Tkanki zwierzęce to ogół tkanek występujących u zwierząt tkankowych. Tkanki
różnicują się z listków zarodkowych: ektodermy, endodermy i mezodermy, przy czym ta ostatnia wyróżnia się tylko u zwierząt trójwarstwowych. Tworzy pokrycie ciała, wyściela narządy wewnętrzne.
Ogólnie rzecz biorąc, z ektodermy powstają:
● naskórek ● nabłonek przedniego i tylnego odcinka układu pokarmowego ● tkanka nerwowa
Z endodermy rozwijają się:
● nabłonek środkowej części układu pokarmowego
Z mezodermy powstaje większość tkanek łącznych i tkanka mięśniowa.
Historia zwierząt wyróżnia kilka podstawowych grup (rodzajów) tkanek, ale w
ich obrębie od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu (a nawet więcej w niektórych źródłach) typów szczegółowych.
Podział tkanek zwierzęcych
● tkanka nabłonkowa: jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych; związki
nabłonka pojawiają się już w stadium blastuli, ale może się on różnicować znacznie później z tkanek zarodkowych: ektodermy, endodermy, albo zależnie od grupy systematycznej zwierząt i narządu; tkanki nabłonkowe dzieli się na: ○ nabłonek jednowarstwowy ■ płaski ■ sześcienny ■ cylindryczny (walcowaty) ■ wielorzędowy ○ nabłonek wielowarstwowy ■ płaski ■ przejściowy ● tkanka łączna: tkanka zwierzęca charakterystyczna dla zwierząt przechodzących dwie fazy gastrulacji; powstaje z mezodermy; komórki tkanki łącznej wytwarzają dużą ilość substancji międzykomórkowej, która wypełnia przestrzenie między nimi; tkanka łączna ma za zadania: spajać różne typy innych tkanek, zapewniać podporę narządom i ochraniać wrażliwe części organizmu; tkanki łączne dzieli się na: ○ właściwe ■ siateczkowate ■ zbite ■ wiotkie ■ zarodkowe ■ tłuszczowe ○ oporowe ■ chrzęstne ● szkliste ● sprężyste ● włókniste ■ kostne ● gąbczaste ● zbite ■ krew, limfę, hemolimfę ● tkanka mięśniowa: składa się z włókien mięśniowych, zbudowanych z miocytów (zespołów komórek mięśniowych), posiadających zdolność do aktywnego kurczenia się; dzieli się na: ○ poprzecznie prążkowaną ■ mięśnia szkieletowego ■ mięśnia serca ○ gładką ● tkanka nerwowa: jest najwyżej zorganizowaną tkanką człowieka, szczególnie wrażliwą na brak tlenu; odbiera, przekazuje i reaguje na impulsy środowiska, jak np. dotyk, temperatura czy światło; przewodzi ona impulsy z neuronu do efektorów od receptorów, przetwarza impulsy w adekwatne odpowiedzi, przewodzi impulsy z neuronu do innego neuronu, wytwarza substancje przekaźnikowe; komórki nerwowe umożliwiają organizmowi normalne funkcjonowanie w danym środowisku, adekwatną odpowiedź w zależności od sytuacji w środowisku zarówno wewnętrznym, jak i zewnętrznym; neurony stale rejestrują się, analizują informacje o stanie wewnętrznym organizmu, jak i zewnętrznym stanie otoczenia, przez co przygotowują organizm do adekwatnej sytuacji; do neuronów należy również koordynacja aktywności intelektualnej, świadomości, podświadomości, aktywności ruchowej czy też czynności gruczołów dokrewnych; w skład tkanki nerwowej wchodzą: ○ neurony i ich wypustki ○ komórki glejowe
Tkanki roślinne
Wszystkie komórki i organy roślin wyższych są podzielone na zróżnicowane
tkanki. Występują one u roślin naczyniowych i niektórych wielokomórkowych glonów (brunatnice).
Substancje, z których powstają tkanki roślin pobierane są zarówno z powietrza,
jak i z gleby. Atomy węgla i tlenu, będące składnikami wszystkich tkanek roślinnych, pobierane są z powietrza w postaci dwutlenku węgla. Inne niezbędne pierwiastki, wśród których jest azot, fosfor, potas, siarka, wapń, magnez oraz pewna ilość pierwiastków śladowych, korzenie rośliny pobierają z gleby w postaci związków mineralnych. Roślina przetwarza te substancje nieorganiczne w związki organiczne, z których buduje swoje tkanki.
Histologia roślin wyróżnia co najmniej kilkadziesiąt szczegółowych typów
tkanek roślinnych.
Podział tkanek roślinnych
● merystemy: tkanka roślinna, w której zachodzi intensywny proces podziału
komórek; u większości roślin takie organy, jak łodyga i liście rozwijają się z małego, centralnego skupiska komórek – merystemu; każdy zawiązek nowego organu wyrasta w innym kierunku w stosunku do zawiązka, który pojawił się wcześniej; tkanka ta zbudowana jest z komórek żywych, które przez całe życie są zdolne do podziału, jej komórki są niewielkie i ściśle do siebie przylegają; merystemy dzieli się na: ○ merystemy pierwotne ■ stożek wzrostu (pędu i korzenia) ■ merystem boczny ■ merystem interkalarny ■ merystem archesporialny ○ merystemy wtórne ■ miazga ■ fellogen ■ kalus ● tkanki stałe: wspólna nazwa dla tkanek roślinnych: okrywających, miękiszowych, wzmacniających, przewodzących i wydzielniczych; tkanki te stanowią zewnętrzne pokrycie organów roślin, chronią je przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz szkodliwym oddziaływaniem środowiska zewnętrznego, zabezpieczają wnętrze rośliny przed nadmiernym parowaniem; tkanki miękiszowe wypełniają wnętrze ciała roślin, ich funkcja zależy od budowy i miejsca występowania, np. miękisz asymilacyjny występuje głównie w liściach i łodygach, zawiera chloroplasty, w których zachodzi proces fotosyntezy; tkanki stałe dzieli się na: ○ miękiszowe ■ zasadnicze ■ powietrzne ■ wodne ■ asymilacyjne ■ rdzeniowe ■ spichrzowe ○ przewodzące ■ drewno ■ łyko ○ okrywające ■ pierwotne ● epiblema ● epiderma ● endoderma ● egzoderma ■ wtórne ● korek ■ wzmacniające ● zwarcica ● twardzica ○ stereidy ○ sklereidy ■ wydzielnicze ● włoski gruczołowe ● miodniki ● komórki gruczołowe ● rurki mleczne ● latycyfery