Studium Owiatowe, Oficyna Wydawnicza Tutor 87-100 Toru, ul. Warszawska 14/2 tel. 56 65 999 55, e-mail: tutor@tutor.torun.

pl www.szkolna.pl, www.tutor.torun.pl

Zdzisaw Gowacki
PRBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII
(marzec 2013)

POZIOM ROZSZERZONY

ODPOWIEDZI I MODEL OCENIANIA

Copyright by Studium Owiatowe Tutor dr in. Zdzisaw Gowacki, Toru 2013

    poziom rozszerzony  TUTOR  marzec 2013

MODEL OCENIANIA

Zadanie 1. (2 pkt)
BCBDEFGHIP
w atomie liczba

QGPRGD
elektronowych

liczba

liczba niesparowanych

BCBDEFGHIP
0 3 1

nazwa grupy, SG DEIFBT HUCBVW pierwiastek

walencyjnych

Be N Cu

4 7 29

2 2 4

berylowce azotowce miedziowce

[2 pkt za wszystkie QFUPXSRGPB GSQGPXBSYX; ` QDE

P QFYWQUSDa QGQBRHXBHXU bUDcWbUCHXB SPIde fRgSIP]

Zadanie 2. (1 pkt)
1. P, 2. F, 3. F
[1 pkt za PcYWcEDXB QFUPXSRGPB GSQGPXBSYX]

Zadanie 3. (1 pkt)

Zadanie 4. (1 pkt)
Wiek tej hipqrst wynosi 11 520 lat.

Zadanie 5. (2 pkt)
1) Rphsustv ruqwxyrqv vuqt qwvtqrsv
[1 pkt w przypadku poprawnej odpowiedzi]

2) 85,9%
[1 pkt w przypadku poprawnej odpowiedzi]

Zadanie 6. (1 pkt)
PYIF
chemiczny

EWQ PXYUHXU bXgSYW UEGbUbX P bGCBDaRUde

atomowe spolaryzowane atomowe spolaryzowane jonowe atomowe niespolaryzowane

woda amoniak chlorek sodu azot

H2 O NH3 NaCl N2

[1 pkt w przypadku wszystkich poprawnych odpowiedzi]

  !"#$% &#'%($!")%0 123'!34 5(!%26(7 89326@A

      !  "#$%&

Zadanie 7. (2 pkt)
I. II. 2 KMnO4 2 HgO

'

(1) K2MnO4 + (1) MnO2 + (1) O2(

' (1) O2( ) 2 Hg [1 012 34 0546789@6A B3B0A9C7AC7A @DB 5E6C4F]

OGHIPQRS PTUVW (w warunkach normalnych) wynosi 213 cm3.
[1 pkt w przypadku poprawnej odpowiedzi]

Zadanie 8. (1 pkt)

CH3CH2OH

H2O

H2CO3

CH3COOH

ClCH2COOH

X 012 6 053Y0481B 0A9CA` poprawnej odpowiedzi]

odczyn roztworu abcRVd II, VI odczyn roztworu QGQHIPVd III

Zadanie 9. (1 pkt)
odczyn roztworu zasadowy I, IV, V

X 012 6 053Y0481B 0A9CA` 0@0546CA` @80@67A837]

Zadanie 10. (1 pkt)

efgQbhUfi
A

D.

Zadanie 11. (2 pkt)

B C

[2 pkt za narysowanie wszystkich

p3qr2Ap3ek poprawnie, 1 pkt za co najmniej dwie 0@0546C7A C45Yr@64CA p3qr2Ap317s

www.szkolna.pl, www.tutor.edu.pl

      !  "#$%&

Zadanie 19. (2 pkt)
opis reakcji mechanizm rodzaj reakcji chemicznej [2 pkt za wszystkie

1.

2. D.

3. B.

4. C.

5. A.

'

E.

()01234516 53(5126372; 1 pkt w przypadku co najmniej trzech poprawnych odpowiedzi]

Zadanie 20. (3 pkt)

kwas 2-aminopentanodiowy kwas aminoetanowy lub kwas aminooctowy kwas 2-aminopropanowy kwas 2-amino-3-hydroksypropanowy
[2 pkt za wszystkie

()01234516 53(5126372; 1 pkt w przypadku co najm8269 31@AB (5()018CAB 53(5126372]

DEFGHIPEQR STUT TVWXY`aTUba wynosi 245,5 g.

[1 pkt w przypadku poprawnej odpowiedzi]

Zadanie 21. (1 pkt)

cd`YefdUghipq rY YstWqfuv uXgTtwWu UwTtTXWT euTxuXgba YgefdVhiuVd fTtuyXY H = 802 (285 3 247) = 224 kJ DEFGHIPEQR Standardowa entalpia reakcji wynosi 224 kJ.
[1 pkt w przypadku poprawnej odpowiedzi]

Zadanie 22. (2 pkt)

(5A76 stan )@185102 1+x x K= , otrzymujemy x = 1,2 mola d DEFGHIPEQR W wyniku hydrolizy estru wYaUgTeY fgh VYtT Tt`YiYth. [j ( 70 ()0123451 53(51263k 1C8209A 7 (5()018CAB 5lm2A76n ; o ( 1 ()7C(03p ()763q0126820 A7rsA25165 )571270820 ' co najmniej 70(2q0820 )@180820 )60A92t p530820 175)p 80 10)5su q0469 v i zestawienia danych m2A7l51CAB 35 5lm2A76n]
Zadanie 23. (2 pkt)
kwas H3 O
+

ester 4 4x

woda 5 5x

kwas 1

alkohol 0

HCl Clz

H2O OHz

HSO x w SO{ x

NH3 NH x |

UwefyyYXT fTUTrT
[

H2O

j ( 70 (2ru ()0123451CAB 53(5126372; 1 pkt w przypadku czterech poprawnych odpowiedzi]

www.szkolna.pl, www.tutor.edu.pl

CHEMIA. wiczenia dla licealistw

Zdzisaw Gowacki

Zdzisaw Gowacki

Chemia. wiczenia dla licealistw

wiczenia i zadania z chemii zawarte w kolejnych czciach tej serii wydawniczej zostay opracowane zgodnie z podstaw ksztacenia oglnego dla szk ponadgimnazjalnych. Mog by one pomocne podczas realizacji dowolnego programu nauczania chemii dopuszczonego do uytku szkolnego. Niektre zadania zawieraj treci interdyscyplinarne problemy typowo chemiczne poczone s z fizyk, biologi czy z matematyk. Ma to na celu rozszerzenie i uzupenienie wiedzy, ktra jest przedstawiana w podrcznikach szkolnych. Zrnicowane, w formie i w treci, wiczenia ucz rozwi

zywania problemw chemicznych, krtkiego definiowania stosowanych poj, wyszukiwania informacji, opracowywania i graficznego przedstawiania danych, wycigania wnioskw z opisw przemian chemicznych, analizowania tekstw popularnonaukowych itp. Stopie trudnoci wicze jest zrnicowany nauczyciel bdzie mg je wykorzystywa w pracy z uczniami liceum a take przygotowujc gimnazjalistw do udziau w konkursach chemicznych. Do kadej czci wicze zosta opracowany poradnik dla nauczyciela, ktry zawiera rozwizania zada i problemw oraz komentarze do zagadnie bdcych treci pyta.

Wszystkie czci wicze wraz z poradnikami s doskona pomoc dla uczniw samodzielnie przygotowujcych si do zmaga konkursowych w gimnazjum i dla licealistw powtarzajcych zagadnienia z chemii przed sprawdzianami i do egzaminu maturalnego.

Treci zestaww wicze

wiczenia z chemii rekomendowane dla:
Cz 1 Cz 2b Chemia organiczna 1. Alkany 2. Wglowodory nienasycone (alkeny, alkiny, dieny i cykloalkeny) 3. Wglowodory aromatyczne i zwizki heterocykliczne 4. Fluorowcopochodne (halogenopochodne) wglowodorw 5. Alkohole i fenole Cz 2a zakres podstawowy i rozszerzony 1. 2. 3. 4. Reakcje chemiczne Podstawy oblicze chemicznych Roztwory i mieszaniny Reakcje w roztworach wodnych elektrolitw 6. Aldehydy i ketony 7. Kwasy karboksylowe, estry i tuszcze 8. Zwizki organiczne zawierajce azot 9. Cukry 10. Chemia na co dzie

! uczniw ambitnych ! kandydatw na studia medyczne ! uczestnikw konkursw chemicznych

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Budowa atomu Ukad okresowy pierwiastkw chemicznych Mol, masa molowa i objto molowa gazw Wizania chemiczne Waciwoci wybranych metali i niemetali Systematyka zwizkw nieorganicznych Chemia w Internecie

Pen ofert znajdziesz na www.tutor.edu.pl

Oficyna Wydawnicza
ul. Warszawska 14/2, 87-100 Toru, tel./fax 56 65-999-55, tel. kom. 603-929-227
Magiczna chemia. Zagadnienia z chemii nie tylko dla olimpijczykw gimnazjalistw i licealistw to obszerny wybr zagadnie i zada dla uczniw zamierzajcych szerzej pozna chemi. Intencj autora byo wypenienie luki wystpujcej pomidzy chemi szkoln a wiedz chemiczn niezbdn do udziau w konkursach i w olimpiadzie chemicznej oraz do podjcia studiw obejmujcych przedmioty przyrodnicze, takie jak: chemia, biochemia, farmacja czy medycyna. W kolejnych rozdziaach mona znale zagadnienia i zadania obejmujce takie tematy, jak: powstawanie pierwiastkw we Wszechwiecie, izomeria i analiza konformacyjna, aktywno optyczna zwizkw chemicznych i ich biomolekularna homochiralno czy aromatyczno wglowodorw. W odrbnym rozdziale przedstawiono osignicia chemikw uhonorowane nagrodami Nobla. S tu te zadania, ktrych tre jest oparta na historycznie wanych odkryciach chemicznych. Ucze znajdzie tu rne teorie budowy i dziaania kwasw i zasad oraz soli i roztworw buforowych. Cao ksiki zamyka kilka anegdot o chemikach. Do wikszoci pyta, zada i problemw doczono odpowiedzi i komentarze. Na kocu autor zamieci zestawienie ksiek, po ktre powinien sign kady ciekawy otaczajcego go wiata ucze, nie tylko ten interesujcy si chemi.
Jest autorem kilkunastu prac naukowych z zakresu zastosowa NMR do oznaczania skadu enancjomerycznego zwizkw organicznych oraz ksiek, m.in. Po naszej stronie lustra. Zamana symetria Wszechwiata oraz Chemiczna dialektyka. Testy egzaminacyjne z chemii dla gimnazjalistw i cyklu zbiorw zada Chemia. wiczenia dla licealistw. Jest wspautorem ksiek: Odlotowa matematyka. Zadania dla najmodszych olimpijczykw uczniw szk podstawowych i gimnazjw i Pewniaki. Prbne egzaminy gimnazjalne. Interesuje si szeroko pojtymi dyscyplinami matematyczno-przyrodniczymi. Wypoczywa w wiejskim domku pracujc w ogrodzie. Jego hobby to geograficzne i historyczne wdrwki ladami przodkw.

Autor ksiek Zdzisaw Gowacki jest doktorem nauk chemicznych, absolwentem Politechniki Gdaskiej. Studiowa fizyk i chemi. W latach 1982-93 pracowa w Katedrze Chemii Organicznej PG. By nauczycielem i wykadowc w Medycznym Studium Zawodowym w Toruniu oraz adiunktem na Wydziale Chemii UMK. Od 1991 roku jest dyrektorem Studium Owiatowego Tutor w Toruniu m.in. prowadzi zajcia dla licealistw przygotowujcych si do egzaminw na studia medyczne. W 1993 roku zaoy Oficyn Wydawnicz Tutor wydawnictwo o profilu edukacyjnym, nakadem ktrego ukazao si kilkadziesit tytuw.

www.szkolna.pl www.tutor.torun.pl

Uwaga!
Pen wersj tego arkusza maturalnego oraz modelu oceniania wraz z odpowiedziami mona pobra ze stron

www.tutor.edu.pl www.szkolna.pl
Pena wersja tego arkusza moe by wykorzystywana do celw edukacyjnych w szkoach.
Prbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony (marzec 2013) autorstwa Zdzisawa Gowackiego i opublikowany przez Studium Owiatowe Tutor zosta przygotowany z myl o modziey uczcej si chemii w szkoach rednich, ktrzy przygotowuj si do egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym i chcieliby wiarygodnie zweryfikowa swoj wiedz przed majowym egzaminem. Zamieszczone tu zadania zostay starannie dobrane i opracowane w oparciu o standardy wymaga egzaminacyjnych z chemii obowizujce na maturze w roku 2013 i 2014. Arkusz ten by rozwizywany przez suchaczy Studium Owiatowego Tutor, ktrzy przygotowuj si do egzaminu z chemii na poziomie rozszerzonym z myl o kontynuowaniu nauki na studiach medycznych. Samodzielne rozwizywanie zestaww egzaminacyjnych i ich analiza w oparciu o autorskie odpowiedzi jest doskonaym treningiem przed zewntrznym egzaminem maturalnym, ktry jest jednoczenie przepustk na wiele kierunkw studiw. Arkusz ten moe by wykorzystywany w szkoach w celu przeprowadzenia prbnej matury.

Zdzisaw Gowacki jest doktorem nauk chemicznych, absolwentem Politechniki Gdaskiej. Studiowa fizyk i chemi. W latach 1982-93 pracowa w Katedrze Chemii Organicznej PG. By nauczycielem i wykadowc w Medycznym Studium Zawodowym w Toruniu oraz adiunktem na Wydziale Chemii UMK. Od 1991 roku jest dyrektorem Studium Owiatowego "Tutor" w Toruniu - m.in. prowadzi zajcia dla licealistw przygotowujcych si do egzaminw na studia medyczne. W 1993 roku zaoy Oficyn Wydawnicz "Tutor". Jest autorem kilkunastu prac naukowych z zakresu zastosowa NMR do oznaczania skadu enancjomerycznego zwizkw organicznych oraz ksiek edukacyjnych z chemii.