Tkanki roślinne i zwierzęce

Tkanki zwierzęce

Tkanki zwierzęce to ogół tkanek występujących u zwierząt tkankowych. Tkanki

różnicują się z listków zarodkowych: ektodermy, endodermy i mezodermy, przy czym ta
ostatnia wyróżnia się tylko u zwierząt trójwarstwowych. Tworzy pokrycie ciała, wyściela
narządy wewnętrzne.

Ogólnie rzecz biorąc, z ektodermy powstają:

● naskórek
● nabłonek przedniego i tylnego odcinka układu pokarmowego
● tkanka nerwowa

Z endodermy rozwijają się:

● nabłonek środkowej części układu pokarmowego

Z mezodermy powstaje większość tkanek łącznych i tkanka mięśniowa.

Historia zwierząt wyróżnia kilka podstawowych grup (rodzajów) tkanek, ale w

ich obrębie od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu (a nawet więcej w niektórych
źródłach) typów szczegółowych.

Podział tkanek zwierzęcych

● tkanka nabłonkowa: jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych; związki

nabłonka pojawiają się już w stadium blastuli, ale może się on różnicować znacznie
później z tkanek zarodkowych: ektodermy, endodermy, albo zależnie od grupy
systematycznej zwierząt i narządu; tkanki nabłonkowe dzieli się na:
○ nabłonek jednowarstwowy
■ płaski
■ sześcienny
■ cylindryczny (walcowaty)
■ wielorzędowy
○ nabłonek wielowarstwowy
■ płaski
■ przejściowy
● tkanka łączna: tkanka zwierzęca charakterystyczna dla zwierząt przechodzących
dwie fazy gastrulacji; powstaje z mezodermy; komórki tkanki łącznej wytwarzają
dużą ilość substancji międzykomórkowej, która wypełnia przestrzenie między nimi;
tkanka łączna ma za zadania: spajać różne typy innych tkanek, zapewniać podporę
narządom i ochraniać wrażliwe części organizmu; tkanki łączne dzieli się na:
○ właściwe
■ siateczkowate
■ zbite
■ wiotkie
■ zarodkowe
■ tłuszczowe
○ oporowe
■ chrzęstne
● szkliste
● sprężyste
● włókniste
■ kostne
● gąbczaste
● zbite
■ krew, limfę, hemolimfę
 ● tkanka mięśniowa: składa się z włókien mięśniowych, zbudowanych z miocytów
(zespołów komórek mięśniowych), posiadających zdolność do aktywnego kurczenia
się; dzieli się na:
○ poprzecznie prążkowaną
■ mięśnia szkieletowego
■ mięśnia serca
○ gładką
● tkanka nerwowa: jest najwyżej zorganizowaną tkanką człowieka, szczególnie
wrażliwą na brak tlenu; odbiera, przekazuje i reaguje na impulsy środowiska, jak
np. dotyk, temperatura czy światło; przewodzi ona impulsy z neuronu do efektorów
od receptorów, przetwarza impulsy w adekwatne odpowiedzi, przewodzi impulsy z
neuronu do innego neuronu, wytwarza substancje przekaźnikowe; komórki
nerwowe umożliwiają organizmowi normalne funkcjonowanie w danym
środowisku, adekwatną odpowiedź w zależności od sytuacji w środowisku zarówno
wewnętrznym, jak i zewnętrznym; neurony stale rejestrują się, analizują
informacje o stanie wewnętrznym organizmu, jak i zewnętrznym stanie otoczenia,
przez co przygotowują organizm do adekwatnej sytuacji; do neuronów należy
również koordynacja aktywności intelektualnej, świadomości, podświadomości,
aktywności ruchowej czy też czynności gruczołów dokrewnych; w skład tkanki
nerwowej wchodzą:
○ neurony i ich wypustki
○ komórki glejowe

Tkanki roślinne

Wszystkie komórki i organy roślin wyższych są podzielone na zróżnicowane

tkanki. Występują one u roślin naczyniowych i niektórych wielokomórkowych glonów
(brunatnice).

Substancje, z których powstają tkanki roślin pobierane są zarówno z powietrza,

jak i z gleby. Atomy węgla i tlenu, będące składnikami wszystkich tkanek roślinnych,
pobierane są z powietrza w postaci dwutlenku węgla. Inne niezbędne pierwiastki, wśród
których jest azot, fosfor, potas, siarka, wapń, magnez oraz pewna ilość pierwiastków
śladowych, korzenie rośliny pobierają z gleby w postaci związków mineralnych. Roślina
przetwarza te substancje nieorganiczne w związki organiczne, z których buduje swoje
tkanki.

Histologia roślin wyróżnia co najmniej kilkadziesiąt szczegółowych typów

tkanek roślinnych.

Podział tkanek roślinnych

● merystemy: tkanka roślinna, w której zachodzi intensywny proces podziału

komórek; u większości roślin takie organy, jak łodyga i liście rozwijają się z
małego, centralnego skupiska komórek – merystemu; każdy zawiązek nowego
organu wyrasta w innym kierunku w stosunku do zawiązka, który pojawił się
wcześniej; tkanka ta zbudowana jest z komórek żywych, które przez całe życie są
zdolne do podziału, jej komórki są niewielkie i ściśle do siebie przylegają;
merystemy dzieli się na:
○ merystemy pierwotne
■ stożek wzrostu (pędu i korzenia)
■ merystem boczny
■ merystem interkalarny
■ merystem archesporialny
○ merystemy wtórne
■ miazga
■ fellogen
■ kalus
● tkanki stałe: wspólna nazwa dla tkanek roślinnych: okrywających, miękiszowych,
wzmacniających, przewodzących i wydzielniczych; tkanki te stanowią zewnętrzne
pokrycie organów roślin, chronią je przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz
szkodliwym oddziaływaniem środowiska zewnętrznego, zabezpieczają wnętrze
rośliny przed nadmiernym parowaniem; tkanki miękiszowe wypełniają wnętrze
ciała roślin, ich funkcja zależy od budowy i miejsca występowania, np. miękisz
asymilacyjny występuje głównie w liściach i łodygach, zawiera chloroplasty, w
których zachodzi proces fotosyntezy; tkanki stałe dzieli się na:
○ miękiszowe
■ zasadnicze
■ powietrzne
■ wodne
■ asymilacyjne
■ rdzeniowe
■ spichrzowe
○ przewodzące
■ drewno
■ łyko
○ okrywające
■ pierwotne
● epiblema
● epiderma
● endoderma
● egzoderma
■ wtórne
● korek
■ wzmacniające
● zwarcica
● twardzica
○ stereidy
○ sklereidy
■ wydzielnicze
● włoski gruczołowe
● miodniki
● komórki gruczołowe
● rurki mleczne
● latycyfery