Fredrik Barth Grupy i granice etniczne: spoeczna organizacja rnic kulturowych:

Rozumowanie antropologiczne: rnice kulturowe nie ukadaj si w kontinuum: 1) istniej zbiorowoci ludzi, ktre zasadniczo podzielaj wspln kultur 2) istniej zespoy wzajemnie powizanych rnic, ktre pozwalaj wyodrbnid kad tak pojedyncz kultur spord wszystkich innych kultur
Kultura-> sposb opisywania ludzkiego zachowania= kadej kulturze odpowiada oddzielna grupa ludzi, np. grupa etniczna Spoeczeostwo jako system spoeczny, w ramach ktrego mona analizowa mniejsze, rzeczywicie istniejce grupy i jednostki Czynniki majce decydujce znaczenie dla utrzymywania si zrnicowana kulturowego: *geograficzna izolacja pogld nieadekwatny: *spoeczna izolacja Granice trwaj mimo przepywania przez nie ludzi: konsekwencj istnienia rnica etnicznych jest dziaanie spoecznych procesw wykluczania i wczania, dziki ktrym osobne kategorie s w stanie si utrzymywad, mimo zmian przynalenoci jakie maj miejsce w cigu jednostkowego ycia Poprzez takie granice utrzymywane s stabilne, trwae i bardzo wane relacje spoeczne

dychotomizacja statusw etnicznych = etniczne rnice nie s pochodn braku interakcji spoecznych i spoecznej akceptacji PRZECIWNIE: czsto staj si wanymi fundamentami, na ktrych budowane s rozlege systemy spoeczne

rnice kulturowe- s w stanie przetrwad mimo nawizywania midzy-etnicznych kontaktw i istnienia wzajemnych zalenoci midzy grupami etnicznymi OGLNE PODEJCIE DO ANALIZY PROBLEMU: Analiza teoretyczna: 1) grupy etniczne s kategoriami okrelanymi poprzez akty przypisywania i identyfikacji, ktrych dokonuj sami dziaajcy ludzi i dlatego maj one cechy zorganizowanych midzyludzkich interakcji -> potem wizanie innych cech grup etnicznych z ich podstawow waciwoci 2) generatywne podejcie do analizy problemu: badanie rnych procesw, ktre przyczyniaj si do tworzenia i trwania grup etnicznych 3) badanie etnicznych granic i ich utrzymywania si

DEFINIOWANIE GRUPY ETNICZNEJ: Grupa etniczna w literaturze antropologicznej jako opis populacji: 1)w duej mierze zdolnej do biologicznej samo reprodukcji 2)ktrej czonkowie podzielaj fundamentalne wartoci kulturowe realizowane dziki jawnemu ich zespoleniu w formy kulturowe 3)tworzcej paszczyzn dla komunikacji i interakcji wewntrzgrupowej 4)posiadajcej czonkw, ktrzy sami identyfikuj si i s identyfikowani przez innych jako tworzcy kategori, ktra jest wyrnialna spord innych kategorii nalecych do tego samego porzdku Rasa=kultura=jzyk spoeczeostwo=grupa (odrzuca lub odrnia innych czonkw) Utrzymywanie granic- skutek izolacji spoecznej Cechy izolacji: -> istnienie rnic rasowych ->istnienie rnic kulturowych ->istnienie separacji spoecznej i barier jzykowych ->spontaniczna i zorganizowana wrogod GRUPY ETNICZNE JAKO TYP ORGANIZACYJNY: Grupa etniczna jako forma organizacji spoecznej-> samo przypisywanie i przypisywanie czowieka do danego czowieka do grupy przez innych Przypisanie etniczne przypisywanie kategorialne: klasyfikacja osoby pod wzgldem jej podstawowej, najoglniejszej klasyfikacji, zdeterminowanej przez jej pochodzenie (to logiczne) Formowanie grup etnicznych: aktorzy uywaj identyfikacji etnicznych by kategoryzowad siebie i innych dla celw interakcji = formuj grupy etniczne( grupy w sensie organizacyjnym) Kulturowe treci dychotomii etnicznych pochodz z dwch porzdkw: 1) z porzdku jawnych sygnaw lub znakw-cech odrniajcych, ktrych ludzie szukaj i eksponuj, by prezentowad innym sw tosamod (cechy: ubranie, jzyk, wygld domw, oglnie styl ycia) 2) z porzdku podstawowych uznawanych wartoci: standardw moralnoci i doskonaoci, przy uyciu ktrych ocenia si wyniki ludzkich dziaao GRANICE GRUP ETNICZNYCH: Grupy etniczne trwaj jako znaczce jednostki tylko wtedy, gdy przynalenod do nich pociga za sob istnienie wyranych rnic w zachowaniu, tzn. gdy pociga za sob trwanie kulturowych rnic Waciwod organizacyjna- uporzdkowany zbir zasad rzdzcych spoecznymi kontaktami midzy grupami etnicznymi Stabilne midzyetniczne relacje s moliwe przy zaoeniu, e w struktur interakcji wbudowane s: -zbir zasad rzdzcych sytuacjami kontaktu i pozwalajcych na artykulacj w niektrych sektorach czy ludzkiego dziaania

-zbir zakazw dotyczcych sytuacji spoecznych, zapobiegajcych midzyetnicznym interakcjom w innych sektorach WIELOETNICZNY SYSTEM SPOECZNY: Furnival(1944r., analiza spoeczeostwa pluralistycznego) wieloetniczna spoecznod jest zintegrowana w ramach rynku pod kontrol systemu paostwowego zdominowanego przez jedn z grup (system pozostawia jednak duy zakres kulturowego zrnicowania w religijnych i wewntrzgrupowych obszarach ludzkiej aktywnoci : ->np. melanezyjski system handlu nalecy do cieszcej si wysokim prestiem sfery gospodarki, etykiety i nakazy rzdzce sytuacj wymiany i izolujce j od innych zajd ->tradycyjnie policentryczne systemy z poudniowo-wschodniej Azji- zintegrowane przez prestiow sfer handlu i quasi-feudalne struktury polityczne ZWIZKI MIDZY TOSAMOCIAMI I STANDARDAMI WARTOCI: Pojawienie si etnicznych rnic na danym terenie: organizacyjne wymogi, kategoryzacja czci populacji w ekskluzywne i nakazowe kategorie statusowe akceptacja zasady, e standardy zastosowane do jednej kategorii mog si rnid od tych zastosowanych do innej WZAJEMNE ZALENOCI MIDZY GRUPAMI ETNICZNYMI: Komplementarnod grup- przyczynia si to do wzrostu poziomu wzajemnych zalenoci lub symbiozy i tworzyd strefy, w ktrych wyraad si mog cechy kulturowo poszczeglnych grup eby grupy etniczne wyjsztaciy stabiln i symbiotyczn wzajemn adaptacj: ->kulturowe charakterystyki kadej grupy etnicznej musz byd stabilne, eby komplementarne rnice, na ktrych system si opiera mogy utrzymywad si w sytuacjach bliskich kontaktw midzy grupami etnicznymi PERSPEKTYWA EKOLOGICZNA: Zalenod midzy ekologi kulturow a sfer dziaania: Formy wzajemnych adaptacji: 1) Zajmowanie cile odseparowanych od siebie nisz w rodowisku naturalnym, wspzawodnictwo w minimalnym stopniu o zasoby znajdujce si w tym rodowisku Wzajemna zalenod: ograniczona(mimo ich wspwystpowania na danym obszarze) Artykulacja wasnych cech kulturowych: gwnie w sferze handlu i byd moe w sferze ceremonialno-rytualnej 2) Monopolici zajmujcy oddzielne terytoria Wspzawodnictwo o naturalne zasoby Artykulacja ich cech kulturowych: w sferze polityki przygranicznej, a take prawdopodobnie w innych sferach ycia 3) Dostarczanie wzajemnych dbr i usug, np. zajmowad powizane ze sob dziki swej odmiennoci nisze, bdce w bliskiej wzajemnej zalenoci

Klasyczna sytuacja symbiozy: jeli nie wsppracuj ze sob cile w sektorze politycznym Jeli: konkuruj ze sob i dostosowuj si do siebie poprzez zrnicowane monopolizowanie rodkw produkcji-> bliskie polityczne i gospodarcze zrozumienie, z otwart moliwoci zaistnienia innych form wzajemnej zalenoci + dodatkowa forma: dwie lub wicej zorganizowanych grup znajduj si w rzeczywistoci przynajmniej w czciowej konkurencji wewntrz tej samej ekologicznej niszy po pewnym czasie-> jedna taka grupa zastpi pozostae lub rozwinie si takie przystosowanie, w wyniku ktrego wzronie wzajemna komplementarnod i zalenod midzy grupami PERSPEKTYWA DEMOGRAFICZNA: Na adaptacj grupy do niszy w rodowisku naturalnym ma wpyw jej bezwzgldna liczebnod, podczas gdy na adaptacj grupy do niszy tworzonej przez inn grup etniczn ma wpyw jej wielkod wzgldna Czynniki okrelajce przemieszczenia indywidualne i ruchy grupowe: emigracja, ktra agodzi nacisk populacyjny na dane terytorium imigracja, dziki ktrej jedna lub kilka wsprezydujcych grup utrzymuj si jako zagraniczne miejsca osiedlenia ludzi pochodzcych z wikszej populacji CZYNNIKI POWODUJCE ZMIAN TOSAMOCI:

Warunki do zajcia takiej asymilacji: 1) istnienie kulturowych mechanizmw umoliwiajcych wprowadzenie w ycie zasad, na jakich wczani s do grupy nowi czonkowie, na ktre skadaj si idee obowizkw wobec przodkw, kompensacji poprzez zapat 2) istnienie bodca w postaci oczywistych korzyci dla przyjmujcego gospodarstwa domowego i osoby stojcej na jego czele

Generalnie: tam, gdzie etniczne relacje pozostaj przez dugi czas i gdzie jest dua wzajemna zalenod przybliona rwnowaga demograficzna GRUPY ETNICZNE I STRATYFIKACJA SPOECZNA: Relacja nierwnoci i istnienie spoecznego uwarstwienia: sytuacja, w ktrej jedna grupa etniczna posiada kontrol nad rodkami produkcji uywanymi przez inn grup Stratyfikowane systemy wieloetniczne: istniej tam, gdzie grupy etniczne s charakteryzowane przez zrnicowan kontrol dbr, ktre s cenione przez wszystkie grupy w systemie JEDNAK: istnienie systemu stratyfikacji spoecznej niekoniecznie pociga za sob istnienia grup etnicznych MNIEJSZOCI, PARIASI I ORGANIZACYJNE CECHY PERYFERII: Pariasi-> grupy aktywnie odrzucane przez spoecznod gospodarzy z powodu swojego zachowania lub posiadania cech zdecydowanie potpianych (pariasi ostatnich wiekw: kaci ,Cyganie; wana cecha: jako ci, ktrzy ami podstawowe tabu, byli odrzucani przez szersz spoecznod-> ale tylko Cyganie byli grup etniczn; reszta mimo istnienia ogromnych barier spoecznych nie wytworzyy wewntrznej spoistoci) Najsilniej dziaajcy czynnik utrzymujcy granice grup pariasw: -> podstawa spoecznoci gospodarzy