AAP-6(2011)

NATO/PdP JAWNE

AAP-6
SOWNIK TERMINW I DEFINICJI NATO

ZAWIERAJCY WOJSKOWE TERMINY I ICH DEFINICJE STOSOWANE W NATO

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NORTH ATLANTIC TREATY ORGANIZATION

ORGANIZACJA TRAKTATU PNOCNOATLANTYCKIEGO AGENCJA STANDARYZACYJNA NATO (NSA)

NATO STANDARDIZATION AGENCY (NSA)

1. AAP-6(2011) is promulgated by the NATO Standardization Agency and is effective NATOwide upon receipt. 2. All terms are followed by a date, (day, month, year), indicating when they became NATO Agreed and inserted in AAP-6 as terms or changed if they had already been included in AAP-6.

1. AAP-6(2011) zosta promulgowany przez Agencj Standaryzacyjn NATO i obowizuje w Sojuszu.

2. Na kocu kadego hasa zostaa zamieszczona data (dzie, miesic, rok) wskazujca kiedy hasa zostay Uzgodnione w NATO i wczone do sownika AAP-6 jako nowe lub zmodyfikowane.

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NORTH ATLANTIC TREATY ORGANIZATION

ORGANIZACJA TRAKTATU PNOCNOATLANTYCKIEGO AGENCJA STANDARYZACYJNA NATO (NSA) LIST PROMULGACYJNY NATO

NATO STANDARDIZATION AGENCY (NSA) NATO LETTER OF PROMULGATION

4 October 2011 1. AAP-6(2011) - NATO GLOSSARY OF TERMS AND DEFINITIONS (ENGLISH AND FRENCH) is a NATO Allied publication. The agreement of nations to use this publicationis recorded in STANAG 3680. 2. AAP-6(2011) is effective upon receipt. It supersedes AAP-6(2010), which shall be destroyed in accordance with local procedures for destruction of documents. 3. It is permissible to copy or make extracts from this publication. However, the NSA, as the AAP-6 custodian of the publication, shall be notified in writing of any such reproduction by outside bodies or individuals. Under no circumstances shall any of the contents of this publication be reproduced with alterations without the written consent of the NSA.

4 padziernika 2011 r. 1. AAP-6(2011) - SOWNIK TERMINW I DEFINICJI NATO jest Publikacj Sojusznicz NATO. Porozumienie pastw dotyczce stosowania tej publikacji jest zamieszczone w dokumencie STANAG 3680. 2. AAP-6(2011) obowizuje z chwil jego promulgowania i zastpuje AAP-6(2010), ktr naley zniszczy zgodnie z krajowymi procedurami niszczenia dokumentw. 3. Dopuszcza si powielanie lub dokonywanie wycigw z niniejszej publikacji. W przypadku podejmowania takich dziaa przez instytucje lub osoby fizyczne spoza NATO, naley o tym pisemnie poinformowa NSA - opiekuna publikacji AAP-6. Kategorycznie zabrania si reprodukowania ze zmianami, niniejszej publikacji, bez uzyskania pisemnej zgody NSA.

podpisano Cihangir AKSIT TUR Civ Dyrektor NSA

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

SZCZEGOWY WYKAZ ZMIAN (W STOSUNKU DO EDYCJI 2010)

1. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 2. 1) 2) 3) 4) 5)

TERMINY NOWE P-hour / godzina P 1 Exfiltration, Exfil. / ewakuacja 2 extraction / ewakuacja insertion / wtargnicie special operations command and control element, SOCCE / element dowodzenia i kierowania operacjami specjalnymi, SOCCE civil defence, CD / obrona cywilna, CD operational environment, OE / rodowisko operacyjne, OE operational-level planning / planowanie na poziomie operacyjnym operations planning / planowanie dziaa air-to-ground missile, AGM / pocisk rakietowy powietrze-ziemia, AGM irregular activity / dziaanie nieregularne reintegration / reintegracja TERMINY USUNITE payload / adowno observation helicopter / migowiec obserwacyjny numbered reference position system / system numerowanych pozycji odniesienia combined airspeed indicator / zespolony wskanik prdkoci lotu anti-aircraft operations centre / centrum operacji przeciwlotniczych
3

3. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19)

TERMINY ZMODYFIKOWANE key terrain / teren kluczowy kite / tarcza zanurzeniowa lap / pas traowania lap course / kurs traowania lap track / cieka traowania lap width / szeroko pasa traowania laser guided weapon / bro kierowana laserowo laser pulse duration / czas trwania impulsu laserowego late / opnienie cascade image intensifier / kaskadowy wzmacniacz obrazu initial unloading period / faza rozadunku wstpnego general unloading period / faza rozadunku gwnego intensity mine circuit / obwd natenia wzbudzenia miny international cooperative logistics / midzynarodowa logistyka kooperatywna officer conducting the exercise, OCE / oficer prowadzcy wiczenie, OCE officer conducting the serial, OCS / oficer prowadzcy etap wiczenia, OCS officer scheduling the exercise, OSE / oficer planujcy wiczenie, OSE opposing forces, OPFOR / siy przeciwnika, OPFOR opposing forces commander / dowdca si przeciwnika

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 42) 43) 44) 45) 46) 47) 48) 49) 50) 51) 52) 53) 54) 55) 56) 57) 58) 59) 60) 61) 62) 63) 64) 65) 66) 67)

optical minehunting / optyczne poszukiwanie min order / rozkaz parallel classification / klasyfikacja porwnawcza passage of lines / przejcie przez ugrupowanie bojowe permanent echo / echo stae shelling report, SHELREP / meldunek ogniowy, SHELREP short title / nazwa skrcona 1 splash / obserwowa cel! 2 splash / zniszczenie spoiling attack / atak wyprzedzajcy aircraft ground support equipment / sprzt naziemnej obsugi statkw powietrznych aircraft ground support equipment / sprzt naziemnej obsugi statkw powietrznych air to surface missile, ASM / pocisk rakietowy powietrze-woda, ASM armed forces / siy zbrojne general support, GS / wsparcie oglne, GS obstruction (preferred) / przeszkoda 1 army , A / wojska ldowe, A 2 army / armia 3 4 control point / punkt kontrolny selective identification feature, SIF / zdolno selektywnej identyfikacji, SIF infrastructure / infrastruktura internally displaced person, IDP / przesiedleniec wewntrzny, IDP area of operations, AOO / rejon dziaa, AOO joint operations area, JOA / obszar operacji poczonych, JOA aircraft marshalling area / miejsce zbirki statkw powietrznych manoeuvring area / pole naziemnego ruchu statkw powietrznych inshore patrol / patrol brzegowy physical security / bezpieczestwo fizyczne petroleum intersectional service / midzystrefowa suba materiaw pdnych 1 1 salvage procedure / procedura ratowania 2 2 salvage procedure / procedura ratowania subkiloton weapon / bro jdrowa subkilotonowa vignetting / winietowanie visual identification / identyfikacja wzrokowa visual call sign / wzrokowy sygna wywoawczy visual mine firing indicator, VMFI / wizualny wskanik wybuchu miny, VMFI vital ground / teren o decydujcym znaczeniu radar picket / posterunek radiolokacyjny radarscope overlay / nakadka ekranu radaru road hazard sign / drogowy znak ostrzegawczy route reconnaissance / rozpoznanie trasy photogrammetric control / kontrola fotogrametryczna photographic filter / filtr fotograficzny rising mine / mina wznoszca 2 crisis response shipping, CRS / egluga w dziaaniach kryzysowych military engineering, MILENG / inynieria wojskowa, MILENG 1 2 1 2 payload , PL / adunek uyteczny , PL 2 2 2 2 payload , PL / adunek uyteczny , PL

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

68) 69) 70) 71) 72) 73) 74) 75) 76) 77) 78) 79) 80) 81) 82) 83) 84) 85) 86) 87) 88) 89) 90) 91) 92) 93) 94) 95) 96) 97) 98) 99) 100) 101) 102) 103) 104) 105) 106) 107) 108) 109) 110) 111) 112) 113)

unmanned aerial vehicle, UAV / bezzaogowy statek powietrzny, bezzaogowy statek latajcy (dopuszczalny), UAV, BSP, BSL (dopuszczalny) airlift capability / zdolno transportu powietrznego airlift requirement / zapotrzebowanie na transport powietrzny 1 down / niej 2 down / mniej drift / zboczenie guinea-pig / przerywacz zagrd minowych gull / odbijacz radarowy hasty defence / obrona dorana deliberate defence / obrona przygotowana, obrona zawczasu przygotowana (dopuszczalny) helicopter direction center, HDC / centrum kierowania migowcami, HDC gun-type weapon / artyleryjski pocisk jdrowy grapnel / uchwyt ground observer organization / system obserwatorw naziemnych homing guidance / samonaprowadzanie passive homing guidance / samonaprowadzanie pasywne search and rescue, SAR / poszukiwanie i ratowanie, poszukiwanie i ratownictwo (dopuszczalny), SAR search mission / zadanie poszukiwania aircraft flat pallet / paleta statku powietrznego aircraft picketing / unieruchomienie statku powietrznego active electronic protective measures / aktywne dziaania obrony elektronicznej electronic protective measures, EPM / dziaania obrony elektronicznej, EPM passive electronic protective measures / pasywne dziaania obrony elektronicznej aircraft transient servicing / tranzytowa obsuga statku powietrznego aircraft replenishing / odtwarzanie gotowoci statku powietrznego aircraft scrambling / alarmowy start statku powietrznego aircraft servicing connector / zcze obsugowe statku powietrznego cross-servicing / wzajemna obsuga techniczna mutual support / wzajemne wsparcie support / wsparcie 1 pressure mine / mina naciskowa 2 pressure mine / mina cinieniowa pressure suit / skafander cinieniowy blue commander / dowdca niebieskich blue forces / siy niebieskich bombing height / wysoko bombardowania damage threat / zagroenie uszkodzeniem danger close / niebezpieczestwo ostrzelania si wasnych forward aeromedical evacuation / wysunita lotnicza ewakuacja medyczna initial draft plan / wstpny projekt planu fire support, FS / wsparcie ogniowe naval fire support / morskie wsparcie ogniowe fire support area, FSA / rejon wsparcia ogniowego, FSA naval support area / rejon wsparcia morskiego naval fire liaison team / grupa cznikowa morskiego wsparcia ogniowego naval fire operations centre / morskie centrum operacyjne wsparcia ogniowego

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

114) 115)

unconventional warfare, UW / niekonwencjonalne dziaania wojenne unit strength / potencja jednostki

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

PREFACE / PRZEDMOWA 1. This glossary is compiled by the direction of the Military Committee and with the approval of the NATO Council. Its purpose is to standardize (i) general terminology with a specific military meaning; (ii) specialist terminology that needs to be widely understood throughout NATO, as well as (iii) terms that are not adequately defined in the NATO Terminology Programme (NTP)'s 1 reference dictionaries , thus promoting mutual understanding and strengthening the Alliance's defence capabilities. The definitions contained herein do not establish or modify NATO policy and doctrine, but help to express them more clearly. 1. Niniejszy sownik zosta opracowany pod kierunkiem Komitetu Wojskowego i zatwierdzony przez Rad Pnocnoatlantyck. Jego celem jest standaryzacja (i) oglnej terminologii posiadajcej znaczenie wojskowe; (ii) specjalistycznej terminologii w aspekcie szerszego zrozumienia w NATO; (iii) terminw niewystarczajco zdefiniowanych 1 w sownikach odniesienia Programu Teminologii NATO (NTP), a tym samym promowanie wzajemnego zrozumienia oraz wzmocnienie zdolnoci obronnych Sojuszu. Zawarte w sowniku definicje w aden sposb nie ustanawiaj ani nie zmieniaj polityki i doktryny NATO, lecz pomagaj w lepszym ich zrozumieniu. 2. Sownik jest dostpny w wersji elektronicznej, w dwch oficjalnych jzykach NATO, angielskim i francuskim. Sownik jest corocznie aktualizowany i dostpny na stronie internetowej: http:/www.nato.int/docu/stanag/aap006/aap6. htm) i intranetowej (MINERVA i CRONOS): NATO HQ SitesNSA TerminologyMilitary Committee Terminology Conference DocumentsMCTC Documents AAP-6. 3. Zgodnie z postanowieniami dokumentu STANAG 3680 i C-M (2005)0023, Dyrektywy dotyczcej Programu Terminologii NATO, terminy i definicje zawarte w tym sowniku zostay uzgodnione przez wszystkie pastwa NATO. 4. Sownik jest podzielony na trzy gwne czci: Cz I. Informacje oglne i procedury. Cz II. Uzgodnione w NATO wojskowe terminy i definicje w jzyku angielskim i polskim. Odpowiadajce im terminy w jzyku francuskim s umieszczone zaraz za terminami w jzyku angielskim, np. nominal weapon / arme de puissance nominale. Cz III. Wykaz skrtw.

2. The glossary is available in electronic form in the two official languages of NATO, English and French. These versions are updated and made available annually through the Internet (http://www.nato.int/docu/stanag/aap006/aap6.h tm) and the intranet (MINERVA and CRONOS): NATO HQ SitesNSA TerminologyMilitary Committee Terminology Conference DocumentsMCTC Documents AAP-6. 3. In accordance with STANAG 3680 and C-M (2005)0023, Directive on the NATO Terminology Programme, the terms and definitions contained herein have been approved by all NATO nations. 4. The glossary is divided into four main parts: Part 1.Organization and Procedures. Part 2.NATO Agreed terms and definitions of military significance in English. The corresponding French preferred terms are shown immediately following the English entry term e.g., nominal weapon / arme de puissance nominale. Part 3.NATO Agreed terms and definitions of military significance in French. The corresponding English preferred terms are shown immediately following the French entry term e.g. arme de puissance nominale / nominal weapon Part 4. List of Abbreviations

Sownikami odniesienia dla NTP s Concise Oxford English Dictionary i le Petit Robert.

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

5. After the introduction of abbreviations in AAP6(2008) to comply with the layout for NATO glossaries prescribed by C-M(2007)0023, Guidance for the Development and Publication of NATO Terminology, the Office of NATO Terminology Coordination (ONTC), which is responsible for issuing AAP-6, decided to change the abbreviations list to a unilingual format (with some exceptions) in the 2009 edition of AAP-6. Upon reflection, the ONTC considered that the bilingual presentation prescribed by the Guidance led to confusion in a number of cases. As a result, the second edition of the Guidance will be adapted accordingly. After having looked up the term corresponding to an abbreviation, users of this NATO glossary may look up further information, including the translation of the term in the other language, in the full entries listed in Parts 2 and 3. 6. Whereas AAP-6 normally contains the NATO Agreed terminology from the two meetings of the MCTC in the previous year, this year, owing to the late publication of the glossary, the ONTC was able to add NATO Agreed terminology from the MCTCs spring 2011 meeting, too. 7. Proposals for new terms and definitions or changes to or deletion of existing terms and definitions are to be made in accordance with C-M(2005)0023, Directive on the NATO Terminology Programme and C-M(2007)0023, Guidance for the Development and Publication of NATO Terminology and using a terminology tracking form, which can be downloaded from the NSAs protected Internet site. 8. All suggestions and inquiries concerning this glossary should be directed to the:

5. Po wprowadzeniu skrtw w AAP-6(2008) w celu zachowania zgodnoci z formatem sownikw NATO przedstawionym w C-M(2007)0023, Wytyczne dla opracowywania i publikowania Terminologii NATO, Biuro Koordynacji Terminologii NATO (ONTC), ktre jest odpowiedzialne za wydawanie sownika AAP-6 zdecydowao si na zmian ukadu wykazu skrtw na jednojzyczny (z kilkoma wyjtkami) w edycji 2009 sownika AAP-6. ONTC wzio pod uwag wtpliwoci, jakie w wielu przypadkach budzia proponowana przez Wytyczne dwujezyczna wersja. W wyniku czego druga edycja Wytycznych bdzie odpowiednio zmieniona. Sownik AAP-6 zawiera skrty, ktrych rozwinicie oraz tumaczenie mona odnale w czci II niniejszego sownika zawierajcej pene hasa.

6. Sownik AAP-6 zawiera przewanie terminologi uzgodnion w NATO z dwch konferencji MCTC z poprzedniego roku, jednak w tym roku, w zwizku z opnieniem w publikacji sownika, ONTC miao moliwo zamieszczenia rwnie terminologii uzgodnionej na MCTC wiosn 2011 roku. 7. Propozycje nowych terminw i definicji, zmian lub usunicia istniejcych terminw i definicji naley opracowywa zgodnie z C-M(2005)0023, Dyrektywa dotyczca Programu Terminologii NATO i C-M(2007)0023, Wytyczne dla opracowywania i publikowania Terminologii NATO uywajc formularza zgoszeniowego (TTF), ktry mona pobra z zabezpieczonej strony internetowej NSA. 8. Wszelkie uwagi i pytania dotyczce niniejszego sownika powinny by adresowane (za porednictwem Wojskowego Centrum Normalizacji, Jakoci i Kodyfikacji) do: Koordynatora Terminologii NATO Biuro Kooordynacji Terminologii NATO Agencja Standaryzacyjna NATO (NSA) Kwatera Gwna NATO B - 1110 Bruksela Belgia Tel: +32 2 707-5601 lub +32 2 707-5560 Fax: +32 2 707-5718 Email: terminology@nsa.nato.int

NATO Terminology Coordinator Office of NATO Terminology Co-ordination NATO Standardization Agency (NSA) NATO Headquarters B - 1110 Brussels Belgium Tel: +32 2 707-5530 or +32 2 707-5560 Fax: +32 2 707-5718 Email: terminology@nsa.nato.int

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CZ I INFORMACJE OGLNE I PROCEDURY

ROZDZIA I OPRACOWYWANIE I AKTUALIZACJA (ANGIELSKO-FRANCUSKIEGO) CZ I - WPROWADZENIE INFORMACJE OGLNE 1. Sownik AAP-6 jest opracowywany i zarzdzany przez Konferencj Terminologiczn Komitetu Wojskowego (ang. Military Committee Terminology Conference <MCTC>) jako czci Programu Terminologii NATO (NTP), ktry ma rdo w Programie standaryzacji terminologii Komitetu Wojskowego (ang. Military Committee Terminology Standardization Programme <MCTSP>) ustanowionym w lutym 1954 r., w ktrym: Agencj Standaryzacyjn NATO (NSA), nastepc Wojskowej Agencji Standaryzacyjnej (MAS), uczyniono odpowiedzialn za koordynacj terminologii wojskowej NATO; Nakrelono oglne etapy opracowywania terminologii; Sprecyzowano oglne reguy dziaania (TOR). SOWNIKA TERMINW I DEFINICJI NATO AAP-6

a.

b. c.

Z biegiem czasu TOR zmieniano i aktualizowano, aby umoliwi uczestniczenie w programie wszystkim pastwom czonkowskim NATO. W 1970 roku Rada Si Powietrznych MAS opublikowaa Porozumienie Standaryzacyjne NATO (STANAG) 3680 Sownik wojskowych terminw i definicji NATO AAP-6 (angielsko-francuski) w celu wsparcia poszczeglnych rad rodzajw si zbrojnych, grup roboczych i paneli eksperckich w pracach nad terminologi z ich obszarw kompetencyjnych. Celem STANAG 3680, jak podano w jego pitej edycji (poprawka 1) jest odnotowanie krajowej akceptacji Administracyjnej Publikacji Sojuszniczej nr 6 (AAP-6). Porozumienie stanowi, e "pastwa uczestniczce zgadzaj si stosowa AAP-6, wraz z kolejnymi zmianami, jako gwny sownik terminw i definicji NATO o znaczeniu wojskowym". W roku 2009, na zabezpieczonej stronie internetowej NSA zosta uruchomiony System Zarzdzania Terminologi NATO (NTMS) stajc si gwnym narzdziem terminologii wojskowej. Baza NTMS zawiera AAP-6 oraz 20 innych sownikw podlegajcych NTP i jest odniesieniem dla terminologii NATO. Pomimo, i baza danych NTMS odzwierciedla ca terminologi zawart w AAP-6, kontynuowane bdzie publikowanie w cyklu rocznym wersji elektronicznej i papierowej niniejszego sownika. Poniewa sownik AAP-6 z zaoenia ma by publicznie dostpny za porednictwem internetu, hasa wprowadzone do AAP-6 nie posiadaj klauzuli tajnoci.

NATO/PdP JAWNE

10

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ROZDZIA II WYTYCZNE DLA UYTKOWNIKW Struktura sownika W czci II sownika przedstawiono hasa terminologiczne w porzdku alfabetycznym jzyka angielskiego. Wykaz skrtw i ich penych form znajduje si w czci III. Ukad hase jednopojciowych Kade pojcie przedstawiono w oddzielnym hale, gdzie podano odpowiadajcy mu termin, definicj i inne metadane. Ukad hasa Kade haso w czci II zawiera kolejno: termin zalecany w jzyku angielskim, jego ekwiwalent w jzyku francuskim (w tym samym wierszu poprzedzony ukonikiem) i w kolejnych wierszach: synonimy i skrty, definicja, uwagi, przykady, odsyacze do terminw zwizanych i rysunkw oraz dane dotyczce dokumentw rdowych i dat przyjcia hasa jako "Uzgodnione w NATO", jak poniej: termin zalecany synonim (dopuszczalny) synonim (niezalecany) synonim (przestarzay) skrt Definicja Uwagi Przykady Terminy zwizane [rdo] Data Forma gramatyczna Aby unikn nieporozumie, mona zamieci informacje dotyczce gramatyki, t.j. klasyfikacja sowa, rodzaj/liczba. Synonimy Terminy niezalecane s wprowadzone jako oddzielne hasa w kolejnoci alfabetycznej i zawieraj odniesienie do terminu zalecanego. Wieloznaczno W przypadku, gdy termin ma wicej ni jedno znaczenie, kade znaczenie jest wprowadzone jako oddzielny wpis. Skrt Wpisy w czci III zawieraj tylko skrty i ich pene formy.

NATO/PdP JAWNE

11

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

LEXICON / LEKSYKON

NATO Agreed Terminology The terminology that has been approved in both official languages of NATO by the consensus of the NATO member nations, through the NATO Terminology Programme. [CS] NATO Agreed silence procedure A procedure by which concurrence is achieved unless an objection is received by a given date. Note: Within NATO, only the member nations may break silence.

terminologia uzgodniona w NATO Terminologia zatwierdzona w obydwu oficjalnych jzykach NATO, na zasadzie konsensu przez pastwa czonkowskie NATO, w ramach Programu Terminologii NATO. [CS] Uzgodniono w NATO procedura milczcej akceptacji Procedura, w wyniku ktrej osigana jest zgodno pogldw, o ile w zaoonym terminie nie zostanie zgoszony sprzeciw. Uwaga: W NATO, wycznie pastwo czonkowskie moe przerwa procedur milczcej akceptacji. [AAP-42] Uzgodniono w NATO propozycja terminologiczna Formalny wniosek dotyczcy zmiany w terminologii uzgodnionej w NATO poprzez zamieszczenie, zmian lub usunicie hasa terminologicznego. [AAP-42] Uzgodniono w NATO

[AAP-42] NATO Agreed terminology proposal / proposition de terminologie A formal request to change the body of NATO Agreed terminology by adding, modifying or deleting a terminological entry. [AAP-42] NATO Agreed

NATO/PdP JAWNE

12

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CZ II

A
abac scale / abaque de conversion A nomogram for obtaining the conversion angle to apply when plotting great circle bearings on a Mercator projection. 1/7/73 abeam / par le travers Bearing approximately 090 or 270 degrees relative ; at right angles to the longitudinal axis of a vehicle. 18/8/98 abeam replenishment / ravitaillement couple The transfer at sea of personnel and/or supplies by rigs between two or more ships proceeding side by side. 1/7/80
1 1

skala nomogramowa Nomogram sucy do odczytania kta przeksztacenia stosowany podczas wykrelania namiarw koa wielkiego w odwzorowaniu Merkatora. >27/10/04 na trawersie Azymut wynoszcy okoo 090 wzgldnie 270 stopni; wykrelony pod ktem prostym do podunej osi pojazdu. >5/4/01 uzupenianie zapasw metod trawersow Przekazanie zapasw lub osb pomidzy dwoma lub wieloma okrtami w morzu, za pomoc odpowiedniego osprztu, w sytuacji, kiedy okrty id burta w burt. >27/10/04 przerwa Zakoczy misj z innego powodu ni dziaanie przeciwnika. Komenda moe by podana w dowolnym momencie po rozpoczciu misji, a przed jej zakoczeniem. >27/10/04 przerwa Przerwa start statku powietrznego lub wystrzelenie pocisku. >27/10/04 zarysowanie W fotografii,zadrapanie lub znak spowodowany mechanicznie na powierzchni emulsji lub podou filmu. >27/10/04 filtr absolutny Filtr zatrzymujcy 100% wagowej zawartoci czstek staych, wikszych od okrelonej wartoci podanej w mikronach. >4/7/02 wysoko rzeczywista Wysoko lotu statku powietrznego mierzona wzgldem powierzchni terenu, nad ktrym przelatuje on w danej chwili. >Terminy zwizane: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; 1 drop altitude; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 dawka pochonita Ilo energii przekazana przez promieniowanie jdrowe (lub jonizujce) pochonita przez jednostkow mas materiau absorbujcego. Jednostk dawki pochonitej jest grej (Gy). >7/2/02 bd przyspieszenia Bd spowodowany odchyleniem ukadu odniesienia
2 1

abort / avorter To terminate a mission for any reason other than enemy action. It may occur at any point after the beginning of the mission and prior to its completion. 1/5/73 abort / avorter To discontinue aircraft take-off or missile launch. 1/5/73 abrasion / rayure In photography, a scratch or mark produced mechanically on an emulsion surface or film base. 1/1/73 absolute filter / filtre absolu A filter capable of cutting off 100 % by weight of solid particles greater than a stated micron size. 1/1/80
2 2

absolute height / hauteur absolue The height of an aircraft directly above the surface or terrain over which it is flying. Related terms: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum 1 level; drop altitude; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 13/7/94

absorbed dose / dose absorbe The amount of energy imparted by nuclear (or ionizing) radiation to unit mass of absorbing material. The unit is the rad. 1/2/73

acceleration error / erreur d'acclration An error caused by the deflection of the vertical

NATO/PdP JAWNE

13

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

reference due to any change in acceleration of the aircraft. 1/2/73 acceptable product / produit de substitution One which may be used in place of another for extended periods without technical advice. Related terms: emergency substitute; standardized product. 1/2/73 acceptance trial / essai de recette A trial carried out by nominated representatives of the eventual military users of the weapon or equipment to determine if the specified performance and characteristics have been met. Related terms: consumer logistics; production logistics. 4/11/05 access procedure / procdure d'accs Related term: explosive ordnance disposal procedures. 9/1/96 accompaniment / accompagnement In naval cooperation and guidance for shipping, the coordinated passage through a specific area of increased risk by one or more merchant ships in company with military assets. Accompaniment takes place under a voluntary arrangement and does not imply direct protection by military assets. Related terms: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 2/3/07

pionu w wyniku zmiany przyspieszenia statku powietrznego. >27/10/04 wyrb zastpczy Wyrb, ktry moe by uywany zamiast innego przez duszy okres bez konsultacji technicznej. >Terminy zwizane: emergency substitute; standardized product. 3/10/02 prba kwalifikacyjna Sprawdzenie przeprowadzane przez wyznaczonych przedstawicieli przyszego wojskowego uytkownika uzbrojenia lub sprztu, w celu okrelenia zgodnoci jego parametrw i charakterystyk. >Terminy zwizane: consumer logistics; production logistics. 19/4/06 procedura dostpu >Termin zwizany: explosive ordnance disposal procedures. 26/2/98 eskortowanie W ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej, skoordynowany ruch jednego lub wicej statkw handlowych przez obszar zwikszonego ryzyka w obecnoci jednostek si morskich. Eskortowanie odbywa si na zasadach dobrowolnoci i nie oznacza bezporedniej ochrony przez jednostki si morskich. >Terminy zwizane: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 06/11/07 celno Precyzja strzelania wyraana odlegoci grupowania si trafie w rodku i wok rodka celu. >27/10/04

accuracy of fire / justesse de tir The precision of fire expressed by the closeness of a grouping of shots at and around the centre of the target. 1/10/84 acknowledgement / aperu A message from the addressee informing the originator that his communication has been received and is understood. 1/1/74 aclinic line Preferred term: magnetic equator. acoustic circuit / mise de feu acoustique A circuit which responds to the acoustic field of a 1 target. Related term: mine . 2/5/95 acoustic intelligence / renseignement acoustique ACINT Intelligence derived from the collection and processing of acoustic phenomena. 1/11/86 acoustic mine / mine acoustique A mine with an acoustic circuit which responds to the 1 acoustic field of a ship or sweep. Related term: mine . 1/8/76 acoustic minehunting / chasse aux mines acoustique The use of a sonar to detect mines or mine-like

potwierdzenie Informacja zwrotna przekazywana od adresata do nadawcy o odebraniu i zrozumieniu otrzymanej wiadomoci. >15/1/08 rwnik magnetyczny, aklina >Termin zalecany: magnetic equator. 26/2/98 obwd akustyczny Obwd, ktry reaguje na pole akustyczne generowane 1 przez cel. >Termin zwizany: mine . 11/1/01 rozpoznanie akustyczne Rozpoznanie wykorzystujce rejestrowanie i analiz zjawisk akustycznych. >13/5/04

mina akustyczna Mina wyposaona w ukad akustyczny, ktry reaguje na pole akustyczne generowane przez okrt lub tra. 1 >Termin zwizany: mine . 27/10/04 akustyczne poszukiwanie min Wykorzystanie sonaru do wykrywania min lub obiektw

NATO/PdP JAWNE

14

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

objects which may be on or protruding from the sea bed, or buried. 1/11/75 acoustic warfare / guerre acoustique In an underwater environment, the use of acoustic energy to provoke, exploit, restrict or prevent hostile use of the acoustic spectrum and the implementation of any measures taken to restrict its use to friendly forces. Related terms: acoustic warfare countercountermeasures; acoustic warfare countermeasures; acoustic warfare support measures.13/12/99

mino podobnych, ktre le na dnie morskim, wystaj z niego lub s w nim zakopane. >27/10/04 walka akustyczna Stosowanie energii akustycznej w rodowisku podwodnym w celu sprowokowania, wykorzystania, ograniczenia lub uniemoliwienia uycia widma akustycznego przez przeciwnika oraz stosowanie wszelkich rodkw w celu ograniczenia generowania emisji szkodliwych dla si wasnych. >Terminy zwizane: acoustic warfare counter-countermeasures; acoustic warfare countermeasures; acoustic warfare support measures. 30/3/10 kontrprzeciwdziaanie akustyczne Dziaania podejmowane w rodowisku podwodnym w celu zapewnienia efektywnoci wykorzystania podwodnego widma akustycznego si wasnych przez zwalczanie przeciwdziaania akustycznego przeciwnika. Kontrprzeciwdziaanie akustyczne obejmuje wsparcie antyakustyczne i przeciwdziaanie antyakustyczne oraz moe nie obejmowa podwodnej emisji fal akustycznych. >Terminy zwizane: acoustic warfare; acoustic warfare countermeasures; acoustic warfare support measures. 30/3/10

acoustic warfare counter-countermeasures / contrecontre-mesures de guerre acoustique In an underwater environment, those actions taken to ensure effective friendly use of the acoustic spectrum by countering hostile acoustic warfare measures. Acoustic warfare counter-countermeasures involve antiacoustic warfare support measures and antiacoustic warfare countermeasures, and may not involve underwater acoustic emissions. Related terms: acoustic warfare; acoustic warfare countermeasures; acoustic warfare support measures. 13/12/99 acoustic warfare countermeasures / contremesures de guerre acoustique In an underwater environment, actions taken to prevent or reduce the use of the acoustic spectrum by hostile forces. Acoustic warfare countermeasures involve intentional underwater acoustic emissions for deception and jamming. Related terms: acoustic warfare; acoustic warfare counter-countermeasures; acoustic warfare support measures. 13/12/99 acoustic warfare support measures / mesures de soutien de la guerre acoustique AWSM In an underwater environment, actions taken to search for, intercept and identify radiated acoustic energy for the purpose of exploiting such radiation. Note: The use of these measures involves no intentional underwater acoustic emission and is generally not detectable by hostile forces. Related terms: acoustic warfare; acoustic warfare countercountermeasures; acoustic warfare countermeasures. 22/1/10 action information centre Preferred term: combat information centre. activate / activer In military administration, to make active by official order a previously established military organization so that it can function in its assigned capacity. 13/12/99

przeciwdziaanie akustyczne Dziaania podejmowane w rodowisku podwodnym w celu przeciwdziaania lub ograniczenia wykorzystania widma akustycznego przez siy przeciwnika. Przeciwdziaanie akustyczne obejmuje celow emisj podwodnych fal akustycznych w celu dezinformacji lub zakcania. >Terminy zwizane: acoustic warfare; acoustic warfare counter-countermeasures; acoustic warfare support measures. 30/3/10 wsparcie walki akustycznej AWSM Dziaania podejmowane w rodowisku podwodnym polegajce na poszukiwaniu, przechwytywaniu i identyfikacji generowanej w wodzie energii akustycznej w celu wykorzystania tego typu emisji. Uwaga: Dziaania te nie obejmuj celowej podwodnej emisji fal akustycznych i s zazwyczaj niewykrywalne przez przeciwnika. >Terminy zwizane: acoustic warfare; acoustic warfare counter-countermeasures; acoustic warfare countermeasures. 20/10/10

centrum informacji bojowej >Termin zalecany: combat information centre. 26/2/98 powoa do dziaania W administracji wojskowej uruchomienie oficjalnym rozkazem wczeniej ustanowionej struktury wojskowej tak, aby moga funkcjonowa zgodnie ze swoim przeznaczeniem. >5/4/01 detektor aktywacyjny

activation detector / dtecteur de neutrons par activation

NATO/PdP JAWNE

15

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

activation A device used to determine neutron flux or density by virtue of the radioactivity induced in it as a result of neutron capture. 1/2/73 active / actif(ve) In surveillance, an adjective applied to actions or equipments which emit energy capable of being detected. 1/11/75 active air defence / defense arienne active Active measures taken against attacking enemy forces to destroy or nullify any form of air or missile threat or to reduce the effectiveness of any such attack. Related terms: air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; defensive counterair operation; offensive counter-air operation; passive air defence. 20/6/06

Urzdzenie suce do okrelenia wielkoci lub gstoci strumienia neutronw na podstawie wzbudzonej w nim promieniotwrczoci powstaej w wyniku wychwytu neutronw. >4/7/02 aktywny W rozpoznaniu przymiotnik okrelajcy czynnoci lub wyposaenie emitujce energi dajc si wykry. >27/10/04 aktywna obrona powietrzna Przedsiwzicia podejmowane przeciwko atakujcym siom przeciwnika w celu uniemoliwienia lub likwidacji jakiegokolwiek zagroenia uderzeniem z powietrza lub rakietami, a take ograniczenia skutecznoci takiego ataku. >Terminy zwizane: air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; defensive counter-air operation; offensive counter-air operation; passive air defence. 6/11/07 obrona aktywna Dziaania podejmowane przeciwko siom przeciwnika w celu zapobieenia, uniemoliwienia lub ograniczenia skutecznoci jakiegokolwiek ataku przeciwnika. >Termin zwizany: passive defence. 24/05/05 aktywne dziaania obrony elektronicznej Wykrywalne dziaania, takie jak zmiana parametrw nadajnika, podejmowane w celu zapewnienia efektywnego wykorzystania widma elektromagnetycznego przez wojska wasne. >Terminy zwizane: electronic protective measures; passive electronic protective measures. 3/4/12 aktywne samonaprowadzanie System samonaprowadzania, w ktrym zarwno rdo owietlajce cel jak i odbiornik wykrywajcy energi odbit od celu w rezultacie jego owietlenia, s umieszczone w pocisku. >Termin zwizany: homing guidance. 27/10/04 materia aktywny Materia, taki jak pluton i niektre izotopy uranu, podtrzymujcy acuchow reakcj rozszczepienia. >7/3/02 mina aktywna Mina aktywizowana przez sygna wasny odbity od celu. 1,2 >Termin zwizany: passive mine . 16/11/00

active defence / dfense active Active measures taken against enemy forces to prevent, nullify or reduce the effectiveness of any form of enemy attack. Related term: passive defence. 25/1/05 active electronic protective measures / mesures de protection lectronique actives Detectable measures, such as altering transmitter parameters as necessary, to ensure effective friendly use of the electromagnetic spectrum. Related terms: electronic protective measures; passive electronic protective measures. 20/11/96 active homing guidance / guidage actif A system of homing guidance wherein both the source for illuminating the target, and the receiver for detecting the energy reflected from the target as the result of illuminating the target, are carried within the missile. Related term: homing guidance. 1/2/73 active material / matire fissile Material, such as plutonium and certain isotopes of uranium, which is capable of supporting a fission chain reaction. 1/2/73 active mine / mine dispositif actif A mine actuated by the reflection from a target of a signal emitted by the mine. Related term: passive 1,2 mine . 1/11/94 active public information policy / attitude active en matire d'information publique A policy which dictates that attempts will be made to stimulate media/public interest about an issue or activity for the purpose of informing the public. Interest may be stimulated by press advisories, news releases, personal contacts, press conferences or other forms of public presentation. Related term: passive public information policy. 1/11/90

aktywna polityka informacyjna Polityka informacyjna nakazujca aktywne oddziaywanie na rodki masowego przekazu w celu zainteresowania opinii publicznej danym wydarzeniem lub sytuacj. Obejmuje wykorzystanie wielu rodkw i technik przekazu, midzy innymi kontaktw osobistych, komunikatw prasowych, owiadcze dla prasy, konferencji prasowych i innych form prezentacji publicznych. >Termin zwizany: passive public

NATO/PdP JAWNE

16

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

information policy. 27/10/04 actuate / dclencher To operate a firing mechanism by an influence or a series of influences in such a way that all the requirements of the mechanism for firing or for registering a target count are met. Related term: dormant state. 9/1/96 actuator / servocommande A mechanism that furnishes the force required to displace a control surface or other control element. 1/1/80 acute radiation dose / dose d'irradiation aigu Total ionising radiation dose received at one time and over a period so short that biological recovery cannot occur. Related term: chronic radiation dose. 1/3/79 pobudzenie, aktywacja Uruchomienie mechanizmu odpalajcego poprzez jeden czynnik lub szereg czynnikw tak, aby zostay spenione wszystkie wymagania mechanizmu odpalajcego lub rejestrujcego. >Termin zwizany: dormant state. 16/11/00 siownik Mechanizm zapewniajcy si potrzebn do przemieszczenia powierzchni sterowych lub innego elementu sterujcego. >17/5/11 ostra dawka promieniowania Cakowita dawka promieniowania jonizujcego pochonita jednorazowo i w czasie na tyle krtkim, e powoduje skutki biologiczne, ktrych organizm nie jest w stanie zregenerowa. >Termin zwizany: chronic radiation dose. 20/10/10 wyduenie ognia Przy wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej korekta wprowadzana przez obserwatora oznaczajca, e konieczne jest zwikszenie zasigu ostrzau wzdu linii obserwacji. >27/10/04 dodatkowe warstwy wojskowe AML Zunifikowany zbir cyfrowych produktw danych geoprzestrzennych, zaprojektowany w celu spenienia wszystkich, nie nawigacyjnych wymaga obrony morskiej NATO. >29/9/05 przemieszczenie improwizowane Przemieszczenie, ktre moe by przeprowadzone w dowolnym czasie, dla zaplanowania ktrego brak jest niezbdnych i stosownych danych. To przemieszczenie bdzie planowane czciowo lub cakowicie natychmiast po otrzymaniu wymaganych informacji. >Terminy zwizane: fully planned movement; partially planned movement. 27/10/04 koryguj ogie Przy wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, metoda kontroli przekazywania danych przez obserwatora podczas prowadzenia ognia po wyznaczeniu go do korygowania ognia. >27/10/04 koryguj ogie Przy wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, rozkaz lub zarzdzenie do rozpoczcia korygowanie ognia. >27/10/04 korygowanie ognia Procedura stosowana przy prowadzeniu ognia artylerii ldowej i morskiej, suca uzyskaniu waciwego kierunku i zasigu celu oraz wysokoci wybuchu (jeli uywane s zapalniki czasowe), podczas raenia celu 1 ogniem obserwowanym. >Termin zwizany: spot .
2 1

add / plus loin In artillery and naval fire support, a correction used by an observer/spotter to indicate that an increase in range along a spotting line is desired. 1/9/74

additional military layer / couche militaire additionnelle AML A unified range of digital geospatial data products designed to satisfy the totality of NATO nonnavigational maritime defence requirements. 1/10/03 ad hoc movement / mouvement improvis A movement which may occur at any time, for which necessary or appropriate planning data is not yet available. This movement will be partially or fully planned as soon as the required information has been provided. Related terms: fully planned movement; partially planned movement. 1/11/90
1

adjust fire / prt rgler In artillery and naval fire support, a method of control transmitted in the call for fire by the observer or spotter to indicate that he will control the adjustment. 1/9/74
2

adjust fire / rglage In artillery and naval fire support, an order or request to initiate an adjustment of fire. 1/9/74

adjustment of fire / rglage observ de tir Process used in artillery and naval fire to obtain correct bearing, range and height of burst (if time fuzes are used) when engaging a target by observed 1 fire. Related term: spot . 1/2/73

NATO/PdP JAWNE

17

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

15/1/08 administration / administration The provision and implementation of regulations and procedures related to the management of an organization in support of the accomplishment of its mission. [Approving authority(ies): NCS] 10/3/04 administrative chain of command / voie administrative The normal chain of command for administration. Related terms: chain of command; operational chain of command. 1/6/84 administrative control / contrle administrative ADCON Direction or exercise of authority over subordinate or other organizations in respect to administrative matters such as personnel management, supply, services, and other matters not included in the operational missions of the subordinate or other 1 2 organizations. Related terms: command ; control ; full command; operational command; operational control. 1/4/71 administrative escort / escorteur administratif A warship or merchant ship under naval control, carrying a convoy commodore and his staff, serving as a platform for simultaneous communication with an operational control authority and a coastal convoy. 1/10/78 administracja Opracowywanie i wdraanie przepisw oraz procedur w obszarze zarzdzania organizacj wspierajcych realizacj powierzonych jej zada. >25/9/08

struktura administracji wojskowej Typowa struktura wykorzystywana w administrowaniu. >Terminy zwizane: chain of command; operational chain of command. 17/11/04

administrowanie ADCON Realizacja funkcji kierowania lub sprawowanie wadzy nad organizacjami podlegymi lub innymi w zakresie spraw administracyjnych, takich jak personalne, zaopatrzeniowe, usugowe oraz innych aspektw nie objtych zadaniami operacyjnymi tych organizacji. 1 2 >Terminy zwizane: command ; control ; full command; operational command; operational control. 3/3/09

eskorta administracyjna Statek cywilny przekazany w podporzdkowanie marynarce wojennej lub okrt z zaokrtowanym komodorem konwoju i jego sztabem, zapewniajcy jednoczesn czno pomidzy dowdztwem sprawujcym kontrol operacyjn a konwojem. >15/12/04 zaadunek efektywny zaadunek handlowy (komercyjny) System zaadunku, ktry suy przede wszystkim osigniciu maksymalnego wykorzystania przestrzeni pasaerskiej i adunkowej bez uwzgldnienia uwarunkowa taktycznych. Sprzt i zaopatrzenie musz by przed ich uyciem rozadowane i posortowane. >17/11/04 przemieszczenie efektywne Przerzut w czasie, ktrego wojska i pojazdy s tak uporzdkowane, aby przypieszy ich przerzut, zaoszczdzi czas i energi, gdy nie przewiduje si dziaa przeciwnika, za wyjtkiem napadu powietrznego. >17/11/04 rozkaz administracyjny Rozkaz zawierajcy szczegy dotyczce komunikacji wojskowej, zasobw osobowych, zaopatrzenia, eksploatacji, ewakuacji i innych spraw administracyjnych. >17/11/04 plan administracyjno-logistyczny Plan, zwykle odnoszcy si do planu lub rozkazu operacyjnego stanowicy jego uzupenienie, zawierajcy informacje i instrukcje dotyczce logistycznego i administracyjnego zabezpieczenia

administrative loading / chargement administrative commercial loading A loading system which gives primary consideration to achieving maximum utilization of troops and cargo space without regard to tactical considerations. Equipment and supplies must be unloaded and sorted before they can be used. 1/2/73

administrative movement / mouvement administratif A movement in which troops and vehicles are arranged to expedite their movement and conserve time and energy when no enemy interference, except by air, is anticipated. 1/2/73

administrative order / ordre administratif An order covering traffic, supplies, maintenance, evacuation, personnel and other administrative details. 13/12/99

administrative plan / plan administratif et logistique A plan, normally relating to and complementing the operation plan or order, which provides information and instructions covering the logistic and administrative support of the operation. 1/9/81

NATO/PdP JAWNE

18

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

dziaa. >17/11/04 advanced aerodrome / arodrome avanc An aerodrome, usually having minimum facilities, in or near an objective area. Related term: aerodrome. 20/11/96 advanced base / base avance A base located in or near a theatre of operations whose primary mission is to support military operations. 1/3/81 advanced fleet anchorage / mouillage avanc de flotte A secure anchorage for a large number of naval vessels, mobile support units and auxiliaries located in or near a theatre of operations. Related term: emergency anchorage. 1/2/73 advanced guard / avant-garde The leading element of an advancing force. The primary mission is to insure the uninterrupted advance of the main body. It has the following functions: a. To find and exploit gaps in the enemy's defensive syste; b. To prevent the main body of the advancing force running blindly into enemy opposition. c. To clear away minor opposition or, if major opposition is met, to cover the deployment of the main body. Related term: main guard. 1/2/73 lotnisko wysunite Lotnisko znajdujce si w rejonie celu lub w jego pobliu majce podstawowe instalacje. >Termin zwizany: aerodrome. 17/11/04 baza wysunita Baza znajdujca si na/lub w pobliu teatru dziaa, ktrej podstawowym zadaniem jest wsparcie dziaa militarnych. >17/11/04 wysunite kotwicowisko floty Zabezpieczone kotwicowisko dla duej liczby okrtw, mobilnych jednostek wsparcia i jednostek pomocniczych, umiejscowione w/lub w pobliu teatru dziaa. >Termin zwizany: emergency anchorage. 15/12/04 awangarda Czoowy element ugrupowania przemieszczajcych si si. Jego gwnym zadaniem jest zabezpieczenie niezakconego ruchu si gwnych. Do jego zada naley: a. Odnajdywanie i wykorzystywanie luk w systemie obrony przeciwnika. b. Zapobieganie nieoczekiwanemu zetkniciu si si gwnych z przeciwnikiem. c. Likwidacja oporu przeciwnika, a w przypadku silnego oporu, zabezpieczenie rozwinicia si gwnych. >Termin zwizany: main guard. 15/12/04 siy wysunite Tymczasowe ugrupowanie wydzielone z zadaniowych si desantu morskiego poprzedzajce wejcie si gwnych do rejonu dziaa. Jego zadaniem jest udzia w przygotowaniu gwnego uderzenia poprzez prowadzenie takich dziaa jak: rozpoznanie, zdobycie pozycji do wsparcia, dziaania przeciwminowe, ogniowe przygotowanie ldowania desantu, wykonywanie przej w zaporach i wsparcie z powietrza. >15/12/04 nawizanie kontaktu Dziaania ofensywne w celu nawizania lub odtworzenia kontaktu z przeciwnikiem. >Termin zwizany: approach march. 17/11/04 przeciwnik Strona uznana za potencjalnie wrog, przeciwko ktrej dopuszcza si uycie siy. >16/1/03

advance force / force d'avant-garde A temporary organization within the amphibious task force which precedes the main body to the objective area. Its function is to participate in preparing the objective for the main assault by conducting such operations as reconnaissance, seizure of supporting positions, minesweeping, preliminary bombardment, underwater demolitions, and air support. 1/6/81

advance to contact / marche l'ennemi An offensive operation designed to gain or re-establish contact with the enemy. Related term: approach march. 1/10/78 adversary / adversaire A party acknowledged as potentially hostile to a friendly party and against which the use of force may be envisaged. 14/10/02 advisory area / rgion service consultatif A designated area within a flight information region where air traffic advisory service is available. 1/2/73

rejon konsultacji lotniczej Obszar wyznaczony w rejonie informacji lotniczej, w ktrym dostpna jest doradcza suba ruchu lotniczego. >17/11/04 doradcze kierowanie ruchem statkw powietrznych Tryb kontroli, w ramach ktrej dowdcy statkw

advisory control / contrle consultatif A mode of control under which the aircraft

NATO/PdP JAWNE

19

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

commander selects his own speed, altitude and heading, and has freedom of action to accomplish the assigned task. The aircraft control unit will inform the aircraft of the current tactical picture and provide adequate warnings of hazards affecting aircraft safety. 1/11/75

powietrznych sami okrelaj ich prdko, wysoko i kurs oraz maj swobod w podejmowaniu dziaa zwizanych z wykonaniem wyznaczonych zada. Jednostka kontroli lotu bdzie informowaa dowdcw statkw powietrznych o aktualnej sytuacji taktycznej i bdzie ostrzegaa ich o zagroeniach dla bezpieczestwa statku powietrznego. >17/11/04 posterunek powietrzny >Termin zalecany: air picket. 26/2/98 rozpoznanie powietrzne >Termin zalecany: air reconnaissance. 26/2/98 lotnisko 1 AD Obszar (obejmujcy budynki, instalacje i urzdzenia) przygotowany do przechowywania, ldowania i startu statkw powietrznych. >Terminy zwizane: advanced 1,2 aerodrome; aerodome traffic ; air strip; air traffic; 4 alternate aerodrome; diversion ; diversion aerodrome; 2 1 helipad; landing area ; landing site ; landing zone; main aerodrome; redeployment aerodrome; touchdown 1,2 zone . 16/1/03

aerial picket Preferred term: air picket. aerial reconnaissance Preferred term: air reconnaissance aerodrome / aerodrome airfield 1 AD An area prepared for the accommodation (including any buildings, installations and equipment), landing and take-off of aircraft. Related terms: advanced 1,2 aerodrome; aerodome traffic ; air strip; air traffic; 4 alternate aerodrome; diversion ; diversion aerodrome; 2 1 helipad; landing area ; landing site ; landing zone; main aerodrome; redeployment aerodrome; 1,2 touchdown zone . 1/2/73 aerodrome damage repair / rparation des dgts subis par un aerodrome 1 ADR The range of activities required to restore the operational capability of an aerodrome after non-nuclear attack, including: a. Reconnaissance to assess the damage and essential recuperative work. b. Explosive ordnance disposal. c. Restoration of minimum operating surfaces, including aircraft manoeuvring areas and access tracks. Restoration of services and facilities essential for the conduct of air operations. 3/8/98

usuwanie zniszcze lotniskowych 1 ADR Zakres dziaa wymaganych w celu przywrcenia zdolnoci operacyjnej lotniska po ataku konwencjonalnym, obejmujcy: a. Rozpoznanie prowadzone w celu oceny uszkodze i wymaganych zasadniczych prac remontowych. b. Usunicie niewybuchw i niewypaw. c. Remont minimalnej powierzchni operacyjnej, obejmujcej rejony manewrowania statkw powietrznych i drogi dojazdowe statkw powietrznych. Odtworzenie zdolnoci dziaania sub i urzdze niezbdnych do prowadzenia operacji powietrznych. >29/4/10 naziemny ruch lotniczy Wszelki ruch odbywajcy si w rejonie manewrowym lotniska. >Terminy zwizane: aerodrome; air traffic. 17/11/04 ruch lotniczy w rejonie lotniska Wszelkie statki powietrzne przelatujce w pobliu lotniska. >Terminy zwizane: aerodrome; air traffic. 17/11/04 pocisk aerodynamiczny Pocisk wykorzystujcy siy aerodynamiczne w celu utrzymania wasnego toru lotu. >Terminy zwizane: ballistic missile; missile. 17/11/04 lotnicza ewakuacja medyczna AEROMEDEVAC

aerodrome traffic / circulation d'arodrome All traffic on the manoeuvring area of an aerodrome Related terms: aerodrome; air traffic. 1/10/01
2 2

aerodrome traffic / circulation d'arodrome All aircraft flying in the vicinity of an aerodrome. Related terms: aerodrome; air traffic. 1/10/01

aerodynamic missile / missile arodynamique A missile which uses aerodynamic forces to maintain its flight path. Related terms: ballistic missile; missile. 1/11/94 aeromedical evacuation / vacuation sanitaire arienne

NATO/PdP JAWNE

20

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

AEROMEDEVAC The movement of patients to and between medical treatment facilities by air transportation. 2/3/09 aeromedical evacuation control centre / centre de contrle des vacuations sanitaires ariennes AECC The control facility established by the commander of an air transport division, air force, or air command. It operates in conjunction with the command movement control centre and coordinates overall medical requirements with airlift capability. It also assigns medical missions to the appropriate aeromedical evacuation elements in the system and monitors patient movement activities. 1/2/73

Transport pacjentw do orodkw pomocy medycznej oraz pomidzy nimi z wykorzystaniem rodkw transportu lotniczego. 6/10/09 centrum kontroli lotniczej ewakuacji medycznej AECC Orodek kierowania ustanowiony przez szefa komrki transportu lotniczego, dowdc si powietrznych lub dowdztwo si powietrznych. Dziaa w poczeniu z centrum kierowania ruchem wojsk i koordynuje wszelkie zapotrzebowania na ewakuacj medyczn stosownie do posiadanych moliwoci transportu lotniczego. Przydziela rwnie zadania waciwym komrkom lotniczej ewakuacji medycznej funkcjonujcym w systemie oraz monitoruje dziaalno zwizan z transportem pacjentw. >17/11/04 koordynator lotniczej ewakuacji medycznej AECO Osoba funkcyjna wysyajcego, tranzytowego lub docelowego punktu lub orodka medycznego, koordynujcy przedsiwzicia zwizane z lotnicz ewakuacj medyczn. >17/11/04

aeromedical evacuation coordinating officer / officier rgulateur d'vacuations sanitaires ariennes AECO An officer of an originating, in-transit, or destination medical facility/establishment who coordinates aeromedical evacuation activities of the facility/establishment. 10/6/03 aeromedical evacuation operations officer / officier responsable des oprations d'vacuations sanitaires ariennes An officer of the airlift force or command who is responsible for activities relating to planning and directing aeromedical evacuation operations, maintaining liaison with medical airlift activities concerned, operating an aeromedical evacuation control centre, and otherwise coordinating aircraft and patient movements. 1/2/73 aeromedical evacuation system / chane d'vacuations sanitaires ariennes AES A system which provides: a. control of patient movement by air transport; b. specialized medical attendants and equipment for in-flight medical care; c. facilities on, or in the vicinity of, air strips and airbases, for the limited medical care of intransit patients entering, en route via, or leaving the system; d. communication with destination and en route medical facilities concerning patient airlift movements. 1/2/73

oficer odpowiedzialny za lotnicz ewakuacj medyczn Osoba funkcyjna si transportu powietrznego lub dowdztwa odpowiedzialna za przedsiwzicia zwizane z planowaniem i kierowaniem operacjami medycznej ewakuacji lotniczej, utrzymujca czno z orodkami medycznego transportu powietrznego, kierujca centrum kontroli lotniczej ewakuacji medycznej i wszelkimi innymi przedsiwziciami. >17/11/04

system lotniczej ewakuacji medycznej AES System zapewniajcy: a. Kierowanie przemieszczaniem pacjentw za pomoc transportu powietrznego; b. Wyspecjalizowany personel i wyposaenie zapewniajce opiek medyczn w czasie lotu; c. Odpowiednie obiekty, umieszczone w ssiedztwie pasw startowych, baz lotniczych, zabezpieczajce podstawow opiek medyczn dla pacjentw wprowadzanych do system, pacjentw tranzytowych lub pacjentw opuszczajcych system; d. czno z docelowymi orodkami medycznymi i etapowymi w czasie transportu lotniczego pacjentw. >17/11/04 lotnicza mapa nawigacyjna Mapa specjalnie przystosowana do wymaga nawigacji lotniczej. >Terminy zwizane: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; map; special aeronautical chart. 17/11/04 nadruk informacji lotniczych

aeronautical chart / carte aronautique A chart specifically designed to meet air navigation requirements. Related terms: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; map; special aeronautical chart. 1/11/91 aeronautical information overprint / surimpression d'informations aronautiques

NATO/PdP JAWNE

21

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

d'informations aronautiques Additional information which is printed or stamped on a map or chart for the specific purpose of air navigation. 1/2/73 aeronautical plotting chart / carte de trac de route aronautique A chart designed for the graphical processes of navigation. Related terms: aeronautical chart; aeronautical topographic chart; chart; map; special aeronautical chart. 1/10/84 aeronautical topographic chart / carte topographique aronautique A representation of features of the surface of the earth, designed primarily as an aid to visual or radar navigation, which shows selected terrain, cultural or hydrographic features and supplementary aeronautical information. Related terms: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; chart; map; special aeronautical chart. 1/2/73 aeropause / aropause Region in which functional effects of the atmosphere on man and aircraft cease to exist. 1/2/73 afloat support / soutien logistique la mer A form of logistic support outside the confines of a harbour in which fuel, ammunition and supplies are provided for operating forces either underway or at anchor. 1/12/74 afterburning / postcombustion The characteristic of some rocket motors to burn irregularly for some time after the main burning and thrust has ceased. 1/2/73
2 2 1 1

Dodatkowe informacje nadrukowane lub naniesione na map przeznaczone do specyficznych celw nawigacji lotniczej. >17/11/04

mapa wyznaczonych tras lotniczych Mapa przeznaczona do graficznych metod nawigacji. >Terminy zwizane: aeronautical chart; aeronautical topographic chart; chart; map; special aeronautical chart. 17/11/04

lotnicza mapa topograficzna Mapa przedstawiajca uksztatowanie powierzchni ziemi, przeznaczona gwnie do pomocy przy prowadzeniu nawigacji wzrokowej lub radarowej przedstawiajca wybrany teren, obiekty kulturowe lub hydrograficzne oraz dodatkowe lotnicze informacje nawigacyjne. >Terminy zwizane: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; chart; map; special aeronautical chart. 17/11/04 dziura powietrzna Obszar, w ktrym zanika oddziaywanie atmosfery na funkcje czowieka i statku powietrznego. >17/11/04 wsparcie logistyczne na morzu Forma wsparcia logistycznego realizowana poza granicami portu, polegajca na tym, e paliwo, amunicja i inne zapasy przekazywane s siom w czasie przejcia morzem lub stojcym na kotwicy. >15/12/04 dopalanie Cecha charakteryzujca niektre silniki rakietowe, polegajca na nieregularnym spalaniu paliwa odbywajcym si okresowo, po zaniku gwnego spalania paliwa i cigu. >17/11/04 dopalanie Proces wtrysku paliwa i spalania w strumieniu wylotowym silnika turboodrzutowego (za lub w czci kocowej turbiny). >17/11/04 przegld polotowy przegld po przeprowadzonym locie Oglny przegld statku powietrznego dokonywany po wykonanym locie, w celu wykrycia widocznych uszkodze, usunicia niesprawnoci i uszkodze zgaszanych przez zaog, uzupenienia zuytych materiaw i czci jednorazowego uytku oraz jego zabezpieczenia. >17/11/04 agencja, agentura agencja zbierania informacji W wywiadzie/rozpoznaniu organizacja lub osoba zatrudniona przy zbieraniu i/lub przetwarzaniu informacji. >Terminy zwizane: agent; intelligence cycle; source. 5/7/01 agent
2 1

afterburning / postcombustion The process of fuel injection and combustion in the exhaust jet of a turbojet engine (aft or to the rear of the turbine). 1/2/73 after-flight inspection / vrification aprs le vol post-flight inspection General examination after flight for obvious defects, correction of defects reported by aircraft crews, replenishment of consumable or expendable stores, and securing aircraft. 1/2/73

agency / organisme de renseignement collection agency In intelligence usage, an organization or individual engaged in collecting and/or processing information. Related term: agent; intelligence cycle; source.1/9/81

agent / agent

NATO/PdP JAWNE

22

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

In intelligence usage, one who is recruited, trained, controlled and employed to obtain and report information. Related terms: agency; source. 1/9/81

W wywiadzie, osoba zwerbowana, wyszkolona, kierowana i zatrudniona w celu zbierania i przekazywania informacji. >Terminy zwizane: agency; source. 5/7/01 wiek ksiyca Czas od ostatniego nowiu Ksiyca wyraany zazwyczaj w dobach. >17/11/04 linia zerowych deklinacji, agona Linia krelona na mapie, czca punkty o zerowej deklinacji magnetycznej, wyznaczona dla okrelonej daty. >15/12/04 uzgodniony punkt Uprzednio okrelony punkt na powierzchni ziemi, moliwy do zidentyfikowania z powietrza, wykorzystywany przez statek powietrzny do korygowania ognia. >17/11/04 powietrznodesantowy Przymiotnik opisujcy wojska specjalnie wyszkolone do prowadzenia dziaa po przerzuceniu drog powietrzn i zrzucie spadochronowym lub desantowaniu z pokadu statku powietrznego po przyziemieniu. >Terminy zwizane: airborne force; airborne operation; air-portable; air-transportable; operation; paradrop. 7/12/10 powietrznodesantowy Przymiotnik opisijcy zbrojenie i sprzt przeznaczony dla wojsk powietrzno-desantowych. >11/1/01 powietrzny Przymiotnik opisujcy sprzt lotniczy uywany do wykonania okrelonego zadania. >11/1/01 lotniczy Przymiotnik opisujcy przedmioty stanowice integraln cz statku powietrznego. >11/1/01 wykonujcy lot Przymiotnik opisujcy stan statku powietrznego znajdujcego si w powietrzu w czasie dziaania na niego siy nonej. >11/1/01 dyurowanie w powietrzu Stan gotowoci, w ktrym uzbrojone statki powietrzne znajduj si w powietrzu i s gotowe do 1 natychmiastowego dziaania. >Terminy zwizane: alert ; fighter cover. 17/11/04 desant powietrzny 2 >Termin zalecany: assault phase . 26/2/98 powietrzne stanowisko dowodzenia ACP Odpowiednio wyposaony statek powietrzny uywany przez dowdc do prowadzenia dziaa. >17/5/11
2 1

age of moon / ge de la lune The elapsed time, usually expressed in days, since the last new moon. 1/2/73 agonic line / ligne agonale A line drawn on a map or chart joining points of zero magnetic declination for a specified year date. 1/2/74

agreed point / repre convenu A predetermined point on the ground, identifiable from the air, and used when aircraft assist in fire adjustment. 1/2/73
1 1

airborne / aroport Adjective used to describe troops specially trained to carry out operations, either by paradrop or air landing, following an air movement. Related terms: airborne force; airborne operation; air-portable; airtransportable; operation; paradrop. 1/10/01 airborne / aroport Adjective used to describe materiel specially designed for airborne troops. 1/10/01 airborne / aroport Adjective used to describe aeronautical equipment used to accomplish a particular mission. 1/10/01 airborne / de bord Adjective used to describe items forming an integral part of an aircraft. 1/10/01 airborne / en vol Adjective used to describe the state of an aircraft from the instant it becomes entirely sustained by air until it ceases to be so sustained. 1/10/01 airborne alert / alerte en vol A state of aircraft readiness wherein combat-equipped aircraft are airborne and ready for immediate action. 1 Related terms:alert ; fighter cover. 1/9/03
5 4 3 3 2 2

airborne assault 2 Preferred term: assault phase part . airborne command post / poste de commandement volant ACP A suitably equipped aircraft used by the commander for the conduct of his operations. 1/10/03

NATO/PdP JAWNE

23

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

airborne early warning and control / alerte lointaine et contrle arien par moyens aroports Air surveillance and control provided by airborne early warning aircraft which are equipped with search and height-finding radar and communications equipment for controlling weapon systems. Related term: air picket. 1/2/73 airborne force / force aroporte A force composed primarily of ground and air units organized, equipped and trained for airborne 1 operations. Related terms: airborne ; force(s). 1/2/73

powietrzny system wczesnego ostrzegania i kontroli Obserwacja i kontrola przestrzeni powietrznej zapewniana przez statki powietrzne wczesnego ostrzegania wyposaone w radar przeszukiwania przestrzeni powietrznej oraz sprzt cznoci sucy do kierowania systemami uzbrojenia. >Termin zwizany: air picket. 17/5/11 siy powietrznodesantowe Siy zoone gwnie z jednostek ldowych i lotniczych zorganizowane, wyposaone i wyszkolone do dziaa 1 powietrznodesantowych. >Terminy zwizane: airborne ; force(s). 3/10/02 oficer cznikowy si powietrznodesantowych Przedstawiciel jednostek powietrznodesantowych wsppracujcy z siami powietrznymi na lotniskach wykorzystywanych do dziaa powietrznodesantowych. >17/11/04 radiolokacyjny kompleks celowniczy System kierowania ogniem, obejmujcy urzdzenia radarowe, zainstalowany na pokadzie przechwytujcego statku powietrznego. >17/11/04

airborne force liaison officer / officier de liaison des forces aroportes An officer who is the representative of the airborne units and who works with the air force on aerodromes being used for airborne operations. 1/2/73 airborne interception equipment / centrale d'interception A fire control system, including radar equipment, installed in interceptor aircraft used to effect air interception. 1/8/73 airborne operation / opration aroporte An operation involving the movement of combat forces and their logistic support into an objective area 1 by air. Related term: airborne ; air transportable unit. 1/2/73 airborne radio relay / relais radio en vol A technique employing aircraft fitted with radio relay stations for the purpose of increasing the range, flexibility or physical security of communication systems. 1/2/73

operacja powietrznodesantowa Dziaania obejmujce przerzut drog powietrzn wojsk wraz z ich elementami zabezpieczenia logistycznego do 1 rejonu celu. >Termin zwizany: airborne ; air transportable unit. 15/1/08 retranslator powietrzny Technika polegajca na wykorzystaniu statku powietrznego wyposaonego w radiow stacj przekanikow, stosowana w celu zwikszenia zasigu, elastycznoci zastosowania lub zapewnienia fizycznego bezpieczestwa systemw cznoci. >17/11/04 wybuch powietrzny Wybuch bomby lub pocisku nad powierzchni w odrnieniu od wybuchu nastpujcego w momencie kontaktu z powierzchni po jej penetracji. >Termin zwizany: type of burst. 17/11/04 adunek lotniczy Zapasy, sprzt lub pojazdy, nie bdce czciami statku powietrznego, stanowice cz bd cao jego ciaru uytecznego. >Termin zwizany: cargo. 17/11/04 lotniczy aparat kartograficzny kartograficzny aparat fotograficzny Aparat fotograficzny charakteryzujcy si du dokadnoci oraz innymi parametrami istotnymi z punktu widzenia obserwacji powietrznej lub fotografii wykonywanej dla celw kartograficznych (fotogrametrycznych). >29/9/05 lotnicza fotografia kartograficzna

airburst / explosion arienne An explosion of a bomb or projectile above the surface as distinguished from an explosion on contact with the surface or after penetration. Related term: type of burst. 1/2/73 air cargo / cargaison arienne Stores, equipment or vehicles, which do not form part of the aircraft, and are either part or all of its payload. Related term: cargo. 1/3/81

air cartographic camera / chambre arophotogrammtrique mapping camera A camera having the accuracy and other characteristics essential for air survey or cartographic photography. 1/5/73

air cartographic photography / photographie arienne cartographique

NATO/PdP JAWNE

24

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

arienne cartographique air survey photography The taking and processing of air photographs for mapping and charting purposes. 1/2/73 air control / contrle arien Related terms: air controller; air traffic control centre; airway; area control centre; control and reporting centre; control area; control zone; controlled airspace; interceptor controller; tactical air control centre; tactical air controller; terminal control area. 1/2/73 air controller / contrleur arien An individual especially trained for and assigned the duty of the control (by use of radio, radar, or other means) of such aircraft as may be allotted to him for operation within his area. Related terms: air control; tactical air controller. 1/2/73

lotnicza fotografia topograficzna Fotografowanie i przetwarzanie fotografii lotniczych dla celw zwizanych z opracowywaniem map. >17/11/04

kontrola powietrzna >Terminy zwizane: air controller; air traffic control centre; airway; area control centre; control and reporting centre; control area; control zone; controlled airspace; interceptor controller; tactical air control centre; tactical air controller; terminal control area. 26/2/98 kontroler ruchu powietrznego Osoba specjalnie wyszkolona i wyznaczona do kontrolowania (z uyciem radia, radaru, lub innych rodkw) ruchu statkw powietrznych, ktre mog mu by przydzielone w czasie prowadzenia przez nie dziaa w jego przestrzeni odpowiedzialnoci. >Terminy zwizane: air control; tactical air controller. 17/11/04 korytarz powietrzny Zastrzeona trasa przelotu wasnych statkw powietrznych, ustanowiona w celu uniknicia ostrzau przez wojska wasne. >15/1/08

air corridor / corridor arien A restricted air route of travel specified for use by friendly aircraft and established for the purpose of preventing friendly aircraft from being fired on by friendly forces. 1/2/73 aircraft / aronef A/C 1 AC (admitted) Any machine that can derive support in the atmosphere from the reactions of the air other than the reactions of the air against the earth's surface. [derived from: ICAO] 20/6/06 aircraft arresting barrier / barrire d'arrt d'aronef emergency barrier A device, not dependent on an aircraft arresting hook, used to stop an aircraft by absorbing its forward momentum in an emergency landing or aborted take-off. Related term: aircraft arresting system. 1/11/94 aircraft arresting cable / cble d'arrt aircraft arresting wire That portion of an aircraft arresting system which spans the runway surface or flight deck landing area and is engaged by the aircraft arresting hook. Related term: aircraft arresting system. 13/7/94 aircraft arresting gear / dispositif d'arrt d'aronef A device used to engage hook equipped aircraft to absorb the forward momentum of a routine or emergency landing, or aborted take-off. Related term: aircraft arresting system. 1/1/83

statek powietrzny A/C 1 AC (dopuszczalny) Urzdzenie, ktre jest zdolne do unoszenia si w atmosferze na skutek oddziaywania powietrza innego ni odbitego od powierzchni ziemi. [ICAO]. >8/12/09

bariera hamujca statek powietrzny bariera awaryjna Urzdzenie niezalene od haka hamujcego statku powietrznego, uywane do jego zatrzymania, pochaniajce pd w przypadku awaryjnego ldowania lub przerwanego startu. >Termin zwizany: aircraft arresting system. 17/5/11 lina hamujca statek powietrzny Element systemu hamowania statku powietrznego, rozcignity nad powierzchni pasa startowego lub pokadem lotniskowca w miejscu ldowania, o ktry zaczepia hak hamujcy statku powietrznego. >Termin zwizany: aircraft arresting system. 17/5/11 urzdzenie hamujce statek powietrzny Urzdzenie stosowane do zaczepienia haka hamujcego statku powietrznego w celu absorpcji jego pdu w czasie normalnego lub awaryjnego ldowania albo w czasie przerwanego startu. >Termin zwizany: aircraft arresting system. 17/5/11 hak hamujcy statku powietrznego hak ogonowy Element zamontowany na statku powietrznym, sucy do zaczepiania urzdzenia hamujcego. >Termin

aircraft arresting hook / crosse d'arrt d'aronef tail hook A device fitted to an aircraft to engage arresting gear. Related term: aircraft arresting system. 1/7/94

NATO/PdP JAWNE

25

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

zwizany: aircraft arresting system. 17/5/11 aircraft arresting system / systme d'arrt d'aronef A series of devices used to stop an aircraft by absorbing its momentum in a routine or emergency landing or aborted take-off. Related terms: aircraft arresting barrier; aircraft arresting cable; aircraft arresting gear; aircraft arresting hook. 1/11/94 system hamowania statku powietrznego Szereg urzdze sucych do zatrzymania statku powietrznego, poprzez absorpcj jego pdu w czasie normalnego lub awaryjnego ldowania albo przerwanego startu. >Terminy zwizane: aircraft arresting barrier; aircraft arresting cable; aircraft arresting gear; aircraft arresting hook. 17/5/11 lina hamujca statek powietrzny >Termin zalecany: aircraft arresting cable. 17/5/11 wyhamowanie statku powietrznego Kontrolowane zatrzymanie statku powietrznego z wykorzystaniem rodkw zewntrznych. >4/10/11 dowdca statku powietrznego >Termin zalecany: aircraft commander. 22/9/99 cieka wznoszenia statku powietrznego Kontrolowana cz przestrzeni powietrznej o okrelonych wymiarach poziomych i pionowych, rozcigajca si od obszaru kontrolowanego, ktry moe obejmowa lotnisko, gdzie statek powietrzny wykonuje cao lub cz wznoszenia pozostajc w zasigu kontroli pozytywnej. >7/6/01 dowdca statku powietrznego Czonek zaogi wyznaczony przez kompetentne wadze do dowodzenia statkiem powietrznym i ponoszenia odpowiedzialnoci za jego bezpieczn eksploatacj. Uwaga: dowdca statku powietrznego moe rwnie by dowdc misji. >Termin zwizany: mission commander. 9/5/02

aircraft arresting wire Preferred term: aircraft arresting cable. aircraft arrestment / arrt d'un aronef Controlled stopping of an aircraft by external means. 1/8/74 aircraft captain Preferred term: aircraft commander. aircraft climb corridor / couloir de monte pour aronefs Controlled airspace of defined vertical and horizontal dimensions extending from a controlled area that may include an aerodrome, in which an aircraft executes all or part of a climb under positive control. 4/10/00

aircraft commander / commandant d'aronef aircraft captain The aircrew member designated by a competent authority as being in command of an aircraft and responsible for its safe operation. Note: the aircraft commander may also be the mission commander. Related term: mission commander. 1/10/01 aircraft control unit / unit de contrle tactique air ACU A unit with facilities and personnel, including controllers, for conducting aircraft control and which exercises tactical control of aircraft or a unit(s). 1/11/75

jednostka kierowania statkami powietrznymi, jednostka kontroli lotu ACU Jednostka wyposaona w urzdzenia i posiadajca personel, wcznie z kontrolerami, dla kierowania statkami powietrznymi, ktra sprawuje taktyczn kontrol nad statkami powietrznymi lub jednostk/jednostkami. >20/10/10 wzajemna obsuga statku powietrznego 1 ACS przez organizacj inn ni ta, do ktrej statek powietrzny jest przydzielony, zgodnie z ustalonymi wymaganiami operacyjnymi wzajemnej obsugi statku powietrznego, za ktr moe by wnoszona opata. Wzajemna obsuga statku powietrznego dzieli si na dwie kategorie: a. Obsuga wzajemna w fazie A: obsuga statku powietrznego na lotnisku lub okrcie, umoliwiajca statkowi powietrznemu odlot na inne lotnisko lub okrt. b. Obsuga wzajemna w fazie B: obsuga statku powietrznego na lotnisku lub okrcie,

aircraft cross-servicing / services mutuels pour aronefs 1 ACS Services performed on an aircraft by an organization other than that to which the aircraft is assigned, according to an established operational aircraft cross-servicing requirement, and for which there may be a charge. Aircraft cross-servicing has been divided into two categories: a. Stage A cross-servicing: The servicing of an aircraft on an aerodrome/ship, which enables the aircraft to be flown to another aerodrome/ship. b. Stage B cross-servicing: The servicing of an

NATO/PdP JAWNE

26

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

aircraft on an aerodrome/ship, which enables the aircraft to be flown on an operational mission. Related terms: aircraft servicing; aircraft transient servicing; operational aircraft cross-servicing requirement. 1/11/94 aircraft dispersal area / aire de dispersion An area on a military installation designed primarily for the dispersal of parked aircraft, whereby such aircraft will be less vulnerable in the event of enemy air raid. 1/2/73

umoliwiajca statkowi powietrznemu odlot do obszaru wykonywania zadania. >Terminy zwizane: aircraft servicing; aircraft transient servicing; operational aircraft cross-servicing requirement. 29/4/10 strefa rozrodkowania statkw powietrznych Obszar znajdujcy si na terenie wojskowym, wyznaczony przede wszystkim do rozrodkowania stacjonujcych tam statkw powietrznych, przez co bd one w mniejszym stopniu naraone na zniszczenie w przypadku powietrznego ataku przeciwnika. >4/10/11 paleta statku powietrznego Paleta zdolna do utrzymania okrelonego adunku, specjalnie zaprojektowana do mocowania na statku powietrznym. >Termin zwizany: palletized unit load. 15/2/12 wyposaenie do naziemnego obsugiwania statku powietrznego Wyposaenie niezbdne do obsugiwa technicznych i napraw statku powietrznego oraz jego wyposaenia pokadowego. >4/10/11 ustawiajcy statki powietrzne; kierujcy ruchem statkw powietrznych na lotnisku >Termin zalecany: aircraft marshaller. 26/2/98 przekazanie statku powietrznego Proces przekazania kontroli nad statkiem powietrznym pomidzy uprawnionymi organami. >4/10/11

aircraft flat pallet / palette d'aronef A stressed pallet capable of supporting and restraining a specifically rated load. It is specifically designed for tie-down in an aircraft. Related term: palletized unit load. 1/2/73 aircraft ground support equipment / matriel de servitude au sol Equipment needed to carry out servicing and maintenance of an aircraft and its associated mission systems. 25/9/98 aircraft guide Preferred term: aircraft marshaller.

aircraft handover / prise en compte successive d'un aronef The process of transferring control of aircraft from one controlling authority to another. 1/2/73 aircraft inspection / vrification d'aronefs The process of systematically examining, checking and testing aircraft structural members, components and systems, to detect actual or potential unserviceable conditions. 1/2/73

przegld statku powietrznego Proces systematycznego prowadzenia kontroli, sprawdzania i testowania elementw strukturalnych statku powietrznego, jego komponentw oraz systemw, prowadzony w celu wykrycia istniejcych lub potencjalnych stanw uniemoliwiajcych jego uycie. >4/10/11 tabela zaadunku statku powietrznego Arkusz danych uywany przez dowdc jednostki, zawierajcy informacje dotyczce adunku, faktycznie adowanego na statek powietrzny. >4/10/11 kierujcy ruchem statkw powietrznych na lotnisku marshaller Osoba wyszkolona do kierowania ruchem statkw powietrznych na ziemi do i z punktw ldowania, parkowania lub zawisu, za pomoc rodkw wizualnych lub innych. >4/10/11 miejsce zbirki statkw powietrznych Obszar, na ktrym statki powietrzne mog formowa si przed startem lub zbiera po ldowaniu. >Termin zwizany: manoeuvring area. >7/12/11

aircraft loading table / tableau de fractionnement A data sheet used by the force unit commander containing information as to the load that actually goes into each aircraft. 1/2/73 aircraft marshaller / signaleur aircraft guide A person trained to direct by visual or other means the movement of aircraft on the ground into and out of landing, parking or hovering points. 1/2/73

aircraft marshalling area / aire de manoeuvre des aronefs An area in which aircraft may form up before take-off or assemble after landing. Related term: manoeuvring area. 1/2/73

NATO/PdP JAWNE

27

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

aircraft mission equipment / quipement particulier d'un aronef aircraft role equipment Equipment that must be fitted to an aircraft to enable it to fulfil a particular mission or task. 1/2/73 aircraft modification / modification d'un aronef A change in the physical characteristics of aircraft, accomplished either by a change in production specifications or by alteration of items already produced. 1/2/73 aircraft picketing / saisie d'aronef aircraft tie-down Securing aircraft when parked in the open to restrain movement due to the weather or condition of the parking area. 1/12/74

wyposaenie statku powietrznego do wykonania zadania Wyposaenie, ktre musi by zamontowane na statku powietrznym w celu wykonania okrelonej misji lub zadania. >4/10/11 modyfikacja statku powietrznego Zmiana fizycznych charakterystyk statku powietrznego, ktr osiga si albo przez zmian procesu produkcyjnego, albo przez dokonanie zmian w egzemplarzach ju wyprodukowanych. >4/10/11 unieruchomienie statku powietrznego Zabezpieczenie statku powietrznego w czasie jego parkowania na otwartej przestrzeni, w celu uniemoliwienia jego przemieszczenia, spowodowanego warunkami pogodowymi lub waciwociami paszczyzny postoju samolotw. >15/2/12 odtwarzanie gotowoci statku powietrznego Uzupenienie statku powietrznego o rodki zaopatrzenia, takie jak paliwo, oleje i sprone gazy do okrelonych poziomw, cinie, iloci lub ciaru. Pojcie to nie obejmuje uzupenienia uzbrojenia. >3/4/12 wyposaenie statku powietrznego do wykonania zadania >Termin zalecany: aircraft mission equipment. 26/2/98 alarmowy start statku powietrznego Zarzdzenie natychmiastowego startu statkw powietrznych znajdujcych si na ziemi w stanie gotowoci bojowej. >3/4/12 obsuga statkw powietrznych Czynnoci i procedury zwizane z przegldem, uzupenieniem rodkw nietrwaych i materiaw jednorazowego uytku, czyszczeniem, smarowaniem, zarzdzaniem w zakresie zabezpieczenia technicznego, parkowaniem/przechowywaniem i ochron statkw powietrznych. >Terminy zwizane: aircraft crossservicing; aircraft servicing connector; aircraft transient servicing; cross-servicing; servicing. 6/11/07 zcze obsugowe statku powietrznego Urzdzenie doczane do statku powietrznego i/lub wyposaenia naziemnego, umoliwiajce odtwarzanie gotowoci statku powietrznego i/lub przeprowadzenie obsugi. >Terminy zwizane: aircraft cross-servicing; aircraft servicing; aircraft transient servicing; crossservicing; servicing. 3/4/12 wyposaenie przenoszone przez statek powietrzny Dowolne adunki przeznaczone do przenoszenia wewntrz lub na zewntrz statku powietrznego, zamocowane do jego zaczepw lub urzdze zwalniajcych, bez wzgldu na to czy s one

aircraft replenishing / ravitaillement d'un aronef The refilling of aircraft with consumables such as fuel, oil, and compressed gasses to predetermined levels, pressures, quantities or weights. Rearming is excluded. 1/2/73

aircraft role equipment Preferred term: aircraft mission equipment.

aircraft scrambling / ordre de dcollage immdiat Directing the immediate take-off of aircraft from a ground alert condition of readiness. 1/2/73

aircraft servicing / entretien courant pour aronefs Activities and procedures related to inspection, replenishment of expendables and consumables, cleaning, lubrication, marshalling, parking and securing of aircraft. Related terms: aircraft crossservicing; aircraft servicing connector; aircraft transient servicing; cross-servicing; servicing. 02/03/07

aircraft servicing connector / raccord de servitude pour aronefs A device fitted to aircraft and/or ground equipment which enables replenishing and/or servicing to be carried out. Related terms: aircraft cross-servicing; aircraft servicing; aircraft transient servicing; crossservicing; servicing. 1/12/79 aircraft store / charge emporte par aronef Any device intended for internal or external carriage and mounted on aircraft suspension and release equipment, whether or not the item is intended to be separated in flight from the aircraft. Aircraft stores are

NATO/PdP JAWNE

28

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

classified in two categories as follows: a. Expendable store - An aircraft store normally separated from the aircraft in flight such as a missile, rocket, bomb, nuclear weapon, mine, torpedo, pyrotechnic device, sonobuoy, signal underwater sound device, or other similar items. b. Non-expendable store - An aircraft store which is not normally separated from the aircraft in flight such as a tank (fuel and spray), line-source disseminator, pod (refuelling, thrust augmentation, gun, electronic-countermeasures, data link, etc.), multiple rack, target, cargo drop container, drone or other similar items. Related terms: cluster bomb unit; load. 1/9/81

przeznaczone czy te nie do zrzucenia w czasie lotu statku powietrznego. adunki przenoszone przez statek powietrzny klasyfikowane s wedug nastpujcych kategorii: a. adunki jednorazowego uytku - przenoszone przez statek powietrzny, zazwyczaj oddzielane od niego w czasie lotu, takie jak pociski, rakiety, bomby, bro nuklearna, miny, torpedy, urzdzenia pirotechniczne, boje sonarowe, sygnaowe, podwodne urzdzenia dwikowe albo inne podobne elementy. b. adunki wielokrotnego uytku - przenoszone przez statek powietrzny, ktre zazwyczaj nie s oddzielane od statku powietrznego w czasie lotu, takie jak zbiorniki (paliwowe i aerozolowe), rozsiewacze, platformy (zawierajce uzupenienie paliwa, wzmacniacze cigu, dziaka, rodki przeciwdziaania elektronicznego, cza informacyjne, etc.), zasobniki wielofunkcyjne, kontenery do zrzutu adunku, cele pozorne albo inne podobne elementy. >Terminy zwizane: cluster bomb unit; load. 27/10/04 mocowanie statku powietrznego >Termin zalecany: aircraft picketing. 26/2/98 tranzytowa obsuga statku powietrznego Obsuga statku powietrznego, za ktr moe by pobrana opata, prowadzona przez organizacj inn ni ta, do ktrej statek powietrzny jest przydzielony. Jest ona wykonywana poza programem wzajemnej obsugi statku powietrznego i wymaga, by jego zaoga sprawowaa nadzr nad poprawnoci stosowania procedur przez zaog naziemn. >Terminy zwizane: aircraft cross-servicing; aircraft servicing. 3/4/12

aircraft tie-down Preferred term: aircraft picketing. aircraft transient servicing / assistance aux aronefs de passage Services performed on an aircraft by an organization other than that to which the aircraft is assigned and for which there may be a financial charge. This activity is separate from the established aircraft cross-servicing programme and requires that the transient aircrew supervise the correct application of ground crew procedures. Related terms: aircraft cross-servicing; aircraft servicing. 1/7/94

aircraft vectoring / guidage des appareils par transmission de cap The directional control of in-flight aircraft through transmission of azimuth headings. 1/2/73 air cushion vehicle / aroglisseur ACV A vehicle capable of being operated so that its weight, including its payload, is wholly or significantly supported on a cushion of air generated continuously at higher than ambient pressure. Related term: ground-effect machine. 9/1/96

wektorowe naprowadzanie statku powietrznego Kierowanie statkiem powietrznym w locie dokonywane poprzez transmisj azymutw kursw. >26/2/98
1

poduszkowiec ACV Pojazd charakteryzujcy si zdolnoci do poruszania w taki sposb, e jego masa, cznie z adunkiem, jest utrzymywana cakowicie lub czciowo na poduszce powietrznej wytwarzanej w sposb cigy i charakteryzujcej si cinieniem powietrza wikszym ni cinienie otoczenia. >Termin zwizany: groundeffect machine. 7/12/10 komputer danych aerodynamicznych >Termin zalecany: central air data computer. 22/9/99 obrona powietrzna 2 AD OP (dopuszczalny) Wszelkie rodki przeznaczone do likwidacji lub

air data computer Preferred term: central air data computer. 1/3/81 air defence / dfense arienne 2 AD All measures designed to nullify or reduce the effectiveness of hostile air action. Related terms:

NATO/PdP JAWNE

29

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

active air defence; passive air defence. 1/3/85

zmniejszenia efektywnoci wrogich dziaa powietrznych. >Terminy zwizane: active air defence; passive air defence. 29/4/10 obszar dziaania obrony powietrznej Obszar oraz znajdujca si nad nim przestrze powietrzna, w ktrej statki powietrzne lub uzbrojenie typu ziemia-powietrze maj zwykle pierwszestwo dziaania z wyjtkiem okrelonych sytuacji. >Termin zwizany: air defence operations area. 26/2/98

air defence action area / zone d'action de dfense arienne An area and the airspace above it within which friendly aircraft or surface-to-air weapons are normally given precedence in operations except under specified conditions. Related term: air defence operations area. 1/7/93 air defence area / zone de dfense arienne ADA A specifically defined airspace for which air defence must be planned and provided. Related term: combat air patrol. 1/7/93 air defence command / commandement de la dfense arienne ADC The authority and responsibility for the air defence of a designated area. 1/11/75 air defence commander / commandant de la dfense arienne A duly appointed commander responsible for the air defence of a designated area. 22/1/10 air defence control centre / centre de contrle de dfense arienne ADCC The principal information, communications and operations centre from which all aircraft, anti-aircraft operations, air defence artillery, guided missiles and air warning functions of a specific area of air defence responsibility are supervised and coordinated. Related term: combat information centre. 9/7/97

obszar obrony powietrznej ADA cile okrelona przestrze powietrzna, dla ktrej musi by zaplanowana i zapewniona obrona powietrzna. >Termin zwizany: combat air patrol. 18/2/10 dowdztwo obrony powietrznej ADC Organ odpowiedzialny za obron powietrzn okrelonego obszaru. >26/2/98

dowdca obrony powietrznej Wyznaczony dowdca odpowiedzialny za obron powietrzn okrelonego obszaru. >20/10/10

centrum kierowania obron powietrzn ADCC Gwne centrum operacyjne zbierania, przetwarzania i dystrybucji informacji, prowadzce nadzr i koordynacj wszystkich dziaa lotniczych i przeciwlotniczych, artylerii obrony powietrznej, zestaww rakietowych oraz systemu ostrzegania przed napadem powietrznym w okrelonym obszarze odpowiedzialnoci obrony powietrznej. >Termin zwizany: combat information centre. 7/6/01 system wczesnego ostrzegania obrony powietrznej >Termin zalecany: early warning. 26/2/98 naziemny system rozpoznania i dowodzenia obron powietrzn ADGE Sie naziemnych stanowisk radiolokacyjnych oraz centrw dowodzenia i kierowania, rozmieszczonych na okrelonym teatrze dziaa, wykorzystywanych do taktycznego kierowania dziaaniami obrony powietrznej. >20/10/10 strefa identyfikacji obrony powietrznej ADIZ Obszar powietrzny o okrelonych rozmiarach, wewntrz ktrego wymagana jest gotowo do prowadzenia identyfikacji, lokalizacji, i kierowania statkami powietrznymi. >Termin zwizany: air defence operations area. 26/2/98

air defence early warning Preferred term: early warning. air defence ground environment / infrastructure lectronique de dfense arienne ADGE The network of ground radar sites and command and control centres within a specific theatre of operations which are used for the tactical control of air defence operations. 22/1/10

air defence identification zone / zone d'identification de dfense arienne ADIZ Airspace of defined dimensions within which the ready identification, location, and control of aircraft is required. Related term: air defence operations area. 1/2/73

NATO/PdP JAWNE

30

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

air defence operations area / zone d'oprations de dfense arienne A geographical area within which procedures are established to minimize interference between air defence operations and other types of operations. It may include one or more of the following: a. air defence action area; b. air defence area; c. air defence identification zone; d. firepower umbrella. Related terms: air defence action area; air defence identification zone; firepower umbrella. 4/10/00 air defence region / rgion de dfense arienne 2 ADR A geographical subdivision of an air defence area. 1/12/74 air defence sector / secteur de dfense arienne A geographical subdivision of an air defence region. 1/2/73 air defence ship / btiment de dfense arienne The ship detailed to assume responsibility for air defence. 1/2/73 air draught / tirant dair The vertical distance between the waterline and the highest point of a ships structure. Related terms: draugh; overhead clearence. 4/10/00 airdrop / largage Delivery of personnel or cargo from aircraft in flight. Related terms: airdrop platform; air movement; free drop; hill shading; low-velocity drop; platform drop. 1/2/73 airdrop platform / plate-forme de largage A base on which vehicles, cargo or equipment are loaded for airdrop or low altitude extraction. Related terms: airdrop; platform drop. 1/2/73
1

obszar dziaa obrony powietrznej Obszar geograficzny, wewntrz ktrego ustalono procedury w celu zminimalizowania wzajemnych zakce pomidzy dziaaniami obrony powietrznej i innymi rodzajami dziaa. Moe obejmowa jeden lub wicej poniszych elementw: a. obszar dziaania obrony powietrznej; b. obszar obrony powietrznej; c. strefa identyfikacji obrony powietrznej; d. strefa przeciwlotniczej osony ogniowej. >Terminy zwizane: air defence action area; air defence identification zone; fire-power umbrella. 7/6/01 rejon obrony powietrznej 2 ADR Wydzielony obszar obrony powietrznej okrelony wsprzdnymi geograficznymi. >29/4/10 sektor obrony powietrznej Jednostka geograficznego podziau rejonu obrony powietrznej. >26/2/98 okrt obrony powietrznej Okrt przeznaczony do przyjcia odpowiedzialnoci za obron powietrzn. >26/2/98 wysoko okrtu Odlego pionowa pomidzy lini wodn i najwyszym punktem konstrukcji okrtu. >Terminy zwizane: draught; overhead clearance. 7/12/10 zrzut z powietrza Dostarczanie osb lub adunku z leccego statku powietrznego. >Terminy zwizane: airdrop platform; air movement; free drop; high velocity drop; low velocity drop; platform drop. 7/12/10 platforma do zrzutu z powietrza Platforma, na ktr adowane s pojazdy, adunek lub sprzt w celu dokonania ich zrzutu z powietrza lub wyrzutu z maej wysokoci. >Terminy zwizane: airdrop; platform drop. 7/12/10 ewakuacja lotnicza Ewakuacja osb oraz adunku prowadzona drog powietrzn. >26/2/98 lotnisko >Termin zalecany: aerodrome. 26/2/98 fracht lotniczy Transportowanie adunku drog powietrzn nie zaliczane do dziaa taktycznych. >26/2/98 system operacji powietrzno - ldowych System Wojsk Ldowych i/lub Si Powietrznych zapewniajcy dowdcy rodki otrzymywania, przetwarzania i przekazywania zapotrzebowa podlegych dowdcw w zakresie zada wsparcia lotniczego i do szybkiego rozpowszechniania

air evacuation / vacuation par air Evacuation by aircraft of personnel and cargo. 1/2/73

airfield Preferred term: aerodrome. air freighting / arotransport de matriel The non-tactical movement of cargo by air. 1/2/73

air-ground operations system / systme doprations air-sol An Army and/or Air Force system providing the ground commander with the means for receiving, processing and forwarding the requests of subordinate ground commanders for air support

NATO/PdP JAWNE

31

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

missions and for the rapid dissemination of information and intelligence. 1/2/73 airhead / tte de pont arienne A designated area in a hostile or threatened territory which, when seized and held, ensures the continuous air landing of troops and matriel and provides the manoeuvre space necessary for projected operations. Normally it is the area seized in the assault phase of an airborne operation. Related terms: beachhead; bridgehead. 1/2/73
2 1 1

wiadomoci i informacji wywiadowczych. >20/11/04

1

przyczek lotniczy Wyznaczony obszar na terenie przeciwnika lub terenie zagroonym, ktry po zdobyciu i utrzymaniu, zapewnia moliwo prowadzenia cigego ldowania si i rodkw, jak rwnie zapewnia odpowiedni przestrze manewrow, konieczn do przeprowadzenia kolejnych dziaa. Zazwyczaj jest to obszar uchwycony w wyniku prowadzenia dziaa desantowo-szturmowych. >Terminy zwizane: beachhead; bridgehead. 29/9/05 przyczek lotniczy Wyznaczone miejsce w obszarze dziaa wykorzystywane jako baza zaopatrzenia i ewakuacji drog powietrzn. >Terminy zwizane: beachhead; bridgehead. 29/9/05 przechwytywanie obiektu powietrznego 1 AI Dziaanie polegajce na wzrokowym lub elektronicznym nawizaniu kontaktu statku powietrznego z innym statkiem powietrznym. >Terminy zwizane: broadcastcontrolled air interception; close-controlled air interception; controlled interception. 18/2/10 izolacja lotnicza 2 AI Operacje powietrzne prowadzone w celu zmylenia, zakcenia, opnienia, osabienia lub zniszczenia potencjau wojskowego przeciwnika zanim bdzie w stanie podj efektywne dziaania, prowadzone w odlegoci od wojsk wasnych niewymagajcej dokadnej integracji kadego zadania lotniczego z ogniem i manewrem si wasnych. >6/10/09 dostarczony drog powietrzn Przeniesiony drog powietrzn i wyadowany lub rozadowany po wyldowaniu samolotu lub w czasie zawisu migowca. >Termin zwizany: air movement; 1,2 landing area . 7/6/01 oficer cznikowy si powietrznych Oficer taktycznych si powietrznych lub lotnictwa marynarki wojennej przydzielony do jednostki lub zgrupowania si ldowych lub marynarki wojennej, jako doradca w zakresie taktycznych dziaa powietrznych. >Termin zwizany: ground liaison officer. 7/12/10 zdolno transportu powietrznego Cakowita liczba pasaerw i/lub waga albo objto adunku, moliwa do przetransportowania jednorazowo do okrelonego miejsca, za pomoc bdcych w dyspozycji rodkw transportu lotniczego. >Terminy zwizane: airlift requirement; allowable load; load; loading. 15/2/12 zapotrzebowanie na transport powietrzny Zapotrzebowanie, wyraone cakowit liczb pasaerw
2

airhead / tte de pont arienne2 A designated location in an area of operations used as a base for supply and evacuation by air. Related terms: beachhead; bridgehead. 1/2/73

air interception / interception arienne 1 AI An operation by which aircraft effect visual or electronic contact with other aircraft. Related terms: broadcast-controlled air interception; close-controlled air interception; controlled interception. 1/12/74

air interdiction / interdiction arienne 2 AI Air operations conducted to divert, disrupt, delay, degrade or destroy an enemys military potential before it can be brought to bear effectively and at such distance that detailed integration of each air mission with the fire and manoeuvre of friendly forces is not required. 2/3/09
1

air landed / pos Moved by air and disembarked, or unloaded, after the aircraft has landed or while a helicopter is hovering. 1,2 Related term: air movement; landing area . 1/12/74

air liaison officer / officier de liaison Air A tactical air force or naval aviation officer attached to a ground or naval unit or formation as the advisor on tactical air operation matters. Related term: ground liaison officer. 1/11/75

airlift capability / capacit d'emport instantan The total capacity expressed in terms of number of passengers and/or weight/cubic displacement of cargo that can be carried at any one time to a given destination by the available air transport service. Related terms: airlift requirement; allowable load; load; loading. 1/2/73 airlift requirement / capacit d'enlvement demand The total number of passengers and/or weight/cubic

NATO/PdP JAWNE

32

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

displacement of cargo required to be carried by air for a specific task. Related terms: airlift capability; load; loading. 1/2/73

i/lub mas albo objtoci adunku, na transport drog powietrzn, w celu wykonania okrelonego zadania. >Terminy zwizane: airlift capability; load; loading. 15/2/12 wsparcie logistyczne z powietrza Operacja powietrzna, z wyjtkiem operacji desantowych, prowadzona na teatrze dziaa, w celu dostarczenia i uzupenienia stanu osobowego sprztu, rodkw bojowych i materiaowych. >26/2/01

air logistic support operation / opration arienne de soutien logistique An air operation, excluding an airborne operation, conducted within a theatre of operations to distribute and/or recover personnel, equipment and supplies. 4/10/00 airmiss Preferred term: near miss. air mission 2 Preferred term: mission . airmobile forces / force aromobile The ground combat, supporting and air vehicle units required to conduct an airmobile operation. 1/3/79

niebezpieczne zblienie >Termin zalecany: near miss. 22/9/99 zadanie lotnicze 2 >Termin zalecany: mission . 26/2/98 siy aeromobilne Ldowe oddziay bojowe i oddziay wsparcia oraz jednostki lotnictwa transportowego niezbdne do przeprowadzenia operacji przerzutu drog powietrzn. >22/9/99 dziaanie powietrzno-manewrowe Operacja, w czasie ktrej siy bojowe oraz ich wyposaenie zostan przerzucone drog powietrzn do rejonu walk celem wzicia w nich udziau. >Termin zwizany: helicopterborne operation. 22/9/99 aeromobilno Waciwo si aeromobilnych do przemieszczania si drog powietrzn przy jednoczesnym zachowaniu zdolnoci do podjcia dziaa bojowych na ldzie. >5/4/01 przerzut drog powietrzn Transport lotniczy jednostek, personelu, zaopatrzenia, wyposaenia i sprztu wojskowego. >Terminy zwizane: air landed; airdrop; air trooping; free drop; high-velocity drop; low-velocity drop. 7/12/10 oficer transportu lotniczego Oficer wyszkolony do penienia obowizkw w sekcji transportu ruchu lotniczego. >26/2/98 plan przewozu lotniczego Dokument przygotowany przez dowdc si ldowych we wspdziaaniu z dowdc si powietrznych, wydawany jako zacznik do rozkazu operacyjnego, okrelajcy: a. przydzia powierzchni adunkowej statku powietrznego elementom jednostki ldowej, ktre maj by przerzucone drog powietrzn; b. numer i typ statku powietrznego dla kadego lotu; c. miejsce wylotu, czas zaadunku i startu. >5/6/08

airmobile operation / opration aromobile An operation in which combat forces and their equipment manoeuvre about the battlefield by aircraft to engage in ground combat. Related term: helicopterborne operation. 1/11/92 airmobility / aromobilit A capability of airmobile forces which permits them to move by air while retaining the ability to engage in ground combat. 1/12/77

air movement / mouvement par voie arienne Air transport of units, personnel, supplies, equipment and matriel. Related terms: air landed; airdrop; air trooping; free drop; high-velocity drop; low-velocity drop; release. 1/11/94 air movement officer / rgulateur An officer trained for duties in air movement/traffic sections. 1/2/73 air movement table / tableau d'enlvement A table prepared by a ground force commander in coordination with an air force commander. This form, issued as an annex to the operation order: a. indicates the allocation of aircraft space to elements of the ground units to be airlifted; b. designates the number and type of aircraft in each serial; c. specifies the departure area, time of loading and take-off. 1/2/73 air movement traffic section / section trafic des mouvements ariens A section located on those aerodromes which serve

sekcja obsugi transportu lotniczego Sekcja umiejscowiona na lotniskach, ktre su transportowym statkom powietrznym. Jest

NATO/PdP JAWNE

33

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

transport aircraft. It is responsible for the loading and unloading of aircraft, and for the handling of passengers, mail and materiel. 1/2/73 air observation post Preferred term: observation post. air observer / observateur arien An individual whose primary mission is to observe or take photographs from an aircraft in order to adjust artillery fire or obtain military information. 1/2/73

odpowiedzialna za zaadunek i rozadunek statkw powietrznych oraz za obsug pasaerw, poczty i materiaw. >22/9/99 posterunek obserwacji powietrznej >Termin zalecany: observation post. 26/2/98 obserwator lotniczy Osoba, ktrej zasadniczym zadaniem jest obserwacja wzrokowa lub fotografowanie z pokadu statku powietrznego w celu korygowania ognia artyleryjskiego albo pozyskiwania informacji o znaczeniu wojskowym. >26/2/98 lotnicze rozpoznanie fotograficzne Pozyskiwanie informacji z fotografii lotniczych; dzieli si na trzy rodzaje: a. fotograficzne rozpoznanie strategiczne b. fotograficzne rozpoznanie taktyczne c. fotografia topograficzna lub kartograficzna fotografia lotnicza wykonywana w celach topograficznych lub kartograficznych z okrelon dokadnoci. Moe by strategiczna lub taktyczna. >26/2/98

air photographic reconnaissance / reconnaissance arienne photographique The obtaining of information by air photography, divided into three types: a. strategic photographic reconnaissance. b. tactical photographic reconnaissance. c. survey/cartographic photography - air photography taken for survey/cartographical purposes and to survey/cartographic standards of accuracy. It may be strategic or tactical. 1/2/73 air picket / avion piquet-radar aerial picket An airborne early warning aircraft positioned primarily to detect, report and track approaching enemy aircraft or missiles and to control intercepts. Related term: airborne early warning and control. 1/8/76

posterunek powietrzny Samolot powietrznego systemu wczesnego ostrzegania, zajmujcy okrelon pozycj w powietrzu gwnie w celu wykrywania, ledzenia i przekazywania informacji o zbliajcych si statkach powietrznych lub pociskach przeciwnika oraz w celu kierowania ich przechwytywaniem. >Termin zwizany: airborne early warning and control. 26/2/98 wykres lotniczy Cigy wykres wykorzystywany w nawigacji lotniczej, bdcy graficznym przedstawieniem kursw samolotw i odlegoci przebytej w powietrzu. >26/2/98
2 1

air plot / graphique de navigation arienne par 1 rapport l'air A continuous plot used in air navigation of a graphic representation of true headings steered and air distances flown. 1/2/73 air plot / graphique de navigation arienne par 2 rapport l'air A continuous plot of the position of an airborne object represented graphically to show true headings steered and air distances. 1/2/73 air plot / plot air Within ships, a display which shows the positions and movements of an airborne object relative to the plotting ship. 1/2/73 air policing / police arienne The use of interceptor aircraft, in peacetime, for the purpose of preserving the integrity of a specified airspace. 1/12/74 air-portable / aroportable An adjective used to describe materiel or equipment which, loaded either internally or externally, can be
3 2

wykres lotniczy Wykres cigy pozycji obiektu powietrznego, przedstawiony graficznie w celu przedstawienia rzeczywistych kursw i odlegoci przebytej w powietrzu. >26/2/98 wykres lotniczy Na okrcie, wykres przedstawiajcy pozycje i ruch obiektw powietrznych przemieszczajcych si wzgldem okrtu prowadzcego obserwacj. >26/2/98 lotniczy nadzr przestrzeni powietrznej Uycie samolotu przechwytujcego w czasie pokoju w celu zagwarantowania nienaruszalnoci okrelonego obszaru powietrznego. >22/9/99 przystosowany do przenoszenia drog powietrzn Pojcie okrelajce uzbrojenie i sprzt wojskowy nadajce si do transportu drog powietrzn po
3

NATO/PdP JAWNE

34

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

transported by air with no more than minor dismantling and reassembling by the user unit. Note: the type of aircraft must be specified to indicate 1 the degree of air portability. Related terms: airborne ; air-transportable. 1/10/01

zaadowaniu do wewntrz lub umocowaniu na zewntrz statku powietrznego, oraz wykonaniu niewielkiego demontau i ponownego montau w ramach moliwoci jednostki uytkownika. Uwaga: Naley okreli rodzaj statku powietrznego w celu wskazania stopnia przystosowania do przenoszenia drog powietrzn. >Terminy zwizane: 1 airborne ; air-transportable. 4/4/02 pozycja w powietrzu pozycja bez uwzgldnienia poprawki na wiatr Obliczona pozycja statku powietrznego zakadajca brak wpywu wiatru. >26/2/98 komisja ds. priorytetw transportu lotniczego Komisja powoywana w celu okrelenia kolejnoci transportu pasaerw i adunku. >Termin zwizany: air transport allocations board. 26/2/98

air position / position air no-wind position The calculated position of an aircraft assuming no wind effect. 1/2/73 air priorities committee / comit de priorits ariennes A committee set up to determine the priorities of passengers and cargo. Related term: air transport allocations board. 1/2/73 air reconnaissance / reconnaissance arienne aerial reconnaissance 1 AR The collection of information of intelligence interest either by visual observation from the air or through the use of airborne sensors. Related term: reconnaissance. 1/3/81 air route / route arienne 2 AR The navigable airspace between two points, identified to the extent necessary for the application of flight rules. 1/2/73 airspace control / contrle de l'espace arien 2 AC ASC (admitted) The implementation and coordination of the procedures governing airspace planning and organization in order to minimize risk and allow for the efficient and flexible use of airspace. Related term: airspace control authority. 22/6/04 airspace control area / zone de contrle de l'espace arien Airspace which is laterally defined by the boundaries of the area of operations. The airspace control area may be subdivided into airspace control sub-areas. 1/3/81 airspace control authority / autorit de contrle de lespace arien ACA The commander designated to assume overall responsibility for the operation of the airspace control system in his or her assigned area. Related term: airspace control. 22/6/04 airspace control boundary / limite de contrle de l'espace arien

rozpoznanie powietrzne 1 AR Pozyskiwanie informacji rozpoznawczych przez prowadzenie obserwacji wzrokowej z powietrza lub zastosowanie sensorw instalowanych na platformach powietrznych. >Termin zwizany: reconnaissance. 29/4/10 droga lotnicza 2 AR Przestrze powietrzna wyznaczona pomidzy dwoma punktami i okrelona w zakresie niezbdnym do stosowania przepisw ruchu lotniczego. >29/4/10 kontrola przestrzeni powietrznej 2 AC ASC (dopuszczalny) Wdroenie i koordynacja procedur planowania, organizowania i zarzdzania przestrzeni powietrzn w celu minimalizacji ryzyka i zapewnienia sprawnego oraz elastycznego wykorzystania przestrzeni powietrznej. >Termin zwizany: airspace control authority. 28/6/05 obszar kontroli przestrzeni powietrznej Przestrze powietrzna, jednoznacznie okrelona granicami obszaru operacji. Obszar kontroli przestrzeni powietrznej moe by podzielony na podobszary kontroli przestrzeni powietrznej. >26/2/98

organ kontroli przestrzeni powietrznej ACA Dowdca wyznaczony do sprawowania penej odpowiedzialnoci za system kontroli w wyznaczonym obszarze przestrzeni powietrznej. >Termin zwizany: airspace control. 3/3/09

granice kontroli przestrzeni powietrznej Boczne ograniczenia obszaru kontroli przestrzeni

NATO/PdP JAWNE

35

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The lateral limits of an airspace control area, airspace control sub-area, high density airspace control zone or airspace restricted area. 1/3/81

powietrznej, podobszaru kontroli przestrzeni powietrznej, strefy kontroli przestrzeni powietrznej o duym zagszczeniu ruchu lub obszaru zastrzeonego przestrzeni powietrznej. >26/2/98 system kontroli przestrzeni powietrznej ASCS 2 ACS (dopuszczalny) Jednostki, personel, zasady, procedury i urzdzenia konieczne do realizacji zada zwizanych z kontrol przestrzeni powietrznej. >29/4/10 ograniczenia korzystania z przestrzeni powietrznej Specjalne rodki ograniczajce, majce zastosowanie do czci przestrzeni powietrznej o okrelonych rozmiarach. >26/2/98 niebezpieczny obszar przestrzeni powietrznej >Termin zalecany: danger area. 26/2/98 lotniskowa jednostka obsugi Jednostka umiejscowiona na lotnisku, odpowiedzialna za przyjmowanie, obsug i przygotowanie do wylotu statkw powietrznych oraz kontrol personelu i adunku. >26/2/98 punkt powietrzny W fotogrametrii punkt w przestrzeni zajmowany przez obiektyw kamery w momencie ekspozycji. >26/2/98

airspace control system / systme de contrle de l'espace arien 2 ACS An arrangement of those organizations, personnel, policies, procedures and facilities required to perform airspace control functions. 1/9/81 airspace restrictions / restrictions de l'espace arien Special restrictive measures applied to segments of airspace of defined dimensions. 1/7/80

airspace warning area Preferred term: danger area. air staging unit / service d'escale arienne A unit situated at an aerodrome and concerned with reception, handling, servicing and preparation for departure of aircraft and control of personnel and cargo. 1/12/93 air station / point de prise de vue exposure station In photogrammetry, the point in space occupied by the camera lens at the moment of exposure. 1/9/74 air strip / bande d'atterrissage An unimproved surface which has been adapted for take-off or landing of aircraft, usually having minimum facilities. Related term: aerodrome. 1/2/73

ldowisko Nie ulepszona nawierzchnia przystosowana do startw i ldowa statkw powietrznych, zazwyczaj wyposaona w minimum urzdze pomocniczych. >Termin zwizany: aerodrome. 26/2/98 przewaga w powietrzu 1 AS Stopie dominacji w dziaaniach powietrznych jednych si nad innymi, ktry pozwala siom ldowym, morskim i powietrznym na prowadzenie dziaa w okrelonym czasie i miejscu bez istotnego przeciwdziaania ze strony si powietrznych przeciwnika. >29/4/10 zaopatrywanie drog powietrzn Dostarczanie adunkw drog powietrzn, za pomoc zrzutw lub po wyldowaniu statkw powietrznych. >26/2/98 wsparcie lotnicze Wszelkie formy wsparcia udzielanego przez siy powietrzne na morzu i ldzie. >Terminy zwizane: close air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 7/12/10 centrum operacyjne wsparcia lotniczego ASOC Oddzia taktycznego systemu kontroli powietrznej,

air superiority / supriorit arienne 1 AS That degree of dominance in the air battle of one force over another which permits the conduct of operations by the former and its related land, sea and air forces at a given time and place without prohibitive interference by the opposing force. 1/2/73 air supply / ravitaillement par air The delivery of cargo by airdrop or air landing. 1/2/73

air support / appui arien All forms of support given by air forces on land or sea. Related terms: close air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 1/2/73

air support operations centre / centre d'oprations d'appui arien ASOC

NATO/PdP JAWNE

36

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An agency of a tactical air control system collocated with a corps headquarters or an appropriate land force headquarters, which coordinates and directs close air support and other tactical air support. Related term: tactical air control centre. 1/1/83

umiejscowiony w kwaterze gwnej korpusu lub w kwaterze gwnej odpowiednich si ldowych, ktry koordynuje i kieruje bliskim wsparciem powietrznym oraz innymi taktycznymi operacjami wsparcia lotniczego. >Termin zwizany: tactical air control centre. 26/2/98 panowanie w powietrzu Stopie przewagi w powietrzu uniemoliwiajcy siom powietrznym przeciwnika podjcie skutecznego przeciwdziaania. >7/6/01 strefa powietrzno-nawodna Ograniczony obszar ustanowiony w celu zapobiegania prowadzeniu ognia przez siy wasne do wasnych statkw powietrznych i okrtw nawodnych oraz w celu umoliwienia prowadzenia dziaa przeciw okrtom podwodnym, nie ograniczanych dziaaniem wasnych okrtw podwodnych. >Termin zwizany: restricted 2 area . 7/6/01 obserwacja przestrzeni powietrznej Systematyczna obserwacja wzrokowa oraz za pomoc urzdze elektronicznych i innego typu, prowadzona przede wszystkim w celu identyfikacji i okrelenia ruchw statkw powietrznych i pociskw, wasnych i przeciwnika, w obserwowanej przestrzeni powietrznej. >Termin zwizany: surveillance. 13/5/04 oficer obserwacji powietrznej Osoba odpowiedzialna za koordynacj i utrzymanie dokadnego i aktualnego obrazu sytuacji powietrznej w przydzielonym obszarze przestrzeni powietrznej. >26/2/98 lotnicza fotografia topograficzna >Termin zalecany: air cartographic photography. 26/2/98 terminal lotniczy Obiekt znajdujcy si na lotnisku, wyposaony w urzdzenia do zaadunku i rozadunku samolotw oraz obsugi ruchu lotniczego (pasaerw, bagau, adunku i poczty). >26/2/98 pocisk rakietowy powietrze-powietrze AAM Wystrzeliwany w powietrzu pocisk rakietowy, uywany do zwalczania celw powietrznych. >Termin zwizany: missile. 20/10/10 pocisk rakietowy powietrze-ziemia AGM Pocisk rakietowy wystrzeliwany z powietrza, uywany do zwalczania celw naziemnych. >Termin zwizany: air-to-surface missile, missile. 9/11/11 pocisk rakietowy powietrze-woda ASM Pocisk rakietowy wystrzeliwany z powietrza, uywany

air supremacy / matrise de l'air That degree of air superiority wherein the opposing air force is incapable of effective interference. 1/2/73

air surface zone / zone air-surface A restricted area established for the purpose of preventing friendly surface vessels and aircraft from being fired upon by friendly forces and for permitting antisubmarine operations, unrestricted by the operation of friendly submarines. Related term: 2 restricted area . 25/9/98

air surveillance / surveillance arienne The systematic observation of air space by electronic, visual or other means, primarily for the purpose of identifying and determining the movements of aircraft and missiles, friendly and enemy, in the airspace under observation. Related term: surveillance. 1/2/73

air surveillance officer / officier de surveillance arienne An individual responsible for coordinating and maintaining an accurate, current picture of the air situation within an assigned airspace area. 1/1/83 air survey photography Preferred term: air cartographic photography.

air terminal / arogare An installation on an aerodrome with facilities for loading and unloading aircraft and processing traffic (passengers, baggage, cargo and mail). 1/7/87

air-to-air missile / missile air-air AAM An air-launched missile for use against air targets. Related term: missile. 22/1/10

air-to-ground missile / missile air-sol AGM An air-to-surface missile used against ground targets. Related terms: air-to-surface missile; missile. 4/2/11

air-to-surface missile / missile air-surface ASM An air-launched missile for use against surface

NATO/PdP JAWNE

37

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

targets. Related term: missile. 26/8/09

do zwalczania celw nawodnych. >Termin zwizany: missile. 9/11/11 ruch lotniczy Ruch wszelkich statkw powietrznych podczas lotu lub wykonywania manewrw w rejonie manewrowym lotniska. [ICAO] >Terminy zwizane: aerodrome; 1,2 aerodrome traffic . 9/5/02 centrum kontroli ruchu lotniczego ATCC Jednostka sprawujca funkcje centrum kontroli obszaru i centrum informacji lotniczej. >Terminy zwizane: air control; area control centre; flight information centre; flight information region. 26/2/98

air traffic / circulation arienne All aircraft in flight or operating on the manoeuvring area of an aerodrome. [ICAO] Related terms: 1,2 aerodrome; aerodrome traffic . 1/10/01

air traffic control centre / centre du contrle de la circulation arienne ATCC A unit combining the functions of an area control centre and a flight information centre. Related terms: air control; area control centre; flight informatin centre; flight information region. 1/2/73 air traffic control clearance / autorisation du contrle de la circulation arienne Authorization by an air traffic control authority for an aircraft to proceed under specified conditions. 1/2/73 air traffic control service / service du contrle de la circulation arienne A service provided for the purpose of: a. preventing collisions: (1) between aircraft; (2) on the manoeuvring area between aircraft and obstructions; and b. expediting and maintaining an orderly flow of air traffic. 1/11/80 air-transportable / arotransportable An adjective used to describe materiel or equipment which can be transported by air, but which requires dismantling and reassembling beyond the capabilities 1 of the user unit. Related terms: airborne ; air-portable. 1/10/01

zezwolenie kontroli ruchu lotniczego Zezwolenie wydawane przez organa kontroli ruchu lotniczego dla statku powietrznego do wykonywania lotw w okrelonych warunkach. >26/2/98 suba kontroli ruchu lotniczego Suba powoana w celu: a. zapobiegania kolizjom: (1) pomidzy statkami powietrznymi, (2) na obszarze manewrowym pomidzy statkami powietrznymi i przeszkodami; b. ekspediujca oraz utrzymujca porzdek strumienia ruchu lotniczego. >26/2/98

przystosowany do transportu drog powietrzn Pojcie okrelajce uzbrojenie i sprzt wojskowy nadajce si do transportu drog powietrzn, ale wymagajce demontau i ponownego montau wykraczajcego poza moliwoci jednostki 1 uytkownika. >Terminy zwizane: airborne ; air-portable. 4/4/02 jednostka przystosowana do transportu drog powietrzn Jednostka inna ni powietrznodesantowa, ktrej sprzt jest przystosowany do transportu drog powietrzn. 5 >Terminy zwizane: airborne , airborne operation. 26/2/98 komisja przydziau rodkw transportu lotniczego Poczona agencja odpowiedzialna w ramach teatru dziaa za ustalanie priorytetw transportu lotniczego oraz przydzia przestrzeni adunkowej w przydzielonych do niego statkach powietrznych. >Termin zwizany: air priorities committee. 26/2/98

air transportable unit / unit arotransportable A unit, other than airborne, whose equipment is adapted for air movement. Related terms: airborne, 5 airborne operation . 1/2/73

air transport allocations board / bureau d'allocations de transports ariens The joint agency responsible within the theatre for the establishment of airlift priorities and for space allocation of available aircraft capabilities allotted to the theatre. Related term: air priorities committee. 1/2/73 air transported force / force transporte par air A force which is moved by air. Related term: force(s). 1/2/73 air transport liaison officer / officier de liaison de transport par air

siy transportowane drog powietrzn Siy przemieszczane drog powietrzn. >Termin zwizany: force(s). 3/10/02 oficer cznikowy transportu lotniczego

NATO/PdP JAWNE

38

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

transport par air An officer attached for air transport liaison duties to a headquarters or unit. 1/2/73

Oficer przydzielony do danego sztabu lub jednostki celem penienia obowizkw zwizanych z utrzymywaniem kontaktw z transportem lotniczym. >26/2/98 sekcja cznikowa transportu lotniczego Pododdzia organizacji kontroli ruchu rozmieszczony na lotniskach i odpowiedzialny za kontrol obsugi ruchu na lotniskach cznie z operacjami transportowymi oraz wiczeniami. >26/2/98

air transport liaison section / section de liaison de transport arien A sub-unit of the movement control organization deployed to aerodromes and responsible for the control of service movement at the aerodrome in connection with air movement operations and exercises. 1/2/73 air transport operations / oprations de transport arien Related terms: strategic air transport operations; tactical air transport operations. 1/2/73 air trooping / arotransport de personnel The non-tactical air movement of personnel. Related term: air movement. 1/2/73

operacje transportu powietrznego >Terminy zwizane: strategic air transport operations; tactical air transport operations. 22/9/99

transport powietrzny onierzy Transport personelu drog powietrzn nie zwizany z dziaaniami taktycznymi. >Termin zwizany: air movement. 26/2/98 korytarz powietrzny Obszar kontroli lub jego cz, majca posta korytarza, oznaczona rodkami radionawigacyjnymi. >Terminy zwizane: air control; control area; control zone; terminal control area. 26/2/98 pogotowie Gotowo do podjcia dziaa, obrony lub ochrony. >5/6/08 alarm Sygna ostrzegajcy przed rzeczywistym lub potencjalnym zagroeniem, takim jak np. atak z powietrza. >5/6/08 stan gotowoci Pozostawanie w stanie pogotowia przez okrelony czas po ogoszeniu alarmu. >5/6/08

airway / voie arienne A control area or portion thereof established in the form of a corridor marked with radio navigational aids. Related terms: air control; control area; control zone; terminal control area. 1/2/73 alert / alerte Readiness for action, defence or protection. 1/2/73
2 2 1 1

alert / alerte A warning signal of a real or threatened danger, such as an air attack. 1/2/73
3 3

alert / alerte Readiness for action, defence or protection. The period of time during which troops stand by in response to an alarm. 1/2/73 alert / alerter To forewarn; to prepare for action. 1/2/73 alerting service / service d'alerte A service provided to notify appropriate organizations regarding aircraft in need of search and rescue aid, and assist such organizations as required. 1/2/73
4

ostrzega Ostrzec, przygotowa do dziaania. >5/6/08 suba alarmowa Suba przeznaczona do powiadamiania waciwych organw o statkach powietrznych, wymagajcych pomocy w formie operacji poszukiwawczo ratowniczych oraz w razie potrzeby wspierania takich organw. >2/12/08 obszar wodowania statku powietrznego Okrelona powierzchnia, zarezerwowana dla rodkw latajcych, ktrych ldowanie odbywa si na powierzchni wody. >26/2/98 dowizanie Namiar na dwa lub wicej widocznych obiektw (takich

alighting area / aire d'amerrissage A specified surface, reserved for vehicles that depend upon water surfaces for their landing. 1/2/73
1 1

alignment / alignement The bearing of two or more conspicuous objects

NATO/PdP JAWNE

39

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

(such as lights, beacons, etc.) as seen by an observer. 1/2/73 alignment / alignement Representation of a road, railway, etc., on a map or chart in relation to surrounding topographic detail. 1/2/73 Allied commander Preferred term: NATO commander. Allied joint operation / opration interarmes interallie An operation carried out by forces of two or more NATO nations, in which elements of more than one service participate. Related term: joint. 16/7/99 Allied press information centre / centre interalli d'information de la presse APIC A facility established by the public information staff of an Allied military headquarters to provide the media with timely and accurate information on Allied issues, events and operations occurring within the command and to provide other support, advice and assistance. Related term: press information centre. 1/11/91
1 2 2

jak wiata, radiolatarnie, etc.) widzianych przez obserwatora. >26/2/98 wykrelenie Przedstawienie drogi, linii kolejowej, etc., na planie lub mapie w stosunku do otaczajcych elementw topograficznych. >26/2/98 dowdca si Sojuszu >Termin zalecany: NATO commander. 26/2/98 operacja poczona Sojuszu Dziaania prowadzone przez siy dwch lub wicej pastw NATO, w ktrych zaangaowane s elementy wicej ni jednego rodzaju si zbrojnych. >Termin zwizany: joint. 5/4/01 sojusznicze centrum informacji prasowej APIC Punkt zorganizowany i wyposaony przez suby informacji publicznej sojuszniczego dowdztwa wojskowego, w celu terminowego przekazywania mediom dokadnych informacji dotyczcych spraw Sojuszu, zaistniaych wydarze i operacji prowadzonych przez to dowdztwo oraz udzielania innego wsparcia, rady i pomocy. >Termin zwizany: press information centre. 17/5/11 przydzia amunicji jdrowej Podczas planowania dziaa z uyciem broni jdrowej ilo i rodzaj adunkw jdrowych przydzielanych dowdcy na okrelony czas wycznie jako czynnik planistyczny. >8/11/01 przydzia zasobw Przeoenie podziau wysiku na cakowit liczb lotw bojowych statkw powietrznych wedug typw, dostpnych dla kadej operacji lub zadania. >Terminy 2 zwizane: apportionment; mission ; sortie. 8/11/01 przydzia si Tymczasowa zmiana podlegoci dowodzonych jednostek si powietrznych szczebla taktycznego. Prawo do takiej zmiany posiada dowdca majcy uprawnienia do dowodzenia operacyjnego. >17/5/11 adowno cakowita Dopuszczalny adunek, ktry statek powietrzny moe przetransportowa na dan odlego, z uwzgldnieniem jego wagi i objtoci. >Terminy zwizane:airlift capability; embarkation; loading. 17/5/11 wywiad ze wszystkich rde, rozpoznanie ze wszystkich rde Wywiad/rozpoznanie prowadzone z uyciem wszystkich dostpnych rde i agencji. >Termin zwizany: intelligence. 5/7/01 uniwersalny (wielozadaniowy) myliwiec obrony powietrznej

allocation / allocation In nuclear warfare planning, the specific numbers and types of nuclear weapons allocated to a commander for a stated time period as a planning factor only. 16/7/99 allocation / attribution des ressources The translation of the apportionment into total numbers of sorties by aircraft type available for each operation 2 or mission. Related terms: apportionment; mission ; sortie. 16/7/99 allotment / dtachement pour emploi The temporary change of assignment of tactical air forces between subordinate commands. The authority to allot is vested in the commander having operational command. 1/6/81 allowable load / charge offerte The total load that an aircraft can transport over a given distance taking into account weight and volume. Related terms: airlift capability; embarkation; loading. 1/6/84 all-source intelligence / renseignement de toutes sources Intelligence produced using all available sources and agencies. Related term: intelligence. 1/12/90
2

all weather air defence fighter / chasseur de dfense arienne tout temps

NATO/PdP JAWNE

40

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A fighter aircraft with equipment and weapons which enable it to engage airborne targets in all weather conditions, day and night. Related term: fighter. 1/10/84 alternate aerodrome / arodrome de dgagement An aerodrome specified in the flight plan to which a flight may proceed when it becomes inadvisable to land at the aerodrome of intended landing. An alternate aerodrome may be the aerodrome of departure. [ICAO Lexicon; Doc 9294/5 Vol II, 1985] 4 Related terms: aerodrome; diversion ; main aerodrome. 1/7/93 alternate escort operating base / base de remplacement pour escorteurs A base providing the facilities and activities required for the support of escort units for short periods. 1/2/73 alternate water terminal / terminus maritime auxiliaire A water terminal with facilities for berthing from two to five ships simultaneously at wharves and/or working anchorages, located within sheltered coastal waters, adjacent to reliable highway and/or rail transportation nets. It covers a relatively small area and is located away from population centres. The scope of operation is such that it is not designated a probable nuclear target. Related term: water terminal. 1/2/73

Myliwiec wyposaony w sprzt i uzbrojenie umoliwiajce mu przechwytywanie celw powietrznych we wszystkich warunkach pogodowych, jak rwnie w dzie i w nocy. >Termin zwizany: fighter. 26/2/98 lotnisko zapasowe Lotnisko okrelone w planie lotu, na ktrym moe odby si ldowanie, kiedy nie zaleca si ldowania na lotnisku przeznaczenia. Lotniskiem zapasowym moe by lotnisko wylotu. [ICAO Lexicon, Doc 9294/5 Vol II, 4 1985] >Terminy zwizane: aerodrome; diversion ; main aerodrome. 26/2/98

zastpcza baza operacyjna eskorty Baza zapewniajca urzdzenia i zdolnoci niezbdne do wsparcia przez krtki czas jednostek eskortujcych. >30/03/10 zastpczy terminal morski Terminal morski z infrastruktur umoliwiajc jednoczesne cumowanie od dwch do piciu okrtw przy nabrzeu i/lub na kotwicowiskach roboczych, znajdujcych si w obrbie chronionych wd przybrzenych, przylegych do sieci transportu drogowego i/lub kolejowego. Obejmuje on stosunkowo niewielki obszar i jest umiejscowiony z dala od terenw zamieszkaych. Z jego roli wynika, e nie jest przewidziany jako prawdopodobny cel ataku nuklearnego. >Termin zwizany: water terminal. 17/5/11 wysokociomierz Przyrzd mierzcy odlego pionow wzgldem poziomu odniesienia. >22/9/99 wysoko bezwzgldna Alt. Odlego pionowa paszczyzny, punktu lub przedmiotu rozpatrywanego jako punkt, mierzona od redniego poziomu morza. >Terminy zwizane: absolute height; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum 1 level; drop altitude; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 3/3/09 aklimatyzacja wysokociowa Powolna fizjologiczna adaptacja po wyduonym okresie pobytu w znacznie zmniejszonym cinieniu atmosferycznym. >26/2/98 komora cinieniowa >Termin zalecany: hypobaric chamber. 26/2/98 wysoko odniesienia Poziom odniesienia, od ktrego mierzy si przemieszczenie pionowe. Poziomem odniesienia do pomiaru wysokoci jest teren lecy bezporednio pod statkiem powietrznym lub pewien okrelony poziom odniesienia; dla wysokoci cinieniowej, poziom, na

altimeter / altimtre An instrument which measures vertical distance with respect to a reference level. 1/11/92 altitude / altitude Alt. The vertical distance of a level, a point or an object considered as a point, measured from mean sea level. Related terms: absolute height; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop 1 altitude; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/2/73 altitude acclimatization / accoutumance l'altitude A slow physiological adaptation from prolonged exposure to significantly reduced atmospheric pressure. 1/2/73 altitude chamber Preferred term: hypobaric chamber. altitude datum / rfrence d'altitude The arbitrary level from which vertical displacement is measured. The datum for height measurement is the terrain directly below the aircraft or some specified datum; for pressure-altitude, the level at which the atmospheric pressure is 29.92 inches of mercury

NATO/PdP JAWNE

41

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

(1013.2 m.bs); and for true altitude, mean sea level. Related terms: absolute height; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop height; 1 elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/2/73

ktrym cinienie atmosferyczne wynosi 29,92 cala supka rtci (1013,2 m.bs); dla wysokoci bezwzgldnej, jest to redni poziom morza. >Terminy zwizane: absolute height; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum 1 level; drop altitude; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 opnienie wskaza wysokoci Opnienie synchronizacji wprowadzane pomidzy czasem nadawania impulsu radarowego i pocztkiem wskaza wskanika, wprowadzane w celu eliminacji wysokoci lepej na wskanikach okrelajcych pooenie poziome. >26/2/98 wysoko lepa lepy obszar znajdujcy si na pocztku podstawy czasu dla zobrazowa na lampie radaroskopowej, ktrego rodek obrysu reprezentuje punkt na powierzchni ziemi znajdujcy si bezporednio pod statkiem powietrznym. W lotniczych radarach obserwacji bocznej, znany jest jako szczelina wysokociowa. >26/2/98 zaciemnienie wysokoci >Termin zalecany: hypsometric tinting. 26/2/98 rejon skadowania amunicji i materiaw toksycznych Specjalnie przygotowany rejon, przeznaczony do magazynowania amunicji wybuchowej oraz materiaw toksycznych. W meldunkach nie uwzgldnia si obszaru otaczajcego, na ktrym skadowanie jest zabronione ze wzgldu na konieczno zachowania bezpiecznej odlegoci. W rejonie znajduj si obwaowania oraz prowizoryczne osony. >7/2/02 partia amunicji Ilo jednorodnej amunicji identyfikowana za pomoc charakterystycznego numeru serii, ktra jest wytwarzana, montowana lub odnawiana z zastosowaniem jednorodnej procedury, w jednakowych warunkach i co, do ktrej istnieje przypuszczenie, e bdzie dziaaa w jednakowy sposb. >Termin zwizany: ammunition. 26/2/98 desant morski Zasadniczy rodzaj morskich dziaa desantowych polegajcy na usadowieniu si wasnych na brzegu wrogim lub potencjalnie wrogim. >Terminy zwizane: 2 assault ; amphibious operation. 9/5/02 rejon wysadzania desantu morskiego 1 >Termin zalecany: landing area . 9/5/02 mapa operacji desantowej Mapa morska odpowiadajca wymogom operacji desantowych i biernej obrony wybrzea, wykonana w skali 1:25.000 lub wikszej, zawierajca dokadniejsze dane o przybrzeu i odcinku wybrzea

altitude delay / retard de suppression d'cho proche Synchronization delay introduced between the time of transmission of the radar pulse and the start of the trace on the indicator, for the purpose of eliminating the altitude hole on the plan position indicator-type display. 1/2/73 altitude hole / cne mort The blank area at the origin of a radial display, on a radar tube presentation, the centre of the periphery of which represents the point on the ground immediately below the aircraft. In side-looking airborne radar, this is known as the altitude slot. 1/12/74

altitude tint Preferred term: hypsometric tinting. ammunition and toxic material open space / parc en plein air pour munitions et matires toxiques An area especially prepared for storage of explosive ammunition and toxic material. For reporting purposes, it does not include the surrounding area restricted for storage because of safety distance factors. It includes barricades and improvised coverings. 1/2/73 ammunition lot / lot de munitions A quantity of homogeneous ammunition, identified by a unique lot number, which is manufactured, assembled or renovated by one producer under uniform conditions and which is expected to function in a uniform manner. Related term: ammunition. 1/2/88

amphibious assault / assaut amphibie The principal type of amphibious operation which involves establishing a force on a hostile or potentially 2 hostile shore. Related terms: assault ; amphibious operation. 1/10/01 amphibious assault area 1 Preferred term: landing area . amphibious chart / carte pour oprations amphibies A special naval chart designed to meet special requirements for landing operations and passive coastal defence, at a scale of 1:25,000 or larger, and showing foreshore and coastal information in greater

NATO/PdP JAWNE

42

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

detail than a combat chart. Related term: combat chart. 1/8/79 amphibious command ship / navire de commandement amphibie A naval ship from which a commander exercises control in amphibious operations. 1/2/73 amphibious control group / groupe de contrle amphibie Personnel, ships and craft designated to control the waterborne ship-to-shore movement in an amphibious operation. 1/2/73 amphibious demonstration / dmonstration amphibie A type of amphibious operation conducted for the purpose of deceiving the enemy by a show of force with the expectation of deluding the enemy into a course of action unfavourable to him. Related terms: amphibious operation; demonstration. 1/7/83 amphibious force / force amphibie A naval force and landing force, together with supporting forces that are trained, organized and equipped for amphibious operations. Related terms: 1 3 amphibious tas force; landing area ; task force . 1/2/73 amphibious force / force amphibie In naval usage, the administrative title of the amphibious type command of a fleet. Related term: landing force. 1/2/73 amphibious group / groupement amphibie A command within the amphibious force, consisting of the commander and his staff, designed to exercise operational command of assigned units in executing all phases of division-size amphibious operation. 13/12/99
2 2 1 1

ni mapa bojowa. >Termin zwizany: combat chart. 12/6/02 okrt desantowy dowodzenia Okrt, z ktrego dowdca sprawuje kontrol nad przebiegiem morskich dziaa desantowych. >9/5/02

grupa kierowania desantem morskim Personel, okrty i rodki desantowo-przeprawowe przeznaczone do kierowania przerzutem si w relacji okrt -brzeg podczas desantu morskiego. >9/5/02

demonstracyjne morskie dziaania desantowe Rodzaj morskich dziaa desantowych wykonywanych w celu wprowadzenia w bd przeciwnika, poprzez pokaz siy w oczekiwaniu, e podejmie on dziaania dla niego niekorzystne. >Terminy zwizane: amphibious operation; demonstration. 9/5/02 siy desantowe Siy marynarki wojennej i siy desantu, wraz z siami wsparcia, odpowiednio wyszkolone, zorganizowane i wyposaone do prowadzenia dziaa desantowych. >Terminy zwizane: amphibious tas force; landing 1 3 area ; task force . 9/5/02 siy desantowe Stosowana w marynarce wojennej nazwa do okrelenia dowdztwa floty desantowej. >Termin zwizany: landing force. 9/5/02 grupa dowodzenia desantem morskim Element dowodzenia w strukturze si desantowych, w skad, ktrego wchodzi dowdca i jego sztab, przeznaczony do sprawowania dowodzenia operacyjnego przydzielonymi jednostkami w czasie realizacji wszystkich faz dziaa desantowych realizowanych siami dywizji. >9/5/02 zdolno transportowa desantu morskiego Cakowita pojemno floty wykorzystywanej w morskiej operacji desantowej, wyraona liczb osb, pojazdw oraz kubatur lub tonami zaopatrzenia. >12/6/02
2 1

amphibious lift / capacit de transport amphibie The total capacity of assault shipping utilized in an amphibious operation, expressed in terms of personnel, vehicles, and measurement or weight tons of supplies. 1/2/73 amphibious objective area / zone des objectifs d'une opration amphibie AOA A geographical area, delineated in the initiating directive, for purposes of command and control within which is located the objective(s) to be secured by the amphibious task force. This area must be of sufficient size to ensure accomplishment of the amphibious task force's mission and must provide sufficient area for conducting necessary sea, air and land operations. 1/7/83 amphibious operation / opration amphibie

rejon operacji desantowej AOA Obszar geograficzny, okrelony w zarzdzeniu wstpnym dla celw dowodzenia, w ktrym znajduj si cele zespou si desantowych. Obszar ten musi by odpowiedniej wielkoci, umoliwiajcej wykonanie zada przez zesp si desantowych oraz zapewnia moliwo prowadzenia koniecznych dziaa morskich, powietrznych i ldowych. >9/5/02

morska operacja desantowa

NATO/PdP JAWNE

43

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A military operation launched from the sea by a naval and landing force embarked in ships or craft, with the principal purpose of projecting the landing force ashore tactically into an environment ranging from permissive to hostile. Related terms: amphibious assault; amphibious demonstration; amphibious raid; amphibious withdrawal. 14/10/02 amphibious raid / raid amphibie A type of amphibious operation involving swift incursion into or temporary occupation of an objective followed by a planned withdrawal. Related term: amphibious operation. 1/7/87 amphibious reconnaissance / reconnaissance amphibie An amphibious landing conducted by minor elements, normally involving stealth rather than force of arms, for the purpose of securing information, and usually followed by a planned withdrawal. 1/10/80 amphibious task force / force operationnelle amphibie ATF A task organization of naval forces and a landing force, with their organic aviation and other supporting forces, formed for the purpose of conducting an amphibious operation. Related terms: amphibious 1 1,3 force ; task force . 1/10/80 amphibious transport group / groupe de transport amphibie A subdivision of an amphibious task force, composed primarily of transport ships. 1/1/83 amphibious vehicle / vhicule amphibie A wheeled or tracked vehicle capable of operating on both land and water. Related terms: landing craft; vehicle. 1/2/73 amphibious vehicle launching area / zone de mise l'eau des vhicules amphibies An area, in the vicinity of and to seaward of the line of departure, to which landing ships proceed and launch amphibious vehicles. 1/2/73 amphibious withdrawal / repli amphibie A type of amphibious operation involving the extraction of forces by sea in naval ships or craft from a hostile or potentially hostile shore. Related term: amphibious operation. 1/7/87

Dziaania wojskowe prowadzone z morza przez siy marynarki wojennej i siy desantu z okrtw i rodkw desantowo-przeprawowych w celu przerzucenia si desantu na brzeg do rodowiska o charakterze od przyjaznego do wrogiego. >Terminy zwizane: amphibious assault; amphibious demonstration; amphibious raid; amphibious withdrawal. 16/1/03 rajd desantu morskiego Rodzaj morskich dziaa desantowych obejmujcych szybkie wtargnicie do rejonu celu lub jego czasowe zajcie i pniejsze planowane wycofanie. >Termin zwizany: amphibious operation. 9/5/02 rozpoznanie desantem morskim Desant z uyciem mniejszych elementw si w celu zdobycia informacji, realizowany zazwyczaj w sposb skryty, po ktrym zwykle nastpuje planowa ewakuacja. >9/5/02

siy zadaniowe desantu morskiego ATF Siy wydzielone z marynarki wojennej i desant wraz z wasnym lotnictwem oraz elementami wsparcia, formowane w celu przeprowadzenia morskiej operacji 1 desantowej. >Terminy zwizane: amphibious force ; 1,3 task force . 24/5/05

grupa transportowa desantu morskiego Pododdzia zespou si desantowych skadajcy si gwnie z okrtw transportowych. >9/5/02

amfibia Pojazd koowy lub gsienicowy zdolny do prowadzenia dziaa zarwno na ldzie, jak i w wodzie. >Terminy zwizane: landing craft; vehicle. >12/6/02 rejon spuszczania amfibii Rejon w pobliu linii rozwinicia i wychodzcy od niej ku morzu, do ktrego wpywaj okrty desantowe i spuszczaj amfibie. >12/6/02

ewakuacja rodkami desantowymi Rodzaj morskich dziaa desantowych polegajcych na wycofaniu si z brzegu wrogiego lub potencjalnego wrogiego drog morsk, z uyciem okrtw lub innych rodkw desantowo-przeprawowych. >Termin zwizany: amphibious operation. 9/5/02 meldunek poszerzony >Termin zalecany: contact report. 26/2/98 analiza Proces poznawczy caoci polegajcy na zbadaniu jej elementw i ich wzajemnego oddziaywania. Uwaga: W odniesieniu do si zbrojnych hierarchiczny
1

amplifying report Preferred term: contact report. analysis / analyse The study of a whole by examining its parts and their interactions. Note: In the context of military forces, the hierarchical
1 1

NATO/PdP JAWNE

44

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

relationship in logical sequence is: assessment, analysis, evaluation, validation and certification. 1 Related terms: assessment; certification; evaluation ; validation. 02/03/07 analysis / analyse In intelligence usage, a step in the processing phase of the intelligence cycle in which information is subjected to review in order to identify significant facts for subsequent interpretation. Related term: intelligence cycle. 1/9/91 analysis staff Preferred term: central analysis team. anchor Preferred term: sinker. anchor cable / cble de parachutage In air transport, a cable in an aircraft to which the parachute static lines or strops are attached. 1/3/82
2 2

ukad poj przedstawia si nastpujco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja. >Terminy 1 zwizane: assessment; certification; evaluation ; validation. 06/11/07 analiza W wywiadzie/rozpoznaniu element fazy przetwarzania informacji, w czasie, ktrego poddawana jest ona badaniu w celu okrelenia znaczcych faktw i pniejszej ich interpretacji. >Termin zwizany: intelligence cycle. 5/7/01 zesp analizy >Termin zalecany: central analysis team. 26/2/98 kotwica >Termin zalecany: sinker. 26/2/98 lina wycigajca W transporcie powietrznym, lina w statku powietrznym do ktrej mocuje si linki lub tamy statyczne spadochronu. >17/5/11 zestaw wyduajcy lin desantow Urzdzenie zamontowane w samolocie wyposaonym w odejmowane drzwi kleszczowe, umoliwiajce skoczkom spadochronowym skok z tyu samolotu. >7/6/01 rodki pomocnicze rodki wymagane jako uzupenienie rodkw istniejcych w okrelonym miejscu w celu zapewnienia zdefiniowanych minimalnych wymogw wsparcia si wzmocnienia. >11/1/01 kt zbienoci Kt odpowiadajcy bazie oczu obserwatora w punkcie ogniskowania. >17/5/11 kt pochylenia Kt okrelony w paszczynie pionowej zawarty pomidzy lini horyzontaln i opadajc. >Termin zwizany: tilt angle. 8/4/04 kt pochylenia W fotografii lotniczej, kt zawarty pomidzy osi optyczn kamery do zdj ukonych a lini horyzontaln. >Termin zwizany: tilt angle. 8/4/04
2 1 2

anchor line extension kit / prolongateur de cble de largage A device fitted to an aircraft equipped with removable clamshell doors to enable paratroopers to exit from the rear. 1/2/73 ancillary facilities / moyens dappoint Those facilities required to supplement existing facilities at any particular location to provide specific minimum requirements for support of the reinforcing forces. 21/11/96 angle of convergence / convergence oculaire The angle subtended by the eyebase of an observer at the point of focus. 1/11/91 angle of depression / angle de dpression depression angle the angle in a vertical plane between the horizontal and a descending line. Related term: tilt angle. 1/3/79 angle of depression / angle de dpression depression angle In air photography, the angle between the optical axis of an obliquely mounted air camera and the horizontal. Related term: tilt angle. 1/3/79 angle of safety / angle de scurit safety angle The minimum permissible angular clearance, at the gun, of the path of a projectile above the friendly troops. It is the angle of clearance corrected to insure the safety of the troops. Related term: elevation of security. 1/2/73 angle of view / angle de vue The angle between two rays passing through the
2 2 1 1

kt bezpieczestwa Na przyrzdach celowniczych dziaa, minimalny dopuszczalny przewit ktowy toru pocisku nad wojskami wasnymi, korygowany w celu zapewnienia ich bezpieczestwa. >Termin zwizany: elevation of security. 17/5/11

kt widzenia Kt zawarty pomidzy dwoma promieniami biegncymi

NATO/PdP JAWNE

45

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

perspective centre (rear nodal point) of a camera lens to two opposite corners of the format. Related term: field of view.1/2/73 angle T / angle d'observation In artillery and naval fire support, the angle formed by the intersection of the gun-target line and the observer-target line. 1/2/73

przez rodek perspektywy (tylny punkt wzowy) obiektywu kamery do dwch przeciwlegych rogw formatu. >Termin zwizany: field of view. 17/5/11 kt obserwacji kt T Przy wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, kt utworzony przez przecicie linii celu oraz linii obserwator-cel. >17/5/11 celownik uwzgldniajcy prdko ktow 3 >Termin zalecany: bomb sighting systems . 26/2/98

angular velocity sight / viseur dplacement angulaire 3 Preferred term: bomb sighting systems . 1/12/74 annotated print / preuve renseigne A photograph on which interpretation details are indicated by words or symbols. 1/2/73 annotation / annotation A marking placed on imagery or drawings for explanatory purposes or to indicate items or areas of special importance. 1/2/73 antenna mine / mine antennes In naval mine warfare, a contact mine fitted with antennae which, when touched by a steel ship, set up 2 galvanic action to fire the mine. Related term: mine . 1/8/76

zdjcie opisane Fotografia, na ktrej elementy interpretacyjne s okrelone za pomoc sw lub symboli. >13/5/04 adnotacja Znaki umieszczone na zobrazowaniu lub wykresie, wykonane w celu opisania lub wskazania elementw albo obszarw specjalnego znaczenia. >13/5/04 mina antenowa W morskich dziaaniach minowych, mina kontaktowa wyposaona w anteny, ktre w zetkniciu ze stalowym kadubem okrtu, wywouj reakcj galwaniczn, 2 powodujc odpalenie miny. >Termin zwizany: mine . 17/5/11 morska obrona powietrzna AAW rodki podejmowane w celu zapewnienia obrony si morskich przed atakiem powietrznym rodkw uzbrojenia odpalanych ze statkw powietrznych, okrtw nawodnych i podwodnych oraz wyrzutni naziemnych. >1/3/01 migowiec przeciwpancerny migowiec do zwalczania czogw Uzbrojony migowiec przystosowany gwnie do niszczenia celw opancerzonych. >26/2/98 urzdzenie przeciwdziaajce rozminowaniu Urzdzenie zamontowane w minie niekontaktowej uniemoliwiajce jej pobudzenie wstrzsem. >17/5/11

anti-air warfare / lutte antiarienne AAW Measures taken to defend a maritime force against attacks by airborne weapons launched from aircraft, ships, submarines and land-based sites. 13/12/99

antiarmour helicopter / hlicoptre antichar antitank helicopter A helicopter armed primarily for use in the destruction of armoured targets. 1/11/86 anticountermining device / dispositif anti-contreminage A device fitted in an influence mine designed to prevent its actuation by shock. 1/8/76 anticrop agent / agent anticultures A living organism or chemical used to cause disease or damage to selected food or industrial crops. 1/2/73

rodek niszczcy uprawy Organizm ywy lub rodek chemiczny uywany w celu spowodowania choroby lub zniszczenia upraw wybranych rolin jadalnych lub przemysowych. >10/1/02 operacja niszczenia upraw Zastosowanie w operacjach wojskowych rodkw do niszczenia wybranych rolin jadalnych lub przemysowych przeciwnika. >17/5/11 urzadzenie antymanipulacyjne

anticrop operation / opration anticultures The employment of anticrop agents in military operations to destroy the enemy's source of selected food or industrial crops. 1/2/73 antihandling device / dispositif antimanipulation

NATO/PdP JAWNE

46

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A device intended to protect a mine and which is part of, linked to, attached to or placed under the mine and which activates the mine when an attempt is made to tamper with or otherwise intentionally disturb the mine. 14/10/02 antimateriel agent / agent antimatriel A living organism or chemical used to cause deterioration of, or damage to, selected materiel. 1/2/73

Element przeznaczony do ochrony miny, stanowicy jej cz, poczony z ni, przymocowany do niej lub umieszczony pod ni, i ktry powoduje jej eksplozj w chwili podejmowania prb manipulowania min lub celowego jej poruszenia w inny sposb. >27/6/06 rodek niszczcy sprzt i zasoby materiaowotechniczne Organizm ywy lub substancja chemiczna wykorzystywana do pogorszenia waciwoci lub zniszczenia wybranych rodkw materiaowotechnicznych i sprztu. >7/2/02 niszczenie sprztu i zasobw materiaowotechnicznych Zastosowanie broni lub rodkw niszczcych sprzt i zasoby materiaowotechniczne w czasie dziaa wojskowych. >7/2/02 pocisk rakietowy naprowadzany na rdo promieniowania ARM Kierowany pocisk rakietowy z pasywn gowic naprowadzania na rdo promieniowania. >Termin zwizany: missile. 7/12/10 urzdzenie zabezpieczajce przed demontaem W morskich dziaaniach minowych, urzdzenie zamontowane w minie, przeciwdziaajce odkryciu przez przeciwnika szczegw dziaania mechanizmu miny. >17/5/11 zwalczanie okrtu podwodnego, ZOP Dziaania prowadzone przez jeden okrt lub wicej okrtw zwalczania okrtw podwodnych (ZOP), okrty podwodne ZOP lub statki powietrzne ZOP albo ich kombinacj, przeciwko okrelonemu okrtowi podwodnemu przeciwnika. >Termin zwizany: antisubmarine warfare. 1/3/01 bariera przeciw okrtom podwodnym Linia sformowana przez cig nieruchomych urzdze lub poruszajcych si jednostek, utworzona w celu wykrywania, uniemoliwiania przejcia, lub niszczenia okrtw podwodnych przeciwnika. >Termin zwizany: barrier. 17/5/11 lotniskowcowa grupa zwalczania okrtw podwodnych grupa okrtw do zwalczania okrtw podwodnych Sformowana grupa okrtw skadajca si z jednego lub wielu lotniskowcw zwalczania okrtw podwodnych i kilku jednostek eskorty, ktrych zasadniczym zadaniem jest wykrywanie i niszczenie okrtw podwodnych. Grupa moe spenia zadanie wsparcia konwoju lub te rol pocigowo-niszczc. >17/5/11 pole minowe przeciw okrtom podwodnym Pole minowe ustawione specjalnie przeciw okrtom podwodnym. Moe by ustawione bardzo pytko

antimateriel operation / opration antimatriel The employment of antimateriel weapons or agents in military operations. 1/2/73

antiradiation missile / missile antiradiations ARM A missile which homes passively on a radiation source. Related term: missile. 1/2/73

antirecovery device / dispositif antircupration prevention of stripping equipment In naval mine warfare, any device in a mine designed to prevent an enemy discovering details of the working of the mine mechanism. 1/11/75 antisubmarine action / action de lutte anti-sousmarine An operation by one or more antisubmarine ships, submarines or aircraft, or a combination thereof, against a particular enemy submarine. Related term: antisubmarine warfare. 16/7/96
2

antisubmarine barrier / barrage anti-sous-marin The line formed by a series of static devices or mobile units arranged for the purpose of detecting, denying passage to, or destroying hostile submarines. Related term: barrier. 1/2/73

antisubmarine carrier group / groupe anti-sous-marin avec porte-avions hunter-killer group A formed group of ships consisting of one or more antisubmarine carriers and a number of escort vessels whose primary mission is to detect and destroy submarines. Such groups may be employed in convoy support or hunter/killer roles. 1/2/73

antisubmarine minefield / champ de mines anti-sous-marins A field laid specifically against submarines. It may be

NATO/PdP JAWNE

47

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

laid shallow and be unsafe for all craft, including submarines, or laid deep with the aim of being safe 2 for a surface ships. Related term: minefield . 1/3/77
1

i stanowi niebezpieczestwo dla wszystkich rodkw, cznie z okrtami podwodnymi lub gboko w celu nie stwarzania zagroenia okrtom nawodnym. >Termin 2 zwizany: minefield . 17/5/11 patrol si zwalczania okrtw podwodnych Systematyczne i cige przeszukiwanie rejonu lub rubiey dziaania okrtw podwodnych prowadzone w celu ich wykrycia lub uniemoliwienia prowadzenia skutecznych dziaa, stosowane kiedy mona ustali kurs generalny okrtw podwodnych przeciwnika. >Termin zwizany: barrier. 17/5/11 zasona przed atakiem okrtu podwodnego Szyk okrtw i/lub statkw powietrznych celem ochrony osanianej jednostki przed atakiem okrtu podwodnego. >17/5/11 poszukiwanie okrtu podwodnego Systematyczne przeszukiwanie wyznaczonego rejonu w celu lokalizacji okrtu podwodnego, ktrego obecno stwierdzono lub przypuszcza si, e znajduje si on w danym rejonie. Czasami poszukiwanie okrtu podwodnego stosowane jest rwnie w celu lokalizacji okrtu podwodnego znajdujcego si w niebezpieczestwie.>17/5/11 wsparcie dziaa przeciw okrtom podwodnym Dziaania prowadzone przez siy zwalczania okrtw podwodnych w rejonie wok si gwnych lub wok konwoju, przez ktry siy te lub konwj przechodz, albo w celu obrony okrelonego obszaru geograficznego. Wsparcie dziaa moe by cakowicie koordynowane przez dowdztwo si gwnych lub dowdztwo konwoju, moe take by dziaaniem prowadzonymi niezalenie i koordynowanym jedynie w zakresie wymiany informacji rozpoznawczej. >17/5/11 zwalczanie okrtw podwodnych ASW Operacje prowadzone z zamiarem uniemoliwienia przeciwnikowi efektywnego uycia jego okrtw podwodnych. >Terminy zwizane: antisubmarine action; submarine action area; submarine haven. 6/10/09 rejon zwalczania okrtw podwodnych, rejon ZOP ASWFA W dziaaniach bojowych na morzu, rejon zarzdzania przestrzeni wodn, na ktrym nie dziaaj wasne okrty podwodne i na ktrym dziaania wasnych si ZOP mog by prowadzone bez ogranicze. >Terminy zwizane: submarine action area; submarine haven ; waterspace management. 20/10/10

antisubmarine patrol / barrage anti-sous-marin The systematic and continuing investigation of an area or along a line to detect or hamper submarines, used when the direction of submarine movement can be established. Related term: barrier. 1/2/73

antisubmarine screen / cran anti-sous-marin An arrangement of ships and/or aircraft for the protection of a screened unit against attack by a submarine. 1/2/73 antisubmarine search / recherche anti-sous-marine Systematic investigation of a particular area for the purpose of locating a submarine known or suspected to be somewhere in the area. Some types of search are also used in locating the position of a distress incident. 1/2/73

antisubmarine support operation / opration de soutien anti-sous-marin An operation conducted by an antisubmarine force in the area around a force or convoy, in areas through which the force or convoy is passing, or in defence of geographic areas. Support operations may be completely coordinated with those of the force or convoy, or they may be independent operations coordinated only to the extent of providing operational intelligence and information. 1/2/73 antisubmarine warfare / lutte anti-sous-marine ASW Operations conducted with the intention of denying the enemy the effective use of his submarines. Related terms: antisubmarine action; submarine action area; submarine haven. 2/3/09 antisubmarine warfare free area / zone daction antisous-marine libre ASWFA In naval warfare, a waterspace management area in which no friendly submarines are operating and in which there are no restrictions on the use of antisubmarine weapons. Related terms: submarine action area; submarine haven; waterspace management. 22/1/10 antisubmarine warfare pouncer operation / opration de renforcement de l'cran anti-sous-marin pouncer operation The stationing of a screening ship or antisubmarine warfare aircraft between the screen and main body to

dziaania osonowe w walce z okrtami podwodnymi Rozmieszczanie okrtu ze skadu si ochrony lub statku powietrznego ZOP na pozycji pomidzy okrtami ochrony a jednostkami si gwnych w celu wzmocnienia obrony przed okrtami podwodnymi na kierunku

NATO/PdP JAWNE

48

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

strengthen the antisubmarine defence in the direction of advance of the formation. Note: that ship or aircraft is considered part of the antisubmarine screen. Related term: mine countermeasures pouncer procedure. 4/10/00 antisurface air operation / opration arienne antisurface An air operation conducted in an air/sea environment against enemy surface forces. 1/3/82 antisweep device / dispositif antidrague Any device incorporated in the mooring of a mine or obstructor, or in the mine circuits to make the sweeping of the mine more difficult. 1/11/75 antisweeper mine / mine antidragueur A mine which is laid or whose mechanism is designed or adjusted with the specific object of damaging mine 2 countermeasures vessels. Related term: mine . 1/11/75 antitank helicopter Preferred term: antiarmour helicopter. antitank mine / mine antichar A mine designed to immobilize or destroy a tank. 1 Related term: mine . 1/2/73 antiterrorism / antiterrorisme AT All defensive and preventive measures taken to reduce the vulnerability of forces, individuals and property to terrorism. Note: such measures include protective and deterrent measures aimed at preventing an attack or reducing its effect(s). Related term: counterterrorism. 1/10/03

przejcia ugrupowania. Uwaga: niniejszy okrt lub statek powietrzny uwaany jest za element obrony przed okrtami podwodnymi. >Termin zwizany: mine countermeasures pouncer procedure. 1/3/01

operacja powietrzna przeciw siom nawodnym Dziaania powietrzne prowadzone w rodowisku morskim/powietrznym przeciw siom nawodnym przeciwnika. >17/5/11 urzdzenie przeciwtraowe Urzdzenie dowolnego typu doczone do minowizu lub uszczelniacza, lub te wczone w ukad miny, utrudniajce traowanie. >17/5/11 mina przeciwtraowa Mina ustawiona lub ktrej mechanizm zosta skonstruowany lub ustawiony w celu niszczenia przeciwminowych jednostek pywajcych. >Termin 2 zwizany: mine . 17/5/11 migowiec do zwalczania czogw >Termin zalecany: antiarmour helicopter. 26/2/98 mina przeciwpancerna Mina przeznaczona do unieruchomienia lub zniszczenia 1 czogu. >Termin zwizany: mine . 11/1/01 antyterroryzm AT Wszelkie dziaania obronne i zapobiegawcze podejmowane w celu zmniejszenia podatnoci si, osb i infrastruktury na dziaania terrorystyczne. Uwaga: Dziaania te obejmuj przedsiwzicia ochronne i odstraszajce, zapobiegajce atakowi lub ograniczajce jego skutki. >Termin zwizany: counterterrorism. 06/11/03 filtr redukujcy winietowanie Filtr o stopniowanej gstoci optycznej stosowany do korekcji nierwnomiernoci owietlenia powodowanego przez pewne obiektywy, szczeglnie szerokoktne. >17/5/11 urzdzenie zapobiegajce wykryciu wzrokowemu miny Urzdzenie przymocowane do cumowanej miny, powodujce jej zatopienie w celu utrudnienia lokalizacji miny lub pola minowego. >Termin zwizany: watching mine. 17/5/11 horyzont pozorny Widoczna linia rozdziau pomidzy ldem/morzem i nieboskonem. >26/2/98 precesja pozorna wdrwka pozorna Pozorne odchylenie osi yroskopu, wzgldem osi ziemi, spowodowane obrotem ziemi, bez uwzgldniania wpywu si zewntrznych. >Termin zwizany:

antivignetting filter / filtre compensateur A filter bearing a deposit which is graduated in density to correct for the uneven illumination given by certain lenses, particularly wide-angle types. 1/2/73

antiwatching device / dispositif anti-reprage A device fitted in a moored mine which causes it to sink should it watch, so as to prevent the position of the mine or minefield being disclosed. Related term: watching mine. 1/11/75 apparent horizon / horizon apparent The visible line of demarcation between land/sea and sky. 1/2/73 apparent precession / prcession apparente apparent wander The apparent deflection of the gyro axis, relative to the earth, due to the rotating effect of the earth and not due to any applied force. Related term:

NATO/PdP JAWNE

49

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

precession. 1/8/74 apparent wander Preferred term: apparent precession. apportionment / rpartition The quantification and distribution by percentage of the total expected effort, in relation to the priorities which are to be given to the various air operations in geographic areas for a given period. Related term: 2 allocation . 9/5/00

precession. 17/5/11 wdrwka pozorna >Termin zalecany: apparent precession. 17/5/11 podzia wysiku Okrelenie wielkoci cakowitego wysiku i jego procentowy podzia w odniesieniu do priorytetowych zada, realizowanych w rnorodnych dziaaniach powietrznych, w okrelonym czasie i wskazanym 2 rejonie geograficznym. >Termin zwizany: allocation . 30/3/10 ocena sytuacji >Termin zalecany: estimate of the situation. 26/2/98 krawd podejcia drogi startowej Krawd drogi startowej leca najbliej kierunku, z ktrego odbywa si kocowy etap podejcia. >26/2/98 tor podejcia Przeduenie toru wodnego od linii wyjcia w kierunku obszaru transportowego. Moe by zakoczony statkami znakowymi, odziami lub bojami. >26/2/98 marsz zblieniowy Posuwanie si do przodu jednostek bojowych w sytuacji zagroenia bezporednim kontaktem z siami przeciwnika. Oddziay s cakowicie lub czciowo rozwinite. Marsz zblieniowy koczy si wtedy gdy nawizany zostaje kontakt bojowy z siami nieprzyjaciela lub gdy zajta zostaje pozycja wyjciowa do ataku. >Termin zwizany: advance to contact. 26/2/98 cieka podejcia Trasa czca port z drog prowadzc wzdu brzegu lub drog tranzytow. >26/2/98 plan podejcia W operacjach morsko-desantowych plan okrelajcy dla kadego planowanego rzutu desantu: a. czas wyjcia z rejonu zerodkowania b. planowany czas przekroczenia linii wyjcia c. planowane czasy przekroczenia innych punktw kontrolnych d. planowany czas dotarcia do play. >11/1/01

appreciation of the situation Preferred term: estimate of the situation. approach end of runway / entre de piste That end of the runway nearest to the direction from which the final approach is made. 18/12/97 approach lane / couloir d'approche An extension of a boat lane from the line of departure toward the transport area. It may be terminated by marker ships, boats or buoys. 1/2/73 approach march / marche d'approche Advance of a combat unit when direct contact with the enemy is imminent. Troops are fully or partially deployed. The approach march ends when ground contact with the enemy is made or when the attack position is occupied. Related term: advance to contact. 1/8/74

approach route / route d'approche A route which joins a port to a coastal or transit route. 1/11/75 approach schedule / horaire d'approche In amphibious operations, the plan indicating, for each scheduled wave: a. the time of departure from the rendezvous area; b. the time when the line of departure is to be crssed; c. the times when other control points are expected to be crossed; d. the estimated time of arrival at the beach. 4/10/00 approach sequence / squence d'approche The order in which two or more aircraft are cleared for an approach. 1/9/81

kolejno podejcia Kolejno, wedug ktrej dwa samoloty lub wicej samolotw otrzymuje zezwolenie na podejcie. >26/2/98 czas podejcia Czas, w ktrym samolot rozpoczyna swoje kocowe podejcie do ldowania. >26/2/98 paszczyzna postoju samolotw

approach time / heure d'approche The time at which an aircraft commences its final approach preparatory to landing. 1/2/73 apron / aire de traffic

NATO/PdP JAWNE

50

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A defined area on an aerodrome, intended for parking, loading, unloading and/or servicing of aircraft. 1/11/92 area bombing / bombardement de zone Bombing of a group of targets constituting an area rather than a pinpoint target. 4/10/00 area clearance / dpollution de zone In land operations, the detection and if found, the identification, marking and neutralization, destruction or removal of mines or other explosive ordnance, improvised explosive devices and booby traps in a defined area to allow a military operation to continue with reduced risk. Note: area clearance is normally conducted by military units. Related terms: explosive ordnance; improvised explosive device; proofing. 14/10/02

Wyznaczony obszar lotniska, przeznaczony do parkowania, zaadowania, rozadowania i/lub obsugi samolotu. >22/9/99 bombardowanie powierzchniowe Bombardowanie grupy celw stanowicych bardziej cel powierzchniowy ni cel punktowy. >10/5/01 rozminowywanie rejonu dziaa W dziaaniach ldowych wykrywanie oraz po wykryciu, identyfikowanie, oznaczanie i neutralizowanie, niszczenie lub usuwanie min oraz innej amunicji wybuchowej, improwizowanych urzdze wybuchowych i min puapek w okrelonym rejonie w celu umoliwienia kontynuowania dziaa wojskowych przy zredukowanym poziomie zagroe. Uwaga: rozminowywanie rejonu dziaa wykonywane jest zazwyczaj przez formacje wojskowe. >Terminy zwizane: explosive ordnance; improvised explosive device; proofing. 6/3/03 centrum kontroli obszaru ACC Organ ustanowiony do zapewnienia kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do lotw kontrolowanych w podlegych obszarach. >Terminy zwizane: air control; air traffic control centre; flight information region. 3/3/09 zabezpieczenie rejonu zniszcze rodki podjte przed, w czasie lub po dziaaniach przeciwnika, klskach ywioowych lub przemysowych, zmniejszajce prawdopodobiestwo powstania zniszcze albo ich skutki. >Termin zwizany: damage control. 26/2/98 operacja zaporowa Operacja majca na celu zapobieganie lub utrudnienie dziaa przeciwnika na okrelonym obszarze. >22/9/99 rejon wpyww Obszar geograficzny, na ktrym dowdca moe w sposb bezporedni wpywa na przebieg operacji, dokonujc manewrw lub uywajc systemw wsparcia ogniowego, bdcych zwykle pod jego dowdztwem. >Terminy zwizane: area of interest; sector. 26/2/98 rejon odpowiedzialnoci rozpoznawczej AIR Obszar przydzielony dowdcy, w ktrym odpowiada on za zabezpieczenie dziaa rozpoznawczych, z uyciem rodkw bdcych w jego dyspozycji. >Terminy 1 zwizane: area of interest; area of responsibility . 8/12/09 rejon zainteresowania AOI Rejon stanowicy przedmiot zainteresowania dowdcy w zakresie celw operacji biecych lub planowanych, obejmujcy jego rejony wpyww, dziaa i/lub odpowiedzialnoci oraz obszary przylegajce. >Terminy

area control centre / centre de contrle rgional ACC A unit established to provide air traffic control service to controlled flights in control areas under its jurisdiction. Related terms: air control; air traffic control centre; flight information region. 1/2/73 area damage control / organisation de scurit d'une zone Measures taken before, during or after hostile action or natural or man-made disasters, to reduce the probability of damage and minimize its effects. Related term: damage control. 1/2/73 area interdiction operation / opration d'interdiction An operation aimed at preventing or hindering enemy operations in a specified area. 1/6/78 area of influence / zone d'influence A geographical area wherein a commander is directly capable of influencing operations, by manoeuvre or fire support systems normally under his command or control. Related terms: area of interest; sector. 1/3/77

area of intelligence responsibility / zone de responsabilit du renseignement AIR An area allocated to a commander, in which he is responsible for the provision of intelligence, within the means at his disposal. Related terms: area of interest; 1 area of responsibility . 1/3/82 area of interest / zone dintrt AOI The area of concern to a commander relative to the objectives of current or planned operations, including his areas of influence, operations and/or responsibility, and areas adjacent thereto. Related

NATO/PdP JAWNE

51

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

terms: area of intelligence responsibility; area of 1 influence; area of operations; area of responsibility . 13/12/99 area of militarily significant fallout / zone de retombes radioactives d'importance militaire Area in which radioactive fallout affects the ability of military units to carry out their normal mission. 1/11/92 area of operational interest / zone d'intrt oprationnel AOOI In air defence, an area in which automatic cross-telling of tracks of interest is provided to an adjacent site based on established criteria, such as identity and location. 1/9/74

zwizane: area of intelligence responsibility; area of 1 influence; area of operations; area of responsibility . 8/2/01 strefa opadu promieniotwrczego o znaczeniu wojskowym Strefa, w ktrej opad promieniotwrczy ma wpyw na moliwoci wykonywania zada przez wojska. >10/1/02 rejon zainteresowania operacyjnego AOOI W obronie powietrznej obszar, na ktrym realizowane jest automatyczne powiadamianie przylegych posterunkw o kursach obiektw stanowicych przedmiot zainteresowania, prowadzone wedug ustalonych kryteriw, takich jak okrelenie tosamoci obiektu oraz jego lokalizacja. >29/1/04 rejon dziaa AOO Rejon wydzielony przez dowdc si poczonych z caoci obszaru operacji poczonych przeznaczony do przeprowadzenia okrelonych dziaa wojskowych. 1,2 >Terminy zwizane: area of responsibility ; component 1,2 command ; joint operations area. 7/12/11 obszar odpowiedzialnoci AOR Obszar (rejon) geograficzny przydzielony Naczelnemu Dowdcy Si Sojuszniczych w Europie. >Terminy zwizane: area of intelligence responsibility; area of interest; area of operations; joint operations area; joint operations area; NATO strategic commander; operational level; strategic command. 3/3/09 obszar odpowiedzialnoci AOR W operacjach morskich wczeniej okrelony obszar (rejon) na terytorium przeciwnika, w ktrym okrty wsparcia odpowiedzialne s za obserwacj i ostrza celw znanych i pojawiajcych si. >Terminy zwizane: area of intelligence responsibility; area of interest; area of operations; joint operations area; operational level; strategic command. 3/3/09 dziaania w rejonie W marynarce wojennej operacje prowadzone w rejonie geograficznym i nie zwizane z oson okrelonych si. >26/2/98 przeszukiwanie obszaru Rozpoznanie okrelonego obszaru, prowadzone w celu zdobycia nowych lub uaktualnionych informacji o okrelonych dziaaniach lub zdarzeniach. >29/1/04
2 1

area of operations / zone d'oprations AOO An area defined by the joint force commander within a joint operations area for the conduct of specific military activities. Related terms: area of 1,2 1,2 responsibility ; component command ; joint operations area. 4/2/11 area of responsibility / zone de responsabilit AOR The geographical area assigned to the Supreme Allied Commander Europe. Related terms: area of intelligence responsibility; area of interest; area of operations; joint operations area; joint opearations area; NATO strategic commander; operational level; strategic command. 1/10/80 area of responsibility / zone de responsabilit AOR In naval operations, a predefined area of enemy terrain for which supporting ships are responsible for covering by fire on known targets or targets of opportunity and by observation. Related terms: area of intelligence responsibility; area of interest; area of operations; joint operations area; operational level; strategic command. 1/10/80 area operations / oprations de zone In maritime usage, operations conducted in a geographical area and not related to the protection of a specific force. 1/8/79 area search / recherche sur zone A/S Reconnaissance or search of a specific area to provide new or updated information on general or specific situations and/or activities. 1/9/81 area target / objectif non ponctuel A target consisting of an area rather than a single point. 1/2/73
2 2 1 1

cel powierzchniowy Cel bdcy obszarem, a nie pojedynczym punktem. >22/9/99

NATO/PdP JAWNE

52

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

armed 2 Preferred term: state of readiness . armed forces / arme The entire military forces of a nation. 4/2/11 armed helicopter / hlicoptre arm A helicopter fitted with weapons or weapon systems. 1/11/75 armed mine / mine arme A mine from which all safety devices have been withdrawn and, after laying, all automatic safety features and/or arming delay devices have operated. Such a mine is ready to be actuated after receipt of a target signal, influence or contact. Related term: 2 mine . 1/11/75
1

uzbrojony 2 >Termin zalecany: state of readiness . 12/12/00 siy zbrojne Cao wojsk danego pastwa. >9/11/11 migowiec uzbrojony migowiec wyposaony w uzbrojenie lub systemy uzbrojenia. >15/1/08 mina uzbrojona Mina, z ktrej usunito zewntrzne zabezpieczenia i po ustawieniu ktrej dziaaj konstrukcyjne mechanizmy bezpieczestwa i/lub urzdzenia opniajce. Mina taka jest gotowa do zadziaania po odebraniu sygnau od celu, w przypadku jego oddziaywania lub bezporedniego z nim kontaktu. >Termin zwiazany: 2 mine . 16/11/00 poszukiwanie i samodzielne niszczenie celw Misja powietrzna przeprowadzona w celu lokalizacji i atakowania wykrytych obiektw przeciwnika, takich jak punkty zaopatrzenia materiaowego, osoby i obiekty znajdujce si w wyznaczonym rejonie lub wzdu ldowych szlakw komunikacyjnych >29/1/04

armed reconnaissance / reconnaissance arme An air mission flown with the primary purpose of locating and attacking targets of opportunity, i.e. enemy materiel, personnel, and facilities, in assigned general areas or along assigned ground communications routes, and not for the purpose of attacking specific briefed targets. 1/2/73 armed sweep / drague arme A sweep fitted with cutters or other devices to increase its ability to cut mine moorings. 1/11/75

traowanie bojowe Traowanie prowadzone z uyciem odcinaczy lub innych urzdze zwikszajcych moliwoci odcinania mocowania min. >26/2/98 uzbrajanie W odniesieniu do materiaw wybuchowych, broni lub systemw uzbrojenia, zmiana stanu gotowoci z zabezpieczonego na stan uzbrojenia. >16/11/00 urzdzenie opniajce Urzdzenie zainstalowane w minie lub w innej amunicji autonomicznej w celu uniemoliwienia zdetonowania jej przed upywem okrelonego wczeniej czasu od chwili ustawienia lub zrzucenia. >Termin zwizany: standby state. 10/5/01 przewd uzbrajajcy >Termin zalecany: arming wire. 26/2/98 zawleczka zabezpieczajca zawleczka Urzdzenie zabezpieczajce umieszczone w zapalniku, ktre do czasu usunicia zapobiega przypadkowej detonacji. >Termin zwizany: safety device. [NO-01-A005] przewd zabezpieczajco-odbezpieczajcy przewd uzbrajajcy Przewd, drut lub linka prowadzca ze statku powietrznego do lotniczego rodka bojowego, suca do zapocztkowania procesu jego uzbrajania, ktry rozpoczyna si po okreleniu warunkw uzbrojenia i

arming / armement As applied to explosives, weapons or weapon systems, the changing from a safe to an armed state of readiness. 2/5/95 arming delay device / dispositif de retard d'armement A device fitted to a mine or any autonomous munition designed to prevent it from being armed for a pre-set time after laying or delivery. Related term: standby state. 16/7/99

arming lanyard Preferred term: arming wire. arming pin / goupille de scurit safety pin A safety device inserted in a munition, which until its removal, prevents the unintentional action of the arming cycle. Related term: safety device. 2/5/95

arming wire / fil d'armement arming lanyard A cable, wire or lanyard routed from the aircraft to an expendable aircraft store in order to initiate the arming sequence for the store upon release from the aircraft, when the armed release condition has been selected;

NATO/PdP JAWNE

53

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

it also prevents arming initiation prior to store release and during safe jettison. Related term: safety wire. 1/7/93
1

podaniu sygnau ze statku powietrznego. Zapobiega on rwnie rozpoczciu procesu uzbrajania przed zwolnieniem adunku lub podczas zrzutu awaryjnego. >Termin zwizany: safety wire. 19/4/06 wojska ldowe A Cz si zbrojnych danego pastwa, przeszkolona i wyposaona do walki na ldzie. >Termin zwizany: armed forces. 9/11/11 armia Formacja wiksza ni korpus armijny, ale mniejsza ni grupa armii, zazwyczaj skadajca si z dwch lub wicej korpusw armijnych. >9/11/11 korpus armijny korpus 3 AC Formacja wiksza ni dywizja, ale mniejsza ni armia lub grupa armii. Zazwyczaj skada si z dwu lub wicej dywizji oraz oddziaw wsparcia i zabezpieczenia. >3/3/09 grupa armii AG Najwiksza formacja si ldowych, skadajca si zazwyczaj z dwch lub wicej armii lub korpusw armijnych, podlegajca wyznaczonemu dowdcy. >3/3/09 sztuczne wiato dzienne Owietlenie o intensywnoci wikszej ni wiato ksiyca w czasie pogodnej nocy. (Optymalnym owietleniem jest owietlenie rwnowane wiatu dziennemu) >Termin zwizany: battlefield illumination. 26/2/98 sztuczny horyzont >Termin zalecany: attitude indicator. 26/2/98 sztuczne wiato ksiyca Owietlenie, ktrego poziom zawarty jest w przedziale wiata emitowanego przez gwiazdy i ksiyc w czasie pogodnej nocy. >Termin zwizany: battlefield illumination. 26/2/98 tabela planowania ognia artyleryjskiego Wykaz planowanych do ostrzau celw, zawierajcy dane dotyczce ich zwalczania. Wyznaczone cele s ostrzeliwane w okrelonych przedziaach czasowych. Ostrzeliwanie moe rozpocz si na rozkaz, w zaplanowanym czasie lub w przypadku zaistnienia okrelonych zdarze. >26/2/98 rejon manewru artylerii AMA Rejon, w ktrym dozwolone jest rozwinicie artylerii, ale nie jest on zastrzeony wycznie do jej uytku. >Termin zwizany: artillery reserved area. 22/9/99
54

army / arme de terre A The part of a nations armed forces that is trained and equipped for fighting on land. Related term: armed forces. 4/2/11
2 2

army / arme A formation larger than an army corps but smaller than an army group and usually consisting of two or more army corps. 4/2/11 army corps / corps d'arme corps 3 AC A formation larger than a division but smaller than an army or army group. It usually consists of two or more divisions together with supporting arms and services. 1/7/83 army group / groupe d'armes AG The largest formation of land forces, normally comprising two or more armies or army corps under a designated commander. 1/7/83

artificial daylight / jour artificiel Illumination of an intensity greater than the light of a full moon on a clear night. (The optimum illumination is the equivalent of daylight.) Related term: battlefield illumination. 1/2/73

artificial horizon Preferred term: attitude indicator. artificial moonlight / clair de lune artificiel Illumination of an intensity between that of starlight and that of a full moon on a clear night. Related term: battlefield illumination. 1/2/73

artillery fire plan table / plan de feux d'artillerie A presentation of planned targets giving data for engagement. Scheduled targets are fired in a definite time sequence. The starting time may be on call, at a prearranged time or at the occurrence of a specific event. 1/2/73

artillery manoeuvre area / zone de manoeuvre d'artillerie AMA An area within which artillery is authorized to deploy but which is not reserved for its exclusive use.

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Related term: artillery reserved area. 3/8/98 artillery preparation / prparation d'artillerie Artillery fire delivered before an attack to disrupt communications and disorganize the enemy's defence. 1/2/73 artillery reserved area / zone rserve lartillerie ARA An area reserved exclusively for the positioning of artillery assets. 16/7/99 artillery survey control point / point topographique d'artillerie A point at which the coordinates and the altitude are known and from which the bearings/azimuths to a number of reference objectives are also known. 1/8/82 aspect change / fluctuation d'cho The different appearance of a reflecting object viewed by radar from varying directions. It is caused by the change in the effective reflecting area of the target. 1/2/73 assault / assaut The climax of an attack; closing with the enemy in hand-to-hand fighting. 1/3/81 assault / assaut A short, violent, but well-ordered attack against a local objective, such as a gun emplacement, a fort or a machine-gun nest. Related terms: amphibious 1,2 assault; assault phase ; follow-on echelon; follow-up. 1/3/81
2 2 1 1

przygotowanie ogniowe (artyleryjskie) Ogie artyleryjski prowadzony przed rozpoczciem ataku w celu przerwania cznoci i dezorganizacji si przeciwnika. >26/2/98 rejon zastrzeony dla artylerii ARA Rejon zastrzeony wycznie do rozmieszczenia rodkw artyleryjskich. >7/6/01 punkt naprowadzania ognia artyleryjskiego Punkt, ktrego wsprzdne i wysoko s znane, i wzgldem ktrego znane s rwnie namiary/azymuty wielu punktw odniesienia. >26/2/98

fluktuacja echa Rne postacie zobrazowania obserwowanego obiektu, opromieniowanego przez stacj radiolokacyjn z rnych kierunkw. Zjawisko to powodowane jest zmian skutecznej powierzchni odbicia celu. >31/1/06 szturm Punkt kulminacyjny ataku; zwarcie z przeciwnikiem w walce wrcz. >26/2/98 szturm Krtki, gwatowny, ale dobrze zorganizowany atak przeprowadzony przeciwko obiektowi stacjonarnemu, takiemu jak stanowisko posadowienia dziaa, fort lub gniazdo karabinu maszynowego. >Terminy zwizane: 1,2 amphibious assault; assault phase ; follow-on echelon; follow-up. 26/2/98 statek powietrzny do zada desantowych Statek powietrzny z wasnym napdem, ktry przemieszcza oddziay uderzeniowe i/lub adunek w rejon celu. >3/10/02 rodek desantowy rodek desantowo-przeprawowy lub amfibia uywane zasadniczo do desantu onierzy i wyposaenia w rzutach szturmowych morskiej operacji desantowej. >4/7/02 rzut szturmowy Element si przeznaczony do wykonania pierwszego uderzenia na cel. >Termin zwizany: objective area. 4/7/02 faza szturmu W operacjach morsko-desantowych czas od przybycia gwnych elementw wydzielonych si morskodesantowych w rejon dziaania do momentu wykonania 2 zadania. >Termin zwizany: assault . 26/2/98
1 2 1

assault aircraft / aronef de transport d'assaut A powered aircraft that moves assault troops and/or cargo into an objective area. 1/3/92

assault craft / engin d'assaut A landing craft or amphibious vehicle primarily employed for landing troops and equipment in the assault waves of an amphibious operation. 1/7/80

assault echelon / chelon d'assaut The element of a force which is scheduled for initial assault on the objective area. Related term: objective area. 1/8/82 assault phase / phase d'assaut In an amphibious operation, the period of time between the arrival of the major assault forces of the amphibious task force in the objective area and the accomplishment of their mission. Related term: 2 assault . 1/9/91
1 1

NATO/PdP JAWNE

55

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

assault phase / phase d'assaut airborne assault In an airborne operation, a phase beginning with delivery by air of the assault echelon of the force into the objective area and extending through attack of assault objectives and consolidation of the initial 2 airhead. Related term: assault . 1/9/91

faza szturmu desant powietrzny W operacjach powietrzno-desantowych faza dziaa rozpoczynajca si w chwili dostarczenia drog powietrzn rzutu szturmowego w rejon celu i obejmujca atak na cel oraz poczenie si z przyczkiem powietrzno-desantowym. >Termin 2 zwizany: assault . 26/2/98 rodki desantowe rodki desantowe przydzielone siom wyznaczonym do przeprowadzenia operacji morsko-desantowych i wykorzystane do transportu oddziaw szturmowych, pojazdw, sprztu i zaopatrzenia do rejonu celu. >26/2/98 rzut szturmowy >Termin zwizany: wave. 26/2/98 zesp W logistyce, element stanowicy cz wyposaenia, ktry moe by dostarczany lub wymieniany w caoci, w skad ktrego wchodz zazwyczaj czci zamienne lub grupy czci zamiennych. >Terminy zwizane: component; equipment; part; sub-assembly. 25/1/11 kotwicowisko zbirki Kotwicowisko przeznaczone do zgrupowania okrtw przed wyruszeniem w dalszy rejs. >Terminy zwizane: emergency anchorage; holding anchorage. 26/2/98 miejsce montau W infrastrukturze zaopatrzeniowej, cao obszaru wykorzystywanego do gromadzenia i czenia elementw skadowych w kompletne urzdzenia, zestawy lub zespoy. >Termin zwizany: rendezvous point. 7/12/10 rejon zbirki dowdztwa Rejon, w ktrym zbiera si dowdztwo w celu przygotowania do dalszych dziaa. >Terminy zwizane: join up; rendezvous point. 7/12/10 szacowanie Proces polegajcy na wstpnym okreleniu zdolnoci i sprawnoci dziaania organizacji, personelu, sprztu wojskowego lub systemw. Uwaga: W odniesieniu do si zbrojnych hierarchiczny ukad poj przedstawia si nastpujco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja. >Terminy 1 1 zwizane: analysis ; certification; evaluation ; validation. 06/11/07 przydzieli Umiejscowi jednostki lub osoby w organizacji, w ktrej takie umiejscowienie jest wzgldnie stae i/lub gdzie taka organizacja sprawuje kontrol i wadz administracyjn nad tymi jednostkami lub osobami w zakresie funkcji zasadniczej lub wikszego zakresu funkcji tych jednostek lub osb. >Termin zwizany:
1,2

assault shipping / btiments d'assaut Shipping assigned to the amphibious task force and utilized for transporting assault troops, vehicles, equipment and supplies to the objective area. 1/2/73

assault wave / vague d'assaut Related term: wave. 1/2/73 assembly / ensemble In logistics, an item forming a portion of an equipment, that can be provisioned and replaced as an entity and which normally incorporates replaceable parts or groups of parts. Related terms: component; equipment; part; sub-assembly. 1/3/92 assembly anchorage / mouillage de rassemblement An anchorage intended for the assembly and onward routing of ships. Related terms: emergency anchorage; holding anchorage. 1/6/78 assembly area / aire de montage In a supply installation, the gross area used for collection and combining components into complete units, kits, or assemblies. Related term: rendezvous point. 1/2/73
2 1

assembly area / zone de rassemblement An area in which a command is assembled preparatory to further action. Related terms: join up; rendezvous point. 1/2/73 assessment / apprciation The process of estimating the capabilities and performance of organizations, individuals, materiel or systems. Note: In the context of military forces, the hierarchical relationship in logical sequence is: assessment, analysis, evaluation, validation and certification. 1 1 Related terms: analysis ; certification; evaluation ; validation. 02/03/07 assign / affecter To place units or personnel in an organization where such placement is relatively permanent, and/or where such organization controls and administers the units or personnel for the primary function, or greater portion of the functions, of the unit or personnel. 1,2 Related term: attach . 1/7/80
1 1

NATO/PdP JAWNE

56

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

attach . 7/11/02 assign / affecter To detail individuals to specific duties or functions where such duties or functions are primary and/or 1,2 relatively permanent. Related term: attach . 1/7/80
2 2

1,2

wyznaczy Przydzieli osoby do wykonania okrelonych zada lub penienia okrelonych funkcji, gdzie takie zadania lub funkcje maj charakter zasadniczy i/lub wzgldnie stay. 1,2 >Termin zwizany: attach . 7/11/02 produkt towarzyszcy W nazewnictwie zwizanym z materiaami pdnymi i smarami produkt ropopochodny lub rodek chemiczny, uywany jako pyn hydrauliczny, zapobiegajcy korozji, paliwo lub produkt wyspecjalizowany, niezbdny do obsugi, konserwacji lub magazynowania sprztu wojskowego. >26/2/98 wsparcie dodatkowe 2 AS W marynarce wojennej dziaania, w ktrych wyznaczona jednostka wykonuje zadania niezalenie od okrelonych si, ale zobowizana jest do przekazywania informacji kontaktowych, odbierania danych z rozpoznania i jeli jest upowaniona, wspdziaania i koordynowania dziaa z siami wspieranymi. Kontrola taktyczna nad jednostk pozostaje w gestii organu stawiajcego zadania, ktry koordynuje stawianie zada i przemieszczanie si jednostki zgodnie z potrzebami dowdcy si 2 wspieranych. >Termin zwizany: direct support . 29/4/10 tankowanie z rufy Tankowanie paliwa na morzu, w czasie ktrego okrty tankowane utrzymuj pozycj rufow wzgldem okrtu tankujcego. >26/2/98

associated product / produit connexe In the context of fuels and lubricants, a petroleum or chemical product used as a hydraulic fluid, corrosion preventive, liquid propellant or specialized product, required for the operation, maintenance or storage of military equipment. 1/10/92

associated support / soutien associ 2 AS In naval usage, operations in which a designated unit operates independently of a specified force or group, but is tasked to provide contact information to, receive intelligence from and, if authorized, to cooperate and coordinate operations with the supported force. Tactical control of the unit remains with the assigning authority who coordinates tasking and movement of the unit in response to the requirements of the supported force commander. Related term: direct 2 support . 25/9/98

astern refuelling / ravitaillement en combustible en flche The transfer of fuel at sea during which the receiving ship(s) keep(s) station astern of the delivering ship. 1/3/81 astro altitude / hauteur astronomique The arc of the vertical circle measured from the celestial horizon to the body. 1/11/75 astro compass / astrocompas An instrument used primarily to obtain true heading or true bearing by reference to celestial bodies. 1/2/75

wysoko gwiezdna uk koa pionowego mierzony od horyzontu gwiezdnego do danego ciaa niebieskiego. >26/2/98 astrobusola, astrokompas Przyrzd uywany gwnie do okrelania rzeczywistego kursu lub rzeczywistego namiaru; okrela go wzgldem pozycji cia niebieskich. >26/2/98 astroidalne urzdzenie ledzce Sprzt nawigacyjny, ktry automatycznie lokalizuje i ledzi ciao niebieskie w azymucie i wysokoci. >26/2/98 osoba ubiegajca si o azyl Osoba, ktra powoujc si przed wadzami pastwowymi danego kraju na Konwencj Narodw Zjednoczonych z 1951 r. dotyczc statusu uchodcw twierdzi, e jest ofiar przeladowa i domaga si przyznania jej statusu uchodcy w tym kraju. >Terminy zwizane: evacuee; internally displaced person; refugee. 11/1/01 traowanie asymetryczne

astro-tracker / astro-poursuiveur A navigation equipment which automatically acquires and continuously tracks a celestial body in azimuth and altitude. 1/1/73 asylum seeker / demandeur dasile A person who invokes the protection of the 1951 United Nations Convention relating to the Status of Refugees before the national authorities of a State and claims persecution to gain official refugee status in that country. Related terms: evacuee; internally displaced person; refugee. 4/10/00

asymmetrical sweep / drague dissymtrique

NATO/PdP JAWNE

57

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A sweep whose swept path under conditions of no wind or cross-tide is not equally spaced either side of the sweepers track. 1/11/75 asymmetric threat / menace asymtrique A threat emanating from the potential use of dissimilar means or methods to circumvent or negate an opponents strengths while exploiting his weaknesses to obtain a disproportionate result. 1/10/03

Traowanie, w czasie ktrego traowana cieka, przy braku wiatru lub znoszenia, jest niejednakowej szerokoci wzgldem ladu traowca. >26/2/98 zagroenie asymetryczne Zagroenie wynikajce z moliwoci zastosowania rnych rodkw i metod w celu obejcia lub neutralizacji silnych punktw przeciwnika, wykorzystujc jednoczenie jego saboci w celu uzyskania niewspmiernych wynikw. >3/11/06 na moj komend Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej lub morskiej komenda uywana gdy konieczne jest dokadne okrelenie momentu otwarcia ognia. >26/2/98 amunicja jdrowa burzca ADM Urzdzenie jdrowe przeznaczone lub przystosowane do uycia jako amunicja burzca. >6/12/01

at my command / mon commandement In artillery and naval fire support, the command used when it is desired to control the exact time of delivery of fire. 1/11/75 atomic demolition munition / charge nuclaire statique ADM A nuclear device designed or adapted for use as a demolition munition. 1/3/82 atomic weapon Preferred term: nuclear weapon. attach / dtachement pour mise aux ordres To place units or personnel in an organization where such placement is relatively temporary. Subject to limitations imposed in the attachment order, the commander of the formation, unit, or organization receiving the attachment will exercise the same degree of command and control thereover as he does over the units and persons organic to his command. However, the responsibility for transfer and promotion of personnel will normally be retained by the parent formation, unit, or organization. 1,2 Related term: assign . 1/3/81 attach / dtachement pour mise aux ordres To detail individuals to specific functions where such functions are secondary or relatively temporary, i.e., attach for quarters and rations, attach for flying duty. 1,2 Related term: assign . 1/3/81
2 2 1 1

bro atomowa >Termin zalecany: nuclear weapon. 26/2/98 podporzdkowa Okrelenie oznaczajce okresowe podporzdkowanie jednostek lub osb danej organizacji, wzgldem ktrych dowdca tej formacji, jednostki lub organizacji sprawuje dowodzenie w takim samym stopniu jak w stosunku do jednostek i osb organicznie przydzielonych pod jego dowdztwo, z ograniczeniami okrelonymi rozkazem o podporzdkowaniu. Sprawy personalne (przeniesienia, awanse itp.) pozostaj w kompetencji macierzystej formacji, jednostki lub organizacji. >Termin zwizany: 1,2 assign . 26/2/98

wyznacza (okresowo) Okrelenie oznaczajce wyznaczenie osb do wykonania okrelonych funkcji, ktre s drugorzdne lub wykonywane raczej okresowo, np. przydzia na kwater i zaopatrzenie, wyznaczenie do penienia 1,2 zada lotniczych, etc. >Termin zwizany: assign . 26/2/98 grupa atakujca Grupa si morskich w skadzie wydzielonych si morskodesantowych. Skada si z okrtw desantowych i morskich jednostek wsparcia, wyznaczonych do transportu, ochrony, desantowania i wstpnego wsparcia grupy desantowej. >26/2/98 migowiec uderzeniowy AH migowiec zaprojektowany do wykorzystywania rnego rodzaju uzbrojenia do atakowania i niszczenia celw przeciwnika. >3/3/09 pozycja wyjciowa do ataku

attack group / groupe d'assaut A subordinate task organization of the navy forces of an amphibious task force. It is composed of assault shipping and supporting naval units designated to transport, protect, land and initially support a landing group. 1/2/73 attack helicopter / hlicoptre d'attaque AH A helicopter specifically designed to employ various weapons to attack and destroy enemy targets. 1/11/85 attack position

NATO/PdP JAWNE

58

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred term: forming-up place. 1/3/82 attenuation / attnuation Decrease in intensity of a signal, beam, or wave as a result of absorption of energy and of scattering out of the path of a detector, but not including the reduction due to geometric spreading, i.e. the inverse square of distance effect. 1/11/91
2 2 1 1

>Termin zalecany: forming-up place. 26/2/98 tumienie Zmniejszenie intensywnoci sygnau, promieniowania, lub fali spowodowane absorpcj ich energii oraz rozproszeniem na drodze do detektora. Pojcie to nie obejmuje zmniejszenia energii spowodowanego rozproszeniem geometrycznym, tzn. odwrotnie proporcjonalnym do kwadratu odlegoci. >26/2/98 tumienie W dziaaniach minowych zmniejszenie intensywnoci oddziaywania w miar wzrostu odlegoci od rda. >26/2/98 tumienie W maskowaniu, proces polegajcy na takim wykonaniu powierzchni obiektu, e jest ona mniej widoczna ze wzgldu na zmniejszanie jej kontrastowoci wzgldem otoczenia i/lub ta. >26/2/98
3 2 1

attenuation / attnuation In mine warfare, the reduction in intensity of an influence as distance from the source increases. 1/11/91 attenuation / attnuation tone down In camouflage and concealment, the process of making an object of surface less conspicuous by reducing its contrast to the surroundings and/or background. 1/11/91 attenuation factor / facteur d'attnuation The ratio of the incident radiation dose or dose rate to the radiation dose or dose rate transmitted through a shielding material. This is the reciprocal of the transmission factor. 1/2/73 attitude / orientation The position of a body as determined by the inclination of the axes to some frame of reference. If not otherwise specified, this frame of reference is fixed to the earth. 1/1/83 attitude / orientation The grid bearing of the long axis of a target area. 1/1/83 attitude indicator / indicateur d'assiette artificial horizon An instrument which displays the attitude of the aircraft by reference to sources of information which may be contained within the instrument or be external to it. When the sources of information are self-contained, the instrument may be referred to as an artificial horizon. 1/3/79 attrition / attrition The reduction of the effectiveness of a force caused by loss of personnel and materiel. 1/2/73 attrition minefield / champ de mines d'attrition In naval mine warfare, a field intended primarily to cause damage to enemy ships. Related term: 2 minefield . 1/11/75 attrition rate / taux d'attrition A factor, normally expressed as a percentage, reflecting the degree of losses of personnel or materiel due to various causes within a specified
2 2 1 1 3 3

wspczynnik osabienia Stosunek dawki lub mocy dawki promieniowania padajcego do dawki lub mocy dawki promieniowania po przejciu przez materia ekranujcy. Jest odwrotnoci wspczynnika przenikania. >8/11/01 orientacja , pooenie Pozycja ciaa okrelona przez nachylenie jego osi wzgldem pewnego ukadu odniesienia. Jeli nie okrelono tego inaczej, ukad odniesienia jest przywizany do powierzchni ziemi. >26/2/98 orientacja , pooenie Siatka kursw osi podunej celu. >26/2/98
2 2 1 1

wskanik pooenia sztuczny horyzont 2 Przyrzd wskazujcy pooenie statku powietrznego w odniesieniu do rde informacji, ktre mog by umieszczone w przyrzdzie lub poza nim. Jeli rda informacji s umieszczone w przyrzdzie, nazywa si go sztucznym horyzontem. >26/2/98

wyczerpanie si Zmniejszenie skutecznoci dziaania si spowodowane stratami w stanach osobowych i wyposaeniu. >26/2/98 pole minowe niszczce W morskiej wojnie minowej pole minowe ustawione gwnie w celu niszczenia okrtw przeciwnika. 2 >Termin zwizany: minefield . 26/2/98 wspczynnik wyczerpania si Wspczynnik, wyraany zwykle w procentach, odzwierciedlajcy stopie strat w ludziach lub wyposaeniu z rnych przyczyn w okrelonym

NATO/PdP JAWNE

59

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

period of time. 1/2/73 attrition sweeping / dragage d'attrition The continuous sweeping of minefields to keep the risk of mines to all ships as low as possible. 1/8/76

przedziale czasu. >26/2/98 traowanie niszczce Cige traowanie pl minowych w celu utrzymania zagroenia minowego okrtw na moliwie najniszym poziomie. >26/2/98 siy wzmocnienia AF AUF (dopuszczalny) Wszelkie siy wyznaczone przez dane pastwo do wzmocnienia jego si zbrojnych. >Termin zwizany: reinforcing force. 8/12/09 dokument autentyczny Dokument podpisany lub opiecztowany, co wiadczy o jego oryginalnoci i oficjalnym charakterze. Jeli jest to dokument nieprzyjaciela, mg zosta spreparowany w celu dezinformacji. Prawdziwo takiego dokumentu, nawet uwierzytelnionego, musi by potwierdzona przez inne informacje, takie jak na przykad okolicznoci jego zdobycia. >26/2/98 uwierzytelnienie Potwierdzenie odpowiednim podpisem lub pieczci, e dany dokument jest oryginalny i oficjalny (uwierzytelnienie). >26/2/98 sprawdzenie tosamoci rodki bezpieczestwa przedsiwzite w celu zabezpieczenia systemu cznoci przed faszywym przekazem (sprawdzenie tosamoci). >26/2/98 znacznik tosamoci Litera, cyfra lub grupa liter i/lub cyfr potwierdzajca autentyczno transmisji, wiadomoci, danych lub tosamo sieci, stacji lub uytkownika. >5/4/01

augmentation force / force d'appoint AF AUF (admitted) Any force designated by a nation to strengthen its national forces. Related term: reinforcing force. 1/7/87

authentic document / document authentique A document bearing a signature or seal attesting that it is genuine and official. If it is an enemy document, it may have been prepared for purposes of deception and the accuracy of such document, even though authenticated, must be confirmed by other information, such as conditions of capture. 1/2/73
1 1

authentication / authentification Evidence by proper signature or seal that a document is genuine and official. 1/2/73
2 2

authentication / authentification A security measure designed to protect a communication system against fraudulent transmissions. 1/2/73 authenticator / signe d'authentification A letter, number or group of letters and/or numbers, attesting to the authenticity of a transmission, a message or data, or to the identity of a net, station or user. 9/5/00 automatic flight control system / systme de contrle automatique de vol AFCS A system that includes all equipment to control automatically the flight of an aircraft or missile to a path or attitude described by references internal or external to the aircraft or missile. 1/2/73

automatyczny system kontroli lotu AFCS System obejmujcy sprzt do automatycznego kierowania lotem statku powietrznego lub pocisku wzdu zadanego toru lub do miejsca przeznaczenia, opisanych wsprzdnymi odniesienia, zewntrznymi lub wewntrznymi wzgldem statku powietrznego lub pocisku. >6/10/09 automatyczne skanujce urzdzenie zakcajce poszukujce urzdzenie zakcajce Odbiornik przechwytujcy i nadajnik zakcajcy, ktry automatycznie skanuje pasmo czstotliwoci i zakca sygnay, posiadajce odpowiednie parametry promieniowania. >26/2/98 automatyczna kompensacja podbicia W systemach kontroli lotu tryb pracy, w ktrym manewr podbicia w czasie bombardowania wykonywanego przez statek powietrzny jest kontrolowany automatycznie. >26/2/98

automatic search jammer / brouilleur poursuite automatique search jammer An intercept receiver and jamming transmitter system which searches for and jams signals automatically which have specific radiation characteristics. 1/2/73 automatic toss / lancement automatique en cabr In a flight control system, a control mode in which the toss bombing manoeuvre of an aircraft is controlled automatically. 1/1/73

NATO/PdP JAWNE

60

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

autonomous operation / opration autonome One mode of operation of a unit in which the unit commander assumes full responsibility for control of weapons and engagement of hostile targets. This mode may be either directed by higher authority or result from a loss of all means of communication. 1/2/73 auxiliary contours / courbe auxiliaire Additional contours used to portray unique ground forms not adequately portrayed by the selected contour interval. 1/2/73

operacja autonomiczna Jeden z rodzajw dziaa jednostki, w ktrym dowdca jednostki przejmuje pen odpowiedzialno za kierowanie rodkami uzbrojenia oraz zwalczanie celw przeciwnika. Ten rodzaj dziaa moe by zarzdzony przez wysze dowdztwo albo wynika z utraty wszelkiej cznoci. >26/2/98 kontur pomocniczy Dodatkowe linie konturowe uywane w celu przedstawienia unikalnych form uksztatowania terenu niewystarczajco przedstawionych przez wybrane przedziay uywanych linii konturowych. >26/2/98 poziom dostpnych rodkw zaopatrzenia ASR Ilo dostpnych rodkw zaopatrzenia, pozwalajcych na zabezpieczenie potrzeb wykonania zadania (operacji) w okrelonym czasie. >3/3/09 kurs redni rednia arytmetyczna rnych wartoci kursw, utrzymywanych przez okrelony czas. >26/2/98

available supply rate / taux de ravitaillement consenti ASR The rate of consumption that can be allocated considering the supplies and facilities available for a planned operation or a given period. 1/10/84 average heading / cap moyen The arithmetic mean of the different values of the headings maintained over a certain period of time. 1/1/73 average speed / vitesse moyenne The average distance travelled per hour calculated over the whole journey excluding specifically ordered halts. 1/1/70 aviation medicine / mdecine aronautique The special field of medicine which is related to the biological and psychological problems of flight. 1/2/73

prdko rednia rednia odlego przebyta w cigu godziny, obliczana na podstawie caego czasu podry, z wyczeniem czasu zarzdzanych postojw. >26/2/98 medycyna lotnicza Dziedzina medycyny zwizana ze specyficznymi biologicznymi i psychologicznymi problemami personelu latajcego. >26/2/98 droga dofrontowa Droga wiodca przez stref tyln do strefy dziaa bezporednich. >Termin zwizany: route. 25/1/11 o W dziaaniach ldowych oglny kierunek ruchu, planowany lub realizowany, zwykle pomidzy okrelonymi granicami danego obszaru. >26/2/98 kt azymutalny Kt mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara, w paszczynie poziomej, pomidzy punktem odniesienia a dowolnie wybran lini. >26/2/98 naprowadzanie azymutalne Informacja umoliwiajca pilotowi lub autopilotowi lot po okrelonym kursie. >26/2/98 rozdzielczo azymutalna Zdolno sprztu radiolokacyjnego do rozrniania dwch odbijaczy ktowych, umiejscowionych w tej samej odlegoci, ale w rnych kierunkach wzgldem punktu odniesienia. Minimalna odlego wystpujca pomidzy tymi odbijaczami jest zwykle obliczana

axial route / pntrante A route running through the rear area and into the forward area. Related term: route. 1/2/73 axis / axe In land warfare, the general direction of movement, planned or achieved, usually between assigned boundaries. 1/2/89 azimuth angle / angle d'azimut An angle measured clockwise in the horizontal plane between a reference direction and any other line. 1/2/73 azimuth guidance / guidage directionnel Information which will enable the pilot or autopilot of an aircraft to follow the required track. 1/10/80 azimuth resolution / pouvoir sparateur en azimut The ability of radar equipment to separate two reflectors at similar ranges but different bearings from a reference point. Normally the minimum separation distance between the reflectors is quoted and expressed as the angle subtended by the reflectors at

NATO/PdP JAWNE

61

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

the reference point. 1/3/81

i wyraana w jednostkach ktowych, okrelanych w punkcie odniesienia. >26/2/98

B
backfilling / recompltement The use of reserves, individually or collectively, to undertake the duties of regulars deployed forward to a theatre of operations. 1/10/01 background count / effet parasite de fond The evidence or effect on a detector of radiation, other than that which it is desired to detect, caused by any agency. In connection with health protection, the background count usually includes radiations produced by naturally occurring radioactivity and cosmic rays. 1/2/73 background radiation / radioactivit naturelle Nuclear (or ionizing) radiations arising from within the body and from the surrounding to which individuals are always exposed. 1/2/73 back tell / transfert descendant Related term: track telling. 1/2/73 back-up / renvoi au verso In cartography, an image printed on the reverse side of a map sheet already printed on one side. Also the printing of such images. 1/2/73 balance station Preferred term: reference datum. 1/11/68 bale cubic capacity / capacit volumtrique en balles The space available for cargo measured in cubic feet to the inside of the cargo battens, on the frames, and to the underside of the beams. In a general cargo of mixed commodities, the bale cubic applies. The stowage of the mixed cargo comes in contact with the cargo battens and as a general rule does not extend to the skin of the ship. 1/2/73 uzupenianie Uycie rezerw osobowych, pojedynczo lub zbiorowo, w celu podjcia zada realizowanych przez siy rozmieszczone na teatrze dziaa. >4/4/02 to licznika promieniowania Rejestracja przez licznik promieniowania pochodzcego z dowolnego rda, innego ni to, do wykrywania, ktrego jest przeznaczony. W ochronie radiologicznej to licznika promieniowania obejmuje zwykle promieniowanie generowane przez naturalne rda promieniowania i promieniowanie kosmiczne. >8/11/01 promieniowanie ta Promieniowanie jdrowe (lub jonizujce) generowane przez ciao i otoczenie, na ktrego dziaanie organizm jest zawsze naraony. >8/11/01 powiadamianie wsteczne >Termin zwizany: track telling. 26/2/98 druk z drugiej strony arkusza W kartografii zobrazowanie naniesione z tyu arkusza nadrukowanej mapy. Rwnie powielanie takich zobrazowa. >26/2/98 stan zerowy rwnowagi >Termin zalecany: reference datum. 26/2/98 pojemno przestrzenna adowni statku, kubatura statku w belach Przestrze adunkowa mierzona w stopach szeciennych wewntrz pokadu adunkowego, na ramach, poniej pokadnic. Do okrelania kubatury oglnych adunkw mieszanych stosuje si pojcie beli. W czasie rozmieszczania adunku mieszanego, styka si on z pokadnicami i z zasady nie styka si z poszyciem statku. >26/2/98 wytyczanie drogi Oznaczenie trasy za pomoc zaciemnionych wiate umoliwiajce poruszanie si pojazdu w ciemnoci z prdkoci zblion do prdkoci w czasie dnia. >26/2/98 rakietowy pocisk balistyczny BM Pocisk rakietowy nie wykorzystujcy powierzchni aerodynamicznych w celu wytworzenia siy nonej i poruszajcy si po trajektorii balistycznej nawet po zakoczeniu pracy rda napdzajcego. >Terminy zwizane: aerodynamic missile; missile. 7/6/01 balistyka

balisage / balisage de circulation routire The marking of a route by a system of dim beacon lights enabling vehicles to be driven at near day-time speed, under blackout conditions. 1/2/73

ballistic missile / missile balistique BM A missile which does not rely upon aerodynamic surfaces to produce lift and consequently follows a ballistic trajectory when thrust is terminated. Related terms: aerodynamic missile; missile. 4/10/00

ballistics / balistique

NATO/PdP JAWNE

62

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The science or art that deals with the motion, behaviour, appearance, or modification of missiles or other vehicles acted upon by propellants, wind, gravity, temperature, or any other modifying substance, condition, or force. 1/12/74 ballistic trajectory / trajectoire balistique The trajectory traced after the propulsive force is terminated and the body is acted upon only by gravity and aerodynamic drag. 1/2/73

Dziedzina wiedzy zajmujca si ruchem, zachowaniem, ksztatem lub zmian ksztatu pociskw lub innych obiektw, poddawanych dziaaniu napdu, wiatru, grawitacji, temperatury lub innym wpywajcym czynnikom, warunkom albo siom. >26/2/98 trajektoria balistyczna Trajektoria, po ktrej porusza si ciao po zaprzestaniu oddziaywania siy napdzajcej, gdy podlega ono jedynie sile grawitacji i hamowaniu aerodynamicznemu. >26/2/98 reflektor balonowy W walce radioelektronicznej balon unoszcy reflektor zakcajcy, wytwarzajcy faszywe echo. >26/2/98 kt przechylenia Kt zawarty pomidzy paszczyzn symetrii statku powietrznego a paszczyzn pionow wzgldem powierzchni ziemi zawierajc jego o podun. 1 >Termin zwizany: angle of depression . 29/9/05 wysoko barometryczna Wysoko okrelana za pomoc wysokociomierza barometrycznego w oparciu o warto cinienia i obliczana zgodnie z prawami atmosfery standardowej. >Terminy zwizane: absolute height; altitude; altitude datum; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop 1 height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 ogie zaporowy Ogie, raczej nie skierowany na okrelony cel, prowadzony w celu stworzenia zapory ogniowej w przestrzeni lub obszarze. >29/9/05 zakcenia zaporowe Jednoczesne zakcanie elektroniczne prowadzone w szerokim pamie czstotliwoci. >Termin zwizany: jamming. 26/2/98 zapora Skoordynowany system przeszkd wykorzystywany w celu wykrycia, skanalizowania, ukierunkowania, opniania lub powstrzymania ruchu wojsk przeciwnika z zamiarem zadania mu strat w ludziach, czasie i sprzcie. >Termin zwizany: antisubmarine barrier. [NO-01-A005] przejcie w zaporze W dziaaniach ldowych pas terenu przecinajcy zapor, oczyszczony z min i przeszkd, ktrego szeroko i kierunek umoliwiaj pokonanie zapory wojskom wasnym w odpowiednim ugrupowaniu. >Termin zwiazany: phoney minefield. 24/5/05.

balloon reflector / rflecteur-ballon In electronic warfare, a balloon-supported confusion reflector to produce fraudulent echoes. 1/12/74 bank angle / angle d'inclinaison The angle between the aircraft's normal axis and the earth's vertical plane containing the aircraft's 1 longitudinal axis. Related term: angle of depression . 1/1/80 barometric altitude / altitude baromtrique The altitude determined by a barometric altimeter by reference to a pressure level and calculated according to the standard atmosphere laws. Related terms: absolute height; altitude; altitude datum; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop height; 1 elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/11/94 barrage fire / tir de barrage Fire which is designed to fill a volume of space or area rather than aimed specifically at a given target. 1/2/73 barrage jamming / brouillage en barrage Simultaneous electronic jamming over a broad band of frequencies. Related term: jamming. 1/3/73
1

barrier / systme d'obstacles A coordinated series of obstacles designed or employed to detect, channel, direct, restrict, delay or stop the movement of an opposing force, and to impose additional losses in personnel, time and equipment on the opposing force. Related term: antisubmarine barrier. 1/11/91 barrier gap / couloir travers un systme deobstacles In land operations, an area within a barrier, free of obstacles and not exposed to the effects of mines, whose width and direction allow a friendly force to pass through in tactical formation. Related term: phoney minefield. 31/1/05 barrier restricted area / zone d'obstacles rglemente

rejon zastrzeony do budowy zapr

NATO/PdP JAWNE

63

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An area declared by an authorized commander where manoeuvre of friendly forces must not be hindered by barriers. Restrictions imposed may include a complete ban on the emplacement of obstacles in certain areas for specified periods. 9/1/96 bar scale Preferred term: graphic scale. base / base An area or locality containing installations which provide logistic or other support. Related terms: emergency fleet operating base; deployment 1 operating base; establishment . 1/3/73
2 1

Rejon ustalony przez upowanionego dowdc, w ktrym nie wolno stosowa zapr, aby nie utrudnia manewru wojsk wasnych. Ograniczenia mog dotyczy cakowitego zakazu rozmieszczania zapr w ustalonym rejonie w okrelonym czasie. >07/04/09 rodzaj podziaki >Termin zalecany: graphic scale. 26/2/98 baza Obszar lub miejsce wyposaone w urzdzenia umoliwiajce zapewnienie wsparcia logistycznego lub innego. >Terminy zwizane: emergency fleet operating 1 base; deployment operating base; establishment . 29/9/05 baza Miejsce, z ktrego prowadzi si lub wspiera dziaania. >29/9/05 rozwijanie (rozbudowa) bazy Udoskonalanie lub rozbudowa zasobw i urzdze znajdujcych si na danym obszarze lub w danym miejscu, prowadzone w celu wspierania operacji wojskowych. >26/2/98 pocisk z odrzucanym dnem Rodzaj pocisku, ktry wyrzuca adunek ze swego dna. >26/2/98 zapalnik denny Zapalnik umieszczony w dnie pocisku lub bomby. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98 linia bazowa W topografii linia pomiarw geodezyjnych, okrelona z wiksz ni zazwyczaj dokadnoci, wzgldem ktrej odnosi si inne pomiary w celu ich koordynacji i korelacji (baza geodezyjna). >26/2/98 baza geodezyjna W fotogrametrii linia czca dwa punkty gwne dwch kolejnych lotniczych zdj pionowych. Okrelana jest zazwyczaj na jednym zdjciu po przeniesieniu punktu gwnego drugiego zdjcia (baza geodezyjna). >13/5/04
2 1

base / base de dpart A locality from which operations are projected or supported. 1/3/73 base development / amnagement d'une base The improvement or expansion of the resources and facilities of an area or a location to support military operations. 1/3/73

base ejection shell / obus jection par le culot A type of shell which ejects its load from its base. 1/3/73 base fuze / fuse de culot Fuze located in the base of a projectile or bomb. Related term: fuze. 1/3/73 baseline / base godsique In topography, a surveyed line established with more than usual care, to which surveys are referred for coordination and correlation. 1/11/94
2 2 1 1

baseline / base godsique In photogrammetry, the line between the principal points of two consecutive vertical air photographs. It is usually measured on one photograph after the principal point of the other has been transferred. 1/11/94 baseline / base de radionavigation In radio navigation, the shorter arc of the great circle joining two radio transmitting stations of a navigation system. 1/11/94 baseline / base de triangulation In triangulation, the side of one of a series of coordinated triangles the length of which is measured with prescribed accuracy and precision and from which lengths of the other triangle sides are obtained by computation. 1/11/94 base map / carte de base
1 4 3

baza triangulacyjna W radionawigacji najkrtszy uk wielkiego okrgu, czcy dwie stacje nadawcze systemu nawigacyjnego (baza radionawigacyjna). >26/2/98 baza radionawigacyjna W triangulacji bok jednego z szeregu skoordynowanych trjktw, ktrego dugo mierzona jest z okrelon dokadnoci i precyzj, na podstawie ktrego obliczane s boki innego trjkta (baza triangulacyjna). >26/2/98 mapa podstawowa

NATO/PdP JAWNE

64

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A map or chart showing certain fundamental information, used as a base upon which additional data of specialized nature are compiled or overprinted. Also a map containing all the information from which maps showing specialized information can be prepared. Related term: chart base. 1/3/74

Mapa lub plan przedstawiajce pewne gwne informacje, uywane jako podstawa, na ktrej nanoszone lub nadrukowywane s dane dodatkowe o specjalnym charakterze. Take mapa zawierajca wszelkie informacje, na podstawie, ktrej mog by przygotowane mapy zawierajce informacje specjalne. >Termin zwizany: chart base. 26/2/98 symbol mapy podstawowej symbol podstawowy Symbol stosowany na mapie podstawowej lub planie rny od symbolu uywanego na nadruku dokonanym na mapie podstawowej lub planie. >26/2/98 obok po podziemnym (podwodnym) wybuchu jdrowym Obok rozprzestrzeniajcy si od podstawy supa wytworzonego przez podwodny lub podziemny wybuch jdrowy. W przypadku wybuchu podwodnego obok skada si z drobnych kropelek zachowujcych si podobnie jak ciecz jednorodna. W przypadku wybuchu podziemnego obok tworz drobne czstki stae, ktre zachowuj si podobnie jak ciecz. >6/12/01 symbol podstawowy >Termin zalecany: base map symbol. 26/2/98 podstawowe dane rozpoznawcze Dane wywiadowcze/rozpoznawcze dotyczce dowolnej dziedziny, ktre mog by uywane jako materia wyjciowy do planowania oraz jako podstawa do przetwarzania kolejnych informacji lub opracowywania danych wywiadowczych/rozpoznawczych. >Terminy zwizane: current intelligence; information; intelligence. 5/7/01 zapas taktyczny Wymagana ilo zaopatrzenia w jednostce lub formacji, ktra moe by przez ni transportowana. Okrelana jest dla struktury czasu wojennego jednostki lub formacji i utrzymywana na wymaganym poziomie. >7/11/02 sie drg o zasadniczym znaczeniu wojskowym Drogi przewidywane jako dofrontowe i rokadowe, wyznaczone w czasie pokoju w danym pastwie czonkowskim NATO do speniania wymaga zwizanych z przewidywanym ruchem wojsk i wymogami transportowymi, zarwno si sprzymierzonych, jak i narodowych. >29/9/05 zapasy podstawowe Zapasy zabezpieczajce wykonanie zatwierdzonych planw operacyjnych, przeznaczone na pocztkowy, okrelony wczeniej czas. >Terminy zwizane: sustaining stocks; stocks. 26/2/98 podstawowa zdolno zatrzymania podstawowa skuteczno zatrzymania Prawdopodobiestwo zatrzymania przez miny

base map symbol / symbole de carte de base base symbol A symbol used on a base map or chart as opposed to one used on an overprint to the base map or chart. 1/3/73 base surge / nuage de base A cloud which rolls out from the bottom of the column produced by a subsurface burst of a nuclear weapon. For underwater bursts the surge is, in effect, a cloud of liquid droplets which has the property of flowing almost as if it were a homogeneous fluid. For subsurface land bursts the surge is made up of small solid particles but still behaves like a fluid. 1/3/73

base symbol Preferred term: base map symbol. basic intelligence / renseignement de base Intelligence, on any subject, which may be used as reference material for planning and as a basis for processing subsequent information or intelligence. Related terms: current intelligence; information; intelligence. 1/11/94

basic load / dotation initiale The quantity of supplies required to be on hand within, and which can be moved by, a unit or formation. It is expressed according to the wartime organization of the unit or formation and maintained at the prescribed levels. 1/3/81 basic military route network / rseau routier militaire de base Axial, lateral, and connecting routes designated in peacetime by the host nation to meet the anticipated military movements and transport requirements, both Allied and national. 1/3/79

basic stocks / stocks initiaux Stocks to support the execution of approved operational plans for an initial predetermined period. Related terms: sustaining stocks; stocks. 1/2/88

basic stopping power / pouvoir d'arrt lmentaire The probability, expressed as a percentage, of a single vehicle being stopped by mines while

NATO/PdP JAWNE

65

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

attempting to cross a minefield. 1/12/79

pojedynczego pojazdu podczas prby pokonania pola minowego, wyraone w procentach. [NO-01-A005] izobata >Termin zalecany: depth contour. 22/9/99 bateria Bty Taktyczna i administracyjna jednostka artyleryjska lub te pododdzia odpowiadajcy sile kompanii, lub podobnej jednostce innych rodzajw wojsk ldowych. >26/2/98 bateria Bty Wszystkie dziaa, wyrzutnie torped, szperacze lub wyrzutnie rakiet tej samej wielkoci lub kalibru, lub te uywane w tym samym celu, zainstalowane na jednym okrcie lub na innym rodku albo dziaajce jako cao w inny sposb. >26/2/98 stanowisko dowodzenia baterii (Hawk) Centrum operacyjne, z ktrego sterowane s pociski Hawk na szczeblu baterii. >22/9/99
2 1

bathymetric contour Preferred term: depth contour. 1/3/73 battery / batterie Bty Tactical and administrative artillery unit or subunit corresponding to a company or similar unit in other branches of the Army. 1/3/73
2 2 1 1

battery / batterie Bty All guns, torpedo tubes, searchlights or missile launchers of the same size or calibre or used for the same purpose, either installed in one ship or otherwise operating as an entity. 1/3/73

battery control centre / central de conduite de tir de batterie The operations centre from which Hawk missiles are controlled at battery level. 1/11/75 battle casualty / perte au combat BC Any casualty incurred as the direct result of hostile action, sustained in combat or relating thereto or sustained going to or returning from a combat mission. Related terms: casualty; died of wounds received in action; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 1/6/89

straty bojowe BC Dowolnego typu straty, poniesione bezporednio w wyniku dziaa przeciwnika, w walce lub w czasie dziaa z ni zwizanych, w czasie marszu przed lub powrotu po wykonaniu zadania bojowego. >Terminy zwizane: casualty; died of wounds received in action; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 29/9/05 ocena strat i zniszcze bojowych BDA Szacowanie skutkw akcji militarnej na cele wojskowe. >28/6/05

battle damage assessment / valuation des dommages de combat BDA The assessment of effects resulting from the application of military action, either lethal or nonlethal, against a military objective. 17/1/05 battle damage repair / rparation au combat BDR Essential repair, which may be improvised, carried out rapidly in a battle environment in order to return damaged or disabled equipment to temporary service. 1/6/89 battlefield illumination / clairement du champ de bataille The lighting of the battle area by artificial light either visible or invisible to the naked eye. Related terms: artificial daylight; artificial moonlight; indirect illumination. 1/3/82 battlefield psychological activities / activits psychologiques du champ de bataille BPA

naprawa uszkodze bojowych BDR Naprawa zasadnicza, ktra moe by zaimprowizowana i przeprowadzona szybko w warunkach pola walki, w celu przywrcenia do czasowego uytku sprztu uszkodzonego lub unieruchomionego. 7/12/10 owietlenie pola walki Owietlenie obszaru pola walki z uyciem sztucznego wiata widzialnego lub niewidzialnego dla oka nieuzbrojonego. >Terminy zwizane: artificial daylight; artificial moonlight; indirect illumination. 26/2/98

dziaania psychologiczne na polu walki BPA Planowane dziaania psychologiczne, wspomagajce

NATO/PdP JAWNE

66

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Planned psychological activities conducted as an integral part of combat operations and designed to bring psychological pressure to bear on enemy forces and civilians under enemy control in the battle area, to assist in achievement of operational and tactical objectives. Related terms: peace support psychological activities; psychological operation; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 16/7/99 battlefield surveillance / surveillance du champ de bataille Systematic observation of the battle area for the purpose of providing timely information and combat intelligence. Related terms: air surveillance; camouflage; countersurveillance; sea surveillance. 1/8/79 battlespace / espace de bataille The environment, factors and conditions that must be understood to apply combat power, protect a force or complete a mission successfully. Note: It includes the land, maritime, air and space environments; the enemy and friendly forces present therein; facilities; terrestrial and space weather; health hazards; terrain; the electromagnetic spectrum; and the information environment in the joint operations area and other areas of interest. 8/8/08

osiganie celw taktycznych i operacyjnych, prowadzone jako integralna cz dziaa wojskowych, ktrych celem jest wywarcie presji psychologicznej na siy przeciwnika i ludno cywiln znajdujc si pod kontrol przeciwnika w obszarze walk. >Terminy zwizane: peace support psychological activities; psychological operation; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 5/7/01

obserwacja pola walki Systematyczna obserwacja obszaru dziaa bojowych, prowadzona w celu dostarczania w odpowiednim czasie informacji i danych wywiadowczych z pola walki. >Terminy zwizane: air surveillance; camouflage; countersurveillance; sea surveillance. 26/2/98

przestrze walki rodowisko, czynniki i warunki, ktre musz by wzite pod uwag przy zastosowaniu siy bojowej, ochronie si i pomylnego wykonania zadania. Uwaga: Obejmuje rodowisko ldowe, morskie, powietrzne i kosmiczne; dotyczy rozmieszczonych w nich wojsk wasnych i przeciwnika; obiektw; pogody na ldzie i w powietrzu; zagroenia zdrowia; terenu; spektrum elektromagnetycznego; rodowiska informacyjnego w obszarze operacji poczonych i w innych obszarach zainteresowania. >6/10/09 wiadomo przestrzeni walki Poznanie i zrozumienie przestrzeni walki umoliwiajce dokonanie w odpowiednim czasie, waciwej, penej i precyzyjnej oceny, majcej na celu skuteczne zastosowanie siy bojowej, ochron si oraz realizacj misji. >25/9/08

battlespace awareness / connaissance de lespace de bataille Knowledge and understanding of the battlespace that enable timely, relevant, comprehensive and accurate assessments in order to successfully apply combat power, protect the force and/or complete mission. 15/1/08 beach capacity / capacit de plage An estimate, expressed in terms of measurement tons, or weight tons, of cargo that may be unloaded over a designated strip of shore per day. Related term: port capacity. 1/3/73

moliwoci wyadunkowe na brzegu morskim Okrelona warto, wyraona w miarach przestrzennych lub wagowych iloci adunku, ktry moe by wyadowany na wyznaczonym pasie wybrzea w cigu jednej doby. >Termin zwizany: port capacity. 29/9/05 grupa zabezpieczenia desantu >Termin zalecany: shore party. 26/2/98 przyczek morski Wyznaczony obszar znajdujcy si na wybrzeu przeciwnika lub potencjalnego przeciwnika, ktry po zdobyciu i utrzymaniu, zapewnia moliwo prowadzenia cigego ldowania si i rodkw, jak rwnie zapewnia odpowiedni przestrze manewrow, konieczn do przeprowadzenia kolejnych dziaa na 1,2 ldzie. >Terminy zwizane: airhead ; bridgehead. 29/9/05 przeciwdesantowe pole minowe Pole minowe zaoone przy podejciach pytkowodnych

beach group Preferred term: shore party. beachhead / tte de plage A designated area on a hostile or potentially hostile shore which, when seized and held, provides for the continuous landing of troops and matriel, and provides manoeuvring space required for subsequent projected operations ashore. Related terms: 1,2 airhead ; bridgehead. 1/12/93

beach minefield / champ de mines antidbarquement A minefield in the shallow water approaches to a

NATO/PdP JAWNE

67

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

possible amphibious landing beach. Related term: 1,2 minefield . 1/11/77 beach reserves / rserves de plage In an amphibious operation, an accumulation of supplies of all classes established in dumps in beachhead areas. 1/3/92 beacon / balise Related terms: crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/3/73 beam rider / guid sur faisceau A missile guided by radar or radio beam. 1/3/73
1

przeciwko moliwemu ldowaniu desantu amfibijnego 1,2 na play. >Termin zwizany: minefield . 26/2/98 rezerwy na play W operacji morsko-desantowej zgromadzenie zaopatrzenia wszystkich klas, ktre jest zoone w skadach na przyczkach plaowych. >26/2/98 nadajnik sygnalizacyjny >Terminy zwizane: crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 25/1/11 rakieta przeciwradiolokacyjna Pocisk rakietowy sterowany komendami radiowymi. >26/2/98 azymut Kt poziomy okrelony w danym punkcie, mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara od okrelonego punktu odniesienia do drugiego punktu. >Terminy zwizane: grid bearing; magnetic bearing; relative bearing; true bearing. 26/2/98 azymut Termin zalecany: true bearing. przegld przedlotowy Sprawdzenie samolotu przed lotem, majce na celu upewnienie si co do generalnego bezpieczestwa samolotu oraz czy zaadunek eksploatacyjnymi lotniczymi rodkami bojowymi oraz materiaowymi np. paliwo, sprzt uzbrojenia, itd., zosta prawidowo przeprowadzony i wyregulowany do wykonania szczeglnego zadania. >22/9/99 strona konfliktu W czasie kryzysu lub wojny, osoba, podmiot, siy zbrojne lub pastwo zaangaowane w konflikt. >6/11/03 infrastruktura bilateralna (dwustronna) Infrastruktura, ktra dotyczy jedynie dwu czonkw NATO i jest finansowana na podstawie dwustronnego porozumienia pomidzy nimi (np. urzdzenia, z ktrych korzystaj siy jednego z pastw czonkw NATO, znajdujce si na terytorium innego pastwa). >Terminy zwizane: common infrastructure; infrastucture; national infrastructure. 26/2/98 format bimarginalny Format planu lub mapy, na ktrych elementy kartograficzne s rozcignite pomidzy dwoma krawdziami arkusza, zazwyczaj w kierunku pnocnym i wschodnim, co powoduje pozostawienie tylko dwch marginesw. >26/2/98 binarna amunicja chemiczna Amunicja, w ktrej substancje chemiczne znajdujce si
68
2 1

bearing / azimut The horizontal angle measured clockwise from a reference direction to a specified direction. Related terms: grid bearing; magnetic bearing; relative bearing; true bearing. 9/1/96
2

bearing Preferred term: true bearing. before-flight inspection / prparation pour le vol preflight inspection Preflight check to ensure general aircraft safety and that disposable loads, e.g., fuel and armament equipment, etc., are correctly adjusted for the particular operation or sortie. 1/4/90

belligerent / belligrant In time of crisis or war, an individual, entity, military force or state engaged in conflict. 1/10/03 bilateral infrastructure / infrastructure bilatrale Infrastructure which concerns only two NATO members and is financed by mutual agreement between them (e.g., facilities required for the use of forces of one NATO member in the territory of another). Related terms: common infrastructure; infrastucture; national infrastructure. 1/3/73

bi-margin format / carte deux marges The format of a map or chart on which the cartographic detail is extended to two edges of the sheet, normally north and east, thus leaving two margins only. 1/3/73

binary chemical munition / munition chimique binaire A munition in which chemical substances, held in

NATO/PdP JAWNE

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

separate containers, react when mixed or combined as a result of being fired, launched or otherwise initiated to produce a chemical agent. Related terms: chemical ammunition; multi-agent munition; munition. 1/11/91

w oddzielnych pojemnikach reaguj po zmieszaniu lub poczeniu w wyniku jej wystrzelenia, odpalenia lub zainicjowania w inny sposb, w celu wytworzenia bojowego rodka trujcego. >Terminy zwizane: chemical ammunition; multi-agent munition; munition. 10/1/02 przywizanie, umocowanie Przymocowanie lub zaczepienie elementw do ruchomej platformy nazywanej palet. >Termin zwizany: palletized unit load. 26/2/98 rodek biologiczny Mikroorganizmy powodujce choroby ludzi, rolin lub zwierzt lub pogorszenie waciwoci rodkw materiaowo-technicznych. >Terminy zwizane: biological environment; biological operation; biological weapon; chemical agent. 7/2/02 amunicja biologiczna Amunicja, ktrej podstawowym adunkiem wewntrznym jest rodek biologiczny. >7/2/02 obrona przed broni biologiczn Metody, plany i procedury zwizane z okreleniem i realizacj przedsiwzi obronnych przed atakiem z uyciem rodkw biologicznych. >7/2/02 rodowisko skaone rodkami biologicznymi rodowisko, w ktrym wystpuj warunki wynikajce z bezporedniego lub utrzymujcego si dziaania broni biologicznej. >Termin zwizany: biological agent. 7/2/02 dziaania z uyciem rodkw biologicznych wojna biologiczna BW Zastosowanie rodkw biologicznych w celu spowodowania strat wrd ludzi lub zwierzt oraz zniszcze upraw i rodkw materiaowo-technicznych, lub obrona przed takimi dziaaniami. >Termin zwizany: biological agent. 3/3/09 wojna biologiczna BW >Termin zalecany: biological operation. 3/3/09 bro biologiczna rodki materiaowo-techniczne, ktre przenosz, rozprzestrzeniaj lub rozsiewaj rodki biologiczne, w tym rwnie stawonogi. >Termin zwizany: biological agent. 7/2/02 podmuch Krtki gwatowny ruch powietrza, pary lub pynu, skierowany na zewntrz, od rodka cinienia, jaki obserwuje si w czasie eksplozji lub w czasie spalania paliwa rakietowego; cinienie towarzyszce takiemu ruchowi. Termin ten jest powszechnie uywany zamiast terminu "explosion"; dwa te pojcia s jednak rozrnialne. >26/2/98
1

binding / chargement sur palette The fastening or securing of items to a movable platform called a pallet. Related term: palletized unit load. 1/3/73 biological agent / agent biologique A micro-organism which causes disease in man, plants, or animals or causes the deterioration of materiel. Related terms: biological environment; biological operation; biological weapon; chemical agent. 1/3/73 biological ammunition / munition biologique A type of ammunition, the filler of which is primarily a biological agent. 1/3/92 biological defence / dfense biologique The methods, plans and procedures involved in establishing and executing defensive measures against attack utilizing biological agents. 1/10/92 biological environment / environnement biologique Conditions found in an area resulting from direct or persisting effects of biological weapons. Related term: biological agent. 1/11/90 biological operation / opration biologique biological warfare BW Employment of biological agents to produce casualties in man or animals and damage to plants or materiel; or defence against such employment. Related term: biological agent. 1/3/73

biological warfare BW Preferred term biological operation. biological weapon / arme biologique An item of materiel which projects, disperses, or disseminates a biological agent including arthropod vectors. Related term: biological agent. 1/3/73
1 1

blast / souffle The brief and rapid movement of air, vapour or fluid away from a centre of outward pressure, as in an explosion or in the combustion of rocket fuel; the pressure accompanying this movement. This term is commonly used for "explosion", but the two terms may be distinguished. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

69

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

blast / souffle 1 Related term: blast . blast wave / onde de souffle Wave created by the rapid expansion of hot gases in the atmosphere which results from an explosion. The blast wave is initially a shock wave which subsequently decays into a sound wave. Related terms: blast wave diffraction; shock wave. 1/10/92 blast wave diffraction / diffraction de l'onde de souffle The passage around and envelopment of a structure by the nuclear blast wave. Related terms: blast wave; shock wave. 16/7/99 bleeding edge / champ vif That edge of a map or chart on which cartographic detail is extended to the edge of the sheet. 1/8/79

podmuch 1 >Termin zwizany: blast . fala uderzeniowa Fala tworzona przez gwatowne rozprzestrzenianie si w atmosferze gorcych gazw bdcych wynikiem eksplozji. Fala uderzeniowa stopniowo zanika, zmieniajc si w fal akustyczn. >Terminy zwizane: blast wave diffraction; shock wave. 26/2/98 ugicie fali uderzeniowej Odksztacenie fali uderzeniowej wybuchu jdrowego po zetkniciu si z obiektem. >Terminy zwizane: blast wave; shock wave. 8/11/01 ywa krawd Krawd planu lub mapy, na ktrej element kartograficzny jest rozcignity do krawdzi arkusza. >26/2/98 strefa lepego bombardowania Obszar (powietrzny, ldowy, lub morski) zastrzeony dla przeprowadzenia operacji powietrznej, nie zastrzeony dla dziaa lub ewentualnego ataku wasnych si. >26/2/98

blind bombing zone / zone de bombardement sans restriction A restricted area (air, land, or sea) established for the purpose of permitting air operations, unrestricted by the operations or possible attack of friendly forces. 1/3/73 blip / spot The luminous image of an object on a visual display. 2/5/95 blister agent / agent vsicant vesicant agent A chemical agent which injures the eyes and lungs, and burns or blisters the skin. 1/8/76 blocking and chocking / calage The use of wedges or chocks to prevent the inadvertent shifting of cargo in transit. 1/3/73 blocking fire / tir de blocage A concentration of fire intended to deny the enemy access to a given area or to prevent their advance in a given direction. 17/1/05

znacznik obiektu wietlne zobrazowanie obiektu na monitorze. >8/4/04

parzcy rodek trujcy rodek parzcy Bojowy rodek trujcy powodujcy obraenia oczu i puc oraz oparzenia i pcherze skrne. >10/1/02 blokowanie i klinowanie Uycie podkadw lub klinw, w celu zapobieenia przesunicia adunku w czasie transportu. >29/9/05 zerodkowanie ognia Koncentracja ognia w celu niedopuszczenia przeciwnika do wejcia w dany rejon lub uniemoliwienia mu posuwania si w danym kierunku. >24/5/05. pozycja blokujca Pozycja obronna tak usytuowana, e uniemoliwia nieprzyjacielowi dostp do danego obszaru albo zapobiega jego ruchowi w danym kierunku. >26/2/98 zaadunek blokowy Metoda zaadunku, przy zastosowaniu ktrej cay adunek transportowany do okrelonego miejsca przeznaczenia jest adowany razem. Celem takiego zaadunku jest uatwienie szybkiego rozadowania go w miejscu przeznaczenia, przy jak najmniejszym naruszeniu integralnoci adunku o innym miejscu przeznaczenia. >Terminy zwizane: embarkation;

blocking position / position d'arrt A defensive position so sited as to deny the enemy access to a given area or to prevent his advance in a given direction. 1/6/78 block stowage loading / chargement par destination A method of loading whereby all cargo for a specific destination is stowed together. The purpose is to facilitate rapid offloading at the destination, with the least possible disturbance of cargo intended for other points. Related terms: embarkation; loading. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

70

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

loading. 26/2/98 block time / temps bloc bloc The period from the moment the chocks are withdrawn and brakes released, or moorings dropped, to the return to rest or take-up of moorings after the flight. 1/3/73 blood agent / hmotoxique A chemical compound, including the cyanide group, that affects bodily functions by preventing the normal utilization of oxygen by body tissues. 1/11/91
1

czas midzyblokowy Czas upywajcy od momentu, gdy usunite zostaj podstawki blokujce koa i zwolnione hamulce lub zrzucone cumy, do powrotu w stan spoczynku lub zaoenia cum po zakoczonym locie. >26/2/98 rodek oglnotrujcy Zwizek chemiczny, ktrego czsteczka zawiera grup cyjanow, oddziaujcy na funkcjonowanie ustroju poprzez blokowanie procesw wewntrzkomrkowej wymiany gazowej. >10/1/02 wsteczny wyrzut gazw Wyrzut, do tyu i pod cinieniem, gazw wytworzonych w czasie strzelania broni. Wsteczny wypyw gazw moe by spowodowany defektem mechanizmu zamkowego, pkniciem obudowy adunku lub uszkodzeniem sponki. >26/2/98 wsteczny wyrzut gazw Rodzaj dziaania broni, w ktrym sia rozszerzajcych si gazw dziaa wstecz, na czoo rygla zamkowego, dostarczajc cakowitej energii koniecznej do zapocztkowania penego cyklu dziaania. Bro wykorzystujc t metod dziaania charakteryzuje brak jakiegokolwiek mechanizmu blokowania zamka lub rygla zamkowego. >26/2/98 dowdca niebieskich Podczas wicze, oficer wyznaczony do kierowania przez okrelony czas dziaaniami si wasnych. >3/4/12
2 1

blowback / fuite de gaz vers l'arrire Escape, to the rear and under pressure, of gases formed during the firing of the weapon. Blowback may be caused by a defective breech mechanism, a ruptured cartridge case or a faulty primer. 1/3/73
2

blowback / pression des gaz vers l'arrire Type of weapon operation in which the force of expanding gases acting to the rear against the face of the bolt furnishes all the energy required to initiate the complete cycle of operation. A weapon which employs this method of operation is characterized by the absence of any breech-lock or bolt-lock-mechanism. 1/3/73 blue commander / commandant bleu The officer designated to exercise operational control over blue forces for a specific period during an exercise. 1/7/85 blue forces / forces bleues Those forces used in a friendly role during NATO exercises. Related term: force(s). 1/10/80 blue key / fond bleu actinique A blue image on any medium which is not reproduced when the superimposed work is reproduced, used as a guide for scribing or drawing. Related terms: drawing key; key. 1/3/73

siy niebieskich Siy wystpujce jako siy wasne w czasie wicze NATO. >Termin zwizany: force(s). 3/4/12 niebieski opis Niebieskie zobrazowanie nadrukowane na dowolnym noniku, ktre nie podlega reprodukcji, gdy powielana jest tre, uywany jako wskazwka w czasie pisania lub krelenia. >Terminy zwizane: drawing key; key. 26/2/98 pas ruchu odzi Szlak morski przeznaczony dla pojazdw amfibijnych, ktry rozciga si w kierunku morza od play, na ktrej odbywa si ldowanie, do linii wyjcia. Szeroko tego pasa okrelona jest dugoci odpowiedniej play. >26/2/98 cz ogonowa Stokowa cz ciaa balistycznego, ktrej rednica zmniejsza si w kierunku ogona w celu zmniejszenia cakowitego oporu aerodynamicznego. >26/2/98 rzut odzi >Termin zwizany: wave. 26/2/98

boat lane / couloir de dbarquement A lane for amphibious assault landing craft, which extends seaward from the landing beaches to the line of departure. The width of a boat lane is determined by the length of the corresponding beach. 1/3/73

boattail / tronon de queue The conical section of a ballistic body that progressively decreases in diameter toward the tail to reduce overall aerodynamic drag. 1/3/73 boat wave / vague d'embarcations Related term wave. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

71

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

body of a map or chart / corps d'une carte That area of a map or chart contained within the neatlines. 1/3/73 bombing angle / angle de bombardement The angle between the vertical and a line joining the aircraft to what would be the point of impact of a bomb released from it at that instant. 1/3/73 bombing errors / carts de bombardement 50 % Circular Error - The radius of a circle, with the centre at a desired mean point of impact, which contains half the missiles independently aimed to hit the desired mean point of impact. 1/3/73
2 2 1 1

tre planu lub mapy Obszar mapy lub planu zawarty pomidzy liniami obrysu. >26/2/98 kt bombardowania Kt zawarty pomidzy lini pionow a lini czc samolot z punktem uderzenia bomby zwolnionej w danym momencie. >26/2/98 bdy bombardowania 50-procentowy bd kolisty - promie koa, ktrego rodek znajduje si w wymaganym rodkowym punkcie uderzenia, w ktrym zawarta jest poowa pociskw wycelowanych niezalenie w celu trafienia wymaganego rodkowego punktu uderzenia. >26/2/98 bdy bombardowania 50-procentowy bd odchylenia - poowa odlegoci pomidzy dwoma liniami, wykrelonymi rwnolegle do trasy lotu samolotu i rwno oddalonymi od wymaganego rodkowego punktu uderzenia, midzy ktrymi zawarta jest poowa pociskw wycelowanych niezalenie w celu trafienia wymaganego rodkowego punktu uderzenia. >26/2/98 bdy bombardowania 50-procentowy bd odlegoci - poowa odlegoci pomidzy dwoma liniami, wykrelonymi prostopadle do trasy samolotu i rwno oddalonymi od wymaganego rodkowego punktu uderzenia, midzy ktrymi zawarta jest poowa pociskw wycelowanych niezalenie w celu trafienia wymaganego rodkowego punktu uderzenia. Uwaga: wymienione powyej bdy powinny umoliwi wnioskowanie o bdzie cakowitym o ile nie okrela si go inaczej przez wczenie w razie potrzeby sw przypadkowy lub systematyczny. >26/2/98 wysoko bombardowania W dziaaniach powietrznych, wysoko okrelona powyej poziomu ziemi, na ktrej znajduje si statek powietrzny w momencie zrzutu rodkw raenia. Wysokoci bombardowania dziel si na: bardzo niskie - poniej 100 stp; niskie - w przedziale od 100 do 2 000 stp: rednie - od 2 000 do 10 000 stp; wysokie - od 10 000 do 50 000 stp; bardzo wysokie - 50 000 stp i powyej. >3/4/12 kurs bojowy Przy bombardowaniu z powietrza, cz lotu rozpoczynajca si punktem pocztkowym, obejmujc podejcie do celu i celowanie zakoczone uyciem uzbrojenia. >22/9/99 linia zrzutu bomb Pozorna linia nakrelona wok bronionego obszaru lub celu, nad ktr samolot powinien uwolni bomby w celu uzyskania trafienia lub trafie w obszar lub cel. >26/2/98
3 2 1

bombing errors / carts de bombardement 50 Deflection Error - Half the distance between two lines, drawn parallel to the aircraft's track and equidistant from the desired mean point of impact, which contains half the missiles independently aimed to hit the desired mean point of impact. 1/3/73

bombing errors / carts de bombardement 50 % Range Error - Half the distance between two lines drawn perpendicular to the aircraft's track equidistant from the desired mean point of impact, which contains half the missiles independently aimed to hit the desired mean point of impact. Note: Above errors should imply overall errors unless otherwise stipulated by inclusion of the word "Random" or "Systematic" as necessary. 1/3/73

bombing height / hauteur de bombardement In air operations, the height above ground level at which the aircraft is flying at the moment of ordnance release. Bombing heights are classified as follows: very low: below 100 feet; low: from 100 to 2,000 feet; medium: from 2,000 to 10,000 feet; high: from 10,000 to 50,000 feet; very high: 50,000 feet and above. 1/1/83

bombing run / passage de bombardement In air bombing, that part of the flight that begins, normally from an initial point, with the approach to the target, includes target acquisition, and ends normally at the weapon release point. 1/11/83 bomb release line / ligne de largage de bombes An imaginary line around a defended area or objective over which an aircraft should release its bomb in order to obtain a hit or hits on an area or objective. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

72

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

bomb release point / point de largage de bombes The point in space at which bombs must be released to reach the desired point of detonation. 1/3/73

punkt zrzutu bomb Punkt w przestrzeni, w ktrym bomby musz by uwolnione w celu trafienia w podany punkt detonacji. >26/2/98 bombowe systemy celownicze >Terminy zwizane: angular velocity sights; tachometric sights; vector sights. 26/2/98 czenie W elektrotechnice proces polegajcy na czeniu razem czci metalowych w taki sposb, e maj may opr cza dla prdu staego i zmiennego o niskiej czstotliwoci. >Terminy zwizane: earthing; grounding. 26/2/98 mina puapka Urzdzenie opracowane, skonstruowane lub przystosowane do raenia, uruchamiane przez poruszenie pozornie niegronego obiektu lub zblienie si do niego albo wykonanie pozornie bezpiecznej czynnoci. >Termin zwizany: proofing. 9/5/02 inicjator, silnik startowy Dodatkowy lub wstpny system napdowy przemieszczajcy si wraz z pociskiem lub statkiem powietrznym, ktry moe zosta oddzielony lub nie oddzielony od pojazdu po uzyskaniu odpowiedniej siy napdowej. System dodatkowego napdu moe skada si z jednej czci lub z wielu czci. 16/11/00 detonator poredni Materia wybuchowy o wysokiej sile raenia, dostatecznie czuy, aby zosta pobudzonym przez mae elementy wybuchowe zawarte w zapalniku lub w sponce pobudzajcej i wystarczajco mocny, aby spowodowa detonacj gwnego adunku materiau 1 1,2 wybuchowego. >Terminy zwizane: booster ; charge . 16/11/00 granica W kartografii obszar planu lub mapy lecy pomidzy liniami obrysu i otaczajcy obszar roboczy. >26/2/98

bomb sighting systems / viseurs de bombardement Related terms: angular velocity sights; tachometric sights; vector sights. 1/12/76 bonding / mtallisation In electrical engineering, the process of connecting together metal parts so that they make low resistance electrical contact for direct current and lower frequency alternating currents. Related terms: earthing; grounding. 1/10/80 booby trap / pige A device designed, constructed or adapted to kill or injure, which functions when a person disturbs or approaches an apparently harmless object or performs an apparently safe act. Related term: proofing. 1/10/01 booster / propulseur d'appoint An auxiliary or initial propulsion system which travels with a missile or aircraft and which may or may not separate from the parent craft when its impulse has been delivered. A booster system may contain, or consist of, one or more units. 1/1/91
2 1

booster / renforateur damorage A high-explosive element sufficiently sensitive so as to be actuated by small explosive elements in a fuze or primer and powerful enough to cause detonation of 1 the main explosive filling. Related terms: booster ; 1,2 charge . 1/1/91

border / marge intrieure In cartography, the area of a map or chart lying between the neatline and the surrounding framework. 1/3/73 border break / crev A cartographic technique used when it is required to extend a portion of the cartographic detail of a map or chart beyond the sheetlines into the margin. 1/3/73

przerwanie obrysu Technika kartograficzna stosowana wtedy, gdy wymagane jest rozcignicie czci treci kartograficznej mapy lub planu poza linie ograniczajce arkusz na margines. >26/2/98 przygranicznik Osoba, yjca w pobliu granicy, ktra zwykle czsto przekracza granic z uzasadnionych powodw. >26/2/98 zapalnik bezpieczny dla lufy Rodzaj zapalnika z przerywaczem ciagu wybuchowego, co zapobiega eksplozji pocisku przed opuszczeniem

border crosser / frontalier An individual, living close to a frontier, who normally has to cross the frontier frequently for legitimate purposes. 1/3/73 boresafe fuze / fuse sret de trajet dans l'me Type of fuze having an interrupter in the explosive train that prevents a projectile from exploding until

NATO/PdP JAWNE

73

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

after it has cleared the muzzle of a weapon. Related term: fuze. 1/3/73 bottom mine / mine de fond ground mine A mine with negative buoyancy which remains on the 2 seabed. Related term: mine . 1/12/76 bottom sweep / drague de fond A sweep, either wire or chain, used either to sweep mines close to the bottom or to remove mines from a channel by dragging. 1/12/76

wylot lufy broni. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98

mina denna Mina o ujemnej pywalnoci, ktra zalega na dnie 2 morza. >Termin zwizany: mine . 26/2/98

traowanie dna Traowanie, z zastosowaniem liny lub acucha, stosowane w przypadku traowania min pooonych blisko dna lub w celu usuwania min z kanau przez ich wyciganie. >26/2/98 poruszanie si skokami W dziaaniach ldowych przemieszczenie si zazwyczaj od ukrycia do ukrycia, wykonywane przez onierzy, czsto pod ostrzaem przeciwnika. >26/2/98 linia rozgraniczenia W dziaaniach ldowych linia rozgraniczajca obszary odpowiedzialnoci ssiednich jednostek/formacji. >26/2/98 zapis o nieuznawaniu granicy Stwierdzenie zamieszczone na planie lub mapie okrelajce, e status i/lub wyrwnanie granic midzynarodowych lub administracyjnych jest niekoniecznie uznawane przez rzd pastwa wydajcego dan map lub plan. >26/2/98

bound / bond In land warfare, a single movement, usually from cover to cover, made by troops often under enemy fire. 1/9/91 boundary / limite In land warfare, a line by which areas of responsibility between adjacent units/formations are defined. 1/6/78

boundary disclaimer / non-reconnaissance de frontire A statement on a map or chart that the status and/or alignment of international or administrative boundaries is not necessarily recognized by the government of the publishing nation. 1/3/73

bouquet mine / mine bouquet In naval mine warfare, a mine in which a number of buoyant mine cases are attached to the same sinker, so that when the mooring of one mine case is cut, another mine rises from the sinker to its set depth. 2 Related term: mine . 1/11/75

mina bukietowa W morskiej wojnie minowej mina zawierajca pewn ilo kasetowych min pawnych doczepionych do tego samego zatapiacza w taki sposb, e gdy zostaje odcita kaseta jednej miny, z zatapiacza wyania si nastpna mina zajmujc poziom ustawionej gbokoci. 2 >Termin zwizany: mine . 26/2/98 obramowanie celu Metoda pooenia ognia, w czasie, ktrej tworzy si obramowanie, strzelajc poza i przed lini obserwacji strzaw, nastpnie dzieli si je na poow do momentu a cel zostanie trafiony lub uzyska si podany ogie obramowujcy. >26/2/98

bracketing / rglage percutant par encadrement sur la ligne d'observation A method of adjusting fire in which a bracket is established by obtaining an over and a short along the spotting line, and then successively splitting the bracket in half until a target hit or desired bracket is obtained. 1/3/73 branch / branche Part of a NATO headquarters division responsible for 2 a major functional area. Related terms: cell; division ; section. 1/7/88 breakaway / sparation de l'onde de choc The onset of a process in which the shock front moves away from the exterior of the expanding fireball produced by the explosion of a nuclear weapon. 1/3/73 break-off position / point de sparation

oddzia Cz zarzdu dowdztwa NATO, odpowiedzialna za wikszy obszar dziaalnoci. >Terminy zwizane: cell; 2 division ; section. 13/9/01 oderwanie fali uderzeniowej Moment, w ktrym czoo fali uderzeniowej zaczyna oddala si od zewntrznej powierzchni rozszerzajcej si kuli ognistej, powstaej w wyniku wybuchu jdrowego. >30/3/10 pozycja rozdzielenia

NATO/PdP JAWNE

74

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The position at which a leaver or leaver section breaks off from the main convoy to proceed to a different destination. 1/3/79 break-up / clatement In detection by radar, the separation of one solid return into a number of individual returns which correspond to the various objects or structure groupings. This separation is contingent upon a number of factors including range, beam width, gain setting, object size and distance between objects. 1/12/74 break-up / clatement split-up In imagery interpretation, the result of magnification or enlargement which causes the imaged item to lose its identity and the resultant presentation to become a random series of tonal impressions. 1/12/74 brevity code / code abrg A code which provides no security but which has as its sole purpose the shortening of messages rather than the concealment of their content. 1/3/73 bridgehead / tte de pont An area of ground, in a territory occupied or threatened by the enemy, which must be held or at least controlled, so as to permit the continuous embarkation, landing or crossing of troops and material, and/or to provide manoeuvre space requisite 1 for subsequent operations. Related terms: airhead ; beachhead. 1/3/82 bridgehead line / limite de tte de pont The limit of the objective area in the development of the bridgehead. Related term: objective area. 1/3/73 briefing / expos The act of giving in advance specific instructions or information. 4/10/00
2 2 1 1

Pozycja, na ktrej okrt lub cz okrtw oddziela si od gwnego konwoju i poda do innego miejsca przeznaczenia. >26/2/98 rozdzielenie W radiolokacji rozdzielenie jednego echa na pewn ilo pojedynczych ech odpowiadajcych rnym obiektom lub grupom obiektw. Takie rozdzielenie jest zalene od wielu czynnikw obejmujcych odlego, szeroko wizki, zysk antenowy, rozmiar obiektu i odlego midzy obiektami. >26/2/98
2 1

rozdzielenie rozdziela W interpretacji zobrazowania rezultat powikszenia powodujcy utrat przez elementy obrazu ich cech identyfikacyjnych a zobrazowanie wynikowe staje si cigiem losowym zobrazowa tonalnych. >26/2/98 kod skrcony Kod, ktry nie zabezpiecza informacji, ale ktry stosuje si raczej w celu skrcenia przekazu, a nie ukrycia jego treci. >26/2/98 przyczek ldowy Obszar na terytorium zajmowanym lub zagroonym przez przeciwnika, ktry musi by utrzymany lub, co najmniej kontrolowany tak, by zapewni moliwo cigoci zaadunku, ldowania lub przekraczania go przez siy i rodki oraz/lub zapewniajcy przestrze manewrow wymagan do kolejnych dziaa. >Terminy 1 zwizane: airhead ; beachhead. 29/9/05 rubie przyczka Granica rejonu celu przy rozwijaniu przyczka. >Termin zwizany: objective area. 30/3/10 odprawa Przedsiwzicie polegajce na przekazywaniu z wyprzedzeniem okrelonych instrukcji lub informacji. >29/9/05 przechwycenie celu powietrznego przy uyciu naprowadzania radiowego Rodzaj przechwycenia, w czasie, ktrego samolot przechwytujcy otrzymuje drog radiow cige informacje dotyczce wypadu przeciwnika i dokonuje jego przechwycenia bez dalszego kierowania. >Terminy zwizane: air interception; close-controlled air interception. 7/12/10 odlego buforowa W dziaaniach z uyciem broni jdrowej: a. Odlego w poziomie, ktra dodana do promienia bezpieczestwa, daje podan pewno, e okrelony stopie zagroenia nie zostanie przekroczony. Wyraana jest zwykle liczbowo jako krotno bdu trafienia. b. Odlego w pionie, dodawana do bezpiecznej

broadcast-controlled air interception / interception arienne base sur mission en l'air An interception in which the interceptor is given a continuous broadcast of information concerning an enemy raid and effects interception without further control. Related terms: air interception; close-controlled air interception. 1/3/73

buffer distance / marge de scurit In nuclear warfare: a. The horizontal distance which, when added to the radius of safety will give the desired assurance that the specified degree of risk will not be exceeded. The buffer distance is normally expressed quantitatively in multiples of the delivery error; b. The vertical distance which is added to the fallout

NATO/PdP JAWNE

75

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

safe-height of burst in order to determine a desired height of burst which will provide the desired assurance that militarily significant fallout will not occur. It is normally expressed quantitatively in multiples of the vertical error. 1/3/73 build-up / alignement sur le tableau d'effectifs The process of attaining prescribed strength of units and prescribed levels of vehicles, equipment, stores and supplies. Also may be applied to the means of accomplishing this process. 1/3/73

wysokoci wybuchu jdrowego, w celu wyznaczenia podanej wysokoci wybuchu dajcej pewno, e nie nastpi opad promieniotwrczy o znaczeniu wojskowym. Wyraana jest zwykle liczbowo jako krotno bdu pionowego. >10/1/02 gromadzenie si i rodkw Proces polegajcy na osiganiu okrelonej siy jednostek i stanu ich wyposaenia w pojazdy, sprzt, zapasy i zaopatrzenie. Termin ten moe by stosowany rwnie do okrelania rodkw realizacji takiego procesu. >22/9/99 masowy produkt ropopochodny Cieke produkty ropopochodne transportowane za pomoc rnych rodkw i magazynowane w zbiornikach lub kontenerach majcych pojemno napenienia wiksz ni 250 litrw. >26/2/98 pogrzeb >Termin zalecany:emergency burial. 26/2/98 wypalenie si Punkt okrelony w czasie lub na trajektorii pocisku, w ktrym koczy si spalanie paliwa w silniku rakietowym z powodw innych ni zaprogramowane odcicie. >26/2/98 prdko pocztkowa lotu swobodnego Prdko pocisku rakietowego w punkcie zakoczenia pracy rda napdowego. >7/6/01

bulk petroleum product / produit ptrolier en vrac A liquid petroleum product transported by various means and stored in tanks or containers having an individual fill capacity greater than 250 litres. 1/8/82

burial Preferred term: emergency burial. burn-out / fin de combustion The point in time or in the missile trajectory when combustion of fuels in the rocket engine is terminated by other than programmed cut-off. 1/3/73

burn-out velocity / vitesse de fin de combustion The velocity attained by a missile at the point of burnout. 20/11/96

C
calibrated airspeed / vitesse corrige rectified airspeed Indicated airspeed corrected for instrument and installation errors. 1/3/73 calibrated altitude / altitude corrige Indicated altitude corrected for instrument and installation errors. Related terms: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; 1 drop altitude; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 calibrated focal length / distance focale mesure An adjusted value of the equivalent focal length, so computed as to equalize the positive and negative values of distortion over the entire field used in a camera. Related terms: equivalent focal length; focal length; nominal focal length. 1/3/73 kalibrowana prdko lotu Prdko przyrzdowa lotu skorygowana ze wzgldu na bdy instrumentalne i montaowe. 26/2/98

wysoko poprawiona Wysoko przyrzdowa, skorygowana ze wzgldu na bdy instrumentalne i montaowe. >Terminy zwizane: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop height; elevation; 1 height ; high altitude; minimum safe altitude; pressurealtitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 skalibrowana ogniskowa Wyregulowana ekwiwalentna dugo ogniskowej obliczona w ten sposb, e wyrwnuje dodatnie i ujemne wartoci znieksztace na caej powierzchni obrazu uzyskiwanego w kamerze lub aparacie fotograficznym. >Terminy zwizane: equivalent focal length; focal length; nominal focal length. 8/4/04 danie wsparcia ogniowego danie wsparcia zawierajce dane konieczne do wykonania ognia. >Terminy zwizane: on call; on-call

call for fire / demande de tir A request for fire containing data necessary for obtaining the required fire on a target. Related terms:

NATO/PdP JAWNE

76

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

on call; on-call mission. 1/3/73 call sign / indicatif d'appel C/S Any combination of characters or pronounceable words, which identifies a communication facility, a command, an authority, an activity, or a unit; used primarily for establishing and maintaining communications. Related terms: collective call sign; indefinite call sign; international call sign; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 1/3/73 camera axis / axe focal An imaginary line through the optical centre of the lens perpendicular to the negative photo plane. 1/3/73

mission. 25/1/11 znak wywoawczy C/S Dowolna kombinacja znakw lub wymawianych sw, identyfikujca urzdzenie cznoci, dowdztwo, wadze, dziaalno, lub jednostk; uywana przede wszystkim do nawizania i utrzymania cznoci. >Terminy zwizane: collective call sign; indefinite call sign; international call sign; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 26/2/98

o optyczna kamery Linia pozorna przebiegajca przez optyczny rodek obiektywu i prostopada do paszczyzny negatywu fotograficznego. >26/2/98 kierunek osi optycznej kamery Kierunek osi optycznej kamery na paszczynie poziomej w momencie ekspozycji. Kierunek ten okrelony jest przez azymut wyraony w stopniach wzgldem kierunku rzeczywistej / magnetycznej pnocy. >26/2/98 kalibracja kamery Okrelenie kalibrowanej dugoci ogniskowej, pooenia punktu gwnego wzgldem znacznikw odniesienia i znieksztace obiektywu wystpujcych w paszczynie ogniskowej kamery wzgldem okrelonej kalibrowanej dugoci ogniskowej. >26/2/98

camera axis direction / direction de prise de vue Direction on the horizontal plane of the optical axis of the camera at the time of exposure. This direction is defined by its azimuth expressed in degrees in relation to true/magnetic north. 1/3/73

camera calibration / talonnage d'un appareil photographique The determination of the calibrated focal length, the location of the principal point with respect to the fiducial marks and the lens distortion effective in the focal plane of the camera referred to the particular calibrated focal length. 1/3/73 camera cycling rate / vitesse de prises de vues The frequency with which camera frames are exposed, expressed as cycles per second. 1/11/75 camera magazine / magasin A removable part of a camera in which the unexposed and exposed portions of film are contained. Related term: cassette. 1/3/73 camera nadir Preferred term: photo nadir. camera window / hublot de prise de vue A window in the camera compartment through which photographs are taken. 1/3/73

szybko poklatkowa kamery Czstotliwo, z jak kolejne klatki filmu poddawane s ekspozycji, wyraona w cyklach na sekund. >8/4/04 zasobnik urzdzenia fotograficznego Wymienna cz urzdzenia fotograficznego zawierajca nienawietlone i nawietlone czci filmu. >Termin zalecany: cassette. 31/01/06 kamera fotografii pionowej >Termin zalecany: photo nadir. 26/2/98 wizjer Okno w przedziale, w ktrym zamontowano urzdzenie fotograficzne, przez ktre dokonuje si fotografowania. >31/01/06 maskowanie Zastosowanie materiaw naturalnych lub sztucznych do osb, obiektw lub pozycji taktycznych, w celu zmylenia, wprowadzenia w bd lub oszukania nieprzyjaciela. >Termin zwizany: countersurveillance. 5/3/04 fotografia wykrywajca kamufla Fotografowanie z wykorzystaniem specjalnego filmu (zwykle czuego na podczerwie) prowadzone w celu

camouflage / camouflage The use of natural or artificial material on personnel, objects or tactical positions with the aim of confusing, misleading or evading the enemy. Related term: countersurveillance. 1/12/77

camouflage detection photography / photographie anticamouflage Photography utilizing a special type of film (usually

NATO/PdP JAWNE

77

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

infrared) designed for the detection of camouflage. Related term: false colour film. 1/12/74 camouflet / camouflet The resulting cavity in a deep underground burst when there is no rupture of the surface. 1/3/73

wykrycia kamuflau. >Termin zwizany: false colour film. 13/5/04 kamuflet Wnka powstaa w wyniku eksplozji podziemnej na duej gbokoci, gdy nie wystpuj pknicia na powierzchni gruntu. [NO-01-A005] kampania Szereg operacji wojskowych, zaplanowanych i przeprowadzonych dla osignicia celu strategicznego w nakazanym czasie i obszarze, zwykle angaujcych siy morskie, ldowe i powietrzne. >8/2/01 odwoa Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej zwrot "odwoa" w poczeniu z wydanym poprzednio rozkazem, innym ni rozkaz okrelajcy ilo lub rodzaj amunicji, powoduje wycofanie tego rozkazu. >26/2/98 kanibalizacja Wymontowywanie sprawnych zespow, podzespow lub czci ze sprawnego lub naprawialnego urzdzenia w celu zamontowania ich w innym urzdzeniu. >Termin 2 zwizany: salvage . 11/1/01 bez moliwoci obserwacji Rodzaj naprowadzania ognia, ktry okrela, e obserwator lub samolot obserwacyjny nie bdzie mg korygowa ognia, ale uwaa, e cel istnieje w podanym miejscu i jest na tyle wany, e usprawiedliwia to dalszy ostrza pomimo braku jego widocznoci i moliwoci korygowania ognia. >26/2/98 kapsua Uszczelniona cinieniowo kabina przeznaczona do lotw na wyjtkowo duych wysokociach lub lotw kosmicznych, ktra zapewnia odpowiednie warunki dla czowieka, zwierzcia lub sprztu. >26/2/98 kapsua Odrzucana i uszczelniona kabina, wyposaona w automatyczne urzdzenie zapewniajce bezpieczny powrt pasaerw na powierzchni ziemi. >26/2/98 stacjonarne badanie silnika rakietowego Krtkotrway test odpalenia systemu napdowego rakiety przy zamocowaniu na stanowisku badawczym. >22/9/99 efekt wzmocnienia echa normalny efekt uderzeniowy Zwikszona intensywno wiecenia linii lub grupy echa odbitego, pojawiajca si na lampie radaroskopowej wtedy, gdy wizka radiolokacyjna jest prostopada do prostoktnej powierzchni majcej charakter liniowy lub powierzchni podobnie ustawionych elementw terenowych na zobrazowaniu terenu. >26/2/98 adunek
1 2 1

campaign / campagne A set of military operations planned and conducted to achieve a strategic objective within a given time and geographical area, which normally involve maritime, land and air forces. 16/7/99 cancel / annul In artillery and naval fire support, the term cancel, when coupled with a previous order, other than an order for a quantity or type of ammunition, rescinds that order. 1/12/74 cannibalize / cannibaliser To remove serviceable assemblies, sub-assemblies or components from a repairable or serviceable item of equipment in order to install them on another. 2 Related term: salvage . 4/10/00 cannot observe / ne suis pas en mesure d'observer A type of fire control which indicates that the observer or spotter will be unable to adjust fire, but believes a target exists at the given location and is of sufficient importance to justify firing upon it without adjustment or observation. 1/3/77
1 1

capsule / capsule A sealed pressurized cabin for extremely high altitude or space flight which provides an acceptable environment for man, animal or equipment. 1/3/73
2 2

capsule / capsule An ejectable sealed cabin having automatic devices for safe return of the occupants to the surface. 1/3/73

captive firing / essai au banc A firing test of short duration, conducted with the missile propulsion system operating while secured to a test stand. 1/3/73 cardinal point effect / effet de renforcement d'chos normal impact effect The increased intensity of a line or group of returns on the radarscope occurring when the radar beam is perpendicular to the rectangular surface of a line or group of similarly aligned features in the ground pattern. 1/3/73

cargo / cargaison

NATO/PdP JAWNE

78

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Commodities and supplies in transit. Related terms: air cargo; controlled dangerous air cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; restricted dangerous air cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 1/3/81 cargo sling / lingue de suspension A strap, chain, or other material used to hold cargo items securely which are to be hoisted, lowered, or suspended. 1/3/73

Przewoone towary oraz rodki zaopatrzenia. >Terminy zwizane: air cargo; controlled dangerous air cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; restricted dangerous air cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 18/3/08 mocowanie adunku Pas, acuch, lub inny materia sucy do zamocowania w sposb pewny elementw adunku, ktry ma by podnoszony, opuszczany lub zawieszony. >26/2/98 bombardowanie dywanowe Progresywne rozprzestrzenianie zmasowanego adunku bombowego na obszarze okrelonym oznaczonymi granicami, w taki sposb by spowodowa szkody w kadej jego czci. >26/2/98 wzek >Termin zalecany: gun carriage. 26/2/98 lotniskowcowa grupa lotnicza CAG Grupa eskadr lotniczych znajdujcych si pod jednym dowdztwem odpowiedzialnym za kontrol administracyjn i taktyczn dziaa prowadzonych z lotniskowca. >13/9/01 lotniskowcowe siy uderzeniowe CARSTRIKFOR Siy zadaniowe marynarki wojennej w skadzie jednego lub wicej lotniskowcw, okrtw wsparcia i okrtw podwodnych, zdolne do prowadzenia dziaa ofensywnych. >20/10/10 wsprzdne kartezjaskie System wsprzdnych, w ktrym pooenie punktw w przestrzeni wyraane jest w odniesieniu do trzech wzajemnie prostopadych paszczyzn, nazywanych paszczyznami wsprzdnych. Te trzy paszczyzny przecinaj si tworzc linie proste nazywane osiami wsprzdnych. >Termin zwizany: coordinates. 27/10/04 kaskadowy wzmacniacz obrazu Wzmacniacz optoelektroniczny umoliwiajcy zwikszenie intensywnoci wiecenia obrazu o dwa lub wicej poziomw. >4/10/11

carpet bombing / bombardement en tapis The progressive distribution of a mass bomb load upon an area defined by designated boundaries, in such manner as to inflict damage to all portions thereof. 1/3/73 carriage Preferred term: gun carriage. carrier air group / groupe arien embarqu CAG A group of aircraft squadrons placed under a single command for administrative and tactical control of operations from an aircraft carrier. 4/10/00

carrier striking force / force aronavale de projection de puissance CARSTRIKFOR A naval task force composed of one or more aircraft carriers, supporting combatant ships and submarines, capable of conducting offensive operations. 22/1/10 cartesian coordinates / coordonnes cartsiennes A coordinate system in which locations of points in space are expressed by reference to three mutually perpendicular planes, called coordinate planes. The three planes intersect in three straight lines called coordinate axes. Related term: coordinates. 1/3/73

cascade image intensifier / amplificateur d'images plusieurs tages An optoelectronic amplifier capable of increasing the intensity of a radiant image by two or more stages. 1/11/75 cassette / chargeur In photography, a reloadable container for either unexposed or exposed sensitized materials which may be removed from the camera or darkroom equipment under lightened conditions. Related term: camera magazine. 1/3/73

kaseta W fotografii pojemnik wielokrotnego zaadowania materiaami wiatoczuymi nawietlonymi lub nie nawietlonymi, ktry moe by odczany od kamery fotograficznej lub sprztu ciemniowego w warunkach owietlenia. >Termin zwizany: camera magazine. 8/4/04 straty osobowe W odniesieniu do personelu, kada osoba danej

casualty / perte In relation to personnel, any person who is lost to his

NATO/PdP JAWNE

79

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

organization by reason of having been declared dead, wounded, diseased, detained, captured or missing. Related terms: battle casualty; died of wounds received in action; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 1/6/89 casualty staging unit / unit de transit des maladies et blesses CSU A medical unit caring for in-transit patients under medical personnel supervision. Related term: in-transit evacuation facility. 22/6/04 catapult / catapulte A structure which provides an auxiliary source of thrust to a missile or aircraft; must combine the functions of directing and accelerating the missile during its travel on the catapult; serves the same functions for a missile as does a gun tube for a shell. 1/3/73 caution area / zone restrictions An air space of defined dimensions within which restrictions to the flight of aircraft may exist at specified times. 1/3/73 caveat / restriction In NATO operations, any limitation, restriction or constraint by a nation on its military forces or civilian elements under NATO command and control or otherwise available to NATO, that does not permit NATO commanders to deploy and employ these assets fully in line with the approved operation plan. Note: A caveat may apply inter alia to freedom of movement within the joint operations area and/or to compliance with the approved rules of engagement. 20/6/06

jednostki organizacyjnej, ktra z powodu mierci, poniesionych ran, choroby, pojmania lub zaginicia stanowi strat dla tej jednostki. >Terminy zwizane: battle casualty; died of wounds received in action; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 5/6/08 medyczna jednostka etapowa CSU Jednostka medyczna opiekujca si pacjentami w czasie ich transportu tranzytowego nadzorowanego przez personel medyczny. >Termin zwizany: in-transit evacuation facility. 24/5/05. katapulta, wyrzutnia Konstrukcja, ktra dostarcza dodatkowej siy wyrzutu pociskowi lub statkowi powietrznemu; musi czy w sobie funkcje celowania i przyspieszenia rakiety w czasie jej przemieszczania wzdu wyrzutni; spenia takie same funkcje dla pocisku rakietowego jak lufa dziaa dla pocisku artyleryjskiego. >26/2/98 strefa ogranicze lotw Przestrze powietrzna o okrelonych rozmiarach, w ktrej na ustalony czas mog by wprowadzone ograniczenia w ruchu lotniczym. >15/1/08 zastrzeenie W operacjach NATO, wszelkie ograniczenia zgoszone przez dany kraj, dotyczce jego si zbrojnych lub komponentw cywilnych znajdujcych si pod dowdztwem NATO lub udostpnionych NATO w inny sposb, uniemoliwiajce dowdcom NATO ich rozmieszczenie i uycie w penym zakresie, zgodnie z przyjtym planem operacji. Uwaga: Zastrzeenie moe dotyczy midzy innymi swobody przemieszczania na obszarze prowadzenia operacji poczonej i/lub zgodnie z przyjtymi zasadami uycia si. >06/11/07 dzie C Dzie, w ktrym rozpoczyna si lub ma si rozpocz rozmieszczanie wojsk na potrzeby danej operacji. >Terminy zwizane: D-day; E-day; F-hour; G-day; Ghour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; Tday; T-hour; Y-hour. 22/6/10 przerwa ogie W obronie powietrznej rozkaz zwizany z kierowaniem ognia, stosowany do nakazania jednostkom zaprzestania ostrzau okrelonego celu. Pociski naprowadzane znajdujce si w locie bd kontynuoway swj lot a do momentu przechwycenia celu. >Terminy zwizane: engage; hold fire. 26/2/98 przerwa adowanie Przy wsparciu ognia artylerii ldowej i morskiej komenda uywana w czasie ostrzau dwiema lub wiksz liczb salw, nakazujca przerwanie umieszczania adunkw w rodkach ogniowych. >26/2/98

C-day / jour C The day on which deployment for an operation commences or is due to commence. Related terms: D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 cease engagement / cessez l'engagement In air defence, a fire control order used to direct units to stop the firing sequence against a designated target. Guided missiles already in flight will continue to intercept. Related terms: engage; hold fire. 1/7/83

cease loading / ne pas recharger In artillery and naval fire support, the command used during firing of two or more rounds to indicate the suspension of inserting rounds into the weapon. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

80

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

celestial sphere / sphre cleste An imaginary sphere of infinite radius concentric with the earth, on which all celestial bodies except the earth are imagined to be projected. 1/3/73

sfera niebieska Pozorna sfera o nieskoczonym promieniu koncentrycznym wok ziemi, na ktrej s przedstawione, na podstawie rzutowania, wszystkie ciaa niebieskie z wyjtkiem ziemi. >26/2/98 komrka, sekcja Cz wydziau dowdztwa NATO, ktra wykonuje prac o okrelonym charakterze, bdc czci wikszego obszaru dziaalnoci. >Terminy zwizane: 2 branch; division ; section. 26/2/98 centygrej Jednostka pochonitej dawki promieniowania (jeden centygrej rwna si jednemu radowi; 1 rd = 0,01 Gy). >26/2/98 centralny komputer danych aerodynamicznych komputer danych aerodynamicznych Urzdzenie, ktre oblicza wysoko lotu, prdko pionow, prdko wzgldem powietrza i liczb macha w oparciu o dane pilotaowe, cinienie statyczne oraz temperatur. >22/9/99 centralny zesp analiz zesp analizy Zesp zoony z przedstawicieli dwch lub wicej dowdztw NATO, ponoszcych wspln odpowiedzialno przed swoimi przeoonymi za szczegow analiz oraz meldowanie o wikszych wiczeniach NATO. >22/9/99 scentralizowane dowodzenie Zachowanie przez dowdc uprawnie umoliwiajcych dziaanie prowadzce do osignicia swoich celw. >Termin zwizany: decentralized control. 28/6/05 scentralizowane kierowanie W obronie powietrznej sposb kierowania, w czasie ktrego wyszy szczebel dowodzenia wyznacza cele bezporednio rodkom ogniowym. >Termin zwizany: decentralized control. 28/6/05 centralny zesp planowania sztab planowania Zesp zoony z przedstawicieli dwch lub wicej dowdztw NATO lub dowdztw narodowych, odpowiedzialnych za opracowanie rozkazu operacyjnego wiczenia stosownie do jego szczegowego opisu i/lub dyrektywy planistycznej. >26/2/98 centrum wybuchu >Termin zalecany: mean point of impact. 3/3/09 rodek cikoci COG Waciwoci, moliwoci lub miejsca szczeglne, z ktrych kraj (nard), sojusz, siy zbrojne lub inne grupy

cell / cellule Part of a NATO headquarters section which produces work of a specific nature within a major functional 2 area. Related terms: branch; division ; section. 1/7/88

centigray / centigray A unit of absorbed dose of radiation (one centigray equals one rad). 1/7/87

central air data computer / centrale de bord air data computer A device which computes altitude, vertical speed, air speed and Mach number from inputs of pitot and static pressure and temperature. 1/3/81

central analysis team / groupe d'analyse de la direction d'exercice analysis staff A team composed of representatives from two or more Major NATO Commanders, responsible jointly to their superiors for the detailed analysis and reporting of a large-scale NATO exercise. 1/3/73 centralized control / contrle centralis The retention of authority by a commander to direct actions to achieve his objectives. Related term:decentralized execution. 22/6/04 centralized control / contrle centralis In air defence, the control mode whereby a higher echelon makes direct target assignments to fire units. Related term: decentralized control. 22/6/04
2 2 1 1

central planning team / groupe central de planification planning staff A team composed of representatives of two or more NATO or national commands, responsible for the production of an exercise operation order in accordance with the exercise specification and/or exercise planning directive. 1/3/81 centre of burst Preferred term: mean point of impact. centre of gravity / centre de gravit COG Characteristics, capabilities or localities from which a nation, an alliance, a military force or other grouping

NATO/PdP JAWNE

81

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

derives its freedom of action, physical strength or will to fight. 25/9/98 centre of gravity limits / limites de centrage The limits within which an aircraft's centre of gravity must lie to ensure safe flight. The centre of gravity of the loaded aircraft must be within these limits at take-off, in the air, and on landing. In some cases, take-off and landing limits may also be specified. 1/3/73

czerpi swobod dziaania, si fizyczn lub wol walki. >26/10/00 przedzia zmian rodka cikosci Przedzia, wewntrz ktrego musi znajdowa si rodek cikoci statku powietrznego by zapewni mu bezpieczny lot. rodek cikoci statku powietrznego zaadowanego musi znajdowa si wewntrz tego przedziau w czasie startu, lotu i ldowania. W niektrych przypadkach przedziay takie musz by okrelone rwnie dla startu i ldowania. >26/2/98 certyfikacja Proces polegajcy na oficjalnym uznaniu, e organizacje, personel, sprzt wojskowy lub systemy speniaj okrelone normy lub kryteria. Uwaga: W odniesieniu do si zbrojnych hierarchiczny ukad poj przedstawia si nastpujco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja. >Terminy 1 1 zwizane: analysis ; assessment; evaluation ; validation. 06/11/07 certyfikat bezpieczestwa >Termin zalecany: security certificate. 1/10/03 odbijacze zakcajce Paski folii metalowej, drutu lub metalizowanego wkna szklanego stosowane jako odbijacze promieniowania elektromagnetycznego, zrzucane zwykle ze statkw powietrznych lub wyrzucane przez pociski lub rakiety, uywane jako rodki przeciwdziaania radiolokacyjnego. >26/2/98 acuch dowodzenia Hierarchia podlegoci dowdcw od najwyszego do najniszego, zgodnie, z ktr sprawowane jest dowodzenie. >Terminy zwizane: administrative chain of command; operational chain of command. 12/6/02

certification / certification The process of officially recognizing that organizations, individuals, materiel or systems meet defined standards or criteria. Note: In the context of military forces, the hierarchical relationship in logical sequence is: assessment, analysis, evaluation, validation and certification. 1 1 Related terms: analysis ; assessment; evaluation ; validation. 02/03/07 certificate of security clearance Preferred term: security certificate. chaff / paillettes Strips of frequency-cut metal foil, wire, or metallized glass fibre used to reflect electromagnetic energy, usually dropped from aircraft or expelled from shells or rockets as a radar countermeasure. 1/3/81

chain of command / chane de commandement command channel The succession of commanding officers from a superior to a subordinate through which command is exercised. Related terms: administrative chain of command; operational chain of command. 1/3/73 chalk commander / chef de transport The commander of all troops embarked under one chalk number. Related terms:chalk number; chalk troops. 1/3/73

dowdca transportu Dowdca wszystkich onierzy zaadowanych na rodek/rodki transportu oznaczonych jednym numerem. >Terminy zwizane: chalk number; chalk troops. 31/1/06 numer transportu Numer nadawany dla caego adunku oraz rodka transportu. >Terminy zwizane: chalk commander; chalk troops. 26/2/98 grupa transportowana Grupa onierzy zaadowana na okrelony rodek transportu i oznaczona odpowiednim numerem. >Terminy zwizane: chalk commander; chalk number. 26/2/98 identyfikacja Dziaanie podejmowane przez jednostk lub osob, majce na celu stwierdzenie nieprzyjacielskiego lub

chalk number / numro-repre The number given to a complete load and to the transporting carrier. Related terms: chalk commander; chalk troops. 1/3/73 chalk troops / troupe numrote A load of troops defined by a particular chalk number. Related terms: chalk commander; chalk number. 1/3/73

challenge / procd d'identification Any process carried out by one unit or person with the object of ascertaining the friendly or hostile character

NATO/PdP JAWNE

82

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

or identity of another. Related terms: countersign; password; reply. 1/3/73

przyjacielskiego charakteru lub tosamoci innej jednostki lub osoby. >Terminy zwizane: coutersign; password; reply. 26/2/98 zmiana kontroli operacyjnej CHOP Dzie i godzina (GMT lub GCT), kiedy odpowiedzialno za kontrol operacyjn si lub jednostki przechodzi z jednego uprawnionego na drugiego. >3/3/09

change of operational control / changement de contrle oprationnel CHOP The date and time (Greenwich Mean Time/Greenwich Civil Time) at which the responsibility for operational control of a force or unit passes from one operational control authority to another. 1/3/73 characteristic actuation probability / probabilit caractristique d'interception The average probability of a mine of a given type being actuated by one run of the sweep within the characteristic actuation width. 1/11/75 characteristic actuation width / intercept caractristique The width of path over which mines can be actuated by a single run of the sweep gear. 1/11/75 characteristic detection probability / probabilit caractristique de dtection The ratio of the number of mines detected on a single run to the number of mines which could have been detected within the characteristic detection width. 1/11/75 characteristic detection width / intercept caractristique de dtection The width of path over which mines can be detected on a single run. 1/11/75 charge / charge A given quantity of explosive, either in bulk or contained in a bomb, a projectile, a mine or similar device, or used as a propellant. Related terms: primed charge; priming charge; shaped charge. 22/6/04 charge / charge A quantity of explosives prepared for demolition 2 purposes. Related terms: booster ; cutting charge; cratering charge; inert filling. 22/6/04 charged demolition target / ouvrage min A demolition target on which all charges have been placed and which is in the state of readiness, either state 1 - safe, or state 2 - armed. Related terms: state 1 2 of readiness ; state of readiness . 1/10/92
2 2 1 1

charakterystyczne prawdopodobiestwo pobudzenia rednie prawdopodobiestwo pobudzenia miny danego typu przez jednokrotne traowanie o charakterystycznej szerokoci pobudzenia. >26/2/98

charakterystyczna szeroko pobudzenia Szeroko cieki, na ktrej pobudzone zostan miny po jednokrotnym traowaniu. >26/2/98

charakterystyczne prawdopodobiestwo wykrycia Stosunek liczby min wykrytych przy jednokrotnym traowaniu do liczby min, ktre mogyby by wykryte na ciece o charakterystycznej szerokoci wykrycia. >26/2/98

charakterystyczna szeroko wykrycia Szeroko cieki, na ktrej mog by wykryte miny przy jednokrotnym traowaniu. >26/2/98
2

adunek Okrelona ilo materiau wybuchowego, stanowica zawarto bomby, pocisku, miny oraz innego przedmiotu wybuchowego lub uyta do ich miotania. >Terminy zwizane: primed charge; priming charge; shaped charge. 29/1/09 adunek wybuchowy Ilo materiau wybuchowego przygotowana do 2 wysadzania. >Terminy zwizane: booster ; cutting charge; cratering charge; inert filling. 29/1/09 obiekt przygotowany do wysadzenia Obiekt do wysadzenia, w ktrym umieszczono wszystkie adunki i ktry znajduje si w stanie gotowoci 1- zabezpieczonym, albo w stanie gotowoci 2 - uzbrojonym. >Terminy zwizane: state of 1 2 readiness ; state of readiness . 12/12/00 bro przeadowana Bro zaadowana, gotowa do strzau i zabezpieczona, jeli wyposaona jest w bezpiecznik. >Terminy zwizane: loaded weapon; uncharged weapon; unloaded weapon. 4/4/02

charged weapon / arme charge A loaded weapon, ready to fire except for the operation of the safety catch, when fitted. Related terms: loaded weapon; uncharged weapon; unloaded weapon. 1/10/01

NATO/PdP JAWNE

83

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

charging point / prise de ravitaillement filler point A connection on an aircraft, or aircraft component, through which the aircraft or aircraft component can be replenished with a specific commodity, e.g., oxygen, air or hydraulic fluid, etc. 1/3/73

punkt napeniania punkt dystrybucji paliw Zcze znajdujce si na statku powietrznym lub elemencie skadowym statku powietrznego, przez ktry mona uzupeni zapas okrelonego rodka, np. tlenu, powietrza, pynu hydraulicznego, itp. w statku powietrznym lub jego elemencie skadowym. >31/1/06 mapa specjalna Mapa specjalnego przeznaczenia, sporzdzona zazwyczaj do prowadzenia nawigacji lub innych szczeglnych celw, w ktrej zasadnicze informacje wynikajce z mapy s powizane ze szczegowymi danymi, niezbdnymi do zamierzonego wykorzystania. >Terminy zwizane: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; map; special aeronautical chart. 1/3/01 podstawa mapy baza topograficzna Mapa jako podstawowe rdo informacji uywane w celu kompilacji albo jako obrys, na ktrym nanoszone s dodatkowe elementy. >Terminy zwizane: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; amphibious chart; chart; combat chart; fire capabilities chart; hydrographic chart; map; map index; map series; map sheet; mine warfare chart; nautical plotting chart; non-submarine contact chart. 26/2/98 indeks mapy >Termin zalecany: map index. 26/2/98 seria map >Termin zalecany: map series. 22/9/99 arkusz mapy >Termin zalecany: map sheet. 26/2/98 wstrzyma ogie Przy wsparciu ognia artylerii ldowej i morskiej komenda powodujca czasowe wstrzymanie ostrzau. >26/2/98 weryfikacja systematyczna Cig prb funkcjonalnych, operacyjnych i kalibracyjnych, prowadzonych w celu okrelenia stanu systemw uzbrojenia lub ich elementw. >26/2/98 punkt odniesienia Wczeniej okrelony punkt na powierzchni ziemi uywany do kontroli ruchu, rejestracji celw przeznaczonych do kierowania ognia, lub jako punkt 1 odniesienia pozycji. >Termin zwizany: contact point . 26/2/98 punkt odniesienia Pozycja geograficzna na wodzie lub ldzie, powyej ktrej moe by okrelone pooenie wykonujcego lot statku powietrznego z zastosowaniem obserwacji lub za pomoc rodkw elektronicznych. 26/2/98
2 1

chart / carte spcialise A special purpose map, generally designed for navigation or other particular purposes, in which essential map information is combined with various other data critical to the intended use. Related terms: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; map; special aeronautical chart. 16/7/96
2

chart base / carte de base topographic base A chart used as a primary source for compilation or as a framework on which new detail is printed. Related terms: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; amphibious chart; chart; combat chart; fire capabilities chart; hydrographic chart; map; map index; map series; map sheet; mine warfare chart; nautical plotting chart; non-submarine contact chart. 1/3/73 chart index Preferred term: map index. chart series Preferred term: map series. chart sheet Preferred term: map sheet. check firing / halte au tir In artillery and naval fire support, a command to cause a temporary halt in firing. 1/7/87

checkout / vrification systmatique A sequence of functional, operational, and calibrational tests to determine the condition and status of a weapon system or element thereof. 1/3/73 checkpoint / point de rfrence A predetermined point on the surface of the earth used as a means of controlling movement, a registration target for fire adjustment, or reference for 1 location. Related term: contact point . 1/3/73
2 2 1 1

checkpoint / point de rfrence Geographical location on land or water above which the position of an aircraft in flight may be determined by observation or by electrical means. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

84

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

checkpoint / centre d'impact Centre of impact; a burst centre. 1/3/73 checkpoint / poste de contrle de la circulation A place where military police check vehicular or pedestrian traffic in order to enforce circulation control measures and other laws, orders and regulations. 1/3/73 check sweeping / dragage de vrification In naval mine warfare, sweeping to check that no moored mines are left after a previous clearing operation. 1/12/76
4

punkt uderzenia Centrum uderzenia; centrum wybuchu. >26/2/98 punkt kontrolny Miejsce, w ktrym policja dokonuje kontroli ruchu pojazdw lub pieszych, w celu wymuszenia przepisw ruchu lub innych zarzdze i regulacji. >26/2/98

traowanie sprawdzajce W morskiej wojnie minowej traowanie w celu sprawdzenia, czy nie pozostawiono adnej miny na uwizi po przeprowadzonym wczeniej rozminowaniu. >26/2/98 bojowy rodek trujcy Substancja chemiczna przeznaczona, ze wzgldu na jej dziaanie fizjologiczne, do stosowania w dziaaniach wojskowych w celu zabicia, zadania powanych obrae lub obezwadnienia osb. Termin ten nie obejmuje rodkw policyjnych, herbicydw oraz rodkw dymnych i zapalajcych. >Terminy zwizane: biological agent; biological environment; biological operation; biological warfare; biological weapon; chemical defence; chemical dose; chemical environment; incapacitating agent; riot control agent. 10/1/02 amunicja chemiczna Rodzaj amunicji, ktrej adunkiem wewntrznym jest gwnie bojowy rodek trujcy. >Terminy zwizane: binary chemical munition; multi-agent munition; munition. 10/1/02 dziaania z uyciem broni chemicznej, biologicznej i jdrowej Okrelenie zbiorcze uywane tylko w odniesieniu do dziaa z jednoczesnym uyciem broni chemicznej, biologicznej i jdrowej. >26/2/98 obrona przeciwchemiczna, obrona przed broni chemiczn Metody, plany i procedury opracowane i wykorzystywane w celu obrony przed atakiem z uyciem bojowych rodkw trujcych. >Termin zwizany: chemical agent. 4/7/02 dawka bojowego rodka trujcego Ilo bojowego rodka trujcego wyraona w miligramach, pochonita lub zaabsorbowana przez organizm. >Terminy zwizane: biological agent; biological environment; biological operation; biological warfare; biological weapon; chemical agent; chemical defence; chemical environment; incapacitating agent; riot control agent. 10/1/02 rodowisko skaone bojowymi rodkami trujcymi rodowisko, w ktrym wystpuj warunki wynikajce z bezporedniego lub utrzymujcego si oddziaywania

chemical agent / agent chimique A chemical substance which is intended for use in military operations to kill, seriously injure, or incapacitate personnel through its physiological effects. The term excludes riot control agents, herbicides and substances generating smoke and flame. Related terms: biological agent; biological environment; biological operation; biological warfare; biological weapon; chemical defence; chemical dose; chemical environment; incapacitating agent; riot control agent. 1/12/93

chemical ammunition / munition chimique A type of ammunition, the filler of which is primarily a chemical agent. Related terms: binary chemical munition; multi-agent munition; munition. 1/3/73

chemical, biological and radiological operation / opration chimique, biologique et nuclaire A collective term used only when referring to a combined chemical, biological, and radiological operation. 1/3/73 chemical defence / dfense contre agents chimiques The methods, plans and procedures involved in establishing and executing defensive measures against attacks utilizing chemical agents. Related term: chemical agent. 1/11/91

chemical dose / dose chimique The amount of chemical agent, expressed in milligrams, that is taken or absorbed by the body. Related terms: biological agent; biological environment; biological operation; biological warfare; biological weapon; chemical agent; chemical defence; chemical environment; incapacitating agent; riot control agent. 1/2/88 chemical environment / environnement chimique Conditions found in an area resulting from direct or persisting effects of chemical weapons. Related term:

NATO/PdP JAWNE

85

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

chemical agent. 1/11/90

broni chemicznej. >Termin zwizany: chemical agent. 10/1/02 rg chemiczny rg Hertza W morskiej wojnie minowej rg miny zawierajcy bateri elektryczn, do ktrej elektrolit znajduje si w szklanej rurce zabezpieczonej cienk blach. >26/2/98 mina chemiczna Mina zawierajca bojowy rodek trujcy, przeznaczona do raenia siy ywej albo do skaenia sprztu lub 1 terenu. >Termin zwizany: mine . 10/1/02 monitorowanie chemiczne Cige lub okresowe sprawdzanie wystpowania rodka chemicznego. >Termin zwizany: chemical survey. 26/2/98 dziaania z uyciem bojowych rodkw trujcych wojna chemiczna Stosowanie bojowych rodkw trujcych w celu zabicia, zadania obrae lub obezwadnienia na duszy czas ludzi lub zwierzt albo w celu uniemoliwienia lub utrudnienia wykorzystania terenu, obiektw lub sprztu i rodkw materiaowych; rwnie obrona przeciwchemiczna. 10/1/02 okrelanie zagroenia chemicznego Ukierunkowane dziaania prowadzone w celu okrelenia charakteru i stopnia zagroenia chemicznego na danym obszarze oraz wyznaczenia granic zagroonego obszaru. >Termin zwizany: chemical monitoring. 7/3/02 wojna chemiczna >Termin zalecany: chemical operation. 7/2/02 zmiana dowodzenia operacyjnego >Termin zalecany: change of operational control. 26/2/98 chroniczna dawka promieniowania Dawka promieniowania jonizujcego pochaniana w sposb cigy lub okresowo, w duszym przedziale czasu. Uwaga: Chroniczna dawka promieniowania moe by wystarczajco dua, by spowodowa chorob popromienn i mier, lecz jeli jest utrzymywana na niskim poziomie, znaczna cz uszkodzonych komrek moe ulec regeneracji. >Terminy zwizane: acute radiation dose; radiation dose; radiation dose rate. >20/10/10 spalanie rezonansowe Cecha charakterystyczna niektrych rakiet polegajca na przerywanym spalaniu paliwa powodujcym nieregularny haas. >26/2/98 podejcie do ldowania z krgu

chemical horn / corne chimique Hertz- Horn In naval mine warfare, a mine horn containing an electric battery, the electrolyte for which is in a glass tube protected by a thin metal sheet. 1/11/75 chemical mine / mine chimique A mine containing a chemical agent designed to kill, injure, or incapacitate personnel or to contaminate 1 materiel or terrain. Related term: mine . 1/8/76 chemical monitoring / veille chimique The continued or periodic process of determining whether or not a chemical agent is present. Related term: chemical survey. 1/2/88 chemical operation / opration chimique chemical warfare Employment of chemical agents to kill, injure, or incapacitate for a significant period of time, man or animals, and deny or hinder the use of areas, facilities or materiel; or defence against such employment. 1/8/79

chemical survey / reconnaissance chimique The directed effort to determine the nature and degree of chemical hazard in an area and to delineate the perimeter of the hazard area. Related term: chemical monitoring. 1/9/81

chemical warfare Preferred term: chemical operation. chop Preferred term: change of operational control. 1/3/73

chronic radiation dose / dose d'irradiation chronique A dose of ionising radiation received either continuously or intermittently over a prolonged period. Note: A chronic radiation dose may be high enough to cause radiation sickness and death but if it is received at a low dose rate, a significant portion of the acute cellular damage may be repaired. Related terms: acute radiation dose; radiation dose; radiation dose rate. 22/1/10

chuffing / toux d'une fuse The characteristic of some rockets to burn intermittently and with an irregular noise. 1/3/73

circling approach / approche indirecte

NATO/PdP JAWNE

86

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An extension of an instrument approach procedure which provides for visual circling of the aerodrome prior to landing. [ICAO] Related term: minimum descent height. 4/10/00

Rozszerzenie procedury podejcia do ldowania wedug wskaza przyrzdw, ktre obejmuje zatoczenie krgu nad lotniskiem przed rozpoczciem ldowania. [ICAO]. >Termin zwizany: minimum descent height. 13/9/01 prawdopodobne uchylenie koowe CEP Wskanik celnoci rakiety lub pocisku uywany jako wspczynnik okrelajcy prawdopodobiestwo zniszczenia celu. Jest to promie koa, wewntrz ktrego powinna spa poowa wystrzelonych rakiet lub pociskw. >Terminy zwizane: convoy dispersal point; 2 6 delivery error; deviation ; disperiosn ; dispersion error; horizontal error. 7/2/02 obrona cywilna CD Mobilizowanie, organizowanie i kierowanie ludnoci cywiln w celu minimalizacji, za pomoc rodkw pasywnych, skutkw wrogich dziaa wymierzonych przeciwko funkcjonowaniu ycia cywilnego. >Termin zwizany: civil protection. 9/11/11 niepokoje spoeczne Grupowe rozruchy naruszajce prawo i porzdek publiczny. >26/2/98 ucywilnianie Przekazywanie personelowi cywilnemu odpowiedzialnoci, funkcji lub stanowisk personelu wojskowego. >25/9/08 cywilne przygotowania wojenne Wszelkie rodki podejmowane w czasie pokoju przez agendy narodowe i sojusznicze, umoliwiajce danemu pastwu NATO przetrwanie agresji nieprzyjaciela oraz efektywniejsze uczestnictwo we wsplnym wysiku wojennym. >26/2/98 wsppraca cywilno-wojskowa CIMIC Koordynacja i wsppraca, prowadzona w celu wsparcia misji, pomidzy dowdc NATO i podmiotami cywilnymi, obejmujca ludno danego kraju oraz wadze lokalne, jak rwnie organizacje i agencje midzynarodowe, krajowe i pozarzdowe. >16/1/03 dziaania tajne Dziaania wywiadowcze, kontrwywiadowcze i podobne, inicjowane i prowadzone w sposb zapewniajcy niejawno lub skryto. >5/7/01

circular error probable / cart circulaire probable CEP An indicator of the accuracy of a missile/projectile, used as a factor in determining probable damage to a target. It is the radius of a circle within which half of the missiles/projectiles are expected to fall. Related terms: convoy dispersal point; delivery error; 2 6 deviation ; disperiosn ; dispersion error; horizontal error. 1/3/73 civil defence / dfense civile CD The mobilization, organization and direction of the civil population designed to minimize by passive measures the effects of hostile action against all aspects of civil life. Related term: civil protection. 29/8/11 civil disturbance / troubles publics Group acts of violence and disorder prejudicial to public law and order. 1/3/73 civilianization / civiliarisation The transfer of responsibilities, functions or posts from military personnel to civilian staff. 15/1/08

civilian preparedness for war / prparation civile pour le temps de guerre All measures and means taken in peacetime, by national and Allied agencies, to enable a nation to survive an enemy attack and to contribute more effectively to the common war effort. 1/3/73 civil-military cooperation / coopration civilo-militaire CIMIC The coordination and cooperation, in support of the mission, between the NATO Commander and civil actors, including the national population and local authorities, as well as international, national and nongovernmental organizations and agencies. 14/10/02 clandestine operation / opration clandestine Operation related to intelligence, counter-intelligence and other similar activities, sponsored or conducted in such a way as to assure secrecy or concealment. 4/10/00 classification of bridges and vehicles Preferred term: military load classification. classified matter / sujet classifi Official information or matter in any form or of any nature which requires protection in the interests of

klasyfikacja mostw i pojazdw >Termin zalecany: military load classification. 3/3/09 sprawa niejawna Oficjalna informacja lub sprawa o dowolnej formie i charakterze, wymagajca ochrony w interesie

NATO/PdP JAWNE

87

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

national security. Related term: unclassified matter. 1/3/73 cleansing station Preferred term: decontamination station. clearance diving / dminage par plongeur The process involving the use of divers for locating, identifying and disposing of mines. 1/8/76 clearance rate / vitesse de dblaiement The area which would be cleared per unit time with a stated minimum percentage clearance, using specific minehunting and/or minesweeping procedures. 1/8/76

bezpieczestwa narodowego. >Termin zwizany: unclassified matter. 26/2/98 punkt odkaania >Termin zalecany: decontamination station. 26/2/98 rozminowanie nurkowe Proces zwizany z wykorzystaniem nurkw do wykrywania, identyfikacji i niszczenia min. >31/1/06 tempo rozminowania Obszar, ktry zostaby rozminowany w jednostce czasu, z okrelonym procentowo minimum rozminowania, przy zastosowaniu okrelonych procedur wykrywania i/lub usuwania min. >26/2/98 zabezpieczenie wyduonego startu Okrelony prostoktny obszar terenu lub powierzchni wody, znajdujcy si na kocu drogi startowej w kierunku startu, kontrolowany przez kompetentne wadze, wybrany lub przygotowany jako dogodny rejon, nad ktrym statek powietrzny moe wykona cz manewru wznoszenia na okrelon wysoko. >31/1/06 myliwiec obrony powietrznej przeznaczony do dziaania w warunkach dobrej widocznoci Samolot myliwski wyposaony w sprzt i uzbrojenie umoliwiajce mu zwalczanie celw powietrznych w dzie i w nocy, ale tylko w warunkach dobrej widocznoci. >Terminy zwizane: all weather air defence fighter; day air defence fighter; interceptor; fighter; fighter interceptor. 26/2/98 tryb wznoszenia W systemie kontroli lotu tryb kontroli, w ktrym statek powietrzny wznosi si automatycznie i zgodnie z wczeniej okrelonym programem. >31/1/06 bezporednie wsparcie lotnicze CAS Dziaania lotnictwa przeciwko celom przeciwnika znajdujcym si w pobliu si wasnych, wymagajce dokadnej koordynacji dziaa lotnictwa z ogniem i ruchem tych si. >Terminy zwizane: immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 7/12/10 kierowanie bezporednie Forma kontroli zadania statku powietrznego, w czasie, ktrej jest on w sposb cigy kontrolowany pod wzgldem wysokoci, prdkoci i kierunku lotu, a do miejsca, z ktrego zadanie moe by wykonane. >Terminy zwizane: air interception; broadcastcontrolled air interception; close-controlled air interception. 26/2/98 przechwycenie celu powietrznego przy bezporednim kierowaniu Przechwycenie, w czasie, ktrego samolot przechwytujcy jest w sposb cigy kierowany na

clearway / prolongement dgag A defined rectangular area on the ground or water at the end of a runway in the direction of take-off and under control of the competent authority, selected or prepared as a suitable area over which an aircraft may make a portion of its initial climb to a specified height. 1/7/80 clear weather air defence fighter / chasseur de dfense arienne temps clair A fighter aircraft with equipment and weapons which enable it to engage airborne targets by day and by night, but in clear weather conditions only. Related terms: all weather air defence fighter; day air defence fighter; interceptor; fighter; fighter interceptor. 1/10/84

climb mode / monte automatique In a flight control system, a control mode in which aircraft climb is automatically controlled to a predetermined programme. 1/3/73 close air support / appui arien rapproch CAS Air action against hostile targets which are in close proximity to friendly forces and which require detailed integration of each air mission with the fire and movement of those forces. Related terms: immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 1/3/73 close control / contrle serr A form of aircraft mission control in which the aircraft is continuously controlled for altitude, speed and heading, to a position from which the mission can be accomplished. Related terms: air interception; broadcast-controlled air interception; close-controlled air interception. 1/11/90

close-controlled air interception / interception arienne en contrle serr An interception in which the interceptor is continuously controlled to a position from which the

NATO/PdP JAWNE

88

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

target is within visual range or radar contact. Related terms: air interception; broadcast-controlled air interception; close control. 1/3/73

pozycj, z ktrej cel znajduje si w zakresie widzialnoci wzrokowej lub zasigu radaru. >Terminy zwizane: air interception; broadcast-controlled air interception; close control. 7/12/10 rejon zamknity Wyznaczony obszar, przez ktry i nad ktrym zabroniony jest wszelki ruch. >Terminy zwizane: air 2 surface zone; danger area; prohibited area ; restricted 1,2,3 area . 18/3/08 wsparcie bliskie Dziaania si wspierajcych przeciw celom lub obiektom znajdujcych si w bezporedniej stycznoci z siami wspieranymi, gdzie wymagana jest dokadna integracja lub koordynacja dziaa wsparcia z ogniem, ruchem lub innymi dziaaniami si wspieranych. >Terminy zwizane: cross-servicing; mutual support; support. 3/3/09

closed area / zone ferme A designated area in or over which passage of any kind is prohibited. Related terms: air surface zone; 2 1,2,3 danger area; prohibited area ; restricted area . 1/3/73 close support / appui rapproch 1 CS That action of the supporting force against targets or objectives which are sufficiently near the supported force as to require detailed integration or coordination of the supporting action with the fire, movement, or other actions of the supported force. Related terms: cross-servicing; mutual support; support. 1/3/73 close supporting fire / tir d'appui rapproch Fire placed on enemy troops, weapons, or positions which, because of their proximity present the most immediate and serious threat to the supported unit. 3 Related term: fire ; supporting fire. 1/3/73

ogie wsparcia bliskiego Ogie prowadzony przeciwko sile ywej, uzbrojeniu lub obiektom przeciwnika, ktre ze wzgldu na ich blisko stanowi bezporednie zagroenie dla jednostki 3 wspieranej. >Termin zwizany: fire ; supporting fire. 29/9/05 zamykajce pole minowe W morskiej wojnie minowej pole minowe, ktre stanowi ma zagroenie uniemoliwiajce realizacj transportu 2 morskiego. >Termin zwizany: minefield . 26/2/98

closure minefield / champ de mines d'interdiction In naval mine warfare, a minefield which is planned to present such a threat that water-borne shipping is 2 prevented from moving. Related term: minefield . 1/8/76 cloud amount / couverture nuageuse cloud cover The proportion of sky obscured by cloud, expressed as a fraction of sky covered. 1/7/80

wspczynnik zachmurzenia pokrycie chmurami Proporcja okrelajca wielko nieba zasonitego chmurami, w stosunku do caoci rozpatrywanego obszaru nieba. >31/1/06 pokrycie chmurami >Termin zalecany: cloud amount. 26/2/98 klaster Sygna rakietami wietlnymi, w ktrym grupa takich rakiet zapala si w tym samym czasie. >26/2/98 klaster Zesp bomb zwolnionych jednoczenie. Grupa bomb skada si zazwyczaj z bomb odamkowych lub zapalajcych. >26/2/98 klaster Dwa lub wicej spadochronw sucych do zrzutu lekkich lub cikich adunkw. >26/2/98 klaster W ldowych dziaaniach minowych element pola minowego ustawionego wedug schematu. Moe by przeciwpancerna, przeciwpiechotna lub mieszana i skada si z jednej do piciu min w tym nie wicej ni
4 3 2 1

cloud cover Preferred term: cloud amount. cluster / grappe Fireworks signal in which a group of stars burns at the same time. 1/3/81 cluster / grappe Group of bombs released together. A cluster usually consists of fragmentation or incendiary bombs. 1/3/81
3 3 2 2 1 1

cluster / grappe Two or more parachutes for dropping light or heavy loads. 1/3/81 cluster / grappe In land mine warfare, a component of a pattern-laid minefield. It may be antitank, anti-personnel or mixed. It consists of one to five mines and no more than one antitank mine. 1/3/81
4 4

NATO/PdP JAWNE

89

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

jednej miny przeciwpancernej. >26/2/98 cluster / grappe In minehunting, designates a group of mine-like contacts. 1/3/81 cluster / grappe In naval mine warfare, a number of mines laid in close proximity to each other as a pattern or coherent unit. They may be of mixed types. 1/3/81 cluster / groupe nergtique Two or more engines coupled together so as to function as one power unit. 1/3/81
7 6 6 5 5

klaster W wykrywaniu min oznacza grup kontaktw przypominajcych wykrycie miny. >26/2/98 klaster W morskiej wojnie minowej liczba min pooonych w bliskim ssiedztwie jako element systemu lub zesp. Moe to by grupa min mieszanych. >26/2/98 grupa min Dwa lub wicej silnikw poczonych razem w taki sposb, e speniaj funkcj jednej jednostki napdowej. >1/3/81 bomba kasetowa CBU Zasobnik oddzielany od samolotu, zawierajcy urzdzenie miotajce i maokalibrowe bomby lotnicze. >Terminy zwizane: dispenser; submunition. 7/6/01 mina niskoczua W morskiej wojnie minowej mina nie kontaktowa o 2 stosunkowo niskiej czuoci. >Termin zwizany: mine . 29/9/05 refrakcja przybrzena wpyw ldu efekt linii brzegowej Zmiana kierunku rozchodzenia si przyziemnych fal radiowych w momencie ich przechodzenia z ldu nad morze lub odwrotnie. >Termin zwizany: shore line effect. 26/2/98 kokonowa metoda konserwacji konserwacja plastyczna Czynnoci polegajce na owiniciu sprztu w celu zabezpieczenia go przed dziaaniem czynnikw atmosferycznych. >4/4/02 haso kodowe Sowo, o odpowiedniej klauzuli tajnoci, majce niejawne znaczenie i wprowadzane w celu ochrony informacji i zamiarw dotyczcych niejawnego planu lub operacji. >26/2/98 kryptonim Kryptonim uywany do okrelenia wanych danych wywiadowczych. >26/2/98 maksymalna dopuszczalna gboko zanurzenia Gboko mierzona wzdu osi wzdunej kaduba mocnego, po przekroczeniu ktrej kadub mocny moe ulec uszkodzeniu, a do cakowitego zgniecenia. >19/4/06 straty i zniszczenia niezamierzone Przypadkowe ofiary i zniszczenia w obszarach cywilnych, spowodowane dziaaniami militarnymi.
6

cluster bomb unit / arme dispersion CBU An expendable aircraft store composed of a dispenser and submunitions. Related terms: dispenser; submunition. 4/10/00 coarse mine / mine coriace In naval mine warfare, a relatively insensitive 2 influence mine. Related term: mine . 1/11/75

coastal refraction / rfraction ctire land effect shore line effect The change of the direction of travel of a radio ground wave as it passes from land to sea or from sea to land. Related term: shore line effect. 1/3/73

cocooning / coconisation plastic spray packaging An operation consisting in covering equipment with a wrapping to protect it against the action of atmospheric factors. 1/10/01 code word / mot-code A word which has been assigned a classification and a classified meaning to safeguard intentions and information regarding a classified plan or operation. 1/8/76 code word / mot-code A cryptonym used to identify sensitive intelligence data. 1/8/76 collapse depth / immersion d'crasement The design depth, referenced to the axis of the pressure hull, beyond which the hull structure or hull penetrations are presumed to suffer catastrophic failure to the point of total collapse. 1/3/81 collateral damage / dommeges collatraux Inadvertent casualties and destruction in civilian areas caused by military operations. 17/1/05
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

90

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

>28/6/05 collation / regroupement In intelligence usage, a step in the processing phase of the intelligence cycle in which the grouping together of related items of information provides a record of events and facilitates further processing. Related term: intelligence cycle. 1/2/88 zestawienie W wywiadzie / rozpoznaniu element cyklu wywiadowczego/rozpoznawczego, w ktrym grupowanie powizanych ze sob elementw informacji prowadzi do opracowania rejestru zdarze i uatwia dalszy proces przetwarzania informacji. >Termin zwizany: intelligence cycle. 5/3/04 zbieranie informacji >Termin zwizany: intelligence cycle. 5/7/01 agencja zbierania informacji >Termin zalecany: agency. 5/7/01 zarzdzanie zbieraniem informacji W wywiadzie / rozpoznaniu proces przetwarzania zapotrzebowa na dane rozpoznawcze w zarzdzenia do zbierania informacji, okrelenia i postawienia odpowiednich zada lub wspdziaanie z waciwymi rdami i agencjami, monitorowanie wynikw, a jeli jest to konieczne ponowne postawienie zada. >Terminy zwizane: intelligence; intelligence cycle. 5/3/04 plan zbierania informacji 1 CP Plan pozyskiwania informacji ze wszystkich dostpnych rde w celu zaspokojenia potrzeb wywiadowczych i rozpoznawczych oraz przeksztacenia ich w rozkazy i zapotrzebowania na informacje do waciwych struktur. >Terminy zwizane: information; information requirements; intelligence cycle. 29/4/10 grupowy sygna wywoawczy Dowolny sygna wywoawczy reprezentujcy dwa lub wicej obiektw, dowdztw lub jednostek. Grupowy sygna wywoawczy zwizany z dowolnym wspomnianym wyej elementem obejmuje jego dowdc i wszystkich dowdcw podlegych. >Terminy zwizane: call sign; indefinite call sign; international call sig; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 26/2/98 zbiorowa ochrona przed skaeniami COLPRO Ochrona stanu osobowego w rodowisku skaonym rodkami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi lub promieniotwrczymi, pozwalajca na obnienie reimw uycia indywidualnych rodkw ochrony przed skaeniami. >22/6/10

collection / recherche Related term: intelligence cycle. 1/3/73 collection agency Preferred term: agency. 1/9/81 collection management / gestion de la recherche In intelligence usage, the process of converting intelligence requirements into collection requirements, establishing, tasking or coordinating with appropriate collection sources or agencies, monitoring results and retasking, as required. Related terms: intelligence; intelligence cycle. 1/11/90

collection plan / plan de recherche 1 CP A plan for collecting information from all available sources to meet intelligence requirements and for transforming those requirements into orders and requests to appropriate agencies. Related terms: information; information requirements; intelligence cycle. 1/7/93 collective call sign / indicatif d'appel collectif Any call sign which represents two or more facilities, commands, authorities, or units. The collective call sign for any of these includes the commander thereof and all subordinate commanders therein. Related terms: call sign; indefinite call sign; international call sig; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 1/3/73

collective chemical, biological, radiological and nuclear protection / protection chimique, biologique, radiologique et nuclaire collective - protection nuclaire, radiologique, biologique et chimique collective COLPRO Protection provided to a group of individuals in a chemical, biological, radiological and nuclear environment, which permits relaxation of individual chemical, biological, radiological and nuclear protection. 26/8/09 collimating mark / repre de fond de chambre fiducial mark An index mark, rigidly connected with the camera

znacznik kolimacyjny, znacznik towy znacznik odniesienia Znak indeksowy, trwale poczony z korpusem aparatu,

NATO/PdP JAWNE

91

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

body, which forms an image on the negative. This image is used to determine the position of the optical centre or principal point of the imagery. 1/3/73

tworzcy zobrazowanie na negatywie. Zobrazowanie to uywane jest do okrelenia pooenia rodka optycznego lub gwnego punktu zobrazowania. >29/9/05 rozmieszczenie obok siebie Umieszczenie obok siebie dwch lub wicej oddziaw, jednostek, organizacji lub urzdze w okrelonym miejscu. >26/2/98 osona kolumny Osona kolumny przez statek powietrzny majcy z ni czno radiow, poprzez rozpoznanie i/lub atakowanie celw powietrznych albo naziemnych, zagraajcych tej kolumnie. >Terminy zwizane: 2 airborne alert; alert ; concealment; coverage; fighter 1 cover; screen . 29/9/05 ugrupowanie w kolumn Ugrupowanie, ktrego elementy umieszczone s jeden za drugim. >Termin zwizany: trail formation; transport stream. 26/2/98 odstp w kolumnie Przestrze pomidzy dwoma kolejnymi elementami poruszajcymi si w kolumnie po tej samej trasie. Moe by obliczana w jednostkach dugoci lub jednostkach czasu mierzonego od tyu jednego elementu do czoa nastpnego elementu. >26/2/98 dugo kolumny Dugo drogi zajmowana przez kolumn lub konwj w ruchu. >Termin zwizany: road space. 26/2/98

collocation / co-implantation The physical placement of two or more detachments, units, organizations, or facilities at a specifically defined location. 1/7/80 column cover / couverture de colonne Cover of a column by aircraft in radio contact therewith, providing for its protection by reconnaissance and/or attack of air or ground targets which threaten the column. Related terms: airborne 2 alert; alert ; concealment; coverage; fighter cover; 1 screen . 1/3/73 column formation / formation en ligne de file A formation in which elements are placed one behind the other. Related terms: trail formation; transport stream. 1/3/73 column gap / crneau The space between two consecutive elements proceeding on the same route. It can be calculated in units of length or in units of time measured from the rear of one element to the front of the following element. 1/12/79 column length / longueur d'encombrement The length of the roadway occupied by a column or a convoy in movement. Related term: road space. 1/10/80 combat air patrol / patrouille arienne de combat CAP An aircraft patrol provided over an objective area, the force protected, the critical area of a combat zone, or in an air defence area, for the purpose of intercepting and destroying hostile aircraft before they reach their targets. Related terms: air defence area; bridgehead line; combat patrol; objective; objective area; offshore patrol; patrol; reconnaissance patrol; standing patrol; 1 target . 4/10/00

bojowy patrol powietrzny CAP Lot patrolowy statku powietrznego nad rejonem celu, osanianymi siami, kluczowym obszarem strefy dziaa bojowych lub w obszarze obrony powietrznej, prowadzony w celu przechwycenia i zniszczenia statkw powietrznych przeciwnika zanim osign one swoje cele. >Terminy zwizane: air defence area; bridgehead line; combat patrol; objective; objective area; offshore patrol; 1 patrol; reconnaissance patrol; standing patrol; target . 30/3/10 statek powietrzny zdolny do walki Statek powietrzny zdolny do wykonywania swoich normalnych zada. Jest wyposaony w swj podstawowy system uzbrojenia; moe jednak wymaga zatankowania, uzbrojenia lub zaogi gotowej do walki. >Termin zwizany: combat ready aircraft. 22/9/99

combat available aircraft / aronef disponible pour le combat An aircraft capable of fulfilling its normally assigned mission. It will have its primary weapon system serviceable but may require to be fuelled, armed or have combat ready crews. Related term: combat ready aircraft. 1/12/93 combat chart / carte de combat A special naval chart, at a scale of 1:50.000, designed for naval fire support and close air support during coastal or amphibious operations and showing detailed hydrography and topography in the coastal

bojowa mapa morska Specjalna mapa morska, wykonana w skali 1:50 000, przeznaczona do prowadzenia wsparcia ogniowego z dzia pokadowych i bliskiego wsparcia z powietrza w czasie operacji przybrzenych lub morsko-

NATO/PdP JAWNE

92

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

belt. Related terms: amphibious chart; chart. 1/10/80

desantowych, zawierajca szczegow informacj hydrograficzn i topograficzn pasa przybrzenego. >Terminy zwizane: amphibious chart, chart. 26/2/98 bojowa grupa kontroli ruchu CCT Grupa specjalnie przeszkolonych osb, ktra moe by zrzucona na spadochronach w celu zapewnienia kontroli lokalnego ruchu powietrznego oraz pomocy we wszystkich sprawach zwizanych z wymogami stref ldowania, zrzutu i/lub wyrzutu. >20/10/10 zaopatrzenie na dob walki CDOS Cakowita ilo zapasw niezbdna do prowadzenia jednej doby walki, obliczana z uwzgldnieniem czynnika intensywnoci w stosunku do dziennej normy zaopatrzenia. >Terminy zwizane: one days supply; standard day of supply. 20/10/10 identyfikacja bojowa Przedsiwzicia identyfikacyjne realizowane w celu uniknicia ostrzau si wasnych oraz zwikszenia skutecznoci operacyjnej si i systemw uzbrojenia. 1 >Termin zwizany: identification . 25/9/08 informacja bojowa Informacje, czsto o krtkotrwaej wanoci, zbierane w czasie walki przez jednostk albo jej przekazywane, ktre mog by od razu wykorzystane w czasie walki lub do oceny sytuacji. Odpowiednie dane s jednoczenie przekazywane do wywiadu. >Termin zwizany: combat intelligence. 26/2/98 bojowe centrum informacyjne centrum informacji bojowej CIC BCI Komrka organizacyjna, znajdujca si na okrcie lub samolocie, z obsad personaln i wyposaeniem do zbierania, analizowania i rozpowszechniania informacji taktycznych przeznaczonych do uytku dowdcy oraz pewnych szczebli dowodzenia. Dowdztwo moe przekaza bojowemu centrum informacyjnemu pewne funkcje kontrolne, pomocnicze i koordynacyjne. >Termin zwizany: air defence control centre. 5/3/04 dane rozpoznawcze dziaa bojowych Dane dotyczce przeciwnika, warunkw pogodowych oraz cech geograficznych potrzebne dowdcy do planowania i prowadzenia dziaa bojowych. >Terminy zwizane: combat information; intelligence; tactical intelligence. 5/3/04 adunek bojowy CL Wszystkie lotnicze rodki bojowe przenoszone przez statek powietrzny. >Terminy zwizane: aircraft store; airlift capability; airlift requirement; load; transport capacity. 5/6/08

combat control team / quipe de guidage au sol CCT A team of specially trained personnel who can be airdropped to provide local air traffic control and to advise on all aspects of landing, airdrop, and/or extraction zone requirements. 22/1/10

combat day of supply / journe de combat CDOS The total amount of supplies required to support one day of combat, calculated by applying the intensity factor to a standard day of supply. Related terms: one day's supply; standard day of supply. 22/1/10

combat identification / identification au combat The use of identification measures to reduce friendly fire and increase the operational effectiveness of forces and weapon systems. Related term: 1 identification . 5/9/07 combat information / renseignement brut de combat That frequently perishable data gathered in combat by, or reported directly to, units which may be immediately used in battle or in assessing the situation. Relevant data will simultaneously enter intelligence reporting channels. Related term: combat intelligence. 1/8/82 combat information centre / centre d'information de combat action information centre CIC The agency in a ship or aircraft manned and equipped to collect, display, evaluate, and disseminate tactical information for the use of the embarked flag officer, commanding officer, and certain control agencies. Certain control, assistance and coordination functions may be delegated by command to the combat information centre. Related term: air defence control centre. 1/3/73 combat intelligence / renseignement de combat That intelligence concerning the enemy, weather, and geographical features required by a commander in the planning and conduct of combat operations. Related terms: combat information; intelligence; tactical intelligence. 1/9/81 combat load / charge de combat CL The total warlike stores carried by an aircraft. Related terms: aircraft store; airlift capability; airlift requirement; load; transport capacity. 22/6/04

NATO/PdP JAWNE

93

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

combat loading / chargement de combat The arrangement of personnel and the stowage of equipment and supplies in a manner designed to conform to the anticipated tactical operation of the organization embarked. Each individual item is stowed so that it can be unloaded at the required time. Related terms: embarkation; loading; selective loading. 1/3/73 combat patrol / patrouille de combat fighting patrol For ground forces, a tactical unit sent out from the main body to engage in independent fighting; detachment assigned to protect the front, flank, or rear of the main body by fighting if necessary. Related terms: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; objective; objective area; offshore patrol; 1 patrol; reconnaissance patrol; standing patrol; target . 1/3/98 combat power / puissance de combat The total means of destructive and/or disruptive force which a military unit/formation can apply against the opponent at a given time. 1/8/74 combat readiness 1,2 Preferred term: combat ready . combat ready / prt au combat As applied to organizations or equipment: available for combat operations. 9/1/96 combat ready / prt au combat As applied to personnel : qualified to carry out combat operations in the unit to which they are assigned. 9/1/96 combat ready aircraft / aronef prt au combat A combat available aircraft which is fuelled, armed and has a combat ready aircrew available. Related term: combat available aircraft. 1/12/93 combat search and rescue / recherche et sauvetage de combat CSAR The detection, location, identification and rescue of downed aircrew in hostile territory in time of crisis or war and, when appropriate, isolated military personnel in distress, who are trained and equipped to receive combat search and rescue support. Related term: search and rescue. 1/10/03
2 2 1 1

zaadunek bojowy Rozmieszczenie osb, sprztu i zaopatrzenia w sposb zgodny z przewidywanymi dziaaniami taktycznymi zaadowywanej jednostki. Kady element jest rozmieszczany w taki sposb, aby mg by wyadowany w wymaganym czasie. >Terminy zwizane: embarkation; loading; selective loading. 26/2/98 patrol bojowy W siach ldowych, pododdzia wydzielany z si gwnych w celu podjcia samodzielnej walki; pododdzia wyznaczony do osony czoa, skrzyde lub tyw si gwnych, w razie potrzeby przez podjcie walki. >Terminy zwizane: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; objective; objective area; offshore patrol; patrol; reconnaissance patrol; standing 1 patrol; target . 30/3/10

sia bojowa Wszelkie rodki o sile niszczcej, ktre w danym czasie moe zastosowa jednostka lub formacja wojskowa wobec przeciwnika >26/2/98 gotowo bojowa 1,2 >Termin zalecany: combat ready . 26/2/98 gotowo bojowa W odniesieniu do organizacji lub sprztu: w gotowoci do dziaa bojowych. >8/2/01 gotowo bojowa W odniesieniu do personelu: osoby przygotowane do prowadzenia dziaa bojowych w skadzie jednostki, do ktrej s przydzielone. >8/2/01 samolot w gotowoci bojowej Samolot gotw do walki, zatankowany, uzbrojony oraz posiadajcy gotow do walki zaog. >Termin zwizany: combat available aircraft. 22/9/99 dziaania poszukiwawczo-ratownicze w warunkach bojowych CSAR Wykrywanie, lokalizowanie, identyfikowanie i ratowanie w czasie kryzysu lub wojny, zestrzelonych lub przymusowo ldujcych na wrogim terytorium zag oraz w razie potrzeby, innego personelu wojskowego znajdujcego si w niebezpieczestwie, ktry zosta odpowiednio wyszkolony i wyposaony, eby uzyska wsparcie grupy poszukiwawczo-ratowniczej. >Termin zwizany: search and rescue. 6/11/03 zabezpieczenie dziaa bojowych CSS Zabezpieczenie jednostek bojowych, gwnie w dziedzinie administracji i logistyki. >12/9/02
2 1

combat service support / soutien logistique du combat CSS The support provided to combat forces, primarily in the fields of administration and logistics. 1/12/74

NATO/PdP JAWNE

94

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

combat support / appui tactique 2 CS Fire support and operational assistance provided to combat elements. 1/11/94 combat support engineering / appui au combat du gnie Military engineering tasks associated with the direct support to current or imminent operations. Note: They are conducted by the military engineers of any service or component to support land, air, maritime, information, space and special forces operations, with the emphasis on speed of execution. 2/3/09 combat survival / mesure de survie en zone de combat Those measures to be taken by service personnel when involuntarily separated from friendly forces in combat, including procedures relating to individual survival, evasion, escape, and conduct after capture. 1/3/73 combat zone / zone de combat CZ That area required by combat forces for the conduct of operations. Related term: communication zone. 1/7/83 combat zone / zone de combat CZ The territory forward of the army group rear boundary. It is divided into: a. The forward combat zone, comprising the territory forward of the corps rear boundary. b. The rear combat zone, usually comprising the territory between the corps rear boundary and the army group rear boundary. Related term: communication zone. 1/7/83
2 2 1 1

wsparcie bojowe CS Wsparcie jednostek bojowych pod wzgldem ogniowym i operacyjnym. >12/9/02 wsparcie inynieryjne dziaa bojowych Zadania inynierii wojskowej zwizane z bezporednim wsparciem biecych i kolejnych operacji. Uwaga: Zadania te s wykonywane przez wojska inynieryjne rodzajw si zbrojnych lub komponentu w celu wsparcia operacji ldowych, powietrznych, morskich, informacyjnych, kosmicznych i specjalnych, z naciskiem na szybko ich wykonywania. >6/10/09

zasady przetrwania podczas dziaa bojowych Dziaania, ktre powinny by podjte przez personel wojskowy po niezamierzonym oddzieleniu si od si wasnych podczas dziaa bojowych, obejmujce procedury zwizane z przetrwaniem indywidualnym, sposobami wycofywania i ucieczki oraz zachowaniem si po zatrzymaniu przez przeciwnika. >31/1/06 strefa dziaa bojowych CZ Przestrze niezbdna do prowadzenia dziaa z uyciem wojsk. >Termin zwizany: communication zone. 31/1/06
2 1

strefa dziaa bojowych CZ Terytorium rozcigajce si od linii rozgraniczenia strefy tyowej kierunku przeciwnika. Dzieli si je na: a. wysunit stref dziaa bojowych, obejmujc terytorium rozcigajce od linii rozgraniczenia obszaru tyowego korpusu w kierunku przeciwnika. b. tyow stref dziaa bojowych, obejmujc zwykle terytorium lece pomidzy granic obszaru tyowego korpusu a granic strefy tyowej szczebla nadrzdnego. >Termin zwizany: communication zone. 31/1/06 ukad kombinowany, sie kombinowana Ukad odpalania (sie zapalajca) pobudzany przez dwa lub wicej czynnikw rwnoczenie lub we wczeniej ustalonej sekwencji czasowej. >Termin 1,2 zwizany: firing circuit . 25/1/11 kombinowany obwd odpalania, mieszana sie zapalajca Zesp zawierajcy dwa niezalene systemy odpalania, nieelektryczny i elektryczny, z ktrych kady z osobna zapewnia zdetonowanie wszystkich adunkw. >Termin zwizany: dual firing circuit. 16/11/00 kombinowana mina niekontaktowa Mina, ktrej pobudzenie odbywa si pod wpywem dwch lub wicej rnych bodcw, dziaajcych

combination circuit / mise de feu combine Firing circuit actuated by two or more influences received either simultaneously or at a predetermined 1,2 interval. Related term: firing circuit . 25/9/98 combination firing circuit / circuit combin de mise de feu An assembly comprising two independent firing systems, one non-electric and one electric, so that the firing of either system will detonate all charges. Related term: dual firing circuit. 1/3/81 combination influence mine / mine influences combines combined influence mine

NATO/PdP JAWNE

95

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A mine designed to actuate only when two or more different influences are received either simultaneously or in a predetermined order. 1/11/94 combined Preferred term: multinational. combined force / force multinationale A force composed of elements of two or more nations. 25/9/98 combined influence mine Preferred term: combination influence mine.

rwnoczenie, albo w ustalonej kolejnoci. >16/11/00

wielonarodowy >Termin zalecany: multinational. 17/5/11 siy wielonarodowe Siy zbrojne skadajce si z wojsk dwch lub wicej pastw. >26/10/00 kombinowana mina niekontaktowa >Termin zalecany: combination influence mine. 16/11/00 wielonarodowa operacja poczona Dziaania prowadzone przez siy dwch lub wicej pastw, w ktrych zaangaowane s elementy, co najmniej dwch rodzajw si zbrojnych. >Terminy zwizane: joint; multinational. 5/4/01 wielonarodowe wsparcie logistyczne Gromadzenie przez pastwa czonkowskie okrelonych zasobw przeznaczonych do uycia przez pastwa NATO, stosownie do decyzji wadz koordynujcych. >Terminy zwizane: logistic assistance; mutual aid; reallocation of resources; reallocation authority. 29/9/05

combined joint operation / opration interarmes multinationale An operation carried out by forces of two or more nations, in which elements of at least two services participate. Related terms: joint; multinational. 16/7/99 combined logistic support / soutien logistique multinational The pooling of specified resources by member nations for use by NATO nations as decided by a coordinating authority. Related terms: logistic assistance; mutual aid; reallocation of resources; reallocation authority. 1/11/94 combined operation / opration multinationale multinational operation (admitted) An operation conducted by forces of two or more nations acting together. 2/3/09 combustor / dispositif combustor A name generally assigned to the combination of flame holder or stabilizer, igniter, combustion chamber, and injection system of a ramjet or gas turbine. 1/3/73
1 1

dziaania wielonarodowe Dziaania prowadzone przez wojska dwch lub wicej pastw dziaajcych wsplnie. >8/12/09

zesp komory spalania Nazwa generalnie przypisana kombinacji stabilizatora pomienia lub stabilizatora, urzdzenia zaponowego, komory spalania, oraz systemu wtryskowego odrzutowego silnika strumieniowego lub turbiny gazowej. >26/2/98 dowodzenie Wadza nadana osobie spord stanu osobowego si zbrojnych do kierowania, koordynacji i sprawowania kontroli nad formacjami wojskowymi. >16/1/03 komenda Rozkaz wydany przez dowdc, tj. wola dowdcy wyraona w celu spowodowania okrelonych dziaa. >16/1/03 podmiot dowodzenia Jednostka lub jednostki wojskowe, jednostka organizacyjna albo obszar znajdujcy si pod dowdztwem jednej osoby. >16/1/03 panowa Kontrolowa okrelony aspekt sytuacji. >16/1/03 dowodzi

command / commandement The authority vested in an individual of the armed forces for the direction, coordination, and control of military forces. 29/5/02 command / commandement An order given by a commander; that is, the will of a commander expressed for the purpose of bringing about a particular action. 29/5/02 command / commandement A unit, group of units, organization or area under the authority of a single individual. 29/5/02
4 2 3 3 2 2

command / commander To dominate an area of situation. 29/5/02 command / commander

5 1

NATO/PdP JAWNE

96

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

To exercise command. Related terms: administrative control; full command; functional command; national command; operational command. 29/5/02

Sprawowa dowodzenie. >Terminy zwizane: administrative control; base command; full command; functional command; national command; operational command. 16/1/03 system dowodzenia i kierowania cznoci C2CS System cznoci zapewniajcy przekazywanie informacji pomidzy wadzami wojskowymi w celu dowodzenia i kierowania. >3/3/09

command and control communication system / systme de communication de commandement et de contrle C2CS A communication system which conveys information between military authorities for command and control purposes. 29/5/02 command and control protection / protection du commandement et du contrle The defensive aspect of command and control warfare aimed at preventing an adversary from influencing, degrading or destroying friendly command and control capabilities. Related terms: command and control warfare; counter-command and control. 29/5/02 command and control system / systme de commandement et de contrle C2S An assembly of equipment, methods and procedures and, if necessary, personnel, that enables commanders and their staffs to exercise command and control. Related terms: communication and information systems; communication system; information system; NATO consultation, command and control systems. 14/10/02 command and control warfare / guerre du commandement et du contrle C2W The integrated use of all military capabilities including operations security, deception, psychological operations, electronic warfare and physical destruction, supported by all-source intelligence and communication and information systems, to deny information to, influence, degrade or destroy an adversarys command and control capabilities while protecting friendly command and control capabilities against similar actions. Related terms: command and control protection; counter-command and control. 4/10/00 command axis / axe de dplacement des postes de commandement A line along which a headquarters will move. 1/3/73 command channel Preferred term: chain of command. command controlled stocks / stocks contrls par un commandement Stocks which are placed at the disposal of a designated NATO commander in order to provide him with a flexibility with which to influence the battle logistically. "Placed at the disposal of" implies

ochrona w obszarze dowodzenia Aspekt obronny walki w obszarze dowodzenia, majcy na celu uniemoliwienie przeciwnikowi osabiania, niszczenia lub wpywania w inny sposb na wasny potencja w zakresie dowodzenia. >Terminy zwizane: command and control warfare; counter-command and control. 12/2/03

system dowodzenia i kierowania C2S Zesp urzdze, metod i procedur oraz, jeli potrzeba, stanu osobowego umoliwiajcy dowdcom i sztabom realizacj dowodzenia i kierowania. >Terminy zwizane: communication and information systems; communication system; information system; NATO consultation, command and control systems. 16/1/03

walka w obszarze dowodzenia C2W Zintegrowane wykorzystanie wszelkich zdolnoci wojskowych obejmujcych bezpieczestwo operacji, dezinformacj, dziaania psychologiczne, walk radioelektroniczn i niszczenie fizyczne, wspierane przez systemy rozpoznania, cznoci i informatyki w celu uniemoliwienia zdobywania informacji przez przeciwnika, osabiania, obezwadniania lub wpywania w inny sposb na zdolnoci przeciwnika w zakresie dowodzenia, z zachowaniem jednoczenie ochrony wasnych zdolnoci w tym zakresie przed podobnymi dziaaniami. >Terminy zwizane: command and control protection; counter-command and control. 5/3/04 o przemieszczenia stanowiska dowodzenia Linia, wzdu ktrej przemieszcza si dowdztwo. >31/1/06 acuch dowodzenia >Termin zalecany: chain of command. 12/6/02 zapasy znajdujce si w dyspozycji dowdztwa Zapasy wydzielone do dyspozycji wyznaczonego dowdcy NATO w celu zapewnienia mu elastycznoci w logistycznym zabezpieczeniu dziaa. Wydzielenie zapasw do dyspozycji wie si z odpowiedzialnoci za magazynowanie, obsug, rachunkowo, rotacj lub

NATO/PdP JAWNE

97

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

responsibility for storage, maintenance, accounting, rotation or turnover, physical security and subsequent transportation to a particular battle area. 1/3/84 command destruct signal / signal de destruction tlcommand A signal used to operate intentionally the destruction signal in a missile. 1/3/73 command-detonated munition / munition tlcommande A munition that is deliberately and remotely detonated by the person in control of that munition. 1/10/03 command ejection system / systme d'jection commande Related terms: ejection systems; independent ejection system; sequenced ejection system. 1/3/81 commander / commandant COM Related terms: executing commander; exercise commander; national command; national force commander; national territorial commander. 1/3/73 commanders required date / date exige par le commandant CRD The latest date, calculated from G-day, established by the theatre commander, on which forces are required to be complete in their final destination and organized to meet the commanders operational requirement. Related terms: designation of days and hours; D-day; E-day; G-day; H-hour; latest arrival date. 29/5/02 command guidance / guidage tlcommand A guidance system wherein intelligence transmitted to the missile from an outside source causes the missile to traverse a directed flight path. 1/3/73

zwrot, fizyczne bezpieczestwo oraz pniejszy transport do okrelonego rejonu dziaa. >26/2/98

sygna polecenia zniszczenia Komenda stosowana do celowego uruchomienia sygnau zniszczenia w pocisku rakietowym. >26/2/98

amunicja detonowana sygnaem Amunicja zdalnie detonowana przez osob sprawujc nad ni kontrol. 6/11/03

system katapultowania uruchamiany ze stanowiska pilota >Terminy zwizane: ejection systems; independent ejection system; sequenced ejection system. 12/9/02 dowdca COM >Terminy zwizane: executing commander; exercise commander; national command; national force commander; national territtorial commander. 26/2/98 termin wymagany przez dowdc CRD Termin wyznaczony przez dowdc teatru dziaa, liczony od dnia G, w ktrym ukompletowane i zorganizowane siy powinny znale si w miejscu docelowym, zgodnie z wymaganiami operacyjnymi dowdcy. >Terminy zwizane: designation of days and hours; D-day; E-day; G-day; H-hour; latest arrival date. 18/2/10 naprowadzanie przy pomocy komend System naprowadzania, w ktrym dane rozpoznawcze transmitowane do pocisku z zewntrznego rda powoduj naprowadzenie pocisku na wyznaczon ciek lotu. >26/2/98 sie dowodzenia Sie cznoci, ktra czy dany szczebel dowodzenia z niektrymi lub wszystkimi podlegymi mu jednostkami w celu zapewnienia dowodzenia. >26/2/98 panowanie na morzu Swoboda w zakresie wykorzystania obszarw morskich i uniemoliwienie ich wykorzystania przez przeciwnika w rodowisku podwodnym, nawodnym i nadwodnym. >Terminy zwizane: sea control; sea denial. 1/3/01 stanowisko dowodzenia 2 CP SD Miejsce rozmieszczenia jednostki lub pododdziau, w ktrym dowdca i jego sztab prowadz swoj dziaalno. W czasie dziaa bojowych jednostki lub pododdziau s czsto rozmieszczone w kilku miejscach - miejsce, w ktrym znajduje si dowdca jednostki lub

command net / rseau de commandement A communications network which connects an echelon of command with some or all of its subordinate echelons for the purpose of command control. 1/3/73 command of the sea / matrise de lespace maritime The freedom to use the sea and to deny its use to an adversary in the sub-surface, surface and above-water environments. Related terms: sea control; sea denial. 13/12/99 command post / poste de commandement 2 CP A unit's or subunit's headquarters where the commander and the staff perform their activities. In combat, a unit's or subunit's headquarters is often divided into echelons; the echelon in which the unit or subunit commander is located or from which he operates is called a command post. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

98

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

pododdziau lub z ktrego prowadzi dowodzenie nazywane jest stanowiskiem dowodzenia. >26/2/98 command post exercise / exercice de poste de commandement CPX An exercise in which the forces are simulated, involving the commander, his staff, and communications within and between headquarters. Related terms: exercise; field exercise. 1/11/83 command select ejection system Related term: ejection systems. wiczenia dowdczo-sztabowe CPX wiczenia dowdztw, sztabw i systemu cznoci wewntrznej i zewntrznej, z symulacj uycia wojsk. >Terminy zwizane: exercise; field exercise. 26/2/98

system katapultowania uruchamiany z wybranego stanowiska zaogi >Termin zwizany: ejection systems. 12/9/02 zaadunek handlowy (komercyjny) >Termin zalecany: administrative loading. 26/2/98 oglnodostpny COTS Dotyczy wyrobw powszechnie dostpnych w sprzeday i zazwyczaj wykorzystywanych bez modyfikacji. >Terminy zwizane: government off-theshelf; NATO off-the-shelf. 4/4/02 zaadunek wedug rodzaju adunkw Metoda zaadunku, w ktrej rne rodzaje adunkw, takie jak amunicja, racje lub pojazdy, s adowane w taki sposb, e kady z nich moe by wyadowany bez koniecznoci naruszania innych. >Terminy zwizane: allowable load; block stowage loading; combat loading; embarkation; horizontal loading; loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 26/2/98 jednolito Stan, osignity poprzez uycie tej samej doktryny, procedur lub sprztu. >Terminy zwizane: common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. [Approving authority(ies): NCS] 20/10/10 infrastruktura wsplna Infrastruktura istotna z punktu widzenia szkolenia si NATO lub wdroenia planw operacyjnych NATO, ktra, ze wzgldu na stopie jej wsplnego uytkowania oraz zgodnoci z kryteriami ustalanymi okresowo przez Rad Pnocnoatlantyck, jest wsplnie finansowana przez czonkw NATO. >Terminy zwizane: : bilateral infrastructure; infrastructure; national infrastructure. 26/2/98 element powszechnego uytku Element zamienny powszechnie stosowany przez dwa lub wicej pastw lub rodzaje si zbrojnych . >Terminy zwizane: commonality; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. 20/10/10

commercial loading / chargement administratif Preferred term: administrative loading. 1/3/73 commercial off-the-shelf / commercial sur tagre COTS Pertaining to a commercially marketed product which is readily available for procurement and normally used without modification. Related terms: government offthe-shelf; NATO off-the-shelf. 1/10/01 commodity loading / chargement spar par produit A method of loading in which various types of cargoes are loaded together, such as ammunition, rations, or boxed vehicles, in order that each commodity can be discharged without disturbing the others. Related terms: allowable load; block stowage loading; combat loading; embarkation; horizontal loading; loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 1/3/73 commonality / communit The state achieved when the same doctrine, procedures or equipment are used. Related terms: common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. [Approving authority(ies): NCS] 4/10/00 common infrastructure / infrastructure commune Infrastructure essential to the training of NATO forces or to the implementation of NATO operational plans which, owing to its degree of common use or interest and its compliance with criteria laid down from time to time by the North Atlantic Council, is commonly financed by NATO members. Related terms: bilateral infrastructure; infrastructure; national infrastructure. 1/3/73 common user item / article d'usage commun An item of an interchangeable nature which is in common use by two or more nations or services of a nation. Related terms: commonality; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. 1/7/82

NATO/PdP JAWNE

99

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

communication and information systems / systmes d'information et de communication CIS Collective term for communication systems and information systems. Related terms: command and control system; communication system; information system; NATO consultation,command and control systems. 29/5/02 communication centre / centre de communication signal centre An organization responsible for handling and controlling communications traffic, normally comprising a message centre, a cryptographic centre, and transmitting and receiving stations. Note: transmitting and receiving stations are not normally located in the communication centre but the remote controls for these facilities are located there. 1/10/03 communication reporting gate / seuil de compte rendu CRG A geographical reference point or line at which merchant ships are required to call the naval cooperation and guidance for shipping organization in order to establish initial contact or to update previous information. Related terms: merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping. 02/03/07 communications intelligence / enseignement transmissions COMINT Intelligence derived from electromagnetic communications and communication systems by other than intended recipients or users. 1/10/01 communication system / systme de communication An assembly of equipment, methods and procedures and, if necessary, personnel, organized to accomplish information transfer functions. Notes: 1. A communication system provides communication between its users and may embrace transmission systems, switching systems and user systems. 2. A communication system may also include storage or processing functions in support of information transfer. Related terms: command
and control system; communication and information systems; information system; NATO consultation,command and control systems. 29/5/02

systemy cznoci i informatyki CIS Wsplny termin okrelajcy systemy cznoci i systemy informatyczne. >Terminy zwizane: command and control system; communication system; information system; NATO consultation,command and control systems. 27/10/04

wze cznoci centrum cznoci Jednostka organizacyjna odpowiedzialna za obsug i kontrol cznoci, skadajca si zazwyczaj z orodka informacyjnego, orodka kryptograficznego oraz stacji nadawczych i odbiorczych. Uwaga: Stacje nadawcze i odbiorcze nie s zazwyczaj umiejscowione w wle cznoci, ale znajduj si w nim urzdzenia zdalnego sterowania tymi stacjami. 6/11/03 rubie cznoci CRG Punkt lub linia odniesienia gdzie statki eglugi morskiej, w celu nawizania kontaktu lub uaktualnienia przekazanych wczeniej informacji, zobowizane s do komunikowania si z organami wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej. >Terminy zwizane: merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping. 06/11/07 wywiad radiowy, rozpoznanie radiowe COMINT Pozyskiwanie danych wywiadowczych (rozpoznawczych) za pomoc rodkw i systemw cznoci radiowej przez osoby nie bdce waciwymi odbiorcami lub uytkownikami. >9/5/02 system telekomunikacyjny, system cznoci Sprzt, metody, procedury oraz, jeli to niezbdne, personel, zorganizowane w celu realizowania przekazu informacji. Uwagi: 1. System telekomunikacyjny zapewnia komunikacj pomidzy jego uytkownikami i moe obejmowa systemy teletransmisyjne, systemy komutacyjne i systemy uytkownikw. 2. System telekomunikacyjny moe take realizowa funkcje przechowywania i przetwarzania w celu wspomagania przekazu informacji. >Terminy zwizane: command and
control system; communication and information systems; information system; NATO consultation,command and control systems.

16/1/03 communication zone / zone des communications COMMZ Rear part of a theatre of operations (behind but contiguous to the combat zone) which contains the strefa komunikacji COMMZ Tylna cz teatru dziaa (znajdujca si z tyu, ale bardzo blisko strefy dziaa bezporednich), w ktrej

NATO/PdP JAWNE

100

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

lines of communications, establishments for supply and evacuation, and other agencies required for the immediate support and maintenance of the field 1,2 forces. Related term: combat zone . 1/3/73

rozmieszczone s linie komunikacyjne, elementy odpowiedzialne za zaopatrywanie i ewakuacj oraz inne elementy potrzebne do natychmiastowego wsparcia i podtrzymania dziaa wojsk. >Termin zwizany: combat 1, 2 zone . 18/2/10 pokrycie porwnawcze Zobrazowanie tego samego obszaru lub obiektu w rnych momentach czasowych, w celu ukazania szczegw jakichkolwiek zmian. >Terminy zwizane: airborne alert; column cover; concealment; fighter 3 cover; screen . 5/7/01 oznaczanie przedziaw bagaowych W statku powietrznym system oznacze kabiny bagaowej dzielcy j na przedziay przeznaczone do umieszczenia w nich adunku stosownie do wymaga zwizanych z obcieniem i rwnowag. >26/2/98 kierunek kompasowy Kierunek w paszczynie poziomej wyraony jako odlego ktowa mierzona w kierunku ruchu wskazwek zegara od pnocy kompasowej. >26/2/98 pnoc kompasowa Nieskorygowany kierunek wskazywany przez poszukujcy pnocy koniec igy kompasowej. >Termin zwizany: magnetic north. 26/2/98 ra kompasowa Podzielone koo, oznaczone zazwyczaj stopniami, wskazujce kierunki nadrukowane lub wyrysowane na waciwym orodku. >26/2/98 kompatybilno Waciwo produktw, procesw lub usug do wsplnego uycia w okrelonych warunkach, w celu spenienia odpowiednich wymaga bez powodowania niedopuszczalnego wzajemnego oddziaywania. >Terminy zwizane: commonality; cmmon user item; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. [ISO/IEC Guide 2:1996], [Approving authority(ies): NCS] 20/10/10 kompilacja Wybr, zoenie i graficzne przedstawienie wszystkich istotnych informacji, koniecznych do przygotowania planu lub mapy. Informacja taka moe by pozyskiwana z innych map lub planw albo z innych rde. >26/2/98 diagram kompilacji Diagram okrelajcy szczegowo materia rdowy, z ktrego plan lub mapa zostay skompilowane; niekoniecznie uwzgldnia dane okrelajce wiarygodno informacji. >Terminy zwizane: reliability diagram. 26/2/98 nabj ukompletowany Amunicja, ktra zawiera wszystkie elementy skadowe konieczne do jej waciwego funkcjonowania. >26/2/98

comparative cover / couverture de comparaison Coverage of the same area or object taken at different times, to show any changes in details. Related terms: airborne alert; column cover; concealment; fighter 3 cover; screen . 13/12/99

compartment marking / marquage de soute In an aircraft, a system of marking a cabin into compartments for the positioning of loads in accordance with the weight and balance requirements. 1/3/73 compass direction / direction de compas The horizontal direction expressed as an angular distance measured clockwise from compass north. 1/3/73 compass north / nord du compas The uncorrected direction indicated by the north seeking end of a compass needle. Related term: magnetic north. 1/3/73 compass rose / rose du compas A graduated circle, usually marked in degrees, indicating directions and printed or inscribed on an appropriate medium. 1/3/73 compatibility / compatibilit The suitability of products, processes or services for use together under specific conditions to fulfil relevant requirements without causing unacceptable interactions. Related terms: commonality; cmmon user item; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. [ISO/IEC Guide 2:1996], [Approving authority(ies): NCS] 4/10/00 compilation / compilation Selection, assembly, and graphic presentation of all relevant information required for the preparation of a map or chart. Such information may be derived from other maps or charts or from other sources. 1/3/73 compilation diagram / carton des rfrences A diagram giving details of the source material from which the map or chart has been compiled; this does not necessarily include reliability information. Related terms: information box; reference box; reliability diagram. 1/3/73 complete round / coup complet Ammunition which contains all the components necessary for it to function. 1/9/81

NATO/PdP JAWNE

101

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

component / composant In logistics, a part or combination of parts, having a specific function, which can be installed or replaced 1 only as an entity. Related terms: assembly; base ; deployment operating base; emergency fleet 1 operating base; equipment; establishment ; part; subassembly; supplies; unit equipment. 1/3/92
1

komponent W logistyce cz lub kombinacja czci, posiadajcych okrelone funkcje, ktre mog by zamontowane lub wymienione jedynie jako cay element. >Terminy zwizane: assembly; base1; deployment operating base; emergency fleet operating base; equipment; establishment1; part; sub-assembly; supplies; unit equipment. 25/1/11 dowdztwo komponentu CC W strukturze dowodzenia NATO organ dowodzenia trzeciego szczebla, majcy okrelone zdolnoci w zakresie si powietrznych, morskich lub ldowych, odpowiedzialny za planowanie operacyjne i prowadzenie operacji podporzdkowanych zgodnie z poleceniami dowdcy NATO. >Terminy zwizane: 1 component commander ; NATO strategic commander. 2/12/08 dowdztwo komponentu CC Dowdztwo komponentu funkcjonalnego lub dowdztwo komponentu rodzaju si zbrojnych odpowiadajce za planowanie i prowadzenie dziaa morskich, ldowych, powietrznych, specjalnych lub innych w ramach si poczonych. >Termin zwizany: component 2 commander . 2/12/08 dowdca komponentu Dowdca rodzaju si zbrojnych lub komponentu funkcjonalnego trzeciego szczebla wojskowej struktury dowodzenia NATO. >Terminy zwizane: component 1 command ; NATO strategic commander. 2/12/08
1 2 1

component command / commandement de 1 composante 1 CC In the NATO military command structure, a third-level command organization with specific air, maritime or land capabilities that is responsible for operational planning and conduct of subordinate operations as directed by the NATO commander. Related terms: 1 component commander ; NATO strategic commander. 15/1/08 component command / commandement de 2 composante 1 CC A functional component command or service component command responsible for the planning and conduct of a maritime, land, air, special or other operation as part of a joint force. Related term: 2 component commander . 14/10/02 component commander / commandant de 1 composante 2 CC A single-service or functional component commander at the third level of the NATO military command 1 structure. Related terms: component command ; NATO strategic commander. 29/5/02 component commander / commandant de 2 composante 2 CC A designated commander responsible for the planning and conduct of a maritime, land, air, special or other operation as part of a joint force. 29/5/02 component life / dure de vie d'un composant The period of normal usage of a component after which the likelihood of failure sharply increases. 4/10/00 compound helicopter / hlicoptre hybride A helicopter with an auxiliary propulsion system which provides thrust in excess of that which the rotor alone could produce, thereby permitting increased forward speeds; wings may or may not be provided to reduce the lift required from the rotor system. 1/12/76
2 1 2

dowdca komponentu Wyznaczony dowdca odpowiedzialny za planowanie i prowadzenie dziaa morskich, ldowych, powietrznych, specjalnych lub innych w ramach si poczonych. >2/12/08

okres uywalnoci elementu Okres normalnego uytkowania elementu, po ktrym prawdopodobiestwo jego uszkodzenia gwatownie wzrasta. >11/1/01 udoskonalony migowiec migowiec wyposaony w dodatkowy system napdowy zapewniajcy wiksz si cigu ni sia, ktr moe wytworzy sam rotor, co umoliwia zwikszenie prdkoci postpowej; mog by dodane take skrzyda w celu zmniejszenia wymaganej siy cigu wytwarzanej przez system rotora gwnego. >26/2/98 komora cinieniowa 3 CC

compression chamber

NATO/PdP JAWNE

102

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CC Preferred term: hyperbaric chamber. compromised / compromis A term applied to classified matter, knowledge of which has, in whole or in part, passed to an unauthorized person or persons, or which has been subject to risk of such passing. 1/3/73 computed air release point / point de largage calcul CARP A computed air position where the first paratroop or cargo item is released to land on a specified impact 2 point. Related term: release point . 1/3/73

CC >Termin zalecany: hyperbaric chamber. 29/4/10 nieuprawnione ujawnienie Termin stosowany do informacji niejawnych, ktre zostay w caoci lub czciowo ujawnione osobie lub osobom nieupowanionym lub byy naraone na takie ujawnienie. >31/1/06 obliczony punkt zrzutu z powietrza CARP Obliczona pozycja w powietrzu, z ktrej zrzucany jest pierwszy spadochroniarz lub element adunku w okrelony punk zrzutu. >Termin zwizany: release 2 point . 25/1/11 atak na sie informatyczn CNA Dziaania podejmowane w celu znieksztacenia, uniemoliwienia wykorzystania, degradacji lub zniszczenia informacji przechowywanej w komputerze i/lub sieci komputerowej, albo komputera i/lub sieci komputerowej. Uwaga: atak na sie informatyczn jest rodzajem ataku cybernetycznego. >20/10/10 penetracja sieci informatycznej CNE Dziaanie podejmowane w celu wykorzystania komputera lub sieci informatycznej, jak rwnie zgromadzonych w nich informacji dla osignicia korzyci. >24/5/05 ukrycie Zabezpieczenie przed obserwacj lub rozpoznaniem. >Terminy zwizane: airborne alert; column cover; 3 coverage; fighter cover; screen . 5/3/04 ogie zerodkowany Ogie baterii/ dzia, dwch lub wicej okrtw prowadzony do celu pojedynczego. 31/1/06 ogie zerodkowany Ogie wielu rodkw ogniowych skierowany na jeden punkt lub may obszar. >31/1/06 rejon zerodkowania Rejon znajdujcy si zwykle na obszarze prowadzonych dziaa bojowych, na ktrym koncentruj si oddziay przed rozpoczciem dziaa. >3/1/06 rejon koncentracji ognia Ograniczony rejon, na ktry kierowany jest ogie w okrelonym czasie. >3/1/06 koncepcja Przedstawienie pomysu, wyraajcego sposb wykonania lub przeprowadzenia czego, mogce prowadzi do przyjcia pewnej procedury. >26/2/98
2 1

computer network attack / attaque de rseaux informatiques CNA Action taken to disrupt, deny, degrade or destroy information resident in a computer and/or computer network, or the computer and/or computer network itself. Note: A computer network attack is a type of cyber attack. 22/1/10 computer network exploitation / exploitation de rseau informatique CNE Action taken to make use of a computer or computer network, as well as the information hosted therein, in order to gain advantage. 17/1/05 concealment / dissimulation The protection from observation or surveillance. Related terms: airborne alert; column cover; 3 coverage; fighter cover; screen . 1/11/75 concentrated fire / tir de concentration The fire of the batteries of two or more ships directed against a single target. 1/3/73 concentrated fire / tir de concentration Fire from a number of weapons directed at a single point or small area. 1/3/73 concentration area / zone de concentration An area, usually in the theatre of operations, where troops are assembled before beginning active operations. 1/3/73 concentration area / zone de concentration A limited area on which a volume of gunfire is placed within a limited time. 1/3/73 concept / concept A notion or statement of an idea, expressing how something might be done or accomplished, that may lead to an accepted procedure. 1/11/83
2 2 1 1 2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

103

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

concept of operations / concept de l'opration CONOPS A clear and concise statement of the line of action chosen by a commander in order to accomplish his mission. 1/3/82 conduct of operations / conduite des oprations The art of directing, coordinating, controlling and adjusting the actions of forces to achieve specific objectives. 14/10/02 cone of silence / cne de silence An inverted cone-shaped space directly over the aerial towers of some forms of radio beacons in which signals are unheard or greatly reduced in volume. Related terms: beacon; fan marker beacon; radio beacon; Z-marker beacon. 1/3/73

koncepcja operacji CONOPS Jasno i zwile okrelony sposb dziaania wybrany przez dowdc, w celu wykonania zadania. >7/12/10

prowadzenie dziaa Sztuka kierowania, koordynowania, kontrolowania i korygowania dziaa si w celu osignicia okrelonych celw. >16/1/03 stoek ciszy Przestrze o ksztacie odwrconego stoka znajdujca si bezporednio nad masztami antenowymi radiolatarni o pewnych ksztatach, w ktrych sygnay s niesyszalne lub o znacznie zredukowanej gonoci. >Terminy zwizane: beacon; fan marker beacon; radio beacon; Z-marker beacon. 26/2/98 zapobieganie konfliktom Rodzaj operacji wsparcia pokoju, w ktrej stosowane s uzupeniajce si wzajemnie rodki dyplomatyczne, cywilne i, w razie potrzeby, wojskowe w celu monitorowania sytuacji i okrelenia przyczyn konfliktu oraz podjcia dziaa w odpowiednim czasie tak, aby zapobiec wystpieniu, eskalacji lub wznowieniu aktw wrogoci. >Terminy zwizane: peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation; peace support force. 16/1/03 reflektor zakcajcy Reflektor promieniowania elektromagnetycznego uywany do wytwarzania sygnaw echa zakcajcego. Reflektory zakcajce prac radaru obejmuj takie urzdzenia jak paski folii, kawaki drutu i odbijacze ktowe. >26/2/98 droga czca Droga czca drogi dofrontowe i/lub rokadowe. >Terminy zwizane: axial route; controlled route; 3 despatch route; diversion ; double flow route; lateral route; limited access route; main supply route; open route; reserved route; route; route classification; single flow route; supervised route. 25/1/11 konsola Radiowe urzdzenie nawigacyjne dalekiego zasigu, ktrego emisja, ze wzgldu na charakterystyk modulacji czstotliwoci emitowanego sygnau radiowego, umoliwia okrelenie namiaru. >26/2/98 konsola Zesp urzdze kontrolnych, wskanikw oraz podobnego sprztu elektronicznego lub mechanicznego, uywany do monitorowania gotowoci i/lub kontroli okrelonych funkcji systemu, takich jak sprawdzenie dziaania systemw rakiety, odliczania czasu lub obsugi wyrzutni. >26/2/98 umocnienie pozycji
2 1

conflict prevention / prvention des conflits A peace support operation employing complementary diplomatic, civil, and - when necessary - military means, to monitor and identify the causes of conflict, and take timely action to prevent the occurrence, escalation, or resumption of hostilities. Related terms: peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation; peace support force. 14/10/02

confusion reflector / rflecteur A reflector of electromagnetic radiations used to create echoes for confusion purposes. Radar confusion reflectors include such devices as chaff, rope and corner reflectors. 1/3/73

connecting route / itinraire de raccordement A route connecting axial and/or lateral routes. Related terms: axial route; controlled route; despatch route; 3 diversion ; double flow route; lateral route; limited access route; main supply route; open route; reserved route; route; route classification; single flow route; supervised route. 1/6/78 console / console A long-range radio aid to navigation, the emissions of which, by means of their radio frequency modulation characteristics, enable bearings to be determinate. 1/3/7 console / pupitre de commande A grouping of controls, indicators, and similar electronic or mechanical equipment, used to monitor readiness of, and/or control specific functions of, a system, such as missiles check-out, countdown, or launch operations. 1/3/7
2 1

consolidation of position / organisation d'une position conquise

NATO/PdP JAWNE

104

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

position conquise Organizing and strengthening a newly captured position so that it can be used against the enemy. 1/3/73 constant of the cone / constante du cne For Lambert Conical Orthomorphic projection. 1/3/73

Zorganizowanie i wzmocnienie nowo zdobytych pozycji w taki sposb, e mog by uyte przeciw nieprzyjacielowi. >26/2/98

staa stoka Dla ortomorficznej stokowej projekcji Lamberta. >26/2/98 konsultacje Wymiana pogldw i prowadzenie narad pomidzy najwyszymi wadzami Sojuszu i pastw czonkowskich w celu uzgodnienia stanowisk i sformuowania zalece w sprawach bdcych przedmiotem wsplnego zainteresowania. Uwaga: konsultacja moe obejmowa midzynarodowe organizacje, pastwa PdP, oraz wedug potrzeb inne kraje spoza NATO. >4/4/02 systemy konsultacji, dowodzenia i kierowania >Termin zalecany: NATO consultation, command and control systems. 4/4/02 logistyka konsumenta Cz logistyki, ktra obejmuje przyjmowanie, skadowanie, transport, eksploatacj i wycofywanie z uytkowania uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz rodkw zaopatrzenia jak rwnie udzielanie wsparcia i wiadczenie usug. >Terminy zwizane: acceptance trial; production logistics. 24/5/05. wskanik zuycia rednia ilo rodkw zaopatrzenia konsumowanych lub zuywanych w okrelonym czasie, wyraana ilociowo przy zastosowaniu waciwej jednostki miary. >31/1/06 obiekt wykryty Wyodrbniony obiekt w powietrzu, na powierzchni (wody, ldu) lub pod wod, wykryty przez czujniki elektroniczne akustyczne i/lub wizyjne. >29/1/04 utrata kontaktu Pojcie uywane podczas ledzenia celu oznaczajce, e kontakt z celem, ktry cigle powinien znajdowa si w zasigu wykrywania, jest czasowo utracony, ale nie ma pewnoci, e proces ledzenia obiektu zosta zakoczony. >5/3/04 mina kontaktowa Mina detonowana pod wpywem kontaktu fizycznego. 1,2 >Termin zwizany: mine . 25/1/11 punkt kontaktowy W dziaaniach ldowych atwy do zidentyfikowania punkt w terenie, w ktrym dwie lub wicej jednostek powinno nawiza kontakt. >Terminy zwizane: 1 3 checkpoint ; control point ; coordinating point. 20/10/10 punkt kontaktowy W dziaaniach powietrznych, pozycja, z ktrej dowdca
2 1

consultation / consultation The exchange of views and the conduct of deliberations amongst the highest authorities of the Alliance and member nations aiming at harmonizing positions and formulating recommendations on issues of common concern. Note: consultation may involve international organizations, Partner nations and, as required, other non-NATO nations. 1/10/01 consultation, command and control systems Preferred term: NATO consultation, command and control systems. consumer logistics / logistique de consommation The part of logistics concerning the reception, storage, transport, maintenance and disposal of materiel, as well as the provision of support and services. Related terms: acceptance trial; production logistics. 22/6/04

consumption rate / taux de consommation The average quantity of an item consumed or expended during a given time interval, expressed in quantities by the most appropriate unit of measurement per applicable stated basis. 1/3/73 contact / contact Any discrete airborne, surface or subsurface object detected by electronic, acoustic, and/or visual sensors. 16/7/96 contact lost / contact perdu A target tracking term used to signify that a target believed to be still within sensor coverage is temporarily lost but the termination of track plotting is not warranted. 9/1/96

contact mine / mine contact A mine detonated by physical contact. Related term: 1,2 mine . 1/3/77 contact point / point de jonction In land warfare, a point on the terrain, easily identifiable, where two or more units are required to 1 make contact. Related terms: checkpoint ; control 3 point ; coordinating point. 1/12/76 contact point / point de jonction In air operations, the position at which a mission
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

105

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

leader makes radio contact with an air control agency. 2 Related terms: control point ; coordinating point; pull-up point; turn-in point. 1/12/76 contact print / tirage contact A print made from a negative or a diapositive in direct contact with sensitized material. 1/3/73

zadania nawizuje czno radiow z agencj kontroli 2 ruchu lotniczego. >Terminy zwizane: control point ; coordinating point; pull-up point; turn-in point. 20/10/10 odbitka stykowa Odbitka wykonana z negatywu lub diapozytywu w drodze bezporedniego kontaktu z materiaem wiatoczuym. >13/5/04 meldunek o nawizaniu kontaktu meldunek poszerzony wstpny meldunek o nawizaniu stycznoci z przeciwnikiem Meldunek o kadym wykryciu nieprzyjaciela. >26/22/98 zwiza, powstrzyma, blokowa Zatrzyma, zwiza, lub okry siy przeciwnika albo spowodowa zerodkowanie jego dziaa na danym froncie w celu uniemoliwienia mu wycofania dowolnej czci si z zamiarem uycia ich w innym miejscu. >26/2/98 terminal kotwiczny do przeadunku kontenerw CAT Osonite kotwicowisko, inne ni port, wyposaone w odpowiedni infrastruktur do przeadunku adunku kontenerowego z kontenerowca na inne jednostki pywajce. >20/10/10

contact report / compte rendu de contact amplifying report initial contact report A report indicating any detection of the enemy. 1/12/79 contain / contenir To stop, hold, or surround the forces of the enemy or to cause the enemy to centre his activity on a given front and to prevent his withdrawing any part of his forces for use elsewhere. 1/3/73

container anchorage terminal / mouillage abrit pour transbordement CAT A sheltered anchorage other than a port with the appropriate facilities for the transshipment of containerized cargo from containerships to other vessels. 22/1/10 contamination / contamination The deposit, absorption or adsorption of radioactive material or of biological or chemical agents on or by structures, areas, personnel or objects. Related terms: induced radiation; initial radiation; residual radiation. 1/11/94

skaenie Osadzanie si, absorpcja lub adsorpcja substancji promieniotwrczych, rodkw biologicznych lub bojowych rodkw trujcych w/na obiektach, obszarach, osobach lub przedmiotach. >Terminy zwizane: induced radiation; initial radiation; residual radiation. 7/2/02 przeciwdziaanie skaeniom Zastosowanie polityki, doktryn, wyposaenia i procedur w celu uniknicia, zmniejszenia, usunicia lub unieszkodliwienia skae radiologicznych, biologicznych lub chemicznych. >22/6/10 linia kontroli skae Linia ustanowiona przez kompetentne wadze, okrelajca obszar o okrelonym poziomie skaenia danym rodkiem. >26/2/98

contamination control / contrle de contamination The employment of policies, doctrine, equipment and procedures, to avoid, contain, reduce, remove or render harmless radiological, biological or chemical contaminants. 26/8/09 contamination control line / ligne de contrle de contamination A line established by competent authority identifying the area contaminated to a specific level of the contaminant of interest. 1/3/73 contamination control point / point de contrle de contamination That portion of the contamination control line used by personnel to control entry to and exit from the contaminated area. 1/3/73 contingency plan / plan de circonstance CONPLAN A plan which is developed for possible operations where the planning factors have been identified or

punkt kontroli skae Punkt pooony na linii kontroli skae, w ktrym kontroluje si wejcie i wyjcie z rejonu skaonego. >7/2/02

plan alternatywny CONPLAN Plan opracowany dla przewidywanych operacji, gdzie elementy planowania zostay okrelone lub mona je

NATO/PdP JAWNE

106

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

can be assumed. This plan is produced in as much detail as possible, including the resources needed and deployment options, as a basis for subsequent planning. 25/9/98 continuous fire / tir continu Fire conducted at a normal rate without interruption for application of adjustment corrections or for other reasons. 9/1/96 continuous fire / tir continu In artillery and naval fire support, the procedural term used to order the guns to load and to fire at a specified time interval or as rapidly as possible consistent with accuracy within the prescribed maximum rate of fire for the weapon. 9/1/96
2 2 1 1

zaoy. Plan taki opracowany jest z moliwie najwiksz dokadnoci oraz z uwzgldnieniem wymaganych zasobw i moliwoci ich uycia jako podstawa do pniejszego planowania. >3/3/09 ogie cigy Ogie prowadzony z typow szybkostrzelnoci bez przerw w celu wprowadzenia poprawek lub z innych powodw. >8/2/01 ogie cigy We wsparciu artylerii ldowej i morskiej termin formalny wykorzystywany w celu wydania rozkazu do zaadowania dzia i rozpoczcia strzelania w okrelonych odstpach czasowych lub najszybciej jak to moliwe przy zachowaniu celnoci odpowiadajcej szybkostrzelnoci dla danego typu uzbrojenia. >8/2/01 cigy ogie owietlajcy Rodzaj ostrzau, w czasie ktrego pociski owietlajce wystrzeliwane s w okrelonych przedziaach czasowych w celu zapewnienia nieprzerwanego owietlenia celu lub okrelonego obszaru. >Termin zwizany: coordinated illumination fire. 26/2/98 obliczany w sposb cigy punkt zrzutu uzbrojenia CCRP Okrelenie punktu zrzutu przenoszonego uzbrojenia poprzez cige prognozowanie tego punktu z uwzgldnieniem danych balistycznych, wysokoci i prdkoci wzgldem powietrza. >2/12/08 procesor obrbki cigej Urzdzenie suce do obrbki filmu lub papieru skonfekcjonowanych w postaci cigych pasw. >22/9/99 kamera szczelinowa pracy cigej Kamera, w ktrej film przesuwa si w sposb cigy w poprzek szczeliny znajdujcej si w paszczynie ogniskowej, tworzc fotografi jednolicie cig ze wzgldu na cigy ruch postpowy statku powietrznego. >26/2/98 zobrazowanie cige pasa terenu Zobrazowanie pasa terenu cige i nie podzielone na klatki, rejestrowane wzdu linii lotu. >13/5/04
2 1

continuous illumination fire / tir clairant continu A type of fire in which illuminating projectiles are fired at specified time intervals to provide uninterrupted lighting on the target or specified area. Related term: coordinated illumination fire. 1/3/73

continuously-computed release point / calcul continu du point de largage CCRP Solution of the weapon delivery release point by continuous prediction of the release point for a given set of ballistics, altitudes and airspeeds. 1/11/75 continuous processor / machine traitement continu Equipment which processes film or paper in continuous strips. 1/3/73

continuous strip camera / appareil photographique dfilement continu A camera in which the film moves continuously past a slit in the focal plane, producing a photograph in one unbroken length by virtue of the continuous forward motion of the aircraft. 1/3/73 continuous strip imagery / bande d'image continue Imagery of a strip of terrain in which the image remains unbroken throughout its length, along the line of flight. 1/8/76 continuous strip photography / photographie en dfilement continu Photography of a strip of terrain in which the image remains unbroken throughout its length, along the line of flight. 1/3/73 contour interval / quidistance Difference in elevation between two adjacent contour lines. 1/3/73 contour line / courbe de niveau

fotografia ciga Fotografia pasa terenu, ktrego zobrazowanie nie jest podzielone na klatki zarejestrowane wzdu linii lotu. >26/2/98

cicie warstwicowe (poziomicowe) Rnica wysokoci wystpujca pomidzy dwoma ssiednimi liniami warstwicowymi. >22/9/99 warstwica (poziomica)

NATO/PdP JAWNE

107

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A line on a map or chart connecting points of equal elevation. 1/3/73 control / contrle That authority exercised by a commander over part of the activities of subordinate organizations, or other organizations not normally under his command, which encompasses the responsibility for implementing orders or directives. All or part of this authority may be transferred or delegated. 1/9/81 control / rseau de points de contrle In mapping, charting and photogrammetry, a collective term for a system of marks or objects on the earth or on a map or a photograph, whose positions or elevations, or both, have been or will be determined. Related terms: administrative control; 2 command ; full command; operational command; operational control; tactical control. 1/9/81 control and reporting centre / centre de dtection et de contrle CRC A subordinate air control element of the tactical air control centre from which radar control and warning operations are conducted within its area of responsibility. Related term: air control. 1/3/73 control and reporting system / rseau de dtection et de contrle 1 CRS An organization set up for: a. early warning, tracking, and recognition of aircraft and tracking of surface craft, and b. control of all active air defences. It consists primarily of a chain of radar reporting stations and control centres and an observer organization, together with the necessary communications network. 1/3/73 control area / rgion de contrle A controlled airspace extending upwards from a specified limit above the earth. Related terms: air control; air controller; air traffic control centre; airway; area control centre; control and reporting centre; control zone; controlled airspace; interceptor controller; tactical air controller; tactical air control centre; terminal control area. 1/7/80 controllable mine / mine contrlable A mine which after laying can be controlled by the user, to the extent of making the mine safe or live, or 1,2 to fire the mine. Related term: mine . 1/11/91 controlled airspace / espace arien contrl An airspace of defined dimensions within which air traffic control service is provided to controlled flights. Related terms: air control; control area; control zone; terminal control area. 1/3/73
2 1

Linia na mapie lub planie czca punkty o jednakowej wysokoci. >22/9/99 kontrola Wadza wykonywana przez dowdc nad czci dziaa podlegej organizacji lub innej organizacji normalnie nie bdcej pod jego dowdztwem, obejmujca odpowiedzialno za realizacje rozkazw lub dyrektyw. Caa lub cz tej wadzy moe by przeniesiona lub przekazana. >26/2/98 kontrola Przy tworzeniu map, planw i fotogrametrii, wsplny termin okrelajcy system znacznikw lub obiektw na powierzchni ziemi lub na mapie albo na fotografii, ktrych pooenie i / lub wysoko zostay lub bd okrelone. >Terminy zwizane: administrative control; 2 command ; full command; operational command; operational control; tactical control. 13/5/04 orodek kierowania i meldowania CRC Element podporzdkowany taktycznemu centrum kontroli obszaru powietrznego, z ktrego prowadzona jest kontrola radarowa i ostrzeganie w rejonie jego odpowiedzialnoci. >Termin zwizany: air control. 3/3/09 system kierowania i meldowania 1 CRS System ustanowiony w celu: a. wczesnego ostrzegania, ledzenia i rozpoznania statkw powietrznych oraz ledzenia okrtw, oraz b. kierowania aktywn obron powietrzn. Skada si przede wszystkim z sieci radiolokacyjnych posterunkw meldunkowych, orodkw kierowania, systemu obserwacji oraz niezbdnej sieci cznoci. >3/3/09 obszar kontroli Kontrolowana przestrze powietrzna rozcigajca si od okrelonej wysokoci powyej powierzchni ziemi w gr. >Terminy zwizane: : air control; air controller; air traffic control centre; airway; area control centre; control and reporting centre; control zone; controlled airspace; interceptor controller; tactical air controller; tactical air control centre; terminal control area. 26/2/98 mina zdalnie sterowana Mina, ktra po ustawieniu moe by sterowana przez uytkownika tak, e moe j zabezpieczy, uaktywni 1,2 lub odpali. >Termin zwizany: mine . 25/1/11 kontrolowana przestrze powietrzna Przestrze powietrzna o okrelonych rozmiarach, w ktrej zapewnia si dziaanie sub kontroli ruchu lotniczego dla lotw kontrolowanych. >Terminy zwizane: air control; control area; control zone; terminal control area. 26/2/98
2 1

NATO/PdP JAWNE

108

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

controlled dangerous air cargo / cargaison arienne dangereuse contrle Cargo which is regarded as highly dangerous and which may only be carried by cargo aircraft operating within specific safety regulations. Related terms: cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; restricted dangerous air cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 1/7/82 controlled exercise / exercice dirig An exercise characterized by the imposition of constraints on some or all of the participating units by planning authorities with the principal intention of provoking types of interaction. Related term: free play exercise. 1/8/76

kontrolowany niebezpieczny adunek lotniczy adunek, ktry uwaany jest za wysoce niebezpieczny i ktry moe by transportowany tylko samolotem transportowym z przestrzeganiem specjalnych przepisw bezpieczestwa. >Terminy zwizane: cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; restricted dangerous air cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 26/2/98 wiczenie kontrolowane wiczenie charakteryzujce si naoeniem przez planujcych pewnych ogranicze na niektre lub wszystkie uczestniczce jednostki, gwnie w celu wywoania okrelonych typw wzajemnego oddziaywania. >Termin zwizany: free play exercise. 26/2/98 przechwycenie kontrolowane Operacja przechwycenia statku powietrznego, w ktrej wasne statki powietrzne kierowane s ze stacji naziemnych, okrtowych lub powietrznych. >Terminy zwizane: air interception; broadcast-controlled air interception; close-controlled air interception. 25/1/11

controlled interception / interception arienne contrle An aircraft intercept action wherein the friendly aircraft are controlled from a ground, ship, or airborne station. Related terms: air interception; broadcast-controlled air interception; close-controlled air interception. 1/3/73 controlled item Preferred term: regulated item. controlled mosaic / mosaque contrle A mosaic corrected for scale, rectified and laid to ground control to provide an accurate representation of distances and direction. Related terms: mosaic; rectification. 1/3/73 controlled passing / croisement contrl A traffic movement procedure whereby two lines of traffic travelling in opposite directions are enabled to traverse alternately a point or section of route which can take only one line of traffic at a time. 1/3/73

element regulowany >Termin zalecany: regulated item. 26/2/98 mozaika kontrolowana Mozaika korygowana ze wzgldu na skal, poprawiana i nakadana na terenowe punkty kontrolne w celu dokadnego przedstawienia odlegoci i kierunku. >Terminy zwizane: mosaic; rectification. 26/2/98 przejcie kontrolowane Procedura dotyczca ruchu koowego, w czasie ktrej dwie linie ruchu przemieszczajce si w przeciwnych kierunkach mog przekroczy naprzemiennie punkt lub odcinek trasy mieszczcy tylko jedn lini ruchu naraz. >26/2/98 port kontrolowany Port lub kotwicowisko, do ktrego wejcie i wyjcie, wyznaczanie miejsca postoju oraz ruch wewntrz portu lub kotwicowiska s kontrolowane przez wadze wojskowe. >26/2/98 droga kontrolowana Droga, na ktrej ruch podlega ograniczeniom, co moe by kontrolowane. >Termin zwizany: route. 31/1/06

controlled port / port contrl A harbour or anchorage at which entry and departure, assignment of berths, and traffic within the harbour or anchorage are controlled by military authorities. 1/3/73 controlled route / itinraire rglement A route, the use of which is subject to traffic or movement restrictions, which may be supervised. Related term: route. 1/6/84 control point / point de rfrence A point located by ground survey with which a corresponding point on a photograph is matched as a check, in marking mosaics. Related terms: contact 1 point ; field control; ground control. 1/3/73
1 3

punkt odniesienia Punkt terenowy o wsprzdnych wyznaczonych terenowymi pomiarami geodezyjnymi, ktremu odpowiada jednoznacznie okrelony punkt na zobrazowaniu (zdjciu) wykorzystywany przy wykonywaniu mozaiki zdj. >Terminy zwizane: contact 1 point ; field control; ground control. 7/12/10

NATO/PdP JAWNE

109

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

control point / point repre A position marked by a buoy, boat, aircraft, electronic device, conspicuous terrain feature, or other identifiable object which is given a name or number and used as an aid to navigation or control of ships, 2 boats, or aircraft. Related term: contact point . 1/3/73

punkt kontrolny Pozycja oznaczona boj, odzi, statkiem powietrznym, urzdzeniem elektronicznym, charakterystycznym elementem terenowym lub innym identyfikowalnym obiektem, ktrej nadawana jest nazwa lub numer i ktra wykorzystywana jest w nawigacji lub do kontroli pozycji jednostek pywajcych lub statkw powietrznych. 2 >Termin zwizany: contact point . 20/10/10 punkt kontrolny Pozycja wzdu trasy marszu zajmowana przez personel uprawniony do nadzoru i kierowania ruchem wojsk oraz ich wsparcia. >Terminy zwizane: contact 1 point ; field control. 9/11/11
4

control point / poste de contrle CP A position along a military route manned by personnel with delegate responsibility and authority for the supervision and control of military movements and the provision of support to the troops. Related terms: 1 contact point ; field control. 4/2/11 control zone / zone de contrle CTZ A controlled airspace extending upwards from the surface of the earth to a specified upper limit. Related terms: air control; airway; control area; controlled airspace; terminal control area. 1/7/80 conventional weapon / arme conventionelle A weapon that is neither chemical, biological, radiological nor nuclear. 2/3/09 converge / en convergence In artillery and naval fire support, a command or request used in a call for fire to indicate that the observer/spotter desires the planes of fire to intersect at a point. 1/3/82

strefa kontroli CTZ Kontrolowana przestrze powietrzna rozcigajca si od powierzchni ziemi w gr do okrelonej wysokoci. >Terminy zwizane: air control; airway; control area; controlled airspace; terminal control area. 3/3/09 bro konwencjonalna Bro nie bdca broni chemiczn, biologiczn, radiologiczn ani nuklearn. >8/12/09 skupienie Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej lub morskiej komenda lub danie uywane w zapotrzebowaniu na wsparcie ogniowe wskazujce, e obserwator lub samolot obserwacyjny chce skupi paszczyzny ostrzau w jednym punkcie. >26/2/98 zbieno >Terminy zwizane: convergence factor; grid convergence; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 26/2/98 wspczynnik zbienoci Stosunek kta zawartego pomidzy dowolnymi dwoma poudnikami na mapie do ich rzeczywistej zmiany dugoci geograficznej. >Terminy zwizane: convergence; grid convergence; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 26/2/98 kt konwersji Kt zawarty pomidzy namiarem koa wielkiego (ortodromiczny) i namiarem linii rumbowej na punkt (loksodromiczny), mierzonych wzgldem wsplnego punktu pocztkowego. >26/2/98 skala konwersji Skala okrelajca zalenoci wystpujce pomidzy dwiema rnymi jednostkami miary. >Termin zwizany: scale. 26/2/98

convergence / convergence Related terms: convergence factor; grid convergence; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 1/3/73 convergence factor / facteur de convergence The ratio of the angle between any two meridians on the chart to their actual change of longitude. Related terms: convergence; grid convergence; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 1/3/73 conversion angle / angle de conversion The angle between a great circle (orthodromic) bearing and a rhumb line (loxodromic) bearing of a point, measured at a common origin. 1/3/73

conversion scale / chelle de conversion A scale indicating the relationship between two different units of measurement. Related term: bar scale; graphic scale; photographic scale; principal scale. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

110

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

convoy / convoi Cvy A number of merchant ships or naval auxiliaries, or both, usually escorted by warships and/or aircraft, or a single merchant ship or naval auxiliary under surface escort, assembled and organized for the purpose of passage together. Related term: naval supervision of merchant ships. 1/3/73
2

konwj Cvy Pewna liczba statkw handlowych i/lub okrtw pomocniczych, eskortowanych zwykle przez okrty wojenne i/lub statki powietrzne, albo pojedynczy statek handlowy lub okrt pomocniczy eskortowany przez jednostki nawodne, sformowanych i zorganizowanych w celu wsplnego rejsu. >Termin zwizany: naval supervision of merchant ships. 6/10/09 konwj Cvy Grupa pojazdw zorganizowana w celu kontrolowanego i uporzdkowanego przemieszczenia z eskort lub bez niej. >6/10/09 port formowania konwoju Port, z ktrego wypywaj konwoje. >6/10/09
2

convoy / Cvy A group of vehicles organized for the purpose of control and orderly movement with or without escort protection. 1/3/73 convoy assembly port / port de rassemblement de convois A port from which convoys sail. 1/3/73 convoy commodore / commodore de convoi A naval officer, or master of one of the ships in a convoy, designated to command the convoy, subject to the orders of the officer in tactical command. If no surface escort is present, he takes entire command. 1/12/74 convoy dispersal point / point de dislocation d'un convoi The position at sea where a convoy breaks up, each ship proceeding independently thereafter. Related terms: circular error probable; delivery error; 2 dispersion error; disposition ; horizontal error. 1/6/78 convoy escort / escorte de convoi An escort to protect a convoy of vehicles from being scattered, destroyed or captured. Related term: 1,3 escort . 1/3/79 convoy joiner Preferred term: joiner. convoy leaver Preferred term: leaver
2

komodor konwoju Oficer marynarki wojennej lub dowdca jednego z okrtw pyncego w konwoju, wyznaczony do dowodzenia konwojem, podlegajcy rozkazom oficera dowdztwa taktycznego. Jeli konwj nie ma eskorty, obejmuje on cakowite dowdztwo. >26/2/98 punkt rozproszenia konwoju Pozycja morska, w ktrej konwj rozdziela si i od ktrej kady okrt porusza si samodzielnie. >Terminy zwizane: circular error probable; delivery error; 2 dispersion error; disposition ; horizontal error. 26/2/98

eskorta konwoju Eskorta bronica konwoju pojazdw przed rozdzieleniem, zniszczeniem lub przechwyceniem. 1,3 >Termin zwizany: escort . 26/2/98 okrt (jednostka pywajca) doczajcy do konwoju >Termin zalecany: joiner. 30/03/10 okrt (jednostka pywajca) odczajcy si od konwoju >Termin zalecany: leaver. 30/3/10 trasa konwoju Okrelona trasa przydzielona dla kadego konwoju przez odpowiednie wadze okrelajce marszrut. >26/2/98 plan (harmonogram) konwoju Plan wysania konwoju okrelajcy trasy eglugowe, rejony zbirki i rejony terminali, planowan prdko oraz odstp czasowy pomidzy momentami wypynicia. >26/2/98 oznaczenie konwoju Kombinacja liter i cyfr okrelajca port wyjcia i port docelowy, prdko oraz numer kolejny kadego

convoy route / route de convoi The specific route assigned to each convoy by the appropriate routing authority. 1/3/73

convoy schedule / plan de convois Planned convoy sailings showing the shipping lanes, assembly, and terminal areas, scheduled speed, and sailing interval. 1/3/79

convoy title / baptme de convoi A combination of letters and numbers that gives the port of departure and arrival, speed, and serial

NATO/PdP JAWNE

111

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

number of each convoy. 1/10/78 coordinated attack / attaque coordonne A carefully, planned and executed offensive action in which the various elements of a command are employed in such a manner as to utilize their powers to the greatest advantage to the command as a whole. 1/3/73 coordinated draft plan / projet de plan coordonn A plan for which a draft plan has been coordinated with the nations involved. It may be used for future planning and exercises and may be implemented during an emergency. Related terms: draft plan; final plan; initial draft plan; operation plan. 1/3/79

konwoju. >26/2/98 atak skoordynowany Dokadnie zaplanowana i wykonana akcja ofensywna danej jednostki lub formacji, w ktrej poszczeglne podlege elementy angaowane s w taki sposb by jak najlepiej wykorzysta ich siy i rodki dla danej jednostki lub formacji jako caoci. >26/2/98 plan uzgodniony na etapie projektu Plan, ktrego projekt zosta uzgodniony z zainteresowanymi pastwami czonkowskimi. Moe by wykorzystywany do przyszego planowania oraz wicze a take wprowadzony w czasie zagroenia. >Terminy zwizane: draft plan; final plan; initial draft plan; operation plan. 26/2/98 koordynowany ogie owietlajcy Rodzaj ognia, w czasie ktrego wystrzeliwanie pociskw owietlajcych i niszczcych jest skoordynowane w taki sposb, aby cel oraz jego otoczenie byo owietlone tylko w czasie jego namierzania i korekcji ognia waciwego. >Termin zwizany: continuous illumination fire. 7/6/01 wsprzdne Wielkoci liniowe lub ktowe okrelajce pooenie punktu w danym systemie lub ukadzie odniesienia. Termin stosowany rwnie do oglnego okrelenia danego ukadu odniesienia takiego jak paszczyzna wsprzdnych prostoktnych lub wsprzdnych sferycznych. >Terminy zwizane: cartesian coordinates; geographic coordinates; georef; grid coordinate; grid coordinate system. 27/10/04 uprawnienia do koordynacji 1 CA Wadza przyznana dowdcy lub innej osobie oznaczajca przypisan mu odpowiedzialno za koordynacj okrelonych funkcji lub dziaa angaujcych siy dwch lub wicej pastw lub dowdztw lub dwch lub wicej rodzajw si zbrojnych albo dwch lub wicej jednostek tego samego rodzaju si zbrojnych. Ma on prawo do dania konsultacji zaangaowanych agencji lub ich przedstawicieli, ale nie ma wadzy do wymuszenia ich zgody. W przypadku rozbienoci zda wystpujcych pomidzy zaangaowanymi agencjami, powinien podj prby uzyskania ostatecznej zgody drog negocjacji. W przypadku niemonoci uzyskania takiej zgody powinien przedstawi spraw waciwym wadzom. >3/3/09 dowdca koordynujcy W dziaaniach z uyciem broni jdrowej, regionalny dowdca, ktry koordynuje dziaalno jednostek uycia broni jdrowej i jednostek wsparcia. >Terminy zwizane: commander; executing commander. 6/11/03

coordinated illumination fire / tir clairant coordonn A type of fire in which the firing of illuminating and high-explosive projectiles is coordinated to provide illumination of the target and surrounding area only at the time required for spotting and adjusting the fire. Related term: continuous illumination fire. 4/10/00

coordinates / coordonnes Linear or angular quantities which designate the position that a point occupies in a given reference frame or system. Also used as a general term to designate the particular kind of reference frame or system such as plane rectangular coordinates or spherical coordinates. Related terms: cartesian coordinates; geographic coordinates; georef; grid coordinate; grid coordinate system. 1/3/73 coordinating authority / autorit de coordination 1 CA The authority granted to a commander or individual assigned responsibility for coordinating specific functions or activities involving forces of two or more countries or commands, or two or more services or two or more forces of the same service. He has the authority to require consultation between the agencies involved or their representatives, but does not have the authority to compel agreement. In case of disagreement between the agencies involved, he should attempt to obtain essential agreement by discussion. In the event he is unable to obtain essential agreement he shall refer the matter to the appropriate authority. 1/7/85

coordinating commander / commandant coordonnateur In nuclear warfare, the regional commander who coordinates the activities of nuclear delivery and supporting units. Related terms: commander; executing commander. 9/1/96

NATO/PdP JAWNE

112

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

coordinating point / point de coordination Designated point at which, in all types of combat, adjacent units/formations must make contact for purposes of control and coordination. Related term: 1,2 contact point . 1/3/73

punkt koordynacji dziaa Wyznaczony punkt, w ktrym, w przypadku podjcia rnego typu dziaa bojowych, ssiadujce jednostki/formacje musz si kontaktowa w celu kontroli i koordynacji dziaa. >Termin zwizany: 1,2 contact point . 26/2/98 kopia negatywowa Negatyw oryginau, niekoniecznie w tej samej skali. >26/2/98 odbijacz ktowy Urzdzenie skadajce si zazwyczaj z trzech metalowych powierzchni lub ekranw ustawionych prostopadle wzgldem siebie, przeznaczone do dziaania jako cel radiolokacyjny lub znacznik. >26/2/98 odbijacz ktowy W radiolokacji obiekt, ktry ze wzgldu na wielokrotne odbicie przez gadkie powierzchnie, generuje radiolokacyjny sygna echa o wikszej sile ni mona byo si tego spodziewa po jego rozmiarach. >26/2/98 korpus >Termin zalecany: army corps. 26/2/98 oddziay korpune Oddziay wchodzce w skad lub przydzielone do korpusu, ale nie wchodzce w skad adnej z dywizji tworzcej ten korpus. >26/2/98 naprawa Obsuga techniczna prowadzona po rozpoznaniu uszkodzenia w celu przywrcenia sprawnoci technicznej urzdzenia. >Terminy zwizane: 1 examination; maintenance ; planned maintenance; preventive maintenance. 4/4/02 kojarzenie W obronie powietrznej stwierdzenie, e statek powietrzny zobrazowany przez urzdzenie detekcyjne lub obserwowany wzrokowo jest tym samym, o ktrym otrzymano informacj z innego rda. >13/9/01 wspczynnik korelacji wspczynnik restytucji Stosunek odczytu naziemnego mocy dawki do odczytu dokonanego w przyblieniu w tym samym czasie na wysokoci topograficznej nad tym samym punktem terenowym. >26/2/98 przeciwdziaanie agresji 2 CA Etap w systemie ostrzegania NATO wyznaczajcy przejcie od stanu przygotowania i rozwijania gotowoci do stanu zezwolenia na uycie si NATO przeciwko krajowi lub krajom i siom, ktre prowadz lub aktywnie wspieraj wrogie dziaania przeciwko terytorium i/lub siom NATO. >4/4/02
2 1

copy negative / copie ngative A negative produced from an original not necessarily at the same scale. 1/12/74 corner reflector / rflecteur polydrique A device, normally consisting of three metallic surfaces or screens perpendicular to one another, designed to act as a radar target or marker. 1/7/80
2 1

corner reflector / rflecteur cho renforc In radar interpretation, an object which, by means of multiple reflections from smooth surfaces, produces a radar return of greater magnitude than might be expected from the physical size of the object. 1/7/80 corps Preferred term: army corps. corps troops / lment organique de corps d'arme Troops assigned or attached to a corps, but not a part of one of the divisions that make up the corps. 1/3/73

corrective maintenance / maintenance corrective Maintenance carried out after fault recognition and intended to restore equipment to a state in which it can perform a required function. Related terms: 1 examination; maintenance ; planned maintenance; preventive maintenance. 1/10/01 correlation / corrlation In air defence, the determination that an aircraft appearing on a detection or display device or visually, is the same as that on which information is being received from another source. 2/5/95 correlation factor / facteur de corrlation restitution factor The ratio of a ground dose rate reading to a reading taken at approximately the same time at survey height over the same point on the ground. 1/3/73

counter-aggression / contre-agression 2 CA A stage of the NATO Precautionary System marking the transition from a condition of preparation and development of readiness to one of authorization for the employment of NATO forces against a nation, or nations, and against forces which are conducting or actively supporting aggression against NATO territory and/or forces. 1/10/01

NATO/PdP JAWNE

113

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

counter-air operation / opration de supriorit arienne CAO An air operation directed against the enemy's air offensive and defensive capability in order to attain and maintain a desired degree of air superiority. 1/8/79 counter-attack / contre-attaque Attack by a part or all of a defending force against an enemy attacking force, for such specific purposes as regaining ground lost or cutting off or destroying enemy advance units, and with the general objective of denying to the enemy the attainment of his purpose in attacking. In sustained defensive operations, it is undertaken to restore the battle position and is directed at limited objectives. Related term: countermove. 1/1/60

dziaanie w ramach walki o przewag w powietrzu CAO Dziaania prowadzone przeciw siom, rodkom i obiektom przeciwnika umoliwiajcym prowadzenie ofensywnych i defensywnych dziaa, w celu uzyskania i utrzymania okrelonego stopnia przewagi w powietrzu. >22/9/99 przeciwuderzenie (kontratak) Atak prowadzony przez cz lub wszystkie bronice si siy przeciwko atakujcym siom nieprzyjaciela w takich celach szczegowych, jak odzyskanie strat terenowych lub odcicie wzgldnie zniszczenie wysunitych jednostek nieprzyjaciela, majcy oglny cel polegajcy na uniemoliwieniu osignicia przez nieprzyjaciela celw jego ataku. W dugotrwaych dziaaniach obronnych, podejmowane jest w celu odzyskania pozycji w walce i skierowana jest przeciw ograniczonym celom. >Termin zwizany: countermove. 26/2/98 ogie przeciwartyleryjski Ogie prowadzony w celu zniszczenia lub zneutralizowania systemu wsparcia ogniowego przeciwnika. Uwaga: ogie przeciwartyleryjski moe by aktywny lub reaktywny. >6/3/03 oddziaywanie na system dowodzenia przeciwnika Aspekt zaczepny walki w obszarze dowodzenia majcy na celu uniemoliwienie przeciwnikowi skutecznego wykorzystania jego potencjau w zakresie dowodzenia poprzez jego osabianie, niszczenie lub wpywanie w inny sposb. Terminy zwizane: command and control protection; command and control warfare. >12/2/03

counterbattery fire / tir de contrebatterie Fire delivered for the purpose of destroying or neutralizing the enemy's fire support system. Note: counterbattery fire can be either proactive or reactive. 29/5/02

counter-command and control / contre commandement et contrle The offensive aspect of command and control warfare aimed at denying an adversary the effective use of his command and control capabilities by influencing, degrading or destroying them. Related terms: command and control protection; command and control warfare. 29/5/02 counter-espionage / contre-espionnage Action designed to detect and counteract espionage. Related term: counter-intelligence. 1/3/81

przeciwdziaanie szpiegostwu Dziaania podejmowane w celu wykrycia i przeciwdziaania szpiegostwu. >Termin zwizany: counter-intelligence. 5/7/01 przeciwuderzenie ogniowe Ogie prowadzony z zamiarem zniszczenia lub obezwadnienia rodkw ogniowych przeciwnika. 3 >Termin zwizany: fire . 25/1/11 dziaania przeciwpartyzanckie Dziaania i przedsiwzicia prowadzone przez siy zbrojne, siy paramilitarne lub agencje niemilitarne, przeciwko partyzantom. >5/7/01 zwalczanie rebelii COIN Dziaania wojskowe, paramilitarne, polityczne, ekonomiczne, psychologiczne i obywatelskie podejmowane w celu stumienia rebelii. >6/10/09 kontrwywiad

counterfire / tir contre armes feu Fire intended to destroy or neutralize enemy 3 weapons. Related term: fire . 1/3/73

counter-guerrilla warfare / lutte antigurilla Operations and activities conducted by armed forces, paramilitary forces, or non-military agencies against guerrillas. 1/11/90 counter-insurgency / contre-insurrection COIN Those military, paramilitary, political, economic, psychological, and civic actions taken to defeat insurgency. 8/8/08 counter-intelligence / contre-ingrence

NATO/PdP JAWNE

114

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CI Those activities which are concerned with identifying and counteracting the threat to security posed by hostile intelligence services or organizations or by individuals engaged in espionage, sabotage, subversion or terrorism. Related terms: clandestine operation; counter-espionage; counter-sabotage; counter-subversion; operations security; protective 1,2,3 security; security ; security intelligence; tactical security. 1/7/80

CI KW Przedsiwzicia zwizane z identyfikacj i przeciwdziaaniem zagroeniu bezpieczestwa ze strony wrogich agencji i organizacji wywiadowczych lub osb zaangaowanych w szpiegostwo, sabota, dywersje lub terroryzm. >Terminy zwizane: clandestine operation; counter-espionage; counter-sabotage; counter-subversion; operations security; protective 1,2,3 security; security ; security intelligence; tactical security. 3/10/02 kontrmarker W operacjach morskich jednostka, ktra utrzymuje kontakt z markerem, znajdujc si na pozycji umoliwiajcej jej przeciwdziaanie zagroeniu stwarzanemu przez marker. >9/5/02 wybuchowe niszczenie miny Eksplodowanie gwnego adunku miny spowodowane eksplozj innej miny lub adunku wybuchowego. Eksplozja moe by spowodowana przez przeniesienie detonacji albo przez naprowadzenie adunku wybuchowego i/lub odpalenie mechanizmu miny. 1,2 >Termin zwizany: mine . 07/04/09 dziaania przeciwminowe, operacja przeciwminowa W ldowych dziaaniach minowych czynnoci zmierzajce do ograniczenia lub wyeliminowania skutkw dziaania min lub pl minowych. >Terminy zwizane: demining; proofing. 16/11/00 kontrposunicie Operacja podjta w wyniku lub w przewidywaniu ruchu nieprzyjaciela. >Termin zwizany: counter-attack. 26/2/98 kontrprzygotowanie ogniowe Intensywny, wczeniej przygotowany, ogie prowadzony po stwierdzeniu groby ataku przeciwnika. >26/2/98 zwalczanie sabotau Dziaania podejmowana w celu wykrycia i przeciwdziaania akcjom sabotaowym. >Termin zwizany: counter-intelligence. 26/2/98 haso i odzew Tajne wezwanie i odpowied na nie. >Terminy zwizane: challenge; password; reply. 26/2/98 dziaania przeciwdywersyjne Dziaania podejmowane w celu wykrycia i przeciwdziaania akcjom dywersyjnym. >Termin zwizany: counter-intelligence; subversion. 13/9/01 przeciwdziaanie obserwacji Wszelkie dziaania aktywne i pasywne, podejmowane w celu przeciwdziaania obserwacji prowadzonej przez przeciwnika. >Termin zwizany: air surveillance. 5/3/04

countermarker / btiment en contre-marquage In naval operations, a unit maintaining contact on a marker from a position which enables it to counter the threat presented by the marker. 1/10/01

countermine / contre-miner To explode the main charge in a mine by the shock of a nearby explosion of another mine or independent explosive charge. The explosion of the main charge may be caused either by sympathetic detonation or through the explosive train and/or firing mechanism of 1,2 the mine. Related term: mine . 1/9/03 countermine operation / opration de contre-minage In land mine warfare, an operation to reduce or eliminate the effects of mines or minefields. Related terms: demining; proofing. 14/10/02

countermove / contre-mouvement An operation undertaken in reaction to or in anticipation of a move by the enemy. Related term: counter-attack. 1/3/82 counterpreparation fire / tir de contre -prparation Intensive prearranged fire delivered when the imminence of the enemy attack is discovered. 1/3/73

counter-sabotage / contre-sabotage Action designed to detect and counteract sabotage. Related term: counter-intelligence. 1/3/81

countersign / signal d'identification convenu A secret challenge and its reply. Related terms: challenge; password; reply. 1/3/73 counter-subversion / contre-subversion Action designed to detect and counteract subversion. Related terms: counter-intelligence; subversion. 1/3/81 countersurveillance / contre-surveillance All measures, active or passive, taken to counteract hostile surveillance. Related term: air surveillance. 1/9/81

NATO/PdP JAWNE

115

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

counterterrorism / contre-terrorisme CT All offensive measures taken to neutralize terrorism before and after hostile acts are carried out. Note: such measures include those counterforce activities justified for the defence of individuals as well as containment measures implemented by military forces or civilian organizations. Related term: antiterrorism. 1/10/03 country cover diagram / schma de surface 1 couverte A small scale index, by country, depicting the existence of air photography for planning purposes only. 1/12/74 course / route suivre The intended direction of movement in the horizontal plane. 1/10/78 course of action / mode d'action COA In the estimate process, an option that will accomplish or contribute to the accomplishment of a mission or task, and from which a detailed plan is developed. Related term: estimate of the situation. 29/5/02
1 1

przeciwdziaanie terroryzmowi CT Wszelkie dziaania ofensywne podejmowane w celu zneutralizowania terroryzmu przed i po przeprowadzeniu aktw wrogich. Uwaga: Takie dziaania obejmuj ochron zagroonych osb, jak rwnie dziaania zapobiegawcze podejmowane przez siy militarne lub inne suby. >Termin zwizany: antiterrorism. 2/12/08 diagram pokrycia terenu Indeks maoskalowy, uporzdkowany pod wzgldem obszarw, wskazujcy istnienie fotografii lotniczej, przeznaczony jedynie do celw planowania. >26/2/98

kurs Zamierzony kierunek ruchu w paszczynie horyzontu. >26/2/98 wariant dziaania COA W procesie oceny sposb dziaania, ktry pozwoli lub przyczyni si do wykonania misji lub zadania, i ktry stanowi punkt wyjciowy do opracowania planu szczegowego. >Termin zwizany: estimate of the situation.16/1/03 osona Dziaania si ldowych, powietrznych lub morskich w celu ochrony poprzez atak lub obron albo grob jednego, drugiego albo obu rodzajw dziaa. >Terminy zwizane: airborne alert; column cover; comparative cover; concealment; fighter cover. 26/2/98 przykrycie rodki niezbdne do ochrony osoby, planu, operacji, formacji lub urzdzenia przed dziaaniami wywiadowczymi nieprzyjaciela i przeciekiem informacji. >6/2/98 stay dyur radiowy Proces polegajcy na utrzymaniu cigego nasuchu odbiornikiem przy dostpnym i ustawionym nadajniku, chocia niekoniecznie do natychmiastowego uycia. >26/2/98 ukrycie Schron lub osona, naturalna lub sztuczna. >26/2/98 pokrycie Teren przedstawiony na zobrazowaniu, fotomapie, mozaice, mapie oraz innych systemach odwzorowania geograficznego. >Terminy zwizane: airborne alert; 2 column cover; concealment; fighter cover; screen . 25/1/11 ogie osonowy Ogie prowadzony w celu obrony oddziaw
1

cover / couverture The action by land, air, or sea forces to protect by offence, defence, or threat of either or both. Related terms: airborne alert; column cover; comparative cover; concealment; fighter cover. 1/3/81
2 2

cover / couverture Those measures necessary to give protection to a person, plan, operation, formation or installation from the enemy intelligence effort and leakage of information. 1/3/81 cover / veille radio The act of maintaining a continuous receiver watch with transmitter calibrated and available, but not necessarily available for immediate use. 1/3/81
4 3

cover / abri Shelter or protection, either natural or artificial. 1/3/81 coverage / couverture The ground area represented on imagery, photomaps, mosaics, maps, and other geographical presentation systems. Related term: airborne alert; 2 column cover; concealment; fighter cover; screen . 1/3/81 covering fire / tir de protection Fire used to protect troops when they are within range
1 1 3

NATO/PdP JAWNE

116

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

of enemy small arms. 1/3/73

2 2

znajdujcych si w zasigu broni maokalibrowej przeciwnika. >26/2/98 ogie osonowy W operacjach morsko-desantowych ogie prowadzony przed ldowaniem w celu osony operacji przygotowawczych, takich jak wysadzanie podwodne lub traowanie. >26/2/98 siy osonowe Siy dziaajce niezalenie od si gwnych w celu przechwycenia, zaangaowania, opnienia, dezorganizacji i zmylenia nieprzyjaciela zanim moe on podj atak na siy osaniane. >26/2/98 siy osonowe oddziay osonowe Dowolna grupa lub oddzia onierzy zabezpieczajce wiksze siy poprzez prowadzenie obserwacji, rozpoznanie, atak lub obron albo przez kombinacj tych metod. >26/2/98 rejon dziaania si osonowych Obszar znajdujcy si z przodu linii stycznoci z nieprzyjacielem, w pobliu pozycji wysunitych i wstpnie przydzielony siom osonowym. Jest to miejsce, w ktrym siy osonowe wykonuj wyznaczone zadania. >26/2/98 oddziay osonowe 2 >Termin zalecany: covering force . 26/2/98 wybr przysony W lotniczym rozpoznaniu obrazowym proces wyboru najodpowiedniejszej z istniejcych przyson, speniajcej okrelone wymagania. >8/4/04 szkic pokrycia Jedna z serii oleat przedstawiajca wszystkie wyloty rozpoznawcze, pokrywajca arkusz mapy, do ktrego dane oleaty si odnosz. >26/2/98 kt odchylenia Kt zawarty pomidzy osi podun samolotu i kamery do zdj pionowych a kierunkiem jego rzeczywistej trasy. >8/4/04 sygnalizator miejsca katastrofy Automatyczne, awaryjne urzdzenie radiowe wspomagajce siy poszukiwawcze w procesie lokalizacji statku powietrznego, ktry uleg katastrofie. >Terminy zwizane: beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 25/1/11 adunek do wykonywania lejw adunek materiau wybuchowego umieszczony na odpowiedniej gbokoci, tak, aby po detonacji utworzy 2 lej. >Termin zwizany: charge . 16/11/00
2 1 2

covering fire / tir de protection In amphibious usage, fire delivered prior to the landing to cover preparatory operations such as underwater demolition or minesweeping. 1/3/73
1

covering force / force de couverture A force operating apart from the main force for the purpose of intercepting, engaging, delaying, disorganizing, and deceiving the enemy before he can attack the force covered. 1/3/73 covering force / force de scurit covering troops Any body or detachment of troops which provides security for a larger force by observation, reconnaissance, attack, or defence, or by any combination of these methods. 1/3/73 covering force area / zone des forces de couverture The area forward of the forward edge of the battle area out to the forward positions initially assigned to the covering forces. It is here that the covering forces execute assigned tasks. 1/7/83
2

covering troops 2 Preferred term: covering force . cover search / recherche de couverture In air photographic reconnaissance, the process of selection of the most suitable existing cover for a specific requirement. 1/3/73 covertrace / calque de surface couverte One of a series of overlays showing all air reconnaissance sorties covering the map sheet to which the overlays refer. 1/2/74 crab angle / angle de drive The angle between the aircraft track or flight line and the fore and aft axis of a vertical camera, which is in line with the longitudinal axis of the aircraft. 1/12/74 crash locator beacon / radiobalise de reprage d'aronef accident An automatic emergency radio locator beacon to help searching forces locate a crashed aircraft. Related terms: beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/7/87 cratering charge / charge enterre A charge placed at an adequate depth to produce a 2 crater. Related term: charge . 1/3/79

NATO/PdP JAWNE

117

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

creeping mine / mine rampante In naval mine warfare, a buoyant mine held below the surface by a weight, usually in the form of a chain, which is free to creep along the seabed under the 1,2 influence of stream or current. Related term: mine . 1/11/75

mina dryfujca W morskiej wojnie minowej mina pywajca, utrzymujca si pod powierzchni wody dziki balastowi (zwykle w postaci acucha), ktra moe powoli przemieszcza si wzdu dna morskiego pod wpywem dziaania prdw morskich. >Termin 1,2 zwizany: mine . 25/1/11 grzbiet Element terenowy o takiej wysokoci, ktra uniemoliwia ostrza lub obserwacj obszaru znajdujcego si poza nim, i ktry powoduje powstanie strefy martwej lub ogranicza minimalny kt podniesienia, wzgldnie powstanie obydwu tych zjawisk. >26/2/98 strefa martwa Przy wsparciu ognia artylerii ldowej lub morskiej meldunek informujcy, e zwalczenie celu lub obserwacja obszaru nie s moliwe ze wzgldu na przeszkod lub istniejcy grzbiet. >26/2/98 obsada na czas kryzysu CE Zatwierdzony wykaz stanowisk jednostki lub komrki organizacyjnej, przewidzianych do obsadzenia stanem osobowym w przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej. >Terminy zwizane: emergency establishment; peacetime establishment. 8/12/09

crest / masque A terrain feature of such altitude that it restricts fire or observation in an area beyond, resulting in dead space, or limiting the minimum elevation, or both. 1/8/76

crested / masqu In artillery and naval fire support, a report which indicates that engagement of a target or observation of an area is not possible because of an obstacle or intervening crest. 1/3/77 crisis establishment / tableau deffectifs du temps de crise CE A table setting out the authorized redistribution of manpower and augmentation of personnel for a unit, formation or headquarters under crisis conditions. Related terms: emergency establishment; peacetime establishment. 8/8/08 crisis management / gestion des crises CM The coordinated actions taken to defuse crises, prevent their escalation into an armed conflict and contain hostilities if they should result. 2/5/95

zarzdzanie kryzysowe CM Skoordynowane dziaania podejmowane w celu rozadowania napicia kryzysowego, niedopuszczanie do jego eskalacji i przeksztacenia w konflikt zbrojny oraz powstrzymanie od wrogich dziaa, jeli zachodzi taka potrzeba. >3/3/09 egluga w dziaaniach kryzysowych Transport morski wykorzystywany do wsparcia sojuszniczych operacji wojskowych, obejmujcy statki przejte z floty handlowej, wyczarterowane lub wydzielone przez poszczeglne pastwa. >15/2/12

crisis response shipping / transport maritime de crise 2 CRS All shipping employed in support of allied military operations, including ships taken up from trade, chartered shipping and, when appropriate, national prepositioned ships. 3/8/98 critical altitude / altitude critique The altitude beyond which an aircraft or air-breathing guided missile ceases to perform satisfactorily. Related terms: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop height; elevation; height1; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 critical item / article critique An item, the lack or failure of which would cause the

wysoko krytyczna Wysoko, powyej ktrej statek powietrzny lub pocisk kierowany z silnikiem odrzutowym przelotowym przestaje poprawnie dziaa. >Terminy zwizane: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop height; elevation; height1; high altitude; minimum safe altitude; pressurealtitude; transition altitude; transition level. 5/6/08 element krytyczny Element, ktrego brak lub uszkodzenie moe

NATO/PdP JAWNE

118

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

loss of a mission-essential operational capability. Related terms: controlled item; critical supplies and materiel; regulated item. 1/7/93 critical speed / allure vibratoire A speed or range of speeds which a ship cannot sustain due to vibration or other similar phenomena. Related terms: declared speed; endurance speed; hypersonic; maximum sustained speed; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 1/6/78 critical supplies and matriel / approvisionnement critique Those supplies vital to the support of operations, which owing to various causes are in short supply or are expected to be in short supply. Related terms: controlled item; critical item; regulated item. 1/10/92 crossing area / zone de franchissement A number of adjacent crossing sites under the control of one commander. 1/12/77 cross-servicing / services mutuels That servicing performed by one service or national element for other services or national elements and for which the other services or national elements may be charged. Related terms: aircraft servicing; close support; mutual support; support. 1/10/78

spowodowa utrat zdolnoci operacyjnej do wykonania zadania. >Termin zwizany: controlled item; critical supplies and material; regulated item. 26/2/98 prdko krytyczna Prdko lub zakres prdkoci, ktrych okrt nie moe utrzyma, ze wzgldu na wibracje lub inne podobne zjawiska. >Terminy zwizane: declared speed; endurance speed; hypersonic; maximum sustained speed; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 18/3/08 zaopatrzenie i materiay krytyczne Zaopatrzenie istotne z punktu widzenia zabezpieczenia dziaa, ktre ze wzgldu na rne przyczyny jest w niedoborze lub co do ktrego istnieje przypuszczenie, e wystpi jego niedobory. >Terminy zwizane: controlled item; critical item; regulated item. 26/2/98 odcinek przeprawy Pewna ilo ssiadujcych z sob punktw przepraw pod kontrol jednego dowdcy. >12/12/00 wzajemna obsuga techniczna Obsuga techniczna wiadczona przez jeden rodzaj si zbrojnych lub element narodowy, innym rodzajom si zbrojnych lub elementom narodowym, za ktr mog one by obcione kosztami. >Terminy zwizane: aircraft servicing; close support; mutual support; support. 3/4/12 przekaz >Termin zwizany: track telling. 26/2/98 wysoko przelotowa Poziom okrelony przez pomiar pionowy od poziomu morza, utrzymywany w czasie lotu lub jego czci. >Terminy zwizane: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop 1 height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 puap przelotowy Puap utrzymywany podczas znacznej czci lotu. >Terminy zwizane: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; datum level; drop altitude; 1 drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 analiza kryptograficzna, deszyfracja Badanie tekstu zaszyfrowanego. Dziaania podjte w celu zamiany tekstu zaszyfrowanego w tekst zwyky bez znajomoci klucza zastosowanego w czasie szyfrowania. >26/2/98 materia kryptograficzny

cross tell / transfert latral Related term: track telling. 1/3/73 cruising altitude / altitude de croisire A level determined by vertical measurement from mean sea level, maintained during a flight or portion thereof. Related terms: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising level; datum level; drop 1 altitude; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 cruising level / niveau de croisire A level maintained during a significant portion of a flight. Related terms: absolute height; altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; datum level; drop altitude; 1 drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 cryptanalysis / analyse cryptographique The study of encrypted texts. The steps or processes involved in converting encrypted text into plain text without initial knowledge of the key employed in the encryption. 1/3/73 cryptomaterial / matriel de cryptographie

NATO/PdP JAWNE

119

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

All material, including documents, devices or equipment that contains crypto information and is essential to the encryption, decryption or authentification of telecommunications. 1/3/73

Wszelkie materiay, obejmujce dokumenty, urzdzenia lub sprzt, zawierajce informacj kryptograficzn, istotne z punktu widzenia szyfrowania, odszyfrowywania lub potwierdzania tosamoci relacji cznoci. >26/2/98 cechy kulturowe Cechy terenowe bdce efektem dziaalnoci ludzkiej. Obejmuj takie elementy jak drogi, budynki, kanay, linie granic oraz w szerszym pojciu wszelkie nazwy i opisy zamieszczone na mapie. >26/2/98 aktualizacja Naniesienie aktualnych elementw na mapy lub plany, dokonywane w oparciu o najlepsze z dostpnych w danym czasie informacji. >22/9/99 biece dane wywiadowcze Dane wywiadowcze/rozpoznawcze, ktre odzwierciedlaj aktualn sytuacj na szczeblu strategicznym lub taktycznym. >Terminy zwizane: basic intelligence; intelligence. 5/3/04 krzywa pocigu Zakrzywiona trasa, zakrelona przez myliwiec wykonujcy atak na poruszajcy si cel, przy utrzymaniu odpowiednich nastaw celowniczych. >26/2/98 statek klienta Okrt w jednostce zaopatrzenia, odbierajcy przekazywany personel i/lub zaopatrzenie. >26/2/98 odcicie Celowe przerwanie pracy silnika odrzutowego. >26/2/98 prdko odcicia Prdko osigana przez pocisk w punkcie odcicia. >26/2/98 odcinacz W morskiej wojnie minowej urzdzenie mocowane do kabla traowego, suce do przecinania lub oddzielania minowizw; moe by rwnie zamocowane do minowizu lub przeszkody w celu rozdzielenia trau. >26/2/98 adunek tncy adunek charakteryzujcy si efektem cicia w jego osi 2 symetrii. >Termin zwizany: charge . 6/12/01

culture / caractristique artificielle A feature of the terrain that has been constructed by man. Included are such items as roads, buildings, and canals; boundary lines, and in a broad sense, all names and legends on a map. 1/3/73 currency / fiabilit The up-to-dateness of a map or chart as determined by comparison with the best available information at a given time. 1/3/73 current intelligence / renseignement de situation Intelligence which reflects the current situation at either strategic or tactical level. Related terms: basic intelligence; intelligence. 1/9/81

curve of pursuit / courbe de poursuite The curved path described by a fighter plane making an attack on a moving target while holding the proper aiming allowance. 1/3/73

customer ship / btiment ravitaill The ship in a replenishment unit that receives the transferred personnel and/or supplies. 1/6/80 cut-off / arrt du racteur The deliberate shutting off of a reaction engine. 1/3/73 cut-off velocity / vitesse l'arrt de propulsion The velocity attained by a missile at the point of cut-off. 1/3/73 cutter / cisailles In naval mine warfare, a device fitted to a sweep wire to cut or part the moorings of mines or obstructors; it may also be fitted in the mooring of a mine or obstructors to part a sweep. 1/12/76

cutting charge / charge coupante A charge which produces a cutting effect in line with 2 its plane of symmetry. Related term: charge . 1/11/90

D
damage area / zone de choc In naval mine warfare, the plan area around a minesweeper inside which a mine explosion is likely to interrupt operations. 1/11/75 strefa raenia W morskiej wojnie minowej obszar wok jednostki, w paszczynie lustra wody, w ktrym wybuch miny moe spowodowa przerwanie prowadzonych przez ni dziaa. >19/4/06

NATO/PdP JAWNE

120

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

damage assessment / valuation des dommages 1 DA The determination of the effect of attacks on targets. 1/3/73 damage control / organisation scurit DAMCON In naval usage, measures necessary aboard ship to preserve and re-establish water-tight integrity, stability, maneuverability and offensive power; to control list and trim; to effect rapid repairs of materiel; to limit the spread of, and provide adequate protection from, fire; to limit the spread of, remove the contamination by, and provide adequate protection from, toxic agents; and to provide for care of wounded personnel. Related term: area damage control. 1/3/73

ocena zniszcze 1 DA Okrelenie skutkw atakw na cele. >7/4/09

obrona przeciwawaryjna DAMCON W marynarce wojennej niezbdne rodki stosowane na okrcie, suce do utrzymania i odtworzenia wodoszczelnoci, statecznoci, zdolnoci manewrowych i siy uderzeniowej oraz kontroli przechyu bocznego i przegbienia, majce wpyw na szybkie wykonywanie czynnoci ratowniczych i napraw sprztu, zapewniajce ochron przeciwpoarow i ograniczajce rozprzestrzenianie si ognia; ograniczajce rozprzestrzenianie si skae rodkami toksycznymi i uatwiajce ich likwidacj oraz zapewniajce waciw opiek rannym. >Termin zwizany: area damage control. 7/2/02 promie raenia W morskiej wojnie minowej rednia odlego od okrtu, w ktrej musi nastpi detonacja miny zawierajcej dany adunek i rodzaj materiau wybuchowego, aby spowodowa okrelone uszkodzenia. >18/3/08 zagroenie uszkodzeniem Prawdopodobiestwo, e okrt przechodzc przez pole minowe spowoduje eksplozj jednej lub wielu min i dozna okrelonych uszkodze. >3/4/12 strefa niebezpieczna niebezpieczny obszar przestrzeni powietrznej W kontroli ruchu lotniczego, przestrze powietrzna o okrelonych rozmiarach, w ktrej w okrelonym czasie mog wystpowa dziaania niebezpieczne dla ruchu statku powietrznego. >Terminy zwizane: closed area; 1 1 prohibited area ; restricted area . 18/3/08 niebezpieczestwo ostrzelania si wasnych We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, informacja zawarta w zapotrzebowaniu na wsparcie ogniowe, wskazujca, e siy wasne znajduj si w odlegoci do 600 metrw od ostrzeliwanego celu. >3/4/12 adunek niebezpieczny adunek, ktry ze wzgldu na swj niebezpieczny charakter podlega specjalnym przepisom transportowym. >Termin zwizany: cargo. 18/3/08 obszar wodny naraony na niebezpieczestwo Obszar morski przylegy do powanie zagroonej linii brzegowej. >Termin zwizany: severely threatened coastline. 26/2/98

damage radius / rayon de choc In naval mine warfare, the average distance from a ship within which a mine containing a given weight and type of explosive must detonate if it is to inflict a specified amount of damage. 1/11/75 damage threat / probabilit d'avarie The probability that a target ship passing once through a minefield will explode one or more mines and sustain a specified amount of damage. 1/8/76 danger area / zone dangereuse airspace warning area In air traffic control, an airspace of defined dimensions within which activities dangerous to the flight of aircraft may exist at specified times. Related terms: 1 1 closed area; prohibited area ; restricted area . 1/7/80

danger close / amis proximit In artillery and naval fire support, information in a call for fire to indicate that friendly forces are within 600 metres of the target. 1/3/73

dangerous cargo / cargaison dangereuse Cargo which, because of its dangerous properties, is subject to special regulations for its transport. Related term: cargo. 1/3/73 dangerously exposed waters / zone maritime menace The sea area adjacent to a severely threatened coastline. Related term: severely threatened coastline. 1/2/89 dan runner / btiment longe-boues dan A ship running a line of dan buoys. 1/12/76

okrt pyncy lini boi znakowych. Okrt pyncy lini boi znakowych. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

121

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

data block / lgende Additional data displayed on a photographic, electro-optical or radar image with the aim of improving its exploitation. 1/12/93 date line Preferred term: international date line. date-time group / groupe date-heure DTG A group of six digits with a zone time suffix and the standardized abbreviation for the month. The first pair of digits represents the day; the second pair the hour; the third pair the minutes. After the month may be added the last two digits of the year. 1/3/81

blok danych Dodatkowe informacje umieszczane na fotografii, zobrazowaniu elektrooptycznym lub radarowym, w celu ich lepszego wykorzystania. >27/10/04 linia zmiany daty >Termin zalecany: international date line. 26/2/98 grupa czasowa DTG Grupa szeciu cyfr wraz z przyrostkiem, okrelajcym stref czasow i znormalizowanymi skrtami okrelajcymi miesic. Pierwsza para cyfr okrela dzie, druga godzin, trzecia minuty. Po oznaczeniu miesica mog by dodane dwie ostatnie cyfry okrelajce rok. >27/10/04 podstawa odniesienia, rzdna Dowolna wielko numeryczna lub geometryczna albo grupa takich wartoci, ktra moe suy jako odnonik lub podstawa innych wielkoci. W pojciach geometrycznych stosuje si form liczby mnogiej datums w odrnieniu do normalnie stosowanej formy liczby mnogiej data. >26/2/98 znakowa boja odniesienia W morskiej wojnie minowej boja znakowa penica rol geograficznego punktu odniesienia lub punktu kontrolnego, ktra z tego wzgldu powinna by lepiej widoczna i lepiej przycumowana ni zwyke boje znakowe. >26/2/98 poziom odniesienia Powierzchnia, do ktrej odnosz si przewyszenia, wysokoci lub gbokoci, zaznaczone na mapie lub planie. >Terminy zwizane: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; drop altitude; drop height; elevation; height; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 punkt odniesienia Dowolny punkt odniesienia o znanych lub przyjtych wsprzdnych, wzgldem, ktrego mog by prowadzone pomiary i obliczenia. >Termin zwizany: 1 pinpoint . 26/2/98 myliwiec dzienny obrony powietrznej Myliwiec wyposaony i uzbrojony w taki sposb, e moe zwalcza cele powietrzne jedynie w dzie i w dobrych warunkach atmosferycznych. >Terminy zwizane: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; interceptor; fighter; fighter interceptor. 22/9/99 dzie D Dzie, w ktrym rozpoczyna si lub ma si rozpocz operacja, dziaania wojenne lub inne dziaania. >Terminy zwizane: C-day; E-day; F-hour; G-day; G-

datum / donne Any numerical or geometrical quantity or set of such quantities which may serve as reference or base for other quantities. Where the concept is geometric, the plural form is "datums" in contrast to the normal plural "data". 1/3/73

datum dan buoy / boue dan repre In naval mine warfare, a dan buoy intended as a geographical reference or check, which needs to be more visible and more securely moored than a normal dan buoy. 1/12/76

datum level / niveau de rfrence A surface to which elevations, heights or depths on a map or chart are related. Related terms: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; drop altitude; drop height; elevation; height; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73

datum point / datum Any reference point of known or assumed coordinates from which calculation or measurements may be 1 taken. Related term: pinpoint . 1/3/73

day air defence fighter / chasseur de dfense arienne de jour A fighter aircraft with equipment and weapons which enable it to engage airborne targets, but in clear weather conditions and by day only. Related terms: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; interceptor; fighter; fighter interceptor. 1/10/84 D-day / jour J The day on which an operation, whether hostilities or any other operation, commences or is due to commence.

NATO/PdP JAWNE

122

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Related terms: C-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/10 deadly force / force ltale Force intended or likely to cause death, or serious injury resulting in death. Related term: non-deadly force. 1/10/01 dead mine / mine inerte A mine which has been neutralized, sterilized or rendered safe. Related terms: disarmed mine; drill 2 1,2 mine; instructional mine; mine ; practice mine . 1/8/76 dead space / zone en angle mort dead zone An area within the maximum range of a weapon, radar, or observer, which cannot be covered by fire or observation from a particular position because of intervening obstacles, the nature of the ground, or the characteristics of the trajectory, or the limitations of the pointing capabilities of the weapon. 1/3/82 dead space / zone en angle mort The volume of space above and around a gun or guided missile system into which it cannot fire because of mechanical or electronic limitations. 1/3/82 dead space / zone en angle mort An area or zone which is within range of a radio transmitter, but in which a signal is not received. 1/3/82 dead zone 1 Preferred term: dead space . 1/3/73 debarkation / dbarquement The unloading of troops with their supplies and equipment from a ship. Related terms: embarkation; port of debarkation; port of embarkation. 1/3/73
3 2 2 3 1 1 1

hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; Tday; T-hour; Y-hour. 22/6/10

sia zabijajca Sia przeznaczona lub zdolna do spowodowania mierci lub powanych obrae prowadzcych do mierci. Termin zwizany: non-deadly force. >4/4/02 mina martwa Mina, ktra zostaa zneutralizowana, pozbawiona cech bojowych lub rozbrojona. >Terminy zwizane: disarmed 2 mine; drill mine; instructional mine; mine ; practice 1, 2 mine . 07/04/09 strefa martwa Obszar znajdujcy si w zasigu rodka raenia, radaru lub obserwatora, ktry nie moe by ostrzelany lub obserwowany z danej pozycji ze wzgldu na istnienie przeszkd terenowych, uksztatowanie terenu, parametry trajektorii lub ograniczone moliwoci celownicze uzbrojenia. >3/10/02
2 1

strefa martwa Cz przestrzeni powyej i wok dziaa lub wyrzutni kierowanych pociskw rakietowych, w ktrej niemoliwe jest prowadzenie ognia ze wzgldu na ograniczenia mechaniczne lub elektroniczne. >3/10/02 strefa martwa Obszar lub strefa znajdujca si w zasigu nadajnika radiowego, ale w ktrej sygna nadajnika nie jest odbierany. >3/10/02 strefa martwa 1 >Termin zalecany: dead space . 12/9/02 wyadunek ze statku Wyadowanie z okrtu oddziaw cznie z ich wyposaeniem, sprztem i zaopatrzeniem. >Terminy zwizane: embarkation; port of debarkation; port of embarkation. >26/2/98 harmonogram rozadunku harmonogram wyadunku Harmonogram okrelajcy czas i kolejno rozadunku oddziaw i sprztu, jak rwnie zaopatrzenia alarmowego, w czasie operacji morskiej, oraz ich przemieszczenia z okrtu na brzeg. >26/2/98 system radionawigacyjny Decca Radiowy system porwnania fazy, zoony ze stacji gwnej i podlegych, sucy do okrelenia siatki wsprzdnych hiperbolicznych, wykorzystywany do okrelania dokadnych pozycji w terenie. >Termin zwizany: hyperbolic navigation system. 26/2/98 zdecentralizowane kierowanie W obronie powietrznej normalny tryb pracy, w ktrym
3

debarkation schedule / horaire de dbarquement disembarkation schedule A schedule which provides for the timely and orderly debarkation of troops and equipment and emergency supplies for the water-borne ship-to-shore movement. 1/3/73 decca / decca A radio phase-comparison system which uses a master and slave stations to establish a hyperbolic lattice and provide accurate ground position-fixing facilities. Related term: hyperbolic navigation system. 1/12/74 decentralized control / contrle dcentralis In air defence, the normal mode whereby a higher

NATO/PdP JAWNE

123

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

echelon monitors unit actions, making direct target assignments to units only when necessary to insure proper fire distribution or to prevent engagement of 2 friendly aircraft. Related term: centralized control . 1/3/73

wyszy szczebel dowodzenia monitoruje dziaania jednostki, bezporednio przydzielajc im cele tylko wtedy, gdy konieczne jest zapewnienie waciwego podziau ognia lub w celu uniknicia ataku na wasne statki powietrzne. >Termin zwizany: centralized 2 control . 28/6/05 zdecentralizowane wykonawstwo Przekazanie okrelonych uprawnie podlegym dowdcom w celu wykonania przez nich przydzielonych 1 im zada. >Terminy zwizane: centralized control ; delegation of authority; transfer of authority. 24/5/05 dezinformacja Wszelkie przedsiwzicia, majce na celu wprowadzenie przeciwnika w bd poprzez manipulowanie, dziaania pozorujce i preparowanie dowodw, prowokujce dziaania szkodzce jego wasnym interesom. >5/3/04 wysoko bezwzgldna decyzji Wysoko bezwzgldna przy podejciu precyzyjnym, na ktrej rozpoczyna si procedur po zaniechanym podejciu, gdy nie nawizano wzrokowego kontaktu z terenem niezbdnego do kontynuowania podejcia. >Terminy zwizane: decision height; minimum descent altitude; minimum descent height; missed approach procedure. 13/9/01 wysoko wzgldna decyzji Wysoko wzgldna przy podejciu precyzyjnym, na ktrej rozpoczyna si procedur po zaniechanym podejciu, gdy nie nawizano wzrokowego kontaktu z terenem, niezbdnego do kontynuowania podejcia. >Terminy zwizane: decision altitude; minimum descent altitude; minimum descent height; missed approach altitude. 13/9/01 punkt podjcia decyzji Punkt w czasie i przestrzeni, okrelony w procesie planowania, w ktrym dowdca musi podj decyzj dotyczc okrelonego wariantu dziaania. >27/6/06

decentralized execution / execution dcentralise Delegation of the appropriate authority to subordinate commanders to execute their assigned tasks and 1 missions. Related terms: centralized control ; delegation of authority; transfer of authority. 22/6/04 deception / dception Those measures designed to mislead the enemy by manipulation, distortion, or falsification of evidence to induce him to react in a manner prejudicial to his interests. 1/3/73

decision altitude / altitude de dcision An altitude related to the highest elevation in the touchdown zone, specified for a glide slope approach, at which a missed-approach procedure must be initiated if the required visual reference has not been established. Related termsdecision height; minimum descent altitude; minimum descent height; missed approach procedure. 1/8/76 decision height / hauteur de dcision A height above the highest elevation in the touchdown zone, specified for a glide slope approach, at which a missed-approach procedure must be initiated if the required visual reference has not been established. Related terms: decision altitude; minimum descent altitude; minimum descent height; missed approach altitude. 1/6/78 decision point / point de prise de dcision A point in space and time, identified during the planning process, where it is anticipated that the commander must make a decision concerning a specific course of action. 6/1/06 decisive point / point dcisif A point from which a hostile or friendly centre of gravity can be threatened. This point may exist in time, space or the information environment. 13/12/99

punkt decydujcy Punkt, z ktrego mona zagrozi rodkowi cikoci przeciwnika lub wasnemu. Taki punkt moe istnie w czasie, przestrzeni lub w rodowisku informatycznym. >5/4/01 prdko zadeklarowana Prdko podrna, ktr statek, zgodnie z owiadczeniem jego kapitana, moe utrzyma w przyszym rejsie w przecitnych warunkach pogodowych, uwzgldniajca aktualny stan okrtu. >26/2/98 odtajnienie Cofnicie klauzuli tajnoci dotyczcej dokumentu lub materiau niejawnego. >Termin zwizany: downgrade.

declared speed / vitesse dclare The continuous speed which a master declares his ship can maintain on a forthcoming voyage under moderate weather conditions having due regard to her present condition. 1/12/77

declassify / dclassifier To cancel the security classification of an item of classified matter. Related term: downgrade. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

124

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

26/2/98 declination / dclinaison astronomique The angular distance to a body on the celestial sphere measured north or south through 90 from the celestial equator along the hour circle of the body. Comparable to latitude on the terrestrial sphere. 1/3/73 decompression chamber Preferred term: hypobaric chamber. decontamination / dcontamination The process of making any person, object, or area safe by absorbing, destroying, neutralizing, making harmless, or removing, chemical or biological agents, or by removing radioactive material clinging to or around it. Related terms: immediate decontamination; operational decontamination; thorough decontamination. 1/3/73 deklinacja Odlego ktowa do ciaa niebieskiego, mierzona w kierunku pnocnym lub poudniowym, przechodzca przez kt 90 stopni rwnolenika niebieskiego, wzdu koa godzinowego tego ciaa. Porwnywalna z szerokoci geograficzn sfery ziemskiej. >26/2/98 komora dekompresyjna >Termin zalecany: hypobaric chamber. 26/2/98 likwidacja skae Proces majcy na celu zapewnienie bezpieczestwa ludziom, obiektom lub obszarom, polegajcy na sorpcji, zniszczeniu, neutralizacji, unieszkodliwieniu lub usuniciu chemicznych lub biologicznych substancji skaajcych albo usuniciu substancji promieniotwrczych z nich lub z ich otoczenia. >Terminy zwizane: immediate decontamination; operational decontamination; thorough decontamination. 7/2/02 punkt likwidacji skae punkt odkaania Odpowiednio wyposaony i urzdzony budynek lub miejsce, w ktrym przeprowadza si likwidacj skae promieniotwrczych, chemicznych i biologicznych osb, sprztu i zasobw materiaowo-technicznych. >7/3/02 cel pozorny pozoracja (termin dopuszczalny) Imitacja osoby, obiektu lub zjawiska, stosowana w celu zmylenia przeciwnika lub jego systemw obserwacji i wykrywania. >2/12/08 okrt puapka okrt Q Okrt zamaskowany w taki sposb, e sprawia wraenie nieuzbrojonego statku, posiadajcy ukryte uzbrojenie oraz inny sprzt bojowy i wyposaenie specjalne, pozwalajce na szybkie usunicie rodkw maskujcych jego uzbrojenie. >26/2/98 specjalistyczne rodki przeciwminowe W morskiej wojnie minowej platforma, jednostka lub system przeznaczone jedynie lub przede wszystkim do dziaa przeciwminowych. >Termin zwizany: mine warfare group. 27/6/06

decontamination station / station de decontamination cleansing station A building or location suitably equipped and organized where personnel and materiel are cleansed of chemical, biological or radiological contaminants. 1/11/75 decoy / leurre dummy An imitation of a person, object or phenomenon, which is intended to deceive hostile surveillance or detection systems or mislead the adversary. 15/1/08 decoy ship / navire-pige Q-ship A ship camouflaged as a non-combatant ship with its armament and other fighting equipment hidden and with special provisions for unmasking its weapons quickly. 1/3/82

dedicated mine countermeasures asset / moyens spcialiss de lutte contre les mines In naval mine warfare, a platform, unit or system designed exclusively or primarily for mine countermeasures. Related term: mine warfare group. 6/1/06 deep fording capability / aptitude franchir un gu profond The characteristic of a self-propelled gun or ground vehicle equipped with built-in waterproofing and/or a special waterproofing kit, to negotiate a water obstacle with its wheels or tracks in contact with the ground. Related terms: shallow fording capability; wading crossing. 1/8/73

zdolno pokonywania gbokich brodw Cecha charakterystyczna dziaa samobienego lub pojazdu terenowego posiadajcego integralny system i/lub specjalny zestaw uszczelniajcy, ktry umoliwia mu pokonywanie przeszkd wodnych w brd, na koach lub gsienicach. >Terminy zwizane: shallow fording capability; wading crossing. 25/1/11

NATO/PdP JAWNE

125

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

deep minefield / champ de mines profond An antisubmarine minefield which is safe for surface 2 ships to cross. Related term: minefield . 1/8/76

gboko zanurzone pole minowe Pole minowe zaoone w celu zwalczania odzi podwodnych, ktre moe by bezpieczne dla okrtw 2 nawodnych. >Termin zwizany: minefield . 26/2/98 gboki ogie wspierajcy Ogie kierowany na cele nie lece w bezporednim ssiedztwie wojsk wasnych, prowadzony w celu neutralizacji i zniszczenia odwodw i uzbrojenia przeciwnika oraz oddziaywujcy na jego dowodzenie, zaopatrzenie, rodki cznoci i obserwacji. >Termin 3 zwizany: fire ; supporting fire. 25/1/11 akwen gboki Akwen o gbokoci powyej 200 metrw. >12/2/03

deep supporting fire / tir d'appui en profondeur Fire directed on objectives not in the immediate vicinity of our forces, for neutralizing and destroying enemy reserves and weapons, and interfering with enemy command, supply, communications and 3 observations. Related terms: fire ; supporting fire. 1/3/73 deep water / grands fonds Water having a depth greater than 200 metres. 14/10/02 de facto boundary / frontire de fait An international or administrative boundary whose existence and legality is not recognized but which is a practical division between separate national and provincial administrating authorities. 1/9/81

granica faktyczna Granica midzynarodowa lub administracyjna, nie uznawana za istniejc legalnie, ale stanowica praktyczn lini rozgraniczenia pomidzy obszarami rnych wadz administracyjnych, pastwowych i prowincjonalnych. >26/2/98 dezerter, odstpca, uciekinier z wasnego kraju Osoba, ktra wyrzeka si wasnego kraju gdy znajduje si poza zasigiem jego jurysdykcji lub kontroli. >26/2/98 rejon obrony Dla dowolnego dowdztwa, obszar dziaa rozcigajcy si od linii stycznoci do jego tyw. Jest to rejon prowadzenia decydujcych dziaa obronnych. >26/2/98

defector / transfuge A person who repudiates his or her country when beyond its jurisdiction or control. 1/9/81

defence area / zone de dfense For any particular command, the area extending from the forward edge of the battle area to its rear boundary. It is here that the decisive defensive battle is fought. 1/7/83 defence in depth / dfense en profondeur The siting of mutually supporting defence positions designed to absorb and progressively weaken attack, prevent initial observations of the whole position by the enemy, and to allow the commander to manoeuvre his reserve. 1/3/83

obrona urzutowana w gb Rozmieszczenie wzajemnie wspierajcych si pozycji obronnych, ktrych zadaniem jest pochonicie i stopniowe osabienie ataku, przeciwdziaanie prowadzonej przez nieprzyjaciela pocztkowej obserwacji caej pozycji, oraz umoliwienie dowdcy manewrowania rezerwami bdcymi w jego dyspozycji. >26/2/98 gotowo do obrony stan gotowoci Kod cyfrowy lub haso informujce o osigniciu przez jednostk stanu gotowoci do prowadzonej operacji lub 2 wicze. >Terminy zwizane: evaluation ; operational readiness; readiness; readiness time. 26/2/98 dowdztwo transportu morskiego Cywilna agencja NATO czasu wojny, uaktywniana w czasie kryzysu lub wojny, odpowiedzialna za przydzia okrtw handlowych z przeznaczeniem do transportu morskiego si sprzymierzonych, prowadzony w celu osignicia moliwie najwikszej skutecznoci przy wspieraniu wsplnego wysiku. >26/2/98 przybrzeny obszar obrony

defence readiness condition / tat de preparation 3 state of readiness A number or code word indicating the readiness posture of a unit for actual operations or exercises. 2 Related terms: evaluation ; operational readiness; readiness; readiness time. 1/2/73 defence shipping authority / autorit des transports maritimes The NATO civil wartime agency activated in time of crisis or war responsible for the allocation of merchant ships assigned to the Allied ocean shipping pool to achieve the greatest possible efficiency in support of the common effort. 1/10/78 defensive coastal area / zone ctire de dfense

NATO/PdP JAWNE

126

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A part of a coastal area and of the air, land, and water area adjacent to the coast line within which defence operations may involve land, sea, and air forces. 1/2/73 defensive counter-air operation / opration defensive contre le potentiel arien Active and passive defensive measures designed to detect, identify, intercept, and destroy or make ineffective forces attempting to attack or to penetrate friendly airspace. Related terms: active air defence; air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; offensive counter-air operation; passive air defence. 20/06/06

Cz obszaru brzegowego oraz strefy powietrznej, ldowej i obszaru wd przylegych do linii brzegowej, wewntrz ktrych siy ldowe, morskie i powietrzne mog prowadzi operacje obronne. >12/6/02 dziaania defensywne w ramach walki o przewag w powietrzu Aktywne i pasywne dziaania podejmowane w celu wykrycia, zidentyfikowania, przechwycenia i zniszczenia lub uniemoliwienia dziaania si podejmujcych prb ataku lub penetracji chronionej przestrzeni powietrznej. >Terminy zwizane: active air defence; air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; offensive counter-air operation; passive air defence. 06/11/07 ogie obronny DF Ogie prowadzony przez jednostki wspierajce w celu wsparcia i obrony jednostek prowadzcych dziaania obronne. >26/2/98 obronne rodki przeciwminowe rodki uyte w celu zmniejszenia efektw minowania przez przeciwnika. >26/2/98

defensive fire / tir dfensif DF Fire delivered by supporting units to assist and protect a unit engaged in a defensive action. 1/11/75

defensive mine countermeasures / mesures de protection contre les mines Countermeasures intended to reduce the effect of enemy minelaying. 1/8/76 defensive minefield / champ de mines dfensif In naval mine warfare, a minefield laid in international waters or international straits with the declared intention of controlling shipping in defence of sea 2 communications. Related term: minefield . 1/12/76
1 1

obronna zagroda minowa W morskiej wojnie minowej pole minowe postawione na wodach midzynarodowych lub midzynarodowych szlakach komunikacyjnych, z zamiarem kontroli eglugi w celu obrony morskich szlakw komunikacyjnych. 2 >Termin zwizany: minefield . 22/9/99 ukrycie , wykorzysta ukrycie terenowe Osona przed obserwacj oraz ostrzaem nieprzyjaciela z wykorzystaniem przeszkd terenowych, takich jak wzgrze, grzbiet grski lub wa ziemny. >26/2/98 ukrycie , wykorzysta ukrycie terenowe Odlego pionowa, w ktrej pozycja jest ukryta przed obserwacj prowadzon przez przeciwnika. >26/2/98 ukrycie , wykorzysta ukrycie terenowe Osona przed ostrzaem nieprzyjaciela lub jego obserwacj z wykorzystaniem przeszkd terenowych naturalnych lub sztucznych. >26/2/98 dziaania z uyciem defoliantw Uycie rodkw defoliacyjnych na obszarach pokrytych rolinnoci w celu wsparcia dziaa wojskowych. >7/2/02 rodek defoliacyjny rodek chemiczny powodujcy przedwczesne zrzucenie lici przez drzewa, krzewy i inne roliny. >7/2/02 stopie zagroenia jdrowego Okrelony przez dowdc, dopuszczalny stopie
3 3 2 2 1 1

defilade / dfilement Protection from hostile observation and fire provided by an obstacle such as a hill, ridge, or bank. 1/3/73
2 2

defilade / dfilement A vertical distance by which a position is concealed from enemy observation. 1/3/73 defilade / dfilement To shield from enemy fire or observation by using natural or artificial obstacles. 1/3/73
3 3

defoliant operation / opration de dfoliation The employment of defoliating agents on vegetated areas in support of military operations. 1/3/73

defoliating agent / agent dfoliant A chemical which causes trees, shrubs, and other plants to shed their leaves prematurely. 1/3/73

degree of nuclear risk / risque nuclaire As specified by the commander, the risk to which

NATO/PdP JAWNE

127

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

friendly forces may be subjected from the effects of the detonation of a nuclear weapon used in the attack of a close-in enemy target; acceptable degrees of risk under differing tactical conditions are emergency, moderate, and negligible. Related terms: emergency nuclear risk; moderate nuclear risk; negligible nuclear risk. 1/8/76 de jure boundary / frontire de droit An international or administrative boundary whose existence and legality is recognized. 1/9/81 delaying operation / manoeuvre retardatrice An operation in which a force under pressure trades space for time by slowing down the enemy's momentum and inflicting maximum damage on the enemy without, in principle, becoming decisively engaged. 1/7/83 delay release sinker / crapaud prise d'immersion diffre A sinker which holds a moored mine on the seabed for a predetermined time after laying. 1/8/76 delegation of authority / dlgation de pouvoirs An action by which a commander assigns to a subordinate commander a clearly stated part of his authority. Related terms: decentralized execution; transfer of authority. 22/6/04 deliberate attack / attaque dlibre A type of offensive action characterized by preplanned coordinated employment of fire power and manoeuvre to close with and destroy or capture the enemy. Related term: hasty attack. 1/6/78

zagroenia si wasnych skutkami uderzenia jdrowego na znajdujcy si w pobliu cel przeciwnika; dopuszczalnymi stopniami zagroenia w rnych sytuacjach taktycznych s zagroenia: nadzwyczajne, umiarkowane i pomijalne. >Termin zwizany: Emergency nuclear risk; moderate nuclear risk;negligible risk. 10/1/02 granica prawna Uznawana za istniejc legalnie granica midzynarodowa lub administracyjna. >26/2/98 dziaania opniajce Dziaania polegajce na tym, e atakowane siy oddaj teren zyskujc na czasie, opniajc posuwanie si si przeciwnika, zadajc mu maksymalne straty w zasadzie nie angaujc si zdecydowanie w walk. >26/2/98

kotwica miny ze zwok czasow Kotwica miny, ktra utrzymuje przycumowan min na dnie morza przez okrelony czas po jej postawieniu. >9/5/02 przekazanie uprawnie podlegemu dowdcy Przydzielenie przez dowdc wyranie okrelonej czci swoich uprawnie podlegemu dowdcy. >Terminy zwizane: decentralized execution; transfer of authority. 8/2/01 atak zaplanowany Rodzaj akcji ofensywnej charakteryzujcej si wczeniej zaplanowanym i skoordynowanym uyciem si ogniowych oraz manewrw majcych na celu zblienie si do przeciwnika i zniszczenia lub pojmania go. >Termin zwizany: hasty attack. 26/2/98 planowane przejcie Planowane i wykonywane przejcie w polu minowym, przeszkodzie lub zaporze fortyfikacyjnej. >07/04/09

deliberate breaching / ouverture de brche prpare The creation of a lane through a minefield or a clear route through a barrier or fortification, which is systematically planned and carried out. 1/1/91 deliberate crossing / franchissement prpar The crossing of an inland water obstacle that requires extensive planning and detailed preparations. Related term: hasty crossing. 1/7/87

przeprawa zaplanowana Przekraczanie rdldowej przeszkody wodnej, wymagajce dokadnego planowania i szczegowego przygotowania. >Termin zwizany: hasty crossing. [NO-01-A005] obrona przygotowana obrona zawczasu przygotowana (dopuszczalny) Obrona organizowana bez stycznoci z przeciwnikiem lub wtedy, gdy nie ma zagroenia kontaktem i dysponuje si czasem koniecznym do jej organizacji. Obejmuje zwykle strefy silnie ufortyfikowane, zawierajce bunkry, forty, i systemy cznoci. >Termin zwizany: hasty defence.15/2/12 okrt zaopatrujcy W uzupenianiu na morzu okrt dostarczajcy ekwipunek. >Termin zwizany: receiving ship. 13/9/01

deliberate defence / dfense prpare A defence normally organized when out of contact with the enemy or when contact with the enemy is not imminent and time for organization is available. It normally includes an extensive fortified zone incorporating pillboxes, forts, and communications systems. Related term: hasty defence. 1/3/73

delivering ship / btiment ravitailleur In replenishment at sea, the ship that delivers the rig(s). Related term: receiving ship. 4/10/00

NATO/PdP JAWNE

128

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

delivery error / dispersion globale The inaccuracy associated with a given weapon system resulting in a dispersion of shots about the aiming point. Related terms: circular error probable; 2 1,2 deviation ; dispersion ; dispersion error; horizontal error. 1/10/84 demilitarized zone / zone dmilitarise DMZ A defined area in which the stationing, or concentrating of military forces, or the retention or establishment of military installations of any description, is prohibited. 1/3/73 demining / dpollution des fins civiles The removal of all unexploded mines, explosive ordnance, improvised explosive devices and booby traps from a defined area to make the area safe for civilians. Note: demining is not normally conducted by military units. Related terms: countermine operation; improvised explosive device; unexploded explosive ordnance. 29/5/02

rozrzut Niedokadno danego systemu uzbrojenia, powodujca rozproszenie strzaw wok punktu celowania. >Terminy zwizane: circular error probable; 2 1,2 deviation ; dispersion ; dispersion error; horizontal error. 26/2/98 strefa zdemilitaryzowana DMZ Okrelony obszar, na ktrym zakazane jest stacjonowanie lub koncentracja si zbrojnych, utrzymywanie lub zakadanie instalacji wojskowych w jakiejkolwiek formie. >26/2/98 usuwanie niewybuchw Usuwanie niewybuchw min, amunicji wybuchowej, improwizowanych urzdze wybuchowych i minpuapek w okrelonym rejonie tak, aby sta si on bezpieczny dla otoczenia. Uwaga: usuwanie niewybuchw nie jest zazwyczaj wykonywane przez formacje wojskowe. >Terminy zwizane: countermine operation; improvised explosive device; unexploded explosive ordnance. 6/3/03 burzenie, wysadzanie, niszczenie Niszczenie budynkw, urzdze, instalacji lub sprztu z uyciem ognia, wody, materiaw wybuchowych, rodkw mechanicznych lub innych. [NO-01-A005]

demolition / destruction The destruction of structures, facilities or materiel by use of fire, water, explosives, mechanical, or other means. Related terms: technical neutralization; uncharged demolition target. 1/7/93 demolition chamber / chambre de destruction Space intentionally provided in a structure for the emplacement of explosive charges. 1/11/94 demolition firing party / quipe de mise a feu du dispositif de destruction The party at the site which is technically responsible for the demolition. Related term: demolition guard. 1/3/73 demolition guard / dtachement de protection d'un dispositif de destruction A local force positioned to ensure that a target is not captured by an enemy before orders are given for its demolition and before the demolition has been successfully fired. The commander of the demolition guard is responsible for the operational command of all troops at the demolition site, including the demolition firing party. He is responsible for transmitting the order to fire to the demolition firing party. Related term: demolition firing party. 1/3/73 demolition kit / lot de destruction The demolition tool kit complete with explosives. 1/1/91 demolition target / ouvrage dtruire A target of known military interest identified for possible future demolition. 1/11/92

komora minowa Otwr lub wnka wykonana w konstrukcji w celu umieszczenia adunku wybuchowego. >11/1/01 grupa wysadzajca Grupa technicznie odpowiedzialna za wyburzenia lub niszczenia w danym miejscu. >Termin zwizany: demolition guard. 12/12/00

pododdzia ochrony niszcze Pododdzia przeznaczony do ochrony obiektu przed jego opanowaniem przez przeciwnika zanim nie zostan wydane i wykonane rozkazy do wysadzenia. Dowdca pododdziau ochrony niszcze jest odpowiedzialny za dowodzenie wszystkimi pododdziaami w miejscu wyburze, wcznie z grup wysadzajc. Jest odpowiedzialny za przekazanie rozkazu do wysadzania grupie wysadzajcej. >Termin zwizany: demolition firing party. 07/04/09

zestaw do wyburze Komplet narzdzi, przyrzdw, aparatw do wyburzania wraz z materiaami wybuchowymi. >12/12/00 obiekt do zniszczenia Obiekt o znaczeniu wojskowym, oceniany jako prawdopodobny cel niszcze w przyszoci. >12/12/00

NATO/PdP JAWNE

129

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

demolition tool kit / lot d'artificier The tools, materials and accessories of a non-explosive nature necessary for preparing demolition charges. Related term: demolition kit. 1/1/91 demonstration / dmonstration An attack or show of force on a front where a decision is not sought, made with the aim of deceiving the enemy. Related terms: amphibious demonstration; amphibious operation; amphibious raid; amphibious 2 withdrawal; diversion ; diversionary attack. 1/3/73

zestaw narzdzi do wyburze Narzdzia, materiay i akcesoria o charakterze niewybuchowym, niezbdne do przygotowania adunkw wybuchowych. >Termin zwizany: demolition kit. [NO-01-A005] dziaania demonstracyjne Atak lub demonstracja siy na froncie, w miejscu gdzie nie przewiduje si dziaa rozstrzygajcych, wykonane w celu wprowadzenia przeciwnika w bd. >Terminy zwizane: amphibious demonstration; amphibious operation; amphibious raid; amphibious withdrawal; 2 diversion ; diversionary attack. 25/1/11 dziaania powstrzymujce Dziaania prowadzone w celu utrudnienia lub uniemoliwienia przeciwnikowi wykorzystania terenu, si i rodkw. Mog obejmowa niszczenie, usuwanie, skaenie lub wznoszenie przeszkd. >Termin zwizany: secure. [NO-01-A005] wysoko gstociowa Gsto atmosfery wyraona w jednostkach wysokoci odpowiadajcych gstoci atmosfery standardowej. >26/2/98 koniec pasa startowego Koniec pasa startowego pooony najbliej kierunku. w ktrym wykonywana jest pocztkowa faza manewru odejcia. >26/2/98 punkt wyjcia Nawigacyjny punkt kontrolny wykorzystywany przez statek powietrzny jako znak sucy do okrelenia kursu. >26/2/98 punkt wyjcia W operacjach morsko-desantowych powietrzny punkt kontrolny lecy w nawodnym kocu systemu linii podejcia migowcw, z ktrego wysyane s rzuty migowcw leccych wzdu wybranej linii podejcia do punktu pocztkowego. >26/2/98 rozwinicie W marynarce wojennej, zmiana formacji z ustawienia do rejsu lub nawizania stycznoci do formacji bojowej. 2 Termin zwizany: disposition . 26/2/98 rozwinicie Przemieszczanie si w obszarze operacji. >Terminy 4 1,2,3 zwizane: deployment ; disposition . 26/2/98 rozwinicie Ustawienie si do walki. >Terminy zwizane: 1 1,2,3 deployment ; disposition . 26/2/98 rozwinicie Przemieszczenie si na wymagany obszar operacji. 2,3 1 >Terminy zwizane: deployment ; disposition . 26/2/98
4 3 2 1 2 1

denial measure / mesure d'interdiction An action to hinder or deny the enemy the use of space, personnel, or facilities. It may include destruction, removal, contamination, or erection of obstructions. Related term: secure. 1/3/73

density altitude / densit-altitude An atmospheric density expressed in terms of the altitude which corresponds with that density in the standard atmosphere. 1/3/73 departure end / fin de bande That end of a runway nearest to the direction in which initial departure is made. 1/8/79
1 1

departure point / point d'origine A navigational check point used by aircraft as a marker for setting course. 1/7/80
2 2

departure point / point d'origine In amphibious operations, an air control point at the seaward end of the helicopter approach lane system from which helicopter waves are dispatched along the selected helicopter approach lane to the initial point. 1/7/80 deployment / dploiement In naval usage, the change from a cruising approach or contact disposition to a disposition for battle. 2 Related term: disposition . 1/2/88 deployment / dploiement The movement of forces within areas of operations. 4 1,2,3 Related terms: deployment ; disposition . 1/2/88 deployment / dploiement The positioning of forces into a formation for battle. 4 1,2,3 Related terms: deployment ; disposition . 1/2/88 deployment / redploiement The relocation of forces to desired areas of 2,3 operations. Related terms: deployment ;
1 4 3 3 2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

130

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

disposition . 1/2/88 deployment operating base / base de redploiement A base, other than the peacetime base, having minimum essential operational and support facilities, to which a unit or part of a unit will deploy to operate from in time of tension or war. Related terms: base; emergency fleet operating base. 1/9/75 operacyjna baza rozwinicia Baza, inna ni baza na czas pokoju, majca minimalne wyposaenie w zasadnicze obiekty operacyjne i zabezpieczenia, do ktrej zostanie przemieszczona jednostka lub jej cz, z ktrej bdzie prowadzi dziaania w czasie zagroenia lub wojny. >Terminy zwizane: base; emergency fleet operating base. 25/1/11 kt depresji 2 >Termin zalecany: angle of depression . 26/2/98 gboko W marynarce wojennej/hydrografii pionowa odlego okrelana od hydrograficznej paszczyzny odniesienia do dna morza, jeziora lub rzeki. >22/9/99 izobata krzywa gbokoci Linia czca punkty jednakowej gbokoci, lece poniej poziomu morza. >22/9/99.

depression angle / angle de dpression 2 Preferred term: angle of depression . 1/8/79 depth / profondeur In maritime/hydrographic use, the vertical distance from the plane of the hydrographic datum to the bed of the sea, lake, or river. 1/3/73 depth contour / ligne bathymtrique bathymetric contour depth curve A line connecting points of equal depth below the hydrographic datum. 1/3/73 depth curve Preferred term: depth contour. derived information / information drive A parameter such as angle, range, position, velocity, etc. is said to be derived in the first receiver or other sensor in which that parameter exists or is capable of existing without reference to further information. 1/11/77 description of target / description de l'objectif target description In artillery and naval fire support, an element in the call for fire in which the observer or spotter describes the installation, personnel, equipment or activity to be taken under fire. 1/8/73 descriptive name / terme descriptif Written indication on maps and charts, used to specify the nature of a feature (natural or artificial) shown by a general symbol. 1/3/73

krzywa gbokoci >Termin zalecany: depth contour. 26/2/98 informacja pierwotna Parametr taki jak kt, odlego, pozycja, prdko, itp., pochodzcy z odbiornika lub innego czujnika, w ktrym taki parametr zostanie okrelony jako pierwszy lub moe by okrelony bez odniesienia do dalszej informacji. >27/10/04 opis celu Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej element zawarty w zapotrzebowaniu na wsparcie ogniowe, w ktrym obserwator lub samolot obserwacyjny opisuje urzdzenie, personel, sprzt lub dziaalno podejmowan pod ostrzaem. >26/2/98 opis Pisemna informacja zamieszczona na mapach lub planach, uywana do uszczegowienia charakteru elementu (naturalnego lub sztucznego) przedstawionego oglnym symbolem. >13/5/04 uprzywilejowany statek handlowy Statek handlowy o specjalnym statusie, ktry zapewnia mu priorytet przed innymi statkami w ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej a w przypadku podporzdkowania go pod kontrol si marynarki wojennej zobowizuje do stosowania si do wojskowych polece i rozkazw. >Terminy zwizane: merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping; naval supervision of merchant ships. 06/11/07 oznaczenie dni i godzin Ponisze okrelenia maj nastpujce znaczenie:

designated merchant ship / navire marchand dsign A merchant ship with a special status that may give it priority over other ships for higher level naval cooperation and guidance for shipping activities and, when it is placed under the naval supervision of merchant ships, compels it to comply with military orders. Related terms: merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping; naval supervision of merchant ships. 02/03/07 designation of days and hours / dsignation des jours et des heures

NATO/PdP JAWNE

131

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The following designations have the meaning shown: D-day - The day on which an operation commences or is due to commence. This may be the commencement of hostilities or any other operation. E-day - The day on which a NATO exercise commences. G-day - The day on which an order, normally national, is given to deploy a unit. M-day - The day on which mobilization commences or is due to commence. H-hour - The specific time at which an operation or exercise commences, or is due to commence (this term is used also as a reference for the designation of days/hours before or after the event). Related terms: commander's required date; latest arrival date. 1/10/01 despatch route / itinraire gard In road traffic, a roadway over which full control, both as to priorities of use and the regulation of movement of traffic in time and space is exercised. Movement credit is required for its use, even by a single vehicle. Related term: route. 9/5/00 destruction fire mission / mission de destruction In artillery, fire delivered for the purpose of destroying 1 a point target. Related term: fire . 1/8/82 destruction radius / rayon de destruction In mine warfare, the maximum distance from an exploding charge of stated size and type at which a mine will be destroyed by sympathetic detonation of the main charge, with a stated probability of destruction, regardless of orientation. 1/11/75 detachment / dtachement A part of a unit separated from its main organization for duty elsewhere. 1/3/73 detachment / dtachement A temporary military or naval unit formed from other units or parts of units. 1/3/73 detail / dtail The basic graphic representation of features. 1/3/73
2 2 1 1

dzie D - dzie, w ktrym rozpoczyna si lub powinna si rozpocz operacja. Moe oznacza rozpoczcie dziaa zbrojnych lub jakichkolwiek innych. dzie E - dzie rozpoczcia wiczenia NATO. dzie G - dzie wydania, zwykle przez dowdztwo narodowe, rozkazu w celu rozwinicia/przemieszczenia jednostki. dzie M - dzie, w ktrym rozpoczyna si lub ma rozpocz si mobilizacja. godzina H - okrelony czas, w ktrym rozpoczyna si lub ma si rozpocz operacja lub wiczenie (pojcie to uywane jest rwnie do okrelania dni/godzin przed lub po wydarzeniu). > Terminy zwizane: commander's required date; latest arrival date. 6/10/09

droga wydzielona W ruchu drogowym droga, nad ktr sprawowana jest pena kontrola zarwno priorytetw wykorzystania oraz regulacji ruchu w czasie i przestrzeni. Do poruszania si po niej wymagana jest zgoda na przejazd nawet pojedynczego pojazdu. >Termin zwizany: route. 8/2/01 ostrza niszczcy W artylerii ogie prowadzony w celu zniszczenia celu 1 punktowego. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 promie niszczenia W dziaaniach minowych maksymalna odlego od eksplodujcego adunku wybuchowego o okrelonych parametrach, przy ktrej fala detonacyjna zniszczy min z okrelonym prawdopodobiestwem bez wzgldu na miejsce jej ustawienia. [NO-01-A005] oddzia (pododdzia, grupa) wydzielony Wydzielona cz jednostki, przeznaczona do wykonania innych zada. >26/2/98 oddzia (pododdzia, grupa) wydzielony Tymczasowa jednostka si ldowych lub morskich, sformowana z innych jednostek lub ich czci. >26/2/98 symbol graficzny Umowne graficzne przedstawienie danej cechy. >13/5/04 szczegowy meldunek fotograficzny Zwizy, analityczny meldunek rozpoznawczy napisany w wyniku interpretacji szczegowego zdjcia lotniczego, zwykle zobrazowujcego pojedynczy obiekt, cel lub grup celw. >5/3/04
2 1

detailed photographic report / compte rendu dtaill d'interprtation photographique A comprehensive, analytical, intelligence report written as a result of the interpretation of photography usually covering a single subject, a target, target complex, and of a detailed nature. 1/3/73 detecting circuit / dtecteur The part of a mine firing circuit which responds to the influence of a target. 1/3/77 detection / dtection The discovery by any means of the presence of a

ukad detekcyjny Cz obwodu odpalajcego miny, reagujca na oddziaywanie celu. >26/2/98 detekcja Wykrywanie obecnoci osoby, obiektu lub zjawiska, o

NATO/PdP JAWNE

132

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

person, object or phenomenon of potential military significance. Related terms: friend; hostile; 2 identification ; identification, friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 1/12/76 detection and tactical control system / systme de dtection et de contrle tactique In air usage, a complete, mobile and autonomous system (equipment and personnel) permitting the coordination of all assets used in a given airspace above the battlefield. 20/11/96 detention / dtention The act of holding in custody for lawful purposes such as prosecution, maintenance of public safety, or legal order. 22/6/04

potencjalnym znaczeniu wojskowym, za pomoc dowolnych rodkw. >Terminy zwizane: friend; hostile; 2 identification ; identification, friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 29/1/04 taktyczny system kontroli przestrzeni powietrznej W siach powietrznych kompletny, mobilny i autonomiczny system (wyposaenie i personel) umoliwiajcy koordynacj dziaa wszystkich rodzajw rodkw uywanych w danej przestrzeni powietrznej ponad polem walki. >7/6/01 zatrzymanie Osadzenie w areszcie w celu podjcia dalszych czynnoci prawnych, np. wniesienia oskarenia, utrzymania bezpieczestwa publicznego lub porzdku prawnego. 24/5/05. dopuszczalne pogorszenie parametrw Ograniczenie zakresu wartoci okrelonych parametrw danego produktu, w celu okrelenia minimalnego akceptowalnego poziomu jakoci tego produktu, wystarczajcego do zachowania numeru kodowego NATO. >13/9/01 odstraszanie Uwiadomienie potencjalnemu agresorowi, e konsekwencje rozwizania siowego lub konfliktu zbrojnego przewayyby potencjalne korzyci. Wymaga to utrzymania wiarygodnych militarnych moliwoci i strategii z jasn polityczn wol dziaania. >7/12/99 lont detonujcy, lont wybuchowy Wodoszczelny, elastyczny przewd, wypeniony materiaem wybuchowym o zwikszonej sile dziaania, przeznaczony do przekazania fali detonacyjnej. >16/11/00 urzdzenie zaponowe Urzdzenie doczone do lontu detonujcego, ktre umoliwia zdetonowanie adunku i rwnoczesne przekazanie fali detonacyjnej do innego adunku. [NO-01-A005] detonator Urzdzenie zawierajce materia wybuchowy o wysokim stopniu pobudzania, przeznaczone do wytworzenia fali detonacyjnej. >16/11/00 objazd Objazd czci drogi, na ktrej ruch zosta utrudniony lub uniemoliwiony, w celu dalszego ruchu do punktu przeznaczenia. Zmieniona cz marszruty okrelana jest jako objazd. >26/2/98
1 1

deterioration limit / limite de dtrioration A limit placed on a particular product characteristic to define the minimum acceptable quality requirement for the product to retain its NATO code number. 1/8/79

deterrence / dissuasion The convincing of a potential aggressor that the consequences of coercion or armed conflict would outweigh the potential gains. This requires the maintenance of a credible military capability and strategy with the clear political will to act. 9/1/96 detonating cord / cordeau dtonant A waterproof flexible fabric tube containing a high explosive designed to transmit the detonation wave. 1/11/94

detonating cord amplifier / relais d'amorage A device attached to a detonating cord which allows for the ignition of a charge and the simultaneous transmission of a detonating wave to another charge. 1/12/77 detonator / dtonateur A device containing a sensitive explosive intended to produce a detonation wave. 1/7/80

detour / dtour Deviation from those parts of a route, where movement has become difficult or impossible, to ensure continuity of movement to the destination. The modified part of the route is known as a detour . 1/8/73 deviation / dviation The angular difference between magnetic and compass headings. 1/3/73
1 1

odchylenie , dewiacja Rnica ktowa pomidzy kierunkami magnetycznymi i wskazaniami kompasu. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

133

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

deviation / cart The distance by which a point of impact or burst misses the target. Related terms: circular error 1,2 probable; delivery error; dispersion ; dispersion error; horizontal error. 1/3/73 diaphragm / diaphragme The physical element of an optical system which regulates the quantity of light traversing the system. The quantity of light determines the brightness of the image without affecting the size of the image. 1/3/73 diapositive / diapositive A positive photograph on a transparent medium. 2 Related terms: plate ; transparency. 1/3/73 died of wounds received in action / dcd des suites de blessures de guerre A battle casualty who dies of wounds or other injuries received in action, after having reached a medical treatment facility. Related terms: battle casualty; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 1/12/79 differential ballistic wind / vent balistique diffrentiel In bombing, a hypothetical wind equal to the difference in velocity between the ballistic wind and the actual wind at a release altitude. 1/3/73

odchylenie , dewiacja Odlego, o jak punkt uderzenia lub wybuchu mija si z celem. >Terminy zwizane: circular error probable; 1,2 delivery error; dispersion ; dispersion error; horizontal error. 26/2/98 przysona Fizyczny element systemu optycznego regulujcy przepuszczan przez niego ilo wiata, ktra wpywa na jaskrawo zobrazowania, a nie na jego wymiar. >8/4/04 diapozytyw Fotografia pozytywowa na przezroczystym podou. 2 >Terminy zwizane: plate ; transparency. 26/2/98 miertelnie ranny w walce Ranny, ktry zmar po dotarciu do punktu opieki medycznej w wyniku odniesionych ran lub innych obrae w czasie dziaa bojowych. >Terminy zwizane: battle casualty; killed in action; non-battle casualty; wounded in action. 29/9/05

rnicowy wiatr balistyczny W czasie bombardowania hipotetyczny wiatr, ktrego prdko rwna jest rnicy pomidzy prdkoci wiatru balistycznego i aktualnie wiejcego na wysokoci uwolnienia bomby. >26/2/98 obcienie dyfrakcyjne Cakowita sia, wywierana na boki konstrukcji przez przemieszczajcy si front fali uderzeniowej wybuchu nuklearnego. >26/2/98 pochylenie W morskiej wojnie minowej wielko, o jak przycumowana mina zostanie zniesiona poniej ustawionej dla niej gbokoci przez prd lub strumie pywowy dziaajcy na korpus miny i minowiz. >26/2/98 zgoda dyplomatyczna Zgoda na przelot lub ldowanie uzyskana na szczeblu midzyrzdowym kanaami dyplomatycznymi. >26/2/98

diffraction loading / force de diffraction The total force which is exerted on the sides of a structure by the advancing shock front of a nuclear explosion. 1/4/90 dip / surimmersion In naval mine warfare, the amount by which a moored mine is carried beneath its set depth by a current or tidal stream acting on the mine casing and mooring. 1/11/75 diplomatic authorization / autorisation obtenue par voie diplomatique Authority for overflight or landing obtained at government-to-government level through diplomatic channels. 1/3/73 dip needle circuit / mise de feu aiguille aimante In naval mine warfare, a mechanism which responds to a change in the magnitude of the vertical component of the total magnetic field. 1/6/78 direct action / action directe 2 DA A short-duration strike or other small-scale offensive action by special operations forces or special operations-capable units to seize, destroy, capture, recover or inflict damage to achieve specific, welldefined and often time-sensitive results. 1/10/01

ukad uczulony na odchylenie pola magnetycznego W morskiej wojnie minowej mechanizm reagujcy na zmian wielkoci skadowej pionowej cakowitego pola magnetycznego. >26/2/98 akcja bezporednia 2 DA Krtkotrway atak lub inna akcja zaczepna o maej skali, prowadzona przez siy operacji specjalnych lub jednostki zdolne do prowadzenia takich dziaa, w celu zniszczenia, zdobycia, odzyskania lub spowodowania szkody dla osignicia sprecyzowanych celw, w cile okrelonym czasie. >3/3/09

NATO/PdP JAWNE

134

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

direct action fuze Preferred term: impact action fuze. direct damage assessment / valuation directe des dommages A direct examination of an actual strike area by air observation, air photography, or by direct observation. 1/3/73 direct fire / tir direct Fire directed at a target which is visible to the aimer. 3 Related term: fire . 1/3/73

zapalnik dziaania bezporedniego >Termin zalecany: impact action fuze. 26/2/98 bezporednia ocena zniszcze Bezporednie oszacowanie skutkw uderzenia, dokonywana poprzez obserwacj z powietrza, fotografowanie lotnicze lub sprawdzenie w terenie. >5/3/04 ogie bezporedni Ogie skierowany na cel, ktry jest widoczny dla celowniczego obserwowany przez celowniczego. 3 >Termin zwizany: fire . 26/2/98 owietlenie bezporednie Owietlenie bezporednim wiatem rodkw pirotechnicznych lub reflektorw. >26/2/98 kierownictwo wiczenia DISTAFF >Termin zalecany: exercise directing staff. 29/4/10 kierunek Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej pojcie uywane przez samolot obserwacyjny lub obserwatora w zapotrzebowaniu na wsparcie ogniowe, okrelajce azymut linii obserwacji. >26/2/98 kierunek Termin zwizany: intelligence cycle. >26/2/98 dyrektywa Informacja wojskowa okrelajca zasady dziaania lub nakazujca wykonanie okrelonej akcji. >26/2/98 dyrektywa Plan opracowany w celu realizacji po zarzdzeniu lub w okrelonej sytuacji. >26/2/98
3 2 1 2 1

direct illumination / clairage direct Illumination provided by direct light from pyrotechnics or searchlights. 1/3/73 directing staff DISTAFF Preferred term: exercise directing staff. direction / gisement d'observation In artillery and naval fire support, a term used by a spotter/observer in a call for fire to indicate the bearing of the spotting line. 1/1/83
2 3 1

direction / orientation Related term: intelligence cycle. 1/1/83 directive / directive A military communication in which policy is established or a specific action is ordered. 1/3/73 directive / directive A plan issued with a view to putting it into effect when so directed, or in the event that a stated contingency arises. 1/3/73 directive / directive Broadly speaking, any communication which initiates or governs action, conduct, or procedure. 1/3/73
3 3 2 2 1 1

dyrektywa W szerszym pojciu, dowolne polecenie, ktre zapocztkowuje lub zarzdza dziaanie, typ zachowania lub procedur. >26/2/98 celowanie bezporednie Celowanie, w czasie ktrego elementy celownicze broni zgrane s bezporednio z celem. >26/2/98 wsparcie bezporednie DS Wsparcie udzielane przez jednostk, ktra nie zostaa przydzielona do wspieranej jednostki lub formacji i nie jest jej podporzdkowana, ale, od ktrej wymaga si, by w pierwszej kolejnoci udzielaa wsparcia wanie tej jednostce lub formacji. >Termin zwizany: in support of. 2/12/08 wsparcie bezporednie DS
2 1

direct laying / pointage vue Laying in which the sights of weapons are aligned directly on the target. 1/8/74 direct support / appui direct DS The support provided by a unit not attached to or under the command of the supported unit or formation, but required to give priority to the support required by that unit or formation. Related term: in support of. 22/6/04
2 1 1

direct support / soutien direct DS

NATO/PdP JAWNE

135

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

In maritime usage, operations related to the protection of a specific force by other units, normally under the tactical control of that force. Related term: associated support. 22/6/04 direct support / soutien direct DS In land operations, a primary tactical task given to an artillery unit to provide fire requested by a supported unit other than an artillery unit, without specifying the command relationship. Related term: general support reinforcing. 22/6/04 direct supporting fire / tir d'appui direct Fire delivered in support of part of a force, as opposed to general supporting fire which is delivered in support of the force as a whole. Related terms: 3 fire ; supporting fire. 1/3/73 disabling fire / tir dsemparant Fire directed at a vessel so as to impair its manoeuvrability but not its seaworthiness. 14/10/02
3 2

W marynarce wojennej dziaania zwizane z ochron okrelonych si przez inne jednostki, znajdujce si zwykle pod kontrol taktyczn tych si. >Termin zwizany: associated support. 2/12/08 wsparcie bezporednie DS W operacjach ldowych, podstawowe zadanie przydzielane jednostce artylerii do prowadzenia ognia na danie wspieranej jednostki, nie bdcej jednostk artylerii, bez ustalania podlegoci midzy nimi. >Termin zwizany: general support reinforcing. 2/12/08 ogie wsparcia bezporedniego Ogie prowadzony w celu wsparcia danej czci si, w odrnieniu od ognia wsparcia oglnego, ktry jest prowadzony w celu wsparcia tych si jako caoci. 3 >Terminy zwizane: fire ; supporting fire. 6/3/03 ostrza obezwadniajcy Ostrza skierowany na jednostk pywajc tak, aby nie ograniczy jej zdolnoci manewrowych, a nie pywalnoci. >12/2/03 mina rozbrojona Uprzednio uzbrojona mina, ktra ponownie jest w stanie zabezpieczonym. >Terminy zwizane: dead mine; inert mine. [NO-01-A005] ukad rozrniajcy Cz ukadu roboczego miny morskiej, ktra rozrnia odpowied ukadu detekcyjnego na przejcie okrtu oraz jego reakcj na zakcenia innego typu (np. rozminowywanie wzbudzeniowe, traowanie itp.). >26/2/98 harmonogram wyadunku >Termin zalecany: debarkation schedule. 26/2/98 zasobnik W uzbrojeniu lotniczym kontener lub urzdzenie, uywane do przenoszenia i zwalniania amunicji kasetowej. >Terminy zwizane: cluster bomb unit; submunition. 26/2/98 rozrodkowanie jednostek pywajcych W operacjach morskich zmniejszenie koncentracji statkw przez zmian miejsca ich cumowania wewntrz obszaru portowego lub na kotwicowiskach w rejonie wejcia do portu. >Terminy zwizane: holding anchorage; naval cooperation and guidance for shipping; working anchorage. 06/11/07
3

disarmed mine / mine dsarme A previously armed mine which has been returned to a safe state. Related terms: dead mine; inert mine. 9/5/00 discriminating circuit / circuit d'analyse That part of the operating circuit of a sea mine which distinguishes between the response of the detecting circuit to the passage of a ship and the response to other disturbances (e.g. influence sweep, countermining, etc.). 1/8/76 disembarkation schedule Preferred term: debarkation schedule. dispenser / distributeur In air armament, a container or device which is used to carry and release submunitions. Related terms: cluster bomb unit; submunition. 1/7/80
6

dispersal / dispersion 6 dispersion (admitted) In maritime operations, the reduction of the concentration of ships by reberthing within a port area or at working or holding anchorages in the vicinity. Related terms: holding anchorage; naval cooperation and guidance for shipping; working anchorage. 02/03/07 dispersed movement pattern / dispositif dispers A pattern for ship-to-shore movement which provides additional separation of landing craft both laterally and in depth. This pattern is used when nuclear weapon threat is a factor. 1/3/73

przerzut rozproszony Przerzut z okrtu na brzeg, w ktrym dodatkowo rozdziela si ldujce rodki desantowe zarwno wzdu brzegu jak i w gb formacji. Taka forma desantu stosowana jest przy zagroeniu uderzeniem jdrowym. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

136

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

dispersed site / site isol A site selected to reduce concentration and vulnerability by its separation from other military targets or a recognized threat area. 1/7/87
1 1

miejsce rozrodkowania Miejsce wybrane w celu zmniejszenia koncentracji i podatnoci na zniszczenie poprzez oddzielenie od innych celw wojskowych lub obszarw uznanych za zagroone. >26/2/98 rozrzut Rozrzut strzaw wok rodkowego punktu uderzenia bomb lub pociskw zrzuconych lub wystrzelonych w identycznych warunkach. >26/2/98 rozrzut W artylerii przeciwlotniczej rozrzut odamkw od rodkowego punktu eksplozji. >26/2/98
1 2 1

dispersion / dispersion A scattered pattern of hits around the mean point of impact of bombs and projectiles dropped or fired under identical conditions. 1/9/81 dispersion / dispersion In anti-aircraft gunnery, the scattering of shots in range and deflection about the mean point of explosion. 1/9/81 dispersion / dispersion The spreading or separating of troops, materiel, establishments, or activities which are usually concentrated in limited areas to reduce vulnerability. 1/9/81
4 4 3 3 2 2

rozrodkowanie Rozrodkowanie lub rozdzielenie oddziaw, materiaw, urzdze lub dziaa, ktre zwykle s zerodkowywane, przeprowadzone na ograniczonym obszarze w celu zmniejszenia podatnoci na uderzenia. >26/2/98 dyspersja W dziaaniach prowadzonych z uyciem bojowych rodkw trujcych i rodkw biologicznych rozpylanie rodkw w postaci cieczy lub aerozolu. >7/3/02 rozproszenie W zrzutach z powietrza rozproszenie personelu i/lub adunku w strefie zrzutu. 26/2/98 rozrodkowanie >Termin zalecany: dispersal. 26/2/98 bd rozrzutu Odlego mierzona od punktu uderzenia lub wybuchu pocisku do punktu rodkowego uderzenia lub wybuchu. >Terminy zwizane: circular error probable; convoy 2 dispersal point; delivery error; deviation ; horizontal error. 26/2/98 schemat rozrzutu Rozkad serii pociskw wystrzelonych z pojedynczego egzemplarza broni lub grupy uzbrojenia, dokonany, jeli to moliwe, w identycznych warunkach; punkty wybuchw lub trafie s rozproszone wok punktu nazywanego punktem rodkowym trafienia. >26/2/98 dyslokacja Rozmieszczenie elementw dowodzenia na okrelonym obszarze, zazwyczaj dokadna lokalizacja dowdztw poszczeglnych jednostek oraz podlegych im si. 2,3 >Termin zwizany: deployment . 12/2/03 ugrupowanie Nakazane rozmieszczenie szykw okrtw lub pojedynczych okrtw ze skadu floty albo jej zasadniczych elementw na pozycjach w dowolnym
2 5

dispersion / dispersion In chemical and biological operations, the dissemination of agents in liquid or aerosol form. 1/9/81 dispersion / dispersion In airdrop operations, the scatter of personnel and/or cargo on the drop zone. 1/9/81 dispersion / dispersion Preffered term: dispersal. dispersion error / cart de dispersion The distance from the point of impact or burst of a round to the mean point of impact or burst. Related terms: circular error probable; convoy dispersal point; 2 delivery error; deviation ; horizontal error. 1/3/73
6 6 5 5

dispersion pattern / schma de dispersion The distribution of a series of rounds fired from one weapon or a group of weapons under conditions as nearly identical as possible; the points of burst or impact being dispersed about a point called the mean point of impact. 1/3/73 disposition / dispositif Distribution of the elements of a command within an area, usually the exact location of each unit headquarters and the deployment of the forces 2,3 subordinate to it. Related term: deployment . 1/3/73 disposition / dispositif A prescribed arrangement of the stations to be occupied by the several formations and single ships of a fleet, or major subdivisions of a fleet, for any
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

137

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

purpose, such as cruising, approach, maintaining 1 contact, or battle. Related terms: deployment ; dispersal. 1/3/73 disposition / dispositif A prescribed arrangement of all the tactical units composing a flight or group of aircraft. Related term: 2,3 deployment . 1/3/73
3 3

celu, takim jak przejcie morzem, podejcie, utrzymywanie kontaktu lub prowadzenie walki. 1 >Terminy zwizane: deployment ; dispersal. 12/2/03 rozmieszczenie Nakazane usytuowanie wszystkich elementw taktycznych, ktrych statki powietrzne tworz ugrupowanie bojowe lotnictwa w powietrzu (klucz lub inn grup statkw powietrznych). >Termin zwizany: 2,3 deployment . 12/2/03 wzr maskujcy W obserwacji rozmieszczenie odpowiednio zabarwionych nieregularnych ksztatw, ktre nakadane s na powierzchni obiektu w celu zwikszenia jego zdolnoci maskujcych. >5/3/04 rozpowszechnianie >Termin zwizany: intelligence cycle. 26/2/98 okrt podwodny w niebezpieczestwie DISSUB Lecy na dnie uszkodzony okrt podwodny, niezdolny do wynurzenia. >7/12/10 zaoga okrtu podwodnego w niebezpieczestwie DISSUB personnel Pozostali przy yciu czonkowie zaogi okrtu podwodnego w niebezpieczestwie, ktrzy nie opucili okrtu lub nie zostali z niego ewakuowani. >1/3/01 ogie rozrodkowany Ogie rozdzielony tak, aby najskuteczniej razi cel 3 powierzchniowy. >Termin zwizany: fire . 7/11/02 punkt dystrybucji DP Punkt, w ktrym zaopatrzenie i/lub amunicja otrzymane przez dywizj lub inn jednostk z punktw zaopatrzenia, s dzielone w celu ich dalszej dystrybucji do podlegych jednostek. Punkty dystrybucji zwykle nie przechowuj zapasw; dostarczone rodki wydaje si w caoci moliwie jak najszybciej. >12/6/02 pozorowanie Dziaanie w celu odwrcenia uwagi i si przeciwnika od zasadniczej operacji. >4/4/02 zmiana trasy Atak, alarm lub inne faszywe dziaanie, ktre odwracaj uwag przeciwnika. >Termin zwizany: demonstration. 4/4/02 obejcie Zmiana wyznaczonej trasy z przyczyn operacyjnych lub taktycznych. W przypadku statkw powietrznych rozkaz zmiany trasy nie oznacza zmiany punktu docelowego. >Termin zwizany: emergency movement. 4/4/02
1

disruptive pattern / dessin de camouflage In surveillance, an arrangement of suitably coloured irregular shapes which, when applied to the surface of an object, is intended to enhance its camouflage. 1/12/74 dissemination / diffusion Related term: intelligence cycle. 1/3/73 distressed submarine / sous-marin en dtresse DISSUB A disabled submarine on the seabed unable to surface. 16/7/99 distressed submarine personnel / personnel dun sous-marin en dtresse DISSUB personnel Survivors of a distressed submarine who have not escaped or been rescued. 18/12/97 distributed fire / tir sur zone Fire so dispersed as to engage most effectively an 3 area target. Related term: fire . 1/3/73 distribution point / point de distribution DP A point at which supplies and/or ammunition, obtained from supporting supply points by a division or other unit, are broken down for distribution to subordinate units. Distribution points usually carry no stocks; items drawn are issued completely as soon as possible. 1/3/73 diversion / diversion The act of drawing the attention and forces of an enemy from the point of the principal operation. 1/7/80 diversion / diversion An attack, or alarm, or feint which diverts attention. Related term: demonstration. 1/7/80
3 1 2 2 1 1

diversion / droutement A change made in a prescribed route for operational or tactical reasons. Except in the case of aircraft, a diversion order will not constitute a change of destination. Related term: emergency movement. 1/7/80

NATO/PdP JAWNE

138

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

diversion / droutement In air traffic control, the act of proceeding to an aerodrome other than one at which a landing was intended. Related terms: aerodrome; alternate aerodrome; diversion aerodrome. 1/7/80 diversion / droutement The act of deflecting or turning persons or objects from their planned route. Related term: emergency movement. 1/10/01
6 2 5 3

przekierowanie W kontroli ruchu lotniczego lot w kierunku lotniska innego, ni uprzednio zaplanowane. >Terminy zwizane: aerodrome; alternate aerodrome; diversion aerodrome. 4/4/02 odejcie Dziaanie w celu spowodowania zmiany lub zaniechania wykorzystania przez ludzi lub okrelone obiekty zaplanowanej dla nich trasy. >Termin zwizany: emergency movement. 4/4/02 obejcie W morskiej wojnie miowej, trasa lub kana omijajcy obszar niebezpieczny. Obejcie moe czy jeden kana z innym lub moe odgazia si od niego i czy si z nim z innej strony strefy niebezpiecznej. >Termin zwizany: route. 4/4/02 lotnisko zapasowe Lotnisko wyposaone w minimaln ilo niezbdnych urzdze, ktre moe by uywane jako lotnisko awaryjne, lub wtedy, kiedy lotnisko gwne lub lotnisko rozwinicia nie nadaje si do uytku, wzgldnie wtedy, gdy konieczne jest uatwienie operacji taktycznych. >Terminy zwizane: : aerodrome; alternate aerodrome; 4 diversion . 26/2/98 atak mylcy Atak, w czasie ktrego siy atakuj lub gro atakiem celu innego ni cel gwny, prowadzony w celu zmylenia przeciwnika co do kierunku gwnego uderzenia. >Terminy zwizane: amphibious demonstration; amphibious operation; amphibious raid; amphibious withdrawal; diversion; demonstration. 25/1/11 komora dla nurkw >Termin zalecany: hypobaric chamber. 26/2/98 a., c. dywizja; b. dywizjon* Jednostka lub formacja taktyczna nastpujcego typu: a. Wiksza jednostka lub formacja administracyjna i taktyczna obejmujca rodzaje wojsk i sub niezbdne do prowadzenia walki, wiksza ni puk albo brygada i mniejsza ni korpus. b. Pewna liczba jednostek pywajcych podobnego typu, zgrupowanych na potrzeby dowodzenia operacyjnego i administrowania albo taktyczna jednostka eskadry lotnictwa morskiego skadajca si z dwch lub wicej kluczy. c. Dywizja lotnicza jest bojow struktur si powietrznych, skadajc si zazwyczaj z dwch lub wicej skrzyde wraz z waciwymi jednostkami obsugi. Skrzydo skada si zwykle z jednostek podobnego typu. >12/6/02 * dotyczy pierwszej czci definicji b. zarzd Organizacyjna cz dowdztwa, ktra zajmuje si
2

diversion / dviation In naval mine warfare, a route or channel bypassing a dangerous area. A diversion may connect one channel to another or it may branch from a channel and rejoin it on the other side of the danger. Related term: route. 14/10/02 diversion aerodrome / arodrome de droutement An aerodrome with at least minimum essential facilities, which may be used as an emergency aerodrome or when the main or deployment aerodrome is not usable or as required to facilitate tactical operations. Related terms: aerodrome; 4 alternate aerodrome; diversion . 1/11/94

diversionary attack / attaque de diversion An attack wherein a force attacks, or threatens to attack, a target other than the main target for the purpose of drawing enemy defences away from the main effort. Related terms: amphibious demonstration; amphibious operation; amphibious raid; amphibious withdrawal; diversion; demonstration. 1/3/73 diving chamber Preferred term: hypobaric chamber. division / division A tactical unit/formation as follows: a. A major administrative and tactical unit/ formation which combines in itself the necessary arms and services required for sustained combat, larger than a regiment/brigade and smaller than a corps. b. A number of naval vessels of similar type grouped together for operational and administrative command, or a tactical unit of a naval aircraft squadron, consisting of two or more sections. c. An air division is an air combat organization normally consisting of two or more wings with appropriate service units. The combat wings of an air division will normally contain similar type units. 1/3/73 division / division An organizational part of a headquarters that handles
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

139

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

military matters of a particular nature, such as personnel, intelligence, plans, and training, or supply and evacuation. Related terms: branch; cell; section. 1/3/73 division / division A number of personnel of a ship's complement grouped together for operational and administrative command. 1/3/73 doctrine / doctrine Fundamental principles by which the military forces guide their actions in support of objectives. It is authoritative but requires judgement in application. 1/3/73 dome / dme Preferred term: spray dome. door bundle / colis d'accompagnement A bundle for manual ejection in flight normally followed by parachutists. 1/3/73
3 3

sprawami wojskowymi o okrelonym charakterze, takimi jak kadry, wywiad, planowanie, szkolenie lub zaopatrzenie i ewakuacja. >Terminy zwizane: branch; cell; section. 12/6/02 sekcja Pewna liczba osb zaogi okrtu zgrupowanych na potrzeby dowodzenia operacyjnego i administrowania. >12/6/02 doktryna Podstawowe zasady, wedug ktrych siy zbrojne prowadz swoj dziaalno realizujc okrelone cele. Speniaj nadrzdn rol, ale wymagaj oceny ich stosowania. >22/9/99 sup wody po wybuchu jdrowym >Termin zalecany: spray dome. 26/2/98 wizka drzwiowa Wizka suca do wycigania spadochronu przy skoku, uywana zwykle przez wyskakujcych spadochroniarzy. >26/2/98 efekt Dopplera Zjawisko zmiany obserwowanej czstotliwoci fal akustycznych lub radiowych wywoane zmianami efektywnej dugoci drogi midzy rdem a punktem obserwacji w czasie. >26/2/98

Doppler effect / effet Doppler The phenomenon evidenced by the change in the observed frequency of a sound or radio wave caused by a time rate of change in the effective length of the path of travel between the source and the point of observation. 1/3/73 Doppler radar / radar Doppler Any form of radar which detects motion relative to a reflecting surface by measuring the frequency shift of reflected radio energy due to the motion of the observer or of the reflecting surface. 1/12/76

radar dopplerowski Urzdzenie radiolokacyjne wykrywajce ruch powierzchni odbijajcej przez pomiar zmian czstotliwoci odbitej fali radiowej, spowodowanych ruchem tego urzdzenia lub obserwowanego obiektu. >8/4/04 czuwanie W dziaaniach minowych stan miny z funkcjonujcym urzdzeniem opniajcym, zapobiegajcym jej przedwczesnemu pobudzeniu. >12/12/00 stan czuwania W dziaaniach minowych stan przejciowy miny, w ktrym cechy konstrukcyjne uniemoliwiaj jej przedwczesne pobudzenie. >Termin zwizany: actuate.12/12/00 linia jednakowej mocy dawki linia jednakowego stopnia napromieniowania (izodoza) Linia zaznaczona na mapie, planie lub oleacie, czca wszystkie punkty, w ktrych moc dawki promieniowania w danym czasie jest taka sama. >26/2/98 ddozymetria Pomiar dawek promieniowania. Pojcie stosowane zarwno w odniesieniu do urzdze pomiarowych (dawkomierze), jak i technik pomiaru. >7/2/02

dormant / insensible In mine warfare, the state of a mine with an arming delay device functioning, thus preventing it from being actuated. 2/5/95 dormant state / tat dormant In mine warfare, the transitory state of a mine during which design features prevent it from being actuated. Related term: actuate. 4/10/00
1

dose rate contour line / courbe(s) d'isointensit isodose rate line A line on a map, diagram, or overlay joining all points at which the radiation dose rate at a given time is the same. 1/3/73 dosimetry / dosimtrie The measurement of radiation doses. It applies to both the devices used (dosimeters) and to the techniques. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

140

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

double flow route / itinraire double courant A route of at least two lanes allowing two columns of vehicles to proceed simultaneously, either in the same direction or in opposite directions. Related terms: limited access route; route; single flow route. 1/11/80 down / plus bas In artillery and naval fire support, a term used in a call for fire to indicate that the target is at a lower altitude than the reference point used in identifying the target. 1/9/74
2 2 1 1

droga dwupasmowa Droga skadajca si, z co najmniej dwch pasw, umoliwiajca jednoczesny ruch dwch kolumn pojazdw, poruszajcych si w tym samym lub w przeciwnych kierunkach. >Terminy zwizane: limited access route; route; single flow route. 25/1/11 niej We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, termin uywany podczas dania wsparcia ogniowego, do wskazania, e cel znajduje si poniej punktu odniesienia, uytego do jego identyfikacji. >15/2/12

down / plus bas In artillery and naval fire support, a correction used by an observer/spotter in time fire to indicate that a decrease in height of burst is desired. 1/9/74

mniej We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, poprawka przekazywana przez obserwatora w czasie prowadzenia ognia wskazujca, e konieczne jest obnienie wysokoci wybuchw. >15/2/12 obniy klauzul tajnoci Obniy stopie tajnoci dokumentu lub materiau niejawnego. >Termin zwizany: declassify. 26/2/98

downgrade / dclasser To reduce the security classification of a classified document or an item of classified matter or material. Related term: declassify. 1/3/73 down lock / verrou train sorti A device for locking retractable landing gear in the down or extended position. 1/7/80

blokada wypuszczonego podwozia Urzdzenie suce do zablokowania w pozycji dolnej lub wysunitej, dwigni ldowania podwozia wypuszczanego. >26/2/98 poborowy >Termin zalecany: transient. 26/2/98 projekt planu Plan, ktrego projekt zosta skoordynowany i zatwierdzony przez inne dowdztwa (sztaby) i ktry jest przygotowany do koordynacji z innymi zainteresowanymi pastwami, tj. tymi, od ktrych bdzie wymagane podjcie indywidualnych dziaa majcych na celu wsparcie realizacji tego planu. Moe by uywany do celw przyszego planowania i wicze; moe stanowi te podstaw do sformuowania rozkazu operacyjnego opracowywanego w czasie zagroenia. >Terminy zwizane: coordinated draft plan; final plan; initial draft plan; operation plan. 26/2/98 sia wypadkowa Sia dziaajca na obiekt lub konstrukcj w wyniku podmuchw towarzyszcym przejciu fali uderzeniowej. Jest wynikiem cinienia dynamicznego i wspczynnika oporu, ktry zaley od ksztatu lub geometrii obiektu lub konstrukcji. >Termin zwizany: dynamic pressure. 10/5/01 system wodny Rzeki, strumienie oraz inne wody rdldowe. >26/2/98

draftee Preferred term: transient. draft plan / projet de plan A plan for which a draft plan has been coordinated and agreed with the other military headquarters and is ready for coordination with the nations involved, that is those nations who would be required to take national action to support the plan. It may be used for future planning and exercises and may form the basis for an operation order to be implemented in time of emergency. Related terms: coordinated draft plan; final plan; initial draft plan; operation plan. 1/3/79

drag loading / pression rsultante The force on an object or structure due to transient winds accompanying the passage of a blast wave. It is the product of the dynamic pressure and the drag coefficient, which is dependent upon the shape or geometry of the object or structure. Related term: dynamic pressure. 3/8/98 drainage system / rseau hydrographique Rivers, streams, and other inland water features. 1/3/73 draught / tirant deau

zanurzenie

NATO/PdP JAWNE

141

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The vertical distance between the waterline and the lowest point of a ship. Related term: air draught. 4/10/00 drawing key / fond provisoire An image or preliminary drawing used as a guide for scribing or drawing. Related terms: blue key; key. 1/3/73 drift / drive In ballistics, a shift in projectile direction due to gyroscopic action which results from gravitational and atmospheric induced torques on the spinning projectile. 1/4/74 drift angle / angle de drive The angle measured in degrees between the heading of an aircraft or ship and the track made good. 1/3/73
1

Odlego pionowa pomidzy lini wodn i najniszym punktem konstrukcji okrtu. >Termin zwizany: air draught. 7/12/10 szablon krelarski Zobrazowanie lub wykres uywane jako wzorce do krelenia i pisania. >Terminy zwizane: blue key; key. 26/2/98 zboczenie W balistyce, odchylenie toru lotu pocisku spowodowane efektem yroskopowym, wynikajce z momentw obrotowych obracajcego si pocisku wywoanych grawitacj i zjawiskami atmosferycznymi. >15/2/12 kt dryfu, kt znoszenia Kt mierzony w stopniach, zawarty midzy kursem statku powietrznego lub okrtu a jego waciwym torem. >26/2/98 mina dryfujca Mina pywajca na uwizi lub bez uwizi, swobodnie poruszajca si pod wpywem fal, wiatru, prdu lub pywu. >Termin zwizany: floating mine. 26/2/98 mina wiczebna Mina wypeniona materiaem nieaktywnym lub atrapa miny, uywana do nauki adowania, ustawiania lub 1,2 wysadzania. >Terminy zwizane: practice mine . 07/04/09 samodzielny pojazd bezzaogowy Pojazd bezzaogowy, ktry wykonuje swoje zadanie bez naprowadzania z zewntrznego rda. >Terminy zwizane: remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle. >20/10/10 ogranicznik opadania Urzdzenie ograniczajce pionowy ruch w d opat wirnika migowca po wyczeniu wirnika. >26/2/98 obniy We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej korekta uywana przez obserwatora lub samolot obserwacyjny, majca na celu wskazanie, e konieczne jest zmniejszenie zasigu ognia wzdu linii celowania. >26/2/98 wysoko zrzutu Wysoko powyej redniego poziomu morza, na ktrej dokonuje si zrzutu z powietrza. >Terminy zwizane: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; 1 datum level; drop height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 wysoko zrzutu Odlego pionowa pomidzy stref zrzutu i wysokoci lotu samolotu. >Terminy zwizane: altitude; altitude

drifting mine / mine drivante A buoyant or neutrally buoyant mine free to move under the influence of waves, wind, current or tide. Related term: floating mine. 1/3/73 drill mine / mine d'entranement An inert-filled mine, or mine-like body, used in loading, laying or discharge practice and trials. 1,2 Related term: practice mine . 1/1/91
1

drone / drone An unmanned vehicle which conducts its mission without guidance from an external source. Related terms: remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle. 1/2/88 droop stop / butes centrifuges A device to limit downward vertical motion of helicopter rotor blades upon rotor shutdown. 1/3/81 drop / plus prs In artillery and naval fire support, a correction used by an observer/spotter to indicate that a decrease in range along a spotting line is desired. 1/9/74

drop altitude / altitude de largage The altitude above mean sea level at which airdrop is executed. Related terms: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop 1 height; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 drop height / hauteur de largage The vertical distance between the drop zone and the aircraft. Related terms: altitude; altitude datum;

NATO/PdP JAWNE

142

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop 1 altitude; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 drop message / message lest A message dropped from an aircraft to a ground or surface unit. 1/3/73 drop zone / zone de largage DZ A specified area upon which airborne troops, equipment, or supplies are airdropped. 1/3/73

datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; 1 drop altitude; elevation; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 26/2/98 depesza zrzucona Depesza zrzucona z samolotu do jednostki wojsk ldowych lub nawodnej jednostki pywajcej. >26/2/98 strefa zrzutu DZ Okrelony obszar, na ktrym dokonuje si zrzutu z samolotu jednostek powietrzno desantowych, sprztu lub zaopatrzenia. >26/2/98 most nad przeszkod Most stay lub przewony, wykorzystywany do pooenia nad przeszkod, ktra zazwyczaj nie zawiera wody, np. rowy przeciwpancerne, leje na drogach itp. >12/12/00 jednostka podwjnego przeznaczenia Certyfikowana jednostka uycia broni jdrowej zdolna do wykonywania zada rodkami konwencjonalnymi i jdrowymi. >6/12/01 podwjny obwd wybuchowy, podwjna sie zapalajca Zesp zawierajcy dwa niezalene systemy odpalania adunkw, elektryczny lub nieelektryczny, tak skonstruowany, e zadziaanie kadego z nich z osobna spowoduje detonacj wszystkich adunkw. >Termin zwizany: combination firing circuit. 16/11/00 niewybuchy, niewypay rodki wybuchowe, ktre nie zostay uzbrojone, tak jak zamierzano lub nie eksplodoway pomimo ich uzbrojenia. >16/11/00 pozorowany >Termin zalecany: decoy. 26/2/98 amunicja szkolna Amunicja odpowiadajca ksztatem i mas amunicji bojowej lecz nie przeznaczona do uycia lub nie uywana razem z materiaami wybuchowymi albo w systemie uzbrojenia. Uwagi: 1. Jest uywana w czynnociach takich jak monta, posugiwanie si, instruowanie, szkolenie, kalibrowanie, obsugiwanie. 2. Dla odrnienia od innych typw amunicji oznaczona jest innym kolorem. >25/9/08

dry gap bridge / pont sur brche sche A bridge, fixed or portable, which is used to span a gap that does not normally contain water, e.g., antitank ditches, road craters, etc. 1/3/73

dual capable unit / unit double capacit A nuclear certified delivery unit capable of executing both conventional and nuclear missions. 1/10/84

dual firing circuit / circuit double de mise de feu An assembly comprising two independent firing systems, both electric or both non-electric, so that the firing of either system will detonate all charges. Related term: combination firing circuit. 1/3/81

dud / rat Explosive munition which has not been armed as intended or which has failed to explode after being armed. 1/3/83 dummy Preferred term: decoy. dummy ammunition / munition factice dummy munition (admitted) A completely inert ammunition that resembles an operational or practice item but is designed not to incorporate or be used in combination with energetic material nor to be delivered in or by a weapon system. Notes: 1. It is used in activities such as assembly, handling, instruction, training, gauging or maintenance. 2. A colour scheme is used to differentiate this ammunition from other types of ammunition. 5/9/07 dummy message / message de volume A message sent for some purpose other than its

wiadomo pozorowana Wiadomo przesyana w okrelonym celu, innym ni

NATO/PdP JAWNE

143

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

content, which may consist of dummy groups or may have a meaningless text. 1/3/73 dummy minefield / champ de mines factice In naval mine warfare, a minefield containing no live mines and presenting only a psychological threat. 2 Related term: minefield . 1/11/75

wskazuje na to jej tre, mogca zawiera pozorne grupy znakw lub nic nie znaczcy tekst. >26/2/98 pozorowane pole minowe W morskiej wojnie minowej pole minowe nie zawierajce adnej aktywnej miny i speniajce jedynie funkcj oddziaywania psychologicznego. >Termin 2 zwizany: minefield . 2/2/98 skad Czasowo zorganizowany rejon magazynowania, znajdujcy si zwykle na otwartym powietrzu, przeznaczony do magazynowania bomb, amunicji, sprztu lub zaopatrzenia. >26/2/98 duplikat negatywowy Negatyw reprodukowany z innego negatywu lub diapozytywu. >26/2/98 materiay trwae >Termin zalecany: non-expendable supplies and materiel. 26/2/98 utrzyma ogie We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej pojcie uywane, gdy ogie ma by kontynuowany przez nieokrelony w danym momencie czas lub na okrelony cel lub cele. >26/2/98 cinienie dynamiczne Cinienie powstajce w wyniku ruchu jakiego orodka, np. strumienia powietrza podajcego za czoem fali uderzeniowej. >Termin zwizany: drag loading. 10/1/02

dump / dpt temporaire A temporary storage area, usually in the open, for bombs, ammunition, equipment, or supplies. 1/3/73

duplicate negative / copie ngative A negative reproduced from a negative or diapositive. 1/8/73 durable materiel Preferred term: non-expendable supplies and materiel. dwell at/on / restez sur les lments In artillery and naval fire support, this term is used when fire is to continue for an indefinite period at specified time or on a particular target or targets. 1/8/74 dynamic pressure / pression dynamique Pressure resulting from some medium in motion, such as the air following the shock front of a blast wave. Related term: drag loading. 1/3/73

E
early resupply / premiers ravitaillements The shipping of supplies during the period between D-day and the beginning of planned resupply. Related terms: element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 1/3/73 early warning / alerte lointaine air defence early warning 1 EW Early notification of the launch or approach of unknown weapons or weapons carriers. 1/3/81 wczeniejsze uzupenienie zaopatrzenia Dostarczanie zaopatrzenia w okresie pomidzy dniem D i pocztkiem planowanego dostarczenia zapasw. >Terminy zwizane: : element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 26/2/98 wczesne ostrzeganie system wczesnego ostrzegania obrony powietrznej 1 EW Wczesne powiadomienie o wystrzeleniu lub zblianiu si nieznanego uzbrojenia lub rodkw przenoszenia uzbrojenia. >29/4/10 siy przeznaczone do podporzdkowania (wydzielenia) Status si zbrojnych, ktre dane pastwo zgodzio si wydzieli w okrelonym czasie w przyszoci pod dowdztwo operacyjne lub kontrol operacyjn dowdcy NATO. Przy wyznaczaniu takich si, pastwa czonkowskie powinny okreli ich gotowo do wydzielenia na warunkach aktualnie uzgodnionych przez Komitet Wojskowy. >26/2/98

earmarked for assignment / forces prvues pour affectation The status of forces which nations have agreed to assign to the operational command or operational control of a NATO commander at some future date. In designating such forces, nations should specify when these forces will be available in terms currently agreed by the Military Committee. 1/12/74

NATO/PdP JAWNE

144

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

earmarking of stocks / dsignation de stocks The arrangement whereby nations agree, normally in peacetime, to identify a proportion of selected items of their war reserve stocks to be called for by specified NATO commanders. 1/3/84

wyznaczenie zapasw Porozumienie, w ktrym pastwa czonkowskie uzgadniaj, zwykle w czasie pokoju, proporcje wybranych elementw ich wojennych rezerw zapasw przeznaczonych do dyspozycji okrelonych dowdcw NATO. >26/2/98 uziemienie Utworzenie odpowiedniego poczenia elektrycznego pomidzy struktur, z metalow obudow wcznie, obiektu lub pojazdu a mas ziemi, w celu zapewnienia wsplnego potencjau. >Terminy zwizane: bonding; grounding. 26/2/98 odczytywanie w kierunku wschodnim Odczytywanie w kierunku wschodnim (tzn. z lewa na prawo) wartoci siatki wsprzdnych na mapie. >26/2/98 rzut Podzia dowdztw i sztabw, tzn., pierwszy rzut, rzut tyowy. >26/2/98 szczebel Oddzielny szczebel dowodzenia. W stosunku do puku, dywizja jest szczeblem wyszym, a batalion niszym. >26/2/98 rzut Cz dowdztwa skierowana w gb, ktrej przypisane jest zasadnicze zadanie bojowe; tzn. rzut szturmowy, rzut wsparcia, rzut rezerw. >26/2/98
2 1

earthing / mise la terre The process of making a satisfactory electrical connection between the structure, including the metal skin, of an object or vehicle, and the mass of the earth, to ensure a common potential with the earth. Related terms: bonding; grounding. 1/7/80 easting / vers l'est Eastward (that is from left to right) reading of grid values on a map. 1/3/73
1 1

echelon / chelon A subdivision of a headquarters, i.e., forward echelon, rear echelon. 1/3/73 echelon / chelon Separate level of command. As compared to a regiment, a division is a higher echelon, a battalion is a lower echelon. 1/3/73 echelon / chelon A fraction of a command in the direction of depth, to which a principal combat mission is assigned; i.e., attack echelon, support echelon, reserve echelon. 1/3/73 echelon / en chelon A formation in which its subdivisions are placed one behind another, with a lateral and even spacing to the same side. 1/3/73 echeloned displacement / dplacement par chelons Movement of a unit from one position to another without discontinuing performance of its primary function. 1/3/73 economic mobilization / mobilisation conomique The process of preparing for and carrying out such changes in the organization and functioning of the national economy as are necessary to provide for the most effective use of resources in a national emergency. 1/3/73
4 3 3 2 2

urzutowanie Urzutowanie pododdziaw jeden za drugim z zachowaniem poprzecznego i rwnego odstpu z tych samych stron. >26/2/98 przemieszczenie w rzutach Przemieszczanie jednostki z jednego miejsca w drugie bez przerywania wykonywania jej gwnego zadania. >12/6/02 mobilizacja gospodarki Proces polegajcy na przygotowaniu i przeprowadzeniu takich zmian organizacyjnych i funkcjonalnych w gospodarce narodowej, jakie konieczne s do zagwarantowania najbardziej efektywnego uycia jej zasobw w sytuacji zagroenia bezpieczestwa pastwa. >26/2/98 potencja gospodarczy Zdolno kraju do produkcji towarw i usug. >Terminy zwizane: strength; unit strength. 12/6/02

economic potential / potentiel conomique The total capacity of a nation to produce goods and services. Related terms: strength; unit strength. 1/3/73 economic shipping / transports maritimes but conomique Civil shipping operating commercially not in support of

flota handlowa Flota cywilna zajmujca si przewozami, ktra nie jest wykorzystywana w celach wojskowych. >1/3/01

NATO/PdP JAWNE

145

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

the military. 3/8/98 E-day / jour E The day on which a NATO exercise commences or is due to commence. Related terms: C-day; D-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 edition / dition In cartography, a particular issue of a map or chart which is different from other issues. 1/3/73 edition designation / dsignation d'dition The number, letter, date, or symbol distinguishing one edition from another. 1/3/73 ejection / jection Escape from an aircraft by means of an independently propelled seat or capsule. 1/7/83 ejection / jection In air armament, the process of forcefully separating an aircraft store from an aircraft to achieve satisfactory separation. 1/7/83
2 2 1 1

dzie E Dzie, w ktrym rozpoczynaj si lub maj si rozpocz wiczenia NATO. >Terminy zwizane: Cday; D-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; Khour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10 edycja, wydanie W kartografii okrelone wydanie planu lub mapy, ktre rni si od innego wydania. >26/2/98 opis edycji Numer, litera, data lub symbol odrniajce jedn edycj od drugiej. >26/2/98 katapultowanie Awaryjne opuszczenie statku powietrznego z uyciem niezalenie napdzanego fotela lub kapsuy. >26/2/98 odstrzelenie W uzbrojeniu lotniczym proces polegajcy na wymuszonym oddzieleniu zapasw materiaowych samolotu od samolotu, dokonany w celu uzyskania waciwego ich oddzielenia. >26/2/98 systemy katapultowania a. System katapultowania uruchamiany ze stanowiska pilota - system, w ktrym pilot statku powietrznego lub osoba zajmujca inny fotel katapultowany, inicjuje proces katapultowania powodujcy automatyczne katapultowanie wszystkich osb zajmujcych statek powietrzny; b. System katapultowania uruchamiany z wybranego stanowiska zaogi - system umoliwiajcy opcjonalnie przekazanie z jednego stanowiska zaogowego do innego, kontroli nad systemem katapultowania na komend, w celu zapewnienia automatycznego katapultowania wszystkich czonkw zaogi; c. Niezaleny system katapultowania - system katapultowania dziaajcy niezalenie od innych systemw katapultowania zainstalowanych w jednym statku powietrznym; d. Sekwencyjny system katapultowania - system powodujcy katapultowanie kolejno wszystkich czonkw zaogi statku powietrznego w celu zapewnienia im minimum bezpieczestwa w czasie awaryjnego opuszczania. >12/09/02 tra elektromagnetyczny W morskiej wojnie minowej magnetyczny tra kablowy, dla ktrego sona woda oraz dno akwenu tworzy cz obwodu elektrycznego. >1/3/01 kompatybilno elektromagnetyczna EMC Zdolno sprztu lub systemu do funkcjonowania w danym rodowisku elektromagnetycznym bez

ejection systems / systmes d'jection a. Command ejection system - a system in which the pilot of an aircraft or the occupant of the other ejection seat(s) initiates ejection resulting in the automatic ejection of all occupants; b. Command select ejection system - a system permitting the optional transfer from one crew station to another of the control of a command ejection system for automatic ejection of all occupants; c. Independent ejection system - an ejection system which operates independently of other ejection systems installed in one aircraft; d. Sequenced ejection system - a system which ejects the aircraft crew in sequence to ensure a safe minimum total time of escape without collision. 1/3/81

electrode sweep / drague lectrode In naval mine warfare, a magnetic cable sweep in which the salt water and the seabed form part of the electric circuit. 4/10/00 electromagnetic compatibility / compatibilit lectromagntique EMC The ability of equipment or a system to function in its

NATO/PdP JAWNE

146

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

electromagnetic environment without causing intolerable electromagnetic disturbances to anything in that environment. Related term: electromagnetic vulnerability. 9/5/00 electromagnetic environment / environnement lectromagntique The totality of electromagnetic phenomena existing at a given location. 1/7/93 electromagnetic interference / interfrence lectromagntique EMI Any electromagnetic disturbance, whether intentional or not, which interrupts, obstructs, or otherwise degrades or limits the effective performance of electronic or electrical equipment. 1/7/87 electromagnetic radiation hazard / risque li au rayonnement lectromagntique A condition which would expose personnel, equipment, munitions or fuel to a dangerous level of electromagnetic radiation. 1/11/90 electromagnetic vulnerability / vulnrabilit lectromagntique The characteristics of a system that cause it to suffer degradation in performance of, or inability to perform, its specified task as a result of electromagnetic interference. Related term: electromagnetic compatibility. 1/7/87 electronic countermeasures / contre-mesures lectroniques ECM That division of electronic warfare involving actions taken to prevent or reduce an enemy's effective use of the electromagnetic spectrum through the use of electromagnetic energy. There are three subdivisions of electronic countermeasures: electronic jamming, electronic deception and electronic neutralization. Related terms: barrage jamming; electronic jamming; jamming; spot jamming; sweep jamming. 9/1/96

powodowania niedopuszczalnych zakce elektromagnetycznych w tym rodowisku. >Termin zalecany: electromagnetic vulnerability. 5/4/01

rodowisko elektromagnetyczne Og zjawisk elektromagnetycznych istniejcych w danym miejscu. >6/12/01

zakcenia elektromagnetyczne EMI Dowolne zaburzenia elektromagnetyczne, generowane celowo lub przypadkowo, powodujce przerwanie, utrudnienie, pogorszenie lub ograniczenie efektywnoci pracy sprztu elektronicznego lub elektrycznego. >12/9/02 zagroenie promieniowaniem elektromagnetycznym Warunki, ktre mogyby spowodowa naraenie personelu, sprztu, amunicji lub paliwa na promieniowanie elektromagnetyczne osigajce niebezpieczny poziom. >6/12/01 podatno elektromagnetyczna Waciwo systemu powodujca, e jego dziaanie ulega pogorszeniu lub nie moe on spenia okrelonych funkcji w wyniku interferencji elektromagnetycznej. >Termin zwizany: electromagnetic compatibility. 6/12/01

przeciwdziaanie elektroniczne ECM Rodzaj walki radioelektronicznej obejmujcy dziaania podejmowane w celu uniemoliwienia lub osabienia efektywnego uycia widma elektromagnetycznego przez przeciwnika poprzez wykorzystanie energii elektromagnetycznej. Wyrnia si trzy kategorie przeciwdziaania radioelektronicznego: zakcanie radioelektroniczne, dezinformacja radioelektroniczna oraz obezwadnianie radioelektroniczne. >Terminy zwizane: barrage jamming; electronic jamming; jamming; spot jamming; sweep jamming. 26/10/00 dezinformacja elektroniczna ED Kategoria przeciwdziaania radioelektronicznego obejmujca zamierzone promieniowanie, promieniowanie odzewowe (odpromieniowywanie), zmiany, absorpcj lub odbicie energii elektromagnetycznej majce na celu dezorganizacj, rozproszenie i wprowadzenie w bd przeciwnika lub jego systemw radioelektronicznych. >26/10/00 wywiad elektroniczny, rozpoznanie elektroniczne ELINT Dane wywiadowcze (dane rozpoznawcze) pochodzce z transmisji elektromagnetycznych (nie ze rodkw cznoci) uzyskane przez innych ni zamierzano

electronic deception / dception lectronique ED In electronic countermeasures, the deliberate radiation, re-radiation, alteration, absorption or reflection of electromagnetic energy in a manner intented to confuse, distract or seduce an enemy or his electronic systems. 9/1/96

electronic intelligence / renseignement lectronique ELINT Intelligence derived from electromagnetic noncommunications transmissions by other than intended recipients or users. 9/1/96

NATO/PdP JAWNE

147

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

odbiorcw lub uytkownikw. >7/12/99 electronic jamming / brouillage lectronique EJ The deliberate radiation, reradiation or reflection of electromagnetic energy with the object of impairing the effectiveness of hostile electronic devices, equipment or systems. Related terms: barrage jamming; electronic countermeasures; jamming; spot jamming; sweep jamming. 13/12/99 zakcanie elektroniczne EJ Celowe promieniowanie, odpromieniowywanie lub odbicie energii elektromagnetycznej w celu osabienia skutecznoci dziaania urzdze, wyposaenia i systemw elektronicznych przeciwnika. >Terminy zwizane: barrage jamming; electronic countermeasures; jamming; spot jamming; sweep jamming. 5/4/01 maskowanie radioelektroniczne Kontrolowane promieniowanie energii elektromagnetycznej na czstotliwociach zajmowanych przez siy wasne, tak aby zabezpieczy emisj rodkw cznoci i systemw radioelektronicznych si wasnych przed rodkami wsparcia walki radioelektronicznej przeciwnika (rozpoznaniem radioelektronicznym) bez wyranego obnienia jakoci dziaania systemw si wasnych. >26/2/98 obezwadnianie elektroniczne EN W przeciwdziaaniu elektronicznym zamierzone uycie energii elektromagnetycznej, w celu okresowego lub staego unieszkodliwienia urzdze przeciwnika wykorzystujcych fale promieniowania elektromagnetycznego. >7/12/99 ukad walki elektronicznej EOB Wykaz emiterw stosowanych przez siy zbrojne w okolicznociach zwizanych ze specyficznymi informacjami dotyczcymi charakterystyk elektromagnetycznych, parametrw, rozmieszczenia i platform tych emiterw. >6/11/03 dziaania obrony elektronicznej EPM Dziaania walki elektronicznej majce na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania widma elektromagnetycznego przez wojska wasne, w warunkach aktywnego oddziaywania energi elektromagnetyczn przez przeciwnika. Dziaania te dziel si na aktywne i pasywne. >Terminy zwizane: active electronic protective measures, passive electronic protective measures. 3/4/12

electronic masking / camouflage lectronique The controlled radiation of electromagnetic energy on friendly frequencies in a manner to protect the emissions of friendly communications and electronic systems against enemy electronic warfare support measures/signals intelligence, without significantly degrading the operation of friendly systems. 1/11/91

electronic neutralization/ neutralisation lectronique EN In electronic countermeasures, the deliberate use of electromagnetic energy to either temporarily or permanently damage enemy devices which rely exclusively on the electromagnetic spectrum. 20/11/96 electronic order of battle / ordre de bataille lectronique EOB A list of emitters used by a force or in a scenario with specific information on the electromagnetic characteristics, parameters, locations and platforms of these emitters. 1/10/03 electronic protective measures/ mesures de protection lectronique EPM That division of electronic warfare involving actions taken to ensure effective friendly use of the electromagnetic spectrum despite the enemy's use of electromagnetic energy. There are two subdivisions of electronic protective measures: active electronic protective measures and passive electronic protective measures. Related terms: active electronic protective measures; passive electronic protective measures. 20/11/96 electronic warfare / guerre lectronique 2 EW Military action to exploit the electromagnetic spectrum encompassing: the search for, interception and identification of electromagnetic emissions, the employment of electromagnetic energy, including directed energy, to reduce or prevent hostile use of the electromagnetic spectrum, and actions to ensure

walka elektroniczna WE 2 EW (dopuszczalny) Dziaania wojskowe majce na celu wykorzystanie widma elektromagnetycznego obejmujce: poszukiwanie, przechwytywanie oraz identyfikacj emisji elektromagnetycznych, stosowanie energii elektromagnetycznej w tym energii wizkowej w celu

NATO/PdP JAWNE

148

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

its effective use by friendly forces. Related terms: electronic countermeasures; electronic protective measures; electronic warfare support measures; operations security. 9/1/96

ograniczenia lub uniemoliwienia uycia widma elektromagnetycznego przez przeciwnika oraz zapewniajce jego efektywne wykorzystanie przez wojska wasne i sojusznicze. >Terminy zwizane: electronic countermeasures; electronic protective measures; electronic warfare support measures; operations security. 29/4/10 wsparcie walki elektronicznej ESM Rodzaj walki radioelektronicznej obejmujcy dziaania podejmowane w celu poszukiwania, przechwytywania i identyfikacji emisji elektromagnetycznych oraz okrelania dyslokacji ich rde z zadaniem natychmiastowego rozpoznania zagroenia. Wsparcie walki radioelektronicznej jest rdem informacji, koniecznym w celu natychmiastowego podejmowania decyzji o uyciu przeciwdziaania radioelektronicznego, rodkw obrony radioelektronicznej i innych dziaa taktycznych. >26/10/00 elektrooptyka EO Dziedzina zajmujca si elementami, urzdzeniami i systemami przeznaczonymi do dziaania midzy ukadami elektromagnetycznymi (optycznymi) i elektrycznymi (elektronicznymi). >8/4/04 element uzupenienia zaopatrzenia >Terminy zwizane: early resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 26/2/98

electronic warfare support measures / mesures de soutien de guerre lectronique ESM That division of electronic warfare involving actions taken to search for, intercept and identify electromagnetic emissions and to locate their sources for the purpose of immediate threat recognition. It provides a source of information required for immediate decisions involving electronic countermeasures, electronic protective measures and other tactical actions. 9/1/96

electro-optics / optolectronique EO The technology associated with those components, devices and systems which are designed to interact between the electromagnetic (optical) and the electric (electronic) state. 1/11/86 element of resupply / lment de rapprovisionnement Related terms: early resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 1/3/73 elevation / lvation The vertical distance of a point or level, on, or affixed to, the surface of the earth, measured from mean sea level. Related terms: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop 1 altitude; drop height; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73

elewacja, podniesienie, wzniesienie, wysoko Pionowa odlego pomidzy punktami lub poziomami znajdujcymi si na lub przypisanymi do powierzchni ziemi, mierzona od redniego poziomu morza. >Terminy zwizane: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop 1 height; height ; high altitude; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 26/2/98 naprowadzanie wysokociowe Informacja, ktra umoliwi pilotowi lub autopilotowi samolotu przyziemienie wzdu wymaganej cieki. >26/2/98 wysoko bezpieczestwa Minimalna wysoko dopuszczalna przy strzelaniu nad oddziaami si wasnych, nie zagraajca ich bezpieczestwu. Pojcie to moe by zastosowane tylko do pewnego rodzaju uzbrojenia o paskiej trajektorii strzau. >Termin zwizany: angle of safety. 26/2/98 barwy hipsometryczne >Termin zalecany: hypsometric tinting. 22/9/99

elevation guidance / guidage en altitude Information which will enable the pilot or auto-pilot of an aircraft to follow the required glide path. 1/10/80

elevation of security / hausse de scurit Minimum elevation permissible for firing above friendly troops without endangering their safety. This concept can only be applied to certain equipment having a flat trajectory. Related term: angle of safety. 1/3/73

elevation tint Preferred term: hypsometric tinting.

NATO/PdP JAWNE

149

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

embarkation / embarquement The process of putting personnel and/or vehicles and their associated stores and equipment into ships or aircraft. Note: In French, the word "embarquement" applies to rail and road transport in addition to ships and aircraft. Related terms: allowable load; block stowage loading; combat loading; commodity loading; horizontal loading; loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 1/10/92

zaadunek, zaokrtowanie Proces adowania personelu i/lub pojazdw wraz z ich zapasami i sprztem na pokad okrtu lub statku powietrznego. Uwaga: w jzyku francuskim, oprcz zaadunku na okrty 3 i statki powietrzne , pojcie to dotyczy rwnie zaadunku na rodki transportu kolejowego i drogowego. >Terminy zwizane: allowable load; block stowage loading; combat loading; commodity loading; horizontal loading; loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 26/2/98 strefa zaadunku Obszar na brzegu, obejmujcy grup punktw zaadunkowych, w ktrych dokonywane jest ostateczne przygotowanie do zaadunku i przez ktre przechodzi personel i adunek wyznaczony do zaadunku na okrty i statki. >26/2/98 rozkaz zaadunku Rozkaz okrelajcy daty, czasy, trasy, harmonogramy zaadunku i metody przemieszczenia stanw osobowych oraz UiSW do rejonu zaadunku na okrty, statki powietrzne lub inne rodki transportu. >Terminy zwizane: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; movement order; notice to move; operational readiness; operation order;operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 18/3/08 kotwicowisko awaryjne Kotwicowisko, ktre moe mie ograniczon ilo rodkw obrony, przeznaczone dla jednostek marynarki wojennej, mobilnych jednostek wsparcia, jednostek pomocniczych lub statkw handlowych. >Terminy zwizane: advanced fleet anchorage; assembly anchorage; holding anchorage; laying-up position; waiting position; working anchorage. 23/3/11 bariera awaryjna >Termin zalecany: aircraft arresting barrier. 26/2/98 pogrzeb w nagym wypadku (awaryjny) pogrzeb Pogrzeb, zazwyczaj na polu walki, kiedy warunki nie pozwalaj na ewakuacj w celu zorganizowania pogrzebu na cmentarzu lub na pogrzeb zgodny z obowizujcymi przepisami prawnymi pastwowymi lub midzynarodowymi. >26/2/98 uzupenienie w razie zagroenia >Termin zalecany: emergency establishment. 26/2/98 zapobiegawcze niszczenie broni jdrowej Niszczenie amunicji jdrowej, jej skadnikw oraz zwizanych z ni materiaw niejawnych, bez powodowania wybuchu jdrowego, dokonywane w celu uczynienia amunicji taktycznie bezuyteczn oraz w celu zapobieenia ujawnieniu dokumentacji niejawnej

embarkation area / zone d'embarquement An area ashore, including a group of embarkation points, in which final preparations for embarkation are completed and through which assigned personnel and loads for craft and ships are called forward to embark. 1/3/73 embarkation order / ordre d'embarquement An order specifying dates, times, routes, loading diagrams and methods of movement to shipside or aircraft for troops and their equipment. Related terms: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; movement order; notice to move; operational readiness; operation order;operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 1/3/79

emergency anchorage / mouillage auxiliaire An anchorage, which may have a limited defence organization, for naval vessels, mobile support units, auxiliaries, or merchant ships. Related terms: advanced fleet anchorage; assembly anchorage; holding anchorage; laying-up position; waiting position; working anchorage. 1/3/73

emergency barrier Preferred term: aircraft arresting barrier. emergency burial / inhumation d'urgence burial A burial, usually on the battlefield, when conditions do not permit either evacuation for interment in a cemetery or burial according to national or international legal regulations. 1/10/80

emergency complement Preferred term: emergency establishment. emergency destruction of nuclear weapons / destruction d'urgence d'armes nuclaires The destruction of nuclear munitions, components, and associated classified material, without significant nuclear yield, to render the weapon tactically useless, to prevent the disclosure of classified design

NATO/PdP JAWNE

150

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

information, and to prevent salvage of the weapon for reprocessing. 1/11/75 emergency establishment / tableau d'effectifs d'urgence emergency complement (obsolete) EE A table setting out the authorized redistribution of manpower for a unit, formation or headquarters under emergency conditions. 8/8/08 emergency fleet operating base / base logistique de secours pour une flotte A base providing logistic support for fleet units operating in an area for limited periods. Related 1 terms: base ; deployment operating base. 1/3/73 emergency in war / tat de crise en temps de guerre An operational contingency in a limited area caused by a critical aggravation of combat operations and requiring special and immediate action by National and Allied Commanders. The existence of such an emergency shall be determined by the Allied Commander responsible for the limited area involved, in consultation with the National Commander concerned. 1/3/73

dotyczcej jej budowy oraz przechwyceniu broni i odtworzeniu jej waciwoci bojowych. >8/11/01 obsada na czas zagroenia uzupenienie na czas zagroenia (przestarzay) EE Zatwierdzony wykaz stanowisk jednostki lub komrki organizacyjnej, przewidzianych do obsadzenia stanem osobowym na czas zagroenia. >8/12/09

awaryjna baza operacyjna Baza zapewniajca wsparcie logistyczne jednostkom marynarki wojennej prowadzcym dziaania w rejonie w 1 ograniczonym czasie. >Terminy zwizane: base ; deployment operating base. 29/9/05 sytuacja krytyczna w czasie wojny Wariant dziaa operacyjnych prowadzonych na ograniczonym obszarze spowodowany przez krytyczne pogorszenie sytuacji bojowej i wymagajcy podjcia przez dowdcw Si Narodowych i Si Sprzymierzonych specjalnych i natychmiastowych dziaa. Zaistnienie takiej sytuacji kryzysowej powinno by stwierdzone przez Dowdc Si Sprzymierzonych, ktry jest odpowiedzialny za dany ograniczony obszar, po konsultacji z odpowiednim Dowdc Si Narodowych. >22/9/99 awaryjny sygnalizator pooenia Termin oglny stosowany do wszystkich urzdze radiowych uywanych do lokalizacji w sytuacji awaryjnej. >Terminy zwizane: beacon; crash locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 23/3/11

emergency locator beacon / radiobalise de reprage de dtresse A generic term for all radio beacons used for emergency locating purposes. Related terms: beacon; crash locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/6/87 emergency movement / mouvement durgence In naval cooperation and guidance for shipping, the execution of diversion, port evacuation, area evacuation and subsequent movements in order to preserve ships and cargoes when attack is imminent. 3 5 Related terms: diversion , ; naval cooperation and guidance for shipping; port evacuation of cargoes; port evacuation of shipping. 02/03/07

awaryjny ruch morski W ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej dokonywanie zmiany tras eglugi, ewakuacja z portu lub rejonu oraz dalszy ruch w celu zapewnienia bezpieczestwa statkom i adunkom w przypadku zagroenia atakiem. >Terminy zwizane: 3 5 diversion , ; naval cooperation and guidance for shipping; port evacuation of cargoes; port evacuation of shipping. 06/11/07 nadzwyczajne zagroenie jdrowe Stopie zagroenia broni jdrow w sytuacji, gdy przewidywane skutki mog wywoywa tymczasowy szok i/lub straty powodujce znaczce zmniejszenie zdolnoci bojowej jednostki wojskowej. >Terminy zwizane: degree of nuclear risk; moderate nuclear risk; negligible nuclear risk. 6/12/01 awaryjny wyrb zastpczy Wyrb, ktry moe by uyty jedynie w sytuacji awaryjnej, zastpujc inny produkt, ale tylko po uzyskaniu opinii osoby posiadajcej odpowiednie

emergency nuclear risk / risque nuclaire exceptionnel A degree of nuclear risk where anticipated effects may cause some temporary shock, casualties, or both and may significantly reduce the unit's combat efficiency. Related terms: degree of nuclear risk; moderate nuclear risk; negligible nuclear risk. 1/3/73 emergency substitute / produit de remplacement d'urgence A product which may be used, in an emergency only, in place of another product, but only on the advice of

NATO/PdP JAWNE

151

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

technically qualified personnel of the nation using the product, who will specify the limitations. Related terms: acceptable product; standardized product. 1/3/73 emission control / contrle d'mission EMCON Selective control of emitted electromagnetic or acoustic energy. The aim may be twofold: a. to minimize the enemy's detection of emissions and exploitation of the information so gained, b. to reduce electromagnetic interference thereby improving friendly sensor performance. 1/11/94

kwalifikacje technicznie i pochodzcej z kraju uywajcego tego produktu, ktra okreli ograniczenia jego uycia. >Terminy zwizane: acceptable product; standardized product. 3/10/02 kontrola emisji EMCON Wybircza kontrola emitowanej energii elektromagnetycznej lub akustycznej. Cel takich dziaa moe by dwojaki: a. Minimalizacja ryzyka wykrywania takich rodzajw emisji i wykorzystania uzyskanej w ten sposb informacji przez nieprzyjaciela, b. Zmniejszenie interferencji elektromagnetycznej i polepszenie w ten sposb jakoci pracy sensorw jednostek wasnych. >26/2/98 stanowisko Przygotowana pozycja dla jednego lub wicej elementw uzbrojenia lub sprztu w celu zabezpieczenia go przed nieprzyjacielskim ostrzaem lub bombardowaniem i z ktrej mog wykonywa swoje zadania. >26/2/98 rozmieszczenie na stanowiskach Rozmieszczenie dziaa na przygotowanej pozycji, z ktrej moe prowadzi ostrza. >26/2/98 produkt kocowy W logistyce ostateczne poczenie zespow, komponentw i/lub czci przygotowanych do ich zamierzonego uycia. >26/2/98 koniec zadania EOM W artylerii ldowej i morskiej, rozkaz wydany w celu zakoczenia ostrzau okrelonego celu. >8/12/09 stan docelowy Sytuacja polityczna i/lub wojskowa, dla osignicia, ktrej prowadzi si operacj i ktra stanowi wskanik osignicia celu. >26/10/00 autonomiczno dziaania Czas, w ktrym samolot moe kontynuowa lot lub pojazd naziemny albo okrt mog kontynuowa dziaania w okrelonych warunkach, np. bez uzupeniania paliwa. >Termin zwizany: endurance distance. 13/9/01 zasig Cakowita odlego, ktr pokonuje pojazd ldowy lub okrt wykorzystujc wasny napd i utrzymujc okrelon prdko. >Termin zwizany: endurance. 12/9/02 prdko marszowa Ilo mil morskich pokonywanych w cigu godziny przez okrt pyncy w przecitnych warunkach zanurzenia, przy przecitnym stanie morza w

emplacement / emplacement A prepared position for one or more weapons or pieces of equipment, for protection against hostile fire or bombardment, and from which they can execute their tasks. 1/6/81
2

emplacement / mise en batterie The act of fixing a gun in a prepared position from which it may be fired. 1/6/81 end item / matriel complet In logistics, a final combination of assemblies, components and/or parts ready for its intended use. 1/11/94 end of mission / cessez le feu! EOM In artillery and naval fire support, an order given to terminate firing on a specific target. 1/9/03 end state / tat final The political and/or military situation to be attained at the end of an operation, which indicates that the objective has been achieved. 4/10/00 endurance / autonomie The time an aircraft can continue flying, or a ground vehicle or ship can continue operating, under specified conditions e.g., without refuelling. Related term: endurance distance. 1/3/73

endurance distance / distance franchissable d'endurance Total distance that a ground vehicle or ship can be self-propelled at any specified endurance speed. Related term: endurance. 1/3/73 endurance speed / vitesse d'endurance The nautical miles per hour a ship will travel through the water under average conditions of hull, sea in temperate weather, and wartime readiness.

NATO/PdP JAWNE

152

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Endurance speeds in each case will correspond with specific engine speeds. 1/3/73

umiarkowanych warunkach pogodowych z zachowaniem gotowoci bojowej. Prdko marszowa w kadym przypadku odpowiada okrelonej prdkoci silnikowej. >12/9/02 czas utrzymania prdkoci marszowej Cakowity czas, w ktrym utrzymywana jest okrelona prdko marszowa okrtu. Jeli zaley on od innych czynnikw ni ilo paliwa, naley je okreli. >12/9/02

endurance time / endurance The total time for which any specified endurance speed of a ship can be maintained. If this value is dependent on factors other than fuel, it shall be so indicated. 1/3/73 energetic material / matire nergtique A substance or mixture of substances that, through chemical reaction, is capable of rapidly releasing energy. 2/3/09 engage / engagez In air defence, a fire control order used to direct or authorize units and/or weapon systems to fire on a designated target. Related term: cease engagement; hold fire. 1/11/80
1 1

materia energetyczny Substancja lub mieszanina substancji, ktra jest zdolna do nagego wyzwolenia energii przez reakcje chemiczne. >06/10/09 podj walk W obronie powietrznej komenda kierowania ogniem, uywana do skierowania lub upowanienia jednostki i/lub systemu uzbrojenia do podjcia ostrzau okrelonego celu. >Termin zwizany: cease engagement; hold fire. 26/2/98 uycie si W kontekcie zasad uycia si dziaania podejmowane przeciwko wrogim siom w celu ich powstrzymania, zniszczenia lub zneutralizowania. >12/2/03 uycie si W kontekcie zasad uycia si dziaania podejmowane przeciwko statkowi powietrznemu w celu jego zniszczenia. >12/2/03 kontrola zaangaowania w walk W obronie powietrznej stopie sprawowanej kontroli funkcji operacyjnych jednostki obrony powietrznej zwizanych z wykrywaniem, identyfikacj, podjciem walki i zniszczeniem wrogiego celu. >26/2/98 dowdca inynieryjny, szef saperw W dziaaniach ldowych oficer wojsk inynieryjnych, ktry doradza odpowiedniemu dowdcy przedsiwzicia z zakresu zabezpieczenia inynieryjnego, proponuje dziaania inynieryjne, dowodzi dziaaniami inynieryjnymi zgodnie z wytycznymi oraz nadzoruje dziaania inynieryjne wykonywane przez jednostki, ktrymi bezporednio nie dowodzi. W niektrych armiach odpowiedzialno ta moe by podzielona pomidzy dwie osoby. >11/1/01 oskrzydlenie Manewr ofensywny, w czasie ktrego gwne siy atakujce otaczaj lub przechodz przez gwne pozycje obrony przeciwnika, prowadzony w celu osignicia celw znajdujcych si na tyach nieprzyjaciela. >Termin zwizany: turning movement. 26/2/98 rodowisko Otoczenie, w ktrym dziaa organizacja, obejmujce
2 1

engagement / engagement In the context of rules of engagement, action taken against a hostile force with intent to deter, damage or neutralize it. 29/5/02 engagement / engagement In the context of rules of engagement, action taken against an aircraft with intent to destroy it. 29/5/02
2 2

engagement control / contrle d'interception In air defence, that degree of control exercised over the operational functions of an air defence unit that are related to detection, identification, engagement, and destruction of hostile targets. 1/3/73 engineer commander / commandant du gnie militaire In land warfare, a combat engineer officer who advises an appropriate commander on engineer matters, proposes engineer operations, commands engineer operations as directed, and supervises engineer operations by troops not directly under his command. In some armies, these responsibilities may be divided between two individuals. 1/12/93

envelopment / enveloppement An offensive manoeuvre in which the main attacking force passes around or over the enemy's principal defensive positions to secure objectives to the enemy's rear. Related term: turning movement. 1/10/78

environment/ environnement The surroundings in which an organization operates,

NATO/PdP JAWNE

153

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

including air, water, land, natural resources, flora, fauna, humans, and their interrelation. 14/10/02 equal area projection / projection quivalente One in which equal areas on the ground are represented by equal areas on the map. 1/3/73

powietrze, wod, ziemi, zasoby naturalne, flor, faun, ludzi i ich wzajemne relacje. >12/2/03 odwzorowanie rwnopowierzchniowe Odwzorowanie, w ktrym jednakowe obszary na powierzchni ziemi s reprezentowane przez jednakowe powierzchnie na mapie. >22/9/99 wyposaenie Wszelkie trwae elementy potrzebne do zaopatrzenia/wyposaenia osoby lub organizacji. 1,2 >Terminy zwizane: assembly; component; base ; deployment operating base; emergency fleet operating 1 base; establishment ; part; sub-assembly; supplies; unit equipment. 25/1/11 ewakuacja uszkodzonego sprztu Przemieszczenie wewntrz systemu logistycznego sprztu wymagajcego naprawy. >5/4/01

equipment / quipement All non-expendable items needed to outfit/equip an individual or organization. 1,2 Related terms: assembly; component; base ; deployment operating base; emergency fleet 1 operating base; establishment ; part; sub-assembly; supplies; unit equipment. 1/10/92 equipment casualty evacuation / vacuation du matriel endommag The movement within the logistic system of an equipment requiring maintenance. 4/10/00 equivalent focal length / distance focale quivalente The distance measured along the optical axis of the lens from the rear nodal point to the plane of best average definition over the entire field used in a camera. Related terms: calibrated focal length; focal length; nominal focal length. 1/3/73 escort / escorte A combatant unit(s) assigned to accompany and protect another force or convoy. Related term: convoy escort. 1/12/79 escort / escorte Aircraft assigned to protect other aircraft during a mission. 1/12/79
3 3 2 2 1 1

ekwiwalentna dugo ogniskowa Odlego mierzona wzdu osi optycznej obiektywu od tylnego punktu wzowego do paszczyzny najlepszej rozdzielczoci urednionej w caym polu widzenia kamery. >Terminy zwizane: calibrated focal length; focal length; nominal focal length. 23/3/11 eskorta Jednostka bojowa przeznaczona do towarzyszenia i ochrony innych si lub konwoju. >Termin zwizany: convoy escort. 26/2/98 eskorta Statek powietrzny przydzielony do ochrony innego statku powietrznego na czas wykonywanego zadania. >26/2/98 eskorta Uzbrojona stra towarzyszca konwojowi, pocigowi, winiowi itd. >Termin zwizany: convoy escort. 26/2/98 eskorta Uzbrojona stra towarzyszca osobom, stanowica wyraz uznania i honoru. >Termin zwizany: convoy escort. 26/2/98 adunek zasadniczy >Termin zalecany: essential supply. 26/2/98 zaopatrzenie zasadnicze adunek zasadniczy Produkty, istotne z punktu widzenia dalszego prowadzenia wojny w okresie przetrwania lub do zapewnienia przetrwania narodu w tym okresie, i ktre powinny by rozadowane tak szybko jak pozwalaj na to okolicznoci. Obejmuj poywienie, produkty rafinacji ropy, oleje, smary i zaopatrzenie medyczne. >Termin zwizany: cargo. 26/2/98
4 3 2 1

escort / escorte An armed guard that accompanies a convoy, a train, prisoners, etc. Related term: convoy escort. 1/12/79 escort / escorte An armed guard accompanying persons as a mark of honour. Related term: convoy escort. 1/12/79
4 4

essential cargo Preferred term: essential supply. essential supply / approvisionnement essentiel essential cargo A commodity which is essential for the prosecution of the war in the survival period, or for national survival in that period, and which should be discharged as soon as circumstances permit. This will comprise such things as food, refined petroleum, oils, and lubricants, and medical stores. Related term: cargo. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

154

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

establishment / organisme An installation, together with its personnel and equipment, organized as an operating entity. 1/3/73 establishment / tableau d'effectifs et de dotation table of organization table of organization and equipment The table setting out the authorized numbers of men and major equipment in a unit/formation. Related 1 terms: base ; equipment; unit equipment. 1/3/73 estimate of the situation / apprciation de la situation appreciation of the situation A logical process of reasoning by which a commander considers all the circumstances affecting the military situation and arrives at a decision as to the course of action to be taken in order to accomplish his mission. Related term: course of action. 29/5/02 evacuation control ship / btiment contrleur d'vacuation sanitaire In an amphibious operation, a ship designated as a control point for landing craft, amphibious vehicles, and helicopters evacuating casualties from the beaches. Medical personnel embarked in the evacuation control ship effect distribution of casualties throughout the attack force in accordance with ship's casualty capacities and specialized medical facilities available, and also perform emergency surgery. 1/3/73 evacuation of port equipment / vacuation de l'quipement portuaire The transfer of mobile/movable equipment from a threatened port to another port or to a working anchorage. 1/11/94 evacuee / vacu A person who has been ordered or authorized to move from a place of danger by competent authorities, and whose movements and accommodation are planned, organized and controlled by such authorities. Related terms: asylum seeker; internally displaced person; refugee. 4/10/00 evaluation / valuation The structured process of examining activities, capabilities and performance against defined standards or criteria. Note: In the context of military forces, the hierarchical relationship in logical sequence is: assessment, analysis, evaluation, validation and certification. 1 Related terms: analysis ; assessment; certification; validation. 02/03/07 evaluation / valuation In intelligence usage, a step in the processing phase of the intelligence cycle constituting appraisal of a item of information in respect of the reliability of the source, and the credibility of the information. Related
2 2 1 1 2

jednostka organizacyjna Obiekty wraz z personelem i sprztem, zorganizowane jako funkcjonalna cao. 7/11/02 etat Zatwierdzona tabela okrelajca stan osobowy i liczb zasadniczego sprztu jednostki/formacji. >Terminy 1 zwizane: base ; equipment; unit equipment. 3/3/09

ocena sytuacji Proces logicznego rozumowania, w czasie, ktrego dowdca uwzgldnia wszelkie okolicznoci majce wpyw na sytuacj wojskow i podejmuje decyzj, co do rodzaju dziaa, jakie naley podj w celu wykonania zadania. >Termin zwizany: course of action. 26/2/98

okrt dowodzenia ewakuacj W operacjach morsko-desantowych okrt wyznaczony jako punkt dowodzenia dla ldujcych statkw, pojazdw amfibijnych i helikopterw ewakuujcych rannych z play. Personel medyczny, zaokrtowany na okrcie kierujcym ewakuacj, dokonuje rozdziau rannych dostarczanych przez siy szturmowe, stosownie do moliwoci okrtu i dostpnych specjalistycznych urzdze medycznych, oraz wykonuje operacje chirurgiczne w nagych przypadkach. >26/2/98

ewakuacja sprztu portowego Przerzut ruchomego/przewonego sprztu z zagroonego portu do innego portu lub na kotwicowisko robocze. >26/2/98

wysiedleniec, przesiedleniec Osoba, ktrej odpowiednie wadze nakazay lub zezwoliy na przemieszczenie si z miejsca zagroenia oraz ktrej przemieszczanie i zakwaterowanie jest planowane, organizowane i kierowane przez te wadze. >Terminy zwizane: asylum seeker; internally displaced person; refugee. 5/4/01 ocena Zorganizowany proces polegajcy na kontroli realizacji przedsiwzi, moliwoci oraz sprawnoci dziaania wedug okrelonych norm i kryteriw. Uwaga: W odniesieniu do si zbrojnych hierarchiczny ukad poj przedstawia si nastpujco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja. >Terminy 1 zwizane: analysis ; assessment; certification; validation. 06/11/07 ocena W wywiadzie/rozpoznaniu element fazy przetwarzania informacji w cyklu wywiadowczym / rozpoznawczym, stanowicy ocen informacji w zakresie jej rzetelnoci i wiarygodnoci rda. >Termin zwizany: intelligence
2 1

NATO/PdP JAWNE

155

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

term: intelligence cycle. 1/9/81 evasion / evasion Measures taken either to avoid or escape detection, or to break contact with a hostile or potentially hostile unit. 1/10/01 evasion and escape / vasion The procedures and operations whereby military personnel and other selected individuals are enabled to emerge from an enemy-held or hostile area to areas under friendly control. 9/1/96
1 2

cycle. 5/3/04 unikanie rodki podjte w celu uniknicia lub uniemoliwienia wykrycia albo zerwania kontaktu z jednostk przeciwnika lub potencjalnego przeciwnika. >4/4/02 wymknicie si i ucieczka Procedury i dziaania, w czasie ktrych umoliwia si personelowi wojskowemu oraz innym wybranym osobom wyjcie z obszarw kontrolowanych przez nieprzyjaciela do obszarw znajdujcych si pod kontrol si wasnych. >26/2/98 stereoskopia przesadzona >Termin zalecany: hyperstereoscopy. 26/2/98 badanie W czasie prowadzenia obsugi sprztu badanie porwnawcze, uzupenione pomiarami i testami fizycznymi, prowadzone w celu okrelenia stanu technicznego elementu. >Termin zwizany: 1,3 maintenance . 26/2/98 transport specjalny W terminologii transportu kolejowego transport adunku, ktrego rozmiar, waga lub przygotowanie do transportu, pocigaj za sob okrelone trudnoci zwizane z urzdzeniami lub sprztem, nawet wtedy, kiedy uywana jest jedna trakcja kolejowa. >Termin zwizany: ordinary transport. 26/2/98 dowdca wykonawca uderze broni jdrow W dziaaniach z uyciem broni jdrowej dowdca strategiczny NATO, ktremu przydzielono adunki jdrowe w celu ich uycia przeciw okrelonym celom lub zgodnie z zatwierdzonymi planami. >Terminy zwizane: commander; coordinating commander. 6/12/01 wiczenie EX EXE Manewry wojskowe symulujce dziaania wojenne, obejmujce planowanie, przygotowanie i wykonanie. Prowadzone jest w celu szkolenia i oceny. wiczenie moe by wielonarodowe, poczone lub jednego rodzaju si zbrojnych, w zalenoci od organizacji biorcych w nim udzia. >Terminy zwizane: command post; field exercise. 3/3/09 rejon wicze Obszar geograficzny wyznaczony w czasie i przestrzeni w celu przeprowadzenia szkolenia. Uwaga: wyznaczenie rejonu wicze jest skoordynowane z pastwami-gospodarzami. >4/4/02 dowdca wiczenia Dowdca biorcy udzia w wiczeniu, wydajcy odpowiednie rozkazy operacyjne siom znajdujcym si

exaggerated stereoscopy Preferred term: hyperstereoscopy. examination / inspection In maintenance, a comprehensive scrutiny supplemented by measurement and physical testing in order to determine the condition of an item. Related 1,3 term: maintenance . 1/11/90

exceptional transport / transport exceptionnel In railway terminology, transport of a load whose size, weight, or preparation entails special difficulties vis--vis the facilities or equipment of even one of the railway systems to be used. Related term: ordinary transport. 1/11/94

executing commander / commandant utilisateur In nuclear warfare, the NATO strategic commander to whom nuclear weapons are released for delivery against specific targets or in accordance with approved plans. Related terms: commander; coordinating commander. 9/1/96

exercise / exercice EX A military manoeuvre or simulated wartime operation involving planning, preparation, and execution. It is carried out for the purpose of training and evaluation. It may be a combined, joint, or single service exercise, depending on participating organizations. Related terms: command post; field exercise. 1/3/81

exercise area / zone d'exercice A geographical area specifically delineated in time and space for the conduct of training activities. Note: an exercise area is delineated in coordination with the host nations. 1/10/01 exercise commander / commandant participant A commander taking part in the exercise who will issue appropriate operation orders to forces placed

NATO/PdP JAWNE

156

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

under his control. He may be allocated responsibilities regarding controlling, conducting, and/or directing the exercise in addition to that of command. Related term: commander. 1/6/84 exercise directing staff / tat-major de direction d'exercice directing staff A group of officers who by virtue of experience, qualifications, and a thorough knowledge of the exercise instructions, are selected to direct or control an exercise. 1/3/81 exercise filled mine / mine d'exercice compteur d'influences In naval mine warfare, a mine containing an inert filling and an indicating device. Related terms: dead mine; explosive filled mine; fitted mine; inert mine; 1,2 mine . 1/8/76 exercise incident / incident en cours d'exercice An occurrence injected by directing staffs into the exercise which will have an effect on the forces being exercised, or their facilities, and which will require action by the appropriate commander and/or staff being exercised. 1/6/81 exercise mine / mine d'exercice In naval mine warfare, a mine suitable for use in mine warfare exercises, fitted with visible or audible indicating devices to show where and when it would 1,2 2 normally fire. Related terms: mine ; practice mine . 1/10/78 exercise planning directive / directive pour la planification de l'exercice The exercise specification as developed by the officer scheduling the exercise, designed to provide further guidance to the planners of a particular exercise. 1/11/75 exercise specifications / spcifications d'un exercice EXSPEC The fundamental requirements for an exercise, providing in advance an outline of the concept, form, scope, setting, aim, objectives, force requirements, political implications, analysis arrangements and costs. 1/6/84 exercise study / tude thorique An activity which may take the form of a map exercise, a war game, a series of lectures, a discussion group, or an operational analysis. 1/11/83 exfiltration / exfiltration Exfil. The removal of personnel or units from areas under hostile control by stealth, deception, surprise or clandestine means. Related term: extraction. 4/2/11

pod jego dowdztwem. Poza odpowiedzialnoci jako dowdcy, moe by mu powierzona odpowiedzialno za kontrol, prowadzenie i/lub kierowanie wiczeniem. >Termin zwizany: commander. 26/2/98 sztab kierujcy wiczeniem kierownictwo wiczenia Grupa oficerw, ktra ze wzgldu na posiadane dowiadczenie, kwalifikacje oraz znajomo instrukcji dotyczcych wiczenia, zostaa wybrana do kierowania i kontrolowania wiczenia. >26/2/98

mina o wypenieniu wiczebnym W morskiej wojnie minowej, mina zawierajca obojtne wypenienie oraz urzdzenie sygnalizacyjne. >Terminy zwizane: dead mine; explosive filled mine; fitted mine; 1,2 inert mine; mine . 23/3/11

przypadek wiczebny Zdarzenie, narzucone przez sztab kierujcy wiczeniem, ktre bdzie miao wpyw na siy wiczce lub ich urzdzenia i ktre bdzie wymagao podjcia okrelonych dziaa przez waciwego dowdc i/lub sztab wiczcy. >26/2/98 morska mina wiczebna W morskich dziaaniach minowych, mina uywana do wicze, wyposaona w widzialne lub syszalne urzdzenia sygnalizacyjne, informujce o tym gdzie i kiedy mogaby by zdetonowana. >Terminy zwizane: 1,2 2 mine ; practice mine . 07/04/09 dyrektywa planistyczna wiczenia Opis wiczenia opracowany przez oficera opracowujcego plan wiczenia, speniajcy rol przyszej informacji dla planistw zajmujcych si danym wiczeniem. >26/2/98

specyfikacja wiczenia EXSPEC Zasadnicze wymagania wiczenia, okrelajce zarys koncepcji wiczenia, jego form, to polityczno-militarne, cel oglny i szczegowe cele szkoleniowe, wymagania dotyczce si, implikacje polityczne oraz wstpn analiz przedsiwzi i kosztw. >18/2/10 wiczenia studyjne Dziaalno, ktra moe przyj form wiczenia na mapach, gry wojennej, serii wykadw, dyskusji w grupie lub analizy operacyjnej. >26/2/98 ewakuacja Wycofanie personelu lub jednostek z obszarw kontrolowanych przez przeciwnika, w sposb skryty z wykorzystaniem dezinformacji lub zaskoczenia. >Termin zwizany: extraction. 9/11/11
1

NATO/PdP JAWNE

157

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

expeditionary operation / opration expditionnaire The projection of military power over extended lines of communications into a distant operational area to accomplish a specific objective. 7/7/03 expendable supplies and materials / approvisionnement consommable Items which are consumed in use, such as ammunition, or which lose their identity such as certain repair parts, or which are of low intrinsic value, unworthy of full accounting procedures. 1/3/73 exploder / exploseur A device assigned to generate an electric current in a firing circuit after deliberate action by the user in order to initiate an explosive charge or charges. 1/7/80
1 1

operacja ekspedycyjna Przerzut si wojskowych do dalekiego obszaru operacyjnego poza wyznaczone linie komunikacyjne z zamiarem osignicia okrelonych celw. >6/11/03 zapasy i materiay zuywalne Elementy, ktre s zuywane w czasie eksploatacji, takie jak amunicja, lub tracce swoje wasnoci, takie jak niektre czci naprawcze, albo majce niewielk warto i nie warto stosowa do nich procedur rozliczeniowych. >26/2/98 zapalarka Urzdzenie przeznaczone do wytwarzania prdu elektrycznego w ukadzie odpalania, w celu odpalenia adunku lub adunkw wybuchowych. [NO-01-A005]
1

exploitation / exploitation Taking full advantage of success in battle and following up initial gains. 1/3/81 exploitation / exploitation 2 processing Taking full advantage of any information that has come to hand for tactical or strategic purposes. Related term: intelligence cycle. 1/3/81 exploitation / exploitation An offensive operation that usually follows a successful attack and is designed to disorganize the enemy in depth. 1/3/81 exploratory hunting / chasse d'exploration In naval mine warfare, a parallel operation to search sweeping, in which a sample of the route or area is subjected to minehunting procedures to determine the presence or absence of mines. 1/11/75
3 3 2 2

wykorzystanie Wycignicie penych korzyci z powodzenia w bitwie i osignicie pocztkowych zamierze. >26/2/98 wykorzystanie przetwarzanie Wycignicie penych korzyci ze zdobytej informacji w celach taktycznych lub strategicznych. >Termin zwizany: intelligence cycle. 26/2/98 wykorzystanie Operacja ofensywna, nastpujca zwykle po pomylnym ataku, w celu dezorganizacji si w gbi ugrupowania przeciwnika. >26/2/98 poszukiwanie orientacyjne W morskiej wojnie minowej operacja prowadzona rwnolegle z traowaniem poszukiwawczym, w czasie, ktrej prbna cz trasy lub obszaru jest przeszukiwana w celu stwierdzenia w nim obecnoci lub braku min. >26/2/98 materia wybuchowy Substancja lub mieszanina substancji, ktre pod wpywem zewntrznego oddziaywania mog gwatownie wyzwoli energi w formie gazu lub ciepa. >26/2/98 mina wypeniona materiaem wybuchowym W morskich dziaaniach minowych, mina zawierajca adunek wybuchowy (ale niekoniecznie ukad odpalajcy) konieczny do jej zdetonowania. >Terminy zwizane: exercise filled mine; fitted mine. 26/2/98 amunicja wybuchowa Wszelka amunicja zawierajca materia wybuchowy, nuklearne materiay rozszczepialne lub fuzyjne oraz rodki biologiczne i chemiczne. Pojcie to obejmuje bomby i gowice bojowe; pociski rakietowe i rakietowe pociski balistyczne; amunicj artyleryjsk, modzierzow, rakietow i strzeleck; wszelkiego typu miny, torpedy i bomby gbinowe; adunki minerskie;
3 2

explosive / explosif A substance or mixture of substances which, under external influences, is capable of rapidly releasing energy in the form of gases and heat. 1/6/89

explosive filled mine / mine charge In mine warfare, a mine containing an explosive charge but not necessarily the firing train needed to detonate it. Related terms: exercise filled mine; fitted mine. 1/12/76 explosive ordnance / explosifs et munitions All munitions containing explosives, nuclear fission or fusion materials and biological and chemical agents. This includes bombs and warheads; guided and ballistic missiles; artillery, mortar, rocket and small arms ammunition; all mines, torpedoes and depth charges, demolition charges; pyrotechnics; clusters and dispensers; cartridge and propellant actuated

NATO/PdP JAWNE

158

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

devices; electro-explosive devices; clandestine and improvised explosive devices; and all similar or related items or components explosive in nature. Related terms: area clearance; binary chemical munition; fixed ammunition; multi-agent munition; improvised explosive device; semi-fixed ammunition; munition; proofing; separate loading ammunition. 1/9/74

rodki pirotechniczne; klastery i zasobniki; urzdzenia uruchamiane nabojami i adunkami miotajcymi; urzdzenia elektrowybuchowe; ukryte i improwizowane urzdzenia wybuchowe; oraz wszelkie podobne lub zwizane elementy albo ich komponenty majce charakter wybuchowy. >Terminy zwizane: area clearance; binary chemical munition; fixed ammunition; multi-agent munition; improvised explosive device; semi-fixed ammunition; munition; proofing; separate loading ammunition. 23/3/11 niszczenie amunicji wybuchowej EOD Wykrywanie, identyfikacja, ocena na miejscu, rozbrajanie, odzyskiwanie i niszczenie niewybuchw. Moe rwnie dotyczy amunicji wybuchowej, ktra staa si niebezpieczna ze wzgldu na uszkodzenie lub obnienie jakoci. >Terminy zwizane: antisubmarine warfare pouncer operation; mine countermeasures pouncer procedure. 11/1/01

explosive ordnance disposal / neutralisation des explosifs et munitions EOD The detection, identification, on-site evaluation, rendering safe, recovery and final disposal of unexploded explosives ordnance. It may also include explosives ordnance which has become hazardous by damage or deterioration. Related terms: antisubmarine warfare pouncer operation; mine countermeasures pouncer procedure. 1/6/89 explosive ordnance disposal incident / incident de neutralisation de munition explosive The suspected or detected presence of unexploded explosive ordnance, or damaged explosive ordnance, which constitutes a hazard to operations, installations, personnel or material. Not included in this definition are the accidental arming or other conditions that develop during the manufacture of high explosive material, technical service assembly operations or the laying of mines and demolition charges. 1/12/74 explosive ordnance disposal procedures / procdures d'limination des explosifs Those particular courses or modes of action taken by explosive ordnance disposal personnel for access to, diagnosis, rendering safe, recovery and final disposal of explosive ordnance or any hazardous material associated with an explosive ordnance disposal incident. a. Access procedures - those actions taken to locate exactly and to gain access to unexploded explosive ordnance. b. Diagnostic procedures - those actions taken to identify and evaluate unexploded explosive ordnance. c. Render-safe procedures - the portion of the explosive ordnance disposal procedures involving the application of special explosive ordnance disposal methods and tools to provide for the interruption of functions or separation of essential components of unexploded explosive ordnance to prevent an unacceptable detonation. d. Recovery procedures - those actions taken to recover unexploded explosive ordnance. e. Final disposal procedures - the final disposal of explosive ordnance which may include demolition or burning in place, removal to a

przypadek niszczenia amunicji wybuchowej Podejrzewana lub wykryta obecno niewybuchu amunicji wybuchowej lub amunicji wybuchowej uszkodzonej, ktra stanowi zagroenie dla operacji, urzdze, personelu lub materiaw. Definicja ta nie uwzgldnia przypadkowego uzbrojenia adunkw lub innych zdarze wystpujcych w czasie produkcji silnie wybuchowych materiaw oraz dziaa zwizanych z technicznym montowaniem lub zakadaniem min i adunkw niszczcych. >26/2/98 procedury niszczenia amunicji wybuchowej Szczegowy tok lub sposb postpowania personelu zajmujcego si rozbrajaniem amunicji wybuchowej w celu dostpu do niej, diagnozowania, rozbrojenia, odzyskania i ostatecznego zniszczenia amunicji wybuchowej lub materiaw niebezpiecznych, stosowany w przypadku niszczenia amunicji wybuchowej. a. Procedury dostpu - dziaania podejmowane w celu dokadnej lokalizacji i uzyskania dostpu do niewybuchw amunicji wybuchowej. b. Procedury diagnostyczne - dziaania podejmowane w celu identyfikacji i oceny niewybuchw amunicji wybuchowej. c. Procedury rozbrajania - cz procedur niszczenia amunicji wybuchowej, obejmujca stosowanie specjalnych metod oraz narzdzi do przerwania dziaania lub oddzielenia zasadniczych elementw skadowych niewybuchw amunicji wybuchowej w celu zabezpieczenia jej przed niepodan detonacj. d. Procedury odzyskiwania - dziaania podejmowane w celu odzyskania niewybuchw amunicji wybuchowej. e. Procedury ostatecznego niszczenia - ostateczne niszczenie amunicji wybuchowej, ktre moe obejmowa jej wysadzenie lub spalenie na

NATO/PdP JAWNE

159

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

disposal area or other appropriate means. Related terms: final disposal procedures; recovery procedure. 1/10/80 explosive ordnance reconnaissance / reconnaissance de munition explosive EOR Reconnaissance involving the investigation, detection, location, marking, initial identification and reporting of suspected unexploded explosive ordnance, by explosive ordnance reconnaissance agents, in order to determine further action. 1/3/73

miejscu, przewiezienie do rejonu niszczenia lub inne waciwe dziaania. >Terminy zwizane: final disposal procedures; recovery procedure. 26/2/98 rozpoznanie amunicji wybuchowej EOR Rozpoznanie obejmujce badanie, wykrycie, lokalizacj, oznaczenie, wstpn identyfikacj oraz meldowanie o podejrzanej obecnoci niewybuchw amunicji wybuchowej, dokonane przez przedstawiciela jednostki odpowiedzialnej za rozpoznanie amunicji wybuchowej, prowadzone w celu okrelenia przyszych dziaa. >26/2/98 cig wybuchowy Szereg elementw inicjujcych i zapalajcych umieszczonych tak, aby spowodowa detonacj adunku wybuchowego. [NO-01-A005] dawka ekspozycyjna Dawka zmierzona w danym punkcie, bdca miar zdolnoci jonizacyjnych promieniowania. Jednostk dawki ekspozycyjnej jest rentgen. >7/3/02

explosive train / chane de mise feu A succession of initiating and igniting elements arranged to cause a charge to function. 1/12/79

exposure dose / dose d'exposition The exposure dose at a given point is a measurement of radiation in relation to its ability to produce ionization. The unit of measurement of the exposure dose is the roentgen. 1/3/73 exposure station Preferred term: air station. extent of a military exercise / importance d'un exercice militaire The scope of an exercise in relation to the involvement of NATO and/or national commands. Related terms: inter-command exercise; intra-command exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 1/11/85 extraction / extraction The removal of forces from a hostile or potentially hostile area. Related term: exfiltration. 4/2/11 external reinforcing force / force de renfort extrieure A reinforcing force which is principally stationed in peacetime outside its intended Major NATO Command area of operations. 1/6/84

punkt powietrzny >Termin zalecany: air station. 26/2/98 zakres wiczenia wojskowego Zakres wiczenia okrelony w stosunku do stopnia zaangaowania dowdztw NATO i/lub narodowych. >Terminy zwizane: inter-command exercise; intracommand exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 26/2/98
2

ewakuacja Wycofanie si z wrogiego lub potencjalnie wrogiego obszaru. >Termin zwizany: exfiltration. 9/11/11 zewntrzne siy wzmocnienia Siy wzmocnienia stacjonujce w czasie pokoju w zasadzie poza obszarem ich zamierzonego uycia lecego w kompetencji naczelnego dowdztwa NATO. >26/2/98 zrzut adunkw za pomoc spadochronw wycigajcych Zrzucanie adunkw za pomoc jednego lub wicej spadochronw (transportowych) wycigajcych. >Terminy zwizane: extraction parachute; gravity extraction; platform drop. 7/12/99 spadochron wycigajcy Spadochron pomocniczy wykorzystywany w celu zwolnienia mocowania i wycignicia adunku ze statku powietrznego lub do rozwinicia jednego lub wicej spadochronw adunkowych. Termin zwizany: extraction drop >7/6/01

extraction drop / largage par extraction The dropping of loads by means of one or more extraction parachutes. Related terms: extraction parachute; gravity extraction; platform drop. 15/7/00

extraction parachute / parachute extracteur An auxiliary parachute used to release lashings, pull cargo out of an aircraft or deploy one or more cargo parachutes. Related term: extraction drop. 4/10/00

NATO/PdP JAWNE

160

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

extraction zone / zone de largage faible hauteur EZ A specified drop zone used for the delivery of supplies and/or equipment by means of an extraction technique from an aircraft flying very close to the ground. 1/7/80

strefa wyrzutu EZ Okrelona strefa zrzutu wykorzystywana w celu dostarczenia zaopatrzenia i/lub sprztu z zastosowaniem technik wyrzutu z samolotw latajcych bardzo blisko powierzchni ziemi. >26/2/98

F
face of a map or chart / recto d'une carte The side on which the printed image of the map or chart appears. 1/3/73 fair drawing / dessin final A drawing complete in all respects in the style and form specified for reproduction. 1/3/73 fallout contours / courbe(s) d'isointensit Lines joining points which have the same radiation intensity that define a fall-out pattern, represented in terms of roentgens per hour. 1/3/73 fallout pattern / diagramme des retombes radioactives The distribution of fall-out as portrayed by fall-out contours. 1/3/73 fallout wind vector plot / graphique de vectorisation des vents pour le calcul des retombes A wind sector diagram based on the wind structure from the surface of the earth to the highest altitude of interest. 1/3/73
2

wierzchnia strona mapy lub planu Strona, na ktrej nadrukowane jest przedstawienie mapy lub planu. >26/2/98 szkic ostateczny Szkic wykonany z zastosowaniem stylw i form okrelonych dla reprodukcji. >26/2/98 granice stref skae promieniotwrczych Linie czce punkty o tym samym nateniu promieniowania wyraonego w rentgenach na godzin, ktre wyznaczaj rozkad opadu promieniotwrczego. >6/12/01 strefy skae promieniotwrczych Rozkad opadu promieniotwrczego przedstawiony graficznie w postaci granic stref skae promieniotwrczych. >7/2/02 wykres wektorowy wiatru przemieszczajcego obok promieniotwrczy Wykres wektorowy wyznaczony na podstawie wektorw wiatru w rnych warstwach powietrza, od powierzchni ziemi do warstwy najwyszej bdcej przedmiotem zainteresowania. >2/12/08 film w kolorach umownych Film kolorowy z co najmniej jedn warstw emulsji czuej na promieniowanie lece poza zakresem widma promieniowania widzialnego (np. podczerwie), ktrego kolory podczas dalszej obrbki mog by dowolnie zmieniane. >Termin zwizany: camouflage detection photography. 8/4/04 pozorny punkt pocztkowy Ustalony punkt przesunity w kierunku poudniowozachodnim siatki stref, od ktrego mierzy si odlego siatki w kierunku wschodnim i pnocnym. >26/2/98 paralaksa pozorna Pozorne przemieszczenie pionowe obiektu w stosunku do jego pozycji rzeczywistej w czasie ogldu stereoskopowego, spowodowane jego ruchem lub zmian punktu obserwacji. >8/4/04 fotografowanie z uyciem aparatw fotograficznych w ukadzie wachlarzowym Fotografia wykonana jednoczenie przez zesp skadajcy si z trzech lub wicej aparatw fotograficznych zamocowanych w sposb uporzdkowany i ustawionych pod staymi ktami

false colour film / film spectre dcal A colour film with at least one emulsion layer sensitive to radiation outside the visible region of the spectrum (e.g. infrared), in which the representation of colours is deliberately altered. Related term: camouflage detection photography. 1/3/73

false origin / fausse origine A fixed point to the south and west of a grid zone from which grid distances are measured eastward and northward. 1/3/73 false parallax / parallaxe fausse The apparent vertical displacement of an object from its true position when viewed stereoscopically, due to movement of the object itself as well as to change in the point of observation. 1/3/81 fan camera photography / faisceau de photographies Photography taken simultaneously by an assembly of three or more cameras, systematically installed at fixed angles relative to each other so as to provide wide lateral coverage with overlapping images. Related terms: fan cameras; tri-camera photography.

NATO/PdP JAWNE

161

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/3/73

wzgldem siebie, gwarantujcych szeroki kt pokrycia poprzecznego nakadajcymi si zobrazowaniami. >Terminy zwizane: fan cameras; tri-camera photography. 13/5/04 ukad wachlarzowy aparatw fotograficznych Zesp skadajcy si z trzech lub wicej aparatw fotograficznych, rozmieszczonych w sposb uporzdkowany pod staymi ktami wzgldem siebie, zapewniajcych szeroki kt pokrycia poprzecznego z nakadajcymi si zobrazowaniami. >Terminy zwizane: fan camera photography; tri-camera photography. 26/2/98 radiolatarnia pkolista Rodzaj urzdzenia radiowego emitujcego sygnay o polaryzacji pionowej i pkolistej charakterystyce promieniowania. Sygna moe by kluczowany dla celw identyfikacji. >Terminy zwizane: beacon; radio beacon; Z-marker beacon. 25/1/11 cecha W kartografii dowolny obiekt lub konfiguracja powierzchni ziemi lub wd przedstawiona na mapie lub planie. >26/2/98 nakadanie si liniowych cech terenowych Seria nawzajem nakadajcych si zdj lotniczych robionych wzdu liniowej cechy terenowej, np. rzeki, drogi, toru kolejowego itp. >26/2/98

fan cameras / faisceau d'appareils photo An assembly of three or more cameras systematically disposed at fixed angles relative to each other so as to provide wide lateral coverage with overlapping images. Related terms: fan camera photography; tri-camera photography. 1/3/73

fan marker beacon / radioborne en ventail A type of radio beacon, the emissions of which radiate in a vertical, fan-shaped pattern. The signal can be keyed for identification purposes. Related terms: beacon; radio beacon; Z-marker beacon. 1/3/73

feature / dtail cartographique In cartography, any object or configuration of ground or water represented on the face of the map or chart. 1/3/73 feature line overlap / couverture de ligne caractristique du terrain A series of overlapping air photographs which follow the line of a ground feature, e.g., river, road, railway, etc. 1/3/73 F-hour / heure F The time at which aviation operations beyond the forward line of own troops commence or are due to commence. Related terms: C-day; D-day; E-day; Gday; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 fiducial mark Preferred term: collimating mark. field control / rseau trigonomtrique A series of points whose relative positions and elevations are known. These positions are used in basic data in mapping and charting. Normally, these positions are established by survey methods, and are sometimes referred to as trig control or trigonometrical net(work). Related terms: control 1 point ; ground control. 1/8/79 field exercise / exercice de combat simple action An exercise conducted in the field under simulated war conditions in which troops and armament of one side are actually present, while those of the other side may be imaginary or in outline. Related terms: command post exercise; exercise. 1/3/73 field fortification / fortification de campagne An emplacement or shelter of a temporary nature

godzina F Czas, w ktrym zostaj lub maj zosta rozpoczte dziaania lotnicze poza przedni rubie wojsk wasnych. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; Gday; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; Phour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10 znacznik odniesienia >Termin zalecany: collimating mark. 26/2/98 osnowa kartograficzna Zbir punktw o wyznaczonych relacjach przestrzennych midzy nimi. Punkty osnowy kartograficznej stanowi podstaw wykonania map. Ich wsprzdne wyznaczane s za pomoc terenowych pomiarw geodezyjnych w stosunku do wsprzdnych punktw sieci triangulacyjnych. >Terminy zwizane: 1 control point , ground control. 7/12/10 wiczenie w terenie wiczenie prowadzone w terenie, w warunkach zblionych do bojowych, w czasie ktrego wojska jednej ze stron prowadz dziaania, a dziaanie drugiej strony moe by symulowane lub pozorowane.>Terminy zwizane: command post exercise; exercise. 27/6/06 polowy obiekt fortyfikacyjny Stanowisko lub schron o charakterze tymczasowym,

NATO/PdP JAWNE

162

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

which can be constructed with reasonable facility by units requiring no more than minor engineer supervisory and equipment participation. 1/3/73 field of fire / champ de tir The area which a weapon or a group of weapons may cover effectively with fire from a given position. 1/3/73

zbudowane w sposb prosty przez pododdziay dowolnego rodzaju wojsk bez specjalistycznego nadzoru i sprztu inynieryjnego. >11/1/01 pole ostrzau Obszar, ktry dane uzbrojenie lub jego grupa mog skutecznie pokry ogniem z okrelonej pozycji. >26/2/98 pole widzenia FOV W fotografii kt zawarty pomidzy dwoma promieniami przechodzcymi przez rodek perspektywy (tylny punkt centralny) obiektywu aparatu fotograficznego, w kierunku dwch przeciwlegych bokw formatu. Termin zwizany: angle of view. >Termin zwizany: field of vision. 8/4/04 pole obserwacji Cakowity kt stay, w ktrym celowniczy prowadzi obserwacj ze swej normalnej pozycji. >26/2/98 samolot myliwski Termin oglny okrelajcy rodzaj szybkiego i manewrowego samolotu zdolnego do prowadzenia taktycznej operacji powietrznej przeciw celom powietrznym i/lub naziemnym/nawodnym. >Terminy zwizane: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; day air defence fighter; interceptor; fighter interceptor. 3/10/02 osona myliwska Utrzymywanie odpowiedniej liczby samolotw myliwskich nad okrelonym obszarem w celu odparcia dziaa powietrznych przeciwnika. >Terminy zwizane: airborne alert; column cover; concealment; coverage; 1 screen . 25/1/11 samolot naprowadzajcy myliwce Zaogowy statek powietrzny wyposaony w urzdzenia suzace do naprowadzania myliwcw. >26/2/98

field of view / angle de champ FOV In photography, the angle between two rays passing through the perspective centre (rear nodal point) of a camera lens to the two opposite sides of the format. Not to be confused with angle of view. Related term: angle of view. 1/12/74

field of vision / angle de vision The total solid angle available to the gunner from his normal position. 5/5/73 fighter / chasseur A generic term to describe a type of fast and manoeuvrable fixed wing aircraft cap,able of tactical air operations against air and/or surface targets. Related terms: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; day air defence fighter; interceptor; fighter interceptor. 1/2/89

fighter cover / couverture arienne The maintenance of a number of fighter aircraft over a specified area or force for the purpose of repelling hostile air activities. Related terms: airborne alert; column cover; concealment; coverage; screen. 1/7/93

fighter direction aircraft / aronef directeur d'avions de combat An aircraft equipped and manned for directing fighter aircraft. 1/7/93 fighter interceptor Preferred term interceptor. fighter sweep / sweep An offensive mission by fighter aircraft to Preferred termk out and destroy enemy aircraft or targets of opportunity in an allotted area of operations. 1/3/73

myliwiec przechwytujcy >Termin zalecany: interceptor. 26/2/98 wymiatanie Zadanie ofensywne wykonywane przez samolot myliwski polegajce na wyszukiwaniu i niszczeniu statkw powietrznych przeciwnika lub przypadkowo pojawiajcych si celw w przydzielonym rejonie dziaania. >22/9/99 patrol bojowy >Termin zalecany: combat patrol. 26/2/98 punkt dystrybucji paliw >Termin zalecany: charging point. 26/2/98 dawkomierz fotometryczny

fighting patrol Preferred term: combat patrol. filler point Preferred term: charging point. film badge / dosiphote

NATO/PdP JAWNE

163

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A photographic film packet to be carried by personnel, in the form of a badge, for measuring and permanently recording (usually) gamma-ray dosage. 1/3/73 filter / filtre In electronics, a device which transmits only part of the incident energy and may thereby change the spectral distribution of energy: a. High pass filters - transmit energy above a certain frequency. b. Low pass filters - transmit energy below a certain frequency. c. Band pass filters - transmit energy of a certain bandwidth. d. Band stop filters - transmit energy outside a specific frequency band. 1/3/77

Dawkomierz w formie plakietki, zawierajcy bon fotograficzn, noszony przez personel, wykorzystywany w celu pomiaru i zazwyczaj cigej rejestracji dawki promieniowania gamma. >4/7/02 filtr W elektronice urzdzenie, ktre przenosi tylko cz wchodzcej energii i w zwizku z tym moe powodowa zmian jej rozkadu widmowego: a. Filtry grnoprzepustowe - przenosz energi lec powyej pewnej czstotliwoci; b. Filtry dolnoprzepustowe - przenosz energi lc poniej pewnej czstotliwoci; c. Filtry pasmowoprzepustowe - przenosz energi lec w pewnym przedziale czstotliwoci; d. Filtry pasmowozaporowe - przenosz energi lec poza granicami okrelonego pasma. >26/2/98 filtracja Proces polegajcy na interpretacji treci meldunku o ruchu statkw powietrznych, okrtw lub okrtw podwodnych, prowadzony w celu okrelenia ich prawdopodobnej trasy oraz odpowiednio wysokoci lub gbokoci. >26/2/98 kocowa faza podejcia do ldowania Cz procedury podchodzenia do ldowania wedug wskaza przyrzdw, w ktrej kurs ldowania i prdko zniania statku powietrznego uwaa si za waciwe. a. W nieprecyzyjnym podejciu do ldowania, rozpoczyna si ona w kocowym punkcie podejcia do ldowania lub w punkcie otrzymania namiaru, a koczy si w punkcie nieudanego podejcia do ldowania lub w innym punkcie namiaru. b. W precyzyjnym podejciu do ldowania, podejcie kocowe uwaa si za rozpoczte, gdy statek powietrzny znajduje si na ciece schodzenia w punkcie przechwycenia, a koczy na wysokoci decyzyjnej. >18/3/08 procedury ostatecznej likwidacji >Termin zwizany: explosive ordnance disposal procedures. 26/2/98

filtering / filtrage The process of interpreting reported information on movements of aircraft, ships, and submarines in order to determine their probable true tracks and, where applicable, heights or depths. 1/3/73

final approach / approche finale That part of an instrument approach procedure in which alignment and descent for landing are accomplished. a. In a non-precision approach, it normally begins at the final approach fix or point and ends at the missed approach point or fix. b. In a precision approach, the final approach is deemed to commence at the glide path intercept point and ends at the decision height/altitude. 1/11/83

final disposal procedures / procd de destruction dfinitive Related term: explosive ordnance disposal procedures. 1/11/74 final plan / plan final A plan for which drafts have been coordinated and approved and which has been signed by or on behalf of a competent authority. Related terms: coordinated draft plan; draft plan; embarkation order; initial draft plan; movement order; notice to move; operational readiness; operation order; operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 1/7/80 final protective fire / tir d'arrt FPF An immediately available prearranged barrier of fire designed to impede enemy movement across

plan kocowy Podpisany przez uprawnionego dowdc/szefa lub w jego imieniu plan, ktrego projekt zosta skoordynowany i zatwierdzony. >Terminy zwizane: coordinated draft plan; draft plan; embarkation order; initial draft plan; movement order; notice to move; operational readiness; operation order; operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 23/3/11 ogie zaporowy FPF Uprzednio przygotowana, moliwa do natychmiastowego zastosowania zapora ogniowa

NATO/PdP JAWNE

164

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

defensive lines or areas. 1/12/79

1

stworzona w celu powstrzymania ruchw przeciwnika przez linie lub rejony obrony. >26/2/98 ognia Komenda do wystrzau z broni. 7/11/02

fire / feu The command given to discharge a weapon(s). 1/11/75 fire / tirer To detonate the main explosive charge by means of a firing system. 1/11/75 fire / tir Related terms: barrage fire; close supporting fire; 1,2 concentrated fire ; counterfire; counterpreparation 1,2 fire; covering fire ; deep supporting fire; destruction fire mission; direct fire; direct supporting fire; distributed fire; grazing fire; harassing fire; indirect fire; interdiction fire; neutralization fire; observed fire; preparation fire; radar fire; registration fire; searching fire; suppresion fire; supporting fire; unobserved fire. 1/11/75 fireball / boule de feu The luminous sphere of hot gases which forms a few millionths of a second after detonation of a nuclear weapon and immediately starts expanding and cooling. 1/9/03 fire capabilities chart / carte des possibilits de tir A chart, usually in the form of an overlay, showing the areas which can be reached by the fire of the bulk of the weapons of a unit. Related term: chart. 1/8/73 fire control / conduite de tir FC The control of all operations in connection with the application of fire on a target. 1/3/77 fire-control radar / radar de conduite de tir FCR Radar used to provide target information inputs to a weapon fire control system. 2/3/07 fire-control system / systme de commande de tir FCS A group of interrelated fire control equipment and/or instruments designed for use with a weapon or group of weapons. 6/1/06 fire coordination Preferred term fire support coordination. fire coordination area / zone de coordination des feux An area with specified restraints into which fires in excess of those restraints will not be delivered without approval of the authority establishing the restraints. 1/8/74 fire direction centre / poste central de tir
3 2

odpali Zdetonowa gwny adunek wybuchowy za pomoc systemu odpalania. 7/11/02 ogie Terminy zwizane: barrage fire; close supporting fire; 1,2 concentrated fire ; counterfire; counterpreparation fire; 1,2 covering fire ; deep supporting fire; destruction fire mission; direct fire; direct supporting fire; distributed fire; grazing fire; harassing fire; indirect fire; interdiction fire; neutralization fire; observed fire; preparation fire; radar fire; registration fire; searching fire; suppresion fire; supporting fire; unobserved fire. 7/11/02

kula ognista wiecca kula gorcych gazw, ktra formuje si w milionowych czciach sekundy po wybuchu adunku jdrowego i natychmiast zaczyna si rozszerza i schadza. >6/12/01 schemat moliwoci ogniowych Schemat, zwykle w formie oleaty, z naniesionymi rejonami znajdujcymi si w zasigu zmasowanego ognia pododdziaw. >Termin zwizany: chart. 26/2/98 kierowanie ogniem FC Kierowanie dziaaniami bojowymi w zwizku z ostrzeliwaniem celw. >26/2/98 radar kierowania ogniem FCR Radar wykorzystywany do dostarczania informacji o celach do systemw kierowania ogniem. >2/12/08 system kierowania ogniem FCS Zestaw sprzonego ze sob wyposaenia i/lub przyrzdw przeznaczony do kierowania ogniem danym rodzajem lub grup uzbrojenia. >19/4/06 koordynacja ostrzau >Termin zalecany: fire support coordination. 26/2/98 rejon koordynacji ostrzau Rejon z okrelonymi ograniczeniami, do ktrego nie mona prowadzi ognia bez zgody wadz ustanawiajcych te ograniczenia. >26/2/98

centrum kierowania ogniem

NATO/PdP JAWNE

165

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

That element of a command post, consisting of gunnery and communication personnel and equipment, by means of which the commander exercises fire direction and/or fire control. The fire direction centre receives target intelligence and requests for fire, and translates them into appropriate fire direction. 1/8/76 fire for effect / tir d'efficacit FFE Fire which is delivered after the mean point of impact or burst is within the desired distance of the target or adjusting/ranging point. 1/3/73 fire for effect / tir d'efficacit FFE Term in a call for fire to indicate the adjustment/ranging is satisfactory and fire for effect is desired. 1/3/73 fire mission / mission de tir Specific assignment given to a fire unit as part of a definite plan. 1/3/73 fire mission / mission de tir Order used to alert the weapon/battery area and indicate that the message following is a call for fire. 1/3/73 fire plan / plan d'emploi des feux A tactical plan for using the weapons of a unit or formation so that their fire will be coordinated. 1/3/73
1 1 2 2 1 1 2 2 1 1

Element stanowiska dowodzenia, w skad ktrego wchodzi personel artylerii i cznoci oraz wyposaenie, za pomoc, ktrych dowdca kieruje i kontroluje prowadzenie ognia. Centrum kierowania ogniem otrzymuje informacje rozpoznawcze o celach i zapotrzebowania na wsparcie ogniowe, a nastpnie przekada je na waciwe zadania ogniowe. >2/12/08 ogie skuteczny FFE Ogie prowadzony po tym, jak redni punkt trafienia lub wybuchu znajdzie si w danej odlegoci od celu lub punktu wstrzeliwania. >26/2/98 ogie skuteczny FFE Termin w meldunku, informujcy, e wstrzeliwanie jest dokadne i ogie jest skuteczny zgodnie z zapotrzebowaniem. >26/2/98 zadanie ogniowe Okrelone zadanie stawianie pododdziaom ogniowym, bdce czci planu oglnego. >26/2/98 zadanie ogniowe Rozkaz stosowany do postawienia baterii w stan gotowoci bojowej i okrelenia, e po nim nastpi komenda do otwarcia ognia. >26/2/98 plan ogniowy Plan taktyczny do wykorzystania broni pododdziau lub formacji w sposb umoliwiajcy skoordynowane prowadzenie ognia. >26/2/98 sia ognia Cao ognia prowadzonego przez jednostk ogniow, pododdzia/oddzia lub w ramach systemu uzbrojenia. >5/6/08 sia ognia Zdolno do prowadzenia ognia. >5/6/08 przeciwlotnicza osona ogniowa Obszar przestrzeni powietrznej o okrelonych rozmiarach ponad grup okrtw na morzu, w ktrym obrona przeciwlotnicza tych okrtw moe razi statki powietrzne nieprzyjaciela i w ktrej ustalono okrelone procedury identyfikacji i dziaania statkw powietrznych si wasnych. >26/2/98 burza ogniowa Nie przemieszczajcy si silny poar wystpujcy gwnie w terenach zabudowanych, wytwarzajcy silne prdy powietrza skierowane do wewntrz, powstrzymujce poar przed rozprzestrzenianiem si i zwikszajce jego intensywno poprzez dostarczanie dodatkowego tlenu. >6/12/01 wsparcie ogniowe Prowadzenie ognia skoordynowanego z ruchami wojsk,
2 1 2 1 2 1

fire-power / puissance de feu The amount of fire which may be delivered by a position, unit, or weapon system. 1/3/73
2 2

fire-power / puissance de feu Ability to deliver fire. 1/3/73

fire-power umbrella / zone de tir contre-avions An area of specified dimensions defining the boundaries of the airspace over a naval force at sea within which the fire of ships anti-aircraft weapons can endanger aircraft, and within which special procedures have been established for the identification and operation of friendly aircraft. 1/3/73 firestorm / tempte de feu Stationary mass fire, generally in built-up urban areas, generating strong, inrushing winds from all sides; the winds keep the fires from spreading while adding fresh oxygen to increase their intensity. 1/3/81

fire support / appui-feu FS

NATO/PdP JAWNE

166

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The application of fire, coordinated with the manoeuvre of forces, to destroy, neutralize or suppress the enemy. Related term: naval fire support. 1/11/94 fire support area / zone de tirs d'appui FSA An appropriate manoeuvre area assigned to fire support ships from which to deliver gun-fire support of an amphibious operation. Related term: naval support area. 1/3/73

w celu zniszczenia, zneutralizowania lub obezwadnienia si przeciwnika. >Termin zwizany: naval fire support. 3/4/12

rejon wsparcia ogniowego FSA Odpowiedni rejon manewrowania, przydzielony okrtom prowadzcym wsparcie ogniowe realizowane przez artyleri okrtow na korzy morskiej operacji desantowej. >Termin zwizany: naval support area. 3/4/12 koordynacja wsparcia ogniowego koordynacja ostrzau FSC Planowanie i przeprowadzenie wsparcia ogniowego w taki sposb, e cele s odpowiednio kryte ogniem broni odpowiedniego rodzaju lub grupy uzbrojenia. >26/2/98

fire support coordination / coordination des tirs d'appui fire coordination FSC The planning and executing of fire so that targets are adequately covered by a suitable weapon or group of weapons. 1/3/73 fire support coordination centre / centre de coordination des feux d'appui supporting arms coordination centre FSCC SACC A single location in which are centralized communication facilities and personnel incident to the coordination of all forms of fire support. 1/8/79 fire support coordination line / ligne de coordination des feux d'appui FSCL Within an assigned area of operations, a line established by a land or amphibious force commander to denote coordination requirements for fires by other force elements which may affect the commanders current and planned operations. The fire support coordination line applies to fires of air, ground or sea weapons using any type of ammunition against surface or ground targets. The establishment of the fire support coordination line must be coordinated with the appropriate commanders and supporting elements. Attacks against surface or ground targets short of the fire support coordination line must be conducted under the positive control or procedural clearance of the associated land or amphibious force commander. Unless in exceptional circumstances, commanders of forces attacking targets beyond the fire support coordination line must coordinate with all affected commanders in order to avoid fratricide and to harmonize joint objectives. Note: in the context of this definition the term "surface targets" applies to those in littoral or inland waters within the designated area of operations. 4/10/00

centrum koordynacji wsparcia ogniowego FSCC SACC Stanowisko wyposaone w urzdzenia cznoci, z ktrego znajdujcy si tam personel koordynuje wszystkie formy wsparcia ogniowego. >8/12/09

linia koordynacji wsparcia ogniowego FSCL Linia ustanowiona przez odpowiedniego dowdc si ldowych lub desantu, w ramach przydzielonego mu obszaru dziaania, dla zapewnienia koordynacji ognia prowadzonego przez inne elementy si, ktry moe mie wpyw na aktualnie prowadzone lub planowane przez niego dziaania taktyczne. Linia koordynacji wsparcia ogniowego odnosi si do ognia prowadzonego z powietrznych, ldowych lub morskich systemw uzbrojenia wykorzystujcych dowolny rodzaj amunicji do zwalczania celw naziemnych lub nawodnych. Ustanowienie linii koordynacji wsparcia ogniowego musi by uzgodnione z waciwymi dowdcami i elementami wsparcia. Raenie celw naziemnych lub nawodnych znajdujcych si bliej ni linia koordynacji wsparcia ogniowego moe by wykonywane tylko pod kontrol lub za formaln zgod odpowiedniego dowdcy si ldowych lub desantu. Z wyjtkiem sytuacji nadzwyczajnych, dowdcy si racych cele znajdujce si poza lini koordynacji wsparcia ogniowego musz koordynowa swoje dziaania z wszystkimi zaangaowanymi dowdcami w celu uniknicia wzajemnego raenia oraz uzgadniania wsplnych celw. Uwaga: w kontekcie niniejszej definicji termin cele nawodne dotyczy celw znajdujcych si na wodach przybrzenych lub wewntrznych (rdldowych) w okrelonym rejonie dziaa. >8/2/01 grupa wsparcia ogniowego

fire support group / groupement de tirs d'appui

NATO/PdP JAWNE

167

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A temporary grouping of ships under a single commander charged with supporting troop operations ashore by naval fire. A fire support group may be further subdivided into fire support units and fire support elements. 1/3/73 fire unit / unit de tir The smallest artillery or mortar organization, consisting of one or more weapon systems, capable of being employed to execute a fire mission. 20/11/96

Tymczasowe zgrupowanie okrtw pod jednym dowdztwem, ktremu powierzono obowizek wsparcia ogniowego z morza rejonu ldowania wojsk w operacjach desantowych. Grupa ta moe by podzielona na mniejsze jednostki lub pododdziay wsparcia ogniowego. >26/2/98 pododdzia artylerii Najmniejsza artyleryjska jednostka organizacyjna, skadajaca sie z jednego lub wicej systemw ogniowych (dzia lub modzierzy), wykonujca lub zdolna do wykonywania zadania ogniowego. >7/12/99 odpalanie Pobudzenie systemu odpalania. >Termin zwizany: firing system. 11/1/01 strefa wybuchu miny W traowaniu morskim, poziomy obszar na gbokoci okrelonej miny, w ktrym nastpuje jej wybuch. Obszar ten ma dokadnie ten sam wymiar, co obszar przechwytywania miny, ale bdzie znajdowa si z tyu okrtu, o ile mina nie wybuchnie natychmiast po pobudzeniu. >26/2/98 ukad odpalania , sie zapalajca mechanizm odpalajcy (mechanizm spustowy) W dziaaniach ldowych obwd elektryczny i/lub wybuchowy (pirotechniczny) przeznaczony do zdetonowania poczonych adunkw wybuchowych z punktu odpalenia. >25/1/11 ukad odpalania mechanizm odpalajcy (mechanizm spustowy) W morskich dziaaniach minowych, cz obwodu miny, ktra uzupenia obwd detonatora lub dziaa pod wpywem obecnoci okrtu. >25/1/11 mechanizm odpalajcy (mechanizm spustowy) 1,2 >Termin zalecany: firing circuit . 26/2/98 punkt odpalenia Miejsce w obwodzie odpalania, w ktrym umieszczone jest urzdzenie do zainicjowania detonacji adunkw wybuchowych. [NO-01-A005] system odpalania System przeznaczony do pobudzania cigu wybuchowego w celu spowodowania eksplozji adunku wybuchowego. >Termin zwizany: firing. [NO-01-A005] rozszczepienie Proces, w ktrym jdra pierwiastka cikiego rozpadaj si zazwyczaj na dwa jdra pierwiastkw lejszych z uwolnieniem znacznej iloci energii. >8/11/01
2 1

firing / mise feu Actuation of the firing system. Related term: firing system. 25/9/98 firing area / aire d'explosion In a sweeper - sweep combination, the horizontal area at the depth of a particular mine in which the mine will detonate. The firing area has exactly the same dimensions as the interception area but will lie astern of it unless the mine detonates immediately when actuated. 1/12/76 firing circuit / circuit de mise de feu firing mechanism In land operations, an electrical circuit and/or pyrotechnic loop designed to detonate connected charges from a firing point. 1/7/80
2 2 1 1

firing circuit / circuit de mise de feu firing mechanism In naval mine warfare, that part of a mine circuit which either completes the detonator circuit or operates a ship counter. 1/7/80 firing mechanism 1,2 Preferred term: firing circuit . firing point / point de mise de feu That point in the firing circuit where the device employed to initiate the detonation of the charges is located. 1/3/79 firing system / mise de feu System designed to actuate an explosive, electric or other train, in order to cause the explosion of a charge. Related term: firing. 25/9/98 fission / fission The process whereby the nucleus of a heavy element splits into (generally) two nuclei of lighter elements, with the release of substantial amounts of energy. 1/11/75 fission products / produits de fission A general term for the complex mixture of substances produced as a result of nuclear fission. 1/3/73

produkty rozszczepienia Oglne okrelenie zoonej mieszaniny substancji powstaych w wyniku reakcji rozszczepienia. >8/11/01

NATO/PdP JAWNE

168

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

fission to yield ratio / rapport fission/puissance The ratio of the yield derived from nuclear fission to the total yield; it is frequently expressed in percent. 1/3/73

stosunek mocy rozszczepienia do cakowitej mocy wybuchu Stosunek mocy uzyskanej z reakcji rozszczepienia do cakowitej mocy wybuchu; czsto wyraany jest w procentach. >10/1/02 mina ukompletowana W morskiej wojnie minowej mina zaopatrzona w adunek wybuchowy, sponk, detonator i ukad odpalania. >Terminy zwizane: exercise filled mine; explosive filled mine. 26/2/98 pozycja Miejsce wyznaczone za pomoc danych terenowych, elektronicznych lub astronomicznych. >19/12/02 amunicja scalona Amunicja, w ktrej uska naboju jest poczona z pociskiem na stae. >Termin zwizany: munition. 26/2/98 stacjonarny punkt pomocy medycznej Punkt pomocy medycznej przystosowany do dziaania przez duszy czas w okrelonym miejscu. >30/3/10

fitted mine / mine disponible In naval mine warfare, a mine containing an explosive charge, a primer, detonator and firing system. Related terms: exercise filled mine; explosive filled mine. 1/11/75 fix / point A position determined from terrestrial, electronic, or astronomical data. 1/3/73 fixed ammunition / munition encartouche Ammunition in which the cartridge case is permanently attached to the projectile. Related term: munition. 1/3/73 fixed medical treatment facility / installation fixe du service de sant A medical treatment facility designed to operate for an extended period at a specific site. 22/1/10 fixed station patrol / barrage fixe One in which each scout maintains station relative to an assigned point on a barrier line while searching the surrounding area. Scouts are not stationary but remain underway and patrol near the centre of their assigned stations. A scout is a surface ship, submarine, or aircraft. 1/3/73

stay posterunek patrolowy Patrol, w ktrym zwiadowca zajmuje posterunek w obrbie przydzielonego punktu linii zaporowych prowadzc obserwacj otaczajcego rejonu. Zwiadowcy nie stoj nieruchomo, ale patroluj teren w pobliu centrum przydzielonych im posterunkw. Zwiadowc moe by okrt nawodny lub podwodny albo statek powietrzny. >26/2/98 sie namierzania radioelektronicznego system namierzania radioelektronicznego System urzdze namierzania radiowego i radiolokacyjnego, w ktrym moliwe jest ledzenie pozycji statku powietrznego w locie w odniesieniu do terenu. >26/2/98 system namierzania radioelektronicznego >Termin zalecany: fixer network. 26/2/98 miotacz ognia Bro miotajca mieszank zapalajc, wyposaona w urzdzenie do zaponu tej mieszanki. >7/3/02 ubezpieczenie boczne Element ubezpieczenia dziaajcy na skrzydle przemieszczajcych si lub rozwinitych w rejonie si, w celu ich ochrony przed obserwacj naziemn, ogniem bezporednim lub niespodziewanym atakiem 4 przeciwnika. >Terminy zwizane: guard; screen . 23/3/11 atak oskrzydlajcy Manewr zaczepny na skrzydo przeciwnika. >Termin zwizany: frontal attack. 26/2/98

fixer network / rseau de dtermination de position fixer system A combination of radio or radar direction-finding installations which, operating in conjunction, are capable of plotting the position relative to the ground of an aircraft in flight. 1/3/73 fixer system Preferred term: fixer network. flame-thrower / lance-flammes A weapon that projects incendiary fuel and has provision for ignition of this fuel. 1/3/73 flank guard / flanc-garde A security element operating to the flank of a moving or stationary force to protect it from enemy ground observation, direct fire, and surprise attack. Related 4 terms: guard; screen . 1/8/76

flanking attack / attaque de flanc An offensive manoeuvre directed at the flank of an enemy. Related term: frontal attack. 1/7/83

NATO/PdP JAWNE

169

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

flare / arrondi roundout The change in the flight path of an aircraft so as to reduce the rate of descent for touchdown. 1/3/73 flash blindness / aveuglement par l'clair Impairment of vision resulting from an intense flash of light. It includes temporary or permanent loss of visual functions and may be associated with retinal burns. 1/11/83 flash burn / brlure par l'clair A burn caused by excessive exposure (of bare skin) to thermal radiation. 1/3/73

wyrwnanie samolotu Zmiana toru lotu samolotu przed przyziemieniem w celu zmniejszenia szybkoci opadania. >26/2/98

olepienie byskiem Olepienie spowodowane intensywnym impulsem wietlnym polegajce na czasowej lub trwaej utracie zdolnoci widzenia, ktrej moe towarzyszy poparzenie siatkwki. >6/11/03 oparzenia promieniowaniem cieplnym Oparzenie spowodowane nadmiern ekspozycj (nieosonitej skry) na dziaanie promieniowania cieplnego. >6/11/03 tumik bysku Urzdzenie montowane do wylotu lufy, ktre zmniejsza ilo wiata lub bysku, wytwarzanego przy spalaniu gazw materiau miotajcego. >26/2/98 czas od bysku do dwiku Czas upywajcy od momentu zaobserwowania bysku do momentu usyszenia wybuchu jdrowego. >7/3/02 niekontrastowy W fotografii brak kontrastu. >13/5/04 ledzenie lotu Zadanie polegajce na utrzymywaniu kontaktu z okrelonym statkiem powietrznym w celu opisania jego przyszej trasy i/lub punktu przeznaczenia. >26/2/98 orodek informacji o lotach Jednostka powoana w celu zapewnienia obsugi informacyjnej i alarmowej lotw. >26/2/98 rejon informacji powietrznej FIR Przestrze powietrzna o okrelonych wymiarach, w ktrej zapewniona jest informacja powietrzna i alarmowa. >Terminy zwizane: air traffic control centre; area control centre. 3/3/09 obsuga informacyjna lotw FIS Czynnoci zwizane z doradztwem oraz dostarczaniem informacji potrzebnych do bezpiecznego i efektywnego wykonywania lotw. >3/3/09

flash suppressor / cache-flamme Device attached to the muzzle of the weapon which reduces the amount of visible light or flash created by burning propellant gases. 1/3/73 flash-to-bang time / intervalle clair-son The time from light being first observed until the sound of the nuclear detonation is heard. 1/7/88 flat / non contrast In photography, lacking in contrast. 1/3/77 flight following / contrle en vol The task of maintaining contact with specified aircraft for the purpose of determining en route progress and/or flight termination. 1/3/73 flight information centre / centre d'information de vol A unit established to provide flight information service and alerting service. 1/3/73 flight information region / rgion d'information de vol FIR An airspace of defined dimensions within which flight information service and alerting service are provided. Related terms: air traffic control centre; area control centre. 1/3/73 flight information service / service d'information de vol FIS A service provided for the purpose of giving advice and information useful for the safe and efficient conduct of flights. 1/2/88 flight path / trajectoire de vol The line connecting the successive positions occupied, or to be occupied, by an aircraft, missile or space vehicle as it moves through air or space. 1/10/80 flight plan / plan de vol Specified information provided to air traffic services

trasa lotu Linia, czca kolejno zajmowane pozycje lub takie, ktre bd zajte przez statek powietrzny, rakiet lub statek kosmiczny w czasie ich ruchu w powietrzu lub przestrzeni kosmicznej. >26/2/98 plan lotu Okrelone informacje dostarczane do jednostek obsugi

NATO/PdP JAWNE

170

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

units, relative to an intended flight or portion of a flight of an aircraft. 1/3/73

ruchu powietrznego, dotyczce zamierzonego lotu statku powietrznego lub okrelonej czci jego lotu. >26/2/98 gotowo odpalenia przed lotem Krtkotrwae testy systemu rakietowego, przeprowadzane w czasie dziaania urzdze napdowych, gdy rakieta jest zamocowana na wyrzutni. Testy takie przeprowadza si w celu okrelenia stanu przygotowania systemu rakietowego i wyrzutni przed lotem prbnym. >26/2/98 lekarz medycyny lotniczej Lekarz przeszkolony i posiadajcy aktualne uprawnienia w dziedzinie medycyny lotniczej. >2/12/08 prba w locie Test statku powietrznego, rakiety lub innego obiektu latajcego przeprowadzany w czasie rzeczywistego lotu lub w momencie wystrzelenia. Prby takie planowane s, aby osign okrelone cele i uzyska informacje operacyjne dotyczce testowanych obiektw. >26/2/98 pywalno Zdolno obiektu do unoszenia si na wodzie. >26/2/98 pywajca baza wsparcia Forma wsparcia logistycznego dziaajcych wojsk, w ktrej naprawy, konserwacje i inne rodzaje obsugi wykonywane s z innych okrtw (statkw) w porcie lub na redzie. >26/2/98

flight readiness firing / essai au point fixe Short duration tests relating to a rocket system, carried out with the propulsion device in operation, the rocket being fixed on the launcher. Such tests are carried out in order to define the state of preparation of the rocket system and of the launching facilities before the flight test. 1/3/73 flight surgeon / mdecin de l'air A physician who is specially trained and holds a current qualification in aviation medicine. 15/1/08 flight test / essai en vol Test of an aircraft, rocket, missile, or other vehicle by actual flight or launching. Flight tests are planned to achieve specific test objectives and gain operational information. 1/3/73

floatation / flottabilit The capability of a vehicle to float in water. 1/3/73 floating base support / btiment de soutien logistique A form of logistic support in which supplies, repairs, maintenance and other services are provided in harbour or at an anchorage for operating forces from ships. 1/12/74 floating lines / ligne flottante In photogrammetry, lines connecting the same two points of detail on each print of a stereo pair, used to determine whether or not the points are intervisible. The lines may be drawn directly on to the prints or superimposed by means of strips of transparent material. 1/3/73 floating mark or dot / marque repre A mark Preferred termn as occupying a position in the three dimensional space formed by the stereoscopic fusion of a pair of photographs, used as a reference mark in examining or measuring a stereoscopic model. 1/3/73 floating mine / mine flottante In naval mine warfare, a mine visible on the surface. 2 Related terms: drifting mine; free mine; mine ; watching mine. 1/11/75 floating reserve / rserve non dbarque In an amphibious operation, reserve troops which remain embarked until needed. 1/3/73

linie porwnawcze W fotogrametrii linie czce te same dwa punkty elementu kadej odbitki stereopary, wykorzystywane do stwierdzenia czy ich obrazy s wzajemnie widoczne. Linie mog by nakrelone bezporednio na odbitkach lub nakadane za pomoc paskw przezroczystego materiau. >13/5/04 znacznik lub kropka towa Widzialny znak zajmujcy pooenie w trjwymiarowej przestrzeni stworzonej przez stereoskopowe poczenie pary zdj, uywany jako znacznik pomiarowy do sprawdzania lub pomiaru modelu stereoskopowego. >26/2/98 mina pywajca W morskiej wojnie minowej mina pywajca na powierzchni wody. >Terminy zwizane: drifting mine; 2 free mine; mine ; watching mine. 26/2/98 odwody pywajce W operacjach morsko-desantowych odwody wojsk, ktre pozostaj zaokrtowane do czasu ich uycia. >26/2/98 zatapiacz miny W morskiej wojnie minowej urzdzenie montowane do

flooder / dispositif de sabordage In naval mine warfare, a device fitted to a buoyant

NATO/PdP JAWNE

171

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

mine which, on operation after a pre-set time, floods the mine case and causes it to sink to the bottom. 1/11/75 fluxgate / fluxmtre fluxvalve A detector which gives an electrical signal proportional to the intensity of the external magnetic field acting along its axis. 1/1/80 fluxvalve Preferred term: fluxgate. focal length / distance focale Related terms: calibrated focal length; equivalent focal length; nominal focal length. 1/3/73 focal plane / plan focal The plane, perpendicular to the optical axis of the lens, in which images of points in the object field of the lens are focused. 1/3/73 folded optics / systme trajet optique repli Any optical system containing reflecting components for the purpose of reducing the physical length of the system or for the purpose of changing the path of the optical axis. 1/6/78 follow-on echelon / chelon de premier renfort In amphibious operations, that echelon of the assault troops, vehicles, aircraft equipment, and supplies which, though not needed to initiate the assault, is required to support and sustain the assault. Related 2 terms: assault ; amphibious assault; amphibious 1 operation; assault phase ; follow-up. 1/3/82

miny pywajcej, ktre w czasie dziaania, po uprzednim nastawieniu czasu, zatapia min i sprawia, e osiada ona na dnie. >26/2/98 bramkowy miernik strumienia zaworowy miernik strumienia Czujnik dajcy sygna elektryczny proporcjonalny do natenia zewntrznego pola magnetycznego dziaajcego wzdu jego osi. >26/2/98 zaworowy miernik strumienia >Termin zalecany: fluxgate. 26/2/98 ogniskowa >Terminy zwizane: calibrated focal length; equivalent focal length; nominal focal length. 26/2/98 paszczyzna ogniskowa Paszczyzna prostopada do osi optycznej obiektywu, na ktrej ogniskowane s wszystkie obrazy obiektyww znajdujcych si w polu obiektywu. >8/4/04 ukad optyczny z aman ogniskow Ukad optyczny zawierajcy elementy odbijajce promienie wietlne, co powoduje skrcenia fizycznej dugoci ukadu lub ma na celu zmian pooenia osi optycznej. >8/4/04 wzmocnienie pierwszego rzutu W morskich operacjach desantowych rzut oddziaw desantowych, pojazdw, statkw powietrznych, sprztu i zaopatrzenia, ktry nie jest przeznaczony do rozpoczcia desantu, ale jest potrzebny do jego 2 wsparcia i podtrzymania. >Terminy zwizane: assault ; amphibious assault; amphibious operation; assault 1 phase ; follow-up. 12/9/02 uzupeniajce dziaania przeciwminowe Dziaania przeciwminowe, podczas ataku desantu morskiego lub po takim ataku, prowadzone po wyldowaniu si, w celu powikszenia rejonu oczyszczonego z min dokonanego podczas dziaa przeciwminowych przed atakiem. >9/5/02

follow-on mine countermeasures / oprations ultrieures de lutte contre les mines Mine countermeasures operations carried out after the initial amphibious landing during the amphibious assault and post-assault phases in order to expand the areas cleared during the pre-assault mine countermeasures operations. 1/10/01 follow-up / renfort-soutien In amphibious operations, the landing of reinforcements and stores after the assault and follow-on echelons have been landed. Related terms: 2 assault ; amphibious assault; amphibious operation; 1 assault phase ; follow-on echelon. 1/3/82

wsparcie W morskich operacjach desantowych ldowanie si wzmocnienia oraz zaopatrzenia po wyldowaniu oddziaw pierwszorzutowych i wzmocnienia 2 pierwszego rzutu. >Terminy zwizane: assault ; amphibious assault; amphibious operation; assault 1 phase ; follow-on echelon. 12/9/02 rzut wzmocnienia W powietrznych operacjach transportowych, pododdziay przemieszczane do rejonw po pierwszym rzucie. >26/2/98 interoperacyjno si Zdolno si dwu lub wicej pastw do wsplnego

follow-up echelon / chelon de renforcement In air transport operations, elements moved into the objective area after the assault echelon. 1/7/83

force interoperability / interoprabilit des forces The ability of the forces of two or more nations to

NATO/PdP JAWNE

172

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

train, exercise and operate effectively together in the execution of assigned missions and tasks. Related terms: commonality; common user item; compatibility; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. 6/1/06 force protection / protection des forces FP All measures and means to minimize the vulnerability of personnel, facilities, equipment and operations to any threat and in all situations, to preserve freedom of action and the operational effectiveness of the force. 22/6/04 force ratio / rapport de forces The qualitative and quantitative ratio between friendly and hostile forces at a specific time and location. 1/10/01 force rendezvous / point de rendez-vous des forces group rendezvous A checkpoint at which formations of aircraft or ships join and become part of the main force. 1/3/81

prowadzenia szkole, wicze i skutecznego dziaania podczas wykonywania misji i zada. >Terminy zwizane: commonality; common user item; compatibility; interchangeability; interoperability; military interoperability; standardization. 27/6/06 ochrona wojsk FP Wszelkie przedsiwzicia i rodki podejmowane w celu zminimalizowania podatnoci siy ywej, urzdze, sprztu i podejmowanych dziaa na jakiekolwiek zagroenia, w celu zachowania swobody dziaania i zdolnoci operacyjnej wojsk. >24/5/05. stosunek si Jakociowy i ilociowy stosunek si wasnych do si przeciwnika w okrelonym czasie i miejscu. >4/4/02

punkt zbirki si punkt zbirki wojsk Punkt kontrolny, w ktrym cz si formacje statkw powietrznych lub okrtw, tworzc cz si gwnych. >26/2/98 siy >Terminy zwizane: airborne force; airborne operation; air-portable; air transportable unit; air transported force; 1,2 blue forces; combined force; covering force ; forces allocated to NATO; garrison force; national forces for the defence of the NATO area; NATO assigned forces; NATO command forces; NATO earmarked forces; NATO forces; opposing forces; other forces for NATO; 1,2,3 purple forces; task force ; underway replenishment force; white forces. 3/10/02 siy wydzielone do NATO Siy udostpnione NATO przez dany kraj, klasyfikowane jako: a. siy pod dowdztwem NATO; b. siy przydzielone NATO; c. siy przewidziane do NATO; d. inne siy do wspdziaania z NATO. >Termin zwizany: force(s). 3/10/02 siy istniejce Siy sklasyfikowane jako pozostajce w stanie gotowoci bojowej A lub B wedug zalece w stosownych dokumentach Komitetu Wojskowego. >3/10/02 wsparcie inynieryjne wojsk W inynierii wojskowej, planowe, dugoterminowe przygotowanie do - oraz porednie wsparcie trwajcych lub przyszych operacji, jak rwnie podtrzymanie dziaa wojsk na wszystkich etapach operacji. >6/10/09 format W fotografii rozmiar i/lub ksztat negatywu lub odbitki z
1

force(s) / force(s) Related terms: airborne force; airborne operation; airportable; air transportable unit; air transported force; 1,2 blue forces; combined force; covering force ; forces allocated to NATO; garrison force; national forces for the defence of the NATO area; NATO assigned forces; NATO command forces; NATO earmarked forces; NATO forces; opposing forces; other forces for 1,2,3 NATO; purple forces; task force ; underway replenishment force; white forces. 1/7/94 forces allocated to NATO / forces alloues l'OTAN Those forces made available to NATO by a nation under the categories of: a. NATO command forces. b. NATO assigned forces. c. NATO earmarked forces. d. Other forces for NATO. Related term: force(s). 1/8/79 forces in being / forces constitues Forces classified as being in state of readiness "A" or "B" as prescribed in the appropriate Military Committee document. 1/3/85

force support engineering / appui gnie dune force In military engineering, the deliberate, long-term preparation for and indirect support to ongoing or future operations, as well as the sustainment of a force throughout all stages of an operation. 2/3/09
1 1

format / format In photography, the size and/or shape of a negative or

NATO/PdP JAWNE

173

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

of the print therefrom. 1/3/73 format / format In cartography, the shape and size of a map or chart. 1/3/73 formation / formation An ordered arrangement of troops and/or vehicles for a specific purpose. 1/10/80 formation / formation An ordered arrangement of two or more ships, units, or aircraft proceeding together under a commander. 26/8/09 formatted message text / texte de message format A message text composed of several sets ordered in a specified sequence, each set characterized by an identifier and containing information of a specified type, coded and arranged in an ordered sequence of character fields in accordance with the NATO message text formatting rules. It is designed to permit both manual and automated handling and processing. Related terms: free form message text; structured message text. 1/7/87 forming-up place / zone de dmarrage attack position The last position occupied by the assault echelon before crossing the start line/line of departure. 1/3/73 form lines / courbe figurative Lines resembling contours, but representing no actual elevations, which have been sketched from visual observation or from inadequate or unreliable map sources, to show collectively the configuration of the terrain. 1/3/73 form overlay / cadre de surimpression A pattern, such as a report form, grid or map, used as background image. 5/9/00 forward aeromedical evacuation / vacuation sanitaire arienne de l'avant That phase of evacuation which provides airlift for patients between points within the battlefield, from the battlefield to the initial point of treatment, and to subsequent points of treatment within the combat zone. 1/3/73 forward air controller / contrleur air avanc FAC A qualified individual who, from a forward position on the ground or in the air, directs the action of combat aircraft engaged in close air support of land forces. 1/8/82
2 2 1 1 2 2

niego uzyskanej. >26/2/98 format W kartografii ksztat lub rozmiar mapy ldowej lub morskiej. >26/2/98 ugrupowanie Nakazane rozmieszczenie wojsk i/lub pojazdw w okrelonym celu. >20/10/10 ugrupowanie Nakazane uszykowanie dwch lub wicej okrtw, jednostek lub statkw powietrznych dziaajcych wsplnie pod jednym dowdztwem. >20/10/10 sformatowana wiadomo tekstowa Wiadomo tekstowa skadajca si z kilku zda uoonych w okrelony sposb, gdzie kade zdanie ma identyfikator i zawiera informacje okrelonego typu, zakodowane i uporzdkowane w postaci pl znakowych zgodnie z reguami formatowania wiadomoci tekstowych NATO. Umoliwia zarwno rczne jak i automatyczne przetwarzanie i dystrybucj danych. >Terminy zwizane: free form message text; structured message text. 19/12/02 pozycja wyjciowa do ataku Ostatnia pozycja pierwszego rzutu, zajmowana przed przekroczeniem linii wyjciowej lub linii bojowej. >26/2/98 linie warstwicowe Linie konturowe nie wskazujce dokadnych przewysze, naszkicowane w wyniku obserwacji wzrokowej lub w oparciu o niewaciwe lub niepewne mapy rdowe, w celu przedstawienia uksztatowania terenu. >26/2/98 szablon, oleata Wzorzec dokumentu, jak np. formularz meldunku, siatka lub mapa, wykorzystywany jako podkad. >10/5/01 wysunita lotnicza ewakuacja medyczna Faza lotniczej ewakuacji medycznej zapewniajca transport powietrzny pacjentw midzy punktami w obrbie pola walki oraz z pola walki do pocztkowego lub dalszego punktu leczenia w strefie walk. >3/4/12
2 1 2

wysunity posterunek naprowadzania lotnictwa FAC Wykwalifikowana osoba kierujca z wysunitego stanowiska naziemnego lub powietrznego akcj bojowych statkw powietrznych prowadzcych bliskie wsparcie powietrzne si ldowych. >22/9/99

forward edge of the battle area / limite avant de la zone de bataille

przedni skraj pola walki FEBA

NATO/PdP JAWNE

174

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

FEBA The foremost limits of a series of areas in which ground combat units are deployed, excluding the areas in which the covering or screening forces are operating, designated to coordinate fire support, the positioning of forces, or the manoeuvre of units. 1/7/83 forward line of own troops / ligne avant des forces amies FLOT A line which indicates the most forward positions of friendly forces in any kind of military operation at a specific time. 1/3/91 forward observer / observateur avanc FO An observer with forward troops trained to call for and adjust supporting fire and pass battlefield information. 1/3/81 forward overlap 1 Related term: overlap . 1/3/73 forward slope / glacis Any slope which descends towards the enemy. 1/3/73

Przednia granica rejonw rozmieszczenia jednostek bojowych si ldowych z wyjtkiem rejonw, w ktrych dziaaj siy osonowe lub blokujce, utworzona w celu koordynacji wsparcia ogniowego, obsadzenia pozycji lub kierowania manewrami pododdziaw. >3/3/09

przednia rubie wojsk wasnych FLOT Linia wskazujca najbardziej wysunite pozycje wojsk wasnych w jakiejkolwiek operacji wojskowej, w okrelonym czasie. >3/3/09

obserwator wysunity FO Obserwator przeszkolony do wzywania i korygowania wsparcia ogniowego oraz do przekazywania informacji z pola walki. >18/2/10 pokrycie podune 1 >Termin zwizany: overlap . 26/2/98 nachylenie w przd Jakiekolwiek zbocze opadajce w kierunku przeciwnika. >26/2/98 powiadamianie w gr >Termin zwizany: track telling. 26/2/98 odkryty adunek Otrzymany fracht, nie wykazany na licie ani nie zgoszony. >26/2/98 rozkaz czciowy FRAGO Skrcona forma rozkazu operacyjnego, wydawana w razie potrzeby, eliminujca konieczno powtarzania informacji zawartych w podstawowym rozkazie operacyjnym. Moe by wydawany czciami. >3/3/09 klatka filmowa W fotografii pojedyncza ekspozycja na bonie filmowej. >8/4/04 nadcinienie atmosferyczne Cinienie bezporednie wysze od otaczajcego cinienia atmosferycznego, wytworzone przez fal uderzeniow. >6/12/01 zrzut bez spadochronu Zrzucanie ze statku powietrznego sprztu lub zaopatrzenia bez uycia spadochronw. >Terminy zwizane: air landed; airdrop; air movement; air trooping; extraction drop; extraction parachute; free fall; gravity extraction; high-velocity drop; low-velocity drop; 2 1 landing area ; landing site ; platform drop. 4/7/02 spadanie swobodne

forward tell / transfert ascendant Related term: track telling. 1/3/73 found shipment / marchandise non manifeste Freight received but not listed or manifested. 1/3/73

fragmentary order / ordre simplifi FRAGO An abbreviated form of an operation order, issued as required, that eliminates the need for restating information contained in a basic operation order. It may be issued in sections. 1/3/91 frame / clich In photography, any single exposure contained within a continuous sequence of photographs. 1/3/73 free air overpressure / surpression incidente The unreflected pressure, in excess of the ambient atmospheric pressure, created in the air by the blast wave from an explosion. 1/3/73 free drop / largage en chute libre The dropping of equipment or supplies from an aircraft without the use of parachutes. Related terms: air landed; airdrop; air movement; air trooping; extraction drop; extraction parachute; free fall; gravity extraction; high-velocity drop; low-velocity drop; 2 1 landing area ; landing site ; platform drop. 1/3/73 free fall / saut en command

NATO/PdP JAWNE

175

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A parachute manoeuvre in which the parachute is opened, either manually or automatically, at a predetermined altitude. Related terms: air landed; airdrop; air movement; air trooping; extraction drop; extraction parachute; free drop; gravity extraction; 2 high-velocity drop; low-velocity drop; landing area ; 1 landing site ; landing zone; platform drop. 1/3/71 free form message text / texte de message libre A message text without prescribed format arrangements. It is intended for fast drafting as well as manual handling and processing. Related terms: formatted message text; structured message text. 1/7/87 free mine / mine drivante In naval mine warfare, a moored mine whose mooring has parted or been cut. Related terms: floating mine; 2 mine . 1/11/75 free play exercise / exercice libre action An exercise to test the capabilities of forces under simulated contingency and/or wartime conditions, limited only by those artificialities or restrictions required by peacetime safety regulations. Related term: controlled exercise. 1/6/84 friend / ami In identification, the designation given to a track, object or entity belonging to a declared, presumed or recognized friendly nation, faction or group. Related 2 terms: detection; hostile; identification ; identification friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 1/10/03 front / front The lateral space occupied by an element measured from the extremity of one flank to the extremity of the other flank. 1/3/73 front / front The direction of the enemy. 1/3/73 front / front The line of contact of two opposing forces. 1/3/73
4 4 3 3 2 2 1 1 2

Manewr ze spadochronem, w ktrym spadochron jest otwierany rcznie lub automatycznie na uprzednio okrelonej wysokoci. >Terminy zwizane: air landed; airdrop; air movement; air trooping; extraction drop; extraction parachute; free drop; gravity extraction; high2 velocity drop; low-velocity drop; landing area ; landing 1 site ; landing zone; platform drop. 26/2/98 niesformatowany tekst depeszy Tekst wiadomoci bez narzuconego formatu. Utworzony w celu szybkiego napisania, a take rcznego przekazania i przetworzenia. >Terminy zwizane: formatted message text; structured message text. 26/2/98 mina uwolniona W morskiej wojnie minowej mina cumowana, ktrej cuma zostaa oddzielona lub przecita. >Termin 2 zwizany: floating mine; mine . 26/2/98 wiczenie dowolne wiczenie sprawdzajce zdolnoci bojowe si zbrojnych w symulowanych sytuacjach i/lub warunkach bojowych, ograniczone tylko przepisami bezpieczestwa wymaganymi w okresie pokoju. >Termin zwizany: controlled exercise. 26/2/98 swj W identyfikacji oznaczenie toru, obiektu lub jednostki nalecej do kraju, formacji lub grupy, deklarujcej przyja, lub uznanej za przyjacielsk. >Terminy 2 zwizane: detection; hostile; identification ; identification friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 6/11/03 front Przestrze poprzeczna zajmowana przez pododdziay, ograniczona skrzydami pododdziau. >26/2/98
2 1

front Kierunek przeciwnika. >26/2/98 front Linia kontaktu dwch przeciwstawnych si zbrojnych. >26/2/98 front W kadej innej sytuacji, kiedy nie ma wojny i nie przewiduje si jej, jest to kierunek, w ktrym jest skierowany dowdca stojcy przed pododdziaem. >26/2/98 natarcie czoowe Manewr zaczepny, w ktrym gwne dziaania skierowane s przeciwko frontowi si nieprzyjaciela. >Termin zwizany: flanking attack. 26/2/98 pene rozproszenie wizki owietlajcej >Termin zalecany: indirect illumination. 26/2/98
4 3

front / front When a combat situation does not exist or is not assumed, the direction toward which the command is faced. 1/3/73

frontal attack / attaque frontale An offensive manoeuvre in which the main action is directed against the front of the enemy forces. Related term: flanking attack. 1/12/77 full beam spread / faisceau ouvert Preferred term: indirect illumination. 1/11/75

NATO/PdP JAWNE

176

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

full command / commandement intgral The military authority and responsibility of a commander to issue orders to subordinates. It covers every aspect of military operations and administration and exists only within national services. Note: the term command as used internationally, implies a lesser degree of authority than when it is used in a purely national sense. No NATO or coalition commander has full command over the forces assigned to him since, in assigning forces to NATO, nations will delegate only operational command or operational control. Related terms: administrative 5 control; command ; functional command; national command; operational command; operational control. 4/10/00

pene dowodzenie Wadza wojskowa i odpowiedzialno dowdcy za wydawanie rozkazw podwadnym. Obejmuje wszelkie aspekty dziaa wojskowych oraz administracyjnych i dotyczy tylko si narodowych. Uwaga: termin dowodzenie w znaczeniu midzynarodowym oznacza mniejszy stopie wadzy ni w znaczeniu krajowym. aden z dowdcw natowskich lub koalicyjnych nie sprawuje penego dowodzenia nad przydzielonymi mu siami, gdy poszczeglne kraje czonkowskie wydzielajc siy do NATO przekazuj tylko dowodzenia operacyjne lub kontrol operacyjn. >Terminy zwizane: administrative 5 control; command ; functional command; national command; operational command; operational control. 5/4/01 przerzut w peni zaplanowany Przerzut zaplanowany w szczegach, w oparciu o konkretne dane, dla ktrego zapewnione s niezbdne zapotrzebowane lub uzgodnione rodki transportowe. Przerzut tego typu moe by przeprowadzony wskutek ogoszenia alarmu lub na rozkaz. >Terminy zwizane: ad hoc movement; partially planned movement. 26/2/98

fully planned movement / mouvement entirement planifi A movement which is prepared in detail, based on definite data and for which all necessary movement and transportation support will be arranged as required or agreed. This type of movement can be executed on declaration of alert measures or on call. Related terms: ad hoc movement; partially planned movement. 1/11/90 functional command / commandement fonctionnel A command organization based on military functions rather than geographic areas. Related terms: 5 administrative control; command ; full command; operational command; operational control; tactical control. 1/3/73 fusion / fusion The process whereby the nuclei of light elements combine to form the nucleus of a heavier element, with the release of tremendous amounts of energy. 1/11/91 fusion / fusionnement In intelligence usage, the blending of intelligence and/or information from multiple sources or agencies into a coherent picture. The origin of the initial individual items should then no longer be apparent. 1/11/91 fuze / fuse A device which initiates an explosive train. Related terms: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; impact action fuze; proximity fuze; safety fuze; selfdestroying fuze; shuttered fuze; time fuze. 1/10/80 fuze cavity / alvole d'amorage A recess in a charge for receiving a fuze. 1/12/79
2 1

dowdztwo funkcjonalne Dowdztwo, ktrego organizacja wynika raczej z funkcji wojskowych ni z przyporzdkowania terytorialnego. >Terminy zwizane: administrative control; command5; full command; operational command; operational control; tactical control. 23/3/11 synteza jdrowa Proces, podczas ktrego jdra pierwiastkw lekkich cz si, tworzc jdra pierwiastkw ciszych, czemu towarzyszy uwolnienie wielkiej iloci energii. >8/11/01

synteza W wywiadzie / rozpoznaniu poczenie informacji pochodzcej z wywiadowczych i/lub innych rde lub agentur, dokonane w celu uzyskania jednorodnego obrazu rozpoznawanego obiektu. Pochodzenie materiau wyjciowego nie powinno by jawne. >8/11/01 zapalnik Urzdzenie inicjujce wybuch. >Terminy zwizane: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; impact action fuze; proximity fuze; safety fuze; self-destroying fuze; shuttered fuze; time fuze. 23/3/11 gniazdo na zapalnik Wnka na zapalnik w adunku wybuchowym. >16/11/00

G
gap / couloir przejcie

NATO/PdP JAWNE

177

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

In land mine warfare, an area within a barrier, free of obstacles and not exposed to the effects of mines, whose width and direction allow a friendly force to pass through in tactical formation. Related term: phoney minefield. 9/1/96 gap filler radar / radar de couverture complmentaire GFR A radar used to supplement the coverage of the principal radar in areas where coverage is inadequate. 1/12/74 gap marker / marqueur d'extrmit de couloir In land mine warfare, markers used to indicate a minefield gap. Gap markers at the entrance to, and exit from, the gap will be referenced to a landmark or immediate marker. Related terms: lane marker; minefield lane; row marker; strip marker. 1/3/81

W ldowych dziaaniach minowych pas terenu przecinajcy zapor, oczyszczony z min i przeszkd, ktrego szeroko i kierunek umoliwiaj pokonanie zapory wojskom wasnym w odpowiednim ugrupowaniu. >Termin zwizany: phoney minefield. 12/12/00 radar wypeniajcy luki w pokryciu radiolokacyjnym GFR Radar uzupeniajcy pokrycie radarowe obszaru realizowane przez radar gwny. >18/2/10

oznakowanie przejcia w polu minowym W ldowych dziaaniach minowych oznakowania uywane do wskazania przejcia w polu minowym. Oznakowanie przejcia na jego wejciu i wyjciu dowizane jest do odpowiednich punktw orientacyjnych w terenie lub oznakowa porednich. >Terminy zwizane: lane marker; minefield lane; row marker; strip marker. 12/12/00 pokrycie maskujce W obserwacji materia naturalny lub sztuczny, sucy do osignicia lub wzmocnienia efektu maskowania. >5/3/04 siy garnizonu Wszystkie jednostki wydzielone do obrony bazy lub rejonu, albo do rozwinicia, obsugi i konserwacji instalacji. >Termin zwizany: force(s). 26/2/98 dzie G Dzie, w ktrym zostaje lub ma zosta wydany rozkaz rozmieszczenia wojsk. Uwaga: Rozkaz tego typu jest zazwyczaj rozkazem krajowym. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; Fhour; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; Phour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10 normalny adunek lotniczy adunek nie wykazujcy cech niebezpiecznych i nie stwarzajcy ryzyka, nie wymagajcy specjalnych rodkw ostronoci podczas transportu lotniczego. >Termin zwizany: cargo. 26/2/98 oglna zdolno zatrzymania, oglna skuteczno zatrzymania Warto procentowa z danej grupy pojazdw ugrupowanych w szyku bojowym, ktre prawdopodobnie zostan zatrzymane przez miny podczas prby pokonywania pola minowego. >12/12/00 wsparcie oglne GS Wsparcie udzielane siom wspieranym jako caoci, nie za poszczeglnym elementom wchodzcym w ich skad. >9/11/11 wsparcie oglne i wzmocnienie Zadanie taktyczne polegajce na zapewnieniu wsparcia

garnishing / garnissage de camouflage In surveillance, natural or artificial material applied to an object to achieve or assist camouflage. 1/12/74

garrison force / garnison All units assigned to a base or area for defence, development, operation, and maintenance of facilities. Related term: force(s). 1/3/73 G-day / jour G The day on which an order is or is due to be given to deploy a unit. Note: Such an order is normally a national one. Related terms: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 general air cargo / cargaison arienne ordinaire Cargo without hazardous or dangerous properties and not requiring extra precautions for air transport. Related term: cargo. 1/7/87

general stopping power / pouvoir d'arrt gnral The percentage of a group of vehicles in battle formation likely to be stopped by mines when attempting to cross a minefield. 1/9/81

general support / appui general - soutien gnral GS Support given to the supported force as a whole rather than to any particular subdivision of it. 4/2/11

general support reinforcing / action d'ensemble et renforcement

NATO/PdP JAWNE

178

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A tactical task in which an artillery unit fires in support of the force as a whole and, on a secondary basis, provides reinforcing fire for another artillery unit. 30/6/05 general unloading period / phase de dchargement gnral In amphibious operations, that part of the ship-to-shore movement in which unloading is primarily logistic in character, and emphasizes speed and volume of unloading operations. It encompasses the unloading of units and cargo from the ships as rapidly as facilities on the beach permit. It proceeds without regard to class, type, or priority of cargo, as permitted by cargo handling facilities ashore. Related term: initial unloading period. 1/3/82 generic plan / plan gnrique GEP A basic plan which is developed for possible operations where some planning factors have not yet been fully identified or cannot be assumed. It identifies at this stage the general capabilities required. 25/9/98

oglnego dla caoci si, a w drugiej kolejnoci wzmocnieniu ognia innej jednostki artylerii. >27/6/06

faza rozadunku gwnego W morskich operacjach desantowych, faza rozadunku z okrtu na brzeg o charakterze logistycznym, ktra wpywa na szybko i rozmach caej operacji rozadunku. Polega na wyadowaniu jednostek i adunkw tak szybko jak pozwalaj na to warunki na brzegu. Rozadunek prowadzony jest niezalenie od rodzaju, typu i znaczenia adunku, z uwzgldnieniem moliwoci urzdze wyadowczych na brzegu. >Termin zwizany: initial unloading period. 4/10/11

plan oglny GEP Podstawowy plan, ktry jest opracowany dla moliwych dziaa, w sytuacji, w ktrej niektre czynniki planowania nie s w peni okrelone lub nie mog by waciwie ocenione. Na tym etapie plan okrela oglne wymogi, jakie maj by spenione. >7/12/99 obraz kodowany geograficznie W fotogrametrii obraz ortorektyfikowany z zakodowanymi wsprzdnymi prostoktnymi lub geograficznymi, wicymi piksele z odpowiadajcymi im fragmentami powierzchni Ziemi. >Terminy zwiazane: geographic coordinates; georeferenced image; grid coordinate system; mosaic; orthorectification. 12/2/03 wsprzdne geograficzne Liczby wskazujce szeroko i dugo, za pomoc, ktrych mona okreli pooenie jakiego punktu na powierzchni ziemi w odniesieniu do elipsoidy odniesienia. >Terminy zwizane: coordinates; georeferenced image. 26/2/98 geomatyka Dzia nauki i techniki zajmujcej si zarzdzaniem informacj geoprzestrzenn, cznie z pozyskiwaniem, gromadzeniem, analizowaniem i przetwarzaniem, wizualizacj i dystrybucj informacji dowizanej geograficznie. >Termin zwizany: geospatial. 27/10/04 georef (system odniesienia do wsprzdnych geograficznych) Oglnowiatowy pozycyjny ukad odniesienia, ktry moe by stosowany do kadej mapy zaopatrzonej rwnie w podziak bez wzgldu na rodzaj odwzorowania. Jest to metoda wyraenia szerokoci i dugoci w przystpnej formie nadajcej si do szybkiego okrelania wsprzdnych. (termin jest skrtem pochodzcym od angielskiej nazwy The World Geographic Reference System - "wiatowy Geograficzny System Odniesienia"). >Termin zwizany: coordinates. 22/9/99

geocoded image / image gocode In photogrammetry, an orthorectified image encoded with grid or geographical coordinates so as to define the position of its pixels in relation to the surface of the earth. Related terms: geographic coordinates; georeferenced image; grid coordinate system; mosaic; orthorectification. 14/10/02 geographic coordinates / coordonnes gographiques The quantities of latitude and longitude which define the position of a point on the surface of the earth with respect to the reference spheroid. Related terms: coordinates; georeferenced image.1/3/73 geomatics / gomatique The science and technology of geospatial information management, including the acquisition, storage, analysis and processing, display and dissemination of georeferenced information. Related term: geospatial. 16/7/99 georef / goref A worldwide position reference system that may be applied to any map or chart graduated in latitude and longitude regardless of projection. It is a method of expressing latitude and longitude in a form suitable for rapid reporting and plotting. (This term is derived from the words "The World Geographic Reference System"). Related term: coordinates. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

179

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

georeferenced image / image gorfrence In photogrammetry, an image which has been processed such that its pixels are assigned map coordinates, and then resampled to conform to a map projection system. Related terms: geocoded image; projection. 14/10/02 geospatial / gospatial Of or related to any entity whose position is referenced to the Earth. Related term: geomatics. 13/12/99

obraz dowizany geograficznie W fotogrametrii przetworzony obraz, ktrego piksele maj wsprzdne zgodne z odwzorowaniem mapy. >Terminy zwizane: geocoded image; projection. 12/2/03

geoprzestrzenny Termin odnoszcy si do dowolnego obiektu, ktrego pozycja okrelana jest wzgldem Ziemi. >Termin zwizany: geomatics. 10/5/01 godzina G Czas, w ktrym wydano lub bdzie wydany rozkaz rozmieszczenia wojsk. Uwaga: Rozkaz tego typu jest zazwyczaj rozkazem krajowym. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; Fhour; G-day; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; Phour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10 przelot >Termin zalecany: overshoot. 26/2/98 dziaa - nie dziaa Warunek lub stan dziaania jakiego podzespou: dziaa oznacza funkcjonowanie prawidowe; nie dziaa oznacza funkcjonowanie nieprawidowe. >26/2/98 wyprodukowany na zamwienie rzdowe GOTS Dotyczy wyrobw wytworzonych na potrzeby rzdu i przeznaczonych do uprawnionego wykorzystania, zazwyczaj bez modyfikacji. >Terminy zwizane: commercial off-the-shelf; NATO off-the-shelf. 3/3/09

G-hour / heure G The time at which an order is given, or is due to be given, to deploy a unit. Note: Such an order is normally a national one. Related terms: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-day; Hhour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; Thour; Y-hour. 26/8/09 go around Preferred term: overshoot. go no-go / go no-go The condition or state of operability of a component or system: "go", functioning properly; or "no-go", not functioning properly. 1/3/82

government off-the-shelf / gouvernemental sur tagre GOTS Pertaining to a product developed for a national government and made available for authorized use, normally without modification. Related terms: commercial off-the-shelf; NATO off-the-shelf. 1/10/01 gradient circuit / mise de feu gradient In mine warfare, a circuit which is actuated when the rate of change, with time, of the magnitude of the influence is within predetermined limits. 1/11/75

gradientowy ukad elektryczny W dziaaniach minowych, obwd elektryczny pobudzany wtedy, gdy szybko zmian danej wielkoci w czasie zawarta jest we wczeniej okrelonych granicach. >26/2/98 dokument graficzny Kady produkt wykonany gwnie metodami kartograficznymi lub fotogrametrycznymi. Moe to by mapa, schemat, mozaika lub przerocze. >13/5/04

graphic / document graphique Any and all products of the cartographic and photogrammetric art. A graphic may be either a map, chart, or mosaic or even a film-strip that was produced using cartographic techniques. 1/3/73 graphic scale / chelle graphique bar scale linear scale A graduated line by means of which distances on the map, chart, or photograph may be measured in terms of ground distance. Related term: scale. 1/2/74

skala graficzna rodzaj podziaki skala liniowa Linia z podziak, za pomoc ktrej mona pomierzy odlegoci na mapach, schematach lub zdjciach w stosunku do odlegoci terenowych. >Termin zwizany: scale. 26/2/98 uchwyt W morskich dziaaniach minowych, urzdzenie montowane do miny stawianej, przeznaczone do jej

grapnel / grappin In naval mine warfare, a device fitted to a mine mooring designed to grapple the sweep wire when the

NATO/PdP JAWNE

180

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

mooring is cut. 1/11/75 graticule / graticule In cartography, a network of lines representing the earth's parallels of latitude and meridians of longitude. Related terms: image map; neatlines. 1/11/77 graticule / graticule Preferred term: reticle. 1/11/77 graticule ticks / amorce de rseau gographique In cartography, short lines indicating where selected meridians and parallels intersect. 1/3/73 gravity extraction / largage par gravit The extraction of cargoes from the aircraft by influence of their own weight. Related term: extraction drop. 1/3/73 grazing fire / tir rasant Fire approximately parallel to the ground where the centre of the cone of fire does not rise above one 3 metre from the ground. Related term: fire . 1/3/73
2 2 1 1

chwytania po przeciciu minliny. >15/2/12 siatka linii W kartografii sie linii przedstawiajca rwnoleniki i poudniki ziemskie. >Terminy zwizane: image map; neatlines. 26/2/98 siatka linii Termin zalecany: reticle. 26/2/98 przecicie si linii siatki geograficznej W kartografii krtkie linie wskazujce, gdzie przecinaj si wybrane poudniki i rwnoleniki. >26/2/98 wyrzucenie grawitacyjne Wyadowanie adunkw ze statku powietrznego pod wpywem ich wasnego ciaru. >Termin zwizany: extraction drop. 26/2/98 may ogie Ogie w przyblieniu rwnolegy do terenu, przy czym centrum stoka ognia nie wznosi si wyej ni na jeden 3 metr powyej poziomu gruntu. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 droga po ortodromie Droga midzy dwoma punktami przebiegajca po najkrtszym uku koa wielkiego (ortodromy). >26/2/98 siatka topograficzna >Termin zalecany: military grid. 26/2/98 kurs geograficzny Kurs wzgldem geograficznego bieguna pnocnego. >Terminy zwizane: magnetic bearing; relative bearing; true bearing. 10/5/01 zbieno poudnikw Kt poziomy pomidzy poudnikiem geograficznym a lini siatki kilometrowej. >Terminy zwizane: convergence; convergence factor; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 22/9/99 wspczynnik zbienoci poudnikw Stosunek kta zbienoci poudnikw do rnicy dugoci geograficznej. W odwzorowaniu Ortomorficznym Stokowym Lamberta stosunek ten jest stay dla wszystkich map opartych na takich samych dwch rwnolenikach wzorcowych. >Terminy zwizane: constant of the cone; convergence factor; grid convergence; map convergence; true convergence. 22/9/99 siatka topograficzna Ukad linii poziomych i pionowych, ktrym przypisano liczby i litery w celu jednoznacznego okrelenia wsprzdnych danego punktu na mapie, zdjciu lub mapie morskiej, posiadajcych siatk topograficzn. >Termin zwizany: coordinates. 27/10/04
2 1

great circle route / orthodromie The route which follows the shortest arc of a great circle between two points. 1/3/73 grid Preferred term: military grid. grid bearing / azimut grille Bearing measured with reference to grid north. Related terms: magnetic bearing; relative bearing; true bearing. 9/1/96 grid convergence / convergence de la grille The horizontal angle at a point between true north and grid north. Related terms: convergence; convergence factor; grid convergence factor; map convergence; true convergence. 1/3/73 grid convergence factor / facteur de convergence de la grille The ratio of the grid convergence angle to the longitude difference. In the Lambert Conical Orthomorphic projection this ratio is constant for all charts based on the same two standard parallels. Related terms: constant of the cone; convergence factor; grid convergence; map convergence; true convergence. 1/3/73 grid coordinate / coordonnes de carroyage Coordinates of a grid coordinate system to which numbers and letters are assigned for use in designating a point on a gridded map, photograph, or chart. Related term: coordinates. 1/12/74

NATO/PdP JAWNE

181

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

grid coordinate system / systme de carroyage A plane-rectangular coordinate system usually based on, and mathematically adjusted to, a map projection in order that geographic positions (latitudes and longitudes) may be readily transformed into plane coordinates and the computations relating to them may be made by the ordinary method of plane surveying. Related terms: coordinates; georeferenced image. 1/3/73 grid interval / intervalle d'un quadrillage The distance represented between the lines of a grid. 1/3/73 grid magnetic angle / dclinaison magntique du carroyage grid variation grivation Angular difference in direction between grid north and magnetic north. It is measured east or west from grid north. Related term: isogriv. 1/3/73 grid navigation / navigation-grille A method of navigation using a grid overlay for direction reference. Related term: navigational grid. 1/12/74 grid north / nord de la grille The northerly or zero direction indicated by the grid datum of directional reference. 1/3/73 grid ticks / amorce d'un quadrillage Small marks on the neatline of a map or chart indicating additional grid reference systems included on that sheet. Grid ticks are sometimes shown on the interior grid lines of some maps for ease of referencing. 1/3/73

ukad wsprzdnych topograficznych Ukad wsprzdnych prostoktnych paskich, oparty na pewnym odwzorowaniu mapy i dostosowany do niego matematycznie tak, aby pozycje geograficzne (szerokoci i dugoci) mogy by szybko przeniesione na wsprzdne paskie, a wszelkie obliczenia z nimi zwizane mogy by dokonane zwykymi metodami topograficznymi. >Terminy zwizane: coordinates; georeferenced image. 26/2/98 odstp midzy liniami siatki topograficznej Odlego midzy liniami siatki topograficznej. >26/2/98

deklinacja magnetyczna siatki topograficznej deklinacja magnetyczna na siatce topograficznej Rnica ktowa pomidzy kierunkiem pnocy topograficznej (poudnikami) a pnoc magnetyczn. Mierzona jest na wschd lub na zachd od pnocnej linii siatki. >Termin zwizany: isogriv. 26/2/98

nawigacja wedug siatki topograficznej Metoda nawigacji wykorzystujca siatk topograficzn do okrelenia kierunkw orientacyjnych. >Termin zwizany: navigational grid. 26/2/98 pnoc siatki topograficznej Pnocny lub zerowy kierunek wskazywany przez pionowe linie odniesienia siatki topograficznej. >26/2/98 znak kontrolny na siatce topograficznej Mae znaczki na obrysie mapy wskazujce na obecno dodatkowego ukadu wsprzdnych na arkuszu. Znaczki kontrolne umieszczane s czasami, na niektrych mapach, w wewntrznym obrysie siatki topograficznej, w celu atwiejszego odwoywania si do odpowiedniego ukadu wsprzdnych. >26/2/98 deklinacja magnetyczna na siatce topograficznej >Termin zalecany: grid magnetic angle. 26/2/98 szczelina podajnika Szczelina, przez ktr podawany jest do maszyny drukujcej papier lub inny materia do drukowania. >26/2/98 deklinacja magnetyczna siatki topograficznej >Termin zalecany: grid magnetic angle. 26/2/98

grid variation Preferred term: grid magnetic angle. gripper edge / bord d'entranement The edge by which paper or other printing material is drawn into the printing machine. 1/3/73

grivation Preferred term: grid magnetic angle. gross weight / poids total en charge Weight of a vehicle, fully equipped and serviced for operation, including the weight of the fuel, lubricants, coolant, vehicle tools and spares, crew, personal 1 equipment and load. Related term: net weight . 1/3/82
2 2 1 1

ciar cakowity (brutto) Ciar pojazdu, w peni wyposaonego i przygotowanego do uycia, na ktry skada si ciar paliwa, olejw, pynw chodzcych, narzdzi i czci zapasowych, zaogi, wyposaenia osobistego i 1 adunkw. >Termin zwizany: net weight . 26/2/98 ciar cakowity (brutto) Ciar kontenera lub palety zawierajcy adunek i 2 opakowanie. >Termin zwizany: net weight . 26/2/98
2

gross weight / poids total en charge Weight of a container or pallet including freight and 2 binding. Related term: net weight . 1/3/82

NATO/PdP JAWNE

182

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ground alert / alerte au sol That status in which aircraft on the ground/deck are fully serviced and armed, with combat crews in readiness to take off within a specified short period of time (usually 15 minutes) after receipt of a mission order. 1/4/74 ground control / cheminement par triangulation A system of accurate measurements used to determine the distances and directions or differences in elevation between points on the earth. Related 1 2 terms: control point ; field control; traverse . 1/3/73 ground-controlled approach procedure / procdure d'approche contrle du sol The technique for talking down, through the use of both surveillance and precision approach radar, an aircraft during its approach so as to place it in a position for landing. 13/12/99

alarm naziemny Stan, w ktrym znajdujcy si na ziemi lub na pokadzie okrtu samolot jest w peni przygotowany i uzbrojony z zaog na pokadzie, w gotowoci do startu w bardzo krtkim czasie (zwykle do 15 minut) po otrzymaniu rozkazu do wykonania zadania. >26/2/98 pomiary geodezyjne Pomiary suce okreleniu odlegoci, ktw i rnic wysokoci pomidzy punktami terenowymi na 1 powierzchni Ziemi. >Terminy zwizane: control point ; 2 field control; traverse . 7/12/10 procedura kontrolowanego z ziemi naprowadzania statkw powietrznych do ldowania Technika sprowadzania statku powietrznego, przez wykorzystanie zarwno radaru obserwacyjnego jak i radaru podejcia precyzyjnego, w czasie wykonywania manewru podejcia do ldowania, wykonywana w celu ustawienia go w pozycji do ldowania. 13/12/99 przechwytywanie przy naprowadzaniu z ziemi GCI Technika pozwalajca na naprowadzanie wasnych statkw powietrznych lub rakietowych pociskw kierowanych z zamiarem przechwycenia celu. >26/2/98
2

ground-controlled interception / interception contrle du sol GCI A technique which permits control of friendly aircraft or guided missiles for the purpose of effecting interception. 1/8/73 ground-effect machine / appareil effet de sol GEM A machine which normally manoeuvres within the zone of the ground effect or on an air cushion. Related terms: air cushion vehicle; vehicle. 1/11/94

poduszkowiec GEM Urzdzenie, ktre porusza si zazwyczaj w strefie oddziaywania podoa lub na poduszce powietrznej. >Terminy zwizane: air cushion vehicle; vehicle. 7/12/10 uziemienie Poczenie obudowy sprztu, ram lub podwozi, do jakiego obiektu lub struktury pojazdu celem zapewnienia wsplnego potencjau. >Terminy zwizane: bonding; earthing. 26/2/98 oficer cznikowy dziaa ldowych GLO Oficer wyszkolony w dziedzinie rozpoznania powietrznego i/lub wsparcia lotniczego dziaa zaczepnych. Oficerowie tacy, zorganizowani zwykle w zespoy podlege odpowiedniemu dowdcy si ldowych, prowadz dziaalno cznikow midzy jednostkami wojsk ldowych a lotnictwem (jednostkami marynarki wojennej), biorcymi udzia w wiczeniach lub dziaaniach bojowych. >Termin zwizany: air liaison officer. 18/2/10 naziemna sekcja cznikowa Jednostka ldowa odpowiedzialna za dziaania cznikowe si ldowych i powietrznych, pod dowdztwem wojsk ldowych. >26/2/98 mina denna

grounding / mise la masse The bonding of an equipment case, frame or chassis, to an object or vehicle structure to ensure a common potential. Related terms: bonding; earthing. 1/7/80

ground liaison officer / officier de liaison de l'arme de terre GLO An officer especially trained in air reconnaissance and/or offensive air support activities. These officers are normally organized into teams under the control of the appropriate ground force commander to provide liaison to air force and navy units engaged in training and combat operations. Related term: air liaison officer. 1/3/73

ground liaison section / section de liaison des forces terrestres A ground unit responsible for ground-air liaison under control of the ground headquarters. 1/3/82 ground mine

NATO/PdP JAWNE

183

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred term: bottom mine. ground nadir / nadir au sol The point on the ground vertically beneath the perspective centre of the camera lens. On a true vertical photograph this coincides with the principal point. 1/3/73 ground observer organization / corps d'observateurs terrestres A corps of ground watchers deployed at suitable points throughout an air defence system to provide visual and aural information of aircraft movements. 1/3/73 ground position / point sol The position on the earth vertically below an aircraft. 1/3/73 ground position indicator / indicateur de position-sol An instrument which determines and displays automatically the ground position of an aircraft. 1/3/73 ground return / cho de sol The radar reflection from the terrain as displayed and/or recorded as an image. 9/5/00 ground signals / signal de trafic A visual signal displayed on an aerodrome to give local air traffic rules information to flight crews in the air. Related term: signal area. 1/3/73

>Termin zalecany: bottom mine. 26/2/98 punkt nadirowy Punkt terenowy, prostopady do lecego poniej kamery rodka rzutu perspektywicznego jej obiektywu. Punkt ten w rzeczywistej fotografii pionowej pokrywa si z punktem gwnym zdjcia. >26/2/98 system obserwatorw naziemnych Grupa obserwatorw naziemnych rozmieszczonych w odpowiednich punktach caego systemu obrony powietrznej, z zadaniem prowadzenia obserwacji wzrokowej, nasuchu oraz przekazywania informacji o ruchach statkw powietrznych. >15/2/12 pozycja rzeczywista Rzut pionowy pozycji statku powietrznego na powierzchni ziemi. >4/7/02 wskanik pozycji rzeczywistej Przyrzd automatycznie okrelajcy i zobrazowujcy pozycj rzeczywist statku powietrznego. >4/7/02 echo radiolokacyjne ziemi Radarowy sygna odbity od terenu, zobrazowany i/lub zarejestrowany jako obraz. >5/4/01 sygna ruchu naziemnego Sygnay widzialne w obrbie lotniska przekazywane zaogom statkw powietrznych, jako informacje dotyczce zasad miejscowego ruchu lotniczego. >Termin zwizany: signal area. 26/2/98 prdko terenowa Skadowa pozioma prdkoci statku powietrznego wzgldem powierzchni ziemi. >26/2/98 punkt zerowy punkt zero GZ SZ (dopuszczalny) Punkt na powierzchni ziemi bdcy centrum planowanego lub rzeczywistego wybuchu jdrowego albo rzutem pionowym centrum wybuchu pooonego nad lub pod powierzchni ziemi. >18/2/10 grupa celw, cel grupowy Dwa lub wicej celw wymagajcych jednoczesnego ostrzau. Grupa celw oznaczana jest kombinacj liter i cyfr lub kryptonimen >26/2/98 punkt zbirki wojsk >Termin zalecany: force rendezvous. 26/2/98 ubezpieczenie bojowe Element ubezpieczenia, ktrego podstawowym zadaniem jest osona si gwnych poprzez podjcie walki w celu zyskania na czasie, jak rwnie obserwacja i przekazywanie informacji. >Terminy 4 zwizane: flank guard; screen .

ground speed / vitesse sol The horizontal component of the speed of an aircraft relative to the earth's surface. 1/11/75 ground zero / point zro surface zero GZ SZ (admitted) The point on the surface of the earth at, or vertically below or above, the centre of a planned or actual nuclear detonation. 1/9/81

group of targets / groupe d'objectifs Two or more targets on which fire is desired simultaneously. A group of targets is designated by a letter/number combination or a nickname. 1/8/76 group rendezvous Preferred term: force rendezvous. guard / lment de protection A security element whose primary task is to protect the main force by fighting to gain time, while also observing and reporting information. Related terms: 4 flank guard, screen . 1/3/81

NATO/PdP JAWNE

184

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

guarded frequency / frquence garde An enemy frequency used as a source of information, on which jamming is therefore controlled. 9/1/96 guard-ship / btiment de garde A ship detailed for a specific duty for the purpose of enabling other ships in company to assume a lower degree of readiness. 1/3/73 guerilla warfare / gurilla Military and paramilitary operations conducted in enemy held or hostile territory by irregular, predominantly indigenous forces. 1/3/73

czstotliwo zastrzeona Czstotliwo przeciwnika wykorzystywana jako rdo informacji, ktrej zakcanie jest zastrzeone. >26/1/00 dozorowiec Okrt przeznaczony do specjalnej suby w celu umoliwienia innym okrtom przebywanie w niszych stanach gotowoci bojowej. >26/2/98 dziaania partyzanckie Dziaania wojskowe i paramilitarne prowadzone przez nieregularne, przewanie miejscowe oddziay zbrojne na terenie zajtym przez przeciwnika lub wrogim. >13/9/01 strefa kierowania Obszar przestrzeni, w ktrej statkom powietrznym dostarczane s informacje naprowadzajce (azymut i/lub przewyszenie lub odlego) w celu osignicia skutecznoci i dokadnoci. Przestrze ta moe by okrelana wzgldem geometrii lotniska/pasa startowego, przy zaoonym rozmieszczeniu urzdze naziemnych lub wzgldem strefy naprowadzania przez jednostki si ldowych. >26/2/98 wyposaenie stacji naprowadzania Naziemna cz systemu naprowadzania rakietowych pociskw kierowanych, konieczna do kierowania nimi podczas lotu. >26/2/98

guidance coverage / zone de guidage That volume of space in which guidance information (azimuth and/or elevation and/or distance) is provided to aircraft to the specified performance and accuracy. This may be specified either with relation to aerodrome/airstrip geometry, making assumptions about deployment of ground equipment or with relation to the coverage provided by individual ground units. 1/9/81 guidance station equipment / quipement de guidage au sol The ground-based portion of a missile guidance system necessary to provide guidance during missile flight. 1/3/73 missile / missile A self-propelled munition whose trajectory or course is controlled while in flight. Related terms: aerodynamic missile; air-to-air missile; air-to-surface missile; antiradiation missile; ballistic missile; sea skimmer; surface-to-air missile; surfaceto-surface missile. 26/8/09 guide signs / signal indicateur Signs used to indicate locations, distances, directions, routes, and similar information. 1/3/73

pocisk rakietowy Amunicja z wasnym napdem, ktrej trajektoria lub kurs s kontrolowane podczas lotu. >Terminy zwizane: aerodynamic missile; air-to-air missile ; air-to-surface missile; antiradiation missile; ballistic missile; sea skimmer; surface-to-air missile; surface-to-surface missile. 22/6/10 sygnay kierowania Sygnay wykorzystywane do okrelania pooenia, odlegoci, kierunkw, tras obiektw oraz dostarczania innych pokrewnych informacji. >26/2/98 podstawowa specyfikacja techniczna Wymagania minimalne, stosowane do oceny krajowych specyfikacji obejmujcych paliwa, smary lub materiay pochodne przeznaczone do normalizacji. >13/9/01

guide specification / spcification-type Minimum requirements to be used as a basis for the evaluation of a national specification covering a fuel, lubricant or associated product proposed for standardization action. 1/10/84 guinea-pig / cobaye In naval mine warfare, a ship used to determine whether an area can be considered safe from influence mines under certain conditions, or, specifically, to detonate pressure mines. 1/11/75

przerywacz zagrd minowych W morskich dziaaniach minowych, okrt uywany do sprawdzania czy dany obszar moe by w pewnych warunkach uwaany za niezagroony minami niekontaktowymi lub, w szczeglnych przypadkach, do detonowania min cinieniowych. >15/2/12 odbijacz radarowy W walce elektronicznej, pywajcy reflektor radarowy

gull / leurre flottant In electronic warfare, a floating radar reflector used to

NATO/PdP JAWNE

185

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

simulate a surface target at sea for deceptive purposes. 1/12/73 gun carriage / afft de canon carriage A mobile or fixed support for a gun. It sometimes includes the elevating and traversing mechanisms. 1/3/73 gun clear Preferred term: gun empty. gun direction / direction de tir The distribution and direction of the gun-fire of a ship. 1/3/73 gun empty / pice vide gun clear In artillery and naval fire support, the procedural term used to indicate that a gun is empty as ordered. 16/7/96 gun-target line / ligne pice-but An imaginary straight line from gun to target. Related terms: observer-target line; spotting line. 2/5/95 gun-type weapon / arme nuclaire type canon A device in which two or more pieces of fissionable material, each less than a critical mass, are brought together very rapidly so as to form a supercritical mass which can explode as the result of a rapidly expanding fission chain. 1/3/79 gyromagnetic compass / compas gyromagntique A directional gyroscope whose azimuth scale is maintained in alignment with the magnetic meridian by a magnetic detector unit. 1/12/79

uywany do symulowania celu nawodnego, w celu zmylenia przeciwnika. >15/2/12 laweta (oe) dziaa wzek Ruchoma lub staa podstawa dziaa. Niekiedy obejmuje mechanizmy podniesienia i kierunkowy. >26/2/98

dziao rozadowane Termin zalecany: gun empty. kierunek ognia artyleryjskiego Rozkad i kierunek ognia artylerii okrtowej. >26/2/98

dziao rozadowane We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej termin okrelajcy, e dziao jest rozadowane zgodnie z rozkazem. >26/1/00

linia celu Wyobraona linia prosta od dziaa do celu. >Terminy zwizane: observer-target line; spotting line. 26/2/98 artyleryjski pocisk jdrowy Pocisk, w ktrym dwa lub wicej adunkw materiau rozszczepialnego, kady mniejszy ni masa krytyczna, mog zosta szybko poczone tak, by osign mas krytyczn, mogc eksplodowa w wyniku szybkiego rozszerzania si acucha rozszczepienia. >15/2/12 kompas yromagnetyczny yroskopowy wskanik kursu, ktrego skala azymutu jest utrzymywana wzgldem poudnika magnetycznego poprzez detektor magnetyczny. >26/2/98

H
hachuring / hachures A method of representing relief upon a map or chart by shading in short disconnected lines drawn in the direction of the slopes. 1/3/73 half-life / priode radioactive The time required for the activity of a given radioactive species to decrease to half of its initial value due to radioactive decay. The half-life is a characteristic property of each radioactive species and is independent of its amount or condition. The effective half-life of a given isotope is the time in which the quantity in the body will decrease to half as a result of both radioactive decay and biological elimination. 1/3/73 szrafura Metoda przedstawiania rzeby terenu na mapie lub planie poprzez zacieniowanie krtkimi rozcznymi liniami rysowanymi w kierunku nachylenia. >22/9/99 okres prozpadu, okres poowicznego zaniku Czas, w ktrym aktywno danego nuklidu promieniotwrczego zmniejsza si do poowy pocztkowej wartoci, w wyniku rozpadu promieniotwrczego. Okres prozpadu jest wielkoci charakterystyczn kadego nuklidu promieniotwrczego i nie zaley od jego iloci i stanu. Efektywny okres prozpadu danego nuklidu jest okrelany czasem, w ktrym jego ilo w organizmie zmniejszy si o poow, w wyniku rozpadu promieniotwrczego i eliminacji biologicznej. >6/11/03 czas poowicznego wypadania W odniesieniu do opnionego opadu

half-residence time / demi-vie des produits contaminants dans l'atmosphre

NATO/PdP JAWNE

186

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

As applied to delayed fallout, it is the time required for the amount of weapon debris deposited in a particular part of the atmosphere, to decrease to half of its initial value. 1/3/73 half thickness / demi-paisseur Thickness of absorbing material necessary to reduce by one-half the intensity of radiation which passes through it. 1/3/73 half-tone / demi-teinte Any photomechanical printing surface or the impression therefrom in which detail and tone values are represented by a series of evenly spaced dots of varying size and shape, varying in direct proportion to the intensity of the tones they represent. Related term: half-tone screen. 1/3/73

promieniotwrczego, czas potrzebny do zmniejszenia o poow masy szcztkw adunku jdrowego, znajdujcych si w pewnym obszarze atmosfery. >8/11/01 warstwa poowicznego osabienia Grubo materiau pochaniajcego, konieczna do zmniejszenia o poow natenia promieniowania przechodzcego przez ten materia. >8/11/01 pton Kada fotomechaniczna powierzchnia odbitki lub wywoane przez ni wraenie, w ktrym szczegy i wartoci odcieni s przedstawione przez serie jednakowo rozmieszczonych kropek o rnym rozmiarze i ksztacie, zmieniajcym si wprost proporcjonalnie do intensywnoci odcieni, ktre reprezentuj. >Termin zwizany: half-tone screen.13/5/04 siatka ptonowa Seria rwnomiernie rozmieszczonych nieprzeroczystych linii na szkle, przecinajcych si pod ktami prostymi, dajcych przeroczyste szczeliny midzy przeciciami. Stosowana w aparatach fotograficznych do reprodukcji w celu rozdrobnienia obrazu o odcieniach zmieniajcych si w sposb cigy na wzr zoony z maych kropek. >Terminy zwizane: 2 half-tone; screen . 13/5/04 linia odpowiedzialnoci (linia przekazania odpowiedzialnoci) Linia kontrolna, najlepiej zgodna z atwymi do okrelenia cechami terenu, na ktrej odpowiedzialno za prowadzenie dziaa bojowych zostaje przekazana od jednego oddziau lub zwizku do innego. >26/2/98 zawieszenie ostrzau Niezamierzone opnienie w funkcjonowaniu systemu ogniowego. >26/2/98 ogie nkajcy Ogie prowadzony w celu niepokojenia wojsk przeciwnika w czasie odpoczynku, ograniczenia jego ruchu oraz poprzez zagroenie stratami, osabienia jego 3 morale. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 nnkanie Zamierzone i powtarzajce si dziaania zastraszajce podejmowane w celu zniechcania, przeszkadzania i utrudniania. >12/2/03 obrona portu Obrona portu lub kotwicowiska oraz ich wodnych podej przed zewntrznymi zagroeniami, np.: a. atak okrtu podwodnego, atak z okrtu podwodnego lub maego okrtu; b. ustawianie min przez przeciwnika; c. sabota. Obron portu przed kierowanymi pociskami rakietowymi

half-tone screen / trame de demi-teinte A series of regular spaced opaque lines on glass, crossing at right angles, producing transparent apertures between intersections. Used in a process camera to break up a solid or continuous tone image into a pattern of small dots. Related terms: half-tone; 2 screen . 1/3/73

handover line / ligne de recueil A control feature, preferably following easily defined terrain features, at which responsibility for the conduct of combat operations is passed from one force to another. 1/7/85

hang fire / long feu An undesired delay in the functioning of a firing system. 1/10/78 harassing fire / tir de harclement Fire designed to disturb the rest of the enemy troops, to curtail movement and, by threat of losses, to lower 3 morale. Related term: fire . 1/3/73

harassment / harclement Repeated, deliberate and intimidating activities intended to discourage, impede and disrupt. 14/10/02

harbour defence / dfense portuaire The defence of a harbour or anchorage and its water approaches against external threats such as: a. submarine, submarine borne, or small surface craft attack; b. enemy minelaying operations; c. sabotage. The defence of a harbour from guided or dropped

NATO/PdP JAWNE

187

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

missiles while such missiles are airborne is considered to be a part of air defence. Related term: port security. 1/12/74 hardened site / site durci A site, normally constructed under rock or concrete cover, designed to provide protection against the effects of conventional weapons. It may also be equipped to provide protection against the side-effects of a nuclear attack and against a chemical or a biological attack. 1/3/81 hard missile base / base durcie pour missiles A launching base that is protected against a nuclear explosion. 1/7/85
1

lub bombami, gdy pochodz one z samolotu, uwaa si za cz obrony przeciwlotniczej. >Termin zwizany: port security. 26/2/98 stanowisko umocnione Stanowisko zbudowane zazwyczaj pod przykryciem skalnym lub betonowym, przeznaczone do ochrony przed skutkami raenia broni konwencjonaln. Moe by rwnie przygotowane do zapewnienia ochrony przed ubocznymi skutkami ataku z uyciem broni masowego raenia. >7/2/02 umocnione stanowisko wyrzutni rakietowej Stanowisko wyrzutni rakietowej zabezpieczone przed dziaaniem czynnikw raenia wybuchu jdrowego. >7/2/02 powierzchnia utwardzona Teren o utwardzonej lub ustabilizowanej powierzchni, przeznaczony do parkowania pojazdw. >19/12/02 powierzchnia utwardzona Teren bez przykrycia o przygotowanej nawierzchni, wykorzystywany do skadowania rodkw materiaowych. >19/12/02 atak doranie przygotowany W dziaaniach ldowych atak, w ktrym czas przygotowania jest ograniczony ze wzgldu na potrzeb szybkiego dziaania w celu wykorzystania nadarzajcej si okazji. >Termin zwizany: deliberate attack. 26/2/98 dorane wykonanie przejcia Szybkie wykonanie jakkolwiek metod przejcia w polu minowym, zaporze lub fortyfikacji. Termin zwizany: deliberate breaching. [NO-01-A005] pokonanie przeszkody wodnej z marszu Przekroczenie rdldowej przeszkody wodnej z wykorzystaniem posiadanych lub atwo dostpnych rodkw przeprawowych, bez przerwy na dokadne przygotowanie. >Termin zwizany: deliberate crossing. 07/04/09 obrona dorana Obrona organizowana zwykle podczas kontaktu z przeciwnikiem lub gdy kontakt taki jest nieunikniony i czas na jej zorganizowanie jest ograniczony. Charakteryzuje si dostosowaniem naturalnych cech obronnych terenu przez wykorzystanie nisz, stanowisk i przeszkd. >Termin zwizany: deliberate defence. 15/2/12 kurs Kierunek, w ktrym jest zwrcona poduna o statku powietrznego lub okrtu, zwykle wyraony w stopniach mierzonych od pnocy zgodnie z kierunkiem ruchu wskazwek zegara (rzeczywisty, magnetyczny, wedug kompasu lub siatki wsprzdnych). >26/2/98
2 1

hard stand / aire de stationnement A paved or stabilized area where vehicles are parked. 1/3/73 hard stand / aire de stockage Open ground area having a prepared surface and used for the storage of material. 1/3/73
2

hasty attack / attaque improvise In land operations, an attack in which preparation time is traded for speed in order to exploit an opportunity. Related term: deliberate attack. 1/7/83

hasty breaching / ouverture de brche rapide The rapid creation of a route through a minefield, barrier or fortification by any expedient method. 1/7/80

hasty crossing / franchissement dans la foule The crossing of an inland water obstacle using the crossing means at hand or those readily available, and made without pausing for elaborate preparations. Related term: deliberate crossing. 1/1/91

hasty defence / dfense improvise A defence normally organized while in contact with the enemy or when contact is imminent and time available for the organization is limited. It is characterized by improvement of the natural defensive strength of the terrain by utilization of foxholes, emplacements, and obstacles. Related term: deliberate defence. 1/3/73 heading / cap The direction in which the longitudinal axis of an aircraft or ship is pointed, usually expressed in degrees clockwise from north (true, magnetic, compass or grid). 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

188

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

heading indicator / rptiteur de cap An instrument which displays heading transmitted electrically from a remote compass system. 1/11/80
2

wskanik kursu Urzdzenie wywietlajce kurs przekazany elektrycznie z odlegego systemu kompasowego. >26/2/98

headroom / hauteur libre The vertical distance between the top of the superstructure of a vehicle or the head of a person and any obstruction above them. Related terms: air draught; overhead clearance. 4/10/00 head-up display / prsentation tte haute HUD A display of flight, navigation, attack, or other information superimposed upon the pilot's forward field of view. Related term: horizontal situation display. 1/11/80 health and medical support / soutien sanitaire A set of actions which contribute to the preparation and preservation of the human potential by full and coherent care. 30/6/05 heavy replenishment at sea / ravitaillement lourd la mer heavy RAS Replenishment at sea invloving the transfer of solid cargo weighing more than 2,000 kg (4,410 lb) and up to 6,000 kg (13,216 lb) including the container. Related term: replenishment at sea. 5/9/07 health service support / soutien sant All services provided directly or indirectly to contribute to the health and well-being of patients or a population. 13/12/99 heavy-lift-ship / btiment transporteur de charges lourdes A ship specially designed and capable of loading and unloading heavy and bulky items. It has booms of sufficient capacity to accommodate a single lift of 100 tons. 1/3/73 height / hauteur The vertical distance of a level, a point, or an object considered as a point, measured from a specified datum. Related terms: altitude; elevation.1/3/73
2 2 1 1

przewit grny Odlego pionowa pomidzy najwyszym punktem pojazdu lub gowy osoby a jakkolwiek przeszkod znajdujc si nad nim. >Terminy zwizane: air draught; overhead clearance. 5/4/01 zobrazowanie przezierne HUD Wywietlanie informacji dotyczcych lotu, nawigowania, ataku lub innych, naoonych na pole widzenia pilota na wprost. >Termin zwizany: horizontal situation display. 8/12/09 wsparcie medyczne i zdrowotne Szereg dziaa majcych wpyw na przygotowanie i utrzymanie potencjau ludzkiego poprzez pen i spjn opiek. >27/6/06 uzupenianie adunkw cikich na morzu ciki RAS Uzupenianie na morzu adunkw staych o wadze od 2000 kg do 6000 kg brutto. >Termin zwizany: replenishment at sea. 2/12/08

zabezpieczenie zdrowotne Og wiadcze realizowanych bezporednio lub porednio w celu zapewnienia waciwego stanu zdrowia i samopoczucia pacjentw lub ludnoci. >5/4/01 Ciarowiec konwencjonalny Specjalny statek z moliwoci zaadowania i rozadowania cikich i wielkogabarytowych adunkw, wyposaony w bomy adunkowe o udwigu 100-ton. >5/6/08

wysoko wzgldna Pionowa odlego danej paszczyzny, punktu lub obiektu traktowanego jako punkt, mierzona od okrelonego poziomu odniesienia. >Terminy zwizane: altitude; elevation. 7/12/10 wysoko Pionowy wymiar obiektu. >13/9/01 wysoko wybuchu HOB Pionowa odlego od powierzchni ziemi lub celu do punktu wybuchu. >Terminy zwizane: optimum height of burst, safe burst height. 26/2/98 kurs podejcia migowcw Kurs lub seria kursw, po ktrych migowce poruszaj

height / hauteur The vertical dimension of an object. 1/3/73 height of burst / hauteur d'explosion HOB The vertical distance from the earth's surface or target to the point of burst. Related terms: optimum height of burst; safe burst height. 1/3/73 helicopter approach route / itinraire d'accs d'hlicoptres

NATO/PdP JAWNE

189

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The track or series of tracks along which helicopters move to a specific landing site or landing zone. Related terms: helicopter lane; helicopter retirement route. 1/10/80 helicopter assault force / force d'assaut d'hlicoptres A task organization combining helicopters, supporting units, and helicopter-borne troop units for use in helicopter-borne assault operations. 1/3/73 helicopterborne operation / opration hliporte An operation in which helicopters act in support of a formation, unit or organization to accomplish the movement of troops, supplies and/or equipment. Related term: airmobile operation. 20/11/96 helicopter direction centre / centre de direction des hlicoptres HDC In amphibious operations, the primary direct control agency for the helicopter group/unit commander operating under the overall control of the tactical air control centre. 1/3/82 helicopter lane / couloir d'hlicoptres A safety air corridor in which helicopters fly to or from their destination during helicopter operations. Related terms: helicopter approach route; helicopter retirement route. 1/3/73 helicopter retirement route / itinraire de sortie d'hlicoptres The track or series of tracks along which helicopters move from a specific landing site or landing zone. Related terms: helicopter approach route; helicopter lane. 1/10/80 helicopter support team / groupe de soutien des hlicoptres A task organization formed and equipped for employment in a landing zone to facilitate the landing and movement of helicopter-borne troops, equipment and supplies, and to evacuate selected casualties and prisoners of war. 1/8/79 helicopter wave / vague d'hlicoptres Related term: wave. 1/3/73 helipad / aire de manoeuvre d'hlicoptres A prepared area, including landing and hover points, designated and used for take-off and landing of helicopters. Related term: aerodrome. 30/6/05

si do okrelonego ldowiska lub strefy ldowania. >Terminy zwizane: helicopter lane; helicopter retirement route. 26/2/98

migowcowy oddzia szturmowy Oddzia wydzielony, skadajcy si ze migowcw, pododdziaw wsparcia i pododdziaw wojsk dziaajcych ze migowcw, organizowany do uderzeniowych dziaa migowcowych. >26/2/98 migowcowe zabezpieczenie dziaa Dziaania wojsk, w ktrych migowce wykorzystywane s do zabezpieczenia formacji lub jednostki w celu wykonania przerzutu wojsk, zapasw i/lub sprztu. >Termin zwizany: airmobile operation 26/1/00 centrum kierowania migowcami HDC W morskich operacjach desantowych, podstawowy organ dowdcy do bezporedniego kierowania grup/jednostk migowcw, dziaajcy w ramach centrum koordynacji taktycznych operacji powietrznych. 15/2/12 droga migowcowa Bezpieczny korytarz powietrzny, w ktrym migowce lataj do lub z miejsca przeznaczenia podczas operacji migowcowych. >Terminy zwizane: helicopter approach route; helicopter retirement route. 22/9/99 trasa wycofania migowcw cieka lub zesp cieek, po ktrych migowce poruszaj si z okrelonego ldowiska lub strefy ldowania. >Terminy zwizane: helicopter approach route; helicopter lane. 26/2/98

migowcowa grupa wsparcia Grupa wydzielona, sformowana i wyposaona do wykonywania zada w strefie ldowania w celu uatwienia ldowania i ruchu oddziaw dziaajcych na migowcach, ich sprztu i zaopatrzenia oraz ewakuacji rannych i jecw wojennych. >26/2/98

rzut migowcw >Termin zwizany: wave. 4/7/02 ldowisko migowcw Wyznaczony i odpowiednio przygotowany teren, wraz z punktami przyziemienia i zawisu, przeznaczony i wykorzystywany do startw i ldowa migowcw. >Termin zwizany: aerodrome. 19/4/06 baza migowcowa Obiekt przeznaczony do dziaania, bazowania, obsugi i remontw migowcw. >26/2/98 rg Hertza

heliport / hliport A facility designated for operating, basing, servicing, and maintaining helicopters. 1/3/73 Hertz-Horn

NATO/PdP JAWNE

190

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred term: chemical horn. H-hour / heure H The specific time at which an operation or exercise commences or is due to commence. Related terms: C-day; D-day; E- day; F-hour; G-day; G-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 H-hour / heure H The time at which the line of departure is or is due to be crossed by the leading element in an attack. Related terms: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09 high altitude / haute altitude Conventionally, an altitude above 10,000 metres (33,000 feet). Related terms: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop 1 altitude; drop height; elevation; height ; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 1/3/73 high altitude burst / explosion nuclaire haute altitude The explosion of a nuclear weapon which takes place at a height in excess of 100,000 feet (30,000 metres). Related terms: airburst; low airburst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 1/3/73 high angle / tir vertical In artillery and naval fire support, an order or request to obtain high angle fire (superior to 45 1/9/74 ).
2 2 1 1

>Termin zalecany: chemical horn. 4/7/02 godzina H Czas, w ktrym rozpoczyna si lub ma si rozpocz operacja lub wiczenie. >Terminy zwizane: C-day; Dday; E- day; F-hour; G-day; G-hour; K-day; K-hour; Lhour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10
2 1

godzina H Podczas ataku, czas w ktrym element czoowy przekracza lub ma przekroczy lini wyjciow. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E- day; F-hour; Gday; G-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; Tday; T-hour; Y-hour. 22/6/10 dua wysoko Wysoko powyej 10 000 metrw (33 000 stp). >Terminy zwizane: altitude; altitude datum; barometric altitude; calibrated altitude; critical altitude; cruising altitude; cruising level; datum level; drop altitude; drop 1 height; elevation; height ; minimum safe altitude; pressure-altitude; transition altitude; transition level. 7/12/10 wybuch jdrowy na duej wysokoci Wybuch jdrowy na wysokoci powyej 30 000 m. >Terminy zwizane: airburst; low airburst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 10/1/02

duy kt We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej rozkaz lub zapotrzebowanie na wsparcie ogniem ukonym skierowanym pod duym ktem. >26/2/98 strzelanie w grnym zakresie ktw Ogie prowadzony pod ktami podniesienia wikszymi ni kt podniesienia odpowiadajcy maksymalnemu zasigowi danego dziaa i amunicji; ogie, ktrego zasig zmniejsza si przy wzrocie kta podniesienia. >22/9/99 strefa kontroli przestrzeni powietrznej duej intensywnoci HIDACZ Przestrze powietrzna o zdefiniowanych wymiarach, okrelona przez organy kontroli przestrzeni powietrznej, w ktrej wystpuje intensywne uycie rodkw walki. >18/2/10 cel wysokoopacalny HPT Cel o duym znaczeniu i wartoci dla przeciwnika, ktrego zniszczenie, uszkodzenie lub neutralizacja moe prowadzi do nieproporcjonalnego zwikszenia przewagi wojsk wasnych. >6/10/09

high angle fire / tir vertical (ou courbe) Fire delivered at angles of elevation greater than the elevation that corresponds to the maximum range of the gun and ammunition concerned; fire, the range of which decreases as the angle of elevation is increased. 1/8/79 high-density airspace control zone / zone de contrle de l'espace arien haute densit HIDACZ Airspace of defined dimensions, designated by the airspace control authority, in which there is a concentrated employment of numerous and varied weapons/airspace users. 1/9/81 high pay-off target / objectif haut rendement HPT A target of significance and value to an adversary, the destruction, damage or neutralization of which may lead to a disproportionate advantage to friendly forces. 8/8/08

NATO/PdP JAWNE

191

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

high-velocity drop / largage vitesse de descente leve A drop procedure in which the drop velocity is greater than 30 feet per second (low-velocity drop) and lower than free-drop velocity. Related terms: airdrop; air movement; free drop; release. 1/3/73 hill shading / estompage A method of representing relief on a map by depicting the shadows that would be cast by high ground if light were shining from a certain direction. Related term: shaded relief. 1/3/73 hoist / treuil In helicopters, the mechanism by which external loads may be raised or lowered vertically. 1/3/82
1

zrzut przy duej prdkoci Procedura zrzutu, ktrego prdko jest wiksza ni 30 stp na sekund (9 m/s) (zrzut przy maej prdkoci) i mniejsza ni prdko zrzutu bez spadochronu. >Terminy zwizane: airdrop; air movement; free drop; release. 7/12/10 cieniowanie terenu Metoda przedstawiania rzeby terenu na mapie poprzez naniesienie cieni, ktre rzucayby wzniesienia terenowe, gdyby wiato padao z okrelonego kierunku. >Termin zwizany: shaded relief. 26/2/98 podnonik Mechanizm zamontowany na migowcach za pomoc ktrego adunki zewntrzne mog by pionowo podnoszone lub opuszczane. >26/2/98 adownia Przedzia adunkowy na okrcie. >4/4/02 utrzyma W dziaaniach ldowych utrzyma si, zajmowan pozycj lub rejon. >4/4/02 zwiza W czasie ataku zwiza przeciwnika przez wywarcie na niego presji wystarczajcej, aby zapobiec zmianie jego pozycji lub przegrupowaniu. >4/4/02 utrzyma W ruchu lotniczym, utrzymywanie statku powietrznego zidentyfikowanego wzrokowo lub za pomoc innych rodkw w okrelonej przestrzeni lub pooeniu, zgodnie z Instrukcj kontroli ruchu lotniczego. >4/4/02 przejciowy >Termin zalecany: transient. 26/2/98 przerwa ogie W obronie powietrznej nagy rozkaz przerwania ognia. Pociski znajdujce si ju w locie musz by powstrzymane przed przechwyceniem celu, o ile jest to technicznie moliwe. >Termin zwizany: cease engagement; engage. 26/2/98 miejsce oczekiwania na kotwicy Miejsce kotwiczenia, w ktrym okrty mog zarzuci kotwice: a) jeli kotwicowiska robocze lub koncentracji albo port, do ktrych zostay skierowane s zajte; b) jeli ich natychmiastowe wyjcie na kolejny rejs zostao opnione ze wzgldu na zagroenie ze strony przeciwnika lub inne czynniki; c) jeli okrty te zostay rozrodkowane z portu w celu uniknicia skutkw ataku jdrowego. >Terminy zwizane: assembly anchorage; dispersal; emergency anchorage; working anchorage. 26/2/98
2 1

hold / cale A cargo stowage compartment aboard ship. 1/3/73 hold / tenir In land operations, to maintain possession of a position or area by force. 1/10/01 hold / fixer In an attack, to exert sufficient pressure to prevent movement or redisposition of enemy forces. 1/3/73
4 3 2

hold / maintenir en attente As applied to air traffic, to keep an aircraft within a specified space or location which is identified by visual or other means in accordance with Air Traffic Control instructions. 1/3/73 holdee Preferred term: transient. hold fire / halte au feu In air defence, an emergency order to stop firing. Missiles already in flight must be prevented from intercepting, if technically possible. Related term: cease engagement; engage. 1/7/83
1

holding anchorage / mouillage d'attente An anchorage where ships may lie: a. if the assembly or working anchorage, or port, to which they have been assigned is full; b. when delayed by enemy threats or other factors from proceeding immediately on their next voyage; c. when dispersed from a port to avoid the effects of a nuclear attack. Related terms: assembly anchorage; dispersal; emergency anchorage; working anchorage. 1/6/78

NATO/PdP JAWNE

192

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

holding attack / action de fixation An attack designed to hold the enemy in position, to deceive him as to where the main attack is being made, to prevent him from reinforcing the elements opposing the main attack and/or to cause him to commit his reserves prematurely at an indecisive location. 1/3/73

natarcie wice Natarcie w celu zatrzymania przeciwnika na jego pozycjach, wprowadzenie w bd co do miejsca wykonywania gwnego uderzenia, uniemoliwienie mu wzmocnienia elementw przeciwdziaania gwnemu uderzeniu i/lub spowodowanie przedwczesnego wprowadzenia jego odwodu do walki w niepewnym miejscu. >26/2/98 punkt odniesienia Geograficznie lub elektronicznie zdefiniowana pozycja wykorzystywana do okrelania pooenia statku powietrznego w locie, wedug wczeniej ustalonego wzoru, zgodnie z zezwoleniem kontroli ruchu lotniczego. >Termin zwizany: orbit point. 26/2/98 miejsce koowania Wyznaczone miejsce na lotnisku, w pobliu uywanej drogi startowej, rozpoznawane wzrokowo, w ktrym pozycja koujcego statku powietrznego jest utrzymywana zgodnie z instrukcjami kontroli ruchu lotniczego. >26/2/98 luka W morskiej wojnie minowej niezamierzona luka pozostawiona podczas oczyszczania lub poszukiwania pl minowych, powstaa z powodu bdw w nawigacji, utrzymywania pozycji, stawiania boi znakowych, niepowodze lub innych przyczyn. >26/2/98 adunek do wykonywania otworw adunek kumulacyjny wytwarzajcy gboki otwr cylindryczny o stosunkowo maej rednicy wzdu jego osi pionowej lub podunej. >16/11/00 samonaprowadzanie Technika, dziki ktrej ruchoma stacja kieruje si lub jest kierowana do rda energii promieniowanej lub odbitej albo do wyznaczonego punktu. >26/2/98 przystawka samonaprowadzajca Urzdzenie, ktre w zastosowaniu z odbiornikiem radiowym statku powietrznego wytwarza sygnay dwikowe i/lub wietlne, wskazujce kierunek radiowej stacji nadawczej wzgldem kursu statku powietrznego. >26/2/98 samonaprowadzanie System, za pomoc ktrego pocisk rakietowy kieruje si na cel dziki wbudowanemu mechanizmowi, uruchamianemu przez charakterystyczne waciwoci celu. >Terminy zwizane: active homing guidance; passive homing guidance; semi-active homing guidance.15/2/12 mina samonaprowadzajca si W morskiej wojnie minowej mina wyposaona we wasny napd, kierujca si do celu. >Termin zwizany: 2 mine . 26/2/98

holding point / point d'attente A geographically or electronically defined location used in stationing aircraft in flight in a predetermined pattern in accordance with air traffic control clearances. Related term: orbit point. 1/10/84
1

holding position / position d'attente A specified location on the aerodrome, close to the active runway and identified by visual means, at which the position of a taxiing aircraft is maintained in accordance with air traffic control instructions. 1/3/79

holiday / blanc In naval mine warfare, a gap left unintentionally during sweeping or minehunting arising from errors in navigation, station-keeping, dan laying, breakdowns or other causes. 1/11/75

hollow charge / charge perforante A shaped charge producing a deep cylindrical hole of relatively small diameter in the direction of its axis of rotation. 1/12/77 homing / processus de ralliement The technique whereby a mobile station directs itself, or is directed, towards a source of primary or reflected energy, or to a specified point. 1/3/79 homing adaptor / adaptateur de radioralliement A device which, when used with an aircraft radio receiver, produces aural and/or visual signals which indicate the direction of a transmitting radio station with respect to the heading of the aircraft. 1/3/73

homing guidance / guidage de collision A system by which a missile steers itself towards a target by means of a self-contained mechanism which is activated by some distinguishing characteristics of the target. Related terms: active homing guidance; passive homing guidance; semi-active homing guidance. 1/3/73 homing mine / mine tte chercheuse In naval mine warfare, a mine fitted with propulsion equipment which homes on to a target. Related term: 2 mine . 1/11/75

NATO/PdP JAWNE

193

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

hook operation / transport sous lingue In helicopter operations, any transport of underslung loads. Related term: underslung load. 1/7/88

przenoszenie podwieszonych adunkw W operacjach z uyciem migowcw kady transport adunkw podwieszonych. >Termin zwizany: underslung load. 26/2/98 mina poziomego raenia W ldowych dziaaniach minowych mina przeznaczona do wywoania efektw niszczcych w paszczynie prawie rwnolegej do powierzchni ziemi. >Termin 1 zwizany: mine . [NO-01-A005] bd poziomy bd prawdopodobny Bd zasigu, odchylenia lub promienia, ktry bro moe przekroczy rwnie czsto, jak i nie przekroczy. Poziomy bd broni zbliajcej si prawie pionowo w stosunku do celu jest opisywany w kategoriach prawdopodobnego bdu koowego. Poziomy bd broni dajcej rozrzut eliptyczny wyraany jest w kategoriach bdu prawdopodobnego. >Terminy zwizane: circular 2 error probable; delivery error; deviation ; dispersion error. 26/2/98 adowanie poziome adowanie artykuw o podobnym charakterze poziomymi warstwami przez luki adowni okrtu. >Termin zwizany: loading. 26/2/98 poziome zobrazowanie sytuacji Elektronicznie generowane zobrazowanie, w ktrym mog by przedstawione informacje nawigacyjne, zapisane dane proceduralne i dotyczce misji. Informacje radarowe i obrazy telewizyjne mog by wywietlane jako nakadka mapy, albo jako osobny obraz. >Termin zwizany: head-up display. 27/10/04

horizontal action mine / mine action horizontale In land mine warfare, a mine designed to produce a destructive effect in a plane approximately parallel to 1 the ground. Related term: mine . 1/1/91

horizontal error / cart probable horizontal probable error The error in range, deflection, or in radius, which a weapon may be expected to exceed as often as not. Horizontal error of weapons making a nearly vertical approach to the target is described in terms of circular error probable. Horizontal error of weapons producing elliptical dispersion pattern is expressed in terms of probable error. Related terms: circular error probable; 2 delivery error; deviation ; dispersion error. 1/3/73

horizontal loading / chargement l'horizontale Loading of items of like character in horizontal layers throughout the holds of a ship. Related term: loading. 1/3/73 horizontal situation display / visualisation de la situation horizontale An electronically generated display on which navigation information and stored mission and procedural data can be presented. Radar information and television picture can also be displayed either as a map overlay or as a separate image. Related term: head-up display. 1/11/80 horizontal situation indicator / plateau de route An instrument which may display bearing and distance to a navigation aid, magnetic heading, track/course and track/course deviation. 1/11/73

wskanik poziomego pooenia Przyrzd, ktry moe zobrazowa pooenie geograficzne i odlego do celu nawigacyjnego, kierunek magnetyczny, ciek/kurs i odchylenie od cieki/kursu. >26/2/98 czop W morskiej wojnie minowej wystp obudowy miny niektrych min kontaktowych, ktry powoduje detonacj miny, jeli zostanie zamany lub zgity. >Termin zwizany: switch horn. 26/2/98 chomto >Termin zalecany: rescue strop. 26/2/98 wrogi W identyfikacji oznaczenie toru, obiektu lub jednostki, ktrej charakter, zachowanie lub pochodzenie wskazuj, e stanowi zagroenie dla wojsk wasnych. Okrelenie wrogi nie musi oznacza zgody na uycie 1,2 uzbrojenia. Terminy zwizane: friend; identification ; neutral; unknown >6/11/03.

horn / corne In naval mine warfare, a projection from the mine shell of some contact mines which, when broken or bent by contact, causes the mine to fire. Related term: switch horn. 1/11/75 horse collar Preferred term: rescue strop. hostile / hostile In identification, the designation given to a track, object or entity whose characteristics, behaviour or origin indicate that it is a threat to friendly forces. Designation as hostile does not necessarily imply clearance to engage. Related terms: friend; 1,2 identification ; neutral; unknown.1/10/03

NATO/PdP JAWNE

194

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

hostile track / piste hostile A track determined to be a threat in accordance with established criteria. 4/10/00 host nation / pays hte HN A nation which, by agreement: a. receives forces and materiel of NATO or other nations operating on/from or transiting through its territory; b. allows materiel and/or NATO organizations to be located on its territory; and/or c. provides support for these purposes. Related term: host-nation support. 4/10/00 host nation post / poste tenu par un ressortissant local A post which has been agreed by the local national authorities and should be permanently filled by them in view of its administrative/national nature. 1/11/75 host-nation support / soutien fourni par le pays hte HNS Civil and military assistance rendered in peace, crisis or war by a host nation to NATO and/or other forces and NATO organizations which are located on, operating on/from, or in transit through the host nations territory. Related term: host nation. 4/10/00 hot spot / point chaud Region in a contaminated area in which the level of radioactive contamination is considerably greater than in neighboring regions in the area. 1/3/73 hovering / plonge statique - vol stationnaire A self-sustaining manoeuvre whereby a fixed, or nearly fixed, position is maintained relative to a spot on the surface of the earth or underwater. 1/3/73 hovering ceiling / plafond de vol stationnaire The highest altitude at which the helicopter is capable of hovering in standard atmosphere. It is usually stated in two figures: hovering in ground effect and hovering out of ground effect. 1/3/73

wrogi obiekt Obiekt okrelony wedug przyjtych kryteriw jako stanowicy zagroenie. >10/5/01 pastwo-gospodarz HN Pastwo, ktre na podstawie umowy: a) przyjmuje siy i rodki krajw NATO lub innych dziaajcych na jego terytorium lub przez nie przemieszczajcych si, b) zezwala na rozmieszczenie rodkw i/lub organizacji NATO na jego terytorium, c) zapewnia wsparcie dla ww. celw. >Termin zwizany: host-nation support. >26/10/00 placwka pastwa gospodarza Placwka, uzgodniona z lokalnymi wadzami pastwowymi, ktra powinna by stale przez nie obsadzana ze wzgldu na jej administracyjny/pastwowy charakter. >26/2/98 wsparcie przez pastwo-gospodarza HNS Pomoc cywilna i wojskowa udzielana przez pastwo gospodarza, w czasie pokoju, kryzysu lub wojny siom NATO i/lub innym dziaajcym na jego terytorium lub przez nie przemieszczajcym si. >Termin zwizany: host nation. 26/10/00 obszar podwyszonego skaenia Rejon w terenie skaonym, w ktrym poziom skaenia promieniotwrczego jest znacznie wyszy ni w obszarze otaczajcym. >7/2/02 zawis Manewr unoszenia si, dziki ktremu zostaje utrzymana staa lub prawie staa pozycja wzgldem miejsca na powierzchni ziemi lub pod wod. >26/2/98 maksymalny puap zawisu Najwiksza wysoko, na ktrej migowiec moe wykona zawis w standardowej atmosferze. Zwykle wyraane jest to dwiema liczbami: zawis z oddziaywaniem powierzchni ziemi i bez tego oddziaywania. >26/2/98 rozpoznanie osobowe HUMINT RO (dopuszczalny) Kategoria danych rozpoznawczych/wywiadowczych, opracowanych na podstawie informacji zbieranych i dostarczanych przez rda osobowe. >8/12/09 pomoc humanitarna rodki do bezporedniego agodzenia ludzkiego cierpienia. >Terminy zwizane: humanitarian assistance; humanitarian operation. 6/11/03. wsparcie humanitarne HA

human intelligence / renseignement humain HUMINT A category of intelligence derived from information collected and provided by human sources. 1/1/83

humanitarian aid / aide humanitaire The resources needed to directly alleviate human suffering. Related terms: humanitarian assistance; humanitarian operation. 22/6/04 humanitarian assistance / assistance humanitaire HA

NATO/PdP JAWNE

195

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

As part of an operation, the use of available military resources to assist or complement the efforts of responsible cyvil actors in the operational area or specialized civil humanitarian organizations in fulfilling their primary responsibility to alleviate human suffering. Related terms: humanitarian aid; humanitarian operation. 22/6/04

Jako cz operacji, uycie dostpnych zasobw militarnych w celu wsparcia lub uzupenienia wysikw odpowiedzialnych podmiotw cywilnych w obszarze dziaania lub wyspecjalizowanych cywilnych organizacji humanitarnych w wypenianiu ich podstawowych obowizkw zwizanych z agodzeniem ludzkiego cierpienia. >Terminy zwizane: humanitarian aid; humanitarian operation. 24/5/05 operacja humanitarna Operacja organizowana w celu zagodzenia ludzkiego cierpienia, gdy odpowiedzialne podmioty cywilne w danym rejonie nie mog lub nie chc odpowiednio wspomaga ludnoci. Moe ona poprzedza, przebiega rwnolegle lub uzupenia dziaania wyspecjalizowanych cywilnych organizacji humanitarnych. >Terminy zwizane: humanitarian assistance; humanitarian operation. 6/11/03. adunek nie oddzielony adunek przenoszony przez statek powietrzny, ktry nie oddzieli si od statku lub jego wyrzutni, pomimo zainicjowania procesu jego odpalenia lub zrzutu. 06/11/07 grupa okrtw do zwalczania odzi podwodnych >Termin zalecany: antisubmarine carrier group. 26/2/98 szlak rozminowania droga traowania W morskiej wojnie minowej droga, ktr ma poda okrt rozminowania (lub traowiec) zapewniajca przejcie sprztu rozminowujcego (lub traujcego) ponad chwytakami. >26/2/98 bomba wodorowa >Termin zalecany: thermonuclear weapon. 26/2/98 mapa hydrograficzna mapa morska Mapa morska pokazujca gboko wody, charakter dna, kontury dna i lini brzegow, pywy i prdy w danym morzu lub morzu i obszarze ldu. >Termin zwizany: chart. 26/2/98 hydrografia Nauka zajmujca si pomiarami i opisem cech fizycznych oceanw, mrz, jezior, rzek oraz przylegajcych do nich obszarw przybrzenych, ze szczeglnym uwzgldnieniem ich wykorzystania do celw nawigacyjnych. >26/2/98 komora nadcinieniowa komora cinieniowa (termin dopuszczalny) komora dla nurkw (termin dopuszczalny) komora dekompresyjna (termin dopuszczalny) Komora stosowana do odtworzenia wzrostu cinienia otoczenia, jaki ma miejsce przy obnianiu si poniej poziomu morza, w rodowisku wodnym lub w powietrzu. Uwaga: Jest to jedyny rodzaj komory uywany w

humanitarian operation / opration humanitaire An operation specifically mounted to alleviate human suffering where responsible civil actors in an area are unable or unwilling to adequately support a population. It may precede, parallel, or complement the activity of specialized civil humanitarian organizations. Related terms: humanitarian assistance; humanitarian operation. 1/10/03

hung store / charge darmement suspendue An aircraft store that has failed to separate from an aircraft or a launcher although actuated for employment or jettison. 20/06/06

hunter-killer group Preferred term: antisubmarine carrier group. hunter track / route du chasseur sweeper track In naval mine warfare, the track to be followed by the hunter (or sweeper) to ensure that the hunting (or sweeping) gear passes over the lap track. 1/11/75

hydrogen bomb Preferred term: thermonuclear weapon. hydrographic chart / carte hydrographique nautical chart A nautical chart showing depths of water, nature of bottom, contours of bottom and coastline, and tides and currents in a given sea or sea and land area. Related term: chart. 1/3/73 hydrography / hydrographie The science which deals with the measurements and description of the physical features of the oceans, seas, lakes, rivers, and their adjoining coastal areas, with particular reference to their use for navigational purposes. 1/3/73 hyperbaric chamber / caisson hyperbare compression chamber (admitted) diving chamber (admitted) recompression chamber (admitted) A chamber used to induce an increase in ambient pressure as would occur in descending below sea level, in a water or air environment. Note: It is the only type of chamber suitable for use in

NATO/PdP JAWNE

196

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

the treatment of decompression sickness in flying or diving. 5/9/07 hyperbolic navigation system / systme de navigation hyperbolique A radio navigation system which enables the position of an aircraft equipped with a suitable receiver to be fixed by two or more intersecting hyperbolic position lines. The system employs either a time difference measurement of pulse transmissions or a phase difference measurement of phase-locked continuous wave transmissions. Related term: decca. 1/12/74 hyperfocal distance / distance hyperfocale The distance from the lens to the nearest object in focus when the lens is focused at infinity. 1/3/73

leczeniu choroby dekompresyjnej wywoanej lotami lub nurkowaniem. >2/12/08 hiperboliczny system nawigacyjny Radiowy system nawigacyjny, umoliwiajcy okrelenie pozycji statku powietrznego, wyposaonego w odpowiedni odbiornik radiowy, na podstawie dwch lub wicej przecinajcych si hiperbolicznych linii pooenia. System wykorzystuje pomiar rnicy czasu transmisji impulsowych albo pomiar rnicy fazowej staofazowych transmisji fal cigych. >Termin zwizany: decca. 26/2/98 odlego pozaogniskowa Odlego od soczewki do najbliszego obiektu o prawidowej ostroci zobrazowania, przy ustawieniu obiektywu na nieskoczono. >8/4/04 paliwo hipergoliczne Paliwo, ktre ulegnie samozaponowi od utleniacza, takiego jak anilina z dymicym kwasem azotowym. Uywane jako materia pdny w niektrych systemach pociskw rakietowych. >26/2/98 hiperdwikowa Prdko rwna lub przekraczajca 5-krotn warto prdkoci dwiku. >Termin zwizany: speed of sound. 26/2/98 hiperstereoskopia stereoskopia przesadzona Obraz stereoskopowy, w ktrym efekt rzeby terenu jest przesadzony z powodu wyduenia bazy aparatu fotograficznego. >26/2/98 komora podcinieniowa komora niskich cinie (termin dopuszczalny) komora dekompresyjna (termin dopuszczalny) Komora stosowana do odtworzenia spadku cinienia otoczenia, jaki ma miejsce przy wznoszeniu si ponad poziom morza. Uwaga: Komora taka jest gwnie uywana do celw treningowych i badawczych. >2/12/08 hipsometria zaciemnienie wysokoci barwy hipsometryczne Metoda przedstawiania rzeby terenu na planach i mapach, polegajca na kolorowaniu rnymi odcieniami tych czci, ktre le pomidzy wybranymi poziomami. >22/9/99

hypergolic fuel / carburant hypergolique Fuel which will spontaneously ignite with an oxidizer, such as aniline with fuming nitric acid. It is used as the propulsion agent in certain missile systems. 1/3/73 hypersonic / hypersonique Of or pertaining to speeds equal to, or in excess of, 5 times the speed of sound. Related term: speed of sound. 1/3/73 hyperstereoscopy / hyperstroscopie exaggerated stereoscopy Stereoscopic viewing in which the relief effect is noticeably exaggerated, caused by the extension of the camera base. 1/3/73 hypobaric chamber / caisson hypobare altitude chamber (admitted) decompression chamber (admitted) A chamber used to induce a decrease in ambient pressure as would occur in ascending to altitude. Note: This type of chamber is primarily used for training and experimental purposes. 5/9/07

hypsometric tinting / coloriage hypsomtrique altitude tint elevation tint layer tint A method of showing relief on maps and charts by colouring in different shades those parts which lie between selected levels. 1/3/73

I
identification / identification The indication by any act or means of one's own friendly character or individuality. 15/7/00
1 1

identyfikacja Okazanie w jakikolwiek sposb lub za pomoc dowolnych rodkw swojej przynalenoci do si wasnych lub tosamoci. >2/12/08

NATO/PdP JAWNE

197

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

identification / identification The process of attaining an accurate characterization of a detected entity by any act or means so that high confidence real-time decisions, including weapons engagement, can be made. Related terms: detection; friend; hostile; identification, friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 1/10/03
3 3

identyfikacja Proces uzyskiwania dokadnej charakterystyki wykrytego obiektu za pomoc dowolnych dziaa lub rodkw w celu umoliwienia podjcia w czasie rzeczywistym waciwych decyzji, z uyciem broni wcznie. >Terminy zwizane: detection; friend; hostile; identification, friend-or-foe; neutral; recognition; unknown. 2/12/08 identyfikacja W interpretacji zobrazowania, rozrnienie obiektw w ramach poszczeglnych typw lub klas. >2/12/08 identyfikacja swj obcy IFF System wykorzystujcy transmisj sygnaw elektromagnetycznych, na ktre sprzt si wasnych odpowiada automatycznie, np. wysyajc odpowiednie impulsy, odrniajce go od si przeciwnika. >Terminy 2 zwizane: detection; friend; hostile; identification ; neutral; recognition; unknown. 2/12/08
3

identification / identification In imagery interpretation, the discrimination between objects within a particular type or class. 15/7/00 identification, friend-or-foe / identification ami/ennemi IFF A system using electromagnetic transmissions to which equipment carried by friendly forces automatically responds, for example, by emitting pulses, thereby distinguishing themselves from enemy forces. Related terms: detection; friend; 2 hostile; identification ; neutral; recognition; unknown. 1/8/82 identity 3 Preferred term: identification . igniter / allumeur A device designed to produce a flame or a spark to initiate an explosive train. 18/12/97

tosamo 3 >Termin zalecany: identification . 26/2/98 zaponnik Urzdzenie przeznaczone do wytworzenia pomienia lub iskry w celu zainicjowania cigu wybuchowego. >16/11/00 owietlenie wiatem rozproszonym >Termin zalecany: indirect illumination. 26/2/98 owietlenie wiatem odbitym >Termin zalecany: indirect illumination. 26/2/98 ogie owietlajcy Ogie prowadzony w celu owietlenia jakiego obszaru. >26/2/98 degradacja obrazu Zmniejszenie moliwoci wasnego indywidualnego systemu sensorw spowodowane bdem w dziaaniu sensorw, procedurach obrbki lub niewaciw obrbk filmw. Termin ten nie dotyczy pogorszenia jakoci spowodowanego czynnikami zewntrznymi, np. atmosferycznymi. >26/2/98

illumination by diffusion / clairage par diffusion Preferred term: indirect illumination. 1/11/75 illumination by reflection / clairage par rflexion Preferred term: indirect illumination. 1/11/75 illumination fire / tir clairant Fire designed to illuminate an area. 1/3/73

image degradation / affaiblissement de l'image The reduction of the inherent optimum potential of individual sensor systems caused by error in sensor operations, processing procedures or incorrect film handling. Reduction in quality caused by unavoidable factors not associated with the sensor system, i.e. atmospherics, snow, cover, etc., are not associated with the term. 1/11/75 image displacement / dformation de l'image In a photograph, any dimensional or positional error. 1/3/73 image map / iconocarte In photogrammetry, a map made from an image or image mosaic, usually overlaid with a grid or graticule, and cartographically enhanced to aid interpretation. Note: it may be in hard or soft copy format and be

znieksztacenie obrazu W fotografii, kady bd wymiaru lub pooenia. >13/5/04 mapa obrazowa W fotogrametrii mapa wykonana z obrazu lub mozaiki obrazw, zazwyczaj z naniesion siatk kilometrow lub kartograficzn oraz znakami topograficznymi zwikszajcymi jej czytelno.

NATO/PdP JAWNE

198

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

capable of substituting a conventional map product. 1,2 Related terms: graticule ; military grid; mosaic; photomap. 14/10/02

Uwaga: mapa obrazowa moe wystpowa w postaci wydruku lub w formie elektronicznej oraz zastpowa 1,2 map konwencjonaln. >Terminy zwizane: graticule ; military grid; mosaic; photomap. 12/2/03 kompensacja ruchu obrazu Celowy ruch bony fotograficznej z tak prdkoci, by skompensowa ruch postpowy statku powietrznego lub kosmicznego fotografujcego obiekty terenowe. >8/4/04 zobrazowanie W znaczeniu oglnym, przedstawianie obiektw za pomoc reprodukcji elektronicznej albo poprzez optyczne wywietlanie na filmie, elektronicznych urzdzeniach wywietlajcych lub innych mediach. >26/2/98 materiay porwnawcze do zobrazowa Materiay porwnawcze wspomagajce interpretacj danego zobrazowania. >26/2/98 korelacja zobrazowania Powizanie oznacze zobrazowania, pochodzcych z rnych czujnikw, dotyczcych pooenia obiektw i ich charakterystycznych cech fizycznych. >8/4/04

image motion compensation / compensation de fil Movement intentionally imparted to film at such a rate as to compensate for the forward motion of an air or space vehicle when photographing ground objects. 1/3/73 imagery / imagerie Collectively, the representations of objects reproduced electronically or by optical means on film, electronic display devices, or other media. 1/3/73

imagery collateral / documents d'interprtation The reference materials which support the imagery interpretation function. 1/6/78 imagery correlation / corrlation de reprsentation The mutual relationship between the different signatures on imagery from different types of sensors in terms of position and the physical characteristics signified. 1/11/75 imagery data recording / enregistrement des donnes de reprsentation The transposing of information relating to the airborne vehicle, and sensor, such as speed, height, tilt, position and time, to the matrix block on the sensor record at the moment of image acquisition. 1/12/76 imagery exploitation / exploitation photographique The cycle of processing and printing imagery to the positive or negative state, assembly into imagery packs, identification, interpretation, mensuration, information extraction, the preparation of reports and the dissemination of information. 1/9/74 imagery interpretation / interprtation d'une reprsentation The process of location, recognition, identification, and description of objects, activities, and terrain represented on imagery. 1/12/74 imagery interpretation / interprtation photographique photographic interpretation The extraction of information from photographs or other recorded images. 1/12/74 imagery interpretation key / cl d'interprtation photo interpretation key Any diagram, chart, table, list, or set of examples, etc., which is used to aid imagery interpreters in the rapid identification of objects visible on imagery.
2 1

zapis danych zobrazowania Naoenie informacji dotyczcej statku powietrznego i czujnika, takiej jak: prdko, wysoko, przechy, pooenie i czas, na blok matrycy zapisu sensora w chwili rejestracji obrazu. >13/5/04

wykorzystanie zobrazowania Cykl przetwarzania zobrazowania oraz obrbki jego negatywowych lub pozytywowych odbitek, zebranie w pakiety, identyfikacja, interpretacja, pomiary, selekcja informacji, przygotowanie meldunkw i rozpowszechnianie. >26/2/98 interpretacja zobrazowania Proces lokalizacji, rozpoznania, identyfikacji i opisu obiektw, dziaa i terenu przedstawionych na zobrazowaniu. 26/2/98
1

interpretacja zobrazowania fotointerpretacja fotointerpretacja Pozyskiwanie informacji z fotografii lub innych zapisanych obrazw. >26/2/98

legenda do interpretacji zobrazowania legenda do interpretacji fotografii Kady diagram, mapa, tablica, lista lub zestaw przykadw itp., ktre s wykorzystywane przy interpretacji zobrazowania jako pomoc do szybkiej

NATO/PdP JAWNE

199

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/3/73

identyfikacji obiektw widzianych na zobrazowaniu. >26/2/98 pakiet zobrazowania Zbir zapisw, pozyskanych z rnych czujnikw zobrazowania, odnoszcy si do wsplnego rejonu celu. >15/1/08 lot rozpoznawczy lot rozpoznawczy z fotografowaniem Pojedynczy lot statku powietrznego wykonany w celu pozyskania zobrazowania lotniczego. >29/1/04

imagery pack / dossier de reprsentation d'objectif An assembly of the records from different imagery sensors covering a common target area. 1/12/74

imagery sortie / sortie de reconnaissance photographique photographic sortie One flight by one aircraft for the purpose of recording air imagery. 1/3/73 immediate air support / appui arien immdiat - appui arien urgent Air support to meet specific requests which arise during the course of a battle and which by their nature cannot be planned in advance. Related terms: close air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 1/3/73 immediate decontamination / dcontamination immdiate Decontamination carried out by an individual upon becoming contaminated, to save life and minimize casualties. This may include decontamination of some personal clothing and/or equipment. Related terms: decontamination; operational decontamination; thorough decontamination. 1/11/91 immediately vital cargo / cargaison immdiatement vitale IVC A cargo already loaded which the consignee country regards as immediately vital for the prosecution of the war or for national survival, notwithstanding the risk to the ship. If the cargo is carried in a ship of another nation, then that nation must agree to the delivery of the cargo. The use of this term is limited to the period of implementation of the shipping movement policy. Related term: cargo. 1/3/73 immediate operational readiness / situation par combattre The state in which an armed force is ready in all respects for instant combat. Related terms: nuclear weapon exercise; nuclear weapon manoeuvre. 1/3/81 impact action fuze / fuse percutante direct action fuze A fuze that is set in action by the striking of a projectile or bomb against an object, e.g., percussion fuze, contact fuze. Related term: fuze. 1/3/73 impact area / zone d'impact - rceptacle An area having designated boundaries within the limits of which all ordnance is to make contact with the ground. 1/3/73

natychmiastowe wsparcie lotnicze Wsparcie lotnicze speniajce okrelone potrzeby wynikajce z przebiegu walki, ktre ze wzgldu na swj charakter nie moe by wczeniej zaplanowane. >Terminy zwizane: close air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 7/12/10 natychmiastowa likwidacja skae Likwidacja skae wykonywana przez osob bezporednio po skaeniu, w celu ratowania ycia albo zminimalizowania strat. Moe obejmowa usuwanie skae z umundurowania i/lub sprztu. >Terminy zwizane: decontamination; operational decontamination; thorough decontamination. 7/2/02

adunek o szczeglnym znaczeniu IVC adunek zaadowany na statek, ktry pastwo adresat uwaa, bez wzgldu na niebezpieczestwo groce temu statkowi, za bezwzgldnie konieczny do prowadzenia wojny lub swego przetrwania. Jeli adunek jest przewoony statkiem innego pastwa, pastwo to musi wyrazi zgod na dostarczenie takiego adunku. Termin ten stosowany jest w okresie obowizywania zasad kontroli eglugi. >Termin zwizany: cargo. 3/3/09 natychmiastowa gotowo bojowa Stan, w ktrym dane siy zbrojne s pod kadym wzgldem gotowe do natychmiastowego przystpienia do dziaa zbrojnych. >Terminy zwizane: nuclear weapon exercise; nuclear weapon manoeuvre. 26/2/98 zapalnik uderzeniowy zapalnik dziaania bezporedniego Zapalnik uruchamiany przez uderzenie pocisku lub bomby w obiekt, np. sponka, zapalnik kontaktowy. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98 rejon uderzenia Obszar o okrelonych granicach, w ktry powinny trafi wszystkie pociski artyleryjskie. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

200

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

impact point 2 Preferred term: point of impact . 1/12/74 impact pressure / pression d'impact The difference between pitot pressure and static pressure. 1/8/79 implementation / mise en application In NATO standardization, the performance of an obligation laid down in a NATO standardization agreement. Related terms: NATO standardization agreement; ratification; reservation. [Approving authority(ies): NCS] 20/5/05 implosion weapon / arme implosion A device in which a quantity of fissionable material, less than a critical mass, has its volume suddenly decreased by compression, so that it becomes supercritical and an explosion can take place. The compression is achieved by means of a spherical arrangement of specially fabricated shapes of ordinary high explosive which produce an inwardly-directed implosion wave, the fissionable material being at the centre of the sphere. 1/11/85

punkt uderzenia 2 >Termin zalecany: point of impact . 26/2/98 cinienie dynamiczne Rnica pomidzy cinieniem dynamicznym i statycznym. >22/9/99 implementacja W standaryzacji NATO wypenienie zobowiza okrelonych w porozumieniu standaryzacyjnym NATO. >Terminy zwizane: NATO standardization agreement; ratification; reservation. 25/9/08

adunek implozyjny adunek, w ktrym objto materiau rozszczepialnego o masie mniejszej od masy krytycznej zostaje gwatownie zmniejszona w wyniku sprania, powodujc jej przejcie w stan nadkrytyczny umoliwiajcy wybuch. Sprenie uzyskuje si za pomoc wybuchu sferycznie rozmieszczonych, specjalnie uksztatowanych adunkw konwencjonalnego materiau wybuchowego, ktry wytwarza fal implozji skierowan do rodka sfery, w ktrej znajduje si materia rozszczepialny. >6/12/01 notatka od wydawcy Krtka notatka na marginesie mapy zawierajca wszystkie lub cz poniszych informacji: data wydania, druku, nazwa wydawcy, drukarni, miejsce wydania, ilo wydrukowanych egzemplarzy oraz inne informacje z tym zwizane. >22/9/99 improwizowane zaopatrywanie Transport towarw dostpnych na ldzie, ktre mog by szybko zaadowane na okrty. >Terminy zwizane: early resupply; element of resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 26/2/98

imprint / rfrence de publication Brief note in the margin of a map giving all or some of the following: date of publication, printing, name of publisher, printer, place of publication, number of copies printed, and related information. 1/3/73

improvised early resupply / ravitaillement improvis The onward movement of commodities which are available on land and which can be readily loaded into ships. Related terms: early resupply; element of resupply; initial early resupply; planned resupply; resupply of Europe . 1/3/73 improvised explosive device / dispositif explosif de circonstance IED A device placed or fabricated in an improvised manner incorporating destructive, lethal, noxious, pyrotechnic or incendiary chemicals and designed to destroy, incapacitate, harass or distract. It may incorporate military stores, but is normally devised from non-military components. Related terms: area clearance; demining; proofing. 1/10/92 incapacitating agent / agent incapacitant A chemical agent which produces temporary disabling conditions which (unlike those caused by riot control agents) can be physical or mental and persist for hours or days after exposure to the agent has ceased. Medical treatment, while not usually required, facilitates a more rapid recovery. Related terms: chemical agent; riot control agent. 1/3/82

improwizowane urzdzenie wybuchowe IED Urzdzenie wykonane w sposb niestandardowy, zawierajce niszczce, niebezpieczne, szkodliwe rodki pirotechniczne lub zapalajce rodki chemiczne, przeznaczone do niszczenia, unieszkodliwiania, nkania lub odwrcenia uwagi. Moe zawiera materiay wojskowe, ale zwykle skonstruowane jest z elementw pochodzcych z innych rde. >Terminy zwizane: area clearance; demining; proofing. 07/04/09 obezwadniajcy rodek trujcy Bojowy rodek trujcy wywoujcy przejciow niezdolno do wykonywania zada, ktra (w odrnieniu od rodkw policyjnych) moe mie charakter niezdolnoci fizycznej lub psychicznej trwajcej od kilku godzin do kilku dni po ustaniu dziaania tego rodka. Opieka medyczna, zwykle nie wymagana, przypiesza powrt do zdrowia. >Terminy zwizane: chemical agent; riot control agent. 7/2/02

NATO/PdP JAWNE

201

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

inclination angle Preferred term: pitch angle. indefinite call sign / indicatif d'appel indfini A call sign which does not represent a specific facility, command, authority, activity, or unit, but which may represent any one or any group of these. Related terms: call sign; collective call sign; international call sign; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 1/3/73 independent / indpendant A merchant ship under naval control sailed singly and unescorted by a warship. Related term: military independent. 1/6/78

kt nachylenia >Termin zalecany: pitch angle. 26/2/98 nieokrelony znak wywoawczy Znak wywoawczy, nie przypisany z gry do konkretnych obiektw, dowdztw, wadz, dziaa lub jednostki, mogcy reprezentowa kade z nich. >Termin zwizany: call sign; collective call sign; international call sign; net call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 26/2/98 samodzielny Statek handlowy bdcy pod kontrol marynarki wojennej, pyncy pojedynczo bez eskorty okrtu wojennego. >Termin zwizany: military independent. 26/2/98 niezaleny system katapultowania >Termin zwizany: command ejection system; ejection systems; sequenced ejection systems. 23/3/11

independent ejection system / systme d'jection indpendant Related term: command ejection system; ejection systems; sequenced ejection system. 1/3/81 independent mine / mine autonome A mine which is not controlled by the user after laying. Related term: mine. 1/11/94 index contour line / courbe matresse A contour line accentuated by a heavier line weight to distinguish it from intermediate contour lines. Index contours are usually shown as every fifth contour with their assigned values, to facilitate reading elevations. Related term: intermediate contour line. 1/3/73 index to adjoining sheets Preferred term: inter-chart relationship diagram.

mina autonomiczna Mina nie kontrolowana przez uytkownika po jej postawieniu. >Termin zwizany: mine. 4/7/02 warstwica pogrubiana Warstwica wyrniajca si wiksz gruboci spord innych warstwic. Wykrelona zwykle, co pita, z opisem wartoci w celu uatwienia odczytu wysokoci terenu. >Termin zwizany: intermediate contour line. 22/9/99

indeks arkuszy ssiednich >Termin zalecany: inter-chart relationship diagram. 22/9/99 wskazwka W wywiadzie/rozpoznaniu informacja wskazujca na skonno lub zdolno potencjalnego przeciwnika do podjcia lub niepodjcia odpowiedniego dziaania. >26/2/98 porednie wsparcie lotnicze Wsparcie realizowane na korzy si ldowych lub morskich przez dziaania powietrzne przeciwko obiektom innym ni siy przeciwnika bezporednio zaangaowane w walk na szczeblu taktycznym. Obejmuje zdobywanie i utrzymywanie przewagi w powietrzu oraz nkanie przeciwnika. >Terminy zwizane: close air support; immediate air support; oncall mission; preplanned air support; tactical air support. 7/12/10 ogie poredni Ogie prowadzony do celu niewidocznego dla 3 celujcego. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 owietlenie porednie

indicator / indice In intelligence usage, an item of information which reflects the intention or capability of a potential enemy to adopt or reject a course of action. 1/3/81

indirect air support / appui arien indirect Support given to land or sea forces by air action against objectives other than enemy forces engaged in tactical battle. It includes the gaining and maintaining of air superiority interdiction, and harassing. Related terms: close air support; immediate air support; on-call mission; preplanned air support; tactical air support. 1/3/73

indirect fire / tir indirect Fire delivered at a target which cannot be Preferred 3 term:n by the aimer. Related term: fire . 1/3/73 indirect illumination / clairage indirect

NATO/PdP JAWNE

202

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Battlefield illumination provided by employing searchlight or pyrotechnic illuminants using diffusion or reflection. a. Illumination by diffusion: illumination of an area beneath and to the flank of a slightly elevated searchlight or of pyrotechnic illuminants, by the light scattered from atmospheric particles. b. Illumination by reflection: illumination of an area by reflecting light from low cloud. Either or both of these effects are present when a searchlight is used in defilade or with its beam spread to maximum width. Related terms: battlefield illumination. 1/11/75

Owietlenie pola walki przez zastosowanie reflektorw lub pirotechnicznych materiaw wieccych z wykorzystaniem wiata rozproszonego lub odbitego. a. Owietlenie wiatem rozproszonym: owietlenie obszaru lecego poniej i na skrzydle od lekko uniesionego reflektora lub pirotechnicznych materiaw wieccych, wiatem rozproszonym przez czstki atmosferyczne. b. Owietlenie wiatem odbitym: owietlenie obszaru przez odbicie wiata od niskich chmur. Jeden lub oba te czynniki wystpuj, gdy reflektor wykorzystywany jest wraz z zabezpieczeniem przed ogniem bezporednim lub, gdy jego wizka jest rozwarta do maksymalnej szerokoci. >Terminy zwizane: battlefield illumination; full beam spread. 26/2/98 indywidualna ochrona przed skaeniami Ochrona zapewniana osobom znajdujcym si w rodowisku skaonym bojowymi rodkami trujcymi, rodkami biologicznymi, radiologicznymi i promieniotwrczymi poprzez wykorzystanie odziey ochronnej i wyposaenia. >22/6/10

individual chemical, biological, radiological and nuclear protection / mesures individuelles de protection chimique, biologique, radiologique et nuclaire mesures individuelles de protection nuclaire, radiologique, biologique et chimique Protection provided to an individual in a chemical, biological, radiological and nuclear environment by protective clothing and equipment. 26/8/09 individual protective equipment / quipement individuel de protection IPE In nuclear, biological and chemical warfare, the personal clothing and equipment required to protect an individual from biological and chemical hazards and some nuclear effects. 1/7/93 induced precession / prcession induite A precession resulting from a torque, deliberately applied to a gyroscope. Related term: precession. 1/8/76 induced radiation / radiation induite Radiation produced as a result of exposure to radioactive materials, particularly the capture of neutrons. Related terms: contamination; initial radiation; residual radiation. 1/3/73

indywidualne rodki ochrony przed skaeniami ISOPS Odzie i wyposaenie osobiste niezbdne do indywidualnej ochrony przed skaeniami chemicznymi, biologicznymi, zagroeniami radiologicznymi i niektrymi skutkami uycia broni jdrowej. >18/2/10

precesja wymuszona Precesja wynikajca z momentu skrcajcego celowo przyoonego do yroskopu. >Termin zwizany: precession. 26/2/98 promieniowanie wzbudzone Promieniowanie emitowane w wyniku ekspozycji na substancje promieniotwrcze, a w szczeglnoci w wyniku pochonicia neutronw. >Terminy zwizane: contamination; initial radiation; residual radiation. 8/11/01 obwd indukcyjny W morskiej wojnie minowej obwd wzbudzany zmianami pola magnetycznego wywoanymi ruchem okrtu lub prdem zmiennym w trale. >26/2/98 wypenienie obojtne Spreparowane wypenienie niewybuchowe o tej samej masie, co wypenienie materiaem wybuchowym. 2 >Termin zwizany: charge . 16/11/00 inercyjny system nawigacyjny INS Niezaleny system nawigacyjny wykorzystujcy detektory inercyjne, ktry automatycznie zapewnia

induction circuit / mise de feu induction In naval mine warfare, a circuit actuated by the rate of change in a magnetic field due to the movement of the ship or the changing current in the sweep. 1/11/75 inert filling / charge inerte A prepared non-explosive filling of the same weight as 2 the explosive filling. Related term: charge . 1/11/75

inertial navigation system / systme de navigation inertie INS A self-contained navigation system using inertial

NATO/PdP JAWNE

203

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

detectors, which automatically provides vehicle position, heading and velocity. 1/10/80 inert mine / mine inerte A mine or replica of a mine incapable of producing an explosion. Related terms: disarmed mine; drill mine; 2 1,2 instructional mine; mine ; practice mine . 1/11/86 infill / teinte de remplissage In cartography, the filling of an area or feature with colour, e.g., roads, town shapes, lakes, etc. 1/3/73 infiltration / infiltration A technique and process in which a force moves as individuals or small groups over, through or around enemy positions without detection. 1/8/82 in-flight report / compte rendu en vol A standard form of message whereby air crews report mission results while in flight. It is also used for reporting any other tactical information sighted of such importance and urgency that the delay, if reported by normal debriefing, would negate the usefulness of the information. 1/3/73
2

informacj o pooeniu, kierunku ruchu i prdkoci pojazdu. >18/2/10 mina szkolna Mina lub replika miny niezdolna do wybuchu. >Terminy zwizane: disarmed mine; drill mine; instructional mine; 2 1,2 mine ; practice mine . 07/04/09 wypenienie W kartografii wypenienie kolorem obszaru lub obiektw, np. drg, ksztatw miasta, jezior itp. >26/2/98 infiltracja, przenikanie Technika i proces, w ktrym siy przenikaj bez wykrycia, pojedynczo lub w maych grupach, nad, przez lub obok pozycji przeciwnika. >26/2/98 meldunek biecy podczas lotu Standardowa forma meldunku, skadanego podczas lotu z wykonania zadania. Forma taka jest rwnie wykorzystywana do przekazywania informacji o sytuacji taktycznej w rozpoznawanym rejonie, o danych z rozpoznania wzrokowego, traktowanych jako wane i pilne, ktrych opnienie, spowodowane zwyk procedur meldowania, przekrelioby ich przydatno. >5/3/04 pole oddziaywania Przestrze oddziaywania okrtu lub trau na miny. >26/2/98 mina niekontaktowa Mina pobudzana poprzez oddziaywanie celu na okrelone waciwoci fizyczne jej otoczenia lub na emitowane przez ni promieniowanie. >Termin 2 zwizany: mine . 16/11/00 kotwica miny ze zwalniaczem niekontaktowym W morskiej wojnie minowej kotwica miny, ktra utrzymuje min morsk na dnie lub na okrelonej gbokoci i zwalnia j pod wpywem pobudzenia przez odpowiednie oddziaywanie celu. >Termin zwizany: sinker. 9/5/02 tra niekontaktowy W morskiej wojnie minowej tra, ktrego zadaniem, jest generowanie pola charakterystycznego dla pola wytwarzanego przez okrt i tym samym pozwalajcego na pobudzenie miny. >1/3/01 informacja Nieprzetworzone dane kadego rodzaju, ktre mog by wykorzystane do opracowa wywiadowczych / rozpoznawczych. >Terminy zwizane: basic intelligrnce; collection plan; intelligence cycle. 5/3/04 ramka informacyjna Miejsce na opisanej oleacie, mozaice, mapie itp., ktre jest wykorzystywane do zamieszczenia informacji dotyczcej identyfikacji, odniesienia i skali. >Termin
1

influence field / champ d'influence The distribution in space of the influence of a ship or minesweeping equipment. 1/12/76 influence mine / mine influence A mine actuated by the effect of a target on some physical condition in the vicinity of the mine or on radiations emanating from the mine. Related term: 2 mine . 1/11/94 influence release sinker / crapaud largage influence In naval mine warfare, a sinker which holds a moored or rising mine at the seabed and releases it when actuated by a suitable target influence. Related term: sinker. 4/10/00 influence sweep / drague influence In naval mine warfare, a sweep designed to produce an influence similar to that produced by a ship and thus actuate mines. 4/10/00

information / renseignement brut Unprocessed data of every description which may be used in the production of intelligence. Related terms: basic intelligrnce; collection plan; intelligence cycle. 1/11/91 information box / cadre d'informations A space on an annotated overlay, mosaic, map, etc., which is used for identification, reference, and scale information. Related terms: compilation diagram;

NATO/PdP JAWNE

204

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

reference box; reliability diagram. 1/7/88

zwizany: compilation diagram; reference box; reliability diagram. 26/2/98

information requirement / besoin en renseignement brut IR In intelligence usage, information regarding an adversary or potentially hostile actors and other relevant aspects of the operational environment that needs to be collected and processed to meet the intelligence requirements of a commander. Related terms: collection plan; intelligence; intelligence cycle. 1/7/80 information system / systme d'information IS An assembly of equipment, methods and procedures and, if necessary, personnel, organized to accomplish information processing functions. Related terms: command and control system; communication and information systems; communication system; NATO consultation, command and control systems. 14/10/02 infrared film / film infrarouge Film carrying an emulsion especially sensitive to the near infrared portion of the electromagnetic spectrum. 1/11/77 infrared linescan system / analyseur infrarouge balayage linaire IRLS A passive airborne infrared recording system which scans across the ground beneath the flight path, adding successive lines to the record as the vehicle advances along the flight path. Related term: laser linescan system. 1/12/79 infrastructure / infrastructure In NATO, the static buildings, facilities and other permanent installations required to support military capabilities. Related terms: bilateral infrastructure; common infrastructure; national infrastructure. 4/2/11 system informatyczny IS Zesp urzdze, metod i procedur oraz, jeli potrzeba, stanu osobowego, zorganizowany w celu realizacji przetwarzania informacji. >Terminy zwizane: command and control system; communication and information systems; communication system; NATO consultation, command and control systems. 12/2/03 film czuy na podczerwie Film z emulsj wraliw na promieniowanie bliskiej podczerwieni w widmie promieniowania elektromagnetycznego. >8/4/04 system liniowego skanowania w podczerwieni Pasywny lotniczy system zapisu w podczerwieni, ktry skanuje teren poniej cieki lotu, dodajc kolejne linie do zapisu w miar przemieszczania si rodka lotniczego wzdu cieki lotu. >Termin zwizany: laser linescan system. 22/9/99

infrastruktura W NATO, stae zabudowania, obiekty i inne trwae instalacje wymagane do wsparcia zdolnoci wojskowych. >Terminy zwizane: bilateral infrastructure; common infrastructure; national infrastructure. 9/11/11 wstpne podejcie do ldowania a. Cz procedury podejcia wedug wskaza przyrzdw, w ktrej statek powietrzny min punkt kontroli wstpnego podejcia do ldowania i wykonuje manewry podejcia poredniego lub przyziemienia. Podejcie wstpne koczy si w punkcie kontroli podejcia poredniego lub w punkcie kontroli przyziemienia, jeli nie okrelono segmentu poredniego. b. Cz cieki podejcia statku powietrznego z widzialnoci pasa bezporednio przed przybyciem nad lotnisko docelowe lub nad punkt meldowania, od ktrego zaczyna si przyziemienie. >26/2/98 c. rejon wstpnego podejcia do ldowania

initial approach / approche initiale a. That part of an instrument approach procedure in which the aircraft has departed an initial approach fix or point and is manoeuvring to enter the intermediate or final approach. It ends at the intermediate fix or point or, where no intermediate segment is established, at the final approach fix or point. b. That part of a visual approach of an aircraft immediately prior to arrival over the aerodrome of destination, or over the reporting point from which the final approach to the aerodrome is commenced. 1/6/84

initial approach area / aire d'approche initiale

NATO/PdP JAWNE

205

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An area of defined width lying between the last preceding navigational fix or dead reckoning position and either the facility to be used for making an instrument approach or a point associated with such a facility that is used for demarcating the termination of initial approach. 1/3/73

Obszar o okrelonej szerokoci, lecy pomidzy ostatnim poprzedzajcym punktem kontroli nawigacyjnej lub pozycj wyliczania a urzdzeniem wykorzystywanym do wykonania podejcia wedug wskaza przyrzdw lub punktem zwizanym z takim urzdzeniem, ktry wykorzystywany jest do wyznaczenia zakoczenia podejcia wstpnego. >26/2/98 wstpny meldunek o nawizaniu stycznoci z przeciwnikiem >Termin zalecany: contact report. 26/2/98 wstpny projekt planu Plan opracowany i uzgodniony w wykonujcym go dowdztwie, gotowy do uzgodnienia z innymi dowdztwami. Nie moe by wprowadzony w ycie bezporednio przez proponujcego go dowdc, ale w razie koniecznoci moe stanowi podstaw do wydania przez niego rozkazu operacyjnego.>Terminy zwiazane: coordinated draft plan; draft plan; final plan; operation plan. 3/4/12 wstpne uzupenienie zaopatrzenia Wyjcie w morze statkw z adunkami zaspokajajcymi potrzeby po dniu rozpoczcia dziaa (D-day). Obejmuje ewakuacj drog morsk takich adunkw z gwnych portw/terminali morskich oraz rozrodkowanie ich do zapasowych portw/terminali morskich i na kotwicowiska. >Terminy zwizane: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 26/2/98 wstpne rozminowanie przejcia W morskiej wojnie minowej wstpne rozminowanie przejcia przez zaminowany rejon niebezpieczny dla traowcw. >Termin zwizany: precursor sweeping. 26/2/98 punkt wyjciowy IP Precyzyjnie okrelony punkt, atwy do lokalizacji wzrokowej i/lub elektronicznej, wykorzystywany jako punkt wyjciowy trasy lotu do celu. >4/7/02 punkt odniesienia Wybrany wczeniej punkt na powierzchni ziemi, wykorzystywany jako odniesienie. >Termin zwizany: target approach point. 4/7/02

initial contact report Preferred term: contact report.

initial draft plan / projet de plan initial A plan which has been drafted and coordinated by the originating headquarters, and is ready for external coordination with other military headquarters. It cannot be directly implemented by the issuing commander, but it may form the basis for an operation order issued by the commander in the event of an emergency. Related terms: coordinated draft plan; draft plan; final plan; operation plan. 1/3/79 initial early resupply / ravitaillement initial The onward movement of ships which are already loaded with cargoes which will serve the requirements after D-day. This includes such shipping evacuation from major ports/major water terminals and subsequently dispersed to secondary ports/alternate water terminals and anchorages. Related terms: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; planned resupply; resupply of Europe. 1/3/73 initial path sweeping / dragage d'une bande initiale In naval mine warfare, initial sweeping to clear a path through a mined area dangerous to the following minesweepers. Related term: precursor sweeping. 1/11/75 initial point / point initial IP A well-defined point, easily distinguishable visually and/or electronically, used as a starting point for the run to the target. 1/9/74 initial point / point initial IP A pre-selected point on the surface of the earth which is used as a reference. Related term: target approach point. 1/9/74 initial point / trace origine IP The first point at which a moving target is located on a plotting board. 1/9/74 initial point / point d'orientation (air) IP In air transport operations, a navigational chrckpoint
4 3 2 2 1 1

punkt pocztkowy Pierwszy punkt, od ktrego rozpoczyna si nanoszenie poruszajcego si celu na planszecie sytuacyjnym. 4/7/02 punkt kontrolny W dziaaniach powietrzno-desantowych punkt w pobliu rejonu ldowania, w ktrym dokonuje si ostatecznej
1

NATO/PdP JAWNE

206

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

over which the final turn into the drop zone/landing zone is made. 1/9/74 initial point / point de contrle IP An air control point in the vicinity of the landing zone from which individual flights of helicopters are directed to their prescribed landing sites. 1/9/74 initial programmed interpretation report / compte rendu initial d'interprtation IPIR A standardized imagery interpretation report providing information on programmed mission objectives or other vital intelligence information which can be readily identified near these objectives, and which has not been reported elsewhere. 1/9/81 initial radiation / rayonnement initial The radiation, essentially neutrons and gamma rays, resulting from a nuclear burst and emitted from the fireball within one minute after burst. Related terms: contamination; induced radiation; residual radiation. 1/3/73 initial unloading period / phase de dchargement initial In amphibious operations, that part of the ship to shore movement in which unloading is primarily tactical in character and must be instantly responsive to landing force requirements. All elements intended to land during this period are serialized. Related term: general unloading period. 1/6/81 1 1 initiation / amorage The action of a device used as the first element of an explosive train which, upon receipt of the proper impulse, causes the detonation or burning of an explosive item. 1/9/81
2 2 5

zmiany kursu w celu nalotu nad poszczeglne strefy zrzutw lub ldowa. >4/7/02 punkt kontrolny Punkt kontroli przestrzeni powietrznej w pobliu strefy ldowania, z ktrego kieruje si lotami poszczeglnych migowcw do wyznaczonych ldowisk. >4/7/02
2

wstpny meldunek z interpretacji zobrazowania IPIR Sformalizowany meldunek zawierajcy interpretacj zobrazowania, podajcy informacje o celach zaplanowanego zadania lub inne istotne dane wywiadowcze dotychczas nie podawane, ktre pozwol na atw identyfikacj celw w terenie. >5/3/04

promieniowanie pocztkowe Promieniowanie, gwnie neutronowe i gamma, bdce wynikiem wybuchu jdrowego, emitowane z kuli ognistej w cigu minuty od wybuchu. >Terminy zwizane: contamination; induced radiation; residual radiation. 8/11/01 faza rozadunku wstpnego W morskich operacjach desantowych, faza rozadunku z okrtu na brzeg o charakterze taktycznym, speniajca wymagania si desantowych. Wszystkie elementy, ktre maj by rozadowane w tym czasie ustawiane s w odpowiedniej kolejnoci. >Termin zwizany: general unloading period. 4/10/11 inicjowanie Zadziaanie urzdzenia bdcego pierwszym elementem cigu wybuchowego, ktre po otrzymaniu waciwego impulsu powoduje detonacj lub zadziaanie zapalnika adunku wybuchowego. >07/04/09 inicjacja Dziaanie wywoujce reakcj acuchow (zwykle poprzez gwatownie zwikszon emisj neutronw) w materiale rozszczepialnym, ktry osign mas krytyczn. >8/11/01 siy na miejscu IPF Siy wyznaczone do NATO, stacjonujce w czasie pokoju w zasadzie w strefie odpowiedzialnoci Dowdztwa NATO, do ktrego s przydzielone. >26/2/98 wtargnicie Wprowadzenie si wasnych do wrogiego lub potencjalnie wrogiego obszaru. >9/11/11 wkadka W kartografii oddzielna mapa umieszczona w ramach wikszej mapy. Stosuje si trzy nastpujce formy: a. Obszar geograficznie wykraczajcy poza arkusz,

Initiation / amorage (nuclear) The action which sets off a chain reaction in a fissile mass which has reached the critical state (generally by the emission of a "spurt" of neutrons). 1/9/81 in-place force / force en place IPF A NATO assigned force which, in peacetime, is principally stationed in the designated combat zone of the NATO Command to which it is committed. 1/7/85 insertion / insertion The introduction of forces into a hostile or potentially hostile area. 4/2/11 inset / carton intrieur In cartography, a separate map positioned within the neatline of a larger map. Three forms are recognized: a. an area geographically outside a sheet but

NATO/PdP JAWNE

207

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

included therein for convenience of publication, usually at the same scale; b. a portion of the map or chart at an enlarged scale; c. a smaller scale map or chart of surrounding areas, included for location purposes. 1/3/73 inshore patrol / dfense littorale A naval defence patrol operating generally within a defence coastal area and comprising all elements of harbour defences, the coastal lookout system, patrol craft supporting bases, aircraft, and Coast Guard stations. 1/3/73 instructional mine / mine d'instruction An inert mine used for instruction and normally sectionalized for this purpose. Related terms: dead 1 mine; drill mine; inert mine; practice mine . 1/10/84
2

ale umieszczony na nim dla wygody, zwykle w tej samej skali; b. Cz planu lub mapy w powikszeniu; c. Plan lub mapa obszaru otaczajcego, w mniejszej skali, zamieszczona w celu uatwienia lokalizacji. >26/2/98 patrol brzegowy Patrol obrony marynarki wojennej, dziaajcy zwykle w przybrzenym rejonie obrony obejmujcym wszystkie elementy obrony portw, nadbrzeny system obserwacyjny, miejsca bazowania okrtw, statki powietrzne i posterunki stray granicznej. >7/12/11 mina szkolna Mina niezdolna do wybuchu, wykorzystywana do szkolenia, podzielona na sekcje. >Terminy zwizane: 1 dead mine; drill mine; inert mine; practice mine . >07/04/09 procedura podejcia do ldowania wedug wskaza przyrzdw IAP Szereg ustalonych manewrw wykonywanych w celu uporzdkowanego podejcia statku powietrznego do ldowania w warunkach lotu wedug wskaza przyrzdw. Trwaj one od pocztku podejcia do ldowania a do waciwego ldowania lub punktu, od ktrego ldowanie moe by wykonywane z widocznoci pasa albo punktu, od ktrego rozpoczynana jest procedura przerwanego podejcia do ldowania. >4/7/02 lot wedug wskaza przyrzdw Lot, w ktrym kurs i wysoko (lotu) statku powietrznego s kontrolowane wycznie wedug wskaza przyrzdw. >26/2/98 system ldowania wedug wskaza przyrzdw 1 ILS System radionawigacyjny, wspomagajcy ldowanie statkw powietrznych, zapewniajcy prowadzenie poziome i pionowe oraz mogcy take zapewnia wskazania odlegoci od optymalnego punktu ldowania. >Termin zwizany: localizer. 29/4/10
2

instrument approach procedure / procdure d'approche aux instruments IAP A series of predetermined manoeuvres for the orderly transfer of an aircraft under instrument flight conditions from the beginning of the initial approach to a landing or to a point from which a landing may be made visually or the missed approach procedure is initiated. 1/9/81

instrument flight / vol aux instruments Flight in which the path and attitude of the aircraft are controlled solely by reference to instruments. 1/3/73

instrument landing system / systme d'atterrissage aux instruments 1 ILS A system of radio navigation intended to assist aircraft in landing which provides lateral and vertical guidance, which may include indications of distance from the optimum point of landing. Related term: localizer. 1/1/80 instrument recording photography / enregistrement photographique des instruments Photography of the presentation of instrument data. 1/3/73 in support of / en appui de Term designating the support provided to another unit, formation or organization while remaining under the 1,2,3 initial command. Related terms: direct support ; support. 25/9/98 insurgency / sdition An organized movement aimed at the overthrow of a

fotograficzny zapis wskaza przyrzdw Fotograficzne przedstawienia danych przyrzdowych. >26/2/98

dziaanie na korzy Termin oznaczajcy wsparcie zapewniane innej jednostce, formacji lub organizacji przy pozostaniu w istniejcym podporzdkowaniu. >Terminy zwizane: 1,2,3 direct support ; support. 5/4/01 rebelia Zorganizowany ruch majcy na celu obalenie

NATO/PdP JAWNE

208

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

constituted government through use of subversion and armed conflict. 1/7/80 integrated logistic support / soutien logistique integer 2 ILS The management and technical process through which supportability and logistic support considerations are integrated into the design and taken into account throughout the life cycle of systems/equipment and by which all elements of logistic support are planned, acquired, tested and provided in a timely and cost-effective manner. Related term: combined logistic support. 1/11/94 integrated staff / tat-major intgr A staff in which one officer only is appointed to each post on the establishment of the headquarters, irrespective of nationality and service. Related terms: joint staff; staff. 1/10/03 integrating circuit / mise de feu intgration A circuit whose actuation is dependent on the time integral of a function of the influence. 1/11/75 Integration / superposition In photography, a process by which the average radar picture seen on several scans of the time base may be obtained on a print, or the process by which several photographic images are combined into a single image. 1/7/94 Integration / synthse In intelligence usage, a step in processing phase of the intelligence cycle whereby analyzed information and/or intelligence is selected and combined into a pattern in the course of the production of further intelligence. Related term: intelligence cycle. 1/7/94
2 1

ukonstytuowanego rzdu poprzez przewrt i konflikt zbrojny. >13/9/01 zintegrowane zabezpieczenie logistyczne 2 ILS Zarzdzanie i proces techniczny, poprzez ktry moliwoci i warunki zabezpieczenia logistycznego s integrowane w projekt i brane pod uwag w okresie uytkowania systemw lub sprztu, dziki ktrym wszystkie elementy zabezpieczenia logistycznego s planowane, osigane, sprawdzane i dostarczane we waciwym czasie i w ekonomicznie uzasadniony sposb. >Termin zwizany: combined logistic support. 29/4/10 sztab zintegrowany Sztab, w ktrym do kadego stanowiska etatowego przydzielony jest tylko jeden oficer, niezalenie od jego narodowoci i rodzaju si zbrojnych, w ktrych suy. >Termin zwizany: joint staff; staff. 26/2/98 obwd cakujcy Obwd, ktrego dziaanie zaley od caki po czasie z funkcji oddziaywajcej. >26/2/98 Integracja W fotografii, proces, w ktrym uredniony obraz radarowy obserwowany na kilku przebiegach podstawy czasu moe by uzyskany na odbitce, albo proces, w ktrym kilka obrazw fotograficznych zostaje poczonych w jeden. >27/10/04 Integracja W wywiadzie/rozpoznaniu etap fazy przetwarzania informacji w cyklu wywiadowczym, w ktrym analizowana informacja i/lub wiadomo jest selekcjonowana i czona w cao w toku tworzenia kolejnej wiadomoci. >Termin zwizany: intelligence cycle. 26/2/98 dane wywiadowcze, dane rozpoznawcze, wywiad, rozpoznanie, wywiadowczy, rozpoznawczy Int. INTEL (dopuszczalny) Produkt wynikajcy z przetworzenia informacji dotyczcych innych pastw, wrogich lub potencjalnie wrogich si lub elementw albo obszarw rzeczywistych lub potencjalnych dziaa. Termin ten jest stosowany take do okrelania dziaania, ktrego wynikiem jest ten produkt oraz do struktur zaangaowanych w tak dziaalno. >Terminy zwizane: agency; all-source 2 intelligence; analysis ; agent; basic intelligence; collation; collection; collection management; current 2 2 intelligence; direction ; dissemination; evaluation ; 2 information; information requirements; integration ; intelligence cycle; interpretation; operational 2 intelligence; operational level; exploitation ; source; strategic intelligence; strategic level; tactical 1 intelligence. 5/7/01 1 Uwaga (przyp.): Termin ten stosuje si zarwno do
2 1

intelligence / renseignement Int. INTEL (admitted) The product resulting from the processing of information concerning foreign nations, hostile or potentially hostile forces or elements, or areas of actual or potential operations. The term is also applied to the activity which results in the product and to the organizations engaged in such activity. Related 2 terms: agency; all-source intelligence; analysis ; agent; basic intelligence; collation; collection; collection management; current intelligence; 2 2 direction ; dissemination; evaluation ; information; 2 information requirements; integration ; intelligence cycle; interpretation; operational intelligence; 2 operational level; exploitation ; source; strategic intelligence; strategic level; tactical intelligence. 1/3/81

NATO/PdP JAWNE

209

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

wywiadu jak i rozpoznania, a kryterium rnicujcym te dwa rodzaje dziaalnoci jest poziom prowadzenia dziaa lub stosowane procedury. intelligence cycle / cycle du renseignement The sequence of activities whereby information is obtained, assembled, converted into intelligence and made available to users. This sequence comprises the following four phases: a. Direction - determination of intelligence requirements, planning the collection effort, issuance of orders and requests to collection agencies and maintenance of a continuous check on the productivity of such agencies. b. Collection - the exploitation of sources by collection agencies and the delivery of the information obtained to the appropriate processing unit for use in the production of intelligence. c. Processing - The conversion of information into intelligence through collation, evaluation, analysis, integration and interpretation. d. Dissemination - The timely conveyance of intelligence, in an appropriate form and by any suitable means, to those who need it. Related terms: agency; all-source intelligence; 2 analysis ; agent; basic intelligence; collation; collection; collection management; current 2 intelligence; direction ; dissemination; 2 evaluation ; information; information 2 requirements; integration ; intelligence; interpretation; operational intelligence; 2 operational level; exploitation ; source; strategic intelligence; strategic level; tactical intelligence. 1/9/81 intelligence estimate / apprciation renseignement The appraisal, expressed in writing or orally, of available intelligence relating to a specific situation or condition with a view to determining the courses of action open to the enemy or potential enemy and the order of probability of their adoption. 1/7/83 cykl wywiadowczy Dziaania, w ktrych pozyskuje si informacje, czy je i przetwarza oraz udostpnia uytkownikom. Dziaania te obejmuj nastpujce fazy: a. Kierowanie - okrelenie wymaga wywiadu, planowanie nakadu si na pozyskiwanie informacji, wydanie rozkazw i zapotrzebowa agenturom oraz utrzymywanie cigej kontroli nad prac tych agentur. b. Pozyskiwanie - wykorzystywanie przez agentury rde informacji i dostarczenie jej do waciwej jednostki opracowujcej dane w celu ich wykorzystania w wytwarzanej informacji wywiadowczej. c. Przetwarzanie - przetwarzanie informacji przez porwnywanie, ocen, analiz, integracj i interpretacj. d. Rozpowszechnianie - przekazywanie informacji wywiadowczej w odpowiednim czasie, we waciwej formie i przez odpowiednie rodki do tych, ktrym jest ona potrzebna. >Terminy zwizane: agency; all-source intelligence; 2 analysis ; agent; basic intelligence; collation; collection; collection management; current 2 2 intelligence; direction ; dissemination; evaluation ; information; information requirements; 2 integration ; intelligence; interpretation; operational intelligence; operational level; processing; source; strategic intelligence; strategic level; tactical intelligence. 26/2/98 ocena wywiadowcza, ocena rozpoznawcza Oszacowanie, wyraone na pimie lub ustnie, dostpnych danych o konkretnej sytuacji lub warunkach, majce na celu okrelenie wariantw dziaania przeciwnika lub potencjalnego przeciwnika oraz prawdopodobiestwa realizacji kadego z tych wariantw. >5/6/08 wspczynnik intensywnoci Mnonik wykorzystywany w planowaniu dziaa, sucy do oceny przewidywalnej intensywnoci lub konkretnego charakteru dziaa prowadzonych na danym obszarze przez okrelony czas. Stosuje si przy dobowej normie zaopatrzenia w celu obliczenia zaopatrzenia koniecznego na dob walki. >7/11/02 obwd natenia wzbudzenia miny Obwd, ktrego zadziaanie zaley od siy pola osigajcego wczeniej ustalone minimum rnice si od poziomu odbieranego przez min, gdy w jej pobliu nie ma okrtw. >4/10/11 przeszukiwanie przechwytujce Rodzaj przeszukiwania stosowany do przechwycenia

intensity factor / coefficient d'intensit A multiplying factor used in planning activities to evaluate the forePreferred term:able intensity or the specific nature of an operation in a given area for a given period. It is applied to the standard day of supply in order to calculate the combat day of supply. 1/9/81 intensity mine circuit / mise de feu intensit A circuit whose actuation is dependent on the field strength reaching a level differing by some pre-set minimum from that experienced by the mine when no ships are in the vicinity. 1/11/75 intercepting search / recherche d'interception A type of search designed to intercept an enemy

NATO/PdP JAWNE

210

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

whose previous position is known and the limits of whose subsequent course and speed can be assumed. 1/3/73 interceptor / intercepteur fighter interceptor A manned aircraft utilized for identification and/or engagement of airborne objects. Related terms: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; day air defence fighter; fighter. 1/4/73

celu, ktrego poprzednia pozycja jest znana, a ktrego nastpny kurs i prdko mona przyj. >26/2/98

samolot przechwytujcy myliwiec przechwytujcy Zaogowy statek powietrzny wykorzystywany do identyfikacji i/lub zwalczania obiektw powietrznych. >Terminy zwizane: all weather air defence fighter; clear weather air defence fighter; day air defence fighter; fighter. 4/7/02 nawigator naprowadzania Oficer, ktry naprowadza samolot myliwski przydzielony mu do zada zwizanych z przechwyceniem celu. >Termin zwizany: air control. 3/10/02 punkt przechwycenia Punkt, do ktrego kierowany lub prowadzony jest statek powietrzny dla przechwycenia celu. >26/2/98 odbiornik przechwytujcy Odbiornik przeznaczony do wykrycia i zapewnienia wzrokowej lub dwikowej sygnalizacji emisji fal elektromagnetycznych pojawiajcych si w ramach zakresu widma elektromagnetycznego, na ktry jest on nastrojony. >26/2/98 zamienno Zdolno produktu, procesu lub usugi do zastosowania w miejsce innego, w celu spenienia tych samych wymaga. >Terminy zwizane: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interoperability; military interoperability; standardization. [ISO/IEC Guide 2:1996] [Approving authority(ies): NCS] 20/10/10 diagram wspzalenoci map indeks arkuszy ssiednich Diagram na planie lub mapie wskazujcy nazwy i/lub numery przylegajcych arkuszy w tej samej (lub powizanej) serii. >Termin zwizany: map. 22/9/99 wiczenie dowdztw wiczenie obejmujce dwa dowdztwa strategiczne NATO i/lub ich dowdztwa podlege. >Termin zwizany: extent of a military exercise; intra-command exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 5/4/01

interceptor controller / contrleur d'interception arienne An officer who controls fighter aircraft allotted to him for interception purposes. Related term: air control. 1/4/73 intercept point / point d'interception The point to which an airborne vehicle is vectored or guided to complete an interception. 1/4/73 intercept receiver / dtecteur d'interception radiolectrique A receiver designed to detect and provide visual and/or aural indication of electromagnetic emissions occurring within the particular portion of the electromagnetic spectrum to which it is tuned. 1/4/73 interchangeability / interchangeabilit The ability of one product, process or service to be used in place of another to fulfil the same requirements. Related terms: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interoperability; military interoperability; standardization. [ISO/IEC Guide 2:1996] [Approving authority(ies): NCS] 4/10/00 inter-chart relationship diagram / carton index index to adjoining sheets A diagram on a map or chart showing names and/or numbers of adjacent sheets in the same (or related) series. Related term: map. 1/12/74 inter-command exercise / exercice inter-commandements An exercise involving the two NATO strategic commands and/or their subordinate commands. Related term: extent of a military exercise; intracommand exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 4/10/00 intercount dormant period / priode d'insensibilisation aprs avance In naval mine warfare, the period after the actuation of a ship counter before it is ready to receive another actuation. 1/8/76 interdiction fire / tir d'interdiction Fire placed on an area or point to prevent the enemy
1

okres nieaktywny (upienie) midzy zliczeniami W morskiej wojnie minowej okres po wzbudzeniu licznika okrtowego zanim bdzie on gotw odebra kolejne wzbudzenie. >26/2/98

ogie zaporowy Ogie prowadzony na dany obszar lub punkt w celu

NATO/PdP JAWNE

211

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

from using the area or point. 1/4/73

uniemoliwienia przeciwnikowi jego wykorzystania. 5/6/08 okres nieaktywny (upienie) pomidzy ustawieniami miny ILDP W dziaaniach minowych przedzia czasowy po kadej ingerencji w min wielokrotnie ustawialn, podczas ktrego mechanizm detonujcy nie zostanie nastawiony. >26/2/98 podejcie porednie Cz procedury podejcia wedug wskaza przyrzdw, w ktrej wykonywane s regulacje pooenia statku powietrznego, jego prdkoci i pozycji. czy podejcie wstpne i przyziemienie. Rozpoczyna si w punkcie kontroli podejcia poredniego i koczy w punkcie kontroli przyziemienia. >26/2/98 owietlenie midzypola Owietlenie w obszarze rozcigajcym si od dalszej granicy obszaru bliskiego (okoo 2000 m) do maksymalnego skutecznego zasigu caej artylerii dywizyjnej (okoo 10 000 m). >26/2/98

inter-look dormant period / priode d'insensibilisation entre impulsions ILDP In mine warfare, the time interval after each look in a multi-look mine, during which the firing mechanism will not register. 1/12/76

intermediate approach / approche intermdiaire That part of an instrument approach procedure in which aircraft configuration, speed and positioning adjustments are made. It blends the initial approach segment into the final approach segment. It begins at the intermediate fix or point and ends at the final approach fix or point. 1/6/84 intermediate area illumination / clairage de la zone intermdiaire Illumination in the area, extending in depth from the far boundary of the close-in (about 2,000 metres) to the maximum effective range of the bulk of division artillery weapons (about 10,000 metres). 1/4/73 intermediate contour line / courbe de niveau normale A contour line drawn between index contours. Depending on the contour interval there are three or four intermediate contours between the index contours. Related term: index contour line. 1/4/73

porednia linia konturowa Linia konturowa krelona pomidzy wskanikowymi liniami konturowymi. W zalenoci od interwau midzy liniami konturowymi wystpuj trzy lub cztery porednie linie konturowe pomidzy wskanikowymi liniami konturowymi. >Termin zwizany: index contour line. 26/2/98 marker (znacznik) poredni W ldowych dziaaniach minowych znacznik naturalny, sztuczny lub specjalnie zainstalowany, ktry jest wykorzystywany jako punkt odniesienia pomidzy terenowym punktem orientacyjnym i polem minowym. >Terminy zwizane: gap marker; lane marker; 1,2 marker ; minefield lane; minefield breaching; row marker; strip marker. 26/2/98 zadanie nastpne W dziaaniach ldowych obszar lub obiekt terenowy lecy pomidzy lini wyjciow a obiektem, ktry naley zdoby lub utrzyma. >26/2/98 mechanizm czasowy Mechanizm umieszczony w minie, uzbrajajcy j po upywie ustawionego czasu. >16/11/00

intermediate marker / marqueur intermdiaire In land mine warfare, a marker, natural, artificial or specially installed, which is used as a point of reference between the landmark and the minefield. 1,2 Related terms: gap marker; lane marker; marker ; minefield lane; minefield breaching; row marker; strip marker. 1/4/73

intermediate objective / objectif intermdiaire In land warfare, an area or feature between the line of departure and an objective which must be seized and/or held. 1/2/88 intermittent arming device / dispositif de rceptivit intermittente A device included in a mine so that it will be armed only at set times. 1/11/75 intermittent illumination / clairage intermittent A type of fire in which illuminating projectiles are fired at irregular intervals. 1/3/74

owietlenie przerywane Rodzaj ognia, w ktrym pociski owietlajce s wystrzeliwane w nieregularnych odstpach czasu. >26/2/98 przesiedleniec wewntrzny IDP

internally displaced person / personne dplace IDP

NATO/PdP JAWNE

212

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A person who, as part of a mass movement, has been forced to flee his or her home or place of habitual residence suddenly or unexpectedly as a result of armed conflict, internal strife, systematic violation of human rights, fear of such violation, or natural or man-made disasters, and who has not crossed an internationally recognized State border. Related terms: asylum seeker; evacuee; refugee. 4/10/00

Osoba, ktra w nastpstwie masowych migracji spowodowanych konfliktem zbrojnym lub wewntrznym, powtarzajcymi si naruszeniami praw czowieka bd obaw przed nimi, klskami ywioowymi, w sposb nagy i nieoczekiwany zostaa zmuszona do opuszczenia miejsca zamieszkania lub pobytu nie przekraczajc uznanej przez prawo midzynarodowe granicy pastwa. >Terminy zwizane: asylum seeker; evacuee; refugee. 7/12/11 promieniowanie wewntrzne Promieniowanie jdrowe (czstki alfa i beta oraz promieniowanie gamma) pochodzce od substancji promieniotwrczych znajdujcych si w organizmie. >8/11/01 aktualna obsada midzynarodowa Cakowita liczba personelu wojskowego i cywilnego aktualnie zajmujca stanowiska midzynarodowe. >26/2/98 midzynarodowy sygna wywoawczy litery sygnaowe Sygna wywoawczy przydzielony zgodnie z postanowieniami Midzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej w celu identyfikacji stacji radiowej. Przynaleno pastwowa stacji rozpoznawana jest na podstawie pierwszego lub pierwszych dwch znakw. (Podczas sygnalizacji wizualnej, midzynarodowe sygnay wywoawcze traktowane s jak litery sygnau.) >Termin zwizany: call sign. 26/2/98 midzynarodowy personel cywilny ze statusem NATO Osoby cywilne przydzielone lub wyznaczone na zatwierdzone midzynarodowe cywilne stanowiska NATO. >26/2/98 midzynarodowa logistyka kooperatywna Wsppraca i wzajemne wsparcie w obszarze logistyki osigane poprzez koordynacj polityki, planw, procedur, dziaalnoci badawczo-rozwojowej i wsplnych dostaw oraz wymiany towarw i usug, zorganizowane na podstawie dwustronnych i wielostronnych umw z waciwym zabezpieczeniem zwrotu kosztw. >4/10/11

internal radiation / rayonnement interne Nuclear radiation (alpha and beta particles and gamma radiation) resulting from radioactive substances in the body. 1/4/73

international actual strength / effectif international rel The total number of military and civilian personnel currently filling international posts. 1/12/76 international call sign / indicatif d'appel international signal letters A call sign assigned in accordance with the provisions of the International Telecommunications Union to identify a radio station. The nationality of the radio station is identified by the first or the first two characters. (When used in visual signalling, international call signs are referred to as signal letters.). Related term: call sign. 1/4/73

international civilian personnel with NATO status / personnel civil international statut OTAN Civilian persons assigned or appointed to authorized NATO international civilian posts. 1/10/78 international cooperative logistics / coopration logistique internationale Cooperation and mutual support in the field of logistics through the coordination of policies, plans, procedures, development activities and the common supply and exchange of goods and services arranged on the basis of bilateral and multilateral agreements with appropriate cost reimbursement provisions. 1/7/85 international date line / ligne internationale de changement de date date line The line coinciding approximately with the antimeridian of Greenwich, modified to avoid certain habitable land. In crossing this line there is a date change of one day. 1/4/73 international identification code / indice international d'identification In railway terminology, a code which identifies a military train from point of origin to final destination. The code consists of a series of figures, letters, or

midzynarodowa linia zmiany daty linia zmiany daty Linia pokrywajca si w przyblieniu z poudnikiem przeciwlegym do poudnika Greenwich, zmodyfikowana tak, by omija pewne zaludnione ldy. Przy przekraczaniu tej linii nastpuje zmiana daty o jeden dzie. >26/2/98 midzynarodowy kod identyfikacyjny W terminologii kolejowej, kod, ktry identyfikuje pocig wojskowy od punktu wyjazdu do miejsca przeznaczenia. Kod skada si z serii cyfr, liter lub symboli wskazujcych pierwszestwo, kraj wyjazdu,

NATO/PdP JAWNE

213

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

symbols indicating the priority, country of origin, day of departure, national identification code number and country of destination of the train. 1/3/81 international job description / fiche de poste international A delineation of the specific duties, responsibilities and qualification pertaining to a specific international post. 1/11/75 international loading gauge / gabarit international de chargement PPI gauge GIC PPI (obsolete) The loading gauge upon which international railway agreements are based. A load whose dimensions fall within the limits of this gauge may move without restriction on most of the railways of Continental Western Europe. GIC is an abbreviation for "gabarit international de chargement". 1/7/85 international manpower ceiling / maximum autoris en effectifs internationaux The total number of international posts, military and civilian, which has been authorized for each international organization. 1/11/75 international map of the world / carte internationale du monde PPI gauge A map series at 1:1,000,000 scale published by a number of countries to common internationally agreed specifications. 1/8/74 international military post / poste militaire international An international post authorized to be filled by a military person whose pay and allowances remain the responsibility of the parent nation. 1/8/76 international organization / organization internationale IO An intergovernmental, regional or global organization governed by international law and established by a group of states, with international juridical personality given by international agreement, however characterized, creating enforceable rights and obligations for the purpose of fulfilling a given function and pursuing common aims. Note: Exceptionally, the International Committee of the Red Cross, although a non-governmental organization formed under the Swiss Civil Code, is mandated by the international community of states and is founded on international law, specifically the Geneva Conventions, has an international legal personality or status on its own, and enjoys some immunities and privileges for the fulfillment of its humanitarian mandate. Related terms: civil-military

dzie wyjazdu, krajowy numer kodu identyfikacyjnego i kraj przeznaczenia pocigu. >26/2/98

zakres obowizkw na stanowisku midzynarodowym Opis obowizkw, zakresu odpowiedzialnoci i kwalifikacji dotyczcych okrelonego stanowiska midzynarodowego. >13/9/01

midzynarodowa kolejowa skrajnia adunkowa PPI gauge GIC PPI (przestarzay) Midzynarodowa skrajnia adunkowa, na bazie ktrej oparte s midzynarodowe umowy dotyczce transportu adunkw kolej. adunek, ktrego wymiary mieszcz si w granicach tego kryterium, moe by przewoony bez ogranicze wikszoci kolejowych drg kontynentalnej czci Europy. GIC jest skrtem od gabarit international de chargement. >3/3/09 puap etatw midzynarodowych Cakowita liczba stanowisk o obsadzie midzynarodowej, wojskowych i cywilnych, zatwierdzonych dla kadej struktury midzynarodowej. >26/2/98 midzynarodowa mapa wiata Mapa w skali 1:1 000 000 wydawana przez kilka pastw na uzgodnionych warunkach. >26/2/98

midzynarodowe stanowisko wojskowe Midzynarodowe stanowisko zatwierdzone do obsadzenia przez onierza, ktry pobiera pace i dodatki z pastwa, z ktrego pochodzi. >26/2/98

organizacja midzynarodowa IO Organizacja midzyrzdowa, regionalna lub globalna podlegajca prawu midzynarodowemu, zaoona przez grup pastw, posiadajca midzynarodow osobowo prawn nadan przez porozumienie midzynarodowe, okrelajce prawa i obowizki dla spenienia danej funkcji i dca do realizacji wsplnych celw. Uwaga: Za wyjtkiem Midzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzya, ktry jest organizacj pozarzdow powsta na podstawie Kodeksu Cywilnego Szwajcarii, jej zwierzchnikiem jest midzynarodowa spoeczno pastw, jest oparta na prawie midzynarodowym, a w szczeglnoci na Konwencjach Genewskich, posiada wasny status i osobowo, jak rwnie immunitety i przywileje dla realizacji mandatu humanitarnego. >Termin zwizany: civil-military cooperation. 06/10/09

NATO/PdP JAWNE

214

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

cooperation. 8/8/08 international personnel / personnel international Military and civilian persons assigned or appointed to authorized international posts. 1/11/75 international post / poste international A post, position, job or billet, authorized in a peacetime establishment or emergency establishment which carries a specific international job description, whose incumbent is responsible to international authority. 1/11/75 interoperability / interoprabilit The ability to act together coherently, effectively and efficiently to achieve Allied tactical, operational and strategic objectives. Related terms: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; military interoperability; standardization. [Approving authority(ies): EWG] 9/12/09 interpretability / possibilit d'interprtation Suitability of imagery for interpretation with respect to answering adequately requirements on a given type of target in terms of quality and scale. a. Poor - imagery is unsuitable for interpretation to answer adequately requirements on a given type of target. b. Fair - Imagery is suitable for interpretation to answer requirements on a given type of target but with only average detail. c. Good - Imagery is suitable for interpretation to answer requirements on a given type of target in considerable detail. d. Excellent - Imagery is suitable for interpretation to answer requirements on a given type of target in complete detail. 1/12/79 personel midzynarodowy Wojskowe i cywilne osoby przydzielone lub wyznaczone na zatwierdzone stanowiska midzynarodowe. >26/2/98 stanowisko midzynarodowe Stanowisko, posada, zajcie, zatwierdzone w etacie czasu pokoju lub etacie stanu wyjtkowego, ktre ma waciwy midzynarodowy opis obowizkw i odpowiedzialnoci; zajmujca je osoba odpowiada przed wadzami midzynarodowymi. >26/2/98 interoperacyjno Zdolno do wsplnego, efektywnego i skutecznego dziaania dla osignicia sojuszniczych celw taktycznych, operacyjnych i strategicznych. >Terminy zwizane: : commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; military interoperability; standardization. [Approving authority(ies): EWG] 20/10/10 podatno interpretacyjna Przydatno zobrazowania do interpretacji ze wzgldu na waciwe spenienie wymaga danego typu celu, w kategoriach jakoci i skali. a. Saba - zobrazowanie nie jest przydatne do interpretacji pod wzgldem waciwego spenienia wymaga danego typu celu. b. Dostateczna - zobrazowanie jest przydatne do interpretacji pod wzgldem waciwego spenienia wymaga danego typu celu, ale tylko rednio pod wzgldem szczegw. c. Dobra - zobrazowanie jest przydatne do interpretacji pod wzgldem waciwego spenienia wymaga danego typu celu ze znacznymi uszczegowieniami. d. Doskonaa - zobrazowanie jest przydatne do interpretacji pod wzgldem waciwego spenienia wymaga danego typu celu ze wszystkimi szczegami. >13/5/04 interpretacja W wywiadzie/rozpoznaniu kocowy etap fazy przetwarzania informacji w cyklu wywiadowczym, w ktrym znaczenie informacji i/lub wiadomoci jest oceniane na tle aktualnej wiedzy. >Termin zwizany: intelligence cycle. 5/3/04 linia przerywana Przerywana, kreskowana lub kropkowana linia, wykorzystywana zwykle do wskazania na mapie nieokrelonego obszaru terenu o odpowiedniej charakterystyce. >26/2/98 interwa Przestrze pomidzy ssiednimi grupami okrtw lub odzi, mierzona w dowolnym kierunku pomidzy danym typem okrtu lub odzi w kadej z grup. >5/6/08
1

interpretation / interprtation In intelligence usage, the final step in the processing phase of the intelligence cycle in which the significance of information and/or intelligence is judged in relation to the current body of knowledge. Related term: intelligence cycle. 1/7/94 interrupted line / ligne discontinue A broken, dashed, or pecked line usually used to indicate the indefinite alignment or area of a feature on the chart. 1/4/73
1 1

interval / intervalle The space between adjacent groups of ships or boats measured in any direction between the corresponding ships or boats in each group. 1/4/73

NATO/PdP JAWNE

215

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

interval / intervalle The space between adjacent individuals, ground vehicles, or units in a formation that are placed side by side, measured abreast. 1/4/73 Interval / intervalle The space between adjacent aircraft measured from front to rear in units of time or distance. 1/4/73
4 4 3 3

interwa Przestrze pomidzy ssiednimi osobami, pojazdami lub jednostkami w szyku, w ktrym s ustawieni obok siebie, mierzona w rzdzie. >5/6/08 interwa Przestrze pomidzy skrajnymi elementami ssiednich statkw powietrznych, mierzona w jednostkach czasu lub odlegoci. >5/6/08 interwa Odstp czasu pomidzy kolejnymi ujciami fotograficznymi. >5/6/08 interwa W artylerii, nakazany odstp czasowy, okrelony w sekundach pomidzy poszczeglnymi salwami, liczony od prawej lub lewej strony. Standardowym interwaem jest pi sekund. >5/6/08 Interwa W salwach honorowych interwa jest czasem okrelanym w sekundach pomidzy kolejnymi salwami. >5/6/08 I interwencja Przedsiwzicia podejmowane w celu wywierania wpywu, zmiany lub kontrolowania okrelonych dziaa. >4/4/02 wewntrzne wiczenie dowdztwa trening sztabowy wiczenie, ktre obejmuje cz dowdztwa strategicznego NATO lub dowdztwa podlegego. >Terminy zwizane: extent of a military exercise; intercommand exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 5/4/01 centrum tranzytowe ewakuacji medycznej IEF Jednostka medyczna penica wszystkie funkcje jednostki ewakuacyjnej (etapowej) ze zwikszon zdolnoci przetrzymywania rannych w celu medycznej ewakuacji do krajw macierzystych. > Termin zwizany: casualty staging unit. 6/11/03 intruz Pojedyncza osoba, jednostka, system uzbrojenia lub obiekt taktyczny znajdujcy si wewntrz lub w pobliu obszaru prowadzenia dziaania lub wiczenia, ktrego obecno stanowi zagroenie wywiadowcze. >5/4/01 dziaanie dywersyjne Dziaanie ofensywne prowadzone w dzie lub w nocy na terytorium przeciwnika, gwnie w celu zniszczenia statkw powietrznych przeciwnika w pobliu ich bazy. >26/2/98 zarzdzanie rodkami zaopatrzenia Faza logistyki wojskowej, ktra obejmuje: zarzdzanie,
6 5 4 3

Interval / intervalle The time lapse between photographic exposures. 1/4/73 interval / intervalle At battery right or left, an interval ordered in seconds is the time between one gun firing and the next gun firing. Five seconds is the standard interval. 1/4/73
6 6 5 5

Interval / intervalle At rounds of fire for effect the interval is the time in seconds between successive rounds from each gun. 1/4/73 intervention / intervention Action taken to exert influence over, modify or control a specific activity. 1/10/01

intra-command exercise / exercice intracommandement An exercise which involves part of a NATO strategic command or subordinate command. Related terms: extent of a military exercise; inter-command exercise; NATO-wide exercise; scale of an exercise. 4/10/00

in-transit evacuation facility / centre de transit pour vacuation sanitaire IEF A medical facility that has all the functions of a casualty staging unit, but with an expandable holding capacity for national medical evacuation. Related term: casualty staging unit. 22/6/04 intruder / intrus An individual, unit, weapon system or tactical track in or near an operational or exercise area, which presents a threat of intelligence gathering or disruptive activity. 9/1/96 intruder operation / opration d'intruder An offensive operation by day or night over enemy territory with the primary object of destroying enemy aircraft in the vicinity of their bases. 1/4/73

inventory control / gestion et administration du materiel

NATO/PdP JAWNE

216

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

inventory management materiel control materiel management supply management That phase of military logistics which includes managing, cataloguing, requirements determination, procurement, distribution, overhaul, and disposal of materiel. Related term: stock control. 1/4/73 inventory management Preffered term: inventory control. inverter / onduleur In electrical engineering, a device for converting direct current into alternating current. Related term: rectifier. 1/7/83 ionization / ionisation The process of producing ions by the removal of electrons from, or the addition of electrons to, atoms or molecules. 1/4/73 irregular activity / activit irrgulire The use or threat of force by irregular forces, groups or individuals, frequently ideologically or criminally motivated, to effect or prevent change as a challenge to governance and authority. 29/8/11

katalogowanie, okrelanie potrzeb, pozyskiwanie, dystrybucj, remonty, zdejmowanie z ewidencji. >Nazywane zwykle: inventory management; materiel control; materiel management and supply management. Termin zwizany: stock control. 5/4/01

zarzdzanie rodkami zaopatrzenia >Termin zalecany: inventory control. przetwornica prdu staego W elektrotechnice, urzdzenie do przetwarzania prdu staego w zmienny. >Termin zwizany: rectifier. 26/2/98

jonizacja Proces wytwarzania jonw poprzez odjcie lub dodanie elektronw z lub do atomw albo moleku. >8/11/01

dziaanie nieregularne Uycie bd zagroenie uyciem siy przez nieregularne oddziay, grupy lub osoby, czsto motywowane wzgldami ideologicznymi lub kryminalnymi, w celu dokonania zmiany lub jej zapobieenia, bdce form sprzeciwu wobec rzdw lub wadzy. >9/11/11 nieregularny skraj zewntrzny W ldowych dziaaniach minowych krtki szereg lub pas min uoonych w nieregularny sposb przed polem minowym w kierunku przeciwnika w celu wprowadzenia go w bd, co do rodzaju i wymiarw pola minowego. Nieregularny skraj zewntrzny wykorzystuje si zazwyczaj tylko w polach minowych, gdzie miny s maskowane gruntem. >12/12/00 izocentrum Punkt na fotografii wyznaczony przez przecicie jej paszczyzny dwusieczn kta pomidzy pionem i prostopad do fotografii. >8/4/04 linia jednakowego stopnia napromieniowania (izodoza) >Termin zalecany: dose rate contour line. 26/2/98 izogona Linia na mapie czca punkty o jednakowej wartoci deklinacji magnetycznej (zboczenia magnetycznego). >Termin zwizany: grid magnetic angle. 22/9/99

irregular outer edge / contour extrieur irrgulier du champ de mines In land mine warfare, short mine rows or strips laid in an irregular manner in front of a minefield facing the enemy, to deceive the enemy as to the type or extent of the mine field. Generally, the irregular outer edge will only be used in minefields with buried mines. 1/1/91 isocentre / isocentre The point on a photograph intersected by the bisector of the angle between the plumb-line and the photograph perpendicular. 1/8/74 isodose rate line Preferred term: dose rate contour line. isogriv / isogrille A line on a map or chart which joins points of equal angular difference between grid north and magnetic north. Related term: grid magnetic angle. 1/8/74

J
jamming / brouillage intentionnel Deliberate interference, caused by emissions intended to render unintelligible or falsify the whole or part of a wanted signal. Related terms: barrage jamming; electronic countermeasures; electronic jamming; spot jamming; sweep jamming. 22/1/10 zakcanie, zaguszanie Zmierzone promieniowanie majce na celu nakadanie si fal elektromagnetycznych aby blokowa lub myli caoci lub czci sygnau rzeczywistego przewidzianego do odbioru przez waciwego adresata. >Terminy zwizane: barrage jamming; electronic

NATO/PdP JAWNE

217

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

countermeasures; electronic jamming; spot jamming; sweep jamming. 22/6/10 jettison / dlestage Deliberate release of an aircraft store from an aircraft to effect aircraft safety or prepare for air combat. 1/7/83 jettisoned mines / mines rejetes la mer Mines which are laid as quickly as possible in order to empty the minelayer of mines, without regard to their 2 condition or relative positions. Related term: mine . 1/10/78 joiner / navire ralliant un convoi convoy joiner (obsolete) An independent merchant ship sailed to join a convoy. Related terms: joiner convoy; joiner section. 1/6/78 joiner convoy / convoi ralliant A convoy sailed to join the main convoy. Related terms: joiner; joiner section. 1/10/78 wyrzucenie towaru za burt Celowe pozbycie si adunku ze statku powietrznego ze wzgldw bezpieczestwa lub w celu przygotowania si do walki. >26/2/98 miny wyrzucane Miny, stawiane tak szybko, jak to tylko moliwe bez wzgldu na ich stan i wzgldne pooenie w celu 2 oprnienia stawiacza min. >Termin zwizany: mine . 26/2/98 statek doczajcy do konwoju Samodzielny statek handlowy pyncy w celu doczenia do konwoju. >Terminy zwizane: joiner convoy; joiner section. 30/3/10

konwj doczajcy do gwnego konwoju Konwj pyncy w celu doczenia do gwnego konwoju. >Terminy zwizane: joiner; joiner section. 30/3/10 grupa doczajca Statek lub konwj, ktry po osigniciu punktu spotkania, manewruje w celu wczenia si do gwnego konwoju. >Terminy zwizane: joiner; joiner convoy. 30/3/10 poczone Przymiotnik opisujcy dziaania, operacje i struktury organizacyjne, w ktrych zaangaowane s lub wystpuj elementy przynajmniej dwch rodzajw si zbrojnych. > Terminy zwizane: allied joint operation, multinational. 2/12/08 poczony lotniczy zesp uderzeniowy Zesp zoony ze migowcw szturmowych i/lub rozpoznawczych oraz samolotw bezporedniego wsparcia lotniczego, dziaajcych wsplnie w celu zlokalizowania i zaatakowania celw priorytetowych, jak i celw natychmiastowego zwalczania. Dziaania poczonego lotniczego zespou uderzeniowego s koordynowane i prowadzone w celu wsparcia manewru dowdcy ldowego. Uwaga: Dziaanie poczonego lotniczego zespou uderzeniowego stanowi zazwyczaj skoordynowany wysiek wspierany ogniem artylerii, artyleri przeciwlotnicz, ogniem okrtw nawodnych, systemami wywiadowczymi, identyfikacji i rozpoznania, systemami walki elektronicznej oraz manewrujcymi siami naziemnymi. >06/10/09 ogie poczony Ogie prowadzony podczas uycia si dwch lub wicej komponentw w skoordynowanym dziaaniu przeciwko wsplnemu celowi. >25/9/08

joiner section / section ralliant un convoi A joiner or joiner convoy, after rendezvous, and while manoeuvring to integrate with the main convoy. Related terms: joiner; joiner convoy. 1/6/78

joint / interarmes multiservice Adjective used to describe activities, operations and organizations in which elements of at least two services participate. Related terms: allied joint operation; multinational. 16/7/99 joint air attack team / groupe d'attaque arienne interarmes A combination of attack and/or reconnaissance rotary-wing aircraft and fixed-wing close air support aircraft, operating together to locate and attack highpriority targets and targets of opportunity. Joint air attack team operations are coordinated and conducted to support the ground commander's scheme of manoeuvre. Note: The joint air attack team normally operates as a coordinated effort supported by fire support, air defence artillery, naval surface fire support, intelligence, surveillance, and reconnaissance systems, electronic warfare systems, and ground manoeuvre forces. 17/01/05

joint fires / tirs interarmes Fires applied during the employment of forces from two or more components, in coordinated action toward a common objective. 15/1/08

NATO/PdP JAWNE

218

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

joint force engineer / conseiller gnie dune force interarmes JFENGR The principal advisor to a joint force commander on all military engineering issues. 2/3/09 joint operations area / zone d'oprations interarmes JOA A temporary area defined by the Supreme Allied Commander Europe, in which a designated joint commander plans and executes a specific mission at the operational level of war. A joint operations area and its defining parameters, such as time, scope of the mission and geographical area, are contingencyor mission-specific and are normally associated with combined joint task force operations. Related terms: 1,2 area of operations; area of responsibility ; operational level of war. 17/1/05

szef inynierii si poczonych JFENGR Gwny doradca dowdcy si poczonych w sprawach zwizanych z inynieri wojskow. >6/10/09

obszar operacji poczonych JOA Tymczasowy obszar okrelany przez Naczelnego Dowdc Si Sojuszniczych w Europie, w ktrym wyznaczony dowdca si poczonych planuje i realizuje okrelone zadania na poziomie operacyjnym. Obszar operacji poczonych, wraz z okrelajcymi go parametrami takimi jak czas, zakres misji i rejon geograficzny, jest specyficzny dla kadej misji i zwykle kojarzony z operacjami wielonarodowych poczonych si zadaniowych. >Terminy zwizane: area of 1,2 operations; area of responsibility ; operational level of war. 7/12/11 sztab poczony J Sztab sformowany z przedstawicieli dwch lub wicej rodzajw si zbrojnych tego samego pastwa. >Terminy zwizane: integrated staff; staff. 8/2/01 poczone dowdztwo podregionalne Podregionalny organ dowodzenia na trzecim szczeblu wojskowej struktury dowodzenia NATO nie posiadajcy przydzielonego na stae rejonu odpowiedzialnoci. Dowdztwo to: a. obejmuje kombinacj odpowiednich poczonych zdolnoci; b. realizuje podregionalne obowizki w zakresie szkolenia i wicze, oraz c. prezentuje sta zdolno w zakresie planowania i dowodzenia w celu prowadzenia operacji poczonych, co umoliwia mu podejmowanie lub uczestniczenie w zadaniach Sojuszu zgodnie z poleceniami dowdcy regionalnego NATO. >5/4/01 formowa szyk Rozmieszcza pojedyncze statki powietrzne lub ich grupy w konkretne ugrupowanie. >7/12/10 prdko skokw spadochronowych Prdko w powietrzu, przy ktrej wojska desantowe mog skaka ze statku powietrznego wzgldnie bezpiecznie. >26/2/98

joint staff / tat-major interarmes J A staff formed of two or more of the services of the same country. Related terms: integrated staff; staff. 1/10/03 joint subregional command / commandement interarmes sous-rgional A subregional command organization at the third level of the NATO military command structure with no permanently allocated area of responsibilities. This command is characterized as follows: a. it contains a combination of appropriate specific tri-service capabilities; b. it assumes subregional responsibilities for training and exercises; and c. it provides a permanent planning and command and control capability for the conduct of joint operations, allowing it to undertake or contribute to all Alliance missions as directed by the NATO regional commander. 4/10/00 join up / rassemblement To form separate aircraft or groups of aircraft into a specific formation. 1/8/76 jump speed / vitesse de largage The airspeed at which parachute troops can jump with comparative safety from an aircraft. 1/4/74

K
K-day / jour K Related terms: designation of days and hours; commanders required date; D-day; E-day; G-day; Hhour; latest arrival date. 1/8/82 key / cl dzie K >Terminy zwizane: designation of days and hours; commanders required date; D-day; E-day; G-day; Hhour; latest arrival date. 26/2/98 wyjanienie znakw

NATO/PdP JAWNE

219

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

In cartography, a term sometimes loosely used as a synonym for "legend". Related terms: blue key; drawing key; legend. 1/4/73 key point / point sensible A concentrated site or installation, the destruction or capture of which would seriously affect the war effort or the success of operations. 1/4/73 key symbol / symbole cl In psychological operations, a simple, suggestive, repetitive element (rhythm, sign, colour, etc.) which has an immediate impact on a target audience and which creates a favourable environment for the acceptance of a psychological theme. 1/4/73 key terrain / position cl Any locality, or area, the seizure or retention of which affords a marked advantage to either combatant. 1/4/73 killed in action / tu au combat KIA A battle casualty who is killed outright or who dies as a result of wounds or other injuries before reaching a medical treatment facility. Related terms: casualty; died of wounds received in action; non-battle casualty; wounded in action. 1/12/79 kill probability / probabilit de destruction Pk A measure of the probability of destroying a target. 1/4/73 kiloton weapon / arme kilotonnique A nuclear weapon, the yield of which is measured in terms of thousands of tons of trinitrotoluene explosive equivalents, producing yields from 1 to 999 kilotons. Related terms: megaton weapon; nominal weapon; subkiloton weapon. 1/4/73 kite / plongeur In naval mine warfare, a device which when towed, submerges and planes at a predetermined level without sideways displacement. 1/11/75

W kartografii termin niekiedy dowolnie uywany jako synonim legendy. >Terminy zwizane: blue key; drawing key; legend. 26/2/98 punkt kluczowy Miejsce lub instalacje, ktrych zniszczenie lub zdobycie ma powany wpyw na dziaania wojenne lub powodzenie operacji. >26/2/98 symbol kluczowy W dziaaniach psychologicznych, prosty, wymowny, powtarzalny element (rytm, znak, kolor itp.), ktry ma natychmiastowy wpyw na suchaczy i ktry stwarza dogodn atmosfer do przyjcia psychologicznego wywodu. >26/2/98 teren kluczowy Kade miejsce lub obszar, ktrego przejcie lub utrzymanie daje znaczn przewag jednej z walczcych stron. >4/10/11 polegy w walce KIA Ofiara walk, ktra umiera natychmiast albo w wyniku odniesionych ran lub innych obrae przed dotarciem do miejsca pomocy medycznej. >Terminy zwizane: casualty; died of wounds received in action; non-battle casualty; wounded in action. 29/9/05 prawdopodobiestwo zniszczenia Pk Miara prawdopodobiestwa zniszczenia celu. >26/2/98

bro jdrowa kilotonowa adunek jdrowy o rwnowaniku trotylowym rzdu tysicy ton (od 1 kt do 999 kt). >Terminy zwizane: megaton weapon; nominal weapon; subkiloton weapon. 8/11/01

tarcza zanurzeniowa W morskich dziaaniach minowych, urzdzenie, ktre podczas holowania zanurza si i pynie na okrelonej wczeniej gbokoci bez przemieszczania si na boki. >4/10/11

L
laid life / dure d'activation In land mine warfare, the period of time throughout which the fuzing system of a mine may be activated. 16/7/99 land effect Preferred term: coastal refraction. landing aid / aide l'atterrissage Any illuminating light, radio beacon, radar device, okres aktywnoci miny W ldowych dziaaniach minowych okres, w ktrym system inicjujcy utrzymuje min w stanie aktywnoci bojowej. [NO-01-A005] wpyw ldu >Termin zalecany: coastal refraction. 26/2/98 urzdzenie pomocnicze do ldowania Kade owietlenie, radiolatarnia, urzdzenie radarowe,

NATO/PdP JAWNE

220

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

communicating device, or any system of such devices for aiding aircraft in an approach and landing. 1/4/73

urzdzenia komunikacyjne lub system zoony z tych urzdze, przeznaczone do pomocy statkowi powietrznemu w czasie podejcia i ldowania. >26/2/98 podejcie do ldowania Stale zmieniajce si przestrzenne pooenie statku powietrznego w celu wykonania ldowania we wczeniej okrelonym rejonie. >26/2/98 rejon ldowania rejon wysadzania desantu morskiego Cz rejonu celu, w ktrym odbywa si ldowanie si desantu. Uwaga: Obejmuje on brzeg, podejcia do brzegu, rejony transportowe, rejony wsparcia ogniowego, przestrze powietrzn zajt przez statki powietrzne wsparcia bezporedniego oraz przylegajc cz ldu. 1 >Terminy zwizane: amphibious force ; fire support 2 area; landing site ; objective area. 19/4/06 rejon ldowania Obszar wykorzystywany do wysadzenia wojsk oraz wyadunku rodkw bojowych i materiaowych. >Terminy zwizane: aerodrome; air landed; landing zone. 19/4/06 odcinek ldowania Odcinek linii brzegowej niezbdny do przeprowadzenia desantu batalionowej grupy desantowej, ktry moe rwnie stanowi rejon taktyczny dla desantu si wikszych lub mniejszych ni batalionowa grupa desantowa. >9/5/02 rodek desantowo-przeprawowy Jednostka pywajca wykorzystywana w dziaaniach desantowych, przystosowana specjalnie do transportowania wojsk i sprztu oraz wpywania na pycizn, rozadowywania transportu i wycofywania si. Wykorzystywany rwnie do uzupeniania zaopatrzenia. >Terminy zwizane: amphibious vehicle, resupply. 12/6/02 diagram desantowania Graficzne przedstawienie planu ruchu wojsk z okrtw na brzeg. >Termin zwizany: plan for loading. 12/6/02
2 1

landing approach / approche d'atterrissage The continuously changing position of an aircraft in space directed toward effecting a landing on a predetermined area. 1/4/73 landing area / zone de mise terre amphibious assault area The part of the objective area within which the landing operations of an amphibious force are conducted. Note: it includes the beach, the approaches to the beach, the transport areas, the fire support areas, the airspace occupied by aircraft in close support and the land included in the advance inland to the initial 1 objective. Related terms: amphibious force ; fire 2 support area; landing site ; objective area. 30/6/05 landing area / zone de mise terre The area used for air landing of troops and materiel. Related terms: aerodrome; air landed; landing zone. 30/6/05
2 2 1 1

landing beach / plage de dbarquement The portion of a shoreline required for landing a battalion landing team, which can also be used as a tactical locality over which a force larger or smaller than a battalion landing team may be landed. 1/10/01

landing craft / engin de dbarquement A craft employed in amphibious operations, specifically designed for carrying troops and their equipment and for beaching, unloading and retracting. It is also used for resupply operations. Related terms: amphibious vehicle; resupply. 4/10/00

landing diagram / prsentation graphique du plan de mise terre A graphic means of illustrating the plan for the ship-to-shore movement. Related term: plan for loading. 1/4/73 landing force / force de dbarquement LF The task organization of ground and aviation units assigned to an amphibious operation. Related term: 2 amphibious force . 1/10/01

siy desantu LF Siy zadaniowe zoone z jednostek ldowych i lotniczych, wyznaczone do morskich dziaa 2 desantowych. >Termin zwizany: amphibious force . 12/6/02 grupa desantowa Grupa bojowa si desantu pod jednym dowdztwem taktycznym, zdolna do wykonania ldowania na okrelon pozycj lub grup pozycji. >12/6/02

landing group / groupe de dbarquement A subordinate task organization of the landing force capable of conducting landing operations, under a single tactical command, against a position or group of positions. 1/7/80

NATO/PdP JAWNE

221

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

landing mat / grille d'atterrissage (ou de dbarquement) A prefabricated, portable mat so designed that any number of planks (sections) may be rapidly fastened together to form surfacing for emergency runways, landing beaches, etc. 1/4/73 landing point / point d'atterrissage LP 1 A point within a landing site where one helicopter or vertical take-off and landing aircraft can land. 1/10/80
2

mata utwardzajca Prefabrykowana, przenona mata przystosowana do szybkiego czenia dowolnej liczby jej segmentw w celu utworzenia powierzchni doranych drg startowych, odcinkw ldowania itp. 4/7/02

punkt ldowania LP Punkt w ramach ldowiska, w ktrym moe wyldowa jeden migowiec lub samolot pionowego startu i ldowania. >18/2/10 dobieg Ruch statku powietrznego od momentu przyziemienia, poprzez hamowanie, a do osignicia prdkoci koowania lub zatrzymania. >5/6/08 okrt desantowy Okrt przeznaczony do wykonywania dugich rejsw i szybkiego rozadunku w rejonie brzegu lub na play. >12/6/02 okrt desantowy z dokiem LSD Okrt przeznaczony do transportu i wodowania zaadowanych rodkw desantowo-przeprawowych z ich zaogami, zaokrtowanymi wojskami i/ lub sprztem oraz wiadczenia ograniczonych usug dokowych i naprawczych dla maych okrtw i odzi. >18/2/10
1

landing roll / course l'atterrissage The movement of an aircraft from touchdown through deceleration to taxi speed or full stop. 1/7/80

landing ship / btiment de dbarquement An assault ship which is designed for long sea voyages and for rapid unloading over and on to a beach. 1/4/73 landing ship dock / btiment de transport de chalands de dbarquement LSD A ship designed to transport and launch loaded amphibious craft and/or amphibian vehicles with their crews and embarked personnel and/or equipment and to render limited docking and repair services to small ships and craft. 1/4/73 landing zone / zone d'amerrissage LZ A specified zone used for the landing of aircraft on water. 30/6/05 landing zone / zone dappontage LZ A specified zone used for the landing of aircraft on the deck of a ship. 30/6/05 landing zone / zone datterrissage LZ A specified zone used for the landing of aircraft on land. 30/6/05 landing zone control party / groupe de contrle de zone de dbarquement Personnel specially trained and equipped to establish and operate communications devices from the ground for traffic control of aircraft/helicopters for a specific landing zone. 1/9/81 landmark / repre terrestre A feature, either natural or artificial, that can be accurately determined on the ground from a grid reference. 1/4/73
3 2 1

strefa ldowania LZ Okrelona strefa wykorzystywana do ldowania statkw powietrznych na wodzie. >18/2/10 strefa ldowania LZ Okrelona strefa wykorzystywana do ldowania statkw powietrznych na pokadzie okrtu. >18/2/10 strefa ldowania LZ Okrelona strefa wykorzystywana do ldowania statkw powietrznych na ldzie. >18/2/10 grupa kontroli lotw w strefie ldowania Grupa wyszkolona i wyposaona do rozwijania i obsugi urzdze cznoci sucych do kontroli z ziemi ruchu statkw powietrznych w okrelonej strefie ldowania. >12/6/02
3 2

punkt orientacyjny Charakterystyczny element terenowy, naturalny lub sztuczny, ktrego pooenie w terenie mona dokadnie okreli na podstawie mapy. >11/1/01

NATO/PdP JAWNE

222

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

land mine warfare Preferred term: mine warfare. lane marker / marqueur de cheminement In land mine warfare, sign used to mark a minefield lane. Note: Lane markers, at the entrance to and exit from the lane, may be referenced to a landmark or intermediate marker. Related terms: gap marker; minefield lane; row marker; strip marker. 1/6/84

ldowe dziaania minowe >Termin zalecany: mine warfare. 13/9/01 oznaczenie przejcia w polu minowym W ldowych dziaaniach minowych znak uywany do oznaczenia przejcia w polu minowym. Uwaga: Oznaczenia takie, przy wejciu i wyjciu, mog odnosi si do terenowych punktw orientacyjnych lub markerw (znacznikw) porednich. >Terminy zwizane: gap marker; minefield lane; row marker; strip marker. 30/3/10 pas traowania W morskich dziaaniach minowych, sekcja lub pas rejonu traowania przydzielona jednemu traowcowi lub grupie traowcw. >4/10/11 kurs traowania W morskich dziaaniach minowych, rzeczywisty kurs, ktry naley dokadnie utrzymywa podczas przejcia wzdu pasa traowania. >4/10/11 cieka traowania W morskich dziaaniach minowych, rodkowa linia pasa traowania; cieka, ktr powinien poda tra lub urzdzenie wykrywajce. >4/10/11 nawrt W morskiej wojnie minowej, manewr wykonywany przez traowiec midzy zakoczeniem jednego przejcia i rozpoczciem kolejnego. >20/10/10

lap / bande In naval mine warfare, that section or strip of an area assigned to a single sweeper or formation of sweepers for a run through the area. 1/11/75 lap course / route de dragage In naval mine warfare, the true course desired to be made good during a run along a lap. 1/11/75

lap track / rail In naval mine warfare, the centre line of a lap; ideally, the track to be followed by the sweep or detecting gear. 1/8/76 lap turn / retournement In naval mine warfare, the manoeuvre a minesweeper carries out between the completion of one run and the commencement of the run immediately following. 22/1/10 lap width / largeur de bande intercepte In naval mine warfare, the swept path of the ship or formation divided by the percentage coverage being swept to. 1/11/75 large ship / grand btiment A ship of over 137 meters (or 450 feet) in length. Related term: small ship. 1/11/75 laser designator / marqueur laser laser laser iluminator laser target marker A device that emits a beam of laser energy which is used to mark a specific place or object. 31/5/00 laser guidance unit / dispositif de guidage par laser A system fitted with a laser seeker to compute trajectory data for use by the control system of a missile, projectile or bomb. Related term: laser seeker. 4/10/00

szeroko pasa traowania W morskich dziaaniach minowych, oczyszczony przez traowiec lub grup traowcw pas wyraony procentem pokrycia traowanego obszaru. >4/10/11 duy okrt Okrt o dugoci przekraczajcej 137 m (450 stp). >Termin zwizany: small ship. 26/2/98 wskanik laserowy laserowy wskanik celu Urzdzenie emitujce wizk promieniowania laserowego, wykorzystywane do oznaczania konkretnych miejsc lub obiektw. >5/3/04

laserowe urzdzenie naprowadzajce Zesp zawierajcy laserowe urzdzenie ledzce w celu obliczania danych trajektorii wykorzystywanych przez system sterowania pocisku rakietowego, pocisku balistycznego lub bomby. >Termin zwizany: laser seeker. 5/4/01 bro kierowana laserowo Bro wykorzystujca urzdzenie do wykrywania energii laserowej odbitej od celw oznaczonych/wskazanych promieniem laserowym i przekazywania, po

laser guided weapon / arme guide par laser A weapon which utilizes a seeker to detect laser energy reflected from a laser marked/designated target and through signal processing provides

NATO/PdP JAWNE

223

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

guidance commands to a control system which guides the weapon to the point from which the laser energy is being reflected. Related terms: infrared linescan system; laser linescan system; laser seeker. 1/12/79

odpowiedniej obrbce sygnau, komend do systemu sterowania naprowadzajcego bro na punkt, od ktrego energia laserowa jest odbijana. >Terminy zwizane: infrared linescan system; laser linescan system; laser seeker. 4/10/11 wskanik laserowy >Termin zalecany: laser designator. 5/4/01 liniowy skaner laserowy Aktywny lotniczy system zapisu zobrazowania, wykorzystujcy laser jako podstawowe rdo owietlajce skanowany teren, lecy poniej cieki lotu, dodajcy do zapisu kolejne linie poprzeczne do cieki lotu w czasie ruchu statku powietrznego. >Terminy zwizane: infrared linescan system; laser guided weapon; laser seeker. 5/3/04 czas trwania impulsu laserowego Czas, w ktrym moc impulsu wyjciowego lasera stale utrzymuje si powyej poowy jego wartoci maksymalnej. >4/10/11 dalmierz laserowy Urzdzenie wykorzystujce laser do ustalenia odlegoci od tego urzdzenia do wskazanego miejsca lub obiektu. >19/4/06 laserowe urzdzenie wykrywajce Urzdzenie oparte na odbiorniku kierunkowym, wykrywajce energi odbit od celu wskazanego laserem oraz okrelajce kierunek do celu w stosunku do pooenia odbiornika. >Terminy zwizane: infrared linescan system; laser guided weapon; laser linescan system. 5/3/04 laserowy system wskazywania celw laserowy system naznaczania celu System uywany do skierowania (wycelowania) energii laserowej na cel. System skada si z laserowego wskanika lub owietlacza celu z wywietlaczem oraz elementami sterowania koniecznymi do jego namierzenia oraz skierowania na niego wizki energii laserowej. >26/2/98

laser illuminator Preferred term: laser designator. laser linescan system / analyseur laser balayage linaire An active airborne imagery recording system which uses a laser as the primary source of illumination to scan the ground beneath the flight path, adding successive across-track lines to the record as the vehicle advances. Related terms: infrared linescan system; laser guided weapon; laser seeker. 1/3/81 laser pulse duration / dure d'impulsion laser The time during which the laser output pulse power remains continuously above half its maximum value. 1/1/80 laser range-finder / tlmtre laser A device that uses a laser to determine the distance from the device to a place or object. 4/11/05

laser seeker / chercheur laser A device based on a direction sensitive receiver which detects the energy reflected from a laser designated target and defines the direction of the target relative to the receiver. Related terms: infrared linescan system; laser guided weapon; laser linescan system. 1/8/79

laser target designating system / systme marqueur d'objectif laser laser laser target marking system A system which is used to direct (aim or point) laser energy at a target. The system consists of the laser designator or laser target marker with its display and control components necessary to acquire the target and direct the beam of laser energy thereon. 1/11/75 laser target marker Preferred term: laser designator. laser target marking system Preferred term: laser target designating system.

laserowy wskanik celu >Termin zalecany: laser designator. 26/2/98 laserowy system naznaczania celu >Termin zalecany: laser target designating system. 26/2/98 laserowe urzdzenie ledzce Urzdzenie kierujce si na energi odbit od wskazanego/owietlonego laserem celu i okrelajce kierunek tego celu wzgldem wasnego pooenia. >5/3/04 mocowanie

laser tracker / appareil de poursuite laser A device which locks on to the reflected energy from a laser marked/designated target and defines the direction of the target relative to itself. 1/7/80

lashing

NATO/PdP JAWNE

224

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred terms: tie down. lashing point Preferred term: tie down point. late / retard In artillery and naval fire support, a report made to the observer or spotter, whenever there is a delay in reporting "shot" by coupling a time in seconds with the report. 1/8/74

>Termin zalecany: tie down. 26/2/98 punkt mocowania >Termin zalecany: tie down point. 26/2/98 opnienie We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, informacja przekazywana obserwatorowi, zawsze gdy wystpuje opnienie po komendzie "wystrza, poprzez podanie czasu opnienia w sekundach. >4/10/11 przyrost pokrycia poprzecznego Ilo nowego terenu pokrytego poprzecznie poprzez kolejne cigi fotograficzne rejestrowane w czasie lotu nad pewnym obszarem. >26/2/98 droga rokadowa Droga, zwykle rwnolega do przedniego skraju obszaru walki, ktra przecina lub czy si z drogami dofrontowymi. >Termin zwizany: route. 25/1/11 najpniejszy termin przybycia W planowaniu przemieszczania najpniejszy termin, liczony od dnia G, w ktrym jednostka organizacyjna lub oddzia ma przyby do wyznaczonych portw wyadunku. >Terminy zwizane: designation of days and hours; commanders required date; D-day; E-day; G-day; H-hour; K-day. 4/4/02 pas rwnolenikowy Opasujcy ziemi pas rwnolenikowy wyznaczony przyjtymi jednostkami miary liniowej lub ktowej. >26/2/98

lateral gain / gain latral The amount of new ground covered laterally by successive photographic runs over an area. 1/4/73

lateral route / rocade A route generally parallel to the forward edge of the battle area, which crosses, or feeds into, axial routes. Related term: route. 1/4/73 latest arrival date / date limite d'arrive In movement planning, the latest date, calculated from G-day, on which an organization or unit is required to arrive at the designated ports of debarkation. Related terms: designation of days and hours; commanders required date; D-day; E-day; G-day; H-hour; K-day. 1/10/01 latitude band / zone de latitude latidudinal band Any latitudinal strip, designated by accepted units of linear or angular measurement, which circumscribes the earth. 1/4/73 latidudinal band Preferred term: latitude band. lattice / canevas A network of intersecting positional lines printed on a map or chart from which a fix may be obtained. 1/4/73

pas rwnolenikowy Termin zalecany: latitude band. siatka wsprzdnych Siatka przecinajcych si linii pozycyjnych, nadrukowanych na planie lub mapie, na podstawie ktrych mona okreli pozycj. >26/2/98 wyrzutnia Urzdzenie o konstrukcji ramowej przeznaczone do podpierania i utrzymania pocisku w pozycji do odpalenia. >26/2/98 stanowisko wyrzutni Miejsce lub instalacja z moliwoci wystrzelenia pociskw ziemia-powietrze lub ziemia-ziemia. >26/2/98

launcher / rampe de lancement A structural device designed to support and hold a missile in position for firing. 1/4/73

launching site / site de lancement Any site or installation with the capacity of launching missiles from surface to air or surface to surface. 1/4/73 launch pad / aire de lancement A concrete or other hard surface area on which a missile launcher is positioned. 1/4/73 laydown bombing / bombardement en vol rasant A very low level bombing technique wherein delay

podstawa wyrzutni Betonowa lub inna twarda powierzchnia, na ktrej ustawiana jest wyrzutnia pociskw. >26/2/98 bombardowanie z lotu koszcego Technika bombardowania z bardzo niskiego puapu, w

NATO/PdP JAWNE

225

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

fuses and/or devices are used to allow the attacker to escape the effects of his bomb. 1/4/73

ktrej uywa si zapalnikw i/lub urzdze opniajcych w celu umoliwienia atakujcemu uniknicia skutkw wybuchw wasnych bomb. >26/2/98 barwy hipsometryczne >Termin zalecany: hypsometric tinting. 22/9/99

layer tint Preferred term: hypsometric tinting. laying-up position / mouillage d'attente Any suitable position where naval units can berth, camouflage and replenish in preparation for forthcoming operations. Related terms: advanced fleet anchorage; assembly anchorage; emergency anchorage; holding anchorage; waiting position; working anchorage. 1/10/84
2

pozycja postoju Dogodne miejsce, gdzie jednostki marynarki wojennej mog zacumowa, zamaskowa okrty i uzupeni zapasy, przygotowujc si do przyszych dziaa. >Terminy zwizane: advanced fleet anchorage; assembly anchorage; emergency anchorage; holding anchorage; waiting position; working anchorage. 23/3/11 numer okrelajcy pooenie miny LRN W morskiej wojnie minowej cyfra przydzielona pojedynczej minie przez organy planujce pole minowe w celu atwego okrelenia jej pooenia. >26/2/98
1

lay reference number / numro de rfrence de mouillage LRN In naval mine warfare, a number allocated to an individual mine by the minefield planning authority to provide a simple means of referring to it. 1/11/75 lead aircraft / avion leader An airborne aircraft designated to provide certain command and air control functions. 1/4/73
2 2 1 1

kierunkowy statek powietrzny Statek powietrzny przeznaczony do zapewnienia pewnych funkcji dowodzenia i kontroli przestrzeni powietrznej. >26/2/98 kierunkowy statek powietrzny Statek powietrzny prowadzcy grup dwch lub wicej statkw powietrznych. >26/2/98 kurs kolizyjny Wektor kierunku lotu, ktry w przypadku jego utrzymania doprowadziby do kolizji samolotu przechwytujcego z celem. >9/5/02 kurs wyprzedzenia pocigu Wektor kierunku lotu samolotu przechwytujcego majcy na celu utrzymanie kursu lotu do wczeniej okrelonego punktu przed celem. >26/2/98 morska operacja przejcia Operacja, w ktrej okrt prowadzcy przeprowadza inne okrty nawodne lub podwodne przez wyznaczone kanay w zaminowanym obszarze. >22/6/10
2

lead aircraft / avion leader An aircraft in the van of two or more aircraft. 1/4/73

lead collision course / cap de collision A vector which, if maintained, would result in a collision between an interceptor and a target. 1/10/01

lead pursuit / cap de poursuite An interceptor vector designed to maintain a course of flight at a predetermined point ahead of a target. 1/12/74 lead-through operation / opration maritime de guidage A maritime operation in which a guide ship leads other ships or submarines in their passage through channels established in a mined area. 26/8/09 leapfrog / progression par bonds Form of movement in which like supporting elements are moved successively through or by one another along the axis of movement of supported forces. 1/4/73 leaver / navire quittant convoy leaver (obsolete) A merchant ship which breaks off from a convoy to proceed to a different destination and become independent. Related terms: leaver convoy; leaver

skokami Ruch, w ktrym elementy wsparcia przemieszczaj si kolejno lub obok siebie wzdu osi ruchu wspieranych si. >26/2/98

statek odczajcy si od konwoju Statek handlowy, ktry odcza si od konwoju i kieruje si do innego miejsca przeznaczenia, stajc si samodzielny. >Terminy zwizane: leaver convoy; leaver section. 30/3/10

NATO/PdP JAWNE

226

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

section. 1/9/89 leaver convoy / convoi dtach A convoy which has broken off from the main convoy and is proceeding to a different destination. Related terms: leaver; leaver section.1/6/78 leaver section / section dtacher d'un convoi LS A group of ships forming part of the main convoy which will subsequently break off to become leavers or a leaver convoy. Related terms: leaver; leaver convoy.1/6/78
1 1

konwj odczajcy si od konwoju gwnego Konwj, ktry odczy si od konwoju gwnego i zmierza do innego miejsca przeznaczenia. >Terminy zwizane: leaver, leaver section. >30/3/10 grupa odczajca si LS Grupa okrtw, stanowica cz gwnego konwoju, ktrej elementy skadowe kolejno odczaj si od niego, stajc si samodzielnymi okrtami lub oddzielnym konwojem. >Terminy zwizane: leaver; leaver convoy. 30/03/10 lewy (lub prawy) Termin uywany do okrelenia wzgldnego pooenia grupy wojsk. Osoba uywajca terminu lewy lub prawy powinna by zwrcona w kierunku przeciwnika, niezalenie od tego czy wojska nacieraj, czy si wycofuj. 26/2/98 lewy (lub prawy) w prawo (lub w lewo) Poprawka stosowana w kierowaniu ogniem w celu wskazania, e naley przesun gwny punkt uderzenia prostopadle do linii odniesienia lub obserwacji. >26/2/98 legenda Wyjanienie symboli uywanych na planie, mapie, szkicu itp., drukowane zwykle w formie tabeli z boku mapy. >Termin zwizany: key. 26/2/98 warstwa ochronna obiektywu Cienkie przezroczyste pokrycie naniesione na zewntrznej soczewce obiektywu. >8/4/04 znieksztacenie obiektywu Przemieszczenie obrazu spowodowane nieregularnociami i aberracjami soczewek. >8/4/04 bro miercionona Bro, ktra moe by uyta do spowodowania mierci lub powanego uszkodzenia ciaa. 24/5/05 zapas amunicji proporcjonalny do zada W planowaniu wielkoci zapasw, amunicja zgromadzona na podstawie przewidywanego dziennego zuycia, liczby dni walki i zakadanego tempa jej zuycia przy zwalczaniu nieznanej liczby celw. >Termin zwizany: threat-oriented munitions. 26/2/98
2 1

left (or right) / gauche (ou droite) Terms used to establish the relative position of a body of troops. The person using the terms left or right is assumed to be facing in the direction of the enemy regardless of whether the troops are advancing towards or withdrawing from the enemy. 1/8/73 left (or right) / gauche (ou droite) right (or left) Correction used in adjusting fire to indicate that a lateral shift of the mean point of impact perpendicular to the reference line or spotting line is desired. 1/8/73
1 2 2

legend / lgende An explanation of symbols used on a map, chart, sketch, etc., commonly printed in tabular form at the side of the map, etc.. Related term: key. 1/12/93 lens coating / couche antireflet A thin transparent coating applied to a surface of a lens element. 1/7/70 lens distortion / distorsion Image displacement caused by lens irregularities and aberrations. 1/7/70 lethal weapon / arme meurtrire A weapon that can be used to cause death or serious bodily injury. 22/6/04 level-of-effort munitions / stocks de soutien en munitions In stockpile planning, munitions stocked on the basis of expected daily expenditure rate, the number of combat days and the attrition rate assumed, to counter targets the number of which is unknown. Related term: threat-oriented munitions. 1/2/88 level of supply / niveau des approvisionnements The quantity of supplies or materiel authorized or directed to be held in anticipation of future demands. 1/4/73

stan zapasw rodkw zaopatrzenia Wielko ustalonych lub nakazanych do utrzymania zapasw rodkw zaopatrzenia wynikajca z przewidywanych potrzeb. >22/9/99

NATO/PdP JAWNE

227

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

L-hour / heure L In amphibious or airmobile operations, the time at which the first helicopter of a heliborne assault wave touches down or is due to touch down in the landing zone. Related terms: C-day; D-day; E-day; F-hour; Gday; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09
1

godzina L W dziaaniach desantowych lub aeromobilnych, czas, w ktrym pierwszy migowiec rzutu desantu migowcowego lduje lub ma wyldowa w wyznaczonej strefie ldowania. >Terminy zwizane: Cday; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; Kday; K-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 22/6/10 element cznikowy Kontakt lub czno utrzymywana pomidzy elementami si zbrojnych w celu zapewnienia wzajemnego zrozumienia i jednoci celw i dziaa. >26/2/98 terytorium wyzwolone Obszar pastwa wasnego, neutralnego lub sojuszniczego, ktry po okupacji przez przeciwnika, zosta odzyskany przez siy sojusznicze. >26/2/98 lekkie zniszczenia >Termin zalecany: nuclear damage. 26/2/98 odcienie Dziaanie (prowadzone zwykle na kotwicy) zwizane z przepompowywaniem adunku ropy naftowej z duego tankowca do mniejszego, prowadzone w celu zmniejszenia zanurzenia wikszego tankowca i umoliwienia mu wejcia do portu. >26/2/98 filtr optyczny Element optyczny w postaci pytki szklanej, elatynowej lub plastykowej, zabarwionej w specjalny sposb w celu selektywnej absorpcji wiata o danym kolorze. >8/4/04 granica uywania wiate Wyznaczona linia, po przekroczeniu ktrej pojazdy zobowizane s do stosowania zaciemnienia wiate w czasie jazdy nocnej. >26/2/98 droga z ograniczon moliwoci uycia Droga jednokierunkowa z jednym lub wiksz iloci ogranicze, ktre wykluczaj jej pene wykorzystanie do celw wojskowych. >Terminy zwizane: double flow route; route; single flow route. 25/1/11 granica ostrzau Granica wyznaczajca obszar, na ktry mona prowadzi ogie artyleryjski. >26/2/98 granica ostrzau Ktowe granice bezpiecznego prowadzenia ognia do celw powietrznych. >26/2/98 skala liniowa >Termin zalecany: graphic scale. 26/2/98 szyk w lini >Termin zalecany: trail formation. 13/9/01
2 1

liaison / liaison That contact or intercommunication maintained between elements of military forces to ensure mutual understanding and unity of purpose and action. 1/4/71

liberated territory / territoire libr Any area, domestic, neutral or friendly, which, having been occupied by an enemy, is retaken by friendly forces. 1/4/73 light damage / dgt lger Preferred term: nuclear damage. 1/11/75 lightening / allgement The operation (normally carried out at anchor) of transferring crude oil cargo from a large tanker to a smaller tanker, so reducing the draught of the larger tanker to enable it to enter port. 1/3/79

light filter / filtre optique An optical element such as a sheet of glass, gelatine or plastic dyed in a specific manner to absorb selectively light of certain colours. 1/10/80 light line / ligne d'clairage rduit A designated line forward of which vehicles are required to use blackout lights at night. 1/4/73

limited access route / itinraire accs rglement A oneway route with one or more restrictions which preclude its use by the full range of military traffic. Related terms: double flow route; route; single flow route. 1/1/80 limit of fire / limite de tir The boundary marking off the area on which gun-fire can be delivered. 1/2/74 limit of fire / limite de tir Safe angular limits for firing at aerial targets. 1/2/74
2 2 1 1

linear scale Preferred term: graphic scale. line astern Preferred term: trail formation.

NATO/PdP JAWNE

228

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

line gauge / largeur de ligne A measurement of line width. 1/2/74 line of arrival Preferred term: line of impact. line of departure / ligne de dpart In land warfare, a line designated to coordinate the departure of attack elements. 1/11/85 line of departure / ligne de dpart In amphibious warfare, a suitably marked offshore coordinating line to assist assault craft to land on designated beaches at scheduled times. 1/11/85 line of impact / ligne d'incidence line of arrival A line tangent to the trajectory at the point of impact or burst. 1/3/82 line of operation / ligne dopration LoO In a campaign or operation, a line linking decisive points in time and space on the path to the centre of gravity. 1/10/01 line overlap / recouvrement linaire 1 Preferred term: overlap . 1/3/81 line search / reconnaissance sur itinraire Reconnaissance along a specific line of communications, such as a road, railway or waterway, to detect fleeting targets and activities in general. 1/8/79 lines of communications / lignes de communications All the land, water, and air routes that connect an operating military force with one or more bases of operations, and along which supplies and reinforcements move. 1/6/81 link / liaison In communications, a general term used to indicate the existence of communications facilities between two points. 1/11/75 link / bretelle A maritime route, other than a coastal or transit route, which links any two or more routes. 1/11/75 liquid explosive / explosif liquide Explosive which is fluid at normal temperatures. 1/12/77 list of targets Preferred term: target list. live exercise / exercice rel LIVEX An exercise using real forces and units. 1/8/74
2 1 2 2 2 1 1

szeroko linii Wynik pomiaru szerokoci linii. >13/9/01 linia uderzenia >Termin zalecany: line of impact. 26/2/98 linia wyjciowa W dziaaniach ldowych linia koordynacji wyjcia poszczeglnych elementw nacierajcych si. >26/2/98 linia wyjciowa W operacjach morsko-desantowych odpowiednio oznaczona linia koordynacyjna, uatwiajca nacierajcym pojazdom ldowanie na wyznaczonych plaach o wyznaczonym czasie. >26/2/98 linia uderzenia Linia styczna do trajektorii w punkcie uderzenia lub wybuchu. >26/2/98
2 1

linia dziaania LoO W kampanii lub operacji, linia czca w czasie i przestrzeni decydujce punkty na drodze do rodka cikoci. >23/3/11 linia nakadania 1 >Termin zalecany: overlap . 26/2/98 przeszukiwanie obiektw liniowych Rozpoznanie prowadzone wzdu linii komunikacyjnych, takich jak droga, linia kolejowa lub tor wodny i innych, umoliwiajce wykrycie obiektw i dziaa. >29/1/04

linie komunikacyjne Wszelkie drogi ldowe, wodne i powietrzne, ktre cz dziaajce siy zbrojne z jedn lub wiksz liczb baz, po ktrych dostarcza si zaopatrzenie i uzupenienie. >26/2/98 cze W cznoci, termin oglny wskazujcy na obecno urzdze cznoci pomidzy dwoma punktami. >12/6/02 poczenie morskie Trasa morska, inna ni przybrzena i tranzytowa, ktra czy dwie lub wiksz liczb tras morskich. >12/6/02 cieky materia wybuchowy Materia wybuchowy, ktry w normalnej temperaturze jest ciecz. >26/2/98 lista celw >Termin zalecany: target list. 26/2/98 wiczenie z wojskami LIVEX wiczenie z uyciem rzeczywistych si i jednostek.

NATO/PdP JAWNE

229

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

>26/2/98 load / charge The total weight of passengers and/or freight carried on board a ship, aircraft, train, road vehicle or other means of conveyance. Related terms: aircraft store; airlift requirement; airlift capability; combat load; standard load; transport capacity. 22/06/04
3

adowno, obcienie Cakowity ciar pasaerw i/lub towarw przewoonych na pokadzie statku, statku powietrznego, w pocigu, pojedzie drogowym lub innym rodkiem transportu. >Terminy zwizane: : aircraft store; airlift requirement; airlift capability; combat load; standard load; transport capacity. 26/2/98 grupa kontroli zaadunku Grupa zajmujca si organizacj i kontrol zaadunku w strefie odbioru. >26/2/98

load control group / quipe de contrle du chargement Personnel who are concerned with organization and control of loading within the pick-up zone. 1/12/76 loaded weapon / arme approvisionne A weapon to which the ammunition is joined, but which is not charged and remains unable to fire. Related terms: charged weapon; uncharged weapon; unloaded weapon. 1/10/01 loading / chargement The process of putting personnel, matriel, supplies and other freight on board ships, aircraft, trains, road vehicles or other means of conveyance. Note: In French, the word chargement excludes personnel. Related terms: allowable load; block stowage loading; combat loading; commodity loading; embarkation; horizontal loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 1/10/92 loading plan / plan de chargement All of the individually prepared documents which, taken together, present in detail all instructions for the arrangement of personnel, and the loading of equipment for one or more units or other special grouping of personnel or material moving by highway, water, rail, or air transportation. Related term: ocean manifest. 1/2/74

bro zaadowana Bro z przyczon amunicj, ale nieprzeadowana i niezdolna do strzau. >Terminy zwizane: charged weapon; uncharged weapon; unloaded weapon. 4/4/02

zaadunek Proces rozmieszczenia stanw osobowych, uzbrojenia i sprztu wojskowego i innych rodkw zaopatrzenia na pokadzie okrtu, statku powietrznego, pocigu, pojazdu lub innego rodka transportu. >Terminy zwizane: allowable load; block stowage loading; combat loading; commodity loading; embarkation; horizontal loading; selective loading; selective unloading; unit loading; vertical loading. 5/6/08 plan zaadunku Wszystkie osobno przygotowane dokumenty, ktre zebrane razem stanowi zestaw szczegowych instrukcji ulokowania stanw osobowych i zaadunku sprztu dla jednej lub wikszej iloci jednostek, albo innego specjalnego zgrupowania osb lub materiaw poruszajcych si po drodze ldowej, wodnej, kolejowej lub transportem powietrznym. >Termin zwizany: ocean manifest. 26/2/98 punkt zaadunku Punkt, w ktrym mona zaadowa lub rozadowa statek powietrzny. >26/2/98 rejon zaadunku Obszar obejmujcy wiele punktw zaadunku. >26/2/98 rozdzielacz obcienia Materia uywany do rozkadania masy adunku na danym obszarze w celu uniknicia przekroczenia dopuszczalnego obcienia punktowego. >26/2/98 czas lokalny Czas, jaki upyn od momentu przejcia Soca nad poudnikiem przeciwlegym do poudnika, na ktrym znajduje si obserwator. >26/2/98 lokalny pracownik cywilny NATO Pracownik cywilny, ktry nie zajmuje

loading point / point de chargement A point where one aircraft can be loaded or unloaded. 1/12/76 loading site / site de chargement An area containing a number of loading points. 9/7/97 load spreader / rpartiteur de charges Material used to distribute the weight of a load over a given area to avoid exceeding designed stress. 1/3/73

local mean time / temps local moyen The time interval elapsed since the mean sun's transit of the observer's antimeridian. 1/3/73

local wage rate NATO civilian employee / employ civil OTAN rmunr au tarif local

NATO/PdP JAWNE

230

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Civilian employee who does not occupy a NATO international civilian post and who does not enjoy NATO status. 1/10/78 localizer / radiophare d'alignement A directional radio beacon which provides to an aircraft an indication of its lateral position relative to a predetermined final approach course. Related terms: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/11/80 location diagram / carton de localisation On a map or chart, a diagram shown in the margin to indicate the position of the sheet in relation to the surrounding country, or to adjoining sheets of the same or adjacent map series. Related term: chart index. 1/3/73 lock-on / verrouillage The state of a tracking system or target acquisition system which is continuously and automatically tracking a target, using one or more parameters. 2 Related term: track (to) . 4/10/00 logistic assessment / valuation logistique An evaluation of the logistic support required to conduct a military operation, compared to the actual and/or potential logistic support available for that operation. 4/10/00 logistic assistance / aide logistique A generic term used to denote types of assistance between and within military commands both in peace and war. Related terms: combined logistic support; mutual aid; reallocation of resources; reallocation authority. 1/3/73 logistics/ logistique Log. The science of planning and carrying out the movement and maintenance of forces. In its most compreensive sense, the aspects of military operations which deal with: a. design and development, acquisition, storage, movement, distribution, maintenance, evacuation, and disposal of materiel; b. transport of personnel; c. acquisition or construction, maintenance, operation, and disposition of facilities; d. acquisition or furnishing of services; and e. medical and health service support. 10/12/93

midzynarodowego cywilnego stanowiska NATO i nie ma statusu NATO. >26/2/98

radiolatarnia kierunkowa Kierunkowe urzdzenie radiowe wskazujce statkowi powietrznemu jego pooenie poprzeczne wzgldem wczeniej okrelonego kursu ldowania. >Terminy zwizane: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; meaconing; personal locator beacon; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 25/1/11 schemat rozmieszczenia Na planie lub mapie, diagram umieszczony na marginesie, podany w celu wskazania pooenia arkusza wzgldem ssiednich pastw lub przylegych arkuszy tej samej serii lub przylegych serii map. >Termin zwizany: chart index. 26/2/98 uchwycenie celu Stan systemu ledzenia lub systemu wykrywania celw, ktry w sposb cigy i automatyczny ledzi cel, wykorzystujc jeden lub wicej parametrw. >Termin 2 zwizany: track (to) . 5/4/01 ocena logistyczna Ocena wsparcia logistycznego wymaganego do przeprowadzenia operacji wojskowej w porwnaniu z rzeczywistym i/ lub potencjalnym wsparciem logistycznym moliwym dla tej operacji. >11/1/01 wsparcie logistyczne Oglny termin stosowany do okrelania rnorodnego wsparcia midzy i w ramach dowdztw, zarwno w czasie pokoju, jak i wojny. >Terminy zwizane: combined logistic support; mutual aid; reallocation of resources; reallocation authority. 22/9/99 logistyka Log. Dziedzina zajmujca si planowaniem i realizacj przemieszczania wojsk oraz utrzymaniem zdolnoci bojowej si zbrojnych. W najszerszym znaczeniu obejmuje nastpujce aspekty dziaalnoci wojskowej: a. projektowanie oraz prace badawczo-rozwojowe, pozyskiwanie, przechowywanie, transport, dystrybucj, utrzymanie i konserwacj, ewakuacj oraz pozbywanie si uzbrojenia, sprztu i rodkw materiaowo-technicznych, b. transport personelu, c. pozyskiwanie lub budow, utrzymanie i konserwacj, uytkowanie oraz pozbywanie si budynkw i instalacji, d. pozyskiwanie lub wiadczenie usug, oraz e. zabezpieczenie medyczne i zabezpieczenie zdrowotne. >19/12/02 logistyczne podtrzymywanie dziaa Przedsiwzicia, za pomoc ktrych osiga si

logistic sustainment / maintien en puissance logistique

NATO/PdP JAWNE

231

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The process and mechanism by which sustainability is achieved and which consists of supplying a force with consumables and replacing combat losses and noncombat attrition of equipment in order to maintain the forces combat power for the duration required to meet its objectives. Related term: sustainability. 02/03/07 long-range transport aircraft / aronef de transport long rayon d'action elated term: transport aircraft. 1/2/74 look / priode de rceptivit In mine warfare, a period during which a mine circuit is receptive of an influence. 1/11/75 lost / non vu In artillery and naval fire support, a spotting, of an observation used by a spotter or an observer to indicate that rounds fired by a gun or mortar were not observed. 1/2/74 low airburst / explosion nuclaire basse altitude The fal-out safe height of burst for a nuclear weapon which maximizes damage to or casualties on surface targets. Related terms: airburst; high altitude burst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 1/8/76

zdolno do podtrzymywania dziaa, obejmujce zaopatrywanie si, uzupenianie strat bojowych i niebojowych uzbrojenia i sprztu wojskowego w celu zachowania wymaganego poziomu siy bojowej wojsk w czasie niezbdnym do osignicia wyznaczonych celw. >Terminy zwizane: sustainability.06/11/07

samolot transportowy dalekiego zasigu >Termin zwizany: transport aircraft. 26/2/98

okres aktywnoci min W morskiej wojnie minowej okres, w ktrym obwody miny s wraliwe na bodce. >26/2/98 nie zaobserwowane We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej okrelenie stosowane przez obserwatora lub samolot obserwacyjny do wskazania, e strzay z dziaa lub modzierza nie zostay zaobserwowane. >26/2/98 niski powietrzny wybuch jdrowy Wybuch jdrowy wykonany na wysokoci, ktra zapewnia maksymalne zniszczenia i straty celw naziemnych (nawodnych) bez powodowania opadu promieniotwrczego. >Terminy zwizane: airburst; high altitude burst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 6/12/01 may kt We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej rozkaz lub danie prowadzenia ognia pod maym ktem (mniejszym ni 45 >26/2/98 ). strzelanie w dolnym zakresie ktw Ogie prowadzony pod ktami podniesienia mniejszymi od kta podniesienia odpowiadajcego maksymalnemu zasigowi danego dziaa i amunicji. >7/6/01 bombardowanie pod maym ktem z duych wysokoci Rodzaj bombardowania prowadzonego z duych wysokoci bombami swobodnie spadajcymi, w ktrym zrzut nastpuje pod ktem mniejszym ni 35 nad horyzontem. >26/2/98 zrzut przy maej prdkoci Procedura zrzutu, ktrego prdko nie przekracza 30 stp na sekund (9 m/s). >Terminy zwizane: airdrop; air movement; free drop; release. 7/12/10

low angle / tir plongeant In artillery and naval gunfire support, an order or request to obtain low-angle fire (less than 45). 1/9/74

low-angle fire / tir plongeant Fire delivered at angles of elevation below the elevation that corresponds to the maximum range of the gun and ammunition concerned. 1/11/75 low-angle loft bombing / bombardement en cabr de faible amplitude Type of loft bombing of free fall bombs wherein weapon release occurs at an angle less than 35 degrees above the horizontal. 1/3/73 low-velocity drop / largage faible vitesse de descente A drop procedure in which the drop velocity does not exceed 30 feet per second. Related terms: airdrop; air movement; free drop; release. 1/3/73

M
Mach front Preferred term: mach stem. Mach stem / avant de l'onde de choc Mach front The shock front formed by the fusion of the incident fala uderzeniowa bariery dwiku >Termin zalecany: mach stem. 26/2/98 interferencyjna fala uderzeniowa fala uderzeniowa bariery dwiku Fala uderzeniowa powstaa przez naoenie

NATO/PdP JAWNE

232

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

and reflected shock fronts from an explosion. The term is generally used with reference to a blast wave, propagated in the air, reflected at the surface of the earth. In the ideal case, the Mach stem is perpendicular to the reflecting surface and slightly convex (forward). 1/9/71

bezporedniej i odbitej fali uderzeniowej wybuchu jdrowego. Termin ten jest zwykle uywany w odniesieniu do fali uderzeniowej rozchodzcej si w powietrzu i odbitej od powierzchni ziemi. W idealnym przypadku interferencyjna fala uderzeniowa jest prostopada do powierzchni odbijajcej i lekko wypuka. >6/12/01 kurs magnetyczny Kurs wzgldem magnetycznego bieguna pnocnego. >Terminy zwizane: grid bearing; relative bearing; true bearing.10/5/01 obwd (mina) magnetyczny(a) >Termin zalecany: magnetic mine. 26/2/98 kompas magnetyczny Przyrzd zawierajcy swobodnie zawieszony element magnetyczny, ktry wskazuje kierunek skadowej poziomej ziemskiego pola magnetycznego w punkcie obserwacji. >26/2/98 rwnik magnetyczny rwnik magnetyczny, aklina Linia krelona na planie lub mapie czca wszystkie punkty, w ktrych inklinacja magnetyczna (pozorne obnienie si horyzontu) wynosi zero dla okrelonej epoki. >26/2/98 mina magnetyczna obwd (mina) magnetyczny(a) Mina, ktra reaguje na pole magnetyczne celu. >Termin 2 zwizany: mine . 16/11/00 poszukiwanie min magnetycznych Proces wykorzystywania detektorw magnetycznych do stwierdzenia obecnoci min lub obiektw podobnych do min, ktre mog lee na dnie, wystawa z dna albo by w nim zakopane. >26/2/98

magnetic bearing / azimut magntique Bearing measured with reference to magnetic north. Related terms: grid bearing; relative bearing; true bearing. 9/1/96 magnetic circuit Preferred terms: magnetic mine. 1/11/75 magnetic compass / compas magntique An instrument containing a freely suspended magnetic element which displays the direction of the horizontal component of the earth's magnetic field at the point of observation. 1/2/74 magnetic equator / quateur magntique aclinic line A line drawn on a map or chart connecting all points at which the magnetic inclination (dip) is zero for a specified epoch. 1/7/72

magnetic mine / mine magntique magnetic circuit A mine which responds to the magnetic field of a 2 target. Related term: mine . 1/12/76 magnetic minehunting / chasse aux mines par dtecteurs magntiques The process of using magnetic detectors to determine the presence of mines or minelike objects which may be either on or protruding from the sea-bed, or buried. 1/12/76 magnetic north / nord magntique The direction indicated by the north seeking pole of a freely suspended magnetic needle, influenced only by the earth's magnetic field. Related term: compass north. 1/3/73

pnoc magnetyczna Kierunek wskazywany przez poszukujc pnocnego bieguna magnetycznego swobodnie zawieszon ig magnetyczn, znajdujc si jedynie pod wpywem pola magnetycznego Ziemi. >Termin zwizany: compass north. 26/2/98 lotnisko gwne Lotnisko stale uywane w czasie pokoju, przystosowane rwnie do uywania w czasie wojny i majce wystarczajc ilo urzdze operacyjnych potrzebnych do penego wykorzystania jego potencjau wojennego. >22/9/99 gwne uderzenie Zasadnicze natarcie lub wysiek zbrojny, do ktrego dowdca kieruje wszystkie siy uderzeniowe znajdujce si w jego dyspozycji. >8/2/01
1

main aerodrome / arodrome principal Aerodrome designed for permanent occupation in peacetime, also suitable for use in wartime and having sufficient operational facilities for full use of its combat potential. 1/11/94
1 1

main attack / attaque principale The principal attack or effort into which the commander throws the full weight of the offensive power at his disposal. 20/11/96

NATO/PdP JAWNE

233

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

main attack / attaque principale An attack directed against the chief objective of the campaign, major operation or battle. 20/11/96 main convoy / convoi principal The convoy as a whole which sails from the convoy assembly port/anchorage to its destination. It may be supplemented by joiners or joiner convoys, and leavers or leaver convoys may break off. Related 1 term: convoy . 4/10/00 main detonating line / cordeau matre In demolition, a line of detonating cord used to transmit the detonation wave to two or more branches. 1/1/91 mainguard / rserve d'avant-garde Element of an advanced guard. Related term: advanced guard. 1/3/73 main supply route / itinraire principal de ravitaillement MSR The route or routes designated within an operational area upon which the bulk of traffic flows in support of military operations. 1/3/73 maintainability / maintenabilit The ability of an item, under stated conditions of use, to be retained in or restored to a state in which it can perform its required functions, when maintenance is performed under stated conditions and using prescribed procedures and resources. [IEC] 1/3/91

gwne uderzenie Natarcie skierowane na gwny cel kampanii, operacji gwnej lub bitwy. >8/2/01 konwj gwny Konwj, ktry jako cao kontynuuje eglug od portu/ kotwicowiska, na ktrym zosta utworzony do miejsca przeznaczenia. Moe by uzupeniany przez jednostki lub inne konwoje, ktre doczaj i odczaj od niego 1 na trasie przejcia. >Termin zwizany: convoy . 1/3/01 gwny lont detonujcy Podczas wysadzania lont uywany do przekazywania fali detonacyjnej do dwch lub wicej sieci adunkw materiaw wybuchowych. >16/11/00 stra gwna Element awangardy. >Termin zwizany: advanced guard. 26/2/98 gwna droga zaopatrzenia MSR Droga lub drogi wyznaczone na danym obszarze dziaa, po ktrych odbywa si wikszo ruchu na rzecz wsparcia dziaa wojskowych. >7/12/10

podatno obsugowa Zdolno elementu, znajdujcego si w okrelonych warunkach eksploatacji, do utrzymania go lub przywrcenia do odpowiedniego stanu, w ktrym moe on wykonywa swoje funkcje, gdy obsuga i remonty s przeprowadzane w okrelonych warunkach i zgodnie z wczeniej okrelonymi procedurami oraz z uyciem okrelonych rodkw. [IEC] >26/2/98 przegld, obsuga techniczna Wszelkie dziaania podejmowane w celu utrzymania lub przywrcenia sprztu do okrelonego stanu. Obejmuj one: przegldy, sprawdzenia, obsugi techniczne oraz klasyfikowanie jako sprawnego, do naprawy, do przebudowy lub modernizacji. >Terminy zwizane: corrective maintenance; examination. 4/4/02 zabezpieczenie techniczne Wszelkie dziaanie w zakresie zaopatrzenia i napraw, podejmowane w celu utrzymania si w gotowoci do wykonywania zada. 4/4/02 utrzymanie i remont Rutynowe dziaania wymagane do utrzymania urzdzenia (fabryki, budynku, struktury, urzdzenia naziemnego, obiektu uytecznoci publicznej lub innej nieruchomoci) w takim stanie, e moe by wykorzystywane w sposb cigy, przy zachowaniu nominalnej wydajnoci i sprawnoci, zgodnie z przeznaczeniem. >Terminy zwizane: corrective maintenance; examination. 4/4/02 gwne mocarstwo jdrowe

maintenance / maintenance All actions taken to retain equipment in or to restore it to a specified condition, including inspection, testing, servicing, classification as to serviceability, repair, rebuilding and reclamation. Related terms: corrective maintenance; examination. 4/10/00
2 2

maintenance / maintenance All supply and repair action taken to keep a force in condition to carry out its mission. 4/10/00
3 3

maintenance / maintenance The routine recurring work required to keep a facility (plant, building, structure, ground facility, utility system, or other real property) in such condition that it may be continuously utilized, at its original or designed capacity and efficiency, for its intended purpose. Related terms: corrective maintenance; examination. 1/3/82

major nuclear power / puissance nuclaire importante

NATO/PdP JAWNE

234

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

importante Any nation that possesses a nuclear striking force capable of posing a serious threat to every other nation. Related terms: military nuclear power; nuclear nation; nuclear power. 1/7/70 major port / port principal Any port with two or more berths and facilities and equipment capable of discharging 100,000 tons of cargo per month from ocean-going ships. Such ports will be designated as probable nuclear targets. Related term: port. 1/3/73 major water terminal / terminus maritime principal A water terminal with facilities for berthing numerous ships simultaneously at wharves and/or working anchorages, located within sheltered coastal waters adjacent to rail, highway, air and/or inland water transportation nets. It covers a relatively large area, and its scope of operation is such that it is designated as a probable nuclear target. Related terms: alternate water terminal; port; secondary water terminal; water terminal. 1/3/73
1 1

Kade pastwo posiadajce jdrowe siy uderzeniowe zdolne do stworzenia powanego zagroenia dla kadego innego pastwa. >Terminy zwizane: military nuclear power; nuclear nation; nuclear power. 6/12/01

waniejszy port Kady port z dwoma lub wiksz iloci stanowisk oraz urzdzeniami i sprztem zdolnym do rozadowania 100 000 ton adunku miesicznie ze statkw oceanicznych. Porty takie bd oznaczone jako prawdopodobne cele atakw nuklearnych. >Termin zwizany: port. 22/9/99 wany terminal morski Terminal z infrastruktur umoliwiajc jednoczesne cumowanie wielu okrtw przy nabrzeu i/lub na kotwicowiskach roboczych znajdujcych si w obrbie chronionych wd przybrzenych, przylegych do sieci transportu kolejowego, drogowego, powietrznego i/lub wodnego rdldowego. Obejmuje on stosunkowo duy obszar, a z jego roli wynika, e jest przewidziany jako prawdopodobny cel ataku nuklearnego. >Terminy zwizane: alternate water terminal; port; secondary water terminal; water terminal. 23/3/11 manewr Ruch wykonany w celu odpowiedniego ustawienia okrtw lub statkw powietrznych dla uzyskania przewagi nad przeciwnikiem. >26/2/98 manewr wiczenie taktyczne prowadzone na morzu, w powietrzu, na ldzie lub na mapie, imitujce sytuacj wojenn. >26/2/98 manewr Dziaanie okrtu, statku powietrznego lub pojazdu prowadzone w celu wykonania okrelonych ruchw. >26/2/98 manewr Uycie si na polu walki poprzez wykonywanie ruchw poczonych z ostrzaem lub wykorzystaniem wasnego potencjau ogniowego, prowadzone w celu uzyskania przewagi pooenia nad przeciwnikiem w celu wykonania zadania. >26/2/98 pole naziemnego ruchu statkw powietrznych Cz lotniska wykorzystywana do startw i ldowa statkw powietrznych oraz do ruchu po powierzchni lotniska zwizanego ze startem i ldowaniem, z wyjtkiem paszczyzny postoju statkw powietrznych. >Termin zwizany: aircraft marshalling area. 7/12/11 przenone Moliwe do przeniesienia przez jedn osob. Szczeglnie termin ten moe by uywany do okrelania: a. elementw przewidzianych do przenoszenia przez spieszonego onierza, zgodnie z jego
4 3 2 1

manoeuvre / manoeuvre A movement to place ships or aircraft in a position of advantage over the enemy. 1/8/82
2 2

manoeuvre / manoeuvre A tactical exercise carried out at sea, in the air, on the ground, or on a map in imitation of war. 1/8/82
3 3

manoeuvre / manoeuvre The operation of a ship, aircraft, or vehicle, to cause it to perform desired movements. 1/8/82
4 4

manoeuvre / manoeuvre Employment of forces on the battlefield through movement in combination with fire, or fire potential, to achieve a position of advantage in respect to the enemy in order to accomplish the mission. 1/8/82

manoeuvring area / aire de manoeuvre That part of on aerodrome to be used for the take-off and landing of aircraft and for the surface movement of aircraft associated with take-off and landing, excluding aprons. Related term: aircraft marshalling area. 1/9/81 man portable / portable Capable of being carried by one man. Specifically, the term may be used to qualify: a. items designed to be carried as an integral part of individual, crew served or team equipment of the dismounted soldier in conjunction with his

NATO/PdP JAWNE

235

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

assigned duties. Upper weight limit: approximately 14 kilogrammes (31 pounds). b. in land warfare, equipment which can be carried by one man over long distance without serious degradation of the performance of his normal duties. 1/10/78

zadaniami, jako integralna cz wyposaenia osobistego, zaogi lub druyny. Grna granica wagi: w przyblieniu 14 kg (31 funtw). b. w dziaaniach ldowych sprzt, ktry moe by przenoszony na due odlegoci przez jedn osob, nie powodujc powanego pogorszenia jakoci wykonywania jego zwykych obowizkw. >22/9/99 zarzdzanie zasobami osobowymi rodki kierowania zasobami osobowymi stosowane w celu zapewnienia najbardziej wydajnego i ekonomicznego ich wykorzystania. >4/7/02 ocena zarzdzania zasobami osobowymi Systematyczna ocena danego obszaru funkcjonalnego, wykorzystujca wiedz eksperck, zasady naliczania zasobw osobowych, dowiadczenie i inne istotne czynniki do okrelania zasadnoci i sprawnoci zarzdzania aktualn i proponowan obsad osobow. >4/7/02

manpower management / gestion du personnel The means of manpower control to ensure the most efficient and economical use of available manpower. 1/11/75 manpower management survey / tude sur la gestion du personnel Systematic evaluation of a functional area, utilizing expert knowledge, manpower scaling guides, experience and other practical considerations in determining the validity and managerial efficiency of the function's present or proposed manpower establishment. 1/11/75 manpower scaling guideline / guide de calcul des effectifs MSG Manpower management standards or guidelines which express a manpower requirement as a variable dependant upon workload encountered. 22/1/10 map / carte A graphic representation, usually on a plane surface, and at an established scale, of natural or artificial features on the surface of a part or the whole of the earth or other planetary body. The features are positioned relative to a coordinate reference system. Related terms: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; chart; special aeronautical chart. 1/9/71

zasady naliczania zasobw osobowych MSG Normy lub wytyczne zarzdzania zasobami osobowymi, ktre okrelaj potrzeby w zakresie obsady osobowej w zalenoci od iloci pracy do wykonania. >20/10/10

mapa Graficzne przedstawienie, zwykle na paskiej powierzchni i w ustalonej skali, naturalnych lub sztucznych elementw terenowych na powierzchni czci lub caoci Ziemi albo innego ciaa niebieskiego. Elementy terenowe przedstawione s w ukadzie wsprzdnych odniesienia >Terminy zwizane: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; chart; special aeronautical chart. 26/2/98 zbieno poudnikw Kt pomidzy poudnikiem geograficznym a lini siatki kilometrowej. >Terminy zwizane: convergence; grid convergence; grid convergence factor; true convergence. 22/9/99

map convergence / convergence des mridiens sur la carte The angle at which one meridian is inclined to another on a map or chart. Related terms: convergence; grid convergence; grid convergence factor; true convergence. 1/4/71 map index / schma d'assemblage (topographie) chart index Graphic key primarily designed to give the relationship between sheets of a series, their coverage, availability, and further information on the series. Related terms: location diagram; map. 1/11/90

godo mapy indeks mapy Graficzny klucz przeznaczony gwnie do przedstawienia zalenoci wystpujcych pomidzy arkuszami serii mapy, ich pokrycia, dostpnoci i innych danych o tej serii. >Terminy zwizane: location diagram; map. 26/2/98 kartograficzny aparat fotograficzny >Termin zalecany: air cartographic camera. 26/2/98 wsprzdne mapy

mapping camera Preferred term: air cartographic camera. map reference / localisation

NATO/PdP JAWNE

236

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A means of identifying a point on the surface of the earth by relating it to information appearing on a map, generally the graticule or grid. 1/8/79

Sposb identyfikacji punktu na powierzchni ziemi poprzez odniesienie go do informacji podanej na mapie, zwykle do siatki wsprzdnych geograficznych lub siatki topograficznej. >26/2/98 kod wsprzdnych na mapie Kod uywany gwnie do zakodowania wsprzdnych siatki topograficznej i innej informacji dotyczcej map. Kod ten moe by stosowany do innych celw, gdzie wymagane jest kodowanie liczb. >26/2/98

map reference code / code rfrence cartographique A code used primarily for encoding grid coordinates and other information pertaining to maps. This code may be used for other purposes where the encryption of numerals is required. 1/1/68 map series / srie de cartes chart series A group of maps or charts usually having the same scale and cartographic specifications, and with each sheet appropriately identified by producing agency as belonging to the same series. Related terms: chart; map. 1/8/73 map sheet / carte chart sheet An individual map or chart either complete in itself or part of a series. 1/9/71 margin / marge In cartography, the area of a map or chart lying outside the border. 1/8/79 marginal data / donne marginale marginal information All explanatory information given in the margin of a map or chart which clarifies, defines, illustrates, and/or supplements the graphic portion of the sheet. 1/4/71 marginal information Preferred term: marginal data. maritime interdiction operation / opration dinterdiction maritime MIO An operation conducted to enforce prohibition on the maritime movement of specified persons or material within a defined geographic area. 6/1/06 maritime operation / opration maritime An action performed by forces on, under, or over the sea to gain or exploit control of the sea or to deny its use to the enemy. 1/3/73
2

seria map Grupa planw lub map, zwykle tej samej skali i o tych samych wasnociach kartograficznych, w ktrej kady arkusz jest w odpowiedni sposb identyfikowany poprzez oznaczenie przynalenoci do tej samej serii. >Terminy zwizane: chart; map. 26/2/98

arkusz mapy Pojedynczy plan lub mapa stanowica cao sama w sobie lub element serii. >26/2/98

margines W kartografii obszar planu lub mapy lecy poza ramk. >26/2/98 dane na marginesie informacja na marginesie Kada informacja podana na marginesie planu lub mapy, ktra wyjania, definiuje, ilustruje i/lub uzupenia graficzn cz arkusza. >26/2/98

informacja na marginesie >Termin zalecany: marginal data. 26/2/98 morska operacja zaporowa MIO Operacja prowadzona w celu realizacji zakazu ruchu morskiego okrelonych osb lub materiaw wewntrz zdefiniowanego obszaru geograficznego. >27/6/06

operacja morska Dziaanie prowadzone przez siy na, pod lub nad powierzchni morza w celu uzyskania lub wykorzystania przewagi na morzu albo niedopuszczenia do uzyskania lub wykorzystania takiej przewagi przez przeciwnika. >26/2/98 oznaczy We wsparciu ogniowym artylerii ldowej lub morskiej: a. da ostrzau wskazanych pozycji w celu zorientowania obserwatora/samolotu obserwacyjnego lub wskazania celw; b. okreli moment najlepszego owietlenia celu przez pociski owietlajce. >Terminy zwizane:
1

mark / marquer un objectif In artillery and naval fire support: a. to call for fire on a specified location in order to orient the observer/spotter or to indicate targets; b. to report the instant of optimum light on the target produced by illumination shells. Related
1

NATO/PdP JAWNE

237

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

terms: marker ; shadower; trailer aircraft. 1/2/89 mark / marquer un objectif 1 Related term: mark .
1 1 2 2

marker ; shadower; trailer aircraft. 3/10/02 oznaczy 1 >Termin zwizany: mark . marker Wzrokowa lub elektroniczna pomoc stosowana do oznaczenia wskazanego punktu. 9/5/02 oznakowanie W ldowych dziaaniach minowych. >Terminy zwizane: gap marker; intermediate marker; lane marker; minefield lane; minefield breaching; row marker; strip marker. 9/5/02 marker W dziaaniach morskich jednostka morska, ktra utrzymuje najwyszy stopie gotowoci bojowej do zwalczania lub utrudniania dziaa prowadzonych przez 1,2 wskazany cel. >Terminy zwizane: mark ; shadower; trailer aircraft. 9/5/02 okrt znacznikowy W operacjach morsko-desantowych okrt, ktry przyjmuje dokadnie stanowisko na wskazanym punkcie kontrolnym. Moe wywiesi flagi rozpoznawcze w dzie i zapali wiata skierowane ku morzu w nocy. >26/2/98 bd pooenia znacznika W morskiej wojnie minowej odlego i pooenie geograficzne znacznika wzgldem celu. >26/2/98 ogie wskazujcy Ogie pooony na cel dla jego identyfikacji. >26/2/98
2 1

marker / marqueur A visual or electronic aid used to mark a designated point. 1/2/89 marker / marqueur In land mine warfare: Related terms: gap marker; intermediate marker; lane marker; minefield lane; minefield breaching; row marker; strip marker. 1/2/89
3 2 2

marker / btiment en marquage serr In naval operations, a maritime unit which maintains an immediate offensive or obstructive capability 1,2 against a specified target. Related terms: mark ; shadower; trailer aircraft. 1/2/89

marker ship / btiment-jalon In an amphibious operation, a ship which takes accurate station on a designated control point. It may fly identifying flags by day and show lights to seaward by night. 1/3/73 marking error / erreur de balisage In naval mine warfare, the distance and bearing of a marker from a target. 1/11/75 marking fire / tir de balisage Fire placed on a target for the purpose of identification. 1/8/74 marking panel / panneau A sheet of material displayed for visual communication usually between friendly units. Related term: panel code. 1/3/73 marking team / quipe d'orienteurs-marqueurs (ou de balisage) Personnel landed in the landing area with the task of establishing navigational aids. Related term: pathfinder aircraft. 1/3/73 married failure / rat de prise d'immersion In naval mine warfare, a moored mine lying on the sea-bed connected to its sinker from which it has failed to release owing to defective mechanism. 1/11/75 marshalling / agencement The process by which units participating in an amphibious or airborne operation, group together or assemble when feasible or move to temporary camps in the vicinity of embarkation points, complete preparations for combat or prepare for loading. 2 Related term: stage . 1/3/73
1 1

pachta sygnalizacyjna Pachta materiau pokazywana w celu nawizania cznoci wzrokowej, zwykle pomidzy jednostkami wasnych si. >Termin zwizany: panel code. 26/2/98 zesp znakujcy Grupa desantowa, zrzucana w rejon ldowania z zadaniem rozmieszczenia znakw nawigacyjnych. >Termin zwizany: pathfinder aircraft. 26/2/98

mina nieuwolniona W morskiej wojnie minowej mina leca na dnie morza, poczona cum ze swoim zatapiaczem, od ktrego nie zostaa odczona wskutek wadliwego dziaania mechanizmu. >26/2/98 zerodkowanie Proces, w ktrym jednostki biorce udzia w operacjach morsko- lub powietrzno-desantowych s grupowane, kompletowane albo przemieszczane do tymczasowych rejonw dyslokacji w pobliu punktw zaadunkowych, gdzie kocz przygotowania do dziaa lub przygotowuj si do zaadunku. >Termin zwizany:
2 1

NATO/PdP JAWNE

238

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

stage . 26/2/98 marshalling / agencement The process of assembling, holding, and organizing supplies and/or equipment, especially vehicles of transportation, for onward movement. Related term: 1,2 staging area . 1/3/73 mass / concentration The concentration of combat power. 1/4/71 mass / formation concentre The military formation in which units are spaced at less than the normal distances and intervals. Related 1 term: mass . 1/4/71 mass casualties / pertes massives MASCAL Any number of casualties produced in a relatively short period of time which overwhelms the available medical and logistic support capabilities. 1/11/86 master film / film original The earliest generation of imagery (negative or positive) from which subsequent copies are produced. 1/11/75 master plot / schma de surface couverte sortie plot A portion of a map or overlay on which are drawn the outlines of the areas covered by an air photographic sortie. Latitude and longitude, map, and sortie information are shown. 1/12/74
2 2 1 2 2

zerodkowanie Proces gromadzenia, utrzymywania i organizowania zaopatrzenia i/lub wyposaenia, zwaszcza pojazdw transportowych, celem dalszego ich rozdysponowania. 1,2 >Termin zwizany: staging area . 26/2/98 zerodkowanie Koncentracja siy uderzeniowej. >12/9/02 zerodkowanie si Zgrupowanie wojsk, w ktrym jednostki s rozmieszczone w mniejszych odlegociach i 1 odstpach. >Termin zwizany: mass . 12/9/02 straty masowe MASCAL Pewna liczba ofiar, powstaa w relatywnie krtkim czasie, przerastajca dostpne moliwoci wsparcia medycznego i logistycznego. >26/2/98 film matka Pierwotna wersja zobrazowania (negatyw lub pozytyw), z ktrego uzyskiwane s kolejne kopie. >13/5/04
3

planszet gwny schemat pokrycia terenowego Cz mapy lub oleaty, na ktrych naniesione s kontury rejonw odpowiadajcych pokryciu terenowemu wystpujcemu podczas fotografowania z powietrza w trakcie odbywania lotu bojowego. Na planszecie wykazane s szeroko i dugo geograficzna, oraz informacje dotyczce samego lotu. >26/2/98 zarzdzanie rodkami zaopatrzenia >Termin zalecany: inventory control. zarzdzanie rodkami zaopatrzenia >Termin zalecany: inventory control. obsuga adunkw Przemieszczanie adunkw (surowcw, zomu, pproduktw i produktw gotowych) w ramach procesw produkcyjnych, w magazynach i skadach oraz w rejonach rozadunkowych i zaadunkowych. >3/10/02 maksymalny zasig skuteczny MER Maksymalna odlego, dla ktrej przyjmuje si, e bro jest celna i moliwe jest uzyskanie zamierzonych rezultatw jej uycia. >26/2/98 wskanik wysokoci maksymalnej Liczba widoczna w kadym czworokcie ograniczonym kontrolnymi liniami siatki kartograficznej na mapach lotniczych, ktra przedstawia wysoko najwyszego naturalnego lub stworzonego przez czowieka punktu w

materiel control Preferred term: inventory control. materiel management Preferred term: inventory control. materials handling / manutention The movement of materials (raw materials, scrap, semi-finished, and finished) to, through, and from productive processes; in warehouses and storage; and in receiving and shipping areas. 1/3/73

maximum effective range / porte efficace maximale MER The maximum distance at which a weapon may be expected to be accurate and achieve the desired result. 1/3/83 maximum elevation figure / indication d'lvation maximale A figure, shown in each quadrangle bounded by ticked graticule lines on aeronautical charts, which represents the height in thousands and hundreds of

NATO/PdP JAWNE

239

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

feet, above mean sea level, of the highest known natural or man-made feature in that quadrangle, plus suitable factors to allow for inaccuracy and incompleteness of the topographical heighting information. 1/7/87 maximum landing weight / masse maximale l'atterrissage The maximum gross weight due to design or operational limitations at which an aircraft is permitted to land. 1/3/73 maximum operating depth / immersion maximale oprationnelle The depth which a submarine is not to exceed during operations. This depth is determined by the submarines national naval authority. 1/9/81 maximum ordinate / flche vertex height In artillery and naval fire support, the height of the highest point in the trajectory of a projectile above the horizontal plane passing through its origin. Related term: vertex. 1/12/74

tym czworokcie, wyraona w tysicach i setkach stp ponad poziomem morza. Wskanik ten zawiera dodatkowo informacj, ktra pozwala na uwzgldnienie niedokadnoci i niecisoci informacji topograficznej dotyczcej wysokoci. >22/9/99 maksymalny ciar ldowania Maksymalny ciar brutto, zgodny z ograniczeniami operacyjnymi, przy ktrym statek powietrzny moe ldowa. >26/2/98

maksymalna gboko eksploatacyjna Gboko, poniej ktrej d podwodna nie moe schodzi w trakcie zanurzenia. Gboko ta jest okrelona przez narodowe dowdztwo marynarki wojennej. >26/2/98 rzdna wierzchoka wysoko wierzchoka We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej wysoko, najwyszego punktu toru lotu pocisku, ponad paszczyzn poziom przechodzc przez punkt pocztkowy (wylotowy). >Termin zwizany: vertex. 22/9/99 maksymalne stenie dopuszczalne >Termin zalecany: radioactivity concentration guide. 26/2/98 maksymalna dopuszczalna dawka promieniowania Dawka pochonita promieniowania jonizujcego ustalona przez dowdc lub inn upowanion osob jako dawka graniczna, ktr mog pochon w okrelonym czasie jego podwadni, przy uwzgldnieniu aktualnych warunkw operacyjnych. >4/4/02

maximum permissible concentration Preferred term: radioactivity concentration guide

maximum permissible dose / dose maximale consentie That radiation dose which a military commander or other appropriate authority may prescribe as the limiting cumulative radiation dose to be received over a specific period of time by members of his command, consistent with current operational military considerations. 1/3/73 maximum range / porte maximale The greatest distance a weapon can fire without consideration of dispersion. 1/8/76 maximum sustained speed / vitesse maximale de croisire In road transport, the highest speed at which a vehicle, with its rated payload, can be driven for an extended period on a level first-class highway without sustaining damage. Related terms: critical speed; declared speed; endurance speed; hypersonic; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 1/3/73 maximum take-off weight / poids maximal de dcollage The maximum gross weight due to design or operational limitations at which an aircraft is permitted to take-off. 1/3/73 M-day / jour M

maksymalny zasig Najwiksza odlego, na jak moe strzela bro bez uwzgldniania rozrzutu. >26/2/98 maksymalna staa prdko W transporcie drogowym, najwiksza prdko, z jak pojazd obciony adunkiem nominalnym, moe by prowadzony przez dugi okres po autostradzie I klasy bez trwaych uszkodze. >Terminy zwizane: critical speed; declared speed; endurance speed; hypersonic; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 26/2/98

Maksymalna masa startowa Maksymalna masa, zgodna z ograniczeniami konstrukcyjnymi lub operacyjnymi, przy ktrych statek powietrzny moe wystartowa. >18/3/08

dzie M

NATO/PdP JAWNE

240

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The day on which mobilization commences or is due to commence. Related terms: C-day; D-day; E-day; Fhour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; P-hour; T-day; T-hour; Y-hour. 26/8/09

Dzie, w ktrym rozpoczyna si lub ma si rozpocz mobilizacja. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; F-hour; Gday; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; P-hour; Tday; T-hour; Y-hour. 22/6/10 mylenie radionawigacyjne System odbioru sygnaw radionawigacyjnych oraz ich powtrnego nadawania na tej samej czstotliwoci z zamiarem spowodowania bdw nawigacyjnych. Stacje mylenia radionawigacyjnego powoduj, e statki powietrzne i stacje naziemne uzyskuj bdne namiary. >Termin zwizany: beacon. 25/1/11 rednia dawka miertelna Dawka promieniowania jonizujcego, oddziaywujcego na cay organizm czowieka, ktra w okrelonym czasie spowodowaaby zgon 50% osb naraonych na promieniowanie. >30/3/10 rednia dawka miertelna Dawka bojowego rodka trujcego, ktra spowodowaaby mier 50% niechronionych i nie leczonych osb naraonych na jego dziaanie. >4/7/02 redni punkt wybuchu >Termin zalecany: mean point of impact. 3/3/09 redni punkt uderzenia centrum wybuchu redni punkt wybuchu MPI Punkt, ktrego wsprzdnymi s arytmetycznie urednione wsprzdne poszczeglnych punktw uderzenia lub wybuchu okrelonej liczby pociskw wystrzelonych lub zrzuconych do tego samego celu, przy zachowaniu okrelonych warunkw. >3/3/09 mila pomiarowa W nawigacji morskiej, wymierzona i oznaczona odlego wykorzystywana przez jednostki pywajce do kalibracji logu. >1/3/01 rozpoznanie pomiarowo-badawcze MASINT Rozpoznanie, polegajce na analizie danych i informacji, otrzymywanych za pomoc czujnikw pomiarowych w celu okrelenia wszelkich cech charakterystycznych rozpoznawanego obiektu, pomiar jego parametrw i identyfikacj. >29/1/04
2 1

meaconing / transplexion A system of receiving radio beacon signals and rebroadcasting them on the same frequency to confuse navigation. The meaconing stations cause inaccurate bearings to be obtained by aircraft or ground stations. Related term: beacon. 1/3/73
1 1

mean lethal dose / dose ltale moyenne The amount of nuclear irradiation of the whole body which would be fatal to 50 % of the exposed personnel in a given period. 1/7/87
2 2

mean lethal dose / dose ltale moyenne The dose of chemical agent that would kill 50% of exposed, unprotected and untreated personnel. 1/7/87 mean point of burst Preferred term: mean point of impact. mean point of impact / point moyen des impacts centre of burst mean point of burst MPI The point whose coordinates are the arithmetic means of the coordinates of the separate points of impact/burst of a finite number of projectiles fired or released at the same aiming point under a given set of conditions. 1/10/78 measured mile / base de vitesse In maritime navigation, distance precisely measured and marked, used by a vessel to calibrate its log. 2/5/95 measurement and signature intelligence/ renseignement mesures et signature MASINT Scientific and technical intelligence derived from the analysis of data obtained from sensing instruments for the purpose of identifying any distinctive features associated with the source, emitter or sender, to facilitate the latters measurement and identification. 25/9/98 measuring magnifier / loupe micromtrique A magnifying instrument incorporating a graticule for measuring small distances. 1/3/73 mechanical sweep / drague mcanique In naval mine warfare, any sweep used with the object of physically contacting the mine or its appendages. 1/11/75

lupa pomiarowa Przyrzd powikszajcy, zawierajcy siatk kresek, przeznaczony do pomiaru maych odlegoci. >8/4/04 tra kontaktowy W morskiej wojnie minowej, tra uyty do kontaktu z min lub jej czopami. >5/6/08

NATO/PdP JAWNE

241

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

median incapacitating dose / dose incapacitante moyenne The amount or quantity of chemical agent which when introduced into the body will incapacitate 50 % of exposed, unprotected personnel. 1/8/74 medical intelligence / renseignement mdical Intelligence derived from medical, bio-scientific, epidemiological, environmental and other information related to human or animal health. Note: this intelligence, being of a specific technical nature, requires medical expertise throughout its direction and processing within the intelligence cycle. 6/1/06 medical officer / mdecin militaire Physician with officer rank. 1/10/84 medium-range transport aircraft / aronef de transport rayon d'action moyen Preferred term: transport aircraft. 1/2/74 meeting engagement / combat de rencontre A combat action that occurs when a moving force, incompletely deployed for battle, engages an enemy at an unexpected time and place. 1/8/73

rednia dawka obezwadniajca Ilo bojowego rodka trujcego, ktra po wchoniciu przez organizm obezwadni 50% naraonego na jego dziaanie, nie chronionego stanu osobowego. >7/3/02

medyczne dane wywiadowcze Dane wywiadowcze dotyczce stanu zdrowia ludzi lub zwierzt, ktrych rdem s informacje medyczne, biologiczne, epidemiologiczne, rodowiskowe i inne. Uwaga: Z uwagi na specyficzne pochodzenie danych, przetwarzanie ich w cyklu wywiadowczym wymaga wiedzy medycznej. >27/6/06

oficer medyczny Lekarz w stopniu oficera. >26/2/98 samolot transportowy redniego zasigu >Termin zalecany: transport aircraft. 26/2/98

bj spotkaniowy Akcja bojowa majca miejsce wtedy, gdy poruszajce si siy zbrojne niezupenie przygotowane do bitwy nawizuj kontakt bojowy z przeciwnikiem w niespodziewanym czasie i miejscu. >26/2/98 bro jdrowa megatonowa adunek jdrowy o rwnowaniku trotylowym rzdu milionw ton. >Terminy zwizane: kiloton weapon; nominal weapon; subkiloton weapon. 8/11/01

megaton weapon / arme mgatonnique A nuclear weapon, the yield of which is measured in terms of millions of tons of trinitrotoluene explosive equivalents. Related terms: kiloton weapon; nominal weapon; subkiloton weapon. 1/3/73 member nation / pays membre A signatory to the North Atlantic Treaty. 9/1/96 merchant ship / navire marchand MERSHIP A vessel engaged in mercantile trade except river craft, estuarial craft, or craft which operate solely within harbour limits. Related terms: accompaniment; communication reporting gate; designated merchant ship; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point. 1/10/78 merchant shipping / marine marchande In naval cooperation and guidance for shipping, the complete commercial maritime industry, including the fishing industry. Related term: accompaniment; merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point.02/03/07 merchant ship reporting and control message system / systme de messages du contrle naval A world-wide message system for reporting the

pastwo czonkowskie Sygnatariusz Traktatu Pnocnoatlantyckiego. >26/1/00 statek handlowy MERSHIP Statek przeznaczony do morskiego transportu handlowego, z wyjtkiem statkw rzecznych, statkw pywajcych u ujcia rzek lub statkw operujcych tylko w obrbie portu. >Terminy zwizane: accompaniment; communication reporting gate; designated merchant ship; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point. 8/12/09 egluga handlowa W ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej, cao przemysu morskiego wraz z rybowstwem. >Terminy zwizane: accompaniment; merchant ship; naval cooperation and guidance for shipping; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point. 06/11/07 system przekazywania informacji floty handlowej wiatowy system przekazywania wiadomoci dotyczcych ruchw statkw handlowych i informacji

NATO/PdP JAWNE

242

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

movements of and information relating to the control of merchant ships. 1/3/79 message / message Msg Any thought or idea expressed briefly in a plain, coded, or secret language, prepared in a form suitable for transmission by any means of communication. 1/3/73 microform / microformat A generic term for any form, whether film, videotape, paper or other medium, containing miniaturized or otherwise compressed images which cannot be read without special display devices. 1/6/81

zwizanych z ich kontrolowaniem. >26/2/98

wiadomo Msg Myl lub idea wyraona zwile w sposb jawny, kodowany lub utajniony, przygotowana w formie odpowiedniej do przekazania za pomoc dowolnego rodka cznoci. >26/2/98 mikroformat Oglne okrelenie dla dowolnej formy: filmu, wideokasety, papieru lub innego rodka zawierajcego zminiaturyzowany lub w inny sposb skondensowany obraz, ktry moe by odczytany za pomoc specjalistycznych przyrzdw. >26/2/98 naprowadzanie w czasie lotu Naprowadzanie pocisku rakietowego midzy zakoczeniem fazy wystrzelenia a pocztkiem kocowej fazy lotu. >26/2/98 konwj wojskowy Konwj ldowy lub morski, ktry jest dowodzony i okrelany jako jednostka wojskowa. Konwj morski moe skada si z dowolnej grupy statkw handlowych, jednostek pomocniczych lub innych. >26/2/98 waluta wojskowa Waluta przygotowana przez wadze, ogoszona przez dowdc wojskowego jako pienidz obiegowy, do uytku przez osoby cywilne i/lub personel wojskowy na obszarach okupowanych przez siy zbrojne. Waluta ta powinna mie charakterystyczny wzr, aby mona byo odrni j od oficjalnej waluty zainteresowanych krajw, ale moe by okrelana w jednostce monetarnej jednego z nich. >26/2/98 inynieria wojskowa MILENG Dziaania inynieryjne obejmujce wsparcie inynieryjne wojsk oraz wsparcie inynieryjne dziaa bojowych, podejmowane bez wzgldu na rodzaj wojsk czy komponentu, w celu uksztatowania rzeczywistego rodowiska operacyjnego. >15/2/12 wojskowa dokumentacja geograficzna Wojskowa informacja geograficzna, ktra zostaa oszacowana, przetworzona, streszczona i opublikowana w ujednoliconej formie, odpowiadajcej wymaganiom wojskowym. >26/2/98

midcourse guidance / guidage en vol The guidance applied to a missile between termination of the launching phase and the start of the terminal phase of flight. 1/11/75 military convoy / convoi militaire A land or maritime convoy that is controlled and reported as a military unit. A maritime convoy can consist of any combination of merchant ships, auxiliaries or other military units. 1/3/84

military currency / monnaie de stationnement Currency prepared by a power and declared by its military commander to be legal tender for use by civilian and/or military personnel as prescribed in the areas occupied by its forces. It should be of distinctive design to distinguish it from the official currency of the countries concerned, but may be denominated in the monetary unit of either. 1/3/73

military engineering / action du gnie militaire MILENG Engineer activity, comprising both force support engineering and combat support engineering, undertaken regardless of component or service to shape the physical operating environment. 4/2/11

military geographic documentation / documentation gographique militaire Military geographic information which has been evaluated, processed, summarized and published in standardized format in order to meet a military requirement. 1/8/82 military geographic information / renseignement gographique militaire Geographic information which is necessary for planning and operations. 1/8/82 military governor / gouverneur militaire

wojskowa informacja geograficzna Informacja geograficzna, ktra jest potrzebna przy planowaniu i prowadzeniu operacji wojskowych. >26/2/98 gubernator wojskowy

NATO/PdP JAWNE

243

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The military commander or other designated person who, in an occupied territory, exercises supreme authority over the civil population subject to the laws and usages of war and to any directive received from his government or his superior. 1/3/73

Dowdca wojskowy lub inna wyznaczona osoba, ktra na okupowanym terytorium sprawuje najwysz wadz wobec ludnoci cywilnej, podlegajcy prawu wojennemu oraz wszelkim zarzdzeniom otrzymywanym od swego rzdu lub wadz zwierzchnich. >26/2/98 wojskowa siatka topograficzna siatka topograficzna Dwa zestawy linii rwnolegych przecinajcych si pod ktem prostym i tworzcych kwadraty. Siatka taka jest naoona na mapy, wykresy i inne tego typu materiay, przedstawiajce powierzchni ziemi dokadnie zgodnie z rzeczywistoci. Siatka ta pozwala na identyfikacj obiektw naziemnych wzgldem innych obiektw oraz na obliczenie kierunku i odlegoci w odniesieniu do innych punktw. >Terminy zwizane: image map; military grid reference system; navigational grid. 26/2/98 wojskowy ukad wsprzdnych topograficznych MGRS Ukad, w ktrym wykorzystywana jest siatka kwadratw o standardowej skali, oparta na punkcie pocztkowym odpowiadajcym rodzajowi rzutowania powierzchni ziemskiej na map. Ukad ten pozwala na dokadne i logiczne okrelenie pozycji lub obliczenie kierunku i odlegoci midzy punktami na mapie. >Terminy zwizane: military grid. 26/2/98

military grid / carroyage militaire grid Two sets of parallel lines intersecting at right angles and forming squares; the grid is superimposed on maps, charts, and other similar representations of the surface of the earth in an accurate and consistent manner to permit identification of ground locations with respect to other locations and the computation of direction and distance to other points. Related terms: image map; military grid reference system; navigational grid. 1/3/73 military grid reference system / systme de rfrence de carroyage militaire MGRS A system which uses a standard-scaled grid square, based on a point of origin on a map projection of the surface of the earth in an accurate and consistent manner to permit either position referencing or the computation of direction and distance between grid positions. Related term: military grid. 1/3/73

military independent / indpendant statut militaire A merchant ship or auxiliary sailed singly but controlled and reported as a military unit. Related term: independent. 1/6/78

samodzielny Statek handlowy lub okrt pomocniczy eglujcy pojedynczo, ale nadzorowany i zgoszony jako pywajca jednostka wojskowa. >Termin zwizany: independent. 26/2/98 interoperacyjno wojskowa Zdolno si zbrojnych do wsplnego prowadzenia szkole, wicze i skutecznego dziaania podczas wykonywania misji i zada. >Terminy zwizane: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; standardization. 27/6/06 wojskowa klasyfikacja obcienia klasyfikacja mostw i pojazdw MLC Znormalizowany system, w ktrym drogi, mosty, wiadukty czy rodki przeprawowe s odpowiednio oznaczone wedug klas dopuszczalnego obcienia. Pojazdy rwnie oznacza si wedug minimalnej klasy drogi, mostu czy rodka przeprawowego, z ktrych mog korzysta podczas przemieszczenia. >Termin zwizany: route classification. 3/3/09 konieczno wojskowa Zasada, wedug ktrej strona walczca ma prawo stosowania wszelkich rodkw, niezbdnych do pomylnego zakoczenia operacji wojskowej, a ktre nie s zabronione prawem wojennym. >26/2/98

military interoperability / interoprabilit militaire The ability of military forces to train, exercise and operate effectively together in the execution of assigned missions and tasks. Related terms: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; standardization. 30/6/05 military load classification / classement militaire classification of bridges and vehicles MLC A standard system in which a route, bridge or raft is assigned class number(s) representing the load it can carry. Vehicles are also assigned number(s) indicating the minimum class of route, bridge or raft they are authorized to use. Related term: route classification. 1/12/79

military necessity / ncessit militaire The principle whereby a belligerent has the right to apply any measures which are required to bring about the successful conclusion of a military operation and which are not forbidden by the laws of war. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

244

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

military nuclear power / puissance nuclaire militaire nuclear-weapons state NWS A nation which has nuclear weapons and the capability for their employment. Related terms: major nuclear power; nuclear nation; nuclear power. 1/4/71 military strategy / stratgie militaire That component of national or multinational strategy, presenting the manner in which military power should be developed and applied to achieve national objectives or those of a group of nations. 1/3/82 military symbol / signe conventionnel militaire A graphic sign used, usually on map, display or diagram, to represent a particular military unit, installation, activity or other item of military interest. 1/6/84 mine / mine In land mine warfare, an explosive munition designed to be placed under, on or near the ground or other surface area and to be actuated by the presence, proximity or contact of a person, land vehicle, aircraft or boat, including landing craft. Related terms: acoustic circuit; acoustic mine; antenna mine; antisweeper mine; antitank mine; antiwatching device; armed mine; bottom mine; bouquet mine; chemical mine; coarse mine; contact mine; controllable mine; countermine; creeping mine; dead mine; drifting mine; drill mine; exercise mine; explosive filled mine; fitted mine; free mine; ground mine; homing mine; horizontal action mine; independent mine; inert mine; influence mine; instructional mine; jettisoned mines; 2 magnetic mine; mine ; mine row; mine strip; mobile mine; moored mine; oscillating mine; poised mine; 1,2 1 2 practice mine ; pressure mine ; pressure mine ; remotely delivered mine; rising mine; scatterable mine; snagline mine; watching mine. 1/10/01
2 2 1 1

wojskowe mocarstwo jdrowe pastwo posiadajce bro jdrow NWS Pastwo, ktre posiada bro jdrow i moliwo jej uycia. >Terminy zwizane: major nuclear power; nuclear nation; nuclear power. 6/12/01 strategia wojskowa Element strategii bezpieczestwa narodowego lub midzynarodowego, okrelajcy sposb w jaki naley rozwija i wykorzystywa potencja militarny dla osignicia celw pastwa lub grupy pastw. >5/6/08 symbol wojskowy Znak graficzny uywany zwykle na mapie, ekranie lub na diagramie, przedstawiajcy jednostki wojskowe, instalacje, dziaania lub inne dane bdce przedmiotem zainteresowania wojskowego. >26/2/98 mina W ldowych dziaaniach minowych dowolny rodek wybuchowy umieszczany w ziemi, na lub w pobliu ziemi albo innej powierzchni, i przeznaczony do wybuchu wskutek obecnoci, bliskoci lub zetknicia si z nim osoby, pojazdem ldowym, statkiem powietrznym lub odzi, wczajc okrt desantowy. >Terminy zwizane: acoustic circuit; acoustic mine; antenna mine; antisweeper mine; antitank mine; antiwatching device; armed mine; bottom mine; bouquet mine; chemical mine; coarse mine; contact mine; controllable mine; countermine; creeping mine; dead mine; drifting mine; drill mine; exercise mine; explosive filled mine; fitted mine; free mine; ground mine; homing mine; horizontal action mine; independent mine; inert mine; influence mine; instructional mine; jettisoned mines; magnetic 2 mine; mine ; mine row; mine strip; mobile mine; moored 1,2 mine; oscillating mine; poised mine; practice mine ; 1 2 pressure mine ; pressure mine ; remotely delivered mine; rising mine; scatterable mine; snagline mine; watching mine. 9/5/02 mina W morskiej wojnie minowej urzdzenie wybuchowe umieszczane w wodzie w celu uszkodzenia lub zatopienia okrtw albo odstraszania ich od wpywania do danego rejonu. Okrelenie to nie obejmuje urzdze przymocowanych do dna okrtw lub do portowych urzdze podwodnych przez personel operujcy pod wod ani urzdze, ktre eksploduj po upyniciu ustawionego czasu. >Terminy zwizane: acoustic circuit; acoustic mine; antenna mine; antisweeper mine; antitank mine; antiwatching device; armed mine; bottom mine; bouquet mine; chemical mine; coarse mine; contact mine; controllable mine; countermine; creeping mine; dead mine; drifting mine; drill mine; exercise mine; explosive filled mine; fitted mine; free mine; ground mine; homing mine; horizontal action mine; independent mine; inert mine; influence mine; instructional mine; jettisoned mines; magnetic mine;
1 2 1

mine / mine In naval mine warfare, an explosive device laid in the water with the intention of damaging or sinking ships or of deterring shipping from entering an area. The term does not include devices attached to the bottoms of ships or to harbour installations by personnel operating underwater, nor does it include devices which explode immediately on expiration of a predetermined time after laying. Related terms: acoustic circuit; acoustic mine; antenna mine; antisweeper mine; antitank mine; antiwatching device; armed mine; bottom mine; bouquet mine; chemical mine; coarse mine; contact mine; controllable mine; countermine; creeping mine; dead mine; drifting mine; drill mine; exercise mine; explosive filled mine; fitted mine; free mine; ground mine; homing mine; horizontal action mine; independent mine; inert mine; influence mine; instructional mine; jettisoned mines;
1

NATO/PdP JAWNE

245

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

magnetic mine; mine ; mine row; mine strip; mobile mine; moored mine; oscillating mine; poised mine; 1,2 1 2 practice mine ; pressure mine ; pressure mine ; remotely delivered mine; rising mine; scatterable mine; snagline mine; watching mine. 1/10/03 mineable waters / eaux susceptibles d'tre mines Waters where naval mines of any given type may be effective against any given target. 1/11/75 mine clearance / dminage The process of removing all mines from a route or area. 1/2/88 mine countermeasures pouncer procedure / procdure de parachvement du dminage pouncer procedure The delivery of explosive ordnance disposal divers, by helicopters or, occasionally, small surface vessels, to previously swept drifting mines or shallow moored mines to carry out disposal operations. Related terms: explosive ordnance disposal; antisubmarine warfare pouncer operation. 4/10/00 mined area / zone mine An area which is dangerous because of the presence or suspected presence of mines. 1/10/01 mine defence / emploi dfensif des mines The defence of a position, area, etc., by land or underwater mines. A mine defence system includes the personnel and equipment needed to plant, operate, maintain, and protect the minefields that are laid. 1/3/73 mine disposal / dminage The process of rendering safe, neutralizing, recovering, removing or destroying mines. 9/5/05 minefield / champ de mines In land mine warfare, a defined area in which mines have been emplaced. Related terms: antisubmarine barrier; antisubmarine patrol; barrier; barrier gap; mixed minefield; nuisance minefield; phoney 1 minefield; protective minefield ; tactical minefield. 1/01/06 minefield / champ de mines In naval warfare, an area of water containing mines laid with or without a pattern. Related terms: antisubmarine minefield; attrition minefield; beach minefield; closure minefield; deep minefield; defensive minefield; dummy minefield; offensive 2 minefield; phoney minefield; protective minefield . 1/3/77 minefield breaching / ouverture d'un champ de mines In land mine warfare, the process of clearing a lane through a minefield under tactical conditions. Related terms: gap marker; intermediate marker; lane marker;
1,2 2 2 1 1 1 2

mine ; mine row; mine strip; mobile mine; moored mine; 1,2 oscillating mine; poised mine; practice mine ; pressure 1 2 mine ; pressure mine ; remotely delivered mine; rising mine; scatterable mine; snagline mine; watching mine. 9/5/02 wody przydatne do prowadzenia dziaa minowych Wody, na ktrych miny morskie dowolnego typu mog by skuteczne wzgldem dowolnego celu. >26/2/98 rozminowywanie Proces usuwania wszystkich min z drogi lub z danego obszaru. >26/2/98 usuwanie min w ramach obrony przeciwminowej Przerzut petwonurkw minerw z uyciem migowcw lub - rzadziej - maych jednostek pywajcych na pozycj wczeniej wytraowanych i aktualnie dryfujcych min lub min pytko zakotwiczonych w celu ich unieszkodliwienia. >Terminy zwizane: explosive ordnance disposal; antisubmarine warfare pouncer operation. 11/1/01

obszar zaminowany, rejon zaminowany Obszar niebezpieczny ze wzgldu na obecno min lub prawdopodobiestwo ich wystpowania. >9/5/02 obrona minowa Obrona pozycji, obszaru, etc. z wykorzystaniem min ldowych lub podwodnych. Na system obrony minowej skada si personel oraz sprzt potrzebny do umieszczania, obsugiwania, kontrolowania i ochrony pl minowych. >26/2/98 unieszkodliwianie min Proces zabezpieczania, neutralizacji, odzyskiwania, usuwania lub niszczenia min. >10/5/01 pole minowe W ldowych dziaaniach minowych okrelony obszar, na ktrym ustawiono miny. >Terminy zwizane: antisubmarine barrier; antisubmarine patrol; barrier; barrier gap; mixed minefield; nuisance minefield; 1 phoney minefield; protective minefield ; tactical minefield. 9/5/02 pole minowe W morskiej wojnie minowej obszar wodny, na ktrym ustawiono miny wedug ustalonego schematu albo bez takiego schematu. >Terminy zwizane: antisubmarine minefield; attrition minefield; beach minefield; closure minefield; deep minefield; defensive minefield; dummy minefield; offensive minefield; phoney minefield; 2 protective minefield . 9/5/02 wykonywanie przejcia w polu minowym W ldowych dziaaniach minowych proces wykonywania przejcia w polu minowym w warunkach taktycznych. >Terminy zwizane: gap marker;
1,2 2 1

NATO/PdP JAWNE

246

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

marker ; minefield lane; row marker; strip marker. 1/7/88 minefield density / densit d'un champ de mines In land mine warfare, the average number of mines per meter of minefield front, or the average number of mines per square meter of minefield. 1/11/85

1,2

intermediate marker; lane marker; marker ; minefield lane; row marker; strip marker. 26/2/98 gsto pola minowego W ldowych dziaaniach minowych rednia liczba min przypadajca na metr biecy przedniego skraju pola minowego lub na metr kwadratowy pola minowego. >12/12/00 przejcie w polu minowym Oznakowany, wolny od przeszkd i nie naraony na bezporednie skutki wybuchu min pas terenu prowadzcy przez pole minowe. >Terminy zwizane: gap marker; lane marker; row marker; strip marker. [NO-01-A005] oznakowanie pola minowego Znormalizowany system oznakowania wskazujcy lokalizacj i wielko pola minowego. [NO-01-A005] dokumentacja pola minowego Szczegowo sporzdzona pisemna dokumentacja, zawierajca niezbdne informacje o polu minowym, przedstawiona na standardowym formularzu przez dowdc pododdziau ustawiajcego pole minowe. [NO-01-A005] poszukiwanie min Uycie okrtw, sprztu lotniczego i/lub nurkw do umiejscowienia i/lub usunicia pojedynczych min. >26/2/98 rzd min Szereg min lub grup min. >Termin zwizany: mine strip. [NO-01-A005] obserwacja min W morskiej wojnie minowej proces polegajcy na obserwowaniu miny lub pola minowego. >26/2/98 pas min W ldowych dziaaniach minowych dwa rwnolege rzdy min ustawiane jednoczenie w odlegoci szeciu metrw lub szeciu krokw od siebie. >Termin zwizany: mine row. 12/12/00 traowanie Technika poszukiwania lub usuwania min przy uyciu traw mechanicznych lub wybuchowych, dziki ktrej nastpuje fizyczne usunicie lub niszczenie miny albo wytworzenie na danym obszarze pola oddziaywania niezbdnego do jej pobudzenia. >26/2/98 dziaania minowe ldowe dziaania minowe MW Strategiczne i taktyczne wykorzystanie min i rodkw przeciwminowych. >12/12/00 mapa dziaa minowych

1,2

minefield lane / passage travers un champ de mines In land mine warfare, a marked passage leading through a minefield, free of obstacles and not directly exposed to the effects of mines. Related terms: gap marker; lane marker; row marker; strip marker. 16/7/99

minefield marking / marquage des champs de mines A standardized system of marking to indicate the location and extent of a minefield. 1/3/81 minefield record / compte rendu de mouillage de mines A complete written record of all pertinent information concerning a minefield, submitted on a standard form by the officer in charge of the laying operations. 1/11/94 minehunting / chasse aux mines The employment of ships, airborne equipment and/or divers to locate and dispose of individual mines. 1/10/78 mine row / range de mines A single row of mines or clusters. Related term: mine strip. 1/7/72 mine spotting / reprage vue des mines In naval mine warfare, the process of visually observing a mine or minefield. 1/11/75 mine strip / range double In land mine warfare, two parallel mine rows laid simultaneously six metres or six paces apart. Related term: mine row. 1/7/83

minesweeping / dragage des mines The technique of searching for, or clearing mines using mechanical or explosion gear, which physically removes or destroys the mine, or produces, in the area, the influence fields necessary to actuate it. 1/3/73 mine warfare / guerre des mines land mine warfare MW The strategic and tactical use of mines and their counter-measures. 1/3/73 mine warfare chart / carte pour la guerre des mines

NATO/PdP JAWNE

247

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A special naval chart, at a scale of 1:50,000 or larger (preferably 1:25,000 or larger) designed for planning and executing mine warfare operations, either based on an existing standard nautical chart, or produced to special specifications. 1/10/80

Specjalna mapa morska sporzdzona w skali 1:50 000 lub wikszej (preferowana skala 1:25 000 lub wiksza) przeznaczona do planowania i przeprowadzania operacji minowych, oparta na istniejcych standardowych mapach morskich lub stworzona specjalnie dla tych celw. >26/2/98 grupa minowania Grupa jednostek saperskich, ktrej postawiono zadanie pooenia min lub przeprowadzenia dziaa przeciwminowych w operacjach morskich. >Termin zwizany: dedicated mine countermeasures asset. 26/2/98 obserwacja min W morskiej wojnie minowej procedura namierzania miny w celu jej wykrycia i zarejestrowania. W miar moliwoci, procedura ta obejmuje take ledzenie potencjalnych stawiaczy min oraz wykrycie pozycji i/lub zidentyfikowanie min w trakcie ich stawiania. >26/2/98 bro minowa Termin oglny obejmujcy wszystkie systemy uzbrojenia, ktre mog by uyte w dziaaniach minowych. >16/11/00 podstawowa strefa ruchu statkw powietrznych Minimalna powierzchnia lotniska, ktra jest niezbdna do ruchu statkw powietrznych. Obejmuje rejony rozrodkowania, podstawowy pas ruchu oraz drogi koowania midzy nimi. >Termin zwizany: minimum operating strip. 26/2/98

mine warfare group / groupe de guerre des mines A task organization of mine warfare units for the conduct of minelaying and/or mine countermeasures in maritime operations. Related term: dedicated mine countermeasures asset. 1/3/81

minewatching / guet contre les mines In naval mine warfare, the mine countermeasures procedure to detect, record and, if possible, track potential minelayers and to detect, find the position of, and/or identify mines during the actual minelaying. 1/11/85 mine weapons / armes de guerre des mines The collective term for all weapons which may be used in mine warfare. 1/6/78

minimum aircraft operating surface / surface oprationnelle minimale pour les aronefs The minimum surface on an aerodrome which is essential for the movement of aircraft. It includes the aircraft dispersal areas, the minimum operating strip and the taxiways between them. Related term: minimum operating strip. 1/3/82 minimum descent altitude / altitude minimale de descente A specified altitude in a non-precision approach or circling approach below which descent may not be made without the required visual reference. Related terms: decision altitude; decision height; minimum descent height; missed approach procedure. 4/10/00 minimum descent height / hauteur minimale de descente A specified height in a non-precision approach or circling approach below which descent may not be made without the required visual reference. Related terms: decision altitude; decision height; minimum descent altitude; missed approach procedure. 4/10/00 minimum force / force minimale Force, up to and including deadly force, limited to the degree, intensity and duration necessary to achieve the objective. 1/10/01 minimum nuclear safe distance / distance minimale de scurit nuclaire The sum of the radius of safety and the buffer distance. 1/3/73

minimalna wysoko bezwzgldna zniania Okrelona wysoko bezwzgldna przy podejciu nieprecyzyjnym lub przy podejciu z krgu, poniej ktrej znianie nie moe by wykonane bez wzrokowego kontaktu z terenem. >Terminy zwizane: decision altitude; decision height; minimum descent height; missed approach procedure. 7/6/01 minimalna wysoko wzgldna zniania Okrelona wysoko wzgldna przy podejciu nieprecyzyjnym lub przy podejciu z krgu, poniej ktrej znianie nie moe by wykonane bez wzrokowego kontaktu z terenem. >Terminy zwizane: : decision altitude; decision height; minimum descent altitude; missed approach procedure. 7/6/01 sia minimalna Sia mniejsza i rwna sile zabijajcej, ograniczona, co do zasigu, intensywnoci i czasu trwania, niezbdnych do osignicia celu. >4/4/02 minimalna odlego bezpieczna od wybuchu jdrowego Suma promienia bezpieczestwa i odlegoci buforowej. >6/12/01

NATO/PdP JAWNE

248

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

minimum nuclear warning time / temps minimal d'alerte nuclaire The sum of system reaction time and personnel reaction time. 1/3/73 minimum operating strip / piste oprationnelle minimale MOS A runway which meets the minimum requirements for operating assigned and/or allocated aircraft types on a particular aerodrome at maximum or combat gross weight. Related term: minimum aircraft operating surface. 1/3/82 minimum quality surveillance / contrle de qualit The minimum measures to be applied to determine and maintain the quality of bulk and packaged petroleum products in order that these products will be in a condition suitable for immediate use. 1/12/79 minimum residual radioactivity weapon / arme radioactivit rsiduelle minimum A nuclear weapon designed to have optimum reduction of unwanted effects from fallout, rainout, and burst site radioactivity. Related term: salted weapon. 1/6/78

minimalny czas ostrzegania o wybuchu jdrowym Suma czasu reakcji systemu i czasu reakcji stanu osobowego. >6/12/01

minimalna droga startowa MOS Droga startowa na okrelonym lotnisku, speniajca podstawowe wymagania dla przydzielonych typw statkw powietrznych operujcych ze swoj maksymaln mas startow lub maksymaln mas bojow. >Termin zwizany: minimum aircraft operating surface. 3/3/09 niezbdne nadzorowanie jakoci Minimalne rodki, ktre naley podj w celu okrelania i utrzymania jakoci produktw ropopochodnych luzem i w opakowaniach tak, aby nadaway si do natychmiastowego uycia. >12/6/02 bro jdrowa o zredukowanym skaeniu promieniotwrczym Bro jdrowa o zredukowanym oddziaywaniu niepodanych czynnikw raenia, takich jak opad promieniotwrczy, deszcz promieniotwrczy oraz skaenie promieniotwrcze w miejscu wybuchu. >Termin zwizany: salted weapon. 8/11/01 minimalna wysoko bezpieczna wysoko bezpieczna MSA Wysoko, poniej ktrej wykonywanie lotw jest zbyt ryzykowne z uwagi na obecno wysokich obiektw terenowych lub innych przeszkd. >Termin zwizany: altitude. 7/12/10 port o drugorzdnym znaczeniu Port posiadajcy urzdzenia rozadunkowe, ale tylko dla statkw eglugi przybrzenej i barek. >26/2/98 niewypa, niewybuch Brak zamierzonego wystrzau broni, wybuchu amunicji lub innego urzdzenia spowodowany usterk systemu odpalania, zapalnika, adunku miotajcego albo innego adunku wybuchowego. >25/9/08 przerwane podejcie do ldowania Podejcie do ldowania nie zakoczone ldowaniem. >4/7/02 procedura po przerwanym podejciu do ldowania Procedura, ktr naley wykona, jeeli podejcie do ldowania nie moe by kontynuowane. [ICAO] Uwaga: stosowana jest: a. z inicjatywy pilota, podczas podejcia wg przyrzdw, jeli nie nawizano kontaktu wzrokowego z pasem startowym na minimalnej wysokoci zniania lub na wysokoci decyzyjnej; albo b. z inicjatywy pilota, podczas podejcia wg

minimum safe altitude / altitude minimale de scurit safety height MSA The altitude below which it is hazardous to fly owing to presence of high ground or other obstacles. Related term: altitude. 1/3/73

minor port / port mineur A port having facilities for the discharge of cargo from coasters or lighters only. 1/3/73 misfire / rat The failure of a weapon, munition or other device to fire or explode as or when expected due to a fault in the firing system, initiator, propellant or other charge. 5/9/07 missed approach / approche interrompue An approach which is not completed by landing. 1/8/79 missed approach procedure / procdure d'approche interrompue The procedure to be followed if the approach cannot be continued. [ICAO] Note: it is carried out: a. during an instrument approach, at the pilots initiative if no visual contact with the runway environment has been established at the minimum descent altitude or height, or at the decision height or altitude; or

NATO/PdP JAWNE

249

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

b. during a visual approach, at the pilots initiative if a landing cannot be carried out safely; or c. whenever so directed by air traffic control. Related terms: decision altitude, decision height; minimum descent altitude; minimum descent height. 4/10/00 missile control system / systme de commande de missile A system that serves to maintain attitude stability and to correct deflections. Related term: missile guidance system. 1/3/73 missile destruct / destruction missile Intentional destruction of a missile or similar vehicle for safety or other reasons. 1/3/73

c.

przyrzdw, jeli nie mona przeprowadzi ldowania w sposb bezpieczny; albo na kadorazowe polecenie kontrolera ruchu lotniczego. >Terminy zwizane: decision altitude, decision height; minimum descent altitude; minimum descent height. 4/7/02

ukad kierowania pociskiem System sucy do utrzymania kierunku i korekcji odchyek. >Termin zwizany: missile guidance system. 26/2/98

zniszczenie pocisku Celowe zniszczenie pocisku lub podobnego obiektu ze wzgldw bezpieczestwa lub z innych powodw. >26/2/98 system niszczenia pocisku System, ktry dziaajc na komend zewntrzn lub po uprzednim zaprogramowaniu wewntrznym niszczy pocisk lub podobny obiekt. >26/2/98

missile destruct system / systme de destruction missile A system which, when operated by external command or preset internal means, destroys the missile or similar vehicle. 1/3/73 missile guidance system / systme de guidage de missiles A system which evaluates flight information, correlates it with target data, determines the desired flight path of a missile and communicates the necessary commands to the missile flight control system. Related term: missile control system. 1/3/73 mission / mission Msn A clear, concise statement of the task of the command and its purpose. 1/8/82 mission / mission Msn One or more aircraft ordered to accomplish one 2 particular task. Related terms: allocation ; sortie. 1/8/82
2 2 1 1

system naprowadzania pocisku System, ktry ocenia informacje dotyczce lotu, koreluje je z danymi celu, okrela podany tor lotu pocisku i przekazuje wymagane komendy do systemu kontroli lotu pocisku. >Termin zwizany: missile control system. 22/9/99
1

misja Msn Jasne i zwize sprecyzowanie zadania i powd jego realizacji. >22/9/99 misja Msn Jeden lub wicej statkw powietrznych przeznaczonych do wykonania jednego cile 2 okrelonego zadania. >Terminy zwizane: allocation ; sortie. 22/9/99 dowdca misji MC W operacjach powietrznych osoba na pokadzie statku powietrznego, wyznaczona przez uprawniony organ, odpowiedzialna za powodzenie misji, wykorzystujca przydzielone siy i rodki. Uwaga: dowdca misji nie musi by dowdc statku powietrznego. >Termin zwizany: aircraft commander.12/2/03
2

mission commander / commandant de mission - chef de mission MC In air operations, the onboard person designated by a competent authority, who has overall responsibility for the successful completion of the mission, using assigned assets. Note: the mission commander is not necessarily the aircraft commander. Related term: aircraft commander. 14/10/02 mission-essential force / forces essentielle la mission MEF Forces and/or assets, the lack of which would likely preclude the successful accomplishment of the

zasadnicze siy do wykonania zadania MEF Siy i/lub rodki, ktrych brak prawdopodobnie uniemoliwi pomylne wykonanie zadania dowdcy. >4/7/02

NATO/PdP JAWNE

250

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

commander's mission. 1/10/01 mission report / compte rendu de mission MISREP A standard report containing the results of a mission and significant sightings along the flight route. 1/10/80 meldunek z wykonania zadania (misji) MISREP Typowy meldunek zawierajcy wyniki zadania (misji) oraz istotne spostrzeenia, poczynione w trakcie lotu. >18/2/10 adunek mieszany W morskiej wojnie minowej zbir min rnych typw, o rnych ukadach odpalajcych, czuoci, ukadach opniajcych i liczcych. >26/2/98 mieszane pole minowe Pole minowe zawierajce zarwno miny przeciwpancerne, jak i przeciwpiechotne. >Termin 1 zwizany: minefield . 11/1/01 ruchomy zesp kontroli ruchu powietrznego Zesp personelu si powietrznych przeszkolony do przejcia obowizkw sekcji kontroli ruchu powietrznego. >26/2/98 minotorpeda mina napdzana W morskiej wojnie minowej mina przenoszona na okrelon pozycj z uyciem urzdzenia napdowego, podobnie jak torpeda. Po przebyciu danego odcinka opada na dno lub staje na kotwicy i dziaa jak mina. 2 >Termin zwizany: mine . 4/7/02 ruchoma grupa wsparcia Grupa wspierajca logistycznie zakotwiczone statki, w rzeczywistoci pywajca baza morska, chocia pewne jej elementy wsparcia mog znajdowa si na brzegu. >26/2/98

mixed bag / macdoine In naval mine warfare, a collection of mines of various types, firing systems, sensitivities, arming delays and ship counter settings. 1/3/87 mixed minefield / champ de mines mixte A minefield containing both antitank and anti1 personnel mines. Related term: minefield . 1/8/73

mobile air movements team / quipe mobile des mouvements ariens An air force team trained for operational deployment on air movement/traffic section duties. 1/7/70 mobile mine / mine autopropulse propelled mine In naval mine warfare, a mine designed to be propelled to its proposed laying position by propulsion equipment like a torpedo. It sinks at the end of its run 2 and then operates like a mine. Related term: mine . 1/11/75 mobile support group / groupe de soutien logistique naval A group which provides logistic support to ships at an anchorage; in effect, a naval base afloat although certain of its supporting elements may be located ashore. 1/3/82 mobility / mobilit A quality or capability of military forces which permits them to move from place to place while retaining the ability to fulfil their primary mission. 1/3/73 mobilizable reinforcing force / force de renfort mobilisable In reinforcement planning, any force which is not in being and which, when mobilized, is NATO assigned, NATO earmarked or otherwise designated to strengthen NATO forces. Related terms: augmentation force; reinforcing force. 1/11/86 mobilization / mobilisation The act of preparing for war or other emergencies through assembling and organizing national resources. Related term: regeneration. 1/3/73
2 2 1 1

mobilno Waciwo lub moliwo przemieszczania si wojsk z miejsca na miejsce przy zachowaniu zdolnoci do wykonania ich podstawowego zadania. >13/9/01 mobilizacyjne siy wzmocnienia W planowaniu wzmocnienia si, dowolna formacja jeszcze nie istniejca, ktra po zmobilizowaniu jest wydzielana lub przewidziana do NATO albo w inny sposb przeznaczona do wzmocnienia si Sojuszu. >Terminy zwizane: augmentation force; reinforcing force. 23/3/11 mobilizacja Przygotowywanie si do wojny lub innych sytuacji wyjtkowych poprzez wydzielanie i organizowanie zasobw pastwowych. >Termin zwizany: regeneration. 26/2/98 mobilizacja Proces, w ktrym siy zbrojne lub ich cz osigaj stan gotowoci do wojny lub innej sytuacji wyjtkowej w
2 1

mobilization / mobilisation The process by which the armed forces or part of them are brought to a state of readiness for war or

NATO/PdP JAWNE

251

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

other national emergency. This includes assembling and organizing personnel, supplies, and material for active military service. 1/3/73 mock-up / maquette A model, built to scale, of a machine, apparatus, or weapon, used in studying the construction of, and in testing a new development, or in teaching personnel how to operate the actual machine, apparatus, or weapon. 1/7/80 moderate damage / dgt modr Related term: nuclear damage. 1/11/75 moderate nuclear risk / risque nuclaire modr A degree of nuclear risk where anticipated effects are tolerable, or at worst a minor nuisance. Related terms: degree of nuclear risk; emergency nuclear risk; negligible nuclear risk. 1/3/73

pastwie. Obejmuje to wydzielanie i organizowanie stanu osobowego, zapasw i materiaw do czynnej suby wojskowej. >26/2/98 makieta Model maszyny, aparatu lub broni w okrelonej skali, uywany przy badaniu konstrukcji, testowaniu nowych technologii lub do szkolenia personelu w zakresie obsugi wspomnianych maszyn, aparatw lub broni. >26/2/98 szkody umiarkowane >Termin zwizany: nuclear damage. 26/2/98 umiarkowane zagroenie jdrowe Stopie zagroenia jdrowego, w ktrym przewidywane skutki s dopuszczalne lub w najgorszym przypadku s skutkami drugorzdnymi. >Terminy zwizane: degree of nuclear risk; emergency nuclear risk; negligible nuclear risk. 10/1/02 modyfikowa W artylerii rozkaz wydany przez osob upowanion do modyfikacji planu ogniowego. >26/2/98 moment W transporcie powietrznym ciar adunku pomnoony przez jego odlego od punktu odniesienia w statku powietrznym. >26/2/98 kontrola Proces nasuchu, prowadzenia obserwacji i/lub rejestracji emisji si wasnych lub sprzymierzonych, w celu utrzymania i poprawienia standardw proceduralnych i bezpieczestwa lub dla celw odwoawczych, zalenie od okolicznoci. >7/3/02 obserwacja Proces nasuchu, prowadzania obserwacji i/lub rejestracji emisji si przeciwnika w celach wywiadowczych. >7/3/02 monitoring promieniotwrczy Dziaania polegajce na wykrywaniu promieniowania jonizujcego i jego pomiarze za pomoc odpowiednich przyrzdw pomiarowych. >7/3/02

modify / modification In artillery, an order by the person authorized to make modifications to a fire plan. 1/8/76 moment / moment In air transport, the weight of a load multiplied by its distance from a reference point in the aircraft. 1/7/70
1 1

monitoring / coute de contrle The act of listening, carrying out surveillance on, and/or recording the emissions of one's own or Allied forces for the purpose of maintaining and improving procedural standards and security, or for reference, as applicable. 1/7/83 monitoring / coute de contrle The act of listening, carrying out surveillance on, and/or recording of enemy emissions for intelligence purposes. 1/7/83 monitoring / contrle de radioactivit radiological monitoring The act of detecting the presence of radiation and the measurement thereof with radiation measuring instruments. 1/7/83 moored mine / mine orin A contact or influence-operated mine of positive buoyancy held below the surface by a mooring attached to a sinker or anchor on the bottom. Related 2 term: mine . 1/11/75 mopping up / nettoyage The liquidation of remnants of enemy resistance in an area that has been surrounded or isolated, or through which other units have passed without eliminating all active resistance. 1/3/73
3 2 2

mina cumowana Mina kontaktowa lub indukcyjna utrzymujca si pod powierzchni wody za pomoc cumy lub kotwicy. 2 >Termin zwizany: mine . 26/2/98

przeczesywanie terenu Likwidowanie pozostaoci oporu przeciwnika na obszarze, ktry zosta poddany lub odizolowany albo po przejciu przez niego jednostek bez eliminowania oporu jego si. >29/4/10

NATO/PdP JAWNE

252

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

mosaic / mosaque An assembly of overlapping photographs that have been matched to form a continuous photographic representation of a portion of the surface of the earth. Related terms: controlled mosaic; geographic coordinates; georef; georeferenced image; photomap; semi-controlled mosaic; uncontrolled mosaic. 10/3/73 motorized unit / unit motorise A unit equipped with complete motor transportation that enables all of its personnel, weapons, and equipment to be moved at the same time without assistance from other sources. 1/3/73 mounting / prparatifs en vue d'une opration All preparations made in areas designated for the purpose, in anticipation of an operation. It includes the assembly in the mounting area, preparation, and maintenance within the mounting area, movement to loading points, and subsequent embarkation into ships, craft, or aircraft if applicable. 20/11/96
1

mozaika, fotoszkic Zestawienie pokrywajcych si fotografii, ktre zostay dobrane tak aby stworzy nieprzerwany cig fotograficzny fragmentu powierzchni ziemi. >Terminy zwizane: controlled mosaic; geographic coordinates; georef; georeferenced image; photomap; semicontrolled mosaic; uncontrolled mosaic. 13/5/04 jednostka zmotoryzowana Jednostka wyposaona w transport motorowy umoliwiajcy przemieszczanie caego stanu osobowego, broni i wyposaenia w tym samym czasie bez pomocy innych rodkw. >26/2/98 przygotowanie do dziaania Wszelkie przygotowania do rozpoczcia dziaa, dokonywane w rejonach do tego wyznaczonych. Obejmuj one zbirk w rejonie zerodkowania, przygotowywanie i obsugiwanie sprztu w tym rejonie, przemieszczanie si do punktw zaadunku i nastpnie zaadunek na rodki transportu morskiego lub powietrznego, jeli jest to wymagane. >8/2/01 kontrola ruchu Planowanie, w tym opracowywanie tras, sporzdzanie rozkadw oraz kierowanie przemieszczaniem si personelu i adunku po liniach komunikacyjnych. >2/12/08 kontrola ruchu / przemieszczania centrum kierowania ruchem wojsk Organizacja odpowiedzialna za planowanie, w tym opracowywanie tras, sporzdzanie rozkadw oraz kierowanie przemieszczaniem si personelu i adunku. >2/12/08 centrum kierowania ruchem wojsk MCC CKRW 2 >Termin zalecany: movement control . 2/12/08 oficer kontroli ruchu Oficer organizacji kontroli ruchu odpowiedzialny za kontrol ruchu personelu i adunku wojskowego wszystkimi rodkami transportu. >26/2/98
2 1

movement control / mouvements et transports The planning, routing, scheduling and control of personnel and cargo movements over lines of communication.
2

movement control / organisation des mouvements et transports movement control centre An organization responsible for the planning, routing, scheduling and control of personnel and cargo movements. 1/11/94 movement control center MCC 2 Preferred term: movement control .

movement control officer / officier charg du contrle des mouvements An officer of the movement control organization responsible for the executive control of movement of military personnel and cargo by all means of transport. 1/7/70 movement control post / poste de contrle des mouvements The post through which the control of movement is exercised by the commander, depending on operational requirements. 1/10/80 movement credit / crdit de mouvement The allocation granted to one or more vehicles in order to move over a controlled route in a fixed time according to movement instructions. 1/4/71 movement order / ordre de mouvement

posterunek kontroli ruchu Posterunek, poprzez ktry dowdca kontroluje ruch zalenie od wymaga operacyjnych. >26/2/98

zezwolenie na marsz Zezwolenie wydane pojazdom do przejazdu drog kontrolowan, w czasie okrelonym w instrukcji przejazdu. >13/9/01 rozkaz przemieszczenia

NATO/PdP JAWNE

253

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An order issued by a commander covering the details for the movement of a unit, personnel and/or materiel. Related terms: movement table; notice to move; operational readiness; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 6/1/06

Rozkaz wydany przez dowdc, zawierajcy szczegy przemieszczenia jednostki, stanu osobowego i/lub uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz rodkw zaopatrzenia. >Terminy zwizane: movement table; notice to move; operational readiness; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 15/1/08 pierwszestwo ruchu Wzgldne pierwszestwo (kolejno) ruchu przyznane kademu zapotrzebowaniu na ruch. >26/2/98 ograniczenie ruchu Ograniczenie ruchu wprowadzone tymczasowo, dotyczce wjazdu i/lub wyjazdu z danego obszaru, pozwalajce na jego oczyszczenie lub chronice go przed zatoczeniem. >26/2/98 Plan przemieszczenia Dokument zawierajcy dokadne instrukcje lub dane potrzebne do organizacji przemieszczenia. W razie koniecznoci, w celu sprecyzowania rodzaju ruchu, moe on by okrelany jako drogowy, kolejowy, morski, powietrzny, etc. Zwykle wydawany jako zacznik do rozkazu operacyjnego lub rozkazu do przemieszczenia. >Terminy zwizane: embarkation order; movement order; order to move. 5/6/08 mapa ruchoma Obraz na ekranie, na ktrym symbol przedstawiajcy pojazd pozostaje nieruchomy, podczas gdy mapa lub wykres porusza si pod symbolem tak, e obraz symuluje pozorny ruch pojazdu. Czasami projekt makiety jest taki, e to mapa lub wykres pozostaj nieruchome, podczas gdy symbol porusza si wzdu ekranu. >Termin zwizany: projected map display. 26/2/98

movement priority / priorit de mouvement The relative precedence given to each movement requirement. 1/3/73 movement restriction / restriction impose la circulation A restriction temporarily placed on traffic into and/or out of areas to permit clearance of, or prevention of congestion. 1/3/73 movement table / tableau des mouvements et transports A table giving detailed instructions or data for a move. When necessary it will be qualified by the words road, rail, sea, air, etc., to signify the type of movement. Normally issued as an annex to a movement order or instruction. Related terms: embarkation order; movement order; order to move. 1/3/73

moving map display / visualisation cartographique mobile A display in which a symbol, representing the vehicle, remains stationary while the map or chart image moves beneath the symbol so that the display simulates the horizontal movement of the vehicle in which it is installed. Occasionally the design of the display is such that the map or chart image remains stationary while the symbol moves across a screen. Related term: projected map display. 1/7/85 moving mine / mine mobile The collective description of mines, such as drifting, oscillating, creeping, mobile, rising, homing and bouquet mines. 1/3/82 multi-agent munition / munition agents multiples A munition that, when activated, disperses two or more chemical and/or biological agents. Related terms: binary chemical ammunition; chemical ammunition; munition. 1/11/91 multimodal / multimode In transport operations, a term applied to the movement of passengers and cargo by more than one method of transport. 1/7/80

mina ruchoma Wsplne okrelenie min dryfujcych, drgajcych, pezajcych, minotorped, min wznoszcych si, samonaprowadzajcych si oraz bukietowych. >4/7/02 amunicja wieloskadnikowa Amunicja, ktrej uycie powoduje rozproszenie dwch lub wikszej liczby bojowych rodkw trujcych i/lub biologicznych. >Terminy zwizane: binary chemical ammunition; chemical ammunition; munition. 7/2/02 kombinowany W transporcie, termin stosowany w odniesieniu do przemieszczania pasaerw i adunku z wykorzystaniem wicej ni jednego rodzaju transportu. >13/9/01 wielonarodowy MN Przymiotnik opisujcy dziaania, operacje i struktury organizacyjne, w ktrych zaangaowane s elementy

multinational / multinational combined (admitted) MN Adjective used to describe activities, operations and

NATO/PdP JAWNE

254

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

organizations, in which elements of more than one nation participate. Related terms: Allied joint operation; combined joint operation; joint; multinational. 22/1/10 multinational operation Preferred term: combined operation. multiservice Preferred term: joint. multispectral imagery / reprsentation spectres multiples The image of an object obtained simultaneously in a number of discrete special bands. 1/1/80 munition / munition ammo (admitted) ammunition (admitted) A complete device charged with explosives, propellants, pyrotechnics, initiating composition or chemical, biological, radiological or nuclear material, for use in military operations, including demolitions. Notes: 1. Certain suitably modified munitions may be used for training, ceremonial or non-operational purposes. 2. In common usage, munitions (plural) may be military weapons, ammunition and equipment. Related terms: ammunition lot; binary chemical munition; explosive ordnance; fixed ammunition; multi-agent munition; semi-fixed ammunition; separate loading ammunition. 2/3/09

wicej ni jednego pastwa. >Terminy zwizane: Allied joint operation; combined joint operation; joint; multinational. 17/5/11

dziaania wielonarodowe >Termin zalecany: combined operation. 23/3/11 poczone >Termin zalecany: joint. 5/4/01 obraz wielospektralny Obraz obiektu uzyskany rwnoczenie w kilku specjalnych pasmach widma. >13/5/04

amunicja Kompletne urzdzenie wypenione materiaami wybuchowymi, adunkami miotajcymi, materiaami pirotechnicznymi, mieszaninami zapalajcymi lub rodkami chemicznymi, biologicznymi, adunkami radiologicznymi lub jdrowymi, przeznaczone do dziaa wojskowych cznie z wyburzeniami. Uwaga: 1. Odpowiednio zmodyfikowana amunicja moe by uyta do szkolenia, ceremoniau wojskowego lub innych celw. 2. W powszechnym uyciu pojcie "amunicja" moe oznacza bro, amunicj, sprzt wojskowy. >Terminy zwizane: ammunition lot; binary chemical munition; explosive ordnance; fixed ammunition; multiagent munition; semi-fixed ammunition; separate loading ammunition. 8/12/09 wzajemna pomoc Postanowienia podjte na szczeblu rzdowym midzy dwoma pastwami albo midzy jednym pastwem a wieloma pastwami, majce na celu wzajemn pomoc. >Terminy zwizane: combined logistic support; logistic assistance; reallocation of resources; reallocation authority. 26/2/98 wzajemne wsparcie Wsparcie, ktrego udzielaj sobie jednostki w walce z przeciwnikiem z uwagi na przydzielone im zadania, pooenie wzgldem siebie i wzgldem przeciwnika oraz ich wasne moliwoci. >Terminy zwizane: crossservicing; close support; support. 3/4/12

mutual aid / aide mutuelle Arrangements made at government level between one nation and one or more other nations to assist each other. Related terms: combined logistic support; logistic assistance; reallocation of resources; reallocation authority. 1/3/73

mutual support / appui rciproque That support which units render each other against an enemy, because of their assigned tasks, their position relative to each other and to the enemy, and their inherent capabilities. Related terms: cross-servicing; close support; support. 1/3/73

N
named area of interest / zone dintrt dsigne NAI A geographical area where information is gathered to satisfy specific intelligence requirements. 02/03/07 oznaczony rejon zainteresowania NAI Obszar geograficzny, z ktrego zbierane s informacje zgodnie z okrelonymi wymaganiami rozpoznawczymi / wywiadowczymi. >06/11/07 dowdztwo narodowe Dowdztwo zorganizowane i podlegajce wadzom

national command / commandement national A command that is organized by, and functions under

NATO/PdP JAWNE

255

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

the authority of, a specific nation. It may or may not be placed under a NATO commander. Related terms: commander; executing commander; exercise commander; national force commander; national territorial commander. 1/3/73 national commander / commandant national A national commander, territorial or functional, who is normally not in the Allied chain of command. 1/3/73

okrelonego pastwa. Moe podlega lub nie dowdcy NATO. >Terminy zwizane: commander; executing commander; exercise commander; national force commander; national territorial commander. 23/3/11

dowdca narodowy Dowdca narodowy, terytorialny lub funkcjonalny, ktry zwykle nie jest w sojuszniczej strukturze dowodzenia. >13/9/01 element narodowy Wszelkie narodowe siy, jednego lub wielu rodzajw si zbrojnych, pod dowdztwem jednego dowdcy narodowego, podporzdkowane dowdcy NATO dowolnego szczebla. >26/2/98 dowdca si narodowych Dowdca si narodowych wydzielonych jako samodzielne elementy podlege dowdztwom sojuszniczym. >Terminy zwizane: commander; executing commander; exercise commander; national command; national territorial commander. 13/9/01

national component / contingent national Any national forces of one or more services under the command of a single national commander, assigned to any NATO commander. 1/3/73

national force commander / commandant des forces nationales intgres Commander of national forces assigned as separate elements of subordinate Allied comma\nds. Related terms: commander; executing commander; exercise commander; national command; national territorial commander. 1/3/73 national forces for the defence of the NATO area / forces nationales de dfense de la zone OTAN Non-allocated forces whose mission involves the defence of an area within the NATO area of responsibility. Related term: force(s). 1/3/73 national infrastructure / infrastructure nationale Infrastructure provided and financed by a NATO member in its own territory solely for its own forces (including those forces assigned to or designated for NATO). Related terms: billateral infrastructure; common infrastructure; infrastructure. 1/3/73

siy narodowe obrony obszaru NATO Siy narodowe nie wydzielone do NATO, ktrych misja polega na obronie rejonu lecego w obszarze odpowiedzialnoci NATO. >Termin zwizany: force(s). 7/11/02 infrastruktura narodowa Infrastruktura zabezpieczana i finansowana przez pastwo czonkowskie NATO, na jego wasnym terytorium, wycznie na uytek jego wasnych si zbrojnych (wczajc w to siy zbrojne przydzielone lub wyznaczone do NATO). >Terminy zwizane: billateral infrastructure; common infrastructure; infrastructure. 26/2/98 stanowisko o nieokrelonej przynalenoci narodowej NU post (dopuszczalny) Midzynarodowe stanowisko wojskowe na czas pokoju, ktre nie zostao przyjte przez adne pastwo lub przydzielone okrelonemu pastwu pomimo, i zostao uprawomocnione i zatwierdzone. >22/6/10

nationality undetermined post / poste sans attribution de nationalit NU post (admitted) An international military post on a peacetime establishment which has not been accepted by any nation or allocated to any specific nation although it has been validated and approved. 26/8/09 national military authority / autorit nationale militaire 1 NMA The government agency, such as Ministry of Defence or Service Ministry, empowered to make decisions on military matters on behalf of its country. This authority may be delegated to a military or civilian group or individual at any level appropriate for dealing with Allied commanders or their subordinates. 1/3/73 national shipping authority / autorit nationale charge de la marine marchande

narodowa wadza wojskowa 1 NMA Instytucja rzdowa upowaniona do podejmowania decyzji w sprawach wojskowych w imieniu swego pastwa. Wadza taka moe by przekazana grupie wojskowej lub cywilnej albo urzdnikowi pastwowemu dowolnego szczebla, waciwego do wsppracy z dowdcami si sprzymierzonych lub ich podwadnymi. >29/4/10 narodowe wadze morskie NSA

NATO/PdP JAWNE

256

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NSA The organization within each Allied government responsible in time of war for the direction of its own merchant shipping. 1/12/79 national territorial commander / autorit territoriale nationale A national commander who is responsible for the execution of purely national functions in a specific geographical area. He remains a national territorial commander regardless of any Allied status which may be assigned to him. Related terms: commander; executing commander; exercise commander; national command; national force commander. 1/3/73 NATO airspace / espace arien OTAN The airspace above any NATO nation and its territorial waters. 1/11/75

Organizacja, w obrbie kadego rzdu krajw sprzymierzonych odpowiadajca w czasie wojny za zarzdzanie swoj wasn flot handlow. >26/2/98

narodowy dowdca terytorialny Dowdca narodowy, odpowiedzialny za wykonywanie wycznie funkcji narodowych na okrelonym obszarze geograficznym. Pozostaje on terytorialnym dowdc narodowym bez wzgldu na pozycj w Sojuszu, jaka moe by mu przyznana. >Terminy zwizane: commander; executing commander; exercise commander; national command; national force commander. 23/3/11 przestrze powietrzna NATO Przestrze powietrzna nad dowolnym pastwem czonkowskim NATO i nad jego wodami terytorialnymi. >26/2/98 siy wydzielone do NATO Siy lub dowdztwa, ktre pastwa zgadzaj si przekaza pod dowdztwo operacyjne lub kontrol operacyjn dowdcy NATO. >Termin zwizany: force(s). 6/10/09 numer kodowy NATO Litera i numer identyfikacyjny, umieszczone na produkcie, ktry odpowiada wymaganiom przyjtym w Porozumieniu Standaryzacyjnym NATO. >26/2/98

NATO assigned forces / forces affectes l'OTAN Forces and/or headquarters that nations agree to place under the operational command or operational control of a NATO commander. Related term: force(s). 15/1/08 NATO code number / numro de code OTAN An identifying letter and number allocated to a product when it meets a specification which has been accepted under a NATO Standardization Agreement. 1/3/82 NATO commander / commandant OTAN Allied Commander A military commander in the NATO chain of command. 1/6/78 NATO command forces / forces sous commandement OTAN Forces in being which nations have placed under the operational command or operational control of a NATO commander. Related term: force(s). 1/7/80 NATO consultation, command and control systems / systmes OTAN de consultation, de commandement et de contrle NC3S Communication and information systems, sensor systems and facilities which enable NATO authorities and commands to carry out consultation, command and control. Related terms: command and control systems; communication and information systems; communication system; information system. 22/1/10 NATO earmarked forces / forces rserves pour affectation l'OTAN Forces and/or headquarters that nations agree to place under the operational command or the operational control of a NATO commander at some future time. Related term: force(s). 15/1/08

dowdca NATO dowdca si Sojuszu Dowdca wojskowy w acuchu dowodzenia NATO. >26/2/98 siy pod dowdztwem NATO Siy istniejce, ktre pastwa czonkowskie przekazay pod dowdztwo operacyjne lub kontrol operacyjn dowdcy NATO. >Termin zwizany: force(s). 3/10/02

systemy konsultacji, dowodzenia i kierowania NATO NC3S Systemy cznoci i systemy informatyczne, systemy wykrywania oraz instalacje umoliwiajce wadzom i dowdztwom NATO prowadzenie konsultacji, dowodzenie i kierowanie. >Terminy zwizane: command and control systems; communication and information systems; communication system; information system. 20/10/10

siy przewidziane do NATO Siy ktre pastwa zgadzaj si przekaza w przyszoci pod dowdztwo operacyjne lub kontrol operacyjn dowdcy NATO. >Termin zwizany: force(s. 2/12/08

NATO/PdP JAWNE

257

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NATO forces / forces de l'OTAN Related term: force(s). 1/3/73 NATO intelligence subject code / rpertoire analytique du renseignement de l'OTAN A numerical framework developed for indexing the subject matter of intelligence documents. In addition to the subject outline, it includes a system of alphabetical or numerical symbols for geographic areas which are used with the subject classification. 1/3/73 NATO international civilian post / emploi civil international OTAN A permanent international post of NATO grade A, L, B or C authorized to be filled by a civilian whose pay and allowances are established by the North Atlantic Council and provided from the international budget. 1/11/77 NATO off-the-shelf / OTAN sur tagre NOTS Pertaining to a product developed for a NATO organization and made available for authorized use, normally without modification. Related terms: commercial off-the-shelf; government off-the-shelf. 1/10/01 NATO military authority / autorit militaire de l'OTAN 2 NMA The Military Committee, the Supreme Allied Commander Europe or the Supreme Allied Commander Transformation. 26/8/09 NATO military body / organisme militaire de lOTAN NMB An international military headquarters or organization covered by the terms of Article 1(b), 1(c) and 14 of the Protocol on the Status of International Military headquarters set up pursuant to the North Atlantic Treaty (called the Paris Protocol). 26/8/09 NATO standardization agreement / accord de normalisation OTAN STANAG A normative document, recording an agreement among several or all NATO member nations, that has been ratified at the authorized national level, to imoplement a standard, in whole or in part, with or without reservation. Note: NATO member nations may ratify a STANAG without implementation in their own country, if the prerequisites for the implementation are not met. Related terms: implementation; ratification; reservation. [Approving authority(ies): NCS] 20/5/05 NATO strategic commander / commandant stratgique de l'OTAN A commander at the highest level of the NATO

siy NATO >Termin zwizany: force(s). 12/9/02 wywiadowczy kod tematyczny NATO Numeryczna nomenklatura stosowana przy rejestrowaniu uporzdkowanych tematycznie dokumentw wywiadowczych. Obok schematu tematycznego zawiera on system literowych lub liczbowych symboli dla oznaczenia obszarw geograficznych, ktre s uywane w klasyfikacji tematycznej. >26/2/98 midzynarodowe stanowisko cywilne NATO Stae midzynarodowe stanowisko NATO stopnia A, L, B lub C przeznaczone do obsadzenia pracownikami cywilnymi, ktrych pace i dodatki s ustanawiane przez Rad Pnocnoatlantyck i wydzielane z budetu midzynarodowego. >26/2/98

wyprodukowany dla NATO NOTS Dotyczy wyrobw wytworzonych na potrzeby NATO i przeznaczonych do uprawnionego wykorzystania, zazwyczaj bez modyfikacji. >Terminy zwizane: commercial off-the-shelf; government off-the-shelf. >3/3/09 wadze wojskowe NATO 2 NMA Komitet Wojskowy, Naczelny Dowdca Si Sojuszniczych w Europie lub Naczelny Dowdca Sojuszniczego Dowdztwa ds. Transformacji. >22/6/10 organ wojskowy NATO NMB Midzynarodowe wojskowe dowdztwo lub organizacja speniajce warunki Artykuu 1(b), 1 (c) i 14 Protokou o Statusie Midzynarodowych Dowdztw Wojskowych, utworzone zgodnie z Traktatem Pnocnoatlantyckim (zwanym Protokoem Paryskim). >22/6/10 porozumienie standaryzacyjne NATO STANAG Dokument normatywny zawierajcy zapis porozumienia pomidzy kilkoma lub wszystkimi pastwami czonkowskimi NATO, ktry zosta ratyfikowany na poziomie narodowym, o wdroeniu normy w caoci lub czci, z zastrzeeniami lub bez zastrzee. Uwaga: Pastwa czonkowskie NATO mog ratyfikowa STANAG bez implementacji w swoim kraju, jeli nie spenione zostay wymogi dla osignicia implementacji. >Terminy zwizane: implementation; ratification; reservation. 25/9/08

dowdca strategiczny NATO Dowdca na najwyszym szczeblu wojskowej struktury dowodzenia NATO. >Terminy zwizane: area of
1 1 1

NATO/PdP JAWNE

258

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

military command structure. Related terms: area of 1 1 1 responsibility ; command ; component command ; 1 component commander ; strategic command; Supreme Allied Commander, Europe; Supreme Allied Commander Transformation. 30/6/05 NATO warning time / dlai avant attaque The time between recognition by a NATO strategic commander, or higher NATO authority that an attack is impending and the start of the attack. 20/7/00

responsibility ; command ; component command ; 1 component commander ; strategic command; Supreme Allied Commander, Europe; Supreme Allied Commander Transformation. 19/4/06

czas ostrzegania NATO Czas pomidzy rozpoznaniem przez dowdc strategicznego NATO lub wyszy organ dowodzenia NATO, e istnieje zagroenie atakiem a rozpoczciem ataku. >10/5/01 wieloszczeblowe wiczenie NATO wiczenie angaujce dowdztwa strategiczne NATO oraz wikszo podlegych im dowdztw, a take sztaby narodowe. >Terminy zwizane: extent of a military exercise; inter-command exercise; intra-command exercise; scale of an exercise. 5/4/01 mapa morska >Termin zalecany: hydrographic chart. 26/2/98 mapa tras morskich Mapa konturowa pozbawiona informacji hydrograficznych, w okrelonej skali i rzucie, przedstawiajca zwykle siatk kartograficzn i kompas, sporzdzona jako podrzdna, wzgldem standardowych map morskich i wykonana jako mapa pojedyncza lub jako skoordynowana seria map. >Termin zwizany: chart. 26/2/98 rozwinity rejon zabezpieczenia logistycznego si morskich NALSS Miejsce uywane jako gwny punkt przeadunkowy dla wsparcia logistycznego si morskich na teatrze dziaa. >Termin zwizany: naval forward logistic site. 26/2/98 grupa zabezpieczenia ldowania desantu jednostka zabezpieczenia ldowania desantu Stae dowdztwo morskie w siach morsko desantowych, skadajce si z dowdcy, jego personelu, jednostki desantowej, morsko-desantowego batalionu inynieryjnego i jednostki okrtw desantowych, tworzce grup morskich elementw taktycznych do wykorzystania przez dowdc si szturmowych i desantowych do wsparcia desantu jednej (wzmocnionej) dywizji. >Termin zwizany: shore party. 26/2/98

NATO-wide exercise / exercice l'chelle de l'OTAN An exercise involving the NATO strategic commands and the majority of subordinate commands and national defence staffs. Related terms: extent of a military exercise; inter-command exercise; intracommand exercise; scale of an exercise. 9/5/00 nautical chart Preferred term: hydrographic chart. nautical plotting chart / carte de trac de route maritime An outline chart, devoid of hydrographic information, of a specific scale and projection, usually portraying a graticule and compass rose, designed to be ancillary to standard nautical charts, and produced either as an individual chart or a part of a coordinated series. Related term: chart. 1/10/84 naval advanced logistic support site / site avanc de soutien logistique naval NALSS A location used as the primary transshipment point in the theatre of operations for fleet logistic support. Related term: naval forward logistic site. 1/12/93 naval beach group / groupement naval de plage naval beach unit A permanently organized naval command, within an amphibious force, comprised of a commander, his staff, a beachmaster unit, an amphibious construction battalion, and an assault craft unit, designed to provide an administrative group from which required naval tactical components may be made available to the attack force commander and to the amphibious landing force commander to support the landing of one division (reinforced). Related term: shore party. 1/8/74 naval beach unit Preferred term: naval beach group. naval campaign / campagne navale An operation or a connected series of operations conducted essentially by naval forces including all surface, subsurface, air and amphibious troops, for the purpose of gaining, extending, or maintaining control of the sea. 1/3/73

jednostka zabezpieczenia ldowania desantu >Termin zalecany: naval beach group. 26/2/98 kampania morska Operacja lub seria poczonych operacji wykonywanych gwnie przez siy morskie, obejmujce wszystkie okrty nawodne i podwodne oraz jednostki lotnicze i morskodesantowe w celu zdobycia, zwikszenia lub utrzymania przewagi na morzu. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

259

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

naval cooperation and guidance for shipping / coopration navale avec la marine marchande NCAGS The provision of NATO military cooperation, guidance, advice, assistance and supervision to merchant shipping to enhance the safety of participating merchant ships and to support military operations. Related terms: accompaniment; communication reporting gate; designated merchant ship; dispersal; emergency movement; merchant shipping; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point; standard route. 02/03/07

wojskowa wsppraca i doradztwo dla eglugi morskiej NCAGS Przedsiwzicia organizowane przez NATO w ramach wsppracy wojskowej w zakresie doradztwa, udzielania pomocy oraz sprawowania nadzoru nad eglug handlow, majce na celu zwikszenie bezpieczestwa statkw handlowych biorcych udzia w operacjach wojskowych, jak rwnie wsparcie tych operacji. >Terminy zwizane: accompaniment; communication reporting gate; designated merchant ship; dispersal; emergency movement; merchant shipping; naval supervision of merchant ships; participating merchant ship; shipping cooperation point; standard route. 06/11/07 morskie wsparcie ogniowe W dziaaniach morskich wsparcie ogniowe prowadzone z okrtw wojennych. >Termin zwizany: fire support. 3/4/12 grupa cznikowa morskiego wsparcia ogniowego Personel wraz z wyposaeniem wymagany do koordynacji i doradztwa siom ldowym lub desantowym, w zakresie morskiego wsparcia ogniowego. >3/4/12 morskie centrum operacyjne wsparcia ogniowego Ustanowione na okrcie centrum operacyjne, przeznaczone do kierowania realizacj planw prowadzenia ognia przez marynark wojenn, przetwarzania zapotrzebowa na morskie wsparcie ogniowe oraz przydzielania okrtom funkcji wysunitych punktw obserwacyjnych. Najlepiej, gdy znajduje si na tym samym okrcie, co centrum koordynacji wsparcia ogniowego. >3/4/12 wysunity rejon zabezpieczenia logistycznego si morskich NFLS Obszar w pobliu portu i lotniska, z ktrego dostarczane jest logistyczne wsparcie dla si morskich na teatrze dziaa bojowych. >Termin zwizany: naval advanced logistic support site. 26/2/98 zapasy si morskich Wszelkie artykuy lub towary wykorzystywane na okrtach lub w bazach morskich, takie jak sprzt, artykuy konsumpcyjne, umundurowanie, ropa naftowa, oleje i smary, artykuy medyczne i amunicja. >26/2/98 wojskowy nadzr nad statkami handlowymi W wojskowej wsppracy i doradztwie dla eglugi morskiej wyznaczanie obowizkowych szlakw eglugowych dla statkw handlowych, prowadzenie kontroli ich ruchu oraz organizacja konwojw przez organy eglugi morskiej. >Terminy zwizane: 1 convoy ;designated merchant ship; merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 06/11/07

naval fire support / appui-feu naval In naval operations, fire support provided from warships. Related term: fire support. 1/11/94

naval fire liaison team / quipe de liaison d'appui naval Personnel and equipment required to coordinate and advise ground/landing forces on naval fire employment. 1/3/73 naval fire operations centre / centre d'oprations d'appui naval The agency established in a ship to control the execution of plans for the employment of naval fire, process requests for naval fire support, and to allot ships to forward observers. Ideally located in the same ship as the supporting arms coordination centre. 1/3/73

naval forward logistic site / site logistique naval de l'avant NFLS A location, with port and aerodrome facilities nearby, which provides logistic support to naval forces within the theatre of operations. Related term: naval advanced logistic support site. 1/12/93 naval stores / approvisionnements navals Any articles or commodities used by a naval ship or station, such as equipment, consumable supplies, clothing, petroleum, oils and lubricants, medical supplies, and ammunition. 1/3/73 naval supervision of merchant ships / supervision navale des navires marchands In naval cooperation and guidance for shipping, the mandatory routeing of merchant ships, control of their movements and/or convoy organization by naval 1 authorities. Related terms: convoy ;designated merchant ship; merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 02/03/07

NATO/PdP JAWNE

260

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

naval support area / zone de soutien naval A sea area assigned to naval ships detailed to support an amphibious operation. Related term: fire support area. 1/3/73 navigational grid / grille de navigation A series of straight lines, superimposed over a conformal projection and indicating grid north, used as an aid to navigation. The interval of the grid lines is generally a multiple of 60 or 100 nautical miles. Related terms: grid navigation; military grid. 1/4/71

rejon wsparcia morskiego Obszar morski przydzielony okrtom z zadaniem wsparcia morskiej operacji desantowej. >Termin zwizany: fire support area. 3/4/12 siatka nawigacyjna Zbir linii prostych, naoonych na dostosowany rzut mapy, wskazujcych kierunek pnocy, uywany jako pomoc nawigacyjna. Odstp pomidzy liniami siatki jest zazwyczaj wielokrotnoci szedziesiciu lub stu mil morskich. >Terminy zwizane: grid navigation; military grid. 26/2/98 morski punkt przeadunkowy Pozycja na drodze wodnej, gdzie odbywa si przeadunek towarw z wodnych na ldowe jednostki transportowe. Funkcjonuje na zasadach podobnych do kolejowego lub samochodowego punktu przeadunkowego. >Terminy zwizane: railhead; transshipment point. 1/3/01 bliskie minicie niebezpieczne zblienie Pewne okolicznoci podczas lotu, kiedy odlego midzy dwoma statkami powietrznymi moe stworzy ryzykown sytuacj. >26/2/98 czas zbliony do rzeczywistego NRT Czas odnoszcy si do danych czasowych lub informacji, ktre zostay opnione o czas potrzebny do cznoci elektronicznej i automatycznego przetworzenia danych. Oznacza to, e nie wystpuj adne istotne opnienia. >26/2/98 linie ograniczajce Linie, ktre ograniczaj zasig mapy, zwykle s to 1 rwnoleniki i poudniki. >Termin zwizany: graticule . 26/2/98 paszczyzna negatywu zdjcia Paszczyzna, w ktrej znajduje si bona fotograficzna w trakcie nawietlania. >8/4/04 pomijalne zagroenie jdrowe Stopie zagroenia jdrowego, przy ktrym stan osobowy okrela si jako zabezpieczony przed skutkami dziaania wybuchu jdrowego, z wyjtkiem chwilowego olepienia lub czasowej utraty zdolnoci widzenia noc. >Terminy zwizane: degree of nuclear risk; emergency nuclear risk; moderate nuclear risk. 10/1/02 rodek paralityczno-drgawkowy Bojowy rodek trujcy o potencjalnym dziaaniu miertelnym, ktry zakca przesyanie impulsw w ukadzie nerwowym. >7/2/02 sieciowy sygna wywoawczy

navigation head / point de transbordement A point alongside a waterway where loads are transferred between water carriers and land carriers. It is similar in function to a railhead or truckhead. Related terms: railhead; trans-shipment point. 4/10/00

near miss / quasi collision airmiss Any circumstance in flight when the degree of separation between two aircraft might constitute a hazardous situation. 1/8/82 near real time / temps quasi rel (en) NRT Pertaining to the timeliness of data or information which has been delayed by the time required for electronic communication and automatic data processing. This implies that there are no significant delays. 1/11/91 neatlines / limite de coupure The lines that bound the body of a map, usually 1 parallels and meridians. Related term: graticule . 1/9/74 negative photo plane / plan du ngatif The plane in which a film or plate lies at the moment of exposure. 1/7/70 negligible nuclear risk / risque nuclaire ngligeable A degree of nuclear risk where personnel are reasonably safe from a nuclear burst, with the exception of dazzle or temporary loss of night vision. Related terms: degree of nuclear risk; emergency nuclear risk; moderate nuclear risk. 1/7/80

nerve agent / agent neurotoxique A potentially lethal chemical agent which interferes with the transmission of nerve impulses. 1/11/85

net call sign / indicatif d'appel de rseau

NATO/PdP JAWNE

261

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A call sign which represents all stations within a net. Related terms: call sign; collective call sign; indefinite call sign; international call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 1/3/73 net sweep / drague filet In naval mine warfare, a two-ship sweep, using a net like device, designed to collect drifting mines or scoop them up from the sea bottom. 1/8/76 net weight / poids net vide Weight of a vehicle, fully equipped and serviced for operation, including the weight of the fuel, lubricants, coolant, vehicle tools and spares, but not including the weight of the crew, personal equipment and load. 1 Related term: gross weight . 1/3/82
2 2 1 1

Sygna wywoawczy wszystkich stacji pracujcych w sieci. >Terminy zwizane: call sign; collective call sign; indefinite call sign; international call sign; tactical call sign; visual call sign; voice call sign. 26/2/98 traowanie z wykorzystaniem sieci W morskiej wojnie minowej dwa okrty uywajce sieci jako przyrzdu do wyawiania dryfujcych min lub wybierania ich z dna morza. >26/2/98 masa netto Masa pojazdu, w peni wyposaonego i przygotowanego do dziaania, z uwzgldnieniem masy paliwa, smarw, pynw chodzcych, narzdzi i czci zamiennych pojazdu, bez wliczania masy zaogi, wyposaenia personelu i adunku. >Termin zwizany: 1 gross weight . 22/9/99 masa netto Masa kontenera lub palety bez uwzgldnienia masy 2 towaru i opakowa. >Termin zwizany: gross weight . 22/9/99 neutralny W identyfikacji oznaczenie toru, obiektu lub jednostki, ktrej charakter, zachowanie, pochodzenie lub narodowo wskazuj, e nie jest ani przyjazna ani wroga dla wojsk wasnych. Terminy zwizane: 2 detection; friend; hostile; identification ; identification, friend-or-foe; recognition; unknown. 6/11/03
2 1

net weight / poids net vide Weight of a container or pallet without freight and 2 binding. Related term: gross weight . 1/3/82

neutral / neutre In identification, the designation given to a track, object or entity whose characteristics, behaviour, origin or nationality indicate that it is neither supporting nor opposing friendly forces. Related 2 terms: detection; friend; hostile; identification ; identification, friend-or-foe; recognition; unknown. 1/10/03 neutralization / neutralisation In mine warfare, a mine is said to be neutralized when it has been rendered, by external means, incapable of firing on passage of a target, although it may remain dangerous to handle. 1/8/76 neutralization fire / tir de neutralisation Fire delivered to render a target temporarily ineffective or unusable. Related term: suppression 3 fire; fire .17/1/05 neutron induced activity / activit induite par les neutrons Radioactivity induced in the ground or an object as a result of direct irradiation by neutrons. 1/3/73 nickname / nom conventionnel Two short separate words which may be formally or informally assigned by any appropriate authority to an event, project, activity, place name, topographical feature, or item of equipment for convenience of reference but not for the security of information. 1/7/80 night effect / effet de nuit An effect mainly caused by variations in the state of polarization of reflected waves, which sometimes result in errors in direction finding bearings. The effect

neutralizacja, mina zneutralizowana W dziaaniach minowych mina niezdolna do detonacji przy zetkniciu si z celem, ktra jednak moe by niebezpieczna podczas prb manipulacji. >16/11/00

ogie neutralizujcy Ogie prowadzony z zamiarem uczynienia celu czasowo niezdolnym do dziaania lub bezuytecznym. 3 >Termin zwizany: suppression fire; fire . 24/05/05 promieniotwrczo wzbudzona neutronami Promieniotwrczo wzbudzona w gruncie lub obiekcie w wyniku bezporedniego napromienienia neutronami. >8/11/01 nazwa kodowa; kryptonim Dwa krtkie oddzielne sowa, ktre mog by formalnie lub nieformalnie przypisane przez odpowiednie wadze do nazwania wydarzenia, projektu, dziaa, miejsca, cechy topograficznej lub sprztu w celu uatwienia przekazywania o nich informacji, a nie ze wzgldu na bezpieczestwo informacji. >16/1/03 efekt nocny Efekt spowodowany gwnie przez zmiany polaryzacji odbitych fal, ktry w rezultacie czasami powoduje pomyki w okrelaniu pooenia geograficznego. Efekt

NATO/PdP JAWNE

262

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

is most frequent at night-fall. 1/3/73 nominal filter / filtre nominal A filter capable of cutting off a nominated minimum percentage by weight of solid particles greater than a stated micron size. 1/3/79 nominal focal length / distance focale nominale An approximate value of the focal length, rounded off to some standard figure, used for the classification of lenses, mirrors, or cameras. Related terms: calibrated focal length; equivalent focal length; focal length. 1/4/71 nominal scale Preferred term: principal scale. nominal weapon / arme de puissance nominale A nuclear weapon producing a yield of approximately 20 kilotons. Related terms: kiloton weapon; megaton weapon; subkiloton weapon. 1/3/73 non-battle casualty / pertes hors combat A person who is not a battle casualty, but who is lost to his organization by reason of disease or injury, including persons dying from disease or injury, or by reason of being missing where the absence does not appear to be voluntary or due to enemy action or to being interned. Related terms: battle casualty; casualty; died of wounds received in action; killed in action; wounded in action. 1/9/03

ten wystpuje najczciej o zmroku. >26/2/98 filtr nominalny Filtr zatrzymujcy okrelone procentowo minimum wagowe czstek staych wikszych ni rozmiar ustalony w mikronach. >7/3/02 znamionowa dugo ogniskowa Przybliona dugo ogniskowej, zaokrglona do pewnej standardowej wartoci, stosowana do klasyfikacji obiektyww, zwierciade lub aparatw fotograficznych. >Terminy zwizane: calibrated focal length; equivalent focal length; focal length. 8/4/04 skala nominalna >Termin zalecany: principal scale. 26/2/98 bro jdrowa nominalna adunek jdrowy o rwnowaniku trotylowym rzdu 20 kiloton. >Terminy zwizane: kiloton weapon; megaton weapon; subkiloton weapon. 8/11/01 straty niebojowe Osoba nie bdca ofiar dziaa bojowych, ale ktra jest wliczana do strat danej jednostki organizacyjnej z powodu choroby lub urazw. Zalicza si do nich rwnie osob zmar z powodu choroby i ran oraz osob zaginion, ktrej nieobecno nie jest zamierzona, ani nie spowodowana dziaaniami przeciwnika lub internowaniem. >Terminy zwizane: battle casualty; casualty; died of wounds received in action; killed in action; wounded in action. 5/6/08 operacja ewakuacji personelu niewojskowego NEO Operacja prowadzona w celu przemieszczenia w bezpieczne miejsce okrelonego personelu niewojskowego zagroonego w obcym kraju. >16/1/03

non-combatant evacuation operation / opration d'vacuation de non-combattants NEO An operation conducted to relocate designated noncombatants threatened in a foreign country to a place of safety. 14/10/02 non-deadly force / force non ltale Force not intended or likely to cause death, or serious injury resulting in death. Related term: deadly force. 1/10/01 non-disabling fire / tir dinterdiction Fire directed at a non-vital part of a vessel so as not to impair its seaworthiness and manoeuvrability. 1/10/01 non-expendable supplies and materiel / matriel non consommable durable materiel Items which are not consumed in use and which retain their original identity during the period of use, such as weapons, and which normally require further accounting. 1/3/73
2

sia niezabijajca Sia nieprzeznaczona lub niezdolna do spowodowania mierci ani powanych obrae prowadzcych do mierci. >Termin zwizany: deadly force. 4/4/02 ostrza nieobezwadniajcy Ostrza skierowany na mniej istotne elementy jednostki pywajcej tak, aby nie ograniczy jej pywalnoci ani zdolnoci manewrowych. >9/5/02 sprzt i materiay wielokrotnego uytku materiay trwae Przedmioty, ktre nie zuywaj si i zachowuj pierwotn form w czasie uytkowania (np. bro) i ktre zwykle wymagaj dalszego rozliczania. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

263

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

non-governmental organization / organisation non gouvernementale NGO A private, not for profit, voluntary organization with no governmental or intergovernmental affiliation, established for the purpose of fulfilling a range of activities, in particular development-related projects or the promotion of a specific cause, and organized at local, national, regional or international level. Notes: 1. A non-governmental organization does not necessarily have an official status or mandate for its existence or activities. 2. NATO may or may not support or cooperate with a given non-governmental organization. Related terms: civil-military cooperation; international organization. 26/8/09 non-lethal weapon / arme non ltale NLW A weapon that is explicitly designed and primarily employed to incapacitate or repel persons or to disable equipment, while minimizing fatalities, permanent injury and damage to property and the environment. 17/1/05

organizacja pozarzdowa NGO Organizacja prywatna, nie nastawiona na osiganie zyskw, dziaajca na zasadzie dobrowolnoci, bez rzdowych lub midzyrzdowych powiza, zaoona do realizacji okrelonych celw, a w szczeglnoci projektw zwizanych z rozwojem i promowaniem okrelonych kwestii, organizowana na szczeblu lokalnym, krajowym, regionalnym lub midzynarodowym. Uwagi: 1. Organizacja pozarzdowa nie musi posiada oficjalnego statusu lub mandatu, aby moga prowadzi dziaalno. 2. NATO moe, lecz nie ma obowizku wspierania i wsppracy z dan organizacj pozarzdow. >Terminy zwizane: civil-military cooperation; international organization. 22/6/10 bro obezwadniajca NLW Bro, ktra jest przeznaczona i gwnie wykorzystywana do obezwadniania lub odpierania siy ywej, unieszkodliwiania sprztu, przy minimalizowaniu liczby ofiar miertelnych, trwale okaleczonych oraz zniszcze mienia i szkd w rodowisku naturalnym. >24/5/05 podejcie nieliniowe W systemach podejcia i ldowania, kocowe podejcie, w ktrym nominalny tor lotu nie jest lini prost. >26/2/98 stanowisko o charakterze otwartym NQ post (dopuszczalny) Midzynarodowe stanowisko obsadzane na czas pokoju, dostpne dla pastw czonkowskich, obejmowane przez osob wybieran w okrelonym procesie spord kandydatw zgoszonych przez te pastwa. >22/6/10 publikacja nierejestrowana Publikacja nie opatrzona adnym numerem ewidencyjnym i nie podlegajca okresowemu sprawdzaniu. >26/2/98 nawodna mapa kontaktowa >Termin zalecany: non-submarine contact chart. 26/2/98 nawodna mapa kontaktowa Specjalna mapa morska, w skali od 1:100 000 do 1:1000 000 zawierajca dane batymetryczne, charakterystyk dna, pozycje wrakw oraz nawodne dane obiektw na wodach przybrzenych. Przeznaczona jest do wykorzystania w dziaaniach okrtw podwodnych i w zwalczaniu okrtw podwodnych. >Terminy zwizane: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; amphibious chart; chart; chart base; combat chart; fire capabilities chart;

non-linear approach / approche non rectiligne In approach and landing systems, a final approach in which the nominal flight path is not a straight line. 1/1/80 non-quota post / poste hors quota NQ post (admitted) An international post on a peacetime establishment which is open to all nations and which is filled by an individual who is selected by a defined process from among nominees from nations. 26/8/09

non-registered publication / publication non enregistre A publication which bears no register number and for which periodic accounting is not required. 1/3/71 non-sub contact chart Preferred term: non-submarine contact chart.

non-submarine contact chart / carte des faux chos A special naval chart, at a scale of 1:100,000 to 1:1,000,000, showing bathymetry, bottom characteristics, wreck data and non-submarine contact data for coastal and off-shore waters. It is designed for use in conducting submarine and antisubmarine warfare operations. Related terms: aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; amphibious chart; chart; chart base; combat chart; fire capabilities chart; hydrographic chart; inter-

NATO/PdP JAWNE

264

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

chart relationship diagram; location diagram; map; map index; map series; map sheet; mine warfare chart; nautical plotting chart; special aeronautical chart. 1/10/80 normal impact effect Preferred term: cardinal point effect. normal lighting / clairage normal Lighting of vehicles as prescribed or authorized by the law of a given country without restrictions for military reasons. Related term: reduced lighting. 1/1/80

hydrographic chart; inter-chart relationship diagram; location diagram; map; map index; map series; map sheet; mine warfare chart; nautical plotting chart; special aeronautical chart. 26/2/98 normalny efekt uderzeniowy >Termin zalecany: cardinal point effect. 26/2/98 owietlenie normalne Owietlenie pojazdw zgodne z zaleceniami i prawem danego kraju, bez ogranicze ze wzgldw wojskowych. >Termin zwizany: reduced lighting. 26/2/98 obszar Traktatu Pnocnoatlantyckiego Wedug artykuu 6 Traktatu Pnocnoatlantyckiego obszar obejmujcy terytorium pastw stron traktatu w Europie i Ameryce Pnocnej oraz terytorium Turcji, obszar Morza rdziemnego oraz Pnocnego Atlantyku na pnoc od Zwrotnika Raka. >4/4/02

North Atlantic Treaty area / zone du Trait de l'Atlantique Nord In accordance with Article 6 of the North Atlantic Treaty, the area including the territory of the Parties in Europe and North America and the territory of Turkey, the Mediterranean Sea and the North Atlantic area north of the Tropic of Cancer. 1/10/01 northing / vers le nord Northward, that is, from bottom to top, reading of grid values on a map. 1/3/73 notice to airmen / avis aux navigants NOTAM A notice distributed by means of telecommunication containing information concerning the establishment, condition or change in any aeronautical facility, service, procedure or hazard, the timely knowledge of which is essential to personnel concerned with flight operations. [ICAO] 15/7/00 notice to move / pravis de mouvement NTM A warning order that specifies the time given to a unit or headquarters to be ready to deploy. Note: this order normally precedes an order to move and may increase or decrease the time to prepare. Related terms: movement order; order to move; readiness; readiness time; warning order. 1/10/03

w kierunku pnocnym Odczytywanie wartoci na siatce mapy w kierunku pnocnym, czyli z dou do gry. >22/9/99 komunikat dla personelu lotniczego NOTAM Komunikat przekazywany poprzez rodki cznoci, zawierajcy informacje dotyczce stanu, warunkw lub zmian w jakichkolwiek elementach infrastruktury lotniczej, obsugi, procedur lub zagroe. Otrzymanie tych informacji w odpowiednim czasie jest nieodzowne dla personelu uczestniczcego w lotach. [ICAO] >7/6/01 gotowo do przemieszczenia NTM Zarzdzenie przygotowawcze, w ktrym okrelono czas gotowoci jednostki lub dowdztwa do rozpoczcia przemieszczenia. Uwaga: Zarzdzenie to zwykle poprzedza rozkaz do przemieszczenia i moe skrci lub wyduy czas przygotowa. >Terminy zwizane: movement order; order to move; readiness; readiness time; warning order. 23/3/11 pozycja bez uwzgldnienia poprawki na wiatr >Termin zalecany: air position . 26/2/98 powietrzny wybuch jdrowy Wybuch jdrowy w powietrzu na wysokoci wikszej ni maksymalny promie kuli ognistej. >Terminy zwizane: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 10/1/02

no-wind position Preferred term: air position. nuclear airburst / explosion nuclaire arienne The explosion of a nuclear weapon in the air, at a height greater than the maximum radius of the fireball. Related terms: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 1/3/73 nuclear bonus effects / effets nuclaires favorables non prvisibles Desirable damage or casualties produced by the effects from friendly nuclear weapons that cannot be

dodatkowe efekty uycia broni jdrowej Podane zniszczenia lub straty spowodowane uyciem broni jdrowej przez siy wasne, ktrych jednak nie mona dokadnie oszacowa podczas

NATO/PdP JAWNE

265

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

accurately calculated in targeting as the uncertainties involved preclude depending on them for a militarily significant result. 1/7/80 nuclear certifiable / apte l'homologation nuclaire Indicates a unit or vehicle possessing the potential of passing functional tests and inspections of all normal and emergency systems affecting the nuclear weapons. 1/11/86

okrelania celw, co powoduje, e nie mona ich zakada podczas planowania efektw operacji wojskowych. >6/12/01 zdolny do uzyskania certyfikatu jdrowego Odnosi si do jednostki lub rodka przenoszenia broni jdrowej potencjalnie zdolnego do uzyskania pozytywnego wyniku bada i kontroli wszelkich standardowych i awaryjnych systemw majcych wpyw na funkcjonowanie broni jdrowej. >23/3/11 posiadajcy certyfikat jdrowy >Terminy zwiazane: nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 23/3/11 jednostka przenoszca posiadajca certyfikat jdrowy Dowolna jednostka organizacyjna wraz z elementami wsparcia, zdolna do wykonywania zada rodkami jdrowymi zgodnie z odpowiednimi ustaleniami dwustronnymi i wytycznymi NATO. >Terminy zwizane: nuclear certified; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 23/3/11

nuclear certified / homologu nuclaire Related terms: nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 1/11/85 nuclear certified delivery unit / unit de vecteurs homologus nuclaire Any level of organization and support elements which are capable of executing nuclear missions in accordance with appropriate bilateral arrangements and NATO directives. Related terms: nuclear certified; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 1/11/85 nuclear certified delivery vehicle / vecteur homologu nuclaire A delivery vehicle whose compatibility with a nuclear weapon has been certified by the applicable nuclear power through formal procedures. Related terms: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 1/11/85 nuclear cloud / nuage nuclaire A cloud of hot gases, smoke, dust and other particulate matter from a nuclear weapon and its environment, that is carried aloft in conjunction with the rise of the fireball produced by the detonation of that weapon. 2/3/09 nuclear collateral effects / effets nuclaires subsidiaires Undesired damage or casualties resulting from the detonation of friendly nuclear weapons. 9/1/96 nuclear column / colonne nuclaire A hollow cylinder of water and spray thrown up from an underwater burst of a nuclear weapon, through which the hot, high-pressure gases formed in the explosion are vented to the atmosphere. A somewhat similar column of dirt is formed in an underground explosion. 1/3/73

certyfikowany rodek przenoszenia broni jdrowej rodek przenoszenia broni jdrowej, ktrego kompatybilno z przenoszonym adunkiem zostaa potwierdzona certyfikatem wydanym przez odpowiednie mocarstwo jdrowe z zastosowaniem procedur formalnych. >Terminy zwizane: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear delivery unit; nuclear delivery vehicle. 6/12/01 obok promieniotwrczy Obok gorcych gazw, dymu, kurzu i innej materii pochodzcej z adunku jdrowego i jego otoczenia, wznoszony w gr wraz z kul ognist, wytworzony wskutek detonacji tego adunku. >8/12/09

niepodane zniszczenia jdrowe Niepodane zniszczenia lub straty spowodowane uyciem broni jdrowej przez siy wasne. >10/1/02

sup wodny po podwodnym wybuchu jdrowym Cylinder utworzony z wody i drobnych kropelek wyrzucanych w gr wskutek podwodnego wybuchu jdrowego, przez ktry uwalniane s do atmosfery gorce gazy o wysokim cinieniu, wytworzone w czasie eksplozji. Podobny sup zoony z czstek ziemi powstaje podczas podziemnego wybuchu jdrowego. >6/12/01 zobowizanie jdrowe Owiadczenie kraju czonkowskiego NATO, e okrelone siy zostay lub zostan wydzielone do dyspozycji NATO, jako siy jdrowe lub siy podwjnego przeznaczenia. >7/3/02

nuclear commitment / engagement nuclaire A statement by a NATO member that specific forces have been committed or will be committed to NATO in a nuclear only or dual capable role. 1/10/84

NATO/PdP JAWNE

266

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

nuclear damage / dgt nuclaire 1. Light Damage. Damage which does not prevent the immediate use of equipment or installations for which it was intended. Some repair by the user may be required red to make full use of the equipment or installations. 2. Moderate Damage. Damage which prevents the use of equipment or installations until extensive repairs are made. 3. Severe Damage. Damage which prevents use of equipment or installations permanently. 1/3/73

zniszczenia broni jdrow 1. Zniszczenia lekkie. Zniszczenia, ktre nie przeszkadzaj w natychmiastowym wykorzystaniu sprztu lub obiektw, ktre byy naraone na dziaanie czynnikw raenia broni jdrowej. Moe wystpi potrzeba wykonania przez uytkownika pewnych napraw przywracajcych pen sprawno sprztu i/ lub obiektw. 2. Zniszczenia rednie. Zniszczenia, ktre uniemoliwiaj korzystanie ze sprztu i/ lub obiektw do czasu dokonania powanych napraw. 3. Zniszczenia cikie. Zniszczenia, ktre trwale uniemoliwiaj wykorzystanie sprztu i/ lub obiektw. >7/2/02 ocena zniszcze broni jdrow Okrelenie skutkw zniszcze w wyniku ataku jdrowego, w odniesieniu do ludnoci, si i zasobw. Ocena dokonywana jest podczas i po zakoczeniu ataku oraz nie uwzgldnia znaczenia operacyjnego powstaych zniszcze. >10/1/02

nuclear damage assessment / valuation de dommages nuclaires The determination of the damage effect to the population, forces and resources resulting from actual nuclear attack. It is performed during and after an attack. The operational significance of the damage is not evaluated in this assessment. 1/7/80 nuclear defence / dfense nuclaire The methods, plans, and procedures involved in establishing and exercising defensive measures against the effects of an attack by nuclear weapons or radiological warfare agents. It encompasses both the training for, and the implementation of, these methods, plans, and procedures. Related term: radiological defence. 1/3/73 nuclear delivery unit / unit de vecteurs capacit nuclaire Any level of organization capable of employing a nuclear weapon system or systems when the weapon or weapons have been released by proper authority. Related terms: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery vehicle. 1/10/84 nuclear delivery vehicle / vecteur capacit nuclaire That portion of the weapon system which provides the means of delivery of a nuclear weapon to the target. Related terms: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit. 1/10/84 nuclear detonation, detection and reporting system / systme de dtection et de compte rendu d'explosion nuclaire A system deployed to provide surveillance coverage of critical friendly target areas, and indicate place, height of burst, yield, and ground zero of nuclear detonations. 1/3/73

obrona przed broni jdrow Metody, plany i procedury planowania i wykorzystania rodkw obrony przed skutkami ataku broni jdrow lub radiacyjn. Obejmuje zarwno szkolenie, jak i wdraanie ww. metod, planw i procedur. >Termin zwizany: radiological defence. 6/12/01

jednostka uycia broni jdrowej Dowolna jednostka organizacyjna zdolna do uycia broni jdrowej po otrzymaniu zgody od odpowiednich wadz. >Terminy zwizane: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery vehicle. 6/12/01

rodek przenoszenia broni jdrowej Cz systemu uzbrojenia zapewniajca przenoszenie broni jdrowej do celu. >Terminy zwizane: nuclear certified; nuclear certified delivery unit; nuclear certified delivery vehicle; nuclear delivery unit. 6/12/01

system wykrywania i meldowania o wybuchach jdrowych System rozwinity w celu prowadzenia obserwacji wanych rejonw wojsk wasnych i okrelania miejsc, wysokoci, mocy i punktw zerowych wybuchw jdrowych. >7/3/02

NATO/PdP JAWNE

267

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

nuclear incident / incident nuclaire An unexpected event involving a nuclear weapon, facility, or component, but not constituting a nuclear weapon(s) accident. 1/3/73 nuclear logistic movement / transport nuclaire The transport of nuclear weapons or components of nuclear weapons in connection with supply or maintenance operations. 1/3/73 nuclear nation / nation nuclaire Military nuclear powers and civil nuclear powers. Related terms: major nuclear power; military nuclear power; nuclear nation. 1/4/71 nuclear power / puissance nuclaire Not to be used without appropriate modifier. Related terms: major nuclear power; military nuclear power; nuclear nation. 1/4/71 nuclear radiation / rayonnement nuclaire Particulate and electromagnetic radiation emitted from atomic nuclei in various nuclear processes. The important nuclear radiations, from the weapon standpoint, are alpha and beta particles, gamma rays, and neutrons. All nuclear radiations are ionizing radiations, but the reverse is not true; X-rays for example, are included among ionizing radiations, but they are not nuclear radiations since they do not originate from atomic nuclei. 1/9/71

incydent z broni jdrow Przypadkowe zdarzenie dotyczce broni jdrowej, jej czci skadowych lub urzdze z ni zwizanych, nie stanowice wypadku z broni jdrow. >6/12/01 logistyczne przemieszczenie broni jdrowej Transport broni jdrowej lub jej czci skadowych w celach zaopatrzeniowych i/lub w zwizku z jej obsug techniczn. >6/12/01 pastwo jdrowe Pastwo posiadajce bro jdrow i/lub cywilny potencja jdrowy. >Terminy zwizane: major nuclear power; military nuclear power; nuclear nation. 6/12/01 mocarstwo jdrowe Nie naley uywa bez waciwego okrelenia. >Terminy zwizane: major nuclear power; military nuclear power; nuclear nation. 26/2/98 promieniowanie jdrowe Promieniowanie czsteczkowe i promieniowanie elektromagnetyczne emitowane z jder atomw podczas rnorodnych procesw jdrowych. Istotnymi z wojskowego punktu widzenia rodzajami promieniowania s: promieniowanie czsteczkowe alfa, beta i neutronowe oraz promieniowanie gamma. Kady rodzaj promieniowania jdrowego jest promieniowaniem jonizujcym, ale nie odwrotnie; np. promieniowanie rentgenowskie zalicza si do promieniowania jonizujcego, ale nie jest ono promieniowaniem jdrowym, gdy nie pochodzi z jder atomw. >8/11/01 rubie bezpieczestwa jdrowego Wyznaczona (w miar moliwoci) linia przebiegajca przez okrelone punkty topograficzne, wykorzystywana do okrelenia poziomw podejmowanych rodkw ochronnych, stopnia zniszcze lub zagroenia dla si wasnych i okrelajca granic, do ktrej mog siga skutki uycia broni jdrowej przez siy wasne. >10/1/02 ostrzeenie o uderzeniu jdrowym Ostrzeenie o wasnym uderzeniu jdrowym lub o przewidywanym uderzeniu jdrowym przeciwnika. >7/3/02 naziemny (nawodny) wybuch jdrowy Wybuch adunku jdrowego na powierzchni ziemi lub wody albo nad ich powierzchni, na wysokoci mniejszej ni maksymalny promie kuli ognistej. >Terminy zwizane: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear airburst; nuclear underground burst. 23/3/11 reakcja celu na wybuch jdrowy Skutki oddziaywania fali uderzeniowej, ciepa, wiata i promieniowania wybuchu jdrowego na ludzi, rodki materiaowo-techniczne i sprzt. >7/3/02 podziemny wybuch jdrowy

nuclear safety line / ligne de scurit nuclaire A line selected, if possible, to follow well-defined topographical features and used to delineate levels of protective measures, degrees of damage or risk to friendly troops, and/or prescribe limits to which the effects of friendly weapons may be permitted to extend. 1/4/71 nuclear strike warning / pravis d'attaque nuclaire A warning of impending friendly or suspected enemy nuclear attack. 1/8/76

nuclear surface burst / explosion nuclaire de surface An explosion of a nuclear weapon at the surface of land or water; or above the surface, at a height less than the maximum radius of the fireball. Related terms: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear airburst; nuclear underground burst. 1/7/70 nuclear target response / effet sur l'objectif nuclaire The effect on men, material, and equipment of blast, heat, light, and nuclear radiation resulting from the explosion of a nuclear weapon. 1/5/83 nuclear underground burst / explosion nuclaire souterraine

NATO/PdP JAWNE

268

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

souterraine The explosion of a nuclear weapon in which the centre of the detonation lies at a point beneath the surface of the ground. Related terms: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear arirburst; nuclear surface burst. 1/3/73 nuclear underwater burst / explosion nuclaire sous-marine The explosion of a nuclear weapon in which the centre of the detonation lies at a point beneath the surface of the water. Related terms: nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 1/3/73 nuclear vulnerability assessment / valuation de la vulnrabilit nuclaire The estimation of the probable effect on population, forces, and resources from a hypothetical nuclear attack. It is performed predominantly in the pre-attack period; however, it may be extended to the trans-attack or post-attack periods. 1/7/70 nuclear warfare / guerre nuclaire NW Warfare involving the employment of nuclear weapons. 1/3/73 nuclear weapon / arme nuclaire atomic weapon A complete assembly (i.e. implosion type, gun type, or thermonuclear type), in its intended ultimate configuration which, upon completion of the prescribed arming, fusing and firing sequence, is capable of producing the intended nuclear reaction and release of energy. 1/11/83 nuclear weapon debris / rsidu d'arme nuclaire The residue of a nuclear weapon after it has exploded; that is, materials used for the casing and other components of the weapon, plus unexpended plutonium or uranium, together with fission products. 1/11/83 nuclear weapon employment time / dlai d'emploi de l'arme nuclaire The time required for delivery of a nuclear weapon after the decision to fire has been made. 1/3/73 nuclear weapon exercise / exercice de prparation d'une arme nuclaire An operation not directly related to immediate operational readiness. It includes removal of a weapon from its normal storage location, prepared for use, delivery to an employment unit, the movement in a ground training exercise to include loading aboard an aircraft or missile and return to storage. It may include any or all of the operations listed above, but does not include launching or flying operations. Typical exercises include aircraft generation

Wybuch jdrowy, ktrego centrum znajduje si pod powierzchni ziemi. >Terminy zwizane: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear arirburst; nuclear surface burst. 10/1/02

podwodny wybuch jdrowy Wybuch jdrowy, ktrego centrum znajduje si pod powierzchni wody. >Terminy zwizane: nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst. 10/1/02

ocena wraliwoci na wybuch jdrowy Ocena prawdopodobnych skutkw hipotetycznego ataku jdrowego na ludno, siy i zasoby. Przeprowadzana jest zazwyczaj przed atakiem, moe by jednak prowadzona podczas ataku i po jego zakoczeniu. >10/1/02

dziaania z uyciem broni jdrowej NW Dziaania wojenne, w ktrych stosowana jest bro jdrowa. >10/1/02 bro jdrowa, adunek jdrowy bro atomowa Kompletny zestaw (np. typu implozyjnego, artyleryjskiego lub termojdrowego), ktry w swej ostatecznej, zamierzonej konfiguracji, po zakoczeniu ustalonej procedury uzbrajania i odpalania jest zdolny do zainicjowania zamierzonej reakcji jdrowej i uwolnienia energii. >8/11/01 pozostaoci po wybuchu broni jdrowej Pozostaoci po eksplozji broni jdrowej, czyli materiay uyte jako obudowa i inne skadniki broni, wliczajc nie zuyty pluton lub uran wraz z produktami rozszczepienia. >26/2/98

czas uycia broni jdrowej Czas niezbdny do spowodowania detonacji adunku jdrowego od momentu podjcia decyzji o jego uyciu. >8/11/01 wiczenie z broni jdrow Dziaania nie zwizane bezporednio z natychmiastow gotowoci bojow. Obejmuj wyprowadzanie broni jdrowej ze zwykego miejsca jej przechowywania, przygotowanie do uycia, dostarczenie do jednostki majcej jej uy, przemieszczanie broni w trakcie wicze naziemnych wraz z umieszczeniem adunku jdrowego w samolocie lub pocisku, a nastpnie przemieszczenie jej z powrotem do miejsca przechowywania. wiczenia mog obejmowa wybrane lub wszystkie przedsiwzicia wymienione powyej,

NATO/PdP JAWNE

269

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

exercises, ground readiness exercises, ground tactical exercises, and various categories of inspections designed to evaluate the capability of the unit to perform its prescribed mission. Related terms: immediate operational readiness; nuclear weapon manoeuvre. 1/3/73

wyczajc czynno odpalenia i etap lotu. Typowe wiczenia obejmuj: wiczenia przygotowania statkw powietrznych do wykonywania zada, naziemne wiczenia gotowoci i naziemne wiczenia taktyczne oraz rnego rodzaju kontrole w celu oceny zdolnoci jednostki do wykonania przydzielonych zada. >Terminy zwizane: immediate operational readiness; nuclear weapon manoeuvre. 10/1/02 manewry z broni jdrow Dziaania nie zwizane bezporednio z natychmiastow gotowoci bojow. Mog obejmowa wszystkie dziaania w ramach wiczenia z broni jdrow poszerzone o loty samolotw bojowych z adunkami jdrowymi, ale bez ich uycia. Typowe manewry obejmuj osiganie gotowoci bojowej do uycia broni jdrowej i dziaania lotnictwa taktycznego. >Terminy zwizane: immediate operational readiness; nuclear weapon exercise. 6/12/01

nuclear weapon manoeuvre / exercice d'emploi d'une arme nuclaire An operation not directly related to immediate operational readiness. It may consist of all those operations listed for a nuclear weapon exercise and is extended to include fly-away in combat aircraft, but does not include expenditure of the weapon. Typical manoeuvres include nuclear operational readiness manoeuvres and tactical air operations. Related terms: immediate operational readiness; nuclear weapon exercise. 1/9/81 nuclear weapon(s) accident / accident d'arme(s) nuclaire(s) Any unplanned occurrence involving loss or destruction of, or serious damage to, nuclear weapons or their components which results in an actual or potential hazard to life or property. 1/3/73 nuclear weapons state NWS Preferred term: military nuclear power. nuclear yield / puissance d'une arme nuclaire The energy released in the detonation of a nuclear weapon, measured in terms of the kilotons or megatons of trinitrotoluene required to produce the same energy release. 1/7/70 nuisance minefield / champ de mines de harclement A minefield laid to delay and disorganize the enemy and to hinder his use of an area or route. 1/12/76

wypadek z broni jdrow Nieplanowane zdarzenie polegajce na utracie, zniszczeniu lub powanym uszkodzeniu broni jdrowej lub jej komponentw, powodujce rzeczywiste lub potencjalne zagroenie dla ycia lub mienia. >10/1/02

pastwo posiadajce bro jdrow NWS >Termin zalecany: military nuclear power. 29/4/10 moc wybuchu jdrowego Energia uwalniana podczas wybuchu adunku jdrowego mierzona w kilotonach lub megatonach trotylu, potrzebnego do uwolnienia takiej samej energii. >6/12/01 nkajce pole minowe Pole minowe ustawione w celu opnienia oraz dezorganizacji ruchu i dziaania przeciwnika, uniemoliwiajce wykorzystanie przez niego terenu lub drogi. >12/12/00 kolejny rzut (fala) >Termin zwizany: wave. 26/2/98 numer .... doda (odj) W artylerii termin uywany do wskazania zmiany stanu liczebnego uzbrojenia. >26/2/98

numbered wave / vague numrote Related term: wave. 1/3/73 number... in (out) / nime pice reprend le tir (incident de tir) In artillery, term used to indicate a change in status of weapon number. 1/8/76 numerical scale Preferred term: scale.

skala liczbowa >Termin zalecany: scale. 26/2/98

O
objective / objectif Obj
1

cel Obj

NATO/PdP JAWNE

270

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A clearly defined and attainable goal for a military operation, for example seizing a terrain feature, neutralizing an adversarys force or capability or achieving some other desired outcome that is essential to a commanders plan and towards which the operation is directed. 6/1/06 objective area / zone de l'objectif OA A defined geographical area within which is located an objective to be captured or reached by the military forces. This area is defined by the competent authority for purposes of command and control. Related terms: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; offshore patrol; patrol; reconnaissance patrol; standing patrol, 1 target . 1/3/73 oblique air photograph / photographie arienne oblique An air photograph taken with the camera axis directed between the horizontal and vertical planes. Commonly referred to as an "oblique". a. High Oblique - one in which the apparent horizon appears, and b. Low Oblique - one in which the apparent horizon does not appear. 1/7/70 observation post / post dobservation 2 OP A position from which military observations are made, or fire directed and adjusted, and which possesses appropriate communications; may be airborne. 8/8/08

Precyzyjnie zdefiniowany i moliwy do osignicia cel operacji wojskowej, na przykad zajcie terenu, neutralizacja siy przeciwnika, jego potencjau lub dziaanie umoliwiajce osignicie podanych wynikw, ktre maj istotne znaczenie w planie dowdcy i s zbiene z kierunkiem operacji. 27/6/06 rejon celu OA Okrelony obszar geograficzny, w ktrym znajduje si cel do zdobycia lub osignicia przez siy wojskowe. Rejon ten jest wyznaczany przez dowdztwo odpowiedniego szczebla, waciwe dla dowodzenia dziaaniami. >Terminy zwizane: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; offshore patrol; patrol; reconnaissance patrol; 1 standing patrol, target . 30/3/10 lotnicza fotografia skona Fotografia lotnicza, wykonana kamer, ktrej o zawarta jest midzy paszczyznami: poziom i pionow. Zwykle zwana skon. a. Z duym odchyleniem - taka, w ktrej pojawia si horyzont; b. Z maym odchyleniem - taka, w ktrej nie pojawia si horyzont. >13/5/04

posterunek obserwacyjny 2 OP Stanowisko wyposaone w rodki cznoci, z ktrego prowadzi si obserwacj oraz naprowadza i koryguje ogie. Moe to by powietrzny posterunek obserwacyjny. >8/12/09 ogie obserwowany Prowadzenie ognia, podczas ktrego miejsce trafienia lub wybuchu moe by widziane przez obserwatora. Prowadzenie ognia moe by kontrolowane i korygowane na podstawie obserwacji. >Termin 3 zwizany: fire . 15/1/08 procedura prowadzenia ognia obserwowanego Ujednolicona procedura stosowana przy korygowaniu ognia poredniego. >15/1/08

observed fire / tir observ Fire for which the point of impact or burst can be seen by an observer. The fire can be controlled and adjusted on the basis of observation. Related term: 3 fire . 1/3/73

observed fire procedure / rglage de tir par observation A standardized procedure for use in adjusting indirect fire on a target. 1/3/73 observer identification / identification de l'observateur In artillery and naval fire support, the first element of a call for fire to establish communication and to identify the observer/spotter. 1/9/74 observer-target distance / distance d'observation The distance along an imaginary straight line from the spotter or observer to the target. 1/11/75 observer-target line / ligne d'observation An imaginary straight line from the observer/spotter to the target. Related term: spotting line. 1/9/74

sprawdzenie tosamoci obserwatora Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej pierwszy element wezwania do prowadzenia ognia przekazywany w celu nawizania cznoci i sprawdzenia tosamoci obserwatora. >26/2/98 odlego obserwator-cel Odlego w linii prostej midzy obserwatorem a celem. 23/3/11 linia obserwator-cel Pozorna linia prosta od obserwatora do celu. >Termin zwizany: gun-target line; potting line. 23/3/11

NATO/PdP JAWNE

271

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

obstruction (preferred) / obstacle obstacle (preferred) A natural or man-made object that creates a physical impediment to or hazard for the movement of vehicles, personnel or formations. Note: The term obstacle is preferred in the land environment and obstruction in the air and water environments. Examples: A tall building near a flight path; a reef; an iceberg; a minefield; a marsh. 16/4/10 obstructor / obstructeur In naval mine warfare, a device laid with the sole object of obstructing or damaging mechanical minesweeping equipment. 1/3/77 occupation of position / occupation d'une position Movement into and proper organization of an area to be used as a battle position. 1/3/73 ocean manifest / manifeste A detailed listing of the entire cargo loaded into any one ship showing all pertinent data which will readily identify such cargo and where and how the cargo is stowed. Related term: loading plan. 1/3/81

przeszkoda Naturalny lub sztuczny obiekt, ktry stwarza fizyczne zagroenie lub ryzyko zagroenia dla przemieszczania uzbrojenia i sprztu, personelu lub formacji. Uwaga: Termin obstacle odnosi si do rodowiska ldowego, za obstruction ma zastosowanie w rodowisku morskim i powietrznym. Przykad: Wysoki budynek w pobliu trasy lotu; rafa; gra lodowa; pole minowe; mokrado; >9/11/11

niszczyciel traw W morskiej wojnie minowej urzdzenie przeznaczone do utrudniania traowania lub uszkodzenia mechanicznego sprztu traujcego. >26/2/98 zajcie pozycji Przemieszczenie si do danego miejsca i urzdzenie w nim pozycji bojowej. >26/2/98 manifest adunkowy Dokadny spis caego adunku znajdujcego si na dowolnym statku, zawierajcy wszelkie zwizane z nim dane, pozwalajcy atwo go zidentyfikowa oraz ustali, w jaki sposb i gdzie jest on rozmieszczony. >Termin zwizany: loading plan. 26/2/98 okrt stacjonarny Okrt wyznaczony do wiadczenia rnych usug na okrelonym obszarze wodnym, w tym w zakresie poszukiwania i ratownictwa, informacji meteorologicznej, pomocy nawigacyjnej i urzdze cznoci. >26/2/98 dziaania ofensywne w ramach walki o przewag w powietrzu OCA Dziaania prowadzone w celu zniszczenia lub ograniczenia zdolnoci si powietrznych przeciwnika, w miar moliwoci jak najbliej jego baz. >29/4/10 minowe przeciwdziaania zaczepne rodki zabezpieczajce przed stawianiem min przez przeciwnika. >26/2/98

ocean station ship / navire stationnaire ocanique A ship assigned to operate within a specified area to provide several services including search and rescue, meteorological information, navigational aid, and communications facilities. 1/3/73

offensive counter-air operation / opration offensive contre le potentiel arien OCA An operation mounted to destroy, disrupt or limit enemy air power as close to its source as possible. 1/3/82 offensive mine countermeasures / mesures offensives antimines Measures intended to prevent the enemy from successfully laying mines. 1/12/76 offensive minefield / champ de mines offensif In naval mine warfare, a minefield laid in enemy territorial water or waters under enemy control. 2 Related term: minefield . 1/12/76

ofensywne pole minowe W morskiej wojnie minowej pole minowe stawiane na wodach terytorialnych nieprzyjaciela lub wodach przez 2 niego kontrolowanych. >Termin zwizany: minefield . 12/9/02 oficer prowadzcy wiczenie OCE Oficer odpowiedzialny za prowadzenie przydzielonej czci wiczenia z pozycji si wasnych, przeciwnika i si neutralnych. Wydaje potrzebne, dodatkowe wytyczne. Ponadto moe by kierownikiem wiczenia. >4/10/11

officer conducting the exercise / officier directeur de l'exercice OCE The officer responsible for the conduct of an allocated part of the exercise from the Blue, Orange and Purple aspects. He will issue necessary supplementary instructions. In addition, he may be an exercise

NATO/PdP JAWNE

272

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

commander. 11/11/83 officer conducting the serial / officier responsable d'une phase de l'exercice OCS The officer designated to exercise tactical control over assigned forces for a specific exercise serial. 1/9/74 officer in tactical command / officier exerant le commandement tactique OTC In maritime usage, the senior officer present eligible to assume command, or the officer to whom he has delegated tactical command. 22/1/10 officer scheduling the exercise / officier charg de la mise sur pied d'un exercice OSE The officer who originates the exercise and the orders it to take place. He will issue basic instructions which will include the designation of exercise areas, the allocation of forces, and the necessary coordinating instructions. He will also designate the officers conducting the exercise. 1/3/73 offset bombing / bombardement en dport Any bombing procedure which employs a reference or aiming point other than the actual target. 1/1/73 oficer prowadzcy etap wiczenia OCS Oficer wyznaczony do kierowania taktycznego przydzielonymi siami w okrelonej fazie wiczenia. >4/10/11 oficer sprawujcy dowdztwo taktyczne OTC W marynarce wojennej starszy oficer, ktrego wyznaczono na stanowisko dowdcze, albo oficer, ktremu powierzy on dowodzenie taktyczne. >3/3/09

oficer planujcy wiczenie OSE Oficer inicjujcy wiczenie i wydanie rozkazu jego przeprowadzenia. Wydaje on podstawowe instrukcje obejmujce wyznaczenie poligonw, rozmieszczenie si oraz potrzebne instrukcje koordynujce. Wyznacza take oficerw prowadzcych wiczenie. >4/10/11

bombardowanie z pomocniczym punktem celowania Procedura bombardowania, w ktrej wykorzystuje si pewien inny punkt odniesienia lub inny punkt celowania ni cel rzeczywisty. >26/2/98 uchylenie odrodkowe W dziaaniach z uyciem broni jdrowej odlego pomidzy zaplanowanym lub rzeczywistym punktem zerowym wybuchu jdrowego a punktem centralnym celu powierzchniowego wzgldnie celem punktowym. >10/1/02 punkt przechwytywania W przechwytywaniu powietrznym, punkt w przestrzeni odnoszcy si do toru lotu obiektu, w kierunku, ktrego skierowany jest samolot przechwytujcy i z ktrego wykonywany jest kocowy lub pocztkowy zwrot do ataku. >26/2/98 likwidowane stanowisko Stanowisko przeznaczone do likwidacji po zaaprobowaniu ustanowienia nowego stanowiska. Zlikwidowane stanowisko moe by w obrbie lub poza struktur organizacyjn instytucji, w ktrej tworzone jest nowe stanowisko. >26/2/98 patrol penomorski Morski patrol obronny dziaajcy na zewntrznym obszarze eglownych wd przybrzenych. Stanowi on cz miejscowych, morskich si obronnych, skadajcych si z okrtw i statkw powietrznych. Dziaa poza rejonami wyznaczonymi dla patrolu przybrzenego. >Termin zwizany: patrol. 30/3/10 transportowiec oleju opaowego

offset distance / distance de dcentrement In nuclear warfare, the distance the desired ground zero or actual ground zero is offset from the centre of an area target or from a point target. 1/3/73

offset point / point futur In air interception, a point in space relative to a target's flight path toward which an interceptor is vectored and from which the final or a preliminary turn to attack heading is made. 1/9/74

offset post / poste reporter A post identified for elimination or disestablishment when establishing a newly authorized post. The disestablished post may be within or outside the organization receiving the new post. 1/8/76

offshore patrol / patrouille du large A naval defence patrol operating in the outer area of navigable coastal waters. It is a part of the naval local defence forces consisting of naval ships and aircraft and operates outside those areas assigned to the inshore patrol. Related term: patrol. 1/3/73

oiler / ptrolier

NATO/PdP JAWNE

273

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A naval or merchant tanker specially equipped and rigged for replenishing other ships at sea. 1/3/73

Tankowiec marynarki wojennej lub handlowej, specjalnie wyposaony i otaklowany do tankowania innych statkw na morzu. >26/2/98 na wezwanie Wyraenie uywane do okrelenia wezwania do zaplanowanej koncentracji, uderzenia z powietrza lub ognia zaporowego. >Terminy zwizane: call for fire; oncall mission. 23/3/11 dziaania na wezwanie Rodzaj wsparcia lotniczego, na ktre nie zgoszono odpowiednio wczenie zapotrzebowania, uniemoliwiajc szczegowe planowanie i odpraw pilotw przed startem. Statki powietrzne przeznaczone do wykonania takiego zadania dyuruj w powietrzu, na ziemi lub lotniskowcu, w przewidzianym wariancie uzbrojenia. >Terminy zwizane: close air support; immediate air support; indirect air support; preplanned air support; tactical air support. 7/12/10 cel na wezwanie We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej cel inny ni umieszczony w wykazie, na ktry bdzie skierowany ogie, gdy bdzie zgoszona taka potrzeba. >26/2/98 rzut (fala) na danie >Termin zwizany: wave. 26/2/98 zaopatrzenie na jeden dzie Jednostka lub ilo zaopatrzenia, przyjta jako wielko standardowa, uywana przy szacowaniu redniego dziennego zuycia w okrelonych warunkach. Moe by take wyraona jako, na przykad, liczba nabojw na dany rodzaj broni na jeden dzie. >Terminy zwizane: combat day of supply; standard day of supply. 20/10/10 obwd impulsowy Obwd miny, ktry wymaga pobudzenia poprzez okrelone, jednorazowe zaburzenie otoczenia. >12/9/02 droga otwarta Trasa nie podlegajca ograniczeniom drogowym lub kontroli ruchu. >Terminy zwizane: route. 26/2/98 dane wywiadowcze ze rde jawnych OSINT Dane wywiadowcze pochodzce zarwno z publicznie dostpnych informacji, jak i innych jawnych informacji o ograniczonym rozpowszechnianiu lub dostpie. >3/3/09

on call / la demande A term used to signify that a prearranged concentration, air strike, or final protective fire may be called for. Related terms: call for fire; on-call mission. 1/9/71 on-call mission / mission sur demande A type of air support mission which is not requested sufficiently in advance of the desired time of execution to permit detailed planning and briefing of pilots prior to take-off. Aircraft scheduled for this type of mission are on air, ground, or carrier alert, and are armed with a prescribed load. Related terms: close air support; immediate air support; indirect air support; preplanned air support; tactical air support. 4/10/00

on-call target / tir la demande In artillery and naval fire support, a planned target other than a scheduled target on which fire is delivered when requested. 1/8/76 on-call wave / vague sur demande Related term: wave. 1/3/73 one day's supply / jour de ravitaillement A unit or quantity of supplies adopted as a standard of measurement, used in estimating the average daily expenditure under stated conditions. It may also be expressed in terms of a factor, e.g., rounds of ammunition per weapon per day. Related terms: combat day of supply; standard day of supply. 1/9/71 one-look circuit / mise de feu impulsion unique A mine circuit which requires actuation by a given influence once only. 1/11/75 open route / itinraire libre A route not subject to traffic or movement control restrictions. Related terms: route. 1/1/80 open source intelligence / renseignement de source ouverte OSINT Intelligence derived from publicly available information, as well as other unclassified information that has limited public distribution or access. 25/9/98 operation / opration Op 1 OP (admitted) A military action or the carrying out of a strategic, tactical, service, training, or administrative military mission; the process of carrying on combat, including movement, supply, attack, defence and manoeuvres needed to gain the objectives of any battle or
1

operacja Op 1 OP (dopuszczalny) Dziaania wojskowe lub realizowane wojskowe misje strategiczne, taktyczne, szkoleniowe, zabezpieczajce bd administracyjne; proces prowadzenia walki, wcznie z przemieszczeniem, dostawami zaopatrzenia, atakiem, obron i ruchem potrzebnymi do osignicia
1

NATO/PdP JAWNE

274

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

campaign. Related term: airborne .1/3/73

celw bitwy lub kampanii. >Termin zwizany: airborne . 29/4/10 wymagania operacyjne dla wzajemnej obsugi statkw powietrznych Wojskowe wymagania, ustanowione przez dowdc NATO, stawiane okrelonym lotniskom lub okrtom, dla zapewnienia obsugi stopnia A lub B statkom powietrznym nie przydzielonym do takiego lotniska lub okrtu. >Terminy zwizane: aircraft cross-servicing; aircraft transient servicing. 26/2/98

operational aircraft cross-servicing requirement / besoin oprationnel de services mutuels pour aronefs A military requirement, established by a NATO commander, for a designated airfield or ship to provide stage A or stage B cross-servicing to aircraft not assigned to that airfield or ship. Related terms: aircraft cross-servicing; aircraft transient servicing. 1/11/86 operational art / art oprationnel The employment of forces to attain strategic and/or operational objectives through the design, organization, integration and conduct of strategies, campaigns, major operations and battles. 15/1/08 operational chain of command / chane de commandement oprationnel The chain of command established for a particular operation or series of continuing operations. Related terms: administrative chain of command; chain of command. 1/3/73 operational characteristics / caractristiques oprationnelles The specific military qualities required of an item of equipment to enable it to meet an agreed operational need. Related term: technical specification. 1/8/82 operational command / commandement oprationnel OPCOM The authority granted to a commander to assign missions or tasks to subordinate commanders, to deploy units, to reassign forces, and to retain or delegate operational and/or tactical control as the commander deems necessary. Note: it does not include responsibility for administration. Related terms: administrative control; 5 command ; full command; functional command; operational control; tactical control. 1/10/01

sztuka operacyjna Uycie si dla osignicia celw strategicznych lub operacyjnych poprzez planowanie, organizowanie, integracj i prowadzenie strategii, kampanii, gwnych operacji i bitew. >25/9/08 operacyjna struktura dowodzenia Struktura dowodzenia ustalona dla danej operacji lub serii operacji. >Terminy zwizane: administrative chain of command; chain of command. 26/2/98

charakterystyki operacyjne Specyficzne cechy militarne, wymagane od wyposaenia wojskowego, ktre umoliwiaj zaspokojenie potrzeb operacyjnych. >Termin zwizany: technical specification. 26/2/98 dowodzenie operacyjne OPCOM Uprawnienia przyznane dowdcy do przydzielania zada podlegym dowdcom, do rozmieszczania jednostek, do zmiany ich podlegoci w ramach przydzielonych si oraz do zachowania lub przekazania kontroli operacyjnej i/lub taktycznej, jeli uzna to za konieczne. Uwaga: dowodzenie operacyjne nie obejmuje odpowiedzialnoci za administracj. >Terminy 5 zwizane: administrative control; command ; full command; functional command; operational control; tactical control. 4/7/02 kontrola operacyjna OPCON Uprawnienie przyznane dowdcy do kierowania przydzielonymi mu siami tak, aby mg on wykonywa okrelone zadania, ograniczone zwykle przez funkcj, czas lub pooenie: do rozmieszczenia tych jednostek do dziaa oraz do utrzymywania lub przekazania kontroli taktycznej nad tymi jednostkami. Uprawnienie to nie obejmuje prawa wyznaczania oddzielnych zada dla czci tych si; jak rwnie kontroli administracyjnej i logistycznej. >Terminy zwizane: administrative control; 1 command ; full command; functional command; operational command; tactical control. 23/3/11

operational control / contrle oprationnel OPCON The authority delegated to a commander to direct forces assigned so that the commander may accomplish specific missions or tasks which are usually limited by function, time, or location; to deploy units concerned, and to retain or assign tactical control of those units. It does not include authority to assign separate employment of components of the units concerned. Neither does it, of itself, include administrative or logistic control. Related terms: 1 administrative control; command ; full command; functional command; operational command; tactical control. 1/10/01

NATO/PdP JAWNE

275

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

operational decontamination / dcontamination oprationnelle Decontamination carried out by an individual and/or a unit, restricted to specific parts of operationally essential equipment, matriel and/or working areas, in order to minimize contact and transfer hazards and to sustain operations. This may include decontamination of the individual beyond the scope of immediate decontamination, as well as decontamination of mission- essential spares and limited terrain decontamination. Related terms: decontamination; immediate decontamination; thorough decontamination. 1/10/92

operacyjna likwidacja skae Likwidacja skae prowadzona przez pojedynczych onierzy i /lub pododdziay w celu zminimalizowania kontaktu z substancjami skaajcymi i niebezpieczestwa przenoszenia skae, ograniczona do czci wyposaenia, uzbrojenia, sprztu i/lub terenu istotnego dla podtrzymania dziaa wojsk. Moe obejmowa likwidacj skae pojedynczego onierza w zakresie szerszym ni natychmiastowa likwidacja skae, jak rwnie usuwanie skae z czci zapasowych istotnych dla wykonania zada oraz ograniczon likwidacj skae terenu. >Terminy zwizane: decontamination; immediate decontamination; thorough decontamination. 7/3/02 rodowisko operacyjne OE Zbir warunkw, okolicznoci i czynnikw wpywajcych na wykorzystanie zdolnoci i na decyzje dowdcy. >9/11/11

operational environment / environnement oprationnel OE A composite of the conditions, circumstances and influences that affect the employment of capabilities and bear on the decisions of the commander. 29/8/11 operational intelligence / renseignement oprationnel OPINTEL Intelligence required for the planning and conduct of campaigns at the operational level. Related terms: operational level; strategic intelligence; tactical intelligence. 1/10/01 operational interchangeability / interchangeabilit oprationnelle Ability to substitute one item for another of different composition or origin without loss in effectiveness, accuracy, and safety of performance. 1/3/73 operational level / niveau opratif The level at which campaigns and major operations are planned, conducted and sustained to accomplish strategic objectives within theatres or areas of operations. 15/1/08 operational-level planning / planification au niveau opratif operational planning (deprecated) Note: The preferred English term to designate the planning of military operations at the operational level is operational-level planning. The term operational planning is not to be used so as to prevent confusion with operations planning. Related terms: operational level; operations planning. 4/2/11 operational performance standard / norme de performance oprationnelle OPS A performance standard that an individual or unit must achieve to be able to execute a mission effectively. 1/10/03 operational procedures / procdures oprationnelles

rozpoznanie operacyjne OPINTEL Rozpoznanie wymagane do planowania i prowadzenia dziaa na poziomie operacyjnym. >Terminy zwizane: operational level; strategic intelligence; tactical intelligence. 29/1/04 zamienno eksploatacyjna Moliwo zastpowania jednego elementu innym, o odmiennym skadzie lub pochodzeniu, bez pogorszenia skutecznoci, dokadnoci i bezpieczestwa dziaania. >13/9/01 poziom operacyjny Poziom, na ktrym planuje si i prowadzi kampanie i gwne operacje dla osignicia celw strategicznych na teatrach dziaa lub w rejonach dziaa operacyjnych. >2/12/08 planowanie na poziomie operacyjnym planowanie operacyjne (przestarzay) Uwaga: Zalecanym terminem w jzyku angielskim odnoszcym si do planowania dziaa wojskowych na poziomie operacyjnym jest operational-level planning. Terminu operational planning nie naley uywa celem zapobieenia pomylenia z terminem operations planning. >Terminy zwizane: operational level; operations planning. 9/11/11 norma sprawnoci dziaania OPS Norma sprawnoci, ktr musi speni osoba lub jednostka, aby osign zdolno do skutecznego wykonania zadania. >6/11/03.

procedury operacyjne

NATO/PdP JAWNE

276

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The detailed methods by which headquarters and units carry out their operational tasks. 1/8/82 operational readiness / tat de prparation oprationnelle The capability of a unit/formation, ship, weapon system or equipment to perform the missions or functions for which it is organized or designed. May be used in a general sense or to express a level or degree of readiness. Related terms: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; movement order; movement table; notice to move; operation order; operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 1/8/76 operational readiness evaluation / valuation de ltat de prparation oprationnelle ORE An evaluation of the operational capability and effectiveness of a unit or any portion thereof. Related terms: defence readiness condition; readiness state; readiness time. 14/10/02 operational requirement / besoin oprationnel OR An established need justifying the timely allocation of resources to achieve a capability to accomplish approved military or civil objectives, operations, missions or actions. 1/10/01 operational route / itinraire oprationnel Land route allocated to a command for the conduct of a specific operation, derived from the corresponding basic military route network. 1/9/81 operational stocks / stocks oprationnels Level of stock necessary to meet possible operational requirements over and above holdings/allowances. Related terms: basic stocks; sustaining stocks; theatre operational stocks; stocks. 1/8/73

Szczegowe metody, ktrymi dowdztwa i jednostki wykonuj swoje zadania operacyjne. >26/2/98 gotowo operacyjna Zdolno jednostki/formacji, okrtu, systemu uzbrojenia lub wyposaenia do wykonania zada lub prowadzenia dziaa, do ktrych zostay zorganizowane lub zaprojektowane. Moe by uywana w znaczeniu oglnym lub do okrelenia stopnia gotowoci. >Terminy zwizane: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; movement order; movement table; notice to move; operation order; operation plan; order to move; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 23/3/11 ocena gotowoci operacyjnej ORE Ocena zdolnoci i skutecznoci operacyjnej jednostki lub jakiejkolwiek jej czci. >Terminy zwizane: defence readiness condition; readiness state; readiness time. 18/2/10

wymg operacyjny OR Potrzeba uzasadniajca terminowy przydzia zasobw w celu osignicia zdolnoci do zrealizowania zatwierdzonych celw, operacji, misji albo zada wojskowych lub cywilnych. >4/7/02 trasa operacyjna Droga ldowa, przeznaczona dla dowdztwa do przeprowadzenia okrelonej operacji, wydzielona z sieci podstawowych tras wojskowych. >26/2/98 zapasy operacyjne Poziom zapasw potrzebny do zaspokojenia ewentualnych wymaga operacyjnych ponad zapasy posiadane lub przydzielone. >Terminy zwizane: basic stocks; sustaining stocks; theatre operational stocks; stocks. 26/2/98 trening operacyjny Trening, ktry rozwija, utrzymuje lub poprawia gotowo operacyjn osb lub jednostek. >26/2/98 rozkaz bojowy OPORD Wytyczne dowdcy, zazwyczaj formalne, wydane podlegym dowdcom, w celu skoordynowanego przeprowadzenia operacji. >Terminy zwizane: movement order; operation plan; order to move. 22/9/99

operational training / entranement oprationnel Training that develops, maintains or improves the operational readiness of individuals or units. 1/4/74 operation order / ordre d'opration OPORD A directive, usually formal, issued by a commander to subordinate commanders for the purpose of effecting the coordinated execution of an operation. Related terms: movement order; operation plan; order to move. 1/3/73

NATO/PdP JAWNE

277

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

operation plan / plan d'opration OPLAN A plan for a single or series of connected operations to be carried out simultaneously or in succession. It is usually based upon stated assumptions and is the form of directive employed by higher authority to permit subordinate commanders to prepare supporting plans and orders. The designation "plan" is usually used instead of "order" in preparing for operations well in advance. An operation plan may be put into effect at a prescribed time, or on signal, and then becomes the operation order. Related terms: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; operation order. 1/3/73 operations planning / planification oprationnelle operational planning (deprecated) The planning of military operations at the strategic, operational or tactical levels. Note: The preferred English term to designate the planning of military operations at all levels is operations planning. The term operational planning is not to be used so as to prevent confusion with operational-level planning. Related term: operationallevel planning. 4/2/11

plan operacji OPLAN Plan rwnoczesnego lub kolejnego prowadzenia jednej albo kilku operacji poczonych. Zazwyczaj oparty jest na ustalonych zaoeniach, wystpuje w formie wytycznych wadz wyszych, co pozwala podlegym dowdcom na przygotowanie uzupeniajcych planw i rozkazw. Okrelenie plan jest zazwyczaj uywane zamiast okrelenia rozkaz podczas wczesnego przygotowywania si do operacji. Plan operacyjny moe zosta wprowadzony w ycie w oznaczonym czasie lub na sygna i wwczas staje si rozkazem operacyjnym. >Terminy zwizane: coordinated draft plan; draft plan; final plan; initial draft plan; operation order. 3/3/09 planowanie dziaa planowanie operacyjne (przestarzay) Planowanie dziaa wojskowych na poziomie strategicznym, operacyjnym lub taktycznym. Uwaga: Zalecanym terminem w jzyku angielskim odnoszcym si do planowania dziaa wojskowych na wszystkich poziomach jest operations planning. Terminu operational planning nie naley uywa celem zapobieenia pomylenia z terminem operationallevel planning. >Termin zwizany: operational-level planning. 9/11/11 bezpieczestwo operacji OPSEC Proces, zapewniajcy operacjom lub dziaaniom militarnym odpowiednie bezpieczestwo, wykorzystujcy rodki bierne lub aktywne w celu zdezorientowania przeciwnika, co do moliwoci i zamiarw si wasnych. >Terminy zwizane: counter-intelligence; countersurveillance; electronic warfare; physical security; port security; protective 1,2,3 security; security ; tactical security. 26/2/98 cel nie planowany >Termin zalecany: target of opportunity. 26/2/98 siy przeciwnika OPFOR Siy zbrojne odgrywajce rol si przeciwnika podczas wicze NATO. >Termin zwizany: force(s). >4/10/11 dowdca si przeciwnika Oficer wyznaczony do operacyjnego dowodzenia siami przeciwnika podczas wicze NATO. >4/10/11

operations security / scurit des oprations OPSEC The process which gives a military operation or exercise appropriate security, using passive or active means, to deny the enemy knowledge of the dispositions, capabilities and intentions of friendly forces. Related terms: counter-intelligence; countersurveillance; electronic warfare; physical 1,2,3 security; port security; protective security; security ; tactical security. 1/10/92 opportunity target Preferred term: target of opportunity. opposing forces / forces d'opposition OPFOR Those forces used in an enemy role during NATO exercises. Related term: force(s). 1/7/94 opposing forces commander / commandant des forces d'opposition The officer designated to exercise operational control over opposing forces for a specific period during NATO exercises. 1/7/94 optical axis / axe optique In a lens element, the straight line which passes through the centres of curvature of the lens surfaces. In an optical system, the line formed by the coinciding principal axes of the series of optical elements. 1/7/70 optical minehunting / chasse aux mines vue The use of an optical system (e.g. television or towed

o optyczna W soczewce, linia prosta przebiegajca przez rodki jej krzywizn. W systemie optycznym linia utworzona przez zbiegajce si osie gwne szeregu elementw optycznych. >8/4/04 optyczne poszukiwanie min Uycie systemu optycznego (na przykad kamery video

NATO/PdP JAWNE

278

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

diver) to detect and classify mines or mine-like objects on or protruding from the sea-bed. 1/11/75

lub holowanej sondy) do wykrywania i klasyfikowania min lub obiektw minopodobnych lecych na dnie morza lub wystajcych z dna morza. >4/10/11 wysoko optymalna Wysoko, na jakiej skutki wybuchu przeciw danemu celowi bd maksymalne. >26/2/98 optymalna wysoko wybuchu jdrowego W odniesieniu do broni jdrowej i okrelonego celu (lub obszaru) wysoko, dla ktrej ocenia si, e wybuch adunku o okrelonej mocy wywoa podane skutki na moliwie najwikszym obszarze. >Termin zwizany: height of burst; safe burst height. 10/1/02 punkt orbity Geograficznie lub elektronicznie okrelone pooenie, uywane przy wyznaczaniu pooenia samolotu w czasie lotu podczas operacji taktycznych, gdy nie jest ustalony okrelony wzr. >Termin zwizany: holding point. 26/2/98 rozkaz Polecenie w formie pisemnej, ustnej lub sygnau, ktre zawiera instrukcje przeoonego dla podwadnego. >4/10/11 skad bojowy ORBAT Nazwa, etat, struktura dowodzenia oraz przydzia i ukompletowanie stanw osobowych, jednostek oraz ich wyposaenie. >3/3/09 rozkaz do przemieszczenia Rozkaz wydany przez dowdc do wykonania przemieszczenia. >Terminy zwizane: movement order; notice to move; operation order; operation plan; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 15/1/08 transport zwyky W transporcie kolejowym, transport adunku, ktrego rozmiar, waga lub jego przystosowanie do transportu nie sprawia specjalnych trudnoci w odniesieniu do urzdze lub wyposaenia trakcji kolejowej. >Termin zwizany: exceptional transport. 26/2/98 organiczny Okrelenie integralnej czci organizacji wojskowej. >26/2/98 potencja jednostki organizacyjnej Liczba wyszkolonego personelu, sprztu, oraz ilo rodkw materiaowych niezbdnych danej jednostce organizacyjnej do wykonania zadania. Uwaga: moe si on zmienia w zalenoci od sytuacji lub wymaga. >24/5/05.

optimum height / hauteur-type The height of an explosion which will produce the maximum effect against a given target. 1/3/73 optimum height of burst / hauteur-type d'explosion For nuclear weapons and for a particular target (or area), the height at which it is estimated a weapon of a specified energy yield will produce a certain desired effect over the maximum possible area. Related term: height of burst; safe burst height. 1/11/86 orbit point / point d'orbite A geographically or electronically defined location used in stationing aircraft in flight during tactical operations when a predetermined pattern is not established. Related term: holding point. 1/6/84

order / ordre A communication, written, oral, or by signal, which conveys instructions from a superior to a subordinate. 1/3/73 order of battle / ordre de bataille ORBAT The identification, strength, command structure, and disposition of the personnel, units, and equipment of any military force. 1/3/73 order to move / ordre de dplacement An order given by a commander to execute a movement. Related terms: movement order; notice to move; operation order; operation plan; readiness; readiness state; readiness time; warning order. 6/1/06

ordinary transport / transport ordinaire In railway terminology, transport of a load whose size, weight or preparation does not entail special difficulties vis-vis the facilities or equipment of the railway systems to be used. Related term: exceptional transport. 1/11/94 organic / organique Forming an integral part of a military organization. 1/3/81 organizational strength / potentiel organisationnel The number of trained personnel, facilities and the amount of materiel required to perform a unit's assigned mission. Note: the organizational strength of a unit may change in response to changing situations and mission requirements. 22/6/04 organization of the ground / organisation du terrain

budowa umocnie polowych

NATO/PdP JAWNE

279

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The development of a defensive position by strengthening the natural defences of the terrain and by assignment of the occupying troops to specific localities. 1/3/73 originating medical facility / chelon sanitaire initial OMF A medical facility that initially transfers a patient to another medical facility. 1/3/73 oropesa sweep / drague mcanique divergente In naval mine warfare, a form of sweep in which a length of sweep wire is towed by a single ship, lateral displacement being caused by an otter and depth being controlled at the ship end by a kite and at the other end by a float and float wire. 1/11/75 orthomorphic projection / projection orthomorphique A projection in which the scale, although varying throughout the map, is the same in all directions at any point, so that very small areas are represented by correct shape and bearings are correct. 1/3/73

Rozwinicie pozycji obronnej przez umocnienie naturalnych elementw terenowych oraz przydzia wojsk do okrelonych rejonw. >26/2/98

pierwotny punkt medyczny OMF Punkt medyczny, ktry przekazuje pacjenta do innego punktu medycznego. >26/2/98 traowanie mechaniczne W morskiej wojnie minowej rodzaj traowania, w ktrym uywa si drutu holowanego przez pojedynczy okrt, przesunicie boczne powstaje dziki specjalnemu wdzisku przy kontroli gbokoci przez latawiec z jednej strony okrtu i pywak z drugiej strony. >26/2/98 odwzorowanie ortomorficzne Odwzorowanie, w ktrym skala, chocia zmieniajca si przez ca map, jest taka sama we wszystkich kierunkach z dowolnego punktu, co powoduje, e bardzo mae obszary s przedstawione w poprawnych ksztatach i pooenie geograficzne jest poprawne. >26/2/98 ortorektyfikacja W fotogrametrii proces eliminowania z obrazu znieksztace geometrycznych spowodowanych nachyleniem sensora oraz deniwelacj terenu i wpasowanie poprawionego obrazu w odwzorowanie mapy. >Terminy zwizane: geocoded image; projection; rectification. 12/2/03 mina oscylujca Mina kontrolowana hydrostatycznie, ktra utrzymuje ustalon gboko pod powierzchni wody, niezalenie od wznoszenia si i opadania fal. >Termin zwizany: 2 mine . 26/2/98 inne siy dla NATO OFN Siy, ktre nie zostay przydzielone lub przewidziane do NATO, ale ktre mog wsppracowa z siami NATO albo zosta przekazane pod dowdztwo operacyjne lub kontrol operacyjn dowdcy NATO w pewnych ustalonych okolicznociach. >Termin zwizany: force(s). 3/10/02 wdzisko W morskiej wojnie minowej urzdzenie, ktre w trakcie holowania przesuwa si w bok na ustalon wczeniej odlego. >26/2/98 mapa konturowa Mapa, ktra przedstawia niezbdne informacje geograficzne, pozwalajc na powizanie ich z dodatkowymi danymi naoonymi na map. >26/2/98 szkic planu Wstpny plan, ktry podkrela najwaniejsze cechy lub

orthorectification / orthorectification In photogrammetry, the process of removing geometric distortions in an image caused by sensor tilt and terrain relief, and projecting the resulting image onto a map projection system. Related terms: geocoded image; projection; rectification. 14/10/02

oscillating mine / mine ludion A mine, hydrostatically controlled, which maintains a pre-set depth below the surface of the water independently of the rise and fall of the tide. Related 2 term: mine . 1/8/76 other forces for NATO / autres forces pour l'OTAN OFN Forces not assigned or earmarked for a NATO command, but which might co-operate with NATO forces or be placed under the operational command or operational control of a NATO commander in certain circumstances which should be specified. Related term: force(s). 1/10/80 otter / divergent In naval mine warfare, a device which, when towed, displaces itself sideways to a predetermined distance. 1/8/76 outline map / carte grandes lignes A map which represents just sufficient geographic information to permit the correlation of additional data placed upon it. 1/4/71 outline plan / avant-projet A preliminary plan which outlines the salient features

NATO/PdP JAWNE

280

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

or principles of a course of action prior to the initiation of detailed planning. 1/3/73 overhead clearance / hauteur libre The minimum vertical distance between a ground or water surface and any obstruction above it. Related term: air draught. 4/10/00
1 1 1

zasady kolejnych dziaa przed rozpoczciem dokadnego planowania. >26/2/98 przewit Najmniejsza odlego pionowa pomidzy poziomem podoa lub powierzchni wody a jakkolwiek przeszkod nad nimi. >Termin zwizany: air draught. 7/12/10 nakadka W fotografii, warto okrelajca obecno tego samego obszaru na rnych fotografiach, zazwyczaj wyraana w procentach. Pokrycie wystpujce na kolejnych fotografiach wykonanych w trakcie lotu zwane jest pokryciem w przd. Pokrycie wystpujce na fotografiach wykonanych wzdu przylegajcych, rwnolegych liniach do lotu zwane jest pokryciem bocznym. Pokrywanie si kolejnych linii podczas skanowania zwane jest pokryciem liniowym. >8/4/04 nakadka W kartografii ta cz mapy lub wykresu, ktra pokrywa obszar znajdujcy si na innej mapie lub wykresie z tej samej serii. >8/4/04
3 2 1

overlap / recouvrement In photography, the amount by which one photograph includes the same area covered by another, customarily expressed as a percentage. The overlap between successive air photographs on a track is called forward overlap. The overlap between photographs in adjacent parallel flight lines is called side overlap. The overlap of successive lines of a linescan is called line overlap. 1/3/81
2 2

overlap / recouvrement In cartography, that portion of a map or chart which overlaps the area covered by another of the same series. 1/3/81
3 3

overlap / recouvrement In naval mine warfare, the width of that part of the swept path of a ship or formation which is also swept by an adjacent sweeper or formation or is re-swept on the next adjacent lap. 1/3/81

nakadka W morskiej wojnie minowej szeroko czci pasa traowania okrtu lub ugrupowania, ktra jest rwnie traowana przez ssiedni traowiec lub ugrupowanie albo jest traowana ponownie w nastpnym przejciu. >8/4/04 przekazywanie danych o nakadce >Termin zwizany: track telling. 26/2/98 nadcinienie Cinienie bdce rezultatem oddziaywania fali uderzeniowej wybuchu. Uwaga: Moe by dodatnie, gdy przewysza cinienie atmosferyczne i ujemne podczas przechodzenia fali uderzeniowej, kiedy cinienie jest nisze od cinienia atmosferycznego. >30/3/10 nadruk Informacja wydrukowana lub wytoczona na mapie lub wykresie, dodana do informacji wydrukowanych pierwotnie, zawierajca wane dane lub do specjalnego uytku. >26/2/98 kontrolowane przeduenie dziaania Urzdzenie, umoliwiajce cige dziaanie aparatu fotograficznego przez kilka dalszych sekund lub na ustawion ilo zdj, po normalnym wyczeniu aparatu. >26/2/98 przejcie na drugi krg przelot Faza lotu, w ktrej przerywa si podejcie statku powietrznego do ldowania. >16/1/03

overlap tell / transfert de recoupement Related term: track telling. 1/8/73 overpressure / surpression The pressure resulting from the blast wave of an explosion. Note: It is referred to as positive when it exceeds atmospheric pressure and negative during the passage of the wave when resulting pressures are less than atmospheric pressure. 1/3/73 overprint / surimpression Information printed or stamped upon a map or chart, in addition to that originally printed, to show data of importance or special use. 1/7/72

overrun control / commande de prolongation de fonctionnement Equipment enabling a camera to continue operating for a predetermined number of frames or seconds after normal cut-off. 1/7/70 overshoot / remise de gaz go around A phase of flight wherein a landing approach of an aircraft is not continued to touchdown. 1/1/73

NATO/PdP JAWNE

281

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

P
pace / vitesse de marche For ground forces, the speed of a column or element regulated to maintain a prescribed average speed. Related terms: pace setter; rate of march. 1/7/73 pace setter / guide An individual, selected by the column commander, who travels in the lead vehicle or element to regulate the column speed and establish the pace necessary to meet the required movement order. Related term: pace. 1/7/72 packaged petroleum product / produit ptrolier conditionn A petroleum product, generally a lubricant, oil, grease or speciality item, normally packaged by the manufacturer and subsequently stored, transported, and issued in containers having an individual fill capacity of 250 litres or less. 1/8/82 packet / rame In land convoy movements, a small number of vehicles that moves as part of a convoy. 26/8/09 tempo marszu Dla wojsk ldowych, prdko kolumny lub element regulujcy utrzymanie nakazanej przecitnej prdkoci. >Terminy zwizane: pace setter; rate of march. 26/2/98 dyktujcy tempo marszu Osoba, wybrana przez dowdc kolumny, znajdujca si w pojedzie prowadzcym albo element regulacji prdkoci kolumny i ustalania tempa odpowiedniego, aby utrzyma nakazany porzdek marszu. >Termin zwizany: pace. 26/2/98 zapakowane produkty pochodne ropy naftowej Produkty pochodne ropy naftowej (smar, olej, smar stay lub inne produkty specjalne) pakowane zwykle przez producenta a nastpnie magazynowane, transportowane i wydawane w kontenerach o pojemnoci 250 litrw lub mniejszej. >26/2/98

zesp pojazdw W odniesieniu do konwojw ldowych, niewielka liczba pojazdw przemieszczajca si jako cz konwoju. >22/6/09 paleta Paska podstawa do umieszczania rodkw zaopatrzenia lub przenoszenia pojedynczych przedmiotw w celu uformowania jednostki adunkowej do przewozu, transportu i magazynowania z uyciem sprztu mechanizacji prac przeadunkowych. >15/1/08 jednostka adunkowa na palecie Okrelona ilo dowolnego towaru, spakowana lub luzem, uoona na palecie w okrelony sposb, bezpiecznie zwizana lub przymocowana pasami do palety, tak eby mona byo j traktowa jako cao. >Terminy zwizane: aircraft flat pallet; binding. 17/5/11 kod tablicowy kod powierzchniowy Ustalony wczeniej kod, przeznaczony do komunikacji wzrokowej midzy jednostkami wojsk wasnych, w ktrym uywa si tablic sygnalizacyjnych. >Termin zwizany: marking panel. 26/2/98 panoramiczny aparat fotograficzny W fotografii lotniczej, kamera, ktra poprzez system ruchomych elementw optycznych lub zwierciade skanuje szeroki obszar terenu, zwykle od horyzontu do horyzontu. Kamera taka moe by montowana na statku powietrznym pionowo lub ukonie, aby skanowa w poprzek lub wzdu toru lotu. >5/3/04
2 1

pallet / palette A flat base for combining stores or carrying a single item to form a unit load for handling, transportation, and storage by materials handling equipment. 1/9/71

palletized unit load / charge palettise Quantity of any item, packaged or unpackaged, which is arranged on a pallet in a specified manner and securely strapped or fastened thereto so that the whole is handled as a unit. Related terms: aircraft flat pallet; binding. 1/3/73 panel code / code de panneaux surface code A prearranged code designed for visual communications, usually between friendly units, by making use of marking panels. Related term: marking panel. 1/1/68 panoramic camera / appareil photographique 1 panoramique In aerial photography, a camera which, through a system of moving optics or mirrors, scans a wide area of the terrain, usually from horizon to horizon. The camera may be mounted vertically or obliquely within the aircraft, to scan across or along the line of flight. 1/9/71 panoramic camera / appareil photographique 2 panoramique
2 1

panoramiczny aparat fotograficzny

NATO/PdP JAWNE

282

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

panoramique In ground photography, a camera which photographs a wide expanse of terrain by rotating horizontally about the vertical axis through the centre of the camera lens. 1/9/71 parachute deployment height / hauteur d'ouverture de parachute The height above the intended impact point at which the parachute or parachutes are fully deployed. 1/3/73 paradrop / parachutage Delivery by parachute of personnel or cargo from an 1 aircraft in flight. Related term: airborne . 1/7/70

W fotografii naziemnej, aparat, ktry fotografuje szerok przestrze terenu poprzez obrt aparatu w paszczynie poziomej wzgldem pionowej osi przechodzcej przez rodek obiektywu aparatu. >5/3/04

wysoko otwarcia spadochronu Wysoko nad zamierzonym punktem zrzutu, na ktrej spadochron lub spadochrony s w peni otwarte. >26/2/98 zrzut spadochronowy Dostarczanie osb lub adunkw z leccego statku powietrznego za pomoc spadochronw. >Termin 1 zwizany: airborne . 7/12/10 kt paralaktyczny Kt utworzony przez osie optyczne dwch przyrzdw (np. teleskopu i jego wizjera) obserwujcych ten sam obiekt. >26/2/98 paralaksa W fotografii, pozorne przesunicie pozycji obiektu w stosunku do punktu odniesienia, spowodowane zmian pooenia punktu obserwacji. >8/4/04 rnica paralaksy Rnica w przesuniciu wierzchoka obiektu w stosunku do jego podstawy, zmierzona na dwch zdjciach tego samego obiektu z wykorzystaniem pary zdj stereo. >8/4/04 klasyfikacja porwnawcza W terminologii kolejowej, klasyfikacja wojskowych pojazdw i sprztu, oparta na porwnaniu ich gwnych charakterystyk oraz charakterystyk wagonw odpowiedniej kategorii, na ktre te pojazdy i sprzt mog by zaadowane. >4/10/11

parallactic angle / angle parallactique Angle formed by the optical axes of two instruments, for example, a telescope and its viewfinder seeing the same object. 1/7/70 parallax / parallaxe In photography, the apparent displacement of the position of an object in relation to a reference point, due to a change in the point of observation. 1/7/70 parallax difference / diffrence de parallaxe The difference in displacement of the top of an object in relation to its base, as measured on the two images of the object on a stereo pair of photographs. 1/7/70

parallel classification / classification parallle In railway terminology, the classification of ordinary transport military vehicles and equipment, based on a comparative study of the main characteristics of those vehicles and equipment and of those of the ordinary flat wagons of a corresponding category onto which they can be loaded. 1/3/81 part / pice piece part In logistics, an item of an assembly or sub-assembly, which is not normally further broken down. Related terms: assembly; component; equipment; sub-assembly. 1/3/92 partially planned movement / mouvement partiellement planifi A movement which is prepared as far as possible or as appropriate, based on data available and for which provision of movement and transport support has been arranged, adequate to the information available. Prior to the execution, this movement will be fully planned as soon as all necessary complementary information has been provided. Related terms: ad hoc movement; fully planned movement. 1/11/90 participating merchant ship / navire marchand participant

cz W logistyce, element zespou lub podzespou, ktry zazwyczaj nie podlega dalszemu podziaowi. >Terminy zwizane: assembly; component; equipment; subassembly. 25/1/11

przerzut zaplanowany czciowo Przerzut, ktry zosta przygotowany w miar moliwoci jak najlepiej na podstawie dostpnych danych, dla ktrego przydzielono transport zgodnie z dostpnymi informacjami. Przed wykonaniem przerzut taki bdzie zaplanowany szczegowo, gdy zostan dostarczone potrzebne informacje uzupeniajce. >Terminy zwizane: ad hoc movement; fully planned movement. 26/2/98

uczestniczcy statek handlowy Statek handlowy biorcy udzia w operacji prowadzonej

NATO/PdP JAWNE

283

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A merchant ship taking part in a naval cooperation and guidance for shipping operation. Related terms: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 02/03/07 pass time / dure d'coulement In road transport, the time that elapses between the moment when the leading vehicle of a column passes a given point and the moment when the last vehicle passes the same point. 1/7/70 passage of lines / passage de lignes An operation in which a force moves forward or rearward through another force's combat positions with the intention of moving into or out of contact with the enemy. 1/11/85 passive / passif In surveillance, an adjective applied to actions or equipments which emit no energy capable of being detected. 1/12/76 passive air defence / dfense arienne passive Passive measures taken for the physical defence and protection of personnel, essential installations and equipment in order to minimize the effectiveness of air and/or missile attack. Related terms: air defence; active air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; defensive counter-air operation; offensive counter-air operation. 20/06/06 passive defence / dfense passive Passive measures taken for the physical defence and protection of personnel, essential installations and equipment in order to minimize the effectiveness of hostile action. Related term: active defence. 17/1/05 passive electronic protective measures / mesures de protection lectronique passives Undetectable measures, such as those in operating procedures and technical features of equipment, to ensure effective friendly use of the electromagnetic spectrum. Related terms: active electronic protective measures; electronic protective measures. 20/11/96 passive homing guidance / guidage passif A system of homing guidance wherein the receiver in the missile utilizes radiation from the target. Related terms: active homing guidance; homing guidance; semi-active homing guidance. 1/1/73 passive mine / mine passive A mine whose anticountermining device has been operated preventing the firing mechanism from being actuated. The mine will usually remain passive for a comparatively short time. 1/11/94 passive mine / mine passive A mine which does not emit a signal to detect the presence of a target. Related term: active mine.
2 2 1 1

w ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej. >Terminy zwizane: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 06/11/07 czas przejazdu kolumny W transporcie drogowym, czas mierzony w jednym punkcie pokonywanej drogi, pomidzy pierwszym i ostatnim pojazdem kolumny. >18/3/08

przejcie przez ugrupowanie bojowe Dziaanie, w ktrym dane siy przechodz przez pozycje bojowe innych si z zamiarem nawizania kontaktu z przeciwnikiem lub wycofania si. >4/10/11

pasywny W rozpoznaniu, przymiotnik okrelajcy czynnoci lub wyposaenie nie emitujce energii dajcej si wykry. >27/10/04 pasywna obrona powietrzna Przedsiwzicia podejmowane w celu fizycznej obrony i ochrony ludzi oraz zasadniczych obiektw i sprztu w celu zminimalizowania skutecznoci ataku z powietrza i/lub rakietami. >Terminy zwizane: air defence; active air defence; air superiority; air supremacy; counter-air operation; defensive counter-air operation; offensive counter-air operation. 06/11/07 obrona bierna Przedsiwzicia podejmowane w celu fizycznej obrony i ochrony ludzi, zasadniczych urzdze i sprztu, celem minimalizowania skutecznoci oddziaywania przeciwnika. Termin zwizany: active defence. 24/5/05. pasywne dziaania obrony radioelektronicznej Niewykrywalne dziaania, z obszaru procedur operacyjnych i technicznych waciwoci sprztu, zapewniajce efektywne wykorzystanie widma elektromagnetycznego przez wojska wasne. >Terminy zwizane: active electronic protective measures; electronic protective measures. 3/4/12 samonaprowadzanie pasywne System samonaprowadzania, w ktrym odbiornik w pocisku rakietowym wykorzystuje promieniowanie celu. >Terminy zwizane: active homing guidance; homing guidance; semi-active homing guidance. 15/2/12 mina pasywna Mina, ktrej wczono urzdzenie kontrprzeciwminowe zapobiegajce uruchomieniu mechanizmu zapalajcego. Mina taka zazwyczaj pozostaje bierna przez stosunkowo krtki czas. >26/2/98 mina pasywna Mina, ktra nie emituje sygnau wykrywajcego cel. >Termin zwizany: active mine. 11/1/01
2 1

NATO/PdP JAWNE

284

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/11/94 passive public information policy / attitude passive en matire d'information publique A policy which dictates that no attempts will be made to generate media/public interest in an issue or activity. However, when the passive policy is in effect, authorities must be prepared to respond to media queries about the issue or activity, or to make brief statements to avoid confusion, speculation, misunderstanding or false information that may prevail if media queries go unanswered. Related term: active public information policy. 1/3/91 password / mot de passe A secret word or distinctive sound used to reply to a challenge. Related terms: challenge; countersign; reply. 1/3/73 pathfinder aircraft / aronef marqueur An aircraft with a specially trained crew carrying drop zone/landing zone marking teams, target markers, or navigational aids, which precedes the main force to the drop zone/landing zone or target. Related term: marking team. 1/8/80 polityka pasywnej informacji publicznej Polityka nakazujca brak przekazywania mediom informacji o danym problemie lub dziaaniu. Jednake, nawet stosujc t polityk, wadze musz by przygotowane do odpowiadania na pytania ze strony mediw dotyczce tego problemu lub dziaalnoci oraz do wydawania zwizych owiadcze, aby unikn domysw, niezrozumienia lub faszywych informacji, ktre mogyby sta si powszechne, jeli pytania takie pozostayby bez odpowiedzi. >Termin zwizany: active public information policy. 26/2/98 haso Tajne sowo lub charakterystyczny dwik, uywany do podawania go na wezwanie. >Terminy zwizane: challenge; countersign; reply. 26/2/98 samolot naprowadzajcy Samolot ze specjalnie przeszkolon zaog, przewocy zespoy znakowania stref zrzutu i ldowania, znaczniki celu lub pomoce nawigacyjne, ktry poprzedza dziaania gwnych si zbrojnych w strefie zrzutu, ldowania lub celu. >Termin zwizany: marking team. 26/2/98 zesp naprowadzania Zesp wysadzony lub zrzucony z samolotu w rejon celu, aby ustawi i obsuy pomoce nawigacyjne w celu naprowadzenia samolotu na strefy zrzutu lub ldowania. >26/2/98 patrol Pododdzia si ldowych, morskich lub powietrznych wysyany w celu pozyskania informacji lub prowadzenia dziaa niszczycielskich, nkajcych, przeczesywania terenu lub ochronnych. >Terminy zwizane: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; objective area; offshore patrol; reconnaissance patrol; standing patrol. 30/3/10 ustawianie min wedug schematu W ldowych dziaaniach minowych, ustawianie min w staej zalenoci od siebie. [NO-01-A005] adunek uyteczny 2 PL Gowica bojowa, pojemnik i urzdzenie pobudzajce pocisku rakietowego. >15/2/12 adunek uyteczny 2 PL adunek - jako dodatek do masy niezaadowanego rodka transportu - ktry ten rodek moe transportowa w okrelonych warunkach. Uwaga: adunkiem mog by osoby, sprzt i/lub wyposaenie. >15/2/12
2 1

pathfinder team / quipe d'orienteurs-marqueurs A team dropped or air landed at an objective to establish and operate navigational aids for the purpose of guiding aircraft to drop and landing zones. 1/7/70 patrol / patrouille A detachment of ground, sea, or air forces sent out for the purpose of gathering information or carrying out a destructive, harassing, mopping up, or security mission. Related terms: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; objective area; offshore patrol; reconnaissance patrol; standing patrol. 1/7/70

pattern laying / pose de mines suivant schma In land mine warfare, the laying of mines in a fixed relationship to each other. 1/7/72 payload / charge utile 2 PL In a missile or rocket, the warhead, its container and activating devices. 26/8/09 payload / charge utile 2 PL The load, in addition to its unladen weight, that a vehicle is designed to transport under specified conditions of operation. Note: The load may include people, materiel and/or equipment. 26/8/09
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

285

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

peacebuilding / consolidation de la paix A peace support operation employing complementary diplomatic, civil and - when necessary - military means, to address the underlying causes of conflict and the longer-term needs of the people. It requires a commitment to a long-term process and may run concurrently with other types of peace support operations. Related terms: conflict prevention; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation; peace support force. 14/10/02

umacnianie pokoju Rodzaj operacji wsparcia pokoju, w ktrej stosowane s uzupeniajce si wzajemnie rodki dyplomatyczne, spoeczne oraz, jeli potrzeba, wojskowe skierowane na zasadnicze przyczyny konfliktu oraz dugofalowe potrzeby ludzkie. Jest to operacja dugotrwaa i moe przebiega rwnolegle z innymi rodzajami operacji wsparcia pokoju. >Terminy zwizane: conflict prevention; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation; peace support force. 16/1/03 wymuszanie pokoju 1 PE Operacja wsparcia pokoju prowadzona w celu nadzorowania zawieszenia broni lub zawarcia porozumienia pokojowego, gdy poziom tego porozumienia jest nieokrelony a jego zagroenie jest due. Siy wspierajce pokj musz by zdolne do wiarygodnego przymusowego zastosowania siy i musz wprowadza warunki zawieszenia broni lub warunki bezstronnego podpisania porozumienia pokojowego. >Terminy zwizane: conflict prevention; peacebuilding; peacekeeping; peacemaking; peace support force; peace support operation. 6/11/03 utrzymanie pokoju PK Rodzaj operacji wsparcia pokoju nastpujcej po zawarciu porozumienia lub zawieszenia broni, ktre stworzyo sprzyjajce warunki, w ktrych poziom przyzwolenia i podporzdkowania si jest wysoki a zagroenie naruszenia porozumie niskie. Uycie siy przez jednostki wsparcia pokoju ogranicza si zazwyczaj do obrony wasnej. >Terminy zwizane: conflict prevention; peacebuilding; peacemaking; peace support operation; peace support force. 28/6/05 zaprowadzanie pokoju Rodzaj operacji wsparcia pokoju prowadzonej po rozpoczciu konfliktu, przede wszystkim za pomoc dziaa dyplomatycznych wspieranych, w razie potrzeby bezporednim lub porednim uyciem si i rodkw wojskowych, w celu osignicia zawieszenia broni lub porozumienia pokojowego. >Terminy zwizane: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peace support operation; peace support force. 16/1/03 siy wsparcia pokoju PSF Siy wojskowe wyznaczone do dziaa w ramach operacji wsparcia pokoju. >Terminy zwizane: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation. 2/12/08 operacja wsparcia pokoju PSO Operacja, w ktrej bezstronnie wykorzystuje si rodki

peace enforcement / imposition de la paix 1 PE A peace support operation conducted to maintain a ceasefire or peace agreement where the level of consent and compliance is uncertain and the threat of disruption is high. The peace support force must be capable of applying credible coercive force and must apply the provisions of the ceasefire or peace agreement impartially. Related terms: conflict prevention; peacebuilding; peacekeeping; peacemaking; peace support force; peace support operation. 21/1/04

peacekeeping / maintien de la paix PK A peace support operation following an agreement or ceasefire that has established a permissive environment where the level of consent and compliance is high, and the threat of disruption is low. The use of force by a peace support force is normally limited to self-defence. Related terms: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacemaking; peace support operation; peace support force. 17/1/05 peacemaking / rtablissement de la paix A peace support operation, conducted after the initiation of a conflict to secure a ceasefire or peaceful settlement, that involves primarily diplomatic action supported, when necessary, by direct or indirect use of military assets. Related terms: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peace support operation; peace support force. 14/10/02

peace support force / force de soutien de la paix PSF A military force assigned to a peace support operation. Related terms: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support operation. 17/1/05

peace support operation / opration de soutien de la paix PSO

NATO/PdP JAWNE

286

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An operation that impartially makes use of diplomatic, civil and military means, normally in pursuit of United Nations Charter purposes and principles, to restore or maintain peace. Such operations may include conflict prevention, peacemaking, peace enforcement, peacekeeping, peacebuilding and/or humanitarian operations. Related terms: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support force. 14/10/02 peace support psychological activities / activits psychologiques de soutien de la paix Planned psychological activities conducted as an integral part of peace support operations, designed to create a supportive atmosphere and a willingness to cooperate among the parties in conflict and the civilian population in the area of operations, to protect the peace support force and to assist in the achievement of mission objectives. Related terms: battlefield psychological activities; psychological operation; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 4/10/00 peacetime complement Preferred term: peacetime establishment. peacetime establishment / tableau d'effectifs du temps de paix peacetime complement (obsolete) 2 PE A table setting out the authorized peacetime manpower requirement for a unit, formation or headquarters. Related terms: crisis establishment; emergency establishment. 1/8/74 peak overpressure / surpression de crte The maximum value of overpressure at a given location which is generally experienced at the instant the shock (or blast) wave reaches that location. 1/7/70 pecked line / tirets A symbol consisting of a line broken at regular intervals. 1/4/71 pencil beam / pinceau lumineux A searchlight beam reduced to, or set at, its minimum width. 1/9/74 penetration / attaque de rupture In land operations, a form of offensive which seeks to break through the enemy's defence and disrupt the defensive system. 1/8/82 percentage clearance / pourcentage de dblaiement In mine warfare, the estimated percentage of mines of specified characteristics which have been cleared from an area or channel. 1/11/75 permanent echo / cho permanent Any dense and fixed radar return caused by reflection

dyplomatyczne, cywilne i wojskowe, zazwyczaj zgodnie z celami i zasadami Karty Narodw Zjednoczonych, w celu przywrcenia lub utrzymania pokoju. Takie operacje mog obejmowa: zapobieganie konfliktom, zaprowadzanie pokoju, wymuszanie pokoju, utrzymywanie pokoju, umacnianie pokoju i/lub operacje humanitarne. >Terminy zwizane: conflict prevention; peacebuilding; peace enforcement; peacekeeping; peacemaking; peace support force. 16/1/03 psychologiczne dziaania wsparcia pokoju Zaplanowane dziaania psychologiczne stanowice nieodczn cz operacji wsparcia pokoju, prowadzone w celu wytworzenia sprzyjajcej atmosfery oraz woli wsppracy pomidzy stronami konfliktu i ludnoci cywiln w rejonie dziaa, w celu ochrony si wsparcia pokoju i uzyskania pomocy w osiganiu celw misji. >Terminy zwizane: battlefield psychological activities; psychological operation; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 26/10/00

obsada w czasie pokoju >Termin zalecany: peacetime establishment. 26/2/98 obsada na czas pokoju uzupenienie na czas pokoju (przestarzay) 2 PE Zatwierdzony wykaz stanowisk jednostki lub komrki organizacyjnej, przewidzianych do obsadzenia stanem osobowym w czasie pokoju. >Terminy zwizane: crisis establishment; emergency establishment. 8/12/09

warto szczytowa nadcinienia Maksymalna warto nadcinienia w danym punkcie, odczuwana, gdy fala uderzeniowa osiga ten punkt. >6/12/01 linia przerywana Symbol skadajcy si z linii przerywanej w regularnych odstpach. >26/2/98 wizka promieniowa Promie reflektora, zredukowany lub ustawiony na swoj minimaln szeroko. >26/2/98 penetracja W dziaaniach ldowych forma ataku, w ktrej szuka si moliwoci przeamania obrony wroga i przerwania jego systemu obrony. >26/2/98 procent rozminowania W dziaaniach minowych szacunkowa warto procentowa min o okrelonych parametrach, ktre zostay usunite z danego obszaru lub kanau. >12/9/02 echo stae Kade skupione i regularne echo radiolokacyjne

NATO/PdP JAWNE

287

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

of energy from the earth's surface. Distinguished from ground clutter by being from definable locations rather than large areas. 1/7/72

spowodowane przez odbicie energii od powierzchni ziemi. Rni si od zakce terenowych tym, e pochodzi z odbicia od okrelonych obiektw, a nie od duych obszarw. >4/10/11 trwao W dziaaniach z uyciem rodkw biologicznych lub bojowych rodkw trujcych waciwo uytego rodka zwizana z okresem jego skutecznoci w okrelonych warunkach po jego dyspersji. >7/3/02 osobisty sygnalizator lokalizacyjny PLB Uywane w nagych wypadkach radiowe urzdzenie lokalizacyjne, z moliwoci fonicznego porozumiewania si, noszone przez czonkw zaogi wraz z ich wyposaeniem osobistym lub ratowniczym, zdolne generowa sygnay pomagajce w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych. >Terminy zwizane: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 18/2/10 czas reakcji stanu osobowego Czas potrzebny stanowi osobowemu do podjcia odpowiednich czynnoci ochronnych po otrzymaniu ostrzeenia o uderzeniu jdrowym. >7/3/02

persistency / persistance In biological or chemical warfare, the characteristic of an agent which pertains to the duration of its effectiveness under determined conditions after its dispersal. 1/2/88 personal locator beacon / radiobalise individuelle de reprage PLB An emergency radio locator beacon with a two-way speech facility carried by crew members, either on their person or in their survival equipment, and capable of providing homing signals to assist search and rescue operations. Related terms: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; radio beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/7/87 personnel reaction time / temps de raction du personnel The time required by personnel to take prescribed protective measures after receipt of a nuclear strike warning. 1/7/70 perspective grid / rseau perspectif A network of lines, drawn or superimposed on a photograph, to represent the perspective of a systematic network of lines on the ground or datum plane. 1/3/73 petroleum intersectional service / direction des essences inter-sections An intersectional or interzonal service in a theatre of operations that operates pipelines and related facilities for the supply of bulk petroleum products to theatre Army elements and other forces as directed. 1/7/70 phase line / ligne d'objectifs intermediaries 1 PL A line utilized for control and coordination of military operations, usually a terrain feature extending across the zone of action. Related term: report line. 1/8/76

siatka perspektywiczna Siatka linii, narysowanych lub naoonych na fotografi, w celu przedstawienia perspektywy systematycznej sieci linii na ziemi lub na paszczynie odniesienia. >13/5/04 midzystrefowa suba materiaw pdnych Midzyodcinkowa lub midzystrefowa suba na teatrze dziaa, obsugujca rurocigi i zwizane z nimi obiekty, w celu masowego zaopatrywania w materiay pdne elementw armijnych teatru dziaa i innych wyznaczonych si. >7/12/11

linia fazowa 1 PL Linia wykorzystywana do kontroli i koordynacji dziaa wojskowych, zwykle s to cechy terenu rozcigajce si w poprzek strefy dziaa. >Termin zwizany: report line. >3/3/09 pozorne pole minowe Obszar nie zawierajcy min bojowych, wykorzystywany do symulacji pola minowego lub jego czci w celu zmylenia przeciwnika. >Terminy zwizane: barrier gap; 1,2 minefield . 12/12/00 bomba byskowa Bomba przeznaczona do wytworzenia krtkiego, intensywnego wiecenia umoliwiajcego

phoney minefield / faux champ de mines An area free of live mines used to simulate a minefield, or section of a minefield, with the object of deceiving the enemy. Related terms: barrier gap; 1,2 minefield . 1/12/79 photoflash bomb / bombe photo-clair A bomb designed to produce a brief and intense illumination for medium altitude night photography.

NATO/PdP JAWNE

288

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/7/70 photoflash cartridge / cartouche photo-clair A pyrotechnic cartridge designed to produce a brief and intense illumination for low altitude night photography. 1/5/73 photogrammetric control / cheminement photogrammtrique Control established by photogrammetric methods as distinguished from control established by ground methods. Sometimes called minor control . 1/12/74 photogrammetry / photogrammtrie The science or art of obtaining reliable measurements from photographic images. 1/7/70 photographic filter / filtre photographique A layer of glass, gelatine, or other material used to modify the spectrum of the incidental light. 1/7/70

fotografowanie noc ze redniej wysokoci. >8/4/04 nabj byskowy Nabj pirotechniczny przeznaczony do wytworzenia krtkiego intensywnego wiecenia, umoliwiajcego fotografowanie noc na maej wysokoci. >8/4/04 kontrola fotogrametryczna Kontrola przeprowadzona metodami fotogrametrycznymi w odrnieniu od kontroli prowadzonej metodami geodezyjnymi. >15/2/12

fotogrametria Dziedzina lub sztuka uzyskiwania wiarygodnych pomiarw z obrazw fotograficznych. >13/5/04 filtr fotograficzny 1Urzdzenie (warstwa szka, lub innego materiau) uywane do wyodrbnienia (wycicia) okrelonego zakresu widma wiata lub zmiany jego natenia. >5/2/12 fotointerpretacja >Termin zalecany: imagery interpretation . 26/2/98 odczytywanie fotografii Bezporednie rozpoznawanie z fotografii cech naturalnych lub spowodowanych przez czowieka, bez stosowania technik interpretacji obrazu. >13/5/04 skala fotograficzna Stosunek odlegoci mierzonej na fotografii lub mozaice do odpowiadajcej mu odlegoci w terenie, klasyfikowany nastpujco: a. skala bardzo dua - 1:4 999 i wiksza b. skala dua - 1:5 000 do 1:9 999 c. skala rednia - 1:10 000 do 1:24 999 d. skala maa - 1:25 000 do 1:49 999 e. skala bardzo maa - 1:50 000 i mniejsza. >Terminy zwizane: bar scale; conversion scale; graphic scale; principal scale; scale. 8/4/04 lot rozpoznawczy z fotografowaniem >Termin zalecany: imagery sortie. 26/2/98 szereg fotograficzny Seria kolejnych, pokrywajcych si fotografii zrobionych w czasie lotu na wybranym kursie lub kierunku. >26/2/98 legenda do interpretacji fotografii >Termin zalecany: imagery interpretation key. 26/2/98 fotomapa Reprodukcja fotografii lub fotomozaiki, na ktr naoona jest siatka liniowa, opisy, kontury, nazwy miejsc, granice; mog te by zaczone inne informacje. >Termin zwizany: image map. >13/5/04

photographic interpretation Preferred term: imagery interpretation. photographic reading / lecture photographique The simple recognition of natural or man-made features from photographs not involving imagery interpretation techniques. 1/7/80 photographic scale / chelle photographique The ratio of a distance measured on a photograph or mosaic to the corresponding distance on the ground, classified as follows: a. very large scale 1:4,999 and larger; b. large scale 1:5,000 to 1:9,999; c. medium scale 1:10,000 to 1:24,999; d. small scale 1:25,000 to 1:49,999; e. very small scale 1:50,000 and smaller. Related terms: bar scale; conversion scale; graphic scale; principal scale; scale. 1/3/79 photographic sortie Preferred term: imagery sortie. photographic strip / bande de photographies Series of successive overlapping photographs taken along a selected course or direction. 1/9/69

photo interpretation key Preferred term: imagery interpretation key. photomap / photocarte A reproduction of a photograph or photomosaic upon which the grid lines, marginal data, contours, place names, boundaries, and other data may be added. Related term: image map.1/8/70

NATO/PdP JAWNE

289

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

photo nadir / nadir de la photographie camera nadir The point at which a vertical line through the perspective centre of the camera lens intersects the photo plane. 1/9/69 P-hour / heure P In airborne operations, the time at which the lead parachute element arrives or is due to arrive over the point of impact to begin operations. Related terms: Cday; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; Lhour; M-day; T-day; T-hour; Y-hour. 4/2/11

nadir fotograficzny kamera fotografii pionowej Punkt, w ktrym linia pionowa, przechodzca przez rodek perspektywiczny obiektywu aparatu fotograficznego, przecina paszczyzn zdjcia. >8/4/04 godzina P W dziaaniach powietrznodesantowych, godzina, o ktrej pierwszy rzut spadochronowy dociera lub ma dotrze nad punkt zrzutu celem rozpoczcia dziaa. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; F-hour; Gday; G-hour; H-hour; L-hour; M-day; T-day; T-hour; Yhour. 9/11/11 bezpieczestwo fizyczne Cz systemu bezpieczestwa odnoszca si do fizycznych zabezpiecze stosowana w celu ochrony personelu, niedopuszczenia osb nieupowanionych do sprztu, instalacji, materiaw i dokumentw oraz chronica je przed szpiegostwem, sabotaem, zniszczeniem i kradzie. >7/12/11 symbolika obrazkowa Uycie symboli, ktre w sposb wizualny przedstawiaj cechy odpowiadajcych im obiektw. >13/5/04

physical security / scurit physique That part of security concerned with physical measures designed to safeguard personnel, to prevent unauthorized access to equipment, installations, material and documents, and to safeguard them against espionage, sabotage, damage, and theft. 1/8/79 pictorial symbolization / reprsentation conventionnelle The use of symbols which convey the visual character of the features they represent. 1/8/71 piece part Preferred term: part. pillbox / emplacement de tir abrit A small, low fortification that houses machine guns, antitank weapons, etc. A pillbox is usually made of concrete, steel, or filled sandbags. 1/7/70

cz >Termin zalecany: part. 13/9/01 bunkier Maa, niska fortyfikacja, w ktrej znajduje si bro maszynowa, bro przeciwczogowa itp. Bunkier zazwyczaj zbudowany jest z betonu, stali lub umocniony workami z piaskiem. >26/2/98 szkic pilota Dowizany do mapy szkic wykonany przez pilota w trakcie lotu rozpoznawczego, zawierajcy pooenie, kierunek, numer i kolejno robionych zdj wraz z informacjami dotyczcymi sensorw. >5/3/04

pilot's trace / trac du pilote A rough overlay to a map made by the pilot of a photographic reconnaissance aircraft during or immediately after a sortie. It shows the location, direction, number, and order of photographic runs made, together with the camera(s) used on each run. 1/7/70 pinpoint / repre A precisely identified point, especially on the ground, that locates a very small target, a reference point for rendezvous or for other purposes; the coordinates that define this point. Related term: datum point. 1/7/70 pinpoint / repre The ground position of aircraft determined by direct observation of the ground. Related term: datum point. 1/7/70 pinpoint photograph / photographie d'un objectif ponctuel A single photograph or a stereo pair of a specific object or target. 1/5/73
2 2 1 1

pooenie dokadnie ustalone Precyzyjnie okrelony punkt, przede wszystkim na ziemi, w ktrym znajduje si bardzo may cel; punkt odniesienia przy ustalaniu miejsca spotkania lub dla innych celw; wsprzdne okrelajce pooenie tego punktu. >Termin zwizany: datum point. 3/10/02 pooenie dokadnie ustalone Pozycja rzeczywista statku powietrznego okrelana przez bezporedni obserwacj terenu. >Termin zwizany: datum point. 3/10/02 fotografia obiektu punktowego Pojedyncza fotografia lub stereopara przedstawiajca okrelony obiekt lub cel. >13/5/04
2

NATO/PdP JAWNE

290

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

pipeline / ligne de ravitaillement In logistics, the channel of support or a specific portion thereof by means of which materiel or personnel flow from sources of procurement to their point of use. 1/7/70 pitch / tangage The movement of an aircraft or ship about its transverse axis. 18/12/97 pitch / inclinaison tip In air photography, the camera rotation about the transverse axis of the aircraft. 18/12/97 pitch angle / assiette longitudinale inclination angle The angle between the aircraft's longitudinal axis and the horizontal plane. 1/12/79 plan for landing / plan gnral de dbarquement In amphibious operations, a collective term referring to all individually prepared naval and landing force documents which, taken together, present in detail all instructions for execution of the ship-to-shore movement. Related terms: landing diagram; ship-to-shore movement. 1/3/82
2 1

linia zaopatrzenia W logistyce kana zaopatrywania lub jego pewna cz, ktrym przemieszczane s rodki materiaowotechniczne lub personel od rde zaopatrzenia do punktu docelowego. >12/6/02 pochylenie Ruch statku powietrznego lub okrtu wzgldem jego osi poprzecznej. >8/4/04 obrt kamery W fotografii lotniczej rotacja aparatu fotograficznego wzgldem poprzecznej osi statku powietrznego. >8/4/04

kt przechyu kt nachylenia Kt pomidzy podun osi symetrii statku powietrznego a paszczyzn poziom. >26/2/98 plan operacji morsko-desantowych W morskich operacjach desantowych, wsplny termin odnoszcy si do wszystkich indywidualnie przygotowanych dokumentw si morskich i morskodesantowych zebranych razem, zawierajcych szczegowe instrukcje do przeprowadzenia desantu z okrtw na brzeg. >Terminy zwizane: landing diagram; ship-to-shore movement .26/2/98 planowa obsuga techniczna Planowa obsuga techniczna przeprowadzana systematycznie w zalenoci od stopnia wykorzystania sprztu. >Terminy zwizane: corrective maintenance; 1,2,3 examination; maintenance ; preventive maintenance. 4/4/02 zaplanowane uzupenienie zaopatrzenia Transportowanie dostaw drog morsk w regularnych rejsach zgodnie z zaplanowanymi wczeniej rozkadami i strukturami, zawierajcymi zwykle kilka form zaplanowanych dostaw. >Terminy zwizane: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; resupply of Europe. 26/2/98 planowany cel W artylerii ldowej i morskiej cel ktrego ostrza zosta wczeniej zaplanowany. >26/2/98 wspczynnik planowania Wspczynnik uywany przy planowaniu do oszacowania iloci i rodzaju si i rodkw do wykonania zamierzonej operacji. Wspczynniki planowania wyraane s czsto w formie proporcji, wspczynnika lub dugoci czasu. >26/2/98 sztab planowania >Termin zalecany: central planning team. >26/2/98

planned maintenance / maintenance priodique Preventive maintenance carried out systematically according to the degree of use of the equipment. Related terms: corrective maintenance; examination; 1,2,3 maintenance ; preventive maintenance. 1/10/01

planned resupply / ravitaillement prorganis The shipping of supplies in a regular flow as envisaged by existing preplanned schedules and organizations, which will usually include some form of planned procurement. Related terms: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; resupply of Europe. 1/7/70

planned target / objectif prvu In artillery and naval fire support, a target on which fire is prearranged. 1/8/76 planning factor / facteur de planification A multiplier used in planning to estimate the amount and type of effort involved in a contemplated operation. Planning factors are often expressed as rates, ratios, or lengths of time. 1/11/85

planning staff Preferred term: central planning team.

NATO/PdP JAWNE

291

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

plan range / distance horizontale In air photographic reconnaissance, the horizontal distance from the point below the aircraft to an object on the ground. 1/7/70

odlego pozioma W lotniczym rozpoznaniu fotograficznym odlego mierzona w poziomie od punktu prostopadle odwzorowanego na powierzchni ziemi pod statkiem powietrznym do fotografowanego obiektu. >8/4/04 plastyczny materia wybuchowy Materia wybuchowy, ktry daje si dowolnie formowa w temperaturze otoczenia. >07/04/09 zakres plastycznoci Zakres dziaania siy zewntrznej, w ktrym materia poddawany jej dziaaniu nie ulega rozpadowi, ale nie powraca cakowicie do swej pierwotnej formy tak, e po usuniciu dziaajcej siy zewntrznej pozostaj trwae deformacje. >26/2/98 konserwacja plastyczna >Termin zalecany: cocooning. 26/2/98 strefa plastyczna Obszar poza stref pokryt lejami po wybuchach pociskw, na ktrym nie ma widocznych lejw, charakteryzujcy si wystpowaniem trwaych deformacji gruntu. >Termin zwizany: rupture zone. 26/2/98 matryca W kartografii: a. matryca drukarska, cynkowa, aluminiowa lub z wygrawerowanej miedzi; b. wsplny termin do wyraenia wszystkich form matrycy mapowej odtworzonej z odpowiadajcej jej formy drukarskiej; c. wszystkie szczegy pojawiajce si na mapie lub wykresie, ktre bd odtworzone z pojedynczej matrycy drukarskiej (na przykad niebieska matryca lub matryca konturowa). >Terminy zwizane: diapositive; transparency. 26/2/98 matryca W fotografii: przezroczysty materia, zwykle szko, pokryty emulsj fotograficzn. >Terminy zwizane: diapositive; transparency. 26/2/98 zrzut platform Zrzut zaadowanych palet ze statku powietrznego wyposaonego w tyln ramp z wykorzystaniem przenonika rolkowego >Terminy zwizane: airdrop; airdrop platform. 7/12/10 wykres Mapa, wykres lub graf, przedstawiajce rnego rodzaju dane. >26/2/98 wykres kursu Przedstawienie na diagramie lub wykresie pozycji lub kursu obiektu, poprzez okrelenie ich za pomoc ktw i odlegoci od danego stanowiska. >26/2/98
2 1

plastic explosive / explosif plastique Explosive which is malleable at normal temperatures. 1/12/77 plastic range / champ d'lasticit The stress range in which a material will not fail when subjected to the action of a force, but will not recover completely so that a permanent deformation results when the force is removed. 1/7/70

plastic spray packaging Preferred term: cocooning. plastic zone / zone plastique The region beyond the rupture zone associated with crater formation resulting from an explosion in which there is no visible rupture, but in which the soil is permanently deformed and compressed to a high density. Related term: rupture zone. 1/7/70 plate / planche In cartography: a. a printing plate of zinc, aluminium, or engraved copper; b. collective term for all "states" of an engraved map reproduced from the same engraved printing plate; c. all details to appear on a map or chart which will be reproduced from a single printing plate (e.g. the " blue plate" or the "contour plate"). Related terms: diapositive; transparency. 1/4/71
2 1

plate / plaque In photography, a transparent medium, usually glass, coated with a photographic emulsion. Related terms: diapositive; transparency. 1/4/71 platform drop / largage lourd The airdrop of loaded platforms from rear loading aircraft with roller conveyors. Related terms: airdrop; airdrop platform. 1/9/69
1

plot / schma Map, chart, or graph representing data of any sort. 1/7/72 plot / position graphique Representation on a diagram or chart of the position or course of a target in terms of angles and distances from positions; location of a position on a map or a chart. 1/7/72
2

NATO/PdP JAWNE

292

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

plot / position visualise The visual display of a single location of an airborne object at a particular instant of time. 1/7/72

wykres pooenia Wizualne przedstawienie pooenia pojedynczego obiektu w powietrzu w okrelonej chwili. >26/2/98

point designation grid / grille de dsignation des points A system of lines, having no relation to the actual scale, or orientation, drawn on a map, chart, or air photograph dividing it into squares so that points can be more readily located. 1/8/73 point of impact / point d'atterrissage The point on the drop zone where the first parachutist or air dropped cargo item lands or is expected to land. 1/12/74 point of impact / point d'impact impact point The point at which a projectile, bomb, or re-entry vehicle impacts or is expected to impact. 1/12/74 point of no return / point de non-retour A point along an aircraft track beyond which its endurance will not permit return to its own or some other associated base on its own fuel supply. 1/9/69 point target / objectif ponctuel A target which requires the accurate placement of bombs or fire. 1/9/69 poised mine / mine mre A mine in which the ship counter setting has been run down to "one" and which is ready to detonate at the 2 next actuation. Related term: mine . 1/10/78
1 1 2 1 1

siatka do oznaczania punktw System linii, nie majcy odniesienia do faktycznej skali lub orientacji, narysowany na mapie, wykresie lub fotografii lotniczej, dzielcy je na kwadraty, dziki czemu punkty mog by umieszczone bardziej czytelnie. >26/2/98 punkt zrzutu Punkt w strefie zrzutowej, w ktrym lduje lub powinien wyldowa pierwszy spadochroniarz lub zrzucony adunek. 26/2/9 punkt upadku (trafienia) punkt uderzenia Punkt, w ktry uderza lub powinien uderzy pocisk, bomba lub inny rodek. >26/2/9 punkt bez powrotu Punkt toru lotu statku powietrznego, po przekroczeniu ktrego statek powietrzny nie moe powrci do swojej lub innej sprzymierzonej bazy. >26/2/98 cel punktowy Cel wymagajcy dokadnego raenia bombami lub ogniem. 12/9/02 mina w zawieszeniu Mina, ktrej licznik okrtw ustawiony jest na pozycji jeden, co powoduje, e jest ona gotowa do zdetonowania przy najbliszym pobudzeniu. >Termin 2 zwizany: mine . 26/2/98 wsprzdne biegunowe Wsprzdne wyznaczone na podstawie odlegoci i pomiarw ktowych z ustalonego punktu (bieguna). >26/2/98 wsprzdne biegunowe W artylerii ldowej i morskiej kierunek, odlego i wsprzdna pionowa od pozycji obserwatora do celu. >26/2/98 wykres biegunowy Metoda lokalizowania celu lub punktu na mapie przez uycie wsprzdnych biegunowych. >26/2/98 port >Terminy zwizane: major port; major water terminal; minor port; secondary port; secondary water terminal; water terminal. 26/2/98 wydajno portu Ustalona wydajno portu lub kotwicowiska, do rozprowadzenia adunku w czasie 24 godzin, wyraona
2 1 1

polar coordinates / coordonnes polaires Coordinates derived from the distance and angular measurements from a fixed point (pole). 1/9/74
2 2

polar coordinates / coordonnes polaires In artillery and naval fire support, the direction, distance, and vertical correction from the observer/spotter position to the target. 1/9/74 polar plot / dsignation en coordonnes polaires The method of locating a target or point on the map by means of polar coordinates. 1/7/72 port / port Related terms: major port; major water terminal; minor port; secondary port; secondary water terminal; water terminal. 1/6/78 port capacity / capacit portuaire The estimated capacity of a port or an anchorage to clear cargo in 24 hours usually expressed in tons.

NATO/PdP JAWNE

293

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Related term: beach capacity. 1/9/69

zwykle w tonach. >Termin zwizany: beach capacity . 26/2/98 ewakuacja adunkw w porcie Usunicie adunkw z zagroonego portu do alternatywnych miejsc skadowania. >Termin zwizany: emergency movement. 26/2/98

port evacuation of cargoes / vacuation portuaire des cargaisons The removal of cargoes from a threatened port to alternative storage sites. Related term: emergency movement. 1/7/73 port evacuation of shipping / vacuation de port par des navires marchands The movement of merchant ships from a threatened port for their own protection. Related term: emergency movement. 1/7/80 port of debarkation / port de dbarquement port of disembarkation A seaport, airport or railhead where personnel, equipment and/or stocks are unloaded from a means of transport. Related terms: debarkation; embarkation; port of embarkation. 4/11/05 port of disembarakation Preferred term: port of debarkation. port of embarkation / port dembarquement POE A seaport, airport or railhead where personnel, equipment and/or stocks are loaded onto a means of transport. Related terms: debarkation; embarkation; port of debarkation. 4/11/05 port security / scurit portuaire The safeguarding of vessels, harbours, ports, waterfront facilities and cargo from internal threats such as: destruction, loss, or injury from sabotage or other subversive acts; accidents; thefts; or other causes of similar nature. Related terms: harbour defence; physical security; protective security; 2 security ; tactical security. 1/12/74 positional defence Preferred term: position defence. position defence / dfense ferme positional defence The type of defence in which the bulk of the defending force is disposed in selected tactical localities where the decisive battle is to be fought. Principal reliance is placed on the ability of the forces in the defended localities to maintain their positions and to control the terrain between them. The reserve is used to add depth, to block, or restore the battle position by counterattack. 1/10/80 positive control / contrle intgral In air traffic control within NATO, a method of regulation of all identified air traffic within a designated airspace, conducted with electronic means by an air traffic control agency having the

ewakuacja statkw z portw Przemieszczenie statkw handlowych dla ich wasnego bezpieczestwa z zagroonego portu. >Termin zwizany: emergency movement. 26/2/98

port wyadunku Port morski, lotniczy lub bocznica kolejowa, gdzie stan osobowy, sprzt i/lub zapasy opuszczaj rodek transportu. >Terminy zwizane: debarkation; embarkation; port of embarkation. 27/6/06

port wyadunku >Termin zwizany: port of debarkation. 27/6/06 port zaadunku POE Port morski, lotniczy lub bocznica kolejowa, gdzie stan osobowy, sprzt i/lub zapasy zostaj zaadowane na rodek transportu. >Terminy zwizane: debarkation; embarkation; port of embarkation. 27/6/06 bezpieczestwo w porcie Ochrona okrtw, przystani, portw, urzdze wodnych i adunkw przed wewntrznymi zagroeniami, takimi jak: zniszczenie, utrata lub uszkodzenie wskutek sabotau lub innych dziaa wywrotowych, wypadkw, kradziey oraz innych podobnych przyczyn. >Terminy zwizane: harbour defence; physical security; protective 2 security; security ; tactical security. 26/2/98 obrona pozycyjna >Termin zalecany: position defence. 26/2/98 obrona pozycyjna Rodzaj obrony, w ktrej wikszo si obronnych jest rozmieszczona w wybranych, taktycznych miejscach, w ktrych ma si rozegra decydujca bitwa. Gwny nacisk pooony jest na konieczno utrzymania swoich pozycji przez siy zbrojne oraz kontrolowanie terenu pomidzy nimi. Rezerwa uywana jest do zwikszenia liczebnoci blokowania lub przywracania pozycji bojowych poprzez kontratak. >26/2/98

kontrola pozytywna W kontroli ruchu powietrznego w ramach NATO, metoda regulacji wszystkich zidentyfikowanych lotw w obrbie wyznaczonej przestrzeni powietrznej, prowadzona za pomoc rodkw elektronicznych przez

NATO/PdP JAWNE

294

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

authority and responsibility therein. 1/2/89

odpowiedzialny za ni, odpowiednio uprawniony oddzia kontroli ruchu powietrznego. >26/2/98 przegld po przeprowadzonym locie >Termin zalecany: after flight inspection . >26/2/98 ocena skorygowana zniszcze Powtrna analiza zniszcze celu oparta na nowych danych, takich jak rzeczywista moc, wysoko oraz punkt zerowy wybuchu jdrowego, uzyskanych innymi rodkami ni ocena bezporednia. >7/2/02

post-flight inspection Preferred term: after-flight inspection. post-strike damage estimation / estimation indirecte des dommages A revised target analysis based on new data such as actual weapon yield, burst height, and ground zero obtained by means other than direct assessment. 1/4/70 pouncer operation Preferred term: antisubmarine warfare pouncer operation. pouncer procedure Preferred term: mine countermeasures pouncer procedure. PPI gauge Preferred term: international loading gauge. practice mine / mine d'entranement In land mine warfare, an inert mine to which is fitted a fuze and a device to indicate, in a non-lethal fashion, that the fuze has been activated. 1/11/75 practice mine / mine d'instruction In naval mine warfare, an inert-filled mine but complete with assembly, suitable for instruction and for practice in preparation. Related terms: drill mine; 2 exercise mine; inert mine; instructional mine; mine . 1/11/75 prearranged fire / tir prpar Fire that is formally planned and executed against targets or target areas of known location. Such fire is usually planned well in advance and is executed at a predetermined time or during a predetermined period of time. 1/8/76 pre-assault operation / opration avant l'assaut In amphibious operations, an operation conducted prior to the assault, which includes amongst others: reconnaissance, mine countermeasures operations, naval fire support, bombing, underwater demolition and destruction of beach obstacles. 1/10/01 precedence / priorit A designation assigned to a message by the originator to indicate to communication personnel the relative order of handling and to the addressee the order in which the message is to be noted. 1/9/69 precession / prcession Related terms: apparent precession; induced precession; real precession. 1/8/76
2 1 1 2

dziaania osonowe w walce z okrtami podwodnymi >Termin zalecany: antisubmarine warfare pouncer operation. 10/5/01 usuwanie min w ramach obrony przeciwminowej >Termin zalecany: mine countermeasures pouncer procedure. 10/5/01 wskanik PPI >Termin zalecany: international loading guage. 26/2/98 mina szkoleniowa W ldowych dziaaniach minowych, mina wyposaona w urzdzenie treningowe imitujce jej uaktywnienie. >07/04/09 mina szkoleniowa W morskich dziaaniach minowych, mina wypeniona materiaem niewybuchowym, skonstruowana do celw szkoleniowych. >Terminy zwizane: drill mine; exercise mine; inert mine; instructional mine. 07/04/09
2 1

ogie zawczasu przygotowany Ogie, ktry jest formalnie zaplanowany i prowadzony przeciwko celom lub rejonom celw o znanym pooeniu. Ogie taki jest zwykle dobrze zaplanowany i przeprowadzony w ustalonym wczeniej czasie lub trwa przez ustalony uprzednio czas. >26/2/98 przygotowanie desantu W morskich dziaaniach desantowych operacja prowadzona przed desantem, obejmujca m.in. rozpoznanie, obron przeciwminow, wsparcie ogniowe si morskich, bombardowanie, podwodne burzenie i niszczenie przeszkd przeciwdesantowych. >4/7/02 priorytet Oznaczenie wiadomoci wykonane przez jej autorw w celu wskazania personelowi cznoci waciwej kolejnoci jej nadania oraz wskazania adresatowi sposobu jej odnotowania. >26/2/98 precesja >Terminy zwizane: apparent precession; included precession; real precession . 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

295

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

precursor front / front de pression prcurseur An air pressure wave which moves ahead of the main blast wave for some distance as a result of a nuclear explosion of appropriate yield and low burst height over a heat-absorbing (or dusty) surface. The pressure at the precursor front increases more gradually than in a true (or ideal) shock wave, so that the behaviour in the precursor region is said to be non-ideal. 1/8/79

front poprzedzajcy Fala cinienia atmosferycznego, ktra przemieszcza si przed gwn fal uderzeniow, w wyniku wybuchu jdrowego o okrelonej mocy oraz wybuchu jdrowego na maej wysokoci nad powierzchni pochaniajc ciepo (lub pylist). Cinienie wzdu frontu poprzedzajcego wzrasta wolniej ni w przypadku rzeczywistej lub idealnej fali uderzeniowej, dlatego uwaa si, e zachowanie fali na terenie wystpowania frontu poprzedzajcego nie jest idealne. >6/12/01 traowanie wstpne Traowanie obszaru z uyciem wzgldnie bezpiecznych rodkw w celu zmniejszenia ryzyka dla przeciwminowych jednostek pywajcych w toku dalszych dziaa. >Termin zwizany: initial path sweeping. 12/9/02 strzelanie na podstawie przygotowanych danych Ogie prowadzony bez korygowania. >26/2/98 dominujca wysoko W rozpoznaniu powietrznym, wysoko stanowica 51 procent lub wicej redniej wysokoci struktury zabudowy w obrbie patrolowanego obszaru. >26/2/98 przegld przedlotowy >Termin zalecany: before-flight inspection. 22/9/99 obiekt wstpnie przeznaczony do zniszczenia Obiekt, nie bdcy obiektem zastrzeonym do zniszczenia, wyznaczony do wysadzenia, ktre moe by wykonane natychmiast po przygotowaniach, pod warunkiem, e uprzednio wydano odpowiedni zgod. >Termin zwizany: reserved demolition target. 07/04/09

precursor sweeping / dragage prcurseur The sweeping of an area by relatively safe means in order to reduce the risk to mine countermeasures vessels in subsequent operations. Related term: initial path sweeping. 1/11/75

predicted fire / tir d'efficacit d'emble Fire that is delivered without adjustment. 1/1/83 predominant height / hauteur prdominante In air reconnaissance, the height of 51 % or more of the structures within an area of similar surface material. 1/11/75 preflight inspection Preffered term: before-flight inspection. preliminary demolition target / ouvrage destruction prliminaire A target, other than a reserved demolition target, which is earmarked for demolition and which can be executed immediately after preparation, provided that prior authority has been granted. Related term: reserved demolition target. 1/3/82 preload loading / chargement prcurseur The loading of selected items aboard ship at one port prior to the main loading of the ship at another. 1/9/69

zaadunek wstpny Zaadowanie wybranych towarw na pokad statku w jednym porcie przed gwnym zaadunkiem statku w innym porcie. >12/6/02 przygotowanie ogniowe Ogie prowadzony przed rozpoczciem ataku w celu 3 osabienia pozycji przeciwnika. >Termin zwizany: fire . 8/2/01 planowe wsparcie lotnicze Wsparcie lotnicze uwzgldnione w planie przygotowanym przed rozpoczciem operacji. >Terminy zwizane: close air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; tactical air support. 7/12/10 wstpnie rozlokowa Rozlokowa oddziay wojskowe, sprzt lub zapasy w punkcie lub w pobliu punktu planowanego uycia albo w wyznaczonym rejonie w celu zmniejszenia czasu reakcji oraz zapewnienia terminowego wsparcia okrelonych si w pocztkowej fazie prowadzonej

preparation fire / tir de prparation Fire delivered before an attack to weaken the enemy 3 position. Related term: fire . 18/12/97

preplanned air support / appui arien temps Air support in accordance with a programme, planned in advance of operations. Related terms: close air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; tactical air support. 1/9/69

pre-position / prpositionner To place military units, equipment, or supplies at or near the point of planned use or at a designated location to reduce reaction time, and to ensure timely support of a specific force during initial phases of an operation. 20/11/96

NATO/PdP JAWNE

296

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

operacji. >8/2/01 prescribed nuclear load / dotation nuclaire A specified quantity of nuclear weapons to be carried by a delivery unit. The establishment and replenishment of this load after each expenditure is a command decision and is dependent upon the tactical situation, the nuclear logistical situation, and the capability of the unit to transport and utilize the load. It may vary from day to day among similar delivery units. 16/7/99 prescribed nuclear stockage / stockage nuclaire prescrit A specified quantity of nuclear weapons, components of nuclear weapons, and warhead test equipment to be stocked in special ammunition supply points or other logistical installations. The establishment and replenishment of this stockage is a command decision and is dependent upon the tactical situation, the allocation, the capability of the logistical support unit to store and maintain the nuclear weapons, and the nuclear logistical situation. The prescribed stockage may vary from time to time and among similar logistical support units. 1/9/69 press information centre / centre d'information de la presse PIC A facility established by national headquarters/organizations to provide the media with timely and accurate information on national and Allied issues, events and operations, and to provide other support, advice and assistance including escorts for war correspondents. Related term: allied press information centre. 1/11/91 pressure-altitude / altitude-pression An atmospheric pressure expressed in terms of altitude which corresponds to that pressure in the standard atmosphere. Related term: altitude. 1/3/85 wyznaczony adunek jdrowy Okrelona ilo broni jdrowej przewoona przez jednostk uycia broni jdrowej. Ustalenie adunku i jego uzupenienie po kadym uyciu podlega decyzji dowdztwa i zaley od sytuacji taktycznej, jdrowej sytuacji logistycznej i zdolnoci jednostki do transportu i uycia adunku. Moe by on rny kadego dnia dla podobnych jednostek uycia broni jdrowej. >6/12/01

wyznaczony poziom zapasw broni jdrowej Okrelona ilo broni jdrowej, jej skadnikw i wyposaenia testujcego gowice bojowe, jaka ma by przechowywana w specjalnych punktach zaopatrywania w amunicj lub w innych obiektach logistycznych. Tworzenie i uzupenianie tych zapasw podlega decyzji dowdztwa i zaley od sytuacji taktycznej, przydziau i moliwoci jednostki logistycznego wsparcia w zakresie magazynowania i konserwacji broni jdrowej oraz od logistycznej sytuacji jdrowej. Wyznaczony poziom zapasw moe by zrnicowany w czasie oraz zrnicowany wrd podobnych jednostek wsparcia logistycznego. >7/2/02

centrum informacji prasowej PIC Komrka zorganizowana przez narodowy sztab lub organizacj w celu udzielania rodkom masowego przekazu cisych i aktualnych informacji dotyczcych spraw narodowych i sojuszniczych, wydarze i operacji. Udziela te innego wsparcia, porad i pomocy, cznie z eskortowaniem korespondentw wojennych. >Termin zwizany: allied press information centre. 26/2/98

wysoko cinieniowa Cinienie atmosferyczne, wyraone w jednostkach miary wysokoci, ktre odpowiada takiemu samemu cinieniu w atmosferze standardowej. >Termin zwizany: altitude. 7/12/10 oddychanie cinieniowe Technika oddychania, ktra jest wymagana w przypadku, gdy tlen dostarczany jest bezporednio osobie przebywajcej pod cinieniem wyszym od cinienia atmosferycznego. >26/2/98

pressure breathing / alimentation en oxygne sous pression The technique of breathing which is required when oxygen is supplied direct to an individual at a pressure higher than the ambient barometric pressure. 1/7/70 pressure front Preferred term: shock front. pressure mine / mine pression In land mine warfare, a mine whose fuze responds to 1 the direct pressure of a target. Related term: mine . 1/12/76 pressure mine / mine dpression
2 1

front cinieniowy >Termin zalecany: shock front . 26/2/98 mina naciskowa W ldowych dziaaniach minowych, mina, ktrej zapalnik reaguje na bezporedni nacisk wywierany 1 przez cel. >Termin zwizany: mine . 3/4/12 mina cinieniowa

NATO/PdP JAWNE

297

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

pressure mine circuit In naval mine warfare, a mine whose circuit responds to the hydrodynamic pressure field of a target. 2 Related term: mine . 1/12/76 pressure mine circuit 2 Preferred term: pressure mine . 1/12/76 pressure suit / vtement de pressurisation a. Partial - a skin tight suit which does not completely enclose the body but which is capable of exerting pressure on the major portion of the body in order to counteract an increased intrapulmonary oxygen pressure. b. Full - a suit which completely encloses the body and in which a gas pressure, sufficiently above ambient pressure for maintenance of function may be sustained. 1/9/69 prevention of mutual interference / prvention des interfrences mutuelles Procedures designed to prevent interference beteen friendly forces and units. 5/9/07 prevention of mutual interference / mesures pour 1 viter une interfrence mutuelle Procedures to prevent interferences between active or between active and passive electromagnetic or acoustic sensors of friendly forces. 25/9/98
3 2 1

W morskiej wojnie minowej, mina, ktra reaguje na cinienie pola hydrodynamicznego celu. >Termin 2 zwizany: mine . 3/4/12

obwd miny o dziaaniu naciskowym 2 >Termin zalecany: pressure mine . 26/2/98 skafander cinieniowy a. Czciowy - skafander opinajcy ciao, nie obejmujcy caej jego powierzchni, wywierajcy cinienie na wiksz cz powierzchni ciaa w celu zneutralizowania zwikszonego cinienia tlenu w pucach. b. Peny - obejmujcy cae ciao skafander, w ktrym cinienie gazu wysze od cinienia otoczenia umoliwia waciwe funkcjonowanie organizmu. >3/4/12 zapobieganie wzajemnym zakceniom Procedury opracowane w celu uniknicia niezamierzonych zakce w dziaaniach si wasnych. >29/1/09 zapobieganie wzajemnym zakceniom Procedury zapobiegajce wystpowaniu wzajemnych niezamierzonych zakce pomidzy aktywnymi lub aktywnymi a pasywnymi czujnikami elektromagnetycznymi albo akustycznymi si wasnych. >29/1/09 zapobieganie kolizjom podwodnym W dziaaniach okrtw podwodnych zbir zasad postpowania w celu zapobiegania kolizjom wasnych okrtw podwodnych, okrtw podwodnych i obiektw holowanych przez okrty wasne lub okrtw podwodnych i dowolnych obiektw podwodnych, a take zapobiegania wszelkim incydentom podwodnym. >Termin zwizany: submarine patrol area. 29/1/09
2 1

prevention of mutual interference / mesures pour 2 viter une interfrence mutuelle In submarine operations, a system of procedures to prevent, on the one hand, submerged collisions between friendly submarines, between submerged submarines and friendly ship towed bodies or between submerged submarines and any other underwater object, and, on the other hand, interferences with any underwater event. Related term: submarine patrol area. 25/9/98 prevention of stripping equipment Preferred term: antirecovery device.

urzdzenie zabezpieczajce przed demontaem sprztu >Termin zalecany: antirecovery device. 26/2/98 zapobiegawcza obsuga techniczna PM Systematyczna i/lub zalecana obsuga techniczna przeprowadzana w celu zmniejszenia prawdopodobiestwa awarii. >Terminy zwizane: corrective 1,2,3 maintenance; examination; maintenance ; planned maintenance. 4/4/02 adunek uzbrojony adunek wybuchowy gotowy do detonacji. >Terminy 1 zwizane: charge ; priming charge; shaped charge. 23/3/11 adunek inicjujcy

preventive maintenance / maintenance prventive PM Systematic and/or prescribed maintenance intended to reduce the probability of failure. Related terms: corrective maintenance; examination; 1,2,3 maintenance ; planned maintenance. 1/10/01

primed charge / charge amorce A charge ready in all aspects for ignition. Related 1 terms: charge ; priming charge; shaped charge. 1/6/78 priming charge / charge d'amorage

NATO/PdP JAWNE

298

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An initial charge which transmits the detonation wave 1 to the whole of the charge. Related terms: charge ; primed charge; shaped charge. 1/1/91 principal parallel / horizontale principale On an oblique photograph, a line parallel to the true horizon and passing through the principal point. 1/9/69 principal plane / plan principal A vertical plane which contains the principal point of an oblique photograph, the perspective centre of the lens and the ground nadir. 1/9/69 principal point / point principal The foot of the perpendicular to the photo plane through the perspective centre. Generally determined by intersection of the lines joining opposite collimating or fiducial marks. 1/10/69 principal scale / chelle principale nominal scale In cartography, the scale of a reduced or generating globe representing the sphere or spheroid, defined by the fractional relation of their respective radii. Related terms: bar scale; conversion scale; graphic scale; photographic scale; scale. 1/8/70 principal vertical / ligne de plus grande pente On an oblique photograph, a line perpendicular to the true horizon and passing through the principal point. 1/9/69 printing size of a map or chart / format de carte The dimensions of the smallest rectangle which will contain a map or chart including all the printed material in its margin. 1/9/69 print reference / rfrence d'une preuve A reference to an individual print in an air photographic sortie. 1/9/69 prior permission / autorisation pralable Permission granted by the appropriate authority prior to the commencement of a flight or a series of flights landing in or flying over the territory of the nation concerned. 1/9/69 prisoner of war branch camp / dpt auxiliaire de prisonniers de guerre A subsidiary camp under the supervision and administration of a prisoner of war camp. 1/11/77 prisoner of war camp / camp de prisonniers de guerre A camp of a semi-permanent nature established in the communication zone or zone of interior (home country) for the internment and complete administration of prisoners of war. It may be located on, or independent of, other military installations.

adunek, ktry przekazuje fal detonacyjn do caego 1 adunku wybuchowego. >Terminy zwizane: charge ; primed charge; shaped charge.23/3/11 gwna linia rwnolega Na fotografii ukonej linia rwnolega do horyzontu prawdziwego, przechodzca przez punkt gwny. >26/2/98 paszczyzna gwna Paszczyzna pionowa, ktra zawiera gwny punkt fotografii ukonej, rodek perspektywiczny obiektywu i nadir. >26/2/98 punkt gwny Rzut prostopady do paszczyzny zdjcia, przechodzcy przez rodek perspektywiczny. Okrelony przez punkt przecicia si linii czcych przeciwlege znaczki ta lub punkty podstawowe. >26/2/98 skala gwna skala nominalna W kartografii skala kuli ziemskiej przedstawiajcej sfer lub sferoid, okrelona przez stosunek poszczeglnych promieni. >Terminy zwizane: bar scale; conversion scale; graphic scale; photographic scale; scale. 26/2/98

gwna linia pionowa Na fotografii ukonej linia prostopada do rzeczywistego horyzontu, przechodzca przez jej punkt gwny. >8/4/04 drukowany format mapy lub wykresu Rozmiary najmniejszego prostokta, ktry zawiera map lub wykres, wliczajc wszystkie wydrukowane na jego marginesie informacje. >26/2/98 opis uzupeniajcy zdj Dodatkowe informacje odnoszce si do pojedynczych odbitek w partii zdj lotniczych. >13/5/04 uprzednie zezwolenie Zezwolenie udzielone przez waciwe wadze do rozpoczcia ldowania lub serii ldowa samolotw lub zezwolenie na ldowanie lub przelot nad terytorium danego pastwa. >26/2/98 podobz jeniecki Pomocniczy obz znajdujcy si pod nadzorem i administracj obozu dla jecw wojennych. >26/2/98

obz jeniecki Pstay obz zaoony w strefie komunikacyjnej lub w strefie wewntrznej dla osb internowanych, prowadzcy administracj jecw wojennych. Moe by umieszczony z innymi obiektami wojskowymi lub niezalenie od nich. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

299

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/9/69 prisoner of war collecting point / point de rassemblement pour prisonniers de guerre A designated locality in a forward battle area where prisoners are assembled pending local examination for information of immediate tactical value and subsequent evacuation. 1/9/69 prisoner of a war compound / bloc de prisonniers de guerre A subdivision of a prisoner of war enclosure. 1/9/69 punkt zborny jecw wojennych Wyznaczone miejsce w rejonie walki, gdzie zbiera si jecw celem przesuchania na miejscu dla uzyskania informacji o natychmiastowej wartoci taktycznej. Nastpnie jecy zostaj ewakuowani z tego miejsca. >26/2/98 blok jeniecki Pododdzia jeniecki umieszczony w miejscu zamknitym. >26/2/98

prisoner of war enclosure / enclos de prisonniers de guerre A subdivision of a prisoner of war camp. 1/9/69 prisoner of war personnel record / fiche d'identit de prisonniers de guerre A form for recording photograph, fingerprints, and other pertinent personal data concerning the prisoner of war, including that required by the Geneva Convention. 1/9/69 probability of damage / dgts probables The probability that damage will occur to a target expressed as a percentage or as a decimal. 1/11/68 probable error 3 PE Preferred term: horizontal error. probably destroyed / probablement dtruit In air operations, a damage assessment on an enemy aircraft seen to break off combat in circumstances which lead to the conclusion that it must be a loss although it is not actually seen to crash. 1/11/68 procedural control / contrle aux procdures A method of airspace control which relies on a combination of previously agreed and promulgated orders and procedures. 1/3/81 procedure turn / virage conventionnel An aircraft manoeuvre in which a turn is made away from a designated track followed by a turn in the opposite direction, both turns being executed at a constant rate so as to permit the aircraft to intercept and proceed along the reciprocal of the designated track. 1/7/72 processing / traitement In photography, the operations necessary to produce negatives, diapositives, or prints from exposed films, plates or paper. 1/10/80 processing 2 Preferred term: exploitation .
2 1

pododdzia jeniecki Pododdzia obozu jenieckiego. >26/2/98

akta jecw wojennych Forma rejestrowania fotografii, odciskw palcw i innych stosowanych danych osobowych dotyczcych jecw wojennych, wcznie z danymi wymaganymi przez Konwencj Genewsk. >26/2/98

prawdopodobiestwo zniszczenia Prawdopodobiestwo, e nastpi zniszczenie celu, wyraone w procentach lub jako uamek. >26/2/98 bd prawdopodobny 3 PE >Termin zalecany: horizontal error . 29/4/10 prawdopodobnie zniszczony W operacjach powietrznych oszacowanie zniszcze dotyczcych lotnictwa przeciwnika w okolicznociach, z ktrych mona wnioskowa, e statek powietrzny jest strcony, chocia tego nie zaobserwowano. >26/2/98 kontrola proceduralna Metoda kontroli przestrzeni powietrznej, ktra polega na uprzednio uzgodnionych i obwieszczonych rozkazach i procedurach. >26/2/98 procedura zakrcania Manewr samolotu, w ktrym zwrot jest wykonany z dala od wytyczonej trasy, po ktrym nastpuje skrt w przeciwnym kierunku. Oba te skrty wykonywane s w staym tempie, co pozwala samolotowi lecie wzdu tego samego toru, ale w przeciwnym kierunku. >26/2/98

obrbka fotograficzna W fotografii czynnoci niezbdne do wykonania negatyww, diapozytyww lub kopii z nawietlonych filmw, pyt lub papieru. 13/5/04 przetwarzanie 2 >Termin zalecany: exploitation . 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

300

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

production logistics / logistique de production The part of logistic concerning the process and procedures of research, design, development, manufacture and acceptance of materiel. Related terms: aceptance trial; consumer logistics. 22/6/04

logistyka produkcji Cz logistyki, ktra obejmuje proces i procedury bada, projektowania, rozwoju, wytwarzania, odbioru uzbrojenia i sprztu wojskowego oraz rodkw zaopatrzenia. >Terminy zwizane: aceptance trial; consumer logistics. 24/5/05 formularz Druk standardowy. >26/2/98 program wsppracy jdrowej Zaaprobowane przez prezydenta Stanw Zjednoczonych dwustronne porozumienie dotyczce dostarczenia broni jdrowej i zapewnienia okrelonego wsparcia pastwom pragncym wydzieli swoje jednostki uycia broni jdrowej do dyspozycji NATO jako jednostki wycznie jdrowe lub podwjnego przeznaczenia. Po uzyskaniu aprobaty prezydenta rozpoczyna si negocjacje z tymi pastwami w celu opracowania szczegowych umw o udzieleniu wsparcia. >6/12/01 strefa zakazana Przestrze powietrzna o ustalonych wymiarach nad obszarem ldowym lub wodami terytorialnymi pastwa, w ktrej ruch statkw powietrznych jest zabroniony. >18/3/08 strefa zakazana Obszar zobrazowany na mapach, na ktrym egluga lub zakotwiczanie jest zakazane, z wyjtkiem sytuacji, w ktrych stosowne wadze wyraziy na to zgod. >Terminy zwizane: air surface zone; closed area; 2,3 danger area; restricted area . 18/3/08
2 1

proforma / formulaire A standard form. 1/10/84 programme of nuclear cooperation / programme de coopration nuclaire Presidentially approved bilateral proposals for the United States to provide nuclear weapons, and specified support to user nations who desire to commit delivery units to NATO in nuclear only or dual capable roles. After presidential approval in principle, negotiations will be initiated with the user nation to develop detailed support arrangements. 1/10/84

prohibited area / zone interdite An airspace of defined dimensions, above the land area or territorial waters of a state, within which the flight of aircraft is prohibited. 1/6/81
2 2

prohibited area / zone interdite An area shown on charts within which navigation and/or anchoring is prohibited except as authorized by appropriate authority. Related terms: air surface 2,3 zone; closed area; danger area; restricted area . 1/6/81

projected map display / carte projete The displayed image of a map or chart projected through an optical or electro-optical system on to a viewing surface. Related term: moving map display. 1/10/80 projectile / projectile An object capable of being propelled by a force normally from a gun, and continuing in motion by virtue of its kinetic energy. 1/8/82 projection / projection In cartography, any systematic arrangement of meridians and parallels portraying the curved surface of the sphere or spheroid upon a plane. Related terms: georeferenced image; orthorectification. 1/8/70

rzutowanie mapy Obraz mapy lub wykresu, wywietlony z uyciem systemu optycznego lub elektrooptycznego na odpowiedni powierzchni. >Termin zwizany: moving map display. 26/2/98 pocisk Obiekt, ktry moe by wyrzucany przez si pochodzc z broni i poruszajcy si dalej moc swojej energii kinetycznej. >26/2/98 rzutowanie W kartografii kade systematyczne uporzdkowanie poudnikw i rwnolenikw przedstawiajcych zakrzywion powierzchni sfery lub sferoidy na paszczynie. >Terminy zwizane: georeferenced image; orthorectification. 26/2/98 zdjcie projekcyjne Fotografia uzyskana poprzez rzutowanie obrazu negatywu lub przerocza na powierzchni wiatoczu.

projection print / preuve par projection A photographic print obtained by projection of the image of a negative or a transparency on to a

NATO/PdP JAWNE

301

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

sensitized surface. 1/3/81 proofing / vrification de dpollution In land operations, the process following breaching, route or area clearance to further reduce the risk from mines or other explosive ordnance, improvised explosive devices and booby traps in a defined area. Related terms: area clearance; booby trap; countermine operation; improvised explosive device; multi-agent munition; munition; semi-fixed ammunition; separate loading ammunition; unexploded explosive ordnance. 14/10/02

>13/5/04 potwierdzanie rozminowania W dziaaniach ldowych procedura sprawdzajca, prowadzona w okrelonym rejonie po wykonaniu przejcia lub rozminowaniu drogi albo terenu, w celu zmniejszenia niebezpieczestwa pochodzcego od min lub innej amunicji wybuchowej, improwizowanych urzdze wybuchowych i min-puapek. >Terminy zwizane: area clearance; booby trap; countermine operation; improvised explosive device; multi-agent munition; munition; semi-fixed ammunition; separate loading ammunition; unexploded explosive ordnance. 6/3/03 mina napdzana >Termin zalecany: mobile mine. 26/2/98 czstotliwo chroniona Czstotliwo wasna podlegajca szczeglnej ochronie przed zakceniami interferencyjnymi. >26/10/00 miejsce chronione Urzdzenie chronione przez kamufla lub ukrycie w odpowiednim miejscu, zbudowanie urzdze zapobiegajcych zniszczeniom spowodowanym odamkami broni konwencjonalnej, lub przez kombinacj tych rodkw. >26/2/98 odzie ochronna Odzie specjalnie zaprojektowana i wykonana albo przystosowana do ochrony onierzy przed zagroeniami spowodowanymi skrajnymi zmianami rodowiska zewntrznego, niebezpiecznymi warunkami pracy lub dziaaniami przeciwnika. >7/3/02 ochronne pole minowe W ldowych dziaaniach minowych pole minowe ustawione jako element bezporedniej ochrony pododdziau rozmieszczonego w rejonie. Termin 2 zwizany: minefield . [NO-01-A005] ochronne pole minowe W morskiej wojnie minowej pole minowe stawiane na obszarze wd terytorialnych nalecych do pastw sojuszniczych w celu zapewnienia ochrony portw, przystani, kotwicowisk oraz wybrzey i drg 1 przybrzenych. >Termin zwizany: minefield . 26/2/98 zabezpieczenie prewencyjne System rodkw ochrony wprowadzany i wykorzystywany na wszystkich szczeblach dowodzenia, majcy na celu osignicie oraz utrzymywanie stanu bezpieczestwa. >Terminy zwizane: counterintelligence; operations security; physical security; 1,2,3 security . 3/10/02 zapalnik zblieniowy Zapalnik uaktywniajcy si w momencie zdalnego wykrycia obecnoci celu, odlegoci i/lub kierunku do
2

propelled mine Preferred term: mobile mine. protected frequency / frquence protge A friendly frequency on which interference must be minimized. 2/5/95 protected site / site protg A facility which is protected by the use of camouflage or concealment, selective siting, construction of facilities designed to prevent damage from fragments caused by conventional weapons, or a combination of such measures. 1/7/87 protective clothing / vtement protecteur Clothing especially designed, fabricated, or treated to protect personnel against hazards caused by extreme changes in physical environment, dangerous working conditions, or enemy action. 1/7/70
1

protective minefield / champ de mines de 1 protection In land mine warfare, a minefield employed to assist a unit in its local, close-in protection. Related term: 2 minefield . 1/11/75 protective minefield / champ de mines de 2 protection In naval mine warfare, a minefield laid in friendly territorial waters to protect ports, harbours, anchorages, coasts and coastal routes. Related term: 1 minefield . 1/11/75 protective security / sret The organized system of defensive measures instituted and maintained at all levels of command with the aim of achieving and maintaining security. Related terms: counter-intelligence; operations 1,2,3 security; physical security; security . 1/3/81
1 2

proximity fuze / fuse de proximit A fuze wherein primary initiation occurs by remotely sensing the presence, distance, and/or direction of a

NATO/PdP JAWNE

302

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

target or its associated environment by means of a signal generated by the fuze or emitted by the target, or by detecting a disturbance of a natural field surrounding the target. Related terms: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; fuze; impact action fuze; safety fuze; self-destroying fuze; shuttered fuze; time fuze. 1/8/76 psychological consolidation activities / activits psychologiques de consolidation PCA Planned psychological activities in crisis and war directed at the civilian population located in areas under friendly control in order to achieve a desired behaviour which supports the military objectives and the operational freedom of the supported commanders. Related terms: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological operation; strategic psychological activities. 16/7/99 psychological media / moyens psychologiques The media, technical or non-technical, which establish any kind of communication with a target audience. 1/8/72 psychological operation / opration psychologique PsyOp Planned psychological activities designed to influence attitudes and behaviour affecting the achievement of political and military objectives. Related terms: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 13/12/99

niego, a take zmian rodowiska zewntrznego otaczajcego cel, za pomoc sygnau wyemitowanego przez zapalnik lub cel lub poprzez wykrycie zaburze w otaczajcym cel rodowisku. >Terminy zwizane: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; fuze; impact action fuze; safety fuze; self-destroying fuze; shuttered fuze; time fuze. 26/2/98 konsolidujce dziaania psychologiczne PCA Zaplanowane dziaania psychologiczne w czasie kryzysu i wojny skierowane do ludnoci cywilnej, znajdujcej si na obszarach pod sojusznicz kontrol, w celu osignicia takiego jej zachowania si, ktre pomoe w osigniciu celw wojskowych i zapewni dowdcom wspieranym operacyjn swobod dziaania. >Terminy zwizane: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological operation; strategic psychological activities. 5/7/01 rodki psychologiczne rodki techniczne lub inne suce do porozumiewania si z ludnoci. >26/2/98

dziaania psychologiczne PsyOp PSYOPS Zaplanowane przedsiwzicia psychologiczne, realizowane w celu wpywania na postawy i zachowania mogce decydowa o osigniciu celw politycznych i wojskowych. >Terminy zwizane: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological consolidation activities; strategic psychological activities. 5/4/01 psychologiczne podejcie operacyjne Technika zastosowana w celu spowodowania podanej reakcji ludnoci cywilnej przeciwnika. >26/2/98 sytuacja psychologiczna Aktualny stan emocjonalny, skonnoci psychiczne lub inna motywacja zachowania si ludnoci, zasadniczo oparta na polityce danego pastwa, waciwociach spoecznych, ekonomicznych i psychologicznych, uzaleniona rwnie od wpywu okolicznoci i wydarze. >26/2/98 temat psychologiczny Idea lub temat, na ktrym oparta jest sytuacja psychologiczna. >26/2/98 informacja publiczna PI Informacja podawana lub publikowana gwnie w celu przekazywania spoeczestwu na bieco penych informacji w celu zrozumienia i poparcia dziaa. >3/3/09

psychological operations approach / forme d'oprations psychologiques The technique adopted to induce a desired reaction on the part of the target audience. 1/8/72 psychological situation / situation psychologique The current emotional state, mental disposition or other behavioral motivation of a target audience, basically founded on its national political, social, economic, and psychological peculiarities but also subject to the influence of circumstances and events. 1/8/72 psychological theme / thme psychologique An idea or topic on which a psychological operation is based. 1/8/72 public information / information publique PI Information which is released or published for the primary purpose of keeping the public fully informed, thereby gaining their understanding and support. 1/8/72

NATO/PdP JAWNE

303

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

pull-up point / point de cabr The point at which an aircraft must start to climb from a low-level approach in order to gain sufficient height from which to execute the attack or retirement. 2 Related terms: contact point ; turn-in point. 1/8/70 pulsejet / pulsoracteur A jet-propulsion engine containing neither compressor nor turbine. Equipped with valves in the front which open and shut, it takes in air to create thrust in rapid periodic bursts rather than continuously. 1/11/68 pulsing / impulsion In naval mine warfare, a method of operating magnetic and acoustic sweeps in which the sweep is energized by current which varies or is intermittent in accordance with a predetermined schedule. 1/11/75 purple commander / commandant pourpre The officer designated to exercise operational control over purple forces for a specific period during an exercise. 1/7/85 purple forces / forces pourpres In NATO exercises, forces used to oppose both blue and opposing forces. This term is most usually applicable to submarines and aircraft. 9/1/96
1

punkt rozpoczcia wznoszenia Punkt, w ktrym statek powietrzny musi zacz wznosi si z niskiego poziomu, aby osign dostateczn wysoko do zaatakowania lub wycofania si. >Terminy 2 zwizane: contact point ; turn-in point. 23/3/11 silnik pulsacyjny Silnik o napdzie odrzutowym, bez kompresora ani turbiny, z przodu wyposaony w zawory, ktre otwieraj si i zamykaj, tworzc si cigu raczej w okresowych szybkich wybuchach, ni w procesie cigym. >26/2/98 pulsowanie W morskiej wojnie minowej metoda wykorzystujca magnetyczne i akustyczne tray pobudzane przez prd zmienny lub pulsujcy, zgodnie z okrelonym z gry planem. >26/2/98 dowdca purpurowych Oficer wyznaczony do sprawowania kontroli operacyjnej nad siami purpurowych przez okrelony czas wiczenia. 12/9/02 siy purpurowych W wiczeniach NATO siy opozycyjne zarwno wzgldem si wasnych (siy niebieskich) jak i si przeciwnika. Termin ten jest najczciej stosowany do okrtw podwodnych i statkw powietrznych. >8/2/01 pocig Operacja zaczepna w celu przechwycenia lub odcicia wojsk przeciwnika prbujcych ucieka, z zadaniem ich rozbicia. >26/2/98 opniacz pirotechniczny Urzdzenie lub rodek pirotechniczny dodany do systemu odpalania, ktry przekazuje zapon z okrelonym opnieniem. [NO-01-A005] rodek pirotechniczny Mieszanina substancji chemicznych, ktra po zapaleniu jest zdolna do reakcji egzotermicznej w celu wytworzenia wiata, ciepa, dymu, sygnau dwikowego lub gazu oraz moe by uyta jako opniacz w systemie odpalania ze wzgldu na znany czas spalania. Termin ten nie obejmuje adunkw miotajcych i wybuchowych. >10/5/01

pursuit / poursuite An offensive operation designed to catch or cut off a hostile force attempting to escape, with the aim of destroying it. 1/8/79 pyrotechnic delay / retard pyrotechnique A pyrotechnic device added to a firing system which transmits the ignition flame after a predetermined delay. 1/6/78 pyrotechnics / composition pyrotechnique A mixture of chemicals which, when ignited, is capable of reacting exothermically to produce light, heat, smoke, sound or gas, and may be used to introduce a delay into a firing system because of its known burning time. The term excludes propellants and explosives. 4/10/00

Q
q-message / message q A classified message relating to navigational dangers, navigational aids, mined areas, and searched or swept channels. 1/6/78 wiadomo q Niejawna wiadomo dotyczca zagroe nawigacyjnych, pomocy nawigacyjnych, obszarw zaminowanych, a take przeszukiwanych bd traowanych kanaw. >26/2/98 okrt Q >Termin zalecany: decoy ship. 26/2/98

Q-ship Preferred term: decoy ship.

NATO/PdP JAWNE

304

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

quadrant elevation / angle au niveau The angle between the horizontal plane and the axis of the bore when the weapon is laid. 1/8/76 quick search procedure / mthode de recherche rapide A method of search done as quickly as possible by searching the entire area on the outbound leg and by using twice as many aircraft as are normally used. 1/11/68 quota post / poste permanent An international post which a particular nation has accepted to fill indefinitely. 1/11/75

elewacja kwadrantowa Kt mierzony pomidzy paszczyzn poziom a osi przewodu lufy przy pooeniu broni. >26/2/98 procedura szybkiego przeszukiwania Metoda przeszukiwania w moliwie najszybszy sposb caego obszaru wyjciowego z portu przy uyciu dwukrotnie wikszej ni zwykle liczby samolotw. >26/2/98

stanowisko o charakterze staym Midzynarodowe stanowisko, ktre dane pastwo zaakceptowao do obsadzenia. >22/6/10

R
radar altimeter / altimtre radar A type of absolute altimeter which measures vertical distance to the surface below using radar technology. 1/12/93 radar altimetry area / zone de rfrence altimtrique radar A large and comparatively level terrain area with a defined elevation which can be used in determining the altitude of airborne equipment by the use of radar. 1/4/71 radar camouflage / camouflage radar The use of radar absorbent or reflecting materials to change the radar echoing properties of a surface of an object. 1/8/73 radiolokacyjny wysokociomierz naziemny Rodzaj wysokociomierza mierzcego bezwzgldn odlego w pionie od danej powierzchni z wykorzystaniem techniki radarowej. >26/2/98 obszar odniesienia wysokociomierza radarowego Duy i wzgldnie rwny obszar powierzchni terenu o zdefiniowanej wysokoci nad poziomem morza, ktry mona wykorzysta do okrelenia wysokoci dla lotniczego sprztu pokadowego z uyciem radaru. >26/2/98 maskowanie radarowe Wykorzystanie materiaw pochaniajcych bd odbijajcych fale elektromagnetyczne w celu zmiany wasnoci sygnau echa radarowego odbitego od powierzchni obiektu. >26/2/98 pokrycie radarowe Granice obszaru, wewntrz ktrego moliwe jest wykrycie obiektw przez jedn lub wicej stacji radarowych. >26/2/98 nawigacja radarowa W morskiej wojnie minowej metoda nawigacji z wykorzystaniem radaru, majca na celu utrzymanie wymaganej odlegoci od linii boi znakowych. >26/2/98 ogie kierowany radarem Ogie kierowany na cel, ktry jest ledzony przez radar. 3 >Termin zwizany: fire . 26/2/98 okrt dozoru radiolokacyjnego Dowolny okrt, ktremu oficer sprawujcy dowodzenie taktyczne przydzieli zadanie prowadzenia obserwacji z wykorzystaniem radaru. >1/3/01 horyzont radarowy Miejsce geometryczne punktw, w ktrym promienie wizki radarowej staj si styczne do powierzchni ziemi. Na otwartym morzu miejsce to stanowi lini poziom, ale na ldzie zmienia si w zalenoci od

radar coverage / couverture radar The limits within which objects can be detected by one or more radar stations. 1/11/68

radar danning / navigation radar sur boue dan In naval mine warfare, a method of navigating by using radar to keep the required distance from a line of dan buoys. 1/11/75 radar fire / tir au radar Gun-fire aimed at a target which is tracked by radar. 3 Related term: fire . 1/11/68 radar guard-ship / btiment de veille radar Any ship which has been assigned the task by the officer in tactical command of maintaining the radar watch. 20/11/96 radar horizon / horizon radar The locus of points at which the rays from a radar antenna become tangential to the earth's surface. On the open sea this locus is horizontal but on land it varies according to the topographical features of the

NATO/PdP JAWNE

305

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

terrain. 1/6/78 radar netting / rseau radar The linking of several radars to a single centre to provide integrated target information. Related term: radar netting station. 1/7/70 radar netting station / centre de rseau radar A centre which can receive data from radar tracking stations and exchange this data among other radar tracking stations, thus forming a radar netting system. Related term: radar netting. 1/7/70

topograficznych wasnoci terenu. >26/2/98 sie radarowa Poczenie informacji od kilku radarw do jednego centrum w celu dostarczenia zintegrowanej informacji o celu. >Termin zwizany: radar netting station. 26/2/98 stacja sieci radarowej Centrum, w ktrym moliwy jest odbir danych pochodzcych z radarowych stacji ledzcych z jednoczesn moliwoci wymiany wzajemnej tych danych z innymi stacjami ledzcymi, w wyniku, czego tworzony jest sieciowy system radarowy. >Termin zwizany: radar netting. 26/2/98 posterunek radiolokacyjny Dowolny okrt, statek powietrzny lub pojazd umiejscowiony w pewnej odlegoci od si ochranianych, w celu zwikszenia zasigu wykrywania. >7/12/11 nakadka ekranu radaru Przeroczysta nakadka mocowana na ekranie radaru w celu porwnania i identyfikacji echa radiolokacyjnego. >7/12/11 zdjcie radaroskopowe Przedstawione na zdjciu fotograficznym sygnay odbite zobrazowane na ekranie radaru. >26/2/98

radar picket / piquet radar Any ship, aircraft, or vehicle, stationed at a distance from the force protected, for the purpose of increasing the radar detection range. 1/11/68 radarscope overlay / calque pour cran radar A transparent overlay for placing on the radarscope for comparison and identification of radar returns. 1/9/69 radarscope photography / photographie d'cran radar A film record of the returns shown by a radar screen. 1/9/69 radar silence / silence radar An imposed discipline prohibiting the transmission by radar of electromagnetic signals on some or all frequencies. 1/11/68 radiac / radiac An acronym derived from the words "radioactivity, detection, indication and computation" and used as an all-encompassing term to designate various types of radiological measuring instruments or equipment. (This word is normally used as an adjective). 1/3/81

cisza radarowa Narzucona dyscyplina zakazujca nadawania sygnaw elektromagnetycznych przez radar na wybranych albo na wszystkich czstotliwociach. >26/2/98 radiac Akronim wywodzcy si ze sw radioactivity, detection, indication and computation (promieniotwrczo, detekcja, wskazanie i obliczanie), stosowany do okrelania rnorodnych typw przyrzdw i sprztu stosowanego do pomiarw radiologicznych. (Sowo to jest zwykle uywane jako przymiotnik). >6/11/03 przesunicie promieniowe Widoczne na zdjciach pionowych pozorne wychylenie lub przemieszczenie wierzchoka dowolnego obiektu o wysokoci zblionej do wymiaru jego podstawy. Kierunek przemieszczenia jest promieniem przechodzcym od gwnego punktu na osi pionowej, lub od izocentrum na zdjciu pionowym znieksztaconym przez "grk" lub przechy. >26/2/98 dawka promieniowania Cakowita ilo promieniowania jonizujcego pochonita przez materia lub tkank, wyraona w centygrejach (cGy). >Terminy zwizane: acute radiation dose; chronic radiation dose; radiation dose rate. 20/10/10 moc dawki promieniowania Dawka promieniowania pochonita w jednostce czasu.

radial displacement / dformation radiale On vertical photographs, the apparent "leaning out", or the apparent displacement of the top of any object having height in relation to its base. The direction of displacement is radial from the principal point on a true vertical, or from the isocentre on a vertical photograph distorted by tip or tilt. 1/11/75

radiation dose / dose d'irradiation The total amount of ionizing radiation absorbed by material or tissues, expressed in centigrays. Related terms: acute radiation dose; chronic radiation dose; radiation dose rate. 1/7/85 radiation dose rate / dbit de dose de rayonnement The radiation dose (dosage) absorbed per unit of

NATO/PdP JAWNE

306

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

time. Related terms: acute radiation dose; chronic radiation dose; radiation dose. 1/11/86 radiation exposure state / condition d'exposition aux radiations RES The condition of a unit, or exceptionally an individual, deduced from the cumulative whole body radiation dose(s) received. It is expressed as a symbol which indicates the potential for future operations and the degree of risk if exposed to additional nuclear radiation. 1/7/80

>Terminy zwizane: acute radiation dose; chronic radiation dose; radiation dose. 20/10/10 stan napromienienia RES Stan napromienienia jednostki wojskowej lub wyjtkowo pojedynczej osoby, okrelany na podstawie skumulowanej dawki (dawek) pochonitej promieniowania w caym organizmie. Wyraony jako symbol, pozwala okreli potencjalne moliwoci napromieniowanych w przyszych dziaaniach oraz stopie zagroenia w przypadku dodatkowego napromienienia. >4/7/02 natenie promieniowania Moc dawki promieniowania wystpujca w okrelonym czasie i miejscu. Termin ten mona stosowa cznie z okreleniem liczbowym do oznaczania natenia promieniowania po upywie okrelonej liczby godzin od wybuchu jdrowego, np. RI-3 okrela natenie promieniowania zmierzone po 3 godzinach od wybuchu. >27/10/04 rozpraszanie promieniowania Zmiana pierwotnego kierunku promieniowania (cieplnego, elektromagnetycznego lub jdrowego), bdca wynikiem jego oddziaywania bd zderze z atomami, molekuami lub wikszymi czsteczkami w atmosferze albo innym rodowisku, na drodze od rda promieniowania (np. miejsca wybuchu jdrowego) do punktu znajdujcego si w pewnej odlegoci. W wyniku rozpraszania promieniowanie (w szczeglnoci promieniowanie gamma i neutrony) bdzie docierao do danego punktu z rnych kierunkw, zamiast tylko z kierunku rda. >8/11/01 choroba popromienna Choroba bdca wynikiem nadmiernego napromienienia organizmu promieniowaniem jonizujcym. Pocztkowymi objawami s nudnoci, wymioty oraz biegunka, po ktrych moe wystpi wypadanie wosw, krwotoki, zapalenie jamy ustnej i garda oraz oglne osabienie organizmu. 8/11/01 mapa sytuacji promieniotwrczej Mapa obrazujca rzeczywist lub prognozowan sytuacj skae promieniotwrczych w rejonie zainteresowania. >7/3/02 rozpad promieniotwrczy Zmniejszenie natenia promieniowania dowolnej substancji promieniotwrczej w czasie. >6/12/01 krzywa rozpadu promieniotwrczego Wykres przedstawiajcy spadek promieniotwrczoci w czasie. >6/12/01

radiation intensity / intensit d'irradiation The radiation dose rate at a given time and place. It may be used, coupled with a figure, to denote the radiation intensity at a given number of hours after a nuclear burst, e.g., RI-3 is the radiation intensity 3 hours after the time of burst. 1/11/68

radiation scattering / diffusion du rayonnement The diversion of radiation (thermal, electromagnetic, or nuclear) from its original path as a result of interaction or collisions with atoms, molecules, or larger particles in the atmosphere or other media between the source of the radiation (e.g., a nuclear explosion) and a point at some distance away. As a result of scattering, radiation (especially gamma rays and neutrons) will be received at such a point from many directions instead of only from the direction of the source. 1/11/68

radiation sickness / maladie des rayons An illness resulting from excessive exposure to ionizing radiation. The earliest symptoms are nausea, vomiting, and diarrhoea, which may be followed by loss of hair, haemorrhage, inflammation of the mouth and throat, and general loss of energy. 1/7/70

radiation situation map / carte de situation du rayonnement nuclaire A map showing the actual and/or predicted radiation situation in the area of interest. 1/11/68 radioactive decay / dcroissance de la radioactivit The decrease in the radiation intensity of any radioactive material with respect to time. 1/3/73 radioactive decay curve / courbe de dcroissance de la radioactivit A graph line representing the decrease of radioactivity with the passage of time. 1/3/73 radioactive decay rate / taux de dcroissance de la radioactivit

prdko zaniku promieniowania radioaktywnego Prdko rozpadu materiau radioaktywnego w czasie.

NATO/PdP JAWNE

307

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The rate of disintegration of radioactive material with respect to time. 1/3/73 radioactive fallout / retombes radioactives The return to the lower atmospheric layers and to earth of radioactive substances projected to high altitude. 20/11/96 radioactive fallout / retombes radioactives Contaminated particulate matter and debris absorbed into the cloud of a nuclear burst. 20/11/96
2 2 1 1

>26/2/98
1

opad promieniotwrczy Powrt do niszych warstw atmosfery oraz na powierzchni ziemi substancji promieniotwrczych wyniesionych wczeniej na du wysoko. >6/12/01 opad promieniotwrczy Skaone czstki materii i pozostaoci adunku jdrowego wchonite przez obok promieniotwrczy. >6/12/01 dopuszczalne stenie promieniotwrcze maksymalne stenie dopuszczalne Dopuszczalna ilo dowolnego nuklidu promieniotwrczego w powietrzu i wodzie nie wykluczajca cigego wykorzystywania powietrza do oddychania i wody do picia. >6/11/03 radiowe namierniki podchodzenia do ldowania Sprzt wykorzystujcy technik radiow do wyznaczania z du dokadnoci pozycji samolotu od momentu, gdy znajduje si on w pobliu lotniska lub lotniskowca do chwili osignicia przez niego pozycji, z ktrej moe przystpi do ldowania. >26/2/98 radiowy nadajnik sygnalizacyjny, radiolatarnia Nadajnik radiowy emitujcy wyrniajcy si lub charakterystyczny sygna stosowany do okrelenia namiarw, kursw lub pooenia. >Terminy zwizane: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 25/1/11 radiodetekcja Radioelektroniczne wykrywanie obecnoci obiektu bez precyzyjnego okrelania jego pozycji. >13/5/04
2

radioactivity concentration guide / barme de radioconcentration maximum permissible concentration The amount of any specified radioisotope that is acceptable in air and water for continuous consumption. 1/11/68 radio approach aids / aides radio d'approche Equipment making use of radio to determine the position of an aircraft with considerable accuracy from the time it is in the vicinity of an aerodrome or carrier until it reaches a position from which landing can be carried out. 1/11/68 radio beacon / radiophare A radio transmitter which emits a distinctive, or characteristic, signal used for the determination of bearings, courses, or location. Related terms: beacon; crash locator beacon; emergency locator beacon; fan marker beacon; localizer; meaconing; personal locator beacon; submarine locator acoustic beacon; Z-marker beacon. 1/11/68 radio detection / dtection radiolectrique The detection of the presence of an object by radiolocation without precise determination of its position. 1/11/68 radio direction finding / radiogoniomtrie RDF Radiolocation in which only the direction of a station is determined by means of its emissions. 1/11/68
1

radiowy namiar kierunku RDF Metoda namierzania radiowego umoliwiajca jedynie wyznaczenie kierunku pracy stacji poprzez odbir emitowanych przez ni sygnaw. >26/2/98 radiowe ustalanie pooenia Lokalizacja nadajnika radiowego na podstawie pooe otrzymanych z dwch lub wikszej iloci stacji namiaru kierunku. Nadajnik znajduje si w punkcie przecicia. >26/2/98 radiowe ustalanie pooenia Lokalizacja okrtu lub statku powietrznego poprzez wyznaczenie kierunku sygnaw radiowych dochodzcych do okrtu lub statku powietrznego z dwch lub wicej nadajnikw o znanej lokalizacji. >26/2/98
2 1

radio fix / localisation radiogoniomtrique The locating of a radio transmitter by bearings taken from two or more direction finding stations, the site of the transmitter being at the point of intersection. 1/7/73 radio fix / point radio The location of a ship or aircraft by determining the direction of radio signals coming to the ship or aircraft from two or more sending stations, the locations of which are known. 1/7/73
2

NATO/PdP JAWNE

308

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

radiological defence / dfense radiologique Defensive measures taken against the radiation hazards resulting from the employment of nuclear and radiological weapons. Related term: nuclear defence. 1/9/69 radiological environment / environnement radiologique Conditions found in an area resulting from the presence of a radiological hazard. 1/11/90 radiological monitoring 3 Preferred term: monitoring . radiological operation / opration radiologique The employment of radioactive materials or radiation producing devices to cause casualties or restrict the use of terrain. It includes the intentional employment of fall-out from nuclear weapons. 1/11/68

ochrona radiologiczna Zesp przedsiwzi podejmowanych w celu przeciwdziaania zagroeniom radiacyjnym wynikajcym z uycia broni jdrowej i/lub radiacyjnej. >Termin zwizany: nuclear defence. 7/3/02 rodowisko promieniotwrcze Warunki istniejce na danym obszarze wynikajce z istniejcego zagroenia promieniotwrczego. >6/12/01

monitoring promieniotwrczy 3 >Termin zalecany: monitoring . 7/3/02 dziaania z uyciem broni radiacyjnej Uycie substancji promieniotwrczych lub urzdze bdcych rdem promieniowania w celu spowodowania strat lub ograniczenia moliwoci wykorzystania terenu. Obejmuj take zamierzone wykorzystanie opadu promieniotwrczego wybuchu jdrowego. >6/12/01 okrelanie zagroenia promieniotwrczego Okrelanie rozkadu i wielkoci dawek promieniowania na danym obszarze. >7/3/02 wskanik radiomagnetyczny Przyrzd pokazujcy kierunek i pooenie geograficzne statku powietrznego wzgldem wybranych radionawigacyjnych urzdze pomocniczych. >26/2/98 radionawigacja Metoda radiolokacji stosowana do wyznaczania pooenia lub kierunku, bd w nawigacji do ostrzegania przed przeszkodami. >26/2/98 radiowe okrelanie odlegoci Metoda radiolokacji, w ktrej odlego obiektu wyznaczana jest za pomoc pomiarw jego emisji radiowych, autonomicznych, odbitych lub retransmitowanych, na tej samej lub innej dugoci fali. >26/2/98 radiowa stacja okrelania odlegoci Ldowa stacja radionawigacyjna stosowana w radionawigacji lotniczej zapewniajca radiowe strefy rwnosygnaowe. (W pewnych przypadkach radiowa stacja okrelania odlegoci moe by umieszczona na pokadzie okrtu.) >26/2/98 identyfikacja radiowa Okrelenie z uyciem rodkw radiowych przynalenoci do si wasnych lub przeciwnika albo cech indywidualnych. >26/2/98 cisza radiowa Warunki, w ktrych nie pracuje cay lub okrelony sprzt radiowy majcy moliwoci emitowania fal radiowych. >26/2/98

radiological survey / reconnaissance radiologique The directed effort to determine the distribution and dose rates of radiation in an area. 1/9/81 radio magnetic indicator / indicateur radio magntique An instrument which displays aircraft heading and bearing to selected radio navigation aids. 1/1/80 radio navigation / radionavigation Radiolocation intended for the determination of position or direction or for obstruction warning in navigation. 1/11/68 radio range finding / radiotlmtrie Radiolocation in which the distance of an object is determined by means of its radio emissions, whether independent, reflected, or retransmitted on the same or other wavelength. 1/11/68

radio range station / station radiophare A radio navigation land station in the aeronautical radio navigation service providing radio equi-signal zones. (In certain instances a radio range station may be placed on board a ship.) 1/11/68

radio recognition / identification radiolectrique The determination by radio means of the friendly or enemy character, or the individuality, of another. 1/11/68 radio silence / silence radio A condition in which all or certain radio equipment capable of radiation is kept inoperative. 1/7/80

NATO/PdP JAWNE

309

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

radio sonobuoy Preferred term: sonobuoy. radius of action / rayon d'action R/A ROA The maximum distance a ship, aircraft, or vehicle can travel away from its base along a given course with normal combat load and return without refuelling, allowing for all safety and operating factors. 1/11/68

radarowa pawa akustyczna >Termin zalecany: sonobuoy. 26/2/98 promie dziaania R/A ROA Maksymalny dystans, jaki moe przeby okrt, statek powietrzny lub pojazd ldowy ze swej bazy i z powrotem, poruszajc si danym kursem z normalnym adunkiem bojowym na pokadzie, bez potrzeby uzupeniania paliwa przy spenieniu wszystkich warunkw dziaania i bezpieczestwa. >29/4/10 promie bezpieczestwa Odlego w poziomie od punktu zerowego wybuchu jdrowego, poza ktr jego skutki dla wojsk wasnych s akceptowalne. >8/11/01 wypad Akcja, organizowana zwykle na ma skal, obejmujca szybk penetracj terytorium wroga w celu pozyskania informacji, zmylenia przeciwnika lub zniszczenia jego urzdze. Koczy si zaplanowanym wycofaniem po osigniciu okrelonych celw. >26/2/98 meldunek dotyczcy nalotu W obronie powietrznej jeden z wielu powizanych ze sob meldunkw, ktre s nanoszone na map w celu dokonania szybkiej oceny sytuacji taktycznej. >26/2/98

radius of safety / rayon de scurit The horizontal distance from ground zero beyond which the weapon effects on friendly troops are acceptable. 1/11/68 raid / raid An operation, usually small scale, involving a swift penetration of hostile territory to secure information, confuse the enemy, or destroy his installations. It ends with a planned withdrawal upon completion of the assigned mission. 1/11/68 raid report / compte rendu de raid In air defence, one of a series of related reports that are made for the purpose of developing a plot to assist in the rapid evaluation of a tactical situation. 1/9/74 railhead / terminal ferroviaire A point on a railway where loads are transferred between trains and other means of transport. Related terms: navigation head; trans-shipment point. 4/10/00

kolejowa stacja przeadunkowa, bocznica Element infrastruktury kolejowej, gdzie nastpuje przeadunek towarw pomidzy pocigami oraz innymi rodkami transportu. >Terminy zwizane: navigation head; trans-shipment point. 19/12/02 przepustowo linii kolejowej Maksymalna liczba pocigw, ktre mog przejecha w kadym kierunku po danym odcinku linii kolejowej w czasie 24 godzin. >Termin zwizany: route 1,2 capacity . 23/3/11 kolejowa rampa zaadunkowa Pochya platforma usytuowana na kocu lub obok torw, wznoszca si do poziomu podogi wagonw kolejowych lub wagonw towarowych. >26/2/98 deszcz promieniotwrczy Substancje promieniotwrcze przenoszone z atmosfery wraz z opadem atmosferycznym. >6/12/01 silnik (odrzutowy) strumieniowy Silnik odrzutowy strumieniowy, nie zawierajcy ani kompresora ani turbiny, ktrego istota dziaania polega na wykorzystaniu kompresji powietrza wytwarzanej przez ruch silnika do przodu. >26/2/98 dorane ustawianie min W ldowych dziaaniach minowych ustawianie min bez

railway line capacity / capacit d'une ligne de chemin de fer The maximum number of trains which can be moved in each direction over a specified section of track in a 1,2 24 hour period. Related term: route capacity . 1/3/83 railway loading ramp / rampe de chargement A sloping platform situated at the end or beside a track and rising to the level of the floor of the rail cars or wagons. 1/8/79 rainout / pluie radioactive Radioactive material in the atmosphere brought down by precipitation. 1/5/63 ramjet / statoracteur A jet-propulsion engine containing neither compressor nor turbine which depends for its operation on the air compression accomplished by the forward motion of the engine. 1/5/63 random minelaying / pose de mines sans schma In land mine warfare, the laying of mines without

NATO/PdP JAWNE

310

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

regard to pattern. 1/10/78 range / distance The distance between any given point and an object or target. 1/8/82 range / distance-limite Extent or distance limiting the operation or action of something, such as the range of an aircraft, ship, or gun. 1/8/82 range / champ de tir target range An area reserved and normally equipped for practice in weapons delivery and/or shooting at targets. 1/8/82 range / autonomie The distance which can be covered over a hard surface by a ground vehicle, with its rated payload, using the fuel in its tank and in cans normally carried as part of the ground vehicle equipment. 1/8/82
4 2 3 2 2 1

ustalonego schematu. >12/12/00 odlego Dystans pomidzy danym punktem a obiektem lub celem. >12/9/02 zasig Zakres lub odlego ograniczajca operacj lub dziaanie, np. zasig statku powietrznego, okrtu lub dziaa. >12/9/02 strzelnica Wydzielony obszar, zazwyczaj odpowiednio wyposaony, sucy do prowadzenia szkolenia z uyciem broni i/lub strzelania do celw. >12/9/02
2 1

zasig Odlego, ktr moe pokona po powierzchni utwardzonej pojazd ldowy z dopuszczalnym obcieniem oraz paliwem zatankowanym w zbiorniku i kanistrach, ktre s zwykle przewoone jako cz jego wyposaenia. >12/9/02 znacznik odlegoci Pojedynczy punkt kalibracyjny umieszczony na osi podstawy czasu wykresu promieniowego. Obrt podstawy czasu obrazuj pojedyncze punkty w postaci okrgu na ekranie wskanika radaru. Mona go wykorzysta do okrelenia odlegoci. >26/2/98 rozdzielczo Zdolno urzdzenia radarowego do wyrnienia dwch obiektw odbijajcych o podobnych namiarach, ale znajdujcych si w rnych odlegociach od anteny. Zdolno t determinuje gwnie czas trwania wykorzystywanego impulsu. >26/2/98 okrelanie odlegoci Proces okrelania odlegoci do celu. Metody okrelania takiej odlegoci to metoda echa, pulsacyjna, rczna, nawigacyjna, echa wybuchowego, optyczna, radiolokacyjna itp. >Terminy zwizane: adjustment of fire; spot. 26/2/98 obcienie znamionowe Przewidziane bezpieczne obcienie sprztu pracujcego w okrelonych warunkach. >26/2/98 szybkostrzelno Ilo nabojw wystrzelonych z broni w cigu jednej minuty. >26/2/98 szybko (tempo) marszu rednia ilo mil lub kilometrw pokonanych w zadanym przedziale czasu, z uwzgldnieniem wszystkich zarzdzonych postojw. Wyraa si w milach lub kilometrach na godzin. >Termin zwizany: speed of advance. 26/2/98

range marker / marqueur de distance A single calibration blip fed on to the time base of a radial display. The rotation of the time base shows the single blips as a circle on the plan position indicator scope. It may be used to measure range. 1/9/69

range resolution / pouvoir sparateur en porte The ability of the radar equipment to separate two reflecting objects on a similar bearing, but at different ranges from the antenna. The ability is determined primarily by the pulse length in use. 1/9/69

ranging / tlmtrie The process of establishing target distance. Types of ranging include echo, intermittent, manual, navigational, explosive echo, optical, radar, etc. 1 Related terms: adjustment of fire; spot . 1/5/63

rated load / charge nominale The designed safe operating load for the equipment under prescribed conditions. 1/11/83 rate of fire / cadence de tir The number of rounds fired per weapon per minute. 1/11/68 rate of march / vitesse de progression The average number of miles or kilometres to be travelled in a given period of time, including all ordered halts. It is expressed in miles or kilometres in the hour. Related term: speed of advance. 1/9/69
1

NATO/PdP JAWNE

311

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ratification / ratification In NATO standardization, the formal declaration by which a NATO member nation confirms its consent, with or without reservation, to be committed to a NATO standardization agreement. Related terms: implementation; NATO standardization agreement; reservation. [Approving authority(ies): NCS] 28/1/05 readiness / prparation Note: In English, readiness is a generic term covering readiness state and readiness time. Related terms: readiness state; readiness time. 4/10/00
2

ratyfikacja W standaryzacji NATO formalna deklaracja, w ktrej pastwo czonkowskie NATO potwierdza zgod, z zastrzeeniami lub bez zastrzee, na tre porozumienia standaryzacyjnego. >Terminy zwizane: implementation; NATO standardization agreement; reservation. 25/9/08

gotowo Uwaga: w jzyku angielskim termin gotowo jest terminem oglnym obejmujcym rwnie stan gotowoci oraz czas gotowoci. Terminy zwizane: readiness state; readiness time. >8/2/01 stan gotowoci Miara zdolnoci si, w okrelonym momencie, do wykonania przydzielonych zada. >Terminy zwizane: 2 evaluation ; operational readiness; readiness; readiness time. 8/2/01 czas gotowoci Czas, w ktrym jednostka uzyskuje gotowo do wykonania zada, do ktrych zostaa powoana, wyposaona i wyszkolona. Wyznacznikami tego czasu s: aktualny stan osobowy jednostki, stan ukompletowania sprztu wojskowego oraz stan wyszkolenia. Nie obejmuje czasu przemieszczenia. 2 >Terminy zwizane: evaluation ; movement order; notice to move; operational readiness; readiness; readiness state. 8/2/01 gotw Okrelenie stosowane do wskazania, e bro jest zaadowana, wycelowana i przygotowana do strzelania. >26/2/98 pozycja gotowoci W operacjach prowadzonych przez migowce wyznaczone miejsce, w ktrym onierze z wyposaeniem oczekuj na zaadunek na migowce. >26/2/98 uprawnienie do zmiany przydziau (zasobw, rodkw) Uprawnienia przyznane dowdcom NATO, negocjowane zazwyczaj w czasie pokoju, do podejmowania decyzji przydzielania w stanie zagroenia wojennego narodowych zasobw logistycznych udostpnionych przez poszczeglne kraje i kontrolowanych przez siy zbrojne znajdujce si pod ich dowdztwem w celu logistycznego zabezpieczenia dziaa bojowych. >Terminy zwizane: combined logistic support; logistic assistance; mutual aid; reallocation of resources. 26/2/98 ponowny przydzia zasobw (rodkw) Dostarczenie przez siy zbrojne jednego pastwa zasobw logistycznych, z grupy okrelanej w nomenklaturze NATO jako udostpnione siom zbrojnym innego pastwa lub pastw, zgodnie z

readiness state / tat de prparation The measure of the capability of forces at a given point in time to execute their assigned missions. Related 2 terms: evaluation ; operational readiness; readiness; readiness time. 4/10/00 readiness time / dlai de prparation The time within which a unit can be made ready to perform the tasks for which it has been organized, equipped and trained. This time is amplified or measured by indicators of the units current personnel, materiel and training state. It does not include transit 2 time. Related terms: evaluation ; movement order; notice to move; operational readiness; readiness; readiness state. 4/10/00

ready / prt The term used to indicate that a weapon(s) is loaded, aimed and prepared to fire. 1/1/73
2

ready position / position d'attente In helicopter operations, a designated place where a helicopter load of troops and/or equipment waits for pick-up. 1/7/83

reallocation authority / pouvoirs de raffectation The authority given to NATO commanders and normally negotiated in peacetime, to reallocate in an "emergency in war" national logistic resources controlled by the combat forces under their command, and made available by nations, in order to influence the battle logistically. Related terms: combined logistic support; logistic assistance; mutual aid; reallocation of resources. 1/3/84

reallocation of resources / rallocation de ressources The provision of logistic resources by the military forces of one nation from those deemed "made available" under the terms incorporated in appropriate NATO documents, to the military forces of another

NATO/PdP JAWNE

312

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

nation or nations as directed by the appropriate military authority. Related terms: combined logistic support; logistic assistance; mutual aid; reallocation authority. 1/11/68 real precession / prcession vraie real wander Precession resulting from an applied torque such as friction and dynamic imbalance. Related term: precession. 1/8/76 real wander Preferred term: real precession. rear area / zone arrire RA For any particular command, the area extending forward from its rear boundary to the rear of the area of responsibility of the next lower level of command. This area is provided primarily for the performance of combat service support functions. 1/7/83

zaleceniami odpowiednich wadz wojskowych. >Terminy zwizane: combined logistic support; logistic assistance; mutual aid; reallocation authority. 26/2/98

precesja rzeczywista real wander Precesja wynikajca z zastosowanego momentu obrotowego, takiego jak tarcie i niezrwnowaenie dynamiczne. >Termin zwizany: precession. 2/12/08 real wander >Termin zalecany: real precession. 26/2/98 rejon (strefa) tyw RA Dla dowolnego szczebla dowodzenia, obszar rozcigajcy si w przd od jego tylnej granicy do tyu obszaru odpowiedzialnoci nastpnego, niszego szczebla dowodzenia. Obszar ten przeznaczony jest gwnie do wykonywania funkcji zabezpieczenia dziaa bojowych. >26/2/98 rzut tyowy Elementy si, ktrych obecno nie jest wymagana w rejonie celu. >Termin zwizany: objective area. 26/2/98 stra tylna Najbardziej w tyle pooone elementy si wysunitych lub wycofywanych. Maj one do spenienia nastpujce funkcje: a. Zabezpieczy tyy kolumny przed dziaaniami si przeciwnika. b. Podczas odwrotu opni dziaania przeciwnika. c. Podczas posuwania si do przodu utrzymywa przejezdno drg zaopatrywania. >26/2/98 stra tylna Oddzia sub bezpieczestwa wysyany na tyy posuwajcych si si ldowych w celu ich informowania i ochrony kontrwywiadowczej. >26/2/98 okrt odbierajcy RECSHIP W ramach dziaa zwizanych z uzupenianiem zapasw na morzu okrt, ktry odbiera osprzt niezbdny do zabezpieczenia przekazywania zapasw. >Termin zwizany: delivering ship. 1/3/01 wraliwo Podatno grupy osb (celu) na dziaania okrelonych rodkw psychologicznych. >26/2/98 klasyfikacja Okrelenie cech osoby, obiektu lub zjawiska oraz jeli to moliwe, ich klasy lub typu. Moe ono obejmowa okrelenie danej jednostki w ramach poszczeglnej klasy lub typu. >Terminy zwizane: detection; friend; 2 hostile; identification ; identification, friend-or-foe; neutral; unknown. 2/12/08
2 1

rear echelon / chelon arrire Elements of a force which are not required in the objective area. Related term: objective area. 1/11/68 rear guard / arrire-garde The rearmost elements of an advancing or withdrawing force. It has the following functions: a. to protect the rear of a column from hostile forces; b. during the withdrawal, to delay the enemy; c. during the advance, to keep supply routes open; 1/8/82
2 2 1 1

rear guard / arrire-garde Security detachment which a moving ground force details to the rear to keep it informed and covered. 1/8/82 receiving ship / btiment ravitaill RECSHIP In replenishment at sea, the ship that receives the rig(s). Related term: delivering ship. 4/10/00

receptivity / rceptivit The vulnerability of a target audience to particular psychological operations media. 1/1/73 recognition / reconnaissance The determination of the nature or a detected person, object or phenomenon, and possibly its class or type. This may include the determination of an individual within a particular class or type. Related terms: 2 detection; friend; hostile; identification ; identification, friend-or-foe; neutral; unknown. 1/2/89
1

NATO/PdP JAWNE

313

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

recognized environmental picture / situation gnrale de l'environnement REP A complete and seamless depiction of geospatial, oceanographic and meteorological information designated for the planning and conduct of joint operations in a specific area at a specific time and which supports the unity of effort throughout the battlespace. 20/6/06 recompression chamber Preferred term: hyperbaric chamber reconnaissance / reconnaissance RECCE A mission undertaken to obtain, by visual observation or other detection methods, information about the activities and resources of an enemy or potential enemy, or to secure data concerning the meteorological, hydrographic, or geographic characteristics of a particular area. Related term: air reconnaissance. 1/3/92 reconnaissance by fire / reconnaissance par le feu A method of reconnaissance in which fire is placed on a suspected enemy position to cause the enemy to disclose his presence by movement or return of fire. 1/11/68 reconnaissance exploitation report / compte rendu d'exploitation de reconnaissance RECCEXREP A standard message format used to report the results of a tactical air reconnaissance mission. Whenever possible the report should include the interpretation of sensor imagery. 1/1/83 reconnaissance in force / reconnaissance en force An offensive operation designed to discover and/or test the enemy's strength or to obtain other information. 1/7/80 reconnaissance patrol / patrouille de reconnaissance For ground forces, a patrol used to gain tactical information preferably without the knowledge of the enemy. Related terms: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; objective area; offshore patrol; patrol; standing patrol; 2 target . 1/3/82 record as target / enregistrer comme objectif In artillery and naval fire support, the order used to denote that the target is to be recorded for future engagement or reference. 1/1/73
2

zobrazowanie sytuacji rodowiskowej REP Caociowe i spjne przedstawienie informacji geoprzestrzennych, oceanograficznych i meteorologicznych, w celu planowania i prowadzenia operacji poczonych na okrelonym obszarze i w okrelonym czasie oraz zapewnienia spjnoci wysiku w przestrzeni walki. 2/12/08

komora dekompresyjna >Termin zalecany: hyperbaric chamber. 26/2/98 rozpoznanie RECCE Dziaania podejmowane w celu pozyskania, w drodze obserwacji wzrokowej lub innymi metodami wykrywania, informacji o dziaaniach i rodkach przeciwnika lub potencjalnego przeciwnika, albo danych meteorologicznych, hydrograficznych lub geograficznych okrelonego obszaru. >Termin zwizany: air reconaissance. 29/1/04 rozpoznanie ogniem Metoda rozpoznania, w ktrej nastpuje ostrza ogniowy podejrzanych pozycji przeciwnika w celu spowodowania ich ujawnienia si przez ruchy lub wymian ognia. >26/2/98 meldunek z rozpoznania RECCEXREP Znormalizowany meldunek, zawierajcy wyniki przeprowadzonego taktycznego rozpoznania powietrznego. W miar moliwoci meldunek ten powinien zawiera interpretacj zobrazowania zarejestrowanego przez sensor. >29/1/04 rozpoznanie walk Operacja zaczepna zaplanowana w celu wykrycia i/lub zbadania si przeciwnika lub uzyskania innych informacji. >26/2/98 patrol rozpoznawczy Patrol si ldowych wykorzystywany do pozyskiwania informacji, najlepiej bez wiedzy przeciwnika. >Terminy zwizane: air defence area; bridgehead line; combat air patrol; combat patrol; objective; objective area; offshore 2 patrol; patrol; standing patrol; target . 30/3/10

zarejestruj jako cel Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej lub morskiej polecenie uywane do zaznaczania, e cel ma by zarejestrowany dla przyszego ostrzau lub jako punkt odniesienia. >26/2/98 zarejestrowany Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej lub morskiej, odpowied uywana jako potwierdzenie, e czynno

recorded / enregistr In artillery and naval fire support, the response used to indicate that the action to record as target has

NATO/PdP JAWNE

314

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

been completed. 16/7/96

1 1

podjta zgodnie z poleceniem zarejestruj jako cel zostaa wykonana. >7/6/01 ratowanie Podczas prowadzenia dziaa nawizywanie kontaktu, ochrona i ewakuacja pojedynczych osb, maych grup, oddziaw lub rodkw materiaowych. >8/2/01 odzyskiwanie W morskiej wojnie minowej zbieranie min w taki sposb, aby umoliwi ich pniejsze badanie dla celw wywiadowczych (rozpoznawczych) i/ lub oceny. 2 >Termin zwizany: salvage procedure . 8/2/01 powrt W operacjach powietrznych okrelona faza zadania, ktra obejmuje powrt statku powietrznego do bazy. >8/2/01 odzyskiwanie W systemie remontowym pola walki wydobywanie porzuconego, uszkodzonego lub unieruchomionego pojazdu oraz, jeli konieczne, jego przemieszczenie do punktu obsugi. >8/2/01 kontroler powrotu Kontroler ruchu lotniczego odpowiedzialny za prawidowy powrt statkw powietrznych do odpowiednich baz. >26/2/98 procedura odzyskania >Termin zwizany: explosive ordnance disposal procedures. 26/2/98 rektyfikacja W fotogrametrii proces eliminowania z obrazu znieksztace spowodowanych nachyleniem sensora i wpasowanie poprawionego obrazu w odwzorowanie mapy. >13/5/04 kalibrowana prdko lotu >Termin zalecany: calibrated airspeed. 26/2/98 prostownik Urzdzenie przetwarzajce prd zmienny na prd stay. >Termin zwizany: inverter. 26/2/98 lotnisko zapasowe Lotnisko, nie wykorzystywane w caoci w czasie pokoju, ale dostpne bezporednio po wybuchu wojny z przeznaczeniem do zajcia przez jednostki przerzucane z pozycji zajmowanych w czasie pokoju. Musi ono spenia zasadniczo wszystkie wymagania operacyjne, jakie spenia lotnisko gwne. >Terminy zwizane: aerodrome; diversion aerodrome; main aerodrome. 26/2/98
2 1

recovery / rcupration In operations, contacting, protecting and extracting personnel, small groups or units, or material. 25/9/98

recovery / rcupration In naval mine warfare, salvage of a mine as nearly intact as possible to permit further investigation for intelligence and/or evaluation purposes. Related term: 2 salvage procedure . 25/9/98 recovery / retour In air operations, that phase of a mission which involves the return of an aircraft to a base. 25/9/98
4 4 3

recovery / rcupration In battlefield maintenance, the extrication of an abandoned, disabled or immobilized vehicle and, if necessary, its removal to a maintenance point. 13/12/99 recovery controller / contrleur de recueil The air controller responsible for the correct execution of recovering aircraft to the appropriate terminal control agency. 1/11/75 recovery procedure / procd d'enlvement Related term: explosive ordnance disposal procedures. 1/8/74 rectification / redressement In photogrammetry, the process whereby an image is corrected for distortions caused by sensor tilt and projected onto a map projection system. 14/10/02

rectified airspeed Preferred term: calibrated airspeed. rectifier / redresseur A device for converting alternating current into direct current. Related term: inverter. 1/1/83 redeployment aerodrome / arodrome de redploiement An aerodrome not occupied in its entirety in peacetime, but available immediately upon outbreak of war for use and occupation by units redeployed from their peacetime locations. It must have substantially the same standard of operational facilities as the main aerodrome. Related terms: aerodrome; diversion aerodrome; main aerodrome. 1/11/94 reduced lighting / clairage rduit

zmniejszone owietlenie

NATO/PdP JAWNE

315

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The reduction in brightness of ground vehicle lights by either reducing power or by screening in such a way that any visible light is limited in output. Related term: normal lighting. 1/3/82

Zmniejszenie jasnoci wiate pojazdw ldowych przez zmniejszenie ich mocy albo przysonicie w taki sposb, aby dowolne wiato widzialne miao na wyjciu ograniczon moc. >Termin zwizany: normal lighting. 26/2/98 segment do wejcia z kosmosu w atmosfer Cz statku kosmicznego przeznaczona do wejcia w atmosfer ziemi w kocowej fazie trajektorii lotu. >3/10/02

re-entry vehicle / corps de rentre RV That part of a space vehicle designed to re-enter the earth's atmosphere in the terminal portion of its trajectory. 1/11/68 reference box / cartouche de rfrence refer-to box The identification box placed in the margin of a map or chart which contains the series designation, sheet number and edition number in a readily identified form. Related terms: compilation diagram; information box; reliability diagram. 1/7/88 reference datum / plan de rfrence balance station zero In aircraft loading, an imaginary vertical plane at or near the nose of the aircraft from which all horizontal distances are measured for balance purposes. Related term: moment. 9/7/97
4

ramka informacyjna Tabela identyfikacyjna umieszczana na marginesie mapy lub wykresu, ktra zawiera oznaczenie serii, numer strony i numer edycji, w atwej do zidentyfikowania postaci. >Terminy zwizane: compilation diagram; information box; reliability diagram. 26/2/98 paszczyzna odniesienia stan zerowy rwnowagi Urojona paszczyzna pionowa w pobliu nosa statku powietrznego, od ktrej mierzy si wszystkie odlegoci poziome w celu wywaenia statku powietrznego podczas jego zaadunku. >Termin zwizany: moment. 7/6/01 punkt odniesienia Wyrniajcy si, atwy do zlokalizowania, punkt w terenie. >11/1/01 ramka informacyjna >Termin zalecany: reference box. 26/2/98 celownik odblaskowy Celownik optyczny lub automatyczny, ktry odbija obraz (lub obrazy) w specjalnych okularach, nakadajc go na cel. >26/2/98 rejon ucieczki Obszar wybrzea, uwaany za bezpieczny od ataku przeciwnika, do ktrego mona w razie potrzeby kierowa okrty. >Termin zwizany: safe anchorage. 26/2/98 uchodca Jakakolwiek osoba, ktra z powodu silnie uzasadnionej obawy przed przeladowaniem na tle rasowym, religijnym, narodowociowym, przynalenoci do okrelonej grupy spoecznej czy pogldw politycznych, przebywa poza krajem ojczystym i nie zamierza, z powodu tych obaw, skorzysta z ochrony tego kraju lub osoba, ktra nie posiadajc obywatelstwa i znajdujc si poza krajem jej poprzedniego staego zamieszkania, w wyniku takich przeladowa nie jest w stanie, lub z powodu takich obaw nie wyraa woli powrotu do niego. >Terminy zwizane: asylum seeker; evacuee; internally displaced person. 5/4/01

reference point / point de rfrence A prominent, easily located point in the terrain. 1/8/73

refer-to box Preferred term: reference box. reflex sight / viseur reflex An optical or computing sight that reflects a reticle image (or images) onto a combining glass for superimposition on the target. 1/11/75 refuge area / zone de refuge A coastal area considered safe from enemy attack to which merchant ships may be ordered to proceed when the shipping movement policy is implemented. Related term: safe anchorage. 1/6/78 refugee / rfugi Any person who, owing to a well-founded fear of being persecuted for reasons of race, religion, nationality, membership of a particular social group or political opinion, is outside the country of his nationality and is unable, or owing to such fear, is unwilling to avail himself of the protection of that country; or who, not having a nationality and being outside the country of his former habitual residence as a result of such events, is unable or, owing to such fear, is unwilling to return to it. [UN] Related terms: asylum seeker; evacuee; internally displaced person. 4/10/00

NATO/PdP JAWNE

316

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

regeneration / rgnration The timely activation, in full or in part, of existing force structures and infrastructure, including the restoration of manning, equipment and stocks to designated 1 levels. Related terms: activate; mobilization . 25/9/98

odtwarzanie Uruchomienie w odpowiednim czasie, w caoci lub czciowo, istniejcych si i infrastruktury, wczajc przywrcenie ukompletowania stanu osobowego, sprztu i zapasw do wyznaczonych poziomw. 1 >Terminy zwizane: activate; mobilization . 8/2/01 regionalne siy wzmocnienia Siy wzmocnienia w dyspozycji dowdcy strategicznego, ktry nastpnie przydziela je okrelonemu dowdcy regionalnemu. >4/7/02 pasowanie W kartografii waciwe pooenie jednego elementu skadu obrazu mapy wzgldem innych elementw, w kadej fazie produkcji. >22/9/99 element rejestrowany Dowolna niejawna sprawa, rejestrowana zwykle pod okrelonym numerem i podlegajca okresowej kontroli. >26/2/98 publikacja rejestrowana Publikacja niejawna, oznaczona numerem rejestracyjnym oraz penym i skrconym tytuem, podlegajca okresowej kontroli. >26/2/98 pyta wyrwnujca W fotografii szklana pyta umieszczona w paszczynie ogniskowej do ktrej dociskany jest film fotograficzny w czasie nawietlania. >29/9/05 puktury, pasery W kartografii okrelone znaczniki, takie jak mae krzyyki, kka lub inne wzorki, naniesione na oryginale przed reprodukcj w celu uatwienia zaznaczania plansz i oznaczania pooe wzgldnych kolejnych nakadek. >22/9/99 ogie rozpoznawczy Ogie prowadzony w celu uzyskania dokadnych danych w celu pniejszego efektywnego zwalczania celw. >Termin zwizany: fire. 26/2/98 punkt wskazywania celu Wasno terenu, lub inny wyznaczony punkt, na ktry kierowany jest ogie, sucy do okrelenia poprawek danych ogniowych. >26/2/98 artyku reglamentowany element regulowany Dowolny artyku, ktrego wydanie uytkownikowi jest kontrolowane przez odpowiednie wadze z okrelonych powodw, takich jak koszt, braki, waciwoci techniczne, niebezpieczestwo lub znaczenie operacyjne. >Termin zwizany: critical supplies and materiel. 26/2/98 znak regulacyjny Znak stosowany przez odpowiednie wadze do regulacji

regional reinforcing force / force de renfort rgionale A reinforcing force made available to a strategic commander which is further allocated by him or her to a specific regional commander. 1/10/01 register / contrle de reprage In cartography, the correct position of one component of a composite map image in relation to the other components, at each stage of production. 1/1/73 registered matter / question enregistre Any classified matter registered, usually by number, and accounted for periodically. 1/11/68

registered publication / publication enregistre A classified publication bearing a register number as well as a long and short title, and for which periodic accounting is required. 1/11/68 register glass / glace de reprage In photography, a glass plate at the focal plane against which the film is pressed during exposure. 1/7/70 register marks / index de reprage In cartography, designated marks, such as small crosses, circles, or other patterns applied to original copy prior to reproduction to facilitate registration of plates and to indicate the relative positions of successive impressions. 1/4/71 registration fire / tir de rglage Fire delivered to obtain accurate data for subsequent effective engagement of targets. Related term: fire. 20/11/96 registration point / point de rglage Terrain feature or other designated point on which fire is adjusted for the purpose of obtaining corrections to firing data. 1/1/73 regulated item / article contrl controlled item Any item whose issue to a user is subject to control by an appropriate authority for reasons that may include cost, scarcity, technical or hazardous nature, or operational significance. Related term: critical supplies and materiel. 1/11/91

regulatory sign / panneau de signalisation A sign used by competent authority to regulate and

NATO/PdP JAWNE

317

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

control traffic. 1/11/68 reimbursable NATO military personnel / personnel militaire de l'OTAN remboursable A category of military personnel provided by the receiving state to NATO and for which reimbursement to the nation concerned is made from the NATO international budget. 1/8/79 reinforcing / renforcement In artillery usage, a tactical mission in which one artillery unit augments the fire of another artillery unit. 1/3/85 reinforcing force / force de renfort In rapid reinforcement planning, a force in being which is made available to a Major NATO Commander by nations to supplement in-place forces. Related terms: augmentation force; mobilizable reinforcing force. 1/11/86

i kontroli ruchu. >26/2/98 refinansowany personel wojskowy NATO Rodzaj personelu wojskowego, udostpnianego przez pastwo przyjmujce do wykorzystania przez NATO, za co pastwo to otrzymuje zwrot wydatkw z midzynarodowego budetu NATO. >26/2/98

wzmocnienie W artylerii zadanie taktyczne podczas, ktrego jedna jednostka artyleryjska zwiksza si ogniow innej jednostki artylerii. >26/2/98 siy wzmocnienia W planowaniu szybkiego wzmocnienia istniejce siy, przydzielane przez pastwa czonkowskie do dyspozycji jednego z Gwnych Dowdcw NATO, w celu uzupenienia si ju rozwinitych. >Terminy zwizane: augmentation force; mobillizable reinforcing force. 26/2/98 pastwo wzmacniajce Pastwo czonkowskie NATO wydzielajce siy wzmocnienia pod dowdztwo NATO. >26/2/98 reintegracja Proces, w ramach ktrego uchodcy oraz przesiedlecy wewntrzni, a take uczestnicy i byli uczestnicy walk, w wyniku amnestii, powracaj do spoecznoci cywilnej. >7/12/11 porednie przekazywanie informacji >Termin zwizany: track telling. 26/2/98 puap wzgldny >Termin zalecany: vertical separation. 13/9/01 azymut wzgldny Kierunek, wyraony jako kt poziomy, zwykle mierzony zgodnie z kierunkiem ruchu wskazwek zegara od punktu pocztkowego osi wzdunej pojazdu ldowego, statku powietrznego lub okrtu do danego obiektu. 1 >Terminy zwizane: bearing ; grid bearing. 26/2/98 wzgldna skuteczno biologiczna promieniowania Stosunek dawki pochonitej promieniowania gamma lub rentgenowskiego o okrelonej energii do dawki pochonitej innego promieniowania jonizujcego, ktra wywouje ten sam skutek biologiczny. >8/11/01

reinforcing nation / pays fournissant des renforts A NATO nation which will send reinforcing forces to a NATO command. 1/11/86 reintegration / rintgration A process whereby former combatants or belligerents receive amnesty and they, together with refugees and internally-displaced persons, re-enter civil society. 29/8/11 relateral tell / transfert par tiers interpos Related term: track telling. 1/8/73 relative altitude Preferred term: vertical separation. relative bearing / gisement The direction expressed as a horizontal angle normally measured clockwise from the forward point of the longitudinal axis of a vehicle, aircraft or ship to 1 an object or body. Related terms: bearing ; grid bearing. 1/3/79 relative biological effectiveness / efficacit biologique relative The ratio of the absorbed dose of gamma or X-rays of a certain energy to the absorbed dose of another ionizing radiation which produces the same biological effect. 1/8/82 release / largage In air armament, the intentional separation of a free-fall aircraft store, from its suspension equipment, for purposes of employment of the store. 1/7/80 released / au repos In air defence, weapons and crews which have been released from commitments and states of readiness.
2

zwolnienie W uzbrojeniu lotniczym zamierzone oddzielenie swobodnie opadajcego zasobnika od podwieszenia, w celu jego uycia. >26/2/98 zwolniony W obronie powietrznej uzbrojenie i zaogi, zwolnione z zada i stanw gotowoci. Maj przy tym podany

NATO/PdP JAWNE

318

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

When so released, they are given a time at which a state of readiness will be resumed. 1/8/73 release point / point de dislocation 1 RP In road movements, a well-defined point on a route at which the elements composing a column return under the authority of their respective commanders, each one of these elements continuing its movement towards its own appropriate destination. 1/7/93 release point / point de largage 1 RP In air transport, a point on the ground directly above which the first paratroop or cargo item is airdropped. Related term: computed air release point. 1/7/93
2 1

okrelony czas na ponowne osignicie stanu gotowoci. >26/2/98 punkt zwolnienia 1 RP W przemieszczaniu wojsk cile okrelony punkt na drodze, w ktrym elementy skadowe kolumny przechodz z powrotem pod dowdztwo swoich dowdcw, kontynuuj marsz do swego waciwego miejsca przeznaczenia. >29/4/10 punkt zwolnienia 1 RP W transporcie lotniczym punkt na ziemi, nad ktrym dokonywany jest zrzut pierwszego spadochroniarza lub elementu adunku. >Termin zwizany: computed air release point. 26/2/98 informacja o materiale rdowym W kartografii informacja o datach i jakoci materiau rdowego, na bazie ktrych opracowano map lub plan. >Terminy zwizane: compilation diagram; information box; reference box. 26/2/98 rzeba terenu Nierwnoci wzniesie i konfiguracji terenu na powierzchni ziemi, ktre mona przedstawia na mapach lub planach w postaci warstwic, odcieni hipsometrycznych, zacieniowa lub punktw wysokociowych. >26/2/98 luzowanie RIP Dziaanie, w ktrym na polecenie przeoonego wyszego szczebla caa jednostka lub jej cz zastpowana w rejonie przez inn jednostk. Zadania elementw ugrupowania jednostki luzowanej oraz wyznaczone dla niej rejony odpowiedzialnoci s przekazywane jednostce luzujcej. Jednostka luzujca kontynuuje prowadzenie dziaa zgodnie z rozkazem. >18/2/10 mina postawiona zdalnie Mina umieszczona w rejonie celu przez rodki powietrzne lub za pomoc ognia poredniego z odlegoci wikszej ni 500 metrw. Uwaga: dokadna pozycja min moe nie by znana. >Termin zwizany: scatterable mine. 9/5/02 pojazd zdalnie sterowany RPV Pojazd bezzaogowy, zdalnie kierowany za pomoc cza komunikacyjnego. Uwaga: Zwykle projektowany do wielokrotnego wykorzystania. >Terminy zwizane: drone; unmanned aerial vehicle; vehicle. 20/10/10 procedury bezpiecznego unieszkodliwiania RSP >Termin zalecany: explosive ordnance disposal
2 1

reliability diagram / carton documentaire In cartography, a diagram showing the dates and quality of the source material from which a map or chart has been compiled. Related terms: compilation diagram; information box; reference box. 1/4/71 relief / relief Inequalities of elevation and the configuration of land features on the surface of the earth which may be represented on maps or charts by contours, hypsometric tints, shading, or spot elevations. 1/4/71

relief in place / relve sur place RIP An operation in which, by direction of higher authority, all or part of a unit is replaced in an area by the incoming unit. The responsibilities of the replaced elements for the mission and the assigned zone of operations are transferred to the incoming unit. The incoming unit continues the operation as ordered. 1/11/68

remotely delivered mine / mine pose distance A mine delivered to the target area by air assets, or by indirect fire from a distance of more than 500 metres. Note: the exact position of the mines may not be known. Related term: scatterable mine. 1/10/01

remotely piloted vehicle / vhicule tlguid RPV An unmanned vehicle controlled from a distant location through a communication link. Note: It is normally designed to be recoverable. Related terms: drone; unmanned aerial vehicle; vehicle. 22/1/10 render safe procedures RSP Preferred term: explosive ordnance disposal

NATO/PdP JAWNE

319

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

procedures. rendezvous point / point de regroupement RV R/V (deprecated) A given location at which to regroup before, during or after an operation at a specified time or in a specified 2 situation. Related term: assembly area . 4/11/05 repeat / mmes lments In artillery and naval fire support, an order or request to fire again the same number of rounds with the same method of fire. 1/8/73 repeater-jammer / brouilleur-rpteur A receiver transmitter device which amplifies, multiplies and retransmits the signals received, for purposes of deception or jamming. 1/8/73 replacement factor / taux de remplacement The estimated percentage of equipment or repair parts in use that will require replacement during a given period due to wearing out beyond repair, enemy action, abandonment, pilferage, and other causes except catastrophes. 1/5/63 replenishment at sea / ravitaillement la mer underway replenishment RAS UR Those operations required to make a transfer of personnel and/or supplies when at sea. Related term: heavy replenishment at sea. 1/9/81 reply / rponse An answer to a challenge. Related terms: challenge; countersign; password. 1/11/68 reporting post / poste de dtection 2 RP An element of the control and reporting system used to extend the radar coverage of the control and reporting centre. It does not undertake the control of aircraft. 1/2/74 report line / ligne de compte rendu A line at which troops, after having reached it, must report to their command echelon. Related term: phase line. 1/8/74 representative downwind direction / direction virtuelle du vent During the forecast period, the mean surface downwind direction in the hazard area towards which the cloud travels. Related term: representative downwind speed. 1/2/88 representative downwind speed / vitesse virtuelle du vent The mean surface downwind speed in the hazard area during the forecast. Related term: representative

procedures. 29/4/10 punkt spotkania RV R/V (nie zalecany) Miejsce wskazane w celu zajcia go w okrelonym czasie lub sytuacji przed, w trakcie lub po realizacji 2 zadania. >Termin zwizany: assembly area . 18/2/10 powtrzy We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej rozkaz lub danie ponownego ostrzau t sam iloci salw i t sam metod. >26/2/98 retranslacyjne urzdzenie zakcajce Urzdzenie nadawczo-odbiorcze, ktre wzmacnia, zwielokrotnia i retransmituje odbierane sygnay w celu dezinformacji lub zakcenia. >26/2/98 wspczynnik wymiany Szacunkowy procent uywanego wyposaenia lub czci, ktre bd wymagay wymiany w okrelonym czasie wskutek nadmiernego zuycia, dziaa przeciwnika, porzucenia, kradziey i innych przyczyn oprcz katastrof. >26/2/98 uzupenienie na morzu uzupenianie zapasw w czasie rejsu RAS UR Operacje wymagajce przekazania si i rodkw na morzu. >Termin zwizany: heavy replenishment at sea. 29/4/10 odzew Odpowied na haso. >Terminy zwizane: challenge; countersign; password. 26/2/98 posterunek obserwacyjno-meldunkowy 2 RP Element systemu kontroli i meldowania wykorzystywany do zwikszenia zasigu pokrycia radarowego centrum kontroli i meldowania. Nie obejmuje on kontroli lotniczej. >29/4/10 linia meldowania Linia, po dotarciu do ktrej naley skada meldunek do dowdcy rzutu. >Termin zwizany: phase line. 26/2/98

przewaajcy kierunek wiatru przyziemnego W okresie obowizywania prognozy, redni kierunek wiatru w obszarze zagroenia, w kierunku ktrego przemieszcza si chmura. >Termin zwizany: representative downwind speed. 23/3/11

rednia prdko wiatru przyziemnego Uredniona prdko wiatru przyziemnego w obszarze zagroenia w okresie obowizywania prognozy. >Termin zwizany: representative downwind direction.

NATO/PdP JAWNE

320

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

downwind direction. 1/2/88 representative fraction Preferred term: scale. reproduction material / matriel de reproduction Material, generally in the form of positive or negative copies on film or glass for each colour plate, from which a map or a chart may be directly reproduced. 1/12/74 request modify / demande de modification In artillery and naval fire support, a request by any person, other than the person authorized to make modifications to a fire plan, for a modification. 1/8/74 required military force / moyens ncessaires The armed forces necessary to carry out a military mission over a specified period of time. 1/11/68 required supply rate / taux de ravitaillement requis RSR The amount of ammunition expressed in rounds per weapon per day for those items fired by weapons, and of all other items of supply expressed in terms of appropriate unit of measure per day, estimated to sustain operations of any designated force without restriction for a specified period. 1/6/84 requisition / rquisition An authoritative demand or request especially for personnel, supplies, or services authorized but not made available without specific request. 1/11/75

23/3/11 cz reprezentatywna >Termin zalecany: scale. 26/2/98 materia do reprodukcji Materia, z ktrego mona bezporednio dokonywa produkcji mapy lub planu, wystpujcy zwykle w postaci kopii pozytywowych lub negatywowych na barwnym filmie lub szkle, dla kadego koloru. >8/4/04 modyfikacja na danie We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej danie zmiany planu ostrzau zgoszone przez osob inn ni upowaniona do jego zmiany. >26/2/98 wymagane siy zbrojne Siy zbrojne niezbdne do prowadzenia dziaa bojowych w okrelonym przedziale czasu. >26/2/98 wielko wymaganego zaopatrzenia RSR Ilo amunicji wyraona w liczbie pociskw na rodek ogniowy na dzie, jak rwnie ilo wszystkich innych rodkw zaopatrzenia, w odpowiednich jednostkach miary na dzie, oszacowane w celu skutecznego prowadzenia operacji przez dowolne wyznaczone siy, bez ogranicze w okrelonym przedziale czasu. >3/3/09 zapotrzebowanie Stanowcze danie lub yczenie dotyczce w szczeglnoci przydziau ludzi, zaopatrzenia i usug, zatwierdzone, ale nie realizowane bez specjalnego uzasadnienia. >26/2/98 pas ratowniczy chomto Element wyposaenia ratowniczego, ktry mocuje si wok klatki piersiowej osoby ratowanej w celu jej podczenia do liny ratowniczej lub kabla wycigowego helikoptera. >26/2/98 siatka pomiarowa System siatkowy, o standardowych wymiarach, w paszczynie obrazu systemu fotograficznego, wykorzystywany dla celw pomiarowych. >26/2/98 zastrzeenie W standaryzacji NATO formalne owiadczenie pastwa czonkowskiego, w ktrym wskazuje si cz porozumienia standaryzacyjnego, ktra nie bdzie wdraana lub bdzie wdraana z ograniczeniami. >Terminy zwizane: implementation; NATO standardization agreement; ratification. [Approving authority(ies): NCS]. 25/9/08 odwd Siy utrzymywane w celu przeciwdziaania nieprzewidzianym sytuacjom lub uycia ich w przyszoci. >8/2/01

rescue strop / sangle de sauvetage horse collar A piece of rescue equipment which is placed around a person's chest to secure that person to a rescue line or helicopter hoist cable. 1/6/84

reseau / rseau A grid system of a standard size in the image plane of a photographic system used for mensuration purposes. 1/1/80 reservation / rserve In NATO standardization, a formal statement by which a member nation describes the part of a standard or standardization agreement that it will not implement or will implement only with limitations. Realted terms: implementation; NATO standardization agreement; ratification. [Approving authority(ies): NCS] 20/5/05
2 1

reserve / rserve A force held to counter unforeseen situations or to impact on future events. 16/7/99

NATO/PdP JAWNE

321

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

reserved demolition target / ouvrage destruction rserve A target for demolition, the destruction of which must be controlled at a specific level of command because it plays a vital part in the tactical or strategical plan, or because of the importance of the structure itself, or because the demolition may be executed in the face of the enemy. Related term: preliminary demolition target. 1/7/72 reserved route / itinraire rserv In road traffic, a specific route allocated exclusively to an authority or formation. Related term: route. 1/6/84 residual contamination / contamination rsiduelle Contamination which remains after steps have been taken to remove it. These steps may consist of nothing more than allowing the contamination to decay normally. 1/3/82 residual radiation / rayonnement rsiduel Nuclear radiation caused by fallout, artificial dispersion of radioactive material, or irradiation which results from a nuclear explosion and persists longer than one minute after burst. Related terms: contamination; induced radiation; initial radiation. 1/10/86

obiekt zastrzeony do zniszczenia Obiekt przeznaczony do zniszczenia, ktre musi by kontrolowane przez odpowiedni szczebel dowodzenia, poniewa odgrywa on istotn rol w planach taktycznych lub strategicznych, jest wany ze wzgldu na swoj konstrukcj albo jego wysadzenie moe by zrealizowane w stycznoci z przeciwnikiem. >Termin zwizany: preliminary demolition target. 07/04/09

droga zastrzeona W ruchu drogowym, droga przydzielona wycznie danym wadzom lub formacji. >Termin zwizany: route. 25/1/11 skaenie resztkowe Skaenie utrzymujce si po zabiegach podjtych w celu jego usunicia. Jego zanik moe nastpowa w sposb naturalny. >12/9/02

promieniowanie resztkowe Promieniowanie jdrowe emitowane przez opad promieniotwrczy, sztucznie rozproszone substancje promieniotwrcze lub promieniowanie wzbudzone w wyniku wybuchu jdrowego i utrzymujce si duej ni jedn minut od wybuchu. >Terminy zwizane: contamination; induced radiation; initial radiation. 8/11/01 rozdzielczo Parametr okrelajcy moliwo rozrniania najmniejszego szczegu, ktrego moe dokona system sensorowy w okrelonych warunkach. >8/4/04 urzdzenie odzewowe Urzdzenie elektroniczne wykorzystywane do odbioru sygnau wywoania i udzielajce odpowiedzi. >Termin zwizany: transponder. >26/2/98 przerwa ogie W artylerii komenda okrelajca, e jednostka (jednostki) lub dziao (dziaa), do ktrych jest ona adresowana, powinny zaprzesta wykonywania aktualnie obowizujcych rozkazw ogniowych. >26/2/98 wznowi... W artylerii okrelenie suce do wznowienia planu ostrzau, po otrzymaniu rozkazu "dwell at..." lub "check firing" albo "cease loading". >26/2/98 odtworzenie Proces wyznaczania waciwej pozycji planimetrycznej obiektw, ktre zobrazowano na zdjciach. >13/5/04

resolution / pouvoir sparateur A measurement of the smallest detail which can be distinguished by a sensor system under specific conditions. 1/3/79 responsor / rpondeur An electronic device used to receive an electronic challenge and display a reply thereto. Related term: transponder. 1/2/74 rest / repos In artillery, a command that indicates that the unit(s) or gun(s) to which it is addressed shall not follow up fire orders during the time that the order is in force. 1/3/77

restart at... / continuez sur... In artillery, a term used to restart a fire plan after "dwell at..." or "check firing" or " cease loading" has been ordered. 1/3/77 restitution / restitution The process of determining the true planimetric position of objects whose images appear on photographs. 1/9/69 restitution factor Preferred term: correlation factor.

wspczynnik restytucji >Termin zalecany: correlation factor. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

322

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

restraint factor / coefficient d'arrimage In air transport, a factor, normally expressed in multiples of the force of gravity, which determines the required strength of lashings and tie-downs to secure a particular load. 1/9/69 restricted area / zone rglemente An airspace of defined dimensions, above the land areas or territorial waters of a state, within which the flight of aircraft is restricted in accordance with certain specified conditions. Related terms: closed area; 1,2 danger area; prohibited area . 1/3/82
2 2 1 1

wspczynnik mocowania W transporcie powietrznym wspczynnik wyraany jako wielokrotno siy grawitacyjnej, ktry okrela si mocowania wymagan do zabezpieczenia danego adunku. >26/2/98 strefa ograniczonego ruchu lotniczego Przestrze powietrzna o okrelonych wymiarach, rozcigajca si nad obszarem ldowym lub wodami terytorialnych pastwa, w ktrej lot statku powietrznego podlega szczeglnym ograniczeniom. >Terminy 1,2 zwizane: closed area; danger area; prohibited area . 18/3/08 rejon zastrzeony Obszar, w ktrym stosuje si specjalne rodki ograniczajce, aby zapobiec lub zminimalizowa moliwo wystpienia kolizji midzy jednostkami si wasnych. >18/3/08 rejon zastrzeony Obszar, bdcy pod zarzdem wojskowym, w ktrym stosuje si specjalne rodki bezpieczestwa, zapobiegajce przedostaniu si do niego osb nieupowanionych. >Terminy zwizane: closed area; 1,2 danger area; prohibited area . 18/3/08 adunek o ograniczeniach w transporcie powietrznym adunek, ktry nie jest zaliczany do kategorii wysoce niebezpiecznych, ale ktrego transport powietrzny jest ryzykowny i wymaga zachowania szczeglnych rodkw ostronoci w czasie zaadunku i przewozu. >Terminy zwizane: cargo; controlled dangerous air cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 26/2/98
2 1

restricted area / zone rglemente An area in which there are special restrictive measures employed to prevent or minimize interference between friendly forces. 1/3/82
3

restricted area / zone rserve An area under military jurisdiction in which special security measures are employed to prevent unauthorized entry. Related terms: closed area; 1,2 danger area; prohibited area . 1/3/82

restricted dangerous air cargo / cargaison arienne dangereuse rglemente Cargo which does not belong to the highly dangerous category but which is hazardous and requires, for transport by cargo or passenger aircraft, extra precautions in packing and handling. Related terms: cargo; controlled dangerous air cargo; dangerous cargo; essential supply; general air cargo; immediately vital cargo; unwanted cargo; valuable cargo. 1/7/87 restricted operations area / zone d'oprations rglemente Airspace of defined dimensions, designated by the airspace control authority, in response to specific operational situations/requirements within which the operation of one or more airspace users is restricted. 1/3/81 restrictive fire plan / plan de tir restrictif A safety measure for friendly aircraft which establishes airspace that is reasonably safe from friendly surface delivered non-nuclear fires. 1/2/74

strefa ograniczonego dziaania Strefa powietrzna o okrelonych rozmiarach, wyznaczona przez wadze kontroli ruchu lotniczego w szczeglnych warunkach operacyjnych, w ktrej dziaanie jednego lub wicej uytkownikw przestrzeni powietrznej jest ograniczone. >26/2/98

plan ograniczonego prowadzenia ognia rodki bezpieczestwa dla wasnych si powietrznych, ustalajce obszar powietrzny wzgldnie bezpieczny, jeli chodzi o ogie niejdrowych rodkw ogniowych wojsk wasnych. >26/2/98 uzupenienie zapasw Dziaanie polegajce na dostarczeniu rodkw zaopatrzenia w celu utrzymania wymaganego poziomu zapasw. >Terminy zwizane: amphibious vehicle; air cushion vehicle; drone; ground-effect machine; landing craft; remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle; vehicle. 23/3/11

resupply / rapprovisionnement The act of replenishing stocks in order to maintain required levels of supply. Related terms: amphibious vehicle; air cushion vehicle; drone; ground-effect machine; landing craft; remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle; vehicle. 1/7/85

NATO/PdP JAWNE

323

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

resupply of Europe / ravitaillement de l'Europe The shipping of supplies to Europe during the period from the outbreak of war until the end of such a requirement. These supplies to exclude any material already located upon land in Europe, but to include other supplies irrespective of their origin or location. Related terms: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply. 1/11/68

zaopatrywanie Europy Dostarczanie zasobw do Europy od momentu wybuchu wojny do czasu, kiedy nie jest to ju wymagane. Zasoby te nie obejmuj materiaw wczeniej rozmieszczonych na kontynencie europejskim. Obejmuj one wszelkie inne materiay, niezalenie od ich pochodzenia i miejsc rozmieszczenia. >Terminy zwizane: early resupply; element of resupply; improvised early resupply; initial early resupply; planned resupply. 26/2/98 siatka Oznakowanie takie jak krzyyk lub ukad linii lecych w paszczynie obrazu przyrzdu obserwacyjnego. Mona je wykorzystywa pojedynczo, jako znacznik odniesienia stosowany w pewnych instrumentach jednookularowych lub jako jeden z dwch rodzajw oznakowania do tworzenia ruchomego znacznika, np. w pewnych rodzajach stereoskopw. >Termin zwizany: 1 graticule . 26/2/98 odwrt, wycofanie Operacja, w ktrej siy nie bdce w bezporedniej stycznoci oddalaj si od przeciwnika. >26/2/98 transport powrotny rodki transportu morskiego wykorzystywane do przewozu powrotnego personelu, zapasw i sprztu z teatru dziaa. >1/3/01 adunek powrotny Personel (zaoga) i/lub adunek transportowane przez powracajcy transportowiec. >26/2/98 nachylenia odwrotne Dowolne nachylenie opadajce stokiem w kierunku przeciwnym do przeciwnika. >26/2/98 w prawo (lub w lewo) >Termin zalecany: left (lub right). 26/2/98 zasona Manewr wykonywany przez okrt eskortujcy, polegajcy na zajciu pozycji pomidzy jednostk eskortowan lub jednostkami eskortowanymi a siami przeciwnika, by spowodowa odwrt tych si. >9/5/02 chemiczny rodek policyjny rodek chemiczny nie ujty w Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej z 1993 r., powodujcy natychmiastowe efekty dranice lub obezwadniajce, ktre ustpuj wkrtce po ekspozycji. >Termin zwizany: incapacitating agent. 6/11/03 rodki panowania nad zamieszkami rodki, nie powodujce mierci, stosowane do odstraszania, zapobiegania, powstrzymywania lub tumienia zamieszek i innych przejaww zakcania porzdku publicznego. >28/6/05

reticle / rticule A mark such as a cross or a system of lines lying in the image plane of a viewing apparatus. It may be used singly as a reference mark on certain types of monocular instruments or as one of a pair to form a floating mark as in certain types of stereoscopes. 1 Related term: graticule . 1/11/75

retirement / repli An operation in which a force out of contact moves away from the enemy. 1/7/83 retrograde shipping / transports maritimes vers larrire Shipping used to return personnel, stores and equipment from a theatre of operations. 3/8/98 return load / chargement de retour Personnel and/or cargo to be transported by a returning carrier. 1/11/68 reverse slope / contre-pente Any slope which descends away from the enemy. 1/11/68 right (or left) Preferred term: left (or right). riding-off / dgagement The manoeuvre of an escort ship to interpose itself between an escorted unit or units and an opposing force to cause the latter to turn away. 1/10/01

riot control agent / agent anti-meutes A chemical not listed in a schedule of the 1993 Chemical Weapons Convention, which can rapidly produce irritant or disabling physical effects that disappear shortly after termination of exposure. Related term: incapacitating agent. 1/10/01 riot control means / moyens anti-meute Non-lethal means used to deter, prevent, contain or suppress riots and other violent civil disorders. 17/1/05

NATO/PdP JAWNE

324

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ripe / rceptive In mine warfare, a word once used to mean "armed". Related term: armed mine. 1/12/76 rising mine / mine flotteur largable In naval mine warfare, a mine having positive buoyancy which is released from a sinker by a ship influence or by a timing device. The mine may fire by contact, hydrostatic pressure or other means. Related 2 term: mine . 1/12/76

uzbrojona (mina) W dziaaniach minowych termin uywany w znaczeniu "uzbrojona". >Termin zwizany: armed mine. 26/2/98 mina wznoszca W morskich dziaaniach minowych, mina posiadajca pywalno dodatni, pobudzana do dziaania poprzez oddziaywanie okrtu lub odpracowanie mechanizmu czasowego. Mina taka moe detonowa w wyniku kontaktu bezporedniego z okrtem, pod wpywem oddziaywania cinienia hydrostatycznego lub innych 2 czynnikw. >Termin zwizany: mine . 15/2/12 blokada drogowa Zapora lub przeszkoda, zwykle osaniana ogniem, wykorzystywana do blokowania lub ograniczenia ruchu pojazdw przeciwnika po drodze. >07/04/09 czas pokonania odcinka drogi Cakowity czas potrzebny do pokonania danego odcinka drogi przez kolumn. >13/9/01 drogowy znak ostrzegawczy Znak uywany do wskazania zagroe w ruchu drogowym. Wojskowe znaki ostrzegawcze powinny by uywane w strefie komunikacji na podstawie porozumie z wadzami krajowymi. >7/12/11 dugo marszowa kolumny Dugo odcinka drogowego, przydzielony i/lub zajmowany przez kolumn w ruchu, wyraony w milach lub kilometrach. >Termin zwizany: column length. 13/9/01 siatka wsprzdnych Siatki tworzone na skali mapy, uywane do okrelenia koordynat mapy. >26/2/98 rakieta Obiekt z wasnym napdem, ktrego trajektorii lub kursu nie mona kontrolowa w czasie wykonywania lotu. >26/2/98 rentgen Jednostka dawki ekspozycyjnej promieniowania gamma (lub X). W dozymetrii wojskowej przyjmuje si, e jeden rentgen jest rwny jednemu radowi. >7/3/02 kategoria W medycynie klasyfikacja urzdze (obiektw) leczniczych zgodnie z ich moliwociami. >26/2/98 beczka Obrt samolotu lub okrtu wok jego osi poziomej. >26/2/98 obrt poziomy W fotografii lotniczej obrt kamery wok osi poziomej samolotu. >Termin zwizany: tilt angle. 26/2/98

road block / barrage routier A barrier or obstacle (usually covered by fire) used to block, or limit the movement of, hostile vehicles along a route. 1/11/68 road clearance time / dure d'encombrement The total time a column requires to travel over and clear a section of the road. 1/7/70 road hazard sign / signal de danger routier A sign used to indicate traffic hazards. Military hazard signs should be used in a communications zone area only in accordance with existing agreements with national authorities. 1/12/66 road space / longueur de colonne The length of roadway allocated to, and/or actually occupied by, a column on a route, expressed in miles or kilometres. Related term: column length. 1/11/68

roamer / rapporteur de coordonnes Grids constructed to common map scales used for determination of map coordinates. 1/8/73 rocket / roquette A self-propelled vehicle whose trajectory or course, while in flight, cannot be controlled. 1/8/82

roentgen / roentgen A unit of exposure dose of gamma (or X-) radiation. In field dosimetry, one roentgen is essentially equal to one rad. 1/8/76 role number / numro caractristique In the medical field, the classification of treatment facilities according to their different capabilities. 1/7/85 roll / roulis The rotation of an aircraft or ship about its longitudinal axis. 1/7/72 roll / inclinaison latrale tilt In air photography, the camera rotation about the longitudinal axis of the aircraft. Related term: tilt angle. 1/7/72
2 1

NATO/PdP JAWNE

325

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

roller conveyor / chemin de roulement A material handling aid containing rollers over which cargo is moved. 1/9/69

przenonik rolkowy Pomocniczy rodek wyposaony w rolki, wykorzystywany do transportowania materiaw. >26/2/98 stanowisko rotacyjne ROT post (dopuszczalny) Stanowisko obsadzane na czas pokoju, ktre jest zajmowane na zasadzie rotacji przez okrelone pastwa. >22/6/10 sterowana praca wirnika Rodzaj sterowania, podczas ktrego prdko wirnika migowca utrzymywana jest w sposb automatyczny. >26/2/98 wyrwnanie samolotu >Termin zalecany: flare. 26/2/98 pociski wystrzelone We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej termin uywany jako potwierdzenie, e wszystkie pociski przeznaczone do wykonania danego zadania zostay wystrzelone. >Termin zwizany: shot. 7/6/01 droga Przewidziana do przebycia trasa, mierzona od okrelonego punktu pocztkowego do okrelonego punktu przeznaczenia. >Terminy zwizane: axial route; connecting route; controlled route; despatch route; 3 diversion ; double flow route; lateral route; limited access route; main supply route; open route; reserved route; route classification; single flow route; supervised route. 25/1/11 przepustowo trasy Maksymalna ilo pojazdw bdcych w ruchu w danym kierunku, mierzona w najbardziej krytycznym punkcie na trasie. >Termin zwizany: railway line capacity. 26/2/98 przepustowo trasy Maksymalny adunek, mierzony w tonach, ktry moe by przewoony w jednym kierunku, na konkretnej trasie, w cigu jednej godziny. Jest on wyraany jako iloczyn maksymalnej iloci pojazdw pokonujcych dan tras i ich redniego zaadunku. >Termin zwizany: railway line capacity. 26/2/98 klasyfikacja drogi Podzia ze wzgldu na minimaln szeroko i rodzaj drogi z uwzgldnieniem najgorszego stanu poszczeglnych odcinkw, najmniejszego mostu, przeprawy promowej, przepustu, ktr oznaczono zgodnie z wojskow klasyfikacj obcienia oraz obowizujacymi ograniczeniami ruchu pojazdw. >Termin zwizany: route. 11/1/01 rozminowanie drogi
2 1

rotational post / poste tournant ROT post (admitted) A post on a peacetime establishment that is filled on a rotational basis by specified nations. 26/8/09

rotor governing mode / contrle automatique de la vitesse de rotor A control mode in which helicopter rotor speed is maintained automatically. 1/1/73 roundout Preferred term: flare. rounds complete / tir termin In artillery and naval fire support, the procedural term used to indicate that all the rounjds ordered at fire for effect have been fired. Related term: shot. 16/7/96

route / itinraire The prescribed course to be travelled from a specific point of origin to a specific destination. Related terms: axial route; connecting route; controlled route; 3 despatch route; diversion ; double flow route; lateral route; limited access route; main supply route; open route; reserved route; route classification; single flow route; supervised route. 1/11/68
1 1

route capacity / capacit d'itinraire The maximum traffic flow of vehicles in one direction at the most restricted point on the route. Related term: railway line capacity. 1/10/80
2 2

route capacity / capacit d'itinraire The maximum number of metric tons which can be moved in one direction over a particular route in one hour. It is the product of the maximum traffic flow and the average payload of the vehicles using the route. Related term: railway line capacity. 1/10/80

route classification / classification d'un itinraire Classification assigned to a route using factors of minimum width, worst route type, least bridge, raft or culvert military load classification, and obstructions to traffic flow. Related term: route. 1/4/71

route clearance / dpollution le long d'itinraire

NATO/PdP JAWNE

326

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

In land operations, the detection and if found, the identification, marking and neutralization, destruction or removal of mines or other explosive ordnance, improvised explosive devices and booby traps threatening a defined route to allow a military operation to continue with reduced risk. Note: route clearance is normally conducted by military units.1/10/03 route reconnaissance / reconnaissance d'itinraire Reconnaissance along a specific line of communications, such as road, railway or waterway, to provide new or updated information on route conditions and activities along the route. 1/12/79

W dziaaniach ldowych wykrywanie, identyfikowanie, oznaczanie i neutralizowanie, niszczenie lub usuwanie min albo innej amunicji wybuchowej, improwizowanych urzdze wybuchowych lub min puapek stanowicych zagroenie na okrelonej drodze, tak aby z mniejszym ryzykiem kontynuowa dziaania wojskowe. Uwaga: Rozminowanie drg wykonuj zazwyczaj jednostki wojskowe. >6/11/03 rozpoznanie trasy Rozpoznanie prowadzone wzdu okrelonej linii komunikacyjnej, tj. drogi ldowej, kolejowej lub wodnej, majce na celu dostarczenie nowych lub zaktualizowanych informacji o wystpujcych warunkach i dziaaniach prowadzonych na trasie. >7/12/11 oznakowanie rzdu min W ldowych dziaaniach minowych naturalne, sztuczne lub specjalnie zainstalowane oznakowanie umieszczone na pocztku i kocu rzdu min, w przypadku, gdy miny s ustawione w pojedynczych rzdach. >Terminy zwizane: gap marker; lane marker; minefield lane; strip marker. 12/12/00 zasady uycia si ROE Wytyczne wydawane przez kompetentne wadze wojskowe, okrelajce okolicznoci i ograniczenia podjcia i/lub kontynuowania walki z napotkanymi siami. >4/7/02 profil uycia si Wykaz wybranych zasad uycia si dla wojsk wyznaczonych do spenienia okrelonej roli lub wykonujcych dziaania w okrelonym czasie i przestrzeni. >4/7/02 przejcie Cz trasy lotu jednego samolotu rozpoznawczego, w czasie ktrego rejestrowany jest odczyt sensora. >26/2/98 przejcie Pokonanie trasy przez traowiec lub wykrywacz min z uyciem posiadanego sprztu, poczone z wykonaniem jednego nawrotu. Nazwa ta moe by take stosowana w odniesieniu do przejcia dowolnego szyku traowcw. >26/2/98 punkt przecicia linii pooenia geometrycznego Przecicie dwch lub wikszej iloci linii pooenia, pozyskanych niejednoczenie i w jednym czasie. >26/2/98
2 1

row marker / repre d'extrmit de range In land mine warfare, a natural, artificial, or specially installed marker, located at the start or finish of a mine row where mines are laid by individual rows. Related terms: gap marker; lane marker; minefield lane; strip marker. 1/11/94

rules of engagement / rgles d'engagement ROE Directives issued by competent military authority which specify the circumstances and limitations under which forces will initiate and/or continue combat engagement with other forces encountered. 1/1/73 rules of engagement profile / profil de rgles d'engagement A list of rules of engagement selected for a force assigned to a particular role or operation within defined time and space boundaries. 1/10/01 run / passage de prise de vues That part of a flight of one reconnaissance aircraft during which sensor imagery is taken. 1/8/82
2 1

run / passage The transit of a sweeper-sweep combination or of a minehunter operating its equipment through a lap. This term may also be applied to a transit of any formation of sweepers. 1/8/82

running fix / point par transport de lieux gomtriques The intersection of two or more position lines, not obtained simultaneously, adjusted to a common time. 1/5/74 run-up area / zone de point fixe A zone within the manoeuvring area reserved for testing aircraft engines prior to take-off. 1/7/72

rejon testowania silnikw Strefa leca w obszarze manewrowania, zarezerwowana dla sprawdzania silnikw lotniczych przed startem. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

327

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

runway / piste A defined rectangular area on an aerodrome, prepared for the landing and take-off run of aircraft along its length. 1/12/76 runway visual range / porte visuelle de piste RVR The maximum distance in the direction of take-off or landing at which the runway, or specified lights or markers delineating it, can be seen from a position above a specified point on its centre line at a height corresponding to the average eye level of pilots at touchdown. 1/7/80

pas startowy Okrelony, prostoktny obszar lotniska, przygotowany do ldowania i rozbiegu wzdu niego statku powietrznego przy starcie. >26/2/98 zasig widocznoci pasa startowego RVR Maksymalna odlego w kierunku startu lub ldowania, przy ktrej zapewniona jest widoczno pasa startowego lub wyznaczajcych go specjalnych wiate albo znakw, ktre mog by widziane z pozycji pooonej nad wyznaczonym punktem jego linii rodkowej, na wysokoci odpowiadajcej redniej wysokoci pooenia wzroku pilota przy przyziemieniu. >26/2/98 strefa zerwania Obszar bezporednio przylegajcy do obrzea krateru, w ktrym naprenia powstajce w wyniku wybuchu przekroczyy wytrzymao orodka. Objawia si to pojawieniem si licznych, rozoonych promieniowo pkni, o rnych wymiarach. >Termin zwizany: plastic zone. 26/2/98

rupture zone / zone de rupture The region immediately adjacent to the crater boundary in which the stresses produced by the explosion have exceeded the ultimate strength of the medium. It is characterized by the appearance of numerous radial cracks of various sizes. Related term: plastic zone. 1/9/69

S
sabot / sabot Lightweight carrier in which a subcalibre projectile is centred to permit firing the projectile in the larger calibre weapon. The carrier fills the bore of the weapon from which the projectile is fired; it is normally discarded a short distance from the muzzle. 1/6/61 sabot, piercie wiodcy Lekki piercie wiodcy, w ktrym umieszczany jest pocisk podkalibrowy, pozwalajcy na wystrzelenie pocisku z broni o wikszym kalibrze. Piercie wiodcy stanowi wypenienie przewodu lufy broni, z ktrej wystrzeliwany jest pocisk; zwykle jest on odrzucany w niewielkiej odlegoci od wylotu lufy. >26/2/98 zabezpieczony 1 >Termin zalecany: state of readiness . bezpieczne kotwicowisko Kotwicowisko uwaane za zabezpieczone przed atakiem si przeciwnika, do ktrego mona kierowa statki handlowe w czasie obowizywania zasad kontroli eglugi. >Termin zwizany: refuge area. 26/2/98 obszar bezpieczny W operacjach pokojowych obszar chroniony, w ktrym siy NATO lub dowodzone przez NATO ochraniaj wyznaczone osoby i/lub obiekty. >Termin zwizany: secure area 16/1/03 bezpieczna wysoko wybuchu Wysoko wybuchu jdrowego, na ktrej lub powyej ktrej opad promieniotwrczy i zniszczenia obiektw naziemnych s na poziomie wczeniej okrelonym i moliwym do zaakceptowania przez dowdc. >Terminy zwizane: optimum height of burst; height of burst. 6/12/01

safe 1 Preferred term: state of readiness . safe anchorage / mouillage sr An anchorage considered safe from enemy attack to which merchant ships may be ordered to proceed when the shipping movement policy is implemented. Related term: refuge area. 1/6/78 safe area / zone de scurit In peace support operations, a secure area in which NATO or NATO-led forces protect designated persons and/or property. Related term: secure area. 29/5/02
2

safe burst height / hauteur d'clatement de scurit The height of burst at or above which the level of fallout, or damage to ground installations is at a predetermined level acceptable to the military commander. Related terms: optimum height of burst; height of burst. 1/5/63

NATO/PdP JAWNE

328

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

safe current / intensit d'autoprotection In naval mine warfare, the maximum current that can be supplied to a sweep in a given waveform and pulse cycle which does not produce a danger area with respect to the mines being swept for. 1/8/76 safe depth / profondeur de scurit In naval mine warfare, the shallowest depth of water in which a ship will not actuate a bottom mine of the type under consideration. Safe depth is usually quoted for conditions of ship upright, calm sea and a given speed. 1/12/76 safe distance / distance de scurit In naval mine warfare, the horizontal range from the edge of the explosion damage area to the centre of the sweeper. 1/11/75 safe separation distance / distance de scurit au largage The minimum distance between the delivery system and the weapon beyond which the hazards associated with functioning (detonation) are acceptable. 1/3/81 safe speed / vitesse de scurit In naval mine warfare, the speed at which a particular ship can proceed without actuating a given influence mine, at the depth under consideration, within the damage area. 1/11/75 safe state / tat de scurit The state in which a mine cannot function and in which it is safe to handle and transport. 9/5/00 safety and arming mechanism / mcanisme de scurit et d'armement A dual function device which prevents the unintended actuation of a main charge or propulsion unit prior to arming but allows activation thereafter upon receipt of the appropriate stimuli. 1/11/94 safety angle Preferred term: angle of safety. safety-critical system / systme critique sur le plan de la scurit A system in which a failure or malfunction may cause a direct hazard to persons, the environment and/or materiel. 9/5/00 safety device / dispositif de scurit A device which prevents unintentional functioning. Related terms: arming delay device; arming pin; standby state. 1/11/94 safety distance / distance de scurit In road transport, the distance between vehicles travelling in column specified by the command in light
2 1

prd bezpieczny W morskiej wojnie minowej maksymalny prd zasilania urzdzenia traujcego pracujcego z fal cig lub impulsowo, nie powodujcy powstania obszaru zagroenia dla traowanych min. >26/2/98 gboko bezpieczna W morskiej wojnie minowej najmniejsza gboko, na ktrej okrt nie pobudzi miny dennej okrelonego rodzaju. Gboko bezpieczna, jest zwykle podawana, dla okrtu, ktry znajduje si nad min, w warunkach spokojnego morza i przy okrelonej prdkoci. >12/2/03 odlego bezpieczna W morskiej wojnie minowej odlego pozioma mierzona od skraju obszaru raenia do rodka traowca. >26/2/98 bezpieczna strefa rozdziau Minimalna odlego pomidzy systemem zaopatrywania a sprztem bojowym, poza ktr poziom zagroenia zwizanego z prowadzeniem dziaa (detonacje) jest dopuszczalny. >26/2/98

prdko bezpieczna W morskiej wojnie minowej prdko, przy ktrej dany okrt moe kontynuowa rejs bez zagroenia ze strony min o danym typie pobudzenia, przy zaoonej gbokoci zanurzenia w obszarze raenia. >18/3/08 stan zabezpieczenia Stan, w ktrym mina nie moe zadziaa oraz mona j bezpiecznie obsugiwa i transportowa. >10/5/01 mechanizm zabezpieczajco-uzbrajajcy Urzdzenie dwufunkcyjne, zabezpieczajce przed niepodanym pobudzeniem adunku gwnego lub przed aktywacj mechanizmu uzbrajania, umoliwiajce jednoczenie ich uaktywnienie po otrzymaniu waciwego sygnau. >07/04/09 kt bezpieczestwa >Termin zalecany: angle of safety. 7/11/02 system krytyczny dla bezpieczestwa System, ktrego uszkodzenie lub niesprawno mog spowodowa bezporednie zagroenie dla ludzi, rodowiska i/lub sprztu. >8/2/01

urzdzenie zabezpieczajce Urzdzenie, ktre zapobiega przypadkowemu zadziaaniu. >Terminy zwizane: arming delay device; arming pin; standby state. 11/1/01 odlego bezpieczna W dziaaniach ldowych jest to odlego od rda zagroenia, zapewniajca, e okrelony stopie ryzyka

NATO/PdP JAWNE

329

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

of safety requirements. 1/9/69 safety fuze / mche lente Pyrotechnics contained in a flexible and weatherproof sheath burning at a constant rate, used to transmit a flame to the detonator with a predetermined delay. Related terms: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; fuze; impact action fuze; proximity fuze; selfdestroying fuze; shuttered fuze; time fuze. 9/1/96

nie bdzie przekroczony. [NO-01-A005] zapalnik opnionego dziaania rodek pirotechniczny umieszczony w elastycznej i wodoszczelnej osonie, spalajcy si ze sta prdkoci, uywany do przekazywania pomienia do detonatora z zadanym opnieniem. >Terminy zwizane: base fuze; boresafe fuze; direct action fuze; fuze; impact action fuze; proximity fuze; self-destroying fuze; shuttered fuze; time fuze. [NO-01-A005] wysoko bezpieczna >Termin zalecany: minimum safe altitude. 26/2/98 tor bezpieczestwa Trasa morska wyznaczona dla okrtw podwodnych i nawodnych w celu zabezpieczenia ich przed skutkami dziaa si wasnych. >26/2/98 linia bezpieczestwa W ldowych dziaaniach minowych przejcie w polu minowym ustawianym z min o dziaaniu nacigowym. Jest wytyczone dla zapewnienia bezpieczestwa ustawiajcych pole. Po ustawieniu pola minowego przejcie to nie jest oznakowane na powierzchni gruntu ani nie jest ujte w dokumentacji pola. >12/12/00 zawleczka >Termin zalecany: arming pin.26/2/98 linka bezpieczestwa Kabel, przewd lub linka doczona do samolotu i poprowadzona do zasobnika samolotu, w celu zabezpieczenia go przed uzbrojeniem, zanim nie zostanie zwolniony. >Termin zwizany: arming wire. 26/2/98 strefa bezpieczestwa Obszar (ldowy, morski lub powietrzny) zarezerwowany dla prowadzenia dziaa niebojowych wasnego lotnictwa, okrtw nawodnych i podwodnych albo si ldowych. >26/2/98 bezpieczne obcienie robocze W operacjach morskich maksymalne obcienie, ktre mona bezpiecznie zamocowa do urzdze zaadowczych, okrelane zwykle na tabliczce znamionowej informujcej o jego adownoci >Termin zwizany: static test load. 26/2/98 bro jdrowa brudna adunek jdrowy zawierajcy, oprcz typowych czci skadowych, pewne elementy lub izotopy, ktre wychwytuj neutrony w czasie wybuchu i wytwarzaj produkty promieniotwrcze w iloci wikszej ni powstajce normalnie po wybuchu jdrowym. >Termin zwizany: minimum residual radioactivity weapon. 8/11/01 materia (sprzt) odzyskany

safety height Preferred term: minimum safe altitude. safety lane / chenal de scurit Specified sea lane designated for use in transit by submarine and surface ships to prevent attack by friendly forces. 1/5/63 safety line / marquage de scurit In land mine warfare, demarcation line for trip wire or wire-actuated mines in a minefield. It serves to protect the laying personnel. After the minefield is laid this line is neither marked on the ground nor plotted on the minefield record. 1/12/77

safety pin Preferred term: arming pin. safety wire / fil de scurit A cable, wire or lanyard attached to the aircraft and routed to an expendable aircraft store to prevent arming initiation prior to store release. Related term: arming wire. 1/7/93
1

safety zone / zone de scurit An area (land, sea or air) reserved for non-combat operations of friendly aircraft, surface ships, submarines or ground forces. 1/3/81

safe working load / charge maximum pratique In sea operations, the maximum load that can be safely applied to a fitting, and normally shown on a label plate adjacent to the fitting. Related term: static test load. 1/3/81

salted weapon / arme dope A nuclear weapon which has, in addition to its normal components, certain elements or isotopes which capture neutrons at the time of the explosion and produce radioactive products over and above the usual radioactive weapon debris. Related term: minimum residual radioactivity weapon. 1/11/68
1

salvage / matriel rcupr

NATO/PdP JAWNE

330

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Damaged, discarded, condemned or abandoned Allied or enemy matriel including ships, craft or floating equipment which is recovered for reuse. 1,4 2 Related terms: recovery ; salvage ; salvage 1 procedure . 1/7/88
2

Uszkodzony, usunity, uznany za nie nadajcy si do uytku lub porzucony sprzt si wasnych lub przeciwnika, obejmujcy wyposaenie okrtw, statkw lub sprztu pywajcego, odzyskiwany w celu jego 1,4 powtrnego uycia. >Terminy zwizane: recovery ; 2 1 salvage ; salvage procedure . 26/2/98 odzyskiwanie Wymontowywanie zespow, podzespow lub czci skadowych z nienaprawialnego elementu lub urzdzenia w celu ich ponownego uycia. >Termin zwizany: cannibalize. 11/1/01 odzyskiwanie Oszczdno lub odzyskiwanie materiaw zawartych w uszkodzonym, usunitym, wybrakowanym lub porzuconym sprzcie si wasnych lub przeciwnika, obejmujcy wyposaenie okrtw, statkw lub sprztu pywajcego, odzyskiwany w celu jego powtrnego 1 uycia. >Termin zwizany: salvage procedure . 11/1/01 procedura ratowania Odzyskiwanie i ewakuacja uszkodzonego, porzuconego, uznanego za niebezpieczny w uytkowaniu lub pozostawionego sprztu wojsk wasnych lub przeciwnika, okrtw, statkw lub sprztu pywajcego, w celu ich powtrnego wykorzystania, naprawy, przerobienia lub zomowania. >Terminy 1 1,2,3 zwizane: recovery ; salvage . 7/12/11 procedura ratowania Morskie operacje ratowania, obejmujce oczyszczanie portw i kanaw, nurkowanie, niebezpieczne holowanie i ratownictwo holownicze obiektw, okrtw, statkw i sprztu pywajcego, zatopionego na morzu lub w obszarze przybrzenym. >7/12/11 znieksztacenie typu S >Termin zalecany: S-curve distortion. 26/2/98 skala skala liczbowa cz reprezentatywna Stosunek odlegoci na mapie, wykresie lub zdjciu do odpowiadajcej jej odlegoci na powierzchni ziemi. >Terminy zwizane: bar scale; conversion scale; graphic scale; photographic scale; principal scale. 26/2/98 rozmach wiczenia Zakres wiczenia okrelany wielkoci zaangaowanych si i rodkw. Moe by skategoryzowany jako, duy, redni lub may i rozpatrywany w kontekcie NATO jako caoci. >Terminy zwizane: extent of a military exercise; inter-command exercise; intra-command exercise; NATO-wide exercise. 23/3/11 prawo podobiestwa Zaleno matematyczna pozwalajca na okrelenie
2 1 2 1

salvage / rcuprer To remove assemblies, sub-assemblies or components from an unrepairable item of equipment for reuse. Related term: cannibalize. 4/10/00
3 3

salvage / rcupration The saving or recovering of materials contained in damaged, discarded, condemned or abandoned allied or enemy equipment for reuse. Related term: salvage 1 procedure . 25/9/98

salvage procedure / procdure de renflouage The recovery, evacuation, and reclamation of damaged, discarded, condemned, or abandoned Allied or enemy matriel, ships, craft, and floating equipment for reuse, repair, refabrication, or 1 1,2,3 scrapping. Related terms: recovery ; salvage . 1/12/74
2

salvage procedure / dblaiement et renflouage Naval salvage operations include harbour and channel clearance, diving, hazardous towing and rescue tug services and the recovery of matriel, ships, craft, and floating equipment sunk offshore or elsewhere stranded. 1/12/74 S-bend distortion Preferred term: S-curve distortion. 1/1/80 scale / chelle numerical scale representative fraction The ratio or fraction between the distance on a map, chart, or photograph and the corresponding distance on the surface of the earth. Related terms: bar scale; conversion scale; graphic scale; photographic scale; principal scale. 1/8/73 scale of an exercise / ampleur d'un d'exercice The size of an exercise in terms of resources required or allocated. It may be categorized as large, medium or small, viewed in the context of NATO as a whole. Related terms: extent of a military exercise; intercommand exercise; intra-command exercise; NATOwide exercise. 1/11/85

scaling law / loi des distances A mathematical relationship which permits the effects

NATO/PdP JAWNE

331

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

of a nuclear explosion of given energy yield to be determined as a function of distance from the explosion (or from ground zero) provided the corresponding effect is known as a function of distance for a reference explosion, e.g., of 1-kiloton energy yield. 1/11/68 scan / balayage In electromagnetic or acoustic search, one complete rotation of the antenna. It may determine a time base. 1/4/71 scan rate / frquence de balayage The rate at which individual scans are recorded. 1/1/80 scatterable mine / mine dispersable SCATMIN SM In land mine warfare, a mine laid without regard to classical pattern and which is designed to be delivered by aircraft, artillery, missile, ground dispenser or by hand. Once laid, it normally has a 1 limited life. Related terms: mine ; remotely delivered mine. 1/10/01 schedule of targets / programme de tir l'horaire In artillery and naval fire support, individual targets, groups or series of targets to be fired on, in a definite sequence according to a definite programme. 1/10/78 scheduled fire / tir sur horaire A type of prearranged fire executed at a predetermined time. 1/8/74 scheduled target / tir l'horaire In artillery and naval fire support, a planned target on which fire is to be delivered at a specific time. 1/8/76

skutkw wybuchu jdrowego o okrelonej mocy jako funkcji odlegoci od miejsca wybuchu (lub od punktu zerowego) pod warunkiem, e znane s odpowiednie skutki jako funkcja odlegoci dla wybuchu wzorcowego (na przykad wybuchu o mocy jednej kilotony). >10/1/02

cykl przeszukania W przeszukiwaniu elektromagnetycznym lub akustycznym jedna pena rotacja anteny. Moe ona wyznacza podstaw czasu. >7/11/02 szybko skanowania Szybko, z jak rejestrowany jest pojedynczy przebieg skanujcy. >8/4/04 mina narzutowa SCATMIN SM W ldowych dziaaniach minowych mina ustawiana bez uwzgldnienia klasycznego schematu ze statku 3 powietrznego , za pomoc artylerii lufowej i rakietowej, ustawiaczy mechanicznych lub rcznie. Po ustawieniu jest zazwyczaj aktywna przez okrelony czas. >Terminy 1 zwizane: mine ; remotely delivered mine . 16/11/00 wykaz celw We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej zaplanowane cele, ktre naley ostrzela w okrelonym czasie. >26/2/98 planowany ogie Rodzaj przewidywanego ostrzau prowadzonego w planowanym czasie. >26/2/98 planowany cel We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej planowany cel na ktry naley kierowa ogie w okrelonym czasie. >26/2/98 planowany rzut (fala) >Termin zwizany: wave. 26/2/98 poderwanie Rozkaz nakazujcy moliwie jak najszybsze wystartowanie statkw powietrznych, zwykle poprzedzane podaniem instrukcji do wykonania zadania. >26/2/98 ochrona Rozmieszczenie okrtw, statkw powietrznych i/lub okrtw podwodnych w celu ubezpieczenia si gwnych konwoju. >Termin zwizany: screen coordinator. 6/3/03 planszet W kartografii arkusz przezroczystej folii szklanej lub plastykowej z naniesionymi liniami lub innymi regularnie powtarzajcymi si wzorami, ktry mona wykorzysta w poczeniu z szablonem do odwzorowania okrelonych obszarw metod fotograficzn lub
1

scheduled wave / vague l'horaire Related term: wave. 1/11/68 scramble / dcollage immdiat An order directing take-off of aircraft as quickly as possible, usually followed by mission instructions. 1/12/74
1

screen / protection An arrangement of ships, aircraft and/or submarines to protect a main body or convoy. Related term: screen coordinator. 1/3/81 screen / trame In cartography, a sheet of transparent film, glass or plastic carrying a "ruling" or other regularly repeated pattern which may be used in conjunction with a mask, either photographically or photomechanically, to produce areas of the pattern. Related term:
2

NATO/PdP JAWNE

332

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

half-tone screen. 1/3/81

3

fotomechaniczn. >Termin zwizany: half-tone screen. 6/3/03 osona W obserwacji, maskowaniu i ukrywaniu dowolny materia naturalny lub sztuczny, nieprzenikalny dla sensorw, umieszczany midzy sensorem i obiektem, ktry ma by zamaskowany lub ukryty. >Termin zwizany: concealment. 6/3/03 ochrona Element ubezpieczenia, ktrego zasadniczym zadaniem jest obserwacja, identyfikowanie i przekazywanie informacji i ktry podejmuje walk jedynie w samoobronie. >Terminy zwizane: flank guard; guard. 6/3/03 koordynator ochrony W terminologii stosowanej w marynarce wojennej oficer wyznaczony przez dowdc szczebla taktycznego do realizacji okrelonych funkcji dowodzenia zwizanych z 1 ochron. >Termin zwizany: screen . 16/1/03 trasowanie W kartografii metoda przygotowania mapy lub planu poprzez wycinanie linii na przygotowanym pokryciu. >26/2/98 znieksztacenie typu S Znieksztacenie zobrazowania spowodowane przez czujnik skanujcy, ktre jest wynikiem przemieszczenia czujnika wprzd w czasie skanowania w linii poziomej. >26/2/98 kontrola akwenu Stan, gdy jedna ze stron ma swobod dziaania w danym rejonie morza zapewniajc realizacj jej zamiarw przez okrelony czas w rodowisku podwodnym, nawodnym i nadwodnym. >Terminy zwizane: command of the sea; sea denial . 1/3/01 przeciwdziaanie swobodnemu wykorzystaniu akwenu Przeciwdziaanie kontrolowaniu rejonu morza przez przeciwnika bez moliwoci kontrolowania go przez siy wasne. >Terminy zwizane: command of the sea; sea control. 1/3/01 eszelon morski Cz okrtw desantowych pierwszego rzutu, ktra jest wycofywana lub pozostaje poza obszarem transportu podczas ldowania amfibii i dziaa w wyznaczonych obszarach morskich pozostajc w stanie gotowoci (na wezwanie) lub ma status si nieplanowanych do uycia. >26/2/98 kabina uszczelniona Wydzielony przedzia w statku powietrznym, ktrego ciany uniemoliwiaj wymian gazw midzy atmosfer zewntrzn a wewntrzn, zawierajcy autonomiczne rodki do regeneracji atmosfery
2

screen / cran-rideau In surveillance, camouflage and concealment, any natural or artificial material, opaque to surveillance sensor(s), interposed between the sensor(s), and the object to be camouflaged or concealed. Related term: concealment. 1/3/81 screen / cran A security element whose primary task is to observe, identify and report information, and which only fights in self-protection. Related terms: flank guard; guard. 1/3/81
4

screen coordinator / coordonnateur d'cran In naval usage, an officer appointed by the officer in tactical command to exercise specific command functions relating to the screen. Related term: 1 screen . 1/12/76 scribing / trac In cartography, a method of preparing a map or chart by cutting the lines into a prepared coating. 1/4/71

S-curve distortion / distorsion en S S-bend distortion The distortion in the image produced by a scanning sensor which results from the forward displacement of the sensor during the time of lateral scan. 1/1/80 sea control / contrle de lespace maritime The condition that exists when one has freedom of action within an area of the sea for ones own purposes for a period of time in the subsurface, surface and above water environments. Related terms: command of the sea; sea denial. 13/12/99 sea denial / interdiction de l'espace maritime Preventing an adversary from controlling a maritime area without being able to control that area oneself. Related terms: command of the sea; sea control. 13/12/99 sea echelon / chelon maritime A portion of the assault shipping which withdraws from, or remains out of, the transport area during an amphibious landing and operates in designated areas to seaward in an on-call or unscheduled status. 1/5/63

sealed cabin / cabine tanche The occupied space of an aircraft characterized by walls which do not allow any gaseous exchange between the ambient atmosphere and the inside atmosphere and containing its own ways of

NATO/PdP JAWNE

333

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

regenerating the inside atmosphere. 1/11/68 search and rescue / recherche et sauvetage SAR The use of aircraft, surface craft, submarines, specialized rescue teams and equipment to search for and rescue personnel in distress on land or at sea. Related term: combat search and rescue. 1/10/03

wewntrznej. >7/3/02 poszukiwanie i ratowanie poszukiwanie i ratownictwo (dopuszczalny) SAR Uycie statkw powietrznych, jednostek pywajcych, okrtw podwodnych, wyspecjalizowanych zespow ratowniczych oraz sprztu w celu poszukiwania i ratowania osb bdcych w niebezpieczestwie na ldzie lub na morzu. >Termin zwizany: combat search and rescue. 15/2/12 trasa (kana) przeszukana W morskiej wojnie minowej caa trasa lub cz trasy bd cieki, ktr przeszukano, traowano lub rozminowano, przy czym szeroko kanau bya okrelona. >26/2/98 ostrza rozpoznawczy Ogie, ktrego gboko jest zmieniana ze wzgldu na 3 zmian kta podniesienia lufy. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 poszukujce urzdzenie zakcajce >Termin zalecany: automatic search jammer. 26/2/98 zadanie poszukiwania W dziaaniach powietrznych, rozpoznanie powietrzne prowadzone przez jeden lub wiksz liczb statkw powietrznych wysanych w celu lokalizacji obiektu lub obiektw, ktrych obecno w okrelonym obszarze jest znana lub spodziewana. >15/2/12 traowanie poszukiwawcze W morskiej wojnie minowej operacja traowania fragmentu trasy lub obszaru prowadzona w celu stwierdzenia obecnoci min. >26/2/98 morski pocisk o niskiej trajektorii Pocisk rakietowy, ktry przeznaczony jest do lotu na wysokoci nie wikszej ni 50 stp (lub 15 metrw) nad powierzchni morza. >Termin zwizany: missile. 23/3/11 obserwacja morza Ciga obserwacja powierzchni morza i obszarw podwodnych z wykorzystaniem wszystkich dostpnych rodkw, gwnie w celu lokalizacji, identyfikacji i okrelenia ruchu okrtw nawodnych i podwodnych oraz innych statkw, przemieszczajcych si na lub pod powierzchni mrz i oceanw. >Terminy zwizane: sea surveillance system; surveillance. 29/12/04

searched channel / chenal explor In naval mine warfare, the whole or part of a route or a path which has been searched, swept or hunted, the width of the channel being specified. 1/11/75

searching fire / tir de recherche Fire distributed in depth by successive changes in the 3 elevation of the gun. Related term: fire . 1/5/63

search jammer Preferred term: automatic search jammer. search mission / mission de recherche In air operations, an air reconnaissance by one or more aircraft dispatched to locate an object or objects known or suspected to be in a specific area. 1/11/68

search sweeping / dragage d'exploration In naval mine warfare, the operation of sweeping a sample of route or area to determine whether poised mines are present. 1/12/76 sea skimmer / missile trajectoire rasante A missile designed to transit at less than 50 feet (or 15 metres) above the surface of the sea. Related term: missile. 1/11/75

sea surveillance / surveillance maritime The systematic observation of surface and sub-surface sea areas by all available and practicable means primarily for the purpose of locating, identifying and determining the movements of ships, submarines, and other vehicles, friendly and enemy, proceeding on or under the surface of the world's seas and oceans. Related terms: sea surveillance system; surveillance. 1/11/68 sea surveillance system / systme de surveillance maritime A system for collecting, reporting, correlating and presenting information supporting and derived from the task of sea surveillance. Related term: sea surveillance. 1/11/68

system rozpoznania morskiego System przeznaczony do zbierania, meldowania, korelowania i przedstawiania informacji wspierajcej i wynikajcej z wykonywania zada zwizanych z rozpoznaniem morskim. >Termin zwizany: sea surveillance. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

334

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

secondary port / port secondaire A port with one or more berths, normally at quays, which can accommodate ocean-going ships for discharge. Related terms: major water terminal; secondary water terminal; major port; minor port; port; water terminal. 1/11/68 secondary water terminal / terminus maritime secondaire A coastal area with no facility for placing deep draft ships alongside a wharf. Secondary water terminals are established on beaches that desirably are adjacent to rail lines and/or good coastal highways. At secondary water terminals, shipping is unloaded at anchorages located from one to five miles offshore, and the cargo and personnel unloaded are landed in the terminal area by ship-to-shore lighters. The scope of operation is so limited that it is not designated as a probable primary nuclear target. Related terms: major port; major water terminal; minor port; port; secondary port; water terminal. 1/1/65

port zastpczy Port z jednym lub wiksz iloci miejsc postoju statkw, zwykle przy nabrzeu, ktry moe przyjmowa statki oceaniczne do rozadunku. >Terminy zwizane: major water terminal; secondary water terminal; major port; minor port; port; water terminal. 26/2/98 zastpczy terminal wodny Obszar wybrzea nie majcy moliwoci umieszczania statkw o gbokim zanurzeniu tu obok nabrzea. Zastpcze terminale wodne s tworzone przy brzegach, ktre winny znajdowa si w pobliu linii kolejowych i/lub drg przybrzenych dobrej jakoci. W zastpczych terminalach wodnych nastpuje rozadunek statkw przy kotwicowiskach, pooonych w odlegoci od jednej do piciu mil od brzegu, a wyadowywane towary i zaogi dostaj si do rejonu terminalu ldowego za pomoc barek kursujcych midzy okrtem a brzegiem. Zakres dziaania terminalu jest na tyle ograniczony, e nie jest on przewidywany jako prawdopodobny, gwny cel ataku jdrowego. >Terminy zwizane: major port; major water terminal; minor port; port; secondary port; water terminal. 26/2/98 zdolno do uderzenia odwetowego Zdolno do przetrwania pierwszego uderzenia z zasobami wystarczajcymi do przeprowadzenia skutecznego przeciwuderzenia (pojcie zwykle zwizane z broni jdrow). >10/1/02 wydzia Cz oddziau dowdztwa NATO, ktra zajmuje si wybranymi zadaniami, przydzielonymi w ramach wikszego obszaru dziaalnoci. >Terminy zwizane: 2 branch; cell; division . 13/9/01 sektor Ograniczony obszar, w ktrym dziaa jednostka i za ktry jest ona odpowiedzialna. >Terminy zwizane: area of influence. 26/2/98 dowdca sektora Oficer odpowiedzialny za taktyczne kierowanie siami obrony przeciwlotniczej i wspdziaanie si w okrelonym sektorze obszaru obrony przeciwlotniczej. >26/2/98 kontroler sektora Oficer wyznaczony do wykonywani zada w centrum dowodzenia sektora w imieniu dowdcy sektora. Jest on odpowiedzialny za operacyjn kontrol wszystkich si obrony przeciwlotniczej dziaajcych w sektorze, we wspdziaaniu z odpowiednimi siami ssiednich sektorw. W czasie realizacji tych zada podlega on wszystkim dyrektywom wydawanym przez kontrolera grupy lub dowdztwa. >26/2/98 sektor ogniowy Wyznaczony obszar, ktry powinien by pokryty ogniem

second strike capability / capacit de deuxime frappe The ability to survive a first strike with sufficient resources to deliver an effective counterblow (generally associated with nuclear weapons). 1/4/71 section / section Part of a NATO headquarters branch which deals with specific assigned tasks within a major functional area. 2 Related terms: branch; cell; division . 1/7/88

sector / secteur An area designated by boundaries within which a unit operates, and for which it is responsible. Related terms: area of influence. 1/7/85 sector commander / commandant de secteur An officer responsible for the tactical control of air defence forces and the operations of facilities within a specified sector of an air defence area. 1/10/78

sector controller / contrleur de secteur An officer appointed to act on behalf of a sector commander in a sector operations centre. He is responsible for operational control of all active air defences in the sector area in coordination with those of adjacent sectors. In these tasks he is subject to overall direction by the group or command controller. 1/11/68

sector of fire / secteur de tir A defined area which is required to be covered by the

NATO/PdP JAWNE

335

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

fire of individual or crew served weapons or the weapons of a unit. 1/4/71

prowadzonym z broni obsugiwanej indywidualnie lub przez zaog, bd broni pojedynczego strzelca. >26/2/98 przeszukiwanie sektorowe Przeszukiwanie, w czasie, ktrego antena oscyluje w ramach wybranego kta. >5/4/01 zabezpieczy W znaczeniu operacyjnym zaj pozycj lub obiekt terenowy przy uyciu lub bez uycia siy oraz wyda takie dyspozycje, ktre w moliwie jak najwikszym stopniu zabezpiecz j przed zniszczeniem lub utrat wskutek dziaa przeciwnika. >Termin zwizany: denial measure. 26/2/98 oobszar chroniony Wyznaczone miejsce lub rejon, w ktrym siy NATO lub dowodzone przez NATO przyjmuj okrelony poziom odpowiedzialnoci za osoby i obiekty oraz mog nakada ograniczenia w ruchu i przemieszczaniu si. Uwaga: w celu ustanowienia lub zabezpieczenia obszaru chronionego moe by uprawnione uycie siy. >Termin zwizany: safe area. 4/4/02 bezpieczestwo Sy Stan osigany, gdy okrelona informacja, sprzt, personel, dziaania i obiekty s chronione przed szpiegostwem, sabotaem, dywersj i terroryzmem, jak rwnie przed utrat lub nieuprawnionym ujawnieniem. >terminy zwizane: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 18/2/10 rodki bezpieczestwa Sy Przedsiwzicia niezbdne do zapewnienia ochrony przed szpiegostwem, sabotaem, dywersj i terroryzmem, jak rwnie przed utrat lub ujawnieniem tajemnicy. >Terminy zwizane: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 5/7/01 instytucje bezpieczestwa Sy Instytucje odpowiedzialne za ochron przed szpiegostwem, sabotaem, dywersj i terroryzmem, jak rwnie przed utrat lub ujawnieniem tajemnicy. >Terminy zwizane: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 5/7/01 powiadczenie bezpieczestwa, certyfikat bezpieczestwa Zawiadczenie wydane przez waciwe wadze krajowe, potwierdzajce, e dana osoba zostaa sprawdzona i

sector scan / balayage sectorielle Scan in which the antenna oscillates through a selected angle. 13/12/99 secure / s'assurer de In an operational context, to gain possession of a position or terrain feature, with or without force, and to make such disposition as will prevent, as far as possible, its destruction or loss by enemy action. Related term: denial measure. 1/6/81

secure area / zone protge A designated location or area within which NATO or NATO-led forces accept a specified degree of responsibility for persons or property and may impose restrictions on movement. Note: the use of force may be authorized to establish and protect a secure area. Related term: safe area. 1/10/01
1 1

security / scurit Sy The condition achieved when designated information, materiel, personnel, activities and installations are protected against espionage, sabotage, subversion and terrorism, as well as against loss or unauthorized disclosure. Related terms: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 9/5/00 security / scurit Sy The measures necessary to achieve protection against espionage, sabotage, subversion and terrorism, as well as against loss or unauthorized disclosure. Related terms: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 9/5/00 security / scurit Sy The organizations responsible for protecting against espionage, sabotage, subversion and terrorism, as well as against loss or unauthorized disclosure. Related terms: counter-intelligence; countersurveillance; operations security; protective security; security intelligence; subversion; tactical security. 9/5/00 security certificate / certificat de scurit certificate of security clearance A certificate issued by a competent national authority confirming that a person has been investigated and is
3 3 2 2

NATO/PdP JAWNE

336

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

eligible for access to classified material as stated in the certificate. 1/10/03 security classification / classification de scurit A category or grade assigned to defence information or material to indicate the degree of danger to NATO/national security that would result from its unauthorized disclosure and the standard of protection required to guard against unauthorized disclosure. 1/11/68

jest uprawniona do dostpu do informacji niejawnych w zakresie okrelonym w zawiadczeniu. >6/11/03. klauzula tajnoci Kategoria lub stopie, ustalone dla informacji o znaczeniu obronnym lub materiau, okrelajce stopie zagroenia bezpieczestwa NATO lub narodowego, ktre powstaoby w rezultacie ich ujawnienia osobom niepowoanym oraz rodzaj zabezpieczenia wymagany dla ich ochrony przed dostpem osb niepowoanych. >26/2/98 powiadczenie bezpieczestwa Administracyjna decyzja waciwych wadz krajowych, e dana osoba jest uprawniona, z punktu widzenia bezpieczestwa, do dostpu do informacji niejawnych. >12/9/02 dane wywiadowcze dotyczce bezpieczestwa Dane dotyczce charakteru, zdolnoci i zamiarw wrogich organizacji lub osb, ktre s lub mog by zaangaowane w dziaalno wywiadowcz, sabotaow lub terrorystyczn. >Terminy zwizane: 1,2,3 counter-intelligence; intelligence; security . 3/10/02 zdolno selektywnej identyfikacji SIF Zdolno kodowania transponderw, pozwalajca na rozrnienie si sojuszniczych w systemie identyfikacji swj obcy. >Terminy zwizane: identification, friendor-foe. 9/11/11

security clearance / habilitation de scurit An administrative determination by competent national authority that an individual is eligible, from a security standpoint, for access to classified information. 1/1/73 security intelligence / renseignement de scurit Intelligence on the identity, capabilities and intentions of hostile organizations or individuals who are or may be engaged in espionage, sabotage, subversion or terrorism. Related terms: counter-intelligence; 1,2,3 intelligence; security . 1/3/81 selective identification feature / capacit d'identification slective SIF A special coding capability of transponders that allows the identification friend or foe system to distinguish between friends. Related terms: identification, friendor-foe. 4/2/11 selective jamming Preferred term: spot jamming. selective loading / chargement slectif The arrangement and stowage of equipment and supplies aboard ship in a manner designed to facilitate issues to units. Related term: selective unloading. 1/7/80 selective unloading / dchargement slectif In an amphibious operation, the controlled unloading from assault shipping, and movement ashore, of specific items of cargo at the request of the landing force commander. Related term: selective loading. 1/7/80

zakcanie selektywne >Termin zalecany: spot jamming. 26/2/98 zaadunek selektywny Rozmieszczenie i zaadowanie sprztu i zaopatrzenia na pokad okrtu w sposb uatwiajcy wydanie go jednostkom. >Termin zwizany: selective unloading. 26/2/98 rozadunek selektywny W operacji morsko-desantowej, kontrolowane rozadowywanie okrtw desantowych oraz przemieszczanie na ld okrelonych elementw adunku, prowadzone na danie dowdcy si desantowych. >Termin zwizany: selective loading. 26/2/98 samodezaktywacja W ldowych dziaaniach minowych automatyczne uniemoliwienie zadziaania mechanizmu odpalania miny i uczynienie jej bezpieczn w obsudze poprzez usunicie elementu istotnego dla dziaania miny. Uwaga: Proces ten moe by odwracalny w przypadku uzupenienia usunitego elementu, np. baterii. >6/11/03

self-deactivation / autodsactivation In land mine warfare, automatically rendering a mine inoperable and therefore safe to handle by the exhaustion of a component essential to the operation of the mine. Note: this process may be reversed by the replacement of the exhausted component, for example a battery.1/10/03 self-destroying fuze / fuse autodestructrice

zapalnik samoniszczcy

NATO/PdP JAWNE

337

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A fuze designed to burst a projectile before the end of its flight. Related term: fuze. 1/11/68

Zapalnik przeznaczony do rozerwania pocisku przed zakoczeniem jego lotu. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98 samoneutralizacja Uniemoliwienie zadziaania mechanizmu odpalania miny za pomoc mechanizmu automatycznego umieszczonego w minie co nie oznacza, e jest ona bezpieczna w obsudze. Proces ten moe by odwracalny. >6/11/03 gboko ochronna Gboko, przy ktrej zagroenie zwizane z eksplozj min wywoan traowaniem jest rwne zeru. Gboko bezpieczna jest szczeglnym przypadkiem gbokoci ochronnej. >16/1/03 samonaprowadzanie paktywne System naprowadzania, w ktrym odbiornik umieszczony wewntrz pocisku rakietowego wykorzystuje promieniowanie odbite od celu owietlonego przez zewntrzne rdo promieniowania. >Terminy zwizane: active homing guidance; homing guidance; passive homing guidance. 23/3/11 mozaika czciowo zorientowana, fotoszkic czciowo zorientowany Mozaika zoona z odbitek, uoonych tak, aby zasadnicze elementy terenowe byy zgodne z ich wsprzdnymi geograficznymi. >13/5/04 amunicja pkompletna Amunicja, w ktrej uska nie jest na stae poczona z pociskiem. >Termin zwizany: munition. 26/2/98

self-neutralization / autoneutralisation The rendering of a mine inoperable, but not necessarily safe to handle, by means of an automatically functioning mechanism incorporated into the mine. This process may be reversible. 1/10/03 self-protection depth / profondeur d'autoprotection The depth of water where the aggregate danger width relative to mines affected by a mine-sweeping technique is zero. Safe depth is a particular self-protection depth. 1/8/76 semi-active homing guidance / guidage semi-actif A system of homing distance wherein the receiver in the missile utilizes radiations from the target which has been illuminated by an outside source. Related terms: active homing guidance; homing guidance; passive homing guidance. 1/7/72

semi-controlled mosaic / mosaque semi-contrle A mosaic composed of corrected or uncorrected prints laid so that major ground features match their geographical coordinates. Related terms: mosaic; rectification. 1/2/74 semi-fixed ammunition / munition douille spare Ammunition in which the cartridge case is not permanently attached to the projectile. Related term: munition. 1/11/68 sensor / capteur An equipment which detects, and may indicate, and/or record objects and activities by means of energy or particles emitted, reflected, or modified by objects. 1/3/79 separate loading ammunition / munition charge spare Ammunition in which the projectile and charge are loaded into a gun separately. Related term: munition. 1/11/68 separation zone / zone de sparation An area between two adjacent horizontal or vertical areas into which units are not to proceed unless certain safety measures can be fulfilled. 1/11/75

sensor Urzdzenie wykrywajce i mogce wskazywa i/lub rejestrowa obiekty i dziaania poprzez wykorzystanie energii emitowanej, odbijanej lub zmienianej przez obiekty. >12/2/03 amunicja adowana oddzielnie Amunicja, w ktrej pocisk i adunek miotajcy s adowane do dziaa oddzielnie. >Termin zwizany: munition. 26/2/98

strefa rozdzielenia Obszar pomidzy dwoma przylegajcymi obszarami poziomymi lub pionowymi, do ktrego nie mog wkroczy adne jednostki, zanim nie speni si pewnych wymogw bezpieczestwa. >26/2/98 obwd sekwencyjny W dziaaniach minowych obwd w minie, do pobudzenia, ktrego wymagane jest zadziaanie kilku czynnikw o okrelonej wartoci dziaajcych w przyjtej kolejnoci. >16/11/00

sequence circuit / mise de feu squence In mine warfare, a circuit which requires actuation by a predetermined sequence of influences of predetermined magnitudes. 1/11/75

NATO/PdP JAWNE

338

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

sequenced ejection system / systme d'jection squentielle Related terms: command ejection system; ejection systems; independent ejection system. 1/3/81 serial / numro d'ordre An element or a group of elements within a series which is given a numerical or alphabetical designation for convenience in planning, scheduling, and control. 1/11/68 series of targets / srie d'objectifs In artillery and naval fire support, a number of targets and/or group(s) of targets planned to support a manoeuvre phase. A series of targets may be indicated by a nickname. 1/8/76 service environment / environnement d'exploitation All external conditions, whether natural or induced, to which items of matriel are likely to be subjected throughout their life cycle. 1/6/89 service mine / mine relle A mine capable of a destructive explosion. 1/12/76

sekwencyjny system katapultowania >Terminy zwizane: command ejection system; ejection systems; independent ejection system. 26/2/98

seryjny Element lub zesp elementw w serii, ktremu nadano oznaczenie numeryczne lub literowe, w celu uatwienia planowania, sporzdzania harmonogramw i kontrolowania. >7/11/02 grupa celw We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej liczba celw i/lub grupy (grup) celw planowanych do ostrzau w fazie wsparcia manewru. Seri (grup) celw mona oznacza kryptonimami. >26/2/98 rodowisko uytkowania Wszelkie uwarunkowania zewntrzne naturalne lub wywoane, na ktre bd zazwyczaj naraone rodki materiaowe w czasie ich okresu uytkowania. >3/10/02 mina sprawna Mina, za pomoc, ktrej mona przeprowadzi niszczcy wybuch. >13/9/01 obsugiwanie techniczne Czynnoci i procedury zwizane z czyszczeniem, smarowaniem, uzupenianiem, sprawdzaniem stanu technicznego i dokonywaniem drobnych napraw w celu utrzymania sprztu w stanie gotowoci do uycia. Uwaga: W niektrych przypadkach obsugiwanie techniczne moe obejmowa ponowne uzbrajanie. >Termin zwizany: aircraft servicing. 6/10/09 powane uszkodzenia >Termin zwizany: nuclear damage. 26/2/98 silnie zagroona linia wybrzea Linia wybrzea w obszarze zajmowanym przez NATO, ktr naley ewakuowa przy zagroeniu atakiem jdrowym. >Termin zwizany: dangerously exposed waters. 26/2/98

servicing / entretien courant Activities and procedures related to cleaning, lubrication, replenishment, examination and minor repairs to keep equipment in operational condition. Note: In some cases, servicing may include rearming. Related term: aircraft servicing. 5/9/07

severe damage / dgt grave Related term: nuclear damage. 1/11/75 severely threatened coastline / littoral gravement menac A coastline already specified within the NATO area which should be evacuated under threat of nuclear attack. Related term: dangerously exposed waters. 1/6/78 shaded relief / relief par ombres portes A cartographic technique that provides an apparent three-dimensional configuration of the terrain on maps and charts by the use of graded shadows that would be cast by high ground if light were shining from the northwest. Shaded relief is usually used in combination with contours. Related term: hill shading. 1/2/74 shadow Preferred term: trailer aircraft. shadower / navire suiveur A maritime unit observing and (not necessarily continuously) maintaining contact with an object;

cieniowana rzeba terenu Technika stosowana w kartografii, umoliwiajca uzyskanie trjwymiarowego obrazu terenu na mapach lub wykresach z uyciem gradacji cieni, ktre powinny by odbiciem wysokoci terenu w warunkach owietlenia z kierunku pnocno- zachodniego. Cieniowanie rzeby terenu jest zwykle kojarzone z konturowaniem. >Termin zwizany: hill shading. 26/2/98 samolot ledzcy >Termin zalecany: trailer aircraft. 26/2/98 morska jednostka ledzca Jednostka morska prowadzca obserwacj i utrzymujca kontakt (niekoniecznie w sposb cigy) z

NATO/PdP JAWNE

339

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

shadowing may be carried out either overtly or 3 covertly. Related terms: marker ; trailer aircraft. 1/2/74 shadow factor / facteur d'ombre tan alt A multiplication factor derived from the sun's declination, the latitude of the target and the time of photography, used in determining the heights of objects from shadow length. 1/12/74 shallow fording capability / aptitude franchir un gu peu profond The characteristic of a self-propelled gun or ground vehicle equipped with built-in waterproofing, with its wheels or tracks in contact with the ground, to negotiate a water obstacle without the use of a special waterproofing kit. Related terms: deep fording capability; wading crossing. 1/8/73 shallow water / petits fonds Water having a depth between 10 metres and 200 metres. 14/10/02 shaped charge / charge forme A charge shaped so as to concentrate its explosive 1 force in a particular direction. Related term: charge . 1/6/78 shear link assembly / lien casser A device designed to break at a specified mechanical load. 1/3/81

obiektem; ledzenie moe by prowadzone w sposb 3 otwarty lub skryty. >Terminy zwizane: marker ; trailer aircraft. 23/3/11 wspczynnik zacienienia Wspczynnik mnoenia okrelony na podstawie deklinacji soca, szerokoci geograficznej celu i czasu fotografowania, uywany do wyznaczania wysokoci obiektw na podstawie dugoci cienia. >26/2/98

zdolno przeprawy przez mielizny wodne Zdolno dziaa samobienego lub pojazdu ldowego, wyposaonego w elementy wodoszczelne, ktrego koa lub gsienice pozostaj w kontakcie z ziemi, do pokonywania przeszkody wodnej bez potrzeby uycia specjalnego zestawu uszczelniajcego. >Terminy zwizane: deep fording capability; wading crossing. 26/2/98 akwen pytki Akwen o gbokoci od 10 do 200 metrw. >12/2/03

adunek kumulacyjny adunek uformowany tak, aby skoncentrowa i ukierunkowa si wybuchu. >Termin zwizany: 1 charge . 11/1/01 zesp rozdzielajcy Urzdzenie przeznaczone do rozczenia przy okrelonej wartoci obcienia mechanicznego. >26/2/98 materia wybuchowy w formie arkusza Plastyczny materia wybuchowy uformowany w arkusz. >16/11/00 maksymalny okres magazynowania Czas, w ktrym dany rodek zaopatrzenia, mogcy utraci okrelone waciwoci lub majcy ograniczony okres uytkowania, ktry nie moe by przeduony, uwaany jest za nadajcy si do uycia w czasie jego magazynowania. >Termin zwizany: storage life. 15/1/08 (rodzaj adunku) ognia Rozkaz lub danie wskazujce rodzaj pociskw, ktre powinny by uyte w czasie prowadzenia ognia artylerii. >26/2/98 meldunek ogniowy SHELREP Meldunek o ostrzale wykonywanym przez przeciwnika, zawierajcy informacje dotyczce kalibru, kierunku, czasu, gstoci ostrzau i obszaru ostrzeliwanego. >4/10/11 ekran ochronny Materia o odpowiedniej gruboci oraz waciwociach
1

sheet explosive / explosif en feuille Plastic explosive provided in a sheet form. 1/1/91

shelf life / dure de conservation The length of time during which an item of supply, subject to deterioration or having a limited life which cannot be renewed, is considered serviceable while stored. Related term: storage life. 1/8/82

shell (specify) / obus A command or request indicating the type of projectile to be used. 1/3/77

shelling report / compte rendu de bombardement SHELREP Any report of enemy shelling containing information on calibre, direction, time, density and area shelled. 1/11/68
1 1

shielding / cran de protection Material of suitable thickness and physical

NATO/PdP JAWNE

340

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

characteristics used to protect personnel from radiation during the manufacture, handling, and transportation of fissionable and radioactive materials. 1/11/68
2 2

fizycznych, wykorzystywany w celu ochrony personelu przed promieniowaniem jonizujcym w czasie produkcji, przenoszenia i transportowania materiaw rozszczepialnych i substancji promieniotwrczych. >7/3/02 ekran ochronny Osona zabezpieczajca personel lub materiay przed skutkami wybuchu jdrowego. >7/3/02
2

shielding / cran de protection Obstructions which tend to protect personnel or materials from the effects of a nuclear explosion. 1/11/68 ship counter / compteur de navires In naval mine warfare, a device in a mine which prevents the mine from detonating until a preset number of actuations has taken place. 1/11/75

licznik okrtw W morskiej wojnie minowej urzdzenie zainstalowane w minie, ktre zabezpiecza min przed detonacj do czasu wystpienia odpowiedniej iloci czynnikw pobudzajcych. >26/2/98 oddziaywanie okrtu W morskiej wojnie minowej oddziaywanie magnetyczne, akustyczne lub cinieniowe okrtu, albo traowca symulujcego okrt, podlegajce detekcji przez min lub inne urzdzenie wykrywajce. >26/2/98 punkt wsppracy z eglug SCP Miejsce, w ktrym personel realizujcy zadania wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej, zbiera i przekazuje dane dotyczce statkw handlowych i prowadzonej operacji morskiej w danym obszarze, zapewniajc informacje o szlakach eglugowych oraz przedsiwziciach ochronnych. >Terminy zwizane: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 20/10/10 szlak eglugowy Pojcie uywane do okrelania zasadniczego kierunku przepywu floty handlowej, lecego pomidzy dwoma rejonami terminali >26/2/98 obszar niebezpieczny dla eglugi W ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej, ustalony przez marynark wojenn obszar geograficzny podwyszonego lub okrelonego ryzyka dla floty handlowej. >2/12/08 przerzut si z morza na ld Cz fazy ataku operacji morsko-desantowej, ktra obejmuje rozwinicie si desantowych z okrtw szturmowych na wyznaczonych obszarach ldowania. >Terminy zwizane: landing diagram; plan for landing. 26/2/98 czoo fali uderzeniowej front cinieniowy Granica midzy rejonem wystpowania zaburze cinienia wywoanych wybuchem (w powietrzu, wodzie lub na ldzie) a otaczajc atmosfer, wod lub ldem. >6/12/01 fala uderzeniowa

ship influence / influence de navire In naval mine warfare, the magnetic, acoustic and pressure effects of a ship, or a minesweep simulating a ship, which is detectable by a mine or other sensing devices. 1/8/76 shipping cooperation point / point de coopration pour la navigation commerciale SCP A location where naval cooperation and guidance for shipping staff gather and disseminate information on local merchant shipping and naval operations and provide the means to brief merchant ships on risks, routeing and protective measures. Related terms: merchant ship; merchant shipping; naval cooperation and guidance for shipping. 2/3/07 shipping lane / route maritime A term used to indicate the general flow of merchant shipping between two departure/terminal areas. 1/2/74 shipping risk area / zone de navigation risqu In naval cooperation and guidance for shipping, a military-designated geographical area of increased or specific risk to merchant ships. 15/1/08

ship-to-shore movement / mouvement navire-rivage That portion of the assault phase of an amphibious operation which includes the deployment of the landing force from the assault shipping to designated landing areas. Related terms: landing diagram; plan for landing. 1/11/68 shock front / front de choc pressure front The boundary between the pressure disturbance created by an explosion (in air, water, or earth) and the ambient atmosphere, water, or earth. 1/5/63

shock wave / onde de choc

NATO/PdP JAWNE

341

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The continuously propagated pressure pulse formed by the blast from an explosion in air, underwater or underground. Related terms: blast wave; blast wave diffraction. 1/7/80 shore bombardment line / ligne de tir contre la terre A ground line established to delimit bombardment by friendly surface ships. 1/5/63 shore line effect Preferred term: coastal refraction. shore party / lment de plage beach group A task organization of the landing force, formed for the purpose of facilitating the landing and movement off the beaches of troops, equipment, and supplies; for the evacuation from the beaches of casualties and prisoners of war; and for facilitating the beaching, retraction and salvaging of landing ships and craft. It comprises elements of both the naval and landing forces. Related term: naval beach group. 1/6/63 short / court In artillery and naval fire support, a spotting, or an observation, used by an observer to indicate that a burst(s) occurred short of the target in relation to the spotting line. 1/3/77 short distance navigational aid / aide la navigation courte distance An equipment or system which provides navigational assistance to a range not exceeding 200 statute miles/320 kilometres. 1/11/68 short-range transport aircraft / aronef de transport court rayon d'action SRT Related term: transport aircraft. 1/2/74 short scope buoy / boue sans drive A buoy used as a navigational reference which remains nearly vertical over its sinker. 1/11/75

Rozprzestrzeniajcy si impuls cinienia, wytworzony w wyniku wybuchu powietrznego, podwodnego lub podziemnego. >Terminy zwizane: blast wave; blast wave diffraction. 6/11/03 brzegowa linia bombardowania Linia na ldzie ustalona w celu rozgraniczenia ognia prowadzonego przez okrty si wasnych. >26/2/98 efekt linii brzegowej >Termin zalecany: coastal refraction. 26/2/98 oddzia brzegowy, grupa plaowa grupa zabezpieczenia desantu Oddzia wydzielony si desantowych, sformowany w celu uatwienia ldowania i ewakuacji z wybrzea onierzy, sprztu i zaopatrzenia, ewakuacji rannych i jecw wojennych oraz uatwienia kotwiczenia przy brzegu, wycofywania i ewakuacji okrtw i pojazdw desantowych. Skada si z elementw si morskich i ldowych. >Termin zwizany: naval beach group. 26/2/98 krtki (ogie) We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej obserwacja obserwatora przekazana w celu wykazania, e seria (serie) strzaw pada w maej odlegoci od celu w odniesieniu do linii obserwacji. >26/2/98 urzdzenie nawigacyjne bliskiego zasigu Sprzt lub system nawigacyjny o zasigu nie przekraczajcym 200 mil ldowych/320 kilometrw. >26/2/98

samolot transportowy krtkiego zasigu SRT >Termin zwizany: transport aircraft. 26/2/98

boja o krtkim zasigu Pawa (boja) wykorzystywana jako punkt odniesienia w nawigacji, ktra pozostaje w pooeniu prawie pionowym nad zatapiaczem. >26/2/98 samolot krtkiego startu i ldowania samolot STOL (dopuszczalny) Samolot zdolny do przelotu nad przeszkod o wysokoci 15-metrw, znajdujc si w odlegoci nie przekraczajcej 450 m od miejsca startu lub do zatrzymania si w odlegoci do 450 m po przelocie nad przeszkod tej samej wysokoci przy ldowaniu. >Terminy zwizane: short take-off and vertical landing aircraft; vertical orshort take-off and landing aircraft; vertical take-off and landing. 8/12/09 samolot krtkiego startu i pionowego ldowania samolot STOVL (dopuszczalny) Staopat zdolny do przelotu nad przeszkod o wysokoci 15-metrw, znajdujc si w odlegoci do

short take-off and landing aircraft / aronef dcollage et atterrissage courts STOL aircraft (admitted) An aircraft capable of clearing a 15-metre (50-foot) obstacle within 450 metres (1,500 feet) of commencing take-off or, in landing, of stopping within 450 metres (1,500 feet) after passing over a 15-metre (50-foot) obstacle. Related terms: short take-off and vertical landing aircraft; vertical or short take-off and landing aircraft; vertical take-off and landing. 2/3/09 short take-off and vertical landing aircraft / aronef dcollage court et atterrissage vertical STOVL aircraft (admitted) Fixed-wing aircraft capable of clearing a 15 metres

NATO/PdP JAWNE

342

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

(50-foot) obstacle within 450 metres (1,500 feet) of commencing its take-off run, and capable of landing vertically. Related terms: short take-off and landing aircraft; vertical or short take-off and landing aircraft; vertical take-off and landing. 2/3/09 short title / titre abrg A short, identifying combination of letters, and/or numbers assigned to a document or device for purposes of brevity and/or security. 1/6/61 shot / coup parti In artillery and naval fire support, a report that indicates that a gun, or guns, have been fired. Related term: rounds complete. 1/2/74 shuttered fuze / fuse obturateur A fuze in which inadvertent initiation of the detonator will not initiate either the booster or the burst charge. Related term: fuze. 1/11/68 sidelay / dispositif d'alignement de marge Device on the feed board of a printing machine for controlling the lateral alignment of the printing paper. 1/12/74 side-looking airborne radar / radar aroport antenne latrale SLAR An airborne radar, viewing at right angles to the axis of the vehicle, which produces a presentation of terrain or moving targets. 1/11/68

450 m od miejsca rozpoczcia rozbiegu oraz do wykonania pionowego ldowania. >Terminy zwizane: short take-off and landing aircraft; vertical or short takeoff and landing aircraft; vertical take-off and landing. 8/12/09 nazwa skrcona Kombinacja znakw i/lub cyfr, przypisana dokumentowi lub urzdzeniu w celu skrcenia jego nazwy i/lub utajnienia. >4/10/11 strza We wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej stwierdzenie wystrzau z dziaa lub dzia. >Termin zwizany: rounds complete. 26/2/98 zapalnik z zabezpieczeniem Zapalnik, w ktrym nieumylne wzbudzenie detonatora nie wzbudzi cznika ogniowego ani adunku wybuchowego. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98 marka boczna Element w podajniku drukarki (maszyny drukujcej) sucy do kontroli bocznego uoenia papieru. >13/9/01 pokadowy radar obserwacji bocznej SLAR Urzdzenie radiolokacyjne umieszczone na statku powietrznym, przeznaczone do zobrazowania terenu lub obiektw ruchomych, znajdujcych si pod ktem prostym w stosunku do osi statku powietrznego. >8/12/09 nakadanie boczne 1 >Termin zwizany: overlap . 26/2/98 kt celowania W bombardowaniu warto kta zawartego pomidzy lini pionow a lini celowania do celu. >26/2/98 sygna W elektronice dowolny rodzaj przesyanego impulsu elektrycznego. >7/11/02 sygna W sensie operacyjnym rodzaj wiadomoci w postaci tekstu zawierajcego jedn lub wicej liter, sw, znakw, flag sygnaowych, obrazw bd dwikw specjalnych o ustalonym znaczeniu, ktra jest przekazywana lub nadawana rodkami wizualnymi, akustycznymi lub elektrycznymi. >7/11/02 strefa sygnaowa Obszar na lotnisku, wykorzystywany do przedstawiania sygnaw naziemnych. >Termin zwizany: ground signal. 26/2/98 centrum cznoci >Termin zalecany: communications centre. 26/2/98
2 1

side overlap / recouvrement latral 1 Related term: overlap . 1/3/81 sighting angle / angle de vise In bombing, the angle between the line-of-sight to the aiming point and the vertical. 1/11/75 signal / signal As applied to electronics, any transmitted electrical impulse. 1/6/65 signal / message conventionnel Operationally, a type of message, the text of which consists of one or more letters, words, characters, signal flags, visual displays, or special sounds, with prearranged meaning and which is conveyed or transmitted by visual, acoustical, or electrical means. 1/6/65 signal area / aire signaux An area on an aerodrome used for the display of ground signals. Related term: ground signal. 1/7/72
2 1

signal centre Preferred term: communications centre.

NATO/PdP JAWNE

343

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

signal letters Preferred term: international call sign. signals intelligence / renseignement d'origine lectromagntique SIGINT The generic term used to describe communications intelligence and electronic intelligence when there is no requirement to differentiate between these two types of intelligence, or to represent fusion of the two. 16/7/96

litery sygnaowe >Termin zalecany: international call sign. 26/2/98 wywiad elektromagnetyczny, rozpoznanie elektromagnetyczne SIGINT Termin oglny okrelajcy rozpoznanie radiowe i elektroniczne (wywiad radiowy i elektroniczny), wtedy, gdy nie ma potrzeby rozrniania tych dwch typw rozpoznania (wywiadu) lub naley przedstawi ich wsplny odpowiednik. >13/5/04 wsparcie cznoci Dostarczenie przez inne siy ludzi i sprztu w celu rozwinicia specjalnego lub uzupeniajcego systemu cznoci. >26/2/98 sprzt oznakowany Kady element sprztu, ktry ujawnia typ i charakter jednostki lub ugrupowania, do ktrego naley. >26/2/98

signals support / renfort de transmissions The provision of personnel and equipment from other forces for the establishment of a special or supplementary communications system. 1/11/68 signature equipment / quipement caractristique Any item of equipment which reveals the type and nature of the unit or formation to which it belongs. 1/7/80 significant track / piste significative In air defence, tracks of aircraft or missiles which behave in an unusual manner which warrants attention and could pose a threat to a defended area. 1/4/71 single flow route / itinraire simple courant A route at least one and a half lanes wide allowing the passage of a column of vehicles, and permitting isolated vehicles to pass or travel in the opposite direction at predetermined points. Related terms: double flow route; limited access route; route. 1/3/79

wany tor (szlak) W obronie powietrznej tory statkw powietrznych lub pociskw, ktre przebiegaj w nietypowy sposb, zwracajc uwag i mogc powodowa zagroenie dla bronionego obszaru. >26/2/98 droga jednopasmowa Droga o szerokoci rwnej, co najmniej 1,5 pasa ruchu, umoliwiajca zarwno przemieszczanie kolumny pojazdw jak i mijanie si lub poruszanie w przeciwnym kierunku pojedynczych pojazdw we wczeniej okrelonych miejscach. >Terminy zwizane: double flow route; limited access route; route. 25/1/11 kotwica miny kotwica W morskiej wojnie minowej duy ciar, do ktrego cumuje si miny pywajce; zwykle skada si z bbna z lin kotwiczn i mechanizmu ustalania gbokoci, a dla min stawianych przez okrty suy rwnie jako wzek transportowy umoliwiajcy przemieszczanie min przed ich zrzuceniem. >termin zwizany: influence release sinker. 9/5/02 mapa sytuacyjna Mapa obrazujca sytuacj taktyczn lub administracyjn w okrelanym czasie. >26/2/98 meldunek sytuacyjny SITREP Meldunek okrelajcy sytuacj w rejonie, w ktrym znajduje si skadajca go jednostka lub ugrupowanie. >8/12/09 traowanie zgarniajce W morskiej wojnie minowej technika traowania przewodowego prowadzona na okrelonej gbokoci

sinker / crapaud anchor In naval mine warfare, a heavy weight to which a buoyant mine is moored. The sinker generally houses the mooring rope drum and depth setting mechanism and for mines laid by ships, it also serves as a launching trolley. Related term: influence release sinker. 1/11/75

situation map / carte de situation A map showing the tactical or the administrative situation at a particular time. 1/11/68 situation report / compte rendu de situation SITREP A report giving the situation in the area of a reporting unit or formation. 1/11/68

skim sweeping / dragage de contrle d'immersion In naval mine warfare, the technique of wire sweeping to a fixed depth over deep laid moored mines to cut

NATO/PdP JAWNE

344

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

any shallow enough to endanger surface shipping. 1/8/76

ponad pooonymi niej cumowanymi minami w celu odcicia min stanowicych zagroenie dla okrtw nawodnych. >26/2/98 odlego skona Odlego w linii prostej (w polu widzenia) midzy dwoma punktami, lecymi na rnych poziomach wzgldem okrelonego poziomu odniesienia. >26/2/98 may okrt Okrt o dugoci rwnej lub mniejszej ni 137 metrw (450 stp). >Termin zwizany: large ship. 26/2/98 zasona dymna Obok dymu wykorzystywany w celu maskowania obiektw lub ruchw wojsk wasnych lub przeciwnika. >7/3/02 mina podwodna Mina kontaktowa z pywajc lin zamocowan do jednego z czopw lub wcznikw, ktra moe by zaczepiona i cigniona przez kadub lub rub 2 napdow okrtu. >Termin zwizany: mine . 26/2/98 manewr mijka Sposb sterowania, w czasie, ktrego przechwytujcy statek powietrzny realizuje zaplanowany manewr lotu wzdu toru zygzakowatego, w celu zyskania czasu na wykonanie czynnoci identyfikacyjnych. >12/2/03 nieumocnione stanowisko wyrzutni rakietowej Stanowisko wyrzutni rakietowej nie majce zabezpiecze przed czynnikami raenia wybuchu jdrowego. >7/2/02 tra indukcyjny W morskiej wojnie minowej magnetyczne urzdzenie traujce skadajce si z cewki wsposiowej nawinitej na ruchomym rdzeniu elaznym. >26/2/98 pawa akustyczna radarowa pawa akustyczna Urzdzenie akustyczne wykorzystywane gwnie do wykrywania okrtw podwodnych, ktre w przypadku jego pobudzenia wysya informacj drog radiow. >26/2/98 lot bojowy W operacjach powietrznych jeden lot operacyjny wykonywany przez jeden statek powietrzny. >Terminy 2 2 zwizane: allocation ; mission . 26/2/98 numer lotu Odnonik wykorzystywany do identyfikacji obrazw zarejestrowanych przez wszystkie sensory podczas jednego lotu rozpoznawczego. >26/2/98

slant range / distance oblique The line of sight distance between two points, not at the same level relative to a specific datum. 1/1/80

small ship / petit navire A ship of 137 metres (450 feet) or less in length. Related term: large ship. 1/11/75 smoke screen / cran de fume - rideau de fume Cloud of smoke used to mask either friendly or enemy installations or manoeuvres. 1/5/63

snagline mine / mine ligne flottante A contact mine with a buoyant line attached to one of the horns or switches which may be caught and pulled by the hull or propellers of a ship. Related term: 2 mine . 1/11/75 snake mode / contrle de manoeuvre d'identification A control mode in which the pursuing aircraft files a programmed weaving flight path to allow time to accomplish identification functions. 1/7/72

soft missile base / base de lancement pour missile non protge A launching base that is not protected against a nuclear explosion. 1/6/64 solenoid sweep / drague solnode In naval mine warfare, a magnetic sweep consisting of a horizontal axis coil wound on a floating iron tube. 1/6/78 sonobuoy / boue radioacoustique radio sonobuoy An acoustic device, used mainly for the detection of submarines which, when activated, transmits information by radio. 1/3/81

sortie / sortie In air operations, an operational flight by one aircraft. 2 2 Related terms: allocation ; mission . 1/11/68

sortie number / numro de sortie sortie reference A reference used to identify the images taken by all the sensors during one air reconnaissance sortie. 1/9/69 sortie plot Preferred term: master plot.

schemat pokrycia terenowego >Termin zalecany: master plot. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

345

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

sortie reference Preferred term: sortie number. sorting 1,2 Preferred term: triage . source / source In intelligence usage, a person from whom or thing from which information can be obtained. Related terms: agency; agent. 1/9/81 spare / pice de rechange An individual part, sub-assembly or assembly supplied for the maintenance or repair of systems or equipment. 1/12/77 special aeronautical chart / carte aronautique spciale A topographic chart witch aeronautical information designed to meet military peacetime requirements for low level air navigation. Related terms: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; chart; map. 17/1/05 special air operation / opration arienne spciale An operation, conducted at any level of conflict, in support of unconventional warfare and clandestine, covert and psychological activities. 1/12/76 special flight / transport arien la demande An air transport flight, other than a scheduled service, set up to move a specific load. 1/6/65

numer lotu >Termin zalecany: sortie number. 26/2/98 sortowanie >Termin zalecany: triage. 5/4/01 rdo W wywiadzie/rozpoznaniu osoba (lub podmiot), od ktrej (ktrego) mona uzyska informacje. >Terminy zwizane: agency; agent. 26/2/98 cz zapasowa Cz, podzesp lub zesp dostarczany w celu wykonania obsugi technicznej lub naprawy systemw lub urzdze. >13/9/01 lotnicza mapa nawigacyjna specjalna Mapa topograficzna z naniesionymi informacjami lotniczymi, ktra spenia wymagania czasu P dla nawigacji lotniczej na niskich wysokociach. Terminy zwizane: aeronautical chart; aeronautical plotting chart; aeronautical topographic chart; chart; map. 24/5/05. specjalna operacja powietrzna Operacja prowadzona na kadym poziomie konfliktu, wspierajca dziaania niekonwencjonalne oraz zadania tajne, ukryte i psychologiczne. >26/2/98 lot specjalny W transporcie powietrznym inny ni planowany lot, organizowany w celu przewozu specjalnego adunku. >26/2/98 szczeglne niebezpieczestwo W odniesieniu do akcji ratowniczych przy katastrofie lotniczej i gaszeniu poarw paliwa, materiay, komponenty lub sytuacje, ktre mogyby zwiksza ryzyko towarzyszce zwyczajowo wypadkom samolotw wojskowych i wymagayby stosowania specjalnego postpowania, wyposaenia lub rodkw ganiczych. >26/2/98 mapa specjalna pokrycia fotograficznego Mapa o maej skali wykorzystywana do nanoszenia wynikw rozpoznania fotograficznego, ktrym objty jest duy obszar. Po zakoczeniu kadej czci zadania uzyskany fragment nanoszony jest na map. >13/5/04

special hazard / risque particulier In aircraft crash rescue and fire-fighting activities: fuels, materials, components or situations that could increase the risks normally associated with military aircraft accidents and could require special procedures, equipment or extinguishing agents. 1/10/84

special job cover map / carte d'avancement des travaux photographiques A small-scale map used to record progress on photographic reconnaissance tasks covering very large areas. As each portion of the task is completed, the area covered is outlined on the map. 1/9/69

NATO/PdP JAWNE

346

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

special operations / oprations spciales Military activities conducted by specially designated, organized, trained and equipped forces using operational techniques and modes of employment not standard to conventional forces. These activities are conducted across the full range of military operations independently or in coordination with operations of conventional forces to achieve political, military, psychological and economic objectives. Politico-military considerations may require clandestine, covert or discreet techniques and the acceptance of a degree of physical and political risk not associated with conventional operations. 13/12/99

dziaania specjalne Dziaania wojskowe prowadzone przez specjalnie przygotowane, zorganizowane, wyszkolone i wyposaone siy wykorzystujce techniki operacyjne i metody postpowania nietypowe dla si konwencjonalnych. Dziaania te s prowadzone we wszystkich rodzajach operacji wojskowych samodzielnie lub we wspdziaaniu z siami konwencjonalnymi dla osignicia celw politycznych, wojskowych, psychologicznych i ekonomicznych. Uwarunkowania polityczno-wojskowe mog wymaga stosowania tajnych procedur i technik oraz uwzgldnienia fizycznego i politycznego ryzyka nie wystpujcego w dziaaniach konwencjonalnych. >5/7/01 element dowodzenia i kierowania operacjami specjalnymi SOCCE Komrka organizacyjna utworzona przez dowdc komponentu specjalnego w celu synchronizacji i koordynacji operacji specjalnych z dziaaniami prowadzonymi przez siy konwencjonalne oraz zapobiegania konfliktom pomidzy nimi. >9/11/11 rozpoznanie specjalne i ledzenie Dziaania rozpoznawcze i obserwacyjne prowadzone przez wojska specjalne stanowice uzupenienie innych si i rodkw oraz systemw rozpoznawczych na teatrze dziaa poprzez pozyskiwanie informacji strategicznych i /lub operacyjnych. Mog by prowadzone samodzielnie lub w ramach wsparcia si zbrojnych. Ich istot jest rozpoznanie osobowe oraz wykorzystanie specjalnych technik, sprztu i metod, a take wykorzystywanie ludnoci miejscowej. >8/2/01 zdjcie strefowo-spektralne Technika fotograficzna, w ktrej naturalne skadowe emisji widmowej, emitowane przez wszystkie obiekty s selektywnie filtrowane w celu zobrazowania tylko tych obiektw, ktrych emisja mieci si w okrelonym pamie lub zakresie czstotliwoci i eliminacji niepodanego promieniowania ta. >13/5/04 prdko >Terminy zwizane: critical speed; declared speed; endurance speed; hypersonic; maximum sustained speed; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 23/3/11 prdko postpowa SOA W marynarce wojennej prdko, ktra byaby dobra rwnie na ldzie. >Terminy zwizane: pace; rate of march. 26/2/98 prdko dwiku Prdko, z jak rozchodzi si fala akustyczna w danym rodowisku w okrelonych warunkach. Prdko dwiku na poziomie morza, wedug standardu

special operations command and control element / element de commandement et de contrle des oprations spciales SOCCE An element established by the special operations component commander to synchronize, deconflict and coordinate special operations with those conducted by conventional forces. 4/2/11 special reconnaissance and surveillance / reconnaissance et surveillance spciales Reconnaissance and surveillance activities conducted by special operations forces, which complement theatre intelligence assets and systems by obtaining strategic and/or operational information. These are human intelligence operations, conducted independently or in support of conventional operations, which may use special techniques, equipment, methods or indigenous assets. 4/10/00 spectrozonal photography / photographie par bandes spectrales A photographic technique whereby the natural spectral emissions of all objects are selectively filtered in order to image only those objects within a particular spectral band or zone and eliminate the unwanted background. 1/8/76 speed / vitesse Related terms: critical speed; declared speed; endurance speed; hypersonic; maximum sustained speed; pace; pace setter; rate of march; speed of advance; speed of sound; transonic. 1/6/78 speed of advance / vitesse de progression SOA In naval usage, the speed expected to be made good over the ground. Related terms: pace; rate of march. 1/1/83 speed of sound / vitesse du son The speed at which sound travels in a given medium under specified conditions. The speed of sound at sea level in the International Standard Atmosphere is
2

NATO/PdP JAWNE

347

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1108 ft/second, 658 knots, 1215 km/hour. Related terms: hypersonic; transonic. 1/11/68

midzynarodowego ISA (International Standard Atmosphere), wynosi 1108 stp/sec., 658 wzw, 1215 km/godz. >Terminy zwizane: hypersonic; transonic. 26/2/98 zatyczka, czop >Termin zalecany: sprag. 26/2/98 obserwowa cel! We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej, komenda przekazywana do obserwatora, pi sekund przed przewidywanym czasem uderzenia salwy lub pocisku. >4/10/11 zniszczenie W odniesieniu do przechwytywania obiektu powietrznego, zniszczenie celu potwierdzone przez rodki obserwacji wzrokowej lub radiolokacyjnej. >4/10/11 kamery sprzone Zestaw zoony z dwch kamer, rozmieszczonych wzgldem siebie w taki sposb, e ich stae kty widzenia pokrywaj si. >5/3/04 para rozdzielona >Termin zalecany: split vertical photography. 26/2/98 rozdziela >Termin zalecany: break-up. 26/2/98 sprzone fotografowanie w pionie para rozdzielona Zdjcia wykonywane rwnoczenie przez dwie kamery umieszczone pod pewnym ktem wzgldem osi pionowej, jedna przechylona w lewo, a druga w prawo, w celu uzyskania maej powierzchni wzajemnego pokrycia. >13/5/04 atak wyprzedzajcy Manewr taktyczny prowadzony w celu powanego osabienia przeciwnika, w czasie gdy jest on w trakcie formowania lub koncentracji si do ataku. >4/10/11

spigot Preferred term: sprag. splash / arrive In artillery and naval fire support, word transmitted to an observer or spotter five seconds before the estimated time of the impact of a salvo or round. 1/2/74 splash / destruction In air interception, target destruction verified by visual or radar means. 1/2/74
2 2 1

split cameras / appareils photographiques jumels An assembly of two cameras disposed at a fixed overlapping angle relative to each other. 1/8/70

split pair Preferred term: split vertical photography. split-up Preferred term: break-up. split vertical photography / verticales divises split pair Photographs taken simultaneously by two cameras mounted at an angle from the vertical, one tilted to the left and one to the right, to obtain a small sidelap. 1/8/73

spoiling attack / attaque prventive de harclement A tactical manoeuvre employed to impair seriously a hostile attack while the enemy is in the process of forming up or assembling for an attack. 1/3/82
1

spot / observer To determine by observation, deviations of ordnance from the target for the purpose of supplying necessary information for the adjustment of fire. Related terms: adjustment of fire; ranging. 1/8/73 spot / situer To place in a proper location. 1/8/73 spot elevation / point cot A point on a map or chart whose elevation is noted. 1/1/68 spot jamming / brouillage slectif selective jamming
2

okreli uchylenie Ustali, poprzez obserwacj, uchylenie ognia artyleryjskiego od celu, dla pozyskania niezbdnych danych do korygowania ognia. >Terminy zwizane: adjustment of fire; ranging. 18/3/08 umiejscowi Umieci we waciwym miejscu. >18/3/08 punkt wysokociowy Punkt na mapie lub wykresie, ktrego wysoko jest okrelona. >15/1/08 zakcanie punktowe zakcanie selektywne

NATO/PdP JAWNE

348

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The jamming of a specific channel or frequency. Related term: jamming. 1/6/64 spot size / dimensions du spot The size of the electron spot on the face of the cathode ray tube. 1/6/64 spotting / observation du tir A process of determining by visual or electronic observation, deviations of artillery or naval fire from the target in relation to a spotting line for the purpose of supplying necessary information for the adjustment or analysis of fire. 1/8/76

Zakcanie konkretnego kanau lub czstotliwoci. >Termin zwizany: jamming. 26/2/98 rozmiar plamki Rozmiar plamki elektronowej na ekranie lampy oscyloskopowej. >26/2/98 okrelanie uchyle Procedura okrelania, poprzez obserwacj wzrokow lub prowadzon metodami elektronicznymi, uchyle ognia artylerii ldowej lub morskiej od celu, w odniesieniu do linii celowania, zapewniajca informacj niezbdn do korygowania lub analizy prowadzenia ognia. >18/3/08 linia celowania Kada linia prosta, do ktrej odnosz si miejsca upadku wystrzelonych pociskw lub wzgldem ktrej poprawiany jest ogie przez obserwatora. >Terminy zwizane: gun-target line; observer-target line. 23/3/11 klin, rozpora zatyczka, czop Cz wystajca, zabezpieczajca ruch platform lub palet w bocznych prowadnicach szynowych w kabinie bagaowej samolotu. >26/2/98 czasza wodna sup wody po wybuchu jdrowym Czasza utworzona przez drobiny wody wyrzucane w powietrze po dotarciu fali uderzeniowej wybuchu podwodnego do powierzchni. >6/12/01 koo zbate W morskiej wojnie minowej urzdzenie przeciwtraowe mocowane do minliny, umoliwiajce przejcie przewodu traujcego bez odcinania miny od jej zatapiacza. >26/2/98 smuga Podczas tankowania w powietrzu, rodek umoliwiajcy wzrokowe wykrycie znajdujcych si w pobliu statkw powietrznych. W praktyce smug tworzy samolotcysterna wypuszczajc w sposb kontrolowany pewn cz paliwa i/ lub samolot zamierzajcy uzupeni paliwo w locie poprzez wczanie i wyczanie dopalacza. >13/9/01 element zwikszenia stabilnoci W systemie sterowania statkiem powietrznym urzdzenie automatyczne, dziaajce w celu krtkotrwaego zwikszenia stabilnoci lotu statku powietrznego. >16/1/03 podoe trwae Szczeglny rodzaj podoa cechujcy si du odpornoci na ciskanie i rozciganie. >26/2/98 sztab W organizacji wojskowej grupa personelu wojskowego i cywilnego wspomagajca dowdc w realizacji jego

spotting line / axe d'observation Any straight line to which the fall of shot of projectiles is related or fire is adjusted by an observer or a spotter. Related terms: gun-target line; observer-target line. 1/11/94 sprag / tenon spigot A projection preventing the movement of platforms or pallets in the side guidance rails in an aircraft cabin. 1/9/69 spray dome / dme d'cume dome The mound of water spray thrown up into the air when the shock wave from an underwater detonation of a nuclear weapon reaches the surface. 1/12/76 sprocket / roue rochets In naval mine warfare, an antisweep device included in a mine mooring to allow a sweep wire to pass through the mooring without parting the mine from its sinker. 1/11/75 squirt / jet de reprage In air-to-air refuelling, a means of providing visual detection of a nearby aircraft. In practice this is achieved by the donor aircraft dumping fuel and/or the receiver aircraft selecting afterburners, if so equipped. 1/11/83

stability augmentation feature / amortisseur d'instabilit In a flight control system, an automatic device which operates to augment the short term stability characteristics of an aircraft. 1/1/73 stable base film / film faible retrait A particular type of film having a high stability in regard to shrinkage and stretching. 1/4/71 staff / tat-major In a military organization, a group of military and civilian personnel assisting a commander in all his

NATO/PdP JAWNE

349

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

functions. Related terms integrated staff; joint staff. 1/10/03 stage / tage An element of the missile or propulsion system that generally separates from the missile at burnout or cut-off. Stages are numbered chronologically in order of burning. Related term: staging area. 1/3/82
2 1 1

funkcji. >Terminy zwizane: integrated staff; joint staff. 6/11/03 stopie Element pocisku rakietowego lub systemu napdowego, ktry zazwyczaj oddziela si od pocisku po wypaleniu lub odciciu. Stopnie s oznaczane w kolejnoci oddzielania si. >Termin zwizany: staging area. >7/11/02 etap Odtworzenie w okrelonym rejonie zdolnoci bojowej wojsk, ktre przemieszczaj si z jednego miejsca do 2 drugiego. >Termin zwizany: marshalling . 7/11/02 etap Cz drogi lotniczej pomidzy lotniskowymi jednostkami obsugi. >Termin zwizany: staging area. 7/11/02 zaoga wymienna Zaoga statku powietrznego rozmieszczona w okrelonych punktach wzdu trasy lotu, w celu zapewnienia cigoci wykonania operacji lotniczej. >19/12/02 rejon poredni SA Obszar umiejscowiony pomidzy rejonem zerodkowania a rejonem docelowym, w ktrym przebywaj wojska po przygotowaniu do dziaa w celu uzupenienia paliwa, przegrupowania, szkolenia, przegldu i dystrybucji wojsk oraz sprztu i rodkw materiaowo-technicznych. >Terminy zwizane: 2 marshalling ; mounting; objective area. 8/2/01 rejon poredni SA Rejon oglny wyznaczony do koncentracji oddziaw wojskowych i podrujcego personelu w czasie przemieszczania si pomidzy liniami komunikacyjnymi. >8/2/01 STANAG >Termin zalecany: NATO standardization agreement. 13/9/01 dzienna norma zaopatrzenia SDOS Cakowita ilo zaopatrzenia wymaganego na jeden dzie, ustalana na podstawie, odpowiednio, racji Grupy Staej NATO i/lub racji krajowych. >Terminy zwizane: combat day of supply; one days supply. 20/10/10
2 1 2 1

stage / tape To process, in a specified area, troops which are in transit from one locality to another. Related term: 2 marshalling . 1/3/82 stage / tape The part of an air route from one air staging unit to the next. Related term: staging area. -1/3/82
3 2

staged crew / quipage de relve Aircrew prepositioned at specific points along an air route to allow the continuous operation of the aircraft. 1/11/68
1 1

staging area / zone dtape SA An area located between the mounting area and the objective area through which all or part of the forces pass after mounting, for the purpose of refuelling, regrouping, training, inspection and distribution of 2 troops and matriel. Related terms: marshalling ; mounting; objective area. 25/9/98
2 2

staging area / zone dtape SA A general locality established for the concentration of troop units and transient personnel between movements over lines of communications. 25/9/98

STANAG Preferred term: NATO standardization agreement.

standard day of supply / jour standard d'approvisionnement SDOS The total amount of supplies required for an average day based on Standing Group NATO rates and/or on national rates as appropriate. Related terms: combat day of supply; one day's supply. 1/2/74 standardization / normalisation The development and implementation of concepts, doctrines, procedures and designs in order to achieve and maintain the compatibility, interchangeability or commonality which are necessary to attain the

standaryzacja Opracowywanie i wdraanie koncepcji, doktryn, procedur i rozwiza w celu osignicia i utrzymania podanego poziomu kompatybilnoci, zamiennoci lub powszechnoci niezbdnych do osignicia

NATO/PdP JAWNE

350

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

required level of interoperability, or to optimise the use of resources, in the fields of operations, materiel and administration. Related terms: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability. [Approving authority(ies): NCS] 22/6/04 standardized product / produit normalis A product that conforms to specifications resulting from the same or equivalent technical requirements. NATO standardized products are identified by a NATO code number. Related terms: acceptable product; emergency substitute. 1/8/82 standard load / charge standard A load conforming to predetermined dimensions, weight and balance and designated by a number or code. Related term: load. 22/6/04

podanego poziomu interoperacyjnoci lub optymalizacji wykorzystania zasobw w obszarach operacyjnym, materiaowym i administracyjnym. >Terminy zwizane: commonality; common user item; compatibility; force interoperability; interchangeability; interoperability; military interoperability. [Approving authority(ies): NCS] 28/6/05 wyrb znormalizowany Wyrb zgodny ze specyfikacj wynikajc z takich samych lub rwnowanych wymaga technicznych. Znormalizowane wyroby NATO oznaczane s numerem kodowym NATO. >Terminy zwizane: acceptable product; emergency substitute. 3/10/02 adunek standardowy adunek zgodny z wczeniej okrelonymi rozmiarami, mas i wag oraz oznaczony numerem lub sklasyfikowany w inny sposb. >Termin zwizany: load. 11/1/01 standardowa procedura operacyjna 1 SOP >Termin zalecany: standing operating procedure. 29/4/10 standardowa linia rwnolega Linia rwnolega na mapie lub planie, wzdu ktrej naniesiona jest podziaka, zgodna z oznaczeniem mapy lub planu. >26/2/98 schemat znormalizowany W ldowych dziaaniach minowych uzgodniony schemat ustawiania min w polu minowym. >12/12/00 standardowy szlak morski W ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi morskiej zaplanowany wczeniej pojedynczy szlak, czcy pozycje lece wewntrz gwnych tras morskich. >Termin zwizany: naval cooperation and guidance for shipping. 06/11/07 stan oczekiwania Stan miny ldowej, w ktrym wszystkie zabezpieczenia i urzdzenia opniajce zadziaay i mina oczekuje na sygna uzbrojenia. >Terminy zwizane: arming delay device; arming pin; safety device. 10/5/01 przerwa ogie W artylerii rozkaz po, ktrym wszystkie dziaania prowadzone na pozycjach ogniowych s bezzwocznie przerywane. >26/2/98 obowizujca procedura dziaania 2 SOP Zbir instrukcji obejmujcy aspekty dziaania, ktre prowadz do zdefiniowania lub standaryzacji procedur bez utraty skutecznoci. Procedura jest stosowana do czasu jej odwoania. >3/10/02

standard operating procedure 1 SOP Preferred term: standing operating procedure.

standard parallel / parallle de rfrence A parallel on a map or chart along which the scale is as stated for that map or chart. 1/6/81

standard pattern / plan de pose rglementaire In land mine warfare, the agreed pattern to which mines are normally laid. 1/11/68 standard route / route standard In naval cooperation and guidance for shipping, a preplanned single track connecting positions within the main shipping route. Related term: naval cooperation and guidance for shipping. 02/03/07

standby state / tat de veille The state of a land mine when all safety and arming delay devices have operated and the mine is awaiting an arming signal. Related terms: arming delay device; arming pin; safety device. 9/5/00 stand fast / halte In artillery, the order at which all action on the position ceases immediately. 1/3/82

standing operating procedure / instructions permanentes standard operating procedure 2 SOP A set of instructions covering those features of operations which lend themselves to a definite or standardized procedure without loss of effectiveness.

NATO/PdP JAWNE

351

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The procedure is applicable unless ordered otherwise. 1/6/84 standing order / ordre permanent A promulgated order which remains in force until amended or cancelled. 1/11/68 standing patrol / patrouille en attente A patrol which will be of a strength decided by the commander allotting the task. Its task maybe recce, listening, fighting, or a combination of these. It differs from a recce, fighting, or listening patrol, in that, having taken up its allotted position, it is not free to manoeuvre in the performance of its task without permission. Related term: patrol. 1/5/63
3

obowizujcy rozkaz (zarzdzenie) Wydany rozkaz (zarzdzenie) pozostajcy w mocy a do czasu jego zmiany lub odwoania. >26/2/98 patrol stay Patrol, ktrego stan liczebny ustalany jest przez dowdc przydzielajcego zadanie. Jego zadaniem moe by rozpoznanie, nasuch, walka lub kombinacja tych zada. Rni si on od patrolu rozpoznawczego, nasuchowego lub bojowego tym, e po zajciu wyznaczonej pozycji nie moe bez zezwolenia wykonywa adnych manewrw przy realizacji zadania. >Termin zwizany: patrol. 26/2/98 punkt wyjciowy SP cile zdefiniowany punkt na trasie marszu, w ktrym dowdca przejmuje kontrol nad kolumn pojazdw. 1. W tym punkcie kolumna jest formowana, poprzez kolejne jego przekraczanie, w okrelonym czasie, przez elementy marszowe kolumny. 2. Obok zasadniczego punktu wyjciowego ugrupowania marszowego mog wystpowa dodatkowe punkty wyjciowe dla rnych jego elementw. >22/6/10

start point / point initial SP A well defined point on a route at which a movement of vehicles begins to be under the control of the commander of this movement. Notes: 1. It is at this point that a column is formed by the successive passing, at an appointed time, of each of its elements. 2. In addition to the principal start point of a column, there may be secondary start points for its different elements. 22/1/10 state 1 1 Preferred term: state of readiness . state 2 2 Preferred term: state of readiness . state of readiness / tat de prparation non amorc (stade 1) state 1 safe The state of a demolition target in which charges are in place. The firing circuit may be in place, but the detonators are not installed and the means of firing are not connected. Related terms: charged demolition 2 target; state of readiness . 1/3/82 state of readiness / tat de prparation amorc (stade 2) state 2 armed The state of a demolition target in which the demolition charges are in place, the firing and priming circuits are installed and complete, ready for immediate firing. Related terms: charged demolition 1 target; state of readiness . 1/3/81 state of readiness Preferred term: defence readiness condition. static air temperature / temprature de l'air statique
3 2 1

stan 1 1 >Termin zalecany: state of readiness . stan 2 2 >Termin zalecany: state of readiness . stan gotowoci stan 1 zabezpieczony Stan obiektu przeznaczonego do wysadzenia, w ktrym umieszczono adunki wybuchowe bez zapalnikw oraz nie podczono przyrzdw do odpalania. W takim obiekcie moe by umieszczony obwd odpalania. >Terminy zwizane: charged demolition target; state of 2 readiness . 12/12/00 stan gotowoci stan 2 uzbrojony Stan obiektu przeznaczonego do wysadzenia, w ktrym umieszczono adunki wybuchowe z zapalnikami, zaoono obwd odpalania i inicjujcy tak, e s one gotowe do natychmiastowego odpalenia. >Terminy zwizane: charged demolition target; state of 1 readiness . 12/12/00 stan gotowoci >Termin zalecany: defence readiness condition. 26/2/98 statyczna temperatura powietrza

NATO/PdP JAWNE

352

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The temperature at a point at rest relative to the ambient air. 1/1/80 static marking / interfrence due l'lectricit statique Marks on photographic negatives and other imagery caused by unwanted discharges of static electricity. 1/12/74 static test load / charge d'preuve statique In sea operations, twice the safe working load. Related term: safe working load. 1/7/80

Temperatura w punkcie spoczynkowym wzgldem otaczajcego powietrza. >26/2/98 znakowanie statyczne Znaki naniesione na negatywach fotograficznych i innych zobrazowaniach wywoane przez niepodane wyadowania adunkw elektrostatycznych. >26/2/98

statyczne obcienie prbne W operacjach morskich, podwjna warto bezpiecznego obcienia roboczego. >Termin zwizany: safe working load. 26/2/98 czas gotowoci do lotu W transporcie powietrznym czas, w ktrym zaoga, pasaerowie i adunek winny znajdowa si na pokadzie, w gotowoci do lotu. >26/2/98 siy specjalnego przeznaczenia (grupy dywersyjne) Siy pozostawiane na stanowiskach w celu wykonania okrelonych zada, podczas gdy pozosta cz si wycofuje si lub wyprowadza z danego obszaru. >26/2/98 rozdzielenie pionowe Odstp pionowy w ugrupowaniu samolotw, mierzony od samolotu znajdujcego si z przodu w gr do nastpnego samolotu znajdujcego si za nim lub w ugrupowaniu. >26/2/98 przekazanie dowodzenia W dziaaniach ldowych procedura przekazania uprawnie danej jednostki organizacyjnej do jej elementu skadowego skierowanego do nowego miejsca w celu zapewnienia cigoci dowodzenia podczas przemieszczania si tej jednostki. >7/11/02 element przejmujcy dowodzenie W dziaaniach ldowych element skadowy danej jednostki organizacyjnej skierowany do przejcia dowodzenia. >7/11/02

station time / heure de fin de chargement In air transport operations, the time at which crews, passengers, and cargo are to be on board and ready for the flight. 1/9/81 stay behind force / dtachement de sret A force which is left in position to conduct a specified mission when the remainder of the force withdraws or retires from the area. 1/8/76

stepped-up separation / sparation verticale The vertical separation in a formation of aircraft measured from an aircraft ahead upward to the next aircraft behind or in echelon. 1/11/75
1

step-up / bascule In land operations, a procedure by which control is passed from an organization to an element of that organization which has been sent to a new location in order to maintain continuity of control during relocation(s) of that organization. 1/11/75 step-up / dtachement de bascule In land operations, the element of an organization which is sent to carry out a step-up procedure. 1/11/75
2

stereogram / strogramme A stereoscopic set of photographs or drawings correctly oriented and mounted for stereoscopic viewing. 1/9/69 stereoscopic cover / couverture stroscopique Photographs taken with sufficient overlap to permit complete stereoscopic examinations. 1/9/69

stereogram Stereoskopowy zestaw zdj lub obrazw, odpowiednio zorientowanych i ustawionych, umoliwiajcy widok stereoskopowy. >26/2/98 pokrycie stereoskopowe Fotografie wykonane z wystarczajcym pokryciem, umoliwiajce przeprowadzenie penej analizy stereoskopowej. >26/2/98 model stereoskopowy Wraenie trjwymiarowoci obrazu terenu lub obiektu podczas stereoskopowej obserwacji zdj. >26/2/98

stereoscopic model / reprsentation stroscopique The mental impression of an area or object seen as being in three dimensions when viewed stereoscopically on photographs. 1/9/69

NATO/PdP JAWNE

353

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

stereoscopic pair / couple stroscopique Two photographs with sufficient overlap of detail to make possible stereoscopic examination of an object or an area common to both. 1/9/69 sterilize / strilisation In naval mine warfare, to permanently render a mine incapable of firing, by means of a device (e.g. sterilizer) within the mine. 1/11/75 sterilizer / dispositif de strilisation In mine warfare, a device included in mines to render the mine permanently inoperative on expiration of a predetermined time after laying. 1/11/75 stick / groupe de saut A number of paratroopers who jump from one aperture or door of an aircraft during one run over a drop zone. 1/3/82 stock control / contrle de stock Process of maintaining inventory data on the quantity, location, and condition of supplies and equipment due-in, on-hand and due out, to determine quantities of material and equipment available and/or required for issue and to facilitate distribution and management of material. Related term: inventory control. 1/11/68

para zdj stereoskopowych Zdjcia z odpowiednim pokryciem szczegw, umoliwiajce stereoskopowe badanie obiektu lub obszaru wsplnego dla nich obu. >26/2/98 neutralizowa W morskiej wojnie minowej na stae rozbroi min poprzez uycie odpowiedniego urzdzenia (np. neutralizatora) wewntrz miny. >26/2/98 neutralizator W morskiej wojnie minowej urzdzenie umieszczone w minie powodujce utrat przez ni zdolnoci bojowej po upywie okrelonego czasu od jej ustawienia. >16/11/00 grupa skoczkw Grupa spadochroniarzy, ktrzy skacz z jednego luku lub drzwi statku powietrznego podczas jednego przelotu nad stref zrzutu. >26/2/98 kontrola zapasw Proces utrzymywania danych inwentaryzacyjnych o iloci, miejscu przechowywania i stanie zapasw i wyposaenia, ktre maj by dostarczone do magazynw, s w nich przechowywane oraz zostay wydane, w celu okrelenia iloci zapasw i wyposaenia dostpnych i/lub niezbdnych do uzupenienia oraz uatwienia ich rozdziau i dystrybucji. >Termin zwizany: inventory control. 26/2/98 przygotowanie adunku jdrowego do uycia Czynnoci realizowane od momentu pobrania adunku jdrowego z magazynu obejmujce montowanie, testowanie, transport i przeniesienie do celu. >10/1/02

stockpile to target sequence / successions des oprations depuis le dpt jusqu' l'objectif The order and permutations of events involved in removing a nuclear weapon from storage and assembling, testing, transporting, and delivering it on the target. 1/5/63 stocks / stock The quantity of supplies and material on hand ready for use. Related terms: basic stocks; operational stocks; sustaining stocks; theatre operational stocks. 1/2/74 STOL aircraft Preferred term: short take-off and landing aircraft.

zasoby, zapasy Ilo artykuw i materiaw bdcych w dyspozycji i gotowych do uycia. >Terminy zwizane: basic stocks; operational stocks; sustaining stocks; theatre operational stocks. 26/2/98 statek powietrzny STOL >Termin zalecany: short take-off and landing aircraft. 23/3/11 statek powietrzny STOVL >Termin zalecany: short take-off and vertical landing aircraft. 23/3/11 przeduenie pasa Okrelony prostoktny obszar na powierzchni ziemi, przy kocu pasa startowego w kierunku startu, przeznaczony i przygotowany przez kompetentne wadze jako odpowiedni obszar, na ktrym samolot moe by zatrzymany w przypadku przerwanego startu. Musi posiada zdolno utrzymania samolotu o masie okoo 23 000 kilogramw (50 000 funtw). >26/2/98

STOVL aircraft Preferred term: short take-off and vertical landing aircraft. stopway / prolongement d'arrt A defined rectangular area on the ground at the end of a runway in the direction of take-off designated and prepared by the competent authority as a suitable area in which an aircraft can be stopped in the case of an interrupted take-off. It must be capable of supporting aircraft of approximately 23 000 kilogrammes (50,000 lbs). 1/3/81

NATO/PdP JAWNE

354

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

storage life / dure limite de stockage The length of time for which an item of supply including explosives, given specific storage conditions, may be expected to remain serviceable and, if relevant, safe. Related term: shelf life. 1/9/81 stowage diagram / plan d'arrimage A scaled drawing included in the loading plan of a vessel for each deck or platform showing the exact location of all cargo. 1/12/79 straggler / isol Any personnel, vehicles, ships or aircraft which, without apparent purpose or assigned mission, become separated from their unit, column or formation. 1/12/79 straggler / tranard A ship separated from its convoy by more than 5 nautical miles, through inability to keep up, and unable to rejoin before dark, or over 10 nautical miles from its convoy whether or not it can rejoin before dark. 1/3/79
2 1 1

okres magazynowania Czas, w ktrym dany rodek zaopatrzenia, w tym materiay wybuchowe, magazynowany we waciwych warunkach mona uwaa za bezpieczny i nadajcy si do uycia. >Termin zwizany: shelf life. 15/1/08 diagram zaadunku Skalowany schemat zaczony do planu zaadunku okrtu dla kadego pokadu lub platformy, pokazujcy waciwe rozmieszczenie wszystkich towarw. >26/2/98 odczony Kada osoba, pojazd, okrt lub statek powietrzny, ktre bez wyranego celu lub wyznaczonego zadania odczaj si od swoich jednostek, kolumn lub formacji. >26/2/98 maruder Okrt oddalony od swojego konwoju o wicej ni 5 mil morskich, nie mogcy utrzyma prdkoci i niezdolny do ponownego doczenia do konwoju przed zmrokiem, albo oddalony o wicej ni 10 mil morskich od wasnego konwoju bez wzgldu na to, czy moe doczy przed zmrokiem czy nie. >26/2/98 strategiczna powietrzna ewakuacja medyczna Faza ewakuacji, w ktrej pacjenci transportowani s droga powietrzn z teatrw prowadzonych dziaa do baz krajowych, innych krajw NATO lub do rejonw tymczasowo bezpiecznych. >Terminy zwizane: tactical aeromedical evacuation. 11/1/01

strategic aeromedical evacuation / vacuation sanitaire arienne stratgique That phase of evacuation which provides airlift for patients from overseas areas or from theatres of active operations, to the home base, to other NATO countries or to a temporary safe area. Related term: tactical aeromedical evacuation. 9/7/97 strategic air transport operations / oprations de transport arien stratgique The carriage of passengers and cargo between theatres by means of: a. scheduled service; b. special flight; c. air logistic support; d. aeromedical evacuation. Related terms: air transport operations; tactical air transport operations. 1/9/69 strategic air warfare / guerre arienne stratgique Air operations designed to effect the progressive destruction and disintegration of the enemy's war-making capacity. 1/11/68 strategic command / commandement stratgique SC The command organization at the highest level of the NATO military command structure. Note: there are two strategic commands, namely, Allied Command Operations and Allied Command Transformation. Related term: NATO strategic commander. 30/6/05

strategiczne powietrzne operacje transportowe Transport osb lub towarw pomidzy obszarami teatrw dziaa przez wykorzystanie: a. lotw planowych; b. lotu specjalnego; c. lotniczego zabezpieczenia logistycznego; d. lotniczych rodkw ewakuacji medycznej. >Terminy zwizane: air transport operations; tactical air transport operations. 26/2/98

strategiczne dziaania powietrzne Operacje powietrzne planowane w celu spowodowania progresywnego zniszczenia i dezintegracji zdolnoci nieprzyjaciela do prowadzenia wojny. >26/2/98 dowdztwo strategiczne SC Organ dowodzenia na najwyszym szczeblu wojskowej struktury dowodzenia NATO. Uwaga: Funkcjonuj dwa dowdztwa strategiczne, Sojusznicze Dowdztwo ds. Operacji (ACO) i Dowdztwo NATO ds. Transformacji (ACT). >Termin zwizany: NATO strategic commander. 19/4/06 koncentracja strategiczna

strategic concentration / concentration stratgique

NATO/PdP JAWNE

355

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The assembly of designated forces in areas from which it is intended that operations of the assembled force shall begin so that they are best disposed to initiate the plan of campaign. 1/11/68 strategic concept / concept stratgique The course of action accepted as a result of the estimate of the strategic situation. It is a statement of what is to be done in broad terms sufficiently flexible to permit its use in framing the military, diplomatic, economic, psychological and other measures which stem from it. 1/11/83

Zgrupowanie wyznaczonych si w obszarach, z ktrych planowane jest rozpoczcie tych operacji zgrupowanych si tak, aby byy najlepiej rozmieszczone do rozpoczcia planowanej kampanii. >26/2/98 zamiar strategiczny Przebieg dziaa przyjty w wyniku oceny sytuacji strategicznej. Jest to okrelenie tego, co naley zrobi w szerokim znaczeniu i sformuowane wystarczajco elastycznie, aby pozwoli na wykorzystanie tego planu przy okreleniu wynikajcych z niego zada wojskowych, dyplomatycznych, ekonomicznych i innych. >26/2/98 wywiad strategiczny Dziaalno wywiadowcza wymagana do opracowywania polityki, planowania wojskowego oraz informowania i ostrzegania o zagroeniach na szczeblu pastwa i/lub midzynarodowym. >Terminy zwizane: intelligence; operational intelligence; strategic level; tactical intelligence. 12/2/03 poziom strategiczny Poziom, na ktrym pastwo lub grupa pastw wyznacza cele w zakresie bezpieczestwa narodowego lub midzynarodowego, oraz wykorzystuje krajowe, w tym wojskowe, zasoby w celu ich osignicia. >Termin zwizany: strategic intelligence. 2/12/08 minowanie strategiczne Dugoterminowa kampania minowania, ktrej celem jest niedopuszczenie do wykorzystania przez nieprzyjaciela okrelonych szlakw lub obszarw morskich. >26/2/98 mobilno strategiczna Zdolno do efektywnego i terminowego przerzutu si wraz z logistyk na due odlegoci, pomidzy obszarami operacji poczonych, regionami lub poza obszar odpowiedzialnoci NATO. >24/5/05

strategic intelligence / renseignement stratgique Intelligence required for the formulation of policy, military planning and the provision of indications and warning, at the national and/or international levels. Related terms: intelligence; operational intelligence; strategic level; tactical intelligence. 14/10/02

strategic level / niveau stratgique The level at which a nation or group of nations determines national or multinational security objectives and deploys national, including military, resources to achieve them. Related term: strategic intelligence . 15/1/08 strategic mining / minage stratgique A long term mining campaign designed to deny the enemy the use of specific sea routes or sea areas. 1/11/75 strategic mobility / mobilit stratgique The capability to move forces and their associated logistics in a timely and effective manner over long distances. This could be between joint operations areas, between regions, or beyond NATOs area of responsibility. 17/1/05 strategic psychological activities / activits psychologiques stratgiques 1 SPA Planned psychological activities in peace, crisis and war which pursue objectives to gain the support and cooperation of friendly and neutral countries and to reduce the will and the capacity of hostile or potentially hostile countries to wage war. Related terms: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological operation; psychological consolifation activities.16/7/99 strategic transport aircraft / avion de transport stratgique Aircraft designed primarily for the carriage of personnel and/or cargo over long distances. Related term: transport aircraft. 1/9/69 strategic warning / alerte stratgique

strategiczne dziaania psychologiczne 1 SPA Dziaania psychologiczne, prowadzone w czasie pokoju, kryzysu i wojny, ktre maj na celu uzyskanie poparcia i nawizanie wsppracy z krajami sojuszniczymi i neutralnymi, jak rwnie zmniejszenie woli i moliwoci wrogich lub potencjalnie wrogich pastw do prowadzenia wojny. >Terminy zwizane: battlefield psychological activities; peace support psychological activities; psychological operation; psychological consolifation activities. 29/4/10 strategiczny samolot transportowy Samolot przeznaczony gwnie do przewozu osb i/lub towarw na dugich dystansach. >Termin zwizany: transport aircraft. 26/2/98

ostrzeenie strategiczne

NATO/PdP JAWNE

356

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A notification that hostilities may be imminent. This notification may occur at any time prior to the initiation of hostilities. Related term: tactical warning. 1/10/92

Ostrzeenie o wystpieniu zagroenia wojennego. Ostrzeenie to moe by przekazane w kadej chwili, przed rozpoczciem dziaa wojennych. >Termin zwizany: tactical warning. >26/2/98 grupowy start statkw powietrznych Start statkw powietrznych w szyku liniowym. >26/2/98 sia, potencja >Terminy zwizane: economic potential; unit strength. 26/2/98 uderzenie Atak, ktrego celem jest uszkodzenie, przechwycenie lub zniszczenie celu. >13/9/01 zdjcia z ataku lotniczego Zdjcia lotnicze wykonywane podczas ataku lotniczego. >13/5/04 oznakowanie pasa min W ldowych dziaaniach minowych naturalne, sztuczne lub specjalnie zainstalowane oznakowanie umieszczone na pocztku i kocu pasa min. >Terminy zwizane: gap marker; lane marker; minefield lane; row marker. 12/12/00 opis pasa zdj Cz mapy lub nakadki na map, na ktrej opisany jest zestaw fotografii, wykonanych wzdu trasy lotu, bez opisywania indywidualnych odbitek. >26/2/98 przeszukiwanie strefowe Rekonesans prowadzony wzdu linii prostej wytyczonej przez dwa podane punkty odniesienia. >26/2/98 punkt umocniony Kluczowy punkt pozycji obrony, zazwyczaj silnie ufortyfikowany i uzbrojony w bro cik oraz automatyczn, wok ktrego grupowane s inne pozycje z jego ochrony. >Termin zwizany: key point. 26/2/98 uporzdkowany tekst depeszy Tekst depeszy zoony z paragrafw uporzdkowanych w okrelonej kolejnoci, przy czym kady paragraf oznaczony jest znakiem identyfikacyjnym i zawiera informacje w dowolnej postaci. Jest on przeznaczony do uatwienia rcznego opracowywania i przetwarzania wiadomoci. >Terminy zwizane: formatted message text; free form message text. 26/2/98 podzesp W logistyce, element zespou skadajcy si z dwch lub wicej czci, ktry moe by dostarczany lub wymieniany w caoci. >Terminy zwizane: assembly; component; equipment; part. 25/1/11 bro jdrowa subkilotonowa adunek jdrowy o rwnowaniku trotylowym poniej 1

stream take-off / dcollage en srie Aircraft taking off in trail/column formation. 1/6/65 strength / potentiel Related terms: economic potential; unit strength. 1/7/70 strike / action de choc An attack which is intended to inflict damage on, seize, or destroy an objective. 1/5/63 strike photography / photographie de contrle d'attaque Air photographs taken during an air strike. 1/4/71 strip marker / repre d'extrmit de range double In land mine warfare, a marker, natural, artificial, or specially installed, located at the start and finish of a mine strip. Related terms: gap marker; lane marker; minefield lane; row marker. 1/3/81

strip plot / plot de bande photo A portion of a map or overlay on which a number of photographs taken along a track is delineated without defining the outlines of individual prints. 1/9/69 strip search / reconnaissance sur axe Reconnaissance along a straight line between two given reference points. 1/3/81 strong point / centre de resistance A key point in a defensive position, usually strongly fortified and heavily armed with automatic weapons, around which other positions are grouped for its protection. Related term: key point. 20/11/96

structured message text / texte de message structur A message text composed of paragraphs ordered in a specified sequence, each paragraph characterized by an identifier and containing information in free form. It is designed to facilitate manual handling and processing. Related terms: formatted message text; free form message text. 1/7/87

sub-assembly / sous-ensemble In logistics, a portion of an assembly, consisting of two or more parts, that can be provisioned and replaced as an entity. Related terms: assembly; component; equipment; part. 1/10/92 subkiloton weapon / arme subkilotonnique A nuclear weapon producing a yield below one

NATO/PdP JAWNE

357

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

kiloton. Related terms: kiloton weapon; megaton weapon; nominal weapon. 1/5/63 submarine action area / zone d'action de sousmarins SAA A waterspace management area that contains one or more friendly submarines which are the only units that may use antisubmarine weapons within that area. Related terms: antisubmarine warfare; antisubmarine warfare free area; waterspace management. 22/1/10

kilotony. >Terminy zwizane: kiloton weapon; megaton weapon; nominal weapon. >7/12/11 rejon dziaania okrtw podwodnych SAA Rejon zarzdzania przestrzeni wodn, w ktrym operuje jeden lub wicej wasnych okrtw podwodnych, bdcych jedynymi jednostkami, ktre mog uywa uzbrojenia przeciwko okrtom podwodnym w tym rejonie. >Terminy zwizane: antisubmarine warfare; antisubmarine warfare free area; waterspace management. 20/10/10 baza okrtw podwodnych Baza zapewniajca zabezpieczenie logistyczne okrtw podwodnych. >26/2/98 koordynator rejonu wicze okrtw podwodnych SEAC Wadza ogaszajca ustalone obszary i szlaki wodne narodowych wicze okrtw podwodnych, uzgodnione z zainteresowanymi pastwami. >26/2/98

submarine base / base de sous-marins A base providing logistic support for submarines. 1/11/68 submarine exercise area coordinator / coordonnateur des secteurs d'exercice pour sous-marins SEAC An authority who publishes permanently established national submarine exercise areas and lanes which have been agreed to by the nations concerned. 1/11/83 submarine haven / zone de scurit de sous-marins A specified sea area for submarine operations including: a. a submarine sanctuary announced by the area, fleet or equivalent commander; b. an area reserved for submarine operations and training in non-combat zones; and c. a moving area established by a submarine notice surrounding one or more submarines in transit, extending a designated number of nautical miles ahead, astern and on each side of the planned track position of the submarine(s). 16/7/96

rejon bezpieczny dla dziaa okrtw podwodnych Obszar morski wyznaczony do prowadzenia dziaa przez okrty podwodne, obejmujcy: a. miejsce schronienia okrtw podwodnych wyznaczane przez dowdc obszaru, floty lub rwnorzdnego; b. obszar zarezerwowany dla dziaa i wicze okrtw podwodnych w strefach nieobjtych dziaaniami bojowymi; c. ruchomy obszar, ustalany w Komunikatach o ruchach okrtw podwodnych, otaczajcy jeden lub wicej okrtw podwodnych podczas przejcia morzem, rozcigajcy si na okrelon ilo mil morskich w przd, wstecz i na obu trawersach od planowanej pozycji okrtu podwodnego wzdu ustalonej trasy przejcia. >20/10/10 akustyczny sygnalizator okrtu podwodnego Urzdzenie elektroniczne, wykorzystywane przez okrty podwodne bdce w niebezpieczestwie, emitujce powtarzajce si impulsy akustyczne pod powierzchni wody. >Termin zwizany: beacon. 25/1/11 koordynator ruchu okrtw podwodnych SMAA Organ monitorujcy w swoim obszarze odpowiedzialnoci ruchy okrtw podwodnych i nawodnych, wykorzystujcych sonary pracujce na zmiennych gbokociach lub sonary holowane (sonarowe urzdzenia holowane) i powiadamiajcy dowdztwo operacji prowadzonych przez okrty podwodne oraz, w razie potrzeby, zainteresowane jednostki o niebezpieczestwie potencjalnej interferencji. >23/3/11

submarine locator acoustic beacon / balise acoustique de reprage de sous-marin An electronic device, used by submarines in distress, for emitting a repetitive sonic pulse underwater. Related term: beacon. 1/2/88 submarine movement advisory authority / autorit consultative pour les mouvements de sous-marins SMAA The authority who monitors movements of submarines and ships operating variable depth sonar or towed arrays within his area of responsibility and advises the submarine operating authorities and, if necessary, units concerned, of possible mutual interference. 1/6/84

NATO/PdP JAWNE

358

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

submarine notice / avis de mouvement des sous-marins SUBNOTE A message report originated by a submarine operating authority providing operational and movement instructions for submarines in peace and war, including transit and patrol area information. 1/11/83 submarine operating authority / autorit responsable de la mise en oeuvre des sous-marins SUBOPAUTH The naval commander exercising operational control of submarines. 1/11/83 submarine patrol area / zone de patrouille de sousmarins 2 SPA A stationary area established to allow submarine operations unimpeded by submerged mutual interference. Related terms: prevention of mutual 3 interference ; submarine action area; waterspace management. 16/7/96 submunition / sous-munition Any munition that, to perform its task, separates from a parent munition. Related terms: cluster bomb unit; dispenser. 1/11/85 subordinate-level plan / plan dchelon subordonn A plan developed by a subordinate command and approved by the next superior level of command once the relevant strategic command-level plan has been approved by the initiating authority. 1/10/01

komunikat o ruchach okrtw podwodnych SUBNOTE Komunikat informacyjny wydawany przez dowdztwo operacyjne okrtw podwodnych, zawierajcy instrukcje operacyjne i dotyczce ruchu okrtw podwodnych w warunkach pokojowych i wojennych oraz informacje o obszarach tranzytowym i patrolowym. >26/2/98

dowdztwo operacyjne okrtw podwodnych SUBOPAUTH Dowdca si morskich sprawujcy dowdztwo operacyjne okrtw podwodnych. >26/2/98

rejon patrolowania okrtu podwodnego 2 SPA Stay rejon ustanowiony w celu umoliwienia dziaania okrtu podwodnego w sposb nie zakcony oddziaywaniem ze strony innych obiektw podwodnych. >Terminy zwizane: prevention of mutual 3 interference ; submarine action area; waterspace management. 1/3/01 podamunicja Rodzaj amunicji, ktry, aby speni swoj rol, oddziela si od amunicji macierzystej. >Terminy zwizane: cluster bomb unit; dispenser. 13/9/01 plan dowdztwa podlegego Plan opracowany przez dowdztwo podlege i zatwierdzony przez nadrzdny szczebel dowodzenia po uprzednim zatwierdzeniu odpowiedniego planu dowdztwa strategicznego przez organ inicjujcy. >4/7/02 desant pomocniczy W operacjach morsko-desantowych desant wykonywany zwykle poza wyznaczonym obszarem desantowym, ktrego celem jest wsparcie desantu gwnego. >26/2/98 dywersja Akcja podejmowana w celu osabienia wojskowej, ekonomicznej lub politycznej siy pastwa poprzez podwaanie morale, lojalnoci lub solidnoci jego obywateli. >Terminy zwizane: counter-subversion; 1,2,3 security . 26/2/98 naoony (ogie) Okrelenie stosowane przy planowaniu ostrzau wskazujce, e jednostka artyleryjska zwiksza si ognia kierowanego na cel i e ogie ten moe by przeniesiony z tego celu przez odpowiedni szczebel dowodzenia dowodzcy wsparciem ogniowym. >26/2/98 nieetatowy personel cywilny NATO Midzynarodowy personel cywilny, wyznaczony

subsidiary landing / dbarquement secondaire In an amphibious operation, a landing usually made outside the designated landing area, the purpose of which is to support the main landing. 1/7/80

subversion / subversion Action designed to weaken the military, economic or political strength of a nation by undermining the morale, loyalty or reliability of its citizens. Related 1,2,3 terms: counter-subversion; security . 1/3/81

superimposed / en superposition A term used in fire planning to indicate that an artillery unit is augmenting fire on a target and its fire may be lifted from that target by the authority implicit in its fire support role. 1/8/74

supernumerary NATO civilian personnel / personnel civil en surnombre de l'OTAN

NATO/PdP JAWNE

359

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

International civilian personnel, previously assigned to an international civilian post who are on extended sick leave in accordance with article 45.74 of the NATO civilian personnel regulations and who continue to enjoy NATO status. 1/3/77 supervised route / itinraire surveill In road traffic, a roadway over which limited control is exercised by means of traffic control posts, traffic patrols or both. Movement credit is required for its use by a column of vehicles or a vehicle of exceptional size or weight. Related term: route. 9/5/00

poprzednio na midzynarodowe stanowisko cywilne, ktry przebywa na przeduonym urlopie chorobowym zgodnie z artykuem 45.74 regulaminw pracownikw cywilnych NATO i zachowuje status personelu cywilnego NATO. >26/2/98 droga nadzorowana W ruchu drogowym droga nad ktr sprawowana jest ograniczona kontrola w oparciu o punkty kontroli ruchu, patrole drogowe lub obydwoma sposobami. Do poruszania si po niej wymagana jest zgoda na przejazd kolumny pojazdw lub pojazdu o nietypowych rozmiarach i ciarze. >Termin zwizany: route. 8/2/01 uzupeniajce programowe sprawozdanie interpretacyjne SUPIR Standardowa forma meldunku, wykonywanego wedug potrzeb, dotyczca interpretacji zobrazowania, zawierajca informacje, ktre nie byy ujte w innych meldunkach, o celach zarejestrowanych podczas wykonywania zadania. >3/3/09 urzdzenia dodatkowe Urzdzenia wymagane w okrelonym miejscu, zapewniajce minimum wsparcia dla si wzmocnienia, ktre przewyszaj urzdzenia do wsparcia si bdcych na miejscu. >26/2/98 zaopatrzenie Wszystkie rodki materiaowo-techniczne wykorzystywane do wyposaenia, wsparcia i utrzymania wojska. >Termin zwizany: equipment. 12/9/02 okrt zaopatrujcy Okrt jednostki zaopatrzenia, dostarczajcy personel i/lub zaopatrzenie podlegajce przekazaniu. >26/2/98 zarzdzanie rodkami zaopatrzenia >Termin zalecany: inventory control. wsparcie Dziaania si lub ich czci, ktre pomagaj, chroni, uzupeniaj lub podtrzymuj funkcjonowanie innego rodzaju si. >Terminy zwizane: cross-servicing; close support; mutual support. 3/4/12 dowdca wspierany Dowdca ponoszcy gwn odpowiedzialno za wszelkie aspekty zadania przydzielonego przez organ dowodzenia NATO oraz ktry przyjmuje siy i inne wsparcie ze strony jednego lub wicej dowdcw wspierajcych. >Termin zwizany: supporting commander. 10/5/01 centrum koordynacji wsparcia ogniowego SACC >Termin zalecany: fire support coordination centre. 29/4/10

supplemental programmed interpretation report / compte rendu supplmentaire d'interprtation SUPIR A standardized imagery interpretation report providing information, which has not previously been included in other reports, on significant targets covered by the mission; or when supplemental information is required. 1/9/81 supplementary facilities / services supplmentaires Facilities required at a particular location to provide a specified minimum of support for reinforcing forces, which exceed the facilities required to support in-place forces. 1/11/94 supplies / ravitaillement All matriel and items used in the equipment, support and maintenance of military forces. Related term: equipment. 1/11/86

supplying ship / btiment ravitailleur The ship in a replenishment unit that provides the personnel and/or supplies to be transferred. 1/9/81 supply management Preferred term: inventory control. support / appui The action of a force, or portion thereof, which aids, protects, complements, or sustains any other force. Related terms:cross-servicing; close support; mutual support. 1/11/68 supported commander / commandant bnficiaire A commander having primary responsibility for all aspects of a task assigned by a higher NATO military authority and who receives forces or other support from one or more supporting commanders. Related term: supporting commander. 4/10/00

supporting arms coordination centre SACC Preferred term: fire support coordination centre.

NATO/PdP JAWNE

360

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

supporting attack / attaque d'appui An offensive operation carried o ut in conjunction with a main attack and designed to achieve one or more of the following: a. deceive the enemy; b. destroy or pin down enemy forces which could interfere with the main attack; c. control ground whose occupation by the enemy will hinder the main attack; or d. force the enemy to commit reserves prematurely or in an indecisive area. 1/11/83

atak wspierajcy Dziaanie ofensywne przeprowadzane w poczeniu z gwnym atakiem, majce na celu osiganie jednego lub wikszoci z nastpujcych celw: a. wprowadzenie przeciwnika w bd; b. zniszczenie lub przygwodenie si przeciwnika, ktre mogyby zakci atak gwny; c. kontrola terenu, ktrego okupacja przez nieprzyjaciela utrudniaby atak gwny; lub d. zmuszenie nieprzyjaciela do przedwczesnego uruchomienia rezerw albo w nieistotnym rejonie. >26/2/98 dowdca wspierajcy Dowdca, ktry zapewnia wspieranemu dowdcy siy lub inne wsparcie i/lub opracowuje plan wsparcia. >Termin zwizany: supported commander. 8/2/01

supporting commander / commandant en soutien A commander who provides a supported commander with forces or other support and/or who develops a supporting plan. Related term: supported commander. 4/10/00 supporting fire / tir d'appui Fire delivered by supporting units to assist or protect a unit in combat. Related terms: close supporting fire; 3 deep supporting fire; direct supporting fire; fire . 1/11/68 supporting operations / oprations d'appui In amphibious operations, those operations conducted by forces other than those assigned to the amphibious task force. They are ordered by higher authority at the request of the amphibious task force commander and normally are conducted outside the area for which the amphibious task force commander is responsible at the time of their execution. 1/3/82 suppression fire / tir de suppression Fire that degrades the performance of a target below the level needed to fulfill its mission. Suppression is usualy only effective for the duration of the fire. Related term: neutralization fire. 17/1/05

ogie wspierajcy (wsparcie ogniowe) Ogie prowadzony przez jednostki wspierajce w celu wsparcia lub ubezpieczenia jednostki walczcej. >Terminy zwizane: close supporting fire; deep 3 supporting fire; direct supporting fire . 26/2/98 operacje wspierajce W operacjach morsko-desantowych operacje prowadzone przez siy inne ni wyznaczone do zada morsko-desantowych. Zarzdzane s przez przeoonego wyszego szczebla na danie dowdcy si morsko-desantowych prowadzone zwykle poza obszarem odpowiedzialnoci dowdcy si morskodesantowych. >26/2/98 ogie obezwadniajacy Ogie, ktry obnia sprawno dziaania celu poniej poziomu niezbdnego do wypenienia jego zadania. Obezwadnianie celu jest najskuteczniejsze w czasie ostrzau*. Termin zwizany: neutralization fire. >24/5/05. * drugie zdanie definicji wg. narodowych dokumentw normatywnych dotyczy powstrzymywania

suppression of enemy air defences / mise hors de combat des moyens de dfense arienne ennemis SEAD That activity which neutralizes, temporarily degrades or destroys enemy air defences by a destructive and/or disruptive means. 18/12/97 Supreme Allied Commander, Europe / Commandant suprme des Forces allies en Europe SACEUR The NATO strategic commander commanding Allied Command Operations and responsible for the planning and execution of NATO operations. Related terms: NATO strategic commander; Supreme Allied Commander Transformation; transformation. 30/6/05

obezwadnianie obrony przeciwlotniczej przeciwnika SEAD Dziaania, ktre neutralizuj, czasowo osabiaj lub niszcz obron przeciwlotnicz przeciwnika poprzez wykorzystanie odpowiednich rodkw. >8/2/01

Naczelny Sojuszniczy Dowdca w Europie SACEUR Strategiczny dowdca NATO dowodzcy Sojuszniczym Dowdztwem ds. Operacji odpowiedzialny za planowanie i wykonanie operacji NATO. >Terminy zwizane: NATO strategic commander; Supreme Allied Commander Transformation; transformation. 22/6/10

NATO/PdP JAWNE

361

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Supreme Allied Commander Transformation / Commandant suprme alli Transformation SACT The NATO strategic commander commanding Allied Command Transformation and responsible for the transformation of NATO military capabilities over the full range of Alliance military missions. Related terms: NATO strategic commander; Supreme Allied Commander, Europe; transformation. 30/6/05 surface code Preferred term: panel code. surface-to-air missile / missile surface-air SAM A surface-launched missile for use against air targets. Related term: missile. 26/8/09

Naczelny Sojuszniczy Dowdca ds. Transformacji SACT Strategiczny dowdca NATO dowodzcy Sojuszniczym Dowdztwem ds. Transformacji odpowiedzialny za transformacj zdolnoci wojskowych w caym zakresie operacji wojskowych Sojuszu. >Terminy zwizane: NATO strategic commander; Supreme Allied Commander, Europe; transformation. 22/6/10

kod powierzchniowy >Termin zalecany: panel code. 26/2/98 pocisk rakietowy ziemia-powietrze SAM Pocisk rakietowy wystrzeliwany z powierzchni ziemi (wody), wykorzystywany do zwalczania celw powietrznych. >Termin zwizany: missile. 22/6/10 pocisk rakietowy ziemia-ziemia Pocisk rakietowy wystrzeliwany z powierzchni ziemi do zwalczania celw naziemnych. >Termin zwizany: missile. 22/6/10 punkt zero SZ >Termin zalecany: ground zero. 26/2/98 strefa przyboju Obszar morza, od ktrego rozpoczyna si zaamywanie fal, sigajcy do linii styku wody i ldu.< 12/2/03 niespodziewane uderzenie chemiczne Dziaania z uyciem bojowych rodkw trujcych, w czasie, ktrych stenie bojowego rodka trujcego w rejonie celu jest tak due, e zanim onierze zdoaj naoy maski lub zabezpieczy si w inny sposb, straty w ludziach osign planowan wysoko. >7/3/02 rozpoznanie Systematyczna obserwacja przestrzeni powietrznej, obszarw nawodnych i podwodnych, miejsc, osb lub rzeczy, prowadzona z uyciem rodkw wzrokowych, nasuchu, elektronicznych, fotograficznych i innych. >Terminy zwizane: air surveillance; battlefield surveillance; countersurveillance; sea surveillance. 26/2/98 wraliwo Podatno audytorium na okrelone formy dziaa psychologicznych. >16/1/03 wyposaenie podwieszone Wszystkie urzdzenia lotnicze, takie jak zawieszenia, adaptery, wyrzutnie pociskw, wsporniki gondoli silnikowych, wykorzystywane do transportu, wyposaenia i wyrzucania zasobnikw samolotu. >26/2/98 pas podwieszenia

surface-to-surface missile / missile surface-surface SSM A surface-launched missile for use against surface targets. Related term: missile. 26/8/09 surface zero SZ Preferred term: ground zero. surf zone / zone de dferlement The sea area from where waves start to break up, to the waterline. 14/10/02 surprise dosage attack / attaque dose surprise A chemical operation which establishes on target a dosage sufficient to produce the desired casualties before the troops can mask or otherwise protect themselves. 11/11/83

surveillance / surveillance The systematic observation of aerospace, surface or subsurface areas, places, persons, or things, by visual, aural, electronic, photographic, or other means. Related terms: air surveillance; battlefield surveillance; countersurveillance; sea surveillance. 1/4/71

susceptibility / susceptibilit The vulnerability of a target audience to particular forms of psychological operations approach. 1/12/76 suspension equipment / systme d'emport All aircraft devices such as racks, adapters, missile launchers, pylons, used for carriage, employment and jettison of aircraft stores. 1/3/81

suspension strop / raccord d'lingue

NATO/PdP JAWNE

362

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

A length of webbing or wire rope between the helicopters and cargo sling. 1/9/69 sustainability / soutenabilit The ability of a force to maintain the necessary level of combat power for the duration required to achieve its objectives. Related term: logistic sustainment. 1/2/89 sustained attrition minefield / champ de mines d'attrition entretenu In naval mine warfare, a minefield which is replenished to maintain its danger to the enemy in the 2 face of counter-measures. Related term: minefield . 1/11/75 sustained rate of fire / cadence normale de tir Actual rate of fire that a weapon can continue to deliver for an indefinite length of time without seriously overheating. 1/8/73 sustaining stocks / stocks d'entretien Stocks to support the execution of approved operational plans beyond the initial predetermined period covered by basic stocks until resupply is available for support of continued operations. Related terms: basic stocks; operational stocks; theatre operational stocks; stocks. 1/2/88

Dugo pasa parcianego lub liny pomidzy migowcem a platform towarow. >26/2/98 podtrzymywanie dziaa Zdolno wojsk do zachowania niezbdnego poziomu siy bojowej w czasie potrzebnym do osignicia wyznaczonych celw. >Termin zwizany: logistic sustainment. 13/9/01 pole minowe o podtrzymywanej sile niszczenia W morskiej wojnie minowej pole minowe uzupeniane w celu utrzymania jego zagroenia dla przeciwnika wobec stosowanych przez niego rodkw przeciwdziaania. 2 >Termin zwizany: minefield . 26/2/98

szybkostrzelno praktyczna Rzeczywista ilo strzaw, ktr moe odda rodek ogniowy w nieokrelonym czasie bez wikszego przegrzania. >26/2/98 zapasy podtrzymujce Zapasy zabezpieczajce wykonanie zatwierdzonych planw operacyjnych, w okresie duszym ni okrelony wczeniej, na ktry wystarczao zaopatrzenie podstawowe, a do czasu, w ktrym moliwe bdzie uzupenienie zapasw pozwalajce na kontynuowanie operacji. >Terminy zwizane: basic stocks; operational stocks; theatre operational stocks; stocks. 26/2/98 droga traowania >Termin zalecany: hunter track. 26/2/98 zakcanie z przemiataniem Zakcenie wskopasmowe, przestrajane tam i z powrotem we wzgldnie szerokim pamie czstotliwoci roboczych. >Terminy zwizane: barrage jamming; electronic countermeasures; electronic jamming; jamming; spot jamming. 26/2/98 cieka traowania W morskiej wojnie minowej szeroko toru wodnego traowanego traem mechanicznym na wszystkich gbokociach mniejszych ni gboko trau. >26/2/98 czop przeczajcy W morskiej wojnie minowej przecznik w minie uruchamiany przez wystajcy kolec. >Termin zwizany: horn. 26/2/98 detonacja przeniesiona Detonacja adunku wybuchowego spowodowana eksplozj ssiedniego adunku wybuchowego. >16/11/00 celowniki synchroniczne >Termin zalecany: tachometric sights. 26/2/98 wiczenie syntetyczne SYNEX

sweeper track Preferred term: hunter track. sweep jamming / brouillage par balayage A narrow band of jamming that is swept back and forth over a relatively wide operating band of frequencies. Related terms: barrage jamming; electronic countermeasures; electronic jamming; jamming; spot jamming. 1/8/73 swept path / intercept mcanique In naval mine warfare, the width of the lane swept by the mechanical sweep at all depths less than the sweep depth. 1/3/77 switch horn / antenne interrupteur In naval mine warfare, a switch in a mine operated by a projecting spike. Related term: horn. 1/8/76

sympathetic detonation / dtonation par influence Detonation of a charge by exploding another charge adjacent to it. 1/12/77

synchronous sights Preferred term: tachometric sights. synthetic exercise / exercice synthtique SYNEX

NATO/PdP JAWNE

363

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

An exercise in which enemy and/or friendly forces are generated, displayed and moved by electronic or other means on simulators, radar scopes or other training devices. 1/11/83

wiczenie, w czasie ktrego wojska przeciwnika i/lub wasne s generowane, wywietlane i przemieszczane z uyciem symulatorw elektronicznych lub innych, radarw albo innych urzdze szkoleniowych. >3/3/09

T
table of organization 2 Preferred term: establishment . 1/3/73 table of organization and equipment TO&E 2 Preferred term: establishment . 1/3/73 taboo frequency / frquence taboue A friendly frequency on which jamming or other intentional inteference is prohibited. 2/5/95 etat 2 >Termin zalecany: establishment . 7/11/02 etat TO&E 2 >Termin zalecany: establishment . 3/3/09 czstotliwo zabroniona Czstotliwo wasna, w stosunku, do ktrej zakcenia lub inne celowe oddziaywanie jest zabronione. >26/10/00 tacan Ultrakrtkofalowy elektroniczny system nawigacji lotniczej dajcy cigy namiar i odlego bezporedni do wybranej stacji. Termin jest skrtem tactical air navigation. >26/2/98 celowniki tachometryczne celowniki synchroniczne Systemy celowania zwalniajce bomb automatycznie pod waciwym ktem bombardowania. Uzyskiwane jest to przez utrzymywanie linii celowania na celu i okrelanie w ten sposb prdkoci wzgldem celu i w niektrych przypadkach tor lotu nad celem. >Terminy zwizane: angular velocity sights; bomb sighting system; vector sights. 26/2/98 taktyczna powietrzna ewakuacja medyczna Faza ewakuacji, w ktrej pacjenci transportowani s drog powietrzn ze strefy dziaa bojowych do punktw poza stref dziaa bojowych oraz pomidzy punktami w ramach strefy komunikacyjnej. >Termin zwizany: strategic aeromedical evacuation. 11/1/01

tacan / tacan An ultra-high frequency electronic air navigation system, able to provide continuous bearing and slant range to a selected station. The term is derived from tactical air navigation. 1/2/74 tachometric sights / viseur tachymtrique synchronous sights Sighting systems which automatically release the bomb at the correct bombing angle by maintaining the sight line on the target; thus determining the speed relative to the target and in some cases the track through the target. Related terms: angular velocity sights; bomb sighting system; vector sights. 1/12/76

tactical aeromedical evacuation / vacuation sanitaire arienne tactique That phase of evacuation which provides airlift for patients from the combat zone to points outside the combat zone, and between points within the communications zone. Related term: strategic aeromedical evacuation. 9/7/97 tactical air control centre / centre de contrle arien tactique TACC The principal air operations installation (land or ship based) from which all aircraft and air warning functions of tactical air operations are controlled. Related terms: air support operations centre; air control. 1/11/68 tactical air control party / lment de contrle arien tactique TACP A subordinate operational component of a tactical air control system designed to provide air liaison to land forces and for the control of aircraft. 1/8/82

centrum koordynacji taktycznych operacji powietrznych Podstawowe stanowisko operacji powietrznych (zlokalizowane na ldzie lub okrcie) zapewniajce ostrzeganie i kontrol dziaa wszystkich statkw powietrznych uczestniczcych w realizacji taktycznych misji lotniczych. >Terminy zwizane: air support operations centre; air control. 8/12/09 grupa dowodzenia lotnictwem taktycznym TACP Podlegy element systemu dowodzenia lotnictwem taktycznym przeznaczony do speniania funkcji cznikowych lotnictwa z siami ldowymi oraz do kierowania statkami powietrznymi. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

364

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

tactical air control system / systme de contrle arien tactique TACS The organization and equipment necessary to plan, direct, and control tactical air operations and to coordinate air operations with other Services. It is composed of control agencies and communications-electronics facilities which provide the means for centralized control and decentralized execution of missions. 1/12/74 tactical air controller / contrleur arien tactique The officer in charge of all operations of the tactical air control centre. He is responsible to the tactical air commander for the control of all aircraft and air warning facilities within his area of responsibility. Related terms: air control; air controller. 1/11/68

system dowodzenia lotnictwem taktycznym TACS Organizacja i wyposaenie niezbdne do planowania, kierowania i dowodzenia taktycznymi operacjami powietrznymi oraz do koordynowania ich z dziaaniami innych rodzajw si zbrojnych. System ten skada si z jednostek dowodzenia i elektronicznych urzdze cznoci, ktre zapewniaj rodki do prowadzenia scentralizowanego dowodzenia i zdecentralizowanego wykonania zadania. >26/2/98 oficer naprowadzania lotnictwa taktycznego Oficer odpowiedzialny za wszystkie operacje przeprowadzane przez orodek dowodzenia lotnictwem taktycznym. Jest on odpowiedzialny przed dowdc operacji powietrznych za naprowadzanie statkw powietrznych i dowodzenie rodkami ostrzegania w swojej strefie odpowiedzialnoci. >Terminy zwizane: air control; air controller. 26/2/98 doktryna taktycznych si powietrznych Podstawowe zasady uycia lotnictwa w taktycznych operacjach powietrznych, aby osign ustalone cele. >22/9/99 taktyczne siy powietrzne Siy powietrzne, ktrych zadaniem jest prowadzenie taktycznych operacji powietrznych w koordynacji z siami ldowymi lub morskimi. >26/2/98 dziaanie lotnictwa taktycznego Uycie si powietrznych w koordynacji z siami ldowymi lub morskimi w celu: a. osignicia i utrzymania przewagi w powietrzu; b. przeciwdziaania ruchom wojsk przeciwnika do i w obrbie strefy walki, jak rwnie wyszukiwania i niszczenia jego si i urzdze wsparcia; c. wsparcia si ldowych lub morskich w osigniciu ich celw w ramach operacji wielonarodowych lub poczonych. >22/9/99

tactical air doctrine / doctrine tactique arienne Fundamental principles designed to provide guidance for the employment of air power in tactical air operations to attain established objectives. 1/11/80 tactical air force / force arienne tactique An air force charged with carrying out tactical air operations in coordination with ground or naval forces. 1/11/68 tactical air operation / opration arienne tactique The employment of air power in coordination with ground or naval forces to: a. attain and maintain air superiority; b. prevent movement of enemy forces into and within the combat zone and to seek out and destroy these forces and their supporting installations; and c. assist ground or naval forces in achieving their objectives by combined and/or joint operations. 4/10/00 tactical air support / appui arien tactique Air operations carried out in coordination with surface force and which directly assist land or maritime operations. Related terms: air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support. 1/7/73

taktyczne wsparcie lotnicze Dziaania si powietrznych, prowadzone w koordynacji z siami ldowymi lub morskimi, ktre bezporednio wspieraj dziaania ldowe lub morskie. >Terminy zwizane: air support; immediate air support; indirect air support; on-call mission; preplanned air support. 7/12/10 dziaania taktycznego lotnictwa transportowego Przemieszczanie onierzy i zaopatrzenia w rejonie teatru dziaania przy wykorzystaniu rodkw przeznaczonych do: a. dziaa powietrzno-desantowych; desantu spadochronowego; desantu migowcowego; desantu lotniczego; b. wsparcia logistycznego z powietrza; c. zada specjalnych; d. zada lotniczej ewakuacji medycznej. >Terminy

tactical air transport operations / oprations de transport arien tactique The carriage of passengers and cargo within a theatre by means of: a. airborne operations; parachute assault, helicopterborne assault, air landing; b. air logistic support; c. special missions; d. aeromedical evacuation missions. Related terms: air transport operations; strategic air

NATO/PdP JAWNE

365

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

transport operations. 1/11/68

zwizane: air transport operations; strategic air transport operations. 22/9/99 taktyczny sygna wywoawczy Sygna identyfikujcy dowdztwo taktyczne lub taktyczny wze lub stacj cznoci. >Terminy zwizane: call sign; collective call sign; indefinite call sign; international call sign; net call sign; visual call sign; voice call sign. 26/2/98 dowdztwo taktyczne TACOM Wadza przyznana dowdcy do stawiania zada siom bdcym pod jego dowdztwem w celu wykonania zada postawionych przez wysze dowdztwo. >26/2/98 zamiar taktyczny Stwierdzenie okrelajce w oglnym zarysie wsplne podstawy przyszego rozwoju taktyki. >26/2/98

tactical call sign / indicatif d'appel tactique A call sign which identifies a tactical command or tactical communication facility. Related terms: call sign; collective call sign; indefinite call sign; international call sign; net call sign; visual call sign; voice call sign. 1/11/68 tactical command / commandement tactique TACOM The authority delegated to a commander to assign tasks to forces under his command for the accomplishment of the mission assigned by higher authority. 1/9/74 tactical concept / concept tactique A statement, in broad outline, which provides a common basis for future development of tactical doctrine. 1/8/76 tactical control / contrle tactique TACON The detailed and, usually, local direction and control of movements or manoeuvres necessary to accomplish missions or tasks assigned. Related 1 terms: administrative control; command ; full command; functional command; operational command; operational control. 1/10/01 tactical intelligence / renseignement tactique Intelligence required for the planning and execution of operations at the tactical level. Related terms: combat intelligence; intelligence; operational intelligence; strategic intelligence; tactical level. 1/10/01 tactical level / niveau tactique The level at which activities, battles and engagements are planned and executed to accomplish military objectives assigned to tactical formations and units. 15/1/08 tactical loading Preferred term: unit loading. tactical locality / zone d'intrt tactique An area of terrain which, because of its location or features, possesses a tactical significance in the particular circumstances existing at a particular time. 1/11/68 tactical minefield / champ de mines de manoeuvre champ de mines tactique A minefield which is part of a formation obstacle plan and is laid to delay, channel or break up an enemy 1,2 advance. Related term: minefield . 1/7/80 tactical mining / mouillage tactique de mines In naval mine warfare, mining designed to influence a

kontrola taktyczna TACON Szczegowe, zwykle lokalne kierowanie i kontrola ruchw wojsk i manewrw niezbdnych do wykonania przydzielonych zada. >Terminy zwizane: 1 administrative control; command ; full command; functional command; operational command; operational control. 23/3/11 rozpoznanie taktyczne Rozpoznanie niezbdne do planowania i prowadzenia dziaa na poziomie taktycznym. >Termin zwizany: combat intelligence; intelligence; operational intelligence; strategic intelligence; tactical level. 29/1/04 poziom taktyczny Poziom, na ktrym planuje si i prowadzi bitwy i inne dziaania dla osignicia celw wojskowych przydzielonych siom taktycznym. >2/12/08

adunek taktyczny >Termin zalecany: unit loading. 19/12/02 rejon o znaczeniu taktycznym Obszar, ktry z powodu swojego pooenia lub cech terenowych ma taktyczne znaczenie w okrelonych okolicznociach i czasie. >26/2/98

taktyczne pole minowe Pole minowe, ktre jest czci planu zapr inynieryjnych, ustawianych w celu opnienia, skanalizowania lub zatrzymania pododdziaw 1,2 przeciwnika. >Termin zwizany: minefield . 07/04/09 minowanie taktyczne W morskiej wojnie minowej minowanie majce na celu

NATO/PdP JAWNE

366

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

specific operation or to counter a known or presumed tactical aim of the enemy. Implicit in tactical mining is a limited period of effectiveness of the minefield. 1/12/76

wywieranie wpywu na okrelone dziaania lub przeciwdziaanie osigniciu przez przeciwnika znanych lub przewidywanych celw taktycznych. Minowanie taktyczne wie si z ograniczonym czasem skutecznoci pl minowych. >26/2/98 taktyczny zasig dziaania Zasig, w ktrym osigalne s rzeczywiste cele i dozwolona jest pewna dowolno manewrw. >26/2/98 ubezpieczenie taktyczne W dziaaniach bojowych, rodki niezbdne w celu niedopuszczenia do przecieku informacji do nieprzyjaciela oraz zapewnienia wojskom swobody dziaania, ostrzegania i ochrony przed niespodziewanym natkniciem si na siy przeciwnika lub ich atakiem. >Terminy zwizane: countersurveillance; operations security; physical 1,2,3 security; security . 26/2/98 cz koncepcji taktycznej Oglne stwierdzenie w okrelonej dziedzinie moliwoci dziaania wojsk w ramach koncepcji taktycznej, dajce wsplne podstawy do rozwoju sprztu i systemw uzbrojenia oraz przyszej doktryny taktycznej. >26/2/98

tactical range / champ de tir tactique A range in which realistic targets are in use and a certain freedom of manoeuvre is allowed. 1/3/82 tactical security / sret In operations, the measures necessary to deny information to the enemy and to ensure that a force retains its freedom of action and is warned or protected against an unexpected encounter with the enemy or an attack. Related terms: countersurveillance; operations security; physical 1,2,3 security; security . 1/11/91
2

tactical sub-concept / sous-concept tactique A statement, in broad outline, for a specific field of military capability within a tactical concept which provides a common basis both for equipment and weapon system development and for future development of tactical doctrine. 1/1/83 tactical track / piste tactique The representation of a moving object in terms of its position, course, velocity and general characteristics. The information is usually correlated from different sources. 9/1/96 tactical transport aircraft / aronef de transport tactique Aircraft designed primarily for the carriage of personnel and/or cargo over short or medium distances. Related terms: long-range transport aircraft; medium-range transport aircraft; short-range transport aircraft; strategic transport aircraft; transport aircraft. 1/9/69 tactical warning / alerte tactique A notification that a local enemy attack is imminent. This notification may occur at any time from the indication of a probable attack until just prior to the target being struck or engaged. Related term: strategic warning. 1/2/74 tail hook Preferred term: aircraft arresting hook. takedown / abordage The insertion of specially trained forces onto a vessel to compel the master to submit to a search by a boarding party. 14/10/02 tan alt Preferred term: shadow factor.

tor taktyczny ledzonego obiektu Zobrazowanie poruszajcego si obiektu w kategoriach jego pozycji, kursu, prdkoci i charakterystyki oglnej. Informacja ta jest zazwyczaj korelowana z rnych rde. >8/2/01 taktyczny powietrzny statek transportowy Statek powietrzny przystosowany gwnie do transportu personelu i/lub adunkw na krtkich lub rednich odlegociach. >Terminy zwizane: long-range transport aircraft; medium-range transport aircraft; short-range transport aircraft; strategic transport aircraft; transport aircraft. 26/2/98

ostrzeenie taktyczne Ostrzeenie o nadchodzcym lokalnym ataku przeciwnika. Moe by podane w dowolnym czasie, od momentu stwierdzenia prawdopodobiestwa ataku a do momentu przed zaatakowaniem celu. >Termin zwizany: strategic warning. 26/2/98 zaczep ogonowy >Termin zalecany: aircraft arresting hook. 26/2/98 aborda Wtargnicie specjalnie wyszkolonych si na jednostk pywajc w celu wymuszenia jej przeszukania przez oddzia abordaowy. >12/2/03 wspczynnik zacienienia >Termin zalecany: shadow factor. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

367

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

target / objectif The object of a particular action, for example a geographic area, a complex, an installation, a force, equipment, an individual, a group or a system, planned for capture, exploitation, neutralization or destruction by military forces. Related term: objective 6/1/06 target / objectif In intelligence usage, a country, area, installation, agency or person against which intelligence activities are directed. 6/1/06 target / objectif In artillery, an area designated and numbered for future firing. 6/1/06 target / coup au but In artillery and naval fire support, a term indicating that the target has been hit. 6/1/06 target acquisition / acquisition d'objectif The detection, identification, and location of a target in sufficient detail to permit the effective employment of weapons. Related term: target analysis. 1/9/71 target allocation / affectation des objectifs In air defence, the process, following weapon assignment, of allocating a particular target or area to a specific surface-to-air missile unit or interceptor aircraft. 1/9/74 target analysis / analyse d'objectifs An examination of potential targets to determine military importance, priority of attack, and weapons required to obtain a desired level of damage or casualties. Related term: target acquisition. 1/5/65
4 3 4 2 3

cel

Cel konkretnego dziaania, na przykad obszar geograficzny, kompleks, urzdzenia, wojska, sprzt, cel pojedynczy, grupowy lub system, planowane do zajcia, wykorzystania, neutralizacji lub zniszczenia przez siy zbrojne. >Termin zwizany: objective. 27/6/06
2

cel

W wywiadzie/rozpoznaniu pastwo, obszar, obiekt, instytucja lub osoba, przeciwko ktrej prowadzone s dziaania wywiadowcze/rozpoznawcze. >27/6/06 cel
3

W artylerii wyznaczony obszar oznaczony numerem, wskazany do ostrzau. >27/6/06 cel trafiony We wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej termin oznaczajcy, e cel zosta trafiony. >27/6/06 lokalizacja celu Wykrycie, zidentyfikowanie i ustalenie pooenia celu z dokadnoci pozwalajc na efektywne uycie broni. >Termin zwizany: target analysis. 29/1/04 przydzielanie celw W obronie powietrznej proces przydzielania poszczeglnych celw lub obszarw, okrelonym pododdziaom rakiet typu ziemia-powietrze lub samolotom przechwytujcym. >26/2/98 analiza celw Ocena potencjalnych celw, aby okreli ich znaczenie z wojskowego punktu widzenia, kolejno niszczenia i rodzaju broni potrzebnej do osignicia danego poziomu poraenia lub strat. >Termin zwizany: target acquisition. 13/9/01 punkt podejcia do celu W transportowych operacjach powietrznych nawigacyjny punkt kontrolny, w ktrym wykonywany jest ostateczny zwrot do rejonu zrzutu lub rejonu ldowania. 4 >Termin zwizany: initial point . 26/2/98 audytorium dziaa psychologicznych Wybrana osoba lub grupa osb bdca celem dziaa psychologicznych. >16/1/03 kompleks celw Grupa geograficznie zerodkowanych celw. >Termin zwizany: target concentration. 26/2/98
4

target approach point / point d'orientation (air) In air transport operations, a navigational check-point over which the final turn into the drop zone/landing 4 zone is made. Related term: initial point . 1/6/66

target audience / audience-cible An individual or group selected for influence or attack by means of psychological operations. 1/1/73 target complex / complexe d'objectifs A geographically integrated series of target concentrations. Related term: target concentration. 1/11/68 target concentration / concentration d'objectifs A grouping of geographically proximate targets. Related term: target complex. 1/2/74

grupowanie celw Grupowanie celw o zblionym pooeniu geograficznym. >Termin zwizany: target complex. 13/9/01 termin docelowy

target date / date d'excution

NATO/PdP JAWNE

368

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

The date on which it is desired that an action be accomplished or initiated. 1/11/68 target description Preferred term: description of target. target designation / dsignation dobjectif The act of assigning a target to a weapon system. 1/10/01 target discrimination / discrimination des objectifs The ability of a surveillance or guidance system to identify or engage any one target when multiple targets are present. 1/9/69 target dossier / dossier d'objectifs A file of assembled target intelligence about a specific geographic area. 1/11/68

Termin, do ktrego ma by zakoczona lub rozpoczta operacja. >26/2/98 opis celu >Termin zalecany: description of target. 26/2/98 przydzielanie celu Czynno przypisywania celu do systemu uzbrojenia. >4/7/02 rozrnianie celw Zdolno systemu obserwacji lub systemu naprowadzania do identyfikacji lub atakowania jakiegokolwiek celu spord wielu obecnych. >26/2/98 dokumentacja celu Akta zgromadzonych obiektowych danych wywiadowczych danego rejonu geograficznego. >26/2/98 teczka dokumentacji celu Teczka zawierajca obiektowe dane wywiadowcze i zwizane z nimi materiay potrzebne do planowania i przeprowadzenia akcji bojowej na okrelony cel. >26/2/98 korekta ognia wedug siatki wsprzdnych (wsprzdne celu) Urzdzenie przetwarzajce namiary celu przez obserwatora i poprawki wzgldem linii obserwator - cel na pooenie celu i poprawki wzgldem linii celowania (dziao - cel). >26/2/98 fotografia celu Pojedyncza odbitka stykowa lub powikszona cz obszaru wybranego z pojedynczej odbitki, zapewniajca najlepsze przedstawienie okrelonych instalacji lub celu punktowego. >13/5/04 arkusz informacyjny celu Krtki opis celu uzupeniajcy "opisowe dane o celu". Powinien zawiera charakterystyki techniczne i fizyczne celu, szczegy dotyczce dokadnego jego pooenia, stopie wanoci oraz moliwe przeszkody stanowice zagroenie dla statku powietrznego leccego na niskich wysokociach. >26/2/98 wybr celw i sposobw ich niszczenia targeting (termin dopuszczalny) Proces wybierania i nadawania priorytetw celom oraz dobierania odpowiednich sposobw oddziaywania na nie, w zalenoci od wymaga operacyjnych i zdolnoci. >2/12/08 dane wywiadowcze o celu Dane wywiadowcze opisujce i lokalizujce poszczeglne elementy skadowe celu lub kompleksu celw, okrelajce ich sabe strony i stopie wanoci. >26/2/98

target folder / carnet d'objectifs - dossier d'objectifs A folder containing target intelligence and related materials prepared for planning and executing action against a specific target. 1/11/68

target grid / grille d'objectif Device for converting the observer's target locations and corrections with respect to the observer target line to target locations and corrections with respect to the gun target line. 1/5/63

target illustration print / photographie d'objectif A single contact print or enlarged portion of a selected area from a single print, providing the best available illustration of a specific installation or pin-point target. 1/9/69 target information sheet / fiche de renseignements sur l'objectif Brief description of the target, completing the "descriptive target data". It should include technical and physical characteristics, details on exact location, disposition, importance, and possible obstacles for an aircraft flying at low altitudes. 1/6/64 targeting / choix des objectifs et des moyens de traitement The process of selecting and prioritizing targets and matching the appriopriate response to them, taking into account operational requirements and capabilities. 15/1/08 target intelligence / renseignement sur l'objectif Intelligence which portrays and locates the components of a target or target complex and indicates its vulnerability and relative importance. 1/5/63

NATO/PdP JAWNE

369

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

target list / liste d'objectifs list of targets A tabulation of confirmed or suspected targets maintained by any echelon for information and fire support planning purposes. 1/7/80

wykaz celw lista celw Tabela potwierdzonych lub spodziewanych celw, prowadzona na dowolnym szczeblu, wykorzystywana w celach informacyjnych i planowania ogniowego wsparcia. >26/2/98 numer celu Liczba porzdkowa przydzielana kademu celowi przez grup kierowania ogniem. >26/2/98 cel przypadkowy cel nie planowany TOO Cel pojawiajcy si w czasie walki, ktry moe by kryty ogniem si ldowych, morskich lub ze statkw powietrznych, wobec ktrego ostrza nie by planowany. >26/2/98 oleat celw Przezroczysty arkusz, ktry po naoeniu na map morsk, ldow, rysunek, kopi lub inne opracowanie, daje obraz pooenia celu i jego oznaczenie. Oleat moe rwnie wskazywa linie rozgraniczenia midzy elementami manewrowymi, obiektami i wysunitymi oddziaami si wasnych. >26/2/98 strzelnica 3 >Termin zalecany: range . 7/11/02

target number / numro de rfrence de l'objectif The reference number given to the target by the fire control unit. 1/1/66 target of opportunity / objectif inopin opportunity target TOO A target which appears during combat and which can be reached by ground fire, naval fire, or aircraft fire, and against which fire has not been scheduled. 1/1/68

target overlay / calque d'objectifs A transparent sheet which, when superimposed on a particular chart, map, drawing, tracing or other representation, depicts target locations and designations. The target overlay may also show boundaries between manoeuvre elements, objectives and friendly forward dispositions. 1/8/73 target range 3 Preferred term: range . 1/8/82 target signature / signature d'un objectif The characteristic pattern of a target displayed by detection and identification equipment. 1/6/78 target signature / signature d'un objectif In naval mine warfare, the variation in the influence field produced by the passage of a ship or sweep. 1/6/78 target status board / tableau de situation d'objectifs A wall chart maintained by the air intelligence division of the joint operations centre. It includes target lists, locations, priority, and status of action taken. It may also include recommended armament and fusing for destruction. 1/11/68
2 2 1 1

sygnatura celu Cecha charakterystyczna celu wywietlana przez urzdzenia detekcyjne i identyfikacyjne. >26/2/98 sygnatura celu W morskiej wojnie minowej zmiana pola oddziaywania spowodowana przejciem okrtu lub trau. >26/2/98
2

planszet sytuacji powietrznej Mapa cienna prowadzona przez zesp rozpoznania powietrznego centrum kierowania dziaaniami poczonymi. Zawiera wykaz celw, ich pooenie, hierarchi oraz stan podejmowanych dziaa. Moe rwnie zawiera wykaz zalecanego uzbrojenia i amunicji do ich zniszczenia. >26/2/98 system celw Wszystkie cele usytuowane w okrelonym obszarze, powizane funkcjonalnie ze sob. >26/2/98 siy zadaniowe TF Tymczasowe zgrupowanie jednostek pod jednym dowdztwem, formowane w celu przeprowadzenia okrelonej operacji lub misji. >2/12/08 siy zadaniowe TF Dorane zgrupowanie jednostek, pod jednym
2 1

target system / systme d'objectifs All the targets situated in a particular geographic area and functionally related. 1/11/68 task force / force oprationnelle TF A temporary grouping of units, under one commander, formed for the purpose of carrying out a specific operation or mission. 6/1/06 task force / force oprationnelle TF A semi-permanent organization of units, under one
2 2 1 1

NATO/PdP JAWNE

370

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

commander, formed for the purpose of carrying out a continuing specific task. 6/1/06 task force / force oprationnelle TF A component of a fleet organized by the commander of a task fleet or higher authority for the accomplishment of a specific task or tasks. 6/1/06 tasking / attribution des missions The process of translating the allocation into orders, and passing these orders to the units involved. Each order normally contains sufficient detailed instructions to enable the executing agency to accomplish the mission successfully. 1/10/78 tasking authority / autorit responsible TA In NATO standardization, a principal NATO committee that has the authority to task its subordinate groups to produce standardization agreements and Allied publications. Note: a tasking authority may delegate this function to a subordinate group. 1/10/03 tasking authority / autorit responsible TA In NATO operations, the authority of an organization or individual to task assets, resources or personnel. 1/10/03 tattletale / commre In naval operations, a unit maintaining contact with a target from a position which enables it to pass targeting information to other units. 1/10/01
2 2 1 1 3 3

dowdztwem, w celu wykonania okrelonego zadania. >2/12/08 siy zadaniowe TF Cz si floty utworzona przez dowdc floty lub wyszego przeoonego w celu wykonania okrelonych zada. >2/12/08 stawianie zada Proces przekadania przydzielonych zada na rozkazy i przekazanie ich do odpowiednich jednostek. Kady rozkaz zawiera zwykle wystarczajco szczegowe instrukcje pozwalajce na wykonanie postawionych zada. >26/2/98 organ zlecajcy TA W standaryzacji NATO gwny komitet NATO uprawniony do stawiania zada grupom podporzdkowanym, w zakresie opracowywania porozumie standaryzacyjnych i publikacji sojuszniczych. Uwaga: Organ zlecajcy moe przekaza te uprawnienia grupie podporzdkowanej. >3/3/09 organ zlecajcy TA W operacjach NATO uprawniona organizacja lub osoba do kierowania zasobami, rodkami lub ludmi. >3/3/09 jednostka wskazania celu W dziaaniach morskich jednostka utrzymujca kontakt z celem, znajdujca si na pozycji, ktra umoliwia jej przekazywanie informacji o tym celu innym jednostkom. >9/5/02 droga koowania Wyznaczona na lotnisku droga, przeznaczona do koowania statkw powietrznych, stanowica poczenie pomidzy rnymi czciami pola roboczego lotniska. >19/4/06 dzie T Dzie, w ktrym nastpuje lub ma nastpi przekazanie dowodzenia. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; L-hour; M-day; P-hour; T-hour; Y-hour. 22/6/10 analiza techniczna W interpretacji zobrazowania precyzyjny opis szczegw ukazujcych si na tym zobrazowaniu. >26/2/98 wywiad techniczny Wywiad dotyczcy rozwoju zagranicznych technologii oraz wydajnoci i waciwoci zagranicznych materiaw, ktre maj lub mog mie praktyczne zastosowanie do celw wojskowych. > 26/2/98
2 1 3

taxiway / voie de circulation A defined path on a land aerodrome established for the taxiing of aircraft and intended to provide a link between one part of the aerodrome and another. [ICAO] 6/1/06 T-day / jour T The day on which transfer of authority takes place or is due to take place. Related terms: C-day; D-day; Eday; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; Lhour; M-day; P-hour; T-hour; Y-hour. 26/8/10 technical analysis / analyse technique In imagery interpretation, the precise description of details appearing on imagery. 1/3/82

technical intelligence / renseignement technique Intelligence concerning foreign technological developments, and the performance and operational capabilities of foreign materiel, which have or may eventually have a practical application for military purposes. 1/8/79

NATO/PdP JAWNE

371

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

technical material / matriel technique In intelligence, equipment, matriel, systems and procedures, technical developments and capabilities intended for operational activities, from which intelligence may be derived. 25/9/98
2 2

rodki operacyjne W wywiadzie/rozpoznaniu sprzt, rodki materiaowe, systemy i procedury, nowe technologie i moliwoci przeznaczone do wykorzystania w dziaaniach operacyjnych w celu uzyskania danych wywiadowczych/ rozpoznawczych. >5/7/01 materia operacyjny W wywiadzie/rozpoznaniu elektromagnetycznym dane dotyczce systemw kryptograficznych, systemw, procedur i metod cznoci, parametrw sygnaw, sprztu cznoci i zasad jego wykorzystania. >5/7/01 neutralizacja techniczna Zabieg techniczny w celu uczynienia sprztu tymczasowo niezdatnym do uycia. >Terminy zwizane: demolition; uncharged demolition target. 11/1/01 specyfikacja techniczna Szczegowy opis wymaga technicznych podanych w odpowiedni sposb, aby stworzy podstawy do opracowania projektu i procesw produkcyjnych wyrobu majcego waciwoci okrelone w charakterystyce eksploatacyjnej. >Termin zwizany: operational characteristics. 12/9/02 instrukta radiowy Bezporednia czno radiowa pomidzy kontrolerem lotw a zaogami znajdujcymi si w statkach powietrznych na ziemi. >7/6/01 telekomunikacja czno przewodowa, radiowa, optyczna lub za pomoc innych rodkw elektromagnetycznych. 24/5/05 telekomunikacja sygnaw reprezentujcych znaki, pismo, obrazy lub dwiki albo jakikolwiek rodzaj informacji, realizowana za pomoc rodkw przewodowych, radiowych, optycznych lub innych systemw elektromagnetycznych. 24/5/05 cmentarz tymczasowy Cmentarz, na ktrym: a. wstpnie grzebie si zwoki, jeli okolicznoci na to pozwalaj; b. powtrnie grzebie si zwoki ekshumowane z miejsc doranego pochwku. >26/2/98 tymczasowy personel cywilny Osoby cywilne tymczasowo zatrudnione na czas nieobecnoci czonkw sztabu lub do wykonania pewnych zada, przekraczajcy tymczasowo narodowe lub midzynarodowe puapy personelu. >26/2/98
2 1

technical material / matriel technique In signals intelligence, data concerning cryptographic systems, communications systems, procedures and methods, signal characteristics, equipment and procedures. 25/9/98 technical neutralization / neutralisation technique A technical operation to render equipment temporarily unusable. Related terms: demolition; uncharged demolition target. 4/10/00 technical specification / spcification technique A detailed description of technical requirements stated in terms suitable to form the basis for the actual design development and production processes of an item having the qualities specified in the operational characteristics. Related term: operational characteristics. 1/11/68 telebrief / transmetteur d'ordres Direct telephone communications between an air controller and the crews in their aircraft on the ground. 18/12/97 telecommunication / tlcommunication Communication by wire, radio, optical or other electromagnetic systems. 1/7/04 telecommunication / tlcommunication Any transmission, emission or reception of signals representing signs, writing, images and sounds or information of any nature by wire, radio, optical or other electromagnetic systems. 1/7/04
2 2 1 1

temporary cemetery / cimetire temporaire A cemetery for the purpose of: a. the initial burial of the remains if the circumstances permit; or b. the re-burial of remains exhumed from an emergency burial. 1/6/59 temporary civilian personnel / personnel civil temporaire Civilians engaged either to replace members of the staff who are temporarily absent or to undertake tasks, temporarily in excess of the national or international manpower ceiling. 1/11/75 terminal control area / zone de contrle terminale A control area normally established at the confluence of Air Traffic Service routes in the vicinity of one or

kocowa strefa kontroli lotu Strefa nadzoru, zwykle ustanawiana w pobliu jednego lub wielu wikszych lotnisk, u zbiegu drg lotniczych

NATO/PdP JAWNE

372

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

more major aerodromes. Related terms: air control; airway; control area; control zone; controlled airspace. 1/1/73 terminal guidance / guidage de fin de trajectoire The guidance applied to a missile between midcourse guidance and its arrival in the vicinity of the target. 1/1/73 terminal velocity / vitesse limite Hypothetical maximum speed a body could attain along a specified flight path under given conditions of weight and thrust if diving through an unlimited distance in air of specified uniform density. 1/11/68 terminal velocity / vitesse terminale Remaining speed of a projectile at the point in its downward path where it is level with the muzzle of the weapon. 1/11/68 terrain analysis / analyse du terrain The collection, analysis, evaluation and interpretation of geographic information on the natural and man-made features of the terrain, combined with other relevant factors, to predict the effect of the terrain on military operations. 1/11/90
2 1

znajdujcych si pod zarzdem suby kontroli lotw. >Terminy zwizane: air control; airway; control area; control zone; controlled airspace. 26/2/98 naprowadzanie w kocowej fazie lotu Naprowadzanie rakiety w czasie lotu do momentu znalezienia si jej w pobliu celu. >26/2/98
1

prdko graniczna Hipotetyczna maksymalna prdko ciaa, jak moe ono osign lecc wzdu okrelonej trasy, posiadajc okrelony ciar i pd, jeli spada z nieograniczonej wysokoci w powietrzu o jednorodnej gstoci. >3/10/02 prdko graniczna Prdko pocisku w kocowej fazie lotu na poziomie wylotu lufy. >3/10/02
2

analiza terenu Zbieranie, analizowanie, ocena oraz interpretacja informacji geograficznych, zwizanych z naturalnymi i powstaymi w efekcie dziaalnoci ludzkiej cechami terenu, ktra w poczeniu z innymi istotnymi czynnikami prognozuje wpyw terenu na dziaania bojowe. >26/2/98 system ostrzegania przed przeszkodami terenowymi System, ktry dostarcza pilotowi i nawigatorowi zobrazowanie sytuacji terenowej lub przeszkd pionowych i poziomych w stosunku do trasy lotu statku powietrznego, dziki czemu pilot moe manewrowa statkiem powietrznym, aby unikn przeszkd. >26/2/98

terrain avoidance system / fonction" vitement du sol" A system which provides the pilot or navigator of an aircraft with a situation display of the ground or obstacles which project above either a horizontal plane through the aircraft or a plane parallel to it, so that the pilot can manoeuvre the aircraft to avoid the obstruction. 1/2/74 terrain clearance system / fonction "dcoupe" A system which provides the pilot, or autopilot, of an aircraft with climb or dive signals such that the aircraft will maintain a selected height over flat ground and clear the peaks of undulating ground within the selected height in a vertical plane through the flight vector. This system differs from terrain following in that the aircraft need not descend into a valley to follow the ground contour. 1/1/73 terrain flight / vol tactique Flight close to the earth's surface during which airspeed, height and/or altitude are adapted to the contours and cover of the ground in order to avoid enemy detection and fire. 1/6/84

system utrzymania staego przewitu terenowego System dostarczajcy pilotowi lub autopilotowi sygnay wznoszenia lub opadania, dziki ktrym statek powietrzny utrzymuje okrelon wysoko w paszczynie pionowej nad terenem paskim lub jego wypitrzeniami w kierunku wektora lotu. System ten rni si od systemu ledzenia terenu tym, e statek powietrzny nie musi znia si w doliny, by ledzi kontur terenu. >26/2/98 lot profilowy Lot blisko powierzchni ziemi, podczas ktrego prdko, wysoko wzgldna i/lub wysoko bezwzgldna s dostosowane do profilu i powierzchni terenu w celu uniknicia wykrycia i ostrzau przez nieprzyjaciela. >7/6/01 system ledzenia terenu System, ktry dostarcza pilotowi lub autopilotowi sygnay wznoszenia lub opadania, dziki ktrym statek powietrzny moe prowadzi lot na moliwie najniszej wysokoci nad konturami terenu, w paszczynie pionowej i w kierunku wektora lot. >26/2/98

terrain following system / fonction "suivi du terrain" A system which provides the pilot or autopilot of an aircraft with climb or dive signals such that the aircraft will maintain as closely as possible, a selected height above a ground contour in a vertical plane through the flight vector. 1/2/74

NATO/PdP JAWNE

373

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

terrorism / terrorisme The unlawful use or threatened use of force or violence against individuals or property in an attempt to coerce or intimidate governments or societies to achieve political, religious or ideological objectives. 1/9/89 test depth / immersion d'preuve The depth of which the submarine is tested by actual or simulated submergence. 1/9/81 theatre operational stocks / stocks oprationnels du thtre Operational stocks normally held in a theatre to support that theatre. Related terms: basic stocks; operational stocks; sustaining stocks; stocks. 1/8/73 thermal exposure / effet thermique The total normal component of thermal radiation striking a given surface throughout the course of a detonation; expressed in calories per square centimetre and/or megajoules per square metre. 1/8/79 thermal imagery / imagerie thermique TI Imagery produced by sensing and recording the thermal energy emitted or reflected from the objects which are imaged. 1/7/73
1

terroryzm Bezprawne uycie lub groba uycia siy lub przemocy przeciwko osobom lub mieniu z zamiarem wymuszenia lub zastraszenia instytucji rzdowych lub spoeczestwa dla osignicia celw politycznych, religijnych lub ideologicznych. >26/2/98 gboko badaniowa Gboko, na ktrej badana jest d podwodna w rzeczywistym lub symulowanym zanurzeniu. >13/9/01 zapasy teatru dziaa wojennych Zapasy operacyjne utrzymywane w celu zaopatrywania wojsk biorcych udzia w dziaaniach na danym teatrze dziaa bojowych. >Terminy zwizane: basic stocks; operational stocks; sustaining stocks; stocks. 26/2/98 napromienienie termiczne Efekt oddziaywania skadowej normalnej promieniowania cieplnego wybuchu jdrowego na dan powierzchni. Wielko wyraana w kaloriach na centymetr kwadratowy i/lub w megadulach na metr kwadratowy. >12/9/02 zobrazowanie termiczne TI Zobrazowanie uzyskiwane z czujnikw promieniowania termicznego w wyniku rejestracji energii cieplnej emitowanej lub odbitej przez obiekt obrazowany. >26/2/98 promieniowanie cieplne Energia wypromieniowywana przez ciaa stae, ciecze lub gazy w formie fal elektromagnetycznych w wyniku ich temperatury. >22/6/10

thermal radiation / rayonnement thermique heat radiation (admitted) The energy radiated by solids, liquids or gases in the form of electromagnetic waves as a result of their temperature. 26/8/09 thermal shadow / ombre thermique The tone contrast difference of infrared linescan imagery which is caused by a thermal gradient which persists as a result of a shadow of an object which has been moved. 1/12/76 thermal X-rays / rayonnement thermique The electromagnetic radiation, mainly in the soft (low-energy) X-ray region, emitted by the debris of a nuclear weapon by virtue of its extremely high temperature. 1/9/81
2

cie termiczny Rnica kontrastw na liniowo skanowanym zobrazowaniu podczerwonym, ktra spowodowana jest gradientem cieplnym utrzymujcym si jako rezultat cienia obiektu, ktry si przemieci. >26/2/98 cieplne promieniowanie rentgenowskie Promieniowanie elektromagnetyczne, gwnie z zakresu mikkiego (niskoenergetycznego) promieniowania elektromagnetycznego, emitowane przez pozostaoci po adunku jdrowym wskutek ich skrajnie wysokiej temperatury. >7/3/02 termojdrowy Przymiotnik odnoszcy si do procesu (lub procesw), w ktrym wysokie temperatury wykorzystywane s do wywoania reakcji syntezy jder lekkich i towarzyszcego jej uwolnienia energii. >8/11/01 bro termojdrowa bomba wodorowa Bro, w ktrej do wywoania reakcji syntezy lekkich

thermonuclear / thermonuclaire An adjective referring to the process (or processes) in which very high temperatures are used to bring about the fusion of light nuclei, with the accompanying liberation of energy. 1/11/68 thermonuclear weapon / arme thermonuclaire hydrogen bomb A weapon in which very high temperatures are used

NATO/PdP JAWNE

374

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

to bring about the fusion of light nuclei such as those of hydrogen isotopes (e.g., deuterium and tritium) with the accompanying release of energy. The high temperatures required are obtained by means of fission. 1/11/68 thorough decontamination / dcontamination approfondie Decontamination carried out by a unit, with or without external support, to reduce contamination on personnel, equipment, materiel and/or working areas to the lowest possible levels, to permit the partial or total removal of individual protective equipment and to maintain operations with minimum degradation. This may include terrain decontamination beyond the scope of operational decontamination. Related terms: decontamination; immediate decontamination; operational decontamination. 1/10/92 T-hour / heure T The time at which transfer of authority takes place or is due to take place. Related terms: C-day; D-day; Eday; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; Lhour; M-day; P-hour; T-day; Y-hour. 26/8/09 threat-oriented munitions / stocks de munitions proportionnels la menace In stockpile planning, munitions intended to neutralize a finite assessed threat and for which the total requirement is determined by an agreed mathematical model. Related term: level-of-effort munitions. 1/2/88 threshold / seuil The beginning of that portion of the runway usable for landing. 1/12/76 tie down / arrimage lashing The fastening or securing of a load to its carrier by use of ropes, cables or other means to prevent shifting during transport. Also used (as a noun) to describe the material employed to secure a load. 1/12/74

jder, takich jak izotopy wodoru (deuter i tryt), wykorzystywane s bardzo wysokie temperatury, uzyskiwane w wyniku procesu rozszczepienia. Reakcji tej towarzyszy uwolnienie energii. >8/11/01

cakowita likwidacja skae Likwidacja skae przeprowadzana siami jednostki, przy wsparciu z zewntrz lub bez tego wsparcia, majca na celu zlikwidowanie skae znajdujcych si na ludziach, sprzcie, materiaach i/albo w strefie dziaa i umoliwienie tym samym czciowe lub cakowite zdjcie indywidualnych rodkw ochrony przed skaeniami i prowadzenie dziaa bojowych przy minimalnym zmniejszeniu moliwoci. Moe rwnie obejmowa likwidacj skae terenu w zakresie wikszym ni przy prowadzeniu operacyjnej likwidacji skae. 26/2/98 godzina T Czas, w ktrym odbywa si lub ma si odby przekazanie dowodzenia. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; Khour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; Y-hour. 22/6/10 zapasy amunicji proporcjonalne do zagroenia W planowaniu zapasw amunicja przeznaczona do neutralizowania ostatecznie ocenionego zagroenia i ktrej cakowite zapotrzebowanie jest okrelone przez zaakceptowany model matematyczny >Termin zwizany: level-of-effort munitions. 26/2/98 prg Pocztek tej czci drogi startowej, ktra uywana jest do ldowania. >26/2/98 przymocowanie mocowanie Przywizanie lub zabezpieczenie adunku do nosiciela z wykorzystaniem lin, acuchw i innych rodkw, celem zabezpieczenia go przed przemieszczaniem podczas transportu. Uywany take (jako rzeczownik) do okrelenia materiau uywanego do zabezpieczania adunku. >26/2/98 schemat mocowania Rysunek wskazujcy zalecan metod zabezpieczania poszczeglnych czci adunku dla konkretnego typu pojazdu. >26/2/98 punkt mocowania Punkt znajdujcy si na pojedzie, sucy do przymocowania adunku w celu jego zabezpieczenia. >26/2/98 schemat punktw mocowania Wzr punktw mocowania na pojedzie. >26/2/98

tie down diagram / schma d'arrimage A drawing indicating the prescribed method of securing a particular item of cargo within a specific type of vehicle. 1/9/69 tie down point / point d'arrimage lashing point An attachment point provided on or within a vehicle for securing cargo. 1/11/68 tie down point pattern / plan de soute The pattern of tie down points within a vehicle. 1/11/68 tilt

obrt poziomy

NATO/PdP JAWNE

375

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred term: roll . tilt angle / angle d'inclinaison The angle between the optical axis of an air camera and the vertical at the time of exposure. Related 2 2 terms: angle of depression ; roll . 1/3/79 time fuze / fuse temps A fuze which contains a graduated time element to regulate the time interval after which the fuze will function. Related term: fuze. 1/11/68 time of flight / dure de trajet In artillery and naval fire support, the time in seconds from the instant a weapon is fired, launched, or released from the delivery vehicle or weapons system to the instant it strikes or detonates. 1/8/76 time on target / heure sur l'objectif TOT Time at which aircraft are scheduled to attack or photograph a target. 1/7/87
2 2 1 1 2

>Termin zalecany: roll . kt nachylenia Kt pomidzy osi optyczn aparatu lotniczego a pionem w czasie ekspozycji. >Terminy zwizane: angle 2 2 of depresion ; roll . 8/4/04 zapalnik czasowy Zapalnik zawierajcy czasowy element regulacyjny do regulacji przedziau czasowego, po ktrym zadziaa zapalnik. >Termin zwizany: fuze. 26/2/98 czas przelotu Przy wsparciu ogniem artylerii ldowej i morskiej czas liczony w sekundach od chwili wystrzau, odpalenia lub wyrzucenia z wyrzutni lub innego systemu do chwili trafienia lub wybuchu. >26/2/98 czas osignicia celu TOT Czas w ktrym zgodnie z planem statek powietrzny przeprowadzi atak na cel lub dokona jego sfotografowania. >26/2/98 czas osignicia celu TOT W innych operacjach ni operacje lotnicze,czas pierwszego oddziaywania broni na grup celw. >26/2/98 czas osignicia celu TOT W skoordynowanych dziaaniach morskich czas uderzenia pierwszej gowicy w okrelony rejon celu. >26/2/98 przedzia czasowy Czas, w ktrym pewne dziaania prowadzone s wedug okrelonych zasad. >26/2/98 obrt kamery 2 Termin zalecany: pitch . pasek tytuowy Informacje doczane do negatyww i/lub pozytyww, zgodnie z zasadami identyfikacji i dostarczania odpowiednich informacji. >13/5/04 rwnowanik trotylowy, rwnowanik TNT Miara energii uwalnianej podczas wybuchu jdrowego lub eksplozji okrelonej iloci materiau rozszczepialnego przeliczona na ilo TNT (trinitrotoluenu, trotylu), ktra uwolniaby podczas wybuchu tak sam ilo energii. >10/1/02 odcie Kada dostrzegalna na zdjciu zmiana nasycenia barwy od bieli po czer. >13/5/04 tumienie
3 2 1

time on target / heure sur l'objectif TOT In other than air operations, the time of the first weapons effect on the target groups. 1/7/87
3 3

time on target / heure sur l'objectif TOT In coordinated maritime operations, the time of arrival of the first warhead in a specified target area. 1/7/87

time slot / crneau de temps Period of time during which certain activities are governed by specific regulations. 1/3/82 tip
2

Preferred term: pitch . titling strip / donne de marquage The information added to negatives and/or positives, in accordance with regulations to identify and provide reference information. 1/9/69 TNT equivalent / quivalence TNT A measure of the energy released from the detonation of a nuclear weapon, or from the explosion of a given quantity of fissionable material, in terms of the amount of TNT (Trinitrotoluene) which could release the same amount of energy when exploded. 1/5/63 tone / ton Each distinguishable shade variation from black to white on imagery. 1/2/74 tone down

NATO/PdP JAWNE

376

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Preferred term: attenuation . topographic base Preferred term: chart base. torpedo defence net / filet pare-torpille A net employed to close an inner harbour to torpedoes fired from seaward or to protect an individual ship at anchor or underway. 1/5/63

>Termin zalecany: attenuation . 26/2/98 baza topograficzna >Termin zalecany: chart base. 26/2/98 sie ochronna przed torpedami Sie stosowana do zamknicia portu wewntrznego przed torpedami odpalanymi z morza lub do indywidualnej ochrony okrtw stojcych na kotwicy lub bdcych w ruchu. >26/2/98 zmasowane uderzenie chemiczne Dziaania z uyciem bojowych rodkw trujcych bez ograniczenia czasu, w ktrym wytworzony bdzie wymagany poziom skae. >7/3/02 cinienie cakowite Suma cinienia dynamicznego i statycznego. >6/12/01 przyziemienie Zetknicie lub moment zetknicia si statku powietrznego lub statku kosmicznego z powierzchni ldowiska. >26/2/98 strefa przyziemienia Dla samolotw - pierwsze 3 000 stp lub 1 000 metrw drogi startowej rozpoczynajcej si od progu drogi startowej. >Termin zwizany: aerodrome. 19/4/06 strefa przyziemienia Dla migowcw i samolotw pionowego startu - ta cz rejonu ldowania lub drogi startowej uywana do ldowania. >Termin zwizany: aerodrome. 19/4/06 ledzenie Zobrazowywanie lub rejestrowanie kolejnych pozycji przemieszczajcego si obiektu. >29/1/04 namierza Uchwyci rdo promieniowania w celu naprowadzenia na niego. >Termin zwizany: lock-on. 29/1/04 prowadzi Utrzymywa poprawnie wycelowan bro lub przyrzd celowniczy na przemieszczajcym si celu. >29/1/04
2 1

total dosage attack / attaque dose totale A chemical operation which does not involve time limit within which to produce the required toxic level. 1/11/85 total pressure / pression totale The sum of dynamic and static pressures. 1/8/79 touchdown / pos The contact, or moment of contact, of an aircraft or spacecraft with the landing surface. 1/1/73
1 1 2

touchdown zone / zone de pos For fixed-wing aircraft, the first 3,000 feet or 1,000 meters of runway beginning at the threshold. Related term: aerodrome. 6/1/06 touchdown zone / zone de pos For rotary-wing and vectored-thrust aircraft, the portion of the helipad or runway used for landing. Related term: aerodrome. 6/1/06 track , v. / suivre To display or record the successive positions of a moving object. 18/2/98 track , v. / acqurir To lock on to a point of radiation and obtain guidance therefrom. Related term: lock-on. 18/2/98 track , v. / poursuivre To keep a gun properly aimed, or to point continuously a target-locating instrument at a moving target. 18/2/98 track , n. / axe de passage In air photographic reconnaissance, the prescribed ground path over which an air vehicle moves during the execution of its mission. 18/2/98 track , n. / trace A mark left on the ground by the passage or presence of a person or object. 18/2/98 track , n. / chenille One of two endless belts on which a full-track or half-track vehicle runs. 18/2/98
6 5 4 3 2 1 2 2

pas rozpoznania Wyznaczony teren, nad ktrym porusza si statek powietrzny w trakcie wykonywania zadania. >29/1/04

lad Znak pozostawiony na ziemi po przejciu lub obecnoci osoby lub jakiego obiektu. >29/1/04 gsienica Jedna z dwch tam zamknitych, na ktrych porusza si pojazd gsienicowy lub pgsienicowy. >29/1/04

NATO/PdP JAWNE

377

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

track , n. / route The projection on the surface of the earth of the path of a spacecraft, aircraft or ship, the direction of which path at any point is usually expressed in degrees from North (true, magnetic, or grid). 18/2/98
8

kierunek Rzut na powierzchni ziemi toru statku kosmicznego, statku powietrznego lub okrtu, ktrego kierunek w kadym punkcie wyraony jest zazwyczaj w stopniach liczonych od kierunku pnocy (rzeczywistej, magnetycznej lub geograficznej). >29/1/04 prowadnica Cz metalowa tworzca tor dla poruszajcego si obiektu. >29/1/04 przekazanie ledzenia celu przy zmianie strefy odpowiedzialnoci W obronie powietrznej proces przekazywania odpowiedzialnoci za ledzenie obiektu przy jego przechodzeniu midzy strefami odpowiedzialnoci. >26/2/98 ledzenie Precyzyjne i cige okrelanie pozycji obiektw za pomoc radaru, systemw optycznych i innych. >29/1/04 opracowanie zobrazowania sytuacji powietrznej Funkcja jednostki kontroli przestrzeni powietrznej polegajca na kojarzeniu czynnych i biernych danych wejciowych z radarw w celu otrzymania spjnego zobrazowania pooenia obiektu, obejmujcego poprzednie pooenie, potwierdzenie tosamoci, wysoko, liczebno i kierunek. >13/9/01 obszar zobrazowania sytuacji powietrznej TPA Obszar, w ktrym ledzenie obiektw prowadzone jest przez jedn stacj radarow. >13/9/01

track , n. / chemin de guidage A metal part forming a path for a moving object. 18/2/98 track handover / transfert de piste In air defence, the process of transferring the responsibility for production of a track from one track production area to another. 1/9/74

tracking / poursuite Precise and continuous position-finding of targets by radar, optical, or other means. 1/1/73

track production / production des pistes A function of a surveillance organization in which the active and passive radar inputs are correlated into coherent position reports, together with historical positions, identity, height, strength and direction. 1/12/74

track production area / zone de production des pistes TPA An area in which tracks are produced by one radar station. 1/8/73 track symbology / symboles de piste Symbols used to display tracks on a data display console or other display device. 1/8/73
2

symbole kursw obiektw Symbole wykorzystywane do przedstawienia kursw poruszajcych si obiektw na ekranie konsoli lub innego urzdzenia. >26/2/98 przekazywanie informacji o sytuacji powietrznej Proces przekazywania informacji z obserwacji przestrzeni powietrznej i danych taktycznych midzy systemami dowodzenia lub midzy urzdzeniami w ramach tych systemw. Powiadamianie moe by klasyfikowane nastpujco: a. Powiadamianie w d - przekazywanie informacji z wyszego szczebla dowodzenia do niszego. b. Powiadamianie poziome - przekazywanie informacji pomidzy urzdzeniami na tym samym szczeblu operacyjnym. c. Powiadamianie w gr - przekazywanie informacji do wyszego szczebla dowodzenia. d. Powiadamianie na zakadk - przekazywanie do ssiadujcych urzdze informacji o wykryciu obiektw w ich rejonie odpowiedzialnoci. e. Powiadamianie porednie - przekazywanie informacji midzy urzdzeniami za

track telling / transfert de piste(s) The process of communicating air surveillance and tactical data information between command and control systems or between facilities within the systems. Telling may be classified into the following types: a. Back tell - the transfer of information from a higher to a lower echelon of command. b. Cross tell - the transfer of information between facilities at the same operational level. c. Forward tell - the transfer of information to a higher level of command. d. Overlap tell - the transfer of information to an adjacent facility concerning tracks detected in the adjacent facility's area of responsibility. e. Relateral tell - the relay of information between facilities through the use of a third facility. This type of telling is appropriate between

NATO/PdP JAWNE

378

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

automated facilities in a degraded communications environment. 1/12/74

porednictwem innych urzdze. Sposb powiadamiania stosowany z wykorzystaniem urzdze zautomatyzowanych w zniszczonym rodowisku komunikacyjnym. >26/2/98 przepustowo Zdolno terenu do przenoszenia ruchu. Dotyczy stopnia, w jakim teren zapewnia cigo dowolnego i/lub wszystkich rodzajw ruchu. >12/9/02 suba regulacji ruchu Jakakolwiek struktura osobowa, ktra otrzymaa od dowdcy wojskowego i/lub wadzy cywilnej polecenie kierowania przemieszczaniem si ruchu oraz uniemoliwiania i/lub meldowania o przekroczeniach przepisw ruchu drogowego. >10/5/01 gsto ruchu rednia liczba pojazdw zajmujcych jedn mil lub jeden kilometr drogi, wyraona w liczbie pojazdw na mil lub kilometr. >12/9/02 natenie ruchu Liczba pojazdw przekraczajcych dany punkt w danym czasie. Natenie ruchu wyraane jest w liczbie pojazdw na godzin. >12/9/02 tor lotu bomby Krzywa, jak zakrela bomba, spadajc za statkiem powietrznym, z ktrego zostaa zrzucona, przyjmujc, e statek powietrzny po zrzucie bomby nie wpywa na jej prdko. >12/2/03 samolot cigajcy samolot ledzcy Samolot ledzcy i cigajcy wyznaczony cel powietrzny. >Termin zwizany: shadower. 26/2/98

trafficability / aptitude la circulation Capability of terrain to bear traffic. It refers to the extent to which the terrain will permit continued movement of any and/or all types of traffic. 1/4/71 traffic control police / police de la circulation Any personnel ordered by a military commander and/or by a civil authority to facilitate the movement of traffic and to prevent and/or report any breach of road traffic regulations. 4/10/00

traffic density / densit du trafic The average number of vehicles that occupy one mile or one kilometre of road space, expressed in vehicles per mile or per kilometre. 1/11/68 traffic flow / dbit d'itinraire The total number of vehicles passing a given point in a given time. Traffic flow is expressed as vehicles per hour. 1/9/69 trail / trane de bombardement The manner in which a bomb trails behind the aircraft from which it has been released, assuming the aircraft does not change its velocity after the release of the bomb. 1/11/75 trailer aircraft / avion suiveur shadow Aircraft which are following and keeping under surveillance a designated airborne contact. Related term: shadower. 1/2/74 trail formation / formation en ligne A formation in which all aircraft are in single file, each directly behind the other. Related terms: column formation; transport stream. 1/11/77

szyk w lini Ugrupowanie, w ktrym wszystkie statki powietrzne s ustawione w jednej linii, w ktrym kady statek powietrzny leci dokadnie za statkiem powietrznym poprzedzajcym. >Terminy zwizane: column formation, transport stream. 13/9/01 trasa pocigu W terminologii kolejowej czas jazdy pocigu po wyznaczonej trasie. Wszystkie wyznaczone trasy pocigw umieszczone s w rozkadzie jazdy. >26/2/98 wzek widowy Koowy lub gsienicowy pojazd z pomostem przystosowanym do ruchu pionowego i poziomego, sucy do zaadunku i rozadunku statkw powietrznych, okrtw lub innych pojazdw. >26/2/98 przekazanie uprawnie TOA W ramach NATO, dziaanie polegajce na przekazaniu

train path / marche In railway terminology, the timing of a possible movement of a train along a given route. All the train paths on a given route constitute a time table. 1/3/81 transfer loader / chariot de transbordement A wheeled or tracked vehicle with a platform capable of vertical and horizontal adjustment used in the loading and unloading of aircraft, ships, or other vehicles. 1/11/68 transfer of authority / transfert d'autorit TOA Within NATO, an action by which a member nation or

NATO/PdP JAWNE

379

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NATO Command gives operational command or control of designated forces to a NATO Command. 9/1/96 transformation / transformation A continuous and proactive process of developing and integrating innovative concepts, doctrines and capabilities in order to improve the effectiveness and interoperability of military forces. Related term: Supreme Allied Commander Transformation. 30/6/05 transient / isol draftee holdee An individual awaiting orders, transport, eat., at a post or station to which he is not attached or assigned. 1/3/79 transit bearing / relvement en transit A bearing determined by nothing the time at which two features on the earth's surface have the same relative bearing. 1/8/76 transition altitude / altitude de transition The altitude at or below which the vertical position of an aircraft is controlled by reference to altitude. Related terms: altitude; transition level. 1/3/82
2

dowdztwu NATO przez kraj czonkowski lub dowdztwo NATO, dowodzenia i kierowania operacyjnego wyznaczonymi siami. >11/1/01 transformacja Cigy i czynny proces rozwijania i wcielania nowatorskich koncepcji, doktryn i moliwoci w celu poprawy efektywnoci i interoperacyjnoci si zbrojnych. >Termina zwiny: Supreme Allied Commander Transformation. 27/6/06 osoba w tranzycie poborowy przejciowy Osoba oczekujca rozkazw, transportu, poywienia itp., na posterunku lub stacji, do ktrych nie jest wyznaczona ani te przydzielona. >26/2/98 namiar nabienikowy Namiar okrelany przez zanotowanie czasu, w ktrym dwie cechy terenowe maj ten sam azymut. >26/2/98

wysoko przejciowa Wysoko, na ktrej lub poniej ktrej pionowa pozycja statku powietrznego jest kontrolowana w odniesieniu do wysokoci. >Terminy zwizane: altitude; transition level. 7/12/10 warstwa porednia Przestrze powietrzna leca midzy wysokoci poredni a poziomem przejciowym. >26/2/98 poziom przejciowy Najniszy dostpny poziom lotu powyej wysokoci przejciowej. >Terminy zwizane: altitude; transition altitude. 7/12/10 trasa tranzytowa TR W operacjach lotniczych tymczasowy korytarz powietrzny o okrelonych rozmiarach, ustalony w wysunitej strefie w celu zmniejszenia ryzyka oddziaywania obrony przeciwlotniczej i si naziemnych na wasne statki powietrzne. >28/6/05 tranzytowy tor wodny W operacjach morskich tor wodny, ktry przechodzi przez wody otwarte, zwykle czcy dwa tory 1 przybrzene. >Termin zwizany: transit route . 28/6/05 przydwikowy Okrelenie odnoszce si do prdkoci ciaa w otaczajcym rodowisku, gdy prdko wzgldna rodowiska w jednym miejscu jest poddwikowa a w innym naddwikowa. Zjawisko to jest spotykane przy przechodzeniu od prdkoci poddwikowej do naddwikowej i odwrotnie. >Termin zwizany: speed of sound. 26/2/98

transition layer / couche de transition The airspace between the transition altitude and the transition level. 1/1/73 transition level / niveau de transition The lowest flight level available for use above the transition altitude. Related terms: altitude; transition altitude. 1/4/71 transit route / route de transit TR In air operations, a temporary air corridor of defined dimensions established in the forward area to minimize the risks to friendly aircraft from friendly air defences or surface forces. 22/6/04
2 1

transit route / route du large In maritime operations, a sea route that crosses open waters normally joining two coastal routes. Related 1 term: transit route . 22/6/04 transonic / transsonique Of or pertaining to the speed of a body in a surrounding fluid when the relative speed of the fluid is subsonic in some places and supersonic in others. This is encountered when passing from subsonic to supersonic speed and vice versa. Related term: speed of sound. 1/8/79

NATO/PdP JAWNE

380

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

transparency / preuve transparente An image fixed on a clear base by means of a photographic, printing, chemical or other process, especially adaptable for viewing by transmitted light. 2 Related terms: diapositive; plate . 1/3/81 transponder / transpondeur A receiver-transmitter which will generate a reply signal upon proper interrogation. Related term: responsor. 1/7/83 transport aircraft / aronef de transport Aircraft designed primarily for the carriage of personnel and/or cargo. Transport aircraft may be classed according to range, as follows: a. Short-range - not to exceed 1200 nautical miles at normal cruising conditions (2222 km). b. Medium-range - between 1200 and 3 500 nautical miles at normal cruising conditions (2222 and 6482 km). c. Long-range - exceeds 3 500 nautical miles at normal cruising conditions (6482 km). Related terms: strategic transport aircraft; tactical transport aircraft. 1/2/74

przezrocze Obraz, przeniesiony na czyste podoe, metod: fotograficzn, druku, chemiczn lub inn, stosowany do przegldania w wietle przechodzcym. >Terminy 2 zwizane: diapositive; plate . 26/2/98 urzdzenie odzewowe (transponder) Urzdzenie nadawczo-odbiorcze generujce sygnay odzewowe na waciwy sygna zapytania. >Termin zwizany: responsor. 26/2/98 transportowy statek powietrzny Statek powietrzny przystosowany gwnie do transportu osb i/lub adunkw. Samoloty transportowe w zalenoci od zasigu mog by klasyfikowane jako: a. Krtkiego zasigu - nie przekraczajcego 1200 mil morskich dla normalnych warunkw lotu (2222 km). b. redniego zasigu - midzy 1200 a 3 500 mil morskich dla normalnych warunkw lotu (2222 km do 6482 km). c. Dalekiego zasigu - przekraczajcego 3500 mil morskich dla normalnych warunkw lotu (6 482 km). >Terminy zwizane: strategic transport aircraft; tactical transport aircraft. 26/2/98 adowno Liczba osb, ciar lub objto adunku, ktry moe by przenoszony przez rodki transportowe w danych 4 warunkach. >Termin zwizany: payload . 26/2/98 szyk strumieniowy Samoloty transportowe odbywajce loty w pojedynczym szeregu, w formacjach lub pojedynczo, w okrelonych odstpach. >Terminy zwizane: column formation; trail formation. 26/2/98

transport capacity / capacit de transport The number of persons, weight or volume of the load which can be carried by means of transport under 4 given conditions. Related term: payload . 1/9/81 transport stream / courant arien Transport aircraft flying in single file, either in formation or singly, at defined intervals. Related terms: column formation; trail formation. 1/3/91
2

trans-shipment point / point de transbordement A location where material is transferred between vehicles. Related terms: navigation head; railhead. 4/10/00 traverse / pointer en direction To turn a weapon to the right or left on its mount. 1/12/74 traverse / cheminement graphique A method of surveying in which lengths and directions of lines between points on the earth are obtained or from field measurements, and used in determining positions of the points. Related term: ground control. 1/12/74 traverse level / altitude de transit That vertical displacement above low level air defence systems, expressed both as height and altitude, at which aircraft can cross the area. 1/3/81
2 1

punkt przeadunkowy Miejsce, gdzie przeadowywane s adunki pomidzy rodkami transportu. >Terminy zwizane: navigation head; railhead. 5/4/01 nakierowywa Obraca bro na mocowaniu w prawo lub w lewo. >20/10/10 cig poligonowy Metoda terenowych pomiarw geodezyjnych odlegoci i ktw kierunkw pomidzy punktami terenowymi suca do okrelenia wsprzdnych tych punktw. >Termin zwizany: ground control. 7/12/10

puap przejcia Takie pionowe przemieszczenie ponad niskim zasigiem obrony przeciwlotniczej, wyraone wysokoci nad ziemi i poziomem morza, na ktrych statek powietrzny moe przekroczy dany obszar. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

381

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

triage / triage sorting The evaluation and classification of wounded for purposes of treatment and evacuation. It consists of the immediate sorting of patients according to type and seriousness of injury, and likehood of survival, and the establishment of priority for treatment and evacuation to assure medical care of the greatest benefit to the largest number. 1/11/77 triage / triage sorting In battlefield maintenance, the evaluation and classification of equipment by a maintenance unit for further action. 13/12/99 triangulation station / station de triangulation trig point A point on the earth, the position of which is determined by triangulation. 1/2/74 tri-camera photography / faisceau de trois photographies Photography obtained by simultaneous exposure of three cameras systematically disposed in the air vehicle at fixed overlapping angles relative to each other in order to cover a wide field. Related terms: fan camera photography; fan cameras. 1/9/69 trig point Preferred term: triangulation station. trim size / format massicot The size of a map or chart sheet when the excess paper outside the margin has been trimmed off after printing. 1/4/71 tropopause / tropopause The transition zone between the stratosphere and the troposphere. The tropopause normally occurs at an altitude of about 25.000 to 45.000 feet (8 to 15 kilometres) in polar and temperate zones, and at 55.000 feet (20 kilometres) in the tropics. 1/11/68 troposphere / troposphre The lower layers of atmosphere, in which the change of temperature with height is relatively large. It is the region where clouds form, convection is active, and mixing is continuous and more or less complete. 1/11/68 true bearing / azimut gographique bearing Bearing measured with reference to true north. Related terms: grid bearing; magnetic bearing; relative bearing. 9/1/96 true convergence / convergence des mridiens sur le sphrode A change in the azimuth of a great circle from one
2 2

ocena stanu sortowanie Ocena i klasyfikacja rannych w celu udzielenia im pomocy i ewakuacji. Obejmuje jak najwczeniejszy podzia pacjentw w zalenoci od typu i stopnia poniesionych ran oraz szans na przeycie a take ustalenie kolejnoci leczenia i ewakuacji w celu uratowania jak najwikszej ich liczby. >5/4/01

sortowanie W systemie remontowym pola walki ocena i klasyfikacja sprztu przez oddzia remontowy w celu podjcia dalszych dziaa. >5/4/01

stanowisko triangulacyjne Punkt na powierzchni ziemi, ktrego wsprzdne okrelone zostay metod triangulacji. >26/2/98

fotografia uzyskana z trzech kamer Fotografia uzyskana przez jednoczesn ekspozycj z trzech kamer systematycznie rozmieszczonych w statku powietrznym pod ustalonymi nakadajcymi si ktami w celu otrzymania szerokiego pola pokrycia. >Terminy zwizane: fan camera photography; fan cameras. 13/5/04 stanowisko triangulacyjne >Termin zalecany: triangulation station. 26/2/98 format po obciciu Format mapy lub schematu po obciciu nadmiaru papieru poza marginesem po wydrukowaniu. >26/2/98

tropopauza Strefa przejciowa midzy stratosfer a troposfer. Zwykle tropopauza wystpuje na wysokoci okoo 25 000 do 45 000 stp (tj. 8 do 15 kilometrw) w strefie polarnej i umiarkowanej oraz na wysokoci okoo 55 000 stp (tj. 20 kilometrw) w tropiku. >26/2/98 troposfera Najnisza warstwa atmosfery, w ktrej zmiana temperatury wraz ze zmian wysokoci jest wzgldnie dua. Jest to region, gdzie tworz si chmury, konwekcja (unoszenie) jest aktywna, gdzie skraplanie jest cige i bardziej lub mniej zakoczone. >26/2/98 kurs rzeczywisty 1 azymut Kurs wzgldem rzeczywistego bieguna pnocnego. > Terminy zwizane: grid bearing; magnetic bearing; relative bearing. 10/5/01 zbieno rzeczywista Zmiana azymutu koa wielkiego z jednego poudnika na inny. >Termin zwizany: convergence. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

382

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

meridian to another. Related term: convergence. 1/8/73 true horizon / horizon vrai The boundary of a horizontal plane passing through a point of vision. 1/12/74 true horizon / horizon thorique In photogrammetry, the boundary of a horizontal plane passing through the perspective centre of a lens system. 1/12/74 true north / nord vrai ou gographique The direction from an observer's position to the geographic North Pole. The north direction of any geographic meridian. 1/4/71 trunk air route / route arienne principale An air route established for the strategic movement of military forces. 20/11/96 turn and slip indicator / indicateur combin de virage et drapage An instrument which combines the functions of a turn and a slip indicator. 1/1/80 turnaround / rotation The length of time between arriving at a point and being ready to depart from that point. It is used in this sense for the loading, unloading, refuelling and re-arming, where appropriate, of vehicles, aircraft and ships. Related term: turnaround cycle. 1/12/77
2 1

horyzont rzeczywisty Granica paszczyzny horyzontu przechodzcej przez punkt obserwacji. >8/4/04 horyzont rzeczywisty W fotogrametrii granica paszczyzny horyzontu przechodzcej przez rodek perspektywy ukadu optycznego. >8/4/04 pnoc geograficzna Kierunek ze stanowiska obserwatora do geograficznego bieguna pnocnego. Kierunek pnocny kadego poudnika geograficznego. >26/2/98 strategiczny korytarz powietrzny Droga lotnicza ustalona dla strategicznego przemieszczania si si wojskowych. >7/6/01 zakrtopolizgomierz Przyrzd czcy funkcje zakrtomierza i wskanika polizgu. >26/2/98
2

czas odtwarzania zdolnoci do dziaania Czas pomidzy przybyciem do punktu a osigniciem gotowoci do jego opuszczenia. Czas ten wykorzystywany jest, stosownie do potrzeb, na zaadunek, rozadunek, uzupenienie zapasw paliwa i przezbrojenie pojazdu, statku powietrznego lub okrtu. >Termin zwizany: turnaround cycle. 7/11/02 cykl przewozowy Termin uywany w odniesieniu do pojazdw, okrtw i statkw powietrznych obejmujcy nastpujce dziaania: czas zaadunku w punkcie wysykowym, czas dojcia do miejsca przeznaczenia i powrotu, czas rozadunku i zaadunku w punkcie przeznaczenia, czas rozadunku w punkcie powrotnym, czas planowanej obsugi, czas oczekiwania na urzdzenia. >Termin zwizany: turnaround. 7/11/02 manewr obejcia Rodzaj okrenia, w ktrym siy atakujce obchodz lub omijaj gwne pozycje obronne przeciwnika w kierunku jego obiektw tyowych, aby zmusi go do opuszczenia pozycji lub do rozdzielenia gwnych si w celu stawienia czoa zagroeniu. >Termin zwizany: envelopment. 26/2/98 punkt zwrotny W ldowych dziaaniach minowych punkt na osi rzdu lub pasa min, gdzie zmienia si jej kierunek. >12/12/00 punkt zwrotu Punkt, w ktrym samolot zaczyna zakrca od kierunku podejcia do linii ataku. >Termin zwizany: contact 2 point ; pull-up point. 26/2/98

turnaround cycle / temps de rotation A term used in conjunction with vehicles, ships and aircraft, and comprising the following: loading time at departure point; time to and from destination, unloading and loading time at destination; unloading time at returning point, planned maintenance time, and where applicable, time awaiting facilities. Related term: turnaround. 1/12/79

turning movement / mouvement tournant A variation of the envelopment in which the attacking force passes around or over the enemy's principal defensive positions to secure objectives deep in the enemy's rear to force the enemy to abandon his position or divert major forces to meet the threat. Related term: envelopment. 1/8/76 turning point / point d'inflexion In land mine warfare, a point on the centreline of a mine strip or row where it changes direction. 2/5/95 turn-in point / point de dbut d'attaque The point at which an aircraft starts to turn from the approach direction to the line of attack. Related terms: 2 contact point ; pull-up point. 1/11/68

NATO/PdP JAWNE

383

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

twilight / crpuscule The periods of incomplete darkness following sunset and preceding sunrise. Twilight is designated as civil, nautical or astronomical, as the darker limit occurs when the centre of the sun is 6 , 12 or 18 , respectively, below the celestial horizon. 1/1/73

zmierzch, wit Okresy niecakowitej ciemnoci nastpujce po zachodzie soca lub poprzedzajce wschd soca. Zmierzch i wit wyznaczane s jako kalendarzowe, morskie lub astronomiczne, gdy ciemniejszy okres pojawia si odpowiednio o 6, 12, i 18, poniej horyzontu astronomicznego. >26/2/98 ugrupowanie z dwoma elementami z przodu Formacja z dwoma elementami rozmieszczonymi obok siebie; pozostae elementy znajduj si z tyu. >26/2/98 rodzaj wybuchu >Terminy zwizane: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst; nuclear underwater burst. 26/2/98

two-up / par deux A formation with two elements disposed abreast; the remaining element(s) in rear. 1/5/63 type of burst / type d'explosion Related terms: airburst; high altitude burst; low airburst; nuclear airburst; nuclear surface burst; nuclear underground burst; nuclear underwater burst. 1/7/70

U
uncharged demolition target / ouvrage destruction prpare A demolition target for which charges have been calculated, prepared, and stored in a safe place, and for which execution procedures have been established. Related terms: demolition; technical neutralization. 1/7/93 nieuzbrojony obiekt do wysadzenia Obiekt przygotowany do wysadzenia bez umieszczania w nim adunkw wybuchowych, ktrych niezbdna ilo zostaa obliczona, skompletowana i jest przechowywana w bezpiecznym miejscu oraz dla ktrego przygotowany jest plan ich zaoenia. >Terminy zwizane: demolition; techincal neutralization. [NO-01-A005] bro nieprzeadowana Bro uprzednio przeadowana, ktr ponownie doprowadzono do stanu zaadowania. >Terminy zwizane: charged weapon; loaded weapon; unloaded weapon. 4/4/02 sprawa jawna Sprawa urzdowa, ktra nie wymaga klauzuli tajnoci, ale ktrej wyjawienie moe podlega kontroli z innych powodw. >Termin zwizany: classified matter. 26/2/98

uncharged weapon / arme dcharge A previously charged weapon which has been returned to a loaded state. Related terms: charged weapon; loaded weapon; unloaded weapon. 1/10/01

unclassified matter / texte non classifi Official matter which does not require the application of security safeguards but the disclosure of which may be subject to control for other reasons. Related term: classified matter. 1/6/63 uncontrolled mosaic / mosaque sommaire A mosaic composed of uncorrected photographs, the details of which have been matched from print to print without ground control or other orientation. Accurate measurement and direction cannot be accomplished. Related terms: mosaic; rectification. 1/9/69

mozaika niezorientowana, fotoszkic niezorientowany Mozaika zoona ze zdj lotniczych, ktre czone s przez dopasowywanie wystpujcych na nich szczegw, bez dowizania terenowego lub innej ich orientacji. Nie pozwala wykona dokadnych pomiarw ani okreli kierunkw. Terminy zwizane: mosaic; rectification. >13/5/04 niekonwencjonalne dziaania wojenne Termin oglny okrelajcy operacje prowadzone na obszarze zajtym przez przeciwnika dla osignicia celw wojskowych, politycznych lub ekonomicznych, z wykorzystaniem lokalnych zasobw i mieszkacw. >3/4/12

unconventional warfare / guerre non-conventionnelle UW General term used to describe operations conducted for military, political or economic purposes within an area occupied by the enemy and making use of the local inhabitants and resources. 1/4/92

underslung load / charge sous lingue USL

adunek podwieszony USL

NATO/PdP JAWNE 384

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

USL In helicopter transport operations, any external load hanging under the helicopter fuselage. Related term: hook operation. 1/7/88

USL W migowcowych operacjach transportowych zewntrzny adunek dowolnego typu, zawieszony pod kadubem migowca. >Termin zwizany: hook operation. 26/2/98 wysadzanie podwodne Niszczenie lub neutralizowanie przeszkd podwodnych przeprowadzane zwykle przez grupy wysadzania podwodnego. >26/2/98 uzupenianie zapasw w czasie rejsu >Termin zalecany: replenishment at sea. 26/2/98 pywajce jednostki zaopatrzeniowe Grupa pywajcych jednostek pomocniczych (tankowcw, okrtw amunicyjnych, okrtw magazynowych, itp.) odpowiednio ubezpieczonych przez eskort zorganizowan przez waciwego dowdc operacyjnego. Zadaniem tej grupy jest udzielanie wsparcia logistycznego siom morskim. >Termin zwizany: force(s). 26/2/98 niewybuchy UXO Materiay wybuchowe i amunicja, ktre byy uzbrojone, wyposaone w zapalniki lub w inny sposb przygotowane do uycia, ktre byy odpalone, wystrzelone, zrzucone lub umieszczone w taki sposb, e stanowi zagroenie dla dziaa bojowych, instalacji, personelu lub materiaw, a ktre nie eksplodoway w wyniku usterek, zego dziaania lub z innych powodw. >Termin zwizany: demining. 26/5/02 jednostka Element wojskowy, ktrego struktura zostaa okrelona przez odpowiednie wadze. >Termin zwizany: task 1,2,3 force . 8/2/01 norma nalenoci Ilo znormalizowana lub podstawowa, na ktr pozycja zaopatrzenia jest dzielona, wydawana i zuywana. >8/2/01 stan zaangaowania jednostki Stopie zaangaowania jednostki wyznaczonej i zakwalifikowanej jako siy przydzielone do NATO. >13/9/01 oficer organizacji transportu powietrznego jednostki Przedstawiciel transportowanej jednostki wojskowej odpowiedzialny za zorganizowanie jej przerzutu transportem powietrznym. >11/1/01

underwater demolition / dmolition sous-marine The destruction or neutralization of underwater obstacles; this is normally accomplished by underwater demolition teams. 1/11/68 underway replenishment Preferred term: replenishment at sea. underway replenishment force / force de ravitaillement la mer A task force of fleet auxiliaries (consisting of oilers, ammunition ships, stores issue ships, etc.) adequately protected by escorts furnished by the responsible operational commander. The function of this force is to provide underway logistic support for naval forces. Related term: force(s). 1/11/68 unexploded explosive ordnance / munition explosive non explose UXO Explosive ordnance which has been primed, fused, armed or otherwise prepared for action, and which has been fired, dropped, launched, projected or placed in such a manner as to constitute a hazard to operations, installations, personnel or material and remains unexploded either by malfunction design or for any other cause. Related term: demining. 29/5/02 unit / unit A military element whose structure is prescribed by a 1,2,3 competent authority. Related term: task force . 9/1/96 unit / unit de dotation unit of issue A standard or basic quantity into which an item of supply is divided, issued, or used. 9/1/96 unit commitment status / tat d'engagement d'unit The degree of commitment of any unit designated and categorized as a force allocated to NATO. 1/6/84
2 1 1

unit emplaning officer / officier d'embarquement de l'unit In air transport, a representative of the transported unit responsible for organizing the movement of that unit. 9/1/96 unit equipment / dotation The equipment prescribed by the table of organization and equipment, or national equivalents pertaining to 2 that unit. Related term: establishment . 1/12/74

wyposaenie jednostki Wyposaenie wyszczeglnione w tabeli nalenoci do etatu lub innych waciwych narodowych dokumentach 2 normatywnych. >Termin zwizany: establishment . 25/1/11

NATO/PdP JAWNE

385

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

unit loading / chargement par unit constitue tactical loading The loading of troop units with their equipment and supplies in the same vessels, ships, aircraft, or land vehicles. Related term: embarkation. 1/11/68

zaadunek jednostki adunek taktyczny Zaadunek oddziaw wojsk wraz z ich sprztem i zaopatrzeniem na t sam jednostk pywajc, okrt, statek powietrzny lub pojazd ldowy. >Termin zwizany: embarkation. 26/2/98 norma nalenoci 2 >Termin zalecany: unit . 26/2/98 potencja jednostki W odniesieniu do jednostek wasnych lub przeciwnika liczba personelu, wielko zapasw, uzbrojenia i pojazdw oraz zdolnoci logistyczne. >Termin zwiazany: strength. 3/4/12 uniwersalne odwzorowanie Mercatora UTM System wsprzdnych oparty na odwzorowaniu walcowym Mercatora, majcy zastosowanie do map powierzchni Ziemi od 84 stopni szerokoci geograficznej pnocnej do 80 stopni szerokoci geograficznej poudniowej. >26/2/98 nieznany W identyfikacji oznaczenie toru obiektu lub jednostki, ktra nie zostaa zidentyfikowana. >Terminy zwizane: 2 detection; friend; hostile; identification ; identification friend-or-foe; neutral; recognition. 6/11/03

unit of issue 2 Preferred term: unit . unit strength / potentiel d'une unit As applied to a friendly or enemy unit, relates to the number of personnel, amount of supplies, armament equipment and vehicles and the total logistic capabilities. Related term: strength. 1/12/70 universal transverse Mercator grid / grille de Mercator transverse universelle UTM A grid coordinate system based on the transverse Mercator projection, applied to maps of the earth's surface extending to 84 N and 80 S latitudes. 1/8/73

unknown / inconnu In identification, the designation given to an evaluated track, object or entity that has not been identified. Related terms: detection; friend; hostile; 2 identification ; identification friend-or-foe; neutral; recognition. 1/10/03 unloaded weapon / arme non approvisionne A weapon separated from its ammunition. Related terms: charged weapon; loaded weapon; uncharged weapon. 1/10/01 unmanned aerial vehicle / vhicule arien sans pilote UAV A powered, aerial vehicle that does not carry a human operator, uses aerodynamic forces to provide vehicle lift, can fly autonomously or be piloted remotely, can be expendable or recoverable, and can carry a lethal or non-lethal payload. Ballistic or semiballistic vehicles, cruise missiles, and artillery projectiles are not considered unmanned aerial vehicles. Related terms: drone; remotely piloted vehicle. 30/6/05

bro niezaadowana Bro, od ktrej amunicja jest oddzielona. >Terminy zwizane: charged weapon; loaded weapon; uncharged weapon. 4/4/02 bezzaogowy statek powietrzny bezzaogowy statek latajcy (dopuszczalny) UAV BSP BSL (dopuszczalny) Statek powietrzny o napdzie silnikowym, jednorazowego lub wielokrotnego uytku, wykorzystujcy siy aerodynamiczne dla zapewnienia siy nonej, ktry lata niezalenie lub jest pilotowany zdalnie; zdolny do przenoszenia adunkw mierciononych lub obezwadniajcych. Pociski balistyczne lub semibalistyczne, pociski rakietowe i artyleryjskie nie s uznawane za bezzaogowe statki powietrzne. >Terminy zwizane: drone; remotely piloted vehicle. 15/2/12 ogie nieobserwowany Prowadzenie ognia, bez obserwacji uderze pociskw i 3 ich wybuchw. >Termin zwizany: fire . 26/2/98 adunek niepodany Towary adowane w okresie pokoju, ktre s niepodane przez kraj-odbiorc w okresie wojny.

unobserved fire / tir non contrl Fire for which points of impact or burst are not 3 observed. Related term: fire . 1/11/68 unwanted cargo / cargaison non requise A cargo loaded in peacetime which is not required by the consignee country in wartime. Related term:

NATO/PdP JAWNE

386

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

cargo. 1/3/81 unwarned exposed / expos et non alert The vulnerability of friendly forces to nuclear weapon effects. In this condition, personnel are assumed to be standing in the open at burst time, but have dropped to a prone position by the time the blast wave arrives. They are expected to have areas of bare skin exposed to direct thermal radiation, and some personnel may suffer dazzle. Related terms: warned exposed; warned protected. 1/4/71

>Termin zwizany: cargo. 26/2/98 podatno nieuprzedzonych niechronionych Wraliwo si wasnych na dziaanie czynnikw raenia wybuchu jdrowego okrelana przy zaoeniu, e w momencie wybuchu onierze znajduj si w terenie otwartym, ale zdoali przyj pozycj lec twarz w d przed nadejciem fali uderzeniowej. Naley si spodziewa, e bd mieli odsonite obszary skry naraone na oddziaywanie bezporedniego promieniowania cieplnego, a niektrzy z nich zostan chwilowo olepieni. >Terminy zwizane: warned exposed; warned protected. 12/9/02 komenda wyej Przy wsparciu ognia artylerii ldowej i morskiej, termin uywany w zapotrzebowaniach na wsparcie ogniowe informujcy, e cel jest wyej ni punkt, na podstawie, ktrego okrelono jego wsprzdne. >26/2/98 komenda wyej Przy wsparciu ognia artylerii ldowej i morskiej, poprawka uywana przez obserwatora lub samolot obserwacyjny wprowadzana w czasie prowadzenia ognia wskazujca, e zalecane jest podniesienie wysokoci wybuchw. >26/2/98 popieszne minowanie W morskiej wojnie minowej stawianie min w prawidowych odlegociach, ale nie w nakazanych lub planowanych miejscach. Miny mog by stawiane albo wewntrz, albo na zewntrz rejonu dozwolonego w takich miejscach, aby opnia ruchy si przeciwnika bardziej ni si wasnych. >13/9/01 migowiec wielozadaniowy Wielozadaniowy migowiec przystosowany do transportu wojsk, ktry moe by uyty do dowodzenia i kierowania, wykonywania zada logistycznych, ewakuacji rannych lub w roli migowca bojowego. >26/2/98
2 1

up / plus haut In artillery and naval fire support, a term used in a call for fire to indicate that the target is higher in altitude than the point which has been used as a reference point for the target location. 1/2/74 up / plus haut In artillery and naval fire support, a correction used by an observer or a spotter in time fire to indicate that an increase in height of burst is desired. 1/2/74
2 2

urgent mining / mouillage des mines d'urgence In naval mine warfare, the laying of mines with correct spacing but not in the ordered or planned positions. The mines may be laid either inside or outside the allowed area in such positions that they will hamper the movements of the enemy more than those of our own forces. 1/8/76 utility helicopter / hlicoptre de manoeuvre Multi-purpose helicopter capable of lifting troops but may be used in command and control, logistics, casualty evacuation or armed helicopter role. 1/11/83

V
validation / validation The confirmation of the capabilities and performance of organizations, individuals, materiel or systems to meet defined standards or criteria, through the provision of objective evidence. Note: In the context of military forces, the hierarchical relationship in logical sequence is: assessment, analysis, evaluation, validation and certification. 1 Related terms: analysis ; assessment; certification; 1 evaluation . 02/03/07 valuable cargo / cargaison de valeur Cargo which may be of value during a later stage of war. Related term: cargo. 1/5/63 walidacja Potwierdzenie, poprzez obiektywne udokumentowanie, e zdolnoci i sprawno dziaania organizacji, personelu, sprztu wojskowego lub systemw speniaj okrelone normy lub kryteria. Uwaga: W odniesieniu do si zbrojnych hierarchiczny ukad poj przedstawia si nastpujco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja. >Terminy 1 zwizane: analysis ; assessment; certification; 1 evaluation . 06/11/07 adunek wartociowy adunek, ktry moe mie warto w pniejszym stadium wojny. >Termin zwizany: cargo. 26/2/98

NATO/PdP JAWNE

387

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

variability / variabilit The manner in which the probability of damage to a specific target decreases with the distance from ground zero; or, in damage assessment, a mathematical factor introduced to average the effects of orientation, minor shielding and uncertainty of target response to the effects considered. 1/5/63 vectored attack / attaque tlguide VECTAC Attack in which a weapon carrier (air, surface, or subsurface) not holding contact on the target, is vectored to the weapon delivery point by a unit (air, surface or subsurface) which holds contact on the target. 8/8/08 vector sights / viseur vectoriel Sighting systems using the vector principle and incorporating a mechanical representation of the vectors of the bombing triangle. a. Pre-set vector A sighting system in which the values for height, airspeed and wind are set manually on the bomb sight. b. Continuously set vector A sighting system in which the values for height, airspeed and drift are automatically and continuously updated. Related terms: angular velocity sights; bomb sighting system; tachometric sights. 1/12/76

zmienno prawdopodobiestwa zniszczenia celu Zaleno, zgodnie z ktr prawdopodobiestwo zniszczenia okrelonego celu zmniejsza si wraz ze wzrostem odlegoci od punktu zerowego. W ocenie zniszcze, czynnik matematyczny wprowadzany w celu urednienia wpyww pooenia, mniejszego osonicia i nieokrelonej reakcji celu na zamierzony atak. >7/2/02 atak kierowany wektorowo VECTAC Atak, w ktrym nosiciel uzbrojenia (powietrzny, ldowy, nawodny lub podwodny) nie utrzymujcy kontaktu z celem jest kierowany do punktu uwolnienia uzbrojenia przez jednostk (powietrzn, ldow, nawodn lub podwodn), ktra utrzymuje kontakt z celem. >6/10/09 celowniki wektorowe Systemy celownicze wykorzystujce reguy wektorowe i zawierajce mechaniczne przedstawienie wektorw trjkta bombardowania. a. Celownik wektorowy z preselekcj - system celowniczy, w ktrym warto wysokoci, prdkoci wzgldem powietrza i wiatru ustawiane s w celowniku bombowym rcznie. b. Wektorowy z ustawianiem cigym - system celowniczy, w ktrym wartoci wysokoci, prdkoci wzgldem powietrza i znoszenia s stale ustawiane i uaktualniane automatycznie. >Terminy zwizane: angular velocity sights; bomb sighting system; tachometric sights. 26/2/98 pojazd Samobieny, wystrzelony lub holowany rodek do transportu adunkw po ldzie, morzu lub w przestrzeni powietrznej albo kosmicznej. >Terminy zwizane: amphibious vehicle; ground-effect machine; remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle. 16/1/03 odstp midzy pojazdami Odlego midzy pojazdami ustawionymi w kolumnie, mierzona od tyu pojazdu pierwszego do przodu pojazdu bdcego za nim. >26/2/98 weryfikowa Upewni si, e znaczenie i frazeologia przekazanej informacji s zgodne z intencjami przekazujcego. >26/2/98 wierzchoek Przy wsparciu ogniowym artylerii ldowej i morskiej najwyszy punkt trajektorii pocisku. >Termin zwiazany: maximum ordinate. 26/2/98 wysoko wierzchoka >Termin zalecany: maximum ordinate. 26/2/98 zdjcie lotnicze pionowe Fotografia lotnicza wykonana w taki sposb, e o optyczna kamery w momencie ekspozycji jest prostopada do powierzchni ziemi. >26/2/98

vehicle / vhicule A self-propelled, boosted, or towed conveyance for transporting a burden on land, sea or through air or space. Related terms: amphibious vehicle; groundeffect machine; remotely piloted vehicle; unmanned aerial vehicle. 1/10/92 vehicle distance / distance entre vhicules The clearance between vehicles in a column which is measured from the rear of one vehicle to the front of the following vehicle. 1/3/82 verify / vrifier To ensure that the meaning and phraseology of the transmitted message conveys the exact intention of the originator. 1/5/63 vertex / vertex In artillery and naval fire support, the highest point in the trajectory of a projectile. Related term: maximum ordinate. 1/11/91 vertex height Preferred term: maximum ordinate. vertical air photograph / photographie arienne verticale An air photograph taken with the optical axis of the camera perpendicular to the surface of the earth.

NATO/PdP JAWNE

388

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

1/9/69 vertical interval / intervalle vertical Difference in altitude or height between two specified points or locations. 1/2/74 rnica wysokoci Rnica wysokoci bezwzgldnych lub wzgldnych pomidzy dwoma okrelonymi punktami lub miejscami. >13/9/01 zaadunek pionowy Rodzaj zaadunku, w ktrym elementy o podobnym charakterze s ukadane pionowo w adowniach statku, tak e wybrane elementy s atwo dostpne w kadym stadium rozadunku. >Termin zwizany: loading. 26/2/98 zaopatrywanie za pomoc migowcw Przerzut materiaw na statek lub ze statku za pomoc migowcw. >26/2/98 ukad pionowych instrumentw skalowych System pionowych wskanikw skalowych, ktre przedstawiaj informacje o locie i pracy silnika. >26/2/98 separacja pionowa puap wzgldny Odstp pomidzy samolotami wyraony w jednostkach odlegoci pionowej. >13/9/01 samolot pionowego lub krtkiego startu i ldowania samolot VSTOL (dopuszczalny) samolot V/STOL (nie zalecany) Samolot zdolny do wykonania pionowego startu i ldowania, krtkiego startu i ldowania bd kombinacji tych sposobw dziaania. >Terminy zwizane: short take-off and landing aircraft; short takeoff and vertical landing aircraft; vertical take-off and landing. 8/12/09

vertical loading / chargement vertical A type of loading whereby items of like character are vertically tiered throughout the holds of a ship, so that selected items are available at any stage of the unloading. Related term: loading. 1/5/63

vertical replenishment / ravitaillement vertical The use of a helicopter for the transfer of materiel to or from a ship. 1/3/81 vertical scale instrument system / systme d'instruments chelles verticales A system of vertical scale indicators which display flight and engine information. 1/2/74 vertical separation / espacement vertical relative altitude Separation between aircraft expressed in units of vertical distance. 1/7/80 vertical or short take-off and landing aircraft / aronef dcollage et atterrissage verticaux ou courts VSTOL aircraft (admitted) V/STOL aircraft (deprecated) An aircraft capable of executing a vertical take-off and landing, a short take-off and landing or any combination of these modes of operation. Related terms: short take-off and landing aircraft; short takeoff and vertical landing aircraft; vertical take-off and landing. 2/3/09 vertical situation display / prsentation de situation verticale An electronically generated display on which information on aircraft attitude and heading, flight director commands, weapon aiming and terrain following can be presented, choice of presentation being under the control of the pilot. 1/12/79 vertical speed indicator / indicateur de vitesse verticale An instrument which displays rate of climb or descent. a. Barometric - an instrument which displays the apparent vertical speed of the aircraft as derived from the rate of change of static pressure. b. Instantaneous - an instrument which displays the vertical speed of the aircraft as derived from a combination of accelerometric and barometric sources. 1/11/80

ekran sytuacji pionowej Tworzony elektronicznie obraz, na ktrym przedstawiane s informacje dotyczce wysokoci statku powietrznego nad poziomem morza, kursu, komend dotyczcych kierunku lotu, wycelowania broni i ledzenia terenu. Pilot ma moliwo wyboru poszczeglnych opcji. >26/2/98 wskanik prdkoci wznoszenia Instrument wskazujcy prdko wznoszenia lub opadania. a. Barometryczny - instrument wskazujcy pozorn pionow prdko samolotu jako pochodn szybkoci zmian cinienia statycznego. b. Chwilowy - Instrument wskazujcy pionow prdko samolotu jako pochodn kombinacji informacji pochodzcych ze rde akcelerometrycznego i barometrycznego. >26/2/98

NATO/PdP JAWNE

389

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

vertical take-off and landing / dcollage et atterrissage verticaux VTOL The capability of an aircraft to take-off and land vertically and to transfer to or from forward motion at heights required to clear surrounding obstacles. Related terms: short take-off and landing; short take-off and vertical landing aircraft; vertical/short take-off and landing aircraft. 1/11/91 very deep draught ship / navire trs grand tirant d'eau VDDS A ship with a laden draught of 13.72 metres (45 feet) or more. 1/12/77 very shallow water / trs petits fonds Water having a depth less than 10 metres. Related term: very shallow water mine countermeasures. 14/10/02 very shallow water mine countermeasures/ lutte contre les mines par trs petits fonds Searching for, detecting, locating, neutralizing and/or disposing of explosive ordnance and/or obstructions in very shallow water. Related term: very shallow water. 14/10/02 vesicant agent Preferred term: blister agent. vignetting / vignettage A method of producing a band of colour or tone on a map or chart, the density of which is reduced uniformly from edge to edge. 1/2/74 visual call sign / indicatif d'appel visuel A call sign provided primarily for visual signalling. Related term: call sign. 1/5/63

pionowy start i ldowanie VTOL Zdolno samolotu do startu i ldowania pionowego i przejcia do/z ruchu postpowego na wysokociach wymaganych do ominicia wystpujcych przeszkd. >Terminy zwizane: short take-off and landing; short take-off and vertical landing aircraft; vertical/short takeoff and landing aircraft. 26/2/98

statek o duym zanurzeniu VDDS Statek o gbokoci zanurzenia 13,72 metra (45 stp) lub wikszej. >26/2/98 akwen bardzo pytki Akwen o gbokoci do 10 metrw. >Termin zwizany: very shallow water mine countermeasures. 12/2/03

dziaania przeciwminowe w akwenach bardzo pytkich Poszukiwanie, wykrywanie, lokalizowanie, neutralizowanie i/lub unieszkodliwianie amunicji wybuchowej i/lub przeszkd w akwenach bardzo pytkich. >Termin zwizany: very shallow water. 6/3/03

rodek parzcy >Termin zalecany: blister agent. 26/2/98 winietowanie Metoda wytwarzania pasma barw lub odcieni na mapie lub planie, ktrego natenie jest jednakowo zmniejszane od krawdzi do krawdzi. >7/12/11 wzrokowy sygna wywoawczy Sygna wywoawczy wykorzystywany gwnie do sygnalizacji wzrokowej. >Termin zwizany: call sign. 7/12/11 identyfikacja wzrokowa W systemie kierowania lotami sposb naprowadzania, w ktrym statek powietrzny przemieszcza si wg wskaza radaru i automatycznie ustawia si tak, aby umoliwi pilotowi identyfikacj wzrokow. >7/12/11 wizualny wskanik wybuchu miny VMFI Urzdzenie stosowane w minach wiczebnych wskazujce, e mina wybuchaby gdyby bya uzbrojona. >7/12/11 teren o decydujcym znaczeniu Teren tak wany dla powodzenia misji, e musi by utrzymywany lub kontrolowany. >7/12/11 obszar o pierwszorzdnym znaczeniu Okrelony obszar lub instalacja, przeznaczone do ochrony przez jednostki obrony powietrznej. >26/2/98

visual identification / contrle automatique pour identification vue In a flight control system, a control mode in which the aircraft follows a radar target and is automatically positioned to allow visual identification. 1/1/73 visual mine firing indicator / indicateur visuel de mise de feu VMFI A device used with exercise mines to indicate that the mine would have detonated hat it been poised. 1/3/81 vital ground / terrain vital Ground of such importance that it must be retained or controlled for the success of the mission. 1/7/87 vital zone / zone vitale A designated area or installation to be defended by air defence units. 1/12/76

NATO/PdP JAWNE

390

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

voice call sign / indicatif d'appel phonie A call sign provided primarily for voice communications. Related term: call sign. 1/5/63

foniczny sygna wywoawczy Sygna wywoawczy wykorzystywany gwnie w cznoci fonicznej. >Termin zwizany: call sign. 26/2/98 radiolatarnia dooklna VOR Pomocniczy system radionawigacyjny wykorzystujcy porwnanie faz przesanych sygnaw ze stacji naziemnych do okrelonego namiaru. Termin jest skrtem angielskiej nazwy "Very high frequency omnidirectional radio range" (radiolatarnia oglnokierunkowa bardzo duej czstotliwoci). >26/2/98

VOR / VOR An air navigational radio aid which uses phases comparison of a ground transmitted signal to determine bearing. This term is derived from the words "very high frequency omnidirectional radio range". 1/12/76

W
wading crossing / passage gu Related terms: deep fording capability; shallow fording capability. 1/4/71 waiting position / position d'attente Any suitable position in which naval units can be kept ready for operations at immediate notice. Related term: laying-up position. 1/10/84
3

przeprawa w brd >Terminy zwizane: deep fording capability; shallow fording capability. 26/2/98 rejon wyczekiwania Jakiekolwiek dogodne miejsce, w ktrym jednostki morskie mog by utrzymywane w gotowoci do operacji na natychmiastowe wezwanie. >Termin zwizany: laying-up position. 7/11/02 chory chodzcy Pacjent nie wymagajcy noszy podczas transportu. >26/2/98 gra wojenna Symulacja operacji wojskowej dowolnymi rodkami, w ktrej stosuje si okrelone zasady, dane, metody i procedury. >8/2/01 gowica bojowa WH Cz pocisku rakietowego, pocisku, torpedy lub innego rodzaju amunicji, przeznaczona do raenia. >7/6/01 przedzia bojowy gowicy Cakowicie zmontowana gowica bojowa zawierajca stosowne czci osony i odpowiednie elementy skadowe. >26/2/98 podatno uprzedzonych niechronionych Wraliwo si wasnych na dziaanie czynnikw raenia wybuchu jdrowego, okrelana przy zaoeniu, e caa powierzchnia ciaa stanu osobowego jest osonita, a ochron termiczn zapewnia przynajmniej dwuwarstwowy mundur letni. >Terminy zwizane: unwarned exposed; warned protected. 4/4/02. podatno uprzedzonych chronionych Wraliwo si wasnych na dziaanie czynnikw raenia wybuchu jdrowego, okrelana przy zaoeniu, e onierze s czciowo chronieni przed dziaaniem ciepa, fal uderzeniow i promieniowaniem, przebywajc w zamknitych wozach bojowych lub w

walking patient / malade ambulatoire A patient not requiring a litter while in transit. 1/11/91

war game / jeu de guerre A simulation of a military operation, by whatever means, using specific rules, data, methods and procedures. 4/10/00 warhead / charge militaire WH That part of a missile, projectile, torpedo or any other munition, intended to inflict damage. 25/9/98 warhead section / section du cne de charge A completely assembled warhead including appropriate skin sections and related components. 1/5/63 warned exposed / expos et alert The vulnerability of friendly forces to nuclear weapon effects. In this condition, personnel are assumed to be prone with all skin covered and with thermal protection at least that provided by a two-layer summer uniform. Related terms: unwarned exposed; warned protected. 1/4/71 warned protected / protg et alert The vulnerability of friendly forces to nuclear weapon effects. In this condition, personnel are assumed to have some protection against heat, blast, and radiation such as that afforded in closed armoured vehicles or crouched in fox holes with improvised

NATO/PdP JAWNE

391

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

overhead shielding. Related terms: unwarned exposed; warned exposed. 1/4/71

okopach dla pojedynczego onierza z przygotowanymi doranie przykryciami. >Terminy zwizane: unwarned exposed; warned exposed. 4/4/02 wezwanie do odstpienia Poinformowanie potencjalnie wrogich jednostek, e ich dziaania koliduj z dziaaniami NATO lub kierowanymi przez NATO oraz nakazanie natychmiastowego ich zaprzestania. Uwaga: dotyczy zazwyczaj dziaa morskich. >9/5/02 zarzdzenie przygotowawcze Zapowied wydania rozkazu lub rozpoczcia dziaania. >Terminy zwizane: movement order; notice to move; order to move. 5/6/08 tryb postpowania z rezerwami wojennymi WRM Tryb postpowania lub procedury operacyjne dotyczce sprztu lub systemw utrzymywanych w rezerwie na wypadek wojny lub kryzysu. >26/2/98

warning off / sommation de dgager Notifying potentially hostile units that their actions are interfering with NATO or NATO-led operations and ordering them to stop forthwith. Note: normally used in naval operations. 1/10/01

warning order / ordre prparatoire A preliminary notice of an order or action which is to follow. Related terms: movement order; notice to move; order to move. 1/10/03 war reserve modes / modes rservs pour le temps de guerre WRM Characteristics or operating procedures of equipment or systems, which are held in reserve for war or crisis. 1/12/93 war reserves / rserves de guerre Stocks of material amassed in peacetime to meet the increase in military requirements consequent upon an outbreak of war. War reserves are intended to provide the interim support essential to sustain operations until resupply can be effected. Related terms: operational stocks; theatre operational stocks. 1/11/68

rezerwy na czas wojenny Zapasy materiaw nagromadzone w czasie pokoju dla zaspokojenia wzrostu zapotrzebowania wojskowego w wyniku wybuchu wojny. Zapasy wojenne maj na celu zabezpieczenie tymczasowego wsparcia niezbdnego dla podtrzymania dziaa do czasu, w ktrym mog nastpi kolejne dostawy. >Terminy zwizane: operational stocks; theatre operational stocks. 26/2/98 zacumowana mina pywajca W morskich dziaaniach minowych, mina przytwierdzona do cumy, pywajca po powierzchni wody, ukazujca si na powierzchni tylko w okrelonych warunkach pywowych. >Terminy zwizane: 2 antiwatching device; floating mine; mine . 17/5/11 zarzdzanie przestrzeni wodn WSM W dziaaniach bojowych na morzu, system procedur wykorzystywanych w celu nadzoru nad systemami uzbrojenia do zwalczania okrtw podwodnych, aby zapobiec ich przypadkowemu uyciu przeciwko wasnym okrtom podwodnym. >Terminy zwizane: antisubmarine warfare free area; submarine action area. 20/10/10 morski port przeadunkowy >Terminy zwizane: alternate water terminal; major water terminal; port; secondary water terminal. 26/2/98 rzut desantowy W operacjach morsko-desantowych ugrupowanie si, okrtw desantowych, kutrw desantowych, amfibii lub statkw powietrznych wymaganych do osignicia brzegu lub wyldowania w tym samym czasie. Moe by klasyfikowany pod wzgldem rodzaju, funkcji lub kolejnoci jak poniej

watching mine / mine orin en surface In naval mine warfare, a mine secured to its mooring but showing on the surface, possibly only in certain tidal conditions. Related terms: antiwatching device; 2 floating mine; mine . 1/11/75

waterspace management / gestion de l'espace marin WSM In naval warfare, a system of procedures for the control of antisubmarine weapons to prevent inadvertent engagement of friendly submarines. Related terms: antisubmarine free area; submarine action area. 16/7/96

water terminal / terminus maritime Related terms: alternate water terminal; major water terminal; port; secondary water terminal. 1/9/69 wave / vague In amphibious operations, a formation of forces, landing ships and craft, amphibious vehicles or aircraft, required to beach or land at about the same time. It can be classified as to type, function or order as shown: a. assault wave;

NATO/PdP JAWNE

392

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

b. boat wave; c. helicopter wave; d. numbered wave; e. on-call wave; f. scheduled wave. 1/10/01

a. rzut szturmowy; b. rzut odzi desantowych; c. rzut migowcw; d. rzut kolejny (okrelony odpowiedni liczb) e. rzut na wezwanie; f. rzut planowy. >4/7/02 zakres uprawnie do uycia systemu uzbrojenia WCS Poziom autonomii przyznany danemu systemowi uzbrojenia w zakresie zwalczania celw w okrelonych warunkach. >Terminy zwizane: weapons free; weapons hold; weapons tight. 22/6/10 strefa wycznego dziaania aktywnych rodkw walki rodzajw wojsk WEZ W obronie powietrznej przestrze powietrzna o okrelonych wymiarach, w ktrej odpowiedzialno za prowadzenie walki spoczywa na poszczeglnych systemach (zestawach) uzbrojenia. >6/10/09 bro masowego raenia WMD BMR Bro o duej sile raenia i moliwoci spowodowania zniszcze siy ywej, infrastruktury lub innych zasobw na du skal. 6/11/03.

weapon control status / niveau de conduite du tir WCS The degree of freedom granted to a designated weapon system to engage targets in a given environment. Related terms: weapons free; weapons hold; weapons tight. 26/8/09 weapon engagement zone / zone d'engagement d'arme WEZ In air defence, airspace of defined dimensions within which the responsibility for engagement normally rests with a particular weapon system. 8/8/08

weapon of mass destruction / arme de destruction massive WMD A weapon that is capable of a high order of destruction and of being used in such a manner as to destroy people, infrastructure or other resources on a large scale. 1/10/03 weapons assignment / affectation d'armes In air defence, the process by which weapons are assigned to individual air weapons controllers for use in accomplishing an assigned mission. 1/2/74 weapons free / tir libre In air defence, a weapon control order imposing a status whereby weapons systems may be fired at any target not positively recognized as friendly. Related terms: weapons hold; weapons tight. 1/7/73

przydzia uzbrojenia W obronie powietrznej proces przydzielania uzbrojenia indywidualnym uytkownikom w celu uycia go do realizacji przydzielonych zada. >26/2/98 ostrza dowolny W obronie powietrznej komenda wprowadzajca stan, w ktrym systemy uzbrojenia mog strzela do kadego celu, ktry nie zosta rozpoznany jako nalecy do si wasnych. >Terminy zwizane: weapons hold; weapons tight. 26/2/98 ostrza wstrzymany W obronie powietrznej komenda wprowadzajca stan, w ktrym systemy broni mog strzela tylko w obronie wasnej lub w wyniku otrzymania formalnego rozkazu. >Terminy zwizane: weapons free; weapons tight. 26/2/98 system uzbrojenia Poczenie jednego lub wielu rodkw uzbrojenia z odpowiednim sprztem, materiaami, obsug, personelem i rodkami dowozu oraz instalacj, niezbdnymi dla zapewnienia jego samowystarczalnoci. >26/2/98 ostrza ograniczony W obronie powietrznej komenda wprowadzajca stan, w ktrym systemy broni mog strzela tylko do celw

weapons hold / tir prescrit In air defence, a weapon control order imposing a status whereby weapons systems may only be fired in self-defence or in response to a formal order. Related terms: weapons free; weapons tight. 1/7/73

weapon(s) system / systme d'arme(s) A combination of one or more weapons with all related equipment, materials, services, personnel and means of delivery and deployment (if applicable) required for self-sufficiency. 1/11/86

weapons tight / tir restreint In air defence, a weapon control order imposing a status whereby weapons systems may be fired only at

NATO/PdP JAWNE

393

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

targets recognized as hostile. Related terms: weapons free; weapons hold. 1/7/83 weapon system employment concept / concept d'utilisation d'un systme d'armes A description in broad terms, based on established outline characteristics, of the application of a particular equipment or weapon system within the framework of tactical concept and future doctrines. 1/1/83 weight and balance sheet / feuillet de chargement et de centrage A sheet which records the distribution of weight in an aircraft and shows the centre of gravity of an aircraft at take-off and landing. 1/11/68 wheelbase / empattement The distance between the centres of two consecutive wheels. In the case of vehicles with more than two axles or equivalent systems, the successive wheelbases are all given in the order front to rear of the vehicle. 1/12/79 white forces / forces blanches In NATO exercises, forces used as umpires. Related term: force(s). 9/1/96 whiteout / voile blanc Loss of orientation with respect to the horizon caused by sun reflecting on snow and overcast sky. 1/9/69

rozpoznanych jako obce. >Terminy zwizane: weapons free; weapons hold. 26/2/98 plan wykorzystania systemu uzbrojenia Obszerny opis, oparty na ustalonych charakterystykach, zastosowania okrelonego sprztu lub systemu uzbrojenia, w zasadach dziaa taktycznych i przyszych doktryn. >26/2/98

arkusz rozmieszczenia ciaru i zrwnowaenia samolotu Rejestr rozmieszczenia ciaru w samolocie uwzgldniajcy rodek cikoci samolotu podczas startu i ldowania. >26/2/98 rozstaw osi Odlego mierzona od rodka k. W przypadku pojazdu posiadajcego wicej ni dwie osie lub posiadajcego rwnorzdne systemy, kolejne rozstawy osi s podane w porzdku od przodu do tyu pojazdu. >26/2/98 siy biaych W wiczeniach NATO siy wystpujce jako rozjemcy. >Termin zwizany: force(s). 8/2/01 utrata widocznoci Utrata orientacji w odniesieniu do horyzontu spowodowana odbiciem promieni sonecznych od niegu lub chmur. >26/2/98 samolot zwalczania rodkw obrony powietrznej Samolot przystosowany do prowadzenia rozpoznania, lokalizacji i fizycznego neutralizowania lub niszczenia ldowych systemw obrony powietrznej przeciwnika, wykorzystujcy urzdzenia pomiarowe promieniujce energi elektromagnetyczn. >22/9/99 prdko wiatru Pozioma orientacja i prdko wiatru. >26/2/98

wild weasel / wild weasel An aircraft specially modified to identify, locate, and physically suppress or destroy ground based enemy air defence systems that employ sensors radiating electromagnetic energy. 1/8/82

wind velocity / vecteur vent The horizontal direction and speed of air motion. 1/9/74 wingman / ailier A pilot flying subordinate to and in support of his designated leader; also, the aircraft flown in this role. 1/3/81 withdrawal operation / dsengagement A planned operation in which a force in contact disengages from an enemy force. 1/7/83

skrzydowy Pilot leccy za prowadzcym, podlegy i kierowany przez prowadzcego; take: samolot wykonujcy takie zadanie. >26/2/98 manewr wycofania Zaplanowana operacja, w ktrej siy zbrojne bdce w stycznoci z nieprzyjacielem przerywaj z nim kontakt. >26/2/98 kotwicowisko przeadunkowe Rodzaj kotwicowiska, na ktrym stoj okrty w celu zaadunku lub rozadunku towaru na jednostki eglugi przybrzenej (kabotaowce) lub lichtugi (barki). >Terminy zwizane: dispersal; emergency anchorage. 1/3/01

working anchorage / mouillage de travail An anchorage where ships lie to load or discharge cargoes overside using coasters or lighters. Related terms: dispersal; emergency anchorage. 9/1/96

NATO/PdP JAWNE

394

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

wounded in action / bless au combat WIA A battle casualty other than "killed in action" who has incurred an injury due to an external agent or cause. The term encompasses all kinds of wounds and other injuries incurred in action, whether there is a piercing of the body, as in a penetrating or perforated wound, or none, as in the contused wound; all fractures, burns, blast concussions, all effects of biological and chemical warfare agents, the effects of exposure to ionizing radiation or any other destructive weapon or agent. Related terms: battle casualty; casualty; died of wounds received in action; killed in action; nonbattle casualty. 1/11/68

ranny w walce WIA W odrnieniu od terminu killed in action, okrelenie ofiary walki, ktra odniosa ran spowodowan czynnikiem zewntrznym. Termin obejmuje wszystkie rodzaje ran i uszkodze odniesionych w walce, bez wzgldu na to czy nastpio przebicie ciaa, jak w przypadku penetracji lub podziurawienia, czy nie, jak to ma miejsce w przypadku rany kontuzyjnej (stuczenia); wszystkie zamania (pknicia), oparzenia, wstrzsy spowodowane wybuchem (fal uderzeniow), wszystkie szkodliwe efekty oddziaywania broni biologicznej lub chemicznej, efekty zwizane z wystawieniem na promieniowanie jonizujce lub jakiekolwiek inne niszczycielskie dziaanie rodkw bojowych. >Terminy zwizane: battle casualty; casualty; died of wounds received in action; killed in action; non-battle casualty. 26/2/98

X
X-scale / chelle en X On an oblique photograph, the scale along a line parallel to the true horizon. 1/9/69 skala osi X (odcitych) Na zdjciu skonym skala wzdu linii rwnolegych w stosunku do rzeczywistego poziomu. >26/2/98

Y
yaw / lacet The rotation of an aircraft, ship or missile about its vertical axis so as to cause the longitudinal axis of the aircraft, ship or missile to deviate from the flight line or heading in its horizontal plane. 1/12/74 yaw / lacet The rotation of a camera or a photograph coordinate system about either the photograph z-axis or the exterior z-axis. 1/12/74 yaw / lacet Angle between the longitudinal axis of a projectile at any moment and the tangent to the trajectory in the corresponding point of flight of the projectile. 1/12/74 Y-hour / heure Y In airmobile operations, the time at which the first helicopter in the first wave departs or is due to depart the pick-up point. Related terms: C-day; D-day; Eday; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; K-hour; Lhour; M-day; P-hour; T-day; T-hour. 26/8/09 Y-scale / chelle en Y On an oblique photograph, the scale along the line of the principal vertical, or any other line inherent or plotted, which, on the ground, is parallel to the principal vertical. 1/7/70
3 2 1

odchylenie Obrt statku powietrznego, okrtu lub rakiety wok osi pionowej, ktry powoduje, e o poduna statku powietrznego, okrtu lub rakiety zbacza z kursu w swojej paszczynie poziomej. >26/2/98 odchylenie Obrt aparatu fotograficznego lub ukadu wsprzdnych wok osi Z zdjcia lub osi Z zewntrznego ukadu wsprzdnych. >26/2/98 odchylenie Kt pomidzy osi podun pocisku, w kadym momencie, a styczn do trajektorii w odpowiednim punkcie lotu pocisku. >26/2/98 godzina Y W dziaaniach aeromobilnych, czas, w ktrym pierwszy migowiec pierwszego rzutu odlatuje lub ma odlecie z punktu podjcia desantu. >Terminy zwizane: C-day; D-day; E-day; F-hour; G-day; G-hour; H-hour; K-day; Khour; L-hour; M-day; P-hour; T-day; T-hour. 22/6/10 skala osi Y (rzdnych) Na zdjciu skonym skala wzdu linii osi gwnej lub jakiejkolwiek innej linii wasnej lub wykrelonej, ktra w stosunku do terenu jest rwnolega do osi gwnej. >26/2/98
3 2

NATO/PdP JAWNE

395

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Z
zero-length launching / dpart ponctuel A technique in which the first motion of the missile or aircraft removes it from the launcher. 1/11/68 Z-marker beacon / radioborne Z A type of radio beacon, the emissions of which radiate in a vertical cone shaped pattern. Related terms: beacon; cone of silence; fan marker beacon; radio beacon. 1/4/82 zone of fire / zone de tir An area into which a designated ground unit or fire support asset delivers, or is prepared to deliver, fires. 4/11/05 Z-scale / chelle en Z On an oblique photograph, the scale used in calculating the height of an object. Also the name given to this method of height determination. 1/9/69 zulu time / heure zulu Greenwich Mean Time. 1/9/69 wystrzeliwanie bezprowadnicowe Technika, w ktrej ruch pocztkowy rakiety lub samolotu uwalnia j z wyrzutni samolotu. >26/2/98 radiolatarnia Z Rodzaj radiolatarni emitujcej sygnay o polaryzacji pionowej i stokowej charakterystyce promieniowania. >Terminy zwizane: beacon; cone of silence; fan marker beacon; radio beacon. 25/1/11 strefa ostrzau Obszar, do ktrego wyznaczona jednostka wojsk ldowych lub rodki wsparcia prowadz ostrza lub s przygotowane do jego prowadzenia. >27/6/06 skala osi Z Na zdjciu skonym, skala uywana przy obliczeniach wysokoci obiektu. Take nazwa nadana tej metodzie oznaczania wysokoci. >26/2/98 czas zulu Czas uniwersalny (GMT). >13/9/01

NATO/PdP JAWNE

396

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CZ III WYKAZ SKRTW

Skrt i termin angielski

Skrt i termin polski

A
A army A/C AC (admitted) aircraft A/S area search AAM air-to-air missile AAW anti-air warfare AC aircraft Preferred abbreviation: A/C AC ASC (admitted) airspace control AC army corps ACA airspace control authority ACC area control centre ACINT acoustic intelligence ACP airborne command post ACS aircraft cross-servicing ACS airspace control system
2 1 3 2 1

A wojska ldowe A/C AC (dopuszczalny) statek powietrzny

przeszukiwanie obszaru AAM pocisk rakietowy powietrze-powietrze AAW morska obrona powietrzna AC statek powietrzny Zalecany skrt: A/C ASC 2 AC (dopuszczalny) kontrola przestrzeni powietrznej AC korpus armijny ACA organ kontroli przestrzeni powietrznej ACC centrum kontroli obszaru
3 1

rozpoznanie akustyczne ACP powietrzne stanowisko dowodzenia ACS wzajemna obsuga statku powietrznego ASCS 2 ACS (dopuszczalny) system kontroli przestrzeni powietrznej
1

NATO/PdP JAWNE

397

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ACU Aircraft control unit ACV air cushion vehicle AD aerodrome AD air defence
2 1

ACU jednostka kierowania statkami powietrznymi jednostka kontroli lotu ACV 1 poduszkowiec AD lotnisko AD OP (dopuszczalny) obrona powietrzna ADA obszar obrony powietrznej ADC dowdztwo obrony powietrznej ADCC centrum kierowania obron powietrzn ADCON administrowanie ADGE naziemny system rozpoznania i dowodzenia obron powietrzn ADIZ strefa identyfikacji obrony powietrznej ADM amunicja jdrowa burzca ADR usuwanie zniszcze lotniskowych ADR rejon obrony powietrznej AECC centrum kontroli lotniczej ewakuacji medycznej AECO koordynator lotniczej ewakuacji medycznej AEROMEDEVAC lotnicza ewakuacja medyczna AES system lotniczej ewakuacji medycznej AF AUF (dopuszczalny) siy wzmocnienia
2 1 2 1

ADA air defence area ADC air defence command ADCC air defence control centre ADCON administrative control ADGE Air defence ground environment

ADIZ air defence identification zone ADM atomic demolition munition ADR aerodrome damage repair ADR air defence region AECC aeromedical evacuation control centre AECO aeromedical evacuation coordinating officer AEROMEDEVAC aeromedical evacuation AES aeromedical evacuation system AF AUF (admitted) augmentation force
2 1

NATO/PdP JAWNE

398

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

AFCS automatic flight control system AG army group AGM air-to-ground missile AH attack helicopter AI air interception AI air interdiction AIR area of intelligence responsibility Alt. altitude AMA artillery manoeuvre area AML additional military layer AOA amphibious objective area AOI area of interest AOO area of operations AOOI area of operational interest AOR area of responsibility APIC allied press information centre AR air reconnaissance AR air route ARA artillery reserved area
2 1 2 1

AFCS automatyczny system kontroli lotu AG grupa armii AGM pocisk rakietowy powietrze-ziemia AH migowiec uderzeniowy AI przechwytywanie obiektu powietrznego AI izolacja lotnicza AIR rejon odpowiedzialnoci rozpoznawczej Alt. wysoko bezwzgldna AMA rejon manewru artylerii AML dodatkowe warstwy wojskowe AOA rejon operacji desantowej AOI rejon zainteresowania AOO rejon dziaa AOOI rejon zainteresowania operacyjnego AOR obszar odpowiedzialnoci APIC sojusznicze centrum informacji prasowej AR rozpoznanie powietrzne AR droga lotnicza ARA rejon zastrzeony dla artylerii
2 1 2 1

NATO/PdP JAWNE

399

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ARM antiradiation missile

1

ARM pocisk rakietowy naprowadzany na rdo promieniowania AS przewaga w powietrzu AS wsparcie dodatkowe ASC kontrola przestrzeni powietrznej
2 1

AS air superiority AS associated support ASC airspace control 2 Preferred abbreviation: AC ASM air-to-surface missile ASOC air support operations centre ASR available supply rate ASW antisubmarine warfare ASWFA antisubmarine warfare free area AT antiterrorism ATCC air traffic control centre ATF amphibious task force AUF augmentation force Preferred abbreviation: AF AWSM acoustic warfare support measures
2

ASM pocisk rakietowy powietrze-woda ASOC centrum operacyjne wsparcia lotniczego ASR poziom dostpnych rodkw zaopatrzenia ASW zwalczanie okrtw podwodnych ASWFA rejon zwalczania okrtw podwodnych, rejon ZOP AT antyterroryzm ATCC centrum kontroli ruchu lotniczego ATF siy zadaniowe desantu morskiego AUF siy wzmocnienia Zalecany skrt: AF AWSM wsparcie walki akustycznej

B
BC battle casualty BDA battle damage assessment BDR battle damage repair BM ballistic missile BC straty bojowe BDA ocena strat i zniszcze bojowych BDR naprawa uszkodze bojowych BM rakietowy pocisk balistyczny

NATO/PdP JAWNE

400

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

BPA battlefield psychological activities Bty battery BW biological warfare

BPA dziaania psychologiczne na polu walki Bty bateria BW wojna biologiczna

C
C/S call sign C2CS command and control communication system C2S command and control system C2W command and control warfare CA coordinating authority CA counter-aggression CAG carrier air group CAO counter-air operation CAP combat air patrol CARP computed air release point CARSTRIKFOR carrier striking force CAS close air support CAT container anchorage terminal CBU cluster bomb unit CC component command CC component commander
2 1 2 1

C/S znak wywoawczy C2CS system dowodzenia i kierowania cznoci C2S system dowodzenia i kierowania C2W walka w obszarze dowodzenia CA uprawnienia do koordynacji CA przeciwdziaanie agresji CAG lotniskowcowa grupa lotnicza CAO dziaanie w ramach walki o przewag w powietrzu CAP bojowy patrol powietrzny CARP obliczony punkt zrzutu z powietrza CARSTRIKFOR lotniskowcowe siy uderzeniowe CAS bezporednie wsparcie lotnicze CAT terminal kotwiczny do przeadunku kontenerw CBU bomba kasetowa CC dowdztwo komponentu
2 1

dowdca komponentu

NATO/PdP JAWNE

401

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CC compression chamber CCRP continuously-computed release point CCT combat control team CD civil defence CDOS combat day of supply CE crisis establishment CEP circular error probable CHOP change of operational control CI counter-intelligence

CC komora cinieniowa CCRP obliczany w sposb cigy punkt zrzutu uzbrojenia CCT bojowa grupa kontroli ruchu CD obrona cywilna CDOS zaopatrzenie na dob walki CE obsada na czas kryzysu CEP prawdopodobne uchylenie koowe CHOP zmiana kontroli operacyjnej CI KW kontrwywiad CIC BCI bojowe centrum informacyjne CIMIC wsppraca cywilno-wojskowa CIS systemy cznoci i informatyki CL adunek bojowy CM zarzdzanie kryzysowe CAN atak na sie informatyczn CNE penetracja sieci informatycznej COA wariant dziaania COG rodek cikoci COIN zwalczanie rebelii

CIC combat information centre

CIMIC civil-military cooperation CIS communication and information systems CL combat load CM crisis management CNA computer network attack CNE computer network exploitation COA course of action COG centre of gravity COIN counter-insurgency

NATO/PdP JAWNE

402

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

COLPRO collectice chemical, biological, radiological and nuclear protection COM commander COMINT communications intelligence COMMZ communication zone CONOPS concept of operations CONPLAN contingency plan COTS commercial off-the-shelf CP collection plan CP command post
3 2 1

COLPRO zbiorowa ochrona przed skaeniami

COM dowdca COMINT wywiad radiowy, rozpoznanie radiowe COMMZ strefa komunikacji CONOPS koncepcja operacji CONPLAN plan alternatywny COTS oglnodostpny CP plan zbierania informacji CP SD stanowisko dowodzenia CP punkt kontrolny CPX wiczenia dowdczo-sztabowe CRC orodek kierowania i meldowania CRD termin wymagany przez dowdc CRG rubie cznoci CRS system kierowania i meldowania
3 2 1

CP control point CPX command post exercise CRC control and reporting centre CRD commanders required date CRG communication reporting gate CRS control and reporting system CRS
1 2 1

crisis response shipping

CS close support CS combat support CSAR combat search and rescue
2

egluga w dziaaniach kryzysowych

wsparcie bliskie CS wsparcie bojowe CSAR dziaania poszukiwawczo-ratownicze w warunkach bojowych

NATO/PdP JAWNE

403

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

CSS combat service support CSU casualty staging unit CT counterterrorism CTZ control zone Cvy convoy CZ combat zone

CSS zabezpieczenie dziaa bojowych CSU medyczna jednostka etapowa CT przeciwdziaanie terroryzmowi CTZ strefa kontroli Cvy konwj CZ strefa dziaa bojowych

D
DA damage assessment DA direct action DAMCON damage control DF defensive fire DISSUB distressed submarine DISTAFF directing staff Preferred term: exercise directing staff DMZ demilitarized zone DP distribution point DS direct support DTG date-time group DZ drop zone
2 1

DA ocena zniszcze DA akcja bezporednia DAMCON obrona przeciwawaryjna DF ogie obronny DISSUB okrt podwodny w niebezpieczestwie DISTAFF kierownictwo wiczenia Termin zalecany: exercise directing staff DMZ strefa zdemilitaryzowana DP punkt dystrybucji DS wsparcie bezporednie DTG grupa czasowa DZ strefa zrzutu
2

E
ECM electronic countermeasures ECM przeciwdziaanie elektroniczne

NATO/PdP JAWNE

404

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

ED electronic deception EE emergency establishment EJ electronic jamming ELINT electronic intelligence EMC electromagnetic compatibility EMCON emission control EMI electromagnetic interference EN electronic neutralization EO electro-optics EOB electronic order of battle EOD explosive ordnance disposal EOM end of mission EOR explosive ordnance reconnaissance EPM electronic protective measures ESM electronic warfare support measures EW early warning EW electronic warfare
2 1

ED dezinformacja elektroniczna EE obsada na czas zagroenia EJ zakcanie elektroniczne ELINT wywiad elektroniczny, rozpoznanie elektroniczne EMC kompatybilno elektromagnetyczna EMCON kontrola emisji EMI zakcenia elektromagnetyczne EN obezwadnianie elektroniczne EO elektrooptyka EOB ukad walki elektronicznej EOD niszczenie amunicji wybuchowej EOM koniec zadania EOR rozpoznanie amunicji wybuchowej EPM dziaania obrony elektronicznej ESM wsparcie walki elektronicznej EW wczesne ostrzeganie WE 2 EW (dopuszczalny) walka elektroniczna EX EXE wiczenie Exfil. 1 ewakuacja
1

EX exercise

Exfil. exfiltration

NATO/PdP JAWNE

405

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

EXSPEC exercise specifications EZ extraction zone

EXSPEC specyfikacja wiczenia EZ strefa wyrzutu

F
FAC forward air controller FC fire control FCR fire-control radar FCS fire-control system FEBA forward edge of the battle area FFE fire for effect FIR flight information region FIS flight information service FLOT forward line of own troops FO forward observer FOV field of view FP force protection FPF final protective fire FRAGO fragmentary order FS fire support FSA fire support area FSC fire support coordination FAC wysunity posterunek naprowadzania lotnictwa FC kierowanie ogniem FCR radar kierowania ogniem FCS system kierowania ogniem FEBA przedni skraj pola walki FFE ogie skuteczny FIR rejon informacji powietrznej FIS obsuga informacyjna lotw FLOT przednia rubie wojsk wasnych FO obserwator wysunity FOV pole widzenia FP ochrona wojsk FPF ogie zaporowy FRAGO rozkaz czciowy

wsparcie ogniowe FSA rejon wsparcia ogniowego FSC koordynacja wsparcia ogniowego

NATO/PdP JAWNE

406

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

FSCL fire support coordination line

FSCL linia koordynacji wsparcia ogniowego

G
GCI ground-controlled interception GEM ground-effect machine GEP generic plan GFR gap-filler radar GLO ground liaison officer GOTS government off-the-shelf GS general support GZ SZ (admitted) ground zero GCI przechwytywanie przy naprowadzaniu z ziemi GEM 2 poduszkowiec GEP plan oglny GFR radar wypeniajcy luki w pokryciu radiolokacyjnym GLO oficer cznikowy dziaa ldowych GOTS wyprodukowany na zamwienie rzdowe GS wsparcie oglne GZ SZ (dopuszczalny) punkt zerowy

H
HA humanitarian assistance HDC helicopter direction centre HIDACZ high-density airspace control zone HA wsparcie humanitarne HDC centrum kierowania migowcami HIDACZ strefa kontroli przestrzeni powietrznej duej intensywnoci HN pastwo-gospodarz HNS wsparcie przez pastwo-gospodarza HOB wysoko wybuchu HPT cel wysokoopacalny HUD zobrazowanie przezierne

HN host nation HNS host-nation support HOB height of burst HPT high pay-off target HUD head-up display

NATO/PdP JAWNE

407

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

HUMINT human intelligence

HUMINT RO (dopuszczalny) rozpoznanie osobowe

I
IAP instrument approach procedure IAP procedura podejcia do ldowania wedug wskaza przyrzdw IDP przesiedleniec wewntrzny IED improwizowane urzdzenie wybuchowe IEF centrum tranzytowe ewakuacji medycznej IFF identyfikacja swj - obcy ILDP okres nieaktywny (upienie) pomidzy ustawieniami miny ILS system ldowania wedug wskaza przyrzdw ILS zintegrowane zabezpieczenie logistyczne INS inercyjny system nawigacyjny Int. INTEL (dopuszczalny) dane wywiadowcze, dane rozpoznawcze, wywiad, rozpoznanie, wywiadowczy, rozpoznawczy INTEL dane wywiadowcze, dane rozpoznawcze, wywiad, rozpoznanie, wywiadowczy, rozpoznawczy Zalecany skrt: Int. IO organizacja midzynarodowa IP punkt wyjciowy ISOPS indywidualne rodki ochrony przed skaeniami IPF siy na miejscu
2 1

IDP internally displaced person IED improvised explosive device IEF in-transit evacuation facility IFF identification, friend-or-foe ILDP inter-look dormant period
1

ILS instrument landing system ILS integrated logistic support INS inertial navigation system Int. INTEL (admitted) intelligence
2

INTEL intelligence Preferred abbreviation: Int.

IO international organisation IP initial point IPE individual protective equipment IPF in-place force

NATO/PdP JAWNE

408

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

IPIR initial programmed interpretation report IR information requirements IRLS infrared linescan system IS information system IVC immediately vital cargo

IPIR wstpny meldunek z interpretacji zobrazowania IR potrzeby informacyjne IRLS system liniowego skanowania w podczerwieni IS system informatyczny IVC adunek o szczeglnym znaczeniu

J
J joint staff JFENGR joint force engineer JOA joint operations area J sztab poczony JFENGR szef inynierii si poczonych JOA obszar operacji poczonych

K
KIA killed in action KIA polegy w walce

L
LF landing force LIVEX live exercise Log. logistics LP landing point LRN lay reference number LS leaver section LSD landing ship dock LZ landing zone LF siy desantu LIVEX wiczenie z wojskami Log. logistyka LP punkt ldowania LRN numer okrelajcy pooenie miny LS grupa odczajca si LSD okrt desantowy z dokiem LZ strefa ldowania

NATO/PdP JAWNE

409

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

M
MASCAL mass casualties MASINT measurement and signature intelligence MC mission commander MCC movement control centre 2 Preferred term: movement control MASCAL straty masowe MASINT rozpoznanie pomiarowo-badawcze MC dowdca misji MCC CKRW centrum kierowania ruchem wojsk 2 Termin zalecany: movement control MEF zasadnicze siy do wykonania zadania MER maksymalny zasig skuteczny MERSHIP statek handlowy MGRS wojskowy ukad wsprzdnych topograficznych MILENG inynieria wojskowa MIO morska operacja zaporowa MISREP meldunek z wykonania zadania (misji) MLC wojskowa klasyfikacja obcienia MN wielonarodowy MOS minimalna droga startowa MPI redni punkt uderzenia MSA minimalna bezpieczna wysoko Msg wiadomo MSG zasady naliczania zasobw osobowych

MEF mission-essential force MER maximum effective range MERSHIP merchant ship MGRS military grid reference system MILENG military engineering MIO maritime interdiction operation MISREP mission report MLC military load classification MN multinational MOS minimum operating strip MPI mean point of impact MSA minimum safe altitude Msg Message MSG manpower scaling guideline

NATO/PdP JAWNE

410

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Msn mission MSR main supply route MW mine warfare

Msn misja MSR gwna droga zaopatrzenia MW dziaania minowe

N
NAI named area of interest NALSS naval advanced logistic support site NAI oznaczony rejon zainteresowania NALSS rozwinity rejon zabezpieczenia logistycznego si morskich NC3S systemy konsultacji, dowodzenia i kierowania NATO NCAGS wojskowa wsppraca i doradztwo dla eglugi morskiej NEO operacja ewakuacji personelu niewojskowego NFLS wysunity rejon zabezpieczenia logistycznego si morskich NGO organizacja pozarzdowa NLW bro obezwadniajca NMA narodowa wadza wojskowa NMA wadze wojskowe NATO NMB organ wojskowy NATO NOTAM komunikat dla personelu lotniczego NOTS wyprodukowany dla NATO NRT czas zbliony do rzeczywistego
2 1

NC3S NATO consultation, command and control systems

NCAGS naval cooperation and guidance for shipping

NEO non-combatant evacuation operation NFLS naval forward logistic site

NGO non-governmental organization NLW non-lethal weapon NMA national military authority NMA NATO military authority NMB NATO military body NOTAM notice to airmen NOTS NATO off-the-shelf NRT near real time
2 1

NATO/PdP JAWNE

411

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

NSA national shipping authority NTM notice to move NW nuclear warfare NWS nuclear-weapons state Preferred term: military nuclear power

NSA narodowe wadze morskie NTM gotowo do przemieszczenia NW dziaania z uyciem broni jdrowej NWS pastwo posiadajce bro jdrow Termin zalecany: military nuclear power

O
OA objective area Obj objective OCA offensive counter-air operation OA rejon celu Obj cel OCA dziaania ofensywne w ramach walki o przewag w powietrzu OCE oficer prowadzcy wiczenie OCS oficer prowadzcy etap wiczenia OE rodowisko operacyjne OFN inne siy dla NATO OMF pierwotny punkt medyczny Op 1 OP (dopuszczalny) operacja OP operacja Zalecany skrt: Op OP posterunek obserwacyjny OPCOM dowodzenie operacyjne OPCON kontrola operacyjna
2 1

OCE officer conducting the exercise OCS officer conducting the serial OE operational environment OFN other forces for NATO OMF originating medical facility Op 1 OP (admitted) operation OP operation Preferred abbreviation: Op OP observation post OPCOM operational command OPCON operational control
2 1

NATO/PdP JAWNE

412

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

OPFOR opposing forces OPINTEL operational intelligence OPLAN operation plan OPORD operation order OPS operational performance standard OPSEC operations security OR operational requirement ORBAT order of battle ORE operational readiness evaluation OSE officer scheduling the exercise OSINT open source intelligence OTC officer in tactical command

OPFOR siy przeciwnika OPINTEL rozpoznanie operacyjne OPLAN plan operacji OPORD rozkaz bojowy OPS norma sprawnoci dziaania OPSEC bezpieczestwo operacji OR wymg operacyjny ORBAT skad bojowy ORE ocena gotowoci operacyjnej OSE oficer planujcy wiczenie OSINT dane wywiadowcze ze rde jawnych OTC oficer sprawujcy dowdztwo taktyczne

P
PCA psychological consolidation activities PE peace enforcement PE peacetime establishment PE probable error Preferred term: horizontal error PI public information PIC press information centre
3 2 1

PCA konsolidujce dziaania psychologiczne PE wymuszanie pokoju PE obsada na czas pokoju PE bd prawdopodobny Termin zalecany: horizontal error PI informacja publiczna PIC centrum informacji prasowej
3 2 1

NATO/PdP JAWNE

413

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

Pk kill probability PK peacekeeping PL phase line PL 1 payload 2 payload PLB personal locator beacon PM preventive maintenance POE port of embarkation PSF peace support force PSO peace support operation PsyOp psychological operation
2 1

Pk prawdopodobiestwo zniszczenia PK utrzymanie pokoju PL linia fazowa PL 1 adunek uyteczny 2 adunek uyteczny PLB osobisty sygnalizator lokalizacyjny PM zapobiegawcza obsuga techniczna POE port zaadunku PSF siy wsparcia pokoju PSO operacja wsparcia pokoju PsyOp PSYOPS dziaania psychologiczne
2 1

R
R/A radius of action RA rear area RAS replenishment at sea RDF radio direction finding RECCE reconnaissance RECCEXREP reconnaissance exploitation report RECSHIP receiving ship REP recognized environmental picture R/A promie dziaania RA rejon (strefa) tyw RAS uzupenienie na morzu RDF radiowy namiar kierunku RECCE rozpoznanie RECCEXREP meldunek z rozpoznania RECSHIP okrt odbierajcy REP zobrazowanie sytuacji rodowiskowej

NATO/PdP JAWNE

414

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

RES radiation exposure state RIP relief in place ROA radius of action Preferred abbreviation: R/A ROE rules of engagement RP release point RP reporting post RPV remotely piloted vehicle RSP render safe procedures Preferred term: explosive ordnance disposal procedures RSR required supply rate RV R/V (deprecated) rendezvous point RV re-entry vehicle RVR runway visual range
2 1

RES stan napromienienia RIP luzowanie ROA promie dziaania Zalecany skrt: R/A ROE zasady uycia si RP punkt zwolnienia RP posterunek obserwacyjno-meldunkowy RPV pojazd zdalnie sterowany RSP procedury bezpiecznego unieszkodliwiania Termin zalecany: explosive ordnance disposal procedures RSR wielko wymaganego zaopatrzenia RV R/V (nie zalecany) punkt spotkania
2 1

segment do wejcia z kosmosu w atmosfer RVR zasig widocznoci pasa startowego

S
SA staging area SAA submarine action area SACC supporting arms coordination centre Preferred term: fire support coordination centre SACEUR Supreme Allied Commander, Europe SACT Supreme Allied Commander Transformation SA rejon poredni SAA rejon dziaania okrtw podwodnych SACC centrum koordynacji wsparcia ogniowego Termin zalecany: fire support coordination centre SACEUR Naczelny Sojuszniczy Dowdca w Europie SACT Najwyszy Sojuszniczy Dowdca ds. Transformacji

NATO/PdP JAWNE

415

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

SAM surface-to-air missile SAR search and rescue

SAM pocisk rakietowy ziemia-powietrze SAR poszukiwanie i ratowanie, poszukiwanie i ratownictwo (dopuszczalny) SC dowdztwo strategiczne SCATMIN SM mina narzutowa SCP punkt wsppracy z eglug SDOS dzienna norma zaopatrzenia SEAC koordynator rejonu wicze okrtw podwodnych SEAD obezwadnianie obrony przeciwlotniczej przeciwnika SHELREP meldunek ogniowy SIF zdolno selektywnej identyfikacji SIGINT wywiad elektromagnetyczny, rozpoznanie elektromagnetyczne SITREP meldunek sytuacyjny SLAR pokadowy radar obserwacji bocznej SM mina narzutowa SMAA koordynator ruchu okrtw podwodnych SOA prdko postpowa SOCCE element dowodzenia i kierowania operacjami specjalnymi SOP standardowa procedura operacyjna Termin zalecany: standing operating procedure
1

SC strategic command SCATMIN scatterable mine

SCP shipping cooperation point SDOS standard day of supply SEAC submarine exercise area coordinator SEAD suppression of enemy air defences

SHELREP shelling report SIF selective identification feature SIGINT signals intelligence

SITREP situation report SLAR side-looking airborne radar SM scatterable mine SMAA submarine movement advisory authority SOA speed of advance SOCCE special operations command and control element
1

SOP standard operating procedure Preferred term: standing operating procedure

NATO/PdP JAWNE

416

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

SOP standing operating procedure SP start point SPA strategic psychological activities SPA submarine patrol area SRT short-range transport aircraft STANAG NATO standardization agreement SUBNOTE submarine notice SUBOPAUTH submarine operating authority SUPIR supplemental programmed interpretation report
2 1

SOP obowizujca procedura dziaania SP punkt wyjciowy SPA strategiczne dziaania psychologiczne SPA rejon patrolowania okrtu podwodnego SRT samolot transportowy krtkiego zasigu STANAG porozumienie standaryzacyjne NATO SUBNOTE komunikat o ruchach okrtw podwodnych SUBOPAUTH dowdztwo operacyjne okrtw podwodnych SUPIR uzupeniajce programowe sprawozdanie interpretacyjne Sy 1. bezpieczestwo; 2. rodki bezpieczestwa; 3. instytucje bezpieczestwa SYNEX wiczenie syntetyczne SZ punkt zero Termin zalecany: ground zero.
2 1

Sy security

SYNEX synthetic exercise SZ surface zero Preferred term :ground zero.

T
TA tasking authority TACC tactical air control centre TA organ zlecajcy

centrum koordynacji taktycznych operacji powietrznych TACOM dowdztwo taktyczne TACON kontrola taktyczna TACP grupa dowodzenia lotnictwem taktycznym

TACOM tactical command TACON tactical control TACP tactical air control party

NATO/PdP JAWNE

417

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

TACS tactical air control system TF task force TI thermal imagery TOA transfer of authority TO&E table of organization and equipment 2 Preferred term: establishment TOO target of opportunity TOT time on target TPA track production area TR 1 transit route

TACS system dowodzenia lotnictwem taktycznym TF siy zadaniowe TI zobrazowanie termiczne TOA przekazanie uprawnie TO&E etat 2 Termin zalecany: establishment TOO cel przypadkowy TOT czas osignicia celu TPA obszar zobrazowania sytuacji powietrznej TR trasa tranzytowa

U
UAV unmanned aerial vehicle UAV BSP BSL (dopuszczalny) bezzaogowy statek powietrzny, bezzaogowy statek latajcy (dopuszczalny) USL adunek podwieszony UTM uniwersalne odwzorowanie Mercatora

USL underslung load UTM universal transverse Mercator grid UW unconventional warfare UXO unexploded explosive ordnance

niekonwencjonalne dziaania wojenne UXO niewybuchy

V
VDDS very deep draught ship VECTAC vectored attack VMFI visual mine firing indicator VDDS statek o duym zanurzeniu VECTAC atak kierowany wektorowo VMFI wizualny wskanik wybuchu miny

NATO/PdP JAWNE

418

AAP-6(2011)
NATO/PdP JAWNE

VOR very high frequency omnidirectional radio range VTOL vertical take-off and landing

VOR radiolatarnia dooklna

VTOL

pionowy start i ldowanie

W
WCS weapon control status WEZ weapon engagement zone WCS zakres uprawnie do uycia systemu uzbrojenia WEZ strefa wycznego dziaania aktywnych rodkw walki rodzajw wojsk WH gowica bojowa WIA ranny w walce WMD BMR bro masowego raenia WRM tryb postpowania z rezerwami wojennymi WSM zarzdzanie przestrzeni wodn

WH warhead WIA wounded in action WMD weapon of mass destruction

WRM war reserve modes WSM waterspace management

NATO/PdP JAWNE

419