WYKŁAD XIII

ZWIĄZKI KOORDYNACYJNE

Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński

 Pojęcia podstawowe:

FeCl2 + 6KCN = K4[Fe(CN)6] + 2KCl

Heksacyjanożelazian (II)
Potasu
[Fe(CN)6]4- - jon kompleksowy

atom centralny ligandy

Związek kompleksowy, związek koordynacyjny lub

związek zespolony – związek, w skład którego wchodzi
jon (jony) kompleksowy (kompleksowe).

Np.: [Cu(NH3)4][Fe(CN)6]
 Atomami centralnymi mogą być zarówno
atomy metali jak i niemetali np.:
[BH4]- [SiF6]2-

Ligandami mogą być zarówno aniony jak i

cząsteczki obojętne (posiadające wolne pary
elektronowe).

L.K. (liczba koordynacyjna) – liczba atomów

połączonych bezpośrednio z atomem centralnym.
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
Każdej L.K. przypisywane są określone struktury
przestrzenne, np.:
L.K. = 2 -struktura liniowa [Ag(NH3)2]+
L.K. = 3 -struktura trójkątna [HgJ3]-
lub
-piramidy trygonalnej [SnCl3]-
L.K. = 4 -struktura tetraedryczna [AlCl4]-
lub
-płaska kwadratowa [Ni(CN)4]2-
L.K. = 6 -struktura oktaedryczna [Fe(CN)6]4-
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
Obok kompleksów jednordzeniowych
(zawierających jeden atom centralny) występują
również kompleksy, w których występują dwa lub
więcej atomy centralne połączone ze sobą
bezpośrednio lub za pomocą wspólnych
ligandów; np.:

Ir4(CO)12 – dwunastokarbonylek czteroirydu

[(NH3)5Cr(OH)Cr(NH3)5]5+ - jon
µ-hydroksobis-(pentaaminachromu)(III)
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
 Niektóre ligandy o odpowiedniej budowie
cząsteczki mogą dostarczać dwu lub więcej
atomów przykoordynowanych do atomu
centralnego, są to tzw. ligandy chelatowe lub
kleszczowe.

Przykłady ligandów chelatowych:

Dwukleszczowe: etylenodiamina, bipirydyl, anion

szczawianowy

Trójkleszczowe: dietylenotriamina.

Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii

 Nomenklatura związków kompleksowych
Reguły tworzenia nazw:
1. W nazwie wymienia się najpierw nazwy
ligandów, a następnie nazwę atomu centralnego.
We wzorach zachowuje się natomiast odwrotną
kolejność.
2. Stopień utlenienia atomu centralnego podaje
się po nazwie kompleksu w postaci cyfry
rzymskiej w nawiasie okrągłym
3. W przypadku kompleksów anionowych do
nazwy atomu centralnego dodaje się końcówkę –
an. W kompleksach kationowych podaje się
natomiast nie zmienioną nazwę pierwiastka.
4. Ligandy (zarówno w nazwie jak i wzorze)
wymienia się w następującej umownej kolejności:
a) proste ligandy anionowe: H-, O2-, OH-, S2-, J-, Br-,
Cl-, F-
b) inne anionowe ligandy nieorganiczne
c) aniony organiczne
d) H2O i NH3
e) inne elektrycznie obojętne ligandy nieorganiczne
f) obojętne ligandy organiczne
5. Nazwy ligandów anionowych kończą się na –o
6. do oznaczenia liczby ligandów używa się
przedrostków greckich: mono-, di-, tri-,....
(przedrostek mono- można opuścić). W
przypadku ligandów o bardziej skomplikowanej
budowie nazwę ligandów podaje się w
nawiasie, przed którym umieszcza się
określenie bis, tris, tetrakis, .......
7. w przypadku pojawienia się w kompleksie
grupy mostkowej łączącej dwa atomy centralne,
jej nazwę poprzedza się grecką literą µ.

Nazwy niektórych ligandów:

O2- - okso NO3- - azotano
OH- - hydrokso ONO- - nitrito-O
(azotyno)
H- - hydrydo (hydro) NO2- - nitrito-N (nitro)
S2- - tio SO42- - siarczano
O22- - perokso NH2- - amido
O2 - - hyperokso NH- - imido
CO32- - węglano NH3 - amina
CN- - cyjano H2O - akwa
SCN- - tiocyjaniano CO - karbonyl
 Nazwy i wzory niektórych kompleksów:

[Co[NH3]6]Cl3 - chlorek heksaaminakobaltu (III)

[PtCl2(NH3)2] - dichlorodiaminaplatyna (II)
[CoCl2(NH3)]+ - jon dichlorotetraaminakobaltu (III)

Izomeria związków kompleksowych

Izomeria - występowanie substancji o takim

samym składzie chemicznym różniących się
strukturą, a tym samym właściwościami
fizycznymi oraz chemicznymi.
Rodzaje izomerii związków kompleksowych:
1. izomeria strukturalna
2. stereoizomeria
Ad1) poszczególne izomery posiadają ten sam
sumaryczny skład chemiczny, wykazują jednak
odmienny skład jonów kompleksowych
a) izomeria jonowa – dany jon występować może
jako jon samodzielny lub jako ligand w jonie
kompleksowym; np.: [Co(NH3)5Br]SO4
- siarczan pentaaminabromokobaltu (III)
[Co(NH3)SO4]Br - bromek pentaaminasiarczano-
kobaltu (III)
b) izomeria hydratacyjna – polega na różnym
położeniu cząsteczek wody (wewnątrz i na
zewnątrz kompleksu); np.: [Cr(H2O)6]Cl3 -
chlorek heksaakwachromu (III)
[Cr(H2O)5Cl]Cl2⋅H2O-chlorek pentaakwachloro-
chromu (III)
 c) izomeria koordynacyjna – może występować
dla związków posiadających zarówno
kompleksowe aniony jak i kationy; np.
[Co(NH3)6][Cr(CN)6]- heksacyjanochromian(III)
heksaaminakobaltu(III)
[Cr(NH3)6][Co(CN)6] - heksacyjanokobaltan (III)
heksaaminachromu(III)
-
O
- -
NO2 ONO N
O NITRO

d) izomeria wiązaniowa - może mieć miejsce gdy ligand

może łączyć się z atomem centralnym za pomocą dwóch
różnych atomów; np.
 [Co(NH3)5NO2]2+ -jon pentaamina(nitrito-N)kobaltu (III)

[Co(NH3)5ONO]2+-jon pentaamina(nitrito-O)kobaltu (III)

Ad2) – atom centralny otoczony jest we
wszystkich izomerach takimi samymi ligandami, są one
jednak w stosunku do atomu centralnego rozmieszczone
w różny sposób.
c) izomeria optyczna – zdolność do występowania w 2
odmianach różniących się zdolnością do skręcania
płaszczyzny światła spolaryzowanego (skręcają ją w
przeciwnych kierunkach). Posiadają ją kompleksy nie
posiadające żadnej płaszczyzny lub środka symetrii.
d) stereoizomery posiadające co najmniej jedną
płaszczyznę symetrii lub środek symetrii nie są optycznie
czynne; są izomerami geometrycznymi.
 Teorie wiązania metal – ligand

3) Teoria pola krystalicznego zakłada, że wiązanie

pomiędzy centralnym kationem metalu a ligandami
jest wiązaniem jonowym i rozpatruje się wpływ
pola ujemnych ligandów otaczających kation na
energię jego orbitali d.

2) Teoria pola ligandów jest rozszerzeniem teorii

pola krystalicznego przez uwzględnienie
oddziaływań pomiędzy orbitalami metalu i
ligandów. Istnieją trzy typy oddziaływań, które
polegają na:
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
- nakładaniu się orbitali z wytworzeniem wiązań
σ
- tworzeniu wiązań π
- oddziaływaniu pπ - dπ (nakładanie się orbitali
typu d metalu przejściowego z orbitalami typu p
ligandów prowadzące do tworzenia wiązań typu
π)

3) TOM - wiązanie pomiędzy atomem centralnym

a ligandami powstaje poprzez obsadzenie przez
pary elektronowe ligandów orbitali
molekularnych skonstruowanych dla całego
kompleksu.
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
 Kształty orbitali d
x x y

y z z

d xy d xz dyz

x z

d X 2- Y 2 dZ2
 Teoria pola krystalicznego
1) kompleksy oktaedryczne
Pięciokrotnie zdegenerowany (bez pola ligandów)
poziom d ulega rozczepieniu na dwa podpoziomy:
4.eg – dwukrotnie zdegenorowany poziom o
wyższej energii
2.t2g – trójkrotnie zdegenerowany poziom o niższej
energii
atom swobodny atom w oktaedrycznym polu ligandów
eg
atom w polu eg
E sferycznym 6Dq
10Dq 10Dq
t2g 4Dq
t2g
 eg

d’ ∆ +3/5∆

-2/5∆

d t2g

∆ = 10Dq – rozszczepienie w polu krystalicznym

Przykłady zmiany energii elektronów w polu

krystalicznym:
1 elektron → zysk energii = 4Dq–energia stabilizacji
2 elektrony→ zysk energii = 2⋅4Dq-energia stabilizacji
6 elektronów→ „ = 6⋅4Dq = 24Dq „ (maksymalna)
8 elektronów → „ = 6 ⋅ 4Dq – 2 ⋅ 6Dq = 12Dq
„
10 elektronów → „ = 6 ⋅ 4Dq – 4 ⋅ 6Dq = 0 „

5. reguła wzrastającej energii

6. reguła Hunda

Oczywiste są konfiguracje d1, d2, oraz d3.

Wątpliwości zaczynają się od konfiguracji d4.
Możliwe są dwie konfiguracje:
• (t2g)3(eg)1 – oznacza to obecność 4 elektronów
niesparowanych; jest to tzw. konfiguracja
wysokospinowa
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
 2. (t2g-)4 – obecność 2 elektronów
niesparowanych (konfiguracja niskospinowa).
Realizacja konfiguracji zależy od wartości
rozszczepienia w polu krystalicznym:
• jeśli 10Dq < Es (energia sparowania elektronów)
to tworzone są kompleksy wysokospinowe
• jeśli 10Dq > Es ; powstają kompleksy
niskospinowe.
Wartość energii rozszczepienia w polu krystalicznym ∆
(10Dq) jest funkcją pola elektrycznego wytwarzanego
przez ligandy (im silniejsze pole tym większa wartość ∆).
Ligandy ułożone według wyznaczonej eksperymentalnie
wzrastającej wartości ∆ tworzą tzw. szereg
spektrochemiczny:
 I-<Br-<Cl-<F-<OH-<C2O4-<H2O≈O2-<NH3<NO2-<<CN-

wysokospinowe niskospinowe

II. Kompleksy tetraedryczne

1. Kolejność poziomów e i t2g odwrotna niż w przypadku

kompleksów oktaedrycznych (przyczyną jest to, iż
ligandy zbliżają się z kierunków leżących między osiami
X,Y,Z).
2. Energia rozczepienia w polu krystalicznym dla
kompleksów tetraedrycznych jest znacznie niższa niż
dla kompleksów oktaedrycznych (na orbitale d atomu
centralnego działa znacznie mniejsza liczba ligandów )
 4
Dq tetr = Dqokta
9
E eg

t2

eg t2g

sym.
kulista
tetraedr oktaedr

Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii

 Uogólnienia dotyczące wpływu atomu centralnego
na wielkość rozczepienia w polu krystalicznym ∆ :

1) wartość ∆ w kompleksach jonów danego okresu

przejściowego o tej samej wartościowości i z tymi
samymi ligandami jest w przybliżeniu stała (zmienia się
w wąskich granicach)
2) wartość ∆ w kompleksach tego samego liganda
szybko rośnie ze wzrostem wartościowości kationu
3) wartość ∆ w kompleksach tego samego liganda
rośnie o ∼ 30% przy przejściu od jonu metalu jednego
okresu przejściowego do odpowiadającego mu jonu
metalu okresu następnego
 Efekt Jahna-Tellera

Efekt ten polega na uzyskiwaniu dodatkowej

energii stabilizacji przez regularny kompleks
tetraedryczny lub oktaedryczny wskutek
odkształcenia układu ligandów, polegającego na
wydłużeniu lub spłaszczeniu odpowiedniego
wielościanu koordynacyjnego.
Np. jon Cu2+w oktaedrycznym polu ligandów:
E
dx 2
−y 2

δ
oktaedr skrócony d z oktaedr wydłużony
2

wydłużenie 4 wiązań skracanie 4 wiązań

 Stabilizacja jednego z orbitali jest równa
podwyższeniu energii drugiego z nich. Dla
konfiguracji typu d9 energia stabilizacji wynosi:
δ δ δ
d9 → e2g3 → δ = 2
−1 =
2 2 2
W ogólności można stwierdzić, że odkształcenia tego
typu występują przy asymetrycznym zapełnianiu
poziomu e2g np.:

Cr2+,Mn3+ d4 (t2g)3(eg)1 w słabym polu ligandów

Co2+,Ni3+ d7 (t2g)6(eg)1 w słabym polu ligandów
Cu2+,Ag2+ d9 (t2g)6(eg)3 w słabym polu ligandów
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
 Zastosowanie teorii orbitali molekularnych w
chemii związków koordynacyjnych
1. kompleksy oktaedryczne z orbitalami
cząsteczkowymi typy σ

1a. TOM z założeniem hybrydyzacji atomu

centralnego (wiązania zlokalizowane)
Podstawowe założenia:
1. orbitale atomu centralnego ulegają
hybrydyzacji
2. zhybrydyzowane orbitale atomu centralnego
pokrywają się z orbitalami ligandów tworząc
zlokalizowane (dwucentrowe) orbitale
cząsteczkowe typu σ
3. orbitalami ligandów biorącymi udział w
tworzeniu orbitali σ są orbitale zawierające el.
niewiążące spełniające warunki tworzenia
efektywnych orbitali molekularnych (energia,
symetria i pokrywanie się).
Np. kompleksy oktaedryczne żelaza (III):
[Fe(CN)6]3- - niskospinowy
[FeF6]3- - wysokospinowy
1) hybrydyzacja typu d2sp3 atomu centralnego;
biorą w niej udział dwa orbitale typu d z
podpoziomu eg ( d z 2 , d x 2 − y 2 )
2) nakładanie się 6 orbitali zhybrydyzowanych d2sp3
z 6 orbitalami ligandów powoduje utworzenie 6 par
orbitali molekularnych typu σ (6 orbitali wiążących
σ i 6 orbitali antywiążących σ*);
 [Fe(CN)6]3- [FeF6]3-

orbitale
molekularne σ*
orbitale t2g atomu centralnego

orbitale molekularne σ

Jon centralny Fe3+ posiada konfigurację elektronową d5

⇒ sumaryczną liczbę elektronów wynoszącą 17 (5 + 6 ⋅
2).
Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii
 1b. kompleksy oktaedryczne ze
zdelokalizowanymi orbitalami cząsteczkowymi
typu σ (wg. teorii pola ligandów)

Podstawowe założenie: orbitale molekularne są

orbitalami zdelokalizowanymi (wielocentrowymi).
Np. zdelokalizowane orbitale molekularne
w[Fe(CN)6]3- powstają wskutek tworzenia
następujących kombinacji orbitali atomowych:
• orbitalu 4s Fe z 6 orbitalami ligandów z
utworzeniem 1 orbitalu molekularnego
siedmiocentrowy a1g
• każdego z orbitali p atomu centralnego z dwoma
orbitalami ligandów z utworzeniem 3
trójcentrowych orbitali molekularnych t1g
3. orbitalu d x 2 − y 2 z 4 orbitalami ligandów, a orbitalu
d z2 z 2 orbitalami ligandów z utworzeniem
odpowiednio odpowiednio 1 pięciocentrowego
oraz 1 trójcentrowego orbitalu molekularnego eg
4. pozostają orbitale t2g poziomu d atomu
centralnego nie biorące udziału w tworzeniu
orbitali molekularnych

W konsekwencji schemat poziomów

energetycznych jest następujący:

Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii

 orbitale molekularne kompleksu
t*1g

a*1g
np

ns e*g orbitale ligandów

(n-1)d t2g

orbitale atomu eg
centralnego
t1g

a1g
[Fe(CN)6]3-: (a1g)2(t1g)6(eg)4(t2g)5
[FeF6]3-: (a1g)2(t1g)6(eg)4(t2g)3(eg*)2
 1.2. orbitale π w kompleksach oktaedrycznych
Ligandy na ogół posiadają również orbitale
zdolne tworzyć orbitale molekularne typu π, np.
orbitale atomowe typu p skierowane prostopadle
do osi współrzędnych. Niektóre ligandy posiadają
molekularne orbitale typu π, wiążące lub
niewiążące, np. cząsteczki CO, C2H4 lub jon CN-. W
takich przypadkach w kompleksach mogą również
pojawiać się orbitale typu π.
W przypadku kompleksów oktaedrycznych
sześć orbitali π ligandów może utworzyć 12
kombinacji liniowych, z których tylko trzy o
symetrii T2g są zdolne do utworzenia kombinacji
liniowej z orbitalami niewiążącymi t2g (dxy, dxz, dyz)
atomu centralnego.
Utworzenie orbitali molekularnych typu π prowadzi
do zmian w diagramie orbitali cząsteczkowych.
Dotyczy to tej części diagramu zawierającej przede
wszystkim orbitale t2g i najbliższe orbitale o
wyższej energii, czyli e*g .
Np. [CoF6]3- - struktura niskospinowa
18 el. σ* σ* e *
eg * g

10Dq’
10Dq t2g
t2g
t2g
Kompleks z orbitale π ligandów
uwzględnieniem
orbitali typu σ
kompleks z uwzględnieniem
orbitali mol. typu π
Uwaga: energia orbitali π fluoru jest niższa niż
energia orbitali t2g atomu centralnego (XF<XCo).
Uwzględnienie orbitali typu π powoduje
zmniejszenie wartości 10Dq i zwiększoną
tendencję do przyjmowania konfiguracji
wysokospinowej.
Szczególnie ważne są przypadki tworzenia
wiązań π w kompleksach, gdy orbitale π
ligandów są puste. Ma to miejsce w przypadku
takich ligandów jak cząsteczki CO i jony CN-. W
takim przypadku wartym podkreślenia jest że:
3) Puste orbitale π posiadają wyższą energię niż
orbitale t2g atomu centralnego
4) Odległość między poziomami π i π * kompleksu
bardzo duża; konsekwencją tego jest, że E Π * > E eg
 Np.: [Co(CN)6]3- π•

σ• σ•
e g
*

t2g
10Dg 10Dg’
t2g π
t2g
kompleks z
uwzględnieniem kompleks z
orbitalu typu σ uwzględnieniem
orbitalu mol.
typu π
Wzrasta wartość 10Dg (∆), a więc wzrasta tendencja do
tworzenia kompleksu niskospinowego. Wiąże się z tym
dodatkowa stabilizacja kompleksu.
 Równowagi w roztworach związków
kompleksowych
Tworzenie kompleksu aminaniklu (II) następuje
przez stopniową eliminacje cząsteczek wody z
akwakompleksu [Ni(H2O)6]2+:

[Ni(H2O)6]2+ +NH3 = [Ni(H2O)5(NH3)]2+ + H2O

[Ni(H2O)5(NH3)]2+ +NH3 = [Ni(H2O)4(NH3)2]2+ + H2O

[Ni(H2O)4(NH3)2]2+ +NH3 = [Ni(H2O)3(NH3)3]2+ + H2O

[Ni(H2O)3(NH3)2]2+ +NH3 = [Ni(H2O)2(NH3)4]2+ + H2O

[Ni(H O) (NH ) ]2+ +NH = [Ni(H O)(NH ) ]2+ + H O

 Stosując prawo działania mas, zapisać można
wyrażenia na kolejne stałe równowag:
([ Ni(H 2O)5 ( NH 3 )]2 + )[H 2O] K ′1 ([Ni(H 2O)5 (NH3 )] ) 2+

K1′ = K 1 = = 2+
2+
([ Ni(H 2O)6 ] )[ NH 3 ] [H 2
O ] ([Ni (H 2
O ) 6
] )[NH3 ]
([Ni(H 2O)4 (NH3 )2 ]2+ )[H 2O] K ′2 ([Ni (H O ) ( NH ) ]2+
)
K ′2 = K = = 2 4 3 2

([Ni(H 2O)5 (NH3 )]2+ )[NH3 ] 2

[H 2O] ([Ni(H 2O)5 (NH3 )]2+ )[NH3 ]
([Ni(H 2O)3 (NH3 )3 ]2+ )[H 2O] K ′3 ([Ni(H 2O)3 (NH3 )3 ]2+ )
K ′3 = K3 = = 2+
2+
([Ni(H 2O)4 (NH3 )2 ] )[NH3 ] [H 2
O ] ([Ni (H 2
O ) 4
( NH )
3 2
] )[NH3 ]
2+
([Ni(H 2O)2 (NH3 )4 ] )[H 2O] K = K ′ ([Ni ( H O ) ( NH ) ]2+
)
K ′4 = 4
4
= 2 2 3
2+
4

2+
([Ni(H O) (NH ) ] )[NH ] [H 2
O ] ([Ni( H 2
O ) 3
( NH 3
)3
] )[NH3 ]
2 3 3 3 3

([Ni(H 2O)(NH3 )5 ]2+ )[H 2O] K ′5 ([Ni(H 2O)(NH3 )5 ]2+ )

K ′5 = K5 = =
2+
([Ni(H 2O)2 (NH3 )4 ] )[NH3 ] [H 2O] ([Ni(H 2O)2 (NH3 )4 ]2+ )[NH3 ]
([Ni(NH3 )6 ]2+ )[H 2O] K ′ ([Ni(NH ) ]2+
)
K ′6 = K = 6
= 3 6

([Ni(H 2O)(NH3 )5 ]2+ )[NH3 ] 6 [H 2O] ([Ni(H 2O)(NH3 )5 ]2+ )[NH3 ]

 gdzie K1, K2, K3...K6 to stopniowe stałe trwałości
(poszczególnych kompleksów).
Wszystkie 6 równowag jest ze sobą ściśle
powiązanych sumaryczną równowag ustalającą
się w roztworze:
[Ni(H2O)6]2+ + 6NH3 = [Ni(NH3)6]2+ + 6H2O

[Ni( NH 3 ) 6 ] 2 +
β= 2+ 6
= K1 ⋅K2 ⋅K3 ⋅K4 ⋅K5 ⋅K6
[Ni( H 2 O ) 6 ] [NH 3 ]

odpowiadająca jej stała równowagi β to tzw.

skumulowana stała trwałości.

Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii

Przykłady stałych trwałości w roztworach wodnych:
Np. Cd , CN- Cd ,NH3
log K1=5.48 log K1=2.65
log K2=5.12 log K2=2.10
log K3=4.63 log K3=1.44
log K4=3.55 log K4=0.93
Stałe trwałości na kolejnych etapach maleją.
Spowodowane to jest:
6) przyczynami sterycznymi (gdy ligandy mają
większe rozmiary niż podstawiane cząsteczki
wody)
7) zmianą ładunku kompleksu gdy ligand jest
anionem (przyciąganie elektryczne pomiędzy
dodatnim akwajonem a ujemnie naładowanym
ligandem maleje w miarę przykordynowania
kolejnych ligandów aby przejść w odpychanie gdy
kompleks uzyska ładunek ujemny)
3) względami statystycznymi; ilość pozycji
podstawienia maleje w kolejnych kompleksach

Trwałość kompleksów chelatowych

Kompleksy chelatowe (kleszczowe) posiadają

znacznie większą trwałość niż kompleksy z
ligandami prostymi , np.:
[Ni(H2O)6]2++ 6NH3 = [Ni(NH3)6]2+ + 6H2O β=108
[Ni(H2O)6]2+ + 3H2N(CH2)2NH2 = [Ni(en)3]2+ + 6H2O
β=1018.3
a więc trwałość kompleksu chelatowego jest 1010
razy większa.

Tę zwiększoną trwałość można wytłumaczyć

biorąc pod uwagę zależność:

∆Go = -RTlnK = ∆Ho – T∆So

Prof. dr hab inż. Lech Chmurzyński - Uniwesytet.Gdański - Wydział Chemii

 EGZAMIN!!!
Termin zerowy 25 I 2005 godz. 9:00, sala 112
Termin pierwszy 26 I 2005 godz. 14:15, sala 230
Termin drugi 02 II 2005 godz. 8:00, sala 230

Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński