Tleneki- są to dwu składnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami.

Twożą następujące grupy:

• Tl zasadowe- tl metali które reagują z kwasami, a nie z zasadami np.CaO
• Tl amfoteryczne- tl metali które reagują z kwasami i z zasadami np.Al2O3
• Tl obojętne- tl niemetali które nie reagują z kwasami i zasadami np. CO
• Tl kwasowe- tl metali lub nie metali które reagują z zasadami a nie z kwasami np.CO2
Metody ich otrzymywania:
• Reakcja syntezy pierwiastka z tlenem
C+O2 CO2
• R rozkładu niektórych wodorotlenków
Cu(OH)2 CuO+H2O
• Reakcja rozkładu soli
CaCO3 CaO+CO2

Kwasy- są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej

Kwasy tlenowe powstają w reakcjach:
• Tl niemetali
• Mocnego kwasu z solą kwasu słabszego
• Wytrącenia osadu kwasu trudno rozpuszczalnego w reakcji jego soli z mocnym kwasem
Kwasy beztlenowe powstają przez rozpuszczenie w wodzie gazowych wodorków z grupy
tlenowców i fluorowców
HNO2- kw. azotowy (III)
HNO3- kw. Azotowy (V)
H2SO3- kw. Siarkowy (IV)
H2SO4- kw. Siarkowy (VI)
H3BO3- kw. Borowy (III)
H2SiO3- kw. Krzemowy(IV)
H3PO4- kw. Fosforowy (V)
H4P2O7- kw. Fosforowy (V)
HPO3- kw. Fosforowy (V)
HClO- kw. Chlorowy (I)
HClO2- kw. Chlorowy (III)
HClO3- kw. Chlorowy (V)
HClO4- kw. Chlorowy (VII)
H2MnO4- kw. Manganowy (VI)
HMnO4- kw. Manganowy (VII)
HCl- kw. Chlorowodorowy (I)
HF – kw. Fluowodorowy (I)
HBr- kw. Bromowodorowy (I)
HL- kw. Jodowodorowy (I)

Sole- są zwiąskami chemicznymi zbudowane z metalu i reszty kwasowej

Rodzaje soli:
• sole obojętne — nie zawierające w cząsteczce ani jonów wodorowych, ani wodorotlenkowych,
np. chlorek sodu NaCl;
• wodorosole (tzw. sole kwaśne) — pochodne kwasów wielozasadowych, których cząsteczki
zawierają 1 lub więcej jonów wodorowych
• hydroksosole (tzw. sole zasadowe) — pochodne zasad wielowodorotlenowych, zawierające w
cząsteczce 1 lub więcej grup wodorotlenkowych, np. hydroksochlorek magnezu (chlorek
wodorotlenek magnezu) MgCl(OH)
 Wodorotlenki- są to związki chemiczne zbudowane z metalu i jednej lub kilku grup
wodorotlenkowych –OH. Dzielą się na:
• Zasadowe- reagują z kwasami a nie reagują z zasadami. Reakcja tych wodorotlenków z kwasami
jest reakcją zobojętniania pomiędzy jonami a kationami
• Amfoteryczna- reaguje z kwasami jak i z wodorotlenkami
Przykłady reakcji wodorotlenków:
• Reakcja z kwasem (reakcja zobojętniania)
Wodorotlenek + kwas sól + woda
• Reakcja z tlenkiem kwasowym
Wodorotlenek + tl kwasowy sól + woda
• Reakcja z solą metalu ciężkiego
Wodorotlenek I + sól I sól II + wodorotlenek II
• Rozkład termiczny wodorotlenku metalu ciężkiego

Tlenki Kwasy Sole Wodorotlenki

Tlenki są to związki
tlenu z innymi
pierwiastkami.
ExOy E - dowolny
pierwiastek chemiczny O
– tlen X- liczba
naturalna 1,2,3…
(wartościowość)
Tlenki dzielimy na:
- Tlenki zasadowe
- Tlenki kwasowe
- Tlenki amfoteryczne
- Tlenki obojętne
Otrzymywanie:
1. Bezpośrednia reakcja
pierwiastka z tlenem
2. Utlenianie tlenków,
np.:
2SO2 + O2 2SO3
3. Redukcja tlenków:
CO2 + C 2CO
4. Rozkład termiczny
(wywołany ogrzewaniem)
soli lub wodorotlenków,
np.:
CaCO3 CaO + CO2
Właściwości fizyczne:
Tlenki metali są zazwyczaj
ciałami stałymi, o wysokiej
temperaturze topnienia
(500 - 3000 °C), nie są
rozpuszczalnie w wodzie,
wyjątek stanowią tlenki
Kwasy są to związki
składające się z
przynajmniej jednego
atomu wodoru i tak
zwanej reszty
kwasowej.
HnR H - atom wodoru
R - reszta kwasowa n-
liczba naturalna 1,2,3...
ilość atomów wodoru
równa wartościowości
reszty kwasowej
Kwasy dzielimy na:
-kwasy mocne
-kwasy słabe
Otrzymywanie:
1. Większość kwasów
tworzy się po przez reakcje
tlenku kwasowego z wodą
(SO2 + H2O
H2SO3)
2. reakcja strącania osadu
(Na2SiO3 + 2HCl H2SiO3
+ 2NaCl)
3. Kwasy beztlenowe
otrzymuje się przez
rozpuszczenie w wodzie
odpowiedniego wodorku
(H2S woda H2Sroztwór wodny)
Właściwości fizyczne:
Są to zazwyczaj ciecze,
żrące. Kwas wlewa się do
wody, a nie odwrotnie.
Zmieniają barwę
wskaźników, większość z
nich jest higroskopijna.
Sole są to związki Wodorotlenki są to związki zbudowane z jednego
zbudowane z przynajmniej atomu metalu i przynajmniej jednej grupy
jednego atomu metalu i wodorotlenowej. Grupa ta składa się z jednego
przynajmniej jednej reszty atomu wodoru i jednego atomu tlenu i zawsze jest
jednowartościowa.
kwasowej
MxRy – M- atom metalu M(OH)n M- atom metalu N- ilość grup
R-reszta kwasowa X i Y - wodorotlenowych, równa wartościowości
liczba naturalna 1,2,3... metalu.
ilość atomów metalu
równa wartościowości
reszty kwasowej
Sole dzielimy na: Wodorotlenki dzielimy na:
- Sole obojętne (MxRy) - wodorotlenki zasadowe
- Wodorosole (Mx(HR)y) - wodorotlenki amfoteryczne
- Hydroksosole - wodorotlenki
([Me(OH)x]yRz)
Otrzymywanie: Otrzymywanie:
1. Kwas + zasada sól+ woda a) Metal+ woda wodorotlenek+ wodór
2. Zasada + tlenek niemetalu
b) Tlenek metalu + woda
(bezwodnik kwasowy) wodorotlenek
sól + woda
3. Kwas + tlenek metalu
(bezwodnik zasadowy)
sól + woda
4. Kwas + metal sól +
wodór
5. Tlenek niemetalu
(bezwodnik kwasowy) +
tlenek metalu (bezwodnik
zasadowy)
Sól
6. Niemetal + metal sól
7. Kwas1 + sól1 kwas2 +
sól2
8. Sól1 + sól2 Sól3 + sól4
Właściwość fizyczne: Właściwości fizyczne
Są one w większości ciałami stałymi, w niektórych
Są to na ogół ciała stałe, o
przypadkach rozpuszczalnymi w wodzie -
krystalicznej budowie,
najczęściej spotykane wodorotlenki litowców i berylowców (za wyjątkiem
zabarwienie to białe, jednak Be(OH)2 i Mg(OH)2)
znane są również sole o
litowców i berylowców.
Tlenki niemetali to
najczęściej gazy, rzadziej
ciała stałe.
Właściwości chemiczne:
- Tlenki zasadowe - reagują
z kwasami (powstaje sól),
a nie reagują z zasadami.
- Tlenki kwasowe - reagują
z zasadami (powstaje sól) , a
nie reagują z kwasami.
-Tlenki amfoteryczne -
reagują zarówno z zasadami
jak i z kwasami (przeważnie
z mocnymi). Produktem
każdej z tych reakcji jest sól.
- Tlenki obojętne - jest to
nieliczna grupa tlenków nie
reagujących ani z kwasami,
ani z zasadami.
Zastosowanie:
-dwutlenek azotu( I\/ ) NO2
- stosowany jako środek
nitrujący, utleniający,
katalizator, utleniacz paliw
rakietowych
-tlenek chromowy Cr2O3 –
jako zielona farba mineralna
o dużej trwałości
- tlenek wapnia CaO -
stosowany do wyrobu
zaprawy murarskiej,
cementu, w leśnictwie jako
środek owadobójczy
różnych barwach, np.:
CuS - czarna barwa
PbI2 - żółta
KMnO4 - fioletowa
Właściwości chemiczne: Właściwości chemiczne: Właściwości chemiczne:
Są one bardzo aktywne W odróżnieniu od kwasów i 1. wodorotlenki zasadowe - reagują z kwasami, lecz
chemiczne, ulegają zasad, sole mają tzw. z zasadami nie reagują.
dysocjacji, reagują z charakter obojętny. Ich 2. wodorotlenki amfoterycznych - reagują z kwasami
metalami. i zasadami. Ulegają dysocjacji
wodne roztwory nie powinny
Ogólne:
więc zmieniać barwy po
dodaniu np. fenoloftaleiny, Zmieniają barwę wskaźników.
jednak wiele soli ulega
hydrolizie, a odczyn ich
roztworów może być kwaśny
lub zasadowy.
Zastosowanie: Zastosowanie: Zastosowanie:
W przemyśle Jako kopalniane surowce dla W przemyśle chemicznym, papierniczym (celuloza),
petrochemicznym, przemysłu hutniczego, w produkcji barwników, w przemyśle
farmaceutycznym, do metalurgicznego, górnictwa petrochemicznym
produkcji tworzyw czy budownictwa.
sztucznych, barwników
materiałów
wybuchowych.