You are on page 1of 125

nieseksualnych

powodów, dla których


ludzie uprawiają
seks

nieseksualnych powodów, dla których ludzie uprawiają


seks
Czy prawdziwe seksualne spełnienie
jest możliwe?

Czy ci, którzy twierdzą, iż osiągają ekstazę,


po prostu przesadzają?

Seks jest nieodłączną częścią natury ludzkiej,


co więcej - stanowić może źródło
satysfakcjonujących i pięknych przeżyć. Bywa
jednak, że uprawianie miłości służy zupełnie
innym celom: na przykład staje się sposobem
rozładowania napięcia, poszukiwania wsparcia,
ucieczką przed depresją lub poczuciem
osamotnienia. W rezultacie takiego
postępowania do naszych sypialni zakrada się
oziębłość, zazdrość czy rozczarowanie (lecz nie
tylko). Dzięki lekturze książki napisanej przez
dwoje wybitnych specjalistów można tego
uniknąć oraz dowiedzieć się, w jaki sposób
wykorzystać doznania seksualne, tak aby
czerpać z nich niepomiernie zwielokrotnione
uczucia radości i spełnienia, zaspokoić własne
tęsknoty i oczekiwania.

ISBN 83-85416-15-3
GDAŃSKIE
WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE
Frank Hajcak i Patricia Garwood

nieseksualnych
powodów, dla których
ludzie uprawiają seks

przełożyła: Małgorzata
Majchrzak

GDAŃSKIE
WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE
GDAŃSK 19B4
SPIS TREŚCI
Tytuł oryginału HIDDEN
BEDROOM PARTNERS
Copyright © 1987 by Frank Hąjcak and Patricia Garwood
Copyright for the Polish edition © 1993 Wstęp.............................................................................................................7
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
CZĘŚĆ PIERWSZA
Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadnajej część nie może
być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana czy NffiSEKSUALNY SEKS
powielana mechanicznie, fotooptycznie, elektronicznie lub magnetycz-
nie, ani odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej I.Co to jest seks nieseksualny.......................................................................11
zgody Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego. II.Seks a okazywanie uczuć .....................................................................18
III.Unikanie intymności poprzez seks ......................................................23
Pierwsze wydanie w języku polskim IV.Seks jako ucieczka od samotności...........................................................31
V.Seks jako zadośćuczynienie......................................................................37
Przekład: Małgorzata Mąjchrzak VI.Seks jako gwarancja wierności ...........................................................43
Redakcja: Radosław Grześkowiak, Elżbieta Babińska VII.Seks jako potwierdzenie seksalności .................................................51
Opracowanie graficzne: Jarosław Czarnecki VIII.Seks a poczucie własnej wartości.........................................................60
IX.Seks a poczucie winy ..........................................................................70
X.Seks jako wyładowanie złości.................................................................79
XI.Seks dla zemsty ..................................................................................86
ISBN 83-85416-15-3
XII.Zazdrość a seks .................................................................................92
XIII.Seks dla zabicia nudy .....................................................................103
XIV.Seks służący dominacji i kontroli......................................................110
XV.Seks jako bezpieczna przystań .......................................................120
XVI.Seks a presja społeczna ..................................................................124
XVII.Seks jako bufor depresji..................................................................129
XVIII.Seks jako bunt................................................................................136

CZĘŚĆ DRUGA
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 81-826
Sopot, uL Żeromskiego lla, tel./fax 51-61-04 CZYM JEST NffiSEKSUALNY SEKS
XIX.Jak to się dzieje?...............................................................................146
Skład: W. Leszczyńska Ltd, ul. Saperów 12/2, Gdańsk, tel. 41-30-69
XX.Dlaczego to trwa? ...........................................................................153
Druk: ATEXT, Gdańsk, ul. Załogowa 6 XXI.Zagrożenia, jakie kryją się w seksie
uprawianym z pobudek nieseksualnych......................................162
CZĘŚĆ TRZECIA WSTĘP
CZYM JEST SEKSUALNY SEKS
XXII.Seksualny seks — co to właściwie jest? ................................ ........174
XXIII.Analizowanie własnego życia seksualnego.................. ....................180
XXIV.Zrozumienie seksualności................................................. ..................189 Dlaczego partnerzy tracą dla siebie atrakcyjność erotyczną? Dlaczego entu-
XXV.Właściwe spojrzenie na seks.............................................................. ...194 zjazm seksualny zmniejsza się wraz z upływem lat? Dlaczego tak wiele, wyda-
XXVI.Posumowanie .............................................................. ....................203 wałoby się, dobrych małżeństw ulega jednak rozpadowi? Dlaczego dwoje ludzi
tak często czuje, że w ich życiu seksualnym brakuje czegoś? Dlaczego miłość
fizyczna nie każdemu daje taką radość, jakiej oczekuje?
Dodatek I. Pozaseksualna terapia seksu: wskazówki ogólne ................206 Wierzymy, że odpowiedź na powyższe pytania zawiera się w fakcie, iż sypial-
Dodatek II. Pozaseksualna terapia seksu: osiągnięcia i problemy . . . . 216 nia stanowi swoiste pole walki. Freud nauczał, że wiele ludzkich zachowań jest
Bibliografia..................................................................................................... ..223 motywowanych przez stłumione potrzeby seksualne. My natomiast twierdzimy,
że duża część naszych zachowań seksualnych ma u swych podstaw stłumione
i ukryte potrzeby nieseksualne. Uprawiamy seks, gdy tak naprawdę chcemy
i potrzebujemy czegoś zupełnie innego, na przykład czułości, intymności, towa-
rzystwa, ucieczki od stresu i nudy lub wyładowania złości. Satysfakcja i przyje-
mność czerpane z aktu seksualnego muszą być dzielone pomiędzy wszystkie te
potrzeby. W ten sposób żadna z nich nie zostaje w pełni zaspokojona, bo wszy-
stkie walczą o swój udział.
Zjawisko to ma dwie ważne konsekwencje. Gdy miłość fizyczna traci natural-
ną moc dostarczenia przyjemności, partnerzy zaczynają sądzić, że fakt ten ma
swe źródło w problemach natury seksualnej. Tym samym tracą z oczu emocjo-
nalną kwestię tego zjawiska, skazując się na powtarzanie wciąż tej samej walki.
W końcu rezygnują ze związku, który można było ocalić.
Uważamy jednak, że pogarszanie się jakości życia seksualnego można nie
tylko powstrzymać, ale i odwrócić. Poprzez wyrzucenie nieseksualnych potrzeb
poza sypialnię możemy odzyskać i zintensyfikować przyjemność i satysfakcję
płynącą z kontaktów fizycznych. I właśnie o tym traktuje ta książka. Jest to
przewodnik na drodze do odkrywania seksu seksualnego — takiego, który nie
jest obciążony bagażem emocjonalnych braków.
Wydaje się nam, że w naszej książce zawarliśmy wystarczająco dużo teorii
i przykładów, by mogła służyć jako obszerny poradnik dla terapeutów, doradców
i nauczycieli oraz aby można było wykorzystywać ją na kursach wprowadzają-
cych w tematykę ludzkiej seksualności. Może także stanowić podręcznik dla
rodziców, którzy chcą uświadomić swoim nastoletnim dzieciom istnienie niese-
ksualnych pobudek dla seksualnych zachowań.
W czasie dorastania formują się podstawy naszego życia seksualnego. Po-
wstałe w tych ważnych latach złe nawyki będą niewątpliwie wnoszone w doro-
słość. Nieświadomość tego, jak nadużywana bywa miłość fizyczna, może skazać
młodych ludzi na lata neurotycznego seksu.
Książka nasza jest podzielona na trzy części. W części pierwszej (rozdziały I- CZĘSC PIERWSZA
XVIII) objaśniamy, jak potrzeby emocjonalne nie mające charakteru seksual-
nego ograniczają przyjemność i satysfakcję płynącą z kontaktów fizycznych.
Przedstawiamy siedemnaście nieseksualnych motywów aktywności seksualnej
człowieka. Na końcu każdego rozdziału sugerujemy kilka zachowań, które mogą
zapobiegać lub minimalizować problemy wywołane przez każdy z tych moty-
wów.
W części drugiej (rozdziały XIX-XXI) opisujemy, jak dochodzi do wykorzy-
NIESEKSUALNY SEKS
stywania seksu w celu zaspokojenia nieseksualnych potrzeb i przedstawiamy
niebezpieczeństwa kontynuowania takich zachowań.
Część trzecia (rozdziały XXV-XXVI) jest przewodnikiem na drodze do osiągnię-
cia seksualnego seksu. Zawiera:
—test pomocny w analizowaniu własnego pożycia seksualnego i dostrzega
niu ukrytych motywów, które nieświadomie przemycamy do naszej sypialni,
—tabelę, w której wymieniono różnice między seksem a miłością,
—dyskusję na temat mitu „łóżkowej osobowości",
—dyskusję na temat różnic między przyjemnością a satysfakcją oraz między
powstrzymywaniem a blokowaniem,
—listę korzyści, które można osiągnąć realizując nieseksualne potrzeby poza
sypialnią.
Jak możesz mówić, że w naszym życiu seksualnym czegoś brakuje?
Przecież mamy tu wszystkie dostępne na rynku gadżety.
Rozdział

CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY

Czy kiedykolwiek po zbliżeniu fizycznym odczuwałeś


rozczarowanie? Zdarzało się to większości z nas, jednak nie
rozumieliśmy dlaczego. Winiliśmy sytuację, nastrój, partnera albo
poddawaliśmy w wątpliwość nasze erotyczne możliwości. W
rzeczywistości źródeł braku satysfakcji należy upatrywać w czymś
zupełnie innym: W UPRAWIANIU SEKSU Z POBUDEK
NIESEKSUALNYCH! Decydujesz się na zbliżenie wtedy, kiedy tak
naprawdę potrzebujesz czegoś zupełnie innego. Spróbujemy to
wyjaśnić.
Seks stworzony został przez naturę w celu dostarczania
intensywnej przyjemności fizycznej i duchowej. Normalnie na
pojawienie się potrzeb seksualnych reagujemy w sposób naturalny.
Przy tak nieskomplikowanej zależności seks dostarcza zadowolenia,
dla którego został stworzony.
Wraz z procesami socjalizacyjnymi pojawiło się jednak wiele
społecznych, moralnych i indywidualnych ograniczeń, które hamują
spontaniczność zachowań seksualnych. Miłość fizyczna została
obciążona potrzebami i pragnieniami mającymi z nią niewiele lub
zgoła nic wspólnego, na przykład potrzebą miłości i czułości,
uspokojenia i bezpieczeństwa, poczucia się bardziej męskim lub
kobiecą, poczucia się kimś wyjątkowym, wreszcie potrzebą uniknięcia
samotności. Kiedy seks jest wykorzystywany po to, by uczynić zadość
którejkolwiek z tych potrzeb, tracimy wiele z przyjemności, jakiej
powinien dostarczać. Seks po prostu nie może zaspokoić potrzeb
nieseksualnych. W efekcie, nie przestajemy ich odczuwać, a zbliżenie
fizyczne daje tylko poczucie frustracji. Dopóki jesteśmy
12 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY 13

świadomi jedynie naszych seksualnych pragnień, a nie zdajemy sobie W rzeczywistości brak zadowolenia, jaki odczuwała Marion, niewiele
sprawy z tych potrzeb, brak satysfakcji jesteśmy skłonni składać na karb miał wspólnego z jej seksualnymi możliwościami czy zdolnością odczu-
naszego pożycia. A w gruncie rzeczy ma ono niewiele wspólnego z po- wania przyjemności. Jej rozczarowanie należy raczej przypisać występo-
wstałymi frustracjami. Nastąpiło tu bowiem nadużycie. Seks został wy- waniu dodatkowej nieseksualnej potrzeby uniknięcia samotności. Marion
korzystany jako środek do wyrażenia nieadekwatnych potrzeb. musiała dzielić się przyjemnością z tym ukrytym partnerem.
Rozwińmy temat zadając absurdalne z pozoru pytanie: Czy kiedykol- Paul jest trzydziestodwuletnim, niedawno rozwiedzionym prawni-
wiek próbowaliście nasycić swój głód lub ugasić pragnienie uprawiając kiem. Żona odeszła z innym mężczyzną, o siedem lat od niego starszym.
seks? Pomyślicie zapewne: „Oczywiście, że nie. Nonsensem byłoby na- Paul był wstrząśnięty. W czasie jednej z kłótni żona nazwała go kiepskim
wet próbować". Bez wątpienia taka próba skończyłaby się poczuciem kochankiem. Jako „wolny i zmysłowy mężczyzna" (bo za takiego się
niezaspokojenia i jeszcze większym głodem. Utracilibyście wiele z zado- uważał) Paul rozpoczyna serię podbojów. Po kilku miesiącach tej aktyw-
wolenia, jakiego może dostarczyć miłość fizyczna. W tym przypadku, ności zauważa, że seks nie daje mu satysfakcji jakiej oczekiwał. Mając
zdając sobie sprawę ze swojego głodu czy pragnienia, nie winilibyście jeszcze w pamięci uwagi byłej żony, zaczyna powątpiewać w swoje mo-
seksu za brak satysfakcji. żliwości seksualne.
Niestety, zazwyczaj owe nieseksualne potrzeby, które usiłujemy za- A problem nie polegał na tym, że Paulowi brakowało zdolności odczu-
spokoić w łóżku, są bardziej subtelne i nie jesteśmy ich świadomi. Za- wania zadowolenia, ale na tym, że wykorzystywał seks, by udowodnić
uważamy jedynie pragnienia natury erotycznej. A po zbliżeniu za brak swoją męskość i wyrównać rachunki z byłą żoną. Przyjemność z jego
zaspokojenia i frustrację winimy nieszczęsny seks. eskapad musiała być dzielona z tymi nieseksualnymi potrzebami.
Te nieseksualne motywy są jak wspólnicy, z którymi musimy dzielić Powyższe przykłady demonstrują, że zachowania seksualne mogą być
przyjemność płynącą z miłości fizycznej. i zazwyczaj są motywowane licznymi potrzebami, spośród których czę-
Im silniejsza potrzeba i im mniej jesteśmy jej świadomi, tym większą sto najmniej istotny bywa sam seks. Doskonałym przykładem wykorzy-
część zadowolenia zagarnie. W pewnym sensie razem z tymi potrzebami stania seksu w celu zaspokojenia potrzeby zupełnie nieseksualnej jest
stajemy do konkursu, w którym nagrodą jest przyjemność i satysfakcja. gwałt. Psychologowie behawioralni zauważyli, że gwałt nie jest aktem
Im więcej zabierają nasi nieproszeni konkurenci, tym mniej zostaje dla ani przestępstwem seksualnym, lecz przestępstwem przemocy — to se-
nas i tym mniej zadowalające staje się nasze pożycie. W końcu seks ksualna ekspresja potrzeby użycia siły. Seks w tym przypadku jest narzę-
zostaje sprowadzony do rutynowego działania, które daje nam niewiele dziem służącym do zaspokojenia potrzeby ranienia, poniżania i stosowa-
satysfakcji. nia przemocy wobec drugiej osoby. Jednak skoro społeczeństwo długo
nie chciało zaakceptować tej teorii, bez wątpienia nie bez trudu pogodzi
Prześledźmy następujące przykłady:
się też z ideą, że u źródła wielu z naszych „normalnych" zachowań eroty-
Marion, z zawodu muzyk, przeprowadza się do Nowego Yorku, by tam cznych leżą inne potrzeby niż seksualne.
kontynuować karierę. Zaczyna tęsknić za rodziną i przyjaciółmi. Kilka
tygodni później, nie chcąc samotnie spędzić kolejnego wieczoru, zapra-
W JAKI SPOSÓB SEKS TRACI MOC DOSTARCZANIA
sza do siebie na drinka znajomego, w towarzystwie którego jadła obiad.
PRZYJEMNOŚCI
Idzie z nim do łóżka, ale choć wszystko przebiega bez zarzutu, Marion
nie odczuwa satysfakcji. Jest zaskoczona, jak mało zadowolenia daje jej Efektem istnienia potrzeby nieseksualnej jest powstanie konfliktu wyni-
seks i przyczyn tego faktu upatruje w tym, że brakuje jej brawury. Zaczy- kającego z próby zaspokojenia każdej z obu nie związanych ze sobą
na poddawać w wątpliwość swoją umiejętność cieszenia się miłością potrzeb: seksualnej i nieseksualnej. Konflikt ten staje na przeszkodzie
fizyczną. naturalnej reakcji na impulsy erotyczne, powodując psychiczne rozdwo-
14 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY 15

jenie między obu potrzebami. W efekcie żadna z nich nie zostaje zaspo- podczas zbliżenia fizycznego. Ta teza pociąga za sobą pewne podstawo-
kojona, a stosunek kończy się frustracją. Poniższe przykłady ilustrują, jak we pytania.
to się dzieje: Jakie stłumione potrzeby mogą znaleźć swój wyraz łóżku?
John jest spragniony uczucia. Jedyną sytuacją, w jakiej może go w łóż- Dlaczego się ujawniają właśnie w naszym życiu seksualnym?
ku doświadczyć, jest gra wstępna. Dlatego zawsze próbuje przedłużyć jej W naszym życiu musimy tłumić wiele potrzeb. Rozważmy tylko nie-
trwanie. Jego ciało i psyche są rozdarte między pragnieniem czułości które problemy współczesności: poczucie bezradności na świecie, który
a chęcią kontynuowania stosunku. Jeśli idzie dalej, nie zostają zaspoko- z powodu ciągłych wojen i skażenia odpadami radioaktywnymi stale
jone jego potrzeby uczuciowe, jeśli zatrzymuje się na etapie wstępnym, znajduje się na krawędzi zagłady; samotność i alienacja, naciski na jedno-
podniecenie pcha go do przodu. W żadnym przypadku nie jest w pełni stkę, by przystosowała się do społeczeństwa, konieczność tłumienia zło-
usatysfakcjonowany swoim działaniem. Po zbliżeniu czuje, że czegoś ści, walka o ekonomiczne przetrwanie, zmieniające się role seksualne.
w nim zabrakło. Wobec wielu zjawisk teraźniejszości czujemy się bezradni. Gdzie za-
Ukryty partner Johna —jego potrzeba czułości — pozbawił go przy- tem możemy ujawnić nasze potrzeby, takie jak poczucie bezpieczeństwa
jemności i satysfakcji, jaką chciał osiągnąć dzięki miłości fizycznej. Po- i świadomość, że jesteśmy kompetentni i kierujemy własnym życiem; jak
nieważ zdawał sobie sprawę tylko ze swych potrzeb seksualnych, winą za zaspokoić pragnienie kontaktu z drugim człowiekiem i bycia kimś wyjąt-
brak zaspokojenia obarczał seks. kowym i uprzywilejowanym?
Pani W. jest wściekła na swojego męża za to, że bez skrępowania Odpowiemy następnym pytaniem: gdzie, jeśli nie w sypialni, znajdzie-
obraża ją w towarzystwie. Często ma ochotę go uderzyć, ale nigdy tego my lepsze miejsce, aby wyrazić te potrzeby i szukać ich zaspokojenia?
nie robi. Zamiast tego rewanżuje się romansem. Złość pani W. znajduje Sypialnia jest naszą ostatnią twierdzą, terenem całkowitej prywatności,
ujście w agresywności w łóżku (ku zadowoleniu kochanka), jednak nie- który może być odcięty od reszty świata. Będąc sami z naszym partne-
zależnie od tego, jak byłaby drapieżna, nie znajduje satysfakcji. rem, możemy szukać uspokojenia i bezpieczeństwa, odnaleźć utraconą
Ma ona przed sobą wybór: walić ze złości pięściami i wykrzyczeć gdzie indziej pewność siebie i poczucie własnej wartości. Łóżko jest
poczucie krzywdy lub odpowiedzieć na namiętne dotknięcie kochanka. jedynym miejscem, w którym możemy swobodnie rozładowywać lub
Mając tak potężnych partnerów walczących o erotyczną satysfakcję, mu- kamuflować swoją złość, potwierdzać swą kobiecość lub męskość, wy-
si się czuć rozczarowana efektami swoich poczynań. równywać rachunki, leczyć rany. Możemy dać wyraz naszemu buntowi
przeciw normom społecznym. Możemy zaprzeczać naszemu człowie-
czeństwu lub je potwierdzać. Nietrudno też posłużyć się seksem, by
KILKA PRZEMYŚLEŃ
zdominować lub podporządkować się, by wyróżniać lub poniżać, by
Twierdzenie, że stłumione potrzeby seksualne mogą być motorem pew- uciec przed samotnością albo uniknąć emocjonalnej bliskości. Sypialnia
nych nieseksualnych zachowań, takich jak na przykład nadmierne jedze- jest na to idealnym miejscem. Kusząca jest łatwość, z jaką możemy tam
nie czy działalność artystyczna, jest już uznanym powszechnie dogmatem odreagować nasze niepowodzenia.
współczesnej psychologii. Dotąd nie rozważaliśmy jednak odwrotnej Czy powinniśmy się zatem dziwić gorącym protestom, jakie rozgorza-
możliwości: że stłumione potrzeby nieseksualne mogą mieć wpływ na ły, gdy Masters i Johnson oraz inni naukowcy wprowadzili laboratoria do
zachowania natury erotycznej. Nadszedł czas, by pójść krok dalej w sto- sypialni? Ludzie pragną chronić swoje najgłębsze sekrety. Jednak powoli,
sunku do tez postawionych przez Freuda. Musimy pogodzić się z faktem, mimo sprzeciwów, zebrano pewne wyniki. Maszyny i substytuty zrobiły
że wiele naszych zachowań seksualnych jest motywowanych nieseksu- swoje i zostaliśmy oświeceni. Naukowcy zbadali nasze metody, wykreślili
alnymi potrzebami, które dochodzą do głosu i które chcemy zaspokoić częstotliwości, zapisali reakcje fizyczne — wewnętrzne i zewnętrzne.
CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY 17
16 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Wszystko zostało dokładnie przebadane. Wszystko prócz motywów. Nikt Miłość fizyczna zostanie wówczas uwolniona od tych niepożądanych
nie zatroszczył się o to, by na samym wstępie zapytać, dlaczego ludzie obciążeń i staniemy przed szansą na przeżycie prawdziwej erotycznej
uprawiają seks. ekstazy.
Być może kwestia ta pozostała nie zbadana na skutek założenia, że W następnych rozdziałach omówimy niektóre z najczęściej pojawiają-
współżyjemy seksualnie, bo sprawia nam to przyjemność. Z doświadcze- cych się nieseksualnych potrzeb, które mają negatywny wpływ na poży-
nia wiemy jednak, że są ludzie, którzy kontynuują uprawianie seksu, choć cie płciowe. Odpowiemy też na pytanie, w jaki sposób zakłócają one
wcale ich to nie bawi, inni natomiast nie mają wiele kontaktów fizycz- współżycie i jak temu zaradzić.
nych, mimo że dają im one zadowolenie. Z pewnością działają tu inne
pobudki, z których osoby te nie zdają sobie sprawy. Te ukryte impulsy
i potrzeby pobierają od nas swój haracz w postaci erotycznej przyjemno-
ści. Alpinista popisuje się seksualną brawurą, nieśmiała urzędniczka prze-
istacza się w demoniczną władczynię alkowy, samotny nieszczęśnik woli
pójść do łóżka z kimkolwiek, niż spędzić kolejny wieczór bez towarzy-
stwa — oni wszyscy płacą cenę: utratę radości z seksu.
Jeśli nieświadome i ukryte motywy drążą nasze życie seksualne, nie-
wielkie mamy szansę na zadowolenie. Jeżeli naszą obsesją jest troska, by
zadowolić partnera, jeżeli zastanawiamy się nad grzesznością czy zez-
wierzęceniem naszego zachowania albo uważamy, że postępujemy nie-
godnie, niewiele miejsca zostawiamy na to, by pojawiły się naturalne
odczucia związane z seksem.
Podobnie, kiedy nasze ciało i psychika pragnie ucieczki od samotności
lub odreagowania doznanych krzywd, gdy szukamy potwierdzenia swej
seksualnej witalności, pozbawiamy się możliwości przeżycia pełni eroty-
cznej przyjemności. Seks zrodzony z takich motywów nie może po prostu
prowadzić do całkowitej satysfakcji, gdyż zbyt wiele wysiłku i energii
kosztują nas próby zaspokojenia potrzeb nieseksualnych (na pytanie, jak Po prostu nie mogę tego zrozumieć. Niezależnie od tego, z iloma
kobietami idę do łóżka, wciąż się czuję samotny.
to się dzieje, odpowiemy w następnych rozdziałach).
Jak można temu zaradzić? Masters, Johnson, Lazarus oraz inni tera-
peuci opracowali nowe sposoby intensyfikowania przyjemności seksual-
nej. Metody ogniskowania odczuć, odwarunkowania i przewarunkowa-
nia okazały się skuteczne w tysiącach przypadków. Jednak pozostało
wiele osób, którym owe techniki nie pomagają. Są to ci, którzy wykorzy-
stują seks dla zaspokojenia nieseksualnych potrzeb. Rozwiązaniem jest
rozpoznanie, jakie potrzeby zakłócają ich pożycie seksualne. Powinny
one zostać zaspokojone poza sypialnią.
SEKS A OKAZYWANIE UCZUĆ 19

Rozdział gdyż chcąc zaspokoić potrzeby emocjonalne, z trudem będziemy się kon-
centrować na odczuciach natury seksualnej. Poza tym naszej miłości
fizycznej będzie towarzyszyło wrażenie, że czegoś w niej zabrakło. Nie
zaspokoimy w ten sposób żadnej z potrzeb - ani emocjonalnej, ani seksu-
alnej. Partnerom będzie się wydawać, że uczestniczyli raczej w przecią-
ganiu liny niż we wspólnym, satysfakcjonującym przeżyciu erotycznym.
Wykorzystywanie seksu jako głównego środka okazywania uczuć jest
zadziwiająco częstym zjawiskiem w małżeństwie. W miarę upływu lat
SEKS A OKAZYWANIE UCZUĆ małżonkowie zaczynają uważać, że nie muszą już o siebie zabiegać.
Zapominają o przekonywaniu partnera o swojej miłości poprzez czuły
dotyk, pełne uczucia spojrzenia i pieszczoty. Zachowania te zostają zare-
zerwowane dla terenu sypialni, gdzie sprowadzają się do dziesięciu minut
gry wstępnej. Tak surowy post uczuciowy nie usatysfakcjonuje nikogo,
może natomiast doprowadzić do zawiązania romansów lub prowadzenia
Potrzeba dotyku, przytulenia i pocieszenia przenika cały świat zwierzęcy. nie wypowiedzianej wojny, tak jak to było w następujących przypadkach:
Człowiek nie jest tu wyjątkiem. Pragniemy, by okazywano nam uczucie.
Pani D. została przysłana na terapię przez swego męża, który przyłapał
Lubimy być całowani i pieszczeni, potrzebujemy też okazywania czuło-
ją z kimś, „kto ledwie może uchodzić za mężczyznę". Była religijną
ści innym. Jednak w Stanach Zjednoczonych nie jesteśmy przyzwyczaje-
ni publicznie obejmować przyjaciół, przytulać się nawzajem i otwarcie kobietą i nie bardzo wiedziała, dlaczego się wdała w romans. Będąc żoną
wyrażać swoje uczucia. Nie mamy więc wiele okazji, by zaspokoić nasze księgowego, przywiązującego ogromną wagę do tężyzny fizycznej
emocjonalne potrzeby. i samodyscypliny, pani D. próbowała sprostać jego wysokim wymaga-
niom, ale nigdy jej się to nie udało na tyle, by zadowolić męża. W krótkim
Jednak żadne normy społeczne nie pozbawią nas pragnienia dawania
czasie zaczęła tęsknić za czułością i zrozumieniem.
i przyjmowania oznak uczucia. Mogą nauczyć nas jedynie wypierania
tych pragnień ze świadomości, pozostawiając w nas emocjonalne luki. Początkowo nie myślała o szukaniu uczucia w związku pozamałżeńskim.
Podczas zbliżenia fizycznego wymieniamy wiele dotknięć, pocałun- Swojego przyszłego kochanka spotkała w zatłoczonej restauracji, gdzie
ków, uścisków i łatwo zauważyć, jak ujawniamy i próbujemy uczynić zaproponował, by dosiadła się do jego stolika. Opisała go jako „najbar-
zadość naszym potrzebom uczuciowym. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, dziej miłego i delikatnego ze znanych jej mężczyzn, no może trochę
kiedy partnerzy nie dość często obdarzają się pieszczotami poza sypial- ciepłe kluski". „Po prostu nie mogę tego zrozumieć — przyznała. Nie
nią. Uciekają się oni do seksu za każdym razem, gdy pragną zaznać uważam nawet, że jest atrakcyjny, a jednak, zanim skończyliśmy jeść
przejawów uczucia. Ich pragnienia seksualne zostają podporządkowane lunch, już chciałam z nim iść do łóżka".
potrzebom emocjonalnym. Mówiąc o dwóch mężczyznach w swoim życiu, pani D. zdała sobie
Należy tu podkreślić, że mimo iż seks i uczucie to dwie różne potrzeby, sprawę, że u źródła jej romansu leży potrzeba uczucia i zrozumienia.
nie są one sprzeczne. Dawanie wyrazu uczuciom w miłości fizycznej Z ulgą stwierdziła, że nie jest moralnie zepsuta, ale po prostu pragnie
może być i jest czymś bardzo pożądanym. Jednak nie jest dobre ani uczucia.
zdrowe ograniczać okazywanie uczuć do seksu, i odwrotnie. Pani D. nie była świadoma swojego prawdziwego problemu — wyko-
Problem jest znacznie większy, jeżeli seks staje się głównym środkiem rzystywała seks, by pozyskać przejawy uczucia. Jednak niezaspokojenie
wyrażania uczuć. Będzie on wówczas dostarczał mniej przyjemności, potrzeb emocjonalnych nie zawsze popycha małżonków do nawiązywa-
20 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A OKAZYWANIE UCZUĆ 21

nia romansów. Może natomiast objawiać się kłótniami, które ciągną się niczone do seksu. Kilka tygodni później nie mogli się nadziwić, jak dużo
latami. W takim przypadku partnerzy mogą zdawać sobie sprawę, że coś dotąd tracili.
jest nie w porządku, jednak żadne z nich nie potrafi określić, w czym leży Jeśli chcesz się dowiedzieć, czy wykorzystujesz seks w celu zaspoko-
problem. Poniższy przykład pokazuje, że każde z małżonków ma część jenia potrzeb emocjonalnych, odpowiedz na proste pytanie: czy poza
informacji, jednak nie potrafią wspólnie złożyć w całość tej układanki. sypialnią czuję, że moje potrzeby uczuciowe są zaspokojone? Jeśli odpo-
Państwo W. zgłosili się na terapię, ponieważ nieustannie toczyli ze wiedz brzmi „nie", prawdopodobnie przeniesiesz te potrzeby na swoje
sobą boje i każde z nich czuło się wykorzystywane i traktowane przez życie seksualne. Jeśli okazywanie uczuć zawsze się kończy zbliżeniem
partnera jak jego własność. Kiedy przyszło mówić o seksie, zapadła fizycznym i jeśli poza sypialnią nie ma miejsca na czułość, to oczywiste,
martwa cisza. Dalsze pytania wykazały, że ich pożycie erotyczne pozo- że seks jest wykorzystywany jako substytut wyrażania uczuć. W rezulta-
stawia wiele do życzenia. Każdego z małżonków poprosiliśmy, by powie- cie nie możesz doświadczyć przyjemności seksualnej w pełni. Co więcej,
działo drugiemu, co w ich współżyciu układa się nie tak, ale oboje odpo- czułość okazywana podczas zbliżeń fizycznych prawdopodobnie nie za-
wiadali niepewnie i wymijająco. W końcu nieoczekiwanie rozpętała się, spokoi twoich potrzeb emocjonalnych. Jak można temu zaradzić?
zupełnie niezwykła ze względu na swoją metaforykę, konwersacja:
•Przedyskutuj z twoim partnerem wasze potrzeby uczuciowe. „Potrzebuję
Pan W.: — Skąd mam wiedzieć, co w naszym współżyciu się nie układa? więcej miłości" —jest nieprecyzyjne. „Chcę być całowany i przytulany
Skąpisz tej swojej gołąbki, jakbyś się bała, że odfrunie, gdy tylko kilka razy dziennie" —jest już lepsze. Zdecydowanie najlepiej brzmi:
podniesiesz spódnicę. Pani W.: — Ja skąpię? To ty jesteś sknera. „Świetnie by mi zrobił pocałunek lub dwa przed wyjściem do pracy.
Oszczędzasz pocałunki, jakbyś A gdybyś częściej uśmiechała się do mnie i dotykała mnie, czułbym się
myślał, że są ze złota. Wszystko, czego chcesz, to poćwiczyć twojego fantastycznie". Możesz spróbować narysować odpowiednie sceny, jeśli
ptaszka. Pan W.: — Całować się? Dobre sobie. Przecież to tak jakbym uważasz, że to pomoże.
całował zimną •Wygospodarujcie kwadrans przed snem na czułe rozmowy i pieszczoty.
rybę! Niech w tym czasie nie wiąże się to z seksem. Wyeliminuje to konflikt
Pani W.: —A ja — jakbym odbywała z taką tarło! Pan W.: — Mnie między seksem a okazywaniem uczuć.
nazywasz rybą?! Ha! Czasem mam ochotę rzucić się na •Wprowadźcie zwyczaj czułych pożegnań przed wyjściem do pracy i ta
ciebie i okryć cię pocałunkami, ale musiałbym być głupi, by całować kich samych powitań. Znajdźcie czas, by naprawdę się nacieszyć poran
kogoś, kto nie chce się ze mną kochać. Pani W.: — A ja nym pocałunkiem na „do widzenia". Zostanie wtedy coś, co będziecie
mile wspominali i czego będziecie mogli oczekiwać po powrocie.
musiałabym być nienormalna, żeby kochać się z kimś, kto
•Nauczcie się łączyć komplement z czułym pocałunkiem lub dotknięciem.
nie okazuje mi swojej miłości.
Słowa: „dziękuję za wspaniały lunch" zabrzmią lepiej, jeśli towarzyszyć
Państwo W. prowadzili między sobą wojnę, z której nie zdawali sobie im będzie pieszczota.
sprawy. Żadne z nich nie starało się poznać i spełnić oczekiwania partne- •Okazujcie, że doceniacie to, co codziennie robicie jedno dla drugiego.
ra. Kiedy ich walka wyszła na jaw, oboje zgodzili się na rozejm. On
obiecał okazywać żonie uczucie także poza sypialnią, ona zaś nader Niewystarczającemu okazywaniu uczuć zawsze towarzyszy brak wy-
ucieszyła się faktem, że będzie mogła realizować swą seksualność nieza- rażania uznania dla siebie nawzajem. Pary, w których małżonkowie doce-
leżnie od potrzeb uczuciowych. Oboje nauczyli się, że seks nie jest niają codzienne starania partnera, najczęściej okazują też sobie wiele
substytutem miłości czy czułości, a wyrażanie uczuć nie może być ogra- czułości, a trudno wyobrazić sobie lepszy sposób mówienia „dziękuję".
22 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Podejmijcie wspólny wysiłek, aby zaspokoić emocjonalne niedostatki


poza sypialnią. Miłość fizyczna nadal będzie pełna uczucia, a nie zaspo- Rozdział III
kojone potrzeby nie będą odbierać wam zadowolenia z seksu.

UNIKANIE INTYMNOŚCI POPRZEZ SEKS

W naszej kulturze zbliżenie fizyczne traktuje się jako akt bardzo intymny.
Uważa się, że jeśli dwoje ludzi idzie ze sobą do łóżka, to są oni sobie
bardzo bliscy. Jednak nie zawsze jest to prawda. Seks, oczywiście, pocią-
ga za sobą bliskość fizyczną, ale może mieć niewiele wspólnego z blisko-
ścią emocjonalną.
Ta ostatnia bowiem wiąże się z rozumieniem, jak druga osoba myśli
Jak może pan mówić, że nie okazuję jej dosyć czułości poza i czuje. Rozwija się ona z czasem, wraz z dzieleniem się z partnerem
sypialnią? Nie dalej jak w zaszłym tygodniu pocałowałem ją, gdy
wygrała na loterii!
najskrytszymi myślami, doświadczeniami, obawami, wraz z poznawa-
niem jego uczuć i aspiracji. Dwoje ludzi może przejść wszystkie etapy
fizycznej zażyłości, emocjonalnie nie zbliżając się do siebie ani o krok.
W praktyce seks niejednokrotnie staje się narzędziem do uniknięcia uczu-
ciowej bliskości. Odbywa się to zazwyczaj na jeden z trzech sposobów,
które nazwaliśmy odpowiednio: „łatanie dziur", kłótnie dotyczące seksu,
„budowanie klatek".

„ŁATANIE DZIUR"
Tworzenie bliskości emocjonalnej wiąże się z dostrzeganiem i wspólnym
rozwiązywaniem konfliktów. Jest to doskonały sposób na poznanie na-
szych partnerów i samych siebie: poprzez stawianie czoła konfliktom
budujemy więź emocjonalną. Jednak za pomocą seksu można także
skutecznie przeciwdziałać temu procesowi. Za każdym
razem, gdy mię-
24 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS UNIKANIE INTYMNOŚCI POPRZEZ SEKS 25

dzy partnerami pojawia się problem natury emocjonalnej, zgłębianie go liśmy, że kłopoty z seksem były w takich wypadkach najczęściej odbi-
zastępują oni zbliżeniem fizycznym. ciem nieseksualnych problemów pary, tak jak w przypadku Davida i Liz.
Tak właśnie było w przypadku Tiny i Gary'ego. Podczas ostrej wymia- Tych dwoje nieustannie się kłóciło o seks. Każde z nich narzekało, że
ny zdań jedno z nich nagle się opamiętuje i zaczyna przepraszać. Przepro- partner się nie sprawdza pod względem częstotliwości i czasu trwania
siny wywołują u partnera czułość. Następuje zbliżenie. Każde z nich za stosunku oraz stopnia zaangażowania. Każde z nich uważało, że drugie
pomocą szczodrych czułości i seksualnego zainteresowania stara się udo- jest w zasadzie dobrym kochankiem, jednak mimo to nikt nie był usaty-
wodnić, że nieprzyjemne słowa były całkiem przypadkowe. Po stosunku sfakcjonowany.
rozmawiają zwykle o tym, jak dobrze im razem w łóżku. Z czasem stało się oczywiste, że David i Liz emocjonalnie są dla siebie
Gary i Tina nigdy nie dopuszczali, by wypłynęły jakiekolwiek kwestie obcymi ludźmi. Oboje byli egoistyczni i niedojrzali, niewiele uwagi po-
sporne. Nie było więc między nimi żadnej wymiany poglądów czy roz- święcali potrzebom partnera. I o to się toczył ich prawdziwy „bój", jednak
ładowywania napięcia. Prawie nigdy nie mówili też o swoich uczuciach. żadne z nich nie dostrzegało, że coś oprócz seksu jest nie w porządku.
Fizycznie Gary i Tina byli sobie bardzo bliscy; emocjonalnie — to dwoje Rozwiązaliśmy problem, nie pozwalając, by w naszym biurze spierali
obcych sobie ludzi. Seks hamował proces wzajemnego poznawania, ich się o sprawy seksu. Musieli po prostu znaleźć nowy powód do kłótni.
związek nie miał więc szans na rozwój. Było to dla nich bardzo trudne. Początkowo oboje się upierali, że wszy-
Pary, które unikają konfliktów i szukają azylu w łóżku, żyją w statycz- stko inne w ich związku układa się doskonale. Poprosiliśmy, aby każde
nym związku. Każde z partnerów jest skoncentrowane na sobie i prawdo- wymyśliło jakiś problem. Po pewnym oporze tamy puściły i popłynął
podobnie nigdy się nie nauczy rozumieć drugiego. Takie pary potrafią wartki potok wzajemnych żalów.
przez lata prowadzić te same spory. Nie rozwijają się, bo nie uczą się W takich przypadkach terapia jest długa i niełatwa. Partnerzy nie są
rozwiązywania nieporozumień. W rzeczywistości, skoro partnerzy nigdy przyzwyczajeni do stawiania czoła problemom. Mówienie o uczuciach
się nie starali zgłębiać swych realnych problemów, nie znają prawdzi- i branie odpowiedzialności za to, co czują, jest dla nich bardzo trudne.
wych nieporozumień. Mówiąc w skrócie, te pary tkwią w niewiedzy, Każdy z partnerów w takim związku prezentuje postawę, którą można
ponieważ zawsze, gdy pojawia się problem, idą do łóżka. oddać słowami: „Jeśli nie odczuwam zadowolenia, to jest twoja wina.
Robisz coś, czego nie lubię". W ten sposób ani ich życie seksualne, ani
KŁÓTNIE DOTYCZĄCE SEKSU związek uczuciowy się nie rozwija.
Drugi rodzaj pseudoseksualnych sporów dotyczy braku kontaktów
Niektóre pary unikają emocjonalnego zbliżenia prowadząc nieustanne fizycznych. Zaliczające się do tej kategorii pary unikają emocjonalnej
kłótnie na temat seksu. Ich wspólne życie opiera się na nie kończących się bliskości poprzez unikanie seksu. Działa to mniej więcej tak: partnerzy
bojach o sprawy łóżkowe; niewiele uwagi poświęcają problemom niese- się zgadzają, że chcieliby współżyć częściej, mimo to nie mają kontaktów
ksualnym lub wręcz ich nie zauważają. W związkach, w których jest fizycznych tak często, jak tego pragną. Każde z nich ma mnóstwo waż-
stosowana taka strategia, partnerzy mówią często: „Nasze współżycie nych powodów, żeby przełożyć to na później.
układa się doskonale, z wyjątkiem seksu. I on jest właśnie tematem na- Początkowo obie osoby są bardzo wyrozumiałe, jednak powoli poja-
szych ciągłych kłótni". Zaobserwowaliśmy dwa rodzaje reguł rządzących wiają się i gromadzą zranione uczucia, żal i poczucie seksualnego niedo-
tymi pseudoseksualnymi bojami. Jeden dostrzec można u par regularnie stosowania. W końcu ich stosunki polegają na kłótniach, po czyjej stronie
współżyjących fizycznie. Ich spory toczą się wokół tego, kto co powinien leży wina. Według takiego schematu rozwijał się związek Marka i Faith.
w danej chwili zrobić, kto wykonał większość „pracy", kto miał więcej Zgłosili się na terapię, ponieważ, jak mówili, mieli problem natury
zadowolenia i kto był bardziej samolubny, a kto się poświęcał. Stwierdzi- seksualnej — przez ostatnie dziesięć lat (ich małżeństwo trwało lat dwa-
26 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS UNIKANIE INTYMNOŚCI POPRZEZ SEKS 27

naście) kochali się mniej niż raz w tygodniu. Seks sprawiał im przyje- pojawia problem emocjonalny, twórca klatki kieruje swego partnera do
mność i nie mieli żadnych poważnych powodów, by ograniczać kontakty sypialni. Tak się działo w przypadku nowożeńców, Louise i Tima.
fizyczne. Twierdzili, że chcieliby, by były one częstsze, coś jednak za- Ilekroć ich rozmowa zaczynała dotyczyć Louise, ta odpowiadała wy-
wsze stawało im na przeszkodzie. Za każdym razem, gdy terapeuta mijająco i stawała się uwodzicielska. Któregoś wieczoru Tim mówił
próbował poznać ich nieseksualne problemy, rozmowa wracała do seksu. o swoim rozczarowaniu i przygnębieniu. Zapytał żonę, co zazwyczaj
Kiedy terapeuta skoncentrował się wobec tego na tym temacie, Faith wprawiają w smutny nastrój. Jej odpowiedzią było nieśmiałe pieszczenie
wybuchnęła: „Zupełnie jak w domu. To wszystko, co razem robimy — szyi męża i czuły szept: „Po co mówić o smutku, gdy można robić coś
kłócimy się o sprawy łóżkowe. Jesteśmy tak zajęci spieraniem się o seks, znacznie przyjemniejszego".
że nie mamy czasu działać. Na tym polega cały kłopot".
Prawdziwy problem wyszedł na jaw na jednej z późniejszych sesji,
kiedy Faith i Mark wymieniali swe oskarżenia:
Mart. — Czasem myślę, że seks cię nie interesuje.
Faith: — Może dlatego, że ty się okazałeś taki, jaki jesteś.
Terapeuta (przerywając serię wyzwisk): — Przestańcie! Faith, jaki jest Mark?
Faith: — Nie wiem. Skąd mogę wiedzieć? My nie robimy nic innego, tylko
się kłócimy o sprawy łóżkowe. Siadamy, by obejrzeć film i bach!
Zaczyna się kłótnia. Nie o to, który film obejrzymy, ale o seks. To
szaleństwo!
Terapeuta: — Musi to być bardzo frustrujące. Faith: — I ogłupiające. Ja
naprawdę nie znam swojego męża. Czasami mam
wrażenie, że żyję z kimś zupełnie obcym.

Tak się ujawnił rzeczywisty problem: dwoje obcych sobie ludzi, którzy
dzielą wspólną sypialnię. Przez lata kłótni skupiali się wyłącznie na
seksie. Zamiast lepiej się poznawać, oddalali się od siebie coraz bardziej.
Życie seksualne odzwierciedlało to, co się działo w uczuciach tej pary. Lubię coś wiedzieć o osobie, z którą mam iść do łóżka. Wolisz być
Mark i Faith oddalali się od siebie seksualnie i emocjonalnie. Używając u góry czy pod spodem?
seksu jako kwestii zastępczej, unikali prawdziwego zbliżenia uczuciowego.
Louise nie chciała wiedzieć o przygnębieniu Tima, jego poczuciu za-
„BUDOWANIE KLATEK" gubienia i bezradności, ani o żadnych niemiłych emocjach. Opuszczona
przez ojca, wychowała się w bardzo ubogim domu. Każda rozmowa
W poprzednich przypadkach partnerzy współpracowali, by uniknąć
uczuciowej intymności. W przypadku taktyki „budowania klatek", jedno o nieprzyjemnych uczuciach wywoływała bolesne wspomnienia. Dlatego
z partnerów dąży do intymności, podczas gdy drugie jej unika. Partner Louise próbowała znaleźć w sypialni ucieczkę od wszelkich problemów.
uciekający przed bliskością „buduje klatkę". Może to robić zarówno W ten sposób unikała sytuacji, w których Tim mógł się okazać kimś
nieświadomie, jak i z pełnym wyrachowaniem. Za każdym razem, gdy się innym niż tylko opiekuńczym mężczyzną.
17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS UNIKANIE INTYMNOŚCI POPRZEZ SEKS 29

Czasem „budowniczy klatki" stawia znak równości pomiędzy seksem rady z pomieszaniem pojęć, które wprowadził mąż. Żadne z nich nie było
a intymnością, wprowadzając tym zamęt w hierarchiach i uczuciach part- świadome, że istnieje rozdźwięk między bliskością fizyczną i emocjonal-
nera. Tak się stało w przypadku państwa J. Pani J. miała wrażenie, że ną. Kiedy rozróżnienie to zostało przez nich zrozumiane, terapia zaczęła
czegoś w ich małżeństwie brakuje. Nie umiała się przeciwstawić prze- przynosić efekty.
konywającym opiniom elokwentnego męża. Nietrudno wytłumaczyć, dlaczego seks bywa wykorzystywany do uni-
Pan J. twierdził, że są sobie bardzo bliscy, że nie mają przed sobą kania bliskości. Sam akt seksualny jest czymś intymnym i może być
tajemnic i że wszystko jest w porządku. Ale z czasem pani J. była tego środkiem wyrażenia bliskości emocjonalnej. Niektóre pary po prostu
coraz mniej pewna. Czuła, jakby żyła ze swym lustrzanym odbiciem. Pan mylą fizyczny aspekt seksu z intymnością. Inni, skupiając się na seksie,
J. mówił i robił wszystko, czego, jego zdaniem, oczekiwała żona. Uważał uciekają od uczuciowej bliskości. W obu przypadkach seks staje się mniej
się za człowieka otwartego i szczerego, który nie ma nic do ukrycia. satysfakcjonujący i partnerzy pozostają sobie obcy. Jak pokazały powy-
Każda próba dotarcia do jego wnętrza, napotykała opór. Oto typowy ższe przykłady, lata dzielenia sypialni z obcym człowiekiem są pełne
przykład: niezadowolenia i frustracji.
Pani J: — Mam wrażenie, jakbym cię w ogóle nie znała. Naprawdę nie wiem
Najczęstszymi ofiarami syndromu „uprawiania seksu ze znajomym
o tobie nic ważnego — jak oceniasz różne rzeczy, co w związku obcym" są nastolatkowie i młodzi dorośli. Brak dojrzałości i doświadcze-
z nimi czujesz. nia sprawia, że wierzą, iż kiedy dwoje ludzi idzie ze sobą do łóżka, to są
oni sobie bliscy i naprawdę się znają. Takie związki zwykłe mają krótki
Pan J:. — No dobrze, ale czyja to wina? Zapytaj mnie o cokolwiek, to ci
żywot; ci młodzi ludzie często niedługo po ślubie decydują się na rozwód.
powiem. Nie mam nic do ukrycia. PaniJ.: —Ale ja chcę, byś był Zdają sobie sprawę, że sypiali z obcym człowiekiem, którego nawet nie
sobą, a nie tym, kim, według ciebie, chcę, byś lubią. Pozwala to do pewnego stopnia wyjaśnić niezwykle wysoki
był. Chciałabym, żebyśmy byli sobie bliscy. Pan J:. — Nie jest nam wskaźnik rozwodów wśród małżeństw zawartych młodo.
dobrze w łóżku? Nie czujesz wtedy tej więzi? Nie
dostajesz tego, czego pragniesz?
Pani J.: — No widzisz! Nawet teraz. To jest to, czego ja chcę. A czego ty Dla kogo seks staje się narzędziem do unikania intymności? W tę pułap-
chcesz? kę wpadają najczęściej pary, w których panuje pogląd, że w dobrych mał-
Pan J:. — Chcę widzieć, że jesteś zadowolona i wydaje mi się, że jesteś. Czy żeństwach nie ma kłótni, pary, w których tak naprawdę partnerzy się nie
to ci nie wystarcza? znają lub mają trudności z dzieleniem się uczuciami. W większości przypad-
Pani J:. — Nie! Tak! Nie wiem! (zalewa się łzami) Pan /.: — Myślę, że w tym ków partnerzy nie wiedzą, czego chcą i mają negatywny obraz samych
tkwi problem. To ty nie wiesz, czego chcesz. siebie. Stąd ich rezerwa w stosunku do odkrywania własnego wnętrza.
Wykorzystywanie miłości fizycznej po to, by uciec od intymności,
W tym przypadku pan J. unikał intymnej rozmowy, odpowiadając w oczywisty sposób zagraża związkowi. Więź emocjonalna nie może się
pytaniami na pytania żony. To stawiało ją na pozycji obronnej. Kiedy pani rozwijać, jeśli się opiera wyłącznie na seksie łub jeśli seks jest substytu-
J. poczuła się zagubiona, zaatakował i ją obarczył odpowiedzialnością za tem uczuciowej bliskości. Można powiedzieć, że para wykorzystuje seks
ich problemy. w celu unikania intymności, jeśli:
W rzeczywistości oboje byli zagubieni. Jemu udawało się zachować
•kłótnie i niesnaski zawsze prowadzą do kontaktów fizycznych;
uczuciowy dystans poprzez utożsamianie seksu i intymności. Ona nie
wiedziała, jak rozgraniczyć te dwie sprawy, więc nie mogła dać sobie •partnerzy czują się sobie bliscy tylko w sypialni;
30 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

•niełatwo przychodzi im dzielenie się przemyśleniami i uczuciami;


•zawsze, gdy się pojawia problem natury emocjonalnej, kochankowie
Rozdział IV
sprowadzają rozmowę na temat seksu;
•każdy z partnerów czuje, że sypia z kimś obcym;
•wciąż toczą się kłótnie o seks;

Co można zrobić, by przełamać schemat budowania dystansu emocjo-


nalnego za pomocą miłości fizycznej?

SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOŚCI


Partnerzy muszą się zgodzić na zaprzestanie bojów o seks (może im tego
zabronić terapeuta).
Para powinna zarezerwować kwadrans dziennie na rozmowę o osobis-
tych problemach i uczuciach. Najlepiej, jeśli poprzedzi ona udanie się na
spoczynek. W tym czasie nie powinno być mowy o seksie, należy też
Nasze społeczeństwo kładzie szczególny nacisk na życie w zbiorowości.
unikać kontaktu o charakterze seksualnym. Każde z partnerów powinno
mieć na celu podzielenie się osobistymi przemyśleniami i odczuciami; Od dzieciństwa poprzez lata dojrzewania system edukacyjny, kościół
opowiedzenie czegoś, czego druga osoba o nim nie wie; omówienie i rodzina wyrabiają w nas cechy społeczne i chęć przynależenia do grupy.
jakiegoś wydarzenia rodzinnego z uwzględnieniem reakcji na nie partne- W czasie dorastania młodzi ludzie niewiele czasu spędzają w pojedynkę.
ra — jak wpłynęło na ich uczucia, ocenę rodziny i jakie może mieć Nawet jako dorośli w większości nie decydują się na samotne życie.
reperkusje. W rzeczywistości wielu ludzi nie potrafi znieść samotności. Jednak
Para musi zwrócić szczególną uwagę na podobieństwa i różnice między wszyscy — i ci, którzy żyją z partnerem, i ci, którzy nie mają towarzysza
reakcjami i uczuciami obydwu osób. Krytyka nie jest wskazana. Należy życia — muszą jej czasem doświadczać.
zawsze akceptować sposób odczuwania partnera. Dzielenie się wrażenia- Jeśli ktoś, czując się smutny i samotny, wybierze się w sylwestrowy
mi z codziennych incydentów domowych pomoże im rozumieć się na- wieczór na Time Sąuare i będzie przebywał pośród tysięcy rozbawionych
wzajem i zbliżyć do siebie. Tak się rozwija prawdziwa uczuciowa zaży- ludzi, prawdopodobnie nie poczuje się szczęśliwy. Na ogół działa to
łość. Seks nie może jej zastąpić. jeszcze bardziej przygnębiająco.
Podobnie jest z seksem. Ponieważ stwarza on bliski kontakt, wydaje
się idealnym sposobem na kamuflowanie lub przeciwdziałanie samotno-
ści. Ale jest to próba z góry skazana na niepowodzenie. Fizyczna intym-
ność aktu seksualnego nie zaspokoi tęsknoty za bliskością drugiego czło-
wieka i bycia przez niego rozumianym i akceptowanym. Seks będzie się
wydawał pusty i w rezultacie skończy się frustracją, bo nie czyni zadość
potrzebie stania się obiektem czyjejś uwagi i troski. Ale jak zwykle winą
się obarcza seks, bo łatwiej jest skoncentrować się na fizycznym niż
uczuciowym aspekcie bliskości z drugą osobą. Odwracając uwagę od
problemów emocjonalnych, ludzie nie dają sobie szansy na uporanie się
32 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOŚCI 33

z samotnością. Wierzą, że czułości, pocałunki oraz intymność seksu jest Potem, kiedy każde z nich dostrzegło wady partnera, rozpoczęły się
wszystkim, czego potrzebują. Ale to nie wystarcza. kłótnie. Mimo że stawało się coraz bardziej oczywiste, iż zupełnie do
siebie nie pasują, nadal byli razem. Kathy czuła się wykorzystywana
SAMOTNOŚĆ A LUDZIE ŻYJĄCY W POJEDYNKĘ i stopniowo traciła poczucie własnej wartości. Zdesperowana, zdecydo-
Każdy człowiek doświadcza czasem uczucia samotności. Tym większej, wała się na terapię. Szybko zdała sobie sprawę, że głównym spoiwem jej
jeżeli faktycznie żyje sam. Pracowaliśmy z wieloma mężczyznami i ko- związku z Budem nie była miłość, ale lęk przed samotnością. Żadne
bietami, którzy woleli iść do łóżka nawet z kimś, kogo nie darzyli wielką z nich nie chciało się zmierzyć z uczuciem wyobcowania, którego do-
sympatią, niż spędzić noc samotnie. świadczali przed swoją pierwszą randką.
Ale co złego w tym, że osoba samotna decyduje się na seks, żeby
Kathy miała szczęście. Zdołała zerwać z Budem, unikając uwikłania się
zapomnieć o swojej izolacji? To przecież wydaje się zrozumiałe. Jednak
w niefortunne małżeństwo. Ale Bobowi i Billie Joe to się nie udało, choć
istnieją poważne konsekwencje takiego postępowania.
Po pierwsze, seks nigdy nie zaspokoi potrzeby bliskich kontaktów z początki obu związków były podobne. Po jednym z okresów względnego
ludźmi. Jeśli nie istnieją żadne więzy emocjonalne, po zbliżeniu partne- spokoju w ich zazwyczaj burzliwym pożyciu, Bob i Billie Joe zdecydo-
rzy będą odczuwać frustrację i niezadowolenie. Zamiast obarczać za to wali się na ślub. Relacje między nimi stale się pogarszały, ale uważali, że
winą nieodpowiednie relacje towarzyskie, wszystko złożą na karb seksu. muszą jakoś rozwiązać swoje problemy, bo za dużo już w ten związek
Przyjemność czerpana z miłości fizycznej będzie się zmniejszać dopóty, zainwestowali. Po ośmiu latach „rozwiązywania problemów" Bob i Bil-
dopóki nie zostanie zaspokojona potrzeba towarzystwa. lie Joe powzięli decyzję o separacji.
Po drugie, poprzez przedwczesne pójście do łóżka dwoje ludzi często Polegała ona na tym, że Bob przeprowadził się do nowego mieszkania
traci możliwość zaspokojenia potrzeby posiadania towarzystwa. Niewie- na drugą stronę ulicy. Ciągle do siebie dzwonili i kilka razy na tydzień ich
le trwałych przyjaźni rozpoczyna się w sypialni.
spotkania kończyły się w łóżku. Żadne z nich nie uważało drugiego za
Po trzecie, kiedy ktoś czuje się samotny, łatwiej przychodzi mu prze-
konać siebie, że kocha osobę, z którą sypia. Będzie też przymykał oczy dobrego kochanka i większość ich spotkań prowadziła do sprzeczek.
na oczywiste niedomagania współżycia z partnerem i na to, że może być Kiedy Billie Joe przyszła na terapię, powiedziała, że nie odpowiada jej
emocjonalnie wykorzystywany. seksualny aspekt separacji z mężem. Mimo niezadowalającego współży-
Wielu zmęczonych samotnością ludzi przekonuje samych siebie, że się cia z Bobem, tylko to ich łączyło. Zaczęła zdawać sobie sprawę, że
zakochali i wikła się w związek, który się rozwija zbyt szybko i zachodzi decydowała się na seks, by nie być sama.
za daleko. Kiedy samotność przestaje być spoiwem tej relacji, partnerzy Billie Joe stawiła czoło swemu lękowi przed samotnością. Zaczęła
często pozostają razem z powodu poczucia winy. Osoba, która się znalaz- rozwijać swe zainteresowania i szukać nowych sposobów spędzania cza-
ła w tej sytuacji, może mówić sobie, na przykład: „Kocham go (ją). Zbyt su. Podjęła kilka kursów i zajęła się grą w racąuetball. Stała się bardziej
wiele zainwestowaliśmy w nasze wspólne życie, by się teraz rozstawać".
niezależna i samowystarczalna i w końcu przestała się interesować Bo-
Kathy była ofiarą takiego związku. Ciężko znosząc samotność, jaką
odczuwała po odejściu swego chłopaka, umówiła się z pierwszym męż- bem.
czyzną, który ją o to poprosił. Był nim Bud, który właśnie się wprowadził Te przykłady ilustrują niektóre z problemów, jakie mogą stwarzać
do miasta i także czuł się bardzo samotny. Spędzili razem wieczór, po sobie osoby żyjące w pojedynkę, które decydują się na seks po to, by
czym poszli ze sobą do łóżka. Przez następnych kilka miesięcy byli uciec przed samotnością. Samotne życie nie jest łatwe, ale życie z kimś,
nierozłączni. z kim ciągle się kłócimy, może być równie trudne.
34 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOŚCI 35

SAMOTNOŚĆ W MAŁŻEŃSTWIE wieka, a nie brak satysfakcji seksualnej. Próba zaspokojenia tej potrzeby
Również seks małżeński może być motywowany samotnością. Zamiast w łóżku stwarzała iluzję, że problem ma charakter seksualny.
radzić sobie z emocjami, partnerzy decydują się na pójście ze sobą do Nie ulega wątpliwości, że osoba żyjąca w małżeństwie może doświad-
łóżka. Poczucie pustki po zbliżeniu wynika z niezaspokojenia potrzeby czać dojmującego uczucia samotności. Sprostanie temu problemowi jest
kontaktu z drugim człowiekiem, a nie z tego, że zachowanie seksualne tym trudniejsze, że niełatwo go zaakceptować. Bo jak można odczuwać
było niewłaściwe. Jednak, jak zwykle, to właśnie seks jest uważany za osamotnienie w towarzystwie kochającej rodziny? I dlatego osoby, które
przyczynę kłopotów. mają takie kłopoty, nie omawiają ich z partnerem. Przypadek pana J. jest
ilustracją tego, że ukrywanie uczuć może pogłębić jeszcze poczucie
osamotnienia.
Pan J. zdecydował się na terapię, ponieważ, jak mówił, stracił zaintere-
sowanie seksem. Jego prawdziwy problem ujawnił się dopiero w trakcie
pierwszej sesji. Rozmowa, którą zacytujemy, nastąpiła zaraz po wypo-
wiedzi pana J. dotyczącej częstotliwości jego kontaktów erotycznych
z żoną. W trakcie tej wymiany zdań pan J. stawał się coraz bardziej
przygnębiony.
Terapeuta: — No dobrze, więc ile czasu upłynęło od ostatnigo razu?
Pan J:. — Nie pamiętam... To było dawno... (pochylając głowę). Nie odczu-
wałem ostatnio takich potrzeb.
Terapeuta — A co pan odczuwał?
Pan /.(płacząc): — Czułem się samotny, bardzo samotny. (Pomiędzy szlocha-
mi). Wiem, że to głupie... bez sensu... to doprowadza mnie do
szaleństwa. Mam żonę i dwójkę dzieci, a mimo to czuję się samotny.

Jak możesz się czuć samotna!? Przecież jesteśmy małżeństwem? Okazało się, że pan J. nie tylko nie dzielił się z żoną swoimi niepoko-
jami, ale coraz bardziej się od niej odsuwał. Podczas, gdy jego poczucie
Tak było w przypadku państwa F. Pan F. miał wiele zajęć i zaintereso- alienacji rosło, coraz rzadziej rozmawiał z rodziną, co czyniło go jeszcze
nieszczęśliwszym. Zachęciliśmy pana J., by ze swoich uczuć zwierzył się
wań. Pani F. nie miała żadnych. Często odczuwała brak kontaktu z mę-
żonie. Wysłuchała go z uwagą i podzieliła się własnymi doświadczeniami
żem, który pochłonięty był czytaniem, grą w golfa lub innymi rozrywka-
w radzeniu sobie z takimi emocjami. W ten sposób, dzięki częstszym
mi. Nauczyła się za pomocą seksu odciągać męża od jego zajęć. Pan F. nie zwierzeniom, pożycie seksualne zyskało na wartości.
pozostawał obojętny i wysiłki jego żony uwieńczone zostawały zazwy- W powyższych przypadkach związki udało się uzdrowić. Niestety, nie
czaj sukcesem. Jednak dla pani F. te zbliżenia nie przynosiły satysfakcji. zawsze jest to możliwe. Wiele chorych związków, nie tylko małżeńskich,
W efekcie straciła zainteresowanie współżyciem fizycznym i przyszła na trwa w nieskończoność z powodu lęku jednego albo obojga partnerów
terapię, ponieważ „miała problemy seksualne". Szybko się zorientowała, przed życiem w pojedynkę. Zwykle im dłużej dwie osoby są razem, tym
że u podłoża jej frustracji leży tęsknota za towarzystwem drugiego czło- trudniej dotrzeć do rzeczywistych problemów ich relacji. I dlatego każdy
niezdrowy związek powinien być zerwany tak szybko, jak tylko wyjdzie
36 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

na jaw niedopasowanie partnerów. Im dłużej para zwleka i im więcej


zainwestowała w związek, tym trudniej podjąć decyzję o rozstaniu. Czę- Rozdział V
sto słyszeliśmy skargę: „Kiedy tak naprawdę się nad tym zastanowię, to
myślę, iż wyszłam za mąż, bo sądziłam, że to będzie lepsze niż samotne
życie. Teraz już sama nie wiem".

Osoby mające tendencję do wykorzystywania seksu w celu uniknięcia


samotności:

•są niepewne siebie;


•mają niewiele zainteresowań;
•nie rozwinęły swych wewnętrznych zasobów i od innych oczekują ukie
runkowania i wsparcia oraz zapewnienia im rozrywki;
•nie nauczyły się radzić sobie z byciem samemu.

Jeśli chcesz uniknąć wykorzystywania seksu jako ochrony przed sa-


motnością:

•Rozwijaj nowe zainteresowania i umiejętności. Osoby, które nie mają


hobby i żadnych ulubionych zajęć, najgorzej znoszą samotność. Nie
mają czym wypełnić swego czasu i zbyt dużo myślą o tym, że są same.
•Będąc z kimś w związku, nie zapominaj o pielęgnowaniu innych przyjaźni.
Ci, którzy znaleźli partnera, często dochodzą do wniosku, że to już wszy
stko, czego im trzeba i przestają szukać przyjaciół. A przecież oprócz
stałego partnera potrzebujemy także innych bliskich osób.
•Jeśli odczuwasz samotność, powiedz to partnerowi przed, a nie po zbli
żeniu fizycznym. Dzielenie się takimi uczuciami buduje intymność i do
pewnego stopnia zaspokaja potrzebę bliskości.
•Pielęgnuj przyjaźnie z osobami tej samej płci. W ten sposób minimalizu
jesz szansę na niewłaściwe wykorzystywanie seksu.
•Rozwijaj w sobie właściwy stosunek do samotności. Jest to uczucie
znane wszystkim istotom ludzkim i nie należy się go obawiać. Ludzie nie
potrzebują nieustannego towarzystwa innych. Jest bardzo ważne, by czuć
się dobrze z samym sobą. W ten sposób seks nie będzie obarczony cięża
rem samotności ani też ciężar ten nie będzie obarczał partnera.
SEKS JAKO ZADOŚĆUCZYNIENIE

Jill i Art zgłosili się na terapię, ponieważ — jak twierdzili — „Jill jest
nimfomanką". Kolejne sesje ujawniły w ich związku pewną typową se-
kwencję wydarzeń.
Krótko po ślubie Art oznajmił żonie, że uważają za kiepską kochankę,
gdyż nie jest w stanie zaspokoić jego potrzeb erotycznych. Żona wzięła tę
uwagę do serca i w celu zadowolenia męża zaczęła się uciekać do różnych
wymyślnych technik. Każda nowość sprawiała, że Art był usatysfakcjo-
nowany, ale nigdy na długo. Po pewnym czasie wszystko, co robiła,
okazywało się niewystarczające. Jak łatwo przewidzieć, wiara Jill we
własne możliwości seksualne bardzo na tym wszystkim ucierpiała. Właś-
nie wtedy mąż namówił ją na uprawianie seksu w większej grupie. Jill
była bardzo atrakcyjna i jako para mieli duże powodzenie. W krótkim
czasie dla wszystkich, nie wyłączając Arta, stało się jasne, że jest to
wyłącznie zasługa Jill, która szybko zdobyła reputację seksualnej profe-
sjonalistki. Młoda kobieta była zadowolona ze swej popularności. Seks
z innymi mężczyznami stał się upragnioną ucieczką od napięcia, które
odczuwała w małżeńskim łożu; inni mężczyźni nie byli tak wymagający
jak Art i chętnie odwzajemniali jej wysiłki sprawienia im przyjemności,
czego mąż nigdy nie robił.
Art, który podobnie jak w domu, leżał i czekał, aż ktoś się nim zajmie,
był tylko ciężarem dla pozostałych członków grupy. W końcu, gdy nikt
już nie chciał iść z nim do łóżka, mężczyzna zapragnął powrotu do
38 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO ZADOŚĆUCZYNIENIE 39

monogamicznego związku. Kiedy żona się nie zgodziła, próbował zacho- Czasami obie osoby czują się zbyt odpowiedzialne za satysfakcję
wać twarz nazywając ją nimfomanką, potrzebującą leczenia. seksualną i zamiast się koncentrować na obopólnej przyjemności, skupia-
W trakcie terapii Jill i Art się nauczyli, że oboje są odpowiedzialni za ją uwagę na zadowoleniu partnera zapominając o swoim własnym. To
przyjemność seksualną. Art próbował złożyć całą odpowiedzialność na może zakończyć się tak, jak jedna z poniższych paradoksalnych sytuacji.
barki Jill. Ona akceptowała to bez zastrzeżeń, czując się zobowiązana Steve wątpił w swoją męskość. Na indywidualnej sesji terapeutycznej
wynagrodzić Artowi jego brak zadowolenia. W ten właśnie sposób seks wyjaśnił, że jego żona, Pauline, sprawiała wrażenie osoby potrzebującej
stał się formą zadośćuczynienia. Jedno z partnerów przejmuje całkowitą częstszego współżycia niż on. To go bardzo martwiło, gdyż uważał, że
odpowiedzialność za seksualną satysfakcję i pomyślność obojga. powinno być odwrotnie: „Prawdziwi mężczyźni mają większe potrzeby
To zaskakujące, w jak wielu związkach partnerzy nie czują się jedna- seksualne niż kobiety". Usiłując prześcignąć erotyczną gotowość żony,
kowo odpowiedzialni za seksualną przyjemność. Problem pojawia się po Steve próbował się zmusić do codziennych stosunków. Jednak za każdym
raz pierwszy, gdy jedno z partnerów daje do zrozumienia, że nie odczuwa razem Pauline była chętna i wydawało się, że chce więcej.
satysfakcji. Czasem robi to za pomocą niewinnej uwagi, iż seks nie jest Nie rozmawiał z nią na ten temat, ponieważ nie chciał, by nabrała
już tak przyjemny, jak był kiedyś. Wówczas to „odpowiedzialny" partner przekonania, że coś jest nie w porządku z jego „męskością". Terapeuta
zaczyna poświęcać mnóstwo czasu i energii na szukanie czegoś, co za- wyjaśnił Steve'owi, że nie ma nic złego w tym, że ktoś pragnie codzien-
spokoi niezadowolonego partnera. Zaczyna ignorować własne potrzeby nego uprawniania seksu, ani w tym, że ktoś inny nie potrzebuje tak
i pragnienia, seks staje się dla niego obowiązkiem. Nikt nie może całko- częstych zbliżeń. Steve zgodził się podzielić swymi niepokojami z żoną.
wicie się poświęcić spełnianiu potrzeb drugiej osoby, nie czując żalu, W ten sposób wyszła na jaw cała paradoksalność sytuacji. Obawiając
złości i nie spostrzegając nieefektywności swych wysiłków. W tym cza- się, iż mąż może nie być zadowolony z ich współżycia i będąc zdecydo-
sie „nieodpowiedzialny" partner, który uważa, że teraz wszystko jest tak, wana uczynić go szczęśliwym, Pauline chciała dać mu do zrozumienia, że
może ją mieć w każdym miejscu, o każdym czasie. „Przecież wiem —
jak być powinno, z łatwością akceptuje zwiększoną uwagę, jaką się go
powiedziała — jacy są mężczyźni i czego im potrzeba".
darzy. Nierównowaga się pogłębia, a żadne z partnerów nie jest tego
świadome. Steve odbierał permanentną gotowość Pauline jako wyzwanie dla swej
męskości i dlatego zmuszał się do codziennego współżycia. Pauline, wi-
Zdarza się, że sytuacja stale się pogarsza i obie osoby dochodzą w końcu dząc zwiększone potrzeby męża, sądziła, że nie daje mu tyle, ile pragnie,
do wniosku, iż nie pasują do siebie seksualnie. „Wół roboczy" stroni od chciała więc pokazać, że jest gotowa na więcej. W rzeczywistości Steve
kontaktów intymnych, bo presja, by zadowolić partnera, niszczy przy- miał uczucie przesytu, czuł się zagubiony w sytuacji i zaczął wątpić
jemność, którą mógłby czerpać z seksu. Nieodpowiedzialny partner zaś i w swą „męskość". Pauline także czuła się zmęczona nadmiarem seksu,
staje się coraz bardziej rozdrażniony i wymagający uważając, że jego i ale była zdecydowana sprostać potrzebom partnera. Żadne z nich tak
towarzysz nie sprawdza się w łóżku. Oboje dają się zwieść iluzji, że „wół j naprawdę nie czerpało radości ze współżycia. Oboje wykorzystywali je
roboczy" nie dość się angażuje, podczas gdy drugi partner ma zdrowy dla zaspokojenia potrzeb nieseksualnych — Steve, by stale potwierdzać
stosunek do seksu. swą męskość, a Pauline, by zrobić przyjemność mężowi. Sądzili, że nie
Tak niewątpliwie potoczyłyby się dalsze losy Arta i Jill, gdyby decyzja pasują do siebie w łóżku lub że mają jakiś inny problem natury seksual-
o udziale w orgietkach nie obróciła się przeciwko Artowi. Poprzez na- nej. W rzeczywistości — niewłaściwie wykorzystywali seks, ponieważ
zwanie żony nimfomanką i szukanie dla niej pomocy, zwrócił uwagę na ich problem dotyczył braku porozumienia.
własną potrzebę terapii. Przypadek Sylvii i Sama także jest przykładem niewłaściwego komu-
nikowania się. Zgłosili się na terapię po siedmiu latach małżeństwa i „by-
40 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO ZADOŚĆUCZYNIENIE 41

le jakiego" seksu. Poniższy fragment rozmowy małżonków, do której Marge prowadzi intensywne życie towarzyskie; Frank nie lubi spotkań
doszło podczas drugiej sesji, odzwierciedla ich problem. w większym gronie. Jeśli na jakimś przyjęciu źle się bawi lub poczuje się
odrzucony, Marge wynagradza mu to cudownym wieczorem w łóżku.
Sam: — To, że mi staje z byle powodu, nie znaczy, że wszystko, co masz
zrobić, to rozłożyć nogi. Lubię też różne inne rzeczy, nie tylko ten Marge i Jack posługiwali się seksem w celu wynagrodzenia partnerom
sam stary numer. ich rozczarowań. Sądzili, że okazują im dobroć, zrozumienie i pomoc.
Sylvia: — No proszę! A niby co? Może inną kobietę?! W rzeczywistości przyczyniali się do utrwalania niedojrzałych, świadczą-
cych o braku przystosowania zachowań: Frank otrzymywał nagrodę za
Sam: — Ha! Ha! Mogłabyś chociaż włożyć coś seksownego, by zrobić mi
brak obycia w towarzystwie, Joan za okazywanie w domu złości, która
przyjemność. Te twoje flanelowe namioty nie są zbyt podniecające.
nagromadziła się w biurze. Jeśli któreś z nich pragnęło specjalnego potra-
Syhńa: — Widzicie go! Przydałoby się, byś ty coś zrobił od czasu do czasu.
ktowania w łóżku, wszystko czego potrzebowało, to jakiegoś potknięcia
Wydaje ci się, że jak ci stoi, to ja będę od razu uszczęśliwiona
w pracy czy na przyjęciu. Dlaczego Frank miałby nabrać ogłady towarzy-
i gotowa. Nie wystarczy mi spojrzeć na twoją fujarę, bym od razu
skiej, a Joan rozwiązać problemy zawodowe, jeżeli tak szczodrze były
zaczęła tańczyć.
one nagradzane?
Problem w tym przypadku polega na niewłaściwej interpretacji zacho- Używanie seksu jako zadośćuczynienia jest krzywdzące w dwójnasób.
wań partnera. Sylvia sądziła, że skoro u Sama nastąpiła erekcja, to chce Po pierwsze, żaden z partnerów nie doświadcza pełni seksualnej przyje-
on pominąć etap gry wstępnej i natychmiast przystąpić do stosunku. On mności. Dla strony aktywnej miłość fizyczna staje się obowiązkiem,
z kolei był przekonany, że jeśli żona nie prowokuje pieszczot, jest zawsze a „biorca" przyjmuje okazywane mu względy za rzecz naturalną. Po
gotowa do „akcji". Każde z nich przypuszczało, że wie, czego pragnie drugie, wykorzystywanie seksu w ten sposób hamuje rozwój emocjonal-
druga osoba i chciało ją zadowolić. Jak się okazało, oboje źle odczytywali ny obu osób. Dający, odpowiedzialny partner staje się mamką dla niedoj-
potrzeby partnera. rzałego „biorcy". Ani jeden, ani drugi nie uczy się brania odpowiedzial-
Prosta i bezpośrednia rozmowa może szybko rozwiązać problem tego ności za własne błędy i własną przyjemność.
rodzaju. Nikt nie jest w stanie czytać w myślach innego człowieka, więc Taki brak równowagi w związkach rozwija się, gdy jednego z partne-
musimy informować partnera o swych upodobaniach i oczekiwaniach. rów cechuje egocentryzm lub stereotypowe poglądy na temat płci prze-
ciwnej. Wierzy, na przykład, że:
Seks stosowany jako zadośćuczynienie nie ogranicza się wyłącznie do
transakcji w sypialni — dla zaskakująco wielu par staje się on narzędziem •kobiety są z natury pasywne i nie lubią seksu,
do rekompensowania przykrości i niepowodzeń nie mających nic wspól- •mężczyźni powinni być zdobywcami,
nego z miłością fizyczną. W tych przypadkach jedno z partnerów próbuje •obowiązkiem żony jest zadowalanie męża,
za pomocą seksu leczyć drugie z ran zadawanych przez życie. Zilustrują •mężczyźni powinni dbać o to, by kobieta była stale „w jednej koszuli i w
to dwa przykłady: ciąży",
•mężczyźni są nieczuli i brutalni,
Joan wraca z pracy do domu zła i rozgoryczona, gdyż w biurze coś •kobiety chcą być rozpieszczane,
poszło nie tak. By poprawić jej humor, Jack, jej mąż, obsypuje ją komple- kobiety są delikatne i należy obchodzić się z nimi niezwykle ostrożnie
mentami podkreślając jej urodę i atrakcyjność. Kieruje żonę do sypialni, •„Nie mogę czerpać zadowolenia z seksu, dopóki nie dostanę tego, czego
gdzie próbuje ukoić jej wzburzone emocje za pomocą szczodrych „piesz- chcę",
czot". •„Muszę być w nastroju",
42 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

•„Seks nie daje mi zadowolenia, jeśli nie jestem naprawdę napalony",


•„Jeśli seks ma być dobry, muszę mieć inspirację". Rozdział VI
Wszystkie te przekonania stają na drodze do osiągnięcia seksualnej
przyjemności, dyskontując partnera jako indywidualność o niepowtarzal-
nych potrzebach i pragnieniach. Ignorowanie wyjątkowości drugiej oso-
by sprawia, że łatwiej można wziąć na siebie zbyt dużą odpowiedzialność
lub zacząć traktować partnera jako swoją własność. Bardziej dojrzała,
odpowiedzialna osoba w związku staje się „wołem roboczym"; egocentry-
czny partner przyjmuje rolę widza domagającego się rozrywki i satysfa-
kcji. SEKS JAKO GWARANCJA WIERNOŚCI
Rozwiązywanie takich problemów na szczęście jest możliwe. Naj-
pierw oboje musicie się zgodzić, że odpowiedzialność za przyjemność
seksualną, podobnie jak za względy okazywane partnerowi, jest indywi-
dualna. Poza tym każdy z was powinien powiedzieć otwarcie, co jest dla
niego przyjemne i czego oczekuje. Rozważcie też wspólnie, jak każde Niewierność zadaje bolesny cios każdemu związkowi i są pary, które
z was może znaleźć dla siebie zadowolenie, pomagając jednocześnie dokładnie zdają sobie z tego sprawę. Wielu ludzi uważa, że zdrada wy-
partnerowi w osiągnięciu satysfakcji. (Zajrzyjcie również do sugestii za- klucza dalsze wspólne życie małżonków. Pragnienie i potrzeba wierności
wartych na końcu rozdziału dotyczącego poczucia własnej wartości). mają znaczący wpływ na zachowanie seksualne. Są związki, w których
partnerzy zrobią bardzo wiele, by zapobiec niewierności. Niektóre z tych
wysiłków mogą niestety wywoływać skutki odwrotne do zamierzonych.
Zwiększanie aktywności seksualnej oraz unikanie seksu to dwie tego
rodzaju taktyki.

NADMIERNA AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA


Poprzez nadużywanie seksu będziemy tu rozumieć oddawanie się miłości
fizycznej częściej niż wymagają tego własne potrzeby i pragnienia. W
celu zapobiegania niewierności niektóre pary decydują się na zbliżenia
zbyt częste, by mogły im dawać zadowolenie. Niezależnie od swych
rzeczywistych pragnień uprawiają seks każdego dnia (jedna z poznanych
par kochała się codziennie rano i wieczorem). Takie postępowanie ma
zagwarantować wierność. Rzadko jednak spełnia tę funkcję.
Większość ludzi nie idzie tak daleko i nie decyduje się na obowiązko-
we poranne i wieczorne kontakty erotyczne. Wielu parom zdarza się
jednak nadużywanie seksu w pewnych okresach. Przypadek Boba i Mary
stanowi dobry przykład. Praca Boba wymaga czasem kilkudniowych
podróży. Przed każdym takim wyjazdem Mary nalega, by kochali się
44 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO GWARANCJA WIERNOŚCI 45

więcej niż zwykle, nie dlatego, że daje jej to zadowolenie, lecz dlatego, po pewnym czasie, podobnie jak w przypadku mężów, których żony
że niepokoi ją myśl o swobodzie, jaką mąż będzie miał poza domem. Bob okazywały nadmierny niepokój, dochodzi do głosu żal, wywołany bra-
także nie jest usatysfakcjonowany ich częstszymi zbliżeniami, gdyż czuje kiem zaufania.
się przymuszany. Nadmierny niepokój okazywany przez Mary sprawia, Zapobieganie niewierności za pomocą wzmożonej aktywności eroty-
że jej mąż faktycznie ma wrażenie, jakby ją porzucał. cznej opiera się na fałszywym założeniu, że partner nie ulegnie pokusie,
jeśli w domu dostanie więcej niż potrzebuje. Wydaje się, że osoby posłu-
gujące się tą taktyką sądzą, że potrzeby seksualne podlegają zasadom
arytmetycznym: „Każde nasze zbliżenie zmniejsza ryzyko, że mój part-
ner zapragnie tego poza łożem małżeńskim". To oczywiście nie jest
prawdą. Nadmiar seksu zmniejsza zainteresowanie osobą, która ten nad-
miar prowokuje. Szybko pojawia się przesyt, znudzenie i rozżalenie;
miłość fizyczna staje się obowiązkiem, aktem wymuszonym. W takich
okolicznościach nikt się nie może nim cieszyć.
Idea posiadania nowego partnera staje się kusząca z dwóch jeszcze
powodów. Po pierwsze, odmiana, jaką wnosi nowy partner, przerywa
nudę, która mogła przepełniać obcowanie z dotychczasowym towarzy-
szem życia.
Po drugie, seks z nowym partnerem wyda się niewątpliwie bardziej
satysfakcjonujący i pozbawiony napięcia, ponieważ jego źródłem nie jest
poczucie obowiązku ani potrzeba zapewnienia sobie wierności partnera;
będzie zatem się wydawał ucieczką od problemów małżeńskiej sypialni.
Helen, rozwiązałem problem monotonii naszego seksu! W ponie- I tak, niezamierzonym efektem nadużywania miłości fizycznej może być
działki będziemy robić to w garażu, we wtorki w wannie, we środy
na stole w kuchni, a w czwartki na... prowokowanie zdrady. Historia poniższego przypadku jest dobrym, choć
ekstremalnym przykładem na to, jak może być zwodnicza opisana tu
taktyka.
Z czasem Bob staje się coraz bardziej rozżalony i zaczyna unikać Pani Jones zgłosiła się na terapię, ponieważ „ni z tego, ni z owego jej
seksu. To pociąga za sobą oskarżenia o niewierność i brak zainteresowa- małżeństwo się rozpadło". Rozpoczęła romans z mężczyzną znacznie od
nia żoną. Jak zwykle, miłość fizyczna została obarczona winą za powsta- siebie młodszym; jej mąż spotykał się ze starszą od siebie kobietą; zroz-
nie problemu, który powinno rozwiązać się poza sypialnią. paczone dzieci wysyłano do krewnych. Pani Jones nie mogła zrozumieć,
W przeszłości zwiększanie aktywności seksualnej w celu zagwaran- jak to się stało, przecież „tworzyli taki dobry związek".
towania sobie wierności partnera było inicjowane głównie przez kobiety. Dyskusja ujawniła, że ich „dobry związek" polegał na tym, że od ślubu
Dziś rośnie liczba mężczyzn, którzy przed i po służbowej podróży żony przed jedenastu łaty kochali się co najmniej dwa razy dziennie. Całe ich
nalegają na częstsze zbliżenia, „aby była wierna". Początkowo kobiety życie i rozkład dnia wydawał się podporządkowany sprawom seksu.
mogą uważać to za bardzo miłe. Cieszy je większe niż zwykle zaintere- Zgodnie z tym, co mówiła pani Jones, za obopólną zgodą małżonkowie
sowanie mężów, starają się więc zapewnić ich o swym oddaniu. Jednak odbywali „szybki" stosunek rano, przed wyjściem do pracy. Miało to
46 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO GWARANCJA WIERNOŚCI 47
pomóc im w wytrwaniu do wieczora. Dużą część czasu po pracy spędzali
kochając się, aż do przesytu. Potrzeba eksperymentowania, która wypływa zazwyczaj z naturalnej
ewolucji związku, ma swoje źródła w pragnieniu lepszego się poznania.
Ten rytuał kontynuowany był nawet wtedy, gdy po sześciu latach
Partnerzy koncentrują się na swych stosunkach ucząc się potrzeb drugiej
zaczęły przychodzić na świat dzieci. Były one wysyłane do przyjaciół, do
osoby, jej pragnień i upodobań. Celem pary jest obopólne zrozumienie
swych pokoi albo oglądały telewizję, podczas gdy mama i tata zamykali
i erotyczna satysfakcja, harmonia i bliskość. Eksperymentowanie, które
się w sypialni. Obiektywny obserwator mógłby łatwo stwierdzić, że na-
wzajem próbowali się pozbawić pociągu do płci przeciwnej. wypływa z potrzeby zapewnienia wierności, ma na celu utrzymanie atra-
Seksualna wierność była dla państwa Jones sprawą priorytetową. kcyjności seksu. Partnerzy ogniskują swe wysiłki na poszukiwaniu róż-
Przysięgali sobie dozgonną uczciwość małżeńską i robili to, co ich zda- norodności i intensywności przeżyć. Ich celem jest każdym kolejnym
niem miało im pomóc tej przysięgi dochować. (Podziwiać należy ich stosunkiem przewyższyć poprzedni.
determinację). Oboje cenili swą wierność i chełpili się nią. Każde z nich Te pary rzadko mają czas na faktyczne poznanie nowych możliwości.
było całkowicie przekonane, że drugie nawet nie spojrzy na kogoś innego. Doświadczywszy czegoś raz lub dwa, nie można tego w pełni zrozumieć
Zrozumiałe było więc zdumienie pani Jones, która nie mogła się ani być pewnym swoich odczuć. Poza tym, wszelkim tego typu innowa-
oprzeć atrakcyjności studenta zatrudnionego u nich do prac ogrodowych. cjom zawsze towarzyszy pewna doza niepokoju i zakłopotania. Jedna czy
To się stało przyczyną lokalnego skandalu. Pan Jones znalazł schronienie dwie próby to zbyt mało, by do końca pozbyć się obaw. W końcu pary
w ramionach starszej kobiety, która była wyrozumiała i mniej wymagają- zatracają się w gorączce poszukiwania nowości zwracając uwagę głównie
ca w łóżku. na to, ile przyjemności dostarcza kolejny epizod, a nie zastanawiają się
Pani Jones, a potem także pan Jones, gdy w końcu się zgodził przyjść nad wpływem, jaki wywiera on na każdego z nich i na ich związek.
na terapię, przyznali, że tak częste kontakty intymne nie dawały im Zdrowa różnorodność powstaje wraz z naturalnym rozwojem stosun-
zadowolenia. Zdali też sobie sprawę, jak rutynowe i nudne było ich życie ków pomiędzy partnerami; eksperymentowanie ma na celu dobro związ-
z powodu takiego a nie innego stosunku do miłości fizycznej. Zapro- ku; nowości są zrodzone i testowane w atmosferze zaciekawienia, ale
ponowaliśmy im, by szukali innych sposobów na zapewnienie wierności i troski o partnera; wzbogacenie technik nie jest motywowane potrzebą
małżeńskiej. Zanim minął rok, przestali uprawiać seks tak rozpaczliwie, ochrony wierności. Tu nam się przypomina przypadek kobiety, która
a częstotliwość zbliżeń spadła do średniej krajowej. Pan i pani Jones zaproponowała mężowi wspólny udział w orgietkach, po to by utrzymać
doszli do wniosku, że tego właśnie potrzebowali. zainteresowanie męża jej osobą. Logika tego posunięcia była porażająca.
Kobieta ta wyjaśniła: „przy całej tej różnorodności, więcej czasu upłynie,
NADMIERNA RÓŻNORODNOŚĆ nim mąż się mną znudzi".
Eksperymentowanie w łóżku sprawia, że seks jest interesujący i zabaw- UNIKANIE ZBLIŻEŃ FIZYCZNYCH
ny, ale może powodować uczucie przesytu tak samo jak zbyt częste
zbliżenia. Ten sposób nadużywania seksu zdarza się parom, które w róż- Ostatnim i najrzadszym sposobem zapewnienia sobie wierności partnera
norodności upatrują klucz do szczęśliwego, długotrwałego małżeństwa. jest unikanie kontaktów erotycznych. Byliśmy zdumieni, gdy po raz
Jedno lub oboje partnerów ciągle forsuje nowe techniki i pozycje po to, by pierwszy spotkaliśmy się z takim podejściem do zagadnienia. Wydaje się
zbliżenia nie przestały być interesujące. Próbują jednej nowości za drugą ono opierać na założeniu:
i ich pomysłowość może być naprawdę zdumiewająca. Niestety, kiedy „Jeśli nie dostajesz tyle, ile chcesz, wciąż masz ochotę i wrócisz do
motywem takiej różnorodności jest dochowanie sobie wierności, tracą mnie po więcej". Poniższy przypadek jest tego dobrym przykładem.
wiele z satysfakcji, jaką może dostarczać uprawianie seksu. Phil i Joyce zdecydowali się na terapię, ponieważ „ich życie seksualne
było okropne... właściwie nie istniało". Byli małżeństwem od niespełna
48 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO GWARANCJA WIERNOŚCI 49

trzech lat i kochali się mniej niż dwa razy w miesiącu. Sami nie rozumieli, By doprowadzić do nich, nawet jeśli nastrój czy emocjonalne stosunki
dlaczego tak się działo, gdyż współżycie fizyczne obojgu dawało zado- między partnerami nie sprzyjają kochaniu się;
wolenie i wydawali się mieć do niego zdrowy stosunek. Nie mogliśmy By za każdym razem przeżyć fantastyczne seksualne doświadczenie —
znaleźć żadnych ukrytych nieseksualnych motywów ich postępowania to oczekiwanie samo w sobie stwarza najwięcej napięcia.
i już zamierzaliśmy zrezygnować z dalszej terapii, gdy wywiązała się
następująca rozmowa:
„Weekendowy seks" jest zwykle symptomem innych problemów. Czę-
Phil (zdesperowany):— Do diabła! Po prostu nie mogę cię zrozumieć. Żału-
stym jego motorem staje się niepewność — partnerzy uważają, że seks
jesz tego swojego skarbu tak, jakby był ze złota. Dlaczego go tak
oszczędzasz? w ciągu tygodnia będzie przeciętny: pozbawi ich sobotnio-niedzielnych
Joyce (sapiąc ze złością):— Bo jest ze złota! I oszczędzam swoje łono dla „fajerwerków". Jednak w rzeczywistości jest to sposób na kamuflowanie
tego osła, co siedzi obok mnie. niewielkiego pociągu seksualnego (co według nas oznacza, że w grę
Phil: — Osła! To ty z tępym uporem nie chcesz dawać. wchodzą motywy nieseksualne). Partnerzy, nie mogąc się wprost docze-
Terapeuta: — Przestańcie! Joyce, oszczędzasz łono dla Phila? kać weekendu, stwarzają pozory, że mają ogromne potrzeby seksualne.
Joyce (krzycząc): — Tak, właśnie tak! Jeśli się powstrzymuję, to on jest wciąż Ale skoro ich potrzeby są takie duże, dlaczego czekają?
mną zainteresowany. Jeśli wszystko, czego chce, dostanie teraz, to
co sprowadzi go do mnie za dziesięć lat? (wygląda na zaskoczoną).
Znudzę mu się... (płacze)... ( śmieje się)... O Boże!... Czuję się tak Jacy ludzie przejawiają tendencję do stosowania opisanych w tym roz-
głupio. Nie miałam pojęcia, co robię. dziale taktyk? Zazwyczaj ci, którzy przeceniają znaczenie seksu i lekce-
ważą emocjonalną stronę małżeństwa. Nigdy nie można zagwarantować
Często się zdarza, że para odkrywa, iż jej prawdziwy problem niewiele
ma wspólnego z seksem. Tutaj wiązał się z brakiem pewności siebie wierności partnera. Najlepszym zabezpieczeniem przed zdradą jest głę-
Joyce, jej poczuciem, że nikt nie będzie chciał żyć z nią w długotrwałym boki i znaczący związek, w którym każde z partnerów stara się zaspokoić
związku. Wykorzystywała seks dla celu nieseksualnego: zagwarantowa- emocjonalne i seksualne potrzeby drugiego. To właśnie wtedy, gdy te
nia sobie wierności męża. potrzeby nie są wyrażane i realizowane, jest się najbardziej wrażliwym na
Niewiele jest przypadków tak ekstremalnych. Jednak są pary, które uroki nowego partnera.
stosują łagodniejsze formy powstrzymywania się od miłości fizycznej. Wierność nie jest czymś, czym warto ryzykować w grach powstrzy-
Ich taktykę można nazwać „weekendowym seksem" jako że zawsze mywania się od seksu czy nadużywania go. Powinna zostać budowana na
odkładają swe kontakty fizyczne na sobotę i niedzielę. Jeśli potrzeba zaufaniu, otwartości i silnych więzach uczuciowych.
pojawi się przed zwyczajowym czasem, zostanie stłumiona. Jest to zrozu- Podajemy kilka sugestii, co można robić, by uniknąć wykorzystywania
miałe, jeśli nadmierne zmęczenie lub oddalenie partnerów wymusza takie seksu jako gwaranta wierności:
postępowanie, jednak ogólnie kwestionujemy zasadność praktykowania
„weekendowego seksu". Dlaczego? •Zrób listę cech twojego partnera, które lubisz i podziwiasz. Napisz, jak
każda z nich wpływa na twoje samopoczucie. Pokaż listę partnerowi.
•Potrzebami seksualnymi nie rządzi zegar czy kalendarz. •Zrób listę swoich nieseksualnych potrzeb, które zaspokaja twój partner.
•Najlepszy stosunek jest zazwyczaj spontaniczny i nie zaplanowany.
Rozważ, jak jest ważna każda z nich. I znów, podziel się przemyśleniami
•Odkładanie zbliżeń fizycznych do końca tygodnia stwarza presję:
z partnerem.
50 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

•Teraz wypisz swoje pozytywne cechy i potrzeby partnera, które, według


ciebie, zaspokajasz. Zastanów się, na ile to mu pomaga. Porozmawiaj
Rozdział VII
z nim o tym. Poproś go, by zrobił podobne listy o tobie.
•Wypiszcie niektóre z nieseksualnych celów waszego związku, a także to,
co lubicie razem robić, czego doświadczać, czym się dzielić.
•Kilka razy w tygodniu powiedz swojemu partnerowi o czymś, co u niego
podziwiasz, a co nie ma związku z miłością fizyczną.

Zastanówcie się, jakie znaczenie mają dla was te nieseksualne potrze-


by i cele oraz cechy waszych charakterów, jak przyczyniają się do wasze- SEKS JAKO POTWIERDZENIE
go osobistego rozwoju i budowania związku. Wzmacniajcie więzy emo- SEKSUALNOŚCI
cjonalne, a wasze życie seksualne pójdzie w ich ślady.

Tożsamość seksualna określa uczucia, jakie mamy o sobie jako o istocie


seksualnej. Istnieją dwie składowe tożsamości seksualnej:
•To, co myślimy o sobie, jako o kochankach. Czujemy się kompetentni
lub niekompetentni w zależności od satysfakcji i sukcesów odnoszonych
w łóżku.
•To, jak dobrze się czujemy ze świadomością, że jesteśmy reprezentantami
danej płci. Poziom naszego dobrego samopoczucia zależy od tego, na ile
pasujemy do swojego przekonania o tym, co to znaczy być męskim czy
kobiecą poza sypialnią.

Jeśli uważamy się za dobrego kochanka i odpowiadamy własnym


normom męskości czy kobiecości, mamy silną, zintegrowaną tożsamość
seksualną. Prawdopodobnie będziemy wieść zdrowe, aktywne i satysfa-
kcjonujące życie seksualne. Problem pojawia się, gdy nie czujemy się
kompetentni w łóżku lub nie mamy bądź nie spełniamy jasno sprecyzo-
wanych standardów, jakim powinien odpowiadać mężczyzna czy kobie-
ta. Niewłaściwie ukształtowana lub nierozwinięta tożsamość seksualna
■noże mieć, i na ogół ma, znaczący wpływ na życie seksualne jednostki.
Dlaczego? Rozważmy przypadki osób, które w łóżku nie czują się swo-
bodnie.
52 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO POTWIERDZENIE SEKSUALNOŚCI 53

To naturalne, że unikamy robienia czegoś, jeśli uważamy, że nie jeste- Will nie uważa jej za atrakcyjną. I znów, konwencjonalna terapia w zu-
śmy w tym kompetentni. Jeżeli się czujesz niezręcznie na trawie, jak pełności wystarczyła, by zaradzić ich kłopotom.
często grasz w golfa? Jeśli nie umiesz tańczyć, czy będziesz bywalcem * * *
dyskotek? Seks nie jest więc wyjątkiem. Jeśli w łóżku czujesz się jak kloc
drewna, niewątpliwie uprawiasz seks dużo rzadziej, niż tego pragniesz. Poniższe punkty są rekapitulacją symptomów wskazujących, iż na drodze
Natura ludzka jest taka, jaka jest i większość ludzi unika narażania się na do szczęśliwego pożycia seksualnego stanęło niekorzystne wyobrażenie
śmieszność z powodu swej nieporadności w sypialni. Jednak wielu z nich o sobie jako o kiepskim kochanku.
woli tolerować niesatysfakcjonujący seks, niż się przyznać do ignorancji
•Negatywne nastawienie do miłości fizycznej lub zaprzeczanie zaintere
i szukać pomocy, tak jak uczynili to bohaterowie poniższych przykładów.
sowaniom seksualnym, często wyrażane na jeden z poniższych sposo
Samuel, dwudziestosześcioletni prawiczek, zdecydował się przyjść na
terapię, ponieważ ostatni z szeregu jego związków się rozpadł. Do tej bów:
•„Nie mam nic do seksu, ale jest przereklamowany"
pory Samuel tłumaczył sobie, że brak doświadczenia seksualnego bierze
•„Czy seks naprawdę jest taki ważny?"
się stąd, że nigdy nie spotkał kogoś, kto by był dla niego pociągający.
•„W pięć minut jest po wszystkim, więc po co to całe zamieszanie?"
Potem poznał Beth i zaczęli chodzić ze sobą „na poważnie". Samuel
uważał, że Beth była oszałamiająca. Dziewczyna chciała, by rozpoczęli Takie komentarze są wygłaszane przez ludzi, którzy nie znajdują rado-
współżycie i choć Samuel także tego pragnął, nigdy nie stanął na wyso- ści w seksie. Miłość fizyczna powinna być przyjemnością i warto poświę-
kości zadania. W końcu zabrakło mu wymówek i musiał się przyznać cić trochę czasu i wysiłku, by nauczyć się czerpać z niej zadowolenie.
przed sobą do tego, że czuje się niekompetentny. Ujął to tak: „Dotąd Osoby mające odmienne zdanie często nie czują się swobodnie w łóżku.
myślałem, że kiedy się pojawi właściwa osoba, natura weźmie górę.
Sądzę, że byłem wybredny, jeśli chodzi o dziewczyny po to, by uniknąć •Nadmierny krytycyzm wobec potencjalnych partnerów. Osoby, które
możliwości kontaktów erotycznych. Tak naprawdę niewiele wiem o seksie". nigdy nie mogą znaleźć kogoś odpowiadającego ich wymaganiom, naj
Samuel miał odwagę szukać pomocy. Terapia konwencjonalna była pewniej nie chcą nikogo znaleźć.
wszystkim, czego potrzebował. Po kilku lekturach i pewnej liczbie tre- •Pozwalanie, by partner zawsze przejmował inicjatywę.
ningów, Samuel i Beth przełamali bariery. Był to raczej poważny przypa- •Odczuwanie ulgi, gdy zbliżenie się kończy. Takie uczucie świadczy
dek. Mniej głębokie problemy tego rodzaju są dość często spotykane o lęku, że można się nie sprawdzić. Uczucie ulgi, jakie następuje po
zarówno wśród ludzi samotnych, jak i tych, którzy żyją w małżeństwie. stosunku, jest wynikiem zadowolenia z tego, że wykonało się wszystko
Katherine i Will byli małżeństwem od prawie czterech lat. Przed ślu- bez potknięcia, a nie skutkiem uwolnienia od napięcia seksualnego.
bem kochali się rzadziej niż raz w tygodniu, ale przypisywali to brakowi •Celowe wybieranie nieodpowiednich lub nieosiągalnych partnerów, na
możliwości. Po ceremonii zwyczaj ten pozostał nie zmieniony, ale mał- przykład: „Pragnę Pauliny, ale ona jest mężatką" albo , Jestem szaleńczo
żonkowie sądzili, że jest to okres przyzwyczajania się do nowej sytuacji. zakochana w Ojcu Bernardzie" albo „Kochać się mogę tylko z milione
W końcu, po czterech latach sporadycznego, inicjowanego co dwa tygo- rem, a jeszcze żadnego nie znalazłam".
dnie seksu, doszli do wniosku, że coś jest nie tak.
W trakcie terapii, po raz pierwszy, każde z nich ujawniło swe wątpli- Uczucie niekompetencji w łóżku jest zaskakująco częste. Tysiące par
wości. Will przyznał, że brakowało mu doświadczenia, czuł się niezręcz- odczuwa jego niekorzystne efekty i na ogół dobrze reaguje na tradycyjne
nie w łóżku i dlatego unikał zbliżeń. Stąd się brało wrażenie Katherine, że techniki terapeutyczne.
54 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO POTWIERDZENIE SEKSUALNOŚCI 55

czego rzeczywiście pragnie. Technicznie zorientowana terapia seksualna


IDENTYFIKACJA Z PŁCIĄ na niewiele się zda w takich przypadkach.
Jak dochodzi do tego, że ktoś zaczyna wątpić w swą seksualność?
Rozważymy teraz drugi aspekt tożsamości seksualnej: akceptację przyna-
Rozważmy przypadki, w których zawiniły wychowanie i uwarunkowa-
leżności do danej płci. Kluczowym pytaniem jest tutaj: „Czy lubię być
mężczyzną (kobietą)?" Jest wielu ludzi niezadowolonych ze swojej płci. nia kulturowe.
Wszyscy znamy najbardziej ekstremalny przykład — transseksualistów. Jack, dwudziestodziewięciolatek, zgłosił się na terapię, gdy jego narze-
To ci, którzy tak źle się czują ze swoją płcią, że decydują się na chirurgi- czona zerwała zaręczyny. Florence, dziewczyna, którą naprawdę kochał,
czną jej zmianę. przyłapała go na zdradzie. Nie był to jego pierwszy „skok". Właściwie,
słuchając relacji Jacka, można było odnieść wrażenie, że próbuje on
Tutaj skupimy się jednak na tych, którzy mają wątpliwości związane
pobić wszelkie rekordy łóżkowych osiągnięć. Jego życie seksualne skła-
ze swoimi cechami płciowymi. Mogą oni po prostu czuć się niewystar
dało się z serii szybkich podbojów. O swoich partnerkach nie wiedział nic
czająco męscy czy kobiecy lub uważają, że są obdarzeni cechami, które
ponad to, jakie są w łóżku.
tradycyjnie przypisuje się płci przeciwnej. Przykładem może być kobieta,
która lubi być brutalna, odważna i agresywna lub mężczyzna, który się W trakcie, gdy mówił, stawało się jasne, że sypialnia była główną
czuje zbyt wrażliwy i unika rywalizacji. kwaterą kampanii, mającej udowodnić jego męskość. Jack opierał się
wszelkim próbom zbadania źródeł jego zachowania; chciał mówić tylko
; o swych eskapadach. Terapeuta zachęcał go więc wygłaszając uwagi
Te jednostki mogą generalnie akceptować swoją płeć, ale wątpić w ja- pełne podziwu dla jego brawury. Wreszcie doszło do następującej wymia-
kość swej męskości czy kobiecości. Niepokój popycha ich do ciągłego ny zdań:
potwierdzania przynależności do danej płci, najczęściej poprzez hiperse-1 Terapeuta: — O! Rzeczywiście jej pokazałeś!
ksualność. Mężczyzna może się sprawdzać, zdobywając tak wiele kobiet Jack: — No! Nigdy nie zapomni.
i tak często, jak to tylko możliwe. Kobieta, mająca podobne problemy, Terapeuta: — Czego nie zapomni?
chce uwodzić przy każdej nadarzającej się okazji. (Niektórzy spośród
Jack: — Co to znaczy przespać się z prawdziwym facetem.
tych ludzi uwielbiają wyobrażać sobie, że każdy przedstawiciel przeciw-
Terapeuta: — A co z Jane, Marne i innymi? Myślisz, że dotarło do nich to
nej płci, jest podniecony na sam ich widok").
przesłanie?
Krótko mówiąc, te kobiety i mężczyźni wykorzystują seks, by zagłu-
Jack: — Jasne! Żadna z nich nie mogła się oprzeć mojemu instrumentowi.
szyć wątpliwości na temat własnej tożsamości płciowej. Robią to, co jest
uznawane za kobiece czy męskie, a nie to, co podpowiadają im erotyczne Terapeuta: — Musisz się czuć naprawdę dumny —jak superman, jak pra-
impulsy. Przyjemność, jaką odczuwają, pochodzi raczej z aktu podboju wdziwy samiec.
i uwolnieniu się od niepokojów niż z samego seksu. Jack: — Pewnie.
Podczas aktu miłosnego osoby takie przeżywają wewnętrzny konflikt Terapeuta: — Powiedz mi, jak to jest — czuć się jak prawdziwy mężczyzna?
pomiędzy tym, co chciałyby robić, a tym, co jest „kobiecym czy „mę-
Jack zaczął dostrzegać to, co naprawdę czuł pod pozorami pławienia
skim" zachowaniem. Kobieta, na przykład, może mieć ochotę przejąć się w chwale zdobywcy. Przyznał, że zawsze uważał się za maminsynka.
inicjatywę i ustalać tempo, ale by potwierdzić swą kobiecość, musi być Był najmłodszym z trzech braci. Rodzice zawsze chcieli mieć dziew-
nieśmiała i uwodzicielska. Mężczyzna może być z natury bierny i nie- czynkę, ale po urodzeniu się Jacka zaprzestali prób. Zdarzało się, że
śmiały, ale jego ideał męskości popycha go w kierunku zachowań agre- ubierali „Jackie" w sukienkę i wiązali „jej" wstążki we włosy — czasem
sywnych. Seks dostarcza takim osobom minimalnej satysfakcji. Nikt nie
może się czuć seksualnie zaspokojony, robiąc coś przeciwnego do tego,
56 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO POTWIERDZENIE SEKSUALNOŚCI 57

robili to, gdy w domu byli goście. Wszyscy uznali, że ładna z niego łem wściekły i dotknięty do żywego, ale zrozumiałem to przesłanie". Są
dziewczynka. To się powtarzało aż do czasu, gdy Jack miał pięć, sześć lat. też przypadki, w których przyczyną powstania wątpliwości co do własnej
Jako dziesięciolatek przelotnie zainteresował się robótkami ręcznymi płci są wzorce kulturowe. Rodzice nieustępliwie narzucają dziecku po-
swojej mamy. Ona zaś zaczęła go do nich zachęcać, dużo bardziej niż wszechnie przyjęte stereotypy męskości czy kobiecości. Dziecko próbuje
Jack tego pragnął. Chłopak zajmował się więc szydełkowaniem, by zro- sprostać tym ideałom, ale nigdy do końca mu się to nie udaje. Pojawienie
bić mamie przyjemność. Któregoś dnia kolega przyłapał go na tym zaję- się wątpliwości co do przynależności płciowej jest wówczas nieuniknione.
ciu i zaczął się śmiać, że Jack jest dziewczyną. Jack przyrzekł sobie, że Coś takiego przydarzyło się Craigowi. Jego ojciec był twardym face-
już nikt nigdy nie będzie wątpił, że jest chłopakiem. I nikt nigdy w to nie
tem, który uczył syna, że mężczyźni nigdy nie płaczą („Skończ z tym
wątpił, z wyjątkiem samego Jacka. Te wątpliwości były motorem jego
mazaniem się, maminsynku"), że są odważni i kochają przygody („No,
hiperseksualności.
wejdź tam. Chłopcy nie boją się ciemności") i uwielbiają sport i współza-
Chris przyszła na terapię, ponieważ „nie umiała nad sobą panować".
wodnictwo („Dobra walka jeszcze nikomu nie zaszkodziła"). Kiedy Cra-
Uwielbiała być uwodzona. „Lubię być zdobywana. Seks to inna sprawa.
Myślę, że za bardzo się obawiam choroby i martwię się o moją reputację, ig dorastał, zauważył, że często odczuwa lęk, że chce płakać i że ani
by się nim cieszyć". Lista jej kochanków była niezwykle długa. W trakcie trochę nie interesują go przygody.
terapii Chris zdała sobie sprawę, że to, iż była uwodzona, upewniało ją Jako nastolatek zainteresował się malowaniem i muzyką. Był bardzo
w poczuciu atrakcyjności: im więcej mężczyzn jej pragnęło, tym bardziej wrażliwym młodzieńcem o artystycznej duszy; chciał zostać artystą, ale
czuła się kobieca. przyczyny praktyczne zadecydowały, iż zdobył wykształcenie budowla-
Chris także była ofiarą marzenia swych rodziców, by mieć dziecko ne. Przez całe życie starał się stłumić swą wrażliwość. Przyswoił sobie
innej płci. Wspominała, jak jej ojciec uczył ją rzucać kamieniami jak kulturowy stereotyp narzucany mu przez ojca, ale w głębi serca wciąż
chłopak, biegać szybciej niż dziewczyny i tak siłować się na rękę, by miał wątpliwości, czy jest prawdziwym mężczyzną.
wygrać. Razem z nią uprawiał różne sporty, nigdy jednak nie kupował jej Po piętnastu latach małżeństwa żona Craiga zażądała, by poszukali dla
żadnych zabawek, gdyż uważał je za „dobre dla mięczaków". Zawsze niej pomocy. Pragnęła się uwolnić od nieustających nalegań męża, by
kpił z jej dziewczęcych cech: „Och, w tej idiotycznej sukience wyglądasz częściej się kochali. „Seks jest fajny — powiedziała — ale co za dużo, to
jak chuchro". Każde usiłowanie bycia „kobiecą" napotykało jego docin-
niezdrowo. Myślałam, że z wiekiem Craig trochę się uspokoi. Ale nic
ki. Czy można więc się dziwić, że Chris czuła potrzebę udowodnienia, że
jest atrakcyjną kobietą? z tego. Czasem mam wrażenie, że robi to z jakiegoś przymusu".
W trakcie terapii Craig zdał sobie sprawę, że jego przesadne wymaga-
Zarówno Chris, jak i Jack byli ofiarami rozmyślnego narzucania im
cech charakterystycznych dla płci przeciwnej. Rodzice mogą nie zdawać nia w stosunku do siebie jako mężczyzny wytworzyły fałszywy głód
sobie sprawy ze swojego okrucieństwa i długotrwałego wpływu ich zacho- seksu. Pragnął częstych, długotrwałych zbliżeń fizycznych po prostu
wania na późniejsze pożycie seksualne dzieci. Byliśmy zaskoczeni liczbą dlatego, że uważał, iż tak się zachowują prawdziwi mężczyźni.
klientów, którzy wyrażali podobny żal do swoich rodziców. Nadawanie Powyższe przypadki ilustrują kilka prawd dotyczących wykorzystania
biseksualnych imion, przebieranie maluchów za dziecko o przeciwnej seksu w celu potwierdzenia przynależności do danej płci:
płci i kupowanie nie chcianych, nieodpowiednich zabawek, były najczę-
stszymi błędami rodzicielskimi. Jeden z naszych klientów opowiadał: • Zdarza się ono zarówno mężczyznom, jak i kobietom.
„Pod choinkę dostałem lalkę. Możecie to sobie wyobrazić? Mam pięć lat, Seks nie może zaspokoić tej potrzeby, która nie jest natury seksualnej.
marzę o karabinie, rowerze i nowym samochodziku, a dostaję lalkę! By- I przy tym nigdy nie jest tak satysfakcjonujący, jak mógłby być.
58 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO POTWIERDZENIE SEKSUALNOŚCI 59

•Nie zawsze wchodzi w grę seria podbojów miłosnych. Craig, na przy Kochajcie się przy dźwiękach muzyki. Poddaj się jej dźwiękom, pozwa-
kład, nigdy nie miał romansu. Jego hiperseksualność objawiała się lając im dyktować twe ruchy. Pomoże ci to zrozumieć, że kluczowym
w małżeńskiej sypialni. składnikiem satysfakcjonującego seksu jest zaufanie instynktowi. Nie
•Konwencjonalne techniki terapeutyczne nie dałyby w tych przypadkach próbuj kontrolować swych ruchów, by sprawić przyjemność sobie czy
żadnych efektów. twojemu partnerowi. Po prostu zdaj się na odczucia i impulsy, gdy się
pojawią. To jest właśnie to, co robi dobry kochanek. To jest to, co
Najbardziej skłonne do uprawiania seksu po to, by potwierdzić swą prowadzi do satysfakcji seksualnej — kierowanie się przypływami i od-
seksualną tożsamość lub rozproszyć własne wątpliwości na ten temat, są pływami seksualnych uczuć i impulsów.
osoby, które nie wypracowały sobie i nie zinternalizowały pojęcia mę-
skości lub kobiecości. Każdy z nas musi zdecydować, co to znaczy być
męskim czy kobiecą i co czyni z nas dobrych kochanków. Tylko jeśli
stworzymy tego typu własne standardy, możemy się czuć „bezpiecznie"
uprawiając seks. Jeśli te normy nie istnieją, nasze życie erotyczne jest
sterowane przez wyimaginowany ideał lub stereotyp.
Ogólnie mówiąc osoby, które mają wątpliwości co do prawidłowości
swych zachowań seksualnych, uprawiają seks rzadziej, niż by chciały. Te
natomiast, które podejrzewają, że nie mają wystarczająco dużo cech
przypisywanych danej płci, mają tendencję do uprawiania seksu częściej
niż tego potrzebują. W obu przypadkach osoby te nie uzyskują pełni
seksualnej przyjemności i satysfakcji. Konwencjonalne techniki terapii
seksualnej są skuteczne w pierwszych przypadkach, w drugich pomóc
może jedynie nieseksualna terapia seksu.

Jeśli podejrzewasz, że coś takiego się zdarza tobie lub twemu partnerowi:
•Przemyśl sam bądź przedyskutuj z partnerem twoje wyobrażenia o ideal
nej kobiecie czy idealnym mężczyźnie. Wymień jak najwięcej odpowied
nich cech i za pomocą przykładów wyjaśnij, co masz na myśli. Potem —
(a) zastanów się nad każdą z nich, by ocenić, na ile jest ona realistyczna
i pożądana przez ciebie i twego partnera; (b) porozmawiajcie o tym, jak
dana cecha wpłynie na każde z was i na wasz związek.
•Udawaj, że jesteś dobrym kochankiem. Wyobraź sobie dokładnie, jak się
zachowuje dobry kochanek. Wypróbuj takie zachowanie, gdy jesteś ze
swym partnerem. Powtarzaj to i ćwicz. Będziesz zaskoczony tym, jak
szybko nabierzesz biegłości.
SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 61

Rozdział VIII powiednich partnerów, odbywają poniżające stosunki, sabotują własną


erotyczną przyjemność lub traktują seks jako formę sprawdzenia się.
Przyjemność seksualna jest minimalna, jednak często jest to najmniej-
sza z trosk. Pojawiać się mogą bowiem o wiele poważniejsze problemy,
tak jak w przypadku J. D.
Zachowaniem tego mężczyzny rządziło wiele motywów i uczuć natu-
ry nieseksualnej, które należało oddzielić od miłości fizycznej. Po pier-
wsze, musiał on przyznać się przed sobą, że seksualna przyjemność, jaką
SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI czerpał ze swoich „akcji", była minimalna. Osiągnęliśmy to prosząc go,
by przeanalizował każdy etap tego, co się działo w męskiej toalecie,
koncentrując się na swoich odczuciach. Mężczyzna powiedział, że:

(a)czuł, iż jest silny i ma władzę, gdy jego „ofiara" wyglądała na


J. D. został aresztowany za molestowanie seksualne. Zwolniono go pod zaskoczoną lub przestraszoną;
warunkiem, że podda się terapii. Powiedział nam, że zwykł zaczepiać (b)odczuwał wdzięczność i zadowolenie, gdy ktoś przyjął jego propo
obcych mężczyzn w toalecie lokalnego uniwersytetu, proponując im dar- zycję;
mowe usługi seksualne. Ktoś, kto się przestraszył jego zachowaniem, (c)czuł się uległy i upokorzony, kiedy klękał, by „zrobić swoje";
zadzwonił na policję. (d)był zadowolony z siebie i podniecony, gdy u jego „partnerów" na
J. D. przyznał, że przyjemność seksualna była wtórna i że nie czerpał stępowała erekcja;
(e)był podniecony w czasie odbywania aktu;
zadowolenia z samego aktu. Dreszcz wzbudzało w nim nagabywanie,
(f)odczuwał ulgę, gdy stosunek się kończył;
„przyglądanie się zdumionej twarzy o pytającym spojrzeniu, czekanie na
(g)czuł się okropnie w kilka minut później;
to, czy zaczepiony człowiek przyjmie propozycję, czy ją odrzuci".
(h) czuł potrzebę powtórzenia wszystkiego raz jeszcze, by uniknąć
Problem tego mężczyzny niewiele miał wspólnego z seksem. Był ra- stawienia czoła poczuciu winy i negatywnym uczuciom, wyzwala-
czej związany z niską samooceną. J. D. wykorzystywał miłość fizyczną nym przez jego „działalność".
w celu utwierdzenia się w przekonaniu, że w rzeczywistości jest niewiele
wart. Bo przecież: „Kto inny, jak nie śmieć z marginesu społecznego,
Każde z tych uczuć musiało być zanalizowane i zrozumiane. Weźmy
robiłby coś tak głupiego i wulgarnego".
na przykład pierwszy z kolei podpunkt. J. D. czuł się silny, bo ktoś się go
Tak poważne problemy należą, na szczęście, do rzadkości. Jednak bał; miał poczucie panowania nad sytuacją, gdyż mógł decydować, czy
samoocena zawsze ma wpływ (pozytywny bądź negatywny) na życie kontynuować akt, czy nie. Te uczucia miały związek z jego dotychczaso-
seksualne człowieka. Ktoś, kto ma dobre mniemanie o sobie, generalnie wym życiem. Mężczyzna zdradził nam, że dorastając czuł się jak typowy
wybiera partnerów o podobnym statusie, pozwala sobie na przyjemny akt czterdziestopięciokilogramowy cherlak, zakała rodu. Jego ojciec był do-
miłosny i zaspokaja swoje potrzeby seksualne. Na ogół seks jest dla takiej mowym tyranem, który trzymał syna silną ręką. Jako dorosły J. D.
osoby satysfakcjonującym, radosnym doświadczeniem. zachowywał się bardzo biernie i często pozwalał, by inni go wykorzysty-
Natomiast niska samoocena ma negatywny wpływ na zachowania wali. Był zaskoczony, gdy się dowiedział o związku między tymi do-
seksualne. Osoby mające o sobie złe mniemanie często wybierają nieod- świadczeniami a jego zachowaniami seksualnymi.
62 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 63

Mówił też o uczuciu wdzięczności i zadowolenia, którego doświad- onienia. Chciał być biologiem morskim i pracować na oceanicznym stat-
czał, gdy ofiara się zgadzała. Jej przyzwolenie bowiem interpretował jako ku badawczym. Jego ojciec, major lotnictwa, oczekiwał od swego syna
akt akceptacji jego osoby. J. D. miał jednak tak niskie mniemanie o sobie, czegoś więcej. Matka Toma, osoba znana w towarzystwie, chciała mieć
że musiał się poczuć poniżony w zamian za to, że przez jeden krótki syna, o którym mogłaby z dumą opowiadać swoim wielbicielom.
moment odczuł, iż ktoś może obdarzyć go sympatią. W czasie terapii Tom nauczył się akceptować i zaspokajać swe własne
W trakcie terapii stało się jasne, że jego zachowania były związane potrzeby, pragnienia i ambicje zamiast się podporządkowywać oczekiwa-
z niską samooceną. Proces terapeutyczny polegał na analizowaniu wszy- niom rodziców.
stkich uczuć, odbudowaniu poczucia własnej wartości i treningu asertyw- Perwersyjny seks
ności. Później dołączyliśmy technicznie zorientowaną terapię seksualną, Perwersyjny seks to wszystkie te niekonwencjonalne akty seksualne,
by nasz klient mógł poczuć, że jest w stanie stworzyć z kimś normalny jakie ich uczestnik uznaje za godne jedynie dziwnych i podejrzanych
związek erotyczny. osób oraz zboczeńców. Innymi słowy, wszystko, co ktoś uważa za per-
Tak poważne problemy z poczuciem własnej wartości nie należą do wersyjne, jest dla niego perwersyjne. Jeśli jednostki, mimo swoich prze-
częstych. Jednak niska samoocena ma negatywny wpływ na poziom konań, podejmują takie zachowania, oznacza to, że seks służy im do
życia seksualnego u tysięcy ludzi. Poniżej opisujemy kilka najczęściej potwierdzania niskiej samooceny. Najczęściej doskonale zdają sobie z te-
występujących mechanizmów będących skutkiem tego zjawiska. go sprawę.
Wybieranie nieodpowiednich partnerów
Osoby, o których tu mowa, zdają się nigdy nie znajdować godnego sza-
cunku partnera. Wiązanie się z nieodpowiednimi ludźmi potwierdza jesz-
cze niskie poczucie własnej wartości.
Tak było z Tomem. Ten samotny, atrakcyjny doktor fizyki wydawał się
niezdolny do znalezienia godnej siebie partnerki. Uważał, że wykształco-
ne kobiety są nudne i nie interesują się seksem i rozrywkami. Kobiety,
które pociągały Toma, okazywały się zazwyczaj mniej wykształcone,
mniej odpowiedzialne i mające mniej rygorystyczne zasady moralne.
Ostatnim razem związał się z kobietą o wątpliwej reputacji. Jej dwóch
dotychczasowych kochanków zdecydowało, że trzeci to już za dużo
i postanowiło dać to Tomowi wyraźnie do zrozumienia. To właśnie po
tym wydarzeniu zdecydował się przyjść na terapię.
Tom już na pierwszej sesji odkrył nieseksualną dynamikę swego za-
chowania: „Kiedy szedłem ciemną aleją zakrwawiony i cuchnący alko-
holem jak pospolity pijak... nigdy się nie czułem tak poniżony, tak
bezwartościowy... Nagle zdałem sobie sprawę, że przez cały czas sam się
w to pakowałem wiążąc się z niewłaściwymi kobietami. I wtedy zrozu- / to już wszystko, czego miałbyś spróbować. Nie ma w tym nic
miałem, że potrzebuję pomocy". dziwnego, prawda doktorze? Doktorze!? Doktorze, niech pan coś
Problem tego młodego człowieka polegał na niskiej samoocenie. Ro- powie!
dzice wymagali od niego osiągnięć przewyższających jego własne pra-
64 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 65

Na przykład trzydziestodwuletni Peter zgłosił się na terapię, ponieważ


lubił uczucie poniżenia, którego doświadczał, gdy żona go biła. Czuł się
Sabotowanie własnej przyjemności
Osoby o niskiej samoocenie często pomniejszają własną przyjemność.
upokorzony, ale nie mógł się wyrzec tej „przyjemności". Jednak żona nie
chciała kontynuować takich praktyk i zasugerowała terapię. Jeśli jedno lub oboje z partnerów ma złe mniemanie o sobie, zazwyczaj
Sean, lat trzydzieści dwa, zdecydował się na terapię, kiedy jego żona odnajdujemy w ich życiu seksualnym jeden z poniższych schematów.
dowiedziawszy się, że miał stosunki z kilkoma mężczyznami, zagroziła 1. Para stawia sobie wiele wymagań, które musi spełnić, zanim może
mu odejściem. Sean przyznał, że w czasie zbliżeń z mężczyznami czuł się pozwolić sobie na przyjemność. Często wynika to z poczucia winy (do tych
bardziej upokorzony niż podniecony, lecz mimo to nie wyrzekł się ich, przypadków odnosi się także następny rozdział naszej książki). Zazwyczaj
dopóki nie odkryła tego żona. takie pary przywiązują niewielką wagę do seksu, znajdującego się na liście
Żaden z tych mężczyzn nie cierpiał na zaburzenia natury seksualnej. ich priorytetów za dziećmi, strzyżeniem trawnika, pracami domowymi,
Ich problem koncentrował się na niskiej samoocenie. Leczenie jest w ta- pracą zawodową, telewizją.
kich przypadkach dwuetapowe. Po pierwsze, terapeuta musi pomóc jed- Istnieją miliony wymówek na to, by nie pozwolić sobie na uciechy, ale
nostce przekonać się o trwałym efekcie jej zachowania, to jest poczuciu żadna z nich nie jest wystarczająco dobra. Jeśli naprawdę lubisz seks,
własnej bezwartościowości. Uczucie to powinno zostać oddzielone od a wciąż szukasz różnych zajęć, by nie mieć na niego czasu, zadaj sobie
przyjemności, jaką niesie ze sobą akt seksualny jako taki. Po drugie, pytanie: „Czy zasługuję na przyjemności, czy też nie?". Twoja samooce-
klient musi się nauczyć widzieć siebie jako dobrą, wartościową osobę. na podyktuje ci odpowiedź.
Terapeuta może mu poradzić, jak zauważać i doceniać własne zalety. 2. Partnerzy mogą podważać przyjemność już po akcie. Są osoby,
Promiskuityzm które po zbliżeniu analizują swoje przeżycia i szukają przysłowiowej
Kiedy wiemy, że inni nas akceptują, podziwiają i szanują, łatwiej nam dziury w całym. „No tak, orgazm był niezły, ale trwał za krótko". „Gra
cenić i szanować samych siebie. Są jednostki, które posługują się seksem wstępna była świetna, ale ja chyba potrzebuję więcej bodźców wzroko
w celu zdobywania akceptacji i podziwu. Dając innym miłość fizyczną, wych". „Było naprawdę fajnie, ale zbyt długo się powstrzymywałem". Ci,
czują się ważne, potrzebne i wyjątkowe; wykorzystują seks do budowa- którzy wypowiadają takie zdania, najpewniej czerpią wiele radości z se
nia poczucia własnej wartości. Niestety, wszystkie pozytywne uczucia ksu, ale za pomocą krytycznych uwag rujnują pozytywny obraz swoich
zdobywane w takich erotycznych transakcjach są krótkotrwałe. W rze- przeżyć.
czywistości najczęstszym trwałym efektem jest depresja. Życie seksualne Petera i Alice przebiega według drugiego schematu.
Dwudziestodwuletnia Mary Lou przyszła do nas po kilku miesiącach Ich zbliżenia są najczęściej bardzo satysfakcjonujące. Równie często
depresji. Nie mogła zrozumieć swych uczuć, gdyż wiodła „super fanta- Peter po akcie dokonuje jego szczegółowej analizy, zastanawiając się nad
styczne" życie towarzyskie. Jej weekendy były wypełnione. Była lubiana każdym ruchem. Początkowo Alice uważa to za bardzo błyskotliwe. Ma
przez mężczyzn i zapraszana na wszystkie przyjęcia. nadzieję, że dzięki tym rozważaniom następnym razem seks będzie jesz-
Mary Lou opisała siebie jako wyzwoloną kobietę, która prowadziła cze lepszy. „Następny raz" nigdy jednak nie następuje. Ocena Petera jest
bardzo aktywne życie seksualne. Nie było dla niej nic niezwykłego zawsze krytyczna — w miłości fizycznej poszukuje perfekcji. Wreszcie
w pójściu do łóżka z mężczyzną już na pierwszej randce. Nigdy nie miała zaczyna wierzyć, że ma jakiś problem o charakterze seksualnym, gdyż
poczucia winy i często sama inicjowała zbliżenie. W czasie terapii ta jego kontakty fizyczne nigdy nie są doskonałe. Alice jest bardzo przykro
młoda kobieta zdała sobie sprawę, że bardziej ceniła sobie swą popular- zarówno ze względu na Petera, jak i na samą siebie. Sądzi, że ich rozcza-
ność — to, że mężczyźni jej pragnęli — niż sam akt seksualny. Zrozumia- rowania mogą być jej winą. I właśnie wtedy zaczyna nalegać, by podjęli
ła, że uprawiała seks po to, by poczuć się wartościową, ważną i potrzebną. terapię.
66 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 67

Do udanego aktu seksualnego dochodzi wówczas, gdy pozostawia on dlatego muszę być ukarany ryzykiem choroby, itp."). Podobnie partnerzy
po sobie uczucie szczęścia i satysfakcji. Natomiast poszukiwanie perfe- mogą sabotować swą przyjemność dlatego, że gnębi ich poczucie, iż
kcyjnego współżycia podkopuje przyjemność i zazwyczaj wskazuje na robią coś złego, lub z powodu przekonania, iż nie zasługują na radość.
problem dotyczący samooceny i poczucia winy. Czy można określić, który z tych motywów jest istotniejszy? Przemy-
3. Para może także przeciwdziałać przeżywaniu przyjemności nie ślmy przypadek jednostki kierowanej poczuciem winy.
planując zbliżeń, kochając się w porze, o której zazwyczaj dzwoni matka, Ona lub on mówi: „Jestem zły, ponieważ robię coś złego, występnego,
kiedy dzieci wracają ze szkoły, albo wtedy, gdy powinni spieszyć na niewłaściwego". Zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie osoba taka otrzy-
umówione spotkanie czy do pracy. Zadziwiające, że gdy zadasz takim mała negatywny przekaz na temat seksu, podczas gdy przekaz o jej
ludziom pytanie, dlaczego nie zaplanują zbliżenia w jakimś bardziej od- kompetencjach, dostosowaniu i wartości był neutralny bądź pozytywny.
powiednim czasie, odpowiedzą: „Co? Po to, by zagubić spontaniczność? Terapia polega na odtworzeniu i zmianie przyswojonych przez jednostkę
Chcemy, żeby to było naturalne". Ale nie ma nic naturalnego w tym, że sądów na temat seksu i nastawienia do niego.
przerywa im telefon, nie ma też nic nienaturalnego w zamknięciu przed
Sytuacja jest odmienna, kiedy motywem zachowań seksualnych jest
dziećmi drzwi sypialni.
niska samoocena. Tutaj jednostka zdaje się mówić: „Nie zasługuję na
Dążenie do dogadzania partnerowi radość i zadowolenie". We wczesnym dzieciństwie otrzymała negatywne
Chyba najbardziej rozpowszechnionym symptomem niskiej samooceny przekazy o swym dostosowaniu, kompetencjach i wartości, podczas gdy
dającym się dostrzec w łóżku jest ciągłe zadowalanie partnera kosztem seks przedstawiony był w neutralnym bądź pozytywnym świetle. Terapia
własnej przyjemności. Dogadzanie ukochanej osobie niewątpliwie może powinna opierać się tu na analizie własnego obrazu osoby i tworzeniu
być źródłem dodatkowej radości, ale przyjemność twojego partnera musi pozytywnej samooceny.
być poszukiwana w uzupełnieniu — a nie zamiast — twojej. Oczywiście, są osoby, które otrzymały negatywne przekazy dotyczące
Jeśli „dążenie do dogadzania" wyklucza własne zadowolenie, pra- obu tych dziedzin. Przypadki, w których niska samoocena i poczucie
wdziwa przyjemność seksualna jest ograniczona do minimum. Większa winy oddziałują na siebie, są bardziej skomplikowane i będą omówione
część satysfakcji doświadczonej przez osobę dbającą przede wszystkim w następnym rozdziale. Wydobycie na światło dzienne i przeanalizowa-
o przyjemność partnera pochodzi ze świadomości dobrze wykonanej nie tych zinternalizowanych przekazów, przeszłych i teraźniejszych, mo-
pracy, a nie z uwolnienia seksualnego napięcia. Ich spełnienie jest uza- że pomóc jednostkom i parom zrozumieć schemat rządzący ich życiem
leżnione od stopnia zadowolenia partnera. Innymi słowy, seks dla takich seksualnym. Dokładniejsze omówienie tych złożonych motywów zawar-
osób to środek do budowania poczucia własnej wartości, do zdobycia liśmy w Dodatku I (s. 206).
podziwu, poczucia się ważnym, kompetentnym i potrzebnym. Osoby, które w dzieciństwie nie nauczyły się czuć wartościowymi
i dobrymi, jako ludzie dorośli stale muszą „zarabiać" na pozytywną sa-
SAMOOCENA A POCZUCIE WINY moocenę. Już w pierwszych latach życia się orientują, że mogą to osiąg-
Samoocena i poczucie winy są ściśle ze sobą związane: jednostki z niską nąć zadowalając innych, i przenoszą ten schemat w życie dorosłe. Sypial-
samooceną są podatne na przeżywanie poważnego poczucia winy. To nia jest po prostu kolejnym miejscem, w którym mogą zapewnić sobie
samo zachowanie seksualne może być motywowane przez jedno z tych lepsze samopoczucie i potwierdzać wyobrażenie o sobie samym. Jedynie
odczuć. Jedna osoba może iść do łóżka z kimś o złej reputacji dlatego, że niezależne od seksu utwierdzenie pozytywnego obrazu własnej osoby
nie czuje się warta bardziej odpowiedniego partnera. Ktoś inny może może położyć kres temu procesowi.
postępować tak samo — z powodu poczucia winy („Robię coś złego,
68 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 69

Osoby, które nauczono, że seks jest grzeszny i zły, powinny przejrzeć •Wypisz, w jaki sposób każda z twoich zalet czyni twe życie przyjemniej
sugestie zawarte w rozdziale o poczuciu winy. Te zaś, które są przekona- szym i w jaki sposób przynosi dodatkową radość tym, których kochasz.
ne o swojej niskiej wartości, muszą się dowiedzieć, co lubią, czego napra- Powtarzaj sobie, że jesteś osobą wyjątkową i że tylko ty możesz mieć taki
wdę chcą i potrzebują. Ale najważniejszą sprawą jest to, by uwierzyły, że wpływ na innych.
zasługują na przyjemność i satysfakcję. Nauczenie się tego po latach •Poproś swego partnera, by zrobił listę twoich pozytywnych cech i opisał,
w jaki sposób czynią one jego życie łatwiejszym, przyjemniejszym i bar
spełnienia oczekiwań innych może być trudne. Pomóc mogą niektóre
dziej satysfakcjonującym.
z następujących sposobów:
•Czytaj te listy tak często, jak możesz. Pozwól, by poszczególne punkty
Poznawanie swych upodobań i potrzeb zapadły ci w pamięć. Ciesz się każdym z nich.
•Naucz się akceptować to, kim jesteś. Przestań oczekiwać doskonałości.
•Zamieniajcie się rolami; niech jedno z partnerów będzie całkiem bierne,
podczas gdy drugie jest aktywne. Niezależnie od tego, jak duża będzie
pokusa działania, pasywny partner ma tylko przyjmować to, co robi
druga osoba i werbalnie lub za pomocą pomruków, uśmiechów itp. da
wać wyraz temu, na ile jest to przyjemne. Naucz się czerpać radość
z tego, że ktoś się stara ciebie zadowolić. Skoncentruj się na przyjemno
ści, jaką odczuwasz. Jeśli troska o partnera przeszkadza ci się cieszyć
sytuacją, przypomnij sobie: „Teraz jest moja kolej. On/ona będzie nastę-
pny(a)".
•Omówcie z partnerem, na ile łatwa czy trudna była dla was każda z ról.
Wyraźnie podkreślcie to, co się podobało każdemu z was. To przygotuje
pole do przyszłych podobnych zamian.
•Kolejno pełnijcie rolę króla czy królowej nocy. Jednej nocy królowa musi
zdecydować, co kto robi, następnej — rządzi król. To pomoże wam
nauczyć się stanowczości i brania odpowiedzialności za to, co lubicie
i czego chcecie.
•Przedyskutujcie sugestie zawarte na końcu rozdziału o zadośćuczynieniu.

Budowanie poczucia własnej wartości


•Przemyśl swoje prawo do tego, by cię zadowalano i dawano ci przyje
mność. Za każdym razem, gdy pojawią się wątpliwości, przypomnij
sobie wszystko, co robisz dla swego partnera. Nie bądź zbyt skromny:
policz nawet drobne rzeczy — każda z nich jest ważna.
•Spisz wszystkie twoje dobre cechy (nie tylko związane z sypialnią).
Ciesz się każdą i szczodrze się za nią wychwalaj. Przypominaj sobie
często, że jesteś istotą unikalną i nie ma nikogo takiego jak ty.
SEKS A POCZUCIE WINY 71

Rozdział IX
POCZUCIE WINY Z POWODU BRAKU KONTAKTÓW
SEKSUALNYCH
Nikt nie powinien czuć się winny z powodu braku kontaktów seksual-
nych, jednak wielu ludzi doświadcza tego rodzaju uczuć. Składają się na
to dwie przyczyny. Po pierwsze, nauczono nas, że naszym małżeńskim
obowiązkiem jest uprawiać seks z naszymi partnerami. Jeśli tego nie
robimy, oskarżamy się o zaniedbywanie małżeńskich powinności. Po
SEKS A POCZUCIE WINY drugie, wielu z nas czuje odpowiedzialność za seksualną satysfakcję na-
szych towarzyszy życia. Jeśli nie kochamy się tak często, jak ona czy on
tego chce, uważamy, że nie sprawdzamy się w roli kochanka. Jeżeli zaś
nasze potrzeby są większe niż potrzeby partnera, uważamy się za niena-
syconych, jakbyśmy prosili o zbyt wiele. W każdym z tych przypadków
Poczucie winy jest tym dręczącym, nieprzyjemnym uczuciem, jakiego pojawia się poczucie winy.
doświadczasz zrobiwszy coś, czego robić nie powinieneś. Możemy czuć Prawie każdy od czasu do czasu doświadcza takich uczuć. Sporadycz-
się winni z jakiejś określonej przyczyny bądź z powodu wszystkiego, co ne borykanie się z nimi, choć może być denerwujące, tylko chwilowo
robimy. Seks nie jest tu wyjątkiem. Nic nie potrafi zrujnować satysfakcji, zmniejsza przyjemność, jaką może dawać seks. Współżycie nie jest tak
jaką może nieść ze sobą miłość fizyczna tak szybko i tak gruntownie jak zadowalające jak zazwyczaj, jeśli sieje motywuje poczuciem obowiązku.
poczucie winy. Ale w czym tkwi źródło poczucia winy związanego z se- Szczera rozmowa z partnerem może rozwiązać ten problem.
ksem? Jednak jeśli rozbieżność między pragnieniami partnerów jest duża,
Nasze uczucia w stosunku do seksu są kształtowane przez uwarunko- poczucie winy może mieć poważny wpływ na pomyślność związku.
wania kulturowe oraz wpływ rodziców. Od samego początku otrzymuje- Mniej aktywny partner czuje się niedostosowany i reaguje zazwyczaj
my sprzeczne przekazy dotyczące miłości fizycznej: „Nie ma nic wstyd- w jeden z poniższych sposobów. Może zadręczać się tym, że nie spraw-
liwego w naszych ciałach, ale nie patrz i nie dotykaj". „Seks jest cudow- dza się w łóżku i unikać seksu na tyle, na ile jest to tylko możliwe. Kiedy
ny, ale nie wolno zaczynać przed ślubem. A po ślubie jest twoim świętym wreszcie dochodzi do zbliżenia, pojawia się napięcie. Unikająca seksu
obowiązkiem". Te ambiwalencje sprawiają, że każdy człowiek niejedno- osoba koncentruje się na zadowalaniu partnera i potwierdzeniu swych
krotnie czuje się winny uprawiając seks. I dlatego jest ważne, by zrozu- możliwości. „Czy jestem dość dobry, by zaspokoić mojego partnera?" lub
mieć, jak poczucie winy wpływa na zachowania seksualne. „Mam nadzieję, że dobrze mi poszło, więc przez jakiś czas będzie usaty-
Rozważymy tu dwa rodzaje poczucia winy: z powodu nieuprawiania sfakcjonowany". W takich warunkach przyjemność seksualna jest ogra-
seksu i z powodu jego uprawiania. Ofiarami drugiego mogą być zarówno niczona do minimum. Zainteresowanie miłością fizyczną maleje, zwię-
osoby żyjące samotnie, jak i pary małżeńskie. Pierwszy rodzaj poczucia ksza się zaś poczucie niesprawdzania się w roli kochanka.
winy dotyczy małżeństw i par na stałe ze sobą związanych. Oba zjawiska Bardziej aktywny partner zacznie się czuć nie zaspokojony i może
występują nadzwyczaj często. Oba też skutecznie redukują erotyczną szukać satysfakcji gdzie indziej lub domagać się jej w domu. Po jakimś
przyjemność. Rozpoczniemy od poczucia winy spowodowanego nie- czasie będzie miał poczucie winy z powodu zdrady lub swoich nadmier-
uprawianiem seksu. nych wymagań.
72 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WINY 73

Druga możliwość to wzmożenie aktywności seksualnej, mające na natury bowiem wypływa, że jeśli coś sprawia nam przyjemność i czuje-
celu partnera o większych potrzebach erotycznych. Pasywna osoba my się w tym kompetentni, chcemy to robić jak najczęściej.
w związku zgadza się na seks mimo braku nastroju i zainteresowania. •Mniej namiętny partner może po prostu nie wiedzieć, co jest dla niego
I znów, miłość fizyczna staje się zadaniem do wykonania, a nie przyje- przyjemne. Eksperymentujcie!
mnością. Nikt nie może wciąż się godzić na zbliżenia tylko po to, by •Niezaspokajanie aktywniejszego z kochanków może wynikać wyłącznie
zadowolić drugą osobę. Szybko pojawi się zazdrość i żal. Naturalne dla z tego, że druga osoba okazuje mniejszy entuzjazm. Bywa to główną
człowieka jest to, że będzie zazdrościł partnerowi, który zawsze bardziej przyczyną rozbieżności. Jest ważne, by omówić te odczucia otwarcie
się cieszy seksem. Wreszcie mniej aktywny partner poczuje się wykorzy- i uczciwie.
stywany i rozczarowany tym, że przez cały czas spełnia jedynie oczeki-
wania drugiej osoby. POCZUCIE WINY Z POWODU UPRAWIANIA SEKSU
Jak poradzić sobie z poczuciem winy wywołanym unikaniem seksu
Poczucie winy wynikłe z utrzymywania kontaktów seksualnych zwykli-
Sporadyczne problemy z poczuciem winy czy niesprawdzaniem się
śmy przypisywać ludziom żyjącym w pojedynkę. Jest ono jednak nader
najlepiej jest rozwiązywać natychmiast, kiedy się pojawiają. Przedysku-
częste wśród par małżeńskich. W naszej kulturze większość młodych
tuj sytuację ze swoim partnerem. Pełne zrozumienia wyjaśnienie sytuacji
ludzi otrzymuje przekaz, że seks przed ślubem jest czymś złym, niemo-
może sprawić cuda; na przykład: „Nie pragnę cię szaleńczo, ale bardzo
ralnym, grzesznym. Sądzimy, że kiedy ludzie się pobierają, automatycz-
chciałbym sprawić ci przyjemność". W atmosferze wzajemnego zrozu-
nie zaczynają się cieszyć wolną od poczucia winy miłością fizyczną. Ale
mienia łatwiej pomożemy partnerowi w odnalezieniu satysfakcji.
tak nie jest.
Wiele par twierdzi, że to, co się zaczęło jako seks „tylko dla zaspoko- Opinie powtarzane nam często w przeszłości uznajemy za własne. To,
jenia partnera", zamieniło się w ekscytujące, satysfakcjonujące doświad- co wcześniej narzucane nam było przez innych, internalizujemy i zamienia-
czenie. Wydaje się, że zdarza się to wtedy, gdy partnerzy zachęcają się my w restrykcje dotyczące przyjemności seksualnej. I kiedy para rozpo-
nawzajem. Bardziej namiętny partner musi zrobić więcej niż zazwyczaj, czyna współżycie, automatycznie pojawia się poczucie winy. Zazwyczaj
by rozbudzić drugą osobę. Ona zaś powinna okazać, że docenia te wysił-
nie jest ono poważne. Niemniej jednak istnieje, skutecznie pomniejszając
ki. W takiej atmosferze jest łatwiej wzniecić iskrę wzajemnego pożąda-
przyjemność seksualną.
nia. Pomocne jest też traktowanie podniecenia partnera jako potwierdze-
Problem rośnie, kiedy poczucie winy jest znaczące i kierowana nim
nia dla swej seksualności.
jednostka ma silne potrzeby zależnościowe. Taka osoba nie uprawia
Przy poważniejszych rozbieżnościach w seksualnych potrzebach part- seksu tak często, jak by chciała, a jeśli już idzie z kimś do łóżka, nie
nerów pomocne mogą być następujące sugestie: czerpie z tego zadowolenia. Zazwyczaj terapeuci określają takie jedno-
•Pamiętajcie, że za swą seksualną satysfakcję każdy odpowiada sam. stki jako „zahamowane poprzez normy moralne" i stosują następującą
Wspólnym problemem staje się ona tylko dlatego, że zadowolenie i przy formę terapii. Nakazuje się parze całkowite powstrzymanie się od wszel-
jemność jednego partnera wpływa na satysfakcję drugiego. kich kontaktów fizycznych. Potem terapeuta stopniowo zwiększa zakres
•Razem poszukajcie możliwości uczynienia seksu bardziej zadowalają ich praw: najpierw mogą się trzymać za ręce, potem całować, następnie
cym dla obojga z was. Gdy miłość fizyczna zacznie przynosić mniej pozwolić sobie na coraz bardziej zaawansowane pieszczoty, by wreszcie
aktywnemu partnerowi więcej radości, wzrośnie jego zainteresowanie dojść do stosunku. Takie podejście do problemu opiera się na założeniu,
i entuzjazm. Każdy, dla kogo seks jest przyjemny i satysfakcjonujący, że partnerzy powinni się przyzwyczajać do seksu metodą małych kroków,
czuje się dostosowany erotycznie i pragnie częstszych zbliżeń. Z naszej bo wtedy ich sumienia sienie zbuntują przeciwko „autorytetowi terapeuty".
74 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A POCZUCIE WINY 75

Ta metoda się sprawdza w wielu przypadkach. Jednak jesteśmy zdania, ataki płaczu i cierpiał na zaburzenia wzroku. Jego zdesperowana żona
że takie postępowanie może jedynie pogłębić nieprzystosowanie życiowe zdecydowała się posłać go do szpitala.
partnerów. Motywy rządzące tu zachowaniami seksualnymi mają bo- Kiedy depresja pana O. zmalała, zaczęliśmy z nim pracować. Doszli-
wiem podłoże nieseksualne. Te pary zdobywają poczucie własnej warto- śmy do wniosku, że nasz klient był zawsze zależny od aprobaty rodziców
ści przez unikanie seksu. Chcą przez to zachować pozytywny obraz siebie i od ich zgody na wszystko, co robił, nie wyłączając seksu. Zamiast
lub zadowolić innych. Myślą: „Jeśli nie uprawiam seksu, mama, tata lub konwencjonalnego podejścia do sprawy, zdecydowaliśmy się wskrzesić
Bóg będą uważali, że jestem dobrym człowiekiem" lub „Jeśli nie folguję nieżyjącego ojca pana O. Nasz klient musiał się kłócić z ojcem o wszy-
sobie tak często jak inni, jestem bardziej zdyscyplinowany". stko i wreszcie dotarł do tematu miłości fizycznej. W pewnej chwili pan
Głównym problemem jest tutaj zależność, wynikająca z niskiej samo- O. wykrzyknął: „Mam już po dziurki w nosie słuchania cię i robienia
oceny. Jednostki, o których tu mowa, przyjmują i akceptują wszystko, co tego, co mi każesz. Tylko dlatego, że nienawidziłeś kobiet i seksu i Bóg
im się mówi. Nie analizują, nie poddają w wątpliwość i nie są w stanie jeden wie, czego jeszcze... Ty naprawdę nienawidziłeś wszystkich
wyrobić sobie własnych sądów. Od innych oczekują podejmowania za i wszystkiego... Mam zamiar się kochać, kiedy tylko będę miał na to
nich decyzji, kształtowania ich skali wartości i kierowania ich aktywno- ochotę".
ścią. Opisana wyżej metoda terapeutyczna utrwala ten schemat. Zamiast To był punkt zwrotny w terapii pana O. i w jego życiu. Od tej chwili
tego terapia powinna pomóc tym ludziom przeanalizować nie tylko ich zaczął jeździć do domu na weekendy. Kilka tygodni później pani O.
nastawienie do seksu, ale także leżący u źródeł ich kłopotów fakt, iż nie relacjonowała: „To nie ten sam człowiek. Przychodzi do domu z kwiata-
czują się wartościowi i że są zależni od innych. mi. Uśmiecha się i, och... nie mamy już więcej tego problemu".
Podsumowując stwierdzić można, że osoby „zahamowane przez nor- Jeszcze przez sześć miesięcy kontynuowaliśmy spotkania z państwem
my moralne" powstrzymują się od kontaktów fizycznych, by zdobyć O. Całe ich życie ulegało zmianie. Pan O. rzucił dawną pracę i rozpoczął
dobre mniemanie o sobie bądź aprobatę innych. Lękają się, że uprawiając nową karierę zarabiając dwa razy więcej niż przedtem. Z apatycznego,
seks stracą ową aprobatę i w konsekwencji — poczucie własnej wartości. zależnego, starego człowieka zmienił się w pełną życia, samodzielną
To właśnie ten lęk stoi na drodze do osiągnięcia seksualnej satysfakcji. istotę ludzką, która odkryła swą seksualność w wieku pięćdziesięciu
Terapia konwencjonalna jest skuteczna, ponieważ para może się nauczyć trzech lat.
choć do pewnego stopnia cieszyć się miłością fizyczną. Jednak dopiero Nie dawaliśmy mu innych instrukcji dotyczących seksu jak ta, by robił
terapia nieseksualna przyniosłaby w tych przypadkach znaczące zmiany to, co wypływa z jego uczuć. Za resztę był odpowiedzialny sam. Musiał
przełamać zależnościowe schematy swego postępowania i zacząć podej-
w relacji między partnerami i ich ogólnym przystosowaniu do życia.
mować własne decyzje w każdej dziedzinie, nie wyłączając miłości fizy-
Poniższy przypadek może być dobrą ilustracją tego twierdzenia.
cznej. Terapeuci stosujący tradycyjne techniki mogliby pomóc mu się
Pan O. miał 53 lata, kiedy przyjęto go do szpitala. Cierpiał na depresję, uporać z jego problemem seksualnym, choć nawet to jest wątpliwe. Właś-
której historia sięgała okresu dojrzewania. Seks nie był dla niego ważny, nie w klinice seksuologicznej usłyszał: „To nie wygląda obiecująco".
ponieważ nigdy nie sprawiał mu przyjemności. Według słów jego żony Pan O. był bardzo poważnym przypadkiem. Jego terapia stanowiła
nie kochali się od ponad dwudziestu lat. Pani O. nie podzielała nastawie- jednak przykład tego, że nawet w „beznadziejnych" sprawach można
nia męża do tej kwestii i skłoniła go do szeregu wizyt u lekarzy i przepro- wiele pomóc. Wskazywała także na wartość odszukania prawdziwych
wadzenia wielu testów. W jednej z klinik małżeńskich powiedziano im: źródeł „problemu seksualnego". Chociaż poczucie winy nie jest w wię-
„On już tak dawno nie uprawiał seksu, że biorąc pod uwagę jego wiek, kszości przypadków tak wielkie, niemniej jednak istnieje i pobieramy to
raczej nie da się nic zrobić". Od tego momentu pan O. zaczął miewać w postaci przyjemności seksualnej.
SEKS A POCZUCIE WINY 77
76 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Ten rodzaj poczucia winy wywołanego uprawianiem seksu jest dość


Przymus powtarzania skomplikowany. Poradzić sobie z nim można jedynie zastępując wczesne
Poważne poczucie winy może powodować przymus uprawiania seksu. zakazy i dyktaty rodziców bardziej rozsądnymi, realistycznymi warto-
Nazywamy to „przymusem powtarzania" za Theodore Reich, która użyła ściami. Podajemy tu kilka sposobów.
tego terminu po raz pierwszy. Istotą zjawiska jest powtarzanie aktu, który
wywołał głębokie poczucie winy po to, by poczucie owo stłumić. •Pomyśl o seksie: jakie negatywne przekazy słyszałeś na jego temat od
A oto jak to działa. Idziesz z kimś do łóżka. Doświadczasz przyjemno- rodziców? Przeanalizuj je i zadecyduj, czy są realistyczne. Potem (a)
ści. Potem pojawia się poczucie winy. Powtarzasz ten sam akt, by ponow- przeprowadź dyskusję z tymi głosami z przeszłości, każdemu argumen
towi przeciwko miłości fizycznej przeciwstawiając argument „za"; (b)
nie doznać przyjemnych uczuć i uniknąć borykania się z poczuciem winy.
powtarzaj to, dopóki nie poczujesz, że zwyciężyłeś negatywne nastawie
Za każdym razem, gdy poczucie to pojawia się znowu, decydujesz się na
nia, które próbowały wtargnąć do twojej sypialni.
seks, by je stłumić. Chcesz uniknąć uświadomienia sobie, że robisz coś,
•Na lewej połowie kartki papieru zapisz wszystkie negatywne myśli, jakie
co nie jest zgodne z twoim wychowaniem, koncentrujesz się więc na
masz o seksie. Na prawej połowie każdą negatywną myśl zastąp kilkoma
przyjemności. To tak jakbyś chciał przekonać sam siebie, że coś, co jest
pozytywnymi. Zakończ dopiero wtedy, gdy nie możesz już znaleźć nic
tak przyjemne, nie może być złe. negatywnego.
Przymus powtarzania charakteryzuje się pewnymi właściwościami. Po •Pobawcie się „w adwokata diabła". Niech bardziej zahamowany erotycz
pierwsze, pragnienie — a co za tym idzie i domaganie się — seksu nie partner wypowie jakieś negatywne przekonanie o seksie. Drugi part
wzrasta. Jednostka potrzebuje częstszych i trwających dłużej zbliżeń fi- ner powinien się przeciwstawić temu przekonaniu i wykazać jego irracjo-
zycznych. Po drugie, mimo zwiększonej częstotliwości i czasu trwania nalność. Potem zamieńcie się rolami. Bądźcie przekonujący — nawróć
stosunków, satysfakcja seksualna jest ograniczona do minimum. Po trze- cie swych partnerów!
cie, uwikłana w ten problem osoba nie jest świadoma, że motywem •Pofantazjuj na temat seksu. Pomyśl o rzeczach, które zawsze chciałeś
uprawiania seksu jest poczucie winy. Może wprawdzie odnosić niejasne robić, ale czujesz się zbyt nieśmiały, by je proponować. Przypominaj
wrażenie, że czegoś w jej doznaniach brakuje, ale ogólnie uważa, że seks sobie, że ty i twój partner macie pełne prawo, by czerpać z nich przyje
jest fantastyczny i nie może się doczekać następnego razu. I rzeczywiście mność. Bądźcie zdecydowani! Jeśli pojawi się negatywna myśl — od
— osoby takie zawsze się koncentrują na owym następnym razie, co rzućcie ją — wiedząc, że seks jest dobry i zdrowy.
pozwala im unikać poczucia winy. Tak długo jednak, jak nie stawią czoła •Pomyśl o wszystkich zakazach dotyczących miłości fizycznej. Teraz
i nie pozbędą się tego niepożądanego uczucia, będzie ono dominować nad doprowadź je do absurdu — powiedz: „Seks jest obrzydliwy"; „Tylko
seksem. zwierzaki to robią"; „Powinieneś się wstydzić nawet myśleć o seksie";
Ofiarami „przymusu powtarzania" są najczęściej osoby, które: „Ręka powinna ci uschnąć za karę, że się tam dotykasz"; „Zasługujesz na
karę potępienia". W trakcie takiego wyliczania objawi ci się z pewnością
•nie potrafią przewidzieć bardziej odległych konsekwencji swego postę cała śmieszność twojego negatywnego nastawienia do seksu.
powania;
•akceptują doktryny innych nie tworząc własnych moralnych i ducho Poczucie winy może oczywiście (na różnych poziomach) wkraczać do
wych standardów; naszego życia seksualnego. W rzeczywistości bardzo niewielu ludzi
•zinternalizowały surowe zasady moralne narzucone im przez rodziców. w naszym społeczeństwie osiąga dorosłość nie doświadczając jakiegoś
Poczucie winy, które powstało na skutek niewypełniania tych wyjątkowo poczucia winy. Uwolnienie się od tych, niczym nie uzasadnionych, uczuć
wysokich standardów, powoduje ów przymus. wymaga od nas nie lada wysiłku. Musimy przyjrzeć się przekazom, które
78 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

otrzymaliśmy we wczesnych latach życia i tym, które teraz otrzymujemy Rozdział X


od społeczeństwa w chwili obecnej. Powinniśmy obiektywnie je ocenić
i zdecydować, które są właściwe, po czym pozbyć się tych, które odbie-
rają nam seksualną przyjemność. Tylko wówczas będziemy mogli bez
poczucia winy cieszyć się seksem.

SEKS JAKO WYŁADOWANIE ZŁOŚCI

Seks służy zazwyczaj dawaniu i doznawaniu zadowolenia. Jednak może


być także wykorzystywany w celu poniżania, upokarzania i karania.
W tym rozdziale omówimy, w jaki sposób różne agresywne impulsy
znajdują ujecie w zachowaniach erotycznych.

EKSPRESJA ZŁOŚCI JAKO TAKIEJ


Złość nie zawsze możemy wyrazić wtedy, kiedy się pojawia. Nieczęsto
możemy też wyładować ją na osobie, która jest za nasze rozdrażnienie
odpowiedzialna, na przykład rodziców, szefa lub bliskiego przyjaciela,
którego nie chcemy obrazić. Jednak złość nie mija, ale — stłumiona —
szuka ujścia, często ujawniając się w najmniej odpowiednim momencie
i dotykając osoby, które nic nie zawiniły. Na przykład, szef robi ci burę;
wracasz do domu i krzyczysz na żonę, która strofuje dziecko, które kopie
psa, który drze gazetę. Jest to tak popularne zjawisko, że większość z nas
nauczyła sieje tolerować.
Niektórzy ludzie unikają okazywania złości w jakiejkolwiek formie,
ponieważ nauczono ich, że to uczucie należy kontrolować. Tłumiona
złość narasta i staje się trudna do opanowania. Tacy ludzie nie miewają
ataków złości, są za to skłonni do irytacji i często szorstko odnoszą się do
innych. Nie potrafią zapanować nad swą niedelikatnością, gdyż zduszona
złość szuka dla siebie ujścia. A nie trzeba dowodzić, jak idealnie nadają
SEKS JAKO WYŁADOWANIE ZŁOŚCI 81
80 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
Jak możesz stwierdzić, czy zbliżenia są dla twego partnera okazją do
się do tego niektóre formy aktywności seksualnej (kąsanie, ściskanie
ekspresji jego rozdrażnienia? Jeśli po akcie czujesz, że byłeś wykorzysty-
i tym podobne — patrz tabela I na s. 159).
wany i traktowany brutalnie, istnieje duże prawdopodobieństwo, iż twój
Osoby, które w łóżku szukają ujścia dla nagromadzonej złości, najczę-
kochanek dał się ponieść złości, a nie miłości czy impulsom seksualnym.
ściej uważane są za brutalnych, dzikich, niezwykle namiętnych kochan-
Co może zrobić przepełniony złością kochanek? Poniżej proponujemy
ków. Zazwyczaj kopulują jak oszalali i żądają długotrwałych, żywioło-
wych stosunków. Narzekania na ich brak umiaru spotykają się zwykle kilka działań, które mogą być pomocne:
z reakcjami obronnymi: „Jesteś zbyt delikatny", „Nie mogłam się opano- •Napisz słowa: .Jestem wkurzony, ponieważ..." Uzupełnij zdanie tym, co
wać. Poniosło mnie. A ciebie nie?" przychodzi ci do głowy. Powtarzaj to zawsze, gdy pojawia się nieukie-
runkowane uczucie złości. Kiedy zdanie jest już napisane, możesz zrobić
dwie rzeczy:a) rozwinąć je, opisując uczucie, którego doświadczasz, tak
szczegółowo, jak jest to tylko możliwe; b) uderzając w poduszkę, wy
krzyczeć swoją złość. Im głośniej i gwałtowniej, tym lepiej. Spróbuj
wrzeszczeć: ,Jestem wkurzony, ponieważ... i nie zamierzam więcej się
na to godzić!"
•Usiądź w pustym pokoju. Wyobrażaj sobie, że naprzeciwko ciebie stoi
ciężarówka pełna twojej złości. Niech każda rzecz, która wywołuje to
uczucie, uzyska swą własną osobowość. Wyobrażaj sobie po kolei każdą
z nich. Przedstawcie się sobie. Przeprowadźcie rozmowę o tym, co, kiedy
i dlaczego dzieje się w twoich uczuciach. Zaprzyjaźnijcie się, lecz niech
twoja złość wie, że od tej pory to ty jesteś szefem — rozpoznasz ją,
zaakceptujesz i wyrazisz w konstruktywny, nieseksualny sposób.
•Zasięgnij porady terapeuty. Prawdopodobnie rzadko doświadczasz rado
ści istnienia i tracisz wiele przyjemności płynącej z tego, że żyjesz.

Nie jestem pewna, czy właśnie kochałeś się ze mną, czy przeje- ZŁOŚĆ SKIEROWANA NA PARTNERA
chałeś po mnie walcem!
Nie ulega wątpliwości, że również partner potrafi nas rozdrażnić i wywo-
łać naszą wściekłość. Faktem o ogromnym znaczeniu jest to, co dzieje się
Nierzadko ich partnerzy-ofiary godzą się z tymi zarzutami i uczą się z tymi uczuciami. Jeśli pozostają one nie wyrażone i tlą się w ukryciu,
tolerować brutalność odbierając tym samym znaczną część przyjemności mogą poważnie ograniczać przyjemność seksualną.
płynącej z uprawiania seksu. Trudno bowiem czerpać zadowolenie ze Istnieją cztery podstawowe sposoby przenikania emocji tego typu do
zbliżenia, w trakcie którego jest się wykorzystywanym. Poza tym, przy- sypialni.
zwalając na brak powściągliwości partnera, osoby takie utrwalają sche-
mat wykorzystywania seksu jako wentyla bezpieczeństwa dla tłumionej Powstrzymywanie się od seksu
złości. Złość może być powodem powstrzymywania się od seksu. Jest to zrozu-
miałe: trudno pragnąć sprawiania przyjemności komuś, na kogo jesteś
82 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO WYŁADOWANIE ZŁOŚCI 83

wściekły. W takich przypadkach najlepiej wspólnie przedyskutować


problem, analizując negatywne uczucia. Potem możecie zdecydować, czy Utrata zainteresowania
macie ochotę na seks czy nie, a złość nie będzie stawać na przeszkodzie Czasami złość skłania partnera do pobudzenia drugiego i potem — wyco-
waszej erotycznej satysfakcji. fania się. Phil i Zeta szukają porady właśnie z tego powodu. Zeta zawsze
Niestety zdarza się, że dana osoba nie jest świadoma związku pomię- inicjuje zbliżenie wtedy, kiedy dopełnienie go jest niemożliwe. Rano, gdy
dzy odczuwaną przez siebie złością a unikaniem kontaktów intymnych. oboje muszą spieszyć do pracy, zachowuje się uwodzicielsko. W te wie-
Tłumiona złość może objawiać się paraliżującymi bólami głowy, bólem czory, kiedy Phil musi dokończyć jakąś pracę biurową, wkłada najse-
w dole pleców lub nastrojem nie mającym nic wspólnego z romantyczną ksowniejszą bieliznę. A gdy oboje mają czas dla siebie, zwija się w łóżku
atmosferą. Najbardziej skłonni do przeżywania takich stanów są ludzie, z książką. Ani ona sama, ani Phil nie potrafią wyjaśnić tego zachowania.
którzy nie uzewnętrzniają złości. Często są oni zadowoleni, że ich psy- Zbliżenia, jeśli już do nich dochodzi, uważają za satysfakcjonujące.
chosomatyczne dolegliwości usprawiedliwiają powściągliwość seksual- Okazało się, że Zeta ma ogromny żal do Phila, gdyż oczekuje on od
ną. Ich postawa może być wyrażona słowami: „Mój ból głowy jest dobrą niej zarówno pracy zawodowej, jak i prowadzenia domu. Czuje, że nie
wymówką". ma prawa do złości, gdyż mąż spędza w pracy więcej czasu niż ona, ale
Jednak stosując tę taktykę, działają przeciwko sobie cierpiąc podwój- to poczucie tylko wzmaga jej irytację. Gdy Zeta wyjaśniła Philowi, o co
nie, raz, gdy czują się zranione, drugi raz, gdy odbierają sobie radość chodzi, wspólnie zdecydowali się na zatrudnienie pomocy domowej. To
z przeżywania seksu. Powtarzające się unikanie seksu jest zatem sympto- rozwiązanie sprawdziło się i współżycie intymne tej pary wróciło do
mem poważniejszego problemu. normy.
Ignorowanie odczuć partnera Impotencja i oziębłość
Ignorowanie odczuć i upodobań drugiej osoby także może świadczyć Wielu terapeutów uważa, że powodem tych dobrze znanych niedomagań
o skrywanej złości. Często objawia się ono żądaniem niekonwencjo- seksualnych jest złość i rozżalenie. My także jesteśmy zdania, że jeśli te
nalnego seksu lub pozycji, które budzą odrazę czy niechęć partnera-ofia- uczucia nie są uzewnętrznione, zazwyczaj stają się źródłem impotencji
ry. Jeśli pragniesz czegoś, co druga osoba uważa za odpychające, pożąda- i oziębłości. Trudno cieszyć się miłością fizyczną, gdy odczuwa się złość,
na jest dyskusja i stopniowe przełamywanie uprzedzeń. Czym innym jest a jeszcze trudniej pomagać wówczas partnerowi w odnalezieniu przyje-
prośba, czym innym żądanie, a o różnicy stanowi tu troska o odczucia mności. Stając się impotentem lub człowiekiem oziębłym seksualnie,
partnera. dajemy upust złości poprzez pozbawienie drugiej osoby przyjemności
Równie popularnymi formami lekceważenia drugiej osoby, u podłoża i satysfakcji, a jednocześnie unikamy odpowiedzialności za nasze nega-
których leży złość, są: penetracja przed lubricatio, domaganie się penetra- tywne uczucia.
cji, zanim u partnera nastąpi pełna erekcja, pośpiech w trakcie aktu, prze- Początkowo impotencja i oziębłość spotykają się ze wsparciem i zro-
rywanie aktu zanim partner osiągnie orgazm, uciekanie się do brutalności, zumieniem ze strony „zdrowego" partnera. Ironia sytuacji tkwi w jej
wykonywanie ruchów kopulacyjnych „na sucho" oraz wygłaszanie nega- trwałych efektach. „Zdrowy" partner z czasem traci cierpliwość i odczu-
tywnych uwag na temat możliwości seksualnych partnera. wa złość na swego oziębłego czy niewydolnego towarzysza życia. Ich
Wszystkim nam zdarza się zbyt wczesna penetracja, pośpieszne odby- konflikt koncentruje się teraz na tym, kto czego nie robi w łóżku i po
wanie aktu i szorstkie zachowywanie się w łóżku. Nie jest to powód do czyjej stronie leży wina. Pierwotna, nie związana z seksem złość zostaje
zmartwienia. Symptomem nagromadzonej złości jest natomiast perma- usunięta w cień. Jeszcze raz problemy nieseksualne znajdują ujście w sy-
nentny brak uwagi dla odczuć partnera. pialni.
84 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
SEKS JAKO WYŁADOWANIE ZŁOŚCI 85
Czasami źródło żalu czy złości wydaje się trywialne, absurdalne,
swego partnera i przedyskutujcie problem. Podkreśl swoje uczucia i ra-
świadczy o niedojrzałości jak w przypadku Joan. Przed ślubem jej życie
zem poszukajcie rozwiązań.
seksualne było zadowalające, lecz wkrótce po wyjściu za mąż straciła
•Zróbcie sobie „sesję żalów"; niech każde z partnerów ma dwie minuty na
zdolność do osiągania orgazmu. Oboje z mężem twierdzili, że miłość powiedzenie tego, co się jej nie podoba i niech druga osoba mu nie
fizyczna daje im zadowolenie i żadne z nich nie znajdowało w historii przerywa. Żadnych wyzwisk! Trzymajcie się faktów! Potem podejmijcie
swego życia seksualnego nic, co mogłoby być przyczyną ich problemu. tę z kwestii, którą oboje uważacie za istotną i dyskutujcie aż do znalezie
Jednak, kiedy Joan mówiła o swoim mężu, można było wyczuć jej rozża- nia rozwiązania.
lenie, które z pozoru nie było związane z niczym konkretnym. •Przeprowadźcie walkę na poduszki. Dajcie upust wszystkim złym uczu
W końcu Joan odkryła źródło swych uczuć. Zanim wyszła za mąż, ciom! Werbalizujcie swe żale! Na przykład: „To za twoje cholerne cyga
znajdowała się w centrum uwagi swego środowiska i spotykała się z kil- ro, które wypaliło dziurę w dywanie!"; „To za przypalenie obiadu!"
koma atrakcyjnymi mężczyznami. Małżeństwo położyło kres bogatemu •Zamknij się w pokoju, ale nie w sypialni — nie chcesz przecież przyzwy
życiu towarzyskiemu. Winą za utratę uwagi otoczenia i poczucia, że jest czajać się do wyładowania złości właśnie tam. Tak głośno, jak potrafisz,
krzycz o wszystkim, co cię denerwuje w waszym małżeństwie. Najlepiej
ważna, Joan obarczyła męża. Kiedy poradziła sobie z tym problemem,
zrobić to, gdy nikogo nie ma w pobliżu.
życie seksualne tej pary unormowało się. •Wypróbuj sugestie zawarte w następnym rozdziale.
* *
Innymi często spotykanymi sposobami na uwalnianie tłumionej złości
Najbardziej narażone na przenikanie złości do sypialni są osoby, które są romanse odwetowe i powstrzymywanie się od ulubionych zachowań
nie potrafią uzewnętrznić tego uczucia we właściwym momencie; które seksualnych partnera. Takie praktyki często mszczą się, powodując po-
wstanie wielu nowych problemów, jak to zobaczymy w następnym roz-
zawsze ulegają innym; które obawiają się prosić o to, czego pragną; które
dziale.
wierzą, że dobry człowiek nigdy się nie złości. Tymczasem wszyscy
ludzie się złoszczą. Ważne jest, by sobie z tym radzić. Nikt nie może
cieszyć się seksem, jeśli u drzwi sypialni czai się złość.
Najlepszym sposobem na wyeliminowanie wpływu tego uczucia na
twoje kontakty intymne jest rozwiązanie problemu od razu, gdy tylko się
pojawia. A jeśli nie można tego zrobić natychmiast, należy sprawę prze-
dyskutować i załatwić tak szybko, jak to tylko możliwe. Złość i rozżale-
nie nie znikają tak po prostu. Tłumione powrócą jak bumerang powodując
nowe kłopoty.
Jeśli podejrzewasz, że złość jest utajonym uczestnikiem twojego poży-
cia erotycznego możesz się uciec do następujących środków zaradczych:
Zrób listę wszystkich wad twojego partnera. Pomyśl o każdej z nich i o
tym, na ile cię irytuje. Wyobrażaj sobie, co chciałbyś w związku z tym
powiedzieć lub zrobić. Wygładziwszy swoje wypowiedzi, zwróć się do
SEKS DLA ZEMSTY 87

Rozdział XI nujące. Wykorzystywanie seksu w celu dokonania zemsty rzadko daje


zadowolenie i w większości przypadków rodzi kolejne problemy. Jednak
miłość fizyczna wielu ludziom służy do wyrównania rachunków z part-
nerem. Rozważymy dwa podstawowe rodzaje takiej zemsty — zemstę
aktywną i pasywną.

ZEMSTA AKTYWNA

SEKS DLA ZEMSTY Zemsta aktywna polega na bezpośrednich działaniach, mających na celu
odpłacenie za doznane krzywdy. Jednym ze sposobów zaspokojenia po-
trzeby wyrównania rachunków z partnerem są romanse odwetowe. Rzad-
ko przynoszą one seksualną satysfakcję.
Osoby szukające zemsty są zwykle niecierpliwe i przepełnione zło-
ścią. W takiej sytuacji wybór nowego partnera może pozostawiać wiele
Pani G. była w panice: robiła zakupy w domu towarowym, kiedy odczuła do życzenia. Nie jest niczym niezwykłym, że w tak pospiesznych przygo-
przemożne pragnienie pójścia do łóżka ze sprzedawcą, — zupełnie ob- dach miłosnych można zostać wykorzystanym, co powiększa jeszcze
cym człowiekiem. Jedynym ratunkiem było wyjście ze sklepu w połowie poczucie krzywdy. A jeśli nawet stosunki z kochankiem układają się do-
zakupów. Podobne przypadki zdarzały się pani G. już wcześniej i bardzo brze, z czasem pojawia się poczucie winy, a wraz z nim obniża się samo-
się tym niepokoiła, ponieważ wszystko to zaczęło się zaledwie po roku ocena. W końcu osoby, które szukają zemsty, zaczynają czuć złość na
małżeństwa. siebie i na swych partnerów. Nie mają więc nikogo, u kogo mogłyby
Gdy pani G. rozpoczęła terapię, była kompletnie rozczarowana współ- szukać zrozumienia i wsparcia.
życiem z mężem. Po ślubie człowiek ten całkowicie się zmienił. Stał się Romanse odwetowe odradzamy z kilku powodów. Przede wszystkim,
nieczuły i złośliwy, często dokuczał jej kpinami i okrutnymi żartami. Na osoba, która pierwsza miała przygodę miłosną, nigdy nie zaakceptuje
nic zdały się skargi rodzinie i przyjaciołom. Młodej kobiecie odpowiada- romansu „mściciela", argumentując: „To, że się wygłupiłem, nie znaczy,
no zwykle, że nikt nie jest doskonały. że tak można robić". Poza tym zawsze łatwiej poradzić sobie z pojedyn-
Była zagubiona, bezradna i bardzo rozżalona. Każda próba podjęcia czą zdradą, niż z wzajemnym zadawaniem sobie ran i większość osób
rozmowy z mężem spotykała się z jeszcze większą złośliwością z jego żałuje takich romansów, czując się z ich powodu człowiekiem bezwarto-
strony. Pani G. nie wyobrażała sobie zerwania trwającego od tak niedaw- ściowym i niedojrzałym.
na małżeństwa. Prześladowała ją myśl, że problem powstał z jej winy i że To zdarzyło się Millie i Lawrence'owi. Lawrence spędził noc z kobie-
zasługuje na takie traktowanie. Jej ostatnie pragnienia seksualne zdawały tą, którą poznał w czasie podróży służbowej. Nie jest to zachowanie
się potwierdzać to przekonanie. typowe dla tego mężczyzny, który ceni wierność i wyznaje tradycyjne
W trakcie terapii pani G. uświadomiła sobie, że jej „pragnienia" wy- wartości i poglądy. Trapiony ogromnym poczuciem winy, przyznaje się
wołane są złością na męża i chęcią zranienia go. Nie umiała się z nim żonie do swej nielojalności, błaga o przebaczenie i przysięga, że to już
porozumieć ani zbliżyć emocjonalnie, a ponieważ był on zazdrosny, wie- nigdy się nie powtórzy. Millie jest zdruzgotana.
działa, że idąc do łóżka z kimś innym zadałaby mu potężny cios. Ich współżycie seksualne nagle się kończy. Millie nie jest w stanie
Poddając się swym impulsom, pani G. użyłaby seksu, aby wziąć odwet kochać się z kimś, komu nie może ufać. „W głębi duszy — relacjonuje
na mężu. Zapewne nie byłoby to doświadczenie przyjemne i satysfakcjo- później — pogardzałam Lawrence'em i nienawidziłam go. Nie potrafi-
88 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS DLA ZEMSTY

łam zrozumieć, jak mógł to zrobić. Często rozmawialiśmy o tym, jak Gdy zaczynają analizować problem, Fred przyznaje, że jest przewra-
ważne są dla naszego małżeństwa tradycyjne wartości. I nie myślcie, że żliwiony na punkcie wielkości swego członka. Frances uważa, że jej mąż
nie miałam okazji. Często odczuwałam pokusę, ale rezygnowałam ze sprawdza się jako kochanek, ale ostatnio nadała jego penisowi pieszczot-
względu na miłość do Lawrence'a". liwe imię: „Malutki Tim". Fred twierdzi, że mu to nie przeszkadza, jednak
Millie nie potrafi uporać się ze swoją złością i poczuciem krzywdy żarty Frances na ten temat wypowiadane wobec innych są dla niego nie
i przy najbliższej nadarzającej się okazji nawiązuje romans. Mąż nie do zniesienia. Żona ujawnia bowiem to imię na jednym ze spotkań
może zrozumieć jej filozofii, którą daje się zamknąć w przysłowiu: „Jak towarzyskich. Gdy wszyscy żartują, że czas już iść do domu do łóżka,
Kuba Bogu, tak Bóg Kubie". Uważa, że się zrehabilitował: „Po tym jak Frances mówi coś o „zaopiekowaniu się malutkim Timem". Całe towa-
się poniżyłem, błagałem o wybaczenie, oczyściłem sumienie i złożyłem rzystwo jest ubawione, nie wyłączając Freda, który, jak się wydaje, lekko
uroczystą przysięgę wierności, ona mści się zdradą! I to z kim! Z najwię- przyjmuje ów żart. Krótko po tym zdarzeniu pojawiają się opisane proble-
kszym plotkarzem w okolicy. Wie już o tym całe miasto!" my z pożyciem seksualnym.
Ta para wikła się potem w całą serię romansów odwetowych. Jak mówi Fred jest głęboko dotknięty tym, że Frances wypowiedziała taką uwagę
Millie, „w pewnym momencie chodziliśmy do łóżka ze wszystkimi, tylko w towarzystwie. Uświadamia też sobie, że nie lubi nazwy „Malutki
nie ze sobą nawzajem. Kiedy nasze sprzeczki zaczęły prowadzić do Tim". Swoim zachowaniem chce zemścić się na żonie. Niweczy jej
rękoczynów, postanowiliśmy się rozstać. Przyjaciel poradził nam, byśmy przyjemność w rewanżu za to, że uraziła jego męską dumę, ale w ten
spróbowali terapii, zanim zupełnie się poddamy". sposób pozbawia zadowolenia także samego siebie. Gdy Frances przesta-
W tym przypadku romanse odwetowe były dużo bardziej bolesne je używać pieszczotliwego imienia, ich problem zostaje rozwiązany.
niż krzywda, która je zapoczątkowała. Millie i Lawrence stracili nie
tylko zaufanie do siebie, ale także poczucie własnej wartości. Lawren- ZEMSTA PASYWNA
ce ujął to następująco: „Nie mogę uwierzyć, że dwoje cywilizowanych
ludzi, najprawdopodobniej darzących się uczuciem, może zachowy- Zemsta pasywna, która polega na odmawianiu czegoś partnerowi w od-
wać się gorzej niż dzikie zwierzęta. Straciłem już nadzieję, że któreś wecie za jego nielojalność czy błędy, jest zjawiskiem zaskakująco po-
z nas może przerwać ten koszmar". Romanse odwetowe prawie nigdy wszechnym. Ta taktyka jest stosunkowo łagodna, jeden z partnerów po
nie przynoszą zamierzonych skutków. Komplikują tylko sprawę two- prostu powstrzymuje się od preferowanych przez drugiego zachowań
rząc nowe problemy. seksualnych. Tak jakby mówił: „Zraniłeś moje uczucia, więc nie pozwolę,
byś był dzisiaj zadowolony" albo: „Nie mam nastroju, by to robić, po tym
Zraniony partner może także szukać zemsty podczas zbliżenia; czę-
stokroć żadna z osób nie zdaje sobie przy tym sprawy, że motywem jak na mnie krzyczałeś i krytykowałeś moją kuchnię". Jeśli karzący part-
jest odwet. Tak dzieje się w przypadku Freda i Frances. Zgodnie z tym, ner otwarcie powie, o co chodzi, para ma do wyboru: rozwiązać problem
co mówi Frances, Fred odbiera jej przyjemność seksualną. Albo zbyt lub przejść nad nim do porządku dziennego. Jeśli sprawa nie jest omó-
mocno gryzie jej piersi, albo wycofuje się już po penetracji i żąda wiona, „winny" może nawet nie wiedzieć o tym, że jest karany.
stosunku oralnego. Oba te zachowania gaszą podniecenie kobiety. Tak właśnie dzieje się pomiędzy Robem i Liz. Rob ma pewne oczeki-
„Fred dostaje swoje, a ja czuję się sfrustrowana" — narzeka. Mąż wania, o których jednak nigdy nie mówi żonie: chce, aby dom był zadba-
doskonale zdaje sobie sprawę, że Frances nie lubi takiego zachowania, ny, aby zawsze czekał na niego ciepły posiłek; Liz ma witać go radośnie
ale twierdzi, że gdy go ponosi, zapomina o tym. To powtarza się w drzwiach i na komendę okazywać czułość i zrozumienie. Jeśli nieod-
prawie przez sześć miesięcy, aż w końcu Frances odmawia kontynuo- powiednio wypełnia któryś ze swych obowiązków, zostaje pozbawiona
wania współżycia. tego, co najbardziej lubi w łóżku. Jednak wciąż nie wyciąga z tych nauk
90 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS DLA ZEMSTY 91

żadnych wniosków. Rob jest zdumiony i zaczyna wątpić w inteligencję wymyśleć kolejnej przyczyny twej irytacji. Jeśli nadal nic nie będzie
swojej żony. przychodziło ci do głowy, zmyśl coś. Prawda i tak wyjdzie na jaw. •
Pewnego dnia, będąc wyjątkowo krytycznie usposobiony, Rob krzy- Przeczytaj sugestie zawarte na końcu rozdziału o złości.
czy: „Nie zależy ci na poprawie naszego pożycia? Nawet małpa już by się
nauczyła!" Liz jest bardzo zaskoczona i żąda wyjaśnienia. Rob opisuje
swój system nagród i kar — to, jak powstrzymuje się od robienia tego, co
żona lubi, jeśli zdarzy się jej jakieś niedociągnięcie w pracach domo-
wych. Liz nie może wprost w to uwierzyć: „A więc o to chodzi! A ja
przez cały ten czas myślałam, że jesteś kiepskim kochankiem!".
Ten przypadek doskonale ilustruje ironię zemsty — to ona się mści! Ci,
którzy szukają odwetu, tak naprawdę karzą samych siebie.

Najbardziej skłonni do używania seksu do zemsty są ludzie, którzy nie


umieją radzić sobie ze zranionymi uczuciami i otwarcie wyrażać złości.
Kiedy czują się dotknięci, raczej tłumią rozdrażnienie i dąsają się niż
odsłaniają i omawiają swe uczucia. Ci, którzy wybierają odwet, całą winą
za swą złość i poczucie krzywdy obarczają partnerów, a to nie pozwala
parze dotrzeć do żadnego z jej ukrytych problemów.
Osoby, które mają kłopoty z wyrażaniem złości i poczucia krzywdy,
mogą uciec się do następujących strategii:

•Następnym razem, kiedy partner cię zrani, a ty nie potrafisz tego okazać
i przedyskutować problemu, spróbuj wyobrazić sobie, że jesteś złością,
którą właśnie przełknąłeś. Pomyśl, w jaki sposób możesz się wydostać
i odpłacić partnerowi. Bądź zdecydowany, nie powstrzymuj się. I nie
bądź zakłopotany gwałtownością twoich pragnień — każdemu zdarza się
coś takiego przeżywać. Kiedy wyobrazisz sobie, do czego twój gniew
może doprowadzić, będzie on łatwiejszy do omówienia z partnerem.
•Zrób listę tych cech i zwyczajów partnera, które cię denerwują. Kiedy
któraś z nich będzie szczególnie widoczna, zauważ, jakie uczucia w tobie
wywołuje i jak uczucia te oddziałują na wasz związek. Przedyskutuj to
z partnerem.
•Napisz:,Jestem zły, ponieważ..." Zakończ to zdanie bez zastanowienia,
tak szybko, jak tylko potrafisz. Powtarzaj je, dopóki nie będziesz mógł
ZAZDROŚĆ A SEKS 93

Rozdział XII rów czuje, że drugie zawsze czerpie więcej przyjemności z aktu seksual-
nego, powstaje problem.
Pragniemy mieć równy udział we wszelkich dobrach; charakterystycz-
ne dla natury ludzkiej jest to, że odczuwamy zazdrość wtedy, gdy ktoś
wydaje się stale otrzymywać więcej niż my. Zazdrosny partner zaczyna
czuć się wykorzystywany, ponieważ druga osoba zbiera cały plon jego
„ciężkiej pracy".
Zazdrość o zadowolenie seksualne partnera bierze się z fałszywego
ZAZDROŚĆ A SEKS poglądu, że istnieje limit przyjemności i że do podziału jest tylko pewna
ilość zadowolenia. Myśli takie, jak: „Jeśli mój partner dostaje więcej niż
połowę radości, to zabiera mi część mojej" — są nie tylko błędne; są dla
zazdrosnej osoby przeszkodą w osiągnięciu pełni przyjemności, którą
może dać seks.

Zazdrość jest potężnym uczuciem, które może prowadzić do okrucień-


stwa, a nawet morderstwa lub samobójstwa. Czy jest zatem coś dziwnego
w tym, że może także pozbawiać nas przyjemności seksualnej?
Na życie erotyczne każdego z nas mogą mieć wpływ dwa rodzaje
zazdrości. W przypadku pierwszej z nich — zazdrości interpartnerskiej,
jedno z partnerów jest zazdrosne o uwagę, jaką drugie obdarza i otrzymu-
je ze źródeł istniejących poza związkiem. (Popularnym przykładem jest
mąż zazdrosny o zainteresowanie, jakim darzą jego żonę przyjaciele i są-
siedzi). To właśnie większość ludzi rozumie pod pojęciem zazdrości. Na
ogół jesteśmy mniej świadomi zazdrości intrapartnerskiej, nazwanej tak
dlatego, że jej źródło i obiekt leży wewnątrz związku. Główne źródła
takiej zazdrości, to zadowolenie z miłości fizycznej i poprzednie do-
świadczenia erotyczne partnera. Oba mogą wywołać negatywne uczucia
oddziałujące na satysfakcję seksualną.

ZAZDROŚĆ WEWNĄTRZPARTNERSKA
Zazdrość o zadowolenie z seksu
Większość par, które cierpią na ten rodzaj zazdrości, nie są nawet świado-
me jej istnienia. Bo czy seksualna satysfakcja jednego z partnerów może
stwarzać problemy? Czy nie odczuwamy zadowolenia, widząc, że bliska
nam osoba dobrze się bawi? Tak, na ogół jesteśmy szczęśliwi, kiedy
ludzie, na których nam zależy, są zadowoleni. Jeśli jednak jedno zpartne-
Oczywiście, że lubię się z Tobą kochać. Czasami jest tak fantasty-
cznie, że robię wszystko, żebyś się o tym nie dowiedziała.

Poświęca ona zbyt wiele czasu i wysiłku na walkę o swój równy udział,
tak jakby zamiast cieszyć się świętem martwiła się o „sprawiedliwy"
podział tortu. W efekcie traci tym więcej przyjemności.
94 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZAZDROŚĆ A SEKS 95

Ten typ zazdrości pojawia się najczęściej w trzech sytuacjach: Terapeuta: — James, czy możesz powiedzieć Mable, co znaczą dla ciebie te
1. Jedno z partnerów jest bardziej skłonne do uzewnętrzniania swych odgłosy?
odczuć. W czasie aktu wydaje się, że to on osiąga ekstazę. Pomruki, jęki James: — Tak. Jesteś w siódmym niebie! Rozpływasz się z rozkoszy!
i inne oznaki rozkoszy wprost wylewają się z niego. Milczący partner Terapeuta: — Czy możesz dokładniej opisać to, co ty czujesz?
początkowo może cieszyć się z tego, jako potwierdzenia własnych możli- James: — No cóż, też chcę się tak dobrze bawić. Mam wrażenie, że ty masz
wości seksualnych, ale w końcu zaczyna odczuwać zazdrość i rozżalenie. z tego więcej niż ja.
Terapeuta: — Mable, wyglądasz na zaskoczoną.
W rzeczywistości różnica w poziomie przyjemności partnerów rzadko
Mable: — Bo jestem zaskoczona. Te odgłosy pomagają mi dobrze się bawić,
jest znacząca; jednemu z nich po prostu łatwiej przychodzi okazywanie
oczywiście, ale... to nie tylko o to chodzi. To znaczy... pierwszy
tego, co przeżywa. Problem narasta wyłącznie dlatego, że zazdrosny raz, gdy byłam głośna, Jim rzucił się na mnie jak rozgorączkowany
partner nie mówi o swych podejrzeniach co do różnicy doznań i nie tygrys. Był zachwycony. A przynajmniej tak sądziłam, widząc jego
prowokuje dyskusji na ten temat. Czasem te niedomogi w porozumiewa- reakcje. Do diabła! Ja naprawdę pozwalałam sobie na te wszystkie
niu się prowadzą do zabawnych sytuacji. reakcje, bo myślałam, że to go bierze. Ojej, jestem taka zakłopotana.
James podjął terapię, nic o tym nie mówiąc swojej żonie. Uważał, że 2. Jedno z partnerów jest zbyt nieśmiałe. Zazdrość seksualna rozwija
boryka się z poważnym problemem seksualnym. Często uprawiał seks się także wtedy, gdy jedna z osób nie prosi o to, czego chce i potrzebuje,
(co najmniej trzy razy w tygodniu), ale nie cieszył się nim tak, jak by uczynić miłość fizyczną bardziej interesującą i ekscytującą. Wiele
„powinien". Rozmowa z nim przebiegała w następujący sposób: spośród takich osób akceptuje wszystko, co im się przydarza w życiu.
Także od miłości fizycznej nie oczekują zbyt wiele i oczekiwania te
Terapeuta: — A jak bardzo powinieneś się tym cieszyć? zostają spełnione: „Seks jest w porządku, ale to nic nadzwyczajnego".
James: — Nie wiem. Bardziej niż do tej pory. Moja żona uwielbia się kochać. Analiza ich zachowań seksualnych pokazuje, że rzadko, jeśli kiedykol-
Chciałbym cieszyć się tym tak, jak ona. Terapeuta: — A czy ona wiek, proszą o specjalne traktowanie.
bardzo się tym cieszy? James: — Tak naprawdę to nie wiem. Ale chyba tak. Najprawdopodobniej nie mają pojęcia o tym, co mogłoby uczynić seks
Terapeuta: — Dlaczego tak myślisz? James: — No cóż, to oczywiste! bardziej ekscytującym. Idą przez życie, nie zastanawiając się nad jakością
swego współżycia intymnego czy też poziomem zaznawanej przyjemno-
Wiesz, jak to jest, gdy ktoś naprawdę lubi
ści. Zazwyczaj tym, co wywołuje podejrzenie, że coś tracą, jest intensyw-
seks.
na przyjemność, jaką odczuwa partner. Z czasem pojawia się zazdrość
Terapeuta: — Nie, nie wiem. Powiedz mi! i żal. Niestety, nieśmiałe osoby, o jakich tu mowa, zwykle powstrzymują
James: — No cóż... hm... No wiesz, wydaje różne odgłosy i w ogóle. się od mówienia o swych uczuciach, mogą nawet nie dawać sobie prawa
Terapeuta: — Mów dalej. do ich przeżywania.
To zdarzyło się Mary Annę, bardzo biernej, uległej kobiecie. Była
Opis Jamesa świadczył o tym, że jego żona jest komunikatywną, umie- pewna, że ma problemy z seksem, ponieważ jej mąż, Jan, wydawał się
jącą wyrażać swe uczucia kobietą, która dobrze bawi się w łóżku. Zasu- czerpać dużo więcej radości z pożycia niż ona. Gdy pomogliśmy Mary
gerowaliśmy, by na następną sesję James przyprowadził żonę. Kiedy Annę przeanalizować jej życie seksualne, jasne stało się, że po pierwsze
przyszli, mężczyzna dokonał zdumiewającego odkrycia. — pozwoliła by mąż przejął całkowitą kontrolę nad ich współżyciem;
nigdy nie prosiła i nie sugerowała niczego, co wykraczałoby poza seks
96 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
ZAZDROŚĆ A SEKS 97

„po bożemu"; po drugie — wierzyła, że kobiety mają być uległe i po pragnienia, czy nie „I tak nic się nie poprawia". Rozmowa, którą cytuje-
trzecie — nauczono ją, że miłość fizyczna jest bardziej przyjemna dla my poniżej, pozwoliła odkryć prawdziwy problem nękający Tinę.
mężczyzn niż dla kobiet.
Terapeuta: — Czy seks jest dla ciebie przyjemny?
Mary Annę zdawała sobie sprawę ze swej zazdrości względem męża.
To sprawiło, że czuła się jak „niedobre dziecko". W efekcie seks stał się Tina: — W zasadzie tak.
jeszcze mniej przyjemny i młoda kobieta unikała zbliżeń, by nie doświad- Terapeuta: — Ale nie staje się coraz lepszy?
czać uczucia zazdrości. Kiedy przyswoiła sobie nowe poglądy, stała się Tina: — Nie... A powinien, prawda?
bardziej asertywna. Jakość jej życia seksualnego wzrosła o „tysiąc pro- Terapeuta: — A czy robiłaś coś, by był lepszy?
cent" i Mary Annę nie czuła się już zazdrosna i niedobra. Tina (zdziwiona): — Co masz na myśli? Czy powinnam robić coś szczegól-
3. Różne natężenie popędu płciowego. Zazdrość może pojawić się nego? Czyż seks nie powinien stawać się coraz lepszy, w miarę jak
także wtedy, kiedy różnica w natężeniu popędu seksualnego partnerów człowiek ma więcej doświadczeń?
jest znacząca. Mniej aktywny partner będzie prawdopodobnie odczuwał Terapeuta: — Czy uprawiasz sport? A może grasz na jakimś instrumencie?
żal i zazdrość o wyraźne zadowolenie z seksu u bardziej aktywnego part- Tina (coraz bardziej zdziwiona): — Tak, ale jaki to ma związek z seksem?
nera. Takie uwagi, jak: „Myślisz tylko o jednym!", „Czy nigdy nie myśla- Terapeuta: — No cóż...
łeś o tym, że coś jest z tobą nie w porządku, skoro aż tak lubisz seks?" Tina (bez przekonania): — Gram w tenisa i na pianinie.
albo „Masz za dużo hormonów!" wskazują na tlącą się w sercu osoby,
Terapeuta: — Robisz to dobrze?
która je wypowiada, zawiść.
Tina: — Tak, chyba tak. Wielu ludzi prosi, bym była ich partnerką, więc
Istnieją naturalne różnice w potrzebach seksualnych. Czasem wiąże
chyba uważają mnie za dobrą. A mój mąż lubi słuchać, jak gram na
się ze sobą dwoje ludzi, którzy znacznie się pod tym względem różnią.
pianinie. Chce nawet kupić nam pianino. Więc... tak, myślę że
Może to mieć podłoże biologiczne (te przypadki należą do rzadkości
jestem całkiem dobra. Wciąż nie rozumiem, jaki to ma związek
i powinny być rozwiązywane z pomocą medycyny) lub jest to rozbież- z moimi problemami.
ność pozorna, wynikła z istnienia motywów nieseksualnych.
Terapeuta: — W jaki sposób doszłaś do takiej wprawy?
Rozbieżności tego typu powinny być rozważone z perspektywy oboj-
Tina: — W czym? W tenisie?
ga partnerów — aktywnego i pasywnego — gdyż nieseksualne pobudki
mogą wpływać na postępowanie zarówno jednego z nich, jak i obojga. Terapeuta: — Tak, zacznijmy od tenisa.
Na przykład aktywny partner może kierować się chęcią zadowolenia Tina: — Dużo gram. Wzięłam kilka lekcji. Właściwie gram tak często, jak
drugiej osoby, zdobycia jej sympatii lub poczucia się wartościowym. tylko mam okazję.
Zachowanie pasywnego partnera może wynikać natomiast z braku pew- Terapeuta: — Dobrze. A co z grą na pianinie?
ności siebie, z tłumienia złości lub z innych podobnych przyczyn. Tina: — Przypuszczam, że tak samo. Jako dziewczyna dużo ćwiczyłam.
Jest też trzeci aspekt sprawy: niektórzy ludzie z „małymi potrzebami (Uśmiecha się). To zasługa mamy. Z wiekiem nauczyłam się grać
seksualnymi" po prostu nie wiedzą, czego chcą i nigdy nie sprawdzili, co lepiej i coraz bardziej mnie to bawiło. Teraz granie jest dla mnie
ich podnieca. Kiedy odkryją, co lubią i mogą robić dobrze, ich potrzeby rozrywką, uczę się różnych nowych utworów.
seksualne niebywale rosną. To zdarzyło się Tinie. Terapeuta: — A więc sporo pracy i wysiłku włożyłaś w to, by stać się napra-
Tina sądziła, że jest osobą oziębłą seksualnie. Po roku małżeństwa jej wdę dobrą i czerpać z tego zadowolenie?
potrzeby „zmalały do zera". Mówiła, że jej mąż „dużo częściej" pragnie Tina: — Pewnie. Czy nie jest tak ze wszystkim, co się robi?
zbliżeń niż ona. Tłumaczyła, że niezależnie od tego, czy spełnia jego Terapeuta: — Dokładnie. Czy z seksem powinno być inaczej?
98 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZAZDROŚĆ A SEKS 99

Tina (zdumiona): — Seks? Pracować nad seksem? Nie mówisz chyba poważ- Co można zrobić z zazdrością intrapartnerską?
nie. Myślałam, że to ma się dziać naturalnie.
•Przyjmij założenie, że nie zabraknie dla ciebie przyjemności i że każdy
Tina przekonała się, że miłość fizyczna nie zyskuje na jakości automa- z partnerów może doświadczać jeszcze większego zadowolenia.
tycznie. Nabranie biegłości w jakiejkolwiek dziedzinie wymaga praktyki, •Zamiast zastanawiać się nad tym, na ile twój partner cieszy się miłością
a seks nie jest tu wyjątkiem, mimo że tak właśnie zwykło się myśleć. fizyczną, poszukaj sposobów na wzmocnienie twoich własnych doznań.
Postawa, która kryje się na ogół za „niewielkimi potrzebami seksualny- Zadaj sobie pytanie, co możesz zrobić, by uczynić seks bardziej interesu
mi", da się ująć słowami: „Nawet jeśli leżę plackiem, powinienem dobrze jącym i przyjemnym. Jeśli nic nie przychodzi ci do głowy, poproś partne
się bawić". Jednak tylko eksperymentując, ćwicząc i gromadząc doświad- ra o pomoc w szukaniu pomysłów.
•Pamiętaj, że dawanie przyjemności działa w dwóch kierunkach: im wię
czenia, dajemy sobie szansę na odkrycie tysiąca drobnych przyjemności,
cej dajesz, tym więcej otrzymujesz, a im więcej otrzymujesz, tym więcej
które razem składają się na w pełni satysfakcjonujące przeżycie seksualne.
możesz dać.
Zazdrość o poprzednich partnerów •Jeśli czujesz, że czerpiesz zbyt mało przyjemności z seksu, poproś o (lub,
Zazdrość tego rodzaju jest najczęściej spotykana w drugim małżeństwie jeśli to konieczne, nalegaj na) uzyskanie pełnej sesji seksualnej poświę
lub kiedy jedno z partnerów miało wcześniejsze doświadczenia seksual- conej wyłącznie zaspokojeniu twoich kaprysów i fantazji; takiej, w któ
ne. Mniej doświadczony partner staje się zazdrosny o poprzednika. Jego rej ty będziesz decydować, co partner ma zrobić dla ciebie. Dostarcz mu
niepewność wywołuje przekonanie, że nie jest tak dobry w łóżku, jak pozytywnych informacji zwrotnych mówiących o tym, jak przyjemne
jego bardziej „światowy" towarzysz. Podatniejsi na takie uczucia wydają było dla ciebie to doświadczenie i jak umiejętnie spełniał twoje życzenia.
się mężczyźni, być może jako ofiary utrwalonego społecznie poglądu, że
kobiety powinny być przed ślubem czyste i cnotliwe. ZAZDROŚĆ INTERPARTNERSKA
Przemyślenie takiej zazdrości może prowadzić do bardzo cennych
Większość ludzi lubi, gdy partner darzy ich uwagą; natomiast czujemy się
wniosków. Jedna z naszych klientek, Patricia, po solidnym „badaniu
zagrożeni, kiedy musimy o tę uwagę zabiegać. Naszymi przeciwnikami
duszy" pięknie to wyraziła:
w tej walce mogą być inni ludzie, przedmioty (zdjęcia, pisma), a także
kariera czy hobby. Zazdrość jest naturalną reakcją na istnienie takich
„Chyba czułam, że straciłam bardzo ważną część jego rozwoju, wczesny etap „rywali".
nauki, w którym zaczynał odkrywać siebie, swoją płeć, swoją męskość, swoje Powinniśmy otwarcie wyrażać i omawiać z partnerem nasze uczucia.
ciało. Żałuję, że nie mogłam dzielić z nim tych doświadczeń, mieć na nie Jeśli ich nie uzewnętrzniamy lub próbujemy im zaprzeczyć (nawet wobec
wpływ i cieszyć się nimi. Czuję, że straciłam wspaniałe przeżycia i tak..., samych siebie), mogą mieć głęboki wpływ na nasze życie seksualne.
jestem zazdrosna o te, które miały tyle szczęścia, by mieć w tym swój udział.
Żałuję, że nie mogłam tam być, ale wiem, że było to coś, co musiało się Zazdrość o uwagę innych
wydarzyć zanim się poznaliśmy, w przeciwnym razie „my" nigdy by się nie Doświadczając zazdrości interpartnerskiej, możemy reagować dwojako:
urzeczywistniło. Nasz związek po prostu nie byłby tym, czym jest, a ja nie ze złości powstrzymywać się od seksu lub szukać potwierdzenia swej
zamieniłabym go i nie oddała za wszystkie skarby świata". atrakcyjności poprzez domaganie się częstszych zbliżeń. Michael wybrał
drugi sposób. Żonaty z bardzo atrakcyjną, młodszą od siebie kobietą, czuł
się bardzo zagrożony, gdy tylko inny mężczyzna okazał jej zainteresowa-
* * * nie. Przy pierwszej nadarzającej się po takim incydencie okazji, Michael
100 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
ZAZDROŚĆ A SEKS 101
był bardzo czuły i uwodził swoją żonę, po czym domagał się uznania dla
swych możliwości. Początkowo nie łączył tych popisów z zazdrością. Zazdrość o karierę lub hobby
Uważał swe zachowanie za godne pochwały i cieszył się z łóżkowych Dawniej wyłącznie kobiety zwykły odczuwać zazdrość tego typu.
osiągnięć. Mężczyźni, którzy mogliby być zazdrośni o życie zawodowe żon, po
Pewnego dnia wpadł we wściekłość, gdy dowiedział się, że Barbara, prostu trzymali je w domu z dziećmi. Dziś takie sytuacje nie są już
jego żona, ma zwyczaj wychodzić na lunch z grupą współpracowników częste i wielu mężczyzn również doświadcza tego rodzaju zazdrości.
z biura, w której było kilku mężczyzn. Powiedział jej, by jadła z innymi Osoba, która rywalizuje z karierą partnera, często domaga się od niego
ludźmi albo w ogóle zrezygnowała z lunchu. Potem uśmiechnął się i za-
coraz większej uwagi. Seks używany jest jako przynęta z powodu jego
sugerował pójście do łóżka.
uniwersalnej, jak się uważa, atrakcyjności i mocy. Jak stwierdził jeden
Zapytany, dlaczego przyszedł na terapię, odparł: „W tym momencie,
/. naszych klientów: „Co może pomóc, jeśli nie seks?" Miłość fizyczna
żona wręczyła mi płaszcz i kazała iść do diabła... albo do psychoanality-
ka. Kocham ją i nie mogłem jej zostawić, więc przyszedłem tutaj". nie jest jednak efektywną przynętą. Zaniedbywany partner z konieczno-
ści kreuje akt na coś niezwykłego, a druga osoba myśli wyłącznie o swo-
Na szczęście Barbara zdała sobie sprawę z poważnego charakteru
jej pracy czy hobby. Żaden z partnerów nie czuje się odprężony, żaden nie
zazdrości męża i nie poddała się jego dyktatom. W ten sposób uniknęła
trwania w niezadowalającym związku, a jednocześnie pomogła Michae- koncentruje się na seksie i nie czerpie z niego przyjemności.
lowi. Niestety, takie sytuacje komplikują także inne czynniki. Najczęściej
ludzie w średnim wieku są całkowicie pochłonięci karierą a właśnie
Zazdrość o przedmioty wtedy, większość z nich doświadcza spadku popędu płciowego. Co gor-
Zazdrość może objawiać się także powstrzymywaniem się od seksu, tak sze, wiek ten obciążony jest też niepokojami związanymi z życiowymi
jak w przypadku Clare i Billa. Bili lubi czytać „Playboya", a to bardzo
przewartościowaniami i zmianami w przystosowaniu. Kryzys wieku
denerwuje jego żonę, która nie chce się z nim kochać, jeśli wie, że
średniego może zatem nałożyć się na napięcie spowodowane niesatysfa-
wcześniej przeglądał swe ulubione pismo. Argumentuje: „Nie życzę so-
bie, by na mnie wyładowywał swe żądze. Niech kończy z tym, z kim kcjonującym związkiem seksualnym. Trudno cieszyć się seksem pod
zaczął". presją rywalizacji z karierą partnera, w obliczu słabnącego pociągu se-
Bili uważa reakcję żony za zabawną, ale wkrótce przekonuje się, jak ksualnego i kryzysu wieku średniego.
poważna to sprawa. Clare odmawia pójścia z nim do łóżka nawet, jeśli * * *
nie czytał nic poza wywiadem miesiąca. Bili nadal jednak igra z zazdro-
ścią żony i mówiąc jej, że zrezygnował z czytania „Playboya", robi to Takie problemy z zazdrością są trudne do rozwiązania. Najlepszym
ukradkiem. Para ta decyduje się na terapię, kiedy Clare, znalazłszy ukryty lekarstwem jest zapobieganie, a najlepiej zapobiegać z wyprzedzeniem:
zbiór numerów pisma, pali je wszystkie, wypalając przy tym dziurę
w dywanie. •Rozwijaj rozległe zainteresowania, byś w sprawach rozrywki nie był
Obie sprowokowane przez zazdrość reakcje — unikanie seksu przez zależny od partnera. Ludzie zależni są bardziej podatni na silne ataki
Clare i naleganie na zbliżenia przez Billa — wynikały z niedojrzałości. zazdrości.
Każde z nich zamiast rozwiązywać istniejące problemy, wywoływało •Pielęgnuj swoje własne przyjaźnie i nie oczekuj od towarzysza życia
nowe. całkowitego zaspokajania twojej potrzeby towarzystwa.
•Razem z partnerem spróbujcie znaleźć sposoby na urozmaicenie wasze
go życia. Jakie wspólne zainteresowania możecie rozwijać?
102 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

•Razem planujcie, jak przetrwać ciężkie czasy. Każde z was powinno


opowiedzieć partnerowi, w jaki sposób zamierza radzić sobie z karierą, Rozdział XIII
zazdrością i tym podobnymi sprawami.
•Nie przestawaj się uczyć; rozwijaj swoje atuty. Pamiętaj, że najłatwiej
jest zdobyć uwagę partnera będąc interesującą osobą. Prowadź bogate
życie i dziel się swymi doświadczeniami. To jest to, co sprawia, że dwie
osoby nie tracą zainteresowania sobą nawzajem.

SEKS DLA ZABICIA NUDY

Ostatnim razem wyglądałaś na znudzoną, więc postanowiłem spró-


bować czegoś nowego.

Pani P. przyszła na terapię, ponieważ czuła się rozczarowana swym


małżeństwem. Jej mąż był prawdziwym skarbem — łatwy we współży-
ciu, troskliwy i pogodny. Problem polegał na tym, że pani P. była nie-
wyobrażalnie znudzona: mąż myślał wyłącznie o seksie. Nie miał żad-
nych zainteresowań ani ulubionych form spędzania czasu. Pani P. wyjaś-
104 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS DLA ZABICIA NUDY 105

niala: „Och, seks jest wspaniały. Mąż jest w tym naprawdę dobry, ale życie. Oprócz ekstensywnego uprawiania sportu nie mieli żadnych zain-
kochanie się to jedyne, co chce robić. Jeśli pójdzie na spotkanie towarzy- teresowań ani hobby.
skie, to tylko wtedy, kiedy ja to zainicjuję. Jeśli wybierze się do kina, to Terapeuta: — Cóż... Co zatem zazwyczaj robicie? Opiszcie, jak wygląda
jest mu wszystko jedno na jaki film. Gdy pytam, co by chciał robić, wasz dzień po pracy.
odpowiedź jest zawsze taka sama: «Kochać się». Seks jest przyjemny. Aaron: — Przychodzimy do domu, odpoczywamy, jemy (patrzy na Jenifer).
Lubię go, ale musi istnieć coś jeszcze!" Czasem czytamy gazety, (wzrusza ramionami, patrzy na Jenifer
Pani P. miała całkowitą rację. Nikt nie powinien poświęcać całego szukając pomocy). Co jeszcze?
swojego czasu i uwagi miłości fizycznej. Musimy obdarzać zaintereso-
Jenifer: — Oglądamy telewizję, jeśli jest dobry program, ale to raczej rzadko.
waniem także inne dziedziny życia. Seks nie może po prostu uzupełnić
Aaron: — Co jakiś czas gramy w siatkówkę lub w baseball. Należymy do
tego, czego brakuje w pozostałych sferach naszego istnienia.
drużyn złożonych z kolegów i koleżanek z pracy.
Po pewnym czasie także pan P. zdecydował się przedyskutować swoje
Terapeuta: — Świetnie! Jak często gracie?
małżeńskie problemy. Wyraził zaskoczenie tym, że jakość jego życia
Aaron: — Zawsze, kiedy zbierzemy wystarczającą liczbę graczy i kiedy
seksualnego ma coś wspólnego z brakiem innych zainteresowań. Tera-
pozwala na to pogoda. W sumie niezbyt często. Żałuję, że nie gramy
peuta zachęcił go do znalezienia nowych form spędzania czasu. Ku
częściej.
zdumieniu pana P, kontakty intymne stawały się coraz bardziej satysfa-
Jenifer: — Tak, ja też. Lubię się ruszać. Poza tym, mamy wtedy jakieś zajęcie.
kcjonujące. Nasz klient doskonale to ujął: „Teraz, kiedy są w moim życiu
inne ważne sprawy, nie muszę tak ciężko pracować nad seksem. Mogę się Terapeuta: — Co jeszcze lubicie robić? (żadnej odpowiedzi, Aaron i Jenifer
zrelaksować i naprawdę nim cieszyć". patrzą na siebie nawzajem, terapeuta patrzy to na jedno, to na
Praca to dokładnie to, co robił pan P. Aby uniknąć nudy, uczynił on drugie). Więc? Jak, do diabła, możecie znaleźć czas na seks, prowa-
z seksu dzieło swego życia. Wciąż sprawdzał, czy wszystko było jak dząc tak intensywne życie? (oboje się śmieją, potem odzywa się
trzeba: muzyka, oświetlenie, nastrój i tak dalej i tak dalej. Starał się, by Jenifer).
każde zbliżenie było lepsze od poprzedniego. W trakcie terapii skonstato- Jenifer: — No cóż... Kiedy nie ma nic ciekawego w telewizji i nie gramy, i...
wał: „Gdy seks jest wszystkim co posiadasz, musi być idealny". i gdy już się nagadamy... no to idziemy do łóżka.
Na szczęście, w przypadku innych par problem nie jest tak poważny. Terapeuta (z emfazą): — Ho, ho! Brzmi to jak wstęp do opowieści o napra-
Po prostu uprawiają seks wtedy, gdy nie mają lepszego pomysłu na wdę upojnej nocy!
spędzenie czasu. Nie dążą do zbliżenia w sposób aktywny i raczej jest to Aaron: — Chyba sobie kpisz! Gdyby seks stał się choć trochę nudniejszy,
wybór wynikający z braku innych zajęć. Czy jest zatem coś dziwnego zasnęlibyśmy w połowie...
w tym, że miłość fizyczna staje się nudna, skoro u jej podłoża nie leży Jenifer: — Tak! Właśnie dlatego tu jesteśmy. Brakuje nam jakiejś iskry. Seks
zainteresowanie seksem? Jednostki, które w ten sposób wykorzystują jest nudny, już zanim zaczniemy.
kontakty intymne, nie mają żadnych innych pasji, nie pozostaje im więc Terapeuta: — I dokładnie w tym tkwi problem. Jesteście znudzeni już zanim
nic innego, jak zajmować się tą dziedziną życia. pójdziecie do łóżka.
Aaron i Jenifer uprawiali seks z „rozsądną" częstotliwością. Oboje Jenifer i Aaron: — I co z tego?
czuli, że było to „dobre", ale że czegoś im brakowało. Po blisko trzech Terapeuta: — Jeśli oglądasz telewizję, bo się nudzisz, to co się dzieje? Czy
latach małżeństwa zaczęli się zastanawiać, czy „to już wszystko, co jeśli grasz w baseball, bo nie masz nic lepszego do roboty, to grasz
można osiągnąć". Dyskusja ujawniła, że para ta prowadzi raczej nudne najlepiej jak umiesz? Czy się dobrze bawisz?
106 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
SEKS DLA ZABICIA NUDY 107

Aaron: — Oczywiście, że nie! Ale seks to co innego. Zawsze powinien być szerokie zainteresowania i w wielu rzeczach odnajdują przyjemność;
fajny. w ich planach zawsze znajdzie się miejsce na jeszcze jeden projekt. To
Terapeuta: — Słuchaj! Kiedy oglądanie telewizji jest przyjemne? Wtedy, odnosi się także do miłości fizycznej. Ludzie, którzy wiodą bogate życie,
kiedy jest program, który chcesz zobaczyć. A kiedy cieszy cię gra znajdują wystarczającą ilość czasu i możliwości na interesujące kontakty
w baseball? Wtedy, kiedy chcesz grać. Kiedy cokolwiek, co robisz, intymne. Są zbyt zajęci, by wykorzystywać seks w celu złagodzenia czy
daje ci zadowolenie? Wtedy, kiedy chcesz to robić! Dlaczego z se- uniknięcia nudy. Przeciwnie — miłość fizyczna jest źródłem przyjemno-
ksem miałoby być inaczej? Jeśli idziesz z kimś do łóżka, bo tego ści i zadowolenia, których osoby te aktywnie poszukują. Znajdują czas na
chcesz, to będzie fajnie. Jeśli idziesz do łóżka, bo się nudzisz, seks seks i nie oczekują od niego wypełnienia pustki w ich życiu.
będzie równie nudny. Wasz problem polega na tym, że uciekacie się
do seksu, by pozbyć się nudy, a nie dlatego, że to lubicie. Przychodzi
wam na myśl, bo nie znajdujecie nic lepszego do roboty. Czego,
w takich okolicznościach, oczekujecie od seksu? Olimpijskich
osiągnięć?
Jenifer: — Co możemy z tym zrobić?

Poradziliśmy tej parze, by zapomniała o seksie, albo przynajmniej nie


uważała go za problem. Zamiast tego małżonkowie mieli poszukać in-
nych ciekawych zajęć. Zgodzili się, że każde z nich będzie rozwijało
pewną sferę indywidualnych zainteresowań i pewną sferę zainteresowań
wspólnych.
W tym czasie, co dwa lub trzy tygodnie, spotykali się z terapeutą
i omawiali swe postępy i problemy związane z kultywowaniem nowych
zajęć. Nie minęło sześć miesięcy, gdy oboje zdali sobie sprawę z olbrzy-
miej przemiany, jaka się w nich dokonała. Wiedli teraz o wiele bardziej Żadnych filmów. Nic ciekawego w tej
telewizji. Równie dobrze moglibyśmy się kochać.
interesujące życie poza sypialnią. Częściej uprawiali seks, który okazał
się być nieskończenie bardziej przyjemny. Jenifer opisała ich nową sytu-
ację: „Teraz idziemy do łóżka tylko wtedy, kiedy chcemy, a wierzcie mi,
że teraz naprawdę tego chcemy!" LĘK PRZED NUDĄ
Ten przypadek ilustruje jedno z naszych kluczowych przekonań doty- Każdy z nas chce być uważany za dobrego, interesującego partnera se-
czących seksu, a mianowicie, że zdrowe interesujące życie erotyczne ksualnego. Wielu ludzi lęka się, że pewnego dnia ich małżonek znudzi się
rozwija się na bazie zdrowego zainteresowania życiem i sobą nawzajem. nimi jako kochankami. Ta obawa może wpływać na ich zachowania
Im więcej zainteresowań mają partnerzy, tym więcej mają możliwości seksualne. Niektórzy powstrzymują się od seksu, ponieważ myślą, że „co
komunikowania się i oddziaływania na siebie nawzajem na wielu pozio- za dużo, to niezdrowo", że im więcej czegoś masz, tym mniej to doce-
mach. Istnieją warunki, by wzniecić iskrę namiętności i cały czas pod- niasz. Te jednostki czy pary rzadko uprawiają seks, by się nim nie
trzymywać ogień. znudzić. Tak jak powiedziała jedna z osób: „Mój ulubiony utwór muzy-
Jest pewne stare powiedzenie: ,Jeśli chcesz, by coś było zrobione,
poproś o to bardzo zajętą osobę". Innymi słowy, ludzie aktywni mają
SEKS DLA ZABICIA NUDY 109
108 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
zaangażowanie się w romans miała nadzieję znaleźć potwierdzenie, że
czny cały czas pozostaje moim ulubionym, gdyż nie słucham go zbyt wciąż jest atrakcyjna seksualnie. W trakcie, gdy to mówiła, zrozumiała,
często". że lękała się eksperymentowania w łóżku, bo „nie wiedziała, dokąd to
Wyznawcy takiego poglądu nie zdają sobie sprawy, że powstrzymywa- doprowadzi". Tak naprawdę obawiała się odkrycia swej własnej seksual-
nie się od seksu stwarza problemy. Ogranicza bowiem możliwości odkry- ności. Obie te obawy złożyły się na to, że jako partnera wybrała niemą-
wania nowych aspektów zadowolenia seksualnego i poszerzenia hory- drego i niedojrzałego mężczyznę.
zontów seksualnych. Bart miał wiele fałszywych przekonań dotyczących miłości fizycznej.
Miłość fizyczna nie jest towarem, który ulega zużyciu bądź się niszczy, Uważał, że seks to „poważna sprawa", ponieważ jest tym, co „utrzymuje
a wręcz przeciwnie — tkwi w niej nieskończenie wiele możliwości (patrz dwoje ludzi razem... co odróżnia mężczyzn od chłopców". Dodał też:
rozdział XXII). Jeżeli partnerzy nie kochają się regularnie, nie mogą „Mężczyzna powinien być wrażliwy na każdą potrzebę kobiety". Nic
docenić pełnego wachlarza reakcji seksualnych, tysięcy niuansów dziwnego, że nie mógł się zrelaksować i dobrze bawić w łóżku! Kiedy
odczuć i wrażeń, które składają się na bogactwo ludzkiej seksualności. problemy zostały omówione i rozwiązane, Janice i Bart na nowo odkryli
Mówiąc po prostu, szybko nudzą się seksem, jeśli nie używając swojej siebie jako kochanków. Żadne z nich nie było już zainteresowane roman-
wyobraźni, sprowadzają go do rutynowych, pobieżnych stosunków. Są sem.
nieciekawymi kochankami i jest wielce prawdopodobne, że sytuacja ich Nie ma nic złego w tym, że uprawia się seks, gdy jest się znudzonym,
pożycia erotycznego jest odbiciem jakości innych sfer ich życia. jeśli odbywa się to sporadycznie. Niestety, takie postępowanie może
łatwo przemienić się w nawyk, który po jakimś czasie uczyni kontakty
ROMANSE SPOWODOWANE NUDĄ intymne mniej satysfakcjonującymi i będzie przeciwdziałał rozwojowi
innych zainteresowań i umiejętności. Prowadź więc interesujące, bogate
Nie powinniśmy tu pominąć osób, które znudzone swymi obecnymi życie a seks stanie się jego równie wartościową częścią.
związkami seksualnymi, poszukują rozrywki gdzie indziej. Nie ulega Odpowiednie tutaj będą też sugestie ze strony 88.
wątpliwości, że romans może wnieść ekscytującą odmianę do monoton-
nego życia. Ale zacznijmy od pytania, dlaczego można odczuwać znudze-
nie związkiem?
Za każdym statycznym współżyciem seksualnym kryją się problemy
nieseksualne, prowadzące do nudy, która z kolei staje się przyczyną ro-
mansu. Jeśli zostaną zaspokojone nieseksualne potrzeby pary, zaintereso-
wanie romansem zanika.
Dynamika romansów spowodowanych przez nudę może być bardzo
skomplikowana, tak jak w przypadku Janice i Barta. Zdecydowali się na
terapię, próbując ocalić swe małżeństwo. Bart odkrył, że jego żona ma
romans z Mike'em, kolegą z pracy, którego uważał za „durnego wesoł-
ka". W trakcie terapii Janice przyznała, że czuła znudzenie seksem, bo
Bart był sztywny i zbyt poważny w łóżku. Chciała po prostu się rozerwać,
a Mikę, który wciąż błaznował — w sypialni i poza nią — wydawał się
do tego idealną osobą.
Z początku Janice obawiała się omówić problem ze swym mężem,
ponieważ podejrzewała, że to z nią coś jest nie w porządku. Poprzez
SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI 111

Rozdział XIV Zawsze w takich sytuacjach kierował żonę do sypialni chcąc przeszko-
dzić jej w realizacji planów.
W ten sposób kontrolował życie Ann przez blisko osiem miesięcy,
zanim nie przejrzała jego taktyki. Zdawała relację z zachowania męża:
„Zawsze, gdy mam gdzieś pójść lub coś zrobić, Paul wraca do domu
z butelką dobrego wina lub bukietem kwiatów albo z zaproszeniem do
eleganckiej restauracji. Za każdym razem mówi: «Och, zapomniałem!»
Czasami staje się nieprzyjemny i twierdzi, że rujnuję nasze życie seksual-
SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI ne. Jeśli zostaję, seks wcale mnie nie cieszy, bo czuję się manipulowana.
Jeśli wychodzę, przez cały wieczór dręczą mnie wyrzuty sumienia".
W trakcie terapii Paul zaczął szukać innych sposobów kierowania
własnym życiem. Jeśli ta para nie przyszłaby na terapię, mężczyzna
pozostałby dominującym, ale pełnym lęku mężem, a Ann mogłaby zmie-
nić się w sfrustrowaną damę do towarzystwa, które nie ma żadnych
Idea dominowania nad innymi ludźmi i Kontrolowania ich zachowań nie
zainteresowań i umiejętności; niewątpliwie brakowałoby jej pewności sie-
jest niczym nowym. Szantaż, zorganizowane szpiegostwo, intrygi mię-
bie. Gdyby ich związek uległ w późniejszych latach rozpadowi, Paul po-
dzynarodowe i wywiad są tego dobrym przykładem. W bliskim związku zostawiłby Ann w beznadziejnym położeniu towarzyskim i ekonomicz-
wielu ludzi wykorzystuje seks dla kontroli w sposób o wiele bardziej nym.
subtelny.
W tym przypadku Paul próbował kierować zachowaniem żony za
Zachowanie, mające na celu kierowanie aktywnością partnera, polega
pomocą seksu, ale ona odmówiła współpracy. Bardzo często jednak oboje
w tym przypadku na ogniskowaniu na sobie jego uwagi. Nie zawsze jest partnerzy działają wspólnie, by zachować współzależność i zapobiec
ono wyraźnie zauważalne. Celem jest zapobieganie zmianom w relacjach indywidualnemu rozwojowi każdego z nich. Stosowane przez nich taktyki
dwóch osób poprzez przeciwdziałanie osobistemu rozwojowi partnera są subtelne i żadna z osób nie jest świadoma efektów takiego zachowania.
i wzrostowi jego niezależności. Każde usiłowanie wyjścia poza status
Pary takie przeświadczone są, że budują silny, bliski związek. Funkcjo-
quo pary jest krytykowane i tłumione. nują tak, jakby związek był pojedynczą cząsteczką, a nie połączeniem
Nietrudno popaść w pułapkę używania seksu w celu utrzymania błą- dwóch jednostek, mających odrębne tożsamości. Para ma tych samych
dzącego partnera na jego miejscu, tak jak przekonali się o tym Paul i Ann. przyjaciół, identyczne zainteresowania, opinie i poglądy. Na przyjęciach
Paul w pracy zajmował niewysokie stanowisko. Przyjaźnił się z niewie- bawi się zawsze razem, często się całuje, mruga do siebie porozumiewaw-
loma osobami i na ogół nie lubił przebywać w grupie ludzi. Zawsze czuł czo, dosłownie „wisi na sobie". Wydają się nierozłączni jak bliźnięta
się kierowany. Ożenił się z Ann, spokojną, staroświecką kobietą, i z domu i często są obiektem zazdrości ze strony mniej zjednoczonych par.
uczynił swoją twierdzę. Żona, przynajmniej na początku, wydawała się W rzeczywistości „związki bliźniąt" są bardzo niepewne. Zespolenie
nader ucieszona tym, że Paul był szefem. partnerów ma na celu skierowanie uwagi każdego z nich wyłącznie na
Od czasu do czasu wyrażała chęć wstąpienia do jakiejś organizacji, drugą osobę. Romantyczne zachowanie w towarzystwie jest semi—se-
zapisania się na kurs, podjęcia pracy na pół etatu lub zdobycia choć ksualną podnietą — nieustannym przypominaniem partnerowi: „Jestem
częściowej niezależności w jakiś inny sposób. Słysząc to Paul wpadał gotowy, kiedy tylko zechcesz". Ciągła obecność tak potężnej pokusy
w panikę. Bał się, że ją straci, jedyną osobę, nad którą miał władzę.
112 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI 113

sprawia, że nie ma miejsca na rozwój innych zainteresowań. Partnerzy wania, jednak nie potrafi powiedzieć tego otwarcie. Gdy pewnego dnia
zajęci są wyłącznie sobą. robi jakąś aluzję, Julio odpowiada: „A czemu nie przyjdziesz i nie dołą-
Takie pary mają tendencje do pozostawania na tym samym etapie czysz do nas? To byłoby naprawdę miłe".
rozwoju przez kilka lat. Przez cały czas obie osoby czują, że są w sobie Nie jest to odpowiedź, jakiej Suzanne oczekuje. Chciałaby, by Julio
głęboko zakochane i że wszystko pomiędzy nimi układa się wprost cu- przychodził z pracy prosto do domu. Nieświadomie stara się kierować
downie. W rzeczywistości ich związek jest statyczny, żadne z partnerów
jego zachowaniem za pomocą seksu. Kiedy Julio wraca z baru romanty-
nie rozwija się i nie dojrzewa. Wraz z upływem lat, gdy aura romantycz-
cznie usposobiony, Suzanne przyjmuje go chłodno; jeśli zaś wraca wcześ-
ności słabnie i pojawiają się nieporozumienia i konflikty, „jedność" roz-
pada się gwałtownie. Przyjaciele są zaszokowani, słysząc o separacji nie, bez wstępowania na drinka, żona prowokuje go do żarliwej miłości.
„idealnej" pary. Po upływie kilku miesięcy mężczyzna dostrzega regułę rządzącą ich
Bob i Rosę Ann byli właśnie takim małżeństwem. Przed ślubem zja- życiem seksualnym. Czuje się manipulowany, nie wiedząc, czy namiętne
wiali się zawsze razem na każdym spotkaniu towarzyskim. Uważano ich zachowanie żony jest autentyczne. Nie wierzy w jej szczerość, zaczyna
za wzorową parę. Po ślubie byli dosłownie nierozłączni. Na przyjęciach unikać seksu i spędza więcej czasu w barze.
rozstawali się wyłącznie po to, by udać się po drinki lub do toalety; taką W ten sposób Suzanne traci narzędzie kontroli i zaczyna wątpić w mi-
„rozłąkę" zawsze poprzedzał pocałunek. Wszyscy byli przekonani, że łość Julia. W tym momencie interwencja terapeutyczna pomaga im oboj-
Bob i Rosę Ann mają niezwykle bogate życie seksualne i nie mogliby bez gu dostrzec, że dla Suzanne seks stał się sposobem sterowania zachowa-
siebie żyć. niem Julia. Małżonkowie omawiają odczucia kobiety związane ze zwy-
Taki stan trwał przez ponad cztery lata. Przyjaciele nie mogli uwierzyć czajami męża i znajdują kompromisowe rozwiązanie.
w nagłą decyzję tej pary o rozstaniu. Tak naprawdę relacje między Bo- W pewnym sensie Suzanne próbowała dobić z Juliem targu. Jeśli mąż
bem i Rosę Ann, podobnie jak ich życie seksualne, były co najwyżej wracał z biura prosto do domu, dawała mu seks, ale ta transakcja nie była
przeciętne. Pozory nieustającego zakochania i ciągłe sugerowanie nie- uzgodniona między partnerami. Są jednak pary, które otwarcie i z powo-
zwykłej wzajemnej atrakcyjności seksualnej rzadko były odzwierciedle- dzeniem czynią z seksu przedmiot wymiany, tak jak to opisujemy w na-
niem rzeczywistości. Była to po prostu taktyka, która miała zapewnić
stępnej części rozdziału.
koncentrację partnerów na sobie. Tkwiło w niej przesłanie: „Nie interesuj
się niczym innym. Jestem tu, by zaspokoić każdą twoją potrzebę". W ten
sposób, poprzez używanie seksu do tłumienia indywidualności i niezależ- SEKS JAKO TOWAR
ności, każdej z tych dwóch osób udawało się nie dopuszczać do dojrze- Żadna z opisanych niżej „wymian handlowych" nie jest szkodliwa sama
wania i rozwoju partnera. w sobie. Jednak obie mogą być przyczyną powstania problemów. Pier-
wsza z nich jest łagodniejsza: wymiana przysług seksualnych.
KONTROLOWANIE OKREŚLONEGO ZACHOWANIA PARTNERA
Wymiana przysług seksualnych
W dwóch ostatnich przypadkach seks wykorzystywany był w celu wy- Wymiana usług seksualnych, zjawisko bardzo popularne, zazwyczaj
tworzenia zależności. Często używany jest też do tego, by kontrolować przyjmuje formę: „Zrobię to dla ciebie, jeśli ty zrobisz tamto dla mnie"
jakieś szczególne zachowanie, tak jak u Suzanne i Julia. Julio nie jest albo „Teraz zróbmy to w ten sposób, następnym razem będzie po twoje-
alkoholikiem, ale lubi po pracy zatrzymać się gdzieś na drinka. Suzanne mu". Wiele par handluje i jest z tego zadowolonych. Nie ma w tym nic
ma żal do męża, że wydaje pieniądze na alkohol, zwłaszcza jeśli zdarzy szkodliwego, przeciwnie, taka praktyka może wzbogacić relacje dwojga
mu się postawić kolejkę swym kumplom. Nie może znieść takiego zacho- ludzi. Jeśli jednak ma ona swe źródło w potrzebach nieseksualnych,
114 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI 115

pozbawia parę przyjemności płynącej z miłości fizycznej. Tak jak kcji was obojga, wtedy wymiana wypływa z nieuświadomionych pobu-
w przypadku Margaret i Ala. dek i ma negatywne efekty uboczne.
Al jest nieco nieśmiały i niechętnie prosi o to, czego pragnie. W łóżku Wymiana sprawdza się tylko wtedy, gdy przeprowadzana jest otwarcie
robi to, co Margaret najbardziej lubi, mając nadzieję, że ona mu się i żadna ze stron nie czuje się do niej przymuszana. Wakacje w górach
zrewanżuje. Margaret rzadko jednak odwzajemnia się, gdyż uważa, iż Al mogą być bardzo przyjemne dla obojga partnerów; fakt, że w pewnej
robi to, na co ma ochotę. „Przecież — mówi Margaret — nigdy nie określonej atmosferze jedno z nich staje się bardziej skłonne do amorów,
sugeruje czegoś innego". Mężczyzna czuje coraz większy żal i zaczyna może niewątpliwie przydać uroku urlopowi. Ale jeśli sprawa zostanie
unikać seksu, bo „Marge zawsze dostaje to, czego chce, a ja zawsze postawiona tak: „Nienawidzę morza! Jeśli nie będzie gór, nie będzie
jestem sfrustrowany". seksu!", to partner nie ma wyboru i miłość fizyczna zostaje wykorzystana
Ukryty motyw zachowania Ala to chęć zadowolenia siebie samego. w celu kierowania jego zachowaniem. Podobnie, powiedzenie: „Jeśli
Gdy mu się to nie udaje, czuje się nieusatysfakcjonowany i sfrustrowany. gotuję, to nie idziemy do łóżka" lub „Jemy na mieście albo nie ma seksu"
Gdyby powiedział Margaret, czego pragnie, nie byłoby żadnego ukrytego nie jest propozycją — to ultimatum. Rządzący partner może uzyskiwać
motywu i problem by nie zaistniał. Najprostszym lekarstwem jest w ta- to, czego pragnie, ale na dłuższą metę ucierpi na tym życie seksualne
kich przypadkach otwarte mówienie o swoich pragnieniach. pary. Takie ultimatum jest nieco podobne do seksu warunkowego, który
Wymiana przysług może być zadowalająca, jeśli jest uzgodniona, omawiamy poniżej, a który jest kolejną metodą kierowania zachowaniem
uczciwa i daje satysfakcję obojgu partnerom. Dodatkowym warunkiem partnera poprzez łóżko.
jest to, by obie strony dotrzymywały złożonych obietnic. Lecz jeśli para
nie potrafi uprawiać seksu bez nadmiernego lub kompulsywnego „hand- SEKS WARUNKOWY
lowania", to coś jeszcze może być nie w porządku. Co więcej, czasem Seks warunkowy pozwala jednemu z partnerów kierować seksualnymi
problemy pojawiają się także wtedy, gdy nadchodzi czas odpłacenia za zachowaniami obojga. Nie ma tu mowy o wymianie: jest seks na warun-
„przysługę". Jeśli jedno z partnerów nieustannie angażuje się w seks kach jednej z osób albo nie ma go wcale. Jest to zjawisko zaskakująco
tylko po to, by się odwdzięczyć i nie czerpie z tego żadnej przyjemności, częste, ale większość par nie zdaje sobie sprawy z tego, że podobny
zmniejsza się jego entuzjazm i satysfakcja seksualna. Zatem obie osoby schemat rządzi ich współżyciem.
muszą być świadome, na czym polega ich umowa i jaki ma ona wpływ na Edna i Greg są taką właśnie parą. Zgłaszają się na terapię w momencie,
ich życie seksualne. gdy ich życie seksualne przestało istnieć. Nie rozumieją, jak do tego
Wymiana przysług seksualnych na nieseksualne doszło, gdyż na początku ich współżycie było cudowne. W trakcie terapii
Są osoby, które posługują się seksem w celu uzyskania pewnych przywi- zauważają ukryty schemat, który rządzi ich kontaktami intymnymi. Edna,
lejów poza sypialnią. Na przykład: „Jeśli zjemy na mieście, będę w na- obawiając się, że Greg ma zbyt duże potrzeby seksualne, obwarowuje ich
stroju na miłość", „Jeśli zamiast tego pójdziemy obejrzeć Doktora Żywa- zbliżenia coraz większymi wymaganiami. On początkowo nie ma nic
go, będę bardziej romantycznie usposobiony" albo „Uważam, że góry są przeciwko temu i jest gotowy do współżycia na każdych warunkach.
Jednak stopniowo coraz trudniej przychodzi mu wywołać podniecenie
bardziej nastrojowe od morza. Może nasze wakacje spędzilibyśmy w gó-
partnerki. Tłumaczy: „Rozbudzić Ednętojak rozgrzać słonia. Już mnie to
rach?"
nie bawi".
I znów, tkwią tutaj możliwości powstania poważnych problemów.
Seksualna terapia tej pary polegała między innymi na zrobieniu przez
Kiedy twoim celem jest kierowanie zachowaniem partnera i uzyskanie
każdego z partnerów listy tych zachowań, które są dla niego przyjemne.
tego, czego pragniesz, a nie bierzesz pod uwagę przyjemności i satysfa-
Potem kolejno mieli robić to, co druga osoba najbardziej lubi, dopóki nie
116 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI 117

ustali się naturalna, odpowiednia dla obojga częstotliwość zbliżeń. Po wy mężczyzna!" albo „Pocałuj mnie jak mężczyzna, a nie jak mały
trzech miesiącach zrezygnowali ze sprawdzania, kto co robi, jak długo i z chłopiec". Wywołuje to złość Emilia, który zmienia się w agresywnego
jaką częstotliwością. Ich życie seksualne obrało swój własny kurs i oboje tygrysa, a o tym właśnie marzy Dorothea.
byli zadowoleni.
Jest to typowy schemat seksu warunkowego. Początkowo bardziej
agresywny, zapalony partner toleruje wszystkie warunki, jakie druga
osoba nakłada na ich zbliżenia. W końcu jednak traci entuzjazm i wyco-
fuje się. W ten sposób bardziej powściągliwemu partnerowi udaje się nie
tylko kontrolować pociąg seksualny swego towarzysza, ale całkowicie
ten pociąg zahamować.
Istnieje pewne podobieństwo między seksem warunkowym a seksem
dla zadośćuczynienia. W obu przypadkach jedna z osób staje się łóżko-
wym „wołem roboczym". Jednak w seksie dla zadośćuczynienia „wół
roboczy" bierze odpowiedzialność za przyjemność i satysfakcję obojga
partnerów i w końcu traci zainteresowanie miłością fizyczną, gdyż czuje
się niekompetentny: sprawianie przyjemności partnerowi staje się niemo-
żliwe. W seksie warunkowym bardziej zapalony partner poszukuje włas-
nego zadowolenia i radości, nie troszcząc się o zaspokojenie drugiej oso-
by. Jego celem jest dobrze się bawić. Tutaj „wół roboczy" nie godzi się na
rolę „zadowalacza" i traci zainteresowanie kontaktami intymnymi tylko
dlatego, że nie sprawiają mu one już przyjemności.
Nikt nie powinien kontrolować czy próbować kontrolować popędu
Ależ, kochanie, z innymi mężczyznami sypiam wyłącznie dla twego
płciowego drugiej osoby. Pary muszą wypracować sobie sposób na za- dobra. W ten sposób dłużej się tobą nie znudzę.
spokajanie, a nie na tłumienie czy hamowanie, seksualnych potrzeb obu
stron.
Ona dostaje to, czego pragnie, ale Emilio, choć lubi intensywny seks,
Dorothea i Emilio napotykają problemy, ponieważ nie respektują tej nie jest usatysfakcjonowany, gdyż nie udaje mu się wyładować złości,
zasady. Zgłaszają się na terapię, gdyż Emilio stracił jakiekolwiek zain- którą w czasie gry wstępnej wywołuje partnerka. W końcu nagromadzo-
teresowanie seksem. Zmienił się, jeśli wierzyć temu, co mówi jego żona, na złość przerasta seksualną przyjemność i satysfakcję. Mężczyzna za-
z tygrysa w małego kotka. Dorothea podejrzewa, że jej mąż spotyka się czyna stronić od seksu. Dorothea płaci wysoką cenę za to, że jej pragnie-
z inną kobietą. nia są spełniane. Gdyby omówiła je z partnerem i była gotowa na spełnia-
W czasie dyskusji o ich życiu seksualnym ujawnia się następujący nie jego potrzeb, problem w ogóle by się nie pojawił. Chęć uzyskania
schemat. Oboje lubią seks. Dorothea jest najbardziej usatysfakcjonowa- w łóżku tego, czego się pragnie, jest czymś zupełnie naturalnym. Jednak
na, gdy mężczyzna rzuca się na nią jak dzikie zwierzę. Znajduje więc tylko dyskusja i kompromis mogą doprowadzić do satysfakcji obojga
sposób, by wywołać takie zachowanie Emilia. Podczas gry wstępnej partnerów.
wygłasza jakąś uwagę, która podważa możliwości jej męża jako kochan-
ka: „Każdy dupek może to zrobić. Pokaż mi, jak zachowuje się prawdzi-
118 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS SŁUŻĄCY DOMINACJI I KONTROLI 119

* * * •Odwróćcie role. Porozmawiajcie o tym, jak każde z was czuje się po tej
zamianie, jakie zalety i wady ma nowa rola, czy ją lubicie, czy nie. Na
Osoby, którym najczęściej zdarza się wykorzystywanie seksu w celu bazie takich dyskusji łatwo znajdziecie kompromis.
kierowania innymi: •Stwórzcie wspólnie scenariusz zbliżenia i odegrajcie go. Jeśli któryś
z partnerów nie zgadza się na to, na przemian uzupełniajcie to wyobraże
•nie są podatne na zmiany i czują się zagrożone każdą nowością;
nie. Kolejno pełnijcie rolę reżysera. Przedyskutujcie wasze odczucia.
•nie wierzą w swoją zdolność przystosowania się do rozwoju partnera;
Zamieńcie się rolami i powtórzcie scenę. Może będziecie chcieli zacho
•czują się bezradne i pozbawione kontroli nad pozostałymi dziedzinami wać powtórkę na następny raz.
swego życia; •Spróbujcie czegoś nowego. Urządźcie noc nowości, w czasie której każ
•nie biorą pod uwagę uczuć i potrzeb innych. de z partnerów zrobi coś, czego jeszcze nigdy nie próbowało. Omówcie
wasze reakcje na to wydarzenie. Potem odwróćcie role i znów porozma
Co możesz zrobić, jeśli odkryłeś taki schemat rządzący twoim związ- wiajcie o waszych odczuciach.
kiem?

•Nie wpadaj w panikę. Zrób „inwentaryzację" swoich zainteresowań,


umiejętności i talentów; potem rozwijaj swe mocne strony; zajmij się
jakimś hobby. Niepewni siebie ludzie, którzy próbują kierować zachowa
niem innych, zazwyczaj nie rozbudzili w sobie żadnych zainteresowań
i talentów.
•Zachęć swojego partnera, by także zajął się swoim rozwojem. W prze
ciwnym razie będzie on przeciwdziałał twoim usiłowaniom osiągnięcia
niezależności.
•Mów partnerowi o swoich niepokojach wtedy, gdy się pojawiają. Nie
pozwól, by troski zapadały ci głęboko w serce.
•Nie próbuj rozwiązać żadnego problemu ani korygować zachowania
twego partnera — picia, powtarzającego się przesiadywania do późna
w biurze czy czegokolwiek innego — za pomocą seksu. To zazwyczaj
mści się na współżyciu pary. Otwarcie powiedz partnerowi, które z jego
zachowań stanowią dla ciebie problem. Rozwiążcie to bez uciekania się
do pośrednictwa miłości fizycznej.

Jeśli irytuje cię jakieś konkretne zachowanie seksualne, pamiętaj wnio-


ski sformułowane wyżej: żadna z osób nie powinna zawsze być szefem
czy „wołem roboczym". Jeśli jesteś niezadowolony ze swojej roli w łóż-
ku, powiedz o tym partnerowi. Podajemy też kilka dodatkowych sugestii.
SEKS JAKO BEZPIECZNA PRZYSTAŃ 121

Rozdział XV terminy do dotrzymania, korekty do zrobienia i utyskujących klientów do


obsłużenia. Za każdym razem, gdy praca wymyka im się spod kontroli,
uciekają do sypialni po swoją „porcję słodyczy". Początkowo ta taktyka
sprawdza się — małżonkowie stawiają czoło problemom z nową werwą.
W końcu jednak pojawia się seksualna frustracja i każda z ich ucieczek
do sypialni kończy się katastrofą, która nakłada się na istniejące proble-
my. Jednak Edna i Dusty nie potrafią zerwać z tym sposobem wykorzy-
stywania seksu. Nie wiedzą, jak inaczej mogliby znaleźć odprężenie.
SEKS JAKO BEZPIECZNA PRZYSTAŃ Są to typowe przykłady par, które przyzwyczajają się do używania
seksu jako ukojenia lub ucieczki. Miłość fizyczna służy im do regenero-
wania sił i zmniejszenia napięcia i stresu nie mającego natury seksualnej.
W ten sposób seks zyskuje całkowicie nowe zadanie — uspokojenie,
zregenerowanie energii, zrelaksowanie.
Don i Melinda, oboje nauczyciele, każdego dnia w tym samym czasie Powyższe przypadki pozwalają zauważyć trzy ważne cechy takiego
przychodzą do domu. Kierują się wprost do sypialni i „pogrążają w ot- wykorzystywania seksu. Po pierwsze, początkowo sposób ten zawsze jest
chłani namiętności". Po dwóch latach kultywowania tego rytuału, seks skuteczny. Para czy jednostka rzeczywiście odnajduje w miłości fizycznej
zaczyna ich nudzić. Jest jak codzienny coctail, relaksujący po wyczerpu- ukojenie. Po drugie, taka praktyka łatwo zamienia się w trudny do przeła-
jącym dniu z niemożliwymi dzieciakami i głupim kierownikiem. Don mania nawyk. Nawet, gdy para uświadomi sobie problem, nie potrafi nic
stwierdza: „Doszło do tego, że nie mogę nawet myśleć, zanim nie skoń- zmienić. Po trzecie, istota problemu polega na tym, że partnerzy nie znają
czymy się kochać. Podczas weekendów nie uprawiamy seksu. Wydaje nieseksualnych źródeł, z których mogliby czerpać pocieszenie i relaks.
się, że go nie potrzebujemy". Melinda potwierdza: „Mam wrażenie, że Dopiero gdy je znajdą, będą mogli swobodnie poszukiwać przyjemności
żadne z nas nie traktuje już tego jako seksu. Nie możemy się obejść bez seksualnej.
kochania się, jednak nie sprawia nam ono wielkiej przyjemności".
Zdarza się, że tylko dla jednego z partnerów seks staje się ucieczką czy
Żadne z nich nie może sobie przypomnieć, jak się to wszystko zaczęło,
pocieszeniem. W takim przypadku problem ujawnia się dużo szybciej.
ale oboje są zgodni, że początkowo po zbliżeniach czuli się odprężeni,
Osoba, która nadużywa miłości fizycznej, będzie domagać się zbliżeń
„mogli stawić czoło pozostałej części dnia". Don i Melinda nie lubią
w niewłaściwym czasie. Jej partner zauważy nadużycie i wkrótce konta-
swojej pracy. Seks jest sygnałem, że nieprzyjemne godziny mają już za
kty intymne staną się dla niego frustrujące i uciążliwe. Bardzo prawdopo-
sobą.
dobne jest też, że poczuje się wykorzystywany, tak jak zdarzyło się
Na terapii dowiedzieli się, że używają seksu jako ucieczki, uwolnienia
od napięcia i stresu, rekompensaty za niesatysfakcjonującą karierę — Rhondzie.
jako wszystkiego, tylko nie źródła przyjemności i satysfakcji erotycznej. Rhonda narzeka, że nie jest zadowolona ze współżycia ze swoim
Nic zatem dziwnego, że oboje czują się sfrustrowani! Przy tylu nieseksu- mężem. On zazwyczaj pragnie zbliżenia zaraz po powrocie z biura. Jak
alnych potrzebach do zaspokojenia nie było już miejsca na przyjemność mówi Rhonda: „Już zanim skończy pić martini, chce wskoczyć do łóżka.
czysto seksualną. A ja pragnę z niego wyskoczyć tak szybko, jak tylko mogę". Gdy kobieta
Podobny problem pojawia się w małżeństwie Berniego i Dusty, którzy mówi o braku satysfakcji, staje się jasne, że czuje się wykorzystywana.
prowadzą małą firmę poligraficzno—reklamową. Zawsze mają jakieś „Cóż, jestem jego drugim martini. Moja rola polega na rozłożeniu nóg, by
122 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO BEZPIECZNA PRZYSTAŃ 123

Sam mógł pozbyć się napięcia nagromadzonego w biurze i przystąpić do •Rozluźnij się przed zbliżeniem. Zanim wejdziesz do sypialni, spróbuj
papierkowej roboty, którą przyniósł ze sobą". głębokiej relaksacji mięśniowej lub medytacji.
Mąż Rhondy opiera się namowom na terapię. Nie ma zamiaru przyjść •Słuchaj muzyki. Zwłaszcza klasyczna i instrumentalna może być bardzo
i omówić swych problemów, zamiast tego obstaje przy egzekwowaniu kojąca.
swoich małżeńskich praw. Rozwiązujemy problem za pomocą pewnego •Zacznij uprawiać wymagającą wysiłku dyscyplinę sportu lub regularnie
się gimnastykuj.
przemyślanego planu. Instruujemy Rhondę, by obok fotela zostawiła
•Podejmij kurs lub przeczytaj książkę o radzeniu sobie ze stresem.
mężowi kartkę, gazetę oraz martini i by wyszła z domu tuż przed jego
•Zaplanujcie na weekend odpoczynek w domu. Ustalcie, że sobota czy
powrotem z pracy. Kiedy Rhonda wraca do domu, Sam jest już odprężo-
niedziela będzie dniem, gdy nie będziecie robić nic nieprzyjemnego czy
ny. Ze zdumieniem stwierdza, że seks może być dużo przyjemniejszy,
stresującego. Musicie dokładnie zaplanować czas, na przykład:
jeśli nie wykorzystuje się go jako relaksu lub jako przerwy w stresującej
8.00—11.00 — relaks w łóżku z wesołymi książkami, pismami, kasetami
pracy. wideo;
To, że Sam odmówił wzięcia udziału w terapii, nie jest niczym niezwy- 11.30—13.30 — wyjście na wczesny lunch;
kłym. Osoby takie jak on najczęściej czują się usatysfakcjonowane swo- 14.00—15.00 —spacer;
im życiem seksualnym. Ich postawę odzwierciedlają słowa: „To ty jesteś 15.00—15.45 — czytanie sobie nawzajem na głos;
niezadowolony, więc to twój problem". Mogą też lękać się, że seks Wieczór — wyjście na dancing, na kolację lub na przedstawienie.
zmieni się na gorsze, co w rzeczywistości rzadko się zdarza. Zazwyczaj Potem kochajcie się i zauważcie, o ile przyjemniejszy jest seks, gdy nie
po terapii następuje natychmiastowa poprawa jakości pożycia seksualne- jest wykorzystywany w celu zmniejszenia napięcia.
go pary. Miłość fizyczna jest najprzyjemniejsza, gdy stres i napięcie są
minimalne.

Osoby najchętniej używające seksu zamiast drinka to te, które:


•są spięte i nie potrafią się relaksować;
•muszą zawsze robić coś produktywnego; poza pracą nie mają żadnych
hobby i zainteresowań;
•wiodą niesatysfakcjonujące życie i mają stresującą, nie przynoszącą za
dowolenia pracę.

Jeśli jesteś jedną z takich osób, co możesz zrobić, by się zrelaksować?

•Weź urlop i przeanalizuj swoją pracę, swoje relacje z partnerem — całe


swoje życie. Poszukaj źródeł stresu i pomyśl, jak możesz sobie z nimi
poradzić.
•Nie rób nic. Przyglądaj się wędrówce chmur po niebie. Skoncentruj się na
otaczających cię prostych radościach, których normalnie nie dostrzegasz.
SEKS A PRESJA SPOŁECZNA 125

Rozdział XVI Dane dotyczące zachowań seksualnych nie są jedyną drogą, jaką do-
ciera do nas wiedza o erotycznych zachowaniach innych. Nasze poglądy
0tym, co jest normalne, po części kształtuje też telewizja i kino. Te media
dosłownie bombardują nas obrazami zdradzających się par, ryzykownego
lub przypadkowego seksu i erotyki służącej do manipulowania innymi.
Oglądając filmy, można łatwo odnieść wrażenie, że wszystko jest dozwo
lone.
Im częściej widzimy na ekranie różne zachowania seksualne, tym
SEKS A PRESJA SPOŁECZNA bardziej normalne i rozpowszechnione nam się one wydają. Na przykład
po filmie Four Seasons wielu ludzi pytało nas, czy nie jest dewiacją
policzkowanie i uderzenie partnera w czasie zbliżenia i czy wakacyjne
romanse to coś normalnego. Poniższe przykłady są ilustracją tego, jak
presja społeczna może wpływać na nasze życie seksualne.
Człowiek jest zwierzęciem stadnym. Wszyscy zwracamy uwagę na in- Państwo J. zadzwonili, by umówić się na terapię, bo uważali, że
nych — jak mówią, jedzą, jak się ubierają i zachowują. To, co mówią borykają się z poważnym problem natury seksualnej. Przez lata kochali
i robią inni ma niezaprzeczalny wpływ na nasze zachowanie. Zjawisko to się mniej więcej raz w tygodniu. Ostatnio przeczytali statystykę mówiącą,
nazywane jest presją społeczną i dotyczy wszystkich aspektów naszego że średnia krajowa to 2—3 stosunki na tydzień. Państwo J. nie chcieli być
życia, nie wyłączając współżycia intymnego. nienormalni, zwiększyli więc częstotliwość zbliżeń. Ku ich zaniepokoje-
W jaki sposób istnienie presji społecznej wpływa na nasze zachowania niu, stały się one mniej przyjemne. Stąd przekonanie, że coś jest z nimi
seksualne? Po prostu wiedza o tym, co inni robią w sypialni, zwiększa nie w porządku.
szansę, że będziemy zachowywali się podobnie. I nie jest to wcale myśl W rzeczywistości byli zupełnie normalni. Wraz z terapeutą przedys-
odkrywcza. Wielu psychologów behawioralnych i społecznych wyrażało kutowali indywidualne różnice w potrzebach seksualnych. Dowiedzieli
wątpliwość co do celowości publikowania danych seksualnych. się też o tym, jak nieseksualne motywy, takie jak dorównanie do norm,
mogą redukować przyjemność płynącą z seksu. Terapeuta poradził im,
Dlaczego wiedza o tym, co inni robią w sypialni, modyfikuje nasze
aby zapomnieli o średniej krajowej i kierowali się własnymi potrzebami
zachowania seksualne? Istnieją na to dwa wiarygodne wyjaśnienia:
oraz by zadzwonili, jeśli tylko pojawią się jakieś kłopoty. Po upływie
•Czytając dane dotyczące seksu porównujemy nasze zachowanie z pub mniej więcej dwóch miesięcy pani J. zatelefonowała, by powiedzieć, że
likowanymi wynikami badań. Jeżeli istnieje rozbieżność, dochodzimy do wszystko jest w porządku. Ona i jej mąż przekonali się, że współżycie raz
wniosku, że coś jest z nami nie w porządku. W konsekwencji próbujemy w tygodniu jest dla nich najbardziej przyjemne i satysfakcjonujące
dopasować nasze zachowanie do poznanych norm. 1„gwiżdżą na średnią krajową".
•Większość z nas fantazjuje na temat aktu seksualnego, lecz waha się Ten przypadek, choć zupełnie niegroźny, stanowi ilustrację bardzo
wprowadzać te fantazje w życie. Na ogół nawet nie rozmawiamy o nich, ważnej prawidłowości: uprawianie seksu, by dorównać Kowalskim (lub
gdyż nie jesteśmy pewni, czy takie akty są społecznie akceptowalne. średniej krajowej) nie dostarcza wielkiej przyjemności i satysfakcji. Jed-
Kiedy przeczytamy, że inni ludzie zachowują się w ten sposób, o którym nak nie każde oddziaływanie presji społecznej na seks jest negatywne.
my tylko marzymy, jesteśmy bardziej skłonni też tego spróbować. Czasem może przynieść korzyści, tak jak w przypadku Rona i Terry.
126 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS A PRESJA SPOŁECZNA 127

Po dwóch latach małżeństwa Terry chce spróbować seksu oralnego. przy zgaszonym świetle, to może powinna zbadać przyczyny takiego
Ron jest zaszokowany. Był wychowany przez bardzo surowych dziad- postępowania. Ale nie należy sądzić, że to, co robi większość ludzi, jest
ków, którzy nauczyli go, że wszystko prócz stosunku „po bożemu" jest automatycznie właściwe i dobre. Wyobraźmy sobie, że w przypadku 60%
niemoralne. Terry przekonuje go do eksperymentowania, pokazując sta- wszystkich małżeństw jedna lub obie osoby mają romanse. To wcale nie
tystykę, według której ponad 50% ich rówieśników lubi seks oralny. Ich oznacza, że romans jest dobry i dla ciebie. Albo wyobraźmy sobie, że
problem polega na tym, że obojgu daje to zadowolenie, ale Ron rzadko 60% wszystkich małżeństw oddaje się sadomasochizmowi. Czy to zna-
oddaje się takim pieszczotom, gdyż to, że tak bardzo je lubi, wywołuje czy, że w trakcie następnego zbliżenia masz robić to samo? Te hipotety-
w nim poczucie winy. Ron musi rozwinąć swój własny kodeks moralny, czne statystyki pokazują, jak absurdalne byłoby takie rozumowanie.
który będzie dawał mu prawo do nowo odkrytej przyjemności.
Inne popularne przykłady oddziaływania presji społecznej na zacho-
wania seksualne reprezentują:
•osoby żyjące w małżeństwie, które nigdy nie pomyślały nawet o roman Jednostki najbardziej podatne na uleganie presji społecznej to te, które:
sie, dopóki nie przeczytały, że ponad 50% małżonków zdradza swych
•nie mają własnych jasno zdefiniowanych norm;
partnerów — nagle romans wydaje im się całkiem dobrym pomysłem;
•osądzają siebie poprzez porównywanie się z innymi;
•osoby, które uprawiają seks tylko dlatego, że wszyscy to robią;
•były wychowane przez bardzo surowych rodziców i choć się buntowały,
•dwudziestotrzyletnia dziewica, która decyduje się na podjęcie współży
nie wytworzyły jednak własnego kodeksu etycznego;
cia po to, by nie uważano jej za dziwaczkę;
•są niedojrzałe.
•para, która decyduje się na seks w większej grupie lub na otwarte małżeń
stwo, ponieważ czytała wiele o tym, że taka swoboda zaczyna być akcep Co możesz zrobić w celu zminimalizowania wpływu, jaki
towana. presja społeczna ma na twoje życie seksualne?
Oczywiście, nie żyjemy w próżni. Więc do jakiego stopnia powinno na •Przemyśl swój własny kodeks etyczny. Co według ciebie jest dobre, a co
nas wpływać to, co robią inni? Jaką rolę mają odgrywać w naszym życiu złe? Przypomnij sobie, w jaki sposób dochodziłeś do swoich poglądów.
seksualne dane statystyczne? Z jednej strony moglibyśmy zupełnie się Czy są one dojrzałe i oparte na logice, czy też zrodzone z fikcji telewizyj
wyizolować i uwolnić od wpływu innych ludzi. Moglibyśmy też pozwo- nej albo ze skrajnego fanatyzmu? Jeśli twoje przekonania opierają się na
lić, by inni, opierając się na danych statystycznych bądź innych źródłach,
tym ostatnim, przeczytaj rozdział o poczuciu winy, buncie i poczuciu
dyktowali nam, co mamy robić. Żadna z tych skrajności nie byłaby dobra.
własnej wartości. Jeśli twój kodeks etyczny kształtował się pod wpływem
Wyjście z sytuacji jest następujące: nie wolno decydować się na jakieś
filmów, prawdopodobnie twoim życiem seksualnym kieruje szereg pobu
zachowanie seksualne tylko dlatego, że wszyscy lub ktoś tak się zachowu-
dek natury nieseksualnej. Wypełnij test ze strony 156, potem zajrzyj do
je. Powinniśmy robić to, na co mamy ochotę, co jest przyjemne dla
naszych partnerów i dla nas samych. Normy społeczne i statystyki po- odpowiednich rozdziałów.
winny stanowić dla nas bodziec do przemyślenia własnych zachowań •Jeśli twój partner chce, byś zrobił coś, co uważasz za dziwaczne lub
i poglądów. Na przykład, jeśli średnia krajowa wynosi 2—3 stosunki na odrażające, trzymaj się swoich ocen, dopóki nie będziesz mógł zasięgnąć
tydzień, a para ma stosunek raz na dwa lata, to może coś jest nie tak. rady renomowanego, posiadającego licencję psychologa klinicznego lub
Podobnie, jeśli 90% małżeństw uprawia seks w kilku różnych pozycjach, seksuologa. Specjaliści ci z pewnością chętnie omówią z tobą takie pro
a para wciąż upiera się przy pozycji „jak Pan Bóg przykazał", do tego blemy.
1 28 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

•Nie trzymaj się sztywno swoich przekonań o tym, co jest normalne.


Nasze praktyczne zasady: akt i częstotliwość zbliżeń (1) powinny być
zadowalające dla obojga partnerów, (2) nie mogą powodować psychicz
nej ani fizycznej krzywdy i (3) nie mogą obniżać samooceny ani wywo
ływać poczucia winy.
•Jeśli zastanawiasz się nad statystyką aktu, którego chciałbyś doświad
czyć, wypróbuj następujący sposób: na jednej stronie kartki napisz, co
powiedzieliby o tym twoi rodzice, na drugiej — przypuszczalną opinię
osoby bardzo liberalnej. Potem, na nowej kartce zanotuj, co według
ciebie jest słuszne. Najprawdopodobniej twoje poglądy mieszczą się
gdzieś miedzy tymi dwiema skrajnościami. Teraz przemyśl każdy punkt
z obu stron kartki. Dojdź do kompromisu. Na nowej kartce papieru
wypisz wnioski, do jakich doszedłeś. Rób to co tydzień lub co kilka
tygodni. Zauważ, jak twoje przemyślenia zamieniają się w konkretne
uwagi.
•Jeśli masz kłopoty z powyższym ćwiczeniem, spróbuj czegoś innego:
podziel kartkę papieru na dwie kolumny. W jednej zapisz wszystko, co
skłania cię do wypróbowania nowości, a w drugiej — do powstrzymania
się od niej. Następnie oceń każde za i przeciw: czy jest logiczne (rozumo
we), czy emocjonalne. Rozważaj każdy argument emocjonalny dopóki
nie dojdziesz do jakiegoś wniosku czy kompromisu. Powtórz to kilka
razy w czasie kilku tygodni. Na pewno znajdziesz satysfakcjonujące

Nie mogę się zdecydować, co robić w tę sobotę. Wyjść z


Ognistym Harrym czy po raz siódmy obejrzeć „Masakrę piłą
łańcuchową"
rozwiązanie.
130 17 S 1
Rozdział XVII NIESEKSUALNYCH E
POWODÓW, DLA
KTÓRYCH LUDZIE
UPRAWIAJĄ SEKS

Joan: — Tak. Dawniej seks, jeśli nie jest używany


seks był wspaniały! Po do łagodzenia
stosunku czułam się
przygnębienia.
SEKS JAKO BUFOR DEPRESJI świetnie.
Byłam wesoła i
Podobny schemat
postępowania można
szczęśliwa... Mogłam
zaobserwować w wielu
przetrwać kolejny dzień.
małżeństwach. Jedno z
Terapeuta: — Więc seks
partnerów jest smutne,
stawiał cię na nogi, tak jak
Używanie seksu jako bufora depresji może opierać się na schemacie drugie staje się
interakcji partnerskich i reakcji seksualnych pary. Przyczyną może być poranna filiżanka kawy?
pocieszycielem i próbuje
również dynamika osobowości jednostki. Zaczniemy od pierwszej możli- joan: — Tak. To
zatuszować rozczarowanie
wości: par, które wykorzystują seks w celu złagodzenia depresji. naprawdę działa... No,
za pomocą seksu.
Nikt nie lubi być smutny ani przebywać w towarzystwie osoby przy- właściwie działało. Końcowy efekt:
gnębionej. Trudno jest zachować dobre samopoczucie, gdy nastrój uko- Niezależnie od przygnębienie zostaje
chanej osoby jest zły. Normalną reakcją jest próba pocieszenia jej za tego, co mnie
pomocą banalnych rad: „Nie jest tak źle!", „Potrzebujesz mocnego drin- złagodzone, ale miłość
martwiło, po
ka" lub poprzez nieświadome rekomendowanie seksu jako sposobu na stosunku nie fizyczna przestaje cieszyć.
zapobieganie depresji. było już takie Nikt nie może doświadczać
Oto, jak to się najczęściej dzieje. Jedno z partnerów jest w kiepskim straszne. ekstazy, gdy u drzwi
nastroju. Drugie okazuje mu troskę. Kilka słów pocieszenia, czuły uścisk, sypialni czai się smutek.
Joan i Roger odkryli, że
pocałunek i zanim którekolwiek zda sobie z tego sprawę, już się kochają. Z depresją należy
Potem oboje są w lepszym nastroju, żadna ze stron nie czuje się osamot- uciekali się do seksu, by
poradzić sobie przed
niona. W ten sposób właśnie wykorzystali seks w celu złagodzenia depre- uniknąć stawiania czoła
zbliżeniem. Potem, kiedy
sji. smutkowi Joan. Zamiast
partnerzy znajdą źródło
Dokładnie to zdarzyło się Joan i Rogerowi. Przyszli na terapię nie rozmawiać o jej
smutku i przełamią to
wiedząc dokładnie, na czym polega ich problem. W końcu uwaga wypo- problemach, kierowali się
uczucie, mogą, jeśli tego
wiedziana przez Joan pozwoliła dostrzec istotę ich kłopotów. do sypialni. W trakcie
pragną, przejść do sypialni.
terapii nauczyli się, jak
Joan: — Nie rozumiem! Naprawdę nie rozumiem! Wiem tylko, że seks już nie Seks po rozwiązaniu
pomagać sobie nawzajem
poprawia mi nastroju. Terapeuta: intymnych problemów jest
w analizowaniu i radzeniu
— Nie poprawia ci nastroju? nieskończenie bardziej
sobie z nieprzyjemnymi,
satysfakcjonujący.
bolesnymi uczuciami.
Powtarzające się
Odkryli potem, o ile
wykorzystywanie miłości
przyjemniejszy może być
fizycznej jako bufora de-
presji może mieć poważne Tak właśnie stało się u antydepresyjnego. Gdy zewnątrz danej osoby.
reperkusje: Josephiny i Billa. Po któreś z nich było Seks staje się środkiem
pięciu latach małżeństwa przygnębione, drugie antydepresyjnym także w
•Współżycie intymne
zdecydowali się na starało sieje pocieszyć. parach, które nie potrafią
pary zostaje powiązane z
rozstanie. Bili powiedział: Za każdym razem otwarcie omawiać
negatywnymi uczuciami.
„Nie ma między nami prowadziło to do negatywnych uczuć,
Partnerzy uczą się
miłości. Nie jestem nawet zbliżenia. sytuacji, wydarzeń. Każdy
reagować seksualnie na
pewien, czy się lubimy. Krótko po ślubie oboje boryka się z jakimiś
nieprzyjemne uczucia,
Żadne z nas nie potrafi znaleźli problemami i musi im
na
przygnębienie. Uczą się
wytłumaczyć, jak to się satysfakcjonującą, dobrze stawić czoło, w przeciw-
także okazywać smutek, stało, że jesteśmy razem". płatną pracę. Mieli mniej nym razie łatwo może
gdy pragną seksu. Josephine przytaknęła, trosk, ich skłonność do zacząć nadużywać seksu.
•Pary mogą dodając, że kiedyś lubili i depresji malała, w miarę Do tej pory opisaliśmy
przyzwyczaić się do potrzebowali siebie jak rosło poczucie pary, w których partnerzy
wykorzystywania siebie nawzajem i stosunki mię- własnej wartości. Żadne traktowali seks jako
nawzajem, dzy nimi układały się nie potrzebowało już środek antydepresyjny.
a także seksu, tylko jako dobrze. pocieszyciela. Nie Następnie rozważymy rolę
ochrony przed depresją. Analiza doświadczeń znajdowali więc żadnego seksu i depresji w życiu
W końcu ich związek ich dzieciństwa i powodu, dla którego ich jednostki.
może mieć wyłącznie młodości oraz małżeństwo miałoby
funkcję antydepresyjną; narzeczeństwa i dalej trwać.
życie pary zaczyna pole małżeństwa pozwoliła Najbardziej skłonne do
gać na powtarzającym się dotrzeć do istoty wykorzystywania seksu
leczeniu depresji — w problemu. Oboje mieli w celu łagodzenia
braku innego środka nieszczęśliwe, naznaczone depresji są osoby, które
zaradczego — za pomocą ubóstwem dzieciństwo. oczekują, że to partner
seksu. Jeśli partnerzy Oboje byli źle traktowani zapewni im szczęście.
przestaną być zależni od przez swoich rodziców. Z Jednostki zależne często
„leku" antydepresyjnego, tego można było łatwo wypowiadają zdania w
nie będą też potrzebować wywnioskować, że gdy stylu: „Jesteś jedynym
siebie nawzajem. się poznali, byli światłem w moim życiu",
Mogą stracić seksualne skłonnymi do depresji „Żyję tylko dla ciebie",
zainteresowanie sobą i ich młodymi ludźmi, którzy „Nie mógłbym bez ciebie
związek będzie wyda znaleźli w sobie nawzajem żyć" i tak dalej. Szczęście
wał się bezwartościowy. oparcie i pocieszenie. jednak jest stanem,
Kiedy zaczęli współżyć którego źródło jest
seksualnie, nauczyli się wewnątrz, a nie na
używać seksu jako środka
132 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
SEKS JAKO BUFOR DEPRESJI 133

SEKS A DEPRESJA miernego koncentrowania się na seksie — zajmują się nim po to, by
uniknąć stawienia czoła depresji.
Wartość seksu jako środka antydepresyjnego wynika z jego natury i ze
sposobu, w jaki oddziałuje na dynamikę osobowości jednostki. Istnieje Oczywiście seks może zapewnić tylko niewielką i krótkotrwałą ulgę
ścisła zależność między miłością fizyczną a depresją. Osoby będące w depresji. Przygnębienie w końcu i tak powróci i będzie oddziaływać na
w depresji są smutne, czują się wyizolowane, niechciane, niepotrzebne życie jednostki. Jednak są osoby, którym za pomocą seksu udaje się
i bezradne. Na ogół są przekonane, że w żaden sposób nie mogą sobie bronić przed depresją przez bardzo długi czas, tak jak ilustruje to poniż-
pomóc. Nic nie sprawia im przyjemności, nie mają apetytu, źle śpią, tracą szy przypadek.
zainteresowanie wszystkim — także seksem. Jak można oczekiwać, w ich Joe, pogodny mężczyzna w wieku dwudziestu ośmiu lat, zgłosił się na
życiu nie ma wiele miejsca na aktywność seksualną, a jeszcze mniej na terapię z powodu powtarzającego się koszmaru nocnego. Mężczyzna nie
seksualną przyjemność. pamiętał jego treści, ale od dwóch miesięcy budził się przerażony, z twa-
Niespodzianką jednak są wczesne stadia depresji, którą niektórzy psy- rzą ściągniętą w grymasie bólu, „jakby zaraz miał wybuchnąć płaczem".
chologowie kliniczni nazywają fazą zwiastującą chorobę. W tej fazie Ostatnio szlochał histerycznie przez sen, żona obudziła go w środku
aktywność seksualna wzrasta. Miłość fizyczna zdaje się być przyjemniej- nocy. Nie mógł sobie przypomnieć, co mu się śniło i dlaczego płakał. Za
sza niż kiedykolwiek. Osoby, które popadły w depresję, często relacjonu- namową żony przyszedł na terapię.
ją, że seks staje się coraz bardziej zadowalający albo że nigdy nie był tak Joe opisywał swe życie jako szczęśliwe. Był żonaty od prawie czterech
dobry. Wielu psychologów klinicznych zauważyło, że seks, przynajmniej lat i bardzo zadowolony ze swej sytuacji. „Dzięki mojej żonie czuję się
na jakiś czas, zapobiega rozwojowi depresji. wspaniale" — relacjonował. Ich życie seksualne wydawało się bardzo
Istnieje pięć głównych przyczyn tego zjawiska: dobre, dopóki nie zaczęły się koszmary nocne Joego. „Oboje uwielbiamy
seks, zwłaszcza ja. Nie ma nic lepszego w całym wszechświecie", powie-
•Intensywność aktu seksualnego i przyjemność, jakiej dostarcza, neutrali dział z emfazą. Jednak w ciągu ostatnich czterech, pięciu miesięcy czuł,
zuje emocjonalną pustkę i odwraca uwagę od zbliżającej się depresji. że czegoś w tym wszystkim brakuje. Nie miał pojęcia, co to może być.
•Seks wymaga kontaktu z drugim człowiekiem, co chwilowo przełamuje
Z pomocą hipnozy mężczyzna przypomniał sobie swój sen, w którym
uczuciową izolację, która towarzyszy depresji. I znów uwaga koncentru zamaskowany, ubrany na czarno człowiek chłoszcze małego chłopca.
je się na czymś innym niż negatywne uczucia. Rozpoznanie w tym człowieku ojca wywołało u Joego złość i żal. Opo-
•Teoretycznie depresja to agresja i złość skierowane do wewnątrz. Seks wiedział nam o swym niezwykle okrutnym ojcu, który drażnił go i bił, aż
może wiązać się z zachowaniami agresywnymi, dostarcza zatem okazji do czasu gdy chłopak nie ukończył dwunastu lat. Wtedy ojciec zmarł.
do uzewnętrznienia stłumionej agresji. W rezultacie następuje chwilowe
Joe wspomniał, że aż do wieku osiemnastu lat był bardzo nieszczęśli-
złagodzenie efektów tłumienia uczuć. wy, do chwili kiedy odkrył dziewczyny i przekonał się, jak dobrym jest
•Ludzie, którzy popadają w depresję, tracą poczucie własnej wartości kochankiem. Wszystko wydawało się być w porządku. Ucząc się w colle-
i seks może stać się dla nich sposobem na odzyskanie dobrego mniema ge^ obiecywał sobie, że nie będzie takim „skurwysynem" jakim był jego
nia o sobie (patrz: Rozdział VIII) ojciec. W tym czasie poznał Liz, swoją żonę, i „zapomniał" o okropnej
•Większość osób, które miłość fizyczną traktują jako środek antydepresyj przeszłości. Liz i seks stali się centrum jego wszechświata. Wszystko
ny, miało nieszczęśliwe dzieciństwo i młodość. Nauczyli się szukać ulgi układało się cudownie: Joe miał zostać dyrektorem firmy, w której praco-
w masturbacji teraz mają partnera. Te jednostki mają tendencję do nad- wał; pobrali się z Liz i byli bardzo szczęśliwi. Koszmary rozpoczęły się,
kiedy Liz oznajmiła, że jest w ciąży. Wtedy też zmniejszyło się zaintere-
134 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO BUFOR DEPRESJI 135

sowanie seksem i radość ze współżycia. Mające się urodzić niemowlę nymi doświadczeniami i 3) wspólne szukanie sposobu na to, by przygnę-
przywołało wspomnienia Joe o własnym dzieciństwie. biony partner mógł poprawić swoją sytuację;
Kobieta i seks stały się dla niego buforem chroniącym przed poważną rezygnację z prób pomagania partnerowi poprzez zaprzeczanie jego
depresją. W trakcie terapii mężczyźnie udało się uporać z doświadczenia- uczuciom, poprzez mówienie „Nie jest tak źle". „Zagadane" uczucia i tak
mi wczesnych lat życia, ale potem depresja powróciła. Ten przypadek był prędzej czy później wpłyną na powierzchnię;
skomplikowany z powodu okrucieństwa ojca i faktu, że już nie żył; jest zapamiętanie, że stłumiona złość zawsze prowadzi do depresji. Zastanów
jednak dobrą ilustracją związku pomiędzy seksem a depresją. się, które z ostatnich wydarzeń czy sytuacji cię zirytowały. Czy uzewnę-
W większości przypadków problem nie jest tak poważny, a związek trzniłeś tę złość wtedy, gdy się pojawiła? przeczytanie sugestii
między seksem i depresją oczywisty, niemniej jednak nasz stan emocjo- zawartych w rozdziale o złości.
nalny ma niewątpliwy wpływ na życie seksualne. Kiedy jesteśmy w zgo-
dzie ze sobą i innymi, miłość fizyczna jest naprawdę przyjemna i satysfa-
kcjonująca. Kiedy jesteśmy przygnębieni, seks łatwo może stać się ochro-
ną przed depresją. Jak zawsze, kiedy wykorzystujemy go dla zaspokoje-
nia potrzeb natury nieseksualnej, odbieramy sobie erotyczną satysfakcję.

Osoby najczęściej wykorzystujące seks w celu uniknięcia czy złago-


dzenia depresji to te, które:
•próbują zanegować nieprzyjemne przeżycia. Ich mottem jest hasło „Gło
wa do góry, nawet w obliczu nieszczęścia". Zamiast stawić czoło nega
tywnym uczuciom i radzić sobie z trudnymi sytuacjami próbują ich unik
nąć lub nie zauważać;
•są skoncentrowani na seksie;
•miały nieszczęśliwe dzieciństwo, były wychowane przez surowych rodzi
ców.

Najlepszym lekarstwem na depresję jest zaprzestanie z nią walki i po-


zwolenie, by wypłynęła na powierzchnię. Depresja oddziałuje na życie
seksualne tylko wtedy, gdy ty lub twój partner negujecie jej istnienie.
Pary mogą przeciwdziałać wykorzystywaniu seksu jako środka anty-
depresyjnego poprzez:
• mówienie o smutku i uczuciu beznadziejności wtedy, kiedy się pojawia
ją. Nie dawajcie sobie banalnych rad i nie upierajcie się przy dostrzega
niu wyłącznie pozytywnych stron życia. Pomagajcie sobie nawzajem
poprzez: 1) zaakceptowanie nieprzyjemnych uczuć; 2) dzielenie siętrud-
SEKS JAKO BUNT 137

Rozdział XVIII

SEKS JAKO BUNT ROZCZAROWANIE SEKSEM MAŁŻEŃSKIM


To zjawisko znane jest wielu nowożeńcom, którzy współżyli seksualnie
już przed ślubem. Twierdzą oni, że seks po ślubie nie jest tak ekscytujący,
jak przedtem. Dlaczego tak się dzieje? W czasie narzeczeństwa w seksu-
alną sferę życia pary wplata się wiele nieseksualnych potrzeb, na przykład
pragnienie potwierdzenia tożsamości seksualnej i podkreślenia swej nie-
Czy zauważyłeś, że powiedzenie dzieciom, by czegoś nie ruszały, spra-
zależności; potrzeba buntu i samopotwierdzenia oraz wzajemnego po-
wia, iż tym bardziej chcą tego dotknąć? Cofasz zakaz i co się dzieje?
znania się. Potrzeby te zaspokajane są częściowo poprzez seks i częścio-
Dzieci tracą zainteresowanie. Dla jakiejś tajemniczej przyczyny zakaza-
wo przez rozwijającą się bliskość między partnerami.
nie pewnej aktywności czyni ją bardziej atrakcyjną. Teza ta sprawdza się
zwłaszcza w przypadku aktywności z natury przyjemnych i zaprogramo- Tworzenie nowego związku samo w sobie jest źródłem ekscytacji
wanych biologicznie, takich jak seks. i niemałej satysfakcji emocjonalnej, które to uczucia często mylnie przy-
W naszej kulturze seks zarezerwowany jest dla wieku dorosłego i uz- pisywane są jedynie działaniu miłości fizycznej. Po ślubie potrzeby natu-
nawany za tabu aż do ślubu. W ten sposób zyskuje atrakcyjność znacznie ry nieseksualnej zaspokajane są również poza sypialnią. Na przykład
większą niż ta, która wynika z prostego zaspokojenia potrzeby biologicz- założenie nowego, niezależnego od rodziców gospodarstwa domowego
nej. Zdarza się, że jednostka rozpoczyna współżycie, gdyż jest to zakaza- czyni zadość potrzebie samodzielności. Utworzenie własnej skali warto-
ne, albo ponieważ ekscytuje ją ryzyko, że zostanie „przyłapana". Jest to ści i norm postępowania oraz przyjęcie nowego stylu życia zaspokaja
forma protestu, sposób na wyrażenie buntu wobec autorytetów lub po potrzebę buntu i potwierdzenia się. Satysfakcja wynikająca z zaspokoje-
prostu niezadowolenia z istniejącego porządku społecznego. Seks upra- nia tych potrzeb jest teraz niezależna od satysfakcji seksualnej.
wiany z takich powodów jest nie tylko niesatysfakcjonujący, ale może też Efektem ubocznym nowej sytuacji wydaje się zmniejszenie przyje-
stwarzać wiele problemów w relacjach partnerskich. mności, którą dawał seks. Przed ślubem przyjemność i satysfakcja płyną-
Ludzi, dla których seks jest tylko formą buntu, jest niewielu. Jednak to, ca z wielu nieseksualnych źródeł przypisywane były dobroczynnemu
że miłość fizyczna bywa „owocem zakazanym", wpływa na życie seksu- działaniu miłości fizycznej. Po ślubie natomiast z seksem kojarzona jest
alne nieomal każdego z nas. W dalszej części rozdziału omówimy cztery jedynie przyjemność i satysfakcja płynąca z seksu. W ten sposób wydaje
rodzaje takiego oddziaływania. się on teraz mniej ekscytujący i wartościowy.
Rozczarowania seksem małżeńskim doświadczają osoby, które nie
mają kontaktu ze swoimi uczuciami, nie są świadome swych potrzeb
i konsekwencji swych zachowań. Gdyby miały większą samoświado-
mość, już przed ślubem rozumiałyby swoje potrzeby i rozróżniały ich
charakter, nie doszłoby więc do gorzkiego zawodu.
Większość par dość szybko radzi sobie z poweselnym rozczarowa-
niem, ale niektóre, przeżywając wątpliwości dotyczące seksu, kochają się
rzadziej i martwią się, gdy zbliżenia nie są takie, jakie były kiedyś.
Jednak w większości przypadków jest to zjawisko przejściowe i na ogół
współżycie seksualne zyskuje na wartości w miarę jak partnerzy nabiera-
ją doświadczenia.
13817 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO BUNT 139

TRWANIE W NIEZADOWALAJĄCYM ZWIĄZKU


Sprzymierzeńcy w buncie
Ustanowienie własnego kodeksu etycznego wymaga nie lada przemyśleń
Tysiące par trwa w związkach, które rozpadłyby się, gdyby seks nie był i niezależności sądów. Są osoby, którym nigdy nie udało się stworzyć
„owocem zakazanym". Omówimy dwie przyczyny tego zjawiska. własnych norm, gdyż nie nauczyły się myśleć samodzielnie.
Utożsamianie seksu z miłością Zamiast tego, miotając się bezładnie w poszukiwaniu czyjegoś prze-
wodnictwa, liczą na wsparcie i zachętę ze strony rówieśników. W wielu
Wiele osób uważa, że seks jest czymś złym, jeśli partnerzy nie są małżeń-
przypadkach pomocną osobą okazuje się asertywna jednostka przeciwnej
stwem lub nie darzą się miłością. Niektóre z tych osób, chcąc usprawied- płci, która także jest na etapie buntu i poszukiwań. Kiedy seks wkracza do
liwić fakt, że współżyją z kimś seksualnie, przekonują same siebie, iż są związku, formuje się ukryte partnerstwo — sojusz między dwoma bun-
zakochane. Gdy mija pierwsze oczarowanie seksem, brak uczucia i wza- townikami.
jemne niedopasowanie partnerów stają się oczywiste. Pojawia się poczu- Miłość fizyczna wykorzystywana jest przez takie pary w celu zama-
cie winy i para ma do wyboru: zmierzyć się z tym przykrym uczuciem nifestowania, że żadna ze stron nie akceptuje tradycyjnych norm. Seks
i zrezygnować ze związku lub być ze sobą, stwarzając pozory miłości, staje się symbolem niezależności młodych ludzi i odrzucenia staroświec-
gdyż „zbyt dużo zainwestowali we wspólne życie, by się teraz rozstać". kich ograniczeń. Problem powstaje wtedy, gdy partnerzy nie pomagają
Osoby, które mówią: „Od pierwszego dnia czułem(am), że nie powin- sobie nawzajem w rozwijaniu i umacnianiu indywidualnej tożsamości
niśmy się pobierać", najprawdopodobniej wpadły w taką właśnie pułap- i tworzeniu własnego kodeksu etycznego. Gdy seks traci blask nowości
i przestaje być symbolem, sojusz nie spełnia już dłużej swojej funkcji.
kę. Mylą one seks z miłością, tak jak pokazuje to następujący przykład.
Na tym etapie bunt wobec autorytetów zostaje skierowany przeciwko
Geraldine zgłosiła się na terapię indywidualną, ponieważ rozpadł się jej
partnerowi. Energia psychiczna i fizyczna, wykorzystywana dotąd
już czwarty „poważny" związek w tym roku. Za każdym razem dziew- w walce z tradycyjnymi wartościami, jest obecnie spożytkowana do ata-
czyna była głęboko zakochana i chciała w przyszłości wyjść za swojego kowania siebie nawzajem. Relacje między partnerami pogarszają się i od
chłopaka. Kurczowo trzymała się każdego kolejnego związku i była prze- tej chwili polegają głównie na wzajemnym oskarżaniu się i szukaniu
konana, że jej miłość jest odwzajemniona. Zapytana, skąd brała pewność, winy drugiej osoby, tak jak w następującym przypadku.
że partner ją kochał, odparła: „Jak to skąd? Przecież kochał się ze mną!". Martha była dwudziestodwuletnim statystykiem; zgłosiła się na tera-
Rodzice Geraldine, ludzie głęboko religijni, wpoili jej, że seks przed- pię, gdyż czuła się bardzo nieszczęśliwa. Jej chłopak chciał się z nią
małżeński jest grzechem śmiertelnym, chyba że partnerzy się kochają ożenić, mimo że ich związek był niezwykle burzliwy. Martha była bliska
i zamierzają się pobrać. W jej przekonaniu tylko zwyczajna „dziwka" zgody na ślub, ale jednocześnie czuła, że nie byłaby to mądra decyzja,
skoro ich współżycie nie układało się dobrze. Dziewczyna uważała, że
idzie do łóżka ze swym chłopakiem. Wraz z postępem terapii, Geraldine
kochają się, więc nie mogła zrozumieć, skąd biorą się ich problemy. Fakt,
zaczęła rozumieć, że jej łatwe zakochiwanie się służyło usprawiedliwie- że zawsze do siebie wracali, według niej stanowił dowód ich miłości (gdy
niu podejmowania współżycia. Pozwalało jej „obejść" niedorzeczne, pu- tak naprawdę potwierdzał jedynie wzajemną zależność partnerów).
rytańskie normy rodziców. Związki seksualne były dla Geraldine sposo- Gdy Martha dokładniej przeanalizowała relacje ze swym chłopakiem,
bem na przeciwstawienie się autorytatywnym, surowym rodzicom. nie znalazła w nich nic wartościowego, żadnych oznak wzajemnej
W trakcie terapii dziewczyna musiała zbudować swą własną hierarchię troski i niewiele zachowań świadczących o miłości. Bili często źle ją
wartości i etykę seksualną. traktował, lecz mimo to dziewczyna nie potrafiła z nim zerwać. Martha
opisała go
SEKS JAKO BUNT 141

140 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS


z partnerów angażuje się bowiem w zapewnienie pomyślności drugiej
jako zimnego faceta, który wie, „co jest grane", potrafi myśleć samodziel- osoby i poświęca jakąś część swojej wolności dla wspólnego dobra. Gdy
nie i zdobyć to, czego pragnie. wiąże się ze sobą dwoje buntowników, owe ograniczenia stają się z cza-
Martha spotkała Billa, gdy wstąpiła na uczelnię. Pociągał ją swą nieza- sem celem ich ataków. Partner zostaje uznany za symbol władzy rodzi-
leżną, buntowniczą postawą. „Chyba podobało mi się to, że zawsze cielskiej lub społecznej, którą trzeba obalić. Wzajemne oskarżenia i szu-
potrafił dostrzec istotę rzeczy i nie akceptował niczego tylko dlatego, że kanie winnego są w takich związkach problemem ubocznym. Buntowni-
stoi za tym autorytet... Potrafił krytycznie ocenić wszystko i wszy- cy muszą atakować i niszczyć swych partnerów, jako nowy symbol starej
stkich". Niestety, gdy seks przestał być atrakcyjny jako nowość, Bili władzy.
skierował swój krytycyzm przeciwko Marthcie. Od tej pory ich stosunki Innymi słowy: buntownicy nie potrafią utworzyć związku opartego na
były nie do zniesienia. Dziewczyna nie potrafiła z nim zerwać, mimo równości. Popychani do walki z duchami przeszłości, czynią swych part-
zachęty ze strony przyjaciół, którzy uważali Billa za „inteligentnego, lecz nerów ofiarami. Jedynym antidotum jest ustanowienie i pielęgnowanie
niedojrzałego palanta". własnego kodeksu etycznego i życie zgodnie z tym kodeksem. Buntow-
W trakcie terapii Martha uświadomiła sobie, że nie tyle kocha Billa, co nik nie będzie miał przeciwko czemu walczyć, jeśli wypracuje sobie
jest od niego zależna. Początkowo chciała uniezależnić się od swej „zaco- własną hierarchię wartości.
fanej rodziny". Jednak nigdy nie ustanowiła własnego kanonu wartości. Jednostki, które uprawiają seks z potrzeby buntu, nie zaakceptowały
Gdy spotkała Billa, dopiero rozpoczynała kreować swą tożsamość i za- moralności rodziców, ani nie wytworzyły własnej. Są skazane na życie
miast polegać na własnych wewnętrznych zasobach, pozwoliła mu sobą podporządkowane kontestacji staroświeckich poglądów. (Tym różni się
kierować i uzależniła się od jego poglądów i opinii. ich seks od seksu z poczucia winy, gdzie jednostka akceptuje tradycyjne
By zerwać z Billem, musiała zacząć od przewartościowania „wstecz- normy, ale nie potrafi żyć w zgodzie z nimi).
niackich poglądów" przekazanych jej przez rodziców i ustanowienia
swojego własnego kodeksu etycznego. Była to dla Marthy przerażająca PROBLEMY WIEKU MŁODZIEŃCZEGO
perspektywa, ale w trakcie terapii dziewczyna zdobyła się na odwagę, by
tego dokonać. Szczególnie skłonne do uprawiania tego typu pożycia są osoby młode.
Powyższe przypadki wskazują na trzy ważne kwestie. To, że seks jest zakazany, ma dla nich z wielu powodów wyjątkowy urok.
Oddawanie się miłości fizycznej może być sposobem na: a) przeciwsta-
Po pierwsze, burzliwe pożycie, które składa się głównie z rozstań
wienie się autorytetom, b) udowodnienie swej męskości czy kobiecości,
i powrotów, zazwyczaj świadczy o ukrytej zależności partnerów od sie-
bie. Powtarzające się pojednania zazwyczaj mało mają wspólnego z mi- c) umocnienie własnego „ja", zdefiniowanie własnych poglądów w opo-
łością. Żadna z osób po prostu nie potrafi zaakceptować tego, o czym oboje zycji do rodzicielskich dyktatów, d) potwierdzenie, że istniejące normy
wiedzą, że ich związek jest okropny. społeczne są nierealistyczne i bezwartościowe.
Jak z tego wynika, seks może pociągać młodych ludzi z każdego z nie-
Po drugie, każdy musi wytworzyć swój własny kodeks etyki seksual-
seksualnych powodów opisanych w tej książce. Przemieszanie różnych po-
nej. Mamy dwie możliwości. Możemy w całości zaakceptować to, czego
uczono nas o seksie, lub dokładnie to przeanalizować i ocenić, by stwo- budek w połączeniu z poszukiwaniem własnej tożsamości czyni mło-
rzyć swoje własne normy. Cokolwiek wybierzemy, musimy żyć zgodnie dzież szczególnie podatną na uprawianie seksu dla celów innych niż
z kodeksem, który obraliśmy albo płacić cenę niewypełnienia norm, jaką czerpanie z niego przyjemności erotycznej. Fakt, że miłość fizyczna jest
jest pogorszenie się jakości naszych związków miłosnych. dla nich zakazana, stwarza dodatkowy motyw natury nieseksualnej kieru-
Po trzecie, buntownicza jednostka nie toleruje żadnych ograniczeń jący ich zachowaniami seksualnymi.
i restrykcji, a są one nieuchronnie wpisane we wszystkie związki. Każde
142 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKS JAKO BUNT 143

WIECZNA NIEDOJRZAŁOŚĆ Terapeuta: — Więc bierzesz się za sprawy beznadziejne i zwyciężasz? W jaki
sposób podejmujesz decyzję, którą sprawę przyjmiesz i jaką taktykę
Wielu młodych ludzi uprawia seks po prostu dla przyjemności robienia
zastosujesz?
czegoś „złego" czy niedozwolonego. Niektórzy przenoszą ten bunt w do-
Paul: — No cóż, chyba jest taka prawidłowość, że jeżeli moi wspólnicy są
rosłość, angażując się w niekonwencjonalny seks, seks grupowy czy
przeciwni, ja jestem za. Ktoś mówi „stop", ja mówię „naprzód".
romanse pozamałżeńskie. Potrzeba robienia czegoś, co jest zakazane,
Wydaje się to trochę nielogiczne i nieprofesjonalne, prawda?
może też prowadzić do licznych destruktywnych związków, tak jak poka-
Terapeuta: — Czy widzisz jakiś związek między tym, o czym mówisz, a twy-
zuje poniższy przypadek.
mi wyczynami miłosnymi?
Paul był renomowanym prawnikiem. Żonaty od sześciu lat, uważał
Paul: — Ależ skąd znowu! Nigdy nie mieszam mojego życia seksualnego
swoje małżeństwo za bardzo dobre i był zadowolony z trójki dzieci. Na
z pracą. Po prostu kiedy widzę kobietę, której pragnę, zdobywam ją
tej z pozoru idealnej sytuacji cieniem kładło się kilka jego romansów.
i tyle.
Niektóre z kobiet, z którymi sypiał, jak sam mówił, nawet go nie pocią-
Terapeuta: — Tak, ale od czego zależy, których kobiet pragniesz? Z tego, co
gały. Jednak szedł z nimi do łóżka.
mówiłeś, niektóre z nich wcale ci się nie podobały. (Ironicznie)
Podboje Paula rozpoczęły się we wczesnej młodości i zaliczał się do
Pewnie jest tak, że jak ci staje, to bierzesz pierwszą, która jest
nich romans z nauczycielką, żoną pastora, a także z bliską krewną. Paul chętna.
nie rozumiał przyczyn swego zachowania. Przyszedł na terapię po uwie-
Paul (wyraźnie rozzłoszczony, ale próbuje się uśmiechnąć): — Mój Boże,
dzeniu siostry swojej żony. Gdy w czasie pierwszej sesji skończył wy- nie! Jestem dobry w tym, co robię. Biorę te, których pragnę. Miałem
mieniać swe przygody, wywiązała się następująca rozmowa. kobiety, o których wszyscy wiedzieli, że są nie do zdobycia. (Pochy-
Terapeuta: — To imponująca lista! lając się do przodu i celując palcem w rozmówcę). Pokaż mi taką,
PaK/(rozpromieniony): — No pewnie! której nie mogę mieć, a ja ją zdobędę! (Groźnym tonem, głośno).
Terapeuta(tonem nagany): — Musisz mieć jaja ze stali. Nikt nie będzie mi mówił, z kim mogę spać, a z kim nie. Słyszysz!
Paw/(zdziwiony): — Hmm?! Nikt... (Paul opada na oparcie krzesła, wygląda na zakłopotanego;
zamyśla się posępnie na kilka minut, po czym podnosi wzrok). No
Terapeuta: — Zdobywać wszystkie te kobiety. Jesteś na pewno twardy i zde-
dobrze, więc niech oskarżenie dokończy sprawę.
cydowany.
Terapeuta: — Nie jestem twoim oskarżycielem, ale mam uczucie, że całe
Paul(z uśmiechem): — O, taak! Właśnie taki jestem! (Z dumą). To jest
życie z jakimś oskarżycielem walczysz. Kto to jest?
pomocne w mojej pracy.
Terapeuta: —Jak to? Paul zrozumiał, że całe jego życie seksualne było zawoalowanym
Paul: — Zajmuję się przypadkami, których nikt nie chce, takie, co do których buntem. Mężczyzna prowadził nieustanną walkę ze swoim ojcem, który
moi wspólnicy są pewni, że nie powinniśmy ich przyjmować. Moż- niegdyś stawiał jedną przeszkodę za drugą na jego drodze do sukcesu
na je tylko przegrać albo wygrać popisowo. A ja pokazuję im, że i niezależności.
potrafię dokonać rzeczy niemożliwych. Albo mówią mi, żebym Powyższy przypadek jest bardzo ważny, gdyż ukazuje zarówno seks
zrezygnował z jakiejś taktyki, bo może ona zrazić do mnie sąd wynikający z potrzeby buntu, jak i lekarstwo na takie zachowanie. „Bun-
(opisuje przypadek). townicy" muszą zmierzyć się z osobą, z którą walczą. Zazwyczaj jest to
postać z przeszłości, często — ale nie zawsze —jedno z rodziców.
„.
144 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Co dzieje się z wiecznymi buntownikami? Losy tych, którzy nie chcą


stawić czoła rzeczywistemu problemowi, mogą potoczyć się dwojako.
Dla jednych walka przestaje być atrakcyjna i seks staje się mniej przyjem-
ny. Lecz zamiast uważać to za efekt walki, utratę przyjemności składają
na karb działania czasu. Inni nawracają się na jakąś religię i seks odchodzi CZĘŚĆ DRUGA
w cień. Niestety, tacy nawróceni stają się autorytatywni, surowi i w postę-
powaniu ze swymi dziećmi powtarzają wychowawczy schemat swoich
rodziców. I tak cykl się zamyka. Dlaczego wciąż zakazujemy seksu?
Historia i zdrowy rozsądek mówią nam, że uciekanie się do zakazów nie
jest skuteczne (przypominacie sobie prohibicję?). Religie od wieków
próbują wyeliminować zjawisko przed- i pozamałżeńskiego seksu. W nie-
CZYM JEST
których kulturach grzesznicy skazywani byli nawet na śmierć, jednak
zabroniony seks nadal istniał. Czy nam się to podoba, czy nie, nie może- NIESEKSUALNY SEKS
my uprawomocnić moralności. Niedozwolone zachowanie schodzi po
prostu do podziemi, a my stajemy się mniej świadomi wpływu na nasze
życie nowego ukrytego motywu — pragnienia buntu.

Najlepszym sposobem na zapobieganie takiemu nadużywaniu seksu


jest pogłębienie samoświadomości i nabranie szacunku do samego siebie
oraz wytworzenie własnych norm moralnych. Przydatne mogą się okazać
ćwiczenia zawarte w rozdziałach o poczuciu winy i presji społecznej.
Ludzie, którzy nie mają własnego kodeksu postępowania, zawsze buntują
się przeciwko innym i pozostają nieświadomi swych rzeczywistych pra-
gnień i potrzeb.
Oczywiście, że moi przyjaciele są także moimi partnerami seksual-
nymi: Joe lubi styl misjonarski, w czarnych skarpetkach, Paul
pragnie zawyć jak kojot, a Jackchce to robić w garażu...
JAK TO SIĘ DZIEJE? 147

Rozdział XIX W podobny sposób seks zostaje skojarzony z nieseksualnymi potrze-


bami. Odbywa się to poprzez: 1) warunkowanie wizualne i wyobrażenio-
we, 2) warunkowanie werbalne, 3) warunkowanie in vivo oraz 4) warun-
kowanie za pomocą modelowania i przekazywania postaw.
Warunkowanie wizualne i wyobrażeniowe
Zobaczmy, jak poprzez wizualne i wyobrażeniowe warunkowanie seks
zostaje powiązany z nudą. Johnny, szesnastolatek, nie potrafi znaleźć
JAK TO SIĘ DZIEJE? sobie żadnego zajęcia i czuje się znudzony. Snując się apatycznie po
domu, znajduje ukryty zbiór numerów „Playboya" i zabiera go do swego
pokoju. W miarę wertowania pism, oglądane fotografie coraz bardziej
rozbudzają jego wyobraźnię. Johnny już sienie nudzi —jest podniecony
i natura bierze górę.
W tym przypadku seks zabił nudę. Spróbujcie zgadnąć, co zrobi John-
Jak to się dzieje, że seks — przyjemna i w gruncie rzeczy nieskompliko- ny, gdy znów nie będzie miał nic do roboty. Nie mylicie się! Zapewne
wana aktywność — wynika z tak wielu pobudek i jest powiązany potrze- domyśliliście się też, czego chłopiec się uczy — używania seksu do walki
bami nie mającymi natury seksualnej? Nadużywania seksu uczymy się z nudą. Jeśli to zachowanie przejdzie w nawyk, Johnny jako dorosły,
dzięki dwóm podstawowym procesom — warunkowaniu oraz modelo- żonaty człowiek, za każdym razem, gdy poczuje się znudzony, będzie
waniu i przekazywaniu postaw. domagał się, by żona poszła z nim do łóżka.
Powtarzanie podobnego zachowania ma poważne następstwa. Seks nie
WARUNKOWANIE może w pełni zaspokoić potrzeb nieseksualnych — w tym przypadku
potrzeby złagodzenia nudy. Johnny nigdy nie będzie czuł się usatysfa-
Warunkowanie jest najbardziej podstawowym sposobem uczenia się. kcjonowany i winą za to niewątpliwie obarczy „kiepski" seks. Tak jak
Polega na wielokrotnym łączeniu w parę dwóch obiektów, idei, uczuć czy osłabł entuzjazm Bobbiego dla ciotki Molly, tak zmniejszy się zapał
zachowań, aż do czasu, gdy pojawienie się jednego z nich wywołuje Johnny'ego do seksu. Trudno bowiem przejawiać niesłabnące zaintereso-
drugie. wanie czymś, co okazuje się niesatysfakcjonujące czy frustrujące.
Powiedzmy, że ciocia Molly za każdym razem, gdy przychodzi z wi- Oto kolejny przykład, tym razem dotyczący złości. Johnny właśnie
zytą, daje Bobbiemu jakiś drobiazg. Dziecko zaczyna kojarzyć ciocię pokłócił się z rodzicami; tym razem nie czuje się znudzony, jest zły.
Molly z przyjemnymi uczuciami związanymi z otrzymywaniem prezen- Zatrzaskuje za sobą drzwi do swego pokoju, miota się w podnieceniu,
tu. W rzeczywistości to podarowane zabawki wywołują owe uczucia, mówi coś bezładnie i gestykuluje. W końcu jego wzrok pada na numery
lecz w umyśle chłopca ich źródłem jest ciocia Molly. Za każdym razem, „Playboya" i Johnny zaczyna je przeglądać. Jego złość gaśnie, w miarę
gdy ją widzi, zaczyna oczekiwać podarunku. jak rośnie podniecenie. Chłopak uczy się radzić sobie ze złością za
Przypuśćmy, że miła krewna przestaje przynosić prezenty. Bobbie jest pomocą seksu.
rozczarowany. Jej wizyty nie są już tak przyjemne, jak kiedyś. Jeżeli W taki sam sposób Johnny może nauczyć się łagodzić każde uczucie
jedyną nicią łączącą chłopca i ciocię są podarki, a ich liczba zmniejszy czy problem. Jeśli jest smutny i sięga po pisma o treści erotycznej, uczy
się, to Bobbie straci zainteresowanie i biedna ciocia zostanie zupełnie się używania seksu jako ochrony przed depresją. Jeśli czuje się samotny
zapomniana. i _ aby poczuć się lepiej — ucieka się do fantazji erotycznych, znów
JAK TO SIĘ DZIEJE? 149
148 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

uczy się nadużywania seksu. We wszystkich powyższych przykładach Wszyscy mężczyźni są do siebie podobni.
seksualne bodźce wzrokowe i wyobrażeniowe zostają powiązane z pew- Poszłabym z nim do łóżka, gdyby obiecał, że nie będzie
nym stanem uczuciowym. Powtarzanie tego procesu warunkuje naduży- się odzywał. Te jego prowincjonalne odżywki...
wanie miłości fizycznej.
Tożsamość seksualna: Pokażę jej, co to znaczy dobry kochanek!
Warunkowanie werbalne
Nie wiedzą, co to jest seks, zanim nie prześpią się ze
Warunkowanie może też odbywać się na poziomie werbalnym. Zamiast
mną!
przynosić prezenty, ciocia Molly może po prostu wygłaszać pod adresem
Bobbiego pochlebne uwagi w stylu: „Och, w tym ubranku wyglądasz Poszedłbym z nią tylko po to, by móc powiedzieć, że ją
naprawdę pięknie". Będzie tu działał ten sam mechanizm: wywołane miałem.
przez komplementy miłe uczucia zostaną skojarzone z ciocią Molly. Pewność siebie: Pokaż jej, co to znaczy dobrze się bawić, a nie będzie
Czy można odnieść to do seksu? Oczywiście. Przypomnijcie sobie chciała pójść z nikim innym.
tylko, jak wiele uczuć łączymy z wyrażeniami i słowami dotyczącymi
miłości fizycznej. Oto kilka przykładów: Czy jest coś złego w takich uwagach? W nich samych — nic. Jednak
wielokrotne ich powtarzanie zachęca nas do wykorzystywania seksu, by
Złość: Ta dziwka może mi obciągnąć druta! się na kimś zemścić lub go poniżyć; by złagodzić samotność, lub nudę
i tak dalej. Za każdym razem, kiedy łączymy nieseksualne uczucia
Ten skurwiel może mnie pocałować w dupę!
z wyobrażeniami o charakterze seksualnym, przygotowujemy grunt do
Czułość: Mmm... chciałbym się wtulić pomiędzy jej piersi. nadużywania miłości fizycznej.
Tak chciałabym ścisnąć jego pośladki...
Warunkowanie in vivo
Poniżenie: Chciałbym zerwać z niej wszystkie ciuchy, by każdy In vivo jest wyrażeniem, które oznacza: „w życiu", „w praktyce". Warun-
mógł zobaczyć, co ona tam ma! kowanie seksualne tego rodzaju zazwyczaj odbywa się wewnątrz związ-
Jest tak niezręczny w łóżku, że nawet nie wie, gdzie ma ku. Każde z partnerów warunkuje drugie do wykorzystywania seksu
te rzeczy, a raczej to, co z nich zostało. w celu zaspokojenia ukrytych potrzeb nieseksualnych.
Zemsta: Skuję tę jej cholerną gębę. Wystarczy jeden przykład. Gdy Herb przychodzi z fabryki, wygląda na
zmęczonego i nieszczęśliwego. Sharon, jego żona, okazuje mu czułość,
Może mi wylizać jaja (ponieważ go zdradzała).
co zazwyczaj kończy się w łóżku. Potem Herb czuje się lepiej i szybko
Jeśli jeszcze raz będzie flirtował z którąś z moich kole- uczy się, że miłość fizyczna łagodzi jego depresję. Dostrzega to także
żanek, wepchnę mu głowę pod jej bluzkę i poczekam,
Sharon. Powtarzając takie zachowanie, małżonkowie warunkują się na-
aż się udusi.
wzajem do używania seksu jako sposobu na pozbycie się depresji. Wiele
Samotność: Nie obchodzi mnie, za kim się ugania. Mam randkę. To innych przykładów warunkowania seksualnego można znaleźć na kar-
lepsze niż zostać w domu. tach naszej książki.
Wystarczy pocałować ją kilka razy, a już jest napalona. Unikanie intymności: Modelowanie i postawy wyuczone
Przykryć jej gębę gazetą! Czy to ważne, jak wygląda? Do góry nogami I wreszcie, nasze postawy wobec seksu modelowane są przez ważne dla
nas osoby — rodziców, rówieśników — oraz przez reklamy i filmy.
wszystkie są takie same.
JAK TO SIĘ DZIEJE? 151
150 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Postawy naszych rodziców są bez wątpienia najważniejszym czynni- Wpływ na nasze nastawienie wobec miłości fizycznej i na zachowania
kiem kształtującym nasze uczucia i poglądy na sprawy seksu. Rodzice seksualne mają także rówieśnicy. Szczególnie podatna na uleganie presji
przekazują swoje nastawienie do miłości fizycznej zarówno poprzez to, środowiska jest młodzież. Ludzie w wieku dojrzewania mają wiele emo-
co o niej mówią, jak i to, czego nie mówią. Na przykład, jeśli otwarcie cjonalnych potrzeb, które w szczególny sposób narażają ich na błędne
rozmawiają o seksie i wyrażają się o nim pozytywnie, przekazują dzie- rozumienie i nadużywanie seksualności. Odczuwają oni silną potrzebę
ciom zdrową postawę wobec niego. Ale jeśli nigdy nie poruszają tych przynależności; chcą być akceptowani i lubiani; każdy z nich pragnie
tematów, ich latorośle dochodzą do wniosku, że w seksie jest coś złego. czuć się kimś ważnym i wyjątkowym. Poza tym chcą zerwać z ogranicze-
To, co widzą i słyszą w domu, ma na nie ogromny wpływ. Rozważmy niami narzucanymi im przez rodziców; próbują zbudować własną hierar-
następujące przypadki. chię wartości; muszą też radzić sobie ze swoją budzącą się seksualnością.
Jeśli mama i tata nigdy nie całują się poza sypialnią, dzieci zaczynają To, co rówieśnicy mówią o seksie i o tych, którzy go uprawiają, ma na
postrzegać seks jako pierwotne źródło czułości. Jeśli rodzice mają dorastających ludzi ogromny wpływ. Ponieważ nastolatki nie potrafią
w zwyczaju koić swe wzburzenie przy pomocy rozmowy w łóżku, dzieci wyraźnie rozgraniczyć potrzeb seksualnych i nieseksualnych, są w bar-
uważają złość i seks za nierozłącznych kompanów. Jeżeli ojciec i matka dzo niekorzystnym położeniu — stają się seksualnymi ofiarami swych
głoszą, że miłość fizyczna jest grzeszna i odrażająca, młodzi ludzie zaczy- potrzeb emocjonalnych. Uprawiają miłość, gdy potrzebują czegoś zupeł-
nają w niej widzieć narzędzie poniżenia. nie innego, na przykład:
Rodzice przekazują swe postawy na wiele różnych sposobów. Zasta- •zwiększenia swej popularności wśród rówieśników;
nówmy się nad skojarzeniami, jakie mogą powstać w umyśle dziecka, •udowodnienia, że są godni pożądania, męscy lub kobiece;
kiedy jedno z rodziców poklepie drugie po pośladkach. Jeśli poklepany •przebywania w towarzystwie rozumiejącego ich przyjaciela;
uśmiechnie się, przekazuje zdrowe nastawienie — „seks jest fajny". Jeśli •chodzenia na randki, posiadania jakiegoś zajęcia;
odpowie pocałunkiem, dziecko połączy seks z czułością. Jeśli reakcją jest •buntu przeciw władzy rodzicielskiej.
rozdrażnienie, miłość fizyczna zostanie skojarzona ze złością. Zakłopota-
Seks nastolatków może zatem paść ofiarą wszystkich nieseksualnych
nie spowoduje natomiast skojarzenie seksu z poniżeniem.
potrzeb wymienionych w poprzednich rozdziałach. Ich ciała, sposób my-
Mówiąc w skrócie, postawy modelowane przez rodziców predestynują ślenia i osobowość podlegają nieustannym zmianom. Młodzi ludzie są
nas do postrzegania i wykorzystywania seksu w ten sam sposób, jak oni bardziej wrażliwi niż dorośli, gdyż brakuje im integracji, która przycho-
to robili. Lecz uwzględnić należy też, że: dzi wraz z wiekiem i dojrzałością. Zamiast myśleć samodzielnie, naśla-
•Tylko wielokrotne prezentowanie pewnych postaw może wywierać dują postawy i zachowania swych rówieśników. Na nas, dorosłych, spo-
wpływ na dzieci. Jedna sytuacja nie ma znaczenia. czywa odpowiedzialność za uświadomienie im konsekwencji nadużywa-
•Dzieci nie przejmują postawy rodziców bezkrytycznie i w całości. Istnie nia seksu.
ją naturalne, zależne od osobowości różnice między pokoleniami. Telewizja i kino także uczą nas łączenia nieseksualnych potrzeb z mi-
•Nie musisz dopasowywać swego zachowania do poglądów prezentowa łością fizyczną. Opery mydlane nieustannie pokazują uprawianie seksu,
nych przez twoich rodziców. Ich przykład sprawił, że najłatwiej ci nadu które u swego podłoża ma desperację czy samotność, potrzebę czułości,
żywać seksu tak, jak oni to robili. Jednak możesz uniknąć pułapki po chęć zemsty oraz wiele innych, nie mających nic wspólnego z seksem,
przez uświadomienie sobie, jak ich postawa oddziałuje na twoje pożycie potrzeb. Wciąż mamy okazję oglądać, jak ludzie idą ze sobą do łóżka po
erotyczne. to, by uzyskać tajne informacje, szantażować kogoś czy nawet zabić.
152 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Reklamy telewizyjne bombardują nas subtelnymi zestawieniami seks Rozdział XX


appeal ze wszystkim — od picia piwa aż po wymianę tłumika. Podświa-
domie wiążemy więc seks z uczuciami kojarzonymi z danym produktem.
W ten sposób zwiększamy nasze szansę na niewłaściwe wykorzystanie
miłości fizycznej.
I wreszcie, telewizja i kino winne są propagowaniu stereotypów ról
seksualnych. Jak wspomnieliśmy wcześniej, internalizacja takich stereo-
typów ogranicza nasze zdolności do spontanicznego przeżywania aktu
seksualnego. Kończy się na tym, że kochamy się z ideą, a nie z żywym DLACZEGO TO TRWA?
człowiekiem.
Wszyscy przejęliśmy określone postawy wobec seksu, które predesty-
nują nas do nadużywania go na wiele różnych sposobów. Aby w pełni
poznać i cieszyć się miłością fizyczną, musimy najpierw przeanalizować
te postawy i poglądy. Powinniśmy też zauważyć, jaki wpływ na nasze
życie mieli i nadal mają inni ludzie. I w końcu, musimy dostrzec, w jaki W poprzednim rozdziale przedstawiliśmy, jak poprzez warunkowanie
sposób utrwalamy niewłaściwe schematy własnych zachowań seksualnych. i modelowanie ludzie uczą się nadużywania seksu. Psychologowie beha-
wioralni są przekonani, że aby warunkowanie było efektywne, musi być
choćby częściowo wzmacniane. Na przykład to, że ktoś stale wykorzystuje
miłość fizyczną do wyładowania złości, oznacza, iż akt seksualny
przynajmniej w jakimś stopniu łagodzi to uczucie, w przeciwnym razie
nie zostałoby ono skojarzone z seksem.
Miłość fizyczna rzeczywiście dostarcza częściowego zaspokojenia
nieseksualnych potrzeb i to powoduje utrwalenie jej niewłaściwego
wykorzystywania. Niektóre z zachowań seksualnych mogą zaspokoić
zarówno potrzeby seksualne, jak i emocjonalne. Pocałunki na przykład
mogą mieć charakter erotyczny lub wyrażać czułość; kąsanie może wy-
pływać zarówno z impulsów seksualnych, jak i agresywnych. Przyjrzyj-
my się bliżej temu, jak to się dzieje.

NIE DOKOŃCZONE SPRAWY


Termin „nie dokończone sprawy" odnosi się tu do uczuć i potrzeb, które
nie uzewnętrznione i nie zaspokojone w momencie, kiedy się pojawiły,
zostały stłumione. Według psychologii Gestalt uczucia te nie wygasają,
ale pozostając w naszej psychice, czekają na sposobność wypłynięcia na
powierzchnię.
154 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS DLACZEGO TO TRWA? 155

Szukając ujścia, owe hamowane emocje zniekształcają naszą perce- jednak tej potrzeby. Będzie się ona pojawiać znowu i znowu, potwierdza-
pcję rzeczywistości i wpływają na relacje z otoczeniem. Potem, w sytu- jąc reputację mężczyzny. Gdyby rozwiązał problem swej tłumionej zło-
acjach przypominających tę, w której się pojawiły, wymykają się spod ści, jego życie seksualne znacznie zyskałoby na wartości; mógłby bez
naszej kontroli. Im silniejsza presja nie załatwionych spraw, tym większe przeszkód koncentrować się na impulsach seksualnych, nie zabarwionych
prawdopodobieństwo, że powrócą one w najmniej odpowiedniej chwili. przez ukrytą wściekłość. Jego zachowanie w łóżku byłoby zsynchronizo-
Znacie zapewne określenie „wypadek, który szukał sposobności, by się wane z energią i napięciem erotycznym, narastającymi w czasie aktu.
wydarzyć". To jest właśnie nie załatwiona sprawa — uczucie (złość) Gwałtowne ruchy członka pochodziłyby z intensywnych uczuć i impul-
szukające pretekstu, by się uzewnętrznić (wybuchnąć). sów seksualnych, wypływających z obopólnej namiętności wrażliwych
Aby zobrazować to zjawisko rozważmy przypadek „wybuchowego" kochanków.
mężczyzny. Jątrzy się w nim wiele tłumionej złości, której nie okazał I tak dzieje się ze wszystkimi nie rozwiązanymi problemami — potrze-
wtedy, kiedy się pojawiła i wobec osoby, która ją wywołała. Chcąc się bą czułości, potrzebą bycia kimś ważnym, kompetentnym, posiadającym
wydostać, owo zduszone uczucie tworzy wewnętrzną presję i w miarę jej władzę czy wartościowym — każdy z nich może wśliznąć się do sypialni
narastania odbiór rzeczywistości mężczyzny staje się coraz bardziej znie-
i ograbić kochanków z przyjemności. Każde z seksualnych zachowań,
kształcony. Widzi zagrożenie tam, gdzie go nie ma i wybucha złością.
którego źródłem jest któraś z tych potrzeb, będzie w sprzeczności z po-
Czuje się atakowany, gdy traktuje się go przyjacielsko i wybucha złością.
ziomem napięcia i energii seksualnej, jaki tworzy się pomiędzy partnera-
Jest rozgniewany, gdy ktoś oferuje mu pomoc i znów wybucha. Właści-
wie szuka, a nawet stwarza powody, by zaatakować i pozbyć się części mi. Jeśli nie rozwiązane sprawy wciąż się pojawiają, problem narasta
stłumionej złości. i partnerzy dochodzą do wniosku, że są seksualnie niedopasowani.
Inni ludzie widzą w nim niezrównoważonego zrzędę, chronicznego Weźmy przypadek Lindy, gospodyni domowej, która czuje się osobą
malkontenta i nieznośnego gbura. Mimo że po wyładowaniu złości zmie- mało wartościową i niekompetentną. By zrekompensować swoje poczu-
nia się on w stosunkowo spokojną, miłą osobę, większość ludzi trzyma się cie niedostosowania, stara się być dobrą kochanką. Zawsze jest bardzo
od niego z daleka, unikając bliskiego czy dłuższego kontaktu. Uważają aktywna i namiętna — wydaje się, że jej zachowaniem kierują nie kontro-
go po prostu za zbyt nieobliczalnego i nie chcą stać się celem jego lowane impulsy seksualne. Choć początkowo oboje wraz z mężem, Mar-
bezpodstawnych wybuchów. kiem, są zadowoleni z pełnego pasji pożycia, zdarza się jednak, że Mark
W rzeczywistości mężczyzna ów cierpi z powodu tłumionej złości. pragnie czułego i spokojnego seksu. Zapał żony, który nie zawsze pasuje
Gdyby nauczył się radzić sobie z tym uczuciem, stałby się normalnym, do sytuacji, niweczy wszelkie wysiłki mężczyzny, by uczynić zbliżenie
całkowicie zrównoważonym człowiekiem, a jego związki interperso- bardziej romantycznym. Potrzebę czułości Marka Linda odbiera jako
nalne byłyby znacznie bardziej satysfakcjonujące. odrzucenie jej seksualności. Presja, by być najlepszą, sprawia, że podwaja
Złość tak wybuchowego mężczyzny może też szukać ujścia podczas swe wysiłki, przez co Mark jest tym bardziej sfrustrowany. Żadne z
aktu seksualnego — w postaci gwałtownych ruchów członka, kąsania, nich nie czuje się usatysfakcjonowane podobnymi doświadczeniami, a
ściskania i innych zachowań, które nie są zgodne z naturalnym narasta- zdarzają się one coraz częściej.
niem seksualnego napięcia. Jego zachowanie będzie odbierane jako po- W końcu małżonkowie uznają, że nie pasują do siebie seksualnie
zbawione czułości i mężczyzna zyska sobie sławę brutalnego, nadmiernie i decydują się szukać profesjonalnej pomocy. W trakcie terapii Linda
namiętnego kochanka. dowiaduje się, jak może poczuć się bardziej kompetentną poza sypialnią,
Niestety, jego zapał wynika z potrzeby wyrażenia złości, a nie uczuć a Mark uczy się bardziej bezpośredniego i otwartego wyrażania swych
seksualnych. Wyładowanie wściekłości w akcie seksualnym nie zaspokoi potrzeb.
156 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS DLACZEGO TO TRWA? 157

Jest kilka ważnych rzeczy, o których trzeba pamiętać w związku, Szef Marthy bardzo krytycznie ocenił sprawozdanie finansowe, które
w którym istnieje szereg niedomówień. Są one udziałem każdego z nas. przedstawiła zarządowi firmy. Martha bardzo się zdenerwowała; uważała
Nikomu bowiem nie udaje się uzewnętrznić wszystkich swoich uczuć ten krytycyzm za nieuzasadniony. Nie mogąc jednak w żaden satysfa-
wtedy, kiedy się pojawiają. Im więcej mamy tych nie zamkniętych spraw, kcjonujący sposób okazać złości, ukryła swe uczucia i próbowała zapo-
tym silniejsze napięcie wywołują i tym bardziej staje się prawdopodobne, mnieć o tym incydencie.
że wypłyną na powierzchnię w niewłaściwy sposób. Mogą one szukać dla Następne doświadczenie seksualne Marthy nie przyniosło jej satysfa-
siebie rozwiązań w każdym miejscu i czasie. Sypialnia nie jest tu wyjąt- kcji. Z pozoru wszystko szło dobrze, ale Martha była bardzo aktywna,
kiem; tak naprawdę, jest wręcz idealnym miejscem! Dlaczego? „bardziej niż zazwyczaj". Nie potrafiła wyjaśnić, dlaczego po stosunku
Zachowania seksualne to bardzo kompleksowy łańcuch aktów, które czuła się sfrustrowana. „Miałam wrażenie, że muszę się powstrzymywać.
swą kulminację mają w stosunku płciowym. Ogniwa łańcucha tworzą Jakbym nie mogła iść na całość". Jej partner także czuł się zagubiony.
niezależne akty, takie jak pocałunki, dotknięcia, uściski i stosunek. Są one Zachowanie Marthy ocenił jako zadziwiającą kombinację agresywności
kojarzone zarówno z seksem, jak i z wieloma nieseksualnymi uczuciami i bierności.
i potrzebami. (Patrz tablica na str. 159) Na przykład uścisk może być A tak naprawdę to właśnie nie załatwione sprawy Marthy przeniknęły
związany z seksem, agresją, zemstą, złością czy rozżaleniem; każda z nie do jej pożycia intymnego. Uczucie złości walczyło o satysfakcję z potrze-
załatwionych spraw, która łączy się z tymi potrzebami, może więc ujaw- bami seksualnymi. Martha sądziła, że jej frustracja ma podłoże seksualne,
nić się w trakcie zbliżenia. Jeśli na przykład często tłumisz złość, może się że powstrzymywała seksualne impulsy, bo tylko z nich zdawała sobie
zdarzyć, iż tak bardzo dasz się ponieść chęci kąsania i ściskania partnera, sprawę. Pragnienia ciała popychały ją do skoncentrowania się na seksie,
że wyrządzisz mu fizyczną krzywdę. ale nie rozwiązane problemy wywoływały impulsy, które rywalizowały
Odpowiedni będzie tu przykład Hectora. Ów wysoko ceniący dom z seksualnymi. Martha miała przed sobą wybór: wybuchnąć złością lub
i rodzinę mężczyzna szczyci się tym, że nigdy nie kłóci się z żoną, mimo uprawiać miłość. Aby dobrnąć do końca aktu, musiała bardzo starannie
znacznych różnic w ich osobowościach i pewnych jej zwyczajów, które kontrolować złość. Czy można się zatem dziwić, że seks był mniej
bardzo go denerwują. Żona otwarcie mówi o swoich potrzebach, a Hector zadowalający?
— „jak przystało na prawdziwego gentlemana" — zawsze je spełnia. Podsumowując, należy stwierdzić, że to warunkowanie we wczesnych
Jednak w łóżku staje się bardzo agresywny. Zdaniem żony jego zachowa- latach życia nauczyło nas wykorzystywać seks do zaspokojenia nieseksu-
nie jest zbyt zapalczywe. Pewnej nocy Hector daje się ponieść „namięt- alnych potrzeb. A nie dokończone sprawy, które w trakcie aktu seksual-
ności" i jego uściski, kąsanie i „czułe" klapsy nieomal doprowadzają nego wypływają na powierzchnię, sprawiają, że cykl ten zostaje utrwalo-
partnerkę do utraty przytomności. ny. Zawsze, kiedy ciało i umysł koncentrują się na dwóch rywalizujących
Jest to oczywiście przykład ekstremalny. W większości przypadków ze sobą potrzebach i próbują zaspokoić je jednocześnie, współżycie in-
problemy nieseksualne nie ujawniają się w sposób aż tak drastyczny i ich tymne jest mniej przyjemne.
oddziaływanie pozostaje poza świadomością jednostki. W czasie zbliżeń Każde z zachowań przedstawionych w tabeli I wykorzystywać może-
mogą pojawiać się po prostu pomniejsze konflikty, podczas których nie- my dla zadowolenia siebie, zadowolenia naszego partnera lub dla jednego
seksualne i seksualne potrzeby rywalizują ze sobą o satysfakcję. W kon- i drugiego. I we wszystkich tych przypadkach motywy danego aktu mogą
sekwencji żadne z nich nie są całkowicie zaspokojone. Ostatecznym być seksualne bądź nieseksualne; może on wypływać z różnych potrzeb
rezultatem jest uczucie frustracji i zawodu; uczucie, że, choć technicznie i pobudek.
wszystko wypadło dobrze, czegoś zabrakło. Przypadek Marthy dobrze Należy pamiętać, że to samo zachowanie, takie jak całowanie czy
ilustruje tę kwestię. lizanie, może mieć wiele różnych znaczeń. Lizanie partnera pod pachą
158 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS DLACZEGO TO TRWA? 159

może znaczyć coś zupełnie innego niż lizanie małżowiny ucha, warg czy cie okazywać swych uczuć poza sypialnią, w trakcie zbliżenia będzie
odbytnicy, podczas gdy lizanie palców u nóg może mieć jeszcze inne miał wiele sposobności, aby swe uczucia wyrażać nie wprost. Niestety —
znaczenie. takie dawanie wyrazu emocjom nigdy nie jest w pełni satysfakcjonujące.
Po drugie, wymienione zachowania same w sobie nie muszą wcale Ulga, jaką przynosi seks, jest minimalna i nasze potrzeby będą pojawiać
mieć nieseksualnego znaczenia. Mogą one stymulować i zaspokajać za-
się jeszcze wielokrotnie, pobierając jako haracz swoją część seksualnej
równo seksualne, jak i nieseksualne potrzeby. Zazwyczaj podczas konta-
ktu intymnego nie związane z miłością fizyczną potrzeby tracą na zna- przyjemności.
czeniu i pozostają w tle. Tylko wtedy, gdy wychodzą na pierwszy plan, W związku z tym właściwie sformułowane pytanie winno brzmieć nie
odbierają nam część satysfakcji. tyle „Czy możliwe jest nadużywanie seksu?", ale raczej „Czy możliwe
Jest kilka przyczyn, dla których seks dostarcza nam możliwości do jest nie nadużywanie seksu?". Odpowiedź brzmi: Tak, jest możliwe, ale
ujawnienia tak wielu potrzeb. Po pierwsze, generalnie jest on aktywno- wymaga jasnego uświadomienia sobie wszystkich naszych potrzeb —
ścią nie wymagającą myślenia; na ogół nie analizujemy tego, co robimy. seksualnych i nieseksualnych. Musimy być pewni, że te z nich, które nie
Poza tym w ogniu namiętności nasze zahamowania słabną i potrzeby mają nic wspólnego z miłością fizyczną, znajdą zaspokojenie poza sy-
ciała wysuwają się na pierwszy plan. Sytuacja sprzyja temu, by nie
załatwione sprawy przedarły się na powierzchnię, ponieważ nasza kon- pialną, tak że w czasie kontaktów intymnych nie będą odgrywać istotnej
trola jest osłabiona. I wreszcie najważniejsze — każdy z aktów, które roli. Tylko wtedy seksualność może objawić się z pełną siłą. Tylko wtedy
składają się na seks, można łatwo połączyć z potrzebami nieseksualnymi, możemy doświadczać pełni należnej nam przyjemności i satysfakcji.
tak jak ilustruje to tabela I. To wszystko sprawia, że kontakty intymne są
idealną wręcz okazją do tego, aby ujawniły się wszystkie tłumione przez
TABELAI
nas uczucia, motywy i potrzeby.
W rzeczywistości wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu świadomi mo- NIESEKSUALNE POTRZEBY, KTÓRE MOGĄ BYĆ
żliwości istnienia nieseksualnych motywów zachowań seksualnych. Na- POWIĄZANE Z ZACHOWANIAMI SEKSUALNYMI
dajemy naszym kochankom miana stosowne do ich ulubionych aktywno-
ści — tego, który delikatnie dotyka i czule całuje, określamy mianem
czułego kochanka; tego, który lubi długo i gwałtownie spółkować, nazy-
wamy namiętnym, ten zaś, którego dotknięcia są mało delikatne, a uściski
zbyt mocne, zostaje nazwany agresywnym. Rzadko zastanawiamy się nad Zachowanie Motywy, potrzeby i pragnienia, które mogą być powiązane z zacho-
tym, że mogą istnieć nieseksualne przyczyny takich preferencji. Na przy- waniem
kład brutalny kochanek może być osobą pełną złości i wrogości, czuły —
osobą zależną od innych lub spragnioną czułości.
Dotykanie Możemy dotykać:
Oczywiście nie każdy, kto zdecydowanie wyróżnia pewne zachowania —delikatnie, co wynika z czułości lub chęci uspokojenia partnera
erotyczne, uprawia seks o charakterze nieseksualnym. Jednak jeśli prefe- —nieśmiało, ponieważ sami pragniemy uspokojenia
rencje te są wyjątkowo silne i zbliżenie nie przynosi satysfakcji, w grę —brutalnie, ponieważ jesteśmy źli
muszą wchodzić motywy nieseksualne. —zuchwale, chcąc podkreślić naszą dominację
Istotą sprawy jest to, że miłość fizyczna daje wiele możliwości do —gwałtownie, by wywołać strach lub ujarzmić
ujawnienia się tego, co nieseksualne. Kochanek, który nie potrafi otwar-
160 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS DLACZEGO TO TRWA? 161

Całowanie Pieszczoty Możemy oddawać się tym zachowaniom: — by


Masowanie sprawić przyjemność partnerowi — by zadać ból —
Możemy całować: Uściski by poczuć swą siłę i władzę — by przylgnąć do
—by okazać miłość i szacunek kogoś w poczuciu desperacji
—by ukoić zranione uczucia Możemy poddać się dotknięciom partnera: — z
—by złagodzić złość powodu samotności czy służalczości — ponieważ
—by uspokoić czujemy się bezradni i wykorzystywani — dla
—by wyrazić czułość i przywiązanie przyjemności
—by ukryć samotność i lęk
—by stymulować namiętność

Pocałunek może też być protekcjonalny —jak pocałunek w czoło,


Penetracja Możemy przystąpić do penetracji:
któremu towarzyszy poklepanie po głowie — lub upokarzający, gdy
ktoś całuje cię w miejscu i czasie, kiedy nie chcesz być pocałowany. — by poznawać — by dawać
przyjemność — by być blisko
partnera — by dominować — by
poniżać lub gwałcić — by
wywoływać ból — ze złości — by
Rozbieranie potwierdzić swą seksualność

Możemy rozebrać się:


—by wprawić kogoś w zakłopotanie lub go poniżyć
—by zmusić kogoś do zobaczenia czegoś, czego wolałby nie zobaczyć
—by nie dać innym sobą kierować
—by uzyskać potwierdzenie swej atrakcyjności Spółkowanie Możemy spółkować: — intensywnie,
powodowani namiętnością — gwałtownie ze
Możemy rozebrać kogoś: złości lub nienawiści — nieśmiało z powodu
—powodowani namiętnością lęku — w radości i ekstazie — desperacko z
—by się z nim kochać potrzeby przywarcia do kogoś — dziko, by
—ze złości stracić kontrolę nad sobą — ulegle, by ktoś nad
—z chęci sprowokowania go do czegoś nami panował lub by — uciekając w
—by go zranić lub poniżyć zapomnienie
—ze strachu
—by okazać swą siłę
ZAGROZENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ... 163

Rozdział XXI nione. Niestety, winą za to obarczać będziemy seks, ponieważ nie jeste-
śmy świadomi innych naszych potrzeb. Może się zdarzyć, że zaczniemy
kwestionować umiejętności i możliwości seksualne własne lub partnera.
Jak stwierdzono już wcześniej, musimy nauczyć się szukać prawdzi-
wych przyczyn naszych kłopotów poza sypialnią. Obarczanie winą siebie
lub partnera może jedynie zwiększyć nasz niepokój w czasie zbliżenia
i jeszcze bardziej zredukować przyjemność. Nikt nie będzie mógł w pełni
cieszyć się miłością fizyczną, jeśli opadną go wątpliwości na temat własne-
ZAGROŻENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ go dostosowania seksualnego.
W SEKSIE UPRAWIANYM Z
SŁABNĄCE ZAINTERESOWANIE SEKSEM
POBUDEK NIESEKSUALNYCH
Jeśli nieseksualne motywy mają wpływ na nasze życie seksualne, zain-
teresowanie miłością fizyczną słabnie na poziomie: krótko- i długotrwa-
łym. Najpierw rozważmy efekt natychmiastowy. Według jednego z do-
gmatów psychologii behawioralnej, im więcej przyjemności dostarcza
dany akt, tym bardziej skłonni jesteśmy, by przy następnej sposobności
ten akt powtórzyć, a im mniej jest on przyjemny, tym mniejsze szansę, że
będziemy chcieli jeszcze raz go doświadczyć. I tak, kiedy ukryte potrzeby
odbierają nam przyjemność seksualną, będziemy mniej skłonni do sko-
Być może myślisz teraz: „Czy naprawdę uprawianie seksu dla ukrytych rzystania z następnej okazji uprawiania miłości (co jeszcze nie oznacza,
nieseksualnych przyczyn jest aż takie złe? Może rzeczywiście moje życie że rodzajowi ludzkiemu grozi zagłada).
erotyczne nie układa się tak wspaniałe, jak mogłoby być, ale co z tego?" Oczywiście, nawet wykorzystywany do nieseksualnych celów seks
Gdyby pomniejszona przyjemność była tu jedynym efektem, można by dostarcza pewnej przyjemności. Jest mało prawdopodobne, że poddamy
zaakceptować twój punkt widzenia. Jednak seks z pobudek nieseksu- się zupełnie po kilku przeciętnych aktach. Jednak zainteresowanie seksu-
alnych stwarza dodatkowe problemy, które oddziałują na jednostkę, na alne bez wątpienia zmaleje. Utrata zainteresowania aktywnością, która
parę, na wzajemne relacje partnerów i na ich życie seksualne. Najpierw nie przynosi spodziewanej przyjemności i satysfakcji, jest czymś zupeł-
rozważmy, jak nieseksualne motywy wpływają na współżycie intymne: nie naturalnym. To krótkotrwałe zmniejszenie entuzjazmu często prze-
1) przyjemność i satysfakcja seksualna maleją; 2) zainteresowanie miło- chodzi nie zauważone. Zazwyczaj mamy na podorędziu wiele gotowych
wymówek — ból głowy, ból krzyża, praca biurowa, brak nastroju —
ścią fizyczną słabnie; 3) zahamowane zostaje dojrzewanie seksualne.
i akceptujemy je, jako naturalny rytm wydarzeń, jako chwilową prze-
szkodę w uprawianiu seksu.
ZMNIEJSZONA PRZYJEMNOŚĆ I SATYSFAKCJA Jeśli mamy dość odwagi, przyznajemy się sami przed sobą, czym są
Ciało i umysł nie mogą koncentrować się na dwóch nie związanych ze owe wymówki: racjonalizacją słabnącego zainteresowania miłością fizy-
sobą potrzebach i zaspokajać je równocześnie. Jeśli seks wykorzystywa- czną. Jeśli jednak chcemy nadal unikać prawdy, przyczyn doszukujemy
ny jest w celu zaspokojenia jakiejkolwiek nieseksualnej potrzeby uczu- się w rosnącym stażu związku („Czegóż ty chcesz? Sypiamy ze sobą od
ciowej, zmniejszenie fizycznej przyjemności i satysfakcji jest nieunik- ponad dziesięciu lat. Nic dziwnego, że to nie jest już tak ekscytujące").
164 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZAGROŻENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ... 165

Właśnie wtedy pary popadają w rutynę cotygodniowych lub comiesię- że nie potrafią uczynić zadość swym pragnieniom seksualnym i w końcu
cznych zbliżeń, za naturalne uważając, iż seks staje się mniej ekscytujący, zaprzestają prób. W rzeczywistości, nie udaje im się za pomocą seksu
gdy mija pierwsze nim zauroczenie i gdy partnerom przybywa lat. A jest uzupełnić swych braków emocjonalnych. Owszem, powinni zaniechać
wręcz przeciwnie — w miarę, jak nabieramy doświadczenia i pewności prób — ale nie zaspokajania swych potrzeb seksualnych, tylko nieseksual-
siebie, a jednocześnie pozbywamy się zahamowań, miłość fizyczna po- nych za pomocą miłości fizycznej.
winna być coraz bardziej ekscytująca i satysfakcjonująca. Entuzjazm Rozważmy przypadek naszego niedoszłego klienta. Miał trzydzieści
seksualny może wzrastać i trwać aż do bardzo późnego wieku. Nie może- cztery lata i chciał poddać się terapii, gdyż był pewien, że boryka się
z poważnym problemem natury seksualnej. Nie wiedział dokładnie na
czym on polega, ale coś musiało być z nim nie w porządku, skoro „nie
mógł dorównać swemu ojcu".
Zdumionym słuchaczom relacjonował następujący incydent:
„Byliśmy z wizytą u moich rodziców. Oboje są już na emeryturze. Po
obiedzie obaj przeszliśmy z ojcem do pokoju dziennego. Gdy moja żona
weszła, by zaserwować drinki, ojciec z podziwem wyraził się o jej se-
ksownej sukience i zgrabnych pośladkach. Roześmiała się i kokieteryjnie
odpowiedziała: «Posłuchajcie tylko tego podrywacza. Myślałam, że je-
steś za stary, by zauważać takie rzeczy». Ojciec uśmiechnął się i odparł:
«Och, mógłbym cię jeszcze niejednym zaskoczyć. Nie daj się zwieść
siwym włosom. Jestem tak samo aktywny, jak twój młody byczek».
No cóż, Marge i ja spojrzeliśmy na siebie i powiedzieliśmy: „Zakłada-
my się?" I już za chwilę każde z nas stawiało dziesięć dolarów o to, która
para częściej uprawia seks. Oboje z żoną uważaliśmy, że skoro plasujemy
się powyżej średniej krajowej, to nie możemy przegrać. Gdy pieniądze
leżały już na stole, Marge ostrzegła ojca, by powiedział prawdę, bo ona
zamierza zapytać mamę. «Wiem, że mama powie, jak jest. Nie ma
Właśnie rozmawiałem z matką. Powiedziała, że raz w tygodniu męskiego ego, które by jej w tym przeszkodziło».
powinno ci wystarczyć. Do tej pory uważałem to wszystko za żart. Potem mój ojciec rzekł:
«Nie odezwę się już ani słowem. Niech Celesta wam powie». I zawołał
my zatem zaakceptować bezkrytycznego przypisywania pogarszającej w kierunku kuchni: «Celesto! jak często siękochamy?»
się jakości współżycia stażowi związku, brak bowiem satysfakcji wynika Po chwili matka odkrzyknęła: «Mam powiedzieć głośno? Co to w ogó-
raczej z obciążania miłości fizycznej nieseksualnymi potrzebami. Jeśli le za rozmowa?»
jest ona od nich wolna, entuzjazm pozostaje niezmienny tak długo, jak Ojciec poprosił: «Powiedz, kochanie. Później ci wszystko wyjaśnię».
długo pozwala na to sprawność organizmu. Usłyszeliśmy nieśmiałą, ledwie słyszalną odpowiedź: «No cóż, ostatni
Ci, którzy wykorzystują miłość fizyczną do zaspokojenia nieseksual- miesiąc miał trzydzieści dni, więc trzydzieści razy. (Po pauzie). Co naj-
nych potrzeb, nigdy po zbliżeniu nie czują się usatysfakcjonowani. Sądzą, mniej'!»
ZAGROŻENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ... 167
166 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Nie było nam żal tej dychy na głowę, ale wprost nie mogliśmy w to intelektualnej, emocjonalnej czy duchowej wymaga samodzielności i po-
uwierzyć. Postanowiliśmy porozmawiać z mamą. Powiedziała nam: znania swych możliwości. Aby osiągnąć dojrzałość w danej dziedzinie
«Tak, jesteśmy już dosyć starzy, ale wiecie, że ojciec jest w tym bardzo życia, musimy doświadczać wszystkich jej aspektów i badać je. Czy nie
(czerwieni się) dobry. Zresztą, w naszym wieku człowiek korzysta powinniśmy czynić podobnie z naszą seksualną naturą?
z przyjemności, kiedy tylko może. Kto wie, jak długo to potrwa!»" Miłość fizyczna nie może oczywiście być wyjątkiem; powinniśmy
Należy tu zdać sobie sprawę z pewnego faktu. Każdej aktywności, doświadczyć jej i przebadać jak najpełniej. Dopóki naszymi zachowania-
która dostarcza coraz mniej przyjemności i satysfakcji, oddajemy się mi seksualnymi kierują motywy nieseksualne, nie jest to jednak możliwe.
rzadziej, w końcu porzucając ją zupełnie. Seks nie jest tu wyjątkiem! Pierwszym krokiem do dojrzałości seksualnej jest oczyszczenie miłości
Pozwalając, by nieseksualne motywy kierowały naszym życiem seksual- fizycznej z tego typu obciążeń, gdyż czynią ją one podobną do góry
nym, przyspieszamy ten proces. lodowej: w jednej dziesiątej obejrzanej, przebadanej, cieszącej oczy;
w dziewięciu dziesiątych niewidocznej, niezbadanej i obcej. Tak długo,
ZAHAMOWANE DOJRZEWANIE SEKSUALNE jak nie zaspokojone potrzeby emocjonalne stoją na przeszkodzie ujaw-
Dojrzałość seksualna to jeszcze jeden z tych niejasnych terminów, mogą- nieniu się prawdziwej seksualności, nigdy nie poznamy pełni naszej
cych oznaczać prawie wszystko — od „posiadania sprawnych narządów seksualnej natury.
seksualnych" aż do „wiedzy, jak używać ich, jak profesjonalista". W rze-
czywistości, dojrzałość seksualna jest nie tyle stanem, co postawą czy ODDZIAŁYWANIE NA PARĘ
procesem — nieustannym stawaniem się.
Seks o podłożu nieseksualnym ma negatywny wpływ na długotrwały
Nikt nie jest seksualnie dojrzały — dąży tylko do tego, by się takim
stać. Dojrzałość seksualna nie jest czymś, co pojawia się wraz z owłosie- związek dwojga ludzi, gdyż: 1) utrudnia emocjonalny wzrost partnerów,
niem łonowym czy zawarciem związku małżeńskiego. Jest to długotrwały 2) przeszkadza w osiągnięciu bliskości; tworzy dystans, 3) wywołuje
proces, który wymaga czasu, wysiłku, energii i — przede wszystkim — zazdrość i żal oraz 4) przeciwdziała dogłębnemu poznaniu i rozwojowi
myślenia i samoświadomości. Niezbędnym czynnikiem jest tu chęć seksualności.
zastanawiania się nad tym, co robimy w łóżku, w kontekście potrzeb Utrudnianie wzrostu emocjonalnego
własnych i potrzeb partnera, naszych osobowości, reakcji i odczuć. Emocjonalnie dojrzałe jednostki potrafią rozpoznawać i zaspokajać swoje
Dojrzałość seksualna wiąże się też z chęcią poznawania własnej seksu-
potrzeby. Aby osiągnąć ten poziom dojrzałości, trzeba być tych potrzeb
alności, wyznaczania sobie celów, poszerzania horyzontów i pełnego
świadomym, nauczyć się otwarcie je wyrażać i szukać efektywnych, saty-
doświadczania nieskończonych możliwości, jakie kryją się w miłości fi-
zycznej. Oznacza ustanowienie indywidualnych obszarów komfortu, sfakcjonujących sposobów ich zaspokojenia.
własnych ograniczeń i odpowiadających nam częstotliwości oraz formo- Wykorzystywanie seksu do uzupełnienia emocjonalnych braków ha-
wania niezależnych sądów na temat każdego doświadczenia. Wymaga też muje proces dojrzewania. Jeśli nieseksualne potrzeby uczuciowe pozo-
przyjęcia odpowiedzialności za własny rozwój seksualny. stają ukryte i powiązane z zachowaniami seksualnymi, para próbuje po-
Zauważmy, że wypowiedziane przez nas prawdy dotyczące dojrzało- przez seks rozwiązywać wciąż te same problemy. Nie nabywa umiejętno-
ści seksualnej dokładnie pokrywają się z tym, co według psychologów ści stawiania czoła uczuciowym kłopotom, tylko przenosi je do sypialni;
decyduje o dojrzałości w innych sferach życia. Osoby dojrzałe emocjo- hamuje w ten sposób swój rozwój emocjonalny, który można osiągnąć
nalnie mają wysoką samoświadomość, podejmują ryzyko, by poznać tylko poprzez wspólne pokonywanie rzeczywistych trudności. Ich zwią-
same siebie, potrafią formułować niezależne sądy. Osiąganie dojrzałości zek pozostaje na tym samym infantylnym poziomie.
168 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZAGROŻENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ... 169

Nie znaczy to, że te związki w ogóle się nie rozwijają i nie dojrzewają, ksualny i wciąż ukrytym problem emocjonalnym. Oczywiście na tym się
ale raczej, że brakuje w nich równowagi. Relacje między partnerami — nie kończy.
bliskie i dojrzałe w pewnych sferach — są zadziwiająco odległe, nace- Z czasem uczucie rozżalenia stanie się też udziałem tego z partnerów,
chowane egocentryzmem i infantylizmem w innych. Wiele z przypad- którego przeżycie było wolne od potrzeb nieseksualnych. Jest to szcze-
ków opisywanych w tej książce" to przykłady takich właśnie związków. gólnie prawdopodobne wtedy, gdy jego towarzysz kieruje się takimi
pobudkami, jak złość czy chęć poniżania, lub też unika bliskości. W tych
Tworzenie dystansu emocjonalnego
przypadkach zdrowszy partner może poczuć się traktowany przedmioto-
Nieseksualny seks w dwójnasób ogranicza szansę osiągnięcia bliskości.
wo, wykorzystywany lub niedostosowany seksualnie.
Po pierwsze, każde wspólne przyjemne przeżycie zbliża ludzi do siebie.
Jeśli w ten spędzany razem czas wkraczają nieuświadomione motywy Nawet jeśli obie osoby uprawiają seks z pobudek nieseksualnych,
postępowania, intymność staje się nieosiągalna, a przyjemność — mini- może pojawiać się zazdrość i żal tworząc dodatkowe problemy. Nie ma
malna. Pomyślcie o lunchach biznesmenów, którzy nie tyle chcą coś zjeść dwojga ludzi, którzy wykorzystywaliby seks w ten sam sposób i dla
w miłym towarzystwie, co załatwić przy tej okazji kilka spraw. Czy takie zaspokojenia tych samych nieseksualnych potrzeb. Kiedy jedno z partne-
rów czerpie z seksu zadowolenie, drugie nie; gdy jedno jest usatysfakcjo-
doświadczenie może być dla nich zadowalające? Często nie cieszy ich ani
nowane, drugie czuje się wykorzystywane. Jedynym skutecznym rozwią-
posiłek, ani towarzystwo. I tak samo jest z wypływającym z nieseksual-
zaniem jest wspólne rozpracowanie problemu. (Znaczenie takiego roz-
nych pobudek seksem. Przyjemne z natury doświadczenie traci w takim
wiązania omówimy w rozdziale poświęconym terapii).
przypadku swą moc wiązania ludzi ze sobą. Jedno lub oboje z partnerów
czuje się sfrustrowane, lecz najczęściej o tym nie rozmawiają. Ponieważ Hamowanie rozwoju seksualnego
nie dzielą się swymi uczuciami, rośnie w nich poczucie osamotnienia Są dwie główne przyczyny, dla których nieseksualny seks hamuje pozna-
i tworzy się dystans. wanie seksualności.
Po drugie, omawianie rzeczywistych problemów, potrzeb czy konfli- 1. Potrzeby nieseksualne, które przenikają do sypialni, nie dopuszczają
któw — i szukanie satysfakcjonujących obie osoby rozwiązań — zbliża do ujawnienia się w pełni erotycznych odczuć, impulsów i pragnień. Nie
partnerów do siebie. Jeśli jednak wykorzystują oni seks do łagodzenia zaspokojone potrzeby emocjonalne odciągają uwagę i energię od tych
własnych wewnętrznych konfliktów, ich prawdziwe problemy i potrzeby o charakterze seksualnym. W ten sposób impulsy seksualne nie mogą się
nigdy się nie ujawniają. Każde z partnerów samo boryka się ze swymi nie w pełni ujawnić i poznajemy je w niewielkim tylko stopniu.
werbalizowanymi potrzebami i nie mając silnego emocjonalnego konta- Jeśli potrzeby nieseksualne nie znikają z sypialni, nasza seksualna
ktu z drugą osobą, czuje się coraz bardziej osamotnione. natura pozostaje nierozpoznana, nie rozwija się i nie możemy w pełni się
Wywoływanie zazdrości i żalu nią cieszyć. Nigdy nie poznamy rzeczywistej głębi ludzkiego seksualne-
Zazdrość — popularny efekt uboczny nieseksualnego seksu — najczę- go doświadczenia. Nie docieramy nawet do połowy drogi i sądzimy, że ci
nieliczni, którzy twierdzą, iż osiągają ekstazę, po prostu przesadzają.
ściej pojawia się wtedy, kiedy jedno z partnerów ma poważne problemy
z ukrytymi potrzebami emocjonalnymi, podczas gdy drugie jest stosun- 2. Seksualne poszukiwania, wymagają ryzyka. Im więcej zmysłowej
kowo od nich wolne. Nieszczęśliwy partner będzie czerpał z seksu coraz przyjemności i satysfakcji osiągasz, tym chętniej będziesz je podejmo
mniej zadowolenia i stanie się zazdrosny o przyjemność drugiej osoby. wał. Dlaczego? Jedno niepowodzenie wtedy, gdy miłość fizyczna dostar
Takie pary często kłócą się o to, kto wykonuje w łóżku więcej „pracy" cza wiele zadowolenia, nie będzie katastrofą. Jednak jeśli satysfakcja jest
i kto powinien komu sprawiać przyjemność. Wkrótce stają przed podwój- minimalna, ryzykowanie czegokolwiek jest jak stawianie na szali wszy
nym problemem: zazdrością, która ujawnia się jako konflikt pseudose- stkiego. Niepowodzenie jawi się jako całkowita klęska.
170 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZAGROŻENIA, JAKIE KRYJĄ SIĘ... 171

Wydawałoby się, że jest zupełnie przeciwnie: dlaczego mając tak mało źródle przyjemności i wzajemnego poznania, ale na neurotycznych potrze-
satysfakcji, nie zaryzykować i nie poszukać czegoś bardziej zadowalają- bach, które sterują zachowaniami seksualnymi. Partnerzy tracą żyłę złota
cego? Ponieważ zgodnie ze swą naturą wolimy to, co znane i bezpieczne. — i siebie nawzajem! Nigdy nie zdobędą wiedzy o emocjonalnych i se-
Rozważmy przypadek pracującego człowieka, który ledwie wiąże koniec ksualnych potrzebach osoby, z którą dzielą łoże.
z końcem. Jego jedyne przyjemności życiowe to skrzynka piwa na ty-
dzień i krótki urlop na Florydzie. Nie chciałby jednak z tego zrezygno- WPŁYW NA JEDNOSTKĘ
wać i zaryzykować podjęcia nowej pracy, nawet gdyby dawała ona szan-
Osoby, które żyją w pojedynkę, może mówią teraz: „Dlaczego miałbym
sę na lepszą przyszłość. Piwo i podróż są pewne. Przyszłość w nowej
się zastanawiać nad ukrytymi motywami i znaczeniami seksu? Ja po
pracy nie jest.
prostu się bawię!" Chcielibyśmy przypomnieć im, że wszyscy żyjący
I tak jak ludzie nie mający pieniędzy nie podejmą ryzyka finansowego,
w małżeństwie ludzie byli kiedyś w ich sytuacji i że właśnie taka postawa
tak pary osiągające niewielką satysfakcję ze współżycia unikają ryzyka
i taki brak wyczulenia na nadużywanie miłości fizycznej jest przyczyną
seksualnego. W swoich wysiłkach utrzymania tej namiastki, którą mają,
problemów seksualnych w późniejszym związku. Znakomita większość
wyolbrzymiają problem i wyobrażają sobie, że stracą wszystko, jeśli
populacji uważając, że przyjemność seksualna to coś, co się nam należy,
nowe doświadczenie nie przyniesie im satysfakcji. W ten sposób seksual-
nigdy nie zdobywa się na dokładną analizę swojego życia seksualnego
na sfera ich relacji pozostanie nierozpoznana i zadowolenie będzie mini-
i poglądów na temat seksu. (Jeśli ignorancja to taka wspaniała rzecz,
malne.
dlaczego tak mało ludzi osiąga satysfakcję seksualną? Dlaczego poradniki
Efektem uprawiania nieseksualnego seksu jest powstanie pseudose-
o tematyce erotycznej cieszą się tak wielkim powodzeniem?)
ksualnego związku. Pożycie erotyczne pary nie jest oparfejna
Niezależnie od tego, czy jednostka jest samotna, czy żyje w małżeń-
seksie
stwie, uprawianie nieseksualnego seksu wywiera na nią ogromny wpływ.
jako
Ponieważ jest on podobny do omówionego wcześniej oddziaływania na
parę, opiszemy go tutaj w skróconej formie.
Hamowanie wzrostu seksualnego
Gdy ukryte potrzeby emocjonalne sterują zachowaniem seksualnym, nie
można doświadczać pełni przyjemności. To z kolei sprawia, że jednostka
boi się poznawania swej seksualności i podejmowania ryzyka rozwoju.
Hamowanie wzrostu emocjonalnego
Zintegrowane wewnętrznie jednostki są świadome swych potrzeb emo-
cjonalnych. Nauczyły sieje akceptować i zaspokajać.
Natomiast osoby, które przyzwyczaiły się do wykorzystywania seksu
/ /// / II I W w celu „zaspokojenia" nieseksualnych potrzeb, nigdy nie nauczą się po-
trzeb tych akceptować, wyrażać i radzić sobie z nimi w konstruktywny
sposób. W rezultacie owe emocjonalne pragnienia nie przystają do wyob-
„Chcesz wiedzieć, jaki jestem naprawdę? I co powiesz na to?" rażenia o sobie i stają na drodze do samopoznania. Jednostka może pozo-
stawać dla samej siebie obcym człowiekiem.
172 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Nieseksualny seks stwarza dystans


Seks uprawiany z pobudek nieseksualnych utrudnia, a nawet uniemożli-
wia, prawdziwy kontakt emocjonalny, tworząc oparty na neurotycznych
potrzebach pseudozwiązek. Może też prowadzić do wymuszonych mał- CZĘŚĆ TRZECIA
żeństw lub utrwalać neurotyczny związek, który powinien przestać ist-
nieć (patrz rozdział o buncie).
Podsumowując, możemy stwierdzić, że reperkusje uprawiania niese-
ksualnego seksu sięgają daleko poza sypialnię i mogą poważnie wpływać
na wszelkie aspekty naszego związku erotycznego i równowagi emocjo-
nalnej. Jeśli nasze życie seksualne traktujemy jako coś, co samo powinno
CZYM JEST
się ułożyć i nigdy nie poświęcamy mu zbyt wielkiej uwagi, zaniedbujemy
kluczowy aspekt naszej natury. Pozbawiamy się w ten sposób możliwości SEKSUALNY SEKS
odkrycia pełni własnego potencjału seksualnego, tracąc wiele z radości
życia.
SEKSUALNY SEKS — CO TO WŁAŚCIWIE JEST? 175

Rozdział XXII etapie aktu będziesz czuł, że twoje ciało i umysł przekroczyły swe natu-
ralne i duchowe możliwości; rozpalisz się w paroksyzmie rozkoszy. Gdy
ciało spręży się i rozluźni w nie kontrolowanym spazmie przyjemności,
będziesz pewien, że przekroczyłeś granice własnego ja, granice rzeczywi-
stości, że dotarłeś do krańca wszechświata. Twoje ciało i umysł splotą się
z ciałem i umysłem partnera; każdy mięsień będzie drgał, każdy nerw
wibrował przyjemnością.
Tak, możesz czuć, że coś tobą zawładnęło i nie panujesz nad sytuacją.
SEKSUALNY SEKS — CO TO Lecz gdy drżenie ciała stanie się mniej intensywne, poczucie spokoju,
WŁAŚCIWIE JEST? łagodna radość i satysfakcja stopniowo zajmą miejsce crescenda spa-
zmów. A kiedy ty i twoja kochanka opadacie na łóżko, każde z was wie,
gdzie było drugie. Oboje dzieliliście to doświadczenie.
Seksualny seks nigdy nie jest nudny. Zawsze istnieje jeszcze jedna
możliwość, jeszcze jedno włókno nerwowe, jeszcze jeden skurcz mięśni;
zawsze można odkryć nowe odczucie, nową głębię, w którą możecie się
Jak wygląda seks, gdy nieseksualne potrzeby nie wkraczają już do sypial- zanurzyć. Każda podróż otwiera inne zakątki umysłu i ciała, dodając
ni? Przede wszystkim jest dużo wspanialszy niż większość ludzi uważa nowy wymiar relacjom partnerów. I właśnie tym jest seksualny seks:
za możliwe; przyjemność seksualna zdaje się zwiększać stukrotnie. Przy- poznawaniem nieograniczonej różnorodności twojego wewnętrznego do-
pomnij sobie najlepsze zbliżenie, jakie kiedykolwiek przeżyłeś. Twój świadczenia. Panujesz nad sytuacją, bo ty decydujesz, czy i kiedy masz
partner był doskonały; ty także; oprawa, nastrój i przebieg aktu były ochotę na seks. Natomiast gdy doświadczenie już się rozpoczyna, tracisz
fantastyczne. Seksualny seks potrafi być jeszcze lepszy! kontrolę nad tym, co się dzieje, porwany przez podniecenie i intensyw-
Kiedy uprawiasz seks z pobudek czysto seksualnych cała energia ność odczuć. Dajesz upust temu, co seksualne; pozwalasz, by ujawniły się
i uwaga kieruje się ku jednemu celowi: przyjemnym odczuciom. Znikają seksualne impulsy i poddajesz się ich naturalnej pulsacji.
rozpraszające uwagę konflikty wewnętrzne oraz nie zaspokojone potrze- Kiedy doświadczenie się kończy, pozostaje w tobie świadomość potęgi
by emocjonalne, które byłyby przeszkodą w poddaniu się impulsom se- seksu, potęgi własnej i twego partnera. Doświadczasz niezwykle silnego
ksualnym i w poszukiwaniu satysfakcji. Odbywa się to tak, jak zaproje- poczucia bliskości, jedności i pokoju, który pochodzi z przeżycia konta-
ktowała natura, bez nieseksualnych obciążeń. ktu z głębią własnego jestestwa i jestestwa drugiej osoby. Czujesz się,
Seksualny seks jest radosną sprzecznością. Czujesz, że jesteś wolny jakbyś przekroczył granice, pokonał bariery i docierając głęboko do środ-
i panujesz nad sytuacją, a jednocześnie poddajesz się temu, co się dzieje ka, wydostał się na zewnątrz siebie. Otarłeś się o takie obszary w sobie i w
i nie pragniesz tego kontrolować. Poczucie swobody i panowania nad twoim partnerze, o których nie wiedziałeś, że istnieją. Odwiedziłeś swoje
sytuacją wynika z wolności od nieseksualnych wpływów. Idziesz z kimś najgłębsze „ja" i przekonałeś się, że było to miłe, podniecające i radosne.
do łóżka dlatego, że tego chcesz, a nie dlatego, że jesteś smutny, złaknio- Odkryłeś swą seksualną naturę. Teraz poznawaj ją ku swemu zadowole-
ny uczucia czy znudzony. A jednocześnie, gdy już zostanie zainicjowany niu.
seks, poczujesz, że porywa cię potężna siła, która pcha cieku osiągnięciu Nikt nie jest w stanie stwierdzić, jaki będzie dla ciebie seksualny seks.
spełnienia — pochłania cię ogrom seksualnych odczuć i impulsów, z któ- Tylko ty możesz wiedzieć, w jaki sposób twoje ciało i umysł wspólnie
dążą do osiągnięcia satysfakcji seksualnej. To doświadczenie jest różne
rych każdy przynosi więcej przyjemności niż poprzedni. Na każdym
SEKSUALNY SEKS — CO TO WŁAŚCIWIE JEST? 177
176 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

dla każdego z nas. Ale nie możesz się pomylić — kiedy poznasz seksual- „Było tak, jakby mój partner był ludzką rakietą i jakbyśmy pokonywali
ny seks, nie będziesz miał wątpliwości, że to właśnie to! Będziesz wie- niezmierzone przestrzenie. Im bardziej czułam jego namiętność, tym szybciej
wszystko przelatywało obok nas. Martwiłam się, czy kiedykolwiek wrócę na
dział, że doświadczyłeś miłości fizycznej w jej najwspanialszej postaci,
ziemię. Nigdy czegoś takiego nie przeżywałam".
nie skrępowanej przez nieseksualne potrzeby.
„Nie ma słów, które mogłyby to opisać. To było dziwne i ekscytujące; po
prostu nie z tej ziemi. Było tak, jakbyśmy zagłębiali się w ciemne otchłanie,
JAK TO OSIĄGNĄĆ?
tuląc się do siebie i kochając zgodnie z naszymi pragnieniami. To było bardzo
Czy każdy może doświadczać seksualnego seksu? Tak, jest to możliwe ekscytujące i niesamowite. Potem zdałem sobie sprawę, że zanurzam się w
dla każdego człowieka. Jednak trzeba zdać sobie sprawę, że oczyszczenie siebie, w mój umysł. Nie potrafię inaczej tego opisać". Nie ulega
własnego życia seksualnego z nieseksualnych potrzeb wymaga czasu, wątpliwości, że te jednostki i pary nadal będą decydowały się na
wysiłku i odwagi — odwagi, by stawić czoło własnym emocjonalnym różnego typu doświadczenia, które dostarczają im ogromnej przy-
brakom, wysiłku i cierpliwości, by przepracować i rozwiązać problemy jemności i satysfakcji. Nastąpiła bowiem znacząca zmiana w ich nasta-
oraz zaspokoić swe potrzeby. wieniu wobec seksu.
Potem, gdy pozbędziesz się już bagażu nieseksualnych problemów, „Nie wiem, co robiliśmy, w łóżku do tej pory, ale to nie mógł być seks.
przychodzi pora, by jeszcze raz odwołać się do swojej odwagi — wiele Przepaść dzieli «teraz» od «wtedy»".
par zaskoczonych jest ogromną siłą, jaka tkwi w miłości fizycznej. Zda- „Przedtem może raz na dwadzieścia razy seks to były prawdziwe fajerwerki.
Teraz jest tak osiem — dziesięć razy na dwadzieścia. Moje życie seksualne
rza się, że kochankowie są nieco przestraszeni, gdyż nigdy wcześniej nie
tak bardzo się zmieniło".
dotarli do głębi swej seksualności. Mimo początkowego niepokoju, czy-
„Za każdym razem jest inaczej. Raz mam wrażenie, że moje ciało jest jak
sta radość z nowego doświadczenia zachęca większość ludzi do spróbo-
gigantyczne serce bijące w rytm przyjemności. Innym razem czuję się jak
wania jeszcze raz — i to szybko. Poniższe komentarze są dosyć typowe:
ogromny członek, który pulsując jak oszalały tymi wszystkimi wrażeniami,
„Co za przeżycie! Trochę się obawiałem; czułem, że coś mnie porywa. Nie wytryskuje nasieniem... To jest fantastyczne..."
wiedziałem, co się dzieje. Byłem zdumiony, że seks może mieć taką moc".
„Żadne z nas nie może powiedzieć, jak odczuwa to drugie, ale myślę, że
„Nie wiem, co tak naprawdę się stało. To uczucie wciąż rosło i rosło. Tak, wiemy to bez słów. Tak dobrze być autentycznym. Czasem mam dziwne
jakby porwała mnie ze sobą ogromna fala. To coś owładnęło mną. Byłem uczucie, że gdybym powiedziała o tym komuś, wszystko bym straciła. Tak
bezradny. Mogłem tylko za tym podążać. Odczuwałem pewien lęk, ale to jakbym miała jakiś sekret, którym strasznie chcę się podzielić, ale nie mogę,
było fantastyczne. Nie mogę się doczekać, kiedy to się znów wydarzy". „Jakie bo to już nie będzie to samo".
to było? Trochę szalone, trochę przerażające, ogromnie podniecające i „To dobre pytanie. To jakby zawsze takie samo wspaniałe uczucie, choć
intensywne. Naprawdę nie ma sposobu, żeby to opisać, to było po prostu wszystko jest inne, zupełnie inne. Czuję się tak, jakbym za każdym razem był w
świetne". nowym miejscu, które jednak ma coś wspólnego z poprzednimi". , Już nie boję
„Po osiągnięciu orgazmu poczułam się zagubiona. Tak, jakbym musiała od się uprawiać seksu tak często, jak tego chcę. Przedtem powstrzymywałam się,
nowa zebrać się w sobie. Oddałabym wszystko, aby seks zawsze był tak bo myślałam, że to może mi się znudzić. Teraz wiem, że się
wspaniały, tak intensywny". powstrzymywałam, bo byłam znudzona. Zmuszanie się do ograniczenia zbliżeń
„I sądzicie, że to się znów wydarzy!? Miałem wrażenie, że przechodzę sprawiało, że wydawały się one bardziej interesujące". Wyeliminowanie z
ogromny przełom! Tak jakbym przechodził jakąś granicę, po przekroczeniu własnego życia seksualnego nieseksualnych obciążeń przynosi też inne
której będę mógł uprawiać dojrzały seks". nagrody. Podajemy tu kilka najczęściej wspomina-
178 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS SEKSUALNY SEKS — CO TO WŁAŚCIWIE JEST? 179

nych efektów ubocznych wraz z komentarzami pochodzącymi od par, „Tak, seks jest teraz dużo przyjemniejszy, a my — lepsi. Staliśmy się sobie
które ich doświadczyły. bliżsi, lepiej się poznaliśmy. Zanim pójdziemy do łóżka, rozmawiamy. I to
jest najważniejsze".
Pogłębiona więź pomiędzy partnerami
Podsumowując, chcemy powiedzieć, że każdy może osiągnąć seksual-
„Na początku byłem pewien, że się mylicie. Myślałem, że jeśli będziemy
ny seks — wymaga to tylko wysiłku i chęci, by poznać samego siebie
okazywać sobie więcej czułości poza sypialnią, współżycie stanie się puste
i zmierzyć się ze swoimi problemami, a także by poznać partnera i jego
i pozbawione głębi. Od kiedy jednak jesteśmy dla siebie bardziej czuli nie
seksualne oraz nieseksualne potrzeby. Ceną jest twój wysiłek, czas oraz
tylko w łóżku, seks stał się dużo przyjemniejszy. Ale najważniejsze, że jeste-
odrzucenie starych nieefektywnych sposobów radzenia sobie z kłopota-
śmy dla siebie mili i kochający poza sypialnią. To jak drugi miesiąc miodowy,
mi. Jednak profity, jakie otrzymujesz w zamian, warte są tej ceny. Jak
który zdaje się nie mieć końca".
pokazały powyższe cytaty, o niebo lepsze współżycie seksualne to tylko
„Relacje między nami całkiem się odmieniły. Ustały nasze ciągłe kłótnie. Nie
początek.
chodzimy ciągle podminowani i bardzo się z tego cieszymy. A seks jest o nie-
bo lepszy!"
Rozwój i nowe odkrycia
„Warto było, choćby ze względu na to, co zyskaliśmy w seksie. Ale jeszcze
bardziej cieszy mnie przemiana, jaka dokonała się w moim wnętrzu. Czuję, że
postępuję w zgodzie ze sobą, tak jakbym po raz pierwszy w życiu pokochała
samą siebie. Już nie muszę nikomu niczego udowadniać — nawet sobie — ani
w łóżku, ani poza nim".
„Zmieniłem się. Ona się zmieniła. Albo też odkryliśmy w sobie cechy, któ-
rych istnienia nawet nie podejrzewaliśmy. Myślę, że ukrywaliśmy w sypialni
mnóstwo naszych problemów..."
„Możecie mi wierzyć lub nie, ale cudowne pożycie erotyczne to najmniejsza
z naszych korzyści. Od kiedy przestaliśmy za pomocą seksu uciekać od nudy,
staliśmy się innymi ludźmi. Robimy tyle ciekawych rzeczy i znaleźliśmy tak
wiele nowych zainteresowań, że nasi starzy przyjaciele nie mogą nas poznać.
I zabawne, mamy teraz więcej czasu na seks, a nie mniej — jak się spodzie-
waliśmy".
Pogłębiona intymność
„Teraz, kiedy uprawiamy prawdziwy seks, czy też jak tam się to nazywa,
jesteśmy sobie dużo bliżsi. Poznałam wreszcie prawdziwego Jima (śmieje
się). Może dlatego nazywam to prawdziwym seksem. On czuje tak samo. Nie
mogę uwierzyć, ile traciliśmy w sypialni i poza nią".
„Szybciej rozwiązujemy wszelkie problemy, bo docieramy do ich istoty. Nie
próbujemy w sypialni wyrównywać naszych rachunków. Po prostu o wiele
lepiej się znamy".
ANALIZOWANIE WŁASNEGO ŻYCIA SEKSUALNEGO 181

Rozdział XXIII j) Myślę, że ludziom nie można ufać.


k) Kiedy jestem w grupie, czuję się pozostawiony na uboczu.
1) Nie mam trudności z wyrażaniem i omawianiem z partnerem mo-
ich zranionych uczuć.
ł) Lubię być sam.
m) Myślę, że najlepiej nie ujawniać partnerowi niektórych myśli i pra-
gnień.
ANALIZOWANIE WŁASNEGO ŻYCIA n) Czuję, że mój szacunek do samego siebie zmienia się w zależności
SEKSUALNEGO od tego, czego dowiaduję się na swój temat od innych.
o) Są rzeczy, które chciałbym powiedzieć innym (dotyczące przeszłości
i teraźniejszości), ale nigdy nie potrafię się na to zdobyć.
p) Potrafię przyznać, że czuję się samotny.
q) Rodzina się mną interesuje.
W tym rozdziale możesz przyjąć aktywną rolę w analizowaniu własnych r) Poszukuję emocjonalnego lub fizycznego kontaktu, kiedy czuję się
seksualnych i nieseksualnych zachowań i postaw. Odpowiadając na pyta- samotny czy znudzony.
nia testu, bądź szczery i otwarty. Jedyne, co masz do stracenia, to prze- s) Czuję się najlepiej, kiedy panuję nad sytuacją.
ciętne współżycie intymne. Nasz test ma być dla ciebie pomocnym kie- t) Uznaję określone stereotypy seksualne.
runkowskazem, a nie zdecydowaną oceną twojego pożycia czy substytu- u) Wiem, co sprawia, że czuję się wartościowym człowiekiem.
tem terapii. w) Większość z moich problemów w kontaktach z ludźmi wynika z mo-
W celu osiągnięcia maksymalnego rozwoju seksualnego należy od- jej winy.
dzielić potrzeby nieseksualne od seksualnych i szukać zaspokojenia tych x) Kiedy widzę kogoś, kto jest smutny, natychmiast chcę go pocieszyć.
pierwszych niezależnie od miłości fizycznej. Poniższe pytania pomogą ci y) Często noszę w sobie urazę do kogoś.
określić, które z twych podstawowych potrzeb emocjonalnych nie są z) Zawsze muszę wszystko postawić na swoim.
zaspokajane poza sypialnią. Przeczytaj każde zdanie i odpowiedz zgod-
nie z pierwszym odruchem TAK lub NIE. Przeanalizuj swoje odpowiedzi zgodnie z podanym kluczem, a do-
a)Często czuję, że jestem oszukiwany. wiesz się, które spośród twoich potrzeb emocjonalnych mogą przenikać
b)Bardzo często mam wrażenie, że inni mnie nie słuchają. do sypialni.
c)Nie potrafię współpracować z innymi.
1.Odpowiedzi TAK na punkty d, e, h, 1, ł, p, w sugerują, że większość
d)Nie mam trudności z dzieleniem się swymi uczuciami.
e)W pracy jestem zauważany i doceniany. twoich potrzeb seksualnych jest obecnie zaspokajanych.
f)Raczej unikam nawiązywania nowych przyjaźni. 2.Odpowiedzi NIE na poniższe punkty sugerują, że jeden lub więcej
g)Łatwo urazić moje uczucia. z wymienionych obok motywów kieruje twymi zachowaniami
h) Potrafię wyrazić złość w odpowiednim momencie, i) seksual
Przyjaciele liczą się z moim zdaniem. nymi:
182 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ANALIZOWANIE WŁASNEGO ŻYCIA SEKSUALNEGO 183

1)Uważam, że moje życie seksualne jest ekscytujące.

d,o — unikanie intymności e,h,l — złość 2)Często czuję, że w moim pożyciu intymnym coś jest nie tak.
i,p,q,u — poszukiwanie czułości h,q,u — zaniżona samoocena 3)Myślę, że seks mógłby być bardziej satysfakcjonujący.
ł,p — nuda h,l — poczucie winy 4)Uprawiam seks tak często, jak bym chciał.
e,i,q,u — depresja h ,u — brak poczucia bezpieczeństwa
e,i,l,q — zazdrość ł,p — samotność 5)Moje potrzeby seksualne nie są zaspokojone.
e — bunt h,I,q — poszukiwanie zemsty 6)Często idę z moim partnerem do łóżka tylko po to, by go zadowolić.
e,i,q,u — niska samoocena 7)Tylko czasami udaję, że mam orgazm.
8)Mam trudności z osiąganiem orgazmu.
w,x — chęć zadośćuczynienia 9)Muszę się powstrzymywać, by nie osiągnąć orgazmu zbyt wcześnie.

3. Odpowiedzi TAK na wymienione poniżej punkty sugerują, że jeden 10)Czekam, aż mój partner osiągnie orgazm wcześniej niż ja.
lub więcej z wymienionych nieseksualnych motywów wkracza w twoje 11)Lubię swoje ciało.
życie seksualne: 12)Sądzę, że jestem „seksowny".
13)Uważam się za atrakcyjnego dla płci przeciwnej.
f,j,k,m,t,x — unikanie intymności a,s,z — wymiana handlowa
k,r — poszukiwanie czułości o,s,t,z — poczucie, że jest się 14)Nie mam trudności z rozmawianiem z osobami przeciwnej płci.

r — nuda mało wartym w oczach innych 15)Dobrze czuję się nago.


f,k,n,w — depresja o,w — poczucie winy 16)Ograniczam seks do czasu spoczynku nocnego.
f,r — poszukiwanie ukojenia a,f,g,j,k,m,n,r,z — brak poczucia 17)Ograniczam seks do sypialni.
bezpieczeństwa k,r — samotność
c,k — zazdrość 18)Najczęściej uprawiam seks w jednej pozycji.
a,b,j,k,o — poszukiwanie zemsty
a,b,c,k,z —bunt 19)Partner może przewidzieć mój następny ruch.
m,t — chęć potwierdzenia
b,g,o — niska samoocena tożsamości seksualnej 20)Mój partner nazwałby mnie nieśmiałym kochankiem.
o,t — presja społeczna 21)Mój partner nazwałby mnie niezwykle namiętnym kochankiem.
a,b,c,o — złość
22)Często fantazjuję w trakcie aktu seksualnego.
23)Czasem śmieję się w trakcie aktu seksualnego.
24)Czasem uprawiam seks, kiedy nie jestem w nastroju.
Jeśli nękają cię nie zaspokojone potrzeby emocjonalne, prawdopodob- 25)Zdarza się, że uprawiam seks, kiedy wiem, że wcale tego nie chcę.
nie oddziałują one również na twoje życie seksualne. Poniższe pytania
pomogą ci określić, jak duży jest ten wpływ. 26)Po stosunku rozmawiam ze swoim partnerem.

Na każde pytanie odpowiedz TAK lub NIE. I znów — rób to spontani- 27)Czasem uprawiam seks po kłótni.
cznie, nie zastanawiając się zbyt długo nad odpowiedzią.
ANALIZOWANIE WŁASNEGO ŻYCIA SEKSUALNEGO 185
184 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
•Silne preferencje dla nieatrakcyjnych, nieodpowiednich partnerów mogą
28) Czasem uprawiam seks, kiedy nie mam nic lepszego do roboty. wskazywać na niską samoocenę, pragnienie, by być poniżanym lub na
stłumioną agresję.
•Wybieranie słabych lub nieudolnych partnerów świadczy o dążeniu do
1. Odpowiedzi TAK na pytania 1,4,11, 12, 13, 14,15,23 i 26 sugerują,
dominacji, potrzebie sprawowania władzy lub niskim poczuciu własnej
że twoje życie seksualne jest stosunkowo wolne od nieseksualnych moty
wartości i braku zaufania do siebie.
wów.
•Preferowanie partnerów o potężnej budowie ciała wskazuje na silną po
2. Odpowiedzi TAK na pozostałe pytania lub odpowiedzi NIE na trzebę zależności, poszukiwanie opieki i poczucia bezpieczeństwa lub
pytanie wymienione powyżej wskazują na istnienie nieseksualnych po pragnienie, by partner był osobą dominującą.
budek dla twych zachowań seksualnych, co odbiera ci wiele z przyjemno •Pociąg do męskich kobiet i kobiecych mężczyzn może oznaczać proble
ści i satysfakcji płynących z miłości fizycznej. Im więcej uzyskasz odpo my z tożsamością seksualną lub z zależnością czy biernością.
wiedzi zgodnych z powyższym opisem, tym gorzej świadczy to o twoim
współżyciu intymnym. Generalnie to, jakich partnerów wybierasz, jest odbiciem twej osobo-
Teraz wiesz już, które z nieseksualnych motywów kierują twymi za- wości. Bardzo wąski zakres podniet wskazuje na ograniczenia osobowo-
chowaniami seksualnymi i w jakim stopniu wpływa to na twe zadowole- ściowe, ale z drugiej strony podniecanie się z byle powodu także może
nie. Następnie musisz zauważyć, jak i kiedy nie zaspokojone potrzeby świadczyć o poważnych problemach. Dla zdrowych jednostek wiele
emocjonalne wkraczają w twoje pożycie intymne. bodźców jest ekscytujących. Kluczową różnicą pomiędzy osobami zdro-
Zacznij od przeanalizowania swych zachowań seksualnych. Podziel je wymi a niezdrowymi jest wolność wyboru. Zdrowe — nie są ofiarami
na następujące kategorie: 1) co cię podnieca, 2) gra wstępna, 3) fantazje, impulsów i reakcji cielesnych. Mają świadomość tego, co się dzieje i wie-
4) gra końcowa. Zbadaj każdy z tych etapów, poszukaj utartych zwycza- dzą, że mają wybór; reagują zgodnie z własnymi upodobaniami i upodo-
jów, schematów zachowań i rytuałów, gdyż wszystkie one są symptoma- baniami swych partnerów.
mi emocjonalnych braków, które ujawniają się w sypialni. Poniższe
wskazówki pomogą ci uzupełnić twoją analizę. GRA WSTĘPNA
I znów — zdrowe jednostki czerpią zadowolenie z szeregu aktywności
CO CIĘ PODNIECA? charakterystycznych dla gry wstępnej. Nadmierne ograniczenia, zacho-
wania przymusowe czy rytuały są odbiciem różnorodnych problemów,
Zdrową jednostkę podniecać może wiele różnorodnych bodźców. Ogra-
których przykłady podajemy poniżej:
niczenia w tej dziedzinie wskazują natomiast na jakiś problem. Poniżej
podajemy przykłady takich ograniczeń wraz z odpowiadającymi im nie- •Gdy seks składa się głównie z pocałunków, poszukaj nie zaspokojonych
seksualnymi potrzebami, które prawdopodobnie nie są zaspokajane. potrzeb uczuciowych lub potrzeby uspokojenia.
•Jeśli nie ma gry wstępnej, poszukaj u siebie utajonej wrogości, żalu lub
•Mężczyzna, którego podnieca wyłącznie duży biust winien poszukać
potrzeby zależności, potrzeby uspokojenia lub niskiego poczucia własnej ucieczki przed zaangażowaniem emocjonalnym.
wartości. •Przekleństwa i wulgarność świadczą o pragnieniu poniżania i ranienia
•Osoba, którą podniecają wyłącznie obfite pośladki, powinna się zastano drugiej osoby.
wić nad unikaniem kontaktu emocjonalnego i ignorowaniem osobistych •Brutalne traktowanie partnera wskazuje na złość, agresję, pragnienie
interakcji. ranienia lub lęk przed zależnością.
186 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ANALIZOWANIE WŁASNEGO ŻYCIA SEKSUALNEGO 187

FANTAZJE wywać. Niebezpieczne jest tylko, jeśli staje się to zwyczajem, rytuałem
czy wręcz koniecznością.
Niektórzy psychologowie i psychiatrzy uważają, że pewna doza fantazjo-
wania jest oznaką zdrowej wyobraźni. Inni twierdzą, że każde fantazje •Odwracanie się, by zasnąć: to może świadczyć o unikaniu kontaktu
ujmują miłości fizycznej spontaniczności i oddalają partnerów od siebie. emocjonalnego, uczuciu złości lub chęci ucieczki od twego partnera.
Generalnie jednak fantazjowanie sygnalizuje rzeczywisty problem tylko •Wszczynanie kłótni: to sugeruje tlącą się złość, rozżalenie, uczucie, że
wówczas, gdy staje się koniecznym elementem poprzedzającym seks. jest się wykorzystywanym lub walkę o dominację.
Jest też szkodliwe, jeśli wciąż powraca w nim jeden temat. •Odwrócenie się, by czytać: może próbujesz uciec od nudy, uniknąć
Poniżej wymieniamy kilka przykładowych wyobrażeń wraz w wyjaś- kontaktu emocjonalnego, dać wyraz brakowi satysfakcji lub podkreślić
nieniem, o jakich emocjonalnych brakach mogą one świadczyć. I znów, mało znaczące relacje interpersonalne.
•Przeglądanie pisma o treści erotycznej sugeruje brak satysfakcji lub pra
wskazują one na problem tylko wtedy, gdy powracają wielokrotnie i są
gnienie, by poniżać i ranić.
koniecznym elementem zbliżenia.
•Pospieszne udawanie się do łazienki, by się umyć, wskazuje na poczucie
•Jesteście obserwowani przez innych: poszukaj bardzo silnej, nie zaspo winy i przekonanie, że seks jest czymś złym; na wrażenie, że jest się
kojonej potrzeby uznania i czułości lub potrzeby potwierdzenia tożsamo wykorzystywanym lub na unikanie bliskiego kontaktu i intymności.
ści seksualnej. •Pożądanie lub domaganie się natychmiastowej powtórki sugeruje nie
ukształtowaną tożsamość seksualną, potrzebę uspokojenia, brak satysfa
•Patrzysz, jak partner uprawia seks z inną osobą: to sugeruje ukryte skłon
kcji lub pragnienie dominowania i wyrządzania krzywdy.
ności homoseksualne, pragnienie poniżania lub bycia poniżanym lub też
•Myślenie o obowiązkach lub o pracy może świadczyć o wykorzystywa
potrzebę, by być lubianym.
niu seksu w celu odsunięcia od siebie stresu albo nudy; może też wska
•Masz wielu partnerów: to może wskazywać na potrzebę uspokojenia, zywać na poczucie winy lub niską samoocenę.
kłopoty z tożsamością seksualną lub tożsamością w ogóle, potrzebę opie •Uczucie, że można podbić świat, może być oznaką, że seks służy po
ki i sympatii; może to także kamuflować agresję w stosunku do przedsta twierdzaniu niskiego mniemania o sobie.
wicieli przeciwnej płci. •Depresja lub uczucie smutku na ogół są wskazówką, że w grę wchodzi
•Uprawiasz seks z obcymi ci osobami: to sugeruje unikanie kontaktu jeden lub więcej nieseksualnych moty wów.#
emocjonalnego lub pragnienie ucieczki od nudy czy samotności.
Najzdrowsze myśli to te, które krążą wokół przeżytego właśnie do-
•Oddajesz się stosunkom analnym: to może świadczyć o unikaniu konta
świadczenia, partnera i doznanej przyjemności; te, które dotyczą waszego
ktu emocjonalnego albo pragnieniu poniżania i ranienia.
związku i bliskości lub po prostu zwyczajne miłe myśli.
Generalnie, każde powtarzające się unikanie kontaktu (zasypianie,
GRA KOŃCOWA wychodzenie z pokoju, czytanie, odpływanie myślami gdzie indziej)
To, co się robi i o czym się myśli zaraz po stosunku, jest najczulszym wskazuje na istniejący dystans lub niechęć do mówienia o tym, co się
wskaźnikiem seksualnego dostosowania. Pojawiające się w następstwie właśnie przeżyło. Jeśli relacje pomiędzy partnerami są zdrowe, ich zacho-
aktu seksualnego uczucia pokazują, które —jeśli którekolwiek — niese- wanie po stosunku jest kontynuacją fizycznego i emocjonalnego konta-
ktu. Zdarza się, że partnerzy zasypiają wciąż połączeni, inni pozostają
ksualne motywy i potrzeby kierowały twoimi zachowaniami. Czytając
objęci i dzielą się swymi nadziejami, marzeniami i fantazjami. Oznaką
poniższe przykłady pamiętaj, że nieomal każdemu zdarza się tak zacho-
zdrowia związku jest mówienie o swych doznaniach, od wysapanego
188 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

„Och, to było fantastyczne" aż po bardziej szczegółowe opisy unikalnych


Rozdział XXIV
przeżyć i wrażeń każdego z partnerów.

A JEŚLI SEKS NIE JEST IDEALNY?


Nawet jeśli zbliżenie odbiega od ideału, nadal ważne jest, by doświadcze-
nie omówić z partnerem. Niestety, w takiej sytuacji łatwo wdać się w spo-
ry, które jeszcze pogarszają sprawę. Podajemy kilka sugestii, co robić, by
uniknąć kłótni i zwiększyć szansę na ich zażegnanie. ZROZUMIENIE SEKSUALNOŚCI
•Nigdy nie oskarżaj partnera o to, że cię nie zaspokoił.
•Osoba, która przeżyła rozczarowanie, powinna po prostu powiedzieć
o swych odczuciach.
•Oboje partnerzy powinni przeanalizować problem i razem poszukać roz
Aby zrozumieć ludzką seksualność, musimy rozróżnić i zdefiniować kil-
wiązania.
ka ważnych pojęć. Zacznijmy od przyjemności i satysfakcji. Przyje-
•Nigdy nie zakładaj, że coś jest z tobą nie w porządku i że ponosisz winę mność to to, co odczuwamy w czasie trwania danej aktywności. Satysfa-
za brak satysfakcji twojego partnera. kcja oznacza natomiast uczucie następujące po niej. Zazwyczaj dobrze
•Jeśli któreś z was nie czuje się pewnie w roli kochanka, lepiej odłożyć wykonana czynność, która zaspokaja poprzedzające ją potrzeby, dostar-
drażliwe tematy na później. Wtedy przynajmniej to z partnerów, które cza wiele satysfakcji. Działanie, w którym się nie sprawdziliśmy i które
było zadowolone, zachowa przyjemny obraz zbliżenia. nie zaspokaja naszych potrzeb, pozostawia uczucie niewielkiej bądź żad-
nej satysfakcji.
Na zakończenie chcemy przypomnieć, że nie istnieją uniwersalne
Przyjemność i satysfakcja, jako dwie różne kwestie, mogą być od
zasady, symbole ani znaczenia zachowań, które pasowałyby do każdego
siebie niezależne. Niektóre aktywności dostarczają dużej satysfakcji,
człowieka. Znaczenie, jakie w twoim przypadku ma jakiś akt czy obiekt,
choć wcale nie są przyjemne. Bieganie lub pływanie, na przykład, może
może określić tylko jedna osoba — TY. Na poprzednich stronach podali- być ciężką, nudną harówką, podobnie jak wypełnianie zeznania podatko-
śmy przykłady, które najczęściej się powtarzają. W każdym przypadku wego. Z tymi czynnościami może wiązać się nikła przyjemność, jednak
wygląda to jednak inaczej. Ty jesteś najważniejszym sędzią. Nikt inny, satysfakcja z ich wykonania jest bardzo duża. I przeciwnie — niektóre
nawet terapeuta, nie może oceniać czy objaśniać znaczenia twojego prze- działania, takie jak jedzenie tuczącego deseru lub oglądanie komedii,
życia. mogą dać nam sporo przyjemności, ale niewiele satysfakcji.
Przykłady, które omawiamy w naszej książce, mają sprowokować czy- I tak samo jest z seksem. Chociaż seksualna przyjemność i seksualna
telnika do przemyśleń i zasugerować mu, które dziedziny swego życia satysfakcja to dwa różne pojęcia, są one często uważane za jedno i to
powinien przebadać. Jego celem powinno być oddzielenie potrzeb emo- samo. Ta pomyłka wprowadza zamieszanie w nasz obraz pożycia intym-
cjonalnych od tych o charakterze seksualnym, gdyż tylko w ten sposób nego i uniemożliwia jego dokładne przebadanie w sferze, której dotyczą
można uniknąć nadużywania miłości fizycznej. Nie będzie ona wówczas pojęcia przyjemności i satysfakcji. Każda samodzielna analiza zachowań
traktowana jako panaceum na problemy neurotyczne. Nie stanie się też seksualnych powinna koncentrować się na tych aspektach, wymaga więc
składowiskiem nie dokończonych spraw i nie będzie używana jako uzu- pełnego zrozumienia, z czym wiąże się każdy z nich.
pełnienie tego, czego brakuje w innych dziedzinach życia.
190 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZROZUMIENIE SEKSUALNOŚCI 191

Termin przyjemność seksualna odnosi się do doznań cielesnych, do- przyjemności i satysfakcji. W trakcie aktu następuje właściwa eskalacja
świadczanych w czasie zbliżenia fizycznego. Dotknięcia, pocałunki, pie- napięcia, rozładowanie jest całkowite, a rezultatem jest satysfakcja i po-
szczoty i stosunek są źródłem odczuć, które można określić jako seksual- czucie spełnienia.
nie przyjemne. Jeśli zaś twym zachowaniem kierują motywy nieseksualne, cielesna
Pojęciem satysfakcja seksualna określamy odczucia, które doznajemy i emocjonalna część twej osobowości nie są zsynchronizowane. Ciało
po zbliżeniu. Zarówno na poziomie cielesnym, jak i emocjonalnym. Na i umysł mając dwa różne cele — seksualny i nieseksualny — zamiast
poziomie cielesnym satysfakcja pochodzi z uwolnienia seksualnej energii wywoływać napięcie i doprowadzić do jego rozładowania, tworzą we-
i napięcia, które narastają w czasie gry wstępnej i osiągają szczyt przed wnętrzne konflikty. Na przykład, jeśli ktoś traktuje seks jako sposób na
orgazmem. Orgazm jest właśnie nagłym, gwałtownym rozładowaniem tej samotność, pocałunki i pieszczoty, które normalnie wzmagają seksualne
energii. Jeśli po znaczącym wzroście napięcia nastąpiło całkowite rozła- napięcie, tu zostaną ukierunkowane na łagodzenie samotności. Ciało
dowanie, poziom satysfakcji seksualnej jest bardzo wysoki. pragnie miłości fizycznej, ale na poziomie emocjonalnym jednostka prag-
Istnieje też emocjonalna reakcja na właśnie przeżyte doświadczenie nie przerwania samotności. Żadna z tych potrzeb nie będzie w pełni zaspo-
seksualne. Możesz czuć się dobrze lub źle, być sfrustrowany lub zadowolony. kojona. W tym przypadku emocjonalne braki zakłóciły zbliżenie w fazie
Jeśli twoim zachowaniem nie kierowały żadne nieseksualne motywy, po budowania napięcia.
zbliżeniu pojawią się pozytywne odczucia. Będziesz radosny, \ Rozważmy przypadek, kiedy seks wykorzystywany był w celu łago-
zaspokojony, zrelaksowany; możesz odczuwać spokój i cieszyć się bli- f dzenia złości. John miał wiele doświadczeń seksualnych, które opisał
skością partnera; może pojawić się jeszcze wiele innych, pozytywnych • jako wspaniałe aż do momentu szczytowania: „Posuwam jak oszalały, ale
emocji. Jeśli zaś kierowały tobą nieseksualne pobudki, uczucia następujące orgazm jest zawsze niewypałem, rozczarowaniem. Mam z tego niewiele
po zbliżeniu najprawdopodobniej będą negatywne. Będziesz czuł się przyjemności i satysfakcji. Ostatnio czułem się tak, jakbyśmy w ogóle się
sfrustrowany i nie zaspokojony. Możesz czuć się bezwartościowy, poniżony, nie kochali". Jego żona uważa go za bardzo namiętnego kochanka.
zakłopotany; możesz odczuwać złość i uważać, że zostałeś wykorzystany. Uwielbia żywiołową i entuzjastyczną kopulację, mocne uściski i kąsanie.
W zależności od tego, który z nieseksualnych motywów zadziała, pojawią się I ona czuje jednak, że później coś jest nie tak, do tej pory obawiała się
różnorodne negatywne uczucia. Oto przykłady: jednak poruszać ten temat.
Okazało się, że agresywne zachowanie preferowane przez żonę Johna
•Powodowany złością twój partner zachowywał się zbyt agresywnie. Kończy w rzeczywistości było ekspresją złości, wywołanej przez coś, co John
się to dla ciebie poczuciem krzywdy i niezaspokojenia; uważasz, że zostałeś nazywał „szastaniem przez moją żonę pieniędzmi". Ta złość stawała na
wykorzystany i odczuwasz złość. drodze do rozładowania seksualnego napięcia. John był świetny w fazie
•Decydujesz się na zbliżenie, kiedy tak naprawdę pragniesz czułości. budowania tego napięcia, ale nie doświadczał całkowitego rozładowania;
Efektem jest frustracja i poczucie, że czegoś w tym stosunku zabrakło. wydawało się, że nie może go wyzwolić. Ale czego, tak naprawdę, nie
mógł wyzwolić John?
W obu przypadkach zrobiłeś i otrzymałeś coś innego od tego, czego
naprawdę chciałeś i potrzebowałeś.
POWSTRZYMYWANIE
Zauważ, jak czujesz się zarówno w trakcie aktu, jak i po nim. Jeśli od
początku do końca odczuwasz zadowolenie, to to, co w tobie cielesne, jest Istnieją dwie przyczyny niepełnego budowania i uwalniania seksualnego
dobrze zintegrowane z tym, co emocjonalne; twoje emocjonalne „ja" napięcia i energii. Seksuolodzy nazwali je blokowaniem i powstrzymywa-
pozwala cielesnemu „ja" w pełni doświadczać tego, co się dzieje. Wszystko niem. Pojęcia te, choć zazwyczaj źle definiowane, są kluczowe dla zrozu-
w tobie współdziała dla osiągnięcia tego samego celu: seksualnej » mienia seksualnego niedostosowania. W naszej książce termin „po-
192 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS ZROZUMIENIE SEKSUALNOŚCI 193

wstrzymywanie" odnosi się do uczuć — ale nie tych o charakterze seksu- lecz wraz z narastaniem podniecenia malało panowanie jego świadomo-
alnym. Jednostka w trakcie zbliżenia powstrzymuje uwolnienie impul- ści nad sytuacją. Ciało zaczynało przejmować kontrolę. Podczas gdy
sów nieseksualnych. mężczyzna wściekle kochał się z partnerką, agresywne impulsy niebez-
Powróćmy do przykładu Johna. Używał on seksu jako ujścia dla piecznie zbliżały go do wybuchu złości. Jego ciało było gotowe zaatako-
impulsów, które z miłością fizyczną nie miały nic wspólnego. Powstrzy- wać żonę. Ponieważ byłoby to nie do zaakceptowania, John musiał
mywanie się w momencie orgazmu było wynikiem tłumienia agresji, powstrzymywać swe uczucia — ale nie te natury seksualnej, lecz złości.
która w czasie kopulacji stawała się niebezpiecznie bliska rozładowania. W efekcie John nie mógł czerpać zadowolenia z orgazmu i nie czuł się
John powstrzymywał złość, a nie uczucia seksualnel Opierał się impulso- usatysfakcjonowany. Nie rozładowywał też swojej złości. Jednak ponie-
wi zaatakowania partnerki. Gdyby się nie powstrzymał, mógłby zacho- waż zdawał sobie sprawę tylko ze swych uczuć o charakterze seksual-
wać się podobnie jak Hector wobec swojej żony (patrz strona 135). nym, brak satysfakcji uważał za efekt niedostosowania seksualnego.
Innymi słowy, kiedy John wykonywał ruchy kopulacyjne, jego ciało W tym przypadku, podobnie jak w opisanych wcześniej, im silniejsza
budowało napięcie, które jednak nie miało swego źródła w intensywnych wystąpiła potrzeba, tym bardziej zakłócony był przebieg zbliżenia. Jeśli
potrzebach seksualnych, ale w tłumionym gniewie i wściekłości. Zaata- żadne nieseksualne motywy postępowania nie dojdą do głosu podczas
kowanie żony było dla Johna całkowicie niemożliwe do zaakceptowania, zbliżenia, nie powinno być żadnych zakłóceń i przyjemność i satysfakcja
musiał więc powstrzymywać się od uwolnienia gniewu. W ten sposób są wówczas maksymalne.
staje się zrozumiałe, dlaczego John nie odczuwał ulgi po przeżyciu orga- Na koniec chcemy powtórzyć, że satysfakcja seksualna to zjawisko
zmu. Wynikłe ze złości napięcie nie było bowiem rozładowane w zado- w równym stopniu cielesne, co emocjonalne. Jest ono bezpośrednio po-
walającym stopniu. Pozostało i ujawniało się za każdym razem, gdy John wiązane z poziomem harmonii pomiędzy naszym stanem fizycznym
uprawiał seks. Kiedy ten emocjonalny problem został rozwiązany, saty- a emocjonalnym, w czasie gdy uprawiamy miłość fizyczną. Im silniej
sfakcja seksualna powróciła. nieseksualne motywy zachowań wpływają na nasze pożycie, tym mniej
dostarcza ono satysfakcji i przyjemności.
BLOKOWANIE
Teraz rozważmy pojęcie blokowania. Co blokuje John, skoro pozbawia
się satysfakcji seksualnej? Uczucia natury seksualnej? Nie\ Blokuje nie-
seksualne uczucia i potrzeby, które w czasie aktu szukają ujścia i zaspo-
kojenia. Blokujący usiłuje nie dopuścić do tego, by kwestie nieseksualne
przedostały się na powierzchnię. Zarówno blokowanie, jak i powstrzy-
mywanie jest obroną, mającą na celu utrzymanie nieseksualnych potrzeb,
impulsów i uczuć z dala od aktu seksualnego. Blokowanie — to obrona,
która tego, co nieseksualne, nie dopuszcza do świadomości, a powstrzy-
mywanie, to taki rodzaj uczucia, który nie dopuszcza do ulegania niese-
ksualnym impulsom i uczuciom.
John podczas gry wstępnej uciekał się do blokowania, próbując nie
dopuścić do tego, by ujawniły się gniewne uczucia i myśli, które po-
wstrzymywałyby pragnienia seksualne. Było to stosunkowo łatwe, gdy
uwaga Johna koncentrowała się na ciele partnerki i budowaniu napięcia,
WŁAŚCIWE SPOJRZENIE NA SEKS
Rozdział XXV 195

WŁAŚCIWE SPOJRZENIE NA SEKS Nauka osiągania seksualnego spełnienia nie jest zadaniem łatwym.
Wymaga samoświadomości i dogłębnego przeanalizowania własnej po-
stawy i opinii na temat seksu. Istnieją dwa poglądy, które szczególnie
zagrażają zadowoleniu seksualnemu: 1) utożsamianie seksu z miłością,
2) oddzielanie naszej „łóżkowej osobowości" od reszty charakteru. Oba
te zapatrywania mogą poważnie ograniczyć przyjemność płynącą z miło-
ści fizycznej, dlatego omówienie ich uważamy za bardzo istotne. Rozpo-
czniemy od problemu: miłość a seks.

Nieomal każdy człowiek przeżył kiedyś fantastyczne doświadczenie se-


ksualne. Doznania były wspaniałe, atmosfera — cudowna. Zbliżenie
zakończyło się uczuciem pełnej satysfakcji. Miłość fizyczna może być
szalenie podniecająca i ekstatycznie przyjemna. Zbyt często jednak nie
osiąga tego poziomu; rzadko dochodzimy do takiej radości, o jakiej wie-
my, że jest możliwa.
SEKS A MIŁOŚĆ stywanie jednego do zaspokojenia drugiego tworzy oczekiwania, które
nie mogą być spełnione.
W naszej kulturze panuje pogląd, iż miłość i seks są blisko ze sobą
•Od osoby, którą kochamy, oczekujemy zaspokojenia wielu potrzeb, nie
związane. Uważamy, że są to synonimy lub że jedno jest częścią drugie-
tylko seksualnych. Jeśli mylimy seks z miłością, otwieramy naszym
go. W rzeczywistości są to dwa zupełnie oddzielne i niezależne zjawiska.
potrzebom nieseksualnym drogę do sypialni.
Tabela II pokazuje, jak różne jest ich pochodzenie, funkcjonowanie i cele.
•Miłość jest nieseksualna (niezależnie od poglądów religijnych czy kultural
Ważne jest, by zachować rozdział pomiędzy miłością a seksem. Jeśli
nych). Obarczanie seksu nieseksualnymi oczekiwaniami ogranicza przyje
powiążemy seks z potrzebą miłości, nasze współżycie intymne niewątpli-
mność erotyczną. Nie znaczy to, że miłość sama w sobie niszczy ową
wie na tym ucierpi. Dlaczego?
przyjemność. Wręcz przeciwnie, w rzeczywistości często wzbogaca ona
•Seks nie może zaspokoić potrzeby miłości, tak jak miłość nie uczyni kontakty intymne. Problem powstaje wtedy, kiedy wymagamy, by seks
zadość potrzebom seksualnym. Pokazuje to wyraźnie tabela II. Wykorzy zaspokoił potrzebę miłości.
Oczywiście, że cię kocham. Przecież właśnie się z tobą kochałem,
nieprawdaż?
196 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS WŁAŚCIWE SPOJRZENIE NA SEKS 197

TABELA II dwoje kochających się ludzi jest żywą poezją, dziełem sztuki wywodzą-
cym się z erotycznych impulsów i energii, które splatają się szukając
PORÓWNANIE SEKSU I MIŁOŚCI zaspokojenia. Miłość fizyczna tworzy wówczas jeszcze większą więź
i poczucie bliskości. Osiągamy nowy poziom świadomości faktu, że jeste-
Seks Miłość śmy wzajemnie od siebie zależni i otwieramy drzwi do późniejszego wzro-
ma podłoże hormonalne nie ma żadnych biologicznych korzeni stu seksualnego. Jesteśmy usatysfakcjonowani naszymi odkryciami,
a jednocześnie czujemy głód jeszcze większej bliskości, nowych odkryć
jest konkretny, cielesny, wymaga kontaktu jest abstrakcyjna, emocjonalna, nie i wzmocnienia więzów. Tęsknimy za jednością, która wyrasta ponad
fizycznego wymaga kontaktu fizycznego technikę seksualną — taką, która pozwala nam odczuć pełną potęgę
jest niewybredny — pragnienie może być jest wybiórcza — skierowana na jedną lub i głębię seksualnego zjednoczenia, scementowanego przez miłość i wza-
skierowane na wiele osób kilka konkretnych osób jemną troskę.
Kiedy w bliskim, opartym na wzajemnej trosce, związku dwoje ludzi
można pożądać całkiem obcej osoby trzeba znać kogoś, zanim się go pokocha
uprawia seks, wszystko to może się zdarzyć. Nie znaczy to jednak, że
jego celem jest uwolnienie napięcia może zdarzyć się bez uprawiania seksu miłość i seks są równoznaczne albo że wzajemnie się wykluczają, ani że
seksualnego jej celem jest rozwój bliskości miłość jest konieczna do osiągnięcia seksualnego seksu. Może on bo-
wiem zdarzyć się w każdym związku — długotrwałym czy przelotnym.
jest zaspokajany poprzez stosunek jest zaspokajana przez czułość Ale seksualny seks osiąga swoje szczyty, kiedy partnerzy znają siei kiedy
i emocjonalną bliskość
zależy im na sobie. Wzajemna troska i bliskość dodają zbliżeniom inten-
może być na kimś wymuszony nie można jej na nikim wymusić sywności, czyniąc z nich doświadczenie inne niż kochanie się z kimś
„obcym".
może być uprawiany tylko tak długo, jak może trwać długo po tym, jak narządy
W tym miejscu może pojawić się wątpliwość — dlaczego więc seks bez
długo działają narządy płciowe płciowe przestają działać
miłości wydaje się płytki i nic nie znaczący? Istnieje kilka przyczyn tego
jest raczej krótkotrwały jest raczej długotrwała zjawiska.
zaczyna się w wieku dojrzewania i jest jest niezależna od wieku i kondycji Po pierwsze, nauczono nas, że seks jest grzeszny i zwierzęcy. Miłość
kontynuowany do wieku przekwitania fizycznej jest sposobem na dodanie godności i oczyszczenie seksu. Zapominamy,
że w konsekwencji to my jesteśmy tymi, którzy odmawiają mu godności.
jest zaspokajany wewnątrz własnego ciała jest zaspokajana poprzez przekraczanie
Po drugie, za każdym razem, gdy uprawiamy seks bez miłości, mamy
własnych granic
poczucie winy. A nic nie psuje przyjemności i satysfakcji tak skutecznie,
jak poczucie winy.
Po trzecie, osoba, która nas kocha, zaspokaja wiele naszych istotnych
potrzeb nieseksualnych — potrzebę czułości, uspokojenia, daje nam po-
Filozofia miłości i seksualnego seksu, którą chcemy przekazać w tej czucie bezpieczeństwa. Wychodząc naprzeciw tak wielu naszym potrze-
książce, może być przedstawiona następująco. Seksualny seks łączący bom, nabiera dla nas szczególnego znaczenia. Uprawianie seksu właśnie
z nią wydaje się być bardziej znaczące i głębsze.
Po czwarte, dorastając, uczymy się oczekiwać, że miłość i seks są
nierozłączne. Naturalne jest, że gdy oczekujemy czegoś, co nie nadcho-
19817 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS WŁAŚCIWE SPOJRZENIE NA SEKS 199

dzi, czujemy się rozczarowani i nie zaspokojeni. Jeśli uprawiamy seks głęboko w sobie zakochani ludzie uprawiają seks bardzo często, inni
bez miłości, przeżywamy zawód i nasze pożycie intymne jawi się nam okazjonalnie, a są i tacy, którzy nie sypiają ze sobą wcale. Oczywistym
jako bezwartościowe. CZY JEST ZATEM COŚ DZIWNEGO W TYM, jest, że miłość może istnieć bez seksu, tak samo jak seks może istnieć bez
ŻE SEKS BEZ MIŁOŚCI WYDAJE SIĘ CZYMŚ NIC NIE ZNACZĄ- miłości. Możemy cieszyć się jednym bez drugiego, tak samo, jak możemy
CYM I ZŁYM? cieszyć się jednym i drugim naraz.
Zadaj sobie następujące pytanie: jakie znaczenie i głębię powinien Oddzielenie seksu od miłości nie oznacza, że powinniśmy uprawiać
mieć seks? Jest on po prostu aktem cielesnym, który został stworzony dla seks z kimś, kogo nie kochamy. Oznacza, że są to dwie różne potrzeby
dawania przyjemności i przedłużania gatunków. Jego głębia jest określa- i że jedna może przeszkadzać w pełnym zaspokojeniu drugiej, ale tylko
na przez to, jak dokładnie chce się go eksplorować, a rozciąga się od wtedy, gdy nie zdajemy sobie sprawy, że są to potrzeby od siebie nieza-
minutowego stosunku „na chybcika" aż do dogłębnego wzajemnego leżne.
poznania się. (Patrz rozdział o seksualnym seksie). Musimy oddzielić nasze pragnienia seksualne od uczuciowych i każde
Akt seksualny ma takie znaczenie, jakie chcemy mu nadać, ale na ogół z nich zaspokajać oddzielnie, choć niekoniecznie z różnymi ludźmi. Nic
zapominamy, że to my sami o tym decydujemy. Powiedzenie, że seks jest nie może przeszkodzić nam w szukaniu i znajdowaniu seksualnej saty-
aktem miłości, nie odzwierciedla rzeczywistości. Wprowadza za to za- sfakcji z'osobą, którą kochamy. Powinniśmy tylko być świadomi tego, co
mieszanie. Pociąga za sobą ofiary. robimy i przestać winić jedną dziedzinę za brak satysfakcji w drugiej. Jak
Wyznawanie powyższego poglądu jest na przykład przyczyną kompli- również musimy zaprzestać prób wykorzystania jednej z nich do zaspo-
kacji w życiu par, które oczekują, że mogą ocalić swój pusty związek czy kojenia potrzeb, które swe źródła mają w drugiej.
małżeństwo za pomocą seksu. Usiłują wykorzystać współżycie do sce-
mentowania więzów miłości. To nie może się udać. Obciążony zadaniami ŁÓŻKOWA OSOBOWOŚĆ
ponad miarę seks przeradza się w źródło konfliktów i często zadaje osta- Wielu z nas uważa, że istnieją dwie różne osobowości — jedną ograni-
teczny cios małżeństwu, które w innych okolicznościach mogłoby zostać czamy do sypialni, drugą pokazujemy w pozostałej części świata. Sądzi-
ocalone. my, że wchodząc do sypialni, zmieniamy swój charakter, stając się wolni
Kolejnymi ofiarami wspomnianego poglądu są pary, w których jedno od potrzeb, wątpliwości i lęków pozałóżkowego świata. Wiara w dwie
z partnerów tyje i przestaje być pociągające. Zamiast dostrzec tu dwie niezależne osobowości jest przeszkodą w dostrzeganiu związków pomię-
osobne kwestie: miłość i atrakcyjność seksualną, para dochodzi do wnio- dzy potrzebami nieseksualnymi a zachowaniem w sypialni. A oczywi-
sku, że skoro współżycie intymne zakończyło się, wygasła też miłość. stym jest, że jeśli nie wierzymy w istnienie tych związków, nie będziemy
Rezygnują ze związku, zanim rozpatrzą wszystkie możliwości rozwiąza- szukać ich w naszym życiu.
nia problemu. Często, nadal żyjąc razem, niczego we wzajemnych rela- Wyjaśnimy teraz na przykładzie, jak błędne jest takie myślenie. Roz-
cjach nie starają się zmieniać i wiodą nieszczęśliwe, niesatysfakcjonujące ważmy przypadek dyrektora, który w ciągu kilku dni poprzedzających
życie. Otyły partner czuje się niekochany, ponieważ ze strony drugiej spotkanie rady nadzorczej staje się impotentem. Najwyraźniej jego łóżko-
osoby nie następują żadne seksualne „awanse"; ta zaś uważa, że partne- wa osobowość nie jest tak niezależna, jak by tego chciał. Większość
rowi już na niej nie zależy („Gdyby mnie kochał, potrafiłby zgubić przypadków czasowej impotencji jest dowodem na istnienie silnej współ-
nadwagę. Starałby się być pociągający"). W ten sposób tracą z oczu zależności między tym, co dzieje się poza sypialnią, a tym, co w niej
rzeczywisty problem. robimy. Naiwnością byłoby sądzić, że nasze kłopoty i troski automatycz-
Po raz kolejny powtarzamy, że miłość i seks to dwie różne sprawy. nie pozostawiamy za drzwiami sypialni. Można to zrobić, ale tylko przy
Niektóre pary uprawiając seks, gorąco się kochają, inne — nie. Niektórzy dużej praktyce i samodyscyplinie.
WŁAŚCIWE SPOJRZENIE NA SEKS 201
200 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

Równie nieroztropny jest pogląd, że nasze główne potrzeby — takie W czasie terapi małżeństwo to odkryło, że prawdziwym problemem
jak potrzeba czułości, bezpieczeństwa, bycia kimś ważnym i sprawują- Tima jest to, iż nie uważa się za dostatecznie męskiego. Był miły i troskli-
cym kontrolę — przestają istnieć w chwilę potem, jak wskakujemy do wy w stosunku do Marion, bo to pozwalało mu czuć się prawdziwym
łóżka. One nie znikają. Zazwyczaj zabieramy je ze sobą, tylko tego nie mężczyzną. Jego zachowanie w sypialni, chociaż zupełnie odmienne,
dostrzegamy. Tak długo, jak nie zdajemy sobie sprawy z ich obecności, także było obliczone na podkreślenie własnej męskości. Uważał, że pra-
czynią szkody i ograbiają nas z seksualnej satysfakcji. Historie przypad- wdziwi mężczyźni są mistrzami seksu i zachowywał się stosownie do
ków, które zawarliśmy w rozdziałach dotyczących nieseksualnych moty- tych przekonań. Przypadki takie jak powyższe pokazują, w jaki sposób
wów uprawiania seksu, pokazują, jak to się dzieje. pogląd, że zachowanie w łóżku jest niezależne od naszej „drugiej" osobo-
Mit „łóżkowej osobowości" jest na tyle rozpowszechniony i na tyle wości, jest potwierdzany i utrwalany.
szkodliwy, że powinniśmy się zastanowić, dlaczego pewne osoby wciąż Kolejnym czynnikiem, który przyczynia się do istnienia tego mitu, jest
w niego wierzą. Przypadki takie, jak opisany poniżej, wydają się pogłę- mylenie „ról, które pełnimy" z naszą osobowością. Wszyscy pełnimy
biać tę wiarę. w życiu wiele ról — pracownika, ojca lub matki, obywatela i inne. Nie
Carl zgłosił się na terapię, ponieważ był rozczarowany. Niedawno przybieramy jednak osobnej, niezależnej osobowości dla każdej z tych
ożenił się z nieśmiałą, skromną, młodą kobietą. Powiedział: „Po prostu ról. Przeciwnie, odgrywamy je w granicach osobowości, jaką mamy. To
wiedziałem, że zanim się pobraliśmy, była dziewicą". Po upływie miodo- właśnie wtedy, gdy oddzielamy każdą z tych ról i nie udaje nam się
wego miesiąca nie był już tego taki pewien. Mówił, że w łóżku „Yvonne zintegrować ich w jedną całość, wydaje nam się, że mamy kilka różnych
przeobrażała się w tygrysa, który najwyraźniej wiedział, co ma robić. osobowości.
Przysięgam, że gdy tylko zgasło światło, stawała się inną osobą. To nie Trzecim czynnikiem utrwalającym mit „łóżkowej osobowości" jest
jest ta dziewczyna, z którą się ożeniłem — czy myślałem, że się ożeniłem. nasze pragnienie, by widzieć siebie jako supergwiazdy sypialni, jako
Czuję się zupełnie zdezorientowany". kochanków bez wad. By bronić tego obrazu, jesteśmy gotowi nie zauwa-
żać własnych błędów. Ignorujemy wszelkie sugestie, że potrzeby, słabo-
W czasie terapii para ta dowiedziała się o nieseksualnych potrzebach
ści i troski spoza sypialni mogą wpływać na to, jak sprawdzamy się w roli
i o tym, jak stwarzają one mit „łóżkowej osobowości". Okazało się, że
kochanków.
nieśmiałość Yvonne wywoływała czułe i opiekuńcze zachowanie Carla.
Emocjonalne potrzeby kobiety — tęsknota za czułością i bezpieczeń- Oczywiście, rozwój samoświadomości, który ma na celu pomnożenie
stwem — były całkowicie zaspokajane poza sypialnią. Będąc już w łóż- satysfakcji seksualnej, nie może organiczać się do analizowania swego
ku, Yvonne była gotowa do zbliżenia i nie potrzebowała długiej gry życia seksualnego. Należy przebadać własną osobowość, a zwłaszcza to,
wstępnej. Jej niecierpliwość Carl odbierał jako dowód na to, że miała jak wyrażasz i jak zaspokajasz swoje potrzeby emocjonalne. Twoim ce-
wcześniejsze doświadczenia seksualne. On sam potrzebował więcej cza- lem powinno być poznanie tych potrzeb, oddzielenie ich od pragnień
su, by poczuć się pewnie w sypialni i był zdumiony gotowością Yvonne o charakterze seksualnym i zaspokojenie ich niezależnie od miłości fizy-
do pełnienia roli kochanki. cznej .
Ów rozdział pomiędzy tym, co seksualne, a tym, co nieseksualne nie
Tim i Marion przeżyli podobny szok. Marion była przekonana, że Tim oznacza, że powinieneś rozwijać dwie odrębne osobowości. Musisz po
ma podzieloną osobowość. Przed ślubem był miłym, troskliwym mężczy-
prostu wyrobić w sobie świadomość obu tych sfer i ze sferą nieseksualną
zną. Tak naprawdę właśnie jego delikatność pociągała w nim Marion i spra-
radzić sobie poza sypialnią, a przez to uwolnić ciało i umysł od nadmier-
wiła, że dziewczyna uznała go za idealnego kandydata na męża. Po ślubie
nych obciążeń. Wtedy możesz w łóżku skoncentrować się na tym, co
przekonała się o istnieniu drugiego wcielenia Tima — „dzikiego, nie-
czułego maniaka seksualnego". seksualne. Na przykład, jeśli jesteś zdenerwowany zbliżającym sięposie-
202 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

dzeniem rady, przygotuj się do niego, zanim skierujesz się do sypialni. Rozdział XXVI
Jeśli jesteś samotny, spróbuj zaspokoić swą potrzebę towarzystwa, zanim
pójdziesz do łóżka. Jeśli pragniesz czułości, nie czekaj do chwili, gdy
zdejmiecie ubrania — postaraj się otrzymać ją od razu. Tym sposobem
podczas godzin spędzonych w łóżku twe nie zaspokojone potrzeby emo-
cjonalne będą minimalne. Seks nie stanie się poszukiwaniem panaceum
na wszystkie twoje neurotyczne problemy ani składowiskiem nie dokoń-
czonych spraw.
Aby osiągnąć seksualne zaspokojenie, musimy zatem spełnić dwa PODSUMOWANIE
warunki. Po pierwsze powinniśmy zdać sobie sprawę z tego, że dynamika
naszej osobowości działa tak samo w sypialni, jak i poza nią. Po drugie,
musimy uwolnić miłość fizyczną od wszelkich nieseksualnych motywów
i potrzeb, które powinny być zaspokajane gdzie indziej, a tym samym
odrzucić emocjonalny bagaż, niszczący przyjemność seksualną. Nie oz- Na zakończenie chcemy podkreślić dwie kwestie:
nacza to angażowania się w dziki czy mechaniczny, pozbawiony miłości 1) To, że do sypialni wkraczają nieseksualne motywy postępowania,
seks. Jedynie obronę przed wykorzystywaniem seksu dla uzupełnienia nie oznacza jeszcze, iż twoje życie seksualne jest zagrożone. Każde
tego, czego zabrakło w innych dziedzinach naszego życia. z ludzkich zachowań może wypływać z wielu różnych pobudek. Roz-
ważmy następującą analogię.
John lubi grać w racąuetball. Pozwala mu to zachować dobrą formę.
Zapewnia też towarzystwo i umożliwia wyładowanie agresji. W miarę
jak nabiera biegłości, gra może zaspokajać też jego pragnienie czucia się
kompetentnym i docenianym. Wszystkie te motywy i potrzeby mogą
mieć wpływ na grę, a sport wciąż będzie przyjemny. Jednak zadowolenie
z zabawy jest największe wtedy, gdy John gra, ponieważ chce i lubi. Im
bardziej dominujące stają się inne pobudki, tym mniej zadowolenia czer-
pie z gry.
Wyobraźmy sobie dzień, gdy potrzeba Johna, by poczuć się kompeten-
tnym, jest wyjątkowo silna i kieruje jego grą. John traci kilka punktów
i zaczyna się denerwować. Jego determinacja rośnie, lecz coraz częściej
robi błędy. Kiedy gra się kończy, jest sfrustrowany, nie odczuwa satysfa-
kcji i zauważa, że gra nie cieszyła go tak jak zazwyczaj. Gdyby taka
sytuacja powtarzała się częściej, John niewątpliwie zrezygnowałby
z uprawiania racąuetballu.
Tak samo jest z seksem. Może on być sposobem na wyrażenie miłości.
„Harry ma problemy natury seksualnej, doktorze. Nie jest wystar- Może zapewnić towarzystwo i zaspokoić potrzebę czułości. Może po-
czająco agresywny w łóżku". twierdzać seksualną tożsamość i być pomostem dla emocjonalnej intym-
PODSUMOWANIE 205
204 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS

ności. Jednak to wszystko to tylko „skutki uboczne". Tak długo, jak pialni i poza nią oraz zmierzysz się z tym, co kieruje twoim zachowa-
wykorzystujemy seks w celu zaspokojenia potrzeb o charakterze seksual- niem. Nie masz absolutnie nic do stracenia, a zyskać możesz wiele.
nym, jest on dla nas przyjemny i po zbliżeniu czujemy się zaspokojeni. Ty i twój partner będziecie jedynymi sędziami tego, co dzieje się
Kiedy natomiast potrzeby emocjonalne zaczynają dominować i kierować w waszej sypialni. Podobnie, oboje otrzymacie nagrodę czekającą na
zachowaniami seksualnymi, satysfakcja zmniejsza się. Po zbliżeniu czu- tych, którzy chcą przeanalizować swe zachowania seksualne. Jaką nagro-
jemy się tak, jak czuł się John po grze w racąuetball — sfrustrowani i nie dę? Seksualny seks, który jest przyjemniejszy i bardziej satysfakcjonują-
usatysfakcjonowani. Jeśli nadal będziemy uprawiać seks głównie z przy- cy niż można sobie wyobrazić.
czyn nieseksualnych, bez wątpienia stracimy dlań zainteresowanie, tak
samo jak John stracił zapał do gry w racąuetball. W efekcie, jeśli zaczy-
namy uprawiać seks tylko po to, by zaspokoić naszą potrzebę bliskości, Opisaliśmy nowy nowy sposób patrzenia na ludzką seksualność i anali-
by uciec od samotności lub szukamy uczucia czy towarzystwa, naduży- zowania współżycia intymnego oraz zachowań seksualnych. Jeśli chcie-
wamy miłości fizycznej, powoli pomniejszając naszą zdolność czerpania
libyście podzielić się z nami jakimiś uwagami lub napisać o swoich do-
radości z seksu.
świadczeniach, prosimy skontaktować się z którymkolwiek z nas. Nasz
Nie należy też uważać, że pożyciem intymnym jednostki czy pary stale adres: 890 Downingtown Road, West Chester, Pennsylwania 19380
kierują problemy nieseksualne. Dzieje się tak zapewne w przypadku par,
które czerpią ze współżycia niewiele przyjemności, tak jak niektóre z opi-
sanych w poprzednich rozdziałach. Jednak większość osób ma różne
nieseksualne potrzeby, które od czasu do czasu ujawniają się w sypialni.
Istotne zatem jest, by zdawać sobie sprawę, której z nich nie udaje się
nam zaspokoić poza sypialnią. Wówczas możemy zminimalizować jej
wpływ na seks i pomnożyć przyjemność i satysfakcję. Najlepszym spo-
sobem na to, by mieć w pełni satysfakcjonujące współżycie intymne, jest
upewnienie się, że nasze życie poza sypialnią jest przyjemne i zadowala-
jące.
Akt seksualny może tylko uzupełnić, a nie zastąpić to, co winno go
poprzedzać. Jeśli przed zbliżeniem czujesz się dobrze ze sobą i ze swoim
partnerem, po — będziesz czuł się jeszcze lepiej. Jeśli przed pójściem do
łóżka twoje poczucie własnej wartości jest niskie i czujesz się obco ze
swoim partnerem bądź jesteś na niego zły, po — będziesz czuł się jeszcze
gorzej. Seks nigdy nie zastąpi bliskości ani też nie wypełni innych emo-
cjonalnych braków. Może zaspokoić potrzeby seksualne i nic więcej.
Do jakich więc wniosków to wszystko prowadzi? Poznałeś nowy
sposób analizowania własnego życia seksualnego, nowy sposób szukania
satysfakcji seksualnej, który nie eksponuje technicznej strony zagadnie-
nia. Nie musisz stawać na głowie, czynić dziwnych wygibasów czy stać A teraz sprawdźmy, czy dobrze wszystko zrozumiałam. Problem
pani męża polega na tym, że pani nie lubi seksu.
się seksualnym atletą. Wystarczy, że przeanalizujesz swoje życie w sy-
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZÓWKI OGÓLNE 207

Dodatek I potrafił i nie lubił grać w piłkę, to tak. Jeśli jednak uważasz, że jego
problemem był brak zaufania do siebie, to nie został on rozwiązany.
Tak samo jest z terapią seksualną. Jeśli sądzisz, że przyczyną twoich
kłopotów jest nieodpowiednia i nieefektywna technika miłosna, terapia,
która koncentruje się na podniesieniu umiejętności w tym zakresie, nie-
wątpliwie będzie skuteczna w 95% przypadków. Podstawowym założe-
niem technicznie zorientowanej terapii jest to, że para uprawia seks, by
doświadczać przyjemności. Uczenie więc partnerów technik seksual-
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: nych, które pomnożą tę przyjemność, jest logiczną konsekwencją takiego
WSKAZÓWKI OGÓLNE założenia.
Jednak w większości przypadków braku satysfakcji nie można przypi-
sywać jedynie niedostatecznym umiejętnościom. Zmiana postawy jest
prawie zawsze bardziej efektywna niż tylko zmiana procedury. Roz-
ważmy następujące porównanie.
Roger nie może zaspokoić głodu. Narzeka, że nigdy nie czuje się syty
Współczesna terapia seksualna na ogół zajmuje się techniczną stroną i że jedzenie nie daje mu zadowolenia. Spróbujmy zastosować tu argumen-
miłości fizycznej. Za pomocą ogniskowania odczuć, odwarunkowywania tację „techniczną". Ludzie jedzą, ponieważ są głodni i lubią jeść. Roger
i przewarunkowywania uczy się parę, jak zwiększyć zadowolenie z seksu nie może zaspokoić głodu i jedzenie go nie cieszy. Zapewne nie wie, jak
poprzez podniesienie na wyższy poziom techniki seksualnej. Ta metoda jeść prawidłowo. Trzeba nauczyć go jeść! Wysyłamy go do terapeuty.
uważana była za przełomową w terapii, a skuteczność jej określano na Terapeuta radzi Rogerowi zapisać się na kurs wykwintnego gotowania,
95%. Musimy jednak zapytać, co w ten sposób zostaje wyleczone. do Szkoły Dobrych Manier Emily Post oraz do grupy Prymitywnego
Powiedzmy, że para boryka się z problemem: żadne z partnerów nie Jedzenia, gdzie uczy się gwałtownie rzucać na posiłek i jeść rękami czy
lubi miłości fizycznej. Jeśli odbędą szkolenie u seksuologa, ich umiejęt- nogami, jak tylko mu się podoba. I rzeczywiście, Roger zauważa, że
ności techniczne wzrosną i będą czerpać więcej zadowolenia ze współży- jedzenie daje mu więcej zadowolenia. Posiłki bardziej mu smakują (przy-
cia, ale czy ich problem zostaje przez to rozwiązany? Prawdopodobnie najmniej kiedy nie używa stóp). Ale niestety! W kilka miesięcypo terapii
nie. Rozważmy następujące porównanie. znów zaczyna tracić zainteresowanie odżywianiem się. Jego konto kur-
czy się gwałtownie z powodu wysokich cen wykwintnego pożywienia.
Johnny, dziesięciolatek, czuje się niedostosowany. Ma niewielu przy- Grozi mu utrata posady, ponieważ zamiast pracować, spędza całe godziny
jaciół, a dzieci z sąsiedztwa nie chcą się z nim bawić. Johnny bardzo na przygotowywaniu swych posiłków. Co gorsza, nie lubi sprzątać po
chciałby grać w osiedlowej drużynie baseballowej, która właśnie się two- obiedzie. Biedny Roger! Jest dokładnie w tym samym miejscu, co na
rzy, ale nie czuje się wystarczająco dobry. Mówi swojemu ojcu, że nie początku, tylko jeszcze bardziej godny pożałowania.
będzie chodził na treningi, bo tak naprawdę nie lubi baseballu. Ojciec — Roger mógłby też udać się do spostrzegawczego psychologa kliniczne-
wyczuwając, że Johnny lubiłby grę, gdyby był lepszym graczem — uczy go, który rozpoznałby rzeczywisty problem — Roger przeżywa depresję
go i ćwiczy razem z nim. Chłopiec nabiera biegłości, przyznaje, że lubi i ucieka się do jedzenia, by zaspokoić zupełnie inne potrzeby niż głód.
baseball i decyduje się iść na egzaminy sprawnościowe. Ale czy wszystko Dowiedziawszy się, jak działa ten mechanizm, mógłby w ciągu trzech do
jest w porządku? Jeśli według ciebie jego kłopot polegał na tym, że nie sześciu miesięcy rozwiązać swoje problemy. Nie tylko czerpałby więcej
208 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZÓWKI OGÓLNE 209

radości z jedzenia, ale znajdowałby więcej satysfakcji we wszystkich Terapeuta powinien dopomóc parze w dostrzeżeniu ukrytych potrzeb,
dziedzinach swego życia. Jego lepsze przystosowanie emocjonalne spra- które przenikają do sypialni. Kiedy są one już zauważane, para może
wiłoby, że byłby on bardziej produktywny w pracy, atrakcyjniejsze stało- nauczyć się zaspokajania ich gdzie indziej. Jeśli to osiągnie, każda praca
by się też jego życie towarzyskie. nad techniką seksualną będzie wielokroć efektywniejsza. Intensyfikacja
Ten przykład jest oczywiście uproszczony i przerysowany. Chodziło przyjemności seksualnej stanie się możliwa.
nam jednak o to, by pokazać, że „leczenie" problemów seksualnych
jedynie na poziomie technicznym zazwyczaj tylko łagodzi ogólne proble- KILKA WSKAZÓWEK
my. Nader często uważamy, iż miłość fizyczna zawsze ma na celu zaspo-
kojenie potrzeb seksualnych, a to nie jest prawdą. Nieadekwatny, niesa- Nieseksualna terapia seksu może być dość skomplikowana. Nie istnieją
tysfakcjonujący seks wskazuje na istnienie pobudek nieseksualnych. żadne reguły i formuły, którymi można się kierować. Podajemy jednak
Istotą nieseksualnej terapii seksu jest określenie, które potrzeby i mo- kilka wskazówek, które każdy stosujący tę metodę terapeuta powinien mieć
tywy kolidują z przyjemnością i satysfakcją seksualną. Dlaczego jest to w pamięci.
ważne? Dlaczego nie pracować bezpośrednio nad doskonaleniem techni- 1.To samo zachowanie seksualne może być u różnych jednostek mo
ki miłosnej i nie zadowolić się pewnym postępem? Są dwie przyczyny, tywowane przez inne potrzeby. Na przykład — Adam, Sue i Paul
dla których warto wytropić ukryte motywy naszych zachowań seksual- mają
nych. Po pierwsze, jak powiedzieliśmy, właśnie konieczność zaspokoje- romanse pozamałżeńskie. U Adama motywem była chęć poniżenia
nia potrzeb emocjonalnych ogranicza zadowolenie ze współżycia. Po żony,
drugie, owe ukryte motywy odzwierciedlają braki w innych sferach życia która miała wyższą pozycję zawodową. Sue kierowała się potrzebą
pary. udo
Jeśli ktoś traktuje seks jako sposób na doprowadzenie do kontaktu wodnienia swej kobiecości. Paul pragnął zemścić się za to, że jego
emocjonalnego, można mieć pewność, że w jego związku mało jest bli- żonie
skości poza sypialnią. Jeżeli ktoś używa seksu po to, by poczuć się brakowało seksualnego zapału. Mogą też istnieć inne pobudki.
uprzywilejowanym i ważnym, wiadomo, że ta potrzeba nie jest zaspoka- Terapeuta
jana w innych sferach jego życia. Intymność i poczucie, że jest się waż- musi odnaleźć nieseksualne potrzeby jednostki czy pary i określić, w
nym, powinny wynikać ze świadomości unikalności związku oraz sza- jaki
cunku i miłości, jakim każde z partnerów obdarza drugie, a nie z przespa- sposób wpływają one na zachowania seksualne.
nia się ze sobą. 2.Ta sama pobudka skłaniać może do wielu różnych zachowań. Na
Jeśli koncentrujemy się na technice seksualnej, zanim rozwikłamy inne przykład — pragnienie poniżenia może być zaspokajane poprzez
problemy, zahamujemy proces naszego dojrzewania emocjonalnego i se- doma
ksualnego. W jaki sposób? Jeżeli para nie oddziela tego, co seksualne, od ganie się niekonwencjonalnego seksu, poprzez korzystanie z usług
tego, co nieseksualne, nigdy nie nauczy się bardziej skutecznych, dojrza- pro
łych sposobów zaspokajania swych potrzeb emocjonalnych. Partnerzy stytutek lub poprzez krytykowanie techniki partnera czy też
wykorzystujący miłość fizyczną dla nieseksualnych celów, nie mogą wygłaszanie
w pełni poznać i wyzyskać swej seksualnej natury. Są skazani na powta- poniżających uwag w czasie aktu miłosnego. Przypadek Wendy jest
rzanie niesatysfakcjonującego zachowania, ich rozwój seksualny zatrzy- tego
muje się na infantylnym, neurotycznym poziomie. dobrą ilustracją.
Wendy zgłosiła się na terapię, ponieważ nie mogła osiągnąć satysfakcji
seksualnej. Uwielbiała pocałunki — im dłuższe i bardziej namiętne, tym
lepsze. Lubiła też być traktowana brutalnie. Sprawiało jej przyjemność,
gdy kochanek nazywał ją „swoją osobistą dziwką". Okazało się, że
chciała czuć się potrzebną i godną pożądania. Powiedziała nam: „Kiedy
mężczyzna rzuca się na mnie gwałtownie, wiem, że naprawdę mnie
pragnie. Im namiętniej całuje, tym bardziej wyjątkowa się czuję. A to, że
nazywa mnie dziwką... Cóż, myślę, że wtedy wiem, iż mnie potrzebuje".
Kiedy Wendy zaczęła lepiej rozumieć swe nieseksualne potrzeby, współ-
życie zaczęło jej przynosić więcej satysfakcji i czuła, że jej zachowania
są mniej kompulsywne.
210 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZÓWKI OGÓLNE 211
3. To samo zachowanie u jednej osoby może być wywoływane przez
W czasie kilku następnych sesji wspominał o tym, że w towarzystwie
różne motywy. W takich przypadkach ważne jest, by odnaleźć je wszy-
kobiet czuje się zakłopotany. Wyznał, że przed ślubem często pragnął
stkie. Para zazwyczaj doświadcza serii „wyleczeń" przeplatanych nawro-
seksu, ale zawsze był zbyt nieśmiały. Czasami myślał, że może ma
tami „choroby". Za każdym razem, gdy pobudki niewłaściwego zacho-
„skłonności do mężczyzn", bo lepiej się czuje w ich towarzystwie.
wania zostają rozpoznane, problem przygasa; partnerzy odczuwają ulgę
i seks zaczyna przynosić im więcej zadowolenia. Jednak wkrótce niepo- Bob pracował nad swą tożsamością seksualną i wkrótce nabrał pewno-
żądane zachowanie pojawia się znowu i satysfakcja maleje, aż do czasu, ści siebie. Oboje z żoną mówili, że seks nigdy jeszcze nie był tak fanta-
gdy rozpoznany zostanie kolejny ukryty motyw postępowania jednego styczny. Już mieliśmy zakończyć terapię, gdy Bob zadzwonił i z przera-
lub obojga partnerów. żeniem oświadczył, że odczuwa nieprzeparte pragnienie uwiedzenia naj-
lepszej przyjaciółki swej żony. Terapeuta postanowił spotkać się z nim
Tak właśnie było w przypadku Boba i Wilmy. Przyszli na terapię,
indywidualnie (rzadko się to robi w nieseksualnej terapii seksu). Wraz
ponieważ Bob miał przygodę z inną_ kobietą. Twierdził, że ona nic dla
z postępem terapii stało się jasne, że kolejny romans miał służyć co
niego nie znaczyła i nie mógł zrozumieć, dlaczego się zaangażował.
najmniej dwóm celom. Z jednej strony Bob zazdrościł Wilmie łatwości
Powiedział też, że jest szczęśliwy w swoim trwającym czteroletnim mał-
nawiązywania kontaktów towarzyskich. Miała mnóstwo przyjaciół. Wiele
żeństwie. Oboje z Wilmą wyglądali na szanującą i kochającą się parę.
osób bardzo ją ceniło i często do niej dzwoniło; znała przeszłość,
Nie potrafiliśmy znaleźć wyjaśnienia takiego postępowania Boba, do-
póki pod koniec drugiej sesji nie odbyła się następująca wymiana zdań. aspiracje i problemy każdego z ich znajomych. Z drugiej zaś pragnął
Właśnie poprosiliśmy Wilmę, by powiedziała, jak romans męża wpłynął poniżyć samego siebie (i prawdopodobnie swą żonę także). Zgodnie
na jej uczucia. z jego własnymi słowami: „Na Joyce nawet nie warto spojrzeć. Byłoby
mi wstyd przyznać się, że poszedłem do łóżka z kimś takim jak ona".
Fakt, że Bob zadzwonił i pracował nad tym, by uniknąć kłopotów,
Wilma: — To bolało... Zupełnie straciłam do ciebie zaufanie. Czuję, że już wskazywał na ogromne postępy, jakich dokonał. Kontynuowaliśmy tera-
nie mogę ci wierzyć. pię; sesje indywidualne przeplatały się ze wspólnymi. Bob miał wiele
Bob: — A widzisz! Teraz wiesz, jak się czułem, kiedy dowiedziałem się o głębokich problemów, które nie miały nic wspólnego z seksem, jednak
twoich przygodach z czasów college'u. ujawniając się, nieomal zrujnowały jego życie seksualne i małżeństwo.
Wilma sypiała z kilkoma ze swych poprzednich chłopców, ale nigdy Ten przypadek był skomplikowany; terapia ciągnęła się przez ponad
nie powiedziała o tym mężowi, uważając, że to jej osobista sprawa. Bob, dwa lata. Przyjrzenie się nieseksualnym problemom pary przyniosło jed-
gdy się o tym dowiedział, był bardzo zły i czuł się zraniony. Nie miał nak bardzo znaczący efekt. Po pierwsze, pozwoliło mężczyźnie osiągnąć
doświadczeń seksualnych przed ślubem i oczekiwał tego samego od swo- dojrzałość emocjonalną. W rezultacie, pomiędzy małżonkami zaistniały
jej żony. Poczuł się więc oszukany i chciał się zemścić. wszystkie aspekty relacji, dając dużo więcej satysakcji. Po drugie, seks
Gdy Bob i Wilma omówili i rozwiązali ten problem, ich życie seksual- dawał nieskończenie więcej zadowolenia obojgu partnerom. Żadna tech-
ne wróciło do normy. Para zakończyła terapię, jednak po siedmiu miesią- nicznie zorientowana terapia nie przyniosłaby takich rezultatów.
cach zjawiła się u nas ponownie, gdyż Bob znów miał romans. W mniej skomplikowanych przypadkach podobne wyniki osiąga się
Tak jak poprzednio, nie potrafił wyjaśnić swego zachowania. Nie w krótszym czasie, tak jak pokazuje to przykład Peg. Dwudziestocztero-
sądził, by i tym razem motywem była chęć zemsty; terapeuta był podo- letnia Peg w ciągu ostatnich sześciu miesięcy sypiała z kilkoma różnymi
bnego zdania. Mówiąc o swym romansie, Bob podkreślał, że wreszcie mężczyznami. Mówiła o tym, jak samotne jest życie w mieście i jak
poczuł się jak prawdziwy „ogier" i że nigdy dotąd nie czuł się podobnie. dalecy są inni ludzie. Wydawało się, że seks jest dla niej sposobem na
walkę z samotnością. Kiedy nauczyła się inaczej radzić sobie z tym pro-
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZÓWKI OGÓLNE 213
212 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS
Oboje partnerzy zgadzali się co do tego, że Ray boryka się z poważ-
blemem, zniknęły jej skłonności do uprawiania seksu z przygodnymi nym problemem, ale nie dostrzegali, że jest to ich wspólny problem.
partnerami. Rzeczywiście, Ray miał problem. Uważał, że Laura jest bardzo atrakcyj-
Potem te same symptomy pojawiły się znowu. Okazało się, że miłość ną kobietą i nękały go wątpliwości, czy zdoła ją przy sobie zatrzymać.
fizyczna zaspokajała też potrzebę Peg, by być zauważaną oraz jej pra- Nie czuł się pewnie i zainteresowanie, jakie inni mężczyźni okazywali
gnienie potwierdzenia własnej atrakcyjności seksualnej. Kiedy ten prob- jego żonie, wywoływało u niego lęk. Nie doceniając wagi innych aspe-
lem został dostrzeżony i rozwiązany, związki, w jakie się angażowała, któw zdrowego związku, takich jak miłość, wzajemna pomoc i bliski
stały się bardziej stabilne i znaczące. Seks dawał jej teraz więcej zadowo-
lenia. Peg zaczęła rozwijać swe wewnętrzne życie i lepiej radziła sobie
z problemami, jakie niesie z sobą duże miasto i ze swą potrzebą bycia
docenianą. I znowu, wątpliwe jest, by „terapia techniczna" dała w tym
przypadku tak dobre efekty.
4. Nieseksualna terapia seksu rozpoczyna się od założenia, że wszy-
stkie problemy, niezależnie od tego, jak jednostronne się wydają, są
wspólnymi problemami obojga partnerów. Można to uzasadnić następu-
jąco: a) kiedy jedno z partnerów nie jest usatysfakcjonowane i szczęśli-
we, oddziałuje to także na drugą osobę; b) konkretny problem nie zaist-
niałby poza związkiem. Powstaje on tylko dlatego, że nieseksualne po-
trzeby jednego lub obojga partnerów nie są zaspokajane poza sypialnią;
c) mimo tego, że obie osoby same są odpowiedzialne za swą satysfakcję
seksualną, każdy długotrwały, oparty na miłości związek pociąga za sobą
zobowiązanie do pomagania sobie nawzajem.
Wszystkie problemy są wspólne, nawet jeśli początkowo jedno z part-
nerów wydaje się jedynym winnym. Dokładna analiza relacji ujawni role,
jakie obie osoby odgrywają w utrwalaniu problemu. Doktorze, Harry ma poważny problem. Za każdym razem, gdy inny
Ray i Laura są tego dobrym przykładem. Zdecydowali się na terapię mężczyzna spojrzy na mnie i się uśmiechnie lub zaczyna ze mną
z powodu wybuchów zazdrości Raya. Gdy tylko inny mężczyzna zwrócił rozmawiać, on wpada we wściekłość. Tak, jakby to była moja wina.
uwagę na Laurę, Ray był rozdrażniony i czasami dąsał się przez parę dni.
Laura opowiedziała nam historię swej niedoli —jak nieszczęśliwa czuła kontakt, koncentrował się jedynie na sprawach seksu i pożądaniu innych
się przez Raya, jak nieprzyjemne i zawstydzające było, gdy robił sceny mężczyzn, którzy mogli odebrać mu żonę.
w miejscu publicznym, jak obawiała się, że w końcu któryś z mężczyzn Ale problem miała też Laura! W rzeczywistości była bardzo niepewna
może się zdenerwować i pobić go. Mówiąc to, ta „nieśmiała" młoda i potrzebowała ciągłego potwierdzania swej atrakcyjności. Prowokowała
kobieta zaprezentowała nam cały arsenał oblizywania i ściągania ust, innych mężczyzn po to, by wywołać zazdrość męża. Jak powiedziała
krzyżowania nóg, przesuwania pośladków i wypychania klatki piersio- później: „Im bardziej zdenerwowany był Ray, tym ja byłam spokojniej-
wej, czym biła na głowę najlepsze profesjonalistki najstarszego zawodu
świata.
214 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZÓWKI OGÓLNE 215

sza. Wiem, że to dziecinne, ale te gierki sprawiały mi przyjemność. znanie problemów i wprowadzenie wyraźnego rozróżnienia pomiędzy
Czułam, że jestem dla niego ważna". nimi jest istotą i sztuką terapii.
Problem nie dotyczył wyłącznie Raya ani wyłącznie Laury, ale ich Celem nieseksualnej terapii seksu jest skierowanie klienta w stronę
obojga. W ich związku brakowało wzajemnego zaufania, intymności seksu seksualnego, pozbawionego nie związanych z nim obciążeń. By to
i kontaktu emocjonalnego. Oczywiście, nie wszystkie przypadki są tak osiągnąć, terapeuta musi pomóc parze w wyrobieniu nawyków zaspoka-
proste. Czasami emocjonalne braki obojga partnerów bardzo subtelnie jania potrzeb emocjonalnych poza sypialnią. Jak pokazały niektóre z opi-
splatają i zazębiają się ze sobą. Istotne jest, by nigdy, niezależnie od tego, sanych w poprzednich rozdziałach przypadki, może to przynieść grun-
jak oczywiste się to wydaje, nie zakładać, że problem jest sprawą wyłącz- towne zmiany w relacjach pomiędzy partnerami. Przekonaliśmy się tak-
nie jednej z osób. Obie są bowiem partnerami w związku i na każdą że, że to, co wydaje się problemem o podłożu seksualnym, może mieć
z seksem niewiele wspólnego. Większość par czuje ulgę, dowiedziawszy
z nich oddziałuje zachowanie drugiej. Zasadnicze pytanie to: które
się, że z ich możliwościami czerpania zadowolenia z miłości fizycznej
z ukrytych potrzeb są zaspokajane przez zachowanie każdego z partne-
jest wszystko w porządku.
rów.
5. Niektóre z nieseksualnych motywów zachowań seksualnych mogą
wydawać się podobne. Na przykład, wykorzystywanie seksu jako przed-
miotu wymiany handlowej ma podobny cel jak używanie go dla domina-
cji. Osobie zależy na tym, by wszystko było tak, jak tego chce. W pier-
wszym przypadku —jedno z partnerów bierze pod uwagę potrzeby dru-
giego, a kierowanie nim jest problemem ubocznym. W drugim — właś-
nie kierowanie partnerem jest istotą sprawy, gdyż jedna z osób dąży do
osiągnięcia swego zadowolenia i nie troszczy się o potrzeby drugiej.
Podobnie jest z zazdrością i zemstą. Można się spierać, czy partner,
który szuka zemsty, jest zazdrosny — co prawdopodobnie najczęściej jest
prawdą. Jednak podczas gdy w przypadku zazdrości główną kwestią jest
na ogół brak zaufania do partnera i pewności siebie, to w zemście najważ-
niejszą sprawą staje się pragnienie zranienia partnera lub wyrównania
z nim rachunków.
Tak samo jest z używaniem seksu jako ukojenia. Para, która stosuje tę
taktykę, musi dowiedzieć się, od czego próbuje uciec. Może pragnie
uwolnić się od stresu, napięcia, rywalizacji, może chce uniknąć nudy,
uciec od rzeczywistości czy wzajemnej bliskości, albo jeszcze od czegoś
innego.
W tej książce usiłowaliśmy przedstawić jak najwięcej popularnych
motywów zachowań seksualnych. Niestety, pewne luki są nieuniknione.
Rolą terapeuty jest pomóc parze w rozplataniu sieci, w którą się uwikłała.
Jeśli wydaje się to skomplikowane czy uciążliwe, pamiętajcie, że rozpo-
POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU: OSIĄGNIĘCIA I PROBLEMY 217

Dodatek II prawdziwa potęga niczym nie zakłóconego popędu płciowego. Seks ustali
swój własny rytm, swe własne przypływy i odpływy i będzie dużo
bardziej przyjemny. Jeśli nawet nastąpi jakaś strata ilościowa, zwiększo-
na jakość będzie wystarczającą rekompensatą. Niemniej terapeuta musi
przygotować klienta na wszystkie przewidywane zmiany w zachowa-
niach seksualnych. Niewłaściwe przygotowanie wywołuje bowiem opór
wobec procesów terapeutycznych. Klient nagle może zakończyć terapię,
jeśli nie rozumie, co się dzieje.
POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU: Niektóre z nieseksualnych motywów rządzących współżyciem intym-
OSIĄGNIĘCIA I PROBLEMY nym hamują aktywność seksualną. Usunięcie ich z sypialni zwiększa
częstotliwość zbliżeń. To zazwyczaj nie stwarza problemu i większość
klientów jest zadowolona z takiego obrotu sprawy.
Generalnie, w nieseksualnej terapii seksu nie kładzie się nacisku na
technikę miłosną ani na częstotliwość zbliżeń. Rzadko daje się gotowe
rady i nie zachęca ani nie zniechęca do żadnej aktywności erotycznej.
Po rozpoznaniu nieseksualnych motywów zachowań seksualnych terapia Klienci mają możliwość sami decydować, co jest dla nich najlepsze. Rolą
postępuje gładko i nabiera tempa. Istnieje jednak problem, na który powi- terapeuty jest pomóc im w dostrzeżeniu niepożądanych motywów, które
nien być przygotowany każdy terapeuta: kiedy para zaczyna dostrzegać pomniejszają ich przyjemność i satysfakcję seksualną.
nieseksualne pobudki rządzące ich współżyciem intymnym, zazwyczaj Czy problemy seksualne są powszechne? Albo też bardziej precyzyj-
następuje zmiana w częstotliwości uprawiania seksu. nie — czy ukryte motywy zachowań seksualnych są bardzo rozpo-
Niektóre z owych pobudek, na przykład potrzeba potwierdzenia swej wszechnione? Jest wielce prawdopodobne, że w większości związków to,
atrakcyjności erotycznej, utrzymują aktywność seksualną na sztucznie co nieseksualne, splata się z tym, co seksualne, ograniczając zadowolenie
wysokim poziomie. Jednostki, którymi powodują tego rodzaju potrzeby, z miłości fizycznej. Czy to oznacza, że większość ludzi ma fatalne poży-
uprawiają seks częściej, niż naprawdę chcą. cie intymne? Nie! Ale oznacza, że większość z nas nie osiąga takiego
Kiedy uda im się usunąć te potrzeby z sypialni, przez jakiś czas do- poziomu przyjemności i satysfakcji, jaki jest możliwy do osiągnięcia.
świadczają zmniejszenia częstotliwości zbliżeń; rezygnują bowiem z se- Dlaczego więc więcej osób nie szuka terapi? Po pierwsze, większość
ksu za każdym razem, gdy uświadamiają sobie, że mógłby on być wyko- z nas nie jest świadoma tego, jak wiele satysfakcji i przyjemności traci —
rzystany w celu zaspokojenia nieseksualnych potrzeb. Dla niektórych nie można wiedzieć, co to jest ekstaza, jeśli się jej nie doświadczyło. Po
osób zjawisko to może być zatrważające; mogą obawiać się, że tracą drugie, w wielu przypadkach nieseksualne motywy jednego z partnerów
popęd płciowy. Boją się też, że miłość fizyczna nigdy już nie będzie taka uzupełniają motywy drugiego i są z nimi zgodne. Przykładem może być
jak dawniej i ich życie seksualne zostało zrujnowane. A tak naprawdę, to tu przypadek Johna i Pauliny.
że seks nigdy nie będzie taki jak dawniej, powinno napawać je otuchą. John wykorzystywał seks jako ucieczkę od rywalizacji, szukając
Będzie on bowiem bardziej, a nie mniej zadowalający. Ważne jest, by u Pauliny uspokojenia i pocieszenia. Ona zaś potrzebowała czułości
uświadomić to każdemu klientowi. i chciała czuć, że jest ważna i potrzebna. Im bardziej Paulina pocieszała
W wielu przypadkach spadek częstotliwości zbliżeń jest tylko chwilo- Johna, tym więcej czułości i wdzięczności jej okazywał. Ona z kolei
wy. Kiedy problem natury nieseksualnej zostaje rozwiązany, ujawnia się czuła się doceniana i wartościowa. Każde z nich doskonale zaspokajało
218 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU: OSIĄGNIĘCIA I PROBLEMY 219

nieseksualne potrzeby partnera i oboje sądzili, że ich współżycie jest Wówczas zachowania jednego z partnerów zniechęcą drugiego. Nie-
świetne. Ich problemy zaczęły się, kiedy Paulina przespawszy się z innym pewny swej tożsamości seksualnej parter będzie miał poczucie porażki,
mężczyzną, dowiedziała się, co znaczy prawdziwa przyjemność seksualna. gdyż druga osoba nie odwzajemnia jego namiętności i chce pozostać na
Najbardziej skłonne do szukania pomocy są pary, u których ukryte etapie pieszczot; partner poszukujący czułości będzie czuł się wykorzy-
motywy jednego z partnerów są sprzeczne z motywami drugiego. Jedna stywany, niekochany, może być też nieco przestraszony zapałem drugie-
z osób może na przykład wykorzystywać seks do potwierdzania tożsamo-
go. W miarę jak pogarsza się ich współżycie intymne, częstsze stają się
ści seksualnej, druga — do zaspokajania potrzeb uczuciowych. Pierwsza
kłótnie i wzajemne oskarżenia. Miłości fizycznej przypisany zostaje
będzie pragnęła namiętnego, intensywnego seksu, druga — pocałunków
problem, który ma z nią niewiele wspólnego.
i pieszczot.
Za przykład posłuży nam tutaj przypadek Freda i Marthy. Poniższa
wymiana zdań zaczerpnięta jest z ich trzeciej sesji.
Fred: — Czasami mam wrażenie, że jestem w łóżku z małą dziewczynką.
Martha: — Ach tak? A ja czasami jestem pewna, że jestem w łóżku z ciężkim
idiotą! Terapeuta (przerywając serię wyzwisk): — Cofnijmy się
odrobinę. Fred,
powiedziałeś: „Czasami mam wrażenie, że jestem w łóżku z małą
dziewczynką". Czy możesz to wyjaśnić? Fred: — Oczywiście.
Wszystko, czego ona chce, to całować się i całować. To
tak, jakbym był z nastolatką, która nie chce iść na całość, a zależy jej
tylko na odrobinie pieszczot. Terapeuta: — A czego ty pragniesz?
Fred: — Pragnę działania. Chcę, żeby Martha szalała z pożądania. Tak, jakby
była głodna mojego ciała... Martha (przerywając mu): — Tak! Ty
tylko tego chcesz. Chcesz mi wsadzić,
podymać i zniknąć. Tak jakbyś był jakimś ogierem, a ja miałabym
czcić twój członek.
Terapeuta: — Martha, a czego ty byś chciała? Martha: — Miłości i czułości.
Tego właśnie pragnę i to jest dla mnie ważne.
Terapeuta: — Czy widzicie, co się tu dzieje? Fred, ty próbujesz wykorzysty-
Hmm, a więc wać seks po to, by poczuć się mężczyzną, by udowodnić swą mę-
podsumujmy. Nie kochaliście się od piętnastu lat; rozbieracie się skość. Martha, ty próbujesz za pomocą seksu uzyskać czułość i po-
w garderobie; żeby wziąć prysznic, wkładacie stroje kąpielowe — cieszenie. Kończy się na tym, że oboje tracicie ochotę i unikacie
a teraz martwicie się, że od naszego pierwszego spotkania w zbliżeń. Teraz musimy oddzielić każdą z waszych potrzeb od seksu
zeszłym tygodniu wasze życie seksualne nic się nie poprawiło. i zobaczyć, jak można ją zaspokoić poza sypialnią. Wtedy pozbę-
dziecie się nadmiernego stresu, który psuje wam zabawę.
220 17 NIESEKSUALNYCH POWODÓW, DLA KTÓRYCH LUDZIE UPRAWIAJĄ SEKS POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU: OSIĄGNIĘCIA I PROBLEMY 221

Fred i Martha byli zdumieni. Po raz pierszy zrozumieli, co działo się nie problemu, nie rozumiejąc znaczenia i celu swego własnego zachowa-
w ich sypialni. Poczuli też ulgę dowiedziawszy się, że żadne z nich nie nia. Właśnie tak dzieje się w większości małżeństw. Każde z partnerów
ma problemu o podłożu seksualnym. W trakcie terapii niewiele mówili- wie, co jest „nie tak" u drugiego, ale pozostaje ślepe na własne błędy
śmy o technicznej stronie miłości fizycznej. Zamiast tego, para wraz (jeszcze jedna przyczyna, dla której pomocny jest terapeuta) Oto kilka
z terapeutą zastanawiała się nad męskością: co znaczyła ona dla Freda uwag końcowych:
i jak mógł poczuć się bardziej męskim. Szukali też sposobów na to, by
•Dlaczego w tak ważnych sprawach zdawać się na działanie przypadku?
Martha mogła uzyskać swoją porcję czułości poza sypialnią. Oboje part-
nerzy mieli pomagać sobie nawzajem w dążeniu, by seks nie zmienił się •Nie sądźcie, że rozwiązanie konkretnego problemu technicznego sprawi,
w walkę o to, czyje nieseksualne potrzeby mają zostać zaspokojone. że ważniejsze potrzeby o charakterze nieseksualnym znikną.
•O wszelkich ograniczeniach, nakładanych na współżycie pary, powinni
Ten przypadek ilustruje dwie ważne kwestie. Po pierwsze, terapia
decydować partnerzy a nie terapeuta.
seksualna może przebiegać ponad technicznym, treningowym pozio-
•Kiedy ukryte motywy zachowań partnerów zostają ujawnione i usunięte,
mem. Terapeuta mógłby oczywiście uciec się do technicznie zorientowa-
zdane na własną inwencję pary stają się na ogół niezwykle pomysłowe
nej terapii i rozwinąć u klientów umiejętności przeprowadzania gry wstę-
i twórcze w rozwijaniu swych własnych technik miłosnych.
pnej. Niewątpliwie jakość ich współżycia poprawiłaby się. Fred mógłby
•Terapia powinna być długotrwała. Fred i Martha dopiero na trzeciej sesji
poczuć się bardziej męski, ponieważ nabrałby biegłości w sztuce miłos-
uzmysłowili sobie, że ich problem nie ma charakteru seksualnego; że po
nej. W rezultacie jego żona mogłaby zareagować bardziej entuzjastycz-
prostu wykorzystują miłość fizyczną w celu zaspokojenia potrzeb emo
nie, co także pomogłoby Fredowi potwierdzić swą tożsamość płciową.
cjonalnych. Na swej szóstej sesji relacjonowali, że ich pożycie było
Martha mogłaby znaleźć sposoby na zaspokojenie swej potrzeby czułości
ostatnio „po prostu niewiarygodne. Nigdy, nawet w naszych najśmiel
poza sypialnią, a jej mąż mógłby zacząć więcej ją całować w czasie
szych fantazjach nie sądziliśmy, że może dawać tyle przyjemności..."
zbliżenia. W każdym z tych przypadków seks mógłby dawać im więcej
zadowolenia. Nieseksualna terapia seksu pomniejsza znaczenie techniki miłosnej,
Jednak zbyt wiele zależałoby tu od przypadku. Jeżeli nie uświadomi się koncentrując się na ukrytych potrzebach, które odbierają nam zadowole-
partnerom nieseksualnych potrzeb każdego z nich, niewielka jest szansa, nie z miłości fizycznej. Poprzez oddzielenie tych potrzeb od seksu i za-
że nauczą sieje zaspokajać poza sypialnią. Tak jak pokazywały prezento- spokojenie ich poza sypialnią otwieramy drzwi dla prawdziwej seksual-
wane na kartach tej książki przykłady, nauczenie się realizowania tych nej ekstazy. Terapeuci, którzy koncentrują się na technicznej stronie zagad-
potrzeb niezależnie od seksu jest rozwiązaniem problemu. nienia, niewątpliwie pomagają w osiągnięciu większej przyjemności, ale
Druga kwestia dotyczy roli terapeuty, która polega głównie na tym, by też poszerzają pułapkę, w którą wpadają pary. Powiększają też ryzyko
pomóc parze w opisaniu i przeanalizowaniu problemów. Koncentrując zepchnięcia nieseksualnych potrzeb głębiej i niedopuszczania ich do
się na nieseksualnych motywach swego zachowania w sypialni, Fred świadomości. Kładąc nacisk na technikę jako na problem i sposób na
i Martha nie tylko wzbogacili swe życie seksualne, ale każde z nich wyleczenie, ograniczają przyjemność, jakią powinien dostarczać seks.
zaczęło też lepiej rozumieć samego siebie i swego partnera.
Zauważcie, że zarówno Martha jak i Fred właściwie odbierali to, co się
działo. Mężczyzna miał poczucie, że sypia z małą dziewczynką, która
pragnie tylko pocałunków; Martha była świadoma, że Fred bardzo się
stara wypaść na twardziela. Mieli wszystkie kawałki układanki, nie potra-
fili tylko złożyć ich w całość. Każde z nich winiło drugą osobę za powsta-
BIBLIOGRAFIA

Barbach L.: ForEach Other.Shańng Sexual fntimacy, Doubleday, Garden City, NY, 1983.
Benoit H.: The Many Faces ofLove: The Psychology ofThe Emotional and SexualLife,
Octogon, New York 1980.
Bennan S., Weiss \:.Relalionships, Hawthorne Books, New York 1978. Calderone M.,
Johnson E.W.:The Fainily Book about Sexuality, Harper and Row,
New York 1981. Centers R.: Sexual Attraclion and Love: An Inslrumenial Theory,
Giarles C.Thomas,
Springfield, D. 1975.
Cook M., McHenry R.: Sexual Attraction, Pergamon, New York 1978. Dauw D.:
Stranger in YourBed: A Guide to EmotionalIntimacy, Nelson-Hall, Chicago 1979. Eysenck
M.J.: The Psychology ofSex, J.M.Dent, London 1979. Geer J. i inni: Human Sexuality,
Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, 1984. Greeley A.: Sexual Intimacy, Thomas
Moore Press, Chicago 1982. Kaufman S.A.: Sexual Sabotage: How to Enjoy Sex in
Spite of Physiological and
Emotional Problems, Macmillan, New York 1981. Leonard G.: The EndofSex,
Jeremy P.Tarcher, Los Angeles 1983. Masters W.H., Johnson V.E.: The Pleasure
Bond: A New Look at Sexuality and
Commitment, Little, Brown and Co., Boston 1970.
McCarthy B.W., McCarthy E.: Sexual Awareness, Caroll and Graf, New York 1984.
Milonas R.: Fantasex: A BookofErotic Gamesfor theAdult Couple, Putnam Publishing
Group, New York 1983. Offit A.K.: The Sexual Self (wyd.poprawione i
uzupełnione), Condon and Weed,
New York 1983. Pietropinto A., Simenauer J.: Husbands and Wives: A Nationwide
Sun>ey ofMarriage,
Times Books, New York 1979.
Randell J.: Sexual Variations, Technomic, Lancaster, PA, 1976. Robinson P.: The
Modernizalion ofSex, Harper and Row, New York 1976. Sanchez G., Gerbino M:
Let's Talk about Sex and Loving, Down There Press,
Burlingame, CA, 1983 (dla dzieci). Schwartz B. i inni: Raising Your Child to Be a
Sexually Heallhy Adult, Prentice-Hall,
Englewood Cliffs, NJ, 1982.
Singer J.: Energies ofLove: Sexuality Revisited, Doubleday, Garden City, NY, 1983.
Talese G.: Thy Neighbofs Wife, Doubleday, New York 1980.

You might also like