Gordana Mijatovic

AUTORI I NOSIOCI SRODNIH PRAVA U PORESKOM SISTEMU Autorski ugovor u sistemu PDV Autorsko pravo definie se kao pravo autora knjievnih, naunih, strucnih i umetnikih dela. Pravima srodnim autorskom pravu smatraju se prava interpretatora, prvog izdavaca slobodnog dela, proizvodjaa fonograma, videograma, emisija i baza podataka (Zakon o autorskim i srodnim pravima, Sl. list SCG br. 61/04 ). Prema lanu 5. Zakona o PDV, koji se primenjuje od 1. januara 2005.godine, promet usluga obuhvata i ugovorni prenos i ustupanje autorskih prava, patenata, licenci, zatitnih znakova kao i drugih prava intelektualne svojine. PDV se obracunava po osnovu autorskog ugovora, samo ako je autor obveznik PDV. Obveznici PDV su pravna i fizicka lica. U smislu l. 8. Zakona, nije bitno na koji nacin je lice organizovano za obavljanje delatnosti, to znai da i fiziko lice koje nije registrovalo obavljanje delatnosti moe postati obveznik PDV. U kategoriju poreskih obveznika ulaze sva fizicka lica koja su u prethodnoj kalendarskoj godini ostvarila promet dobara i usluga vei od 2.000.000 dinara. Kada obveznik PDV ostvari naknadu iz autorskog ugovora, na nju se obraunava PDV po stopi od 18%. Osnovicu za obraun PDV ini vrednost naknade bez PDV u kojoj su sadrani porezi i doprinosi po odbitku kao i svi sporedni trokovi, koje je isplatilac duan da obrauna i uplati prilikom isplate ugovorene naknade. Na prihode od autorskih prava i prava industrijske svojine, ako je autor obveznik PDV, plaaju se: - porez na dohodak gradjana po stopi od 20%, na osnovicu umanjenu za iznos nominiranih trokova propisanih lanom 56. Zakona o porezu na dohodak, u visini od 40%, 50% i 60%. lanom 57. Zakona predvidjeno je da se obveznicima umesto nominiranih mogu priznati stvarni trokovi ako poreski obveznik za to podnese dokaze; - doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje - za autorske ugovore po stopi od 22%; - porez na dodatu vrednost po stopi od 18%, to je propisano lanom 5. stav 1. ZPDV Porez na dohodak i socijalni doprinosi su porezi po odbitku koje je, prilikom isplate ugovorene naknade, duan da obrauna i uplati isplatilac naknade. Medjutim, obraunati PDV nije porez po odbitku. PDV se plaa po poreskoj prijavi PP PDV koju sastavlja fiziko lice koje je angaovano na isti nain kao i svi obveznici PDV. Oslobodjenja od PDV I PDV se ne plaa na usluge iz oblasti nauke i kulture , sporta i fizikog vaspitanja, kao i na usluge verskog karaktera. Prema lanu 25. stav 2. taka 14), 15), 16), i 19) Zakona i lana 25. i 26. Pravilnika , PDV se ne plaa na usluge iz oblasti : -Kulture koje pruaju lica registrovana za obavljanje ove delatnosti , u skladu sa propisima koji uredjuju oblast kulture, ija delatnost nije usmerena ka ostvarivanju dobiti, a kojima se smatraju : 1. pozorina i muzika delatnost; 2. delatnost muzeja i galerija; 3. delatnost arhiva; 4. delatnost zatite kulturnih dobara; 5. delatnost zatite istorijskih spomenika; 6. delatnost biblioteka. Primer: U gradu se odrava takmienje pozorita. Ako Narodni muzej iz Beograda iznajmi kostime i maske za uesnike takmienja i naplati naknadu u iznosu od 10.000 dinara, ova usluga je oslobodjena plaanja PDV bez prava na odbitak prethodnog poreza,. Na osnovu lana 25. stav 2. taka 14) Zakona. II PDV se ne plaa na usluge javnog radiodifuznog servisa,osim usluga komercijalnog karaktera.

Prema lanu 25. stav 2. taka 17) Zakona o PDV, usluge javnog radiodifuznog servisa (radio i televizija) oslobodjene su poreza. Ovo oslobodjenje ne odnosi se na usluge komercijalnog karaktera. Odredbama lana 76. Zakona o radiodifuziji ( Slubeni glasnik RS br.42/02 ), propisano je da se nosiocima javnog radiodifuznog servisa smatraju samo republike i pokrajinske radiodifuzne ustanove , koje obavljaju delatnost proizvodnje i emitovanja radio i televizijskog programa i imaju posebne obaveze u ostvarivanju opteg interesa u oblasti javnog radiodifuznog servisa. Poresko oslobodjenje odnosi se samo na dravni radio i televiziju, odnosno na radiodifuzne ustanove iji su osnivai Republika , odnosno Pokrajina, i to za usluge radiodifuznog servisa. Odredbama lana 77. st.1. i 2. Zakona o radiodifuziji, propisano je da programi, koji se proizvode i emituju u okviru javnog radiodifuznog servisa od opteg interesa, obuhvataju programe informativnog, kulturnog, umetnikog, obrazovnog, verskog, naunog, deijeg, zabavnog, sportskog i drugih sadraja, kojima se obezbedjuje zadovoljavanje potreba gradjana i drugih subjekata i ostvarivanje njihovih prava u oblasti radiodifuzije. Radiodifuzne usluge koje nisu predmet oslobodjenja po lanu 25. Zakona su: - proizvodnja i emitovanje ekonomsko-propagandnog programa ( reklame ); - proizvodnja i emitovanje ekonomsko-propagandnog programa ( reklame ); - proizvodnja i prodaja audiovizuelnih programa ( emisija, filmova,serija, nosaa zvuka i drugo); - proizvodnja drugih programskih usluga ( teletekst i dr. ); - organizovanje koncerata i drugih priredbi; - obavljanje drugih delatnosti utvrdjenih statutom. Izmene i dopune zakona o porezu na dohodak gradjana

Novi lan 52a Zakona, proiruje oporezivanje i na prihode iz oblasti koje su srodne prihodima od autorskih prava, i to na prihode ostvarene po osnovu : -prava interpretatora -prava proizvodjaca fonograma -prava proizvodjaca videograma -prava proizvodjaca emisije -prava proizvodjaca baze podataka Obveznik poreza na tako ostvarene prihode je fiziko lice, koje, kao autor, nosilac srodnih prava, odnosno vlasnik prava industrijske svojine, ostvaruje naknadu po tom osnovu, s tim to obraun i uplatu ovog poreza vri isplatilac ( porez po odbitku ) prilikom isplate neto iznosa. Obveznik poreza na ovu vrstu prihoda postaje i naslednik imovinskog autorskog i srodnog prava i prava industrijske svojine kao i svako drugo fiziko lice koje ostvaruje naknadu po tim osnovama. Izmena i dopuna Zakona odredjuje: 1. izmenu nominiranih trokova koji se priznaju autoru, 2. uvodjenje Registra isplatilaca prihoda interpretatorima 3. uvodjenje mogunosti korekcije iskazanog bruto prihoda. 1. Izmena nominiranih trokova U pogledu nominiranih trokova suava se broj grupa na tri (40%, 50%, i 60%). Najznaajniju izmenu u ovom delu predstavlja poveanje nominiranih trokova za interpretatore, odnosno izvodjae estradnih programa narodne i zabavne muzike sa 10% na 40%, to e uticati na realnije iskazivanje ostvarenih prihoda po tom osnovu. 2. Registar isplatilaca prihoda interpretatora Novim lanom 108a Zakona propisuje se obavezno vodjenje Registra isplatilaca prihoda po osnovu estradnih programa zabavne i narodne muzike i drugih zabavnih programa na osnovu kojih se plaa porez po odbitku i s tim u vezi propisane su odredjene obaveze za isplatioce ovih prihoda. Ove obaveze odnose se iskljuivo na pravna lica i preduzetnike, a ne i na fizika lica isplatioce navedenih prihoda. Poreska uprava vodi Registar isplatilaca prihoda po osnovu estradnih programa zabavne i narodne muzike i drugih zabavnih programa, na koje se porez plaa po odbitku, interpretatorima, kao autorima ili nosiocima srodnih prava,ansamblima i orkestrima,imitatorima,iluzionistima i drugim izvodjaima ( u daljem tekstu: interpretator),menaderima i drugim angaovanim licima ( u daljem tekstu: druga angaovana lica).

Isplatioci prihoda iz stava 1. ovog lana, u smislu ovog zakona, jesu : 1) pravna i fizika lica koja obavljaju registrovanu delatnost iz oblasti ugostiteljstva, turizma, posredovanja i drugih delatnosti, a u svojim ili zakupljenim objektima organizuju izvodjenje estradnih programa zabavne i narodne muzike ili drugih zabavnih programa;

2) pravna i fizika lica registrovana za delatnost proizvodnje i emitovanja radio i televizijskog programa, koja
proizvode i emituju televizijski program zabavne i narodne muzike, zabavni, kolani, novogodinji i slini program, bez obzira na to da li im je izdata ili ne dozvola za emitovanje programa u skladu sa zakonom kojim se uredjuje obavljanje radiodifuzne delatnosti ; 3) pravna i fizika lica koja obavljaju registrovanu delatnost, savezi, udruenja, organizavije, zajednice i slini subjekti koji u svojim ili zakupljenim objektima ili na drugim mestima organizuju koncerte, kulturno umetnike, turistike i druge sline manifestacije i priredbe, na kojima se izvode estradni programi zabavne i narodne muzike, novogodinji i drugi slini zabavni programi ili druge zabavne priredbe. Isplatilac prihoda iz stava 2. ovog lana, duan je da Poreskoj upravi prema mestu svog sedita, podnese prijavu za upis u registar iz stava 1. ovog lana, najkasnije do 31. januara 2005. godine. Novoosnovani isplatioci prihoda iz stava 2. ovog lana, duni su da Poreskoj upravi , prema mestu svog sedita, podnesu prijavu iz stava 3. ovog lana, u roku od 15 dana od dana upisa u odgovarajui registar kod nadlenog organa. Isplatilac prihoda iz stava 2. ovog lana, duan je da sa interpretatorom i drugim angaovanim licem na izvodjenju estradnog programa zabavne i narodne muzike ili drugog zabavnog programa, zakljui ugovor, i da Poreskoj upravi do petog u mesecu dostavlja pismeno obavetenje o zakljuenim ugovorima u prethodnom mesecu. Za ugovore zakljuene u januaru 2005. godine prvi rok za dostavljanje pismenog obavetenja o zakljuenim ugovorima je 5. februar 2005.godine. 3. Korekcija iskazanog bruto prihoda Izmenom lana 60. Zakona daje se pravo Poreskoj upravi da, u sluaju kada utvrdi da je intrpretator, menader ili drugo angaovano lice po osnovu estradnog programa zabavne i narodne muzike ili drugog zabavnog programa, ostvarilo prihod, a nije zakljuilo ugovor sa organizatorom takvog programa ili kada oceni da je ostvaren prihod vei od ugovorenog prihoda, utvrdi bruto prihod. Utvrdjivanje bruto prihoda obavlja se procenom u skladu sa zakonom koji uredjuje poreski postupak i poresku administraciju. Utvrdjeni bruto prihod podleze oporezivanju bez priznavanja nominiranih, odnosno stvarnih trokova.