a tymczasem w wikszoci przypadkw nikt jej nie rozumie. Ile potrzeba czasu, aby wyleczy osob dotknit dziaaniem zego ducha? Na to pytanie nikt nie potrafi da odpowiedzi. To Bg wyzwala, dziaajc z bosk wolnoci, chocia z pewnoci uwzgldnia modlitwy zanoszone przez wstawiennictwo Kocioa. Oglnie mona powiedzie, e czas knieczny zaley od pocztkowej mocy optania przez zego ducha i od iloci dni, ktre upyn midzy optaniem a egzorcyzmem. Miaem przypadek czternastoletniej dziewczyny, optanej przez kilka dni, ktra zachowywaa si jak owadnita szaem: kopaa gryza, drapaa. Wystarczy kwadrans egzorcyzmu, by j cakowicie uwolni. W pierwszej chwili upada na ziemi jak martwa, tak e przywodzio to na pami wydarzenie ewangeliczne, mwice o uwolnieniu przez Jezusa chopca od zego ducha, ktrego nie mogli wypdzi Jego uczniowie. Po kilku minutach odzyskaa rwnowag psychiczn, biegaa po podwrku i bawia si ze swoim braciszkiem. Tego rodzaju przypadki s jednak bardzo rzadkie i maj miejsce wwczas, gdy optanie przez zego ducha jest lekkie. Najczciej egzorcysta ma do czynienia z przypadkami cikimi. Dzisiaj o egzorcycie prawie nikt ju nie myli. Podaj typowy przypadek. Oto dziecko zdradza dziwne objawy; rodzice nie zwracaj na to uwagi sdzc, e to nic wanego; oceniaj pocztkowe objawy jako lekkie. Potem, gdy si one zaostrzaj, zaczynaj si zwraca do lekarzy: korzystaj z pomocy jednego, pniej innego lekarza, zawsze jednak bezskutecznie. Przysza do mnie dziewczyna w wieku siedemnastu lat, ktra odwiedzia ju gwne kliniki Europy. W kocu, po naradzie z przyjacielem czy koleg, dosza do przekonania, e tutaj nie chodzi o chorob spowodowan przyczynami naturalnymi, wobec tego powzia myl, aby skorzysta z pomocy jakiego czarownika. Od tej chwili choroba pocztkowa przybraa na sile. Tylko przypadkiem, w nastpstwie nie wiadomo czyjej namowy, udaa si do egzorcysty. A tymczasem mino wiele lat i choroba coraz bardziej si "zakorzeniaa". Susznie zatem pierwszy egzorcyzm mwi o "wykorzenieniu i zmuszeniu do ucieczki" zego ducha. W takim przypadku trzeba dokona wielu egzorcyzmw, a czsto nawet powtarzc je przez lata i nie zawsze dochodzi do zupenego uwolnienia od zego ducha. Powtarzam wic, e czas uleczenia zaley od Boga. Wielk pomoc jest wiara egzorcysty i wiara osoby przyjmujcej egzorcyzm. Pomagaj te modlitwy uzdrawianej osoby, jej rodziny oraz innych osb, zwaszcza zakonnych sistr klauzurowych, wsplnot parafialnych i grup modlitewnych proszcych o uwolnienie. Pomoc jest rwnie stosowanie z wiar wody egzorcyzmowanej lub przynajmniej powiconej, oleju egzorcyzmowanego i soli egzorcyzmowanej. Do egzorcyzmowania wody, oleju i soli nie potrzeba egzorcysty, moe tego dokona kady kapan. Musi to jednak by kaplan, ktry wierzy w to, co robi, i wie, e dla tego celu w Rytuale znajduj si specjalne

bogosawiestwa. Tacy kapani nalez do rzadkoci... W dalszej czci ksiki powrc do wspomnianych sakramentaliw. Podstawowe znaczenie dla kadego czlowieka ma przyjmowanie sakramentw i prowadzenie ycia zgodnego z Ewangeli. Wane jest odmawianie raca i uciekanie si do Maryi Dziewicy; wielk pomoc jest wstawiennictwo aniow i witych; bardzo poyteczne s pielgrzymki do sanktuariw, ktre czsto s miejscami wybranymi przez Boga do uwolnienia od zego ducha przez egzorcyzmy. Bg da nam przeobfite rodki aski i tylko od nas zaley korzystanie z nich. Gdy Ewangelie mwi o kuszeniu Jezusa przez szatana, podkrelaj wyranie, e za kadym razem Jezus odrzuca zego ducha sowami Pisma witego. Sowo Boe jest bardzo skuteczne. Bardzo skuteczna jest take modlitwa pochwalna, zarwno nasza modlitwa spontaniczna, jak i zwaszcza modlitwa zaczerpnita z Pisma witego: psalmy i hymny pochwalne na cze Boga. Majc to wszystko na uwadze, trzeba podkreli, e skuteczno dziaania egzorcyzmw zobowizuje egzorcyst do wielkiej pokory , gdy pozwala mu naocznie dowiadczy swojej nicoci i tego, e tylko Bg dziaa i dokonuje wszystkiego. To On poddaje zarwno egzorcyst, jak i egzorcyzmowanego cikim dowiadczeniom, prowadzcym do zniechcenia; dostrzegalne skutki pozytywne przychodz powoli i wymagaj trudu. W zamian za to doznaje si w namacalny sposb wielkich owocw duchowych, ktre czciowo pomagaj zrozumie, dlaczego Bg dopuszcza tak bolesne dowiadczenia na osoby. Postpuje si w mroku wiary , ale ze wiadomoci, e poda si ku prawdziwemu wiatu. Pragn tutaj podkreli znaczenie ochronne witych wizerunkw, czy to noszonych przez dan osob czy tez znajdujcych si w rnych miejscach: na drzwiach domu, w sypialniach, w jadalni lub w miejscu, gdzie si gromadzi rodzina. wity wizerunek nie przypomina pogaskiego talizmanu przynoszcego szczcie. Jest symbolem koniecznoci naladowania przedstawionej na nim postaci i ochrony, o ktr si prosi. Podczas odwiedzania i powicania domw na drzwiach wejciowych czsto widz wiszcy czerwony roek, a w mieszkaniach coraz mniej witych obrazw. Jest to wielki bd. Chc przypomnie, e w. Bernard ze Sieny, na zakoczenie prowadzonych przez siebie misji ludowych, zachca rodziny, aby zawieszay na drzwiach domw medalion ze skrtem imienia Jezusa (JHS, co znaczy: Jesus Hominum Salvator - Jezus Zbawiciel Ludzi). Czsto wprost namacalnie dowiadczaem skutecznoci medalika noszonego z wiar na szyi. Gdybym chcia mwi o cudownym medaliku, rozpowszechnionym w wiecie w wielu milionach egzemplarzy po objawieniach Najwitszej Dziewicy w. Katarzynie Laboure (miay one miejsce w Paryu w 1830 roku), i gdybym chcia mwi o askach otrzymanych za porednictwem zwykego medalika, nigdy bym nie skoczy. Wiele opracowa mwi o tym szczeglowo. Jednym z najbardziej znanych przypadkw opta przez zego ducha, przytaczanym w wielu ksikach, zajmujcych si zbieraniem faktw historycznie prawdziwych, jest przypadek optania dwch braci Burnerw z Illfurtu (Alzacja), ktrzy zostali uwolnieni po dokonaniu szeregu egzorcyzmw w 1869 roku. Ot pewnego dnia, na skutek wielkiej zoliwoci zego ducha, mia si wywrci powz, ktrym jecha egzorcysta w towarzystwie biskupa i siostry zakonnej. Zy duch nie

mg urzeczywistni swego zamysu, gdy w chwili wyjazdu dano wonicy medalik w. Benedykta, aby suy mu za obron , a on z pobonoci woy go do kieszeni. Na koniec chc zacytowa cztery fragmenty, ktre Katechizm Kocioa Katolickiego powica egzorcystom. Czytajc je po kolei, mona dostrzec logiczne powizania w ich treci. W numerze 517 mwic o Chrystusie Odkupicie1u, przypomina si dokonane przez Niego uzdrowienia i egzorcyzmy. Punktem wyjcia jest to, czego Jezus dokona. W numerze 550 stwierdza si, e przyjcie Krlestwa Boego jest porak krlestwa szatana. Przytacza si sowa Jezusa: Jeli Ja moc Ducha Boego wyrzucam ze duchy, to istotnie przyszo do was krlestwo Boe (M 12,28). I to jest ostatecznym celem egzorcyzmw: przez wyzwolenie optanych okazuje si cakowite zwycistwo Chrystusa nad wadc tego wiata. Dwa nastpne paragrafy dotycz podwjnej roli egzorcyzmw: jako czci skadowej sakramentu chrztu witego i mocy wyzwalajcej optanych. W numerze 1237 zostao przypomniane, e chrzest oznacza wyzwolenie od grzechu i od kusiciela, czyli diaba, dlatego podczas chrztu wymawia si jeden lub kilka egzorcyzmw nad chrzczonym, ktry w wyrany sposb wyrzeka si szatana. W numerze 1673 stwierdza si, e Koci publicznie i na mocy swojej wadzy prosi w imi Jezusa Chrystusa, by jaka osoba lub przedmiot byy strzeone od napaci Zego i wolne od jego panowania. Egzorcyzm ma wic na celu wypdzenie zych duchw lub uwolnienie od ich demonicznego wpywu. Pragn podkreli wag tego numeru, ktry uzupenia dwie luki wystpujce w Rytuale i Kodeksie Prawa Kanonicznego. Rzeczywicie mwi on nie tylko o uwolnieniu osb, ale take przedmiotw (okrelenie oglne, ktre moe obejmowa domy, zwierzta, rzeczy ...) od zego ducha. Ponadto odnosi egzorcyzm nie tylko do optania, lecz takze do wpyww demonicznych. OSOBY DOTKNITE PRZEZ ZEGO DUCHA Czsto jestem pytany, czy duzo jest osb dotknitych przez zego ducha? Oglnie rzecz biorc myl, e jako odpowied mona przytacza zdanie francuskiego jezuity Tonquedeca: Istnieje bardzo duo ludzi nieszczliwych, ktrzy chocia nie zdradzaj objaww optania przez zego ducha, korzystaj Z posugi egzorcysty, aby otrzyma uwolnienie od swoich cierpie; dokuczliwych chorb, nieszcz, rnego rodzaju niepowodze. Osoby optane spotyka si dosy rzadko, ale ludzi nieszczliwych jest bardzo duo. Jest to wane spostrzeenie, jeli si uwzgldni rnic midzy prawdziwie optanymi a tymi, ktrzy prosz egzorcyst o sowo niezawodne, wyjaniajce nagromadzenie si wielu ich nieszcz. Aktualnie trzeba si liczy z wieloma nowymi czynnikami, ktre nie istniay, gdy pisal o.Tonquedec. Wanie majc na uwadze te czynniki i opierajc si na wasnym dowiadczeniu sdz, e liczba osb dotknitych przez zego ducha ogromnie wzrosa. Pierwszym wanym czynnikiem jest konsumpcyjne nastawienie wiata zachodniego, w ktrym materialistyczne i hedonistyczne podejcie do ycia sprawio, e wikszo ludzi

zatracia wiar. Uwaam, e we Woszech du cz winy naley przypisa komunizmowi i socjalizmowi, ktre w ostatnich latach swoj marksistowsk nauk wywary duy wpyw na kultur, wychowanie, teatr i kino. W Rzymie, jak si oblicza, w niedzielnej Mszy witej uczestniczy okolo 12% mieszkacw. Pewnikiem matmatycznym jest fakt, e gdzie si zmniejsza religijno, tam wzrasta zabobon. Std wywodzi si zjawisko rozpwszechniania si, zwaszcza wrd modziey, praktyk spirytystycznych, magii i okultyzmu. Do tego dochodzi poszukiwanie jogi, zen, medytacji transcendentalnej. Wszystkie te praktyki maj za podstaw reinkamacj, zatapianie si osoby ludzkiej w bstwie lub w pewnego rodzaju naukach, na ktre chrzecijanin nie moe si zgodzi, gdy s dla niego nie do przyjcia. I nie trzeba si ju udawa do Indii, aby uczszcza do szkoy jakiego guru: mona go spotka przy bramie domu. Czsto przy pomocy tych metod, z pozoru nieszkodliwych, popada w stan halucynacji lub schizofrenii. Dodaj do tego rozprzestrzenianie si rnych sekt, z ktrych wiele nosi wyrane cechy satanistyczne. Magii i spirytyzmu naucza si na rnych kanaach telewizji. Ksiki na ten temat mona spotka w kioskach z gazetami, a materiay dotyczce magii rozpowszechnia si rwnie przez sprzeda wysykow. Wspominam take o rnych czasopismach i filmach grozy, gdzie z seksem i gwatem czsto czy si przewrotne dziaanie szataskie. Dochodzi do tego rozprzestrzenianie si pewnych gatunkw muzyki masowej, ktra doprowadza sluchaczy wprost do stanu obsesji. Mam tutaj na myli szczeglnie rock sataniczny. Jego znaczenie wyjania Piero Mantero w swojej niewielkiej ksice: Satana e lo stratagemna della coda (Szatan i jego podstpy] , Udine 1988. Zapraszany z pogadankami do niektrych szk wyszych, mogem si przekona naocznie o wielkim wpywie, jaki wywieraj na modzie szataskie rodki przekazu. Trudno wprost uwierzy, jak bardzo rozpowszechnione s w szkoach niszych i wyszych rne formy spirytyzmu i magii. Jest to ju zo powszechne, take w maych rodowiskach. Nie mog milcze o tym, e wielu ludzi odpowiedzialnych za Koci zupenie si nie zajmuje tymi zagadnieniami, pozostawiajc bez adnej obrony wiernych naraonych na tego rodzaju niebezpieczestwa. Sdz, e byo wielkim bdem prawie cakowite usunicie egzorcyzmw go z obrzdu chrztu witego i wydaje si, e tego samego zdania by take papie Pawe VI. Uwaam take za bad zaprzestanie odmawiania modlitwy do w. Michaa Archanioa po zakoczeniu kadej Mszy w. Nade wszystko uwaam za niewybaczaln beztrosk, za ktr wini biskupw, e pozwolili na zaniedbanie w duszpasterstwie stosowania egzorcyzmw. Kada diecezja powinna mie przynajmniej jednego egzorcyst przy katedrze: jeden egzorcysta powinien si znajdowa w najbardziej uczszczanych kocioach i w sanktuariach. Dzisiaj egzorcysta jest wprost rzadkim okazem, prawie nie do znalezienia; a przecie jego dziaalno jest tak niezbdna w duszpasterstwie, ktre wspomaga tego, kto gosi kazania, kto spowiada, kto udziela innych sakramentw. Hierarchia katolicka powinna uderzy si w piers i woa mocnym gosem: mea culpa. Znam wielu biskupw woskich, ale aden z nich nie udziela egzorcyzmw, nie uczestniczy przy egzorcyzmach, nie rozumie naleycie tego zagadnienia. Nie waham si powtrzy tego, co kiedy napisaem: "Jesli jaki biskup spotyka si z powazn prob i nie

podejmuje adnego dziaania osobicie lub za porednictwem upowanionego do tego kapana, popenia ciki grzech zaniedbania". W ten sposb utracilimy moliwo przekazywania zdobytych dowiadcze. Dawniej dowiadczony egzorcysta przygotowywa i wprowadzal nowego egzorcyst. Ale do tej sprawy jeszcze powrc. Projekcja filmu Egzorcysta wzbudzia zainteresowanie tym zagadnieniem. Radio Watykaskie 2 lutego 1975 roku przeprowadzio wywiad z reyserem filmu, Williame Friedkinem, i z teologiem, jezuit Thomasem Bemmingnem, ktry by doradc przy krceniu filmu. Reyser wyzna, e chcia opowiedzie o pewnym wydarzeniu z 1949 roku, opisanym w powieci jako prawdziwe. Gdy zastanawiano si, czy byo to prawdziwe optanie, reyser nie da jednoznacznej odpowiedzi, zaznaczy tylko, e jest to zagadnienie dla teologw, a nie dla niego. Ojciec jezuita na pytanie, czy jest to tylko jeden ze zwykych filmw grozy czy moe zupenie co innego, stanowczo opowiedzia si za drug moliwoci. Biorc pod uwag ogromny wpyw, jaki ten film wywar na publiczno caego wiata, stwierdzi, e z wielk powag mwi si w nim o zagadnieniu za. Film wzbudzi ogromne zainteresowanie egzorcyzmami, o ktrych ju prawie zapommano. W jaki sposb mona sta si ofiar niezwykych dolegliwoci, spowodowanych dziaaniem zego ducha? Pomijam dolegliwoci zwyczajne, czyli pokusy, ktre uderzaj we wszystkich ludzi. Mona sta si ofiar dolegliwoci spowodowanych przez zego ducha w sposb zawiniony lub niezawiniony. Mona tu wymieni cztery przyczyny: z dopustu Boego; poniewa jest si ofiar zaczarowania; z powodu popelnienia cikiego grzechu i trwania w nim; na skutek nawiedzenia miejsc lub osb, na ktre wywiera wpyw zy duch. 1. Dopust Boy. Naley wyranie stwierdzi, e nic si nie dzieje bez zezwolenia Boga. Jest take oczywiste, e Bg nigdy nie chce za, ale je dopuszcza, gdy my go pragniemy; czowiek jest istot woln i Bg potrafi wydoby dobro nawet ze za. Pierwszy przypadek, ktry rozwaamy, charakteryzuje si tym, e nie ma tutaj winy ludzkiej, a tylko dziaanie zego ducha. Tak jak Bg pozwala na zwyczajne dziaanie szatana (pokusy), dajc nam wszystkie potrzebne aski, by mu si przeciwstawi i wydobywa z tego dobro dla nas, jeli jestemy mocni, podobnie moe niekiedy dopuci nadzwyczajne dziaanie szatana (optanie, przykre dolegliwoci), aby wywiczy czowieka w pokorze, cierpliwoci i umartwieniu. Moemy przypomnie dwa przypadki, o ktrych ju bya mowa. Pierwszy dotyczy zewntrznego dziaania zego ducha, ktry zadaje cierpienia fizyczne (ciosy lub biczowania, jakich dowiadczyl Proboszcz z Ars i o.Pio). Drugi ma miejsce wwczas, gdy Bg dopuszcza prawdziwy atak zego ducha, jak to byo w przypadku Hioba i w. Pawa Apostoa. ywoty witych podaj nam liczne przykady tego rodzaju dowiadcze. Spord witych naszej epoki wymieniam dwie postacie bogosawionych, wyniesionych na otarze przez Jana Pawa II: ksidza Calabri i siostr Mari od Jezusa Ukrzyowanego (pierwsza Arabka ogoszona bogosawion). Obie postacie, bez jakiegokolwiek dziaania ludzkiego (nie byo adnej winy ze strony dotknitych osb i niecnych dziaa demonicznych, dokonanych przez innych), miay okresy prawdziwego optania przez zego

ducha, kiedy to mwily i czyniy rzeczy przeciwne ich witoci nie ponoszc adnej odpowiedzialnoci za to, poniewa dokonywa tego zy duch, poslugujc si ich czonkami. 2. Kiedy jest si ofiar zaczarowania. Take i w tym przypadku nie ma winy ze strony osoby, ktra staje si ofiar za, ale jest tu wspudzia czowieka, czyli jest wina ludzka ze strony kogo, kto dokonuje zaczarowa lub poleca jakiemu czarownikowi, by to uczyni. Bd o tym mwi szerzej w oddzielnym rozdziale. Tutaj ogrniczam si do stwierdzenia, e zaczarowanie polega na szkodzeniu innym osobom przez interwencj zego ducha. Mona tego dokonywa w rny sposb: poprzez zamawianie, rzucanie uroku wzrokiem, przeklestwo... Ale chc od razu powiedzie, e najczciej uywanym sposobem s gusa i dodaj rwnie, e gusa s najczstsz przyczyn nieszcz przeywanych przez osob dotknite optaniem lub innymi utrapieniami ze stron zego ducha. Nie wiem, jak mog si usprawiedliwia te osoby duchowne, ktre mwi, e nie wierz w czary i nie s zdolne wyjani mi, jak zamierzaj broni swoich wiernych, gdy ich dotykaj tego rodzaju nieszczcia. Moemy si dziwi, e Bg dopuszcza takie rzeczy. Bg stworzy nas jako istoty wolne i nigdy nie wyrzeka si swoich stworze, nawet najbardziej przewrotnych. Na kocu dokona rozliczenia i odda kademu to, na co zasuy, poniewa kady bdzie sdzony wedug swoich uczynkw. Jako istoty obdarzone wolnoci moemy j uywac dobrze, i wtedy mamy zasug, lub le, i za to ponosimy win. Moemy pomaga innym i moemy im szkodzi na rne sposoby. Mog opaci morderc, aby zabi wskazan przeze mnie osob - Bg nie moe temu przeszkodzi. Podobnie mog zapaci czarownikowi, aby rzuci urok na jak osob - i w tym przypadku Bg nie moe nic uczyni, gdy respektuje wolno czowieka. Chc wreszcie wspomnie o pewnej sprawie, do ktrej pniej powrc: caa dziedzina czarw i innych szkodl wych dziaa jest rajem dla rnego rodzaju oszustw. Prawdziwe przypadki stanowi znikomy procent wobec faszerstw, jakich dokonuje si na tym polu. Dziedzina ta, poza tym, e jest atwym polem dla dokonywania oszustw, sprzyja te rnego rodzaju sugestiom i wszelkim dziwactwom sabych umysw. Std wane jest, aby egzorcysta mia si na bacznoci wobec tych przypadkw, ale musz zwaa na nie take wszystkie rozsdne osoby. 3. Popenienie grzechu cikiego i trwanie w nim. Dotykamy tutaj przyczyny, ktra, niestety, w naszych czasach coraz silniej daje zna o sobie, dlatego wzrasta liczba osb dotknitych przez zego ducha. W istocie prawdziw przyczyn jest zawsze zanik i brak wiary. Im bardziej zanika wiara, tym bardziej wzrasta zabobon. Sdz, e Ewangelia daje nam naoczny przykad w osobie Judasza. By on zodziejem; nie wiadomo, ile Jezus dokada stara, aby go upomnie i doprowadzi do poprawy, a spotyka z jego strony tylko odmow i utwierdzenie w grzechu, a doszed do szczytu: Co chcecie mi da, a ja wam Go wydam. A oni wyznaczyli mu trzydzieci srebrnikw (Mt 26,15). I tak oto czytamy zatrwaajce sowa, zawarte w opisie Ostatniej Wieczerzy: A po spoyciu kawaka chleba wszed w niego szatan (J 13,27). Nie ma wtpliwoci, chodzio o prawdziwe optanie przez zego ducha. Przy obecnym stanie rozbicia rodzin spotkaem przypadki, w ktrych osoby dotknite przez zego ducha yy w maestwach nieprawych, z doczeniem innych grzechw.

Spotykaem kobiety, ktre wiele razy przeryway ci, nie mwic ju o innych wielkich winach. Miaem do czynienia z osobami, ktre oprcz wynaturzonych zaburze seksualnych, dopuszczay si grzechu gwatu. Spotykaem homoseksualistw, ktrzy si narkotyzowali i popadali w inne grzechy zwizane z narkotykami. W tych wszystkich przypadkach leczenie musi rozpocz si przede wszystkim od szczerego nawrcenia. 4. Nawiedzenie miejsc lub osb, na ktre wywiera wpyw zy duch. Tym stwierdzeniem chciabym obj udzial w seansach spirytystycznych, uprawianie magi, kult satanistyczny (ktry osiga swj szczyt w tak zwanych czarnych mszach), praktyki okultystyczne... Nawiedzanie czarownikw, czarnoksinikw, osb wrcych z kart - s to rne formy dziaania, ktre naraaj na niebezpieczenstwo popadnicia w zo, spowodowane zaczarowaniem. Szczegln form jest zawarcie zwizku z szatanem; istnieje przecie zaprzedanie si szatanowi, przymierze krwi z szatanem, uczszczanie do szk satanistycznych i przyjcie funkcji kapana kultu szatana. Niestety, zwaszcza w cigu ostatnich pitnastu lat, te sposoby czynienia za s coraz powszechniejsze i mona mwi o ich gwatownym wzroscie. Jeeli chodzi o zwracanie si do czarownikw i innych podobnych osb, przytaczam dosy powszechny przypadek. Kto cierpi z powodu choroby, ktra si nie poddaje adnemu leczeniu lub spostrzega, e wszystkie podejmowane przedsiwzicia nie ukadaj si pomylnie podejrzewa wic, e ma w sobie co zoliwego, co jest tego przyczyn. Udaje si przeto do wrcego z kart albo do jakiego czarownika i syszy sowa: "Rzucono na pan urok przez gusa". Na razie wydatek jest may i strata niewielka. Czsto jednak nastpuje cig dalszy: "Jesli pan chce, ebym mu je odczyni, trzeba zapaci milion lirw" lub wicej. Syszaem o wielu przypadkach, gdy zapacono sum 42 milionw. Jeli usuga zostanie przyjta, wtedy czarownik albo wrcy z kart prosi o jak rzecz osobist: zdjcie, cz bielizny osobistej, kosmyk wosw lub jeden wlos, czy te kawaeczek paznokcia. Wtedy to wanie zo osiga swoj peni. Co robi czarownik z przedmiotami, o ktre prosi? Rzecz jasna uprawia czarn magi. Chciabym ucili pewne rzeczy. Wiele osb wpada w t puapk, poniewa wie, e czarownik chodzi zawsze do kocioa" lub dlatego, e widzi w jego pracowni" krzye, obrazy Matki Boej, witych lub portrety o.Pio. Ponadto syszy sowa: "Ja uprawiam tylko bia magi; gdyby mnie poproszono o uprawianie czarnej magii, to bym odmwi". W potocznym znaczeniu przez bia magi rozumie si odczynianie czarw; czarna magia jest ich uprawianiem. Ale w rzeczywistoci, jak to powtarzal o.Candido, nie istnieje biaa i czarna magia - jest tylko czarna magia, poniewa kada forma magii jest odwoywaniem si do zego ducha. Dlatego te dotknity nieszczciem czowiek, jeli przedtem mia niewielkie trudnoci spowodowane dziaaniem zego ducha, teraz wraca do domu z prawdziwym ich objawieniem na skutek dokonanego zaczarowania. Egzorcyci musz pniej natrudzi si wicej przy usuwaniu niecnego dziaania czarownikw ni przy leczeniu dolegliwoci pocztkowej. Chc jeszcze raz podkreli, e optanie diabelskie moe by pomylone z chorob psychiczna. Mam wielki szacunek dla tych psychiatrw, ktrzy odznaczaj si zawodow znajomoci rzeczy, maj poczucie granic swojej wiedzy i potrafi uczciwie przyzna, e pacjent zdradza objawy, ktrych nie da si zaliczy do oznak chorb naukowo

rozpoznanych. Profesor Simone Morabito, psychiatra z Bergamo, przyzna, e wiele osb, ktre uwaa za chore psychicznie, byy w rzeczywistoci optane przez szatana i wyleczy je tylko dziki pomocy egzorcystw. Znam inne podobne przypadki. Przy jednym z nich chciabym si duej zatrzyma. 24 kwietnia 1988 roku papie Jan Pawel II ogosi bogosawionym hiszpaskiego karmelit, o.Francesco Palau. Jest to bardzo ciekawa posta. W ostatnich latach swego ycia o.Palau powici si osobom optanym przez zego ducha. Urzdzi przytuek dla osb dotknitych chorobami umysowymi i tam egzorcyzmowa wszystkich. Ci, ktrzy byli optani, powracali do penego zdrowia. Dowiadcza wielu trudnoci, zwaszcza ze strony duchowiestwa. Dwa razy udawa si do Rzymu: w 1866 roku, by rozmawia z Piusem IX i w 1870 roku z prosb, by Sobr Watykaski I przywrci egzorcystat jako sta form posugiwania duszpasterskiego. Wiemy, e Sobr ten zosta w nagy sposb przerwany i nie mg by dokoczony, ale konieczno przywrcenia posugi egzorcysty jest spraw nie cierpic zwoki. To prawda, e trudno jest odrnic optanego od chorego psychicznie. Ale dowiadczony egzorcysta jest w stanie rozpozna to lepiej od psychiatry, poniewa egzorcysta bierze pod uwag rne okolicznoci i potrafi dostrzec cechy odrniajce optanie od choroby psychicznej. Psychiatra najczciej nie wierzy w optanie diabelskie i dlatego nawet nie bierze pod uwag takiej moliwoci. Przed kilku laty o.Candido egzorcyzmowa pewnego modego czowieka, ktry wedug leczcego go psychiatry by chory na padaczk. Zaproszony do uczestniczenia przy egzorcyzmie lekarz ten wyrazi zgod. Gdy o.Candido pooy rk na gowie modzieca, ten upad na ziemi i owadny nim silne drgawki. "Niech ojciec zobaczy, chodzi wyranie o padaczk" - stwierdzi popiesznie lekarz. o.Candido pochyli si i ponownie pooy rk na gowie modego czowieka. Ten nagle si podnis i stan na nogach prosto i nieruchomo. "Czy tak si zachowuj chorzy na padaczk?" - zapyta o.Candido. "Nie, nigdy" - odpowiedzial psychiatra, wyranie zmieszany takim zachowaniem chorego. Nie trzeba zaznacza, e egzorcyzmy powtarzano a do cakowitego wyleczenia chopca, ktry przez lata by zadrczany lekarstwami i zabiegami, przynoszcymi mu tylko szkody. I tutaj wanie dotykamy delikatnego zagadnienia: w trudnych przypadkach rozpoznawanie choroby wymaga bada rnych gazi wiedzy, powiem o tym we wnioskach kocowych. Ceny za popenione bdy pac zawsze chorzy, ktrym w wielu wypadkach zniszczono zdrowie przez niewaciwe leczenie medyczne. Ceni bardzo tych uczonych, ktrzy, jeli nawet s niewierzcy, uznaj granic swojej wiedzy. Profesor Emilio Servadio, psychiatra, psychoanalityk i parapsycholog midzynarodowej sawy, wypowiedzia ciekawe stwierdzenia w Radiu Watykaskim 2 lutego 1975 roku: Nauka musi si zatrzyma przed tym, czego jej narzdzia nie potrafi sprawdzi i wyjani. Nie mona dokadnie okreli tych granic: nie chodzi przecie o zjawiska fizyczne. Sdz jednak, e kady prawdziwy uczony wie, i jego wiedza ma pewn granic, ktrej nie jest w stanie przekroczy. Gdy chodzi o optanie przez zego ducha, mog si wypowiada tylko we wasnym imieniu, nie w imieniu nauki. Wydaje mi si, e w niektrych przypadkach zoliwo i niszczycielska moc pewnych zjawisk ma tak bardzo szczegln cech, e doprawdy nie mona utosami tego rodzaju zjawisk z tymi, ktre uczony, na przykad parapsycholog lub psychiatra, moe rozpozna w przypadku zachowania pasjonata lub podobnych osb.

Byoby to podobne do porwnywania zoliwego chopca z sadystycznym morderc. Istnieje rnica, ktrej nie mona mierzy centymetrem, ale jest to rnica, ktr da si zauway. W tych przypadkach, jak sqdz, czowiek nauki powinien dopuci istnienie pewnych si, nad ktrymi nauka nie potrafi panowa i do okrele, ktrych, nauka jako taka, nie jest powoana. DODATEK Czy naley si lka zego ducha? Odpowiada sw. Teresa od Jezusa. Przeciwko nieuzasadnionym lkom przed zym duchem przytaczam urywek z ycia (rozdz. 25,19-22), napisanego przez w. Teres z Avila. S to sowa dodajce otuchy, pod warunkiem, e sami nie otwieramy drzwi zemu duchowi... Jeli Pan ten jest tak potny, jak wiem i widz, e jest, jeli ze duchy s Jego niewolnikami, w co wiara nie pozwala mi wtpi, c wic zego mog mi zrobi, skoro jestem suebnic tego Krla i Pana? Czemu wic miaoby mi zabrakn odwagi do walki nawet z caym piekem? Braam do rki krzy i rzeczywicie Bg dodawa mi odwagi. W jednej chwili czuam si tak odmieniona, e nie lkaabym si wzywa ich wszystkich do walki: - Wystpcie teraz wszyscy, abym ja, suebnica Paska, zobaczya, co potraficie mi zrobic! Tak naprawd to raczej one si mnie bay, gdy ja byam zupenie spokojna. Od tego czasu bez ladu znikny lki przed nimi, nie baam si wcale widoku zych duchw, a raczej jak niej opowiem, to one dray przede mn. Wszechwadny Pan caego stworzenia da mi nad nimi tak wadz, e teraz s dla mnie jak brzczenie muchy. S tak bardzo tchrzliwi, e skoro tylko poczuj, e ma si ich za nic, trac wszelk odwag. Wrogowie ci napadaj tylko takich, ktrzy uciekaj od walki i sami atwo si poddaja, lub gdy Bg pozwala, aby ich pokus i udrczenia byy na wikszy poytek tych, ktrzy s Jego sugami. Oby da Pan w swojej Boskiej askawoci, bymy umieli si ba tylko tego, czego rzeczywicie ba si powinnimy, bymy zrozumieli t prawd niezawodn, a jeden grzech powszedni wiksz nam moe wyrzdzi szkod ni wszystkie razem potgi piekielne. Czy wiecie, kiedy czarci napawaj nas strachem? Wwczas, gdy sami sobie dajemy powd do strachu naszym przywizaniem do czci, do rozkoszy, do bogactw tego wiata. Wtedy, kochajc si w tym i podajc tego czym winnismy si brzydzi, sami w ich rce skadamy or, ktrym powinnimy si broni przeciw nim, i doprowadzamy ich do tego, e pokonuj nas i nam wyrzdzaj wielkie szkody. Lito pojawia si na myl o tym, a przecie wystarczyoby uchwyci si krzya i obrzydzi sobie te dobra dla mioci Boga, a wtedy zy duch bdzie bardziej ucieka ni my od zarazy. Zy duch kocha klamstwo, sam jest kamstwem i nigdy si nie sprzymierzy z tym, kto postpuje w prawdzie. Ale gdy u kogo widzi zamiony umys, tego zrcznie doprowadza do cakowitego zalepienia; a gdy zauway, e kto jest tak lepy, e swoje szczcie pokada w dobrach tego wiata, tak bahych i marnych jak dziecinne zabawki, z takim te postpuje jak z dzieckiem i miao rzuca si na niego, nie raz, ale wiele razy.

Nie daj Boe, bym si znalaza wrd tych nieszczlwych, ale abym, dziki uyczonej asce, umiaa poczytywac za spokj to, co jest prawdziwym spokojem, za czto, co jest prawdziw czci, za pociech to, co jest prawdziw pociech, a nigdy to, co jest faszem i zud. Wtedy bd moga szydzi ze wszystkich diabw i wwczas nie ja bd si ich baa, ale oni mnie. Nie rozumiem wtku tego, kto krzyczy "diabe! diabe!", podczas gdy powinien woa "Bg! Bg!" i napdzi strachu caemu pieku. Czy nie wiemy, e ze duchy nawet nie mog si ruszy jeli im Bg nie pozwoli? Na c wic te wszystkie daremne wtki? Co do mnie, to bardziej si boj tych, ktrzy si boj diaba, ni diaba samego, ten bowiem nic mi zrobi nie moe, ale tamci, zwaszcza jeli s spowiednikami, mog spowodowa wielki niepokj duszy. To z ich powodu przeyam wiele lat tak wielkiego udrczenia, e jeszcze dzisiaj si dziwi, e potrafiam je znie. Bogosawiony niech bdzie Pan, e poda mi tak skuteczny ratunek. OD CZEGO ZACZ? Ktrego dnia zatelefonowal do mnie pewien biskup i poprosi, bym dokona egzorcyzmu poleconej przez niego osoby. Moj pierwsz odpowiedzi byo, eby on sam wyznaczy jakiego egzorcyst. Wtedy usyszaem, e nie udao mu si znale kapana, ktry podjby si tego zadania. Niestety, tego rodzaju trudno jest powszechna. Wiele razy pisaem o tym, e zego ducha bardziej zoci spowied w konfesjonale, czyli wydzieranie mu dusz, ni egzorcyzmowanie, ktre oznacza wyrwanie mu cia. A w jeszcze wikszy gniew wprowadza si go przez goszenie kaza, poniewa wiara rodzi si ze sowa Boego. Dlatego te kapan, ktry ma odwag gosi kazania i spowiada, nie powinien odczuwa adnego lku przed sprawowaniem egzorcyzmw. Leon Bloy napisa mocne sowa o kapanach, ktrzy odmawiaj dokonywania egzorcyzmw. Przytaczam je z ksiki Balducciego, ]1 diavolo [Diabe] , Casale Monferrato, str. 233: Kapani nie korzystaj prawie nigdy ze swojej wadzy egzorcystw, poniewa brak im wiary i w istocie boj si wystpi przeciw diabu. Take i to jest prawda, i wielu z nich obawia si odwetu z jego strony, a zapomina o tym, e diabe moe wyrzdzi nam tylko tyle za, na ile Bg mu pozwoli - nie moe by z nim ukadw o zawieszenie broni! Autor pisze dalej: Jeli kapani stracili wiar do tego stopnia, e nie wierz ju w swoj wadz egzorcystw i nie robi ju z niej uytku, oznacza to straszne nieszczcie, okropne sprzeniewierzenie, w nastpstwie ktrego najgorszym nieprzyjacioom pozostawieni s histerycy ze swymi krzykami rozlegajcymi si w szpitalach. Sowa mocne, ale prawdziwe. Jest to po prostu zdrada wobec nakazu Chrystusa. Powracam do wspomnianego wczeniej telefonu biskupa. Powiedziaem mu otwarcie, e jeli nie znalaz odpowiednich kapanw, to sam powinien osobicie dokona egzorcyzmu. Odpowiedzial mi z ca szczeroci: "Ja nie wiedziabym nawet od czego zacz". Przytoczyem mu sowa, ktre skierowal do mnie o.Candido, gdy rozpoczynaem swoj posug egzorcysty: "Prosz zacz od przeczytania poucze zawartych w Rytuale i odmwi na proszcym o egzorcyzm przepisane modlitwy" Jest to punkt wyjcia. Rytua egzorcyzmw rozpoczyna si podaniem 21 zasad, ktrych egzorcysta powinien przestrzega. Mimo e zostay one sformuowane w 1614 roku. S wci aktualne i pene mdroci. Po ostrzeeniu egzorcysty, aby atwo nie wierzy w obecno zego ducha w osobie, ktra do niego przychodzi, Rytua podaje szereg

praktycznych zasad, dotyczcych zarwno rozpoznawania, czy chodzi o przypadek prawdziwego optania, jak i dziaa, jakie egzorcysta winien podj. Zmieszanie biskupa ("nie wiedziabym nawet od czego zacz") jest uzasadnione. Nie mona peni posugi egzorcysty bez przygotowania. Wyznaczy takie zadanie kapanowi to tak, jakby da komu podrcznik chirurgi, a potem da od niego, aby dokona operacji. Wiele wanych rzeczy mona nauczy si tylko w praktyce. Dlatego pomylaem, e poyteczne bdzie wydanie drukiem opisu moich dowiadcze, ktre nabyem pod kierunkiem dowiadczonego o.Candido. Zdaj sobie spraw, e moje przedsiwzicie nie osignie w peni zamierzonego celu, poniewa ksika nie oddaje gbi przeycia. Ale pisz rwnie o rzeczach, ktrych nie ma w adnej innej ksice. W rzeczywistoci punkt wyjcia jest inny. Kiedy przychodzi jaka osoba albo przyprowadzaj j domownicy lub znajomi, aby j egzorcyzmowa, naley rozpocz wwczas od przesuchania, by dowiedzie si, czy istniej powody uzasadniajce przystpienie do egzorcyzmu. Jeli takich powodw nie ma, to dziki przesuchaniu mona przynajmniej dokona rozpoznania. Dlatego rozpoczyna si od badania objaww, o ktrych mwi dana osoba lub jej domownicy, a take moliwych przyczyn. Zawsze rozpoczyna si od zwrcenia uwagi na ble fizyczne. W organizmie dwoma miejscami, najczciej dotknitymi przez zego ducha s gowa i odek. Poza ostrymi blami gowy, niewraliwymi na rodki uspokajajce, u modych ludzi moe by nagle zaniedbywanie si w nauce: zdolni chopcy, ktrzy nigdy nie mieli trudnoci w szkole, nagle nie potrafi si uczy i zupenie trac pami. Jako podejrzane objawy Rytua wymienia takie zjawiska jak poprawne mwienie nieznanymi jzykami lub ich rozumienie, znajomo rzeczy odlegych i ukrytych, wykazywanie nadludzkiej siy mini. Jak ju wspomniaem, z tego rodzaju zjawiskami spotykaem si dopiero w czasie bogosawiestw (tak zawsze nazywam egzorcyzmy), nigdy wczeniej. Osoby te czsto maj dziwne lub gwatowne odruchy. Typowym objawem jest wstrt do wszystkiego, co wite: optane osoby nagle przestaj si modli, a wczeniej to czyniy; nie chodz ju do kocioa, zdradzajc uczucie rozdranienia; czsto bluni i zniewaaj wite przedmioty i obrazy. Prawie zawsze wie si z tym zachowania aspoeczne i gniewne wobec domownikw lub otoczenia, w ktrym przebywaj. Nie trzeba zaznacza, e gdy kto przychodzi do egzorcysty, ma ju za sob wszystkie badania i moliwe leczenie medyczne. Wyjtki s bardzo rzadkie. Dlatego egzorcysta nie ma trudnoci, by pozna zdanie lekarza i dowiedzie si o przebytym leczeniu i jego skutkach. Innym miejscem czsto poraonymjest szyjka odka, ktra si znajduje tu pod mostkiem. Takze i tam mog wystpowa ostre ble, ktore nie poddaj si leczeniu. Charakterystyczne dla chorb z przyczyn demonicznych jest zwykle przemieszczanie si bolu na cay odek, jelita, nerki, jajniki. Lekarze nie rozumiej przyczyn tego zjawiska i nie osigaj pozytywnego skutku stosujc leki. Powiedziaem, e jednym z kryteriw rozpoznawania optania przez zego ducha jest nieskuteczno lekarstw w przeciwiestwie do bogosawiestw, czyli egzorcyzmw. Egzorcyzmowaem Marka, dotknitego silnym optaniem. Przebywa dugo w szpitalu i by wyniszczony leczeniem psychiatrycznym, zwaszcza wstrzsami elektrycznymi, ale to nie przynosio najmniejszej poprawy. W czasie leczenia jego bezsennoci, podawano mu

przez tydzie rodki nasenne, ktre mogyby upi sonia, on jednak nie mg wcale zasn. Snu si po korytarzach kliniki z wytrzeszczonymi oczami, podobny do matoka. Wreszcie uda si do egzorcysty i zosta wyleczony. Nadzwyczajna sia moe by take objawem optania przez zego ducha. Takiego szaleca mona trzyma w zakadzie psychiatrycznym tylko w kaftanie bezpieczestwa. Optanego nie da si niczym utrzymac; potrafi zerwa nawet elazne acuchy, jak mowi o tym Ewangelia w opowiadaniu o optanym z Gadary. O.Candido opowiada o wtej i na pozor sabej dziewczynie, ktor w czasie dokonywania egzorcyzmw musiao trzyma czterech mczyzn. Rwaa wszystko, nawet szerokie pasy skrzane, ktrymi usiowano j zwiza. Pewnego razu zostaa przywizana grubymi sznurami do elaznego ka; poamaa cz jego metalowych elementw, a reszt pozaginaa. Czsto osoba dotknita przez zego ducha (lub take inne osoby, jeli dotknita jest caa rodzina) syszy dziwne odgosy, kroki na korytarzu, otwierajce si drzwi, widzi, i jak znikaj i pojawiaj si z powrotem przedmioty w najrniejszych miejscach, syszy uderzenia w ciany i w meble. Pytam zawsze, aby pozna przyczyny zjawisk, jak dawno zaczy si zaburzenia, czy wi si z jakim konkretnym wydarzeniem; czy dana osoba braa udzia w seansach spirytystycznych czy zwracaa si do wrcych z kart Iub czarownikw. W przypadku otrzymania odpowiedzi twierdzcej pytam jeszcze, w jakich okolicznociach do tego doszo i jaki miao przebieg. Niekiedy w poduszkach, lub materacach osb dotknitych przez zego ducha znajdywano dziwne przedmioty, takie jak: nici kolorowe, kosmyki wosw, warkocze, odamki drewna lub elaza, wianuszki lub wstki mocno powizane, laleczki, figurki zwierzt, bryki zakrzepej krwi, kamyki. Wszystkie te przedmioty wskazuj na dokonanie guse. Jeli wyniki przesuchania potwierdzaj dziaanie zego ducha, wwczas naley dokona egzorcyzmu. Obecnie przytocz kilka przykadw z mojego dowiadczenia egzorcysty. Pewnego razu przysza do mnie pani Marta w towarzystwie swego ma, aby przyj ode mnie par bogosawiestw. Przybya z daleka i z niemaym powiceniem. Po zadaniu kilku pyta byem ju przekonany, e mog przystpi do egzorcyzmu, chocia udzielili go jej ju inni, ale bez skutku. Na samym pocztku upada na ziemi i wydawaa si nieprzytomna. Kiedy dalej odmawiaem modlitwy wstpne, co jaki czas woaa: "Pragn prawdziwego egzorcyzmu, a nie tych rzeczy!" Na pocztku pierwszego egzorcyzmu, ktry rozpoczyna si sowami: Exorcizo te, uspokoia si jakby zadowolona; sowa zapewne wryy si jej w pami podczas poprzednich egzorcyzmw. Potem zacza si skary, e sprawiam jej bl w oczach. Tego rodzaju zachowania nie s charakterystyczne dla osb optanych. Gdy przychodzia jeszcze kilka razy, nie wiedziaem, czy mj egzorcyzm odnis jaki pozytywny skutek czy tez nie. Dla wikszej pewnoci, zanim j ostatecznie odprawiem, zaprowadziem j do o.Candido, ktry po pooeniu rki na jej gow powiedzial mi od razu, e zy duch nie ma z tym nic wsplnego. Jest to przypadek dla psychiatrw, nie dla egzorcystw. Pierluigi, 14-letni chopiec, by wyronity i dobrze zbudowany jak na swj wiek. Nie mg si uczy, by prawdziwym utrapieniem dla nauczycieli i kolegw, gdy z adnym z nich nie potrafi doj do porozumienia; nie by jednak agresywny. Jedn z dziwnych cech

jego zachowania byo to, e gdy usiad na ziemi ze skrzyowanymi nogami (mwi, e "udaje Indianina"), adna sia nie bya zdolna go podnie, jak gdyby by z oowiu. Po wielu bezskutecznych zabiegach medycznych, przprowadzono go do o.Candido, ktry po stwierdzeniu u niego prawdziwego optania zacz go egorcyzmowa. Inn jego cech byo to, e chocia nie by ktliwy, to ci ktrzy z nim przebywali, stawali si pobudliwi, krzyczeli i nie panowali nad swymi nerwami. Pewnego dnia usiad ze skrzyowanymi nogami na podecie schodw swojego mieszkania, ktre znajdowao si na trzecim pitrze. Inni lokatorzy chodzili tam i z powrotem po schodach, potrzsali nim, usiowali skoni go by sobie poszed, ale on si nie ruszy. W pewnej chwili wszyscy lokatorzy tego budynku wybiegli jednoczenie na schody na rnych pitrach i zaczli wrzeszcze i krzycze jak optani na Pierluigiego. Kto wezwa policj. Rodzice chopca poprosili o przybycie o. Candido, ktry zacz rozmawia dobrodusznie z chopcem, chcc go przekona, aby wszed do swego mieszkania. Ale trzej modzi i dobrze zbudowani policjanci powiedzieli do o.Candido: "Niech wielebny ojciec si usunie, te sprawy nale do nas!" Usiowali podnie Pierluigiego, ale nie przesunli go nawet o milimetr. Zdziwieni i oblani potem, nie wiedzieli, co dalejpocz. Wwczas o.Candido powiedzia do nich: "Rozkacie, aby wszyscy wrcili do swych mieszka". W mgnieniu oka nastaa zupena cisza. Potem doda: "Zejdcie teraz ze schodw i patrzcie". Posuchali go, w kocu powiedzia do chopca: "Bye dzielny, nie powiedziae ani jednego sowa, a trzymae tutaj wszystkich. Teraz Chod ze mn do mieszkania". Wzi go za rk, a on bardzo szczliwy wsta i poszed z nim do mieszkania, gdzie czekali rodzice. Dziki egzorcyzmom stan Pierluigiego zacz si wyranie poprawia, ale nie byo to jeszcze cakowite uwolnienie od zego ducha. Jednym z najtrudniejszych przypadkw, z jakim si spotkaem, by przypadek pewnego czowieka, ktrego przez wiele lat bogosawi o.Candido. Udawaem si take i ja, aby go pobogosawi w jego domu, ktrego nie mg ju opuszcza. Dokonaem nad nim egzorcyzmu; nie mwi nic i nie zauwayem u niego najmniejszej reakcji. Dopiero gdy od niego wychodziem, gwatownie reagowa. Tak dziao si zawsze. By czlowiekiem w bardzo podeszym wieku i zosta cakowicie uwolniony od niemego zego ducha na krtko przed mierci. Pewna matka bya zaamana dziwnymi zachowaniami, jakie zauwaaa u swego syna, ktry chwilami wpada we wcieko, wydajc szalecze krzyki, przeklina, a potem gdy odzyskiwa spokj, niczego nie pamita z tego, co mwi i czyni. Nie modli si wcale i nigdy nie zgadza si, by kapan go pobogosawi. Pewnego dnia, gdy syn by w pracy i jak zwykle wyszed ubrany w swj kombinezon, matka pobogosawia jego ubrania przez odmwienie odpowiedniej modlitwy z Rytuau. Po powrocie z pracy syn zdj brudny kombinezon i woy ubranie niczego nie podejrzewajc. Po paru sekundach zacz je zrzuca ze zoci, prawie je rwc, i ponownie woy roboczy kombinezon nic nie mwic. W aden sposb nie chcia potem wkada tych pobogosawionych ubra, ktre wyranie odrnia od innych, wiszcych w jego maej szafie. By to wyrany znak, e trzeba dokona egzorcyzmw nad modym czowiekiem. Dwch modych braci poprosio mnie o bogosawiestwo, gdy byli zmartwieni niedomaganiami swego zdrowia i dziwnymi haasami w domu, ktre zakcay im sen w okrelonych godzinach nocy. Gdy ich bogosawiem, zauwayem lekkie niekorzystne zjawiska i daem im stosowne rady, aby przystpowali do sakramentw, arliwie si

modlili, skorzystali z trzech sakramentaliw (z egzorcyzmowanej wody, oleju, soli) i kazaem przyj ponownie. Z przeprowadzonego przesuchania wynikao, e zaburzenia zaczy si, gdy ich rodzice postanowili przyj do domu dziadka, ktry y samotnie. By to czowiek, ktry cigle bluni, zorzeczy i przeklina wszystko i wszystkich. Nieodaowanej pamici ojciec Tomaselli twierdzi, e niekiedy wystarczy, aby si znalaz w domu kto przeklinajcy, by doprowadzi rodziny do ruiny przez uobecnianie dziaania zego ducha. Przypadek ten wyranie to potwierdza. Ten sam zy duch moe przebywa w wielu osobach. Dziewczynce, Pinie, zy duch zapowiedzia, e nastpnej nocy z niej wyjdzie. O.Candido wiedzc, e w takich wypadkach ze duchy prawie zawsze kami, poprosi o pomoc innych egzorcystw; chcia te by by obecny lekarz. Aby utrzyma optan, pooono j na stole, a ona miotajc si, co jaki czas spadaa na ziemi. W ostatniej chwili przed upadkiem zwalniaa, jakby podtrzymywaa j jaka niewidzialna rka, dlatego nie czynia sobie nic zego. Po daremnym wysiku, trwajcym a do pnocy, egzorcyci postanowili przerwa udzielanie egzorcyzmu. Nastpnego ranka o.Candido egzorcyzmowa szecio lub siedmioletnie dziecko. Zy duch z wntrza tego dziecka zacz drwi z Ojca: " Tej nocy bardzo natrudzilicie si, ale bez skutku. Jest to nasza zasuga. Ja rwnie tam byem!" Gdy o.Candido dokonywa egzorcyzmu nad pewn dziewczynk, zapyta zego ducha, jak si nazywa. "Zabulon" - odpowiedzia. Po skoczeniu egzorcyzmu poleci dziewczynce, aby posza si modli przed tabernakulum. Przysza kolej na egzorcyzmowanie drugiej dziewczynki, take optanej przez zego ducha, ktrego o.Candido rwnie zapyta o imi. "Zabulon" brzmiaa odpowied. O.Candido kontynuowa: "Czy ty jeste tym samym duchem, ktry by w tamtej dziewczynce? Chc, aby to potwierdzi. Polecam ci w imi Boga, by powrci do tej, ktra przysza pierwsza!" Dziewczynka wydaa rozpaczliwy jk, a potem nagle si uciszya i pozostaa zupenie spokojna. Tymczasem obecne przy tym osoby usyszay, e druga dziewczynka, ktra modlia si przed otarzem, zacza wydawa podobne jki. Wwczas o.Candido rozkaza: "Wr tutaj z powrotem!" Siedzca przy nim dziewczynka natychmiast zacza ponownie jcze, podczas gdy tamta kontynuowaa modlitw. W takich przypadkach na pewno mamy do czynienia z optaniem. Wyranym dowodem optania s rwnie pewne gbokie odpowiedzi, zwaszcza dawane przez dzieci. Pewnemu jedenastoletniemu chopcu o.Candido zada trudne pytanie, aby ujawni w nim obecno zego ducha. Zapyta go: "Na ziemi yj wielcy uczeni, majcy gbokie umysy, ktrzy podwaaj istnienie Boga i wasze istnienie. Co ty o tym sdzisz?" Chopiec odpowiedzia natychmiast: "Jakie tam gbokie umysy! To s najwiksze tpaki!" Ojciec Candido mylc o zych duchach doda: "S tacy, ktrzy nie uznaj Boga wiadomie, z wasnej woli. Wedug ciebie, kim oni s?" Optany chopiec z gniewem zerwa si na nogi: "Uwaaj! Pamitaj, e my chcielimy uwolnic si od Niego. Powiedzielimy Mu nie raz na zawsze". Egzorcysta nastawa dalej: "Wyjanij mi to i powiedz, Co oznacza uwolni si cakowicie od Boga, gdy zrywajc z Nim stajesz si niczym. To jest tak samo, jak gdyby w liczbie dziesi zero chciao uwolni si od jedynki. Czym by si stao? Co by osigno? Nakazuj ci w imi Boga, powiedz mi, co zrobies dobrego? No, mw!" Chopiec zalkniony i peen zoci wi si, lini, paka w straszliwy, niepojty u jedenastoletniego chopca sposb, i woa: "Nie oskaraj mnie tak! Nie oskaraj mnie tak!"

Wielu pyta, czy mona mie pewno, e rozmawia si ze zym duchem? W tym przypadku, nie byo wtpliwoci. Oto inne zdarzenia. Pewnego dnia o.Candido egzorcyzmowa jak dziewczyn w wieku 17 lat, pochodzc ze wsi, mwic gwar, ile znajc jzyk woski. Byo przy tym dwch innych kapanw, ktrzy po ujawnieniu obecnoci szatana nie przestawali zadawa pyta. O.Candido odmawiajc modlitewne formuy po acinie, wtrci do nich sowo po grecku: "Zamilcz, zostaw j!" Natychmiast dziewczyna zwrcia si do niego: "Dlaczego mi rozkazujesz, bym milcza? Powiedz raczej tym dwom, by dalej stawiali pytania!" O.Candido wiele razy zadawa pytania zemu duchowi, obecnemu w osobach w rnym wieku; woli jednak przytacza przesluchiwania dzieci, poniewa wtedy jest oczywiste, e nie daj one odpowiedzi na miar swego wieku i jest to wyranym potwierdzeniem obecnoci zego ducha. Pewnego dnia zapytaem trzynastoletni dziewczynk: "Jak wygldaj zwizki midzy dwoma nieprzyjacimi, ktrzy w cigu ycia nienawidzili si miertelnie. Obaj dostali si do pieka i musz przebywa razem przez ca wieczno?" Oto jej odpowied: "Jaki ty niemdry! Tam kady jest zamknity w sobie i drczony przez wasne wyrzuty sumienia. Nie utrzymuje si zwizkw z kimkolwiek; kady jest cakowicie osamotniony, aby mg rozpaczliwie opakiwa zo, jakiego si dopuszcza. To przypomina cmentarz". PIERWSZE "BLOGOSAWlESTWA" Egzorcyzmy zawsze nazywam bogosawiestwami, a sprawdzone oznaki, potwierdzajce obecno zego ducha - niekorzystnymi zjawiskami. Bardzo wane jest to, e modlitwy si: odmawiane po acinie. Nie powinno si uywa sownictwa budzcego zaniepokojenie, ktre mogoby wywoa u kogo zwodnicze sugestie. S takie osoby, ktre cierpi na mani posiadania zego ducha, a w rzeczywistoci nie maj z nim nic wsplnego. Dokonywanie nad nimi egzorcyzmu moe tylko potwierdza ich mylenie, e naprawd posiadaj zego ducha. Kiedy nie znam dobrze osb, wyranie podkrelam, e udzielam bogosawiestwa, chocia dokonuj egzorcyzmu; czsto po prostu udzielam bogosawiestwa z Rytuau chorych. Pene sakramentalia - a takimi s egzorcyzmy - zawieraj obszerne modlitwy wstpne, po ktrych nastypuj trzy prawdziwe i waciwe egzorcyzmy: s one rne, uzupeniaj si wzajemnie i logicznie zmierzaj do uwolnienia osoby od zego ducha. Nie jest wane, e zostaly napisane w 1614 roku, lecz e s owocem bezporedniego i bardzo dugiego dowiadczenia. Ci, ktrzy je uoyli, zwracali uwag przede wszystkim na skutki, jakie kade zdanie wywierao na osobach optanych przez zego ducha. Mona w nich zauway pewne braki, ktre o.Candido uzupeni razem ze mn. Na przykad brak wezwania imienia Najwitszej Maryi Panny. Wczylimy Jej imi do kadego z trzech egzorcyzmw, posugujc si sowami wystpujcymi w egzorcymie papiea Leona XII. Ten brak mona wyjani tym, e najstarsze egzorcyzmy pochodz przewanie z IX i X wieku. Jak ju wczeniej wspomniaem, egzorcyzm moe trwa par minut lub nawet kilka godzin. Podczas pierwszego egzorcyzmu, mimo e ju na pocztku zauwaa si niekorzystne zjawiska, lepiej jest nie przedua spotkania, wystarczy odmwi jak

modlitw wstpn i jeden z trzech egzorcyzmw. Zazwyczaj bior pierwsz, ktra daje sposobno udzielenia namaszczenia olejem. Rytua o tym nie mwi, podobnie jak o wielu innych sprawach o ktrych wspomn poniej. Dowiadczenie nauczyo, e jednak (podsuwajc nam myl udzielania namaszczenia, ktrego dokonuje si przy obrzdzie chrztu witego), e bardzo skuteczne jest uycie olejw katechumenw wraz ze sowami: Sit nominis tui signo famulus tuus muniu [Niech twj suga zostanie umocniony znakiem Twojego imienia]. Zy duch stara si o to, by go nie rozpozna ni wypdzi. Moe si wic zdarzy, e przy pierwszym egzorcymie nie ujawni si wcale, lecz dopiero pniej zmuszony moc dziaania kolejnych egzorcyzmw. Istnijj rne sposoby ujawniania, a wsrd nich namaszczenie. Rytua nic nie mwi o postawie, jak egzorcysta pownien przyjmowa podczas swojej pracy. Moe on sta, albo siedzie, znajdowa si po prawej lub lewej stronie, czy te z tyu osoby optanej. Rytua zaznacza tylko, aby uy sw Ecce crucem Domini [Oto krzy Pana] kapan trzyma stul na szyi osoby egzorcyzmowanej, a praw rk na gowie. Mogem stwierdzi, e zy duch wyranie oddziauje na pi zmysw ("od nich rozpoczynam", powiedzia mi pewnego razu), a przede wszystkim na wzrok. Dlatego kadziemy lekko dwa palce na oczach i podnosimy powieki w okrelonych momentach odmawiania modlitw. W przypadku obecnoci zego ducha oczy s cakowicie biae, niewiele mona w nich dojrze i niekiedy trzeba posuy si drug rk, aby zobaczy, gdzie s renice, w grze czy na dole. Pooenie renic mwi o rodzaju zych duchw i o zaburzeniach. W czasie licznych przesucha i zapyta, ze duchy zawsze dzieliy si na dwa rodzaje, wywodzce si z 9 rozdzialu Apokalipsy: jeli renice s w grze, chodzi o skorpionw; jeli s na dole - o we. Skorpiony maj za przywdc Lucyfera (nazwa by moe pozabiblijna, ale zakorzeniona w Tradycji), przywdc wy jest Szatan, ktry rozkazuje take Lucyferowi i wszystkim innym zym duchom. Chc zaznaczy, e sowo diabe nie jest w Pimie witym oglnym okreleniem zego ducha, lecz zawsze oznacza Szatana, ktrego innym imieniem jest Belzebub. Wedug niektrych teologw take Lucyfer jest synonimem Szatana. Nie bd zatrzymywa si nad tym zagadnieniem, gdy wedug mego dowiadczenia chodzi o dwa rodzaje zych duchw. Ze duchy nie chc mwi i najczciej trzeba je do tego przymusza. Mwi tylko w najpowaniejszych przypadkach, mianowicie w przypadkach prawdziwego i waciwego optania. S wwczas bardzo gadatliwe. Jest to ich podstp, by przeszkadza egzorcycie w naleytym skupieniu i nie odpowiada na pytania, na ktre egzorcysta rzeczywicie powinien uzyska odpowied. W czasie przesuchania bardzo wane jest trzymanie si zasad podanych w Rytuale: nie naley zadawac pyta niepotrzebnych lub z ciekawoci, lecz pyta tylko o imi oraz o to, czy s inne ze duchy i w jakiej liczbie, kiedy i w jaki sposb zy duch wszed w to ciao, kiedy z niego wyjdzie. Jeli obecno zego ducha jest nastpstwem zaczarowania, wwczas naley zapyta, w jaki sposb tych czarw dokonano. Jeli osoba spoya lub wypia co zaczarowanego, powinna to zwymiotowa. Jeli zosta ukryty przedmiot zwizany z gusami, trzeba si dowiedzie, gdzie on si znajduje, aby mc go znale i spali . W czasie udzielania egzorcyzmw, jeli zy duch jest obecny w osobie, nieraz bardzo mao si uzewntrzni, albo te, w pewnych przypadkach, ujawnia si w sposb gwatowny i nieprzewidziany. Egzorcysta powoli nabywa coraz wikszego rozeznania, czy chodzi o

optanie, obsesj czy te o drczenie diabelskie; czy zo jest niewielkie, czy mocno zakorzenione. Trudno znale opracowania, ktre by wyjaniay w dostateczny sposb to zagadnienie. Naley pamita, e czas trwania egzorcyzmw jest momentem, kiedy zy duch jest najbardziej zmuszany do ujawnienia si, gdy zmusza go do tego moc oddzialywania egzorcyzmu. Moe on wstrzsa osob take w innych momentach, ale na og w sposb mniej gwatowny. Jest wic podczas egzorcyzmu osoba jest w cakowitym transie i co mwi, to zy duch przemawia przez jej usta; jeli si miota, to zy duch posuguje si jej czonkami. Jeli po zakoczeniu egzorcyzmu osoba nie pamita, co si z ni dziao, wwczas mamy do czynienia z optaniem przez zego ducha. To znaczy, e ta osoba ma w sobie zego ducha, ktry posuguje si jej czonkami. Gdy natomiast jaka osoba w czasie egzorcyzmw zachowuje si w taki sposb, ktry uzewntrznia napad demoniczny, ale nie traci cakowicie wiadomosci i po zakoczeniu egzorcyzmu mglicie pamita to, co odczuwaa lub czynia, wtety mamy do czynienia z drczeniem diabelskim. To znaczy, e w ciele tej osoby nie siedzi na stae zy duch, ale jaki czas j napada i powoduje w niej zaburzenia fizyczne i psychiczne. Jednak nie zawsze tak si dzieje. Nie chc zatrzymywac si nad trzecim sposobem dziaania zego ducha, jakim jest obsesja diabelska: trudne do przezwycienia myli obsesyjne, ktre nkaj osob szczeglnie w nocy, a niekiedy take w sposb cigy. Naley podkreli, e w tych wszystkich przypadkach sposb leczenia jest zawsze taki sam: modlitwa, sakramenty, post, ycie chrzecijaskie, mio blniego, egzorcyzmy i inne sakramentalia. Omwi teraz przypadki zaburze o charakterze oglnym, ktre mog wiadczy o dziaaniu diabelskim. Chocia nie s one wystarczajce do postawienia waciwej diagnozy, to jednak mog pomc w jej okreleniu. Niekorzystne zjawiska, czyli ze duchy, staraj si mniej lub bardziej szkodzi czowiekowi: w jego zdrowiu, uczuciach, interesach, zabieraj rado ycia i podsuwaj pragnienie mierci. Szkodzenie zdrowiu. Zy duch ma moc sprawiania cierpie fizycznych i psychicznych. Ju wspomniaem o dwch najpowszechniejszych cierpieniach, mianowicie o blach gowy i odka. Na og te ble trwaj cigle. Inne ble s przejciowe, czsto odczuwa si je tylko podczas egzorcyzmu. Chodzi o ropne zapalenie wzw chonnych, ukucia, sice... Rytua zaleca, aby czyni nad nimi znak krzya i kropi je wod wicon. Czsto widziaem, jak skutecznie dziaa tylko pooenie stuy i dotknicie rk. Wiele razy zdarzao mi si, e przychodziy do mnie kobiety przygnbione tym, i w najbliszym czasie miay si podda operacji cysty na jajnikach: tak bowiem wynikao z blw i z przeprowadzonych bada. Po bogosawiestwie ble ustaway, a po dokonaniu nowego badania cysty nie byy ju widoczne i nie byo mowy o potrzebie operacji. O.Candido spotyka si z wieloma przypadkami powanych chorb, ktre znikay wraz z udzieleniem bogosawiestw. Wrd nich byy nowotwory mzgu, ktrych istnienie potwierdzali lekarze. Oczywicie takie rzeczy mog si przydarzy tylko osobom, u ktrych wystpiy niekorzystne zjawiska i u ktrych mona podejrzewa, e przyczyn choroby jest zy duch.

Wpyw na uczucia. Zy duch moe wpywa na powstawanie trudnych do wyleczenia stanw nerwowoci, zwaszcza w stosunku do osb, ktre najbardziej nas kochaj. W ten sposb rozbija maestwa, zrywa przyjanie, zarczyny i zazwyczaj z bahych powodw wzbudza ktnie pene krzykw i wrzaskw w rodzinach, w ktrych w rzeczywistoci wszyscy darz si mioci. U osoby dotknitej wywouje wraenie, e nie jest mile widziana w adnym rodowisku, e jest pomijana i powinna si trzyma z daleka od wszystkich. Innym pojawiajcym si uczuciem jest niezrozumienie, brak mioci, cakowita pustka uczuciowa, niemono zawarcia maestwa. Za kadym razem, gdy rozpoczyna si zwizek przyjani, ktry mgby zamieni si we wzajemn mio i nastypuj owiadczyny, nagle wszystko si rozwiewa, bez adnego powodu. Wpyw na interesy. Niemono znalezienia pracy, nawet gdy ma si pewno, e jest miejsce. Powody tego s nieuchwytne lub niedorzeczne. S te osoby, ktre znajduj prac, lecz potem z nierozsdnych powodw j porzucaj z trudem znajduj inn prac, a pniej albo nie pracuj albo porzucaj j take w sposb lekkomylny, ktry dla domownikw wydaje si nieodpowiedzialny lub nienormalny. Znaem bardzo zamozne rodziny, ktre popady w ndz z powodw po ludzku trudnych do wytumaczenia. Niekiedy chodzio o wielkich przemysowcw, ktrym nagle i z niewyjanionych przyczyn wszystko zaczo si wali. Innym razem wielcy przedsibiorcy zaczli popeniac karygodne bdy, tak e popadli w ogromne dugi. Jeszcze innym razem waciciele uczszczanych domw handlowych i sklepw nagle zauwayli, e prawie nikt ju u nich nie kupuje .W rzeczywistoci dotyczy to albo niemonoci znalezienia jakiej pracy, przejcia z ekonomicznego powodzenia do wielkiej ndzy lub od wytonej pracy do bezrobocia. Zawsze dzieje si to bez uzasadnionych powodw. Wpyw na radoci ycia. Jest rzecz zrozuinia, e cierpienia fizyczne, osamotnienie emocjonalne, bankructwo ekonomiczne skaniaj do pesymizmu, ktry sprawia, e zaczyna si patrze na ycie tylko w negatywny sposb. Zaczyna si zakrada pewnego rodzaju niezdolno do optymizmu lub przynajmniej do nadziei. ycie jawi si w cakowicie czarnych barwach, bez jakiejkolwiek moliwoci wyjcia i staje si nie do zniesienia. Podsuwanie pragnienia mierci. Jest to najwaniejszy punkt, jaki zy duch sobie wyznacza: doprowadzi czowieka do rozpaczy i do samobjstwa. Chc jednak powiedzie, e jeli kto poddaje si opiece Kocioa, choby tylko przez przyjcie jednego bogosawiestwa, zostaje uratowany. Wydaje si wprost, e odywa to, na co Bg pozwoli szatanowi w stosunku do Hioba: Oto jest w twej mocy; ycie mu tylko zachowaj! (Hi 2,6). Mgbym przytoczy cay szereg przypadkw, w ktrych dziki prawdziwie cudownemu dziaaniu Bg uratowa pewne osoby od popenienia samobjstwa. Wiele osb potwierdzio takie oddziaywanie zego ducha. Powtarzam, e tego rodzaju przejawy za mog by nastpstwem obecnoci i dziaania zego ducha, ale mog mie take inne przyczyny. One same nie wystarczaj do stwierdzenia, e jaka osoba jest optana albo nkana przez zego ducha. W celu lepszego nawietlenia pitego punktu, jakim jest podsuwanie pragnienia mierci i popenienia samobjstwa, chciabym przytoczy dwa przykady.

Znam przypadek zawodowej pielgniarki, ktra przeywajc ostry kryzys duchowy i nie mogc sobie z nim poradzi, dosza do zupenie niedorzecznego wniosku. Kiedy miaa przeprowadzi transfuzj krwi, pomylaa tak: "Podam inn grup krwi, chory umrze, mnie aresztuj i w ten sposb dostan si do wizienia". Uczynia tak jak pomylaa, cakowicie przekonana, e uya innej grupy krwi. Udaa si do swego pokoiku i oczekiwaa na aresztowanie. Godziny mijay, a ona czekaa na prno. Transfuzja udaa si znakomicie, a pielgniarka dopiero wtedy uwiadomia sobie cal groz zaistniaej sytuacji i zacza aowa, wstydzi si wasnej bezmylnoci. Giancarlo, mody, przystojny czowiek, wydawa si peen zdrowia i ycia. Mia jednak "lokatora", ktry go drczy w okrutny sposb. Egzorcyzmy nie przynosiy mu duej ulgi. Pewnego wieczoru postanowi odebra sobie ycie, tak jak ju prbowa par razy. Szed wzdu torw wanej linii kolejowej, doszed do duego zakrtu i pooy si na szynach jednego z dwch torw. Podoy sobie skrzany plecak pod gow i w tej niewygodnej pozycji czeka 4-5 godzin. Przejeday rne pocigi w obu kierunkach, ale wszystkie na drugim torze. aden maszynista czy kolejarz nie zauway lecego. Nie potrafi tego wydarzenia wyjanic w naturalny sposb. Pytaem o.Candido, czy w swoim dugim dowiadczeniu egzorcysty spotka si z samobjcz mierci osb, ktre bogosawi? Mia tylko jeden taki przypadek, o ktrym mi opowiedzia. Pewna dziewczyna z Rzymu, doprowadzona do cikiego stanu przez cakowite optanie, zacza przychodzi do o. Candido, by podda si egzorcyzmowi. Odczuwaa ju pewn popraw, cho nadal mczya si zwalczaniem pokusy popenienia samobjstwa. Pewnego dnia do o.Candido przysza jej matka. Sdzia ona, e jej crka "ma bzika" i cigle czynia jej wyrzuty. Dziki wyjanieniom o.Candido zmienia zdanie o crce, ale w rzeczywistoci nie daa si cakowicie przekona. Pewnego dnia, gdy crka zwierzaa si jej z cigych pokus popenienia samobjstwa, zrobia jej jedn ze zwyczajnych scen: "Jeste zbzikowana, nie jeste nic warta, nie potrafisz nawet odebra sobie ycia. Sprbuj !" I gdy mwila te sowa, otworzya na ocie okno. Crka rzucia si i poniosa mierc na miejscu. Jest to jedyny przypadek samobjstwa, znany o.Candido, popeniony przez osob, ktr wczeniej bogosawi. Bya to jednak wyrana wina matki, ktra nie wzia pod uwag stanu psychicznego, w jakim znajdowaa si jej crka. Wspomniaem ju o dugoci trwania egzorcyzmw i o trudnym do przewidzenia czasie, jakiego potrzeba, aby osoba zostaa uwolniona od zego ducha. Bardzo wana jest czynna wsppraca osoby zainteresowanej, ale niekiedy, mimo jej istnienia, dochodzi si jedynie do pewnej poprawy a nie do cakowitego uwolnienia. Pewnego dnia o.Candido egzorcyzmowa jakiego wyronitego i dobrze zbudowanego modego czowieka, jednego z tych, co wyciskaj z egzorcysty sidme poty. poniewa wymagaj wielkiego wysiku fizycznego. Niekiedy ma si wraenie e toczy si prawdziw walk. Ju na samym pocztku mody czowiek powiedzia ojcu: ..Nie wiem. czy dobrze bdzie. aby ojciec mnie dzisiaj egzorcyzmowa. Mam bowiem wraenie, e wyrzdz ojcu krzywd... Rzeczywicie doszo do prawdziwej walki midzy nimi, z niepewnym wynikiem co do przewagi ktrego z nich. Nagle mody czowiek upad, a na

niego upad o.Candido. Opowiedzia mi z umiechem: ..Gdyby kto wszed w owej chwili, nie wiedziaby, kto jest egzorcyst, a kto optanym... Potem ojciec wrci do si i dokonczy egzorcyzm. Po paru dniach o.Pio kaza mu powiedzie: ..Nie tra czasu i si z tym modym czowiekiem. Cay twj trud jest daremny... Dziki swojemu przeczuciu, ktre pochodzio z gry, o.Pio wiedzia, e w tym przypadku do niczego si nie dojdzie. Nastpne wydarzenia potwierdziy jego sowa. Chciabym zaznaczy, e optanie przez zego ducha nie jest zem zaraliwym ani dla czonkw rodziny ani dla tego, kto uczestniczy przy egzorcymie, czy te dla miejsc w ktrych si dokonuje egzorcyzmw. Czsto trudno jest znale pomieszczenie, w ktrym mona by udziela tych sakramentaliw. Wiele osb boi si. e pomieszczenie zostanie ..zakaone... Przynajmniej kapani powinni wiedzie, e obecno optanych i dokonywane na nich egzorcyzmy nie wywieraj adnych ujemnych skutkw na miejsca i inne osoby. Powinnimy si natomiast lka grzechu. Zatwardziay grzesznik bardziej szkodzi swojej rodzinie, znajomym, rodowisku pracy i miejscom w ktrych przebywa. Podaj kilka przypadkw najbardziej typowych i powszechnych. Anna Maria, szesnastoletnia dziewczyna bya bardzo zmartwiona, poniewa od jakiego czasu nie dawaa sobie rady w nauce (w przeszoci nie miaa adnych trudnoci), syszaa te dziwne haasy w domu. Przysza do mnie w towarzystwie rodzicw i siostry. Pobogosawiem j, gdy zauwayem pewn ma oznak niekorzystnego zjawiska. Potem pobogosawiem take jej matk, ktra skarya si na rne dolegliwoci. Gdy pooyem rce na jej gowie, wydaa przeraliwy krzyk i spada na ziemi z krzesa, na ktrym siedziaa. Kazaem wyj obu crkom i dalej egzorcyzmowaem j w obecnoci ma. Zauwayem u niej o wiele groniejsze niekorzystne zjawisko ni u crki. Annie Marii wystarczyy trzy bogosawiestwa, poniewa by to lekki przypadek i szybko zosta wyleczony. Matce natomiast trzeba byo powici par miesicy udzielajc jej bogosawiestwa raz w tygodniu. Zostaa wyleczona cakowicie o wiele wczeniej ni przewidywaem na podstawie jej reakcji podczas pierwszego bogosawiestwa. Giovanna, pani w wieku 30 lat, matka trojga dzieci, zostaa skierowana do mnie przez spowiednika. Skarya si na ble gowy, oldka, omdlenia. Wedug oceny lekarzy, byla okazem zdrowia. Wkrtce stopniowo zaczo si ujawniac zo, czyli obecno trzech zych duchw, z ktrych kady wszed w ni w nastpstwie dokonanych guse, w trzech rnych okresach jej ycia. Najmocniejszego zaczarowania dokonaa pewna dziewczyna, ktra przed maestwem Giovanny bardzo chciaa polubi jej narzeczonego. Bya to rodzina, ktra arliwie si modliai dlatego egzorcyzmy byy uatwione. Dwa ze duchy wyszy z niej dosy szybko, trzeci by bardziej nieustpliwy. Trzeba byo prawie przez trzy lata, raz w tygodniu udziela jej bogosawiestwa. Po uprzednim umwieniu si, przysza do mnie Marcella, dziewczyna w wieku 19 lat, jasnowosa, o zuchwaym wygldzie. Cierpiaa na ostre ble odka i zdradzaa pewne cechy w swoim postpowaniu, ktrych nie moga opanowa ani w domu ani w miejscu pracy: dawaa obraliwe i cierpkie odpowiedzi, nie mogc si w aden sposb powstrzyma. Wedug lekarzy bya zdrowa. Gdy na pocztku bogosawiestwa pooyem rce na jej powieki, otworzya oczy, ktre byy cakowicie biae, ze renicami ledwo

dostrzegalnymi na dole i zacza si szyderczo mia. Zaledwie pomylaem, e to jest szatan, usyszaem sowa: "Ja jestem szatan", po czym znw nastpi miech. Powoli Marcella zacza si arliwie modli, wytrwale uczszcza do Komunii witej, odmawia codziennie raniec i korzystac z cotygodniowej spowiedzi (spowiedjest skuteczniejsza od egzorcyzmu! Stopniowo odczuwaa popraw, poza maym pogorszeniem, ktre nastpowalo wtedy, gdy zaniedbywaa modlitw. Zostaa wyleczona dopiero po dwch latach. Giuseppe, lat 28, przyszed do mnie w towarzystwie matki i siostry. Spostrzegem od razu, e przyby tylko po to, aby sprawi przyjemno swoim najbliszym. Strasznie cuchn dymem papierosw, narkotyzowa si i rozprowadza narkotyki, bluni. Nie warto ju wspomina o modlitwie i sakramentach. Staraem si nakoni go, aby przyj z dobr wol moje bogosawiestwo. Byo ono bardzo krtkie. Zy duch od razu ujawni si w gwatowny sposb, a ja natychmiast przerwaem. Gdy powiedziaem Giuseppe, co mia w sobie, odpowiedzial mi: "Wiem o tym i jestem z tego zadowolony; e zym duchem czuj si dobrze". Nie widziaem go nigdy wicej. Siostra zakonna Angela, chocia jeszcze moda, gdy przysza do mnie, znajdowaa si w okropnym stanie: prawie nie moga mwi, a tym bardziej modli si. Cierpiaa wyranie na caym ciele; nie byo w niej czci, ktra by nie zdradzaa blu. W jej gowie rozbrzmieway cigle blunierstwa i czsto syszaa dziwne haasy, ktre odczuway rwnie inne siostry. Przyczyn tych wszystkich nieszcz i kopotw byo rzucone na ni przeklestwo. Siostra Angela skadaa cierpienie w ofierze za swoje zgromadzenie. Po wielu bogosawiestwach, dziki ktrym poczua si lepiej, zostaa przeniesiona do innego miasta. Mam nadziej, e spotkaa innego egzorcyst, ktry poprowadzi dalej dzieo uwalniania jej od zego ducha. Spord strasznych przypadkw, bdcych skutkiem czarw rzuconych na ca rodzin, przytaczam tylko jeden. Ojciec rodziny, ktry osiga bardzo dobre wyniki handlowe, spostrzeg nagle, e nie ma zamwie i to z niewytumaczalnych powodw. Posiada due magazyny pene towarw, ale nie pojawi si aden klient. Pewnego razu, gdy mu si udao sprzeda du parti towaru, samochd ciarowy, ktry mia zabra towar, psu si kilkakrotnie w drodze i nie dotar na miejsce przeznaczenia, przez co zawarta umowa nie dosza do skutku. Innym znw razem, gdy z wielkim trudem udao mu si sprzeda pewn ilo towaru, przyjecha samochd ciarowy, ale nikt nie mg otworzy elaznych drzwi magazynu i transakcja nie zostaa zrealizowana. W tym samym czasie jedn z crek porzuci m, drug za, bez podania wanego powodu, narzeczony zostawi w przeddzie lubu, gdy dom by ju cakowicie przygotowany na przyjcie weselne. Dochodziy do tego kopoty ze zdrowiem i dziwne haasy w domu, jak to prawie zawsze si zdarza w takich przypadkach. Wydawaoby si, e nie wiadomo, od czego zacz. Tutaj take, poza zwykymi zaleceniami, jak arliwa modlitwa, przyjmowanie sakramentw, gorliwe ycie chrzecijaskie, zaczem od bogosawienia wszystkich czonkw rodziny. Potem dokonaem egzorcyzmu domu i miejsca pracy ojca oraz odprawiem w nich Msz wit. Wyniki zaczy by widoczne po roku i cigle nastpowaa poprawa aczkolwiek powoli. Jest to wanie cikie dowiadczenie wiary i wytrwaoci!

Antonia, dziewczyna okolo 21 lat, przysza do mnie w towarzystwie ojca. Zachowywaa si tak, jak jasnowidz, syszaa dziwne gosy, nie moga spa ani pracowa, a ojciec odczuwa ble odka, ktrych lekarze i srodki medyczne nie mogy umierzy. Gdy bogosawiem crk, spostrzegem u niej lekkie niekorzystne zjawiska i powiedzialem jej, e da si je usun przez udzielenie paru bogosawiestw, o ile nie bdzie jakichi niespodzianek. Kiedy bogosawiem ojca, ten wpad w cakowity trans, chocia pozosta niemy i nie zdradza adnego niepokoju. Gdy odzyska przytomno, zauwayem, e niczego nie pamita. Poleciem wwczas crce, aby nie mwia ojcu o tym, co si przydarzyo. W domu crka nie powstrzymaa si i opowiedziaa ojcu o tym, co zaszo, a on przerazi si i uda si do czarownika. Wiem od osoby, ktra ich do mnie skierowaa, e oboje nadal le si czuj, ale do mnie ju wicej nie przyszli. Na zakoczenie tego rozdziau chc ucili pewn spraw: kady egzorcysta ma swoje dowiadczenia, ktre niekiedy s niepowtarzalne, czyli nie mona ich zestawi i porwna z dowiadczeniami innych egzorcystw. Nie zdziwi mnie przeto, jeli niektrych egzorcystw wprawiem w zakopotanie, zwaszcza tym o czym mwiem w pierwszej czci tego rozdziau: o pooeniu oczu, o blach gowy lub odka; mgbym przytoczy jeszcze inne zjawiska, ktrych cigle jestem wiadkiem. S to zjawiska, na ktre prawie zawsze zwraca uwag o.Candido i na ktre zwracaj uwag jego uczniowie. S one prawdziwe, chocia nie maj potwierdzenia w dowiadczeniu innych egzorcystw. Sdz, e powinno si patrze z wielkim szacunkiem na rne metody i odmienne dowiadczenia. Nie umniejsza to prawdy o jakim zjawisku, rodzaju reakcji osoby lub o skutecznoci metody, jeli nawet chodzi o waciwo cechujc tylko okrelonego egzorcyst. ZACHOWANIE ZEGO DUCHA Najoglniej mona powiedzie, e zy duch robi wszystko, aby go nie wykryto, Jest dosy powcigliwy w sowach i chwyta si wszelkich sposobw, aby zniechci egzorcyzmowanego i egzorcyst. Dla wikszej jasnoci wyrniam w zachowaniu zego ducha cztery fazy: przed wykryciem go, w czasie udzielania egzorcyzmw, tu przed wyjciem, po uwolnieniu osoby. Chc take zaznaczy, e nie zdarzaj si nigdy dwa takie same przypadki. Zachowanie zego ducha jest bardzo rne i meprzewidywalne. To, o czym mwi, odnosi si tylko do pewnych wsplnych cech jego postpowania, ktre si najczciej spotyka. 1. Zachowanie zego ducha przed wykryciem go. Zy duch powoduje zaburzenia fizyczne i psychiczne. Osoba przez niego dotknita leczy si u lekarzy, ale nikt si nie domyla prawdziwej przyczyny choroby. niekiedy lekarze dugo lecz, te zaburzenia, uywajc rnych rodkw, ktre zawsze okazuj si nieskuteczne. Dlatego pacjent czsto zmienia lekarzy, obwiniajc ich, e nie potrafi, rozpozna jego choroby. O wiele trudniejsze jest leczenie chorb psychicznych (zdarza si to czsto takze w odniesieniu do chorb fizycznych) i ta osoba uchodzi w oczach bliskich za "nienormaln". Jednym z najciszych utrapie tego rodzaju "chorych" jest to, e nikt ich nie rozumie i im nie wierzy. Prawie

zawsze, osoby te, po daremnym pukaniu do drzwi oficjalnej medycyny, poszukuj rnych uzdrowicieli, chiromantw, czarownikw, zaklinaczy, znachorw i w ten sposb potguj swoj chorob. Zazwyczaj ten, kto przychodzi do egzorcysty, zdy ju odwiedzi paru lekarzy i czarownikw. Brak wiary, a przynajmniej zaniedbanie praktyk religijnych przez osoby dotknite dziaaniem zego ducha oraz brak opieki ze strony Kocioa pozwalaj zrozumie ich postpowanie. Najczciej osoby te przez przypadek dowiaduj si o dziaalnoci egzorcystw. Naley pamita, e zy duch, nawet w przypadkach cakowitego optania (w ktrych on wanie dziaa lub mwi, posugujc si czonkami optanego), nie jest czynny nieustannie, ale przerywa swoje dziaanie (zwane oglnie "momentem kryzysowym") na dusze lub krtsze okresy. Z wyjtkiem najciszych przypadkw, osoba taka, moe wypenia swoje obowizki zwizane z nauk, lub prac w taki sposb, e wyglda na normaln, chocia w rzeczywistoci ona jedna tylko wie za cen jakich wysikw. 2. Zachowanie zego ducha w czasie egzorcyzmw. Pocztkowo zy duch robi wszystko, aby nie da si wykry i - jak tylko to moliwe - usiuje ukry stopie optania, chocia nie zawsze mu si to udaje. Przymuszony moc egzorcyzmw, niekiedy uzewntrznia si ju w czasie pierwszej modlitwy, nieraz za potrzeba wicej egzorcyzmw. Pamitam jednego modego czowieka, ktry podczas pierwszego bogosawiestwa zdradza tylko sab oznak budzc podejrzenie obecnoci zego ducha. Pomylaem wtedy: "Jest to lekki przypadek opttania. Wypdz zego ducha tym pierwszym lub nastpnym bogosawiestwem". Potem wpad on w taki sza, e czterech silnych mczyzn musiao go mocno trzyma. W innych przypadkach trzeba czeka na chwil wyznaczon przez Boga. Pamitam pewn osob, ktra poza mn, bya take u innych egzorcystw, ale oni nie dopatrzyli si u niej niczego szczeglnego. Niekiedy zy duch ujawnia, kim jest, i wwczas naley z nim postpowa w normalny sposb, dokonujc egzorcyzmw z czstotliwoci, ktra jest wymagana dla cakowitego uwolnienia osb optanych. Czasami ju przy pierwszym lub drugim bogosawiestwie zy duch uzewntrznia ca swoj moc, ktra jest rna u poszczeglnych osb. Innym razem to uzewntrznienie mocy przebiega stopniowo. S osoby dotknite przez zego ducha, ktre sprawiaj wraenie, e za kadym razem ukazuj nowe objawy za. Ma si wraenie, e cae zo, ktre maj w sobie, musi powoli wyj na jaw, by mogo by cakowicie usunite. Zy duch w bardzo rny sposb reaguje na modlitwy i polecenia. Bardzo czsto stara si byc obojtny, ale w rzeczywistoci bardzo cierpi, zwaszcza kiedy zblia si chwila uwolnienia danej osoby. Niektrzy optani s nieruchomi, milcz i ruszaj tylko oczami, gdy si je pobudzi. Inni natomiast miotaj si i trzeba ich przytrzymywa, by nie wyrzdzili sobie krzywdy na skutek jakiegos uderzenia; jeszcze inni ualaj si, zwaszcza gdy si dotyka stu ich obolaych czci, jak zaleca Rytua, albo gdy si czyni nad nimi znak krzya witego lub kropi wicon wod. Mao jest osb owadnitych szaem, a jeli takie osoby przychodz, musz by mocno trzymane przez osoby, ktre pomagaj egzorcycie lub przez swoich domownik6w. Na og ze duchy bardzo niechtnie mwi. Susznie przeto Rytua napomina, aby nie zadawa pyta z ciekawoci, lecz pyta tylko o to, co suy uwolnieniu osoby.

Pierwsz rzecz, o ktr naley zapyta zego ducha, jest jego imi. Wyjawienie imienia jest dla niego porak. Ale gdy nawet je powie, podczas nastpnych egzorcyzmw bdzie stawia opr i nie zechce go powtrzy. Nastpnie, trzeba nakaza zemu duchowi, aby powiedzia, ile jest zych duchw w tym ciele. Wrd nich zawsze jest przywdca, ktry nazywany jest pierwszym imieniem. Gdy, duch nosi imi biblijne lub nadane przez tradycj przykad: Szatan lub Belzebub, Lucyfer, Zabulon, Median, Asmodeusz...), wtedy chodzi o "grube ryby", najtrudniejsze do pokonania. Trudno zaley take od mocy z jak zy duch zawadn dan osob. Gdy jest wicej zych duchw, zawsze jako ostatni wychodzi przywdca. Moc optania mona okreli take na podstawie reakcji zego ducha na imiona wite. Zy duch na og ich nie wymawia i nie chce wymwi. Stara si je zastpi innymi wyraeniami: "On" oznacza Boga lub Jezusa; "Ona' Najwitsz Maryj Pann. Niekiedy mwi: "twj przywdca" albo "twoja Pani", majc na myli Jezusa i Najwitsz Maryj. Jeeli opttanie jest bardzo silne i gdy zy duch jest wysokiego stopnia (przypominam, e: duchy zachowuj stopnie, ktre miay jako anioowie, jak Trony, Ksistwa, Panowania), wwczas moliwe jest, wymwi imi Boga i Najwitszej Maryi, ale razem z potwornymi blunierstwami. Wielu sdzi, nie wiadomo dlaczego, e ze duchy s gadatliwe i, e jeli kto bdzie obecny przy egzorcymie, zy duch powie publicznie wszystkie jego grzechy. Jest to przewiadczenie bdne; ze duchy mwi niechtnie, a gdy si ju odzywaj, to mwi niedorzecznoci, aby rozprasza egzorcyst i unikn jego pyta. Jaki wyjtek moe si oczywicie zdarzy. Pewnego dnia o.Candido zaprosi do uczestniczenia w swoich egzorcyzmach kapana, ktry nie wierzy w tego rodzaju praktyki. Przyszed on i zachowywa si z lekcewaeniem, sta z zaoonymi rkami, nie modli si (co powinni zawsze czyni obecni przy egzorcymie) i szyderczo si umiecha. W pewnej chwili zy duch zwrci si do niego: " Ty mwisz, e we mnie nie wierzysz!" Nieszczliwiec ten bardzo cicho, cofajc si do tyu, doszed do drzwi i wyszed w popiechu . Innym razem zy duch wyjawi grzechy, aby zniechci egzorcyst. O.Candido bogosawi dobrze zbudowanego modzieca, ktry mia w sobie besti mocniejsz od niego. Zy duch wyranie stara si zniechci egzorcyst: "Czy nie widzisz, e trwonisz czas z tym oto tutaj? On si nigdy nie modli, uczszcza do... dopuszcza si..." i nastpnie wyliczy cay szereg rnych jego grzechw. Po skoczeniu egzorcyzmu o.Candido prbowa namwi tego modego, dobrze wychowanego czowieka, aby odby spowied generaln, ale on nie chcia o tym sysze. Trzeba go byo niemal si zaprowadzi do konfesjonau, gdzie od razu powiedzia, e si nie ma z czego spowiada. "A czy moe nie zrobile tej rzeczy owego dnia?" I ten nieborak, coraz bardziej zmieszany, musia si po kolei przyzna do wszystkich grzechw, ktre ojciec wypomina mu, korzystajc z wypowiedzi zego ducha. Modzieniec ten odszed bardzo zdziwiony: "Nic ju z tego nie rozumiem! Ci ksia o wszystkim wiedz!" Inne pytania, jakie Rytua zaleca stawia, dotycz czasu - odkd zy duch znajduje si w ciele i z jakiego powodu. Niej powiemy, jak si naley zachowa, jakie stawia pytania i jak postpowa w przypadku guse. Chc jednak zaznaczy, e zy duch jest ksiciem kamstwa. Moe skara jak osob, aby wzbudzi podejrzenia i zasia nieprzyja. Do odpowiedzi zego ducha naley podchodzi zawsze z wielk rozwag. Ogranicz si tu tylko do uwagi, e oglnie biorc przepytywanie zego ducha ma

niewielkie znaczenie. Czsto na przykad zy duch, gdy jest ju bardzo osabiony, odpowiada na pytania dotyczce czasu jego wyjcia, a potem wcale nie wychodzi w tym terminie. Tak dowiadczony egzorcysta, jakim by o.Candido, ktry dobrze wiedzia, z jakim rodzajem zego ducha ma do czynienia i czsto nawet odgadywa jego imi, bardzo rzadko zadawa mu pytania. Niekiedy na pytanie o imi sysza odpowied: "Ju je znasz". I byo to prawd. Niekiedy ze duchy mwi dobrowolnie. Ma to miejsce, zwaszcza w przypadkach silnego optania osb. Czyni tak, aby zniechci lub przerazi egzorcyst. Wiele razy syszaem slowa: "Ty nie moesz mi nic zrobi"; "To jest moje mieszkanie; czuj si w nim dobrze i tu pozostan; " Tracisz tylko swj czas"; albo groby: "Por ci serce; "Tej nocy nie zmruysz oka ze strachu"; "Wlizn si do twego ka jak w". Kiedy daj ostre odpowiedzi, ze duchy milkn. Mwi na przykad: "Jestem spowity paszczem Najwitszej Maryi, c moesz mi zrobi?"; "Mam za opiekuna archaniola Gabriela, sprbuj z nim walczy; "Mam swego Anioa Stra, ktry czuwa, by nic mi si nie stao; ty nic nie wskrasz" i tym podobne zdania. Zawsze mona znale u zego ducha jaki saby punkt. Niektre ze duchy nie znosz znaku krzya czynionego stu nad obolaymi miejscami; inne nie cierpi chuchania na twarz; jeszcze inne przeciwstawiaj si ze wszystkich si modlitwom odmawianym przez egzorcyst. Wwczas, naley powtrnie wypowiedzie te zdania, jak to zaleca Rytua. Egzorcyzm moe trwa dugo albo krtko, w zalenoci od uznania egzorcysty, ktry po uwzgldnieniu rnych czynnikw sam powinien zadecydowa, co bdzie korzystniejsze. Wiele razy potrzebna jest obecno lekarza, nie tylko dlatego, by rozpozna pocztkowy stan, ale take po to, by doradzi, jak dugo powinien trwa egzorcyzm. Jeeli optany nie czuje si dobrze (na przykad jest chory na serce) lub gdy egzorcysta jest osabiony, wtedy lekarz powinien zaleci zakoczenie egzorcyzmu. Na og sam egzorcysta musi wiedzie, kiedy jest to konieczne. 3. Zachowanie zego ducha tu przed opuszczeniem osoby. Jest to delikatny i trudny moment, ktry moe si dugo przeciga. Zy duch czciowo zdradza, e straci swoj moc, czciowo za usiuje przypuci ostatni atak. Czsto dochodzi do tego, e o ile przy zwyczajnych chorobach stan pacjenta polepsza si stopniowo a do wyzdrowienia, tutaj dzieje si inaczej, mianowicie, osoba dotknita przez zego ducha czuje si coraz gorzej i wanie kiedy ju nie ma si, przychodzi uzdrowienie. Dla zego ducha opuszczenie osoby i powrt do pieka, gdzie ju na zawsze jest skazany na potpienie, oznacza wieczn mier, utrat wszelkiej moliwoci dziaania, czynnego dokuczania ludziom. Ze duchy swoj rozpacz wypowiadaj w wyraeniach czysto powtarzanych w czasie egzorcyzmw: "Umieram, umieram"; "Ju nie mam si"; "Dosy, w ten sposb mnie dobijacie"; "Jestecie mordercami, katami; "Wszyscy ksia s mordercami". Tre wypowiedzi cakowicie si zmienia w porwnaniu z tym, co zy duch mwi w czasie pierwszych egzorcyzmw. Jeli wtedy mwil: "Nic nie moesz mi zrobi", to teraz woa: "Dobijasz mnie; pokonae mnie". Jeli przedtem mwi, e nigdy std nie wyjdzie, poniewa tutaj czuje si dobrze, to teraz wyznaje, e czuje si bardzo le i wyranie zaznacza, e chce std czym prdzej odej. Prawd jest, e kady egzorcyzm przypomina jakby okadanie kijem zego ducha: sam bardzo cierpi, ale take sprawia wielkie cierpienie osobie, w ktrej przebywa. Nieraz wyznaje, e w czasie egzorcyzmw

czuje si gorzej ni w piekle. Pewnego dnia, gdy o.Candido egzorcyzmowa osobt, ktra bya ju bardzo blisko uwolnienia, zy duch powiedzia otwarcie: "Mylicie, e ja bym std wyszed, gdybym si tutaj nie czu tak le?" Egzorcyzmy stay si dla niego naprawd nie do zniesienia. Inn spraw, o ktrej naley pamita, gdy chce si pomc osobom bliskim uwolnienia, jest ta, e zy duch usiuje zaszczepi im swoje wraenia i odczucia: gdy nie wytrzymuje ju przykrego do zniesienia stanu, przekazuje go tym osobom. Popada w rozpacz i stara si j przekaza optanej osobie. Czuje, e jest skoczony, a majc niewiele czasu nie jest w stanie nawet poprawnie myle i wpaja danej osobie wraenie, e wszystko przepado, e take jej ycie dobiega kresu, umacnia w niej przewiadczenie, e jest zupelnie szalona. Ile to razy tak przygnbione, osoby pytaj egzorcyst: "Prosz mi szczerze powiedzie, czy ja jestem wariatem?" Dla osoby optanej egzorcyzmy staj si coraz bardziej uciliwe i gdyby kto jej nie przyprowadzi lub wprost nie przymusi, to sama nie przyszaby na umwione spotkanie. Miaem rwnie par przypadkw, e osoby prawie bliskie uwolnienia od zego ducha przestay poddawa si egzorcyzmom. Tych "chorych" trzeba czsto zachca, aby si modlili, chodzili do kocioa, a take by korzystali z sakramentw, poniewa sami tego nie uczyni. Naley im te pomc poddawa si egzorcyzmom, zwaszcza w kocowej fazie; trzeba im pomaga i dodawa otuchy. Do tego rodzaju trudnoci niewtpliwie przyczynia si zmczenie fizyczne, na skutek przeduania si nienormalnego stanu, a take poczucie zniechcenia, kiedy osoba jest przewiadczona, e nie mona jej wyleczy. Zy duch moe powodowa choroby fizyczne, a nade wszystko psychiczne, z ktrych naley si leczy, korzystajc ze rodkw medycznych, take po uwolnieniu od zego ducha. Mo1iwe jest cakowite wyleczenie, bez adnych niekorzystnych pozostaoci. 4. Zachowanie zego ducha po uwolnieniu optanego. Bardzo wane jest, aby osoba uwolniona od zego ducha nie zaprzestaa modlitwy, przyjmowania sakramentw, gorliwoci w yciu chrzecijaskim. Dobrze byoby, gdyby co jaki czas prosia o udzielenie jej bogosawiestwa. Zdarza si bowiem dosyc czsto, e zy duch przypuszcza ponownie ataki, czyli z powrotem chce wrci do tej osoby. Nie wolno mu otwiera drzwi. Moemy tutaj mwi nie tyle o cakowitym powrocie do zdrowia, ile raczej o polepszeniu, ktre naley zapewni po wypdzeniu zego ducha. Miaem par przypadkw nawrotu do poprzedniego stanu, bez zaniedba ze strony osoby uwolnionej, ktra staraa si prowadzi gorliwe ycie duchowe. Dlatego drugie uwolnienie od zego ducha byo stosunkowo atwe. Jeli natomiast nawrt zosta uatwiony przez zaniedbanie modlitwy, albo - jeszcze gorzej przez grzech, to sytuacja tej osoby staje si trudniejsza. Mwi a tym Ewangelia w. Mateusza (12, 43-45): zy duch powraca z siedmioma duchami gorszymi od siebie. Czytelnik nie powinien zapomina, e zy duch robi wszystko, aby ukry swoj obecno. Spostrzeenie to pomaga, cho nie wystarcza, aby odrni optanie od pewnych rodzajw chorb psychicznych, kiedy to pacjent robi wszystko, aby si sta przedmiotem zainteresowania ze strony innych osb. Zachowanie zego ducha jest cakowicie odmienne. WYZNANIE CZOWIEKA DOTKNlTEGO PRZEZ ZEGO DUCHA

Rozdzia ten nie jest moim dzieem, ale wyznaniem czowieka dotknitego przez zego ducha, napisanym z rzadko spotykan przejrzystoci. Nawet najbardziej wprawny egzorcysta ma zawsze trudnoci ze zrozumieniem tego, czego doswiadczaj osoby owadnite obsesj. Gwnym celem G.G.M. jest prba wyraenia stanw trudnych do opisania, aby pomc tym, ktrzy zostali dotknici podobnym nieszczciem. Wszystko zaczo si, gdy skoczyem 16 lat. Przedtem byem chopcem szczliwym, swobodnym i raczej wesoym, chocia wszdzie co mi szeptao: "My robimy to, a ty?"; "My idziemy tam, a ty?" Nie znaem przyczyny tego zjawiska, ale wwczas nie zwracaem na to uwagi. Mieszkaem w miasteczku nadmorskim. Morze, pikny wschd soca i rozlege pola pomagay mi w opieraniu si melancholii. Po skoczeniu 16lat przeniosem si do Rzymu, przestaem chodzi do kocioa i zaczem korzysta ze wszystkiego, co w duym miecie pociga obcego przybysza, to znaczy z takich moliwoci, ktre w maym miasteczku nie s znane. Bardzo szybko poznaem narkomanw, wczgw, zodziei, dziewczyny lekkich obyczajw. Zaczem z tego wszystkiego korzysta. Straciem wewntrzny spokj, ktry miaem wczeniej. Zaczem yc w nowym wymiarze tak bardzo sztucznym, upadym i budzcym obrzydzenie. Mj ojciec by bardzo surowy i wymagajcy, kontrolowa kady mj krok i zawsze by ze mnie niezadowolony. Na skutek przykroci ze strony ojca i szeregu upokorze, jakich od niego doznaem, znalazem si na ulicy. Opuciem dom, poznaem, co to jest gd, zimno, brak snu i podo. Odwiedzaem kobiety lekkich obyczajw i trudnych do zniesienia przyjaci. Szybko zrodziy si we mnie pytania bez odpowiedzi: "Po co zyj? Dlaczego znajduj si na ulicy? Dlaczego jestem taki, skoro inni maj si, by pracowac i usmiecha si?" W tym czasie chodziem z pewn dziewczyn, ktra uwaaa, e zo jest mocniejsze od dobra. Opowiadaa o czarownicach, czarownikach i wypisywaa rzeczy przyprawiajce o zawrt gowy. Sdziem, e jest bardzo mdra, poniewa posiadanie takich pogldw na wiat i ycie przekraczao moliwoci przecitnego czowieka. Przeczytaem wszystkie jej notatki, a potem kazaem jej spali je w mojej obecnoci, poniewa mwiy tylko o zu i trzymanie tych kartek w domu napawao mnie lkiem. Dziewczyna znienawidzia mnie, bez powodu. Staraem si jej pomc wyj z ciemnego zauka, ale mi si nie udawao, namiewaa si ze mnie i z dobra, jakie jej podsuwaem. Wrciem do domu rodzicw, ale poznaem dziewczyn jeszcze gorsz od poprzedniej. Prawie przez rok byem przygnbiony, nieszczliwy i lekcewaony przez znane mi osoby. Otoczya mnie pewnego rodzaju ciemno, umiech znikn z mojej twarzy, a coraz czciej zaczy po niej spywac zy. Byem cakowicie zrozpaczony i pytaem siebie: "Po co zyj? Kim jestem? Po co istnieje czowiek na ziemi?" Oczywicie w moim srodowisku nikogo to wszystko nie obchodzio. W chwilach gbokiego smutku woaem sabym gosem: "Boe mj jestem skoczony! Oto staj przed Tob... dopomoz mi!" Wydaje mi si, e zostaem wysuchany. Po kilku dniach dziewczyna, z ktr chodziem, posza do kocioa, przystpia do spowiedzi i Komunii witej i zmienia swoje ycie. Ja, by nie uchodzic za gorszego, uczyniem to samo. Trafiem do pewnego kocioa, w ktrym niesiona w procesji figurk Matki Boej z Laurdes. Poproszano mnie, bym pomg nie figur i chocia si wstydziem, podszedem i byem z tego dumny. Pojednaem si z

Bogiem. Nawiasem mwic, zadziwi mnie spowiednik, ktry okaza mi tyle dobroci i wyrozumiaoci. Wyszedem stamtd, mwic sobie: "Uczyniem to, wrciem do dobra! " I chocia nie wiedziaem dokadnie, co to jest dobro, czuem, e tak jest. Po kilku tygodniach dowiedziaem si o Medjugorie, gdzie Matka Boa objawiaa si od 1981 roku. Szybko udaem si tam z moj dziewczyn:, nakaniany przez cudowne zjawisko, ktrego nie patrafi opisa. Wrcilimy do Kocioa, odmienilimy nasze ycie do tego stopnia, e ona zostaa siostr zakonn, a ja pomylaem a kapastwie. Nie potrafiem ju powstrzyma radoci z tego, e miaem powd do ycia i e ycie nie koczy si tutaj. Ale to byl dopiero pocztek. By bowiem "kto", kto nie by zadowolony z tego wszystkiego. Pa paru latach znowu udaem si do Medjugorie. Po powrocie do Rzymu zaczem odczuwa nawrt tamte ciemnoci, ktra spowijaa moj dusz przed odnalezieniem Boga. W cigu kilku tygodni powrcio wraenie, ktre czyem z religijnymi trudnociami, z ojcem, z ndznym pooeniem, w jakim si znajdowaem, i z udrk, ktr uwaaem za co powszechnego, nie wiedzc, e inni tego nie przeywali. Wraenie to, jak wspomniaem, stao si rzeczywistoci. Zaczem cierpie, jak nigdy dotd. Pociem si, miaem gorczk i opadem z si tak, e nie mogem nawet je, lecz musiano mnie karmi. Miaem wiadomo, e moje cierpienie nie dotyczy ciaa, gdy ono jakby nie uczestniczyo w tym utrapieniu. Wpadaem w wielk rozpacz i dostrzegaem tylko gbok ciemno, ktra nie zasaniaa mi pokoju, w ktrym przebywaem, ani ka na ktrym ju od miesicy leaem, ale moj przyszo, moliwoci ycia, nadziej jutra. Czuem si, jakby ugodzony niewidzialnym noem i miaem wraenie, e ten, kto wbi mi ten n, nienawidzi mnie i bardzo pragnie mojej mierci. Trudno to wyrazi sowami, ale tak byo. Po kilku miesicach wygldaem jak szaleniec i nie byem zdolny rozsdnie myle. Chciano mnie odda do zakadu psychiatrycznego. Ju nie rozumiaem tego, co mwiem, poniewa yem w innym wymiarze - w wymiarze cierpienia. Rzeczywisto jakby si oderwaa ode mnie. Byem obecny tylko ciaem, a dusza znajdowaa si zupenie gdzie indziej, w strasznym miejscu, dokd nie przenika wiato i gdzie nie ma adnej nadziei. W takim stanie, midzy yciem a mierci, trwaem wiele miesicy i nie wiedziaem, co z tym pocz. Straciem przyjaci, krewnych i zrozumienie ze strony domownikw. Byem poza normalnym wiatem, a oni wcale mnie nie rozumieli, ja za nie mogem domaga si zrozumienia, wiedzc, co dzieje si w moim wntrzu i czego nigdy bym nie potrafi opisa. Zapomniaem prawie zupenie o Bogu, a jeli zwracaem si do Niego ze zami i niekoczcymi si jkami, wyczuwaem, e jest On bardzo oddalony ode mnie. A byo to oddalenie, ktrego si nie mierzy w kilometrach, ale w zaprzeczeniu, to znaczy, e co we mnie zaprzeczao istnieniu Boga, dobra, ycia i mnie samego. Poprosiem, aby mnie skierowano do szpitala, poniewa sdziem, e gorczka, ktrq miaem od miesicy, musi mie jak fizyczn przyczyn, i gdyby j obniono, lepiej bym si poczu. Zreszt musiaem co zrobi. aden szpital w Rzymie nie chcia mnie przyj, bo miaem tylko gorczk. Musiaem jecha 300 kilometrw do pewnej miejscowoci, gdzie przebywaem przez dwadziecia dni, poddawany rnego rodzaju badaniom. Wyszedem ze szpitala, gdy nie stwierdzono adnych dolegliwoci, z kart choroby, ktra mogaby wzbudzi zazdro u niejednego atlety. Byem zdrw jak ryba, ale uczyniona na marginesie uwaga mwia, e w aden

sposb nie mona wyjani przyczyny gorczki oraz obrzku twarzy i jej bladego wygldu. Byem blady jak kartka papieru. Gdy opuciem szpital, gdzie wszystkie moje ble troch si zmniejszyy i jakby zniky, choroba nasilia si. Czsto wymiotowaem i bardzo cierpiaem. Pewnego dnia trafiem do nieznanych czci miasta. Jak do tego doszo, tego nie wiem; nogi szy same, ramiona poruszay si niezalenie od woli i podobnie dziao si z ca reszt ciaa. Byo to straszne uczucie; rozkazywaem czonkom, ktre wcale nie chciay mnie sucha. Nie ycz nikomu, by czego podobnego dowiadczy. Na domiar zego, powrcia ciemno, ktra tym razem oprcz duszy obja take ciao. Wszystko widziatem tak, jak w nocy, chocia by jasny dzien. Moje cierpienie doszo do szczytu, zaczem krzycze, wi sipo ziemi i wzywa Matk Bo, woajc: "Mamo, Mamo, ulituj si... Matko, bagam Ci! Matko moja, bd askawa dla mnie mnie umierajcego! " Ble nie ustpoway, a cierpienie byo tak dokuczliwe, e straciem poczucie orientacji i trzymajc si cian, doszedem do kabiny telefonicznej. Udao mi si wykrci numer telefonu, uderzajc gow o szyby i aparat. Odpowiedziaa mi znajoma osoba, ktra miaa przyby, aby mnie zawie do Rzymu. Zanim to nastpio, ujrzaem pieko, nie przebywaem w nim, a tylko ujrzaem je z daleka. Dowiadczenie to zmienio moje ycie bardziej ni nawrcenie w Medjugorie. Dotychczas nie mylaem o rzeczywistoci pozaziemskiej, a wszystko tumaczyem sobie przyczynami psychologicznymi: nieprzystosowaniem do ycia, trudnociami z ojcem, urazami doznanymi w dziecistwie, wstrzsami uczuciowymi i rnymi innymi sprawami, ktre dobrze wyjaniay przyczyn wszystkiego, co mi si przydarzyo. Jako samouk przez pi lat studiowaem psychologi i dziki temu udao mi si poprawnie skonstruowa schemat, ktry wyjani, dlaczego tyle razy cierpiaem. W dzien Matki Boskiej Dobrej Rady, jestem o tym przewiadczony, gdy J bagaem o pomoc, pewien brat zakonny poradzi mi, abym zatelefonowa do pewnego charyzmatyka, ktry dziala pod cisym nadzorem biskupa i odznacza si darem wiedzy. Ten powiedzia mi: "Rzucono na ciebie miertelny urok, by porazi twj umys i serce, osiem miesicy temu zjade zaczarowany owoc". Wybuchnem miechem, nie wierzc ani jednemu mu sowu, ale potem po namyle, poczuem, jak ponownie rozpala si nadzieja. Zapomniaem o tym wraeniu pomylaem o wspaniaym owocu i o czasie sprzed omiu miesicy. "To prawda, e wanie wtedy, zjadem taki owoc". Przypomniaem sobie rwnie, e nie chciaem go je, powodowany mimowoln odraz do osoby, ktra mi go podaa. Wszystko si zgadzao. Wtedy usyszaem takze rad dotyczc sposobu wyjcia z tego stanu - przyj bogosawiestwa. Poszukiwaem egzorcysty i po wielu dziwnych umieszkach kapanw i biskupw oraz upokorzeniach, jakich od nich doznaem, trafiem do ks. Amortha. Doskonale pamitam ten dzie. Nie wiedziaem, co znaczy szczeglne bogosawiestwo: mylaem o znaku krzya, jaki kapan czyni na zakoczenie Mszy witej. Usiadem, on za pooy stu na moje ramiona, a rk na gow i zacz odmawia modlitwy po acinie, wic nic nie rozumiaem. Po chwili jakby orzewiajca, wprost mroca, rosa zesza mi z gowy na reszt ciaa. Po raz pierwszy od roku ustpowala gorczka. Nie mwiem nic, on dalej spenia swoje czynnoci, a we mnie bardzo powoli zacza odywac nadzieja, wiatlo dzienne ponownie stawao si wiatem, piew ptakw ju nie by podobny do krakania krukw, zewntrzne haasy nie byy ju obsesyjne, a staway si zwykymi haasami; nosiem nawet w uszach zatyczki, poniewa drani mnie nawet najmniejszy szmer.

Ksidz Amorth kaza mi i do domu. Po wyjciu, miaem ochot mia si, piewa, skaka z radoci. Jak dobrze, powiedziaem sobie, e to si skoczyo! Prawd byo to wszystko, czego dowiadczyem: nie byo to szalestwo, lecz zoliwo ze strony "kogo", kto mnie nienawidzi i chcia mi wyrzdzi zo. To jest prawda, powtarzaem sobie w samochodzie, to wszystko jest prawda. Obecnie mijaj ju trzy lata i powoli, po otrzymaniu paru bogosawiestw, staem si normalny. Odkryem te, e szczcie pochodzi od Boga i nie osigniemy go dziki wasnym zabiegom. Zo, niepowodzenie, smutek, niepokj, drzenie ng, poraenie nerww, wyczerpanie nerwowe, bezsenno, lk przed schizofreni lub padaczk (miaem rzeczywicie par upadkw) i wiele innych chorb, ktrych staem si ofiar - to wszystko znikno na dwik zwykego bogosawiestwa. Upywaj ju trzy lata, od chwili, gdy otrzymaem dowody potwierdzajce istnienie i dziaanie zego ducha, ktry czyni wszystko, by nie da si odkry, a do przekonania nas, e jestemy chorzy, gdy tymczasem to on jest sprawc wszelkiego za. Lka si jednak kapana z kropidem w rku. Chciaem opisa to dowiadczenie, aby zachci wszystkich, ktrzy bd je czyta do zastanowienia si nad wasnym yciem. Teraz mog powiedzie, e jestem bardzo szczliwy, i Bg dopucil to wszystko, co mnie spotkao, poniewa zaczynam cieszy si owocami tak wielkiego cierpienia. Moja dusza jest czystsza i dostrzegamto, czego przedtem nie widziaem. Ponadto jestem mniej sceptyczny i bardziej wraliwy na rzeczywisto, ktra mnie otacza. Sdziem, e Bg mnie opuci, a On przygotowywa mnie na spotkanie ze sob. Przez opisanie moich przey pragn zachci wszystkie te osoby, ktre s chore tak, jak ja byem chory, aby nie upaday na duchu, poniewa jeli nawet wydaje si im oczywiste, e Bg opuci je i porzuci, to nie naley wierzyc w t oczywisto i odrzuci takie przewiadczenie. Musz ponadto dokona pewnego ucilenia, a mianowicie, e skutek bogosawiestw nie zaley od woli egzorcysty lub egzorcyzmowanego, ale przede wszystkim od woli Boga. Moje dowiadczenie przekonuje mnie, e uzdrowienie jest nastpstwem nawrcenia si i podjcia decyzji o odmianie swojego ycia, a nie tylko rezultatem przeprowadzenia egzorcyzmw. Spowied i Komunia wita s najwikszym egzorcyzmem. Dziki dobrze odbytym spowiedziom dowiadczyem natychmiastowego uwolnienia od wspomnianych wyej mczarni. Wczeniej, kiedy chodziem do spowiedzi i przystpowaem do Komunii witej, nie mogem zrozumie, od czego jestem uwalniany. Teraz wiem i zachcam, zwaszcza obojtnych, aby uwierzyli, e Bg jest prawdziwie obecny w sakramencie spowiedzi i w witej Hostii, ktr czsto przyjmujemy z wielkim roztargnieniem. Ponadto zachcam wtpicych, aby mocno wierzyli. Na zakonczenie zwracam si z zacht do wszystkich nieszczliwych, do optanych, do znienawidzonych przez szatana, ktry posuguje si ich znajomymi, aby ich drczy lub doprowadzi do mierci. Nie traccie wiary, nie porzucajcie nadziei, nie poddawajcie si namowom i uudom, ktre zy duch roztacza przed wami. On nie pragnie naszego cierpienia, ale czego wicej naszej duszy. Koniec, zostalem pokonany - mwi czlowiek, ktry si podda - jestem igraszk w rku za,. Bg nie jest zdolny mnie uwolni. Bg nie pamita o swoich dzieciach, jesli dopuszcza takie cierpienia,. Bg mnie nie kocha, zo jest potniejsze od Niego. To jest prawdziwe zwycistwo zego ducha, ktremu powinnimy si przeciwstawi. "Chciejmy chcie wiary" - takiej woli zy

duch nie moe opanowa, gdy wola naley do nas; nie naley ona ani do Boga, ani do zego ducha, poniewa Bg nam j podarowa, kiedy nas stwarza. Powinnimy zawsze mwic "nie" temu, kto chce j osabi oraz wyznawa za w. Pawem, e na imi Jezusa Chrystusa zgina si kade kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych (Flp 2,10). To jest nasze zbawienie. Musimy gboko wierzy, bo inaczej zo, ktre nam wyrzdzono przez jakie czary lub gusa, moe nas drczy caymi latami. Ponadto, wobec tych, ktrzy uwaaj siebie za szalecw i nie widz ratunku, mog zawiadczy, e po wielu bogosawiestwach zo znika , jak gdyby nigdy go nie byo. Przeto nie powinnimy si go obawia, ale wielbi Boga za krzy, ktry nam zsya. Po krzyu zawsze przychodzi zmartwychwstanie, tak jak po nocy nastaje dzie. Bg nie oszukuje, On nas sobie upodoba, abymy towarzyszyli Jezusowi w Getsemani, abymy uczestniczyli w Jego cierpieniu po to, aby razem z Nim zmartwychwsta. Maryi Niepokalanej ofiarowuj to wyznanie, aby uczynia je owocnym dla dobra moich braci w cierpieniu. Odpacam mioci, przebaczeniem, umiechem i bogosawiestwem tym wszystkim, ktrzy stali si narzdziem zego ducha, by mi przysporzy mki, ktr wycierpiaem. Modl si, aby moje cierpienie pozwolio im dostrzec wiato, ktre otrzymaem jako dar od Boga. G.G.M SKUTKI EGZORCYZMU Jeli jaka osoba miaa niekorzystne zjawiska, ktre nie ujawniy si podczas egzorcyzmu, to taka osoba szybko dowiadcza jego zbawiennych skutkw. Na og nie bierze si pod uwag tego, czy nastpio polepszenie czy te niedomaganie, otpienie lub senno, sice czy zanik blu. S to rzeczy nie majce znaczenia. Wane s natomiast skutki, ktre pojawiaj si pniej. Niekiedy kto czuje si le przez jeden lub dwa dni, a potem nastpuje poprawa. Na og odczuwa si natychmiastow popraw, ktra moe trwa wiele dni, w zalenoci od siy ataku zego ducha. Jeli kto nie zdradza adnego niekorzystnego zjawiska w czasie bogosawiestwa i jeli nie odczuwa adnego skutku po nim, oznacza to najczciej, e nie ma on do czynienia ze zym duchem, a powodem jego zaburze s inne przyczyny. Egzorcysta moe zachci do przyjcia ponownego bogosawiestwa, jeli podejrzewa, e zy duch ukry si lub przyczai. Naley zwraca uwag na to, co si dzieje w czasie nastpnych bogosawiestw, gwnie na zachowanie osoby podczas egzorcyzmu. Moe si bowiem zdarzy, e ju w czasie pierwszego bogosawiestwa wpyw zego ducha objawi si z ca moc. Wwczas podczas dokonywania kolejnych egzorcyzmw wida stopniowe zanikanie objaww obecnoci zego ducha. W innych przypadkach zauwaa si, e zaburzenie wywoane przez zego ducha prbuje si ukry i dopiero pniej, stopniowo zaczyna ujawnia ca swoj moc, po czym nastpuje faza zaniku. Przypominam sobie modego czowieka, u ktrego w czasie pierwszego egzorcyzmu ujawnia si tylko niewielka oznaka niekorzystnego zjawiska; natomiast zacz krzycze i miota si podczas drugiego egzorcyzmu. Chocia ten przypadek by powaniejszy od wielu innych, wystarczyo pary miesicy egzorcyzmw, by zosta on cakowicie uwolniony od zego ducha.

Do osignicia dobrego wyniku potrzebna jest wsppraca ze strony osoby proszcej o egzorcyzm. Moim zdaniem, zazwyczaj egzorcyzm ma wpyw na zo zaledwie w 10%, reszta zaley od osoby zainteresowanej, od jej arliwej modlitwy, przyjmowania sakramentw, ycia zgodnego z zasadami Ewangelii, korzystania z sakramentaliw, polecania si modlitwie innych osb (bardzo skuteczna jest modlitwa caej rodziny, wsplnot parafialnych i zakonnych, grup modlitewnych...), proby o odprawienie Mszy witej. Bardzo poyteczne s pielgrzymki i uczynki miosierdzia. Nade wszystko potrzebna jest arliwa modlitwa osobista, by przez ni zjednoczy si z Bogiem. Czsto mam do czynienia z osobami, ktre zaniedbuj praktyki religijne. Szczeglnie tym osobom potrzebne jest wczenie si w ycie parafii lub przynaleno do grup modlitewnych, zwaszcza do grup Odnowy w Duchu witym. Aby uzasadni konieczno wsppracy osoby z egzorcyst, czsto odwouj si do porwnania z narkotykami. Wszyscy wiedz, e narkoman moe si wyleczy tylko wtedy, gdy kto mu pomoe, poniewa sam jest za saby, by odrzuci narkotyki; musi jednak czynnie wsppracowa przez osobisty wysiek. W naszym przypadku osobist pomoc mona okaza przez korzystanie ze rodkw, ktre wczeniej wymieniem. A jeli nawet bezporedni skutek egzorcyzmw, czyli uwolnienie od zego ducha, osiga si bardzo powoli, to widziaem rwnie nage nawrcenia: cae rodziny zobowizyway si do gorliwego ycia chrzecijaskiego wraz z odmawianiem wsplnej modlitwy (bardzo czsto raca). Widziaem, jak przezwyciano przeszkody utrudniajce uwolnienie, podejmujc odwane decyzje: niekiedy przeszkod by nieprawy zwizek maeski, innym razem trudno w darowaniu doznanych krzywd lub w agogodzeniu si z osobami, najczciej bliskimi krewnymi, z ktrymi zerwao si wszelk wi rodzinn. Szczeglnie skuteczne jest jedno z najtrudniejszych przykaza ewangelicznych, czyli przebaczenie okazane nieprzyjacioom. W naszym przypadku nieprzyjacimi s najczciej osoby, ktre dokonay lub w dalszym cigu dokonuj czarw. Szczere przebaczenie, modlitwa za te osoby, odprawienie Mszy witej w ich intencji, s rodkami, ktre zmieniaj nienormaln sytuacj i przypieszaj uzdrowienie. Do skutkw egzorcyzmu powinnimy take zaliczy wyleczenie blw i chorb, ktre niekiedy wydaway si nieuleczalne. Moe tutaj chodzi o ble trudne do wytumaczenia, wystypujce w rnych czciach ciaa (przede wszystkim, podkrelam to - gowy i odka), jak te o choroby dobrze znane, dokadnie medycznie rozpoznane, ale nie wyleczone przez lekarzy lub uznawane za nieuleczalne. Zy duch ma t moc, e moe spowodowa pojawienie si rnych chorb. Ewangelia opowiada o kobiecie, ktr zy duch od osiemnastu lat trzyma pochylon (skrzywienie krygoslupa?). Zostaa ona wyleczona przez Jezusa, ktry wypdzi z niej zego ducha (k 13, 10) Podobnie te zosta uzdrowiony guchoniemy ze swojej niemocy spowodowanej przez zego ducha. Jezus leczy take guchych i niemych, ktrzy cierpieli na te niedomagania, ale nie z powodu obecnoci zych duchw. Ewangelia bardzo wyranie odrnia chorych od optanych, chocia pewne objawy mog by podobne. Jacy ludzie s najczciej chorzy i najtrudniej ich wyleczy? Z mojego dowiadczenia wynika, e s to ci, na ktrych rzucono powane uroki. Przypominam sobie na przykad

pewne osoby, na ktre rzucono urok w Brazyli (nazywaj je tam macumba); bogosawiem takie osoby na ktre rzucili uroki czarownicy afrykascy. S to bardzo trudne przypadki. Wspominam o czarach rzuconych na cae rodziny, by je zniszczy. Niekiedy ma si do czynienia z tak zoonymi sytuacjami, e nie wiadomo od czego zacz. Bardzo powoli leczy si te przypadki, w ktrych osoby co jaki czas s dotykane nowymi gusami. Egzorcyzm jest silniejszy od guse, dlatego wyzdrowienie nie moe by wstrzymane, lecz opniane i to na dugo. Jacy ludzie s najczsciej dotknici przez zego ducha? Nie waham si odpowiedzie, e s nimi ludzie modzi. Wystarczy si zastanowi nad zawinionymi przyczynami, ktre wymieniem jako okazje dawane zemu duchowi. Z powodu braku wiary i ideaw modzi ludzie s obecnie najbardziej naraeni na tragiczne dowiadczenia. Nowe dzieci s zagroone, ale nie z wasnej winy, lecz z ppowodu swojej saboci. Dokonujc egzorcyzmu osb w dojrzaym wieku odkrywam, e obecno zego ducha sigaa wczesnego dziecistwa, chwili narodzin lub nawet okresu przebywania w onie matki. Wiele razy zwracano mi uwag, e bogosawi wicej kobiet ni mczyzn. To si zdarza wszystkim egzorcystom. Nie jest bdem przypuszczenie, e kobieta jest bardziej naraona na ataki zego ducha. Mczyni i kobiety nie s zagroeni w ten sam sposb. Jest take prawd, e kobiety czciej przychodz do egzorcysty, aby przyj od niego bogosawiestwo. Wielu mczyzn, jeli nawet wie, e na pewno s dotknici przez zego ducha, nie chce przychodzi do kapana. Gdy prosiem o odmian ycia, to wicej mczyzn ni kobiet nie wyrazio na to zgody. Oczywicie, nie przyszli ju po dalsze bogosawiestwa, cho byli wiadomi swego nieszczcia. Najwiksz przeszkod byo przejcie od praktycznego ateizmu do ycia yw wiar, czyli od ycia w grzechu do ycia w asce Boej. Nie ukrywam, e wyleczenie ze za w gwnej mierze zaley od wzmocnienia ycia chrzecijaskiego. I sdz, e jest to jeden z powodw, dla ktrego Bg dopuszcza zo w yciu danej osoby. Wyznania osb dotknitych zem potwierdzaj, e ich wiara bya bardzo saba, a modlitwa zupenie martwa. Kiedy zbliay si do Boga, dziki pomocy ze strony innych, to przyznaway, e stao si to z powodu za, ktrego dowiadczyy. Jestemy bardziej przywizani do ziemi i do ycia doczesnego ni do ycia wiecznego. Bg natomiast bardziej troszczy si o nasze dobro wieczne. Egzorcysta przystpujc do bogosawienia osb nie moe jedynie zachca ich do modlitwy i korzystania z tych rodkw, o ktrych ju wspomniaem poprzednio, ale powinien szuka take innych moliwoci, aby pobudzi, osabi i wypdzi zego ducha. Sam Rytua podkrela, e naley ka nacisk na te wyraenia, na ktre zy duch jest najbardziej wraliwy: naley je dobiera w zalenoci od osoby i od okolicznoci. Ale warto korzysta take z innych pomocy. Niektre ze duchy nie cierpi kropienia wod wicon; inne drani chuchanie na twarz, ktre byo rodkiem uywanym ju w czasach Ojcw Kocioa; jeszcze inne nie znosz zapachu kadzida, dlatego warto go uywa; bl moe wreszcie sprawia gra na organach, muzyka sakralna, piew gregoriaski. S to pomocne rodki, o ktrych skutecznoci dziaania mogem si przekona.

A jak zachowuje si zy duch w czasie dokonywania Egzorcyzmw? Zy duch cierpi i sprawia cierpienie osobie. Cierpienie, jakiego dowiadcza w czasie egzorcyzmw, jest trudne do wyobraenia. Pewnego dnia o.Candido zapyta zego ducha, czy w piekle jest ogie, ktry porzdnie piecze. Zy duch odpowiedzia: "Gdyby wiedzia, jakim ty jeste ogniem dla mnie, to by mi nie zadawa takiego pytania". Oczywicie nie chodzi o ogie, jaki mamy tutaj na ziemi, ktry powstaje na skutek spalania si materiau atwo palnego. Mona zobaczy, jak "parzy" zego ducha zetknicie si z rzeczami witymi, jak krzy, relikwie, woda wicona. Take i ja syszaem wiele razy uskaranie si zego ducha, e bardziej cierpi w czasie udzielania bogosawiestw ni w piekle. A gdy go zapytaem: "Dlaczego wic nie idziesz do piekla?"- odpowiedzia: "Poniewa najwaniejsz rzecz dla mnie jest przysparzanie cierpienia". Wida tutaj prawdziw przewrotno diabelsk: zy duch wie, e nie ma z tego adnej korzyci, e si naraa na powikszenie swojej kary wiecznej za kade spowodowane cierpienie. A jednak, nawet za cen naszego powrotu do zdrowia, nie przestaje czyni za wanie dla samej przyjemnoci czynienia za. Imiona zlych duchw, podobnie jak aniow, oznaczaj penione przez nich zadania. Najwaniejsze ze duchy nosz imiona biblijne lub nadane im przez Tradycj: Szatan lub Belzebub, Lucyfer, Asmodeusz, Meridian, Zabulon. Inne imiona bardziej bezporednio okrelaj cel, ktry sobie wytyczaj ze duchy: Zniszczenie, Zagada, Ruina. Mog te oznacza rne rodzaje za: Bezsenno, Przeraenie, Niezgoda, Zazdro, Zawi, Rozwizo... Po wyjciu z czowieka ze duchy s skazane na pieko, niekiedy tylko s zsyane na pustyni (w Ksidze Tobiasza Asmodeusz zosta skuty acuchem przez archaniola Rafaa). Ja zawsze nakazuj im i do stp krzya, by tam Jezus Chrystus, jedyny Sdzia, wyznaczy im miejsce. WODA, OLEJ, SL Spord rodkw, z ktrych szeroko korzystaj egzorcyci (i nie tylko egzorcyci), wymieniam na pierwszym miejscu wod egzorcyzmowan (lub przynajmniej powicon), egzorcyzmowany olej i sl egzorcyzmowan. Kady kapan moe odmwi modlitwy z Rytuau, by egzorcyzmowa te przedmioty, nie potrzeba do tego adnego szczeglnego upowanienia. Bardziej poyteczna jest znajomo waciwego uycia tych sakramentaliw, ktre zastosowane z wiar, przynosz wielkie korzyci. Woda wicona ma szerokie zastosowanie we wszystkich obrzdach liturgicznych. Jej znaczenie nawizuje do polania wod gowy w czasie chrztu witego. W modlitwie powicajcej wod prosi si Boga, aby pokropienie t wod wywiadczyo nam dobrodziejstwo: darowania naszych grzechw, obron przed zasadzkami zego ducha i dar pomocy Boej. Egzorcyzmowanie wody odsuwa wszelk moc zego ducha, wyrwa go i przepdza. Nawet w jzyku potocznym, gdy chce si wskaza dwie rzeczy, ktre si zupenie ze sob nie zgadzaj, mwi si, e s jak diabe i woda wicona. Modlitwa ta wymienia inne skutki

oprcz przepdzania zych duchw: leczenie chorb, powikszenie aski Boej, zachowanie domw i wszystkich miejsc, gdzie przebywaj wierni, od wszelkiego nieczystego wpywu zoliwego szatana. I dodaje, aby zostay pokonane zasadzki piekielnego wroga i aby ich mieszkacy dowiadczali obrony przed wszelk jego obecnoci, szkodliw dla ich normalnego ycia i odpoczynku, oraz aby cieszyli si pokojem i zdrowiem. Take olej egzorcyzmowany, zastosowany z wiar, pomaga przepdzi moc zych duchw, ich ataki i urojenia, jakie powoduj i wzbudzaj. Ponadto suy on zdrowiu duszy i ciaa. Warto tutaj przypomnie bardzo stary zwyczaj namaszczania oliw ran i wadz przekazan Apostoom przez Jezusa, aby uzdrawiali chorych przez nakadanie na nich rk i namaszczanie ich oliw. Olej egzorcyzmowany posiada ponadto szczegln waciwo usuwania z ciala rnych niedomaga. Czsto bogosawi osoby, ktre ulegy zaczarowaniu przez spoycie lub wypicie czego szkodliwego. Ujawnia si to w charakterystycznym blu odka, o ktrym ju wspomniaem lub w napadach czkawki albo rzenia, zwaszcza wtedy, gdy wybieraj si do kocioa, podczas modlitwy, a przede wszystkim gdy przyjmuj egzorcyzm. W tych przypadkach organizm musi uwolni si od tego, co jest szkodliwe - musi to wydali. Olej egzorcyzmowany bardzo w tym pomaga i uwalnia organizm od nieczystoci. Pomaga take wypicie wody wiconej. Naley tutaj dokadniej ucili pewne rzeczy, poniewa temu, kto tego nie dowiadczy i nie widzia, trudno bdzie uwierzy. Co wasciwie si wydala? Niekiedy jest to gsta i pienica si lina albo rodzaj biaej, ziarnistej papki. Innym razem s to rne przedmioty, takie jak: gwodzie, kawaki szka, mae drewniane laleczki, spltane kawaki sznurka, zwinite kawaki drutu elaznego, rnego koloru nici baweniane lub skrzepy krwi. Niekiedy przedmioty te s wydalane drog naturaln, bardzo czsto przez wymioty. Naley zaznaczy, e organizm nigdy nie ponosi szkody (odczuwa natomiast ulg), nawet jeli s to wydalane ostre kawaeczki szka. O.Candido zebra peny koszyk przedmiotw wydalonych przez rne osoby. Czasem wydalenie jest wprost tajemnicze; osoba czuje na przykad bl brzucha tak, jakby miala gwodzie w odku, a potem znajduje takie gwodzie na ziemi, tu obok siebie i bl ustpuje. Ma si wraenie, e wszystkie te przedmioty przyjmuj konkretne ksztaty w chwili wydalania. O.Candido w jednym z wywiadw powiedzia: "Widziaem zwymiotowane kawaki szka, elaza, wosy, koci, niekiedy take mae przedmioty z plastyku w ksztacie gowy kota, lwa, wa. Z pewnoci maj one zwizek z przyczyn, ktra spowodowaa optanie diabelskie". Egzorcyzmowana sl take pomaga w wypdzeniu zych duchw i suy zdrowiu duszy i ciaa. Jej szczegln waciwoci jest ochrona miejsc przed wpywami lub obecnoci mocy demonicznych. Zawsze radz, aby rozsypa egzorcyzmowan sl na progu domu lub w czterech naronikach mieszkania czy mieszka, ktre uwaa si za skaone dziaaniem nieczystych mocy. Wspczesny wiat katolicki wtpi niestety w skuteczno sakramentaliw. Oczywicie, sakramentalia dziaaj tym skuteczniej, im mocniejsza jest wiara, a stosowane bez wiary niedaj efektu. Sobr Watykaski II w Konstytucji o liturgii witej Sacrosanctum Conciuium w nr 60, a za nim Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 1166), okrelaj sakramentalia w nastpujcy sposb: Sakramentalia s witymi znakami, przez ktre na

podobiestwo sakramentw, s oznaczone i otrzymywane za wstawiennictwo Kocioa skutki, zwaszcza duchowe. Kto je przyjmuje z wiar, dostpuje ich zbawiennych skutkw. Znam wiele chorb odpornych na lekarstwa, ktre znikny dopiero gdy osoba przeegnaa si olejem egzorcyzmowanym. Gdy chodzi o mieszkania (bdzie o tym mowa oddzielnie), bardzo skuteczne jest take palenie powiconego kadzida. Kadzido zawsze uwaano, take u ludw pogaskich, za skuteczny rodek przeciw zym duchom i uywano go przy oddawaniu czci i uwielbienia bstwom. Dzisiaj jego liturgiczne zastosowanie jest bardzo ograniczone, ale nie przestaje by wanym elementem w kulcie Boga i skutecznym rodkiem w walce ze zymi duchami. Rytua zawiera take specjalne zasady powicania, ubra. Wielokrotnie dowiadczyem wielkiej skutecznoci wicenia ubra w stosunku do osb, u ktrych stwierdzono obecno zych mocy. Warto rwnie o tym wiedzie. Niekiedy stosuje si je jako test wobec pewnych przekona, czy s u nich oznaki obecnoci diabelskiej, czy te nie. Czsto rodzice, narzeczeni, dziadkowie pytaj nas co robi, gdy maj wtpliwoci, e bliska im osoba jest dotknita przez zego ducha. Chodzi bowiem o kogo, kto nie wierzy i nie chce przyj bogosawiestwa od kapana. Co wtedy robi? Niekiedy po powiceniu ubrania mona zauway, jak dana osoba, tu po woeniu ubrania zrzuca je, nie mogc znie z nim stycznoci... Innej prby mona dokona uywajc wody wiconej. Na przykad jaka matka podejrzewajc syna lub ma, moe przygotowa dla wszystkich zup z dodaniem wody wiconej, albo wla j do wody na herbat czy kaw. Moe si zdarzy, e osoba dotknita przez zego ducha uzna ten pokarm za gorzki i nie do zjedzenia bez powodu. Trzeba jednak zaznaczy, e tego rodzaju prby mog potwierdzi przypadek w pozytywny sposb, to znaczy, jeli jaka osoba jest wraliwa na to, e woda jest albo nie jest powicona, to moe zdradzi oznak obecnoci w sobie zego ducha. Ale nie mona twierdzi czego przeciwnego, czyli nie mona powiedzie, e jeli kto jest niewraliwy na tego rodzaju prby, to naley wykluczy u niego obecno zego ducha. Zy duch bowiem robi wszystko, aby si nie da odkry. Take podczas dokonywania egzorcyzmw zy duch stara si ukry. Rytua przestrzega egzorcyst przed sztuczkami diabelskimi. Niekiedy zy duch wcale nie odpowiada, albo daje niepowane odpowiedzi, ktrych nie mona przypisa tak inteligentnemu duchowi, jakim jest diabe. Innym razem znw udaje, e opuci ciao optanego i ze przesta mu dokucza sdzc, e w ten sposb uda mu si odwie osob od przyjmowania bogosawiestw egzorcysty. Innym jeszcze razem stwarza najrniejsze przeszkody, aby dana osoba nie poddaa si egzorcyzmom: moe chodzi o przeszkody fizyczne lub czciej -psychiczne, tak e ta osoba nie idzie na spotkanie z egzorcyst, zwaszcza jeli nie ma kogo bliskiego, kto by j do tego zmusi. Zy duch zmyla te objawy jakiej choroby, najczciej psychicznej, aby wprowadzi w bd egzorcyst i podsun mu myl, e chodzi tylko o zaburzenia naturalne. Wtedy dotknita przez zego ducha osoba ma sny lub widzenia, podczas ktrych ma zudzenie, e uzdrowi j Pan Jezus, Matka Najwitsza lub jakis wity. Unika wic spotkania z egzorcyst, nie chce mu nawet powiedzie, e jest ju zdrowa. Wspomniane sakramentalia, poza specyficzn pomoc, jak niesie kade z nich, su take do oddalania, przynajmniej czciowo, rnych oszustw zego ducha. W tej dziedzinie jego oszustwa s na porzdku dziennym i naley modli si arliwie, aby

otrzyma ask waciwego rozeznania. Wrd najczstszych przypadkw zwracam uwag na nastpujce zachowanie: twierdzenie, e ma si widzenia lub syszy jakie wewntrzne gosy; oddawania si faszywemu mistycyzmowi lub ch uchodzenia za jasnowidza. Czsto w takich przypadkach, gdy nie ma choroby psychicznej, mamy do czynienia z wyranym oszustwem ze strony zego ducha. Koncz ten rozdzia opowiadaniem o wydarzeniu, ktre miao zwizek z wod wicon. Pewnego razu o.Candido egzorcyzmowa optanego. Zakrystian zbliy si do ojca z naczyniem wody i kropidem. Nagle zy duch zwrci si do niego: "T wod umyj sobie pysk!" Dopiero wtedy zakrystian przypomnia sobie, ze naczynie napelni wod z kranu, ale zapomnia poprosi o jej powicenie. EGZORCYZMOWANIE DOMW W Pimie witym nie spotykamy adnego przypadku egzorcyzmowania domw, ale dowiadczenie mwi o jego potrzebie. Rytua rwnie nie wymienia takiej formy egzorcyzmu. To prawda, e w zakoczeniu egzorcyzmu papiea Leona XIII zaleca si, aby pobogosawi miejsce, w ktrym odmawia si modlitwy, ale caa jej tre ma na uwadze wyproszenie opieki Boej nad Kocioem przeciw duchom nieczystym, bez nawizania do konkretnego miejsca. Pragn takie od razu zaznaczy, e nigdy nie spotkaem miejsc opanowanych przez duchy, jak to si opisuje w pewnych powieciach albo przedstawia w filmach. Chodzi w nich oczywicie o wywoanie wraenia, bez gbszego i powanego podejcia do zagadnienia. W rzeczywistoci jednak spotyka si skrzypienie, innym razem jakby stukanie, czsto ma si wraenie, e kto jest obecny, patrzy na nas, dotyka, napada. Jest rzecz oczywist, e w takich przypadkach wielk rol moe odgrywa take sugestia i strach, ktre nadaj cieniom cielesne ksztaty. Istniej jednak liczne, bardziej zoone przypadki: drzwi, ktre otwieraj si i zamykaj zawsze o tej samej porze; kroki, ktre mona sysze na korytarzach; przedmioty, ktre przesuwaj si lub znikaj, by pojawi si w miejscach najbardziej nieoczekiwanych; Zwierzta, ktrych nie wida, ale sycha, jak si poruszaj. Przypominam sobie pewn rodzin, w ktrej wszyscy syszeli, jak o tej samej godzinie otwieraj si i zamykaj drzwi wejciowe. Zaraz potem domownicy syszeli wyrane, cikie kroki podobne do czowieka idcego korytarzem, ktre ustaway wraz z wejciem do ktrego z pokojw. Pewnego dnia usyszano zwyky haas. Przyjaciel, ktry ich wtedy odwiedzi, zapyta, czy moe kto wszed. Aby go nie przestraszy, odpowiedziano, e to wszed pewien go, ktry jest przejazdem. Wiem rwnie o owadach, kotach, wach, ktre przybieray materialny ksztat. Pewna osoba, ktr bogosawiem, znalaza nawet yw ropuch w poduszce! Najczciej, gdy zy duch pojawia si w jakim pomieszczeniu, wywouje zaburzenia fizyczne, takie jak bezsenno, ble gowy lub odka, oglne ze samopoczucie, czego si nie spotyka w innym miejscu. W tych przypadkach atwej mona przeprowadzi badanie, ale nie zawsze atwo jest odkry przyczyn. Wemy na przykad dziwny, przypadek pewnej osoby, ktra za kadyrn razem gdy si udaje w odwiedziny do bliskiego krewnego albo przyjaciela, odczuwa tego rodzaju zaburzenia: bezsenno, ze samopoczucie, bl

gowy ..., ktre rnog trwa nawet przez wiele dni. Natomiast nie dowiadcza tego rodzaju dolegliwoci, gdy wychodzi gdzie indziej. W tym przypadku atwo jest dokona sprawdzenia. Ale przyczna takiej reakcji moe by bardzo rna. Moe to by zwyka sugestia, gdy istnieje jaki powd, ktry pozwala spodziewa si czego negatywnego. Na przykad, gdy synowa udaje si do domu teciowej, ktra bya przeciwna maestwu lub jest zazdrosna o swojego syna. Ale podobne zjawiska mog mie take przyczyny demoniczne. Ciekawe jest rwnie zachowanie zwierzt domowych wobec tych zjawisk. Czsto si zdarza, e gdy ma si wraenie, i kto jest obecny w pokoju, kot albo pies maj wzrok utkwiony w pewnym punkcie, lub nagle uciekaj przestraszone, jakby jaka tajemnicza istota zbliaa si do nich. Mgbym przytoczy wiele takich zdarze, gdyby kto chcia si zaj odpowiednim ich przebadaniem. Chc tylko powiedzie, e - moim zdaniem zwierzta nie widz nic rzeczywistego, ale maj wiksz ni czowiek wraliwo na wyczuwanie czyjej przypuszczalnej obecnoci. Nie przeczy, e take ich zachowanie moe by pomocne w osdzie potrzebnym do podjcia decyzji, czy w tym przypadku naley dokona egzorcyzmu domu. Bardzo wane jest, by osoby zaniepokojone tego rodzaju zjawiskami dokadnie wypyta i jeli s uzasadnione powody, poleci im poddanie si egzorcyzmom. Czsto opisane zjawiska nie s spowodowane dziaaniem zego ducha w domu, ale jego obecnoci w osobach. Wiele razy nie osigaem adnego skutku przez dokonanie egzorcyzmu domu, natomiast gdy pniej egzorcyzmowaem osoby, zjawiska wystpujce w domu coraz bardziej saby, a do cakowitego zniknicia. Jak postpowa przy egzorcyzmowaniu domu? Wraz z o.Candido stosujemy nastpujc metod. Rytua zawiera okolo dziesiciu modlitw, w ktrych prosi si Boga, aby zachowywa miejsca od wpywu i obecnoci zych duchw. Wzmianka o tym zawarta jest w bogosawiestwach domw, szk i innych miejsc. Odmawiamy tylko niektre z nich. Potem odmawiamy wstpn cz pierwszego egzorcyzmu odnoszcego si do osb, dostosowujc jego tre do przedmiotu. Nastpnie bogosawimy kade pomieszczenie, jak to si czyni przy bogosawieniu domw. Potem wszystkie pomieszczenia okadzamy, bogosawic przedtem kadzido. Koczymy odmwieniem innych modlitw. Uznaem za bardzo skuteczne, po dokonaniu egzorcyzmu domu, odprawienie w nim Mszy witej. Gdy za chodzi o lekkie zakcenia, to wystarcza sam egzorcyzm. Jeli zakcenia spowodowane s zaczarowaniem i to zaczarowanie zostao powtrzone, wwczas naley tak dugo powtarza egzorcyzm, a dom stanie si "odporny" na czary. W powaniejszych przypadkach spotyka si wiksze trudnoci. Dokonywaem na przykad egzorcyzmu pomieszcze, w ktrych przez duszy czas odbyway si seanse spirytystyczne lub mieszkali czarownicy, uprawiajcy czarn magi. Jeszcze gorzej jest jeli gdzie odprawiano obrzdy satanistyczne. W niektrych przypadkach natenie zakce w domach i trudnoci w cakowitym ich usuniciu byy tak powane, e musiaem doradzi zmian mieszkania. W innych przypadkach, nie tak powanych, do przywrcenia penego spokoju wystarczaj same modlitwy. Pewn rodzin mczyy niewytumaczalne haasy nocne.

Kazaem odprawi dziesi Mszy witych, gdy to uczyniono, haasy bardzo osaby. Poleciem zatem, by odprawiono dalszych dziesi Mszy witych. Po ich odprawieniu haasy zniky cakowicie. Moe to byy dusze czycowe, ktre za Boym pozwoleniem prosiy w ten sposb o Msze wite w ich intencji. Trudno to stwierdzi. Zaznaczam jedynie, e mi si czsto przydarzao co takiego. Ojciec Pellegrino Ernetti, najbardziej znany egzorcysta z Wenecji, a take wielki znawca muzyki i biblista, by wiadkiem bardzo powanych przypadkw. W domu pewnej rodziny, oprcz otwierania si i zamykania dobrze osadzonych okien i drzwi, unosiy si krzesa, koysay si szafy, przedmioty przybieray rne barwy. Uzna za stosowne posuenie si sakramentaliami, z ktrych egzorcyci czsto korzystaj. Poleci zmiesza razem w jakim naczyniu (filiance, szklance) egzorcyzmowan wod, olej i sl. Potem kadego wieczoru kaza wylewa yeczk tego pynu na parapecie wszystkich okien i na progach drzwi, odmawiajc za kadym razem Ojcze nasz. rodek ten okaza si bardzo skuteczny. Po pewnym czasie zaprzestano tej praktyki, ale po tygodniu haasy znw zaczy zaburza spokj domu. Ustay natychmiast, gdy wznowiono stosowanie wskazanego rodka. Inne pytanie, jakie mi czasem zadawano, dotyczyo zwierzt domowych: Czy jest moliwe ich optanie przez zego ducha? Co naley wtedy czyni? Ewangelia mwi nam o legionie zych duchw, ktre prosiy Jezusa, aby im pozwolil wej w dwa stada wi. Jezus zgodzi si na to i zwierzta rzuciy si do Jeziora Genezaret, gdzie potony. Znam przypadek niedowiadczonego egzorcysty, ktry kaza zemu duchowi wej w wini pewnej wiejskiej rodziny; zwierz oszalao i rozszarpao gospodyni. Nie trzeba dodawa, e natychmiast je zabito. Chodzi wic o przypadki odosobnione, w ktrych zwierz stracio ycie. Opowiadano mi o pewnym czarowniku, ktry posugiwa si swoim kotem, by zanosi na miejsce przeznaczenia zaczarowane przedmioty. Powiedziabym, e w tym - przypadku optany by waciciel, a nie zwierz. Naley take zaznaczy, e kota uwaa si za zwierz, ktre "pochania duchy", i dlatego niekiedy ze duchy pojawiaj si w postaci kota. Niektrzy czarownicy i pewne rodzaje magii posuguj si kotem. Ale to sympatyczne zwirz nie ponosi za to adnej winy. Chc te powiedzie - przyjmujc to za moliwo e zy duch moe zaatakowa zwierz i wtedy dozwolone jest dokonanie nad nim bogosawiestw, aby je uwolni. Chc rwnie podkreli, e we wszystkich przypadkach ataku zego ducha (na miejsca, przedmioty, zwierzta), podobnie zreszt jak w innych przypadkach, egzorcysta powinien dobrze zna zjawiska, ktre nie s spowodowane przyczynami naturalnymi. Znajomo taka jest konieczna, by unikn pomyek. W ksice tej nie miaem sposobnoci, by omwi te sprawy oddzielnie. Przypominam na zakoczenie, e ju w pierwszych wiekach chrzecijastwa egzorcyzmowano domy, zwierzta, przedmioty. Zawiadcza o tym midzy innymi Orygenes. Susznie przeto, jak ju na to zwrciem uwag, nowy Katechizm Kocioa Katolickiego mwi o egzorcyzmach nie tylko w odniesieniu do osb, ale take do przedmiotw. (zob. nr 1673). CZARY

Wspomnialem juz o czarach jako o przyczynie ataku zego ducha na niewinn osob. Poniewa jest to do czsty przypadek, przeto uwaam za konieczne omwi go oddzielnie. Postaram si najpierw ucisli poruszany tu temat i wyjani stosowane pojcia. Nie istnieje bowiem powszechnie przyjta terminologia, dlatego kady autor powinien cile okreli, w jakim znaczeniu uywa danego sowa. Sowo czary oznacza szkodzenie innym przez interwencj zego ducha. Jest to okrelenie oglne, ktre nie wyjania jeszcze, w jaki sposb dokonuje si tego rodzaju za. Niektrzy autorzy uywaj sowa czary zamiennie do i sw gusa i uroki. Natomiast moim zdaniem, gusa i uroki s dwoma rnymi sposobami dokonywania czarw. Nie roszczc sobie prawa do penego ujcia zagadnienia i opierajc sijedynie na przypadkach, z jakimi osobicie zetknem si w mojej praktyce egzorcysty, wyrniam nastpujqce formy czarw: 1. czarna magia; 2. przeklestwa lub zorzeczenia; 3. rzucenie na kogo uroku wzrokiem; 4. gusa. S to rne formy, ktre czsto nakadaj si na siebie. 1. Czarna magia, czary, obrzdy satanistyczne, ktre maj swj szczyt w czarnych mszach. Omawiam te praktyki razem, ze wzgldu na podobiestwa zachodzce midzy nimi. Wymieniam je za w porzdku cikoci dokonywanego czynu. Ich wspln cech jest to, e usiuj zaczarowa jak okrelon osob przez magiczne formuy lub niekiedy nawet bardzo zoone obrzdy, z wezwaniami skierowanymi do zego ducha, ale bez posugiwania si specjalnymi przedmiotami. Kto uprawia te praktyki, staje si sug szatana z wasnej winy. Rozwaam je tutaj tylko jako rodki suce do rzucania czarw w celu szkodzenia innym osobom. Pismo wite stanowczo zabrania tych praktyk, w ktrych si dopatruje zapierania si Boga, by odda si w posiadanie zemu duchowi. Gdy ty wejdziesz do kraju, ktry ci daje Pan, Bg twj, nie ucz si popeniania tych samych obrzydliwoci jak tamte narody (to znaczy poganie). Nie znajdzie si pord ciebie nikt, kto by przeprowadza przez ogie swego syna lub crki (ofiary z ludzi), uprawia wrby, gusa, przepowiadanie i czary, nikt, kto by uprawia zaklcia, pyta duchw i widma, zwraca si do umarych (seanse spirytystyczne). Obrzydliwoci jest bowiem dla Pana kady, kto to czyni (Pwt 18,9-12). Nie bdziecie si zwraca do wywoujcych duchy ani do wrbitw. Nie bdziecie zasiga ich rady, aby nie splugawi si przez nich. Ja jestem Pan Bg wasz (Kpl 19, 31). Jeeli jaki mczyzna albo kobieta bd wywoywa duchy albo wry, bd ukarani mierci. Kamieniami zabijecie ich. Sami cignl mier na siebie (Kpl 20,27; zob. takie Kpl 19,26-31) Tak samo surowe sowa zawarte w Ksidze Wyjcia: Nie pozwolisz y czarownicy (22, 17). Take u innych narodw karano mierci uprawiajcych magi. Chocia; okrelenia s rnie tumaczone (i zmieniaj si w zalenoci od przykadw), ich tre jest bardzo jasna. Do omwienia magii jeszcze powrc. 2. Przeklestwa lub zorzeczenia. S to yczenia za, ktrego rdem jest zy duch. Gdy s wypowiedziane zoliwie, zwaszcza gdy zachodzi zwizek krwi midzy przeklinajcym i przekltym, mog mie straszne nastpstwa. Najczstsze i najpowaniejsze przypadki, z

jakimi si spotkaem, miay zwizek z rodzicami albo dziadkami, ktrzy przeklli swoje dzieci lub wnuki. Przeklestwo okazao si bardzo powane, poniewa odnosio si do ich ycia i zostao rzucone w szczeglnych okolicznociach, na przykad w dniu ich lubu. Rodzicw z dziemi cz wizy krwi, maj nad nimi wadz, jakiej nie ma adna inna osoba. A oto trzy charakterystyczne przykady. Znaem modego czowieka, ktry zosta przeklty przez wasnego ojca w chwili narodzin. Pniej dowiadcza on wielu innych przeklestw w dziecistwie i przez cay okres pobytu w domu. Ten nieszczsny mody czowiek przeywa rnego rodzaju przykroci: mia kopoty ze zdrowiem, nieprawdopodobne trudnoci z prac, nie powiodo mu si w maestwie, choroway mu dzieci. Bogosawiestwa przynosiy mu jedynie ulg duchow, ale nie wydaje mi si, eby dokonay czego wicej. Drugi przykad. Pewna dziewczyna chciaa wyj za m za chopca, ktrego kochaa, ale jej rodzice nie zgadzali si na to. Widzc jednak, e ich wysiki s daremne, ustpili i uczestniczyli w lubie crki. W dniu zawarcia maestwa ojciec wywoa crk na stron, by prosi j o przebaczenie. W rzeczywistoci jednak przekl j, yczc najgorszych nieszcz dla niej, dla ma i dzieci. Tak si stao, pomimo arliwych modlitw i bogosawiestw. Jeszcze jeden przykad. Pewnego dnia przyszed do mnie pewien mczyzna i zawinwszy nogawki spodni, pokaza mi nogi strasznie pocite podczas kilku operacji. Nastpnie zacz opowiada mi rodzinn histori. Jego ojciec by bardzo inteligentny i matka chciaa, aby zosta kapanem, ale on nie posucha jej. Skoczy studia, sta si cenionym profesjonalist, oeni si, mia dzieci, ale to wszystko nastpio po cakowitym zerwaniu wizi z matk, ktra za nic nie chciaa go ju wicej widzie. Gdy jego syn (ten ktry przyszed do mnie) mia osiem lat, zrobiono mu zdjcie: by to pikny chopczyk o ujmujcym umiechu, w krtkich spodenkach, z goymi kolanami w dugich skarpetkach, tak jak wwczas ubierano dzieci. Ojciec pomyla, e jego matka bardzo si ucieszy, widzc zdjcie wnuczka, i e moe zechce si z nim pogodzi. Posa jej to zdjcie. Matka przesaa mu odpowied: "Niech nogi tego chlopca bd zawsze chore, a jeli ty powrocisz do rodzinnego miasteczka, oby umar w zku w ktrym przyszedes na wiat!" Tak si te wszystko dziwnie stao. Chc zaznaczy, e jego ojciec powrci do rodzinnego miasteczka po wielu latach, gdy jego matka umara. Zaraz po przybyciu niespodziewanie le si poczu, wic tymczasowo zaniesiono go do rodzinnego domu gdzie umar tej samej nocy. 3. Rzucanie na kogo uroku wzrokiem. Polega to na zaczarowaniu osoby za porednictwem spojrzenia. Nie chodzi tutaj wcale o to, jak niektorzy sdz, e pewne osoby przynosz pecha, gdy popatrz na kogo krzywym okiem - to s bajki. Rzucenie na kogo uroku wzrokiem jest prawdziwym zaczarowaniem wtedy, gdy jest czynione w celu zaszkodzenia okrelonej osobie poprzez interwencj zego ducha. Szczeglnego znaczenia nabiera tutaj

uyty rodek do wywoania szkodliwego skutku - spojrzenie. Miaem par takich i nie cakiem jasnych przypadkw, to znaczy by wyrany szkodliwy skutek - wzrok, jako rodek przysporzenia za, ale nie byo jego sprawcy. Korzystam ze sposobnoci, by powiedzie, e trudno jest rozpozna sprawc zaczarowania i to skd cae to zo wzio swj pocztek. Wane jest, aby osoba dotknita nie podejrzewala nikogo, ale umiaa wielkodusznie przebaczy i modli si za tego, kto wyrzdzi jej krzywd. Konczc uwagi o rzucaniu uroku wzrokiem zaznaczam, e rzecz sama w sobie jest moliwa, ale nigdy si nie spotkaem z przypadkami pewnymi. 4. Gusa. Jest to bardzo czsto stosowany rodek przy dokonywaniu czarw. Chodzi tutaj o wykonanie przedmiotu z najbardziej dziwnego i rnego materiau, ktry ma znaczenie zupenie symboliczne: jest dostrzegalnym znakiem chci zaszkodzenia komu i narzdziem ofiarowanym szatanowi, aby wycisn na nim swoj moc. Mwi si czsto, e szatan w mapi sposb naladuje Boga. W tym przypadku moemy odwoa si do sakramentw, ktre jako narzdzie aski maj materi postrzegan zmysami (na przykad woda w sakramencie chrztu). Przy gusach uywa si materiau w celu szkodzenia. Mona wyrni dwa sposoby stosowania guse w odniesieniu do wyznaczonej osoby. Pierwszy sposb bezporedni - polega na podaniu osobie napoju albo pokarmu z "wkadem" majcym wywoa zamierzony skutek. Tego rodzaju napj lub pokarrn przygotowuje si z domieszk rnych skadnikw: krwi menstruacyjnej, koci zmarych, rnych proszkw, przewanie ciemnych (przypalonych), czci zwierzt, wrd ktrych pierwsze miejsce zajmuje serce, zi o szczeglnym dziaaniu... Ale skuteczno szkodzenia zaley nie tyle od uytego materiau, ile raczej od chci zaszkodzenia przez interwencj zego ducha. Ch t wyraaj tajemne formuy wypowiedziane podczas przyrzdzania takich mieszanek. Prawie zawsze osoba dotknita w taki sposb, poza innymi dolegliwociami, cierpi na charakterystyczny bl odka, ktry egzorcyci potrafi dobrze okreli i ktry ustpuje dopiero po oprnieniu odka poprzez zwymiotowanie lub wydalenie kau. Wtedy te wydala si najdziwniejsze rzeczy. Drugi sposb, ktry moemy nazwa porednim (uywam sownictwa, ktrym posuguje si w swojej ksice o.La Grua), polega na zaczarowaniu przedmiotw nalecych do osoby, ktrej si chce zaszkodzi (fotografie, ubrania lub inne rzeczy osobiste), albo na zaczarowaniu zrobionych figurek, ktre t osob uosabiaj: kukieek, lalek, zwierzt, majcych niekiedy t sam pe i wiek, co osoby yjce. Chodzi wic o przedmiot zastpczy, ktry dotyka si tymi samymi nieszczciami i dolegliwociami, jakie chciaoby si wyrzdzi danej osobie. Oto dosy czsto spotykany przykad: w czasie obrzdu satanistycznego wbija si lalce igy w gow z myl o okrelonej osobie, ktra potem czuje straszne ble gowy i mwi: "Czuj si, jakby ca moj gow przeszyway ostre igy". Albo wbija si szpilki, gwodzie, ostrze noa w te czci ciaa, ktre chce si dotkn. I rzeczywicie nieszczsna ofiara czuje pniej ostre ble dokadnie w tych miejscach. Ludzie majcy dar odgadywania (bdzie o nich mowa oddzielnie) zwykli mwi w takich przypadkach: "Pan (pani) ma szpilk, ktra przechodzi odtd dotd, dokadnie wskazujc dotknite miejsce. Zdarzao si, e niektre osoby uwolniy si od tego rodzaju zaburze i dolegliwoci przez wyjcie z oznaczonych czci ciaa dugich i dziwnych szpilek, zrobionych z materiau podobnego do plastyku lub drewna. Bardzo

czsto uwolnienie nastpuje dziki wydaleniu rnorodnego materiau: kolorowych nitek bawenianych, wstek, gwodzi, powizanych kawakw drutu. Naleaoby powici oddzielny wywd przedmiotom gularskim, wykonanym w formie plecionki. W takich przypadkach przedmiot zastpczy przedstawia osobliw plecionk, wykonan z wosia lub z wycinkw tkaniny kolorowej (zwaszcza biaej, czarnej, niebieskiej, czerwonej, w zalenoci od zamierzonego celu). Aby wyrzdzi szkod dziecku jeszcze w onie matki, sporzdza si przy pomocy igy i wosia koskiego plecionk lalki od szyi do ppka. Celem jest zoliwe yczenie, aby dziecko w onie matki rozwijao si nieprawidowo, czyli eby si le rozwijaa ta cz ciaa, ktra zostaa oznaczona plecionk. Rzeczywicie nastpuj pewne powikania, ale stosunkowo mniej grone od tego, co zamierzano osign. Plecionki te maj uderza przede wszystkim w rne czci ciaa, ale najczciej w rozwj umysowy. Niektrzy maj trudnoci w nauce, w pracy, w codziennym yciu, poniewa w ten sposb doznali poraenia mzgu. Lekarze na prno staraj si rozpozna chorob i wyleczy j. Chciabym jeszcze wspomnie o przedmiotach gularskich, wykonanych w celu szkodzenia, ktre odnajduje si w poduszkach lub materacach. Nie skoczybym wprost przytacza faktw, ktrych byem wiadkiem i ktrym nigdy bym nie da wiary, gdybym ich nie widzia na wasne oczy. Mona znale wszystko: powizane kolorowe wstki; kosmyki mocno splecionych wosw; sznurki pene wzw; weny cile zbit przez jak nadludzk si w ksztat wieca, zwierzt (zwaszcza myszy) lub figur geometrycznych; skrzepy krwi; kawaki elaza albo drewna; popltane kawaki drutu elaznego; lalki przyozdobione dziwnymi znakami lub noszce lady nakucia itd. Innym razem tworzy si niespodziewanie bardzo zbite sploty wosw u kobiet lub u dzieci. S to wszystko zjawiska, ktrych nie da si wyjani bez wzicia pod uwag dziaania niewidzialnej rki. Czasem zdarza si, e tych obcych przedmiotw nie wida na pierwszy rzut oka po otwarciu materacw albo poduszek, wychodz one na jaw dopiero wtedy, gdy si je pokropi wod egzorcyzmowan lub gdy si woy do nich powicony obrazek (zwaszcza Chrystusa Ukrzyowanie go lub Matki Najwitszej). Zanim uzupeni te spostrzezenia na nastpnych stronach, chciabym wpierw przytoczy zalecenie O.La Grua zawarte w cytowanym ju dziele. Na podstawie mojego bezporedniego dowiadczenia, mog powiedzie, e nie naley zbyt atwo wierzy w czary, zwaszcza dokonane za pomoc przedmiotw gularskich. S to bardzo rzadkie przypadki. Po dokadnym zbadaniu kadego z nich mog powiedzie, e przyczyn wikszoci z nich znajduje swe rdo w problemach natury psychicznej, autosugestii, sztucznych lkach, ktre le u podstaw trudnosci bydcych powodem narzeka. Czsto czary nie osigaj swego celu, gdy Bg na to nie pozwala a osoba nimi dotknita jest dobrze zabezpieczona przez modlitwy i zjednoczenie z Bogiem; poniewa wielu czarownikw nie potrafi dokona czarw, bo s tylko zwykymi oszustami; poniewa sam zy duch, ktry jest kamc od pocztku", jak go okrela Ewangelia wprowadza w bd nawet swoich zwolennikw. Duym bdem byoby ycie w strachu, e mona sta si ofiar czarw. Pismo wite mwi, e nie powinnimy lka si zego ducha, lecz mu si przeciwstawia, a wtedy ucieknie od nas (por. Jk 4,7). Poucza nas te, abymy byli czujni na jego ataki, zawsze mocni w wierze (por. 1 P 5,8). Mamy ask Chrystusa, ktry pokona

szatana przez swj krzy; mamy wstawiennictwo Najwitszej Maryi, Nieprzyjaciki szatana od pocztku ludzkoci; mamy pomoc aniow i witych. A przede wszystkim mamy znami Trjcy witej, ktrym zostalimy naznaczeni na chrzcie witym. Jeeli yjemy w jednoci z Bogiem, to raczej zy duch wraz z caym piekem powinien si nas obawia, pod warunkiem jednak, e sami nie otworzymy mu drzwi. Poniewa rzucanie czarw jest najbardziej powszechnym sposobem dziaania diabelskiego, chc wic doda jeszcze par uwag wynikajcych z mojego dowiadczenia. W zalenoci od celu, jaki si zakada, czary mog mie rne nastpstwa, a co za tym idzie oznacza co innego. Mog oznacza rozdzielenie, jeli zmierzaj do tego, aby na przykad dwoje maonkw lub dwch przyjaci si rozdzielio. Czsto mi si zdarzay przypadki zarczonych, ktrzy rozdzielili si bez adnego powodu, chocia si kochali, nie potrafili si pojedna. Jeden z rodzicw, przeciwny maestwu swojego dziecka wyzna, e uda si do czarownika, aby rozdzieli narzeczonych. Czary mog te wzbudza mio, jeli ich celem jest poczenie dwch osb. Pamitam jedn dziewczyn, ktra zakochaa si w narzeczonym swojej przyjaciki; po daremnych prbach zdobycia go, udaa si do czarownika. Narzeczeni zerwali ze sob i ten mody czowiek polubi dziewczyn, ktra zadaa od czarownika rzucenia czarw. Nie warto wspomina, e byo to bardzo nieudane maestwo: m wprawdzie nie opuci ony, pomimo e jej nie kocha; czu, e zosta zmuszony do jej polubienia. Inne czary maj na celu spowodowanie choroby i sprawiaj, e dana osoba jest zawsze chora. Jeszcze inne maj doprowadzi konkretn osob do zniszczenia (s to tak zwane czary yczce mierci). Wystarczy jednak, e ta osoba ucieknie si pod opiek Kocioa, czyli zacznie przyjmowa egzorcyzmy lub bdzie arliwie si modli i prosi innych o gorc modlitw, wwczas unikni yczonej sobie mierci. Byem wiadkiem wielu takich przypadkw. Jak ju wspomniaem, Bg zadziaa wprost w cudowny sposb, aby ocali ycie tych osb od miertelnych zagroe lub od mierci samobjczej. Prawie zawsze (wolabym powiedzie zawsze, przynajmniej w znanych mi przypadkach) z czarami o duym ciarze szkodliwego dziaania zwizane jest drczenie diabelskie albo wrcz optanie. Dlatego konieczny jest egzorcyzm. Istniej take straszne czary rzucone w celu zniszczenia caej rodziny. Rytua w zbiorze zasad nr 8 przestrzega, aby, w przypadku zaczarowania, osoba nie zwracaa si do czarownikw, czarownic lub innych osb, ktre nie peni posugi powierzonych przez Koci, i by nie korzystaa z adnej formy zabobonu lub innych niedozwolonych praktyk. O prawdziwoci tego napomnienia dowodzi dowiadczenie. Czarownikw jest wielu, natomiast egzorcystw mao. Nawet taki rzeczoznawca, jakim jest ks. Corrado Balducci, jako rodek przeciw czarom doradza zwracanie si do czarownika, chocia wiadomo, e dokona on innego zaczarowania (zob. C. Balducci, II diavolo, Casale Monferrato 1988, str. 326). Jest to niewybaczalny bd autora skdind godnego pochway za poczynione spostrzeenia w innych dzieach. Napomnienie Rytuau jest szczeglnie wane, choby dlatego, e skonno, by radzi si czarownikw, wrbitw, osb witobliwych i im podobnych, jest stara jak wiat. Postp kulturalny, naukowy, spoeczny w najmniejszym stopniu nie zmieni tych zwyczajw, ktre spokojnie wspyj z naszym "wiatem

postpu". Ulegaj im cae krgi spoeczne, nawet osoby wyksztacone, jak inynierowie, lekarze, nauczyciele, ludzie polityki. Rytua w zbiorze zasad nr 20 zaleca, aby egzorcysta zapyta, jaka jest przyczyna obecnoci zego ducha, a przede wszystkim za, czy powodem jest zaczarowanie. W takim przypadku, jeli osoba zostaa dotknita przez spoycie lub wypicie substancji zaczarowanych, egzorcysta powinien jej zaleci, by je zwymiotowaa. Jeli natomiast zaczarowany przedmiot zosta ukryty gdzie indziej, egzorcysta powinien domaga si, by wskaza mu miejsce w celu odnalezienia tego przedmiotu i spalenia go. S to bardzo poyteczne zalecenia. Rzeczywicie, gdy jaka osoba ulega zaczarowaniu przez spoycie lub wypicie czego specjalnie w tym celu sporzdzonego, prawie zawsze pojawia si u niej specyficzny bl odka, o ktrym ju kilka razy wspomniaem, ktry wskazuje na konieczno wydalenia spoytej substancji przez wyprnienie lub wymioty. W tym celu naley poleci wypicie mieszaniny wody wiconej, oleju i soli egzorcyzmowanej, by w ten sposb uatwi wydalenie szkodliwej substancji. Moliwe jest, e pewne zaczarowane przedmioty mog zosta wydalone w sposb tajemniczy, jak ju o tym wspomniaem. Jaka osoba na przykad moe niespodziewanie odczuwa dziwny cizar w odku, jakby zalega w nim kamie i potem znajduje kamie na ziemi, a bl zupenie znika. W ten sposb mona znale kolorowe nitki, popltane sznurki i wiele innych rzeczy. Wszystkie te przedmioty naley pokropi wod wicon (moe to uczyni ta sama osoba), spali na wolnym powietrzu, na popi, przedmioty z elaza lub te, ktre si nie spaliy, trzeba wyrzuci do pyncej wody (rzeka, kana ciekowy). Nie mona wyrzuca ich do ubikacji we wasnym mieszkaniu, poniewa wtedy czsto pojawiaj si pewne niedogodnoci: zatykaj si wszystkie zlewy, pojawiaj si zacieki w mieszkaniu... W wielu przypadkach te dziwne przedmioty, odkryte w poduszkach i materacach, zostay znalezione przy pomocy jakiego charyzmatyka lub odgadujcego (o nich bdziemy jeszcze mwi). Odnalezienie ich sprawio, e uwiadomiono sobie zaczarowanie i zwrcono si do egzorcysty o pomoc. Rwnie w tych przypadkach naley spali poza domem poduszki i materace, po uprzednim pokropieniu ich wod wicon, a popi wyrzuci wedug podanych wyej wskazwek. Podczas palenia zaczarowanych przedmiotw wana jest modlitwa. Ma to szczeglne znaczenie w przypadku przedmiotw gularskich, ktre znaleziono przypadkowo lub za wskazaniem zego ducha, gdy nie powinno si z nimi postpowa w sposb lekkomylny. O.Candido, dla mego pouczenia, opowiedzia mi o swoim "grzechu modoci", to znaczy o pewnej lekkomylnoci, jakiej si dopuci w pierwszych latach penienia posugi egzorcysty. Pewnego razu egzorcyzmowa dziewczyn. Pomaga mu ojciec pasjonista, upowaniony przez biskupa. Podczas bogosawiestwa dowiedzieli si od zego ducha, e dla tej dziewczyny zosta wykonany pewien przedmiot gularski w celu jej zaczarowania. Okazao si, e chodzi o szkatuk drewnian dug jak do, ktra zostaa zakopana na gbokoci jednego metra pod drzewem. Peni zapau, wyposaeni w kilof i opat, udali si we wskazane miejsce by j wykopa. Rzeczywicie znaleli drewnian szkatuk, odpowiadajc opisowi; otworzyli j i zbadali jej zawarto: pord rnych drobiazgw znajdowa si nieprzyzwoity posek. Natychmiast, polawszy wszystko denaturatem spalili, tak e pozostaa tylko garstka popiou. Wczeniej jednak nie pobogosawili tych przedmiotw przed spaleniem, nie modlili si w czasie ich palenia, nie wzywali Krwi

Jezusa, czsto dotykali ich... nie wykazujc troski, by zaraz potem umy sobie rce wod wicon. Skutek by taki, e o.Candido musia lee trzy miesice w ku z powodu bardzo ostrych blw odka, ktre trway przez prawie dziesi lat i od czasu do czasu daway zna o sobie take w latach nastpnych. Jest to surowa nauczka, poyteczna dla mnie i dla wszystkich, ktrzy mog si znale w podobnych okolicznociach. Zapytaem o.Candido, czy po tylu staraniach i cierpieniu wspomniana dziewczyna zostaa uwolniona od zego ducha. Okazao si, e nie odniosa adnego dobroczynnego skutku. Fakt ten uwiadamia nam, e tego rodzaju przedmioty czasem osigaj ju swj skutek w chwili wykonania; ich znalezienie i zniszczenie niczemu ju nie suy. I ja miaem par podobnych przypadkw, gdy midzy zaczarowaniem a znalezieniem gularskiego przedmiotu upyno wiele lat. Przedmiot ten utraci ju swoj moc czarodziejsk. Gdy go znaleziono by ju nieskuteczny i jego zniszczenie nie przynioso adnej korzyci osobie dotknitej. Pomogy jej natomiast egzorcyzmy, modlitwy i przystpowanie do sakramentw witych. Czasami jednak spalenie przedmiotu gularskiego przerywa rzucone czary. Spotkaem si z przypadkami "przedmiotw wyraajcych yczenie mierci" przez gnicie, kiedy zakopywano zaczarowane miso. Czary przestay dziaa, gdy je odkryto i zniszczono, zanim zaczo si rozkada. Innym razem zagrzebywano gdzie w polu ywe zwierzta, zwaszcza ropuchy. (Take i w tym przypadku ich odnalezienie przed utrat jeszcze ycia zwierzcia przerywa rzucone czary. Pamitajmy jednak, e najwaniejszymi rodkami s zawsze egzorcyzmy, modlitwa, sakramenty i sakramentalia. Musimy wic zawsze ucieka si do rodkw Boych, a nie chodzi do czarownikw, nawet wtedy, gdy wydaje si nam, e one zbyt wolno przynosz oczekiwane efekty. Chrystus da nam moc swego imienia, potg modlitwy zarwno osobistej, jak i wsplnej oraz wstawiennictwo Kocioa. Korzystanie z pomocy czarownikow, ktrzy ukrywaj swe niecne dziaania pod podejrzan nazw biaej magii (bdcej zawsze uciekaniem si do zego ducha), jak i tych, ktrzy dokonuj ponownego zaczarowania, by usun ju istniejce, moe si jedynie przyczyni do powikszenia istniejcego ju za. Ewangelia mwi nam o zym duchu, ktry wyszed z czowieka, by do niego ponownie wrci z innymi siedmioma zymi duchami, gorszymi od niego (Mt 12, 43-45). I to samo zdarza si wanie w przypadku tych osob, ktore zwracajq si o pomoc do czarownikw. Chciabym opowiedzie trzy przypadki, z ktrymi miaem do czynienia. Pierwszy przypadek. Kto od pewnego czasu zaczyna odczuwa dolegliwoci fizyczne. Odwiedza rznych lekarzy i przyjmuje rozmaite lekarstwa, ale choroba zamiast ustpowa jeszcze bardziej si wzmaga. Nikt nie moe odkry jej przyczyny. W kocu udaje si do jakiego czarownika czy wrcego z kart i syszy: "Rzucono na pana czary przez sporzdzenie przedmiotu gularskiego. Jeli pan chce, mog go usun. Ale wpierw prosz zapaci mi milion lirw". Kto taki najpierw si namyla, a potem si godzi i paci. By moe zostanie poproszony o zdjcie, bielizn osobist czy kosmyk wosw. Po paru dniach osoba ta si czuje cakowicie wyleczona i bardzo szczliwa, e wydaa tylko milion lirw. Zy duch wanie j opusci. Po roku zaczynaj si na nowo pojawia te same dolegliwoci. Znowu odwiedza lekarzy, ale lekarstwa okazuj si nieskuteczne, choroba za wzmaga si coraz bardziej. To wanie zy duch powrci z siedmioma gorszymi ni on sam. U szczytu wytrzymaosci cierpicy myli: "Tamten czarownik kaza mi zapaci milion lirw, ale

dolegliwoci mi usun". W ten sposb ponownie wraca do niego, nie zdajc sobie sprawy, e to wanie ten sam czarownik przyczyni si do nasilenia si jego choroby. Tym razem czarownik mwi mu: "Teraz zosta pan zaczarowany przedmiotem gularskim o wikszej mocy dziaania. Jeli pan sobie yczy, mog to usun, a od pana zdam tylko pi milionw lirw, kto inny zapaciby podwjnie". I tak zaczyna si wszystko od pocztku. Jeli potem ofiara ostatecznie uda si do egzorcysty, to oprcz niewielkiej choroby pocztkowej, trzeba j uwolnic od wielkiego za wyrzdzonego przez czarownika. Drugi przypadek. Pocztkowe wydarzenia si powtarzaj jak wyej. Chory paci, zostaje wyleczony przez czarownika i cieszy si zdrowiem. Ale za to jego choroba przechodzi na zon, dzieci, rodzicw, braci. W ten sposb zo zostaje pomnoone (rwnie pod postaci uporczywego ateizmu, grzesznego ycia, wypadkw samochodowych, rnych nieszcz, depresji...). Trzeci przypadek. Take i tutaj wszystko si dzieje jak wyej. Osoba zostaje wyleczona przez czarownika i to wyleczenie trwa dalej. Tym razem tego rodzaju chorob dopuci Bg, by ta osoba odpokutowaa swoje grzechy, aby powrcia do ycia modlitwy, zacza uczszcza do kocioa i korzystaa z sakramentw. Celem tej choroby byo dostpienie wielkich owocw duchowych dla zbawienia duszy tej osoby. Przez uzdrowienie dokonane na skutek dziaania zego ducha, ktry dobrze zna zamiary Boe, wielkie owoce duchowe zwizane z chorob tej osoby zostay zaprzepaszczone. Powinnimy dobrze pamita, e Bg czasem dopuszcza zo, aby z niego wydoby dobrodopuszcza krzy, poniewa tylko przez niego dochodzimy do Nieba. Ta prawda jest oczywista. Odnosi si to do osb obdarzonych szczeglnym charyzmatem, a czsto dotknitych cierpieniami, o ktrych uleczenie nie powinno si modli. Wszyscy pamitaj ojca Pio, ktry przez 50 lat znosi przeszywajcy bl piciu stygmatw, ale nikt nie myla, by prosi Boga, o wyzwolenie go z tego blu. Byo oczywiste, e jest to dzieo Boga dla wielkich celw duchowych. Zy duch jest przenikliwy; bardzo chciaby, aby ojciec Pio nie mial wycinitych na ciele znamion mki! Oczywicie jest te zupenie inny przypadek, gdy zy duch powoduje stygmaty i wzbudza faszywych mistykw. DOKADNIEJ O MAGII Zagadnienie magii jest bardzo szerokie. Omawia si je w licznych opracowaniach, ktre mogyby wypeni ca bibliotek. Uprawianie magii spotyka si w cigu caej historii ludzkiej i u wszystkich ludw. Dzisiaj rwnie jest wielu takich, ktrzy wpadaj w sida magii. Take wielu kapanw lekceway jej niebezpieczestwo. Ufni, zreszt susznie, w moc zbawcz Chrystusa, ktry si ofiarowa, aby nas uwolni z side szatana, zapominaj o tym, e Jezus nigdy nam nie powiedzia, bymy lekcewayli zego ducha lub zaprzestali go zwalcza. Da natomiast wadz wypdzania go i mwi o potrzebie nieustannej walki z nim, gdy on nas przesiewa przez sito (sam Jezus podda si kuszeniu zego ducha) i powiedzia te wyranie, e nie mona dwm panom suy. Pismo wite zadziwia nas tym, e tak czsto wypowiada si przeciwko magii i czarownikom, zarwno w Starym, jak i Nowym Testamencie. W ten sposb przestrzega

nas, poniewa jednym z najczstszych sposobw, jakim si posuguje zy duch, by zwiza ze sob czowieka i go ogupi, jest wanie magia, zabobon, to wszystko, co oddaje szatanowi bezporedni lub poredni kult. Uprawiajcy magi sdz, e mog wykorzystywa siy wysze, ktre w rzeczywistoci podporzdkowuj ich sobie. Czarownicy uwazaj siebie za panw dobra i za. Spirytyci i media powicaj si wywoywaniu duchw wyszych lub duchw osb zmarych. W rzeczywistoci zaprzedaj si z ciaem i dusz mocom demonicznym, nie zdajc sobie sprawy z tego, e one zawsze uywaj ich do niecnych celw, chocia te cele nie pojawiaj si od razu. Czowiek oderwany od Boga jest biedny i nieszczliwy, nie potrafi zrozumie wartoci ycia, a tym bardziej znaczenia rnych przeciwnoci, cierpienia, mierci. Pragnie szczcia takiego, jakie mu podsuwa wiat: bogactwa, wadzy, dobrobytu, miosci, przyjemnoci, uznania... I wydaje si, e zy duch mu podpowiada: Tobie dam potg i wspaniao tego wszystkiego, bo mnie s poddane i mog je odstpi, komu chc. Jeli wic upadniesz i oddasz mi pokon, wszystko bdzie Twoje (Lk 4,6- 7). Tak wic modzi i starzy, kobiety, robotnicy, ludzie rnych zawodw, politycy, artyci, ciekawscy, cigle poszukuj "prawdy" o swojej przyszoci. Jest to tum, ktry spotyka gotowych do spenienia ich pragnie czarownikw, wrbitw, astrologw, wrcych z kart, biote-rapeutw, odgadujcych lub jasnowidzw rnego typu. Ludzie zblizaj si do nich przypadkowo lub powodowani nadziej, gdy s zrozpaczeni albo przeywaj rne dowiadczenia. Wielu z nich dotyka choroba, inni zostaj w rny sposb zaczarowani, a jeszcze inni wchodz w zamknite krgi rozmaitych sekt. Ale co stoi za tym wszystkim? Nie znajcy si na tym sdz, e jest to tylko zabobon, ciekawo, udawanie, oszustwo - a w rzeczywistoci wie si z tym wielki interes. W wikszoci przypadkw prawda jest zupenie inna. Magia nie jest tylko czcz wiar, czym pozbawionym jakiejkolwiek podstawy. Jest to odwoanie si do si demonicznych, aby dla wasnej korzyci wpywa na bieg wypadkw i na inne osoby. Ta wypaczona forma religijnoci, ktra cechowaa ludy pierwotne, przeduya si w czasie i wspyje z rnymi religiami we wszystkich krajach. Chocia magia wyraa si w rnych formach, to skutek jest zawsze ten sam: oddalenie czowieka od Boga i doprowadzenie go do grzechu i mierci duchowej. Mamy dwa rodzaje magii: naladowcz i zaraliw. Magia naladowcza opiera si na zasadzie podobiestwa w formie i sposobie postpowania oraz na zaoeniu, e kada istota rodzi istot podobn do siebie. Lalka wyobraa osob, ktrej chce si zaszkodzi. Po odmwieniu odpowiednich "modlitw obrzdowych" wbija si w ni szpilki z myl zranienia osoby, ktr lalka przedstawia: osoba ta bdzie odczuwa ble lub choroby w tych miejscach ciaa, w ktrych nakuto lalk. Magia zaraliwa opiera si na zasadzie kontaktu fizycznego, czyli na zaraeniu. W celu wywarcia wpywu na jak osob, czarownik musi mie co, co do niej naley: wosy, paznokcie, czci ubrania, take fotografi, najlepiej przedstawiajc ca posta, ale zawsze z odsonit twarz. Cz oznacza cao. To, czego si dokonuje w stosunku do jakiej czci ciaa, bdzie miao wpyw na ca osob. Czarownik wykonuje zabieg z zastosowaniem odpowiednich formu lub obrzdw, w okrelonych porach roku lub dnia, przy wspudziale duchw, ktre przyzywa, aby jego dziaanie byo skuteczne. Poruszyem

ju podobne sprawy przy omawianiu guse, ale magia ma o wiele szerszy zakres ni gusa czy rzucanie czarw. W jednym z obrzdw wtajemniczenia w czarn magi, stosowanym przez czarownikw na jednej z wysp Zielonego Przyldka, zaleca si, aby wtajemniczana osoba stana w pewnym momencie obrzdu przed lustrem, w ktrym ukae si jej szatan, aby jej udzieli mocy przez, woenie do jej rki broni, ktr bdzie si posugiwa. Broni, ktr rozporzdza chrzecijanin przeciwko "lwu ryczcemu", jest prawda, sprawiedliwo, wiara, miecz obosieczny sowa Boego. Czarownik natomiast ma prawdziwy miecz, by rani ludzi; ma moc niszczenia, przeklinania, jasnowidzenia, przewidywania, rozdwojenia, leczenia i jeszcze innych dziaa, stosownie do za, jakie jest zdolny wyrzdzi, i zgodnie z tym, jak potrafi si sprzeciwi zamysowi Boga i co jest w stanie zaofiarowa zemu duchowi. Oprcz samego siebie, moe zaofiarowa swoje dzieci, a take inne osoby zwracajce si do niego, bardziej lub mniej tego niewiadome. Skutkiem takiego dziaania dla ofiary jest to, e nabdzie strasznej odrazy do wszystkiego, co jest wite (do modlitwy, kocioa, obrazw witych...), w poczeniu z innymi, bardzo rnymi przejawami za. Co takiego moe przydarzy si rwnie temu, kto zleci czarownikowi wykonanie pewnej pracy, zoy raz "ofiar" w postaci nawet bardzo maej zapaty, przekaza wymagane rzeczy i by moe si zastosowa do zalece: nawiedzenie siedmiu kociow, zapalenie wiec w okrelony sposb, rozrzucenie mieci, noszenie pewnych przedmiotw na sobie lub zawieszanie ich na kim innym itd. W ten sposb zawiera si ze zym duchem bardziej lub mniej uciliwy zwizek, ze zymi nastpstwami dla duszy i ciaa. Bardzo czsto przychodziy do mnie matki, ktre wczeniej zanosiy swoje dzieci do czarownikw, a ci zalecili, aby te dzieci nosiy na sobie pewne przedmioty, ktre dla osb niewiadomych wydaway si zwykymi, nic nie znaczcymi ozdobami, ale ktre ze wzgldu na szkodliwe nastpstwa okazay si prawdziwymi narzdziami czarw. Jeli wchodzi si na teren wroga, dostaje si pod jego wadanie, nawet jeli dziaao si w "dobrej wierze". Tylko potna moc Boga moe potem uwolni z zawartych zwizkw. Czynnoci tak zwanej magii doskonaej najczciej dzieli si na: uwicenia, powicenia, bogosawiestwa, usunicia ze stanowiska, wykluczenia ze wsplnoty, przeklestwa. W ten sposb usiuje si przemieni przedmioty lub osoby w "swite symbole" (oczywicie powicone szatanowi). Materia magiczny zostaje "namagnesowany" w okrelonych porach, ktre s przedmiotem zainteresowania astrologii magicznej. Kady czarownik nosi na (sobie lub przygotowuje dla innych amulety - chodzi tutaj oglnie o medale, ktrych symbole s "katalizatorami energii". Maj one, wedug czarownika, szczegln moc niebiask. Czym innym s talizmany, wyobraajce cechy osoby, ktrej maj broni. O talizmany prosz najczciej osoby nieszczliwe, ktre czuj si dotknite przez zy los, nieszczcie, niezrozumienie, brak miosci, ubstwo. Osoby te s zawsze gotowe zapaci kad cen, niekiedy nawet bardzo wysok, za przedmioty, ktre maj im przynie szczcie i wyzwoli je od wszystkich niepowodze yciowych. Tymczasem nosz na sobie niebezpieczny adunek, ktry moe zaszkodzi nie tylko im, ale take czonkom ich rodzin. Przy wykonywaniu wszystkich czynnoci magicznych szeroko stosuje si kadzido. Jest to kadzido zoone w ofierze szatanowi, wyrane przeciwiestwo kadzida, ktrego uywa si w kulcie liturgicznym skadanym Bogu.

Inne formy czynnoci magicznych skupiaj si na wytwarzaniu rnych napojw lub mieszanek, ktre wywoluj sugestie albo drczenie diabelskie u tego, kto je spoyje. Poszkodowany znajduje w swoim organimie nie tylko co obrzydliwego, ale take wpyw duchw demonicznych, wzywanych podczas przygotowania tego rodka sucego do zaczarowania. Bardzo znany jest tak zwany napj mioci, przy pomocy ktrego mona narzuci zawarcie zwizku (nazywany jest take legatem, czyli zapisem) ze zym duchem pod wpywem mocy szataskich. Po raz pierwszy o szatanie mwi nam Pismo wite jako o kusicielu naszych pierwszych rodzicw, ktrym ukaza si pod postaci wa. W mitologii w jest zawsze zwizany z symbolami wiedzy i poznania. W Egipcie czarodziejka Izyda znaa tajemnic kamieni, rolin, zwierzt. Znaa take rne choroby i lekarstwa na ich wyleczenie, dlatego potrafia oywic martwe ciao Ozyrysa. Wa, jako symbol wiecznego cyklu ycia, przedstawia si w postaci zwinitej, z ogonem w pysku. Warto take wspomnie o wu boa, wadcy Inkw albo o wu boa uznawanym przez Indian za bstwo. W magii Voodoo dwupciowy w Danbhalah i Aida Wedo jest tak mocnym rdem natchnienia dla swoich czcicieli, e osigaj zadziwiajce efekty o kadej porze dnia i nocy. W ten, jak si twierdzi, zna wszystkie tajemnice Sowa stwrczego za porednictwem "jzyka magicznego", opiewanego w muzyce sakralnej. Chodzi tutaj o magi haitansk, pochodzenia afrykaskiego, ktra razem z pierwotn magi afrykansk i z magi sprowadzon do Ameryki Poudniowej (zwaszcza do Brazylii), o nazwie macumba, wywiera silny wpyw demoniczny. Wspczesna cywilizacja poczyla pewne zwyczaje, ale ich nie zmienia. Dlatego wspistniej razem nauka i magia, religia i starodawne praktyki. Jeszcze dzisiaj, zwaszcza w naszych wioskach, yje bardzo religijna ludno, ktra udaje si do osb switobliwych (mczyzn i kobiet), by rozwiza swoje najrniejsze trudnoci: od chorb po urok rzucony wzrokiem, od braku pracy po znalezienie ma. S to osoby switobliwe, "ktre zawsze uczszczaj do kocioa". Spotykamy matki, ktre w dobrej wierze ucz swoje crki rnych gestw i obrzdw, na przykad: jak zdejmowa urok rzucony wzrokiem w noc urodzin albo nakadaj na szyj dzieci acuszki z krzyykami lub powiconymi medalikami i dodaj do tego "wosie z borsuka", "zby wilka" czy te "czerwone rki". Te wszystkie przedmioty, chocia nie s "naadowane" niekorzystnymi zjawiskami przez magiczne obrzdy, wi ze zym duchem przez grzech zabobonu. Z magi zawsze czy si wrenie: ch poznania przyszosci przez posugiwanie si nieodpowiednimi rodkami. Wystarczy pomyle o bardzo rozpowszechnionym zwyczaju wrenia z kart czy te przepowiadaniu przyszoci z kart tarotowych, ktrymi najczciej posuguj si przy wreniu czarownicy i wrbici. Wydaje si, e pocztek kart tarotowych siga XIII w. i wywodzi si od Cyganw, ktrzy zawarli w tej "grze" swoj zdolno przepowiadania przyszoci. U podstaw tego ley nauka ezoteryczna, ktra podaje zasady zgodnoci midzy czowiekiem a wiatem boskim. Nie chc si nad tym zatrzymywa, ale chc powiedzie, e czlowiek naiwny, omamiony odczytaniem swej przeszoci, odchodzi z niepokojem i nieufnosci albo prnymi nadziejami, czsto zwizanymi z yciowymi podejrzeniami w stosunku do rodzicw lub przyjaci, a nade wszystko z pewn form uzalenienia od tego, kto mu wry z kart, co bdzie mu towarzyszy take w przyszoci. To wszystko moe wywoa u niego stany lkowe, rozdranienie, niepewno. Bdzie odczuwa pragnienie cigego uciekania si do praktyk

magicznych lub zaopatrywania si w talizmany, ktre by unieszkodliwiy tego wewntrznego wroga, o ktrego on sam si postara i ktry jest przyczyn jego chorb i nieszcz. Najgorsza jest magia wywodzca si z Afryki, ktra posuguje si gusami (witchcraft), a uprawia j ten, kto chce wyrzdzic zo innym osobom przy pomocy magicznych rodkw oraz spirytyzmu, czyli wywoywania duchw, przez co pragnie wej w kontakt z duchami osb zmarych lub duchami wyszymi. Wywoywanie duchw jest znane we wszystkich kulturach i u wszystkich ludw. Medium suy za porednika midzy duchami a ludzmi, udzielajc swojej energii (gosu, gestw, pisma...) duchowi, ktry chce si ukaza. Moe si zdarzy, e te wywoane duchy, ktre s zawsze zymi duchami, mog zawadn kim z obecnych. Koci zawsze potpia spirytyzm i uczestniczenie w nim. By dowiedziec si czego poytecznego, nie naley pyta szatana. Ale czy wywoywanie zmarych jest rzecz niemoliw? Czy zawsze i tylko ze duchy ukazuj si w czasie seansw spirytystycznych? Wiemy dobrze, e ta wtpliwo nasuwa si wierzcym w zwizku z pewnymi wydarzeniami, zawartymi w Pimie witym. Ot Pismo wite podaje nam jedyny przypadek, kiedy to Saul zwrci si do wrki (medium) i poleci jej: Prosz ci powr mi przez ducha i spraw, niech przyjdzie ten, kogo ci wymieni (1 Sm 28, 8). Rzeczywicie ukaza si Samuel, ktry zmar nie tak dawno. Bg pozwoli na ten wyjtek, ale warto zwrci uwag na okrzyk zdziwienia wrki (medium) i jeszcze bardziej na karcc wymwk Samuela: Dlaczego nie dajesz mi spokoju i wywoujesz mnie? (1 Sm 28, 15). Zmarych naley szanowa i nie wolno ich niepokoi. Poniewa jest to jedyny przypadek w caym Pimie witym, podkrelam wic jego wyjtkowy charakter. Podzielam te pogld protestanckiego psychiatry i egzorcysty: Zwyczajnym egoizmem i okruciestwem jest ch czepiania si naszych zmarych lub pragnienie przywoania ich do nas. Tym, czego oni potrzebuj, jest wyzwolenie wieczne, a nie wciganie ich na nowo w sprawy ludzi tego wiata. (Kenneth McAll, Fino alle radici, Milano, str. 141) Wielu ludzi daje si wprowadzi w bd przez brak wiary i niewiedz. Pewne tace, piewy, zwyczaje, wiece, zwierzta, ktre s uywane w rnych obrzdach magicznych Voodoo lub macumba, z etnicznego i folklorystycznego punktu widzenia, mog si przedstawia bardzo ciekawie. Cztery wiece zapalone w czterech rogach ulicy lub trjkt uoony ze wiec, z ktrych jedna jest odwrcona czubkiem do dou, mog si wydawa zabaw albo nieszkodliwym zabobonem. Nadszed czas, by przejrze na oczy. Zwracam si przede wszystkim do kapanw. S to sposoby wywoywania zych duchw, ktre mog spowodowa dolegliwoci u kogo, ale ich ostatecznym celem jest oderwanie czowieka od Boga, doprowadzenie go do grzechu, niepokoju, wyobcowania i rozpaczy. Pytano mnie, czy przez magi mona wpywa take na grupy osb? Moja odpowied brzmi: "tak", ale to zagadnienie zasugiwaoby na oddzielne omwienie. Take tutaj, jak w caej mojej ksice, ograniczam si tylko do wspomnienia tych spraw. Moliwe jest, aby zy duch posuy si jak osob w celu wywarcia wpywu nawet na bardzo liczne grupy ludzi, mog one wanie przej wladz nad narodem lub oddziaywa na losy innych narodw. Sdz, e w naszych czasach do takich ludzi nale: Karol Marks, Hitler, Stalin. Okruciestwa popeniane przez nazistw, potwornoci komunizmu, masakry milionw ludzi przez Stalina, byy rzeczywicie nacechowane diabelsk przewrotnoci. Poza dziedzin polityki nie waham si dostrzega szataskiego dziaania w pewnych rodzajach

muzyki i piewu, ktre doprowadzaj ludzi wypeniajcych place do szau, tak e moe dochodzi nawet do skrajnej przemocy lub do woli niszczenia wszystkiego. Istniej take inne przypadki, atwiejsze do rozpoznania i wyleczenia (chocia optania zbiorowe s zawsze trudniejsze do wyleczenia), gdy wpywem zego ducha zostaj dotknici uczniowie, rnego rodzaju grupy ludzi, czy rozmaite wsplnoty. Wprost nieprawdopodobna jest zrczno zego ducha w oszukiwaniu ludzi, we wprowadzaniu w najgorsze bdy caych grup ludzkich. Kto powiedzia, e atwiej jest oszuka tum ni jedn osob. To prawda, e zy duch moe wpywa take na bardzo liczne grupy ludzi; zawsze jednak naley w takich przypadkach dostrzega przyzwolenie ludzkie, win czowieka za dobrowolne przystpienie do dziea szataskiego: dla korzyci osobistych, z powodu grzechu, ambicji i wielu innych powodw ... Wpyw zego ducha na spoeczestwo jest jednym z najbardziej niebezpiecznych i najbardziej potnych jego dziaa. Zwracaj na to uwag szczeglnie ostatni papiee. Mam tu na myli przemwienie Pawla VI z dnia 15 listopada 1972 roku i Jana Pawla II z dnia 20 sierpnia 1986 r. Szatan jest naszym najgorszym nieprzyjacielem i takim pozostanie a do koca czasw, dlatego posuguje si swoj inteligencj i swoj moc, aby przeszkadza zamysom Boga pragncego zbawienia dla nas wszystkich. Nasz moc jest krzy Chrystusa, Jego krew, Jego rany, posuszestwo Jego nauczaniu, ktre w sposb autentyczny dociera do nas przez Koci. KTO MOE WYPDZA ZE DUCHY? Wydaje mi si, e powiedziaem dosy jasno o wadzy wypdzania zych duchw, jakiej Jezus udzieli wszystkim, ktrzy w Niego wierz i dziaaj moc Jego imienia. Ale w tych przypadkach chodzi o modlitwy prywatne, ktre moemy okreli mianem "modlitw o uwolnienie". Poza tym szczeglna wadza zostala dana egzorcystom, czyli kapanom, ktrzy otrzymuj tego rodzaju zadanie od swego biskupa. Egzorcyci uzywajc odpowiednich formu, podanych w Rytuale, sprawuj sakramentalia, z ktrych, w odrnieniu od modlitw prywatnych, korzysta si na mocy wstawienniczej modlitwy Kocioa. Potrzeba jednak zawsze wielkiej wiary, arliwej modlitwy i postu, zarwno ze strony tego, kto si modli, jak i osoby, za ktr zanosi si modlitw. Najlepiej byoby, gdyby zawsze w czasie udzielania egzorcyzmu, ktry wymaga opanowania i spokoju, bya grupa osb zebranych na modlitwie. Chc podkreli, e szczegln wadz maj wszyscy kapani, take ci, ktrzy nie s egzorcystami. Wynika to wanie z ich kapastwa urzdowego, ktre nie jest zaszczytem dla osoby, ale sub wiernym w ich duchowych potrzebach. Na pewno wrd tych potrzeb mieci si take potrzeba uwalniania od wpyww zego ducha. Wszyscy, zarwno w czasie modlitw o uwolnienie, jak i podczas dokonywania egzorcyzmw , mog korzysta ze witych rodkw, na przykad ka na gowie osoby krzy, raniec albo jakie relikwie. Bardzo skuteczne s relikwie krzya witego, poniewa to przez krzy Jezus zniweczy krlestwo szatana. Skuteczne s take relikwie witych, wobec ktrych ywi si szczeglne naboestwo. Czsto s rwnie pomocne zwykle powicone obrazy, jak obraz w. Michaa Archanioa, ktrego boj si szczeglnie ze duchy.

Sdz jednak, e zawidbym oczekiwanie czytelnikw, gdybym nie wspomnia o coraz liczniejszych grupach charyzmatykw, jasnowidzw, odgadujcych, bioterapeutw, uzdrowicieli, a take Cyganw. Staj si oni tym liczniejsi, im bardziej biskupi i kapani z lekkomylnoci, pochodzc z niewiedzy lub prawdziwej niewiary, zaniedbuj t dziedzin duszpasterstwa, ktra do nich naley. Powic jeden rozdzia take temu zagadnieniu. Tymczasem chc powiedzie par sw o wspomnianych wyej osobach. Ale najpierw krtkie wprowadzenie. Mwi o osobach, ktre mog lub usiuj wpywa na uwolnienie od zego ducha, ale czciej dokonuj uzdrowienia. Trudno jest dokona tutaj wyranego rozrnienia. Zy duch stoi u podstaw caego zagadnienia za, choroby, cierpienia mierci, ktre s skutkami grzechu. S ponadto choroby spowodowane bezporednio przez zego ducha. Ewangelia podaje nam par przykadw: kobieta pochylona od 18 lat (parali) i guchoniemy. W obu przypadkach przyczyn tej dolegliwoci bya obecno zego ducha, dlatego Pan Jezus dokona uzdrowienia, wypdzajc zego ducha. Oglnie mwic wana jest tutaj zasada, ktr podaem; jeli jaka choroba jest spowodowana dziaaniem zego ducha, wwczas lekarstwa nie odnosz adnego skutku skuteczne s natomiast modlitwy o uzdrowienie i egzorcyzmy. Prawd jest take, e przeduajca si obecno zego ducha czsto powoduje u danej osoby gwnie choroby psychiczne, dlatego po uwolnieniu od zego ducha osoba taka moe potrzebowa odpowiedniego leczenia medycznego. Pragn zaznaczy, e dotykam dziedziny wymagajcej specjalnych kompetencji, ktrych egzorcysta moe nie posiada. Egzorcysta powinien zna choroby umysowe na tyle, by zda sobie spraw, e konieczna jest interwencja psychiatry. Ale nie mona wymaga, by by wyszkolony w tej dziedzinie jak lekarz. Tak wic powinien mie wiadomoci z zakresu parapsychologii i ogln znajomo si paranormalnych. Nie jest jednak moliwe, aby, by obeznany ze wszystkim jak specjalista w tej dziedzinie. Dziedzin, w ktrej si specjalizuje, jest wiat nadprzyrodzony, dokadna znajomo zjawisk, ktre do niego nale i leczenia o charakterze nadprzyrodzonym. Jest to uwaga konieczna, poniewa dotykamy dziedziny, ktra obejmuje jednoczenie element nadprzyrodzony, paranormalny, nadnaturalny lub diabelski. Charyzmatycy. Duch wity z bosk dowolnoci rozdziela swoje charyzmaty komu chce i jak chce. Daje je nie dla chway lub osobistego poytku, ale by suyy dobroci. Wrd tych charyzmatw jest take dar uwalniania od zych duchw i dar uzdrawiania. Chodzi wic o dary, ktre mog by udzielane jednostkom i wsplnotom. Ze swej natury nie zale one od witoci osoby, ale od wolnego wyboru Boga. Dowiadczenie jednak mwi nam, ze Bg udziela zwykle tych darw osobom prawym, odznaczajym si arliw modlitw, przykadnym yciem chrzecijaskim (nie oznacza to braku niedoskonaoci!), niezawodn pokor. Dzisiaj mamy zalew charyzmatykw, do ktrych tumnie uciekaj si cierpice osoby. Jak odrni prawdziwych charyzmatykw od faszywych? Tego rodzaju rozrnienie, ze swej istoty, naley do wadzy kocielnej, ktra moe korzysta ze wszystkich pomocy, jakie uzna za odpowiednie dla swego osdu.

Rzeczywicie, znam pewne przypadki, w ktre wadza kocielna musiaa wkracza, by przestrzec przed oszustami i faszywymi charyzmatykami. Nie znam charyzmatykw oficjalnie uznanych. Jest to zagadnienie zoone i trudne. Take dlatego, e charyzmaty mog znikn. Moliwe jest take, e wybrana osoba okae si ich niegodna: aden yjcy czowiek nie jest utwierdzony w asce. Mog poda cztery zasady orientacyjne: 1) jeli osoba (lub wsplnota) yje w wielkiej zgodnoci z Ewangeli 2) jeli jest cakowicie bezinteresowna (nie powinno si przyjmowac nawet ofiar dobrowolnych, gdy dziki nim mozna si stac milionerem); 3) jeli uywa rodkw oglnie przyjtych przez Koci, bez adnych dziwactw lub zabobonw; jeli posuguje si modlitwami, a nie magicznymi formuami; znakiem krzya, nakadaniem rk, bez jakiegokolwiek naruszenia przyzwoitoci; jeli uywa wody wiconej, kadzida, posuguje si relikwiami, z wykluczeniem wszystkiego, co byoby obce zwyczajowi kocielnemu); jeeli modli si w imi Jezusa; 4) jeli skutki s dobroczynne. Ewangeliczna zasada, e z owocu poznaje si drzewo (Mt 12, 33), jest zawsze najlepszym sprawdzianem, ktry wieczy pozostae. Dodaj jeszcze inne cechy, ktre s typowe dla uzdrowie dokonywanych w charyzmatyczny sposb: charyzmatycy osigaj pozytywne rezultaty w stosunku do wszystkich chorb, nawet demonicznych, czyli spowodowanych przez zego ducha. Nie licz na zrczno lub moc ludzk, ale na modlitw odmawian z wiar, na moc imienia Jezusa, na wstawiennictwo Bogosawionej Dziewicy i witych. Charyzmatyk me traci posiadanej energii, tak e nie musi si ni ponownie naadowywa przez czas odpoczynku (jak to si dzieje u uzdrowicieli, rdkarzy i im podobnych), nie ulega reakcjom fizycznym, ale jest po prostu czynnym przekanikiem aski. Uzdrowienia charyzmatyczne nie maj na celu wywyszenia charyzmatyka, ale zmierzaj do uwielbienia Boga, wzmocnienia wiary i oywienia modlitwy. Pragn doda jeszcze jedn wan uwag. Jest to obszerna dziedzina, o ktrej mwi take Sobr Watykaski II, ale to, co mwi, nie zostao wprowadzone w ycie. Racjonalizm i naturalizm wtargny na ten teren. Przejawy nadzwyczajnego dziaania Boego, cuda, obecno witych, objawienia przyjmuje si nie z wdzicznosci, ale podejrzliwie, potpia si je bez dokadnego zbadania lub reaguje si przynajmniej wielkim znudzeniem. W adnym kociele nie odmawia si ju modlitwy pierwszych chrzecijan: A teraz spjrz, Panie, na ich groby i daj sugom Twoim gosi sowo Twoje z ca odwag, gdy Ty wyciga bdziesz sw rk, aby uzdrawia i dokonywa znakw i cudw przez imi witego Sugi Twego, Jezusa (Dz 4, 29-30). Wydaje si, e dzisiaj te dary tylko przeszkadzaj. Sobr Watykaski II stwierdza, e Duch wity rozdziela midzy wiernych wszelkiego stanu take szczeglne aski... Charyzmaty, zarwno najznamienitsze, jak i te bardziej pospolite i szerzej rozpowszechnione, sa i nader stosowane i poyteczne dla potrzeb Kocioa, przyjmowa je naley z dzikczynieniem i ku pociesze. Dokument ten przypomina dalej, e o te nadzwyczajne dary nie naley si ubiega lekkomylnie. Osd o ich prawdziwoci i waciwym wprowadzeniu w ycie naley do tych, ktrzy s w Kociele przeoonymi i ktrzy szczeglnie powoani s, by nie gasi Ducha, lecz dowiadcza wszystkiego i zachowywa to, co dobre (Konst. dogmatyczna o Kociele

Lumen gentium, 12). Zaniedbania w zastosowaniu tych zalece s wyrane i prawie powszechne. Dlatego nierzadko daremne jest stwierdzenie soboru, e kto otrzymuje charyzmaty od Ducha witego, take gdy chodzi o osoby wieckie, ma prawo i obowizek ich uywania pod przewodnictwem i wedug osdu biskupw (Dekret o apostolstwie wieckich Apostolicam auctositatem, 3). Z przyjemnoci zauwaam powstawanie dzie, ktre maj na celu wspieranie biskupw w tym wysiku dokonywania osdu, na przykad Ruch Charyzmatyczny w Asyu. Jest to szerokie pole, ktre naley obj wielk trosk. Jasnowidze i odgadujcy. Omawiam ich razem, poniewa w istocie maj te same waciwoci: pierwsi widz, drudzy wyczuwaj. Jedni i drudzy mwi o tym, czego dowiadczaj przez zetknicie si z przedmiotami lub osobami. Aby si zbytnio nie rozwodzi, ogranicz si do rozwaenia tego zagadnienia w zwizku z moj specyficzn dziaalnoci, czyli z dziedzin niecnych wpyww zego ducha na osoby, przedmioty, domy. Wiele razy spotkaem si z tego rodzaju osobami. Niekiedy je nawet zapraszaem do uczestniczenia w modlitwie podczas dokonywania przeze mnie egzorcyzmw, aby usysze potem od nich, co widziay albo odczuway. I stwierdziem, e ich odpowiedzi zaleay od ducha mdroci. Niektrzy zaledwie popatrz lub znajd si przy osobach optanych lub dotknitych przez zego ducha, natychmiast zauwaaj tego rodzaju uciliwo. Czasem le si czuj, gdy s blisko tych osb. Inni dostrzegaj niekorzystne zjawiska w tych osobach i potrafi je okreli. Wystarczy da im do rki fotografi, list albo jaki przedmiot nalecy do osoby, wobec ktrej istniej podejrzenia, by otrzyma odpowied: "Nie ma nic; jest ofiar zaczarowania; jest osob niebezpieczn, poniewa rzuca czary na innych ludzi". Wystarczy, e usysz tylko czyj gos. Na przykad osoby, ktre maj wtpliwoci, czy ulegy jakim wpywom diabelskim czy te nie, telefonuj do kogo takiego i otrzymuj odpowied. Wezwane do mieszka, co do ktrych istnieje podejrzenie, e rzucono na nie czary, gdy dziej si w nich dziwne rzeczy, od razu wiedz, czy mona mwi o zaczarowaniu, czy te nie. Pokazuj przedmioty, wykonane w celu szkodzenia przez gusa, ktre naley spali. Wiedz na przykad, ktr poduszk lub materac naley rozpru, by w nich znale dziwne przedmioty, o ktrych ju wspomniaem. Mog si myli, dlatego ich wraenia naley potem sprawdzi. Niekiedy jednak potrafi odczyta cae ycie jakiej osoby okreslajc z zadziwiajc dokadnoci, kiedy rzucono na ni czary, w jaki sposb i w jakim celu. Czasem potrafi nawet wskaza ich sprawc. Pewnego dnia zaledwie wprowadziem do rozmwnicy czowieka, ktry mnie prosi, abym go pobogosawi, przypomniaem sobie, e o tej godzinie miaem zatelefonowa do pewnego odgadujcego. Pobiegem do telefonu i usyszaem: "Ksidz bogosawi czowieka w wieku pidziesiciu lat. Gdy mia 16 lat, z nienawici do jego ojca, rzucono na niego czary przy pomocy pewnego przedmiotu; podano mu do wypicia zaczarowane wino, a przedmiot ukryto w glbi studni. Od tej chwili chopiec czu si coraz gorzej, a wszystkie zabiegi lekarskie okazyway si daremne. Po paru latach jego ojciec umar i on poczu nag popraw. Ale zosta poraony jego mzg, tak, e nie mg podj adnej pracy. Niech ksidz go pobogoslawi, ale jest to przewleka choroba i, jak sdz, nie odczuje adnej poprawy". Sprawy miay si dokadnie tak, jak mi powiedzia. Innym

razem, gdy dokonywaem egzorcyzmu nad osobami w obecnoci pewnego odgadujcego, powiedzia mi on, ktre czci ciaa powinienem bogosawi stu lub namacic olejem, poniewa s w szczeglny sposb dotknite. W kocu sam chory wskazywa dokladnie miejsca, w ktrych najmocniej odczuwa bl. Mgbym dugo o tym mwi, podajc liczne przykady. Mog powiedzie, e osoby wybrane przeze mnie (spord bardzo wielu przedstawionych mi jako odgadujce) byy osobami arliwej modlitwy, bezinteresownymi, odznaczajcymi si wielk dobroci i mioci, a przede wszystkim pokor: gdybym przypadkowo nie odkry lub gdyby mi kto inny nie powiedzia o ich talencie, nigdy one same nie zrobiyby tego. Czy chodzi o charyzmaty? O wasciwoci paranormalne? Ja bybym skonny sdzi, e tu chodzi o dar paranormalny, ktry dana osoba wykorzystuje, aby czyni dobro. Ale nie wykluczam, e tego rodzaju waciwo moe si czy z charyzmatem. Nie dostrzegaem nigdy u tych osb objaww zmczenia, utraty energii. Widziaem natomiast stopniowe wzmacnianie si tych darw przez ich uywanie, a to pozwala sdzi, e rzeczywicie moe istnie waciwo paranormalna. Chc rwnie zaznaczy, e bardzo trudno jest spotka prawdziwych jasnowidzw lub odgadujcych. Jest natomiast mnstwo osb, kte si uwaj za takie i chc, by je ceniono. Uzdrowiciele. Zamierzam mwi o tych uzdrowieniach, ktre nastpuj na skutek przekazania szczeglnej energii, zazwyczaj przez naoenie rk. Tutaj znajdujemy si na szerokim polu paranormalnej rzeczywistoci, ktra we Woszech ma cenionego badacza w osobie profesora Emilio Servadiego. Ogranicz si do stwierdzenia, nie zagbiajc si w to zagadnienie, ktre nie ley w moich kompetencjach, e uzdrowiciele nie maj adnego wpywu na dolegliwoci zwizane z dziaaniem zego ducha, podobnie jak nie ma na nie adnego wplywu medycyna i wiedza ludzka. Bioterapeuci. Take i ci, podobnie jak uzdrowiciele, stali si w ostatnich latach nadzwyczaj liczni. Nie jest moim zadaniem dawanie wyjanie teorii dotyczcej prana i bioplazmy. Jest to dziedzina, ktr si zajmuj odpowiednie nauki, cho dotychczas nie wypowiedziay na ten temat pewnego zdania. Ogranicz si do przytoczenia wnioskw, do ktrych doszed o.La Grua w swojej ksice La preghiera di guarigione [Modlitwa o uzdrowienie], gdzie pisze: Jeli dochodzi do uzdrowie dziki energii, ktr uzdrowiciel przekazuje choremu, lub dziki napiciu psychicznemu albo pobudzeniu energii zapasowych u chorego, to naley przyzna, e tego rodzaju, uzdrowienia nie maj nic wsplnego z uzdrowieniami charyzmatycznymi. Co wicej, istnieje niebezpieczestwo przenikania praktyk spirytystycznych. Oto dlaczego wymaga si tutaj wielkiej roztropnoci. Poznaem pewnego bioterapeut naprawd bezinteresownego, penego wiary, ktry oddawa swoje waciwoci w duchu prawdziwej mioci. Ale s to prawdziwe wyjtki (dwa na tysic", jak mi mwi znany egzorcysta z Wenecji, o.Peregrino Emetti). To nie wyklucza potrzeby ostronoci, z jak powinnimy patrze na bioterapi. Przede wszystkim po dokadnie zbadanych owocach i metodach poznaje si drzewo. Czarownicy. Mwiem ju o nich wystarczajco duo. Chc tylko zaznaczy, e uzdrowienia mog si zdarza pod wpywem dziaania zego ducha, by moe pod nazw

istot pozaziemskich albo te duchw przewodnikw. Przestrzega nas sam Jezus: Powstan bowiem faszywi mesjasze i faszywi prorocy i dziaa bd wielkie znaki i cuda, by w bd wprowadzi, jeli to moliwe, take wybranych (Mt 24,24). Czym zupenie odmiennym od mocy zego ducha. jest nadmiar faszywych czarownikw, zwykych szarlatanw i oszustw, ktrzy wprowadzaj ludzi w bd; dajc im rnego rodzaju talizmany, wstki, woreczki. Spaliem kartk z zeszytu zapisan niezrozumiaymi sowami, owinit krconym sznurkiem: talizman ten kosztowa dwanacie milionw lirw! Kiedy przyszed do mnie pewien czowiek, ktry za may woreczek rnych drobiazgw, majcych go uwolni od licznych kopotw zapaci a dwadziecia milionw lirw. Cyganie. Uwaam za rzecz poyteczn powici par sw take im, poniewa spotykamy ich zawsze na naszych drogach i ulicach. Pomijam to, co ju powiedziaem w zwizku z wrcymi z kart i oszustami. Istnieje jednak inny szczeglny aspekt, ktry mnie interesuje. Omawianie tego zagadnienia chc poprzedzic podaniem pewnych faktw. Egzorcyzmowaem pewn kobiet optan przez zego ducha, ktra od duszego czasu cierpiaa na rne dolegliwoci, ale nie sdzia, e przyczyna ich moga by a taka. Gdy pewnego razu wspomoga mod Cygank, ta jej powiedziaa: "Pani si le czuje, poniewa zaczarowano pani przez gusa. Niech pani mi przyniesie wieze jajko". Przyniosa jej to jajko i Cyganka pooya je na piersi tej kobiety, odmwia krtk modlitw w nieznanym jzyku (w cygaskim?), a potem rozbia jajko. Wypezn z niego may wyk. Po paru miesicach ta sama kobieta miaa sposobno wesprze inn Cygank, kt6ra zdradzaa odmienne pochodzenie od poprzedniej. Rwnie i ta powiedziaa te same sowa: "Pani tak bardzo cierpi i to ju od tylu lat, poniewa zaczarowano pani przez gusa. Mog je zdj z pani. Prosz mi przynie wiee jajko". Tym razem kobieta powrcia w towarzystwie ma. Cyganka pooya jajko na jej piersi, odmwia krtk formu, ktra wydawaa si modlitw, i rozbia jajko. By w nim kosmyk wosw. Do mego przyjaciela, lekarza, gdy wychodzi z Bazyliki w. Jana w Rzymie, podesza Cyganka i poprosia go o pienidze. Wyj portfel i zamierza da jej tysic lirw, ale nie mia banknotw o tej wartoci, da jej wic dziesi tysicy. Cyganka spojrzaa na niego i powiedziaa: "Okaza si pan bardzo hojny wobec mnie, take i ja pragn wywiadczy panu dobro". I natychmiast powiedziaa mu o jego kopotach ze zdrowiem, ktre odczuwa (jako lekarz zna dobrze te dolegliwoci, ale... jak to lekarz, zaniedbywa je). Potem powiedziaa mu o oszustwie, ktre pewne osoby planuj na jego szkod, i o rodkach zaradczych, jakie musi przedsiwzi. Wszystko byo prawd. Jak wytumaczy te fakty? Nie jest to atwe. Wydaje mi si, e niektrzy Cyganie maj waciwoci i umiejtnoci paranormalne, ktre przekazuj sobie z pokolenia na pokolenie od staroytnych czasw. Chodzi jednak o wyjtkowe przypadki. Na og Cyganie uprawiaj magi i rne formy zabobonw. Robi to od wiekw i przekazuj sobie te umiejtnoci z matki na crk (zawsze zajmuj si tym kobiety). Dodaj na marginesie, e zawsze czai si w zasadzce pewna pokusa. Czyha ona na charyzmatykw, odgadujcych i na samych egzorcystw. Jest to pokusa poszukiwania najszybszych sposobw, zmierzajcych do wyleczenia albo uwolnienia od zego ducha jakiej osoby, z pominiciem zwyczajnych witych rodkw. Postawa taka moe bardziej lub mniej mimowolnie prowadzi do magii.

Zaczyna si na przykad od przewiadczenia, e przy pomocy talerzyka napenionego wod, przez wlanie do niego kropli oliwy i wypowiedzenie imion, mona otrzyma odpowied i w ten sposb rozpoczyna si acuch praktyk magicznych. Widziaem charyzmatykw, ktrzy przechodzili do praktyk magicznych, a potem si z nich wycofywali, ale nie wszyscy potrafi to uczyni. Widziaem take kapanw, ktrzy nie byli egzorcystami, ale stosowali pewne metody, nie zdajc sobie sprawy, e uprawiaj prawdziw i waciw magi. Zy duch jest podstpny: zawsze jest gotw obieca krlestwa ziemi, jeli upadniemy przed nim i oddamy mu pokon! ZAPOMNIANY RYTUA Od zakoczenia Soboru Watykaskiego II do dzisiaj upyno ju wiele lat. Rne czci rytuau zostay poprawione wedug zalece soboru. Jedna z jego czci, opatrzona napisem "Prace w toku", dotyczy wanie egzorcyzmw. Prawd jest przecie, e istnieje wyrana nauka Pisma witego, teologii, urzdu nauczycielskiego Kocioa o szatanie. Przytaczaem w innych miejscach tej ksiki niektre teksty Soboru Watykaskiego II, nie zamierzam wic cytowa trzech przemwie Pawla VI i pitnastu Jana Pawla II. Przypomn jedynie par zda Pawa VI, pochodzcych z jego przemwienia z 15 listopada 1972 roku: Kto przeczy istnieniu szatana, ten wykracza przeciw nauce biblijnej i kocielnej, podobnie jak i ten, kto czyni z niego samodzielne bstwo, niezalene od Stwrcy, albo te kto uwaza go za pseudorzeczywisto, abstrakcj czy uosobienie przyczyny wszelkich nieszcz, jakie spotykaj nas. Nastpnie Pawe VI dodaje: Wane byoby ponowne przestudiowanie tradycyjnego nauczania teologii dotyczcego szatana i wpywu, jaki moe on wywiera na jednostki, grupy, cae spoeczestwo lub na bieg zdarze, a tymczasem teologia mao si tym zajmuje. Rzeczywicie sowa te nie docieraj do wielu wspczesnych osb duchownych, mimo e s to sowa Pisma witego, Tradycji i urzdu nauczycielskiego Kocioa. Susznie wic pisze ks. Balducci: Dobrze byoby, aby og wiernych wiedzia, jaki kryzys, przynajmniej doktrynalny, przeywa dzisiaj Koci! (ll diavolo, Casale Monferrato, str. 163). Powiedziano mi, e w wielu artykuach przedstawiaem treci bardzo polemiczne wobec pogldw niektrych teologw, biskupw, egzorcystw. Nie chodzi wcale o polemik, lecz o przedstawienie w penym wietle prawdy. Kryzys ten bowiem jest nie tylko doktrynalny, ale przede wszystkim duszpasterski, czyli dotyczy niektrych biskupw, ktrzy nie wyznaczaj egzorcystw, i niektrych kapanw, ktrzy ju w to nie wierz. Nie zamierzam uoglnia, ale dzisiaj zy duch jest bardzo czynny w drczeniu ludzi; a gdy szukaj oni egzorcysty, staj przed obwieszczeniem: "Prace w toku". Zaczn od teologw. Przytaczam sowa Luigi Sartoriego, jednego z najbardziej znanych i cenionych teologw. Pisze on: Prawdopodobne jest, e niektre uzdrowienia dokonywane przez Jezusa dotyczyy raczej chorych na choroby nerwowe ni prawdziwie optanych. Tego rodzaju insynuacja jest cakowicie faszywa. Ewangelia zawsze wyranie odrnia uzdrowienia z chorb od uwolnie od zego ducha, wadz, ktrej Jezus udziela swoim uczniom do wypdzania zych duchw od wadzy, ktrej udziela do leczenia chorych. Ewangelici nie potrafili oznacza chorb przy uyciu wspczesnego nazewnictwa technicznego, ale bardzo dobrze umieli odrni chorob od optania przez zego ducha.

Osob, ktra nie potrafi dokona tego rozrnienia, jest wasnie Luigi Sartori, nie ewangelici. Widzielimy, jak wielkiego znaczenia nabiera w dziaalnoci Chrystusa wypdzanie zych duchw. Gdy siedemdziesiciu dwch uczniw chciao streci wyniki swej dziaalnoci, do ktrej ich Jezus wysa dwch w celu goszenia nauki, peni radoci powiedzieli Mu tylko jedn rzecz: Panie, przez wzgld na Twoje imi, nawet ze duchy nam si poddaj. A Jezus rzek do nich: Widziaem szatana, spadajcego z nieba jak blyskawica (k 10, 17-18). Nic wic dziwnego, e Sartori koczy swj artyku stwierdzeniem: Jezus cudotwrca okazywa przede wszystkim moc mioci, chcia stworzy nowe stosunki wzajemnej yczliwoci midzy ludmi i wobec siebie, dlatego dokonywa cudw, a nie dlatego, e jako czarownik rozporzdza witymi i tajemnymi mocami ("Famiglia Cristiana" 19/1989). Nie, drogi teologu Jezus nie szuka yczliwoci i nie mia tajemnych mocy czarownika. Mia wszechmoc Boga i dowodzi przez swoje czyny, e jest Bogiem. Ale s to subtelnoci, na ktre pewni wspczeni teologowie nie zwracaj uwagi. Przejdmy do innego teologa, Luigi Lorenzettiego. Twierdzi on, e wierzcy nie moe wyklucza cakowicie moliwoci obecnoci zego ducha w pewnych wydarzeniach. Ale zaraz pieszy doda, e rzecz trudn, wprost i niemoliw jest dowie z ca pewnoci takiej obecnoci w konkretnym przypadku. Jeli jest to niemoliwe, wobec tego nie naley wierzy ani w uwolnienia od zego ducha dokonane przez Chrystusa, ani w te, ktrych dokonywali Apostoowie. A wic bezuyteczna jest wadza wypdzania zych duchw, ktr Jezus przekaza swojemu Kocioowi; bezuyteczne s zarzdzenia Kocioa dotyczce egzorcyzmw; bezuyteczni s take sami egzorcyci. Nie, drogi teologu, odrnienie w konkretnych przypadkach, czy mamy do czynienia z obecnoci zego ducha, czy nie, jest niemoliwe tylko dla takich teologw, jak ty, poniewa nie macie w tej dziedzinie adnego dowiadczenia. Dlatego bardzo wygodne jest zakoczenie wywodu stwierdzeniem: W wikszoci przypadkw nie mylimy si, jesli tumaczenie faktw magiczno-demonicznych zastpujemy naukowonaturalnymi wyjanieniami. ("Famiglia Cristiana" 39/1988). Wypowied ta rwna si stwierdzeniu: wierz w istnienie zego ducha w teorii, by nie uchodzi za heretyka, ale nie wierz w niego w praktyce, poniewa w praktyce mam zaufanie tylko do nauk przyrodniczych. Jeli tak sdz teologowie cieszcy si uznaniem, to co maj myle o tym zwykli kapani? Kadego dnia mam osobiste dowiadczenie, e nie wierz w szkody i choroby wyrzdzane przez zego ducha. Przykadem jest posta proboszcza z Palermo, ks.Salvatore Caione, rozreklamowanego przez "Famiglia Cristiana" (6/1989). W imi hasa: "Nie ma czarw" wszystko uwaa on za oszustwo, i oczywicie wszystko wsadza do jednego worka, take czarownikw, wrcych z kart i egzorcystw (nie jest wane, e zostali mianowani przez biskupa wedug przepisw kocielnych), wszystkich stawia na tej samej paszczynie. Na pewno wielu ludzi daje si oszuka. Ale jest take oczywiste, e nie mona uczy prawdy w sposb bdny. S to subtelnoci, ktrych nie zauwaa ks. Salvatore i ten, kto gosi podobne idee, nie dostrzegajc wyranych bdw, jakie zawieraj.

Gdy miesza si bd z prawd, nie ma si co dziwi, e potem jest tak niewielu egzorcystw, e ludzie zwracaj si do czarownikw, czarownic i wrcych z kart, ktrzy mno si dzisiaj nadmiernie. Czowieka wierzcego nikt natomiast nie poucza. Egzorcyzmowaem pewn siostr zakonn, ktra znajdowaa si w bardzo zym stanie zdrowia z powodu optania przez zego ducha, a jej stan cigle si pogarsza od dziesiciu lat. Wezwaem jej przeoon i powiedziaem jej, e nie zwleka si z wezwaniem lekarza, nie prosi si go o przybycie dopiero wtedy, gdy kto jest ju umierajcy, ale wzywa si go przy pierwszych objawach choroby. Przeoona ta odpowiedziaa mi: "Ksidz ma racj, ale o tych sprawach nie pouczy nas nigdy aden kapan". Powiedziaa mi take do ilu osb duchownych (nie mwic ju o lekarzach) zwracaa si ta siostra, ale nigdy nikomu nie przyszlo na myl, jaka moe by prawdziwa przyczyna jej odpornych na wszelkie leczenie chorb. To prawda, e w swoich artykuach zaatakowaem take niektrych egzorcystw. Powiedziaem, e "utracilimy szko", to znaczy, e nie ma ju w diecezjach tej cigoci, kiedy to dowiadczony egzorcysta poucza i wdraa nowego egzorcyst. Teraz si zdarza, e s egzorcyci, ktrzy nie znaj nawet najbardziej podstawowych rzeczy. Skrytykowaem ks. Giuseppe Ruata, kanonika katedralnego i koordynatora egzorcystw w Turynie za jego wypowiedzi w wywiadzie, jaki Franca Zambonini przeprowadzia z nim dla "Famiglia CristiaDa" (12/1988), skierowana do niego przez kardynaa Ballestrero. Kiedy kto twierdzi, e optanie przez zego ducha jest ograniczone w czasie i trwa par godzin lub kilka dni, oznacza to, e jest pozbawiony najbardziej podstawowego dowiadczenia. Rzeczywicie stwierdza on take, e u wszystkich osb, ktre si zwracay do niego, nigdy nie rozpozna takich oznak, ktre kazayby zastosowa egzorcyzm. Tymczasem ja w cigu siedmiu lat cikiej pracy (take dzisiaj jestem zmuszony zwolni jej tempo) udzieliem egzorcyzmu ponad dwudziestu tysicom osb. Mam zapisane nazwiska optanych: dotychczas siedemdziesit jeden osb; wszyscy byli w takim stanie od dziesitek lat. S osoby, ktre si egzorcyzmuje od dziesiciu, pitnastu, a nawet i wicej lat, a dotd nie zostay uwolnione od zego ducha. Bardzo ostro skrytykowaem rwnie ks. Giuseppe Vigniniego, spowiednika katedry we Florencji i egzorcyst, za jego cztery artykuy ogoszone w "Toscana oggi" (padziernik i listopad 1988 roku; stycze 1989 roku). Kiedy egzorcysta pisze, e magia, czarne msze, gusa itd., s nieszkodliwymi sztuczkami i owocem uroje opartych na sugestii; kiedy twierdzi, e egzorcyzmy nie s sakramentami, a tylko zwyk modlitw bagaln, zapominajc o tym, e s one sakramentaliami ustanowionymi przez Koci; kiedy koczy swoj wypowied stwierdzeniem, e w praktyce nie powinno si nigdy dokonywa egzorcyzmw, to takiemu egzorcycie naley wanie powiedzie z caym nalenym szacunkiem: "Drogi synu, albo zechciej si doksztaci, albo zmie zawd!" Znam pewnych egzorcystw, ktrzy nie maj nawet Rytuau. Nie znaj ani zasad, ktre naley zachowywa ani odpowiednich modlitw, ktre naley odmawia. Maj tylko egzorcyzm Leona XIII, w tumaczeniu woskim, ktre nie jest ani dobre ani pene i ograniczaj si tylko do jego odmawiania. W prasie wiatowej wielkie wraenie wywar przypadek Anneliese Michel z Klingenbergu (Niemcy), dwudziestoczteroletniej dziewczyny, ktra zmara w 1976 roku w nastpstwie dokonania dugiej serii egzorcyzmw. Wiadomo ta wywoaa wielk wrzaw, a dwaj kapani, ktrzy dokonywali

egzorcyzmw, zostali oskareni o przestpstwo i poddano ich postpowaniu karnemu. Na podstawie wiadomoci, ktre si ukazay w prasie i w innych publikacjach (jak np. ksika Kaspera i Lehmanna, Diavoli demoni possessione [Diably, demony, optania], Brecia 1983) mona podejrzewa, e ci dwaj kapani zbyt atwo doszli do przekonania, i maj do czynienia z przypadkiem optania przez zego ducha. Wydaje si rwnie, e ci egzorcyci, chocia zawsze dziaali w obecnoci i za zgod rodzicw dziewczyny, zbyt atwowiemie poddawali si temu, co sama dziewczyna uwaaa za poyteczne i skuteczne do uwolnienia od zego ducha. Potem wysza ksika Kaspara Bullingera, w ktrej i dogbnie przebadano te wiadomoci: Anneliese Michel, Alttting 1983. Jest to opracowanie, w ktrym rzeczywicie usprawiedliwia si obu egzorcystw i podkrela, jak bardzo powane byo podejcie zarwno biskupa, ktry wyrazi zgod na dokonanie egzorcyzmw, jak te obydwu kapanw. Podano rwnie przyczyny mierci dziewczyny, ktre byy cakiem niezalene od sprawowanych sakramentaliw. W kadym razie wydarzenie to przyczynio si do tego, e dzi kapani niechtnie przyjmuj stanowisko egzorcysty. Przechodz wreszcie do biskupw. To prawda, e take do nich kierowaem sowa krytyki, poniewa darz ich mioci i pragn ich zbawienia. Kodeks Prawa Kanonicznego nie uwaa za win zaniedbywanie czynnoci zwizanych z zajmowanym stanowiskiem, ale opis Sdu Ostatecznego, podany w 25 rozdziale Ewangelii wedug w. Mateusza, przedstawia z ca powag niewybaczalny ciar grzechw zaniedbania. Mam jeszcze w pamici nader nieszczliwe wystpienie znanego arcybiskupa, 25 listopada 1988 roku w bardzo licznie ogldanym programie telewizyjnym. Wydawa si szczyci tym, e nigdy nie mianowa adnego egzorcysty. Na szczcie by wtedy obecny senator Formigoni z ruchu Comunione e Liberazione, ktry postara si nawietli zagadnienie egzorcyzmw z chrzecijaskiego punktu widzenia. Zapisaem sobie potem dug list wypowiedzi biskupw, ktrzy - nie chcc uoglnia nie przynosz, zaszczytu Episkopatowi Woch. Wypowiedzi te przekazay mi osoby, pochodzce prawie ze wszystkich rejonw Woch, ktre wczeniej prosiem, zanim wyznaczyem im termin spotkania, aby zwrciy si do swych biskupw z prob o udzielenie im egzorcyzmu. Oto najczciej powtarzajce si wypowiedzi: "Ja z zasady nie mianuj egzorcystw"; "Ja wierz tylko w parapsychologi"; "To jeszcze wierzycie w te rzeczy?"; "Nie znalazem adnego kapana, ktry by si zgodzi przyj to stanowisko. Prosz szuka gdzie indziej"; "Nie mianuj egzorcystw i nie dokonuj egzorcyzmw, bo si boj. Jeli zy duch obrci si przeciwko mnie, co wtedy poczn?"; "Chciabym wiedzie, kto wam woy do gowy tego rodzaju gupstwa". Mgbym dalej przytacza te wypowiedzi. W kadej z nich kryje si wielkie cierpienie tego, kto j syszy. Nie wiem, czy podobnego cierpienia dowiadcza ten, kto j wypowiada. W wikszoci przypadkw chodzio o osoby, ktre powiadamiay biskupa o otrzymaniu bogosawiestw od o.Candido i e to wanie on im uwiadomi, e potrzebuj dalszych bogosawiestw. Tak wic w rzeczywistoci rozpoznania dokona bardzo dowiadczony i znany egzorcysta. Oczywicie nie zamierzam uoglnia. Jeli jestem egzorcyst, zawdziczam to wraliwoci i zaradnoci kardynaa Polettiego. Sdz, e kady egzorcysta powinien wyraa podobn wdziczno wobec swojego biskupa. Zbyt maa liczba egzorcystw wyranie wiadczy o braku zainteresowania t dziedzin.

W innych krajach europejskich jest jeszcze gorzej ni we Woszech. Egzorcyzmowaem osoby, ktre przybyway z Niemiec, Austrii, Francji, Szwajcarii, Anglii, Hiszpanii. Wszystkie te osoby przybyy celowo, przycignite powszechn saw o.Candido, a potem byy gotowe stan przed jego uczniem. W szystkie te osoby twierdziy, e nie znalazy egzorcysty we wasnym kraju. Pewien Szwajcar zapewnia mnie, e telefonowa do wszystkich katolickich biskupw i od wszystkich otrzyma odmown odpowied. Nie chc powiedzie, e w tych krajach nie ma egzorcystw, ale niewtpliwie trudno jest do nich dotrze. Przybycie do Rzymu w celu otrzymania egzorcyzmu nie naley do przyjemnoci. Podkrelam, e za granic sytuacja jest jeszcze gorszani we Woszech. Podaj na to znamienny przykad. Moi wspbracia zakonni ze Stanw Zjednoczonych chcieli przetumaczy i wyda ksik Balducciego II diavolo [Diabe] . Aby otrzyma Imprimatur (zezwolenie kocielne na wydanie ksiki), zostali zmuszeni przez cenzora diecezjalnego do usunicia przykadw, ktre opisyway optanie przez zego ducha.. Wida cakowit niespjno tego polecenia: poza podaniem udokumentowanych faktw historycznych, chodzio o praktyczne zastosowanie wymienionych zasad. Jest to cigle ten sam bd: nie zaprzecza cakowicie istnieniu zego ducha, by nie uchodzi za heretyka, ale podwaac je stanowczo w kadym konkretnym przypadku. Sprawy te inaczej si przedstawiaj w niektrych wyznaniach protestanckich. Take w Rzymie istniej takie wyznania, ktre z ca powag podchodz do tego zagadnienia, badaj przypadki i kiedy, dziki przeprowadzonemu rozpoznaniu, stwierdzaj obecno zego ducha, dokonuj w skuteczny sposb egzorcyzmu, o czym mogem si sam naocznie przekona. Oczywiste jest, e wszyscy, ktrzy wierz w Chrystusa, nie tylko katolicy, maj wadz wypdzania zych duchw w Jego imi. Nie powinnimy odczuwa z tego powodu zazdroci, ale zajrze do Ewangelii. Kiedy Jan powiedzia do Jezusa: Nauczycielu, widzielimy kogo, kto nie chodzi z nami, jak w Twoje Imi wyrzuca ze duchy, i zabranialimy mu, bo nie chodzi z nami (Mk 9, 38-40), Jezus zgani jego i pozostaych Apostow. Rwnie czonkowie Odnowy w Duchu witym odkryli znaczenie modlitwy o uwolnienie. Jest to modlitwa, ktr naley odmawia z zachowaniem pewnych zasad, ale jest ona bardzo skuteczna. Wanie by poda zasady odmawiania tego rodzaju modlitw, kardyna Suenens napisa ksik, Rinnovamento e potenza delle tenebre [Odnowa a potga ciemnoci], Cinisello Balsamo 1982, z przedmow kardynaa Ratzingera. Kardynal Suenens pisze w niej: Pocztkowo bardzo wielu katolikw, zwizanych z Odnow w Duchu witym, odkrywao praktyk modlitw o uwolnienie u chrzecijan z innych tradycji, nalecych przewanie do rodowiska Free Churches lub zielonowitkowcw, take ksiki, ktre czytali albo jeszcze czytaj, pochodz w wikszoci z tych rodowisk. Wrd tych ksiek s bardzo liczne opracowania dotyczce diaba i jego czcicieli, strategii szatana, sposobw jego dziaania i tak dalej. W Kociele katolickim ta dziedzina jest w wielkiej czci zaniedbana i nasze specyficzne duszpasterstwo nie wypracowao zasad dzialania, dostosowanych do naszych czasw (str. 79-80). Jest to skarga, nad ktr si zatrzymam w nastpnym rozdziale. Suszne jest uczenie si od tych, ktrzy lepiej naladuj Ewangeli. W tej dziedzinie, jak i w zgbianiu i rozpowszechnianiu Pisma witego, my katolicy pozostalimy daleko w tyle w stosunku do pewnych wyzna protestanckich. Bd wci powtarza: racjonalizm i naturalizm zaraziy cz teologw i wywary wielki wpyw na biskupw i kapanw. Cen za to paci

lud Boy. We Woszech wrd biskupw znam tylko jednego egzorcyst i biskupa Milingo, ktry zreszt pochodzi z Afryki i jest wszelkimi sposobami zwalczany. Wiem te o przynajmniej dwch egzorcyzmach dokonanych przez papiea. Innych przypadkw nie znam. Uciesz si, jeli si o nich dowiem. Koncz stwierdzeniem, e jednym z celw, jaki sobie wyznaczyem przy pisaniu tej ksiki, jest przyczynienie si do tego, aby w Kociele katolickim w wikszym stopniu powrcono do duszpasterstwa egzorcyzm6w. Jest to wyrany nakaz Pana Jezusa i niewybaczalne zaniedbanie, ktrego si nie zauwaa. I to bdzie tresci nastpnego rozdziau. DODATKI Nauka w. lreneusza o szatanie i dziele Chrystusa. Dla pouczenia wspczesnych teologw przytaczam artyku powicony nauce w. Ireneusza, jednego z najwikszych teologw staroytnych. Artyku ten, podpisany skrtem ALPE, by po raz pierwszy opublikowany w miesiczniku "Il segno del soprannaturale" we wrzeniu 1989 roku. w. Ireneusz, urodzony okolo 140 roku, w Azji Mniejszej, biskup Lyonu, by zaoycielem Kociola w Galii; zmar ok. 202 roku mierci mczesk. Jego gwnym dzieem jest ksiga Adversus haereses [Przeciw herezjom] , w ktrej caociowo odpiera twierdzenia heretykw gnostyckich, ktrzy utrzymywali, e wiat bierze pocztek od zego stwrcy. Wedug w. Ireneusza prawdziwym Stwrc jest Logos, czyli sowo dobrego Boga. Anioowie s czci wiata stworzonego przez Boga. Diabe zosta take stworzony jako anio dobry, a wic jako stworzenie cakowicie i odwiecznie nisze od Boga i Jemu podporzdkowane. Ale "dopucil si odstpstwa" i d1atego zosta strcony z nieba. Dlatego szatan jest odstpc w penym tego sowa znaczeniu. Jest on take zwodzicielem wiata, "pragnie wprowadzi w bd nasze umysy, zaciemni nasze serca i stara si nakaniac nas, abymy oddawali cze jemu, a nie prawdziwemu Bogu". Co Jego wadza nad nami jest ograniczona, poniewa jest tylko uzurpatorem wadzy, ktra prawnie i cakowicie naley do Boga, dlatego "nie moe nas zmusi do grzechu". w. Ireneusz stwierdza, e szatan utraci ask waciw anioom dlatego, e zazdroci Bogu i zapragn, aby "go czczono jak Boga". Zadroci take czowiekowi, stworzonemu na obraz i podobiestwo Boga. Przedmiotem jego zazdroci jestemy przede wszystkim my. Dlatego wszed do raju z sercem opanowanym pragnieniem doprowadzenia do upadku naszych pierwszych rodzicw. w. Ireneusz jest pierwszym teologiem chrzecijaskim, ktry wypracowa i rozwin w przemylany sposb teologi grzechu pierworodnego. Bg - wedug niego - stworzy Adama i Ew i umieci ich w raju, aby yli szczliwi w cisym zwizku z Nim. Ale szatan, znajc ich sabo, wszed do ogrodu i przyjwszy posta wa, zacz ich kusi do zego. Zoliwo szatana byaby nieskuteczna, gdyby Bg nie da ludziom wolnoci wyboru midzy dobrem a zem. Szatan "nie zmusi" pierwszego mczyzny i pierwszej kobiety do grzechu; "sami wybrali go dobrowolnie, poniewa Bg wyposay ich w najwikszy dar

wolnej woli. Szatan jest tylko kusicielem, prawdziwie zdolnym i wytrwaym, poniewa jest zazdrosny o pierwotny stan aski pierwszych rodzicw". Na skutek tego upadku, wszyscy ludzie uczestnicz w upadku Adama i Ewy. Poczwszy od tamtej chwili wszyscy stalimy si niewolnikami zego ducha i, co gorzej, nie jestemy zdolni wyzwoli si od niego przez nasz wasny wybr. Podlegli szatanowi, znieksztacilimy nasz obraz i podobiestwo do Boga skazujc si w ten sposb na mier. Szczliwo rajska zostaa utracona. Po odwrceniu si od Boga z naszej wolnej woli, wydalimy si w rce szatana i dlatego suszne jest, e szatan trzyma nas w swej wadzy, dopki nie zostalimy odkupieni. "Z punktu widzenia sprawiedliwoci, w jej cisym znaczeniu, Bg mgby nas pozostawi w rkach szatana na zawsze, ale powodowany miosierdziem, posa swego Syna, aby nas wybawi". Zbawcze dzieo rozpoczyna Chrystus, kuszony przez szatana jako drugi Adam, co jest "powtrzeniem" kuszenia pierwszego Adama. Ale tym razem zemu duchowi nie udaje si i zostaje cakowicie pokonany przez Chrystusa. Tradycja chrzecijaska podaje trzy gwne wyjanienia zbawczego dziea, dokonanego przez mk Chrystusa: a) pierwsze podkrela, e natura ludzka zostaa uwicona, uszlachetniona, przemieniona i zbawiona przez Chrystusa dziki temu, e sta si On czlowiekiem; b) drugie zaznacza, e Chrystus sta si ofiar zoon Bogu, aby pojedna z Nim czowieka; c) trzecie, zwane teori wykupu, ktrej Ireneusz by pierwszym gwnym zwolennikiem, wychodzi z nastpujcych zaoe: "Poniewa szatan susznie trzyma rodzaj ludzki w niewoli, Bg sam si ofiarowa, aby wykupi nasz wolno. Cen za to mg zapaci jedynie On - tylko Bg mg si podj dobrowolnie tego dziea. Wolny wybr nie by moliwy dla kogokolwiek innego, poniewa grzech pierworodny pozbawi nas wszystkich wolnoci. Bg Ojciec wyznaczy swego Syna Jezusa, aby wykupi nas, ktrzy bylimy zakadnikami zego ducha. Cierpienia Chrystusa obezwadniy zego ducha, wyzwalajc nas od mierci i potpienia". Teoria ofiary, druga gwna teoria w czasach Ireneusza, utrzymywaa, e Chrystus, czowiek i B6g jednoczenie, przyj na siebie wszystkie grzechy ludzkoci i wydajc si cakiem dobrowolnie na mier, zoy Bogu Ojcu waciw zapat. W teorii wykupu, niekiedy przedstawianej w zbyt uproszczony sposb, Ojcowie Apostolscy podkrelali kosmiczny wymiar walki midzy Chrystusem a szatanem, i dlatego - oglnie mwic dosyc dobrze zgadza si ona z umiarkowanymi zaoeniami dualistycznymi pierwotnego chrzecijastwa. Wedug Ireneusza, Chrystus jest drugim Adamem, ktry rozerwa pta mierci naoone przez sabo pierwszego Adama. Ta my1 jest rdzeniem chrystologii Ireneusza. "Szatan, pokonany przez Chrystusa, nie przestaje przeszkadza dzieu zbawienia, wykorzystujc ca swoj moc. Wspiera i zachca pogastwo, bawochwalstwo, czarodziejstwo, bezbono, a zwaszcza herezj i odstpstwo. Heretycy i schizmatycy, ktrzy nie uznaj prawdziwego Kocioa Chrystusa, s czonkami zastpw szatana, jego bojownikami w walce kosmicznej z Chrystusem". w. Ireneusz utrzymuje, e obroc chrzecijan przed zym duchem jest Chrystus. Zy duch ucieka, kiedy odmawia si chrzecijaskie modlitwy i kiedy wymawia si imi Chrystusa. Jednak ta walka nie jest jeszcze cakowicie zakoczona, poniewa ze duchy cigle bd dowiadczac

ochrzczonych za pozwoleniem Stwrcy "zarwno po to, by ich kara za ich grzechy, jak rwnie, aby ich lepiej oczyci, a take, aby ich wywiczy w braterskiej mioci", we wzajemnym pomaganiu sobie w potrzebach duchowych przez obopln zacht i zrozumienie oraz aby zawsze "czuwali i by1i mocni w wierze". Dokument Stolicy Apostolskiej dotyczcy szatana i zych duchw. Nie naley sdzi, e jestem jedynym czowiekiem, ktry zwraca uwag na gupstwa wypowiadane przez pewnych teologw. Wydaje si, ze wielu z nich przyjo, jako nowego "Ojca Kociola", Rudolfa Bultmanna, ktry napisa midzy innymi: Nie mona si posugiwa wiatem elektrycznym i radiem lub korzysta w przypadku choroby ze wspczesnych wynalazkw medycznych i rodkw klinicznych, a jednoczenie wierzy w istnienie wiata duchw i w cuda, ktre nam przedstawia Nowy Testament (Nuovo Testamento e Mitologia [Nowy Testament i mitologia], Brecia 1969, str. 110). Powoywanie si na postp techniczny jako na bezsporny dowd na to, e sowo Boe jest oszustwem, stanowi zwyczajn bredni. Ale wielu teologw i biblistw sdzi, e nie bd "nowoczeni", jeli nie pjd za tego rodzaju wytycznymi. Ciekawa jest statystyka dotyczca teologw katolickich, zawarta we wspomnianej ju ksice Lehmanna: dwie trzecie z nich przyjmuje w teorii tradycyjne twierdzenia o zym duchu, ale odrzuca stosowanie ich w praktyce duszpasterskiej. Nie chc wic otwarcie wystpowa przeciwko Kocioowi, ale w praktyce nie przyjmuj jego nauczania o zym duchu (str. 115). Ciekawe jest take inne spostrzeenie: teologowie katoliccy maj zbyt powierzchown wiedz o optaniu przez zego ducha i o egzorcyzmach (str. 27). Cakowicie to potwierdzam. Zdajc sobie spraw z takiego stanu rzeczy, Kongregacja Nauki Wiary polecia pewnemu rzeczoznawcy przestudiowa to zagadnienie i wydaa dokument, ktry zosta opublikowany w "L 'Osservatore Romano" 26. czerwca 1975 roku pod tytuem Wiara chrzecijaska i demonologia. Opracowanie to wczono potem do urzdowych dokumentw Stolicy Apostolskiej (Enchiridion Vaticanum, t. V, nr 38). Przytaczam par jego ustpw. Gwnym jego celem jest pouczenie wiernych, a jeszcze bardziej teologw, ktrzy pomijaj istnienie szatana w swoich opracowaniach i wykadach, podczas gdy Chrystus objawi si po to, aby zniszczy dziea diaba (1 J 3,8). Zaprzeczajc istnieniu zego ducha, podwaa si Odkupienie; kto nie wierzy w zego ducha, nie wierzy w Ewangeli. W cigu wiekw Koci zawsze potpia rne formy zabobonu, obsesyjne zajmowanie si szatanem i zymi duchami, rne rodzaje kultu i chorobliwe przywizanie do nich. Nie byoby wic suszne twierdzi, e chrzecijastwo jakby zapominajc o powszechnym panowaniu Chrystusa, uczynio z szatana ulubiony temat swego przepowiadania, zamieniajc Dobr Nowin o Panu zmartwychwstaym na ordzie strachu... Ale w rzeczywistoci zgubnym bdem byoby - uwaajc histori zbawienia za cakowicie zakoczon - postpowa tak, jak gdyby Odkupienie osigno ju wszystkie swoje skutki i jakby nie trzeba byo ju podejmowa walki, o ktrej mwi Nowy Testament i mistrzowie ycia duchowego... Jednak istnienie szatana otwarcie podaje si w wtpliwo. Niektrzy krytycy sdzc, e s zdolni okrelic waciwe stanowisko Jezusa w tej sprawie, utrzymuj, e adne Jego sowo nie potwierdza rzeczywistoci wiata zych duchw, wystpujce natomiast

stwierdzenia o jego istnieniu odbijayby raczej pojcia zaczerpnite z pism ydowskich, albo zaleayby od tradycji nowotestamentowych, nie za od Chrystusa. Poniewa tego rodzaju stwierdzenia nie s czci gwnego ordzia ewangelicznego, przeto nie dotycz ju dzisiaj naszej wiary i moemy od nich swobodnie odstpic. Inni, bardziel bezstronni i bardziel nieustpliwi przyjmuj stwierdzenia Pisma witego o zych duchach w ich znaczeniu dosownym, ale natychmiast dodaj, e nie s one dzisiaj moliwe do przyjcia, nawet przez chrzecijan. Tak wic i oni je wykluczaj. Wedug niektrych wreszcie idea szatana, jakiekolwiek byoby jej pochodzenie, nie ma ju znaczenia i przez zatrzymywanie si nad jej uzasadnieniem nasze nauczanie moe straci zaufanie i rzuci cie na mwienie o Bogu, ktry jedynie zasuguje na to, by Go poznawa. Wedug jednych i drugich w kocu, nazwy szatana i diaba byyby tylko personifikacjami mitycznymi i funkcyjnymi, ktrych znaczenie ograniczaoby si jedynie do podkrelenia w dramatycmy sposb wpywu za i grzechu na ludzkosc. Jest to wic czysty jzyk, ktry nasza epoka powinna rozszyfrowa, aby znale nowy sposb wpajania chrzecijanom obowizku walki ze wszystkimi przejawami za w wiecie. Tego rodzalu pogldy, podpierane rozleg wiedz, rozpowszechniane przez czasopisma i niektre sowniki teologicme, musz wywoa zamt w umysach. Wierni przyzwyczajeni bra z ca powag przestrogi Chrystusa i pism apostolskich, maj wraenie, e tego rodzaju stwierdzenia w tej dziedzinie zmierzaj do dokonania przeomu w opinii publicznej i ci, ktrzy maj wiedz biblijn i religijn, stawiaj sobie pytanie, dokd zaprowadzi ten proces demitologizacji podjty w imi pewnej hermeneutyki. Gwne uzdrowienia optanych zostay dokonane przez Chrystusa w momentach, ktre byy wane dla Jego dziaalnoci. Jego egzorcyzmy ukazyway w wystarczajco przekonujcy sposb zagadnienie Jego posannictwa i osoby, jak tego dowodz reakcje ludzi. Nie stawiajc nigdy szatana w centrum swojej Ewangelii, Jezus mwi o nim w chwilach wanych i wtedy, gdy wypowiada doniose owiadczenia. Przede wszystkim razpocz publiczn dziaalno zgod na to, aby Go diabe kusi na pustyni. Opowiadanie o tym wydarzeniu, zawarte w Ewangelii w. Marka, cho skrtowe i powcigliwe, jest tak samo wane jak opowiadanie w Ewangeliach w. Mateusza i w. ukasza. Jezus przestrzega przed tym przeciwnikiem w Kazaniu na Grze i w modlitwie Ojcze nasz, ktrej nauczy swoich uczniw, jak sdzi dzisiaj wielu egzegetw na podstawie wiadectwa rnych liturgii. Przede wszystkim za Apokalipsa jest wielkim i wspaniaym freskiem, w ktrym janieje potga Chrystusa zmartwychwstaego w wiadkach Jego Ewangelii. Glosi ona zwycistwo ofiarowanego Baranka. Ale bylibymy cakowicie w bdzie co do natury tego zwycistwa, gdybymy nie dostrzegali kresu dugiej walki, w ktrej za porednictwem potg ludzkich, sprzeciwiajcych si Panu Jezusowi, bior udzia szatan i jego anioowie oraz ich historyczni przedstawiciele. To wanie Apakalipsa, podkrelajc tajemniczosc rnych imion i symboli szatana w Pimie witym, odkrywa ostatecznie jego tosamo. Razwija on swoj dziaalno w cigu wszystkich wiekw historii ludzkiej, ale pod kontrol Boga. Oczywicie wikszo Ojcw Kocioa, porzucajc wraz z Orygenesem myl o cielesnym grzechu upadych aniow, dostrzega w ich pysze, to znaczy w ich pragnieniu wywyszania si panad swj stan, w podkrelaniu swej niezalenoci, w uwaaniu siebie za Boga, przyczyn ich upadku. Ale obok tej pychy, wielu podkrela ich zloliwo w odniesieniu do czowieka. Wedug w. Ireneusza, odstpstwa diaba miao miejsce wwczas, gdy odczu

zazdro z powodu stworzenia czowieka, dlatego stara si go nakonic do buntu przeciwko swojemu Stwrcy. Wedug Tertuliana, szatan, aby przeszkadza zamysowi Pana Jezusa, w pogaskich obrzdach kultowych naladuje sakramenty ustanowione przez Chrystusa. Nauczanie Ojcw Kocioa byo wic w swej istocie wiernym odbiciem nauki i przewodniej myli o szatanie i jego anioach, zawartej w Nowym Testamencie. POTRZEBA ODNOWY DUSZPASTERSTWA Ci, ktrzy uwierz, w imi' moje ze duchy bd wyrzuca (Mk 16, 16) - to proste stwierdzenie Chrystusa, ktre czytamy w zakoczeniu Ewangelii w. Marka, byo podstaw duszpasterstwa uwalniania od zych duchw w pierwszych wiekach chrzecijastwa. Kady chrzecijanin by egzorcyst, czyli posiada wadz wynikajc z wiary w moc imienia Jezusa. wiadectwa o tym mamy u w. Justyna, u Tertuliana, Orygenesa. Potem zaczy si mnoy formuy egzorcyzmu i zbiory tych formu. W tym czasie wadze kocielne zaczy take ujmowa w pewne formy egzorcystat, zastrzegajc powaniejsze przypadki osobom majcym pewne przygotowanie i mnoc sakramentalia, ktrymi mogli si posugiwa wszyscy w mniej powanych przypadkach. Ale a do ostatnich czasw, nawet gdy dokonanie powaniejszego egorcyzmu byo zastrzeone biskupom lub kapanom przez nich upowanionym (ta zasada obowizuje do dzisiaj), kada diecezja miaa odpowiedni liczb egzorcystw. Nie byo obecnego przejawu niewiary, przynajmniej praktycznego, w istnienie zego ducha. Dzisiaj jednak ani biskupi nie uwzgldniaj tego zagadnienia, (ktre powinno by czci duszpasterstwa zwyczajnego w kadej diecezji), ani kapani nie s skonni do przyjcia tego zadania. Kodeks Prawa Kanonicznego zobowizuje szczeglnie proboszczw, aby nawiedzali rodziny i pojedyczych wiernych, zwaszcza w ich niepokojach i smutkach, aby otoczyli szczegln trosk biednych, chorych i przeywajcych rne trudnoci (kan. 529). Nie ma adnej wtpliwoci, e wrd tych przypadkw cierpienia i wyjtkowych potrzeb naley wymieni ludzi dotknitych przez zego ducha. Ale kto dzi w to wierzy? Wzrasta wic zjawisko korzystania z pomocy czarownikw, wrcych z kart, czarownic. Nieliczne s przypadki, gdy osoby zwracaj si do egzorcysty przed przyjciem zgubnych zabiegw od wspomnianych osb. Sprawdza sie dosownie to, co Pismo wite mwi o krlu Ochozjaszu. Gdy ciko zachorowa, wysa posacw, aby si dowiedzie od Belzebuba (wadcy zych duchw), boga Ekronu, czy wyzdrowieje. Prorok Eliasz wyszed naprzeciw tych posacw i powiedzia: Czy nie ma Boga w Izraelu, e wy idziecie wywiadywa si u Belzebuba? (2 Krl 1, 3). W swoim przemwieniu wygoszonym 15 listopada 1972 roku papie Pawe VI powiedzia: Jakie s najwiksze potrzeby Kocioa? Niech was nie zdziwi odpowied. Nie jest ona uproszczeniem, uleganiem przesdom ani czym nierealnym: jedn z najwikszych potrzeb jest obrona przed tego rodzaju zem, ktre nazywamy szatanem. To prawda, e sowa papiea maj znaczenie o wiele szersze ni wska dziedzina egzorcyzmw; ale prawd jest, e odnosz si one rwnie do tej dziedziny. Komisja, ktra dokonuje obecnie zmian w Rytuale, stoi wobec caego zespou zada. Nie chodzi tylko o zmiany zasad wprowadzajcych i modlitw zwizanych z egzorcyzmem. Naley nawietli cae duszpasterstwo w tej dziedzinie. Obecnie Rytua uwzgldnia

bezporednio tylko przypadek optania przez zego ducha, czyli przypadek najciszy i najrzadszy. Egzorcyci zajmuj si w praktyce wszystkimi przypadkami, w ktrych dostrzegaj szataskie dziaanie: drczeniem diabelskim, obsesjami (ktre jest o wiele czstsze ni optanie), zaatakowanymi domami, a take wieloma innymi przypadkami, w ktrych ich modlitwy stanowi skuteczn i konieczn zapor dla za. Powiedziabym, e rwnie w tej dziedzinie wana jest zasada "natura non facit saltus" (natura nie dokonuje skokw, ale posuwa si w rozwoju przez stopniowe przemiany). Nie ma na przykad wyranej granicy midzy optanymi a drczonymi przez zego ducha. Tak samo nie ma te wyranej granicy midzy drczonymi a dowiadczajcymi innych rodzajw za fizycznego, ktre moe by spowodowane przez zego ducha, lub moralnego (zwykle stany grzechu, zwaszcza stan grzechu cikiego), w ktrych z ca pewnoci zy duch ma swj udzia. Widziaem czasem korzyci z dokonania - poza modlitwami za chorych - krtkiego egzorcyzmu osb, wobec ktrych miaem powd, by podejrzewa diabelskie pochodzenie ich choroby. Odnosiem take korzyci przez zastosowanie krtkich egzorcyzmw jako pomocy w sakramencie spowiedzi, wobec osb zatwardziaych w pewnych grzechach, jak choby homoseksualici. . Alfons Maria de Liguori, doktor Kocioa w teologii moralnej, mwic o spowiednikach podkrela, e kapan powinien stosowa prywatnie egzorcyzm, gdy si spotka z czym, co jego zdaniem, moe by objawem napadu przez zego ducha. Trzeba jednak zaznaczy, e wedug obowizujcych zasad w cisy sposb do egzorcysty nalez tylko przypadki optania przez zego ducha. Wszystkie inne mog by leczone w inny sposb: przez modlitw, sakramenty, zastosowanie sakramentaliw, modlitw o uwolnienie odmawianych przez grupy modlitwy itd. Jest to bowiem zbyt szerokie pole, by mona je byo pozostawi dowolnemu dziaaniu, bez dokadnego okrelenia sposobu postpowania. W dodatku do tego rozdziau przytaczam dokument Kongregacji Nauki Wiary , wysany do biskupw 29 wrzenia 1985 roku. Zasadniczo przypomina si w nim obowizujce dotychczas zarzdzenia, bez rozwizania tego zoonego zagadnienia, co powierzono specjalnie wyznaczonej komisji. Nie wiem, czy w tych ostatnich latach biskupi postarali si przesa do tej komisji swoje uwagi. Bardzo w to wtpi, majc na uwadze ogln beztrosk w tej dziedzinie. Ogranicz si wic do paru spostrzee. Jednym z najbardziej wraliwych na to zagadnienie biskupw jest niewtpliwie kardyna Suenens, ktry ustawicznie je przeywa w modlitwach o uwolnienie, odmawianych w grupach Odnowy w Duchu witym. W krtkim rozdziale swojej ksiki, ktr ju cytowaem, zaznacza: Dziaanie zmierzajce do uwolnienia od zych duchow, ktore si podejmuje bez penomocnictwa, nasuwa zagadnienia z pogranicza, zasugujce na wyodrbnienie i nawietlenie. Na pierwszy rzut oka ta linia rozgraniczenia wydaje si wyrana: egzorcyzmy sa zastrzeone wycznie dla biskupa lub wyznaczonego przez niego kapana, gdy mamy do czynienia z przypadkiem domniemanego optania przez zego ducha; przypadki, ktre nie s prawdziwym optaniem, stanowi pole wolne, nie objte przepisami, a wic dostpne dla wszystkich. Ale kardyna wie, e przypadki prawdziwego optania s nieliczne, ponadto wymagaj szczeglowego i waciwego zbadania, by mona je byo naleycie okreli i za takie uzna. Dlatego dodaje: Wszystko, co nie jest prawdziwym optaniem, jest podobne do pola o niewyranie oznaczonych granicach, gdzie panuje zamieszanie i niejasno. Ju sama

zawio nazewnictwa nie uatwia zrozumienia sprawy, nie ma nazewnictwa powszechnie przyjtego i pod t sam etykiet mieszcz si' rne treci (dz. cyt., str .95). Nieco dalej, aby poda praktyczne uwagi, kardyna pisze: W celu waciwego postawienia i rozwizania zagadnienia, naley przede wszystkim ustali nazewnictwo i wyranie okreli rnic midzy modlitw o uwolnienie a egzorcyzmem uwalniajcym przez bezporednie zwrcenie si do zego ducha. Egzorcyzm uwalniajcy jest zastrzeony wycznie dla biskupa, gdy zachodzi przypadek optania, ale brakuje wyranej linii rozgraniczajcej formy egzorcyzmu, ktre nie odnosz si do optania (dz. cyt., str. 119120). Ja, prawd mwic, dostrzegam wyranie t granic, przynajmniej w okreleniach, majc na uwadze to, e prawdziwym egzorcyzmem, zastrzeonym dla biskupa lub wyznaczonego przez niego kapana, s sakramentalia, ktre wczaj wstawiennictwo Kocioa. Wszystkie inne formy egzorcyzmu s modlitwami prywatnymi. Nie wiem, dlaczego kardyna Suenens nie wspomnia nigdy o egzorcyzmach jako o sakramentaliach. Chocia powici may rozdzia sakramentaliom i wymienia niektre z nich, to nie wspomina o egzorcyzmach jako o sakramentaliach. Wedlug mnie byby to ju jeden jasny punkt. Niech kardyna wybaczy mi t uwag. Przechodzc do podania praktycznych zalece, kardyna Suenens pisze: Proponuj, aby zastrzec biskupowi nie tylko przypadki optania diabelskiego, jak to stanowi dawne prawo, ale takie wszystkie zjawiska, w ktrych podejrzewa si wyrany wpyw zego ducha. Chc zwrci uwag take na to, e jeeli egzorcystat przesta istnie jako wicenie nisze, to nic nie stoi na przeszkodzie, by Konferencja Episkopatu zwrcia si do Rzymu o jego przywrcenie (dz. cyt., str. 121-122). Kardyna radzi, aby dla przypadkw mniej powanych egzorcystatu udzielano take odpowiednio przygotowanym osobom wieckim. Znajduj inne zalecenia w bardzo dobrej ksice, czsto przeze mnie cytowanej, ktr napisa o. La Grua. Po przypomnieniu rad kardynaa Suenensa, autor przedstawia propozycj, ktr mona by bezzwocznie wprowadzi w ycie, nie czekajc na odgrne rozstrzygnicia. S to zalecenia praktyczne, moliwe, e ich urzeczywistnianie mogoby take dostarczy wanych spostrzee komisji, ktra dokonuje zmian w tej czci Rytuau. W kadej diecezji - pisze on - biskup powinien powoa, obok egzorcysty, grup rozpoznawcz, zoon z trzech lub czterech osb, a wrd nich lekarza i psychologa. Wszystkie podejrzane przypadki powinno si przekazywa tej grupie, ktra po odpowiednim przebadaniu kierowaaby dan osob, albo do lekarza albo do egzorcysty, albo do grupy modlitewnej. Grupa lub grupy modlitewne - gdyby byo duo przypadkw powinny si skada z osb dowiadczonych i przygotowanych i powinny podejmowa dziaania w tak zwanych lejszych przypadkach, pozostawiajc egzorcycie przypadki cisze. W grupie modlitewnej zawsze powinien by kapan. Uwalnianie od zego ducha naleaoby w ten sposb do normalnego duszpasterstwa chorych. Dobrze zorganizowane leczenie powinno zawiera nastpujce punkty: ewangelizacj, praktyk uczszczania do sakramentu pokuty i Eucharystii, wiczenia duchowe, uczestniczenie w grupach modlitewnych. (dz. cyt., str. 113-114). Jak wida, to zagadnienie nie ogranicza si tylko do zwikszenia liczby ezorcystw i do dania im monoci przygotowania si do poprawnego wypeniania tego zaszczytnego zadania. Jest take wiele spraw otwartych, ktre naley rozwiza w taki sposb, aby ta dziedzina nie bya ju polem zamknitym, z napisem "Prace w toku".

Zy duch nie zaprzestaje nigdy swojej niecnej dziaalnoci, gdy tymczasem sudzy Pana spi, jak mwi przypowie o dobrym nasieniu i chwacie. Pierwszym krokiem - bardzo istotnym jest uwraliwienie biskupw i kapanw na to zagadnienie, przez nawizanie do zdrowej nauki, ktr podaje nam zawsze Pismo wite, Tradycja i urzd nauczycielski Kocioa, a take Sobr Watykaski II i nauczanie ostatnich papiey. Napisaem te strony, by przyczyni si do rozwizania tego problemu, co wanie uwaam za gwny cel. I tylko wwczas, gdy zostanie on osignity, bd uwaa, e dopiem swego, nie dajc si oczarowa pochwaami ze strony krytyki i szybkim rozpowszechnianiem si mojej ksiki. DODATKI Dokument Kongregacji Nauki Wiary Jest to list wysany do wszystkich biskupw diecezjalnych, aby przypomnie obowizujce zasady dotyczce egzorcyzmw. Nie wiem waciwie, dlaczego niektre dzienniki pisay o "nowych instrukcjach", nie ma w nim adnych nowoci. Wane jest upomnienie kocowe. Nowe moe by to, co si stwierdza w punkcie 2, gdzie si przypomina, e wierni nie mog si posugiwa egzorcyzmem Leona XIII, ale nie jest zaznaczone, e kapani powinni mie na to pozwolenie biskupa. Nie jest jasne, czy ta zmiana jest wyrazem woli witej Kongregacji. Mam wtpliwoci, jak naley rozumie punkt 3. List pochodzi z 29 wrzesnia 1985 roku. Przytaczam jego tresc. Ekscelencjo, Ju od kilku lat niektre grupy kocielne uczestnicz w zgromadzeniach, poczonych z modlitw i baganiami, w bardzo konkretnym celu, jakim jest otrzymanie wyzwolenia od wpywu demonw, nawet jeli nie chodzi o prawdziwe i waciwe egzorcyzmy. Zebrania takie odbywaj si pod przewodnictwem wieckich, niekiedy obecny jest take kapan. Poniewa Kongregacja Nauki Wiary zostaa zapytana, co naleaoby sdzic o tych faktach, uwaa wic za konieczne przekaza biskupom nastpujc odpowied: 1.W kanonie 1172 Kodeksu Prawa Kanonicznego stwierdza si, e nikt nie moe prawomocnie wypowiada egzorcyzmw nad optanym, jeli nie otrzyma od biskupa ordynariusza specjalnej i wyranej licencji (paragraf 1) i ustala si, e ta licencja moe by udzielona przez biskupa ordynariusza tylko kapanowi odznaczajcemu si pobonoci, wiedz, roztropnoci i nieskazitelnym yciem (paragraf 2). Z tego powodu biskupi proszeni s, aby wymagali zachowywania tej normy. 2. Z tego zapisu wynika, e wiernym ani nie wolno uywa formuy egzorcyzmw przeciw szatanowi i upadym anioom, ktra zostaa opublikowana na polecenie papiea Leona XII1, ani tym bardziej nie wolno uywa im integralnego tekstu egzorcyzmu. Biskupi, w przypadku koniecznoci, zatroszcz si o ostrzeenie wiernych w tej sprawie . 3. W kocu, z tych samych powodw, biskupi s proszeni o czuwanie, by - takie w przypadkach, w ktrych naley wykluczy prawdziwe optanie przez szatana, chocia moe si wydawa, e istnieje jaki wpyw zego ducha - ci, ktrzy s pozbawieni odpowiedniej wadzy, nie organizowali zgromadze, w czasie ktrych s uywane w celu otrzymania

wyzwolenia modlitwy, w ktrych si wprost wzywa demony i dy do poznania ich tosamoci. Przypomnienie tych norm bynajmniej nie musi oddala wiernych od modlitwy, by - jak nas pouczy Jezus byli wyzwoleni od za. Pasterze powinni wykorzysta t sytuacj, aby przypomnie nauczanie Tradycji Kocioa o funkcji, jak peni sakramenty i wstawiennictwo Bogosawionej Dziewicy Maryi, aniow i witych w duchowej walce chrzecijan z duchami kamstwa. List jest podpisany przez prefekta kongregacji kardynaa Ratzingera i jej sekretarza, arcybiskupa Bovone. Niebezpieczestwo wypdzania zego ducha przez osoby niekompetentne. Dopiero co przytoczony list przestrzega, by ten, kto nie ma wadzy, nie zwraca si bezporednio do zego ducha i nie pragn pozna jego tosamoci. Zasada ta podyktowana jest rwnie trosk o bezpieczestwo osb, ktre chc czyni to, do czego nie s powoane. Gdy chodzi o t spraw, to Dzieje Apostolskie (19, 11-20) przytaczaj nam dosy zabawne wydarzenie: Bg czyni te wielkie cuda przez rce Pawa, tak e nawet chusty i przepaski z jego ciaa kadziono na chorych, a choroby ustpoway z nich i wychodziy ze duchy. Ale i niektrzy wdrowni egzorcyci ydowscy prbowali wzywa imienia Pana Jezusa nad optanymi przez zego ducha: "Zaklinam was przez Pana Jezusa, ktrego gosi Pawe" mwili. Czynio to siedmiu synw niejakiego Skewasa, arcykapana ydowskiego. Zy duch odpowiedzial im: "Znam Jezusa i wiem o Pawe, a wy cocie za jedni? " I rzucil si na nich czowiek, w ktrym by zy duch, powali wszystkich i pobi tak, e nadzy i poranieni uciekli z owego domu. Dowiedzieli si o tym wszyscy ydzi i Grecy, mieszkajcy w Efezie, i strach pad na wszystkich, i wysawiano imi Pana Jezusa. Przychodzio te wielu wierzcych, wyznajc i ujawniajc swoje uczynki. I wielu te z tych, co uprawiali magi, poznosio ksigi i palilo je wobec wszystkich. Warto ich obliczono na pidziesit tysicy denarw w srebrze. Tak potnie roso i umacniao si slowo Paskie. Poza nieszczliwym losem siedmiu braci naley zauway, e ludzie nawracaj si, porzucaj magi (kult szatana), i przyjmuj sowo Pana (zwracaj si do Boga). Co wrcz odmiennego przydarzyo si o.Candido, egzorcycie upowanionemu przez Koci do penienia tej posugi. Pewnego dnia egzorcyzmowa dobrze zbudowan kobiet, ktra zwyka wpada w sza. By obecny take psychiatra. W pewnej chwili kobieta poderwaa si z krzesa, zakrcia wok siebie, jak to czyni sportowcy dla nabrania rozmachu przed rzutem dyskiem, i z caych si uderzya egzorcyst pici w praw skro. Odgos uderzenia rozleg si w obszernej zakrystii, nadbieg bardzo tym zaniepokojony lekarz. Ale o.Candido, niewzruszony, odprawia dalej egzorcyzm, z twarz umiechnit, jak to byo w jego zwyczaju. Na kocu wyzna, e poczu, jakby pluszowa rkawiczka musna jego skro. Wyranie przyszo mu z pomoc samo niebo i to - nie waham si tego powiedzie - w niezwyky sposb. ZAKOCZENIE

Doszedszy do koca, mam wraenie, e powiedziaem zbyt mao w stosunku do tego, co mgbym powiedzie. Chciaem jedynie w praktycznym celu opisa owoce bezporedniego dowiadczenia, czego nie spotykam dzisiaj w adnej ksice. Mam nadziej, e w ten sposb przysuyem si tym wszystkim, ktrzy interesuj si tym zagadnieniem. Przede wszystkim miaem na uwadze kapanw, ktrzy powinni mie przynajmniej minimum rozeznania, by wiedzie, kiedy jak osob naley skierowa do egzorcysty, poniewa istniej pewne obawy, ktre ka podejrzewa obecno zego ducha, a kiedy to byoby niepotrzebne. Ju o tym mwiem, ale uwaam za konieczne przypomnienie, e jest to bardzo wana sprawa. Za moje osobiste dowiadczenia w tej dziedzinie pragn podzikowa kardynaowi Polettiemu, gdy to on wanie tak niespodziewanie powierzy mi to zadanie, ktre przyjem z zamknitymi oczami, na lepo. Dzisiaj widz w tej wadzy, ktra zostaa mi powierzona bez adnej zasugi, dopenienie mojego kapastwa: podobnie jak odprawiam Msz w., gosz kazania, spowiadam, tak samo, gdy trzeba, dokonuj egzorcyzmw. Mam mono przychodzi z pomoc wielu cierpicym osobom, ktrym czsto wystarcza jedno sowo zrozumienia. Czubym si w poowie kapanem, gdybym nie mia tej wadzy. Chocia korzysta si z niej wyjtkowo w porwnaniu z innymi formami posugi kapaskiej, to jednak jest ona czci zwyczajnego duszpasterstwa. Tak przynajmniej powinno by. Chciabym rwnie podkreli, e przynioso mi to wielkie korzyci z duchowego punktu widzenia. Korzyci dla wiary, poniewa niemal dotyka si rk wiata niewidzialnego; dla modlitwy i pokory, gdy cigle dowiadcza si cakowitej bezsilnoci wobec rnych przejaww za. Chocia czowiek stara si modli z wiar i penym zaangaowaniem, ma wiadomo, e jest "sug nieuytecznym" i gdyby Bg nie wkracza i nie dokonywa wszystkiego, wynik naszych wysikw i umiejtnoci nabytych przez dowiadczenie byby niczym. Jeli mwi, e byby niczym, to wcale nie przesadzam, w. Pawe powiedzial: Tylko Bg daje wzrost (por. 1 Kor 3,6). Chciabym take podway przewiadczenie, ktre nie wiem dlaczego przenikno do krgw osb duchownych, e zy duch mci si na dokonujcych egzorcyzmw. Mj mistrz, o.Candido, ktry przez 36 lat bezustannie egzorcyzmowa, odczuwa pewne dolegliwoci, ale byy one zwizane z jego wiekiem, a nie z dziaalnoci zego ducha. Ojciec Pellegrino Emetti, benedyktyn z Wenecji, egzorcyzmowal przez 33 lata i to posugiwanie ani nie polepszyo ani nie pogorszylo jego zdrowia. Powtarzam wic i prosz, aby mi uwierzono: zy duch i tak ju kademu z nas wyrzdza zo, jakie tylko moe. Bdne jest mylenie: jeli ja pozostawi go w spokoju, to i on da mi spokj. To nie tylko bd, ale i zdrada naszego kapaskiego posannictwa, ktre cakowicie powinno si powica doprowadzaniu dusz do Boga wyrywajc je, gdy trzeba, spod wadzy szatana przez goszenie Ewangelii, co niewtpliwie ma znaczenie pierwszorzdne, a nastpnie przez sprawowanie sakramentw i wreszcie udzielanie sakramentaliw, wrd ktrych mieci si take egzorcyzm. Kapan, ktry si lka odwetu zego ducha, jest podobny do pasterza bojcego si wilka. Tym bardziej, e jest to lk pozbawiony podstaw. Byoby nierozsdne przecenianie zemsty, jakiej si dopuszcza zy duch, aby zniechci egzorcystw. S to rzadkie przypadki, przytocz tylko jeden z nich. Pewnego dnia pewien kapan pomaga o.Candido. Egzorcyzmowano modego czowieka, na ktrym w pewnej chwili zapalio si ubranie. Nic powanego si nie stao, mia tylko lekko poparzone jedno

rami. Jego matka powiedziaa potem, e spalia si rwnie podkoszulka, ale nie byo poparzenia ciaa. Gdy ubranie si palio, wydziela si cierpki swd siarki, a zy duch zwrci si do pomagajcego kapana, obiecujc mu, e drogo za to zapaci. Kilka dni po tym wydarzeniu w kapan jecha wieczorem samochodem z Neapolu do Rzymu. Spostrzeg, e towarzysz mu jakie boczne wiata, a poniewa nie wiedzia, co to miaoby znaczy, postanowi zatrzyma si na stacji obslugi samochodw. Gdy ju na ni wjeda, samochd stan w ogniu. Kapan zdoa si zatrzyma, wycign kluczyk i szybko uciec. Nadbiego paru kierowcw i zaczli krzycze: "Kto jest wewntrz! Wida kogo!" Kapan zapewnia, e jest sam. W pewnej chwili samochd powoli ruszy do przodu jak ponca kula, ku stacji benzynowej. Rwnoczenie dao si wyczu w powietrzu cierpki swd siarki. Kapan rozpozna, e ten sam swd rozchodzi si w czasie udzielania egzorcyzmu i zacz si modli. Natychmiast samochd si zatrzyma, ale pali si dalej a do cakowitego zniszczenia. Przytoczyem to zdarzenie dla penego nawietlenia sprawy. Bdem byoby jednak, uoglnianie jego znaczenia, chodzio bowiem o wydarzenie wyjtkowe. O tym, e posuga kapaska naraa na rne niebezpieczestwa i przykroci, wiedz wszyscy kapani, nawet ci, ktrzy nie s egzorcystami. w. Piotr by nam powiedzia: Cieszcie si im bardziej jestecie uczestnikami cierpie Chrystusowych, abycie si cieszyli i radowali przy objawieniu Jego chway (1 P 4, 13). Dobro dusz wymaga zawsze pewnej ofiary. Kapan powinien wierzy w warto swego kapastwa, wierzy we wadz, ktrych udzieli mu Pan i naladowa przykad Apostow i witych kapanw. Papie Jan XXIII na pocztku swego pontyfikatu ukaza wszystkim kapanom posta witego Proboszcza z Ars. To prawda, e ten wity wyrywa dusze szatanowi i z tego powodu musia wiele wycierpie ze strony zego ducha. Nie by on jednak egzorcyst ani nie dokonywa egzorcyzmw. Wszystkim kieruje Pan, ktry nigdy nie zsya na nas dowiadcze bez jednoczesnego dodania nam si, bymy mogli je przezwyciy. Biada nam jednak, jeli z powodu tchrzostwa cofniemy si i zaniedbamy nasz obowizek. Mamy dar Ducha witego, Eucharysti, sowo Boe, moc imienia Jezusa, wsparcie Najwitszej Dziewicy, wstawiennictwo aniow i witych... Czy nie jest nierozsdne lkanie si tego, ktry zostal zwycizony? Modl si do Niepokalanej, ktra jest Nieprzyjacik szatana i odniosa nad nim zwycistwo ju przy pierwszej zapowiedzi Odkupienia, by nas wszystkich owiecaa, wspieraa, podtrzymywaa w tej ziemskiej walce a do osignicia wiecznej nagrody. Modl si za w szczeglnoci za cay Episkopat Katolicki, ktry ma obowizek wzi na siebie udrczenia tych wszystkich, ktrzy cierpi z powodu zego ducha, aby podj pewne postanowienia, zgodnie z prawami i tradycj Kocioa. Maryja Niepokalana! Jakze pikn rzecz jest mylenie o Tej, kt6ra wobec zego ducha ywi nienawi wszczepion Jej przez samego Boga: Wprowadzam nienawi midzy ciebie a niewiast (Rdz 3, 15). Jest Niepokalan, poniewa nie miaa ani grzechu pierworodnego, ani adnych grzechw powszednich, to znaczy nigdy nie ulega szatanowi. Jest zawsze Dziewic, poniewa zawsze naleaa do Boga, take ze swym ciaem, z ktrego Sowo Odwieczne wzio swoje ciao. Naley zawsze mie na uwadze znaczenie tajemnicy Wcielenia. Szatan bowiem, ktry jako duch nie ma ciaa, w swojej wielkiej pysze chcia zaj gwne miejsce wrd wszystkich stworze. Po Wcieleniu Syna Boego spostrzeg, e orodkiem stworzenia jest

Chrystus, prawdziwy Bg i prawdziwy czowiek, musia wic przyzna, e wraz z Wcieleniem rozpoczyna si czas jego klski. Oto dlaczego zabiega wszelkimi sposobami, aby ciao ludzkie stawao si przyczyn grzechu, stara si je poniy, zhabi. Czyni to we wciekym odwecie za Wcielenie Sowa, ktre przez zoenie swojego ciaa w ofierze dokonao naszego Odkupienia. Z tego wzgldu mona take lepiej doceni znaczenie dogmatu maryjnego - w tym przeciwstawieniu si szatanowi Maryja Dziewica jest jakby narzdziem w zamysach Boga. Maryja owiadczya, e jest suebnic Pask i staa si Matk Boga, wchodzc przez to w najbardziej cisy zwizek z Trjc wit. Warto zauwazy, jak wielkie przeciwiestwo istnieje midzy postaw Maryi a zachowaniem si szatana, ktry si zbuntowa przeciwko Bogu i od Niego oddali si najbardziej ze wszystkich Jego stworze. Maryja Wniebowzita mwi nam o chwalebnym dopenieniu zamysw Boga, ktry nas stworzy po to, abymy si z Nim wiecznie radowali. Mwi nam take o cakowitej klsce szatana, wyrzuconego z radoci niebieskich i skazanego na wieczne mki. Maryja, Matka nasza, Matka Kocioa, Poredniczka ask, ukazuje nam w swej roli zadanie Dziewicy, ktr Chrystus chcia wczyc w dzieo uwicania ludzi. Maryja stoi w wyranej opozycji wobec caej dziaalnoci szatana, ktry si przeciwstawia urzeczywistnianiu zamysw Boga wobec ludzi i przeladuje nas, kusi w rny sposb i w swym niezaspokojeniu, jako przyczyna za, grzechu, cierpienia, mierci, stara si wcign nas na drog wiodc do potpienia wiecznego. Kocz tymi skrtowo przedstawionymi mylami o Matce Boej. Po napisaniu czterech ksiek o Niej, nie chciabym pisa pitej, gdy nadszed czas zakoczenia. Manzoni wypowiada mdr uwag mwic, e niekiedy wystarcza jedna ksika, gdy nie ma czasu na wicej. MODLITWY O UWOLNIENIE OD ZEGO DUCHA Modlitwa przeciwko czarom (z rytuau greckiego) Kyrie eleison. Panie, nasz Boe, Wadco wiekw wszechpotny i wszechmogcy, Ty stworzye wszystko i wszystko przemieniasz swoj wol. Ty w Babilonii zmienie w ros ogien pieca siedem razy mocniej rozpalonego ni zwykle; otoczye opiek i uratowae swoich trzech witych modziecw. Ty jestes nauczycielem i lekarzem naszych dusz. Ty jeste zbawieniem dla uciekajcych si do Ciebie. Ciebie prosimy i wzywamy, by unicestwi, wypdzi i zmusi do ucieczki wszelk potg zego ducha, wszelk obecno i knowania szatanskie, wszelki szkodliwy wpyw i wszelkie czary i uroki zych i nikczemnych osb, dzialajcych na szkod Twego sugi (imi). Spraw, aby zamiast zawici i szkodzenia przez czary dostpi obfitoci dbr, mocy, powodzenia w yciu i mioci. Ty, Panie, ktry darzysz mioci ludzi, wycignij Twoje mocne donie, Twoje wysoko wzniesione potne ramiona, przyjd z pomoc i nawied ten Twj obraz, zelij mu anioa pokoju, niezwycionego opiekuna duszy i ciaa, ktry by oddali i przepdzi wszelk niegodziw moc, wszelk trucizn i gusa osb szkodzcych i zawistnych. Kady bowiem, kto dowiadcza Twojej pomocy, piewa Tobie z wdzicznoci: Pan jest moim obroc, nie bd si lka tego, co moe uczyni mi czowiek.

Nie bd si ba za, bo Ty jeste ze mn, Ty jeste moim Bogiem, moj moc, moim potnym Panem, Panem pokoju, Ojcem przyszych wiekw. Prosimy Ci, Panie, nasz Boe, miej lito nad Twoim obrazem i wybaw Twego sug od wszelkiej szkody lub niebezpieczestwa pochodzcego od czarw, wesprzyj go i uchro od wszelkiego za. Przez wstawiennictwo najbardziej Bogosawionej i Chwalebnej Pani Matki Boga, zawsze Dziewicy Maryi, jasniejcych archaniow i wszystkich witych Twoich. Amen. Duszo Chrystusowa Duszo Chrystusowa, uwi mnie. Ciao Chrystusowe, zbaw mnie. Krwi Chrystusowa, napj mnie. Wodo z boku Chrystusowego, obmyj mnie. Mko Chrystusowa, pokrzep mnie. O dobry Jezu, wysuchaj mnie. W ranach Twoich ukryj mnie. Nie dopu, abym si oddali od Ciebie. Od nieprzyjaciela zoliwego bro mnie. W godzin mierci wezwij mnie. I ka mi przyj do siebie, Abym ze witymi Twymi chwali Ci Na wieki wiekw. Amen. Modlitwa przeciwko wszelkiemu zu Duchu Pana, Duchu Boy, Ojcze, Synu i Duchu wity, Trjco Przenajwitsza, Dziewico Niepokalana, anioowie, archanioowie i wici z nieba, zstpcie na mnie. Przemie mnie, Panie, uksztatuj mnie, napenij mnie sob, posuguj si mn. Odpd ode mnie wszystkie moce za, zniszcz je, abym ja by zdrw i mg dobrze pracowa. Oddal ode mnie czary, gusa, czam magi, czame msze, przedmioty zaczarowane, zamwienia, przeklestwa, uroki, napady zego ducha, optanie diabelskie, obsesj diabelsk, wszystko, co jest zem, grzechem, zawici, zazdroci, przewrotnoci, chorob fizyczn, psychiczn, moraln, duchow, pochodzqc od zego ducha. Spal te wszystkie rodzaje za w ogniu piekielnym, aby ju nigdy wicej nie dotykay mnie ani adnego innego stworzenia na tym wiecie.

Rozkazuj i polecam moc Boga wszechmogcego, w imi Jezusa Chrystusa Zbawiciela, przez wstawiennictwo Niepokalanej Dziewicy, i wszystkim duchom nieczystym, wszystkim ich objawom, ktre mnie niepokoj, i aby mnie opuciy natychmiast, aby mnie opuciy raz na zawsze i by poszly do pieka wieczystego, zwizane przez w. Michaa Archanioa, w. Gabriela, w. Rafaa, przez naszych Aniow Strw, zmiadone pit Najwitszej Dziewicy Niepokalanej. Modlitwa o uzdrowienie wewntrzne Panie Jezu, Ty przyszedes po to, aby uzdrowi serca zranione i udrczone, prosz Ci, aby uzdrowi urazy powodujce niepokoje w moim sercu. Prosz Ci w szczeglny sposb, aby uzdrowi tych, ktrzy s przyczyn grzechu. Prosz Ci, aby wszed w moje ycie i uzdrowi mnie od urazw psychicznych, ktre mnie dotkny w dziecistwie i od tych ran, ktre mi zadano w cigu caego ycia. Panie Jezu, Ty znasz moje trudne sprawy, skadam je wszystkie w Twoim Sercu Dobrego Pasterza. Prosz Ci, odwoujc si do Twej wielkiej rany, otwartej w Twoim Sercu, aby uleczy mae rany mojego serca. Ulecz rany moich wspomnie, aby nic z tego, co mi si przydarzyo, nie przysparzao mi cierpienia, zmartwie, niepokoju. Ulecz, Panie, wszystkie te urazy, ktre w moim yciu stay si przyczyn grzechu . Pragn przebaczy wszystkim osobom, ktre mi wyrzdziy krzywd. Wejrzyj na te urazy wewntrzne, ktre mnie czyni niezdolnym do przebaczenia. Ty, ktry przyszede uleczy serca strapione, ulecz moje serce.

Ulecz, Panie Jezu, moje wewntrzne urazy, ktre s przyczyn chorb fizycznych. Oddaj Ci moje serce. Zechciej je Przyj, Panie, i oczyci. Napenij mnie uczuciami Twego Boskiego Serca. Pom mi by pokornym i cichym. Ulecz mnie, Panie, z blu, ktry mnie przytacza z powodu mierci drogich mi osb. Spraw, bym mg odzyska pokj i rado dziki wierze, e Ty jeste Zmartwychwstaniem i yciem. Uczy mnie prawdziwym wiadkiem Twego Zmartwychwstania, Twego zwycistwa nad grzechem i mierci, Twojej obecnoci jako yjcego wrd nas. Amen. Modlitwa o uwolnienie Panie, Ty jeste wielki, Ty jeste Bogiem, Ty jeste Ojcem. Ciebie prosimy przez wstawiennictwo i pomoc archaniow Michaa, Rafaa i Gabriela, aby nasi bracia i siostry zostali uwolnieni od zego ducha, ktry uczyni ich niewolnikami . Wszyscy wici, przyjdcie nam z pomoc. Od niepokoju, smutku, obsesji, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie. Od nienawici, nierzdu, zawici, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie . Od myli o zazdroci, gniewie, mierci, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie. Od wszelkiej myli o samobjstwie i poronieniu dziecka, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie . Od popadania w rozwizo cielesn, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie . Od rozbicia rodziny, od wszelkiej zej przyjani, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie. Od wszelkiej formy czarw, urokw, guse i od wszelkiego za ukrytego, Ciebie prosimy, uwolnij nas, Panie. Panie, ktry powiedziae pokj zostawiam wam, pokj mj wam daj,

przez wstawiennictwo Dziewicy Maryi, uwolnij nas od wszelkiego przeklestwa i spraw, abymy si cieszyli Twoim pokojem. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.