qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklz Testy z chemii xcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm Cz II qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui

opa http://www.chemia.sos.pl pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv

Rozwizania informatyczne
Chemia SOS- pomoc i korepetycje z chemii

Pomoc i korepetycje z chemii, przygotowanie do matury rozszerzonej z chemii

Osoby zamierzajce studiowa medycyn musz zdawa matur na poziomie rozszerzonym. Testy zwarte w tym arkuszu (ponad 290 pyta testowych pogrupowanych tematycznie z zakresu chemii nieorganicznej waciwoci pierwiastkw, oraz chemii organicznej), wraz z omwionymi dokadnie odpowiedziami umoliwi solidne przygotowanie si do matury z chemii.

Omwione odpowiedzi do zestawu 294 pyta, moesz otrzyma w cenie 3 z (3,69 z brutto).

Chc zakupi testy i omwione do nich odpowiedzi.

Spis Treci
1. ELEMENTY SYSTEMATYKI ZWIZKW NIEORGANICZNYCH ................................................................. 4 2. LITOWCE ............................................................................................................................................... 6 3 BERYLOWCE ........................................................................................................................................... 8 4. BOROWCE ............................................................................................................................................ 10 5 WGLOWCE .......................................................................................................................................... 11 6 AZOTOWCE ........................................................................................................................................... 13 7 TLENOWCE ........................................................................................................................................... 15 8 FLUOROWCE ......................................................................................................................................... 17 9 MIED, SREBRO, CYNK ......................................................................................................................... 19 10 CHROM ............................................................................................................................................... 21 11 MANGAN ............................................................................................................................................ 22 12 ELAZO .............................................................................................................................................. 24 13 WGLOWODORY ................................................................................................................................ 26 14 ALKOHOLE I FENOLE .......................................................................................................................... 30 15. ALDEHYDY I KETONY ........................................................................................................................ 33 16. KWASY KARBOKSYLOWE .................................................................................................................. 35 17 ESTRY I TUSZCZE ............................................................................................................................. 37 18. WGLOWODANY ............................................................................................................................... 39 19. ZWIZKI NITROWE, ESTRY KWASU AZOTOWEGO, AMINY I AMIDY ................................................... 43 20. AMINOKWASY, PEPTYDY, BIAKA .................................................................................................... 45 23. IZOMERIA .......................................................................................................................................... 49 24 MECHANIZMY PRZEBIEGU REAKCJI W CHEMII ORGANICZNEJ ............................................................ 53

1. Elementy systematyki zwizkw nieorganicznych

1. I Tlenki reagujce z kwasami a nie reagujce z zasadami nazywamy tlenkami zasadowymi II Tlenki reagujce z zasadami a nie reagujce z kwasami nazywamy tlenkami kwasowymi III Tlenki reagujce zarwno z mocnymi kwasami jak i z mocnymi zasadami nazywamy tlenkami amfoterycznymi IV Tlenki amfoteryczne s zwykle trudno rozpuszczalne w wodzie V Tlenki obojtne nie reaguj ani z kwasami, ani z zasadami, ani z wod Prawdziwymi stwierdzeniami s: A tylko I, II i III B tylko I, II, III i V C tylko I i II D wszystkie 2. Azot moe utworzy nastpujce tlenki: N2O, NO, N2O3, NO2, N2O5. Mona je przyporzdkowa do odpowiednich grup tlenkw. Prawidowy zapis podaje odpowied: tlenki kwasowe zasadowe obojtne A NO2, N2O5 N2O, N2O3 NO B NO2, N2O5 N2O3 N2O, NO C NO2, N2O5, N2O3 N2O, NO ------D NO2, N2O5, N2O3 ---------N2O, NO 3. Po wprowadzeniu kilku kropli fenoloftaleiny do roztworu wodnego wodorotlenku barowego (tzw. wody barytowej) roztwr zabarwia si na malinowo. Po przepuszczeniu pewnego gazu przez naczynie zawierajce powyszy roztwr, stwierdzono jego odbarwienie si. Gazem mg by: A NH3 lub PH3 B CO2 lub SO3 C P2O5 lub SiO2 D N2O lub NO 4. Amfoteryczno tlenkw jest wynikiem: A przewagi udziau wizania jonowego w czsteczce B przewagi udziau wizania kowalencyjnego w czsteczce C zblionego udziau wizania jonowego i kowalencyjnego w czsteczce D silnego oddziaywania elektrostatycznego pomidzy atomami tlenu i metalu 5. Rnica pomidzy waciwociami wodorotlenku zasadowego, wodorotlenku amfoterycznego i kwasu tlenowego jest konsekwencj elektroujemnoci pierwiastka E tworzcego jeden z powyszych typw zwizkw i wynikajcego z niej charakteru wiza. Symbolom x, y, z w poniszym schemacie mog odpowiada nastpujce znaczenia: I maa elektroujemno II rednia elektroujemno E O H III dua elektroujemno IV may udzia wizania jonowego x y z V duy udzia wizania jonowego VI porwnywalny udzia wizania jonowego i kowalencyjnego Prawidowe przyporzdkowanie podanych znacze dla poszczeglnych typw zwizkw podaje odpowied: 4

A B C D E

wodorotlenek zasadowy x y z I IV V I VI V III V VI II IV VI I V IV

wodorotlenek amfoteryczny x y z II VI VI I IV IV I VI VI III VI VI II VI VI

x I III I III III

kwas tlenowy y z IV IV V V IV VI IV V IV V

6. Moc kwasw tlenowych: I ronie w okresach (ukadu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemnoci centralnego atomu reszty kwasowej II maleje w okresach (ukadu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemnoci centralnego atomu reszty kwasowej III ronie w grupach (ukadu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemnoci centralnego atomu reszty kwasowej IV maleje w grupach (ukadu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemnoci centralnego atomu reszty kwasowej V zwykle ronie ze wzrostem liczby atomw tlenu (przy tym samym centralnym atomie reszty kwasowej) VI zwykle maleje ze wzrostem liczby atomw tlenu (przy tym samym centralnym atomie reszty kwasowej) Poprawnymi stwierdzeniami s: A I, III i V B II, IV i VI C tylko I i III D tylko II i IV E tylko I 7. Moc kwasw beztlenowych: A ronie w obrbie okresu ze wzrostem elektroujemnoci B maleje w obrbie okresu ze wzrostem elektroujemnoci C maleje w obrbie grupy ze wzrostem elektroujemnoci D ronie w obrbie grupy ze wzrostem elektroujemnoci E poprawne s odpowiedzi A i C 8. Ktra grupa kwasw jest uporzdkowana wedug wzrastajcej mocy? A H2S, H2Te, H2Se B HIO, HBrO, HClO C HClO4, HClO3, HClO2, HClO D HI, HBr, HCl E H2SeO4, H2SO4, H2TeO4 9. Ktra grupa wodorotlenkw moe tworzy hydroksysole? A NaOH, KOH, Ca(OH)2 B NaOH, Ca(OH)2, Al(OH)3 C Ca(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3 D Mg(OH)2, LiOH, KOH E Zn(OH)2, Cu(OH)2, AgOH

10. Ucze mia otrzyma chlorek miedzi(II) dowolnymi metodami. Ktrymi z zaproponowanych metod mg otrzyma ten zwizek? I metal + kwas II tlenek metalu + kwas III tlenek metalu + tlenek niemetalu IV wodorotlenek + kwas V sl + sl A I, II i IV B I, II i III C II, IV i V D III, IV i V E I, III i V

2. Litowce
11. Ktra z niej wymienionych wielkoci wzrasta zgodnie z kierunkiem strzaki?

Li, Na, K, Rb, Cs

A promie kationu D charakter zasadowy pierwiastka B elektroujemno E wymienione w punkcje A i D C charakter kwasowy pierwiastka

12. Stay wodorotlenek sodu ma waciwoci higroskopijne. Oznacza to, e: A bardzo dobrze rozpuszcza si w wodzie B dobrze chonie par wodn z powietrza C bardzo dobrze rozpuszcza si w wodzie, a proces rozpuszczania jest egzoenergetyczny D bardzo dobrze rozpuszcza si w wodzie, a proces rozpuszczania jest endoenergetyczny 13. Metaliczny sd na powietrzu pokrywa si nalotem, w ktrego skad mog wchodzi: A NaOH B NaHCO3 C Na2CO3 D NaNO3 E wymienione w A, B i C 14. Tlenek jednowartociowego pierwiastka o masie rwnej 94u reaguje z wod dajc zwizek, ktrego wodny roztwr barwi fenoloftalein na rowo. Zwizkiem tym jest: A CuOH B NaOH C KOH D LiOH

15. Stenie procentowe 2,2 molowego roztworu KOH wynosi 11%. Gsto tego roztworu wynosi: A 1,00g/cm3 B 1,06g/cm3 C 1,12g/cm3 D 1,18g/cm3 16. Podczas elektrolizy wodnego roztworu NaCl metod rtciow na elektrodach zachodz nastpujce procesy: anoda katoda

A B C D

Na+ + e H2O + 2e H2O + 2e 2Na+ + 2e

Na 2OH- + H2 OH- + H2 2Na

H2O - 2e 2Cl- - 2e H2O - 2e 2Cl- - 2e

1/2O2 + 2H+ Cl2 1/2O2 + 2H+ Cl2

17. Na podstawie znajomoci budowy chlorku sodowego mona przewidzie, e po umieszczeniu krysztau NaCl na pytce dodatnio naadowanego elktroskopu: ++++ - - - A listki elektroskopu opadn, poniewa w uporzdkowaniu jonw - - - - +++++ znajdujcych si w krysztale nastpi zmiana na rys. 1 B listki elektroskopu rozszerz si poniewa w uporzdkowaniu jonw 1. 2. znajdujcych si w krysztale nastpi zmiana na rys. 2 C listki elektroskopu nie zmieni swego pooenia, poniewa sposb uporzdkowania jonw w staym NaCl nie ulegnie zmianie, gdy wice je siy elektrostatyczne ograniczaj ruchliwo jonw w krysztale D Listki elektroskopu opadn na skutek oddziaywania jonw ujemnych na adunki dodatnie znajdujce si na listkach, ale sposb uoenia jonw w krysztale NaCl nie ulegnie zmnianie 18. Opis pewnego dowiadczenia: Sd wrzucony do wody przybiera ksztat kulki, poruszajcej si po powierzchni. Naczynie do ktrego wrzucilimy sd, ogrzewa si. Wydziela si jaki gaz. Jakie wnioski mona wyprowadzi na podstawie opisu zjawisk, towarzyszcych temu dowiadczeniu? A sd rozpuszcza si w wodzie, a ciepo rozpuszczania jest tak due, e powoduje ogrzanie si roztworu i poruszanie si sodu po powierzchni roztworu. B reakcja sodu z wod jest egzotermiczna, sd ma stosunkowo nisk temp. topnienia i gsto mniejsz od gstoci wody C ciepo reakcji sodu z wod powoduje zwikszon ruchliwo sodu i utrzymuje go na powierzchni cieczy D w wyniku egzotermicznej reakcji sodu z wod powstaje wodr i wodorotlenek sodowy 19. W czterech naczyniach zawierajcych po 100g wody rozpuszczono: I 0,01 mola NaCl II 0,01 mola Na2SO4 III 0,005 mola Na3PO4 IV 0,01 mola NaNO3 Najwysze cinienie osmotyczne bdzie wykazywa roztwr: AI B II C III D IV 7

20. Roztwr o objtoci 1dm3 sporzdzono rozpuszczajc w wodzie 0,44g mieszaniny NaOH i KOH w stosunku molowym 3:1. pH otrzymanego roztworu wynosi: A 13 B 12 C8 D9 21. Przeprowadzajc elektroliz wodnego, nasyconego roztworu NaCl stwierdzono, e w przestrzeni katodowej roztwr przyjmuje odczyn zasadowy. Poprawne wyjanienie tego zjawiska brzmi nastpujco: A wzrost zasadowoci spowodowany jest wzrostem stenia jonw Na+ w otoczeniu katody B roztwr staje si zasadowy na skutek reakcji z wod wydzielonego w czasie elektrolizy sodu 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 C wzrost zasadowoci nastpuje na skutek reakcji zachodzcej na katodzie: 2H2O + 2e 2OH- + H2 D zasadowo wzrasta, poniewa na anodzie rozadowuje si jon Cl- a nie OH-

3 Berylowce
22. Magnez posiada trzy izotopy: 24Mg, 25Mg, 26Mg. Izotop 26Mg stanowi 11,3%. Jaka jest procentowa zawarto pozostaych izotopw, jeli rednia masa atomowa magnezu wynosi 24,31? 24 25 Mg Mg A 80,3% 8,4% B 40,2% 8,5% C 20,3% 68,4% D 48,3% 40,3% E 75,7% 13% 23. W reakcji magnezu z kwasem solnym otrzymano 1,204.1023 czsteczek wodoru. Oblicz mas magnezu uytego do reakcji. A 1,2g B 2,4g C 4,8g D 0,2g 24. Wiedzc, e iloczyn rozpuszczalnoci CaSO4 wynosi 2,3.10-4 ustosunkuj si do nastpujcych stwierdze: I Jeeli iloczyn ste [Ca2+][SO42-] jest wikszy od 2,3.10-4 to roztwr jest nienasycony II Dodanie do nasyconego roztworu CaSO4 roztworu siarczanu sodu spowoduje wytrcenie CaSO4 III Jeeli w roztworze nad osadem iloczyn ste [Ca2+][SO42-] jest rwny 2,3.10-4 to ukad znajduje si w rnowadze dynamicznej. Prawdziwe zdania s: A wsztstkie B I i III C I i II D II i III 8

25. Z 200cm3 roztworu zawierajcego mieszanin chlorku i azotanu baru strcono BaSO4 w iloci 2,32g. Strcony z takiej samej prbki osad AgCl way 1,43g. Stosunek molowy BaCl2 do Ba(NO3)2 w badanym roztworze wynosi: A 2:1 B 1:1 C 1:2 D 1:4 26. Efekt cieplny reakcji CaCO3 CaO + CO2 wynosi: A 54,7Kcal Qtw CaCO3=284,5Kcal B 44,7Kcal Qtw CaO=152,1Kcal C 34,7Kcal Qtw CO2=97,7Kcal D 24,7Kcal 27. Charakter metaliczny pierwiastkw w szeregu: Mg Ca Sr Ba A ronie B maleje C nie zmienia si D ronie a potem maleje E brak jakichkolwiek prawidowowci 28. Znajc pooenie magnezu, wapnia, strontu i baru w ukadzie okresowym mona przewidzie, e najenergiczniej bdzie przebiegaa reakcja: Mg(OH)2 + H2 A Mg + 2H2O

B Ca + 2H2O C Sr + 2H2O D Ba + 2H2O

Ca(OH)2 + H2 Sr(OH)2 + H2 Ba(OH)2 + H2

29. .... wap wrzucony do wody opada na dno, a po chwili unosi si na powierzchni otoczony pcherzykami gazu. Woda mtnieje. Z powyszego opisu wybierz tylko te wnioski, ktre mona z niego wyprowadzi: A Wap rozpuszcza si w wodzie. Proces rozpuszczania jest silnie egzotermiczny i powoduje wrzenie wody. B Wap jest ciszy od wody. W wyniku reakcji z wod powstaje gaz i sabo rozpuszczalna substancja C Wap powoduje wydzielenie tlenu rozpuszczonego w wodze, z ktrym reaguje. Tlenek wapnia jest w wodzie nierozpuszczalny D W wyniku reakcji wapnia z wod powstaje wodr i sabo rozpuszczalny wodorotlenek wapniowy 30. Po dodaniu do rozcieczonego roztworu chlorku wapnia niewielkiej iloci roztworu zawierajcego zwizek X wytrci si biay osad. Zwizkiem tym mg by: A NH4Cl B (NH4)2C2O4 C NH4NO3 D NaCl

4. Borowce
31. rednica jdra 27Al jest wiksza od rednicy jdra 1H okoo: A 27 razy B 13 razy C 5 razy D 3 razy 32. W wyniku reakcji metalicznego glinu z jedn z poniej wymienionych substancji, glin przechodzi do roztworu w postaci anionu zoonego. Substancj t jest: A HCl B H2SO4(rozc.) C KOH D CuSO4 E NH4OH 33. Ktre z dowiadcze naley przeprowadzi aby wykaza amfoteryczno wodorotlenku glinowego?
NaOH H2 O Mg HCl

II

III

IV

Al(OH)3

A I i II B II i III C III i IV D I i IV 34. Prbk 1g siluminu (stop glinu z krzemem) poddano dziaaniu kwasu solnego otrzymujc 1,12dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Badany stop zawiera: A 10% Si, 90% Al B 11,2% Si, 88,8% Al C 50% Si, 50% Al D 13,5% Si, 86,5% Al E 20% Si, 80% Al

10

35. Badania laboratoryjne wykazuj, e czysty glin jest odporny na dziaanie stonego kwasu azotowego. Fakt ten wyjaniamy: A pooeniem glinu w szeregu elektrochemicznym i odpowiednia wartoci jego potencjau normalnego B odpornoci na dziaanie stonego HNO3 szczelnie przylegajcej do metalu warstewki tlenku glinowego powstajcego podczas zetknicia glinu z kwasem C utworzeniem warstewki ochronnej azotanu glinu, chronicej metal przed dalszym dziaaniem kwasu azotowego D sabymi waciwociami utleniajcymi glinu, wobec silnych waciwoci utleniajcych kwasu azotowego 36. Zarwno wglan talu(I) jak i siarczan(VI) talu(I) s silnie trujce natomiast halogenki talu(I) nie wykazuj ju tak silnych waciwoci toksycznych, poniewa: A s trudno rozpuszczalne w wodzie i w pynach fizjologicznych B s atwo rozpuszczalne w wodzie i w pynach fizjologicznych C s atwolotne D atwo hydrolizuj 37. Przeprowadzono trzy dowiadczenia majce na celu otrzymanie Al(OH)3 I rozpuszczono w wodzie 0,02 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH II rozpuszczono w wodzie 0,01 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH III rozpuszczono w wodzie 0,005 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH Biay osad wodorotlenku glinu otrzymano jako wynik dowiadczenia:
AI B II C III D I i II E I i III

5 Wglowce
38. Twardo przemijajc wody powoduje obecno w niej:
A rozpuszczalnych soli metali cikich C wodorowglanw wapnia i magnezu B jonw wapnia i magnezu D trudno rozpuszczalnych soli wapnia i magnezu

39. Brak momentu dipolowego w czsteczce CO2 spowodowane jest:

A brakiem polaryzacji wiza C jonowym charakterem wiza B niewielk energi wiza D kompensacj momentw dipolowych wiza

40. Elektroujemnoci wgla, krzemu i wodoru wynosz odpowiednio: C 2,5, Si 1,9, H 2,1. Mona przypuszcza wic, e w czsteczkach metanu CH4 i krzemowodoru SiH4 wystpuj wizania: A w obu czsteczkach jonowe B atomowe w CH4 a jonowe w SiH4 C jonowe w CH4 a atomowe w SiH4 D w obu czsteczkach wizania atomowe sabo spolaryzowane

11

41. Energia przejcia diamentu i grafitu w stan izolowanych atomw wgla wynosi odpowiednio 713kJ/mol i 715kJ/mol. Zatem uredniona energia wizania midzy atomami wgla wynosi: A w diamencie 178,3 kJ/mol; w graficie 238,3 kJ/mol B w diamencie 713 kJ/mol; w graficie 715 kJ/mol C w diamencie 178,2 kJ/mol; w graficie 178,75 kJ/mol D w diamencie 2852 kJ/mol; w graficie 2860 kJ/mol 42. Jak objto dwutlenku wgla (w warunkach normalnych) wydzieli si jeli na 75g wglanu wapniowego podziaamy w nadmiarze rozcieczonym kwasem solnym? A 5,6dm3 B 11,2dm3 C 16,8dm3 D 22,4dm3 43. Oblicz jak objto zajmuje w warunkach normalnych mieszanina zawierajca 11g CO2 i 7g CO. B 16,8dm3 C 11,2dm3 D 2,2dm3 A 22,4dm3 44. Podziaano nadmiarem kwasu solnego na prbki zawierajce jednakowe iloci wagowe: I Na2CO3 II NaHCO3 III BaCO3 IV CaCO3 Otrzymana ilo dwutlenku wgla bya: A najwiksza w I przypadku B najwiksza w II przypadku C najwiksza w III przypadku D najwiksza w IV przypadku E jednakowa we wszystkich przypadkach 45. Mieszanin BaCO3 i CaCO3 o masie 2,97g wypraono w pomieniu palnika. Otrzymany w wyniku reakcji CO2 zaj w warunkach normalnych 0,448dm3. Procentowa zawarto BaCO3 w mieszaninie wynosi w przyblieniu: A 50% B 25% C 72,1% D 37,5% E 66% 46. Zwizek wodoru z pierwiastkiem grupy IVA (grupy 14) zawiera 87,5% tego pierwiastka. Jest to: A CH4 B SiH4 C GeH4 D SnH4 E PbH4

12

6 Azotowce
47.
N P As Sb Bi

Powysza strzaka obrazuje wzrost: I waciwoci metalicznych azotowcw II waciwoci kwasowych tlenkw azotowcw III waciwoci zasadowych wodorkw azotowcw IV waciwoci redukujcych wodorkw azotowcw Zgodne z prawd jest stwierdzenie: A I i II B I i III C II i III D I i IV 48.
2 2 przebiegajcej w fazie gazowej wedug rwnania Jak zmieni si szybko reakcji: 2. kinetycznego: v=k(NO) (O2) jeeli zwikszy si trzykrotnie objto reagujcych gazw? A wzronie 3 razy B zmaleje 9 razy C zmaleje 4 razy D zmaleje 27 razy E wzronie 27 razy

2NO + O

2NO

49.
2 3 stenia wynosiy: W stanie rwnowagi ukadu 2 3 3 azot 1,5mol/dm ; wodr 4mol/dm ; amoniak 5mol/dm3. Stenia wyjciowe azotu i wodoru wynosiy: A 1,5mol/dm3 N2; 4mol/dm3 H2 B 6,5mol/dm3 N2; 9mol/dm3 H2 C 2,5mol/dm3 N2; 7,5mol/dm3 H2 D 4mol/dm3 N2; 7,5mol/dm3 H2 E 4mol/dm3 N2; 11,5mol/dm3 H2

N + 3H

2NH

50. Ktre z poniszych zda zawiera prawdziwe stwierdzenia dotyczce tlenku fosforu(V)? A jest substancj bia, silnie higroskopijn B jest bezwodnikiem kwasu ortofosforowego C wystpuje w postaci dimerycznej D odpowiedzi A, B i C 51. Obliczona przy wykorzystaniu podanych obok wartoci energii rozrywania wiza entalpia reakcji:
N2 + 3H2 2NH3

wizani e H-H NN N-H A +1772kJ B 86kJ C +4594kJ D 1772kJ

energia wizania (kJ/mol) 436 946 390

wynosi

13

52. Amoniak otrzymany w wyniku reakcji 1dm3 roztworu NH4Cl o steniu 0,02M z nadmiarem ugu sodowego zajmuje w warunkach normalnych objto: A 0,224dm3 B 0,448dm3 C 2,24dm3 D 4,48dm3 53. Z pooenia pierwiastka arsenu w ukadzie okresowym wnioskujemy, e jego stopnie utlenienia w zwizkach chemicznych mog by zawarte midzy: A 4 i +5 B 3 i +6 C 3 i +5 D 3 i +7 54. Potrjne wizanie w czsteczce azotu stanowi: A dwa wizania i jedno B trzy wizania C trzy wizania D jedno wizanie i dwa wizania 55. Atomy wodoru tworzce jon amonowy cz si z atomem azotu wizaniami: A trzema kowalencyjnymi i jednym koordynacyjnym B jednym kowalencyjnym i trzema koordynacyjnymi C dwoma kowalencyjnymi i dwoma koordynacyjnymi D trzema kowalencyjnymi i jednym jonowym 56. Staa dysocjacji kwasu azotowego(III) o pH=2 i stopniu dysocjacji 2% wynosi: B 4.10-2 C 2.10-2 D 2.10-5 A 2.10-4

E 4.10-4

57. Stenie procentowe roztworu kwasu ortofosforowego, ktry otrzymano w wyniku reakcji 14,2g piciotlenku fosforu z 85,8g wody wynosi w przyblieniu: A 10% B 14% C 20% D 25% 58. W zamknitym naczyniu znajdowao si X moli amoniaku. W naczyniu tym, w pewnej temperaturze ustalia si nastpujca rwnowaga:
2NH3 N2 + 3H2

Jeli ilo moli azotu w powstaej mieszaninie wynosi Y, to sta rwnowagi reakcji mona wyrazi zalenoci:
4 A K = 27Y

(X 2Y) 2 9Y 3

B K= C K= D K= E K=

(X 2Y) 2 3Y 4 (X 2Y) 2 9Y 3 (X 2Y) 2 3Y 4 (X 2Y) 2

14

59. Arszenik w postaci pasty znalaz zastosowanie w stomatologii do niszczenia miazgi zbowej. Z punktu widzenia chemicznego jest to: A tlenek arsenu(III) B tlenek arsenu(V) C arsenian(V) dipotasu D wodorotlenek arsenu

7 Tlenowce
60. Siarka jest pierwiastkiem wystpujcym w kilku odmianach alotropowych. Dwie jej podstawowe odmiany stanowi siarka rombowa i jednoskona. Ciepo spalania do SO2 siarki jednoskonej wynosi +296,83 kJ/mol, a rombowej +297,21 kJ/mol. Efekt cieplny przemiany 1 mola siarki jednoskonej w rombow wynosi: A 0,38 kJ B 0,38 kJ C 594,04 kJ D 594,04 kJ E 297,21 kJ 61. Z ilu atomw skada si czsteczka siarki w stanie pary, jeli gsto par siarki w przeliczeniu na warunki normalne wynosi 11,43 g/dm3 A2 B4 C6 D8 E 10 62. Po jakim czasie 100g prbki izotopu promieniotwrczego zmaleje o 25mg? A 136s B 75,5s C 45,5s 63. H0tw. CO2 = -393 kJ/mol H0tw.SO2 = -297kJ/mol CS2(g) + 3O2 = CO2(g) + 2SO2(g) H0= -1108kJ/mol Z powyszych danych wynika, e entalpia tworzenia CS2(g) wynosi: A 121kJ/mol B +121kJ/mol C 1108kJ/mol 64. W ktrych probwkach metale rozpuszcz si z wytworzeniem soli? H2SO4 st.

218

Po o czasie poowicznego rozpadu 3,03 min. D 143,4s

D +715kJ/ml

II

III

IV

Al

Pb

Cu

Ag

A I i II

B III i IV

C II i IV

D I i IV

15

65. Ustal w ktr stron przesunie si stan rwnowagi reakcji:

2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g) H0=-192kJ

A B C D

Podwyszenie temperatury

dodanie katalizatora nie zmieni si nie zmieni si

zwikszenie stenia tlenu

66. Prbka powietrza pod cinieniem 980hPa zawiera 210cm3 tlenu, 780cm3 azotu, 7cm2 CO2 i 3cm3 gazw szlachetnych (gwnie argonu). Jakie jest cinienie czsteczkowe tlenu w prbce powietrza? A 205,8hPa B 210hPa C 980hPa D 774,2hPa 67. W czasie rozpuszczania stonego H2SO4 w wodzie wydziela si ciepo. Jest to wynik: A waciwoci zwglajcych kwasu siarkowego B reakcji hydratacji jonw SO4-2, ktra jest reakcj egzotermiczn C waciwoci utleniajcych kwasu siarkowego D procesu redukcji kwasu siarkowego 68. Znajc pooenie selenu w ukadzie okresowym, mona powiedzie, e: A jest on mikkim metalem, o wysokiej temperaturze topnienia i wrzenia B tworzy sl o wzorze Na3SeO4 C spala si w powietrzu i tlenie tworzc SeO2, posiadajcy waciwoci silnie zasadowe D tworzy on gazowy zwizek H2Se, posiadajcy waciwoci sabo kwasowe 69. Roztwr wodny siarczku sodowego posiada odczyn: A obojtny, poniewa jest sol mocnej zasady i mocnego kwasu B kwany, poniewa w reakcji z wod powstaje H2S i NaOH C zasadowy, poniewa w reakcji z wod powstaje saby kwas i mocna zasada D obojtny, poniewa ta sl w wodzie ulega dysocjacji na jony Na+ i S-2 70. Moc roztworw wodnych kwasw beztlenowych pierwiastkw VIA (16 grupy) ronie w szeregu: A H2S, H2Se, H2Te B H2Te, H2Se, H2S C H2Te, H2S, H2Se D H2Se, H2Te, H2S 71. W wyniku przepuszczania pewnego gazu przez roztwr wodny azotanu(V) oowiu(II) wytrci si czarny osad. Gazem tym by: A HCl B H2S C SO3 D CO2

16

8 Fluorowce
72. Dwa pierwiastki X i Y speniaj nastpujce warunki: 1. atomy pierwiastka X i Y rni si o 18 protonw 2. X reaguje z sol potasow Y wg rwnania : X2 + 2KY 2KX + Y2 Pierwiastkami tymi mog by: X Y A chlor brom B brom chlor C jod brom D chlor jod 73. Ktre z poniszych twierdze jest zgodne z prawd? I Roztwory wodne fluorowcw s elektrolitami II Skroplone fluorowodory nie s elektrolitami III Stopione halogenki litowcw s elektrolitami IV Roztwory wodne halogenkw litowcw s elektrolitami Prawdziwymi s stwierdzenia: A I, III i IV B I i IV C II i III D II, III i IV

E wszystkie

74. Atom chloru w anionie chlorynowym (chloranowym(III) posiada nastpujc liczb wolnych par elektronowych na powoce walencyjnej: A jedn B dwie C trzy D adnej 75. Momenty dipolowe czsteczek F2, Cl2, Br2 i I2 s: A rne od zera i maj zblione wartoci B rne od zera, a ich wartoci malej od F2 do I2 C rne od zera, a ich wartoci wzrastaj od F2 do I2 D we wszystkich przypadkach rwne zero 76. Staa dysocjacji termicznej jodowodoru w pewnej temperaturze wynosi 2. Stenie pocztkowe HI byo rwne 1mol/dm3. Stenia poszczeglnych skadnikw w stanie rwnowagi s rwne (w mol/dm3): H2 I2 HI A 0,37 0,37 0,26 B 0,37 0,37 0,63 C 0,74 0,74 0,26 D 0,29 0,29 0,71 E 0,45 0,45 0,1

17

77. Na podstawie wyniku przeprowadzonych dowiadcze mona wnioskowa, e: Br2 Cl2 A brom i jod s mao aktywne chemicznie B chlor jest bardziej aktywny chemicznie od bromu i jodu C jod i brom atwo ulegaj redukcji D chlor jest mniej aktywny chemicznie od bromu i jodu
NaI NaBr

CHCl3

CHCl3

zabarwiona warstwa rozpuszczalnika organicznego

78. Rozpuszczalno chlorowodoru w wodzie w warunkach normalnych jest wysoka, poniewa zwizek ten: A jest gazem ciszym od powietrza B ulega w wodzie dysocjacji elektrolitycznej C tworzy dwuatomowe czsteczki D zawiera w swoim skadzie wodr 79. Szereg metali poddano dziaaniu kwasu solnego:
HCl

Ni

Fe

Ag

Hg

Sn

W ktrych probwkach nastpi reakcja chemiczna? A a, b, c B a, b, e C b, d, e

D c, d, e

80. Do 1dm3 wody wprowadzono 10-8 mola gazowego HCl. pH otrzymanego roztworu wynosi: A8 B6 C7 D4 D1 81. Chlorowodr mona otrzyma w wyniku dziaania stonego kwasu siarkowego na chlorek sodowy, poniewa: A kwas siarkowy jest kwasem silniejszym od kwasu solnego B kwas siarkowy jest kwasem bardziej higroskopijnym od kwasu solnego C w czsteczce kwasu siarkowego znajduj si dwa atomy wodoru, a w czsteczce chlorowodoru jeden atom wodoru D kwas siarkowy jest kwasem mniej lotnym ni kwas solny 82. W celu zbadania zawartoci kwasu solnego w soku odkowym prbk soku o objtoci V=10cm3 zmiareczkowano 0,05 molow zasad, zuywajc na zobojtnienie 20cm3 tego roztworu. Stenie molowe HCl w badanej prbce wynosi: B 0,2mol/dm3 C 0,1mol/dm3 D 0,05mol/dm3 A 0,5mol/dm3 18

83. Na dwie jednogramowe prbki MnO2 i KMnO4 podziaano stonym kwasem solnym. W ktrym przypadku wydzielio si wicej chloru? A w reakcji z MnO2 B w reakcji z KMnO4 C w obu przypadkach wydzieliy si identyczne iloci chloru D kwas solny nie reaguje z MnO2

9 Mied, srebro, cynk

84. Zawarto czystego zota w wyrobach jubilerskich bdcych stopami zota z innymi metalami np.: Cu lub Ag podaje si czsto w jednostkach zwanych karatami (1karat =1/24 masy stopu). Ile wynosi procentowa zawarto zota (w uamkach masowych) w 18 karatowym wyrobie jubilerskim? A 18% B 25% C 56% D 75% E 80% 85. Ukady I i II znajduj si w stanie rwnowagi dynamicznej opisanej rwnaniem: IR=[Ag+][Cl-]=1,56.10-10

I
Ag+ Cl-

AgNO3

II
Ag+ Cl-

H2O

AgCl

AgCl

Co zaobserwowano w tych ukadach, jeeli po dodaniu soli (do I) i wody (do II) iloczyny ste jonw wynosz odpowiednio: I 1,08.10-8 II 1,56.10-12 A wytrca si osad osad ulega rozpuszczeniu B wytrca si osad wytrca si osad C osad ulega rozpuszczeniu wytrca si osad D osad ulega rozpuszczeniu osad ulega rozpuszczeniu 86. Wartoci iloczynw rozpuszczalnoci AgCl, AgBr i AgI wynosz odpowiednio: 2.10-10, 8.10-13, 2.10-16. Do roztworu zawierajcego jony Cl-, Br- i I- o identycznych steniach dodajemy kroplami roztwr AgNO3. Kolejno wytrcania osadw jest nastpujca: A AgI, AgBr, AgCl B AgCl, AgBr, AgI C AgBr, AgCl, AgI D AgBr, AgI, AgCl 87. Ile gramw srebra wydzieli si na katodzie podczas elektrolizy wodnego roztworu AgNO3 prdem o nateniu 1A i w czasie 1godziny. A 2g B 3g C 4g D 5g

19

88. W obwd prdu staego wczono szeregowo trzy elektrolizery zawierajce roztwory wodne: I AgNO3, II Bi(NO3)3, III NaCl Po pewnym czasie w elektrolizerze III wydzielio si 2,24dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Ile gramw metalu wydzielio si w elektrolizerze I a ile w elektrolizerze II? A 10,8g Ag, 20,9g Bi B 21,6g Ag, 6,96g Bi C 21,6g Ag, 13,9g Bi D 10,8g Ag, 6,96g Bi 89. Sia elektromotoryczna ogniwa steniowego Ag|Ag+(0,1M)||Ag+(1M)|Ag wynosi: A 0,059V B 0,118V C 0,118V D 0,591V 90. Do 200cm3 roztworu AgNO3 zanurzono pytk cynkow. Masa wydzielonego po pewnym czasie srebra wynosia 5,4g. Stenie molowe jonw cynku w roztworze wyniesie: A 0,025 B 0,125 C 0,05 D 0,1 91. Zmieszano dwa roztwory o jednakowej zawartoci (po 10g) soli: chlorku baru w pierwszym i azotanu srebra w drugim roztworze. Ile wynosi masa osadu wytrconego w wyniku tego dowiadczenia: A 20g B 8,4g C 6,89g D 4,23g 92. Wkraplanie amoniaku do roztworu soli miedzi(II) powoduje wytrcenie si osadu Cu(OH)2, a nastpnie jego rozpuszczenie z wytworzeniem jonu kompleksowego [Cu(NH3)4]2+. Czsteczki amoniaku zwizane s kationami Cu2+ w jonie kompleksowym przez: A wizanie koordynacyjne przy wykorzystaniu wolnej pary elektronowej atomu azotu w amoniaku B siy elektrostatycznego przycigania czsteczki amoniaku jako dipola ich ujemnymi biegunami do jonu 2+ Cu C roztwr soli miedzi(II) ma w wyniku hydrolizy odczyn kwany, co powoduje powstawanie jonw NH4+ D wizania wodorowe midzy czsteczkami amoniaku 93. Naturalna mied skada si z izotopw 63Cu i 65Cu. Stosunek liczby atomw mieszaninie jest rwny 8:3. rednia masa atomowa miedzi wynosi: A 63,35 B 63,54 C 64,00 D 64,05 94. W ilu molach azotanu(V) miedzi(II) zawarte jest 400g miedzi? A w 2 molach B w 3,13 molach C w 6,3 molach D w 12,5 moalach 95. W 50g H2O rozpuszczono 25g CuSO4.5H2O. Stenie procentowe otrzymanego roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) wynosi: A 21,3% B 33,3% C 32% D 50% E 27,1%

63

Cu do liczby atomw

65

Cu w

20

96. W reakcji cynku ze stonym kwasem azotowym(V) tworzy si azotan(V) cynku, azotan(V) amonu i woda. Ile moli azotanu(V) amonu wytworzy si dziaaniem kwasu azotowego na 1kg cynku? A 0,5 mola B 1 mol C 1,5 mola D 2 mole E 3,8 mola 97. 10g stopu miedzi, cynku i elaza wprowadzono do nadmiaru kwasu solnego i otrzymano 1,344dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Masa nierozpuszczonego osadu wynosia 6,19g. Badany stop mia skad: A 61,9% Cu, 32,5% Zn, 5,6% Fe B 61,9% Cu, 19% Zn, 19,1% Fe C 61,9% Cu, 37,54% Zn, 0,56% Fe D 30,1% Cu, 39% Zn, 30,9% Fe E 15% Cu, 15,1% Zn, 61,9% Fe

10 Chrom
98. Atom chromu ma konfiguracj zewntrznych poziomw elektronowych 3d54s1. Istnienie kationw Cr2+ i Cr3+ tumaczymy: A utrat elektronw z podpoziomu 4s B utrat dwch lub trzech elektronw z podpoziomu 3d C utrat elektronu 4s oraz jednego lub dwch elektronw z podpoziomu 3d D utrat wycznie elektronw z podpoziomw 3s i 4s 99.
4 2 7 2 Zapis: ilustruje: A solwatacj jonw Cr2O72B reakcj utlenienia jonw CrO42- jonami H+ C reakcj utlenienia jonw CrO42- w rodowisku zasadowym D rwnowag pomidzy CrO42- i Cr2O72-, ktra w rodowisku kwanym przesunita jest w prawo

2CrO

2-

+ 2H+

Cr O

2-

+H O

100. W rwnaniu:
K2Cr2O7 + 4H2SO4 + 3Na2SO3 3Na2SO4 + ...... +K2SO4 + 4H2O

brakujcym zwizkiem jest: A K2CrO4 B Cr(OH)3

C Cr2(SO4)3

D H2CrO4

101. Poniej podano iloci zwizkw chromu, ktre rozpuszczono w takich samych objtociach wody. W ktrym roztworze bdzie najwicej jonw Cr3+. A 250g Cr2(SO4)3 M=392g/mol B 500g K2Cr2O7 M=294g/mol C 150g CrCl3 M=159g/mol D 400g K2CrO4 M=194g/mol 21

102. Charakter chemiczny tlenkw chromu jest nastpujcy: A CrO i Cr2O3 s zasadowe, CrO3 jest amfoteryczny B wszystkie tlenki s zasadowe C CrO jest kwasowy, Cr2O3 i CrO3 s amfoteryczne D CrO jest zasadowy, Cr2O3 jest amfoteryczny, a CrO3 jest kwasowy 103. Pewien zwizek kompleksowy mona przedstawi w postaci wzoru: CrCl3.5NH3. Jeden mol tego zwizku w reakcji z nadmiarem AgNO3 tworzy dokadnie 2 mole AgCl. Najbardziej poprawnym wzorem tego zwizku jest: A [Cr(NH3)5]Cl3 B [Cr(NH3)5Cl]Cl2 C [Cr(NH3)5Cl2]Cl D [Cr(NH3)4Cl3]NH3 104. Iloczyn rozpuszczalnoci Ag2CrO4 wynosi 9.10-12, a PbCrO4 wynosi 1,8.10-14. ktry z tych zwizkw jest sabiej rozpuszczalny? A PbCrO4 B Ag2CrO4 C Ag2CrO4 i PbCrO4 s jednakowo trudno rozpuszczalne w wodzie D oba zwizki s bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie 105. W cigu ilu minut prd o nateniu 1A wydzieli 0,1724g chromu z roztworu Cr3+ przy wydajnoci prdowej 50%? A 32 B 16 C 96 D 64 106. W celu otrzymania Cr(OH)3 wykonano trzy dowiadczenia. W tym celu do roztworu zawierajcego 0,01mola Cr3(SO4)3 dodano: w I przypadku 60cm3 0,5 molowego roztworu NaOH w II przypadku 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH w III przypadku 180cm3 0,5 molowego roztworu NaOH Po zakoczeniu reakcji osad wodorotlenku chromu(III) otrzymano jako wynik dowiadczenia: A I i II B tylko II C tylko I D I i III E I, II i III

11 Mangan
107. Mangan tworzy kilka rnych tlenkw. Charakter chemiczny tych tlenkw zmienia si ze zmian stopnia utlenienia. Ustal wzr chemiczny tlenku manganu, jeeli wiadomo, e stosunek mas manganu do tlenu wynosi w przyblieniu 1:1 i okrel jego charakter chemiczny. B Mn2O7 kwasowy A Mn2O7 zasadowy C Mn2O3 zasadowy D Mn2O3 kwasowy 22

108. Liczba czsteczek tlenu powstajca podczas termicznego rozkadu jednego mola KmnO4: KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2 wynosi: A 3,01.1023 B 12,04.1023 C 16,06.1023 D 24,08.1023 109. Wspczynniki stechiometryczne x, y, z, u reakcji: xMn2+ + yPbO2 + zH+ xMnO4- + yPb2+ + uH2O wynosz: x y z u A 5 2 4 2 B 2 3 6 3 C 2 5 4 2 D 1 2 8 4 110. Ponisze dowiadczenie wykonano w celu wykazania: HCl A waciwoci utleniajcych MnO2 B mocy kwasu solnego C charakteru amfoterycznego MnO2 D waciwoci utleniajcych kwasu solnego

MnO2

111. W podanym rwnaniu reakcji: 2MnO4- + 3Mn2+ + 4OH- 5MnO2 + 2H2O rol utleniacza i reduktora peni: utleniacz reduktora A anion OH wodr zawarty w wodzie 2+ B kation Mn wodr zawarty w wodzie C anion MnO4kation Mn2+ D anion MnO4anion OH112. Roztwr zawierajcy jony Fe2+ by traktowany zakwaszonym roztworem KMnO4 ktry reagowa zgodnie z rwnaniem: MnO4- + 8H+ + 5e Mn2+ + 4H2O W jaki sposb naley stwierdzi, e reakcja zasza do koca? A naley uy oranu metylowego i oczekiwa zmiany barwy roztworu z czerwonej na pomaraczow B naley uy chromianu(VI) potasu i oczekiwa zmiany barwy roztworu z tej na pomaraczow C zmiana koloru jonw elaza wskae kocowy moment reakcji D pojawienie si trwaego zabarwienia fioletowego wskae kocowy moment reakcji 113. Ktry z wymienionych zwizkw naley zredukowa, aby otrzyma zwizek o wzorze MnO(OH)2? A MnSO4 B MnCl2 C MnO2 D K2MnO4 23

114. Wodorotlenek manganu(II) na powietrzu brunatnieje gdy ulega: A redukcji do manganu B utlenieniu do Mn2O7 D reakcji fotochemicznej C utlenieniu do MnO2 E utlenieniu do MnO3 115. W czasie reakcji stonego kwasu solnego z nadmanganianem potasowym otrzymano 5,6dm3 chloru w warunkach normalnych. Na podstawie otrzymanej objtoci chloru obliczono, e ilo nadmanganianu potasu, ktra wesza w reakcj z kwasem solnym wynosi: A 0,1 mola B ok. 1,1mola C 0,2mola D ok. 2,2 mola 116. Pewien zwizek zawiera 30,7% Mn, 15,7% N oraz 53,5% O. 20% roztwr tego zwizku ma gsto 1,17g/cm3 i stenie molowe rwne 1,3 mol/dm3. Zwizkiem tym jest: A Mn(NO3)2 B Mn(NO2)2 C NH4MnO4 D Mn(NO3)3

12 elazo
117. Wiedzc, e potencjay standardowe ukadw wynosz odpowiednio: Fe3+/Fe2+ 0,77V I2/I- 0,53V Br2/Br- 1,08V F2/F- 2,85V podaj, czy jon Fe3+ moe utleni jony podanych fluorowcw? A tak, moe utleni wszystkie B utleni tylko jon BrC utleni tylko jon F D utleni tylko jon I118. elazo tworzy kilka tlenkw FeO, Fe2O3, Fe3O4. Rozpatrujc charakter chemiczny tych tlenkw mona stwierdzi, e: A wszystkie maj charakter zasadowy, a zasadowo ich ronie ze wzrostem stopnia utlenienia B wszystkie maj charakter kwasowy C ze wzrostem stopnia utlenienia malej waciwoci zasadowe D jeden z tych zwizkw ma charakter nadtlenku 119. W zakadach elektronicznych stosuje si przy produkcji obwodw drukowanych metod trawienia miedzi przy uyciu nie kwasu azotowego, a roztworu soli elaza(III). Czy moe zachodzi rozpuszczanie metalicznej miedzi w roztworze soli Fe(III)? A nie moe, gdy to wanie elazo winno wypiera mied z roztworu jej soli B moe, gdy sole elaza mog utlenia mied z wydzieleniem wodoru C nie moe, gdy w szeregu elektrochemicznym mied znajduje si za elazem D moe, gdy potencja ukadu Fe3+/Fe2+ jest wyszy od potencjau Cu2+/Cu.

24

Cu2+ Cu0

Fe3+ Fe2+

Cu2+/Cu0 SEM=0,34V Fe3+/Fe2+ SEM=0,77V

120. Do ilociowego wytrcenia Fe(OH)3 z 50cm3 roztworu FeCl3 o steniu 0,2mol/dm3 przy uyciu roztworu NaOH o steniu 0,5mol/dm3 naley uy roztworu zasady: A 20cm3 B 40cm3 C 60cm3 D 120cm3 121. Wodorotlenek manganu(II) i wodorotlenek elaza(II) pod wpywem tlenu atmosferycznego ulegaj: A rozkadowi B samorzutnemu utlenieniu C fotochemicznemu rozkladowi D asocjacji 122. W celu otrzymania wodoru przeprowadzono reakcj elaza z par wodn uywajc rnych iloci substratw. W pierwszym przypadku uyto 1g elaza i 1g wody w drugim 1g elaza i 10g wody. A w obu przypadkach otrzymano tak sam ilo wodoru B w drugim otrzymano 10-krotnie wicej wodoru C w pierwszym otrzymano 5-krotnie mniej wodoru D w pierwszym otrzymano o 5,6dm3 mniej wodoru E w drugim otrzymano o 11,2dm3 wicej wodoru 123. Prbki tej samej blachy elaznej zanurzono czciowo w czterech roztworach o rnym pH. W ktrym z nich elazo ulegnie najszybciej korozji elektrochemicznej? A w roztworze o pH=3 B w roztworze o pH=10 C w roztworze o pH=7 D w roztworze o pH=7, w ktrym obecne s jony Na+ i Cl124. 0,6g stopu elaza z wglem spalono w strumieniu tlenu, w wyniku czego powstao 0,066g CO2. Prbka stopu zawieraa: A 1,8% wgla B 3,0% wgla C 11,0% wgla D 30,0% wgla 125. Otrzymywanie metali z rud jest okrelane jako proces redukcji. Jest to okrelenie poprawne: A w odniesieniu do kadej metody otrzymywania metalu B tylko w przypadku otrzymywania metali z rud tlenkowych C tylko w przypadku procesw hutniczych D tylko w przypadku otrzymywania metali metod elektrolityczn 126. Spalono elazo w chlorze, a powstay zwizek rozpuszczono w wodzie i podziaano zasad potasow. W wyniku reakcji wytrci si zwizek o wzorze: A FeCl2 B Fe2O3 D Fe(OH)3 C FeCl3

25

127. W procesie wielkopiecowym reduktorami s: A wgiel i tlen B wgiel i tlenek wgla C tlen i dwutlenek wgla D tlenek wgla i dwutlenek wgla 128. Prbka gleby pobrana z dna zbiornika wodnego bya analizowana na zawarto elaza. elazo zawarte w materiale analizowanym byo przeksztacone w Fe2O3 i waone. Z prbki gleby o masie 1,52g otrzymano 0,126g Fe2O3. Procentowa zawarto Fe w prbce analizowanej wynosia: A 5,8% B 8,3% C 6% D 11,9%

13 Wglowodory
129. Przy zastpieniu wodoru metanem w instalacji opaowej naley j tak przebudowa, aby: A zmniejszy dopyw powietrza B zwikszy dopyw gazu C nie trzeba przebudowywa instalacji D zwikszy dopyw powietrza 130. Olej napdowy tym rni si od oleju jadalnego, e A olej napdowy jest palny a jadalny nie B olej napdowy jest mieszanin wglowodorw, a jadalny mieszanin estrw C olej napdowy jest mieszanin wglowodorw, a jadalny mieszanin kwasw tuszczowych D olej jadalny jest to olej napdowy, z ktrego usunito substancje szkodliwe dla zdrowia, barwne i zapachowe. 131. Reakcja metanu z chlorem jest zaliczana do: A reakcji polimeryzacji C reakcji addycji

B reakcji podstawienia D reakcji przyczenia

132. Gsto par pewnego wglowodoru wzgldem wodoru wynosi 39. Gsto par tego wglowodoru wzgldem metanu wynosi: A 3,4 B 4,9 C 5,2 D 8,6 133. Mieszanina gazw skada si z CH4, C3H8 i CO. Objto mieszaniny wynosi 13,7dm3. Po jej spaleniu w nadmiarze tlenu otrzymano 25,7dm3 CO2. Zawarto procentowa propanu w mieszaninie wynosi: A 43,8% B 33,3% C 77,2% D 23,2% E 36,3% 26

134. Przeprowadzono reakcj chlorowania 0,2mola propanu w obecnoci wiata i przy nadmiarze chloru, a do podstawienia wszystkich atomw wodoru. W tej reakcji produktem ubocznym jest chlorowodr. Liczba czsteczek wydzielonego HCl wynosi: B 1,2 . 1023 C 7,2 . 1023 D 9,6 . 1023 A 0,96 . 1023 135. Do cakowitego spalenia 1dm3 pewnego wglowodoru gazowego zuyto 5dm3 tlenu. W wyniku reakcji otrzymano 3dm3 dwutlenku wgla i 4dm3 pary wodnej. Objtoci gazw byy mierzone w jednakowych warunkach cinienia i temperatury. Spalany wglowodr by zwizkiem o wzorze: A CH4 B C2H6 C C3H8 D C4H10 136. Wglowodorem, ktry moe mie tylko dwie rne dibromopochodne moe by: A propan B n-butan C izobutan D 2,2-dimetylopropan 137. Pewna substancja jest produktem reakcji nitrowania, ciecz trujc, barwy tej. Suy do otrzymywania wielu barwnikw, lekarstw, materiaw wybuchowych. Substancj t jest: A nitroceluloza B nitrogliceryna C kwas salicylowy D nitrobenzen 138. Jaki zwizek chemiczny uyto do syntezy n-hesksanu jeeli syntez prowadzono z udziaem metalicznego sodu (metoda Wrtza): A jodek metylu B bromek etylu C jodek n-propylu D chlorek n-heksylu 139. Gwnym produktem przyczenia bromowodoru do 2-metylopropenu w obecnoci inicjatorw wolnych rodnikw jest: A 1-bromo-2-metylopropan B 2-bromo-1-metylopropan C 1-bromo-1-metylopropan D 2-bromo-2-metylopropan 140. Benzen poddano dziaaniu mieszaniny HNO3 i H2SO4, a otrzymany zwizek chlorowano w obecnoci FeCl3 otrzymujc produkt A. Te same reakcje przeprowadzone w odwrotnej kolejnoci doprowadziy do otrzymania dwch izomerycznych produktw B i C. Produktami A, B i C s: A B C A m-chloronitrobenzen p-chloronitrobenzen o-chloronitrobenzen B o-chloronitrobenzen m-chloronitrobenzen p-chloronitrobenzen C p-nitrotoluen o-nitrotoluen m-chloronitrobenzen D m-nitrotoluen p-chloronitrotoluen o-chloronitrotoluen 141. Pewien homolog benzenu o wzorze C8H10 w wyniku reakcji bromowania w obecnoci FeBr3 daje tylko jedn monobromopochodn. Tym homologiem jest: A o-ksylen B p-ksylen C m-ksylen D etylobenzen

27

142. Gwny produkt reakcji jednego mola toluenu z jednym molem bromu wobec wiata sonecznego to: A bromek benzylu B bromotoluen C bromek benzylidenu D tribromotoluen 143. Ustal, ktre z wymienionych niej wzorw przedstawiaj zwizki aromatyczne:
-

..
I II III

O ..

..

N IV H V

..

S ..

..
VI N VII ..

A wszystkie B tylko II, III, IV, V, VII C tylko III, IV, V, VI, VII D tylko III, IV, V, VII E tylko IV, V, VII 144. Stony kwas siarkowy jest niezbdny w mieszaninie uywanej do nitrowania benzenu, poniewa: A powoduje silniejsz dysocjacj kwasu azotowego, na skutek czego w mieszaninie powstaje dostateczna ilo jonw NO3-, wchodzcych w reakcj z czsteczkami benzenu B cznie z kwasem azotowym znajdujcym si w mieszaninie warunkuje utrzymanie odpowiedniego pH roztworu, niezbdnego do przebiegu reakcji C w reakcji z HNO3 daje jony NO2+, ktre reaguj z czsteczkami benzenu D jako silny elektrolit dostarcza jonw SO4-2, ktre katalizuj reakcje 145. Ktra z poniszych substancji przypieszy reakcj benzenu z chlorkiem etylu? A chlorek cezu B chlorek glinu C trotyl D nitrometan 146. Ile gramw wglika wapnia naley uy aby otrzyma 224dm3 acetylenu (w przeliczeniu na warunki normalne), jeli wydajno wynosi 90%. A 64g B 640g C 70,4g D 704g E 711g 147. Z mieszaniny monochloropochodnych metanu i etanu w reakcji Wrtza mona otrzyma: A tylko etan i butan B tylko propan C tylko etan D etan, propan i butan 148. Wybierz zdanie prawdziwe: A wglowodory o wzorze oglnym CnH2n nale zawsze do szeregu cykloalkanw B wszystkie wglowodory aromatyczne mona przedstawi wzorem CnHn C wglowodory o wzorze oglnym CnH2n mog nalee do cykloalkanw D obecno w czsteczce wizania zawsze wiadczy o przynalenoci danego wglowodoru do wglowodorw aromatycznych 28

149. Monojodoeten mona otrzyma w wyniku reakcji: A jodu z etanem B jodowodoru z etanolem C jodu z etylenem D jodowodoru z acetylenem 150. Spalono 0,5mola wglowodoru, otrzymujc 2 mole CO2 i 2,5mola H2O. Spalonym wglowodorem by wodr z grupy: A alkenw B alkinw C alkanw D arenw 151. W pewnym szeregu homologicznym wglowodorw stosunek wagowy wgla do wodoru jest stay. Jest to szereg: A alkanw B alkenw C alkinw D stay stosunek wagowy nie jest moliwy w adnym szeregu homologicznym 152. Pewna klasa zwizkw organicznych charakteryzuje si tym, e ich czsteczki posiadaj trway sekstet elektronowy. Przykadem tej klasy zwizkw jest: A cykloheksan B heksanol C aldoheksoza D chlorobenzen 153. Na podstawie podanych poniej entalpii spalania:
HC6H6 (c) = 3279,3KJ/mol HC2H2 (g) = 1299,8KJ/mol obliczona entalpia trimeryzacji acetylenu 3C2H2 (g) =C6H6 (c) wynosi:

A 620,1KJ/mol C 1979,5KJ/mol

B 620,1KJ/mol D 1979,5KJ/mol

154. Mieszanin gazow o objtoci 160cm3 skadajc si z metanu, etanu i etenu przepuszczono przez wod bromow i stwierdzono, e objto zmalaa do 85cm3. Po spaleniu pozostaoci w nadmiarze tlenu otrzymano 115cm3 CO2. Wszystkie objtoci gazw byy mierzone w tych samych warunkach cinienia i tempereatury. Mieszanina zawieraa (w procentach objtociowych): CH4 C2H6 C2H4 A 46,8 18,8 34,4 B 16,6 46,6 36,8 C 26,6 26,6 46,8 D 18,8 34,4 46,8 E 34,4 18,8 46,8

29

14 Alkohole i fenole
155. Reakcj charakterystyczn dla alkoholi przedstawia rwnanie:
A CH3OH + NaOH C 2CH3OH + 2Na CH3ONa + H2O 2CH3ONa + H2 B CH3OH + Br2 D 2CH3OH CH3OBr + HBr 2CH4 + O2

156. 24g nasyconego alkoholu jednowodorotlenowego przereagowao z metalicznym sodem. Otrzymano 4,48dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Reagujcym alkoholem by: A CH3OH B C2H5OH C C3H7OH D C4H9OH E C5H11OH 157. Spalono 2,75g mieszaniny metanolu i etanolu. Otrzymane produkty przepuszczono przez bezwodny CaCl2 a nastpnie przez roztwr NaOH. Masa substancji zawartej w naczyniu z NaOH wzrosa o 4,4g. Mieszanina zawieraa: A 2g metanolu i 0,75g etanolu B 1,75g metanolu i 1g etanolu C 1,5g metanolu i 1,25g etanolu D 1,6g metanolu i 1,15g etanolu 158. W ktrej probwce zajdzie reakcja, ktr mona przedstawi skrconym zapisem jonowym:
2Na + H+
Na

2Na+ + H2

A we wszystkich probwkach B wycznie w probwce I C w probwce I i II D wycznie w probwce III

III

II

0,05M HCl

CH3OH

C3H5(OH)3

159. Ktry z poniszych zwizkw utworzy w reakcji z wodnym roztworem KOH substancj o nazwie 2-metylopropan-1-ol?
A CH3 CH CH2Cl CH3 C CH3 CH CH3 CH2OH D B CH3 C CH2 CH3 CH3 CH CH2OH CH3

30

160. Ktre z przedstawionych alkoholi s alkoholami drugorzdowymi:

I CH3 CH2 CH OH CH3 CH3 III CH3 CH2 C CH2 CH3 CH3 CH3 IV CH3 CH CH CH2 CH3 OH II CH3 CH2 CH2 CH CH2 OH CH3

A I i II

B II i IV

C I i III

D I i IV

161. Alkohole mona otrzyma w wyniku: a) nukleofolowego podstawienia grupy OH w miejsce chlorowca w chlorowcopochodnej b) addycji wody do alkenw c) redukcji alkanali Aaib Bbic Caic D wszystkie 162. Ktre z poniszych zwizkw nale do fenoli?
OH OH CH3 OH OH

II

III
CH3

OH

CH2OH

IV

VI
CH2 CH2OH

A I i II

B tylko I

C I, II, III, IV

D I, II, IV

E V i Vi

163. pH 0,01 molowego roztworu fenolu o staej dysocjacji K=10-10 wynosi: A5 B6 C7 D8 164. Do oznaczania fenolu w ciekach stosuje si reakcj, w wyniku ktrej powstaje 2,4,6-tribromofenol. Jeeli z fenolem zawartym w 100cm3 cieku przereagowao 0,24g bromu, to stenie fenolu (w mol/dm3) wynosi: A 0,005 B 0,5 C 0,05 D 0,015 165. Wino w niezamknitym naczyniu szybko kwanieje, poniewa zawarty w nim alkohol etylowy: A reaguje z dwutlenkiem wgla zawartym w powietrzu B redukuje si pod wpywem bakterii C fermentuje pod wpywem ciepa pobieranego z otoczenia D utlenia si pod wpywem bakterii

31

166. Z wymienionych wyej zwizkw do homologw metanolu nale I C2H5OH IV C7H15OH II C2H4(OH)2 V C6H5OH III C3H9(OH)3 VI C6H8(OH)6 A II, III, VI B I, IV, V C tylko V

D I i IV

E I i II

167. Ile gramw dibromoetanu otrzymano z 0,5mola etanolu, jeli przeprowadzono jego dehydratacj z wydajnoci 50% a addycj bromu do powstaego etenu z wydajnoci 80%. A 18,8g B 75,2g C 37,6g D 188g E 92g 168. Cykloheksanol ma wzr C6H11OH. Niej podano trzy wzory rnych zwizkw. Sdzisz, e grupa OH w cykloheksanolu bdzie si zachowywaa podobnie jak grupa OH w zwizku:
CH3 CH3 CH2 CH OH OH OH

II

III

A II

B I i III

C III

D I, II, III

169. Dlaczego zasady i alkohole, pomimo analogicznych wzorw oglnych Me-OH i R-OH, rni si waciwociami chemicznymi? A poniewa alkohole s cieczami, a zwizki o wzorze oglnym Me-OH ciaami staymi B poniewa w rodniku R wystpuje wiele atomw, a Me oznacza jeden atom metalu C poniewa wizanie Me-O ma charakter jonowy, a wizanie C-O ma charakter kowalencyjny D poniewa jedne nale do zwizkw nieorganicznych, a drugie do organicznych 170. Podczas cakowitego spalania 0,5mola alkoholu otrzymano 1 mol CO2 i 1,5 mola wody. Alkohol ten posiada wzr:
A CH3 CH OH CH3 B CH2 CH CH2 OH C CH3 CH2 OH D CH2 CH CH3 OH OH

171. Przyczenie wody do 1-butenu (but-1-enu) w obecnoci rozcieczonego kwasu siarkowego(VI) daje w wyniku: A 1-butanol (butan-1-ol) B 1,2-butanodiol (butano-1,2-diol C 1-butin (but-1-yn) D 2-butanol (butan-2-ol) 172. Ktry szereg zwizkw uoono wedug wzrastajcej kwasowoci ich wodnych roztworw? A C6H5OH, C3H5(OH)3, C2H4(OH)2, C2H3OH B C6H5OH, C2H3OH, C2H4(OH)2, C3H5(OH)3 , C6H5OH, C2H3OH C C3H5(OH)3, C2H4(OH)2 D C2H3OH, C2H4(OH)2, C3H5(OH)3, C6H5OH

32

173. Za pomoc ktrej z poniszych reakcji mona wykaza, e fenol jest jednym z najsabszych kwasw?
A B C D
C6H5OH + NaOH C6H5OH + H2SO4 C6H5ONa + H2O + CO2 C6H5ONa + HCl C6H5ONa + H2O C6H4(OH)SO3H + H2O C6H5OH + NaHCO3 C6H5OH + NaCl

174. Utleniono pewien alkohol alifatyczny i otrzymano zwizek, ktry w reakcji z tym samym alkoholem daje zwizek o wzorze C4H8O2. Jaki alkohol poddano utlenieniu? A metanol B etanol C propanol D butanol 175. Jeeli na eten podziaamy bromem, a uzyskany produkt poddamy reakcji z wodorotlenkiem potasu, to otrzymamy: A etanol B gliceryn C glikol etylenowy (etanodiol) D 2-propanol 176. Fenol od benzenu mona oddzieli, dodajc do mieszaniny tych zwizkw: A etanolu B chlorowodoru C amoniaku D roztworu wodnego NaOH 177. Ktry z niej wymienionych zwizkw reaguje z kwanym wglanem sodu? A etanol B 2-butanol C p-nitrofenol

D alkohol allilowy

15. Aldehydy i ketony

178. I C2H4O II C7H6O III C2H6O Aldehydami mog by substancje opisane wzorami: A I, III, IV B. I, II, III C. I, III, V D I, II, IV

IV C3H6O

V C3H8O2

179. Jeli do formaliny woymy utleniony na powierzchni drut miedziany, to przybiera on barw i poysk metalicznej miedzi. Wnioskujesz z tego, e aldehyd mrwkowy : A ma waciwoci kwasowe B jest dobrym rozpuszczalnikiem C ma waciwoci utleniajce D ma waciwoci redukujce 180. W wyniku redukcji tlenku srebra przez aldehyd octowy powstao 5,4g srebra. Ile gramw aldehydu octowego wzio udzia w reakcji? A 0,2 B 0,27 C 0,55 D1,1

33

181. Aldehyd powstaje w reakcji utlenienia: A kwasu C alkoholu II rzdowego

B alkoholu I rzdowego D alkoholu III rzdowego

182. W reakcji 3,6g pewnego aldehydu z wodorotlenkiem miedzi(II) wydzielio si 7,2g tlenku miedzi(I). Aldehydem by: A CH3CHO B C2H5CHO C C3H7CHO D C4H9CHO E C5H11CHO 183. Keton powstaje w wyniku utlenienia zwizku:
A
CH2OH

B H3C O CH2-CH2-OH

C CH3OH

OH

184. Aldehyd octowy na skale przemysow otrzymuje si w procesie: A utleniania alkinw B katalitycznego uwodornienia alkinw C przyczenia chlorowodoru do acetylenu w obecnoci soli rtciowej jako katalizatora D hydratacji acetylenu w obecnoci kwasu siarkowego i siarczanu(VI) rtci(II) 185. W otwartym naczyniu pozostawiono 0,5 mola aldehydu benzoesowego, atwo utleniajcego si do kwasu o tej samej nazwie. Mona wnioskowa, e masa prbki (wykluczajc ubytek na wskutek parowania) wzronie po utlenieniu do kwasu o: A 5,5g B 8g C 16g D 32g 186. Ktre z poniszych zwizkw nale do tego samego szeregu homologicznego?
O CH3

I CH3 CH2 C O
CH3

II

CH3 CH CHO CH3

III CH3 C CH3

IV CH3 C
CH3

OH

A I i III

B II i IV

C I i II

D wszystkie podane zwizki

187. Wzorem CnH2nO mona opisa: A wszystkie aldehydy B wszystkie aldehydy i ketony C wycznie nasycone alifatyczne aldehydy D alifatyczne nasycone aldehydy i ketony oraz etery cykliczne 188. Reakcji haloformowej ulegaj jedynie: A aldehydy aromatyczne B chlorowcopochodne wglowodorw aromatycznych C alkeny D metyloketony 34

16. Kwasy karboksylowe

189. Wzrost dugoci acucha wglowego w czsteczkach kwasw organicznych powoduje: A obnienie temp. topnienia kwasw B mniejsz reaktywno kwasw C wzrost stopnia dysocjacji kwasw D wzrost rozpuszczalnoci kwasw 190.
3 Reakcja : 3 dowodzi, e: A mrwczan sodu jest nierozpuszczalny w wodzie B kwas octowy jest kwasem silniejszym od kwasu mrwkowego C kwas mrwkowy jest kwasem silniejszym od kwasu octowego D kwas mrwkowy powoduje rozkad estrw kwasu octowego

CH COONa + HCOOH

CH COOH + HCOONa

191. Wartoci staych dysocjacji kwasw karboksylowych wynosz odpowiednio: Nr Nazwa kwasu Staa dysocjacji kwasu I kwas mrwkowy 1,7.10-4 II kwas octowy 1,8.10-5 III kwas masowy 1,5.10-5 IV kwas benzoesowy 6,5.10+-5 Moc powyszych kwasw ronie w szeregu: A III, II, IV, I B I, IV, II, III C III, I, II, IV D IV, II, I, III

E IV, II, III, I

192. pH 0,01 molowych wodnych roztworw kwasw, ktrych stae dysocjacji podane s w zadaniu 801 ronie w szeregu: A I, II, III, IV B IV, III, II, I C I, IV, II, III D I, IV, III, II E III, II, IV, I 193. Moc kwasw karboksylowych zaley od podstawnikw w ich strukturze. Podstawniki bardziej elektroujemne zwikszaj moc kwasu, przy czym istnieje do prosta zaleno midzy ich elektroujemnoci, a wzrostem mocy odpowiedniego kwasu. W oparciu o powysze i znan elekroujemno pierwiastkw wska waciw odpowied: Kwas Mocniejszy Sabszy A CH2ClCOOH CH2FCOOH B CH3COOH CH2BrCOOH C CH2FCOOH CH2ClCOOH D CH2ICOOH CH2BrCOOH

35

194. Stopie dysocjacji jednomolowego roztworu kwasu octowego wynosi 0,4%. W 0,5dm3 roztworu tego kwasu znajduje si: A 0,002 mola jonw wodorowych B 0,02 mola jonw wodorowych C 0,004 mola jonw wodorowych D 0,5 mola jonw wodorowych 195. Na prbk, zawierajc niewielk ilo alkoholu etylowego, podziaano nadmiarem stonego zakwaszonego roztworu dwuchromianu potasowego. W wyniku przebiegajcej reakcji tworzy si: A aldehyd octowy B kwas octowy C dwutlenek wgla i woda D wgiel i woda 196. Stan skupienia jednokarboksylowych kwasw alifatychnych zaley gwnie od: A Dugoci acucha wglowego B liczby grup COOH C tego czy jest to kwas nasycony czy nie D czynnikw wymienionych pod A i C 197. Do myde nierozpuszczalnych w wodzie naley: A palmitynian sodowy B stearynian potasowy C oleinian sodowy D palmitynian wapniowy 198. W wyniku hydrolizy produktu reakcji bromku benzylu z cyjankiem potasu otrzymano: A kwas benzoesowy B kwas p-bromobenzoesowy C kwas fenylooctowy D cyjanian benzylu 199. Jodek metylomagnezowy po reakcji z dwutlenkiem wgla i zakwaszeniu daje: A kwas masowy B kwas octowy C kwas mrwkowy

D eten

200. W wyniku reakcji 11g kwasu jednokarboksylowego z magnezem otrzymano 1,4dm3 wodoru (w warunkach normalnych). Kwasem tym jest: A kwas mrwkowy B kwas octowy C kwas etanowy D kwas butanowy E kwas propanowy 201. Jakie grupy funkcyjne posiada alifatyczny zwizek, jeli wiadomo, e jedna z nich reaguje z NaOH, a obie z metalicznym sodem? A OH i =O B OH i COOH C OH i CHO D =CO - -COOH 36

202. Przy uyciu papierka uniwersalnego ucze stwierdzi, e pH roztworu kwasu octowego o steniu 0,1mol/dm3 wynosi 3. Przybliona warto staej dysocjacji kwasu octowego K oraz stopie dysocjacji kwasu octowego w badanym roztworze wynosi: A K=10-2 , =10-4 B K=10-5 , =10-1 C K=10-4 , =10-3 D K=105 , =10-2 203. Do utworzenia bezwodnika cyklicznego nie jest zdolny kwas: A o-ftalowy B fumarowy C maleinowy

D glutarowy

17 Estry i Tuszcze
204. Do przeprowadzenia reakcji estryfikacji midzy alkoholem etylowym a kwasem octowym zamiast kwasu siarkowego mona uy: A HNO3 st. B HCl st. C CaCl2 stay D NaCl 205. Pewien alkohol wielowodorotlenowy o masie czsteczkowej 168 zestryfikowano kwasem octowym otrzymujc produkt o masie czsteczkowej 294. Ile grup hydroksylowych zawiera estryfikowany zwizek? A1 B2 C3 D4 E5 206. Ile wynosi staa rwnowagi reakcji tworzenia propionianu metylu, jeli wiadomo, e w wyniku reakcji 37g kwasu propionowego z 32g metanolu otrzymano w stanie rwnowago 22g propionianu meteylu? A 0,33 B3 C 0,5 D4 E1 207. Ile moli kwasu octowego naley doda do 4 moli propanolu, aby otrzyma 3 mole octanu propylu, jeeli staa rwnowagi tej reakcji (w warunkach zadania) wynosi2? A 3,0 B 4,5 C 6,0 D 7,5 208. Zwizek organiczny o nastpujcej budowie
CH2 O C CH2 CH3

jest: A estrem kwasu propanowego i fenylometanolu B estrem kwasu propanowego i fenolu C estrem kwasu benzoesowego i propanolu D ketonem alifatyczno-aromatycznym

37

209. Uszereguj podane zwizku wg malejcych waciwoci zasadowych: octan sodu, etanolan sodu, fenolan sodu. A octan sodu fenolan sodu etanolan sodu B fenolan sodu etanolan sodu octan sodu C etanolan sodu ctan sodu fenolan sodu D etanolan sodu fenolan sodu octan sodu 210. Polopiryna jest to zwizek, ktry otrzymuje si przez podstawienie atomu wodoru w grupie hydroksylowej kwasu o-hydroksybenzoesowego grup COCH3. Polopiryna ma wic wzr:
O H3C C O COOH OH C CH3 COOCH3 COOH COOH O O C D CH3

211. W ktrej probwce reakcja hydrolizy zajdzie najszybciej?

tlen z utleniacza woda OHst. H2SO4

malan metylu

212. Oleje jadalne mona przeksztaci w tuszcze stae w reakcji: A dehydratacji B hydrogenacji C hydrolizy E zmydlenia 213. Reakcja opisana poniszym rwnaniem moe by katalizowana przez:
H2C OH H C OH O H2C O P O O + H2O H2C OH H C OH H2C OH

D utlenienia

+ HPO4-2

A peptydaz

B dehydrogenaz

C esteraz

D epimeraz

214. Ilo miligramw KOH potrzebn do zobojtnienia kwasw tuszczowych powstaych ze zmydlenia 1g tuszczu nazywa si liczb zmydlenia. Najwiksz liczb zmydlenia ma gliceryd:
H2C OCOC3H7 HC OCOC3H7 H2C OCOC15H31 A H2C OCOC15H31 HC OCOC15H35 H2C OCOC15H35 B H2C OCOC17H35 HC OCOC17H31 H2C OCOC17H31 C H2C OCOC3H7 HC OCOC17H35 H2C OCOC17H35 D

38

215. Liczba gramw jodu przyczajca si do nienasyconych kwasw tuszczowych zawartych w 100g tuszczu nazywa si liczb jodow. Najwiksz liczb jodow ma gliceryd:
H2C OCOC17H33 HC OCOC17H33 H2C OCOC17H35 A H2C OCOC3H7 HC OCOC3H7 H2C OCOC15H31 B H2C OCOC15H31 HC OCOC17H33 H2C OCOC17H35 C H2C OCOC17H33 HC OCOC17H33 H2C OCOC3H7 D

18. Wglowodany
216. Sachariza to dwucukier bdcy poczeniem: A dwch jednostek glukozowych o piercieniach 5 i 6-czonowych B glukozy o piercieniu 5-czonowym i fruktozy o piercieniu 6-czonowym C glukozy o piercieniu 6-czonowym i fruktozy o piercieniu 5-czonowym D glukozy o piercieniu 6-czonowym i fruktozy o piercieniu 6-czonowym 217. W dwch nie opisanych znajdoway si wodny roztwr glukozy i wodny roztwr sacharozy. Aby przekona si, ktry roztwr znajdowa si w ktrym naczyniu, do obu naczy dodano najpierw siarczanu(VI) miedzi(II), pniej wodorotlenku sodowego, a nastpnie ogrzano. Wytrci si osad, ktry w pierwszym naczyniu mia barw czarn, a w drugim pomaraczow. Takie zabarwienia mog pochodzi od: I czarne od tlenku miedzi(II), a pomaraczowe od tlenku miedzi(I) II czarne od tlenku miedzi(I), pomaraczowe od tlenku miedzi(II) III w pierwszym naczyniu bya sacharoza a w drugim glukoza IV w pierwszym naczyniu bya glukoza a w drugim sacharoza Jako prawidowe wybierz odpowiedzi: A I i IV B I i III C II i III D II i IV

218. Maltoza rni si od sacharozy tym, e: A sacharoza nie ulega hydrolizie B w wyniku hydrolizy maltozy powstaje wycznie glukoza, a w wyniku hydrolizy sacharozy glukoza i fruktoza C maltoza ma waciwoci redukujce, ktrych nie posiada sacharoza D odpowiedzi B i C s obie prawdziwe 219. Pod wzgldem budowy chemicznej wyrniamy dwa rodzaje skrobii: amyloz i amylopektyn. W amylozie wystpuje wizanie: A -1,4-glikozydowe a w amylopektynie -1,4-glikozydowe B -1,4-glikozydowe a amylopektynie -1,4-glikozydowe C -1,4-glikozydowe a w amylopektynie -1,4-glikozydowe i -1,6-glikozydowe 39

D -1,4-glikozydowe a w amylopektynie -1,4-glikozydowe i -1,6-glikozydowe E -1,4-glikozydowe a w amylopektynie -1,4-glikozydowe i -1,6-glikozydowe 220. Czsteczka disacharydu laktozy skada si z reszty monosacharydu galaktozy poczonej wizaniem -1,4-glikozydowym z reszt glukopiranozow. Ktry z podanych wzorw jest wzorem laktozy?
CH2OH O OH HO OH O OH OH OH CH2OH O OH OH O OH OH HO HO HOH2C O HO CH2OH OH O OH CH2OH O OH HO O OH C CH2OH O CH2OH O OH OH OH CH2OH O

A
CH2OH HO OH O

221. Nie zawiera celulozy: A papier

B len

C wena

D wata

222. Monosacharydy rni si od cukrw zoonych jedn z wymienionych cech: A s sodkie B skadaj si z wgla wodoru i tlenu C nie ulegaj hydrolizie na cukry prostsze D wystpuj w miodzie i burakach cukrowych 223. Ktre z podanych poniej cukrw zaliczysz do monosacharydw, ktre do disacharydw a ktre do polisacharydw? I Ryboza II Maltoza III Celuloza IV Glukoza V Skrobia VI Galaktoza VII Glikogen VIII Mannoza IX Celobioza X Laktoza monosacharydy A B C D E I, IV, VI, IX I, IV, VI, VIII I, IV, VI, VIII I, IV, VI, VIII, IX II, IX, X disacharydy II, VIII, X II, IX, VII II, IX, X II, X I, IV, VI, VIII polisacharydy III, V, VII III, V, X III, V, VII III, V, VII III, V, VII

40

224. Podczas rozpuszczania w wodzie glukozy ustabilizowana forma piercieniowa przeksztaca si w form acuchow i obie formy wystpuj wobec siebie w rwnowadze, zgodnie z zamieszczonym rwnaniem:
H C O CH2OH H H OH HO H H OH OH H

H C OH HO C H H C OH H C OH CH2OH

Ktra z form redukuje Cu w reakcji Fehlinga lub Trommera? A forma acuchowa B forma piercieniowa C obie formy D adna, poniewa reakcja Fehlinga (Tollensa) lub Trommera su do wykrywania aldehydw 225. 100g roztworu glukozy, w reakcji Trommera, wydzielio 14,3g Cu2O. Stenie procentowe powyszego roztworu glukozy wynosio (zaoy 100% wydajno reakcji): A 9% B 18% C 14,4% D 82% E 16,6% 226. Ktry ze zwizkw przedstawionych za pomoc wzorw pstrukturalnych zaliczysz do aldoz? A CHO-CH(OH)-CH2OH B CH3-CO-CH3 C CH2(OH)-CH(OH)-CH2OH D CHO-CH2-COOH 227. Przedstawiony wzr ilustruje struktur czsteczki: A glukozy H B fruktozy C rybozy HO D dezoksyrobozy

+2

CH2OH H OH H O H H OH OH

228. Fenole s wydalane z organizmw zwierzcych w formie glukuronianw, czyli glikozydw kwasu glukuronowego i fenolu. Kwas glukuronowy o wzorze:
CHO (CHOH)n COOH

powstaje przez utlenianie glukozy. Aby utleni glukoze do kwasu glukuronowego, jako katalizatora trzeba uy: B odpowiednich enzymw A Cu(OH)2 C HNO3 D odpowiedzi B i C s prawidowe

41

229. Z podanych wzorw nazwie -metylo-D-galaktopiranozyd odpowiada (odpowiadaj) wzr (wzory): CH2OMe CH2OH CH2OH AI O H O H O O H HO H HO H H B I i II H OH H OH H OH H C I i III H OH H OH H OMe III II I H OH H OMe H OH D wszystkie 230. Ktry z niej przedstawionych cukrw nie posiada waciwoci redukujcych?
CH2OH H CH2OH H CH2OH H O H O H CH2OH H O H OH H H OH O H H OH OH H OH CH2OH O H OH H H H OH H O OH H H O H CH2OH OH H H OH OH H H OH OH

A
HO

H OH H

O H H OH OH

B
HO

H OH

O H H

CH2OH H

C
HO

H OH

O H H

D
HO

231. Jakie s istotne rnice midzy dwoma polisacharydami: skrobi i celuloz. Celuloza: A w odrnieniu od skrobii jest zwizkiem rozpuszczalnym, zawierajcym wizania tylko glikozydowe B jest nierozpuszczalna, jednak hydrolizuje stosunkowo atwo dajc fruktoz C jest polosacharydem zawierajcym tylko wizania -glikozydowe, a skrobia -glikozydowe D wystpuje tylko w wiecie zwierzcym 232. Zapis ten przedstawia fragment wzoru: A celulozy B amylozy C glikogenu O D amylopektyny

CH2OH CH2OH CH2OH O O OH OH OH OH OH O O OH O O

233. I Fruktoza, podobnie jak glukoza daje pozytywne wyniki prb Tollensa i Trommera jest wic zwizkiem redukujcym chocia nie zawiera grupy aldehydowej. II Zdolno do redukowania odczynnikw Tollensa i Trommera maj nie tylko aldehydy, ale take -hydroksyketony III W celu odrnienia aldoz od ketoz naley przeprowadzi reakcj z wod bromow w obecnoci NaHCO3 IV Laktoza i sacharoza wykazuj waciwoci redukujce Prawdziwymi s stwierdzenia: A I i III B tylko III C I i II D I, II i III E wszystkie

42

19. Zwizki nitrowe, estry kwasu azotowego, aminy i amidy

234. Pewna substancja jest produktem reakcji nitrowania, ciecz o barwie tej, trujc. Suy ona do otrzymywania wielu barwnikw, lekarstw, materiaw wybuchowych. Substancj t jest: A nitroceluloza B nitrogliceryna C kwas salicylowy D nitrobenzen 235. Rnica pomidzy nitrozwizkami a estrami kwasu azotowego polega na tym, e: A hybrydyzacja atomu azotu w obu grupach zwizkw jest rna B redukcja obu typw zwizkw prowadzi do amin C sposb poczenia atomu azotu grupy NO2 z wglem jest rny D hydroliza obu typw zwizkw przebiega z jednakow atwoci 236. Gwnym produktem nitrowania nitrobenzenu bdzie: A o-dinitrobenzen B m-dinitrobenzen C p-dinitrobenzen D reakcja nie przebiegnie 237. Anilin otrzymuje si przez: A dziaaniem amoniaku na benzen C redukcj nitrobenzenu

B dziaaniem amoniaku na fenol D dziaaniem mocznika na benzen

238. W czterech naczyniach umieszczono wodne roztwory nastpujcych substancji o identycznych steniach molowych: I anilina; II fenol; III metyloamina; IV gliceryna. Jak warto pH osign powysze roztwory? najnisz najwysz A III II B I III C II III D IV II 239. Stony kwas siarkowy jest niezbdny w mieszaninie uywanej do nitrowania benzenu, poniewa: A powoduje silniejsz dysocjacj kwasu azotowego, na skutek czego w mieszaninie powstaje dostateczna ilo jonw NO3-, wchodzcych w reakcj z czsteczkami benzenu B cznie z kwasem azotowym znajdujcym si w mieszaninie, warunkuje utrzymanie odpowiedniego pH roztworu, niezbdnego do przebiegu reakcji C w reakcji z HNO3 daje jony NO2+, ktre reaguj z czsteczkami benzenu D jako silny elektrolit dostarcza jonw SO4-2, ktre katalizuj reakcj 240. Ktry z reagentw pozwoli na odrnienie aniliny od N-meyloaniliny? A azotyn sodowy (azotan(III) sodu, NaNO2) w rodowisku kwanym B azotan potasowy (azotan(V) potasu KNO3) w rodowisku kwanym C szczawian amonu D podchloryn sodowy (chloran(I) sodu) w rodowisku zasadowym 43

241. pH 0,001 molowego roztworu aniliny o staej dysocjacji rwnej 4.10-10 wynosi: A 9,4 B 5,7 C 8,3 D 12 242. Z przedstawionych poniej schematw wybierz te, ktre prowadz do amin:
I
NO2
Sn/HCl

II III

H3C C Cl

+ NH3

H3C CH2 Cl + NH3

A II i III

B I i III

C tylko II

D tylko III

243. Nasycona amina Io tworzy z bromowodorem sl zawierajc 63,5% wagowych bromu. Amin t jest: A CH3NH2 B C2H5NH2 C C3H7NH2 D C4H9NH2 E C5H11NH2 244. Zasadowe waciwoci aminy przedstawia rwnanie: A CH3-CH2-NH2 + HCl CH3-CH2-Cl + NH3 B CH3-CH2-NH2 + HOH CH3-CH2-OH + NH3 C CH3-CH2-NH2 + HCl CH3-CH2-NH3+ClD CH3-CH2-NH2 + 2HCl CH3-CH2-Cl + NH4Cl 245.
CH3 O2N NO2 H2C ONO2 HC ONO2 H2C ONO2 NO2 NO2 O 2N OH NO2

Cech wspln tych zwizkw jest: I nale do nitrozwizkw II s estrami kwasu azotowego III maj wasnoci wybuchowe Spord podanych zda suszne s: AI B II C III

D I i III

246. Poniej podano wzory kilku wybranych amidw kwasowych:

O C NH2

O H3C C NH2 H3C C

O NH H3C III H3C C

O N CH3 H3C

s to: X N,N-dimetyloacetamid Y acetamid Z N-metyloacetamid W benzamid Prawidowe przyporzdkowanie nazw podanym wyej wzorom amidw jest nastpujce: 44

II

IV

A B C D E

I Y W W W X

II W Y Y Z Y

III Z X Z Y Z

IV X Z X X W

247. W wyniku hydrolizy pewnego amidu otrzymano kwas benzoesowy i dietyloamin. Amid ten mia wzr:
O O C N C2 H5 H N C2 H5 C2 H5 C N CH3 H O C ONH4 C2 H5 O C NH2 C2 H5 O

248. Amidy 1o mona otrzyma w: I reakcji rozkadu termicznego soli amonowych kwasw karboksylowych II reakcji chlorkw kwasowych z amoniakiem III reakcji kwasw karboksylowych z amoniakiem AI B II C III D I i II

E I, II i III

20. Aminokwasy, peptydy, biaka

249. I wszystkie aminokwasy biakowe s -aminokwasami II praktycznie wszystkie aminokwasy biakowe s L--aminokwasami III katalizatory biochemiczne enzymy s biakami IV sekwencja aminokwasw w acuchu polipeptydowym nosi nazw struktury pierwszorzdowej polipeptydu lub biaka V ukad przestrzenny acuchw polipeptydowych, wynikajcy z wystpowania wiza wodorowych nosi nazw drugorzdowej struktury biaka Prawdziwymi stwierdzeniami s: A III, IV, V B I, II, IV, V C IV, V D I, II, III, V E wszystkie 250. Ktry z poniszych procesw prowadzi do powstania aminokwasw: A hydroliza nitryli B hydroliza amidw C koagulacja biaka D hydroliza biaka 45

251. W ktrym z przytoczonych wzorw wystpuje wizanie peptydowe?

NH2

H3C CO CH3 O O

B O C
NH2

C H3C CH C N C
NH2 H OH

D R CH COOH
NH2

252. Podczas hydrolizy zwizku o wzorze:

O CH3 CH C N CH COOH H NH2 CH3

otrzymuje si z jednej czsteczki: A dwie czsteczki kwasu aminopropionowego B dwie czsteczki kwasu -aminopropionowego C jedn czsteczk kwasu -aminopropionowego i jedn czsteczk kwasu -aminopropionowego D dwie czsteczki glicyny 253. Zwizek organiczny zawiera 48,6% wgla, 8,1% wodoru i 43,3% tlenu. W reakcji z bromem daje on bromopochodn o masie molowej wikszej o 79g/mol od zwizku wyjciowego. Bromopochodna ta reaguje z amoniakiem tworzc aminokwas. Prawidowe nazwy aminokwasu i zwizku z ktrego powsta znajduj si w punkcie: A kwas 2-aminopropanowy, kwas propanowy B kwas 2-aminomsaowy, kwas propanowy C glicyna, kwas etanowy D kwas 3-aminopropanowy, kwas propanowy 254. Czsteczk penicyliny przedstawia poniszy wzr:
O O C N CH2 H N COOH CH3 S CH3

oznaczone fragmenty X i Y w czsteczce to: X A B C D E wizanie peptydowe wizanie peptydowe wizanie amidowe wizanie amidowe grupa aminowa Y piercie peptydowy piercie laktamowy piercie amidowy piercie amidowy piercie laktamowy

46

255. Zwizek poniszy jest tetrapeptydem, ktrego nazw mona zapisa skrtem:
O H3N CH2 C N CH C N CH2 C N CH C H H H CH3 CH3 OH
+

A Gly-Ala-Gly-Ala C Gly-Gly-Ala-Ala

B Ala-Gly-Ala-Gly D Ala-Ala-Gly-Gly

256. Na podstawie reakcji przedstawionych rwnaniami:

O H2N CH2 C OH O H2N CH2 C OH + KOH H2N CH2 C + HCl
+

O OH O OK
+

H3N CH2 C Cl -

mona powiedzie, e aminokwasy: A wykazuj silne waciwoci kwasowe C wykazuj waciwoci amfoteryczne

B s nierozpuszczalne w wodzie D atwo tworz polipeptydy

257. Stan jonowy aminokwasu zaley od pH roztworu, zmiana pH roztworu powoduje wskazane niej przesunicia rwnowagi:
+

O OH

O H2N CH2 C O
-

O O
-

H3N CH2 C

H3N CH2 C

A w lewo gdy pH roztworu maleje B w lewo gdy pH roztworu ronie C w prawo gdy pH roztworu maleje D w prawo gdy do roztworu dodamy mocnego kwasu 258. Punkt izoelektryczny (pI) jest to takie pH rodowiska, przy ktrym czsteczka aminokwasu w danych warunkach jest obojtna, w zwizku z czym nie ma zdolnoci wdrowania w polu elektrycznym. Skoro pI glicyny wynosi 6, a kwasu asparginowego o wzorze HOOC-CH2-CH(NH2)-COOH wynosi 2,8 to w roztworze o pH=4: A czsteczka glicyny i kwasu asparginowego wdruj w kierunku katody B czsteczka glicyny i kwasu asparginowego wdruj w kierunku anody C czsteczka glicyny wdruje w kierunku anody, a czsteczka kwasu asparginowego w kierunku katody D czsteczka glicyny wdruje w anody katody, a czsteczka kwasu asparginowego w kierunku anody

47

259. Z niej wymienionych aminokwasw wybierz ten, ktry moe by aminokwasem wystpujcym w strukturze biaka.
H2 N C COOH H2N C COOH

A H3C H
H COOH H2N H H CH3

H CH3 H COOH

H2N

D H3C H

260. Zjawisko wysalania biaek polega na zmniejszeniu wzajemnych oddziaywa czsteczek biaek i wody w wyniku wprowadzenia jonw danej soli. Ktre z dowiadcze obrazuje to zjawisko?
CuSO4 Ca(OH)2 (NH4)2SO4 (CH3COO)2Pb

biako + H2O

261. Waciwoci toksyczne jonw metali cikich polegaj gwnie na ich wizaniu z grupami: A C-O-CO- i CH3 w strukturze tuszczw B SH i S-S- w biakach C R-O-R zawartych w eterach D C=O w strukturze aldoz i ketoz 262. Laktamami, czyli cyklicznymi amidami nazywamy zwizki proste powstae w wyniku wewntrzczsteczkowej reakcji kondensacji aminokwasw. Laktam o przedstawionym wzorze oglnym:
O N H R
1

moe by utworzony przez aminokwas nienaturalny o wzorze: A CH3CH(NH2)CH(C6H5)CH2COOH B CH3CH2CH(NH2)CH(C6H5)COOH C CH3CH(NH2)CH2CH(C6H5)COOH D (C6H5)CH(NH2)CH2CH2COOH

48

23. Izomeria
263. Zwizek o wzorze sumarycznym C6H12 moe tworzy izomery: A tylko ncuchowe B acuchowo piercieniowe i izomery pooenia C acuchowe, izomery pooenia i izomery geometryczne D wszystkie wymienione powyej typy oraz izomery optyczne (enancjomery) 264. Ktre z poniszych zda jest prawdziwe: A czsto optyczna czynno zwizku wynika z obecnoci w jego czsteczkach asymetrycznych atomw wgla B kady rodzaj czsteczek zawierajcy asymetryczne atomy wgla jest optycznie czynny C liczba par enancjomerw danego zwizku jest zawsze rwna 2n/2 gdzie n oznacza ilo asymetrycznych atomw wgla w czsteczce D kwas winowy o dwch asymetrycznych atomach wgla wystpuje w postaci czterech izomerw optycznych 265. Przedstawione wzory s przykadem izomerii: A optycznej B acuchowej C geometrycznej D pooenia 266. Ktre cukry s wzgldem siebie izomerami:
CH2OH H HO H OH H O H HOH2C H OH OH H HO OH H O HO CH2OH H OH H HOH2C H O H OH OH H HO H CH2OH H OH H O CH OH 2 H H OH

H H

Br Br

H Br

Br H

II

II

IV

A I i II

B II i III

C I i III

D III i IV

267. Tautomeria to zjawisko wystpowania zwizku chemicznego w postaci odmian izomerycznych rnicych si wzorem strukturalnym i charakteryzujcych si du szybkoci wzajemnej przemiany. Ktra z podanych niej par wzorw moe odpowiada temu okreleniu:
CH3 C O CH2OH CH2OH CH2 CH2OH CH3 C O CH3 CH3 C OH CH2 CH3 C O OMe CH3 CH OH CH3 CH3 CH2 CH3 CH3 CH CH2

49

268. Jeli substancja zawiera w czsteczce jeden atom wgla asymetryczny to moe wystpowa w postaci dwch izomerw optycznych, ktrych czsteczki stanowi wzgldem siebie lustrzane odbicia, nie dajce si na siebie naoy. Takie izomery nazywamy enancjomerami. Ktra z podanych par wzorw odpowiada parze enancjomerw:
COOH H C OH H C OH COOH COOH H C OH HO C H COOH CH2OH HO C H CH2OH COOH HO C H CH3 COOH H C OH CH3

A
CH2OH H C OH CH2OH

B
Cl H C Cl Cl Cl Cl C H Cl

269. Kwas pirogronowy i enolopirogronowy przedstawione wzorami s to: COOH COOH A stereoizomery C OH C O B odmiany tautomeryczne CH2 CH 3 C homologi D enancjomery 270. Zwizki o podanych wzorach s przykadami wystpowania izomerii: OH A cis-trans B optycznej OH HO C pooenia D przestrzennej OH

OH OH

271. Ktre z poniszych zwizkw, przedstawione poniszymi wzorami, po zmieszaniu mog tworzy mieszanin racemiczn?
CHO H C OH CH2OH CHO H C OH HO C H CH2OH CHO HO C H CH2OH CHO H C OH H C OH CH2OH

II

III

IV

A I i II

B I i III

C II i IV

D III i IV

272. a) diastereoizomery rni si niektrymi wasnociami fizycznymi, ale ich struktury nie maj si do siebie jak przedmiot i jego lustrzane odbicie b) mieszanina racemiczna zoona jest z rwnomolowych iloci dwch diastereoizomerw c) struktur D i L cukrw okrela ukad podstawnikw (np. grupa OH) przy asymetrycznym atomie wgla bezporednio ssiadujcym z grup karbonylow Z powyszych zda prawdzie s (jest) Aa Bb Cc Daic 50

273. Oblicz sta rwnowagi reakcji mutarotacji glukopiranozy:

-glukopiranoza -glukopiranoza

wiedzc, e kty skrcenia paszczyzny polaryzacji wiata wynosz: dla -glukopiranozy +114o, dla -glukopiranozy +19o, za w stanie rwnowagi reakcji +53o. Warto kta skrcenia paszczyzny wiata spolaryzowanego jest wprost proporcjonalna do stenia molowego zwizku. Dla mieszanin kt ten jest sum ktw o jakie skrcaj paszczyzn polaryzacji wiata poszczeglne skadniki. Staa rwnowagi reakcji wynosi: A 1,73 B 2,79 C1 D 5,89 274. Liczba moliwych izomerw odpowiadajca nazwie monobromonaftalen wynosi: A jeden B dwa C trzy D cztery 275. Spord przedstawionych wzorw izomerw wybierz te, ktre s wzgldem siebie enancjimerami:
CHO HO C H CHO HO C H CHO H C OH CHO H C H

I CH2OH
H C OH C OH

II CH3
CHO H C OH

III CH2OH
H2 C O

IV CH2OH
CH2OH

O H2C

O CH2

C O

V CH2OH

VI

CH3

VIII

CH2OH

VII

A VII, VIII i IV, VI

B I, II i III, IV

C V,VI i II, IV

D I,III i II, VI

276. czna liczba stereoizomerw 2-ketoheksozy wynosi: A6 B3 C 16 D8

CH2OH C O CHOH CHOH CHOH CH2OH

277. Zakadajc, e acuch wglowy czsteczki ley w jednej paszczynie (paszczynie rzutu), okrel ktre zdanie jest prawdziwe:
HO H C HO H C COOH COOH H OH C COOH H HO H OH C C COOH COOH

C H COOH OH

II

III

A wzr III przedstawia izomer typu mezo B wzory I i II przedstawiaj par diastereoizomerw C wzory I i III przedstawiaj par enancjomerw D wzory II i III przedstawiaj par enancjomerw

51

278. Podaj, ktra z substancji wykazuje aktywno optyczn: A kwas salicylowy B kwas 3-hydroksy propanowy C kwas mlekowy D kwas pirogronowy 279. Jakie rodzaje izomerii wystpuj w podanych parach zwizkw?
I CH2 CH CH2 CH3
H C C II CH3 COOH H H CH3 CH CH CH3 COOH C C CH3 H CH3 CH CH3 CH3

III CH3 CH2 CH2 CH3

A B C D

I pooenia geometryczna pooenia optyczna

II acuchowa pooenia geometryczna geometryczna

III geometryczna optyczna acuchowa pooenia

280. Ktre z powyszych zwizkw s homologami, a ktre izomerami? NH2 O homologi C2H5 C C2H5 C4H9 C A I i V; IV i V H O III II I B II i VI; I, IV i V C II i III; III i VI CH3 CH3 D I i IV; IV i V C H C CH
NH2
2 5 3

izomery I i IV; II i VI II i III; IV i V I iV; II i VI II i III; III i VI

VI IV V
NH2

281. Gdyby w czsteczce toluenu dowolny atom wodoru zastpiono chlorem, uzyskujc zwizek o wzorze C7H7Cl, to liczba moliwych izomerw wynosiaby: A1 B2 C3 D4 282. Homolog benzenu ma wzr C8H10. Chlorowanie tego homologu wobec wiata daje mieszanin dwch izomerw C8H9Cl. Zwizkiem o wzorze C8H10 jest:
CH3 CH3 CH3

CH2 CH3

CH2 CH3

H3C

CH3

CH3

52

283. Anomeryczne formy D-glukopiranozy, wspistniejce w roztworze wodnym, okrelane jako formy i s w stosunku do siebie: A diastereoizomerami B enancjomerami C izomerami geometrycznymi (cis-trans) D izomerami podstawienia

24 Mechanizmy przebiegu reakcji w chemii organicznej

284. Jakie warunki musi spenia elektrofil, w substytucji elektrofilowej niektrych zwizkw organicznych? A jest to atom z jednym niesparowanym elektronem, ktry powsta z rozpadu (np. pod wpywem wiata) czsteczki X2 B jest to atom dowolnego jednowartociowego pierwiastka o elektroujemnoci wyszej od elektroujemnoci wodoru C wystarczy tylko, e jest jonem dodatnim D jest jonem dodatnim o elektroujemnoci niszej od elektroujemnoci wodoru E jest jonem dodatnim, ktry atwo przyjmuje par elektronw. Jego elektroujemno jest wysza od elektroujemnoci wodoru. 285. Jakim typom reakcji moe ulega toluen? A ze wzgldu na obecno grupy CH3, toluen moe ulega substytucji elektrofilowej B ze wzgldu na obecno rodnika aromatycznego, toluen ulega substytucji elektrofilowej C ze wzgldu na obecno wiza wielokrotnych, toluen ulega tylko reakcji addycji D w zalenoci od rodzaju katalizatora, toluen moe ulega: substytucji rodnikowej, elektrofilowej, i addycji E w zalenoci od rodzaju katalizatora toluen moe ulega tylko substytucji rodnikowej i elektrofilowej 286. Podstawniki typu: Cl, Br, CH3, NH2, OH nale do podstawnikw pierwszego rodzaju. Zwikszaj one gsto elektronow w pozycjach orto i para piercienia benzenowego. W odrnieniu od wymienionych podstawnikw elektronodawczych (elektronodonorowe), takie podstawniki jak: NO2, SO3H, COOH nale do podstawnikw elektronobiorczych (elektronoakceptorowe). S to podstawniki drugiego rodzaju, zmniejszajce gsto elektronow w pozycjach orto i para. W zwizku z tym, najbardziej prawdopodobna bdzie reakcja zapisana rwnaniem:

53

NO2 + HNO3

H2SO4

NO2 NO2

OH + Br2

FeBr3

OH Br

NH2 + H2SO4 HO3S

NH2

CH3 + Cl2

FeBr3

CH3 Cl

287. Metanolan sodowy w roztworze wodnym ma odczyn alkaliczny. Ten fakt wyjania zdanie: A odczyn alkaliczny jest spowodowany obecnoci grup wodorotlenowych powstaych z dysocjacji metanolanu B woda rozkada metanolan, a w tych warunkach powstay metanol zachowuje si jak zasada. C na skutek hydrolizy metanolanu pojawia si w roztworze silnie zdysocjowany wodorotlenek sodowy D oba zdania, B i C stanowi wyjanienie 288. Wiele kwasw organicznych ulega dekarboksylacji, ktr mona przedstawi oglnym rwnaniem: R-COOH = R-H + CO2 Kwas acetylooctowy o wzorze CH3-CO-CH2-COOH ulegajc dekarboksylacji obok CO2 daje jako produkt: A propanol B propanon C etanal i metan D metan i etan 289. Ponisze zwizki: I C6H5NH2; II (C2H5)2NH; III CH3NH2

IV CO(NH2)2

uporzdkuj wg wzrastajcej zdolnoci do reakcji, w ktrych wykazuj one charakter zasadowy. A CO(NH2)2; C6H5NH2; CH3NH2; (C2H5)2NH B C6H5NH2; CH3NH2; (C2H5)2NH; CO(NH2)2 C CO(NH2)2; C6H5NH2; (C2H5)2NH; CH3NH2 D CO(NH2)2; (C2H5)2NH; C6H5NH2; CH3NH2 290. W wyniku dziaania mieszaniny stonego kwasu azotowego i stonego kwasu siarkowego w stosunku wagowym 1:2 na toluen powstaj: A nitrotoluen i aminooazobenzen B o- i p-nitrotoluen C azobenzen i m-nitrotoluen D o- i p-aminobenzen 291. Toluen poddano reakcji bromowania - w dowiadczeniu pierwszym, uywano jako katalizatora AlBr3 i otrzymano produkt I - w dowiadczeniu drugim, podczas reakcji nawietlano promieniowaniem UV naczynie reakcjyjne i otrzymano produkt II Produktami tymi byy odpowiednio: 54

I
CH3

II
CH2Br

I
CH2Br

II
CH3 Br

A
Br
CH3 Br CH2Br

CH3 Br

CH3

D
Br

292. Ponisza reakcja:

CH3 O 2 H3C C C CH3 H + NaOHst. CH3 O H3C C CH2 OH + H3C C C CH CH ONa
3 3

CH3

jest przykadem reakcji, ktrej ulegaj pewne aldehydy pod wpywem zimnego stonego roztworu NaOH. Reakcja ta nosi nazw reakcji: A Wrtza B Cannizzaro C Grignarda D Fehlinga D Schiffa 293. Mechanizm reakcji 2-metylo-2-butenu z wod bromow to: A addycja rodnikowa B substytucja elektrofilowa C eliminacja jonowa D addycja elektrofilowa

E addycja nukleofilowa

294. Ponisze rwnania przedstawiaj reakcje chemiczne, ktrym ulegaj wglowodory.

NO2

I II III
H H

+ HONO2 C2H6 + Cl2 + 3H2

kat. Ni , P

+ H2O C2H5Cl + HCl

IV H C C Br
H H

+ KOH

C2H5OH

H C C H

H + KBr + H2O H

Przedstawione rwnaniami reakcje zaliczysz do: I A B C D E addycji podstawienia addycji wymiany podstawienia II podstawienia podstawienia wymiany eliminacji addycji addycji eliminacji polimeryzacji uwodornienia III uwodornienia IV eliminacji eliminacji addycji addycji eliminacji

55