Professional Documents
Culture Documents
towarw w systemie logtstycznym. W magazynie zachodz4 p."'y suaaowinn i przemieszeania. Dominaqb okrelonych procesw zalezy oa runicii ,"g"i._ Wi,ugu," funkcje w zasadniczy sposob wpywajq na tokatizacj tecnnongi prac stosowan W magazyne.
i,,j
o,',,*iiu,ii 'Coraz-,*'.q operaili magazynovvych, Systemaene zwikzanie pitot<iw ii,uL,,y,n i szybkoci ich przemieszeania wymusza1 ctg reorgania magazynw oraz wprowadzanie nowych
urzdze i wyposaenb. Nastpu'1e rt;y rozwj informaenych i automacznej idenffiiacji,
Rozwj gospodarki na przeomie XX i XXI wieku zmieni sposb funkcjonowanb przemysu i handlu. Pocign*o t9 z7 soba zmiany charakeru ,ugi,y,,, uvymaga im stawianych i spenianych przez nie funkcji zasadniczym p,zennio poilegaa struktura przechowywanych zapasw. Nastoi wzrost maczenia magazynw dystrybucy1nych przy rwnoCzesnym spadku roli magazynw surowcw. ,l iagi,u
t,niii,i_iugi,n,,*n,
systemw
dbr materia|nych (zapasw) w wyodrbnio"nej prtrzeni budow|i magazynowej wedug usta|onej techno|ogii, wyposaona w odpowiednie rodki tu.l,'n'"u, zarzdzana i obsugiWana przez
zesp |udz'.
przeznaczona do magazynowania
_ _ _
chowywania i manipulowania zapasami Magazyn zawiera w sobie nastpujce e|emenry: zapasyt wyodrbniona przestrze,
wyposaenie, personel, organizacja,
Powysze definicje magazynu i ,magazynowania zostay podane zgodnie z norm 1 800 : 1 984 Gospoda rka ma gazy,o a _ Term inologtb p;d;; i , Mona take stwierdzi, ze magaryn to p|anowana paestrze d|a efekwnego prze-
kosz.
zapasy to i|odbr z preryzyjnie okre|on|oka izac.:-' ,,,.'.=:...: ... wych |ub wartociowychl.
arach i|ocio-
Wyodrbniona przestze to budow|a magazync,.,a' .*:: ,.,:.3.:: s:r"alvn i bezpieczn rea|izacj procesu magazynowania. Zapewn a ,,''*:..,.'3.-.r :.zechowywania zapasw' Zabezpiecza towary przed ubytkami i|osciov,1'- ::. ::. =- '3\.:s: Wyposaenie magazynowe obejmuje wyposaze.: :::-.: :; ::.: :"dow|ano-insta|acyjne. Wyposaenie techno|ogiczne umo|iwia ',,,'{:.,.'.,3.: ::'..:s: '..1'nikajrych
'
z funkcji magazynu i pzewidzianych technologicznym ].::.s:\Vyposaenie budowlano-instalacyjne zapewnia warunki klinatr,cz-: :s.., :: ::=:=:: e:zenie przeciwpoarowe, warunki sanitarne i bhp oraz ochron Drze: <'-:: :::. Personel magazynowy to zesp osb pracuja.ClC. '', -:.:,.?.^ ,,,v<onujcych czynnoci zwizane bezporednio z jego dziaalnoci' organizacja gospodarki magazynowej to caoksz:a.: S.::.:.'" ::s'e: metod oraz dobr struktur organizaryjnych skadajcych si na S}'sie- s.'::-:'..,.,..,:^ ziaa za-
'.=:, :
Kosz magarynowania to wyraone w ;ednosi<a:. ]:. .:. ':. .:..=:. :ezpored. nio zwizane z rea|izacj procesw magazyno\.,a... ;::-s:''" ]:=.- --:. ].:.,: e rodkw technicznych, materiaw, pa|iw ienergii oraz Dec:.:::,.,..:'.' -3;3:".:,","':^:.aautami.
Magazyn
ateria l l.,,c^, :a :
- s
:'.,
to
planor.,'3^:
:':?i:-::- :
= =':..,.,,-a;- :':::^1,.,,'rr'atjd
e to zespo czynnocl ;,,., ;l]3.. .. T e:f , .. '_ : e :e,vi'ffi a) prrjmoraoiriem, skadowaniem iUZu]e. 3.:- ::: j:r'. . b) -f$o$0{ffi!.1'91zYJmowaniem, . skador.,a. :- ::3:-: ,\.,",.,3 :- q:-lietolvaniem ;. ;i...'{ffi" 1n dbr materia|nych izasas:,', t.. -.c.},..pnfuibtti
]
:.;
-..-.3;:.
tr
3. 4.
. ...dl'fu@.i@i9*
J6|d'e
]3:.':s::" .:,:...:.',.,.:.)
dwE
ma gazynow
Zasadnicze funkcje, ktore Spenia r^3]3--. s, :.*:*skoordynowanie wielkocipod azY i DlO] ,lzredukowanie kosztw transportu, Wspomaganie procesw produ kcyj l},C ^
: :..
:'':.
:-
10
Magazynowanie
Zredukowanie kosztw transpou produktw mona uzyska dziki zmniejszeniu czstot|iwoci dostaw przy jednoczesnym zwikszeniu jednorazowo dostarczanej i|oci' Wspomaganie procesw produkcyjnych mo|iwe jest poprzez utaymywanie niezbdnych zapasw surowcw i opakowa wymaganych do zapewnienia cigoci produkcji oraz przez systemaczny odbir wyrobw gotowych z produkcji'
sw niezbdnych do udanej rea|izacji akcji promoryjnej lub przez tworzenie zestaww.
_ _
Skadowanie towaru wystpuje w kadym czasie, w ktrym towar pozostaje bez ruchu. Zasadnicze skadowanie towaru jest zwizane z jego przechowywaniem W Wymaganych warunkach pzechowywania (temperatura, wi|gotno, czystopowietza, ochrona przed kradziefl. Skadowanie wystpuje take w innych fazach procesu magazynowania midzy ko|ejnymi operacjami manipulacyjnymi' Skadowaniu jest powicony rozdzia 3.3. Dziaania manipulacyjne s zwizane gwnie z przyjmowaniem wydawaniem towarw, Wystpuj zawsze podczas przemieszczania towarw, take w strefie skadowania |ub w wydzie|onej strefie komp|etadi. Nale do nich rwnie czynnoci, ktre powoduj zmian postaci adunku.
z kilku
towarw, np. witeczny zestclw kosmetykw. Aby spenic tak funkcj, oprcz towarw, ktre wejd w skad zestawu, nale zapewni pracownikw do ich wkonani oraz miejsce na ich tworzenie.
Pytania kontrolne
dziatania manipulacyjne.
ti''iJak.*"'.
:ltt
ib.gs
fi
...
grup i rodzajw budow|i magazynowych. Zakwa|ifikowanie magazynu do odpowiedniej grupy za|e4 zaadniczo od funkcji i zada, ktp magazyn peni jako ogniwo |ogiscznej sieci dostaw. ( Zewzg|du na przeznaczenie rozrnia si magazyny: -,.-'.-przemysowe (surowcw, pfabrykatw, opakowa, wyrobw gotowych, materiaw do produki i zbytu, utrzymania ruchu), zapewniajce cigo zaopatrzenia dystrybucyjne (handlowe), Kre zapewniaj rozdzia towarw oraz cigo
_ _ -
Magazyny mona podzie|i wedug kiIku kfieriw:: przeznaczenia, postaci przechowywanych materiaw, warunkw przechowywania, rozwiza techniczno-organizacyjnych,
_ _
materiaowego i konsumpcji, rezerwowe, suce gromadzeniu i przechowywaniu zapasw na duszy czas. Uwzg|dniajc posta przechowywanych materiaw magazyny dzie|i si na: magazyny materiaW Ew. sztukowych, uformowanych i skadowanych w postaci Wsze|kiego rodzaju jednostek adunkowych (palety, kontenery, pojemniki, pakie, wizki), magazyny materiaw sypkich skadowanych |uzem (pryzmy, si|osy), magazyny cieczy |ub gazw skadowanych w duych zbiornikach. Z uwagi na warunki przechowywania i zagroenia wystpuj magazyny: materiaw, Kre nie wymagaj specja|nych warunkw i nie stwarzajzagroe, okre|onych warunkw przechovrrywania, materiaw, wymagajcych ci|e materiaw, ktre stwarzaj zagroenie' Magazyny materiaw sztukowych ze wzg|du na rozwizania techniczne i organiza. cyjne mona podzie|i na magazyny o skadowaniu: zapewniajrym bezporedni dostp do kadej jednostki adunkowej w dowo|nej chwi|i (bez przemieszczania i nnych jed nostek), bez bezporedniego dostpu do wszystkich jednostek adunkowych w kadej chwili (konieczne jest przemieszczanie innych jednostek), mieszanym, czciowo z dostpem, czciowobez bezporedniego dostpu.
_ _
_ ,,
'''
_ ,
.l.]so'iu magazynw wedug grup (otwarte, potwarte zamknite) i rodzajw budowli malarynowych pzedstawia si nastpujco3:
otwarte - skadowiska (place skadowe): z nawierzchni gruntow z nawierzchni tward (nieu|epszon |ub ulepszonJ, potwarte: zasieki: ze cianami aurowymi,
- _
wia: - _ nieosonite, _ osonite, - zbiorniki otwafte: (zagbione cakowicie |ub zagbione czciowoIub niezagbione), - naziemne nadziemne, _ zamknite: - zbiornikizamknite: podziemne, _ naziemne (zagbione czciowo|ub niezagbione), - nadziemne, - zasobniki (bunkry): - jednokomorowe, wielokomorowe, silosy:
ze cianami penymi,
podziemne (z jedn kondygnacj podziemn |ub z wie|oma kondygnacjami podziemnymi), przyziemne (bez kondygnacji podziemnych lub z kondygnacjami podziemnymi), pafterowe (niepodpiwniczone lub podpiwniczone), jednopitrowe (niepodpiwniczone Iub podpiwniczone), wielopitrowe (niepodpiwniczone lub podpiwniczone)'
Wskazwk jest istniejry podzia budynkw na grupy wyokoci, zwizlny z okre|eniem ich wymaga technicznych i uytkowych. Budynki niskie maj wysoko-doi2 m wcznie' Wysokojest |iczona od poziomu terenu przy najniszym wejciu do budynku do grnei paszczyzny stropua.
_ _
Ponad 12 m wysokoci maj budynki nalece do ko|ejnych grup: redniowysokie (do 25 m), wysokie (do 55 m) iwysokociowe (ponad 55 m). W niektrych opracowaniach za magazyny wysokiego skadowania uznaje si magazyny, ktrych: regay stanowi konstrukcj non strefa skadowania jest obsugiwana przez automatyczne ukadnice.
Niedaleko Mogilna znajduje si podziemny magazyn gazu ziemnego. Napenianie zbiornikw w kwernach solnych powoduje wzrost cinienia gazu' Przy pobierniu gazu cinienie
w
" Na
podstawie Rozporz dzenia Ministra Infrastruktory z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych' jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z pozniejszymi zmianami).
ze wzgic- ^a -27,",.;Zanla techniczne i organizacyjne dzieti si na magazyny c S/{aC3'..,3^]L z bezpored. li* dostpem do kazdej jednostki tadu,il xo .,3; . ]ez :axiego dostpu
Pytania kontrolne
'1.
Jak ryi.image'.ynY: fel wzgl$u na. posta pzechowyryanych materiaow? "'Jb-l.dzeli.l'''nagaznf.e..1a1E*il.6i..warunki f ;" przecho*Fvana?
.
'-
Zapas magarynowy to dobro materia|ne przyjte firycznie: cc<;ryleniacynie do magazynu, tam zaewidencjonowane i skadowane w ce|u pniejszego .,.,}dania d|a odpowiedniego wykozystania (np. w produkcji lub konsumpcji).
Idenczne dobro rzeczowe, w za|enociod konkretnego przeznacfelia, T']oze wystpowa w zapasach rnych faz procesw gospodarczych, tanolvic np. su.cv;iec, wyrb gotowy |ub towar. W zwizku z m magazyn, w ktrym paechowyr.,,an},]est zapas, moie by odpowiednio magazynem surowcw] magazynem wyrobw goto',ch u3 magazynem dystryburyjnym. Rodzaj zapasu wpywa na charakter magazynu. Podzia ze rvzg|du la Dzeznaczenie odpowiada gwnie magazynom przemysowym (surowcw, poraoxatov.., opakotva , wyrobw gotowych, materiaw do utrzymania ruchu) oraz dystrybu.y:ny' (tovlarov,,)' Jee|i pzewaia zapas zabezpieczajqcy/ sezonowy' ,,speku|acyjny',, st|ateglczny, wo|no rotujcy |ub zbdny, wwczas w magazynie dominuje skadowanie przY '.]]et..,ielkiej manipu|acji. Jest to na ogo magazyn rezerw |ub zapasw. W magazynach dystryburyjnych wystpuje przede wszystkim Zapas szybl(o . rotujry, o krtkim czasie skadowania. W procesie pzewaza man|pulacJa zwiqZana z obsug przyjmowanych, komp|etowanych 'aga,ynow"nia i wydawanych towarw.
(zapas rotujry/ zapas zabezpiecza.1a.o, zapas sezonowy/ pas,,speku lacyjny,,,'tworzenia za pas strateg iczny), szybko obrotu (zapas szybko rotujry i wo|no rotujry, zapas zbc.r,):. W magazynowaniu istotna jest znajomopowyzszych kfieriov pocz'al.'j umiejtno zakwa|ifikowania konkretnego materiau do okre|onej s,,pv',
zarzdzaniu zapasami k|asyfikuje si zapasy, przy]muja'c v;ie .W podziau' Do najwaniejszych nale: przeznaczenie zapasu (zapasy surowcw, robt
w pomocniczych i eksp|oataryjnych),
r.nych kfieriw
powody i przyczyny
za
5
I4
I, Zapasy, wyd. 2,
ILiNt. Poznan
.r'.,(
. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
zarzdzania magazynem k|uczowe s waciwoci fizyko-, .chemiczne zapasw magazynowych. Waciwoc-i te wystpuj w owc gl.up..t,,iwaciwoci natura|ne - nieagresywne, waciwoci agresywne (np' pa|ne, wybuchowe, tokyczne)' Ze wzg|du na powysze waciwoci, zapasy dzieli si na dwie grupy: wyroby, ktre nie stwarzaj zagroenia d|a zdrowia i ycia |udzi o iaz dia rodowiska,
ktre stwarzaj zagroenie d|a zdrowia i ycia |udzi oraz d|a rodowiska.
nich:
. .o
wra|iwo na warunki atmosferyczne, ksztat, wymiar, masa istan skupienia, odporno na pitrzenie, waciwoci ubytkowe, wymagane warunki konserwacji, podatno na korozj, podatno na samozagrzewanie, higroskopijno, pyochonno.
opady atmosferyczne, temperatur, wi|gotnopowietrza, dziaanie promieniowania sonecznego, zanieczyszczenie powietrza, intensywno ruchu powietrza.
na:
_ _ _
Pod wzg|dem odpornoci na warunki atmosferyczne materiay dzie|i si na trzy grupy: cakowicie odporne, czciowo odporne i nieodporne. Wedug wymiaru towary sztukowe dzie|i si na wyroby o znorma|izowanych wymiarach, formowane na pa|etowych jednostkach adunkowyctr 1pji) o wymiaractr podstawy 800 mm x 1200 mm |ub 1000 mm x 1200 mm oraz ponaogabarytwe. Ze wzg|du na odporno na pitrzenie, nazywan take podatnoci na pitzenie, wyroby dzie|i si na: nieodporne, skadowane na posadzce |ub w uzdzeniach do skadowania, odporne, Kre mona pitrzy W stosy (ukada jedn jednostk adunkow na drugiej), odporne, skadowane np. w pryzmach.
Ct wiesz, e ,.. Niebezpieczne substancje i prepara chemiczne s hualffikowane co najmniej do jednej z I5 kategorii.
opracowano na podstawie: Dudziski Z., Kizyn M., Vademecum gospodarki magazynowej,oDDK, Gdansk
Pytania kontrolne
ralne, midzy innymi: wrazliwo na warunki atmosferyczne. ksztat, wymiar, masa i stan skupienia. odporno na pitrzenie.
l.
.ffiffiTil
'
'
.
i'
ffiil[i:"''.lT.
*-''
warunki przechowyrvania to zbir wymaga przechotvalniczych w zakresie dopusz,cza|nych temperatur i wi|gotnociwzg|dnych powietrza w magazynie, czstot|iwoci wymiany powietrza, moliwociwsp|nego przechowywania zapasov, dopuszcza|nego okresu przechowywania, okre|ajce rwnie wymagania d|a budow|i magazynotvej i sposobu skadowania.
_ _ _ _ t
terialnych, bezpieczne warunki pracy, bezpiecze stwo budowli, wyposaenia magazynu i rodowiskanaturalnego.
?';.;.-:--
2002.
16
D|a kadej grupy okrelono nastpujce cechy charaKeryzujce Warunki przechowywania wyrobw (d|a niektrych grup odspiono od zdefiniowania pewnych
_ _ _ _ -
cech): Wyszczeg|nienie wyrobw oraz norm reprezentujcych grup, charakteryska wyrobW grupy (np. podatno na korozj, higroskopijno), warunki pakowania, opakowania jednostkowe,
opakowania zbiorcze,
opakowania transpottowe,
jednostki adunkowe, warunki pzechowywania (rodzaj magazynu' temperatura i wi|gotno powietrza W prze-
staeni magazynowej),
warunki skadowania (np. w stosach), warunki konsenacji, okres przechowywania. Warunki przechowywania zostay poniej opisane na przykadzie grupy wyrobw prze-
mysu maszynowego.
Wyroby przemysu maszynowego s podatne na korozj. D|atego powinny by pnechowywane W magazynach zamknich, w ktrych nie skaduje si materiaw dziaajcych korodujco na meta|. Magazyn powinien by wyposaony W insta|acj owiet|eniow grzewcz wen|acyjn oraz W urzdzenia do pomiaru temperatury i wi|gotnoci. Za|eca si utrzymywanie odpowiednich warunkw k|imatycznych: temperatury od 20.C do 25.C oraz wi|gotnowzg|dn 7oo/o (przy temperatuze 20.C). Wyroby nie powinny by ustawiane bezporednio na pododze. Wyroby w opakowaniach jednostkowych i zbiorczych powinny by skadowane w regaach pkowych, a pa|etowe jednostki adunkowe w regaach ramowych. Jednostki adunkowe mona pitrzy w stosy, jee|i okre|ono |iczb warstw pitrzenia. Skadowane wyroby powinny by ustawiane od cian i stropu nie powinna by mniejsza minimum 1 m od urzdze g'zewcz'ph' od|ego ni 0'5 m.
Czy wiesz, e ...
Niska temperatura jednostek adunkowych przyjmowanych do mgazynu moe spowodowa skraplanie si pary wodnej na ich cinkch.Jest to zwizane z osiryniciem temperatury
punktu rosy.
Utrzymywanie wymaganych warunkow przechowywania pozwala zazachowanie cech jakociowych, ilociowych i handlowych, bezpieczne warunki pracy, bezpieczenstwo budowti' Wyposazenia magazynu i rodowiska naturatnego.
pewni:
Pytanla kontrolne
..$.E
lwe, toWa
przestrueni magazynowej? '.. c.] intensywno dziaari manipulacyjnych, poziom Zapasu zabezpreczajceg'o? d) podzia .'r.u wedug przeanacenia na surowce' robo w toku, wyroby goto"
]
-Yryry**tr,-ffi i materia'w?'
.
..
'
.' '..
.''
'
,..uffi'rynm
fry1'f1o
warunki przechowywa"*
*ko
TT*ffT
rialnych, uformowany w sposb zapewniajcy tn,vao ksztatu, wymiarw, zawartoci, ochron przed uszkodzeniami, umoliwiajcy atwe |iczenie oraz zmechanizowane p,zemieszczanie i skadowanie za pomoc typowych urzdzefl transportowych8' adunkiem s dobra materia|ne (np. surowce, pwyroby, wyroby gotowe, towary), przemieszczane w a cuchu dostaw' jednorodne,
Rozrnia si jednostki adunkowe:
niejednorodne.
pozY cji asormentowej
_ -
formo-
Kaczmarek M., Korzeniowski A., Skowroriskt Z,, Weselik A., Zarzdzanie gospodark magazynow, PWE,
18
Magazynowanie
informacje wprowadzajce
"
Pakie tworzy
i'z
m.
_ _
cyjna
niejednoiodnych wyrobw p)t".'v.n' Sposb formowania rozformowaniem jednostki podczas .samoczynnym skadowania, transportu i przeadunkw' Najcziei stosowa". .i"tv l].,","ol.o8oo mm |ub 1000 mm oraz dugo 12oo mm. Aby zmniejszy pracochonnozwizan ze postaci jednostek adunkowych podczas ich przemieszczania w acuchu .zmian dostaw, dy siqdo tug;,,;ov jednostka
jednostksprzeday'
produk-
r.il$T."
Dziki temu jednostka adunkowa uformowana w procesie produkcyjnym nie musi zmienia swojej postaci a do chwi|i, w kt ko|ejne ogni*o ai.ucha dostaw (ko|ejny odbiorca) zada mniejszego adunku niz znajdujcv.i nuiuonosiJeiaounl.owei. Posta jednostki adunkowej wpywa na moz|iwocizastosowania rnych techno|ogii skadowania w magazynie :ezli to mo|iwe, okre|a .i poJuino?j jednostki adunkowej w stosach. Ten sposb skadowania 'ieonoitet aoun[owycn opisano w roz-
Czy wiesz, e ... Najczciej wjednostkach kontenerowych adunekjest uoonyod podogi po dcch. Dziki temu malcsymalnie wykorzyse si pojemno kontene- W;.;*;'i i"a,,t duej pracochtonnoci podczs umieszczani iiai,m wnie dunek, dostarczony do magazynu,";:;r;:::',fr::?"!;::;x;ffi,;#;:;:: wany w paletowe jednostki adunkowe.
odrbnym zagadnieniem jest tworzenie jednostek adunkowych' Podstaw formowania jednostki adunkowej s urzdzenia pomocnicze. Wymagania dotyczce jednostek adunkowych s zwizane przede wszystkim z pa|etowymi jednostkami adunkowymi. Zasady doczqce projektowania i formowania paletowych jednostek adunkowych okre|one .otuyw plrl.lv-zgo 2:L982oraz pN-M-78209:1989. ''
)i#ffffi'
#T#T:1#'t:;";:"'".,u'
adunkowej
za|ecanych wymiarw: 600 mm x 400 mm. l".iio ,.,.'oou wy'jciowyd|a okre|enia systemu opakowa, urzdze do skadowania' przestrzeni skadowej magazynu' przestrzeni adunkowej rodkw transportu'
magazynu' a take przestrzeni W ce|u efekwnego wykorzystania przestzeni skadowej modu wymiarowy rokw-transpou, ustalono wsplny, midzynarodowy
_ _ _
w obrocie
adunkowa.Podstawoo_1e;ro,mowaniaspalepaskiedrewnianeowymiarach: 8o0 mm x 1200 mm - pa|eta pu EUR' _ 8oo mm x 1200 mm - paleta, ktra nie spenia wszystkich wymaga pa|ety EUR' 1ooo mm x 1200 mm - paleta nazywana przemysow.
Za|ecaneWymiarygabarytowejednostekadunkowychpodanowtabe|i1,111' jest pa|eta EUR, ktrej podSpord wymienionych q/pw palet najczciej uywana paskie drewniane adunkowe Pate stawowe parametry ot<iela no,..u PN-M-78216:t997 _ Palety typu EUR' mm x 1200 mm 800 jednopytowe ,z",,,iiiiowe bez skrzyde w jej obrysie zewntrznym' co adunek rozmieszczony na palecie powinien si mieci ogranicza mo|iwojego ewentua|nego uszkodzenia.
Tabe|a Dtugo lmml 600
I,L,
Wysoko
lmml 400 600 800 400 600
1
800
600
800 000
1200
17
600 50
wystawa on- poza krawd pa|e nie Dopuszcza si taki sposb uoenia adunku, aby na dugoci|ub szerokoci pa|ety). 40.mm wicej ni 20 mm na stion (czy|i maksyma|nie mog wic wynosi 1240 mm d|a dugoci Maksyma|ne wymiary aouniu a pa|ecie EUR
i 840 mm d|a szerokoci.
1200 mm
Tabe|a 1.2. Przykadowe rozmieszczenie opakowa w warstwie na pa|ecie 800 mm x 1200 mm Zewnt rzne Wym iary opakowan ia dugo
[mm]
szeroko
lmml 300 240
Liczba rzdow
2 2 3 2 4 2 3 2 4 2 4 3
5
Liczba opakowan
w warstwie
[szt.] 6
8
3 4 3 5
3
9 10 12 12 12 10 16 12
6 4 5 4 6 5 6 5
7
240 240
20
18
25
21
Preferowane jest uoenie, d|a ktrego |iczba opakowa w warstwie jest najwiksza. Takie uoenia oznaczono w tabe|i 1.2 wytuszczon czcionk. Sposb rozmieszczania
Jee|i to mo|iwe, opakowania w ko|ejnych warstwach powinny by rozmieszczane w sposb zapewniajcy ich naj|epsze wzajemne przewizanie. Warstwy o rnym sposobie
uoenia opakowa ri s ukadane naprzemien nie.
_ _ _
podatnoci opakowa na pitrzenie (poprzez ograniczenie |iczby warstw), dopuszcza|n mas pa|etowej jednostki adunkowej (sum masy adunku i pa|e),
ipa|e).
Podatno opakowar na pitrzenie to mo|iwoukadania warstwami - jedna na drugiej. Jest cech korzystn i powszechnie wykorzyswan' Za|ey od konstrukcji opakowania, sposobu rozmieszczenia adunku w opakowaniu ijego masy. Dopuszczalna masa pa|etowej jednostki adunkowej moe by ograniczona ze wzg|du na stosowane rodki transpoftu wewntrznego |ub nono undze do skadowania' Za|ecana masa jednostek adunkowych wyraona w ki|ogramach wynosi 250 (4oo), 630 (800)' 1000 (1250)' (1600) i (2000). Wartociwymienione bez nawiasw s za|ecane jako
21
Rozdzia
palety EUR wynosi 1000 k9 d|a zgodne z szeregiem udwigu rodkw transpoftu. Nono rozoonego rwnomiernie'.' adunku rozoonego niernomiernie oraz 1500 k9 d|a adunku rodkitransDopuszczalna wysokomoe by ograniczona z uwagi na stosowane portu zewntrznego |u-b wysokogniazd urzdze do skadowania.
Wprzypadkukilkuograniczejednostkamusispeniawszystkiewarunki.
naroniki i podkadki oraz foli rozcig|iw |ub termokurcz|iw.
Prrykad 1
pakowanego w kaftonach o wyPzedsibiorstwo rozpoczyna produkcj nowego wyrobu, 20 mm, wysoko300 mm. Masa brutto wyrobu wraz 400 mm, seroro miarach: dugo z opakowaniem wYnosi 15 kg.
jednostkiadunkowe na palecie EUR, ktrej Zapadadecyzja, e bdWvozone paletowe nie powinien wykracza poza obrys .adunek mm' masa wynosi 25 kg, u *y,okot44 podatnona pitrzenie do pa|e' Badania wytzymaocikartonw z wyrobami wykazay na skadowanie pj pozwa|aj 7 warstw. Regay ramowe w magazynie wyrobw gotowych
o wysokocido1600 mm i masie 730 kg. i poda: Na|ey uformowa standardow pj d|a nowego wyrobu warstwie, w opakowa szkice dwch rnych uoe
_ _ _ _ _ -
|iczb Warstw,
Uwagal opakowa kartonowych nie mona ukada na boku! opakowa w warstwie pj Na rysunku 1.1. pokazano szkice dwch rnych uoe w widoku z gory'
Szkic
1
wysoko adunku, mas adunku' |iczb opakowa w pj' wysokopj' mas pj'
't PN-M-78fof:r98f.
Szkic 2
uoeriopakow3i;uT"*'" pa|etowej
jednostkiadunkowej
Maksymalna wysokopj ijej dopuszcza|na masa narzucaj liczb warstw opakowa . Dopuszcza|na wysoko adunku jest mniejsza od maksyma|nej wysokocipj o wysoko pa|e (144 mm) i wynosi: 1600 mm _ I44 mm = 1456 mm. 25 kg = 705 k9. Liczb warstw ze wzg|du na ograniczon wysokopj ustaa si na podstawie i|orazu wysokoci adunku i wysokoci opakowania: 1456 mm / 300 mm = okoo 4,9 (25 kg) i wynosi: 730 kg
Poniewa pj powinna mie pene warstwy, a dopuszcza|na |iczba Warstw ze wzg|du na podatno na pitrzenie wynosi 7, przito 4 warstwy.
Liczb warstw ze wzg|du na ograniczon mas pj usta|a si na podstawie i|orazu masy adunku imasy jednej warstwy' Masa warstwy jest rwna 12 * 15 k9 = 180 kg' Iloraz wynosi: 705 kg / 180 kg = okoto 3,9
Poniewa pj powinna mie pene warstwy, a dopuszcza|na |iczba Warstw ze wzg|du na podatno na pitrzenie wynosi 7 , przyjto 3 warstwy.
palecie do 3 warstw.
Liczba opakowa w pj jest i|oczynem |iczby warstw i |iczby opakowari w warstwie: 3 x 12 szt. = 36 szt. Wysokopj jest sum wysokoci adunku i wysokocipa|e: 900 mm + 144 mm = 1044 mm.
540 kg + 25kg = 565 kg.
Masa pj (brutto) jest sum masy adunku (netto) i masy pa|ety (tara):
23
Najczciej pjt musi speiniac 1ednoczesnie trzy kryter1a dotyczce: - podatnocina pitrzenie - dopuszczalnej wysokoci. - dopuszczatnej masY.
.
Pytania kontrolne
_ _ _
parametrami Program magazynowania zawiera midzy innymi e|emen zwizane z stanu zapasw magazynowych
:
liczba skadowanych grup asomentowych, struktura asortymentowa skadowanych grup, wielko zapasu magazynowego/ posta fizyczna towaru w skadowaniu,
PrzechowYvvania - warunki oraz dotyczce parametrw ruchu zapasw: _ posta flzyena towaru w przyjciu iwydaniu, wskanik pokrycia zapotrzebowania zapasem, _ czstopobra , _ struktura przy1, komp|etowania (komp|etacji) i wyda i odbioru, - sposb dostawy czasowe zwizane z procesem magazynowania - Wymagania dari),
,
si jedn |ub Grupa asomentowa (towarowa) to zbir wyrobw, ktre charakteryzuj grup towarowych ki|koma cechami wsp|nymi. Struktura asortymentowa skadowanych okre|aich liczebno'
"
PN-N-o
18oo: 1984.
24
_ -
Na podstawie danych historycznych oraz prognoz usta|a si pzewidywan wie|kozapasu redniego oraz makyma|nego. Posta fizyczna towaru w przyjciu, skadowaniu i wydaniu jest zwizana: z rodzajem, wie|koci i |iczb jednostek adunkowych obsugiwanych przez magazyn d|a towaru, lGry jest uformowany w jednostki adunkowe, z rodzajem i i|ociobsugiwanego przez magazyn towaru, ktry nie jest uformowany
w jednostki adunkowe'
rnic jest Wymagana temperatura pzechowywania, ktra nakazuje skadowanie pewnych grup W wydzie|onych pomieszczeniach (np. chodni, mroni).
waanym okresie i redniego dziennego popytu w m czasie. Czstopobra jest jednym z k|uczowych parametrw, charakteryzujcych proces komp|etacji oraz wyda' W ramach grup wyroby czsto pobierane powinny by rozmieszczane b|iej wyjcia. Wyroby pobierane rzadko s umieszczane da|ej od wyjcia.
Wskanik pokrycia zapotzebowania zapasem czy wie|kozapasu z przepwami' okre|a, na i|e dni wyda wystarczy redni zapas. Jest i|orazem redniego zapasu w roz-
Struktura przg, komp|etacji i wyda jest okre|anana podstawie dokumentW magazynowych' obejmuje |iczb towarw, bdcych przedmiotem obrotu oraz jego wie|ko wyraon w jednostkach miary (np. sztuki, ki|ogramy, metry) |ub |iczb opakowa jednostkowych, zbiorczych i jed nostek ad u n kowych. Sposb dostawy i odbioru jest zwizany z wykorzyswanymi rodzajami i wie|koci
rodkw transportu.
Wymagania czasowe zwizane z procesem magazynowania s warunkami brzegowymi, ktre wpywaj na przebieg procesu magazynowania w czasie. okrelaj Wymagane godziny przyj, pocztku i koca komp|etacji oraz wyda.
_ _ _ -
Ana|iza programu magazynowania obejmuje grupowanie wyrobw wedug nastpujcych kryteriw: Wymaganego rodzaju przestzeni magazynowej (skadowanie w budow|ach otwach, potwafich, zamknich), Wymaganych warunkw klimacznych (temperatury i wi|gotnoci) d|a wyrobw skadowanych W magazynach zamknitych,
postacifizyenej,
se|ektywnoci zapasu (ilorazu |iczby jednostek adunkowych w zapasie grupy asomentowej i |iczby pozycji asoymentowych w tej grupie), czstocipobra towarw,
wielkociwyda,
wskanika pokrycia zapasem'
Czy wiesz, e ,.. Selektywnoc zapasu moe dotyczy konlcretnego towru. Wwczas jest liczb jednostek adunkowych w zapasie tego towaru. Selekwnoc moe si rnic w magazynie kilkadziesit razy, przyjmujc dla jednych ,vvyrobw wrtoci uamkowe (np. jedno opakowanie
d et l iczne w z ap as ie), a dl a inny ch kilkadzi es it j edno
s t
ek dunkowy ch.
25
w magazynie.
Pytania kontrolne
"-:'.:l;:::,ffi
1.8. Inwentaryzacia
Inwentaryzacja zapasw magazynovvych to dziaania zwizane z usta|eniem rzeczywistego stanu ilociowego, jakociowego i wartociowego zapasw w magazyniela. Inwentaryzacja W magazynach po|ega na usta|eniu w sposb udokumentowany (w drodze spisu z natury) izeczywistego stanu i|ociowego rzeczowych skadnikw majt-
iowych, iclr wycenie, ustaleniu oraz wyjanieniu rnic midzy stanem rzeczywism a stanem wynikajcym z danych kigowych, roz|iczeniu ch rnic oraz dokonaniu oceny
przydatnoci zapasw.
_ sprawdzenie i korekta danych w ewidencji ksigowej' - roz|iczenie osb odpowiedzia|nych za powierzone mienie. Rozrnia si dwa rodzaje inwentaryzacji: _ inwentaryzacj jednorazow _ inwentaryzacj cig.
Inwentaryzacja jednorazowa spoadzana jest na okre|ondat, znan osobom powd odpowiedzia|nym za ruch i stan i|ociowy skadnikw majtkowych' Ze wzg|du na oko|icznociodorana, przeprowadzania, inwentaryzacja jednorazowa moe by okresowa , wa lub zdawczo-odbiorcza, Inwentaryzacja ciga po|ega na systematycznym dokonywaniu spisw z natury skadnikw majtkowych w rnych (zap|anowanych) terminach w cigu okresu inwentatego okresu objte spisem ryzacyjnego. Wszystkie skadniki zapasw musz zosta w cigu odpowiedzialnym za osobom sznane nie spisu z-uuyznaconczstotliwoci, Da izakres
ruch i stan zapasw' dzenie wewntrzne osoby odpowiedzia|nej (dyrektora, kierownika) obejmujce: metody itechniki inwentaryzacji,
Nr
121'
poz.59l).
26
_ _
czstot|iwo i terminy inwentaryzacji, opis przebiegu inwentaryzacji posiadanych skadnikw majtkowych, metody ich wyceny,
- roz|iczenie wynikw inwentaryzacji. Inwentaryzacja bazuje na spisie z natury, ktry: _ jest podstaw roz|iczenia osoby materia|nie _ _ _ _
i
Zakres inwentaryzacji obejmuje trzy podstawowe etapy: przygotowanie inwentaryzacji, przeprowadzenie spisu z natury,
odpowiedzia|nej za gospodarowanie powierzonym mieniem, umoliwia dokonanie oceny stanu i zmian w i|oci ijakocizapasw, pozwa|a na ocen przydatnocizapasw oraz ujawnienie zapasw zbdnych i nadmiernych, zapewnia weryfikacj stanu zapasw ewidencyjnych, stanowi podstaw zatwierdzenia rocznego bi|ansu.
:
_ -
na ostatni dzie kadego roku obrotowego (dopuszcza si przeprowadzenie inwentaryzacji w okresie od I padziernika do 15 stycznia),
na dzie zakoczenia dziaa|nociprzedsibiorstwa, na dzie poprzedzajcy postawienie przedsibiorstwa W stan |ikwidacji lub upadoci. od powyszych regu Wystpuj pewne odstpswa.
2.'
t.
Pytania kontrolne
Jakle s
g''
zbkr&.in.wen.tawiffi
..
'
..':.
.'
.' '..
..
'
: ..
'''
:innyr.m:
.'oinic
;;J#til
h?.
]]
piicvt l...@icee',,'$e. l''' inw ''viu.inych, rozlimrrie"da'u Uz0o.drrenie iozrac'hunkoWl:.Z8mierdzenie i cngo bitinsu jeon'b*ki?.'
d)..'
. ':'':.'''
b)'.'.''s
magayno
.....
'
.'
'
1.9. Nadzorowaniemagazynu
Pracodawca jest zobowizany do zorganizowania gospodarki magazynowej i odpowiedzia|ny za na|e4'te skadowanie materiaw w przedsibiorstwie. Powinien przede wszystkim organizacj, zapewni odpowiednie rodki dziaania, kontro| oraz nadzr usta|i waciw nad prac magazynw. l. Najczciej spotykanymi stanowiskami pracy W magazynach s:
_ _
,2,zakres i forma kontro|i oraz nadzoru gospodarki magazynowej powinny by ujte w zaidzeniu wewntznym i okre|a: dzia |ub stanowisko pracy, do Krego naley przeprowadzenie kontro|i w magazynie' zakres i przedmiot kontro|i magazynu oraz sposb jej przeprowadzenia, sposb sprawowania nadzoru przez kierownictwo przedsibiorstwa nad pzeprowadzan
kierownik zespou magazynw, kierownik magazynuf starszy magazYnier, magazynier, robotnik magazynowy/ pracownik ochronY, inne, zwizane z obsug urzdze magazynowych.
_ _ -
_ -
Kierownik komrki nadzorujcej magazyn powinien przeprowadza przeg|dy pomieszcze magazynowych' Po kadym przeg|dzie ma on obowizek przekaza pracodawcy: przechowywanych zapasw, notatk o przystosowaniu magazynu do waciwoci pracy magazynu. wnioski zmierzajce do usprawnienia W dzia|e |ub na stanowisku prary, ktry nadzoruje prac magazynu powinien si znajprzedowa zbir przepisw doczcych gospodarki magazynowej, szczeg|nie warunkw
chow}vania. wizany do:
kontro|'
_ _
ochrona ycia i zdrowia pracownikw przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkw prary, dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszcze prary i wyposaenia technicznego, dbanie o sprawno rodkw ochrony indywidua|nej i zbiorowej oraz stosowanie ich zgodnie z Przeznaczeniem.
Magazynowanie
_ _ _ _
dziaania:
Pracodawca ma obowizek zabezpieczenia przed zagroeniem pozarowym oraz zapewnienia ochrony przeciwpoarowej obiektom magazynowym. Sutemu nastpujce
gicznych,
techno|o.
mowych, urzdze ganiczych, sprztu i urzdze ratowniczych, zapewnienie osobom przebywajrym W magazynie bezpieczestwa i mo|iwociewakuacji w czasie zagroenia, przygotowanie magazynu do prowadzenia akcji ratowniczej, usta|enie sposobu postpowania na wypadek powstania poiaru, k|ski ywioowej |ub innego zagroenia'
wyposaanie i utrzymywanie
w sprawnociurzdze i instalacji
sygnalizacyjno-alar-
Pracodawca ustala wtaciworganizacj, zapewnia odpowiednie rodki dziatania, kontrol oraz nadzor nad prac magazynow.
Pytania kontrolne
.. _ _ _ _ _ _
,"
dzia|noci za szkod:
Podstawow zasad zarwno prawa rywilnego, jak i prawa pracy jest odpowiedzial. nopracownika za szkod wyrzdzon pracodawry' Istniej dwa rodzaje odpowie-
nym.
Gda sk 2002.
Z.,KizynM,
1DDK,
Wina umy|napo|ega na kradziezy |ub wyrzdzeniu pracodawry szkody wskutek dziaania (|ub zaniechania dziaania) z zamiarem wyrzdzenia szkody. szkod wyrzdzon pracodawcy. 1. Pracownik odpowiada za szkod w granicach rzeczpistej straty i ty|ko za norma|ne
Poniej przedstawiono szeoglnych zasad odpowiedzialnoci pracownika za
nastpstwa dziaania'
2' 3'
4. 5.
Przy winie nieumy|nej pracodawcy przysuguje odszkodowanie w wysokociWyrzdzonej szkody, rwne rzeczywistej wartoci szkody poniesionej przez pracodawc' Kwota
6.
odszkodowania nie moe by wikza ni trzymiesiczne Wynagrodzenie pracownika' Przy winie umy|nej pracownika pracodawry przysuguje odszkodowanie w penej wysokoci wyrzdzonej szkody. Jest ona sum rzeczywistej waftociponiesionej szkody oraz korzyci utraconych przez pracodawc. W przypadku winy ki|ku pracownikw odszkodowanie poszczeg|nych pracownikw jest propoona|ne do stopnia ich winy' Jeeli usta|enie stopnia winy jest niemo|iwe, to odpowiedzia|no jest dzie|ona w rwnych czciach(brak usta|enia stopnia winy). Szkod wyrzdzon osobie trzeciej naprawia pracodawca. Natomiast pracownik ponosi od powiedzia| nowobec pracodawcy. Naprawa szkody nastpuje na podstawie ugody midzy pracownikiem i pracodawc.
odpowiedzia|no pracownika za szkody moe by ograniczona. Pracownik nie ponosi odpowiedzia|noci za szkod w takim zakresie, w jakim pracodawca |ub inna osoba przyyniY si do jej powstania |ub zwikszenia. Pracownik nie ponosi take ryzyka zwizanego z dziaa|nocipracodawcy, a szczeg|nie nie odpowiada za szkod, ktra wynika w zwizku z dziaaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.
sd pracy przy uwzg|dnieniu wszystkich oko|icznoci sprawy.
_ _ -
bezprawno dziaania pracownika, czy|i naruszenie obowizkw pracowniczych przez niewaciwedziaanie Iub zaniechanie dziaania, powstanie szkody po stronie pracodawcy, zwizek przyczynory pomidzy dziaaniem |ub zaniechaniem dziaania pracownika a po-
odpowiedzialno materialna pracownika za powierzone mienie to wymierne materia|ne konsekwencje ponoszone przez pracownika z !uu powstaej szkody zawinionej przez niego (pracownika). odpowiedzia|no materia|na persone|u magazynowego to okre|onywymiar konsekwencji materia|nych ponoszonych przez pracownika magazynu z $tuu powstaych niedoborw w powierzonych jego opiece zapasach.
udowodni: prawidowe powierzenie mienia z obowizkiem wy|ieenia si |ub zwrotu, powstanie szkody w mieniu powierzonym pracownikowi.
odpowiedzia|noci, a wic:
_ _ _ -
istniejce ogran iczenia prawne i organizacyj ne. Przy odpowiedzialnocijednostkowej obowizek naprawienia szkody w powieaonym mieniu spoczywa na jednej osobie' Najczciej jest to kierownik magazynu |ub magazynier.
szkody w powierzonym mieniu na wszystkich pracownikach magazynu w czciach,ktre s okre|one w umowie |ub proporcjona|nie do stwierdzonej winy. Wsp|na odpowiedzia|no nie wyklucza odpowiedzia|noci indywidua|nej za inne mienie powierzone pracownikowi.
warunki konieczne:
_
n
i
8 osb przy pracy na 1 zmian, 12 osb przy pracy na2zmiany, 16 osb przy pracy na 3 zmiany, zawarcie pisemnej umowy z pracodawc objcie umow wszystkich pracownikw magazynu'
|ub
umowy,
3t
_ -
Warunki konieczne do spenienia to: towarw, wyodrbnione pomieszczenie pzyjmowania i wydawania odpowiedzialnoci (wywsp|nej dla warunki przekraczajce due obiek magazynowe zwizkowej)' magane jest uzyskanie pozytywne5 opinii organizacji
przeprowadzen ie i nwenta ryzacj i pocztkowej, pisemne zawiadomienie pracownika'
pracownikw objtych odpowiedzia|Odpowiedzia|noszczeg|na nie moe dotyczy pracownika za naruszen|e ojpowiedzialno porzdkowa jest odpowiedzialnoci porzdkowa jest stosoiegulaminu pracy. odpowiedzia|no
nociwsp|n.
obowizkw, Kre wynikaj z wana ieza|enie od odpowiedzia|noci materia|nej. nagana) oraz stosowania kar dyscyp|inarnych (upomnienie lub Przewiduje si mo|iwo
pieninych.
jego przestrzeganla. Nieznajomoprawa nie zwalnia z obowizku
Pytania kontrolne
Zadania
Zadanie 1
190 mm. opakowania majwymiary: dugo390 mm, szeroko
Na pa|ecie EUR utworzy pen warstw w dwch wariantach. si w obrysie pa|ety. Narysowa szkice utworzonych warstw, zawierajrych zwymiarowa |uzy. obliczy |iczb opakowa w warstwie'
Zaznaczyi
Zadanie2
opakowania maj wymiary: dugo300 mm, szeroko 200 mm.
Na pa|ecie 1000 mm x 1200 mm utworzy pen warstw w dwch wariantach. Narysowa szkice utworzonych warstw, zawierajcych si w obrysie pa|e. Ktry wariant mieci wicej opakowa w warstwie i o i|e?
Zadanie 3
opakowania zbiorcze maj wymiary: dugo410 mm, szeroko 205 mm.
Na pa|ecie EUR utworzy pen warstw w dwch wariantach.
Narysowa szkice utworzonych warstw. adunek nie moe przekracza dopuszcza|nych wymiarw' ob|iczy |iczb opakowa w warstwie'
Zadanie 4
opakowania zbiorcze maj wymiary: dugo310 mm, szeroko 205 mm' Na pa|ecie 1000 mm x 1200 mm utwozy pen warstw w dwch wariantach' Narysowa szkice utworzonych warstw. adunek nie moe pnekraea dopuszcza|nych wymiarw. ob|iczy |iczb opakowa zbiorczych w warstwie.
Zadanie 5
opakowania zbiore maj wymiary: dugo 405 mm, szeroko 190 mm, wysoko250 mm. opakowania mona pitrzy do 8 warstw.
Na pa|ecie EUR (wysokociI44 mm) utworzy pa|etow jednostk adunkow ktra posiada wycznie pene warstwy' Pj nie moe przekracza wysokoci 1750 mm. Narysowa szkice utworzonych warstw w dwch wariantach. adunek w warstwie nie moe przekracza dopuszcza|nych wymiarw. D|a utworzonej pj poda: |iczb opakowa zbiorczych w warstwie, liczb warstw, fi |iczb opakowa zbiorczych w pj, wysoko adunku, 'l . ' . '' wysoko pj''l
_ _ -
l.
Zadanie 6
opakowania zbiorcze maj wymiary: dugo 265 mm, szeroko 150 mm, wysoko 260 mm
i mas 10 kg.
opakowania mona pitrzy do 6 warstw. Na pa|ecie EUR (o wysokoci I44 mm i masie 25 kg) utworzy pa|etow jednostk adun. kow ktra posiada wycznie pene warstr.y. Masa pj nie moe pzekracza too kg, a wysoko1650 mm. adunek nie moe wykracza poza obrys pa|e. Narysowa szkice utworzonych warstw w dwch wariantach.
Wybra wariant o wikszej |iczbie opakowa w warstwie.
Rozdzia
liczb opakowari zbiorczych W Warstwie, liczb warstw, mas adunku' wysoko adunku, |iczb opakowa zbiorczych W pj' mas pj'
wysokopj.