Professional Documents
Culture Documents
Joanna Jaboska
Leszek Wasielewski
Redakcja techniczna, opracowanie graficzne i amanie
Robert Ciechanowski
Projekt okadki:
Iwona Cielak
Rysunek na okadce Katarzyna Danielewska Cz rysunkw zamieszczonych w ksice pochodzi z biblioteki pakietu Corel DRAW 8.0
ISBN 978-83-89563-53-8
Spis treci
Od wydawcy
Cz
1
1.1. Czowiek jako gatunek biologiczny 1.2. Ukad ruchowy czowieka 1.3. Odywianie 1.4. Krenie 1.5. Ukad nerwowo-hormonalny 1.6. Oddychanie 1.7. Wydalanie 1.8. Skra 1.9. Rozmnaanie
7 7 10 23 36 44 56 62 70 75 84
2.1. Populacja biologiczna i jej waciwoci 2.2. Funkcjonowanie ekosystemu 2.3. Czowiek a rodowisko 2.4. Komrka 2.5. ycie jako funkcja
Cz
Cz
3
3.1. Genetyka 3.2. Struktura organizmw a rodowisko ich ycia 3.3. Odywianie si organizmw 3.4. Wymiana gazowa u organizmw 3.5. Wydalanie i osmoregulacja u organizmw 3.6. Rnorodno rozmnaania si organizmw 3.7. Ewolucjonizm
Testy egzaminacyjne
? 1 2 3 ?
1 1 2 2 4 4 5 5
158
Cz
179
Odpowiedzi
Cz
185
Odpowiedzi
Cz
188
Odpowiedzi
Testy egzaminacyjne
192
Odpowiedzi
Hasa do krzywek
194
Od wydawcy
Konkursy biologiczne w gimnazjum. Zestawy testw z odpowiedziami Joanny Jaboskiej to kolejna ksika przygotowana w naszym wydawnictwie z myl o gimnazjalistach biorcych udzia w konkursach przedmiotowych. Naley ona do serii ksiek zawierajcych testy sprawdzajce oraz uzupeniajce wiedz z poszczeglnych przedmiotw i adresowana jest do tych uczniw, ktrzy chc w sposb systematyczny powtrzy i uzupeni swoj wiedz przed etapem szkolnym i regionalnym konkursu z biologii. Udzia w konkursie przedmiotowym z biologii to nie tylko satysfakcja z bogatszej wiedzy, jak uzyskacie w trakcie przygotowa, ale take szansa na zdobycie zaszczytnego tytuu laureata, a tym samym otrzymanie maksymalnego wyniku z egzaminu gimnazjalnego z przedmiotw matematyczno-przyrodniczych. Zestawy zada i pyta opracowano w oparciu o Podstaw programow ksztacenia oglnego, tak wic mona z nich korzysta na lekcjach biologii bez wzgldu na realizowany w gimnazjum program nauczania. Testy stanowi take doskonay materia na lekcje powtrkowe z biologii przed przystpieniem do egzaminu gimnazjalnego z przedmiotw matematyczno-przyrodniczych. Ksika zawiera testy sprawdzajce z 21 dziaw, pogrupowanych w trzy czci. Ostatnie cztery testy to zestawy podsumowujce wiedz zdobyt w toku nauki w gimnazjum. Zadania s zrnicowane zarwno pod wzgldem trudnoci, jak i formy. Maj charakter zada otwartych i zamknitych, wystpuj tu rysunki, schematy i tabele wymagajce uzupenienia, zadania na dobieranie waciwych odpowiedzi, uzupenianie tekstu oraz tradycyjne krzywki. Zadania wymagajce szerszej wiedzy oznaczono gwiazdk (). Do wikszoci zada podano odpowiedzi i wskazwki, dziki czemu moecie samodzielnie sprawdzi swoj wiedz i umiejtnoci. Mamy
nadziej, e taka forma testw sprawi, i poznawanie biologii stanie si dla Was przyjemnoci. Biologia naley do najciekawszych i najszybciej rozwijajcych si obecnie dyscyplin naukowych. Staralimy si, eby podane informacje i przedstawione zagadnienia odpowiaday aktualnemu stanowi naszej wiedzy. Zachcamy Was do poszukiwania odpowiedzi na zawarte tu pytania nie tylko w podrcznikach, ale i w encyklopediach, sownikach, ksikach popularnonaukowych, czasopismach oraz w Internecie. Moe si zdarzy, e znalezione przez Was informacje bd si rniy musicie si do tego przyzwyczai. Biologia jest nauk, ktra wci si rozwija. Moe w przyszoci ten rozwj bdzie take Waszym udziaem. Niniejszym chciabym serdecznie podzikowa Panu Leszkowi Wasielewskiemu za szereg poprawek i krytycznych uwag, ktre przyczyniy si do powstania ostatecznej wersji tej ksiki.
Cz
1
Test 1
1. Antropologia to nauka zajmujca si: A. wzajemnym stosunkiem i zalenociami organizmw i rodowiska B. badaniem prawidowoci zjawisk zmiennoci i dziedzicznoci C. zmiennoci budowy i funkcji organizmu czowieka w czasie i przestrzeni 2. Czowiek w przeciwiestwie do innych ssakw posiada: A. przeciwstawny palec B. koci biodrowe wklse C. koci biodrowe paskie 3. Neandertalczyk jako gatunek prawdopodobnie pojawi si na terenie: A. Europy i Bliskiego Wschodu B. Afryki Wschodniej C. Azji Poudniowej 4. Czowiek w klasyfikacji krlestwa zwierzt naley do:
l
typ:
............................................................................ ......................................................................
gromada: rzd:
...........................................................................
9. Twrc ewolucjonizmu i autorem rozprawy O powstaniu gatunkw jest: A. K. Linneusz B. K. Darwin C. E. Haeckel
11. Ktre z wymienionych informacji, opisujcych rasy ludzkie, s waciwe dla rasy tej? Zaznacz prawidowe odpowiedzi. a) maa ilo barwnika w oczach b) paski nos c) niski wzrost d) maa ilo barwnika w skrze e) fad skrny w kcikach oka f) powieki z podcik tuszczow g) wska szpara powiekowa
Krzywka 1
Czowiek jako gatunek biologiczny
1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 11 11 12 12
1. Mapa czekoksztatna 2. Postawa charakterystyczna dla ciaa czowieka 3. Naukowiec zajmujcy si badaniem zmiennoci czowieka w czasie i przestrzeni 4. Prehistoryczny czowiek 5. Organ sucy do odywiania podu 6. Uczeni zajmujcy si dawno wymarymi organizmami
7. Czowiek rozumny 8. Nazwa rzdu, do ktrego naley czowiek 9. Zachowane szcztki dawno yjcych organizmw 10. Podstawowa jednostka w systematyce organizmw 11. Gromada, do ktrej naley czowiek 12. Biaa, czarna lub ta
3. Pocz liniami elementy wystpujce w koci z odpowiadajcymi im funkcjami. okostna osseina istota gbczasta nadawanie elastycznoci koci odtwarzanie koci w przypadku ich pknicia budowanie wntrza koci dugich
4. Osteoporoza to choroba koci polegajca na: A. zmniejszaniu si wytrzymaoci koci B. nieprawidowym wysklepieniu koci stopy C. gromadzeniu si osseiny w kociach 5. Okrel ksztat nastpujcych koci: a) koci mzgoczaszki b) koci jarzmowe d) krgi
.......................................................
............................................................
c) mostek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
........................................................................
10
11
6. Podczas starzenia si organizmu, w kociach: A. zwiksza si zawarto osseiny B. zmniejsza si zawarto osseiny C. zwiksza si zawarto sodu i wapnia 7. Na rysunku zaznaczono elementy budowy stawu. Nazwij poszczeglne czci.
8. Osteocyty to: A. wkna kolagenowe wzmacniajce koci B. podstawowe komrki tkanki kostnej C. cienkie bony okrywajce koci 9. Staw panewkowy wystpujcy w biodrze umoliwia: A. ruch obrotowy koczyny B. zginanie kolana C. ruch nogi w rnych kierunkach 10. Poniszy rysunek obrazuje tkank czone elementy.
................................
Nazwij zazna-
11
12
11. Zakrel bdn odpowied dotyczc tkanki chrzstnej czowieka: A. peni funkcj podporow B. w czasie rozwoju podowego nie zamienia si w tkank kostn C. jest tkank elastyczn 12. Do chemicznych skadnikw koci nale:
l
13. Jeeli wymoczysz w occie ko, to: A. zmniejszy si sztywno koci B. rozpuci si cz organiczna koci C. zwikszy si sztywno koci 14. Wska bdn odpowied dotyczc szpiku kostnego: A. mieci si w jamie szpikowej B. jest tkank mikk zawierajc tuszcz C. jest tkank mikk niezawierajc tuszczu 15. Uzupenij tekst. U noworodkw wystpuje szpik kostny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , ktry jest odpowiedzialny za wytwarzanie
........................................ ...............................
W trakcie
Pozostaoci
...........................
12
13
Krzywka 2
1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10
1. Substancja organiczna nadajca elastyczno koci 2. Jedna z koci miednicy 3. Rasa ludzka wywodzca si z zimnego klimatu 4. Nieruchome poczenia koci 5. Choroba spowodowana odwapnieniem koci, zwana rwnie osteoporoz
6. Boniaste poczenie midzy komi czaszki 7. Koci palcw 8. Zewntrzna warstwa koci 9. Ko utworzona z 45 szcztkowych krgw ogonowych 10. ebra nieczce si bezporednio z mostkiem
13
Test 2
1. Zwyrodnienie stawu objawia si: A. niedoborem wapnia B. niedostateczn iloci mazi C. zmianami ksztatu powierzchni stawowych koci 2. Uzupenij tabel, wpisujc miejsce wystpowania typu tkanki miniowej:
poprzecznie prkowana gadka sercowa
3. Lordoza to: A. wypuko krgosupa do tyu B. wypuko krgosupa do przodu C. zwyrodnienie stawu 4. Uzupenij tekst. Podczas duego wysiku glikogen, z ktrego nasze minie czerpi energi, rozkada si do
............................................
Powoduje to silny
bl, ktry likwidujemy przez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Tkanki mikkie, np. misie, na zdjciach rentgenowskich daj obraz: A. czarny B. szary C. biay
14
15
7. Poniszy rysunek obrazuje szkielet koczyny grnej. Wpisz nazwy koci tworzcych t koczyn.
odpowiedzialny jest za . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , natomiast na jego prostowanie wpyw ma misie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. U dorosego czowieka midzy koci czoow i ciemieniow wystpuje poczenie: A. nieruchome B. ruchome C. pruchowe
15