Konstrukcje Zespolone Stalowo-Betonowe. Materiały Z Wystąpienia Dla PZiTB - Gremza

Seminarium PZITB Gliwice, 4 listopada 2010
Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe
Grzegorz Gremza Katedra Konstrukcji Budowlanych Politechnika lska
Konstrukcje zespolone stalowo betonowe. Materiay z wystpienia dla PZiTB Gliwice, 4 listopada 2010
1. Wstp 1.1. Podstawowe okrelenia Konstrukcja zespolona: Jest to konstrukcja powstaa w wyniku poczenia elementu stalowego z betonem lub elementem elbetowym albo spronym, w sposb umoliwiajcy ich wzajemn wspprac przy przenoszeniu obcie. Zespolenie: Wzajemne poczenie betonowej i stalowej czci skadowej elementu zespolonego, o dostatecznie duej sztywnoci i nonoci, aby w obliczeniach obie czci mogy by traktowane jako element konstrukcyjny. Zespolenie pene: Zespolenie, przy ktrym wzrost nonoci poczenia stal beton nie wpywa ju na zwikszenie nonoci na zginanie (ta ostatnia definicja dotyczy elementw obliczanych metod plastyczn patrz dalszy cig wystpienia). 1.2. Konstrukcje zespolone w Polskich Normach a) Stare normy PN-82/B-03300, PN-86/B-03301 PN-91/B-03302 b) PN-B-3300:2006+AC:2006 PN-EN 1994-1-1:2008
Belki zespolone krpe Belki zespolone smuke Supy zespolone
Belki zespolone o przekrojach klas 1 i 2 Belki zespolone o przekrojach klas 3 i 4 Supy zespolone Pyty zespolone na blachach fadowych Wzy ram zespolonych
Nowo wprowadzone do zapisw normowych
Analiza konstrukcji, metody analizy konstrukcji budynkw Badania cznikw i pyt zespolonych Zmczenie
1.3. Przykady elementw zespolonych: a) Belki stalowe obetonowane na przykad element szkieletu budynku
b) Belka stalowa z pyta opart na grnym pasie belki stalowej wykorzystanie koniecznej przegrody betonowych/elbetowych (np. pyty stropu, jezdni na mocie)
c) Pyta zespolona na specjalnie uksztatowanych blachach fadowych wykorzystanie stalowej konstrukcji jako konstrukcji nonej szalunku i jednoczenie zbrojenia. Ponadto ksztat blachy pozwala na pozbycie si czci betonu ze strefy rozciganej, co wpywa na mas elementu.
d) Supy zespolone obetonowane
e) Elementy wypenione betonem (zwane te CFST od ang. concrete filled steel tube) stosowane jako trzony supw i jako elementy kratownic, ukw itd.
f) inne elementy
Element dwupaszczowy (np. silosu)
Przekrycie strukturalne (np. dach kocioa, parking nad dworcem kolejowym)
Wzmocnienie stropw - strop PKZ
Cienkocienny element wypeniony betonem
Literatur do przykadw podanych w p. 1.3. podano w publikacji [13]. 1.4. Przesanki do zastosowania konstrukcji zespolonej Zaprojektowanie konstrukcji jako zespolonej moe by racjonalne m. in.: gdy konieczne jest wykonanie przegrody betonowej (stropu, pyty pomostu itd.), gdy z rnych wzgldw wykorzystuje si konstrukcj stalow jako konstrukcj non szalowania betonu (blachy fadowe, supy rurobetonowe), gdy mona lepiej ni w konstrukcji czysto stalowej lub elbetowej wykorzysta cechy wytrzymaociowe materiaw, gdy wystpuje konieczno ograniczenia wysokoci stropu w stosunku do jego rozpitoci, rwnie zwikszenie nonoci w trakcie remontu stropw, gdy beton stosuje si jako zabezpieczenie w celu zwikszenia odpornoci ogniowej czy te korozyjnej konstrukcji stalowej.
Wwczas moe by wskazane zaprojektowanie dodatkowych elementw zespalajcych (cznikw) lub uwzgldnienie obliczeniowe istniejcego w rzeczywistoci zespolenia. 2. Belki 2.1. Korzyci z zastosowania zespolenia na przykadzie belki jednoprzsowej
Belka z zespoleniem i bez zespolenia Dziki zespoleniu, uzyska mona nastpujce efekty: Zmniejszenie wysokoci strefy ciskanej w belce stalowej, dziki czemu redukcji ulega niekorzystny wpyw niestatecznoci miejscowej cianki rodnika (dotyczy stref ze ciskan pyt betonow), Zabezpieczenie przed zwichrzeniem (o ile w odpowiedni sposb zastosowano blach, rwnie w fazie montau) i poprawienie klasy przekroju pasa, Zwikszenie wysokoci przekroju przenoszcego zginanie bez zwikszania zuycia materiaw (nie liczc cznikw).
Dziki wymienionym wczeniej efektom uzyskuje si: Znacznie wiksz (ponad 2x) nono i sztywno elementu zginanego w porwnaniu do nonoci i sztywnoci belki stalowej, a co za tym idzie: Zmniejszenie wysokoci konstrukcyjnej stropw, co pozwala na zwikszenie rozpitoci bez potrzeby zwikszania wysokoci kondygnacji, Zmniejszenie cznej masy konstrukcji stalowej (zalenie od uksztatowania ustroju).
Uksztatowanie konstrukcji w znacznym stopniu wpywa na uzyskane z zespolenia korzyci. Najlepsze efekty uzyskuje si, gdy ksztatownik stalowy jest rozcigany, a w strefie rozciganej minimalizuje si ilo betonu, bdcego tam balastem. W przypadku ukadu ramowego, moe okaza si korzystne czciowe utwierdzenie belki w ryglu (zagadnienie wzw podatnych). 2.2. Przekroje belek i wymagania konstrukcyjne 2.2.1. Rozwizania ujte przepisach EC4 (PN-EN-1994-1-1) i PN-B-03300:2006 Podstawowe rozpatrywane rozwizanie to elementy skadajce si z symetrycznych belek stalowych, ewentualnie obetonowanych, poczonych z pyt za pomoc odpowiednio zaprojektowanych cznikw. Mona rwnie projektowa belk bez pyty. a) b)
Belki wg PN-EN 1994-1-1 i PN-B-03300:2006: a) z pyt, b) bez pyty W normach do konstrukcji zespolonych ograniczono si do belek z ksztatownikami posiadajcymi pionow o symetrii. Wymagania konstrukcyjne wobec pyty: a) wymiary pyty: - grubo pyty penej: zgodnie z zasadami konstrukcji pyt elbetowych, - grubo pyty na blachach fadowych: h 90 mm, - grubo betonu nad ebrami blachy: hc 50 mm, - wysoko eber blachy: hp 50 mm, - wymiary skosu wg rysunku:
Wymiary pyty, bdcej czci belki zespolonej
b) Zbrojenie pyty
Zbrojenie pyty belki zespolonej Minimaln ilo zbrojenia podunego belki odnosi si do przekroju efektywnego pyty, czyli czci pyty powyej eber blachy, na szerokoci wsppracujcej beff. Wikszo tego zbrojenia istnieje ju w pycie elbetowej. Wg PN-B-03300: 2006: Min 0,3% w pycie ciskanej i 0,6% w pycie rozciganej, traktowane jako integralna cz przekroju zespolonego. Jeeli w obliczeniach uwzgldnia si redystrybucj si, zbrojenie to winno by cigliwe. Wg PN-EN-1994-1-1 Jeeli elementy s projektowane jako jednoprzsowe, a w rzeczywistoci wystpuje ciga pyta elbetowa lub zespolona i nie sprawdza si szerokoci zarysowania: elementy montaowo podparte 0,2%, elementy montaowo niepodparte 0,4%.
S to typowe wartoci dla minimalnego zbrojenia rozciganego w elbecie. Zbrojenie to naley rozmieszcza na rozpitoci przsa. W elementach, w ktrych mog si pojawi naprenia rozcigajce, bdce zarwno efektem skurczu, jak i zewntrznego obcienia, stosuje si warunek:
As = k c k c kf ct ,eff Act / s , przy czym ze wzgldu na ograniczenie szerokoci rys, stosuje si zapisy rozdziau 7.4.2 i 7.4.3. PN-EN 1994-1-1 ograniczajce wielko naprenia s, oraz rednice i rozstawy prtw. Ponadto w p. 7.4.2 podano sposb obliczenia s, (identyczne zapisy w PN-B-03300:2006) W elementach obliczanych metod plastyczn lub sprysto plastyczn ilo zbrojenia rozciganego powinna spenia dodatkowy warunek:
f y f ctm As = s Ac = 235 f ck kc Ac
W strefie rozciganej, w przekrojach poprzecznych klasy 1 i 2 zbrojenie powinno by odpowiednio klasy B lub C wedug EC2 (cigliwe). Co najmniej poowa zbrojenia rozciganego powinna by umieszczona pomidzy poow wysokoci pyty a bardziej rozcigan krawdzi.
6
W pozostaych kwestiach dotyczcych zbrojenia stosuje si zalecenia odpowiadajcych norm elbetowych (PN-B-03264:2002 lub PN-EN 1992-1-1) c) Wymagania dotyczce belek czciowo obetonowanych Metody wymiarowania podawane przez PN-EN 1994-1-1 obejmuj belki czciowo obetonowane, ktre s niewraliwe na lokaln utrat statecznoci ( d / t w 124 ).
d / t w 124 0,8 bc / b 1,0
Wymagania wobec belek czciowo obetonowanych wg PN-EN 1994-1-1 Zbrojenie podune okrela si podobnie jak dla pyty, przyjmujc nieco inne wartoci wspczynnikw: As = k s k c kf ct ,eff Act / s = 1,0 0,6 0,8 f ct ,eff Act / .
Wypenienie musi by powizane z belk stalow za pomoc strzemion spawanych do rodnika lub przeze przepuszczonych (min 6 lub sworzni d 10 mm co 400 mm wzdu i nie dalej ni 200 mm od krawdzi pki). 2.2.2. Inne rozwizania, nie ujte w Polskich Normach i Eurokodzie dotyczcym konstrukcji zespolonych
A. Belki cakowicie obetonowane z pyt lub bez pyty. Metody ich obliczania mona znale w literaturze (Kucharczuk, Grabiec),
B. Belki z niesymetrycznymi elementami stalowymi (np. z cienkociennym zetownikiem) zasadniczo na etapie bada dowiadczalnych.
2.3. Optymalne uksztatowanie przekroju belki zespolonej A. Ze wzgldu na wykorzystanie nonoci betonu i stali:
pocztek uplastycznienia stali po stronie rozciganej powinien nastpi szybciej ni wyczerpanie nonoci betonu. Belka niszczy si wwczas w sposb cigliwy i posiada jeszcze pewien zapas nonoci,
u odksztacenie graniczne betonu, sh odksztacenie stali na pocztku wzmocnienia, Aa f y ( u + u ) ha wysoko belki stalowej, warunek cigliwoci >1,0 b, t szeroko i grubo pyty betonowej. 0,72 f c beff (ha + t )
Na podstawie literatury zagranicznej, Kucharczuk podaje parametr cigliwoci:
Widoczne ugicie belki w gbokim stanie uplastycznienia pasa dolnego (badania wasne). w przypadku przekrojw przsowych belki obliczanej metod plastyczn lub sprysto plastyczn wskazane jest, aby o obojtna znalaza si w pycie (wwczas cay przekrj stalowy pracuje na naprenia rozcigajce), w pewnych przypadkach (zwaszcza belki klas 3 lub 4) korzystne moe si okaza zrnicowanie rozmieszczenia stali po przekroju (gwnie mosty, dawniej zalecane rwnie dla budynkw, stosowane w stropach zintegrowanych) lepsze wykorzystanie napre w betonie i stali.
Rozkad napre: a) blachownica tej samej wysokoci i polu przekroju, lecz rnym rozmieszczeniu masy, b) rozwizanie z belk monosymetryczn
B. Ze wzgldu na uzyskanie maksymalnej sztywnoci przekroju belki
Mona prbowa przyj optymalny przekrj belki stalowej przy zadanej gruboci pyty i szerokoci wsppracujcej (ewentualnie na odwrt ustalenie rozstawu belek). W publikacji [16] (Kalfas i in). zamieszczono przykad takiej prby znalezienia optymalnego stosunku pola przekroju stali do sprowadzonego pola przekroju betonu:
Aa , Ac / n
gdzie n stosunek moduu stali do moduu betonu.
Przykadowe wykresy dla IPE i HEB (o pozioma - , o pionowa wspczynnik efektywnoci[16]
Przykadowe wykresy dla IPE i HEB (o pozioma - , o pionowa wspczynnik efektywnoci [16] Wg przykadowych wykresw, optymalny stosunek sprowadzonego pola przekroju stali i betonu mona odczyta rwny okoo 0,22 do 0,24 i 0,25 do 0,29 dla pyty gruboci 100 mm. Przy zazwyczaj stosowanych rozstawach belek i grubociach pyt, uzyskany wynik moe znale si w tych okolicach.
Przy dobrze dobranych wymiarach i wystarczajcym zespoleniu, nono przekroju zespolonego jest okoo 22,5-krotnie wiksza od nonoci samego przekroju stalowego, za sztywno nawet ponadtrzykrotnie. 2.4. Nono przekrojw belek zespolonych wg PN-B-03300:2006 i PN-EN-1994-1-1 2.4.1. Szeroko wsppracujca
Przy duej w stosunku do gruboci szerokoci pyty, wystpuje nierwnomierny rozkad napre normalnych po jej szerokoci (efekt szerokiego pasa). a) b)
Badania szerokoci wsppracujcej: a) stanowisko, b) przykad pomierzonych odksztace na szerokoci belki w rnych przekrojach [20] 9
Okrelenie szerokoci wsppracujcej polega na znalezieniu adekwatnej szerokoci beff, na ktrej przyjmuje si naprenie o wartoci rwnej napreniu nad podpor. W rozwizaniach teoretycznych zazwyczaj odnosi si ona do rodka gruboci pyty (np. analiza pyty ortotropowej).
Idea okrelania szerokoci wsppracujcej Jeeli nie prowadzi si bardziej szczegowych analiz, to wg PN-EN-1994-1-1 i PN-B03300:2006 mona przyj szerokoci wsppracujce wedug schematu na nastpnym przezroczu. beff = bo + be1 + be 2 , gdzie: bo - szeroko cznika lub osiowy rozstaw cznikw, be1 = Le/8 b1/2, be2 = Le/8 b2/2. Dopuszcza si przyjcie, e bo = 0, za be1 i be2 sigaj do osi rodnika. Szerokoci wsppracujce wg EC4 W PN-EN 1994-1-1 podano dodatkowe wymaganie dla podpory skrajnej: beff = bo + 1be1 + 2 be 2 , gdzie i = (0,55 + 0,025Le / bei ) 1,0; i = 1 lub 2 Dugoci Le podane na rysunku dotycz belki cigej lub rygla ramy z wzami sztywnymi. W innych przypadkach dugo Le mona ustali indywidualnie jako odlego pomidzy punktami zerowych momentw. Dla porwnania, w normie PN-82/B-03300 wystpowao ograniczenie szerokoci do czterech lub szeciu gruboci pek poza skosem, odpowiednio w przsach skrajnych lub porednich (znacznie ostroniej).W obecnej normie nie wystpuje ograniczenie szerokoci wsppracujcej ze wzgldu na grubo pyty. Ze wzgldu na rny sposb przykadania obcienia, na skutek rnego wytenia materiau, stopnia zarysowania, nieregularnego ukadu belek, rzeczywista szeroko wsppracujca moe by zrnicowana. Moe te zmienia si w czasie na skutek zjawisk reologicznych. Zagadnienia te opisuje Furtak [8]
10
Alternatywnie, mona prowadzi analiz w programie i scakowa wykres napre w rodku wysokoci pyty w przekrojach jak wczeniej (odlego osi pyty od osi belki musi odpowiada rzeczywistoci) rysunek poniej: a) b)
a) model, b) odczytany wykres napre normalnych w osi pyty. Jeeli zaoono liniowo sprysty materia elementw skoczonych, wwczas uzyska si szeroko wsppracujc dla stanu sprystego. Normy nie reguluj takiego postpowania.
2.4.2. Przekrj efektywny przyjmowany przy sprawdzeniu nonoci (SGN)
a)
b)
Przekroje wsppracujce: a) w strefie momentu dodatniego (szeroko wsppracujca pyty beff,1) b) w strefie momentu ujemnego (szeroko wsppracujca pyty beff,2) Na przekrj efektywny belki zespolonej skada si: ciskana strefa pyty o szerokoci wsppracujcej beff1,(tylko cz ponad ebrami blachy), wsppracujca cz przekroju stalowego (wg normy stalowej), zbrojenie pyty rwnolege do belki, rozoone na szerokoci wsppracujcej beff,2, odpowiednio powizane ze rodnikiem obetonowanie wraz ze zbrojeniem podunym (zgodnie z warunkami konstrukcyjnymi podanymi w normie), mona ewentualnie wlicza blach pyty zespolonej, o ile znajduje si w strefie rozciganej, jest uoona wzdu belki stalowej i odpowiednio z ni powizana (naley to wykaza obliczeniowo); nie wlicza si jej do zbrojenia minimalnego belki.
2.4.3. Klasyfikacja przekrojw belek zespolonych
Podobnie jak w konstrukcjach stalowych, wyrnia si 4 klasy przekroju (14). Klas przekroju okrela si poprzez okrelenie klasy poszczeglnych cianek: a) Stalowe pki ciskane w przekrojach czciowo obetonowanych: klasa 1 2 3 ograniczenie c/t 9 c/t 14 c/t 20
= 235 / f y
11
b) Stalowa pka ciskana kl. 3 lub 4, zabezpieczona przed wyboczeniem przez zespolenie z pk betonow moe zosta zakwalifikowana do klasy 1 lub 2, o ile rozmieszczenie cznikw spenia warunki podane w normie w p. 6.6.6.5 (rys. poniej):
pyta stykajca si z belk na caej dugoci 22t f 235 / f y , pyta nie stykajca si z belk na caej dugoci (np. pyta na blachach fadowych z profilem poprzecznym do osi belki) 15t f 235 / f y , dodatkowo, od krawdzi pki do cznika 9t f 235 / f y ,
c) rodnik klasy 3 w belce z pasami klasy 1 lub 2 moe by traktowany jako klasy 2, d) Pozostae cianki nie stykajce si z betonem klas okrela si wg normy stalowej (w PNEN-1993-1-1 tablica 5.4). Uwaga: Przy ustalaniu klasy cianki naley rozpatrywa rozkad napre po uwzgldnieniu wsppracy stali i betonu. W elementach na granicy klasy 3 i klasy 4 naley sprawdzi klas przy sprystym rozkadzie napre, przy ktrego okrelaniu uwzgldniono kolejno wykonania i obciania konstrukcji oraz efekty skurczu i pezania.
Rozkady napre przyjmowane przy okrelaniu klasy przekroju belki W elementach klasy 1 i 2 uwzgldnia si plastyczny rozkad napre od obcie cakowitych, mona pomin efekty skurczu i pezania na rozkad napre.
12
Rozkady napre przyjmowane przy okrelaniu klasy przekroju belki Odniesienie do pierwszych polskich norm dotyczcych konstrukcji zespolonych: Belki o przekroju klasy 1 i 2 odpowiadaj belkom krpym wg PN-82/B-03300, Belki o przekroju klasy 3 i 4 odpowiadaj belkom smukym wg PN-86/B-03301.
2.4.4. Metody obliczania nonoci przekroju i zakres ich stosowania A. Nono na zginanie
metoda
sprysta sztywno - plastyczna sprysto plastyczna 1, 2, 3* 1 i 2, 3* (nieliniowa) * Klasa 3 z punktu widzenia wytrzymaoci materiaw mona stosowa, o ile uplastycznienie wystpi tylko po stronie rozciganej. W normie sposb sformuowania metody uproszczonej sugeruje, e metoda jest stosowalna tylko dla przekrojw klas 1 i 2 .
Obliczanie nonoci przekroju metod sprysto plastyczn:
PN-B-03300:2006 Wszystkie klasy 1i2
PN-EN 1994-1-1 3i4 1i2
Przyjmuje si zaoenia: paskich przekrojw, penej wsppracy wszystkich materiaw, nieliniowe zwizki odksztacenie naprenie materiaw skadowych, odksztacenie na krawdzi nie moe przekroczy maksymalnego odksztacenia materiau na granicy wytrzymaoci, a wypadkowa napre w przekroju musi pozostawa w rwnowadze z obcieniem.
W przypadku belek zespolonych przyjmowanie hipotezy paskich przekrojw jest uzasadnione. Jeeli wystpi polizgi, paskie pozostaj przekroje belki stalowej i pyty, za ich krzywizna jest jednakowa. Odksztacenia pomierzone w trakcie badania przedstawiono na rysunku poniej
Rozkad odksztace pod od obcienia zewntrznego uzyskany w badaniu (badania wasne) 13
Obliczenia dokadne metod sprysto plastyczn: Zaoenie wstpne rozkadu odksztace, a nastpnie jego korygowanie do osignicia stanu rwnowagi (procedura iteracyjna).
Odksztacenia i naprenia w przekroju, modele materiaowe Procedury uproszczone: W normie PN-82/B-03300 i w zaczniku A do PN-B-03300:2006 podawana jest metoda uproszczona, wyprowadzona z metody sprysto plastycznej (o obojtna przy stosowaniu tej metody musi si znajdowa w pycie). Uzasadnienie tej metody zostao podane przez wspautora normy (Wilczyski).
Skrtowa ilustracja przejcia do metody uproszczonej w PN-82/B-03300 Nono przekroju okrela si wzorem: MRd = Mpl,a,Rd +Nc zc, gdzie: Mpl,a,Rd nono plastyczna belki stalowej, Nc = beff xeff fcd sia osiowa w pycie. W PN-EN 1994-1-1 i PN-B-03300 podano inn uproszczon metod, gdzie nono sprystoplastyczn uzaleniono od siy w pycie Ncf.
Metoda sprysta
Zaoenia: przyjmuje si linowo spryste rozkady napre i odksztace, pomija si stref rozcigan betonu, obowizuje superpozycja napre (sumuje si naprenia przyoone do belki stalowej przed zespoleniem i po zespoleniu), warunek nonoci sprowadza si do sprawdzenia napre.
14
Tok postpowania na przykadzie belki z osi obojtn znajdujc si w pycie (przypadek pyty bez skosw lub z osi obojtn pooon powyej skosw)
Sprowadzenie pyty do szerokoci zastpczej poprzez stosunek moduw n (w tym miejscu uwzgldnia si wpyw pezania na sztywno belki):
Ea (1 + t ) , Ecm gdzie - mnonik wspczynnika pezania t , rwny 1,1 dla obcie staych, 0,55 dla efektw skurczu. W ukadach niewraliwych na efekty II rzdu, mona przyj w uproszczeniu dla krtkotrwaych i dugotrwaych obcie Ec,eff = Ecm; n = n L = no (1 + t ) =
Znalezienie osi obojtnej z warunku rwnowagi momentw statycznych: , 2bd c 1+ 1+ nAa za w przypadku uwzgldnienia wpywy polizgu w styku stal beton na nono belki (czego w obecnej normie nie wymaga si w odniesieniu do belek obliczanych metoda spryst): 2d c , x= 2bd c 1+ 1+ nAa 2 z 3 gdzie z = 1 + (l dugo belki, polizg graniczny cznika); l c , u Obliczenie momentu bezwadnoci belki zespolonej, J ac = J a + Aa (d c x / 3)(d c x) ; (1 / n)beff x2 = Aa (d c x) , 2
x= 2d c
Obliczenie naprenia na krawdzi dolnej belki stalowej:
a =
M a , Ed y a Ja
( M Ed M a , Ed ) y ac J ac
gdzie: ya odlego skrajnego wkna belki stalowej od jej rodka cikoci, yac od osi obojtnej belki zespolonej, Ma,ED i MED. odpowiednio moment przypadajce na cz stalow, powstay przed zadziaaniem zespolenia i moment cakowity dziaajcy na przekrj;
15
Obliczenie naprenia na krawdzi grnej pyty elbetowej:
c =
( M Ed M a , Ed ) y c nJ ac
gdzie yc odlego od rodka cikoci belki zespolonej do krawdzi pyty. Tok postpowania dla belki z osi znajdujc si w belce stalowej:
Znalezienie pooenia rodka cikoci: (1 / n) Ac ac = Aa aa ac = nAa a, nAa + Ac aa = Ac a; nAa + Ac
Moment bezwadnoci przekroju:

2 J ac = J a + J c / n + Aa a a + Ac ac2 = J a + J c / n + Aa aaa ,
gdzie Jc moment bezwadnoci pyty elbetowej liczony wzgldem jej rodka cikoci; Obliczenie napre jak poprzednio. M a , Ed y a Ja ( M Ed M a , Ed ) y ac J ac .
a =
c =
Przekroje podporowe
( M Ed M a , Ed ) y c nJ ac
W przypadku sprawdzania przekrojw podporowych oglne zaoenia metody s takie same, wzory podano w PN-B-03300:2006 i PN-86/B-03301.
16
Metoda plastyczna
Zakada si plastyczny rozkad odksztace w caym przekroju zespolonym. Metod plastyczn mona stosowa jedynie dla przekrojw klasy 1 i 2. Wg PN-B-03300:2006 i PN-EN-1994-1-1 moliwe s trzy przypadki obliczania przekroju przsowego (rozkady te s bardzo duym uproszczeniem): o obojtna znajduje si w pycie,
x = Aa f y / 0,85 f cd beff Mpl,Rd = fyAa (dc-0,5xc) o obojtna znajduje si w rodniku,
xo 2 f y t w = 0,85 f cd beff hc = 0,85 f cd Ac Mpl,Rd = Mpl,a,Rd+ 0,85fcdAc (dc-0,5hc-0,5xo) (Mpl,a,Rd nono plastyczna belki stalowej) o obojtna w grnej pce,
xo 2 f y b f = f yd Aa 0,85 f cd Ac Mpl,Rd = 0,85fcdAc (0,5hc + 0,5xo)+Aa fy (dc - hc - 0,5xo) (bf szeroko grnej pki belki stalowej)
17
Dla przekroju podporowego przyjmuje si schemat:
Zespolenie czciowe Moe rwnie wystpowa tzw. przypadek czciowego zespolenia. Wystpuje on, gdy nono poczenia pomidzy belk stalow a pyt betonow nie wystarcza do osignicia momentu plastycznego (nonoci plastycznej). W przypadku stosowania tzw. cznikw cigliwych, nono mona bezpiecznie mona okrela wg uproszczonej zalenoci:
M Rd = M pl ,a , Rd + ( M pl , Rd M pl,a,Rd ) N , N cf
w ktrym: Mpl,a,Rd nono plastyczna przekroju stalowego, Ncf sia, ktra wystpuje w pycie przy penym zespoleniu (gdy belka osiga nono przegubu plastycznego, sia ta jest przenoszona na czniki), Nc nono zastosowanego zespolenia (nono cznikw).
UWAGA: Wg PN-EN-1994-1-1, p.6.2.1.3(1), czciowe zespolenie mona stosowa tylko w strefie dodatnich momentw. Ograniczenia zwizane z uznawaniem cznikw za cigliwe (minimalny stopie zespolenia przy danych dugociach pomidzy punktami zerowych momentw) podano w p. 6.6.1.2. teje normy. B. Nono na cinanie
Zasadniczo stosuje si konserwatywne podejcie, w ktrym nono na cinanie przekroju zespolonego przyjmowana jest jako rwna nonoci na cinanie przekroju stalowego, obliczonej zgodnie z norm stalow. Mona uwzgldnia wspudzia obetonowanego rodnika w przenoszeniu obcienia cinajcego, o ile zosta on zespolony wg podanych w normie wymaga konstrukcyjnych. W przypadku elementw klasy 1 i 2, w PN-EN 1994-1-1 po raz pierwszy dopuszczono oglnikowo moliwo uwzgldnienia pyty, nie podajc po temu adnych warunkw. W przypadku belek klasy 4, na skutek powstawania niestatecznoci mog pojawia si dodatkowe siy dziaajce na poczenie, wywoane polem cignie (powoduje to wzrost obcienia poczenia). W przypadku rodnika wraliwego na wyboczenie przy cinaniu, zaleca si zastosowa przynajmniej ebro podporowe.
18
a)
b)
c)
cinanie w belkach klasy 4: a) pole cignie i wpyw na czniki [17](Z. Kowal), b) forma zniszczenia poczenia po wystpieniu niestatecznoci rodnika pknicie wzdu linii rodnika, c) widok na zaamany rodnik (badania wasne wsplne z W. Basiskim)
Interakcja nonoci na cinanie i zginanie
Jeeli VEd > 0,5Vpl,Rd lub VEd > 0,5Vel,Rd (Vpl,Rd przekroje klas 1 i 2, Vel,Rd- przekroje klas 3 i 4), wwczas naley uwzgldni interakcj zginania ze cinaniem. W przypadku elementw klasy 1 i 2, w normie zalecono redukcj wytrzymaoci stali w rodniku: f y ,red = f y (1 ) , gdzie = (2VEd / VEd 1) 2 .
Rozkad napre normalnych po przekroju w SGN po redukcji fy Aby uatwi obliczenia, zamiast redukowa nono stali w rodniku, mona zredukowa grubo rodnika i uwzgldni ten fakt przy okrelaniu nonoci na zginanie belki (zmniejszone wwczas zostanie obliczeniowo pole przekroju Aa,netto < Aa i wskanik zginania Wa,netto < Wa). W przypadku elementw klasy 3 i 4, stosuje si PN-EN-1993-1-5, (blachownice), punkt 7.1, wykorzystujc obliczone dla przekroju zespolonego naprenia.
2.4.5. Zwichrzenie belek
Metodologia okrelania nonoci na zwichrzenie jest podobna jak w przypadku konstrukcji stalowych. Nono na zwichrzenie okrela si wg wzoru: M b , RD = LT M Rd .
19
Wspczynnik zwichrzenia okrela si na podstawie smukoci wzgldnej, definiowanej podobnie, jak w normie stalowej, lecz dla wartoci charakterystycznych nonoci na zginanie:
LT =
A. Belki poczone z pyt.
M Rk . M cr
Przy okrelaniu momentu krytycznego Mcr mona uwzgldnia spryste zamocowanie belki w pycie (o ile wystpuj co najmniej dwie belki). W rozdziale PN-EN 1994-1-1 i PN-B03300:2006 podano wartoci sztywnoci zastpczej ks spryny jak na rysunku:
Model odwrconej pramy do obliczenia sztywnoci zamocowania ks Wzory na momenty krytyczne przy zwichrzeniu i smuko wzgldn dla rnych przypadkw rozkadu momentw zginajcych dla modelu jak wyej podano w rozdziale 4.1.6. PN-B03300:2006. W literaturze podano wartoci wspczynnika ks take przy wikszej liczbie belek powizanych z pyt, rwnie z uwzgldnieniem podatnoci poczenia przy skrceniu belki.
Mniej pracochonn metod ni w PN-EN 1994-1-1 i PN-B-03300:2006 podano w punkcie 4.6.2. PN-86/B-03301. Warunki pominicia zwichrzenia podano w p. 6.4.3 i tablicy 6.1. PN-EN 1994-1-1.
B. Belka czciowo obetonowana Zwikszenie sztywnoci skrtnej belki na skutek czciowego obetonowania rodnika moe zosta uwzgldnione przez dodanie do sztywnoci skrtnej belki stalowej 10% sztywnoci obetonowania w stanie niezarysowanym: (GI ) ac = Ga I at + 0,1* Gc I ct , Mona przyj Ict jako moment bezwadnoci przy skrcaniu St. Venanta betonu w stanie niezarysowanym, za Gc rwne 0,3 Ga/n, gdzie n stosunek moduw stali i betonu dla oddziaywa dugotrwaych. Dokadniejsz propozycj przedstawili Lindner i Budassis, proponujc dodawanie sztywnoci na skrcanie belki stalowej i tej czci betonu, ktra w stanie granicznym nonoci jest miadona (cz o wysokoci epl), wg wzoru:
(GI ) To = G s I Ts + Gc I Tb = G s I Ts + Gc (b f t w )e 3 pl ,
w ktrym e pl = 2 f y t w hw / 2 2 f y t w + (b f t w ) f c , = (1 0,63e pl /(b f t w )) / 3 .
20
2.5. Ugicia belek
Oblicza si ugicia: a) Od obcie przyoonych przed zespoleniem do elementu stalowego. b) Od obcie zewntrznych przyoonych po zadziaaniu zespolenia. Stosuje si analiz spryst. Sposb obliczania sztywnoci przekroju jest taki sam jak w przypadku analizy sprystej nonoci przekroju. Jeeli prowadzono analiz bez rys, to w belkach cigych klas 1-3 mona zastosowa metod podan w p. 7.3.1. normy PN-E1994-1-1 lub p. 4.2.2.2 PN-B-03300:2006 (redukcja momentw podporowych poprzez pomnoenie przez wspczynnik redukcyjny i jednoczesne zwikszenie momentw przsowych):
Okrelanie ugi metod uproszczon wg p. 7.3.1. EN-1994-1-1. EI1 sztywno na zginanie przekroju przsowego, EI2 sztywno na zginanie przekroju podporowego c) Od wpyw skurczu: Efekty skurczu mona pomin, jeeli stosunek rozpitoci do cakowitej wysokoci belki jest nie wikszy ni 20. W przeciwnym razie, mona na przykad skorzysta ze wzoru podanego w PNB-03300:2006 (wzr ten daje wyniki z pewnym naddatkiem w stosunku do rzeczywistoci [14]):
cs = M cs L2 8E a I a Ia 1 I , ac
w ktrym: M cs = E a I a cs / a , gdzie: Ia I ac a cs L - moment bezwadnoci przekroju belki stalowej, - sprowadzony moment bezwadnoci przekroju zespolonego w przle belki, - odlego midzy rodkami cikoci przekrojw belki stalowej i pyty betonowej, - swobodne odksztacenie skurczowe betonu, - rozpito belki.
21
3. czniki 3.1. Obcienia dziaajce na czniki
Na czniki oddziaywuj nastpujce obcienia: obcienia od cinania podun si rozwarstwiajc, dziaajca pomidzy elementem stalowym a betonem, obcienia powodowane odrywaniem pomidzy belka a pyt.
Jeeli nie wystpuj dodatkowe, prostopade do belki siy rozcigajce, to nono poczenia na odrywanie powinna wynosi 10% jego nonoci na cinanie. Gdy wystpuj dodatkowe obcienia, wywoujce znaczne siy odrywajce w poczeniu, sposb postpowania podano jedynie w starej normie do belek krpych [3].
Na odcinku od pomidzy przekrojami krytycznymi (np. od siy skupionej do podpory, od przekroju momentu maksymalnego do podpory, czniki musz przenie ca warto siy rozwarstwiajcej wystpujcej pomidzy belk a pyt.
3.2. Rodzaje cznikw, nono cznikw 3.2.1. czniki sztywne (oprki, czniki blokowe)
S to elementy o sporej nonoci, lecz pracochonne w wykonaniu Uwagi do ksztatowania: 1. Uoenie cznika zaley od kierunku parcia betonu (uniknicie rozszczepiania pyty betonowej). 2. W celu przeniesienia siy odrywajcej, konieczne jest rwnoczesne zastosowanie w paszczynie zespolenia kotwi lub ptli (mog by one powizane z cznikiem).
Kierunek dziaania siy czniki sztywne wedug PN-B-3300 i starszych wersji EC4
czniki sztywne wg PN-82/B-03300
Inne czniki (w ramce rnie traktowane)
22
Nono cznika blokowego ze wzgldu na nono betonu:

Af1 Af2
PRd = f cd A f 1
= A f 2 / A f 1 2,5 (w betonie zwykym)
Schemat do wzoru na nono
= A f 2 / A f 1 2,0 (w betonie lekkim)
Elementy stalowe cznika wraz ze spoinami projektuje si na si rwn 1,2 PRd:
3.2.2. czniki kotwowe i ptlowe

Kierunek dziaania siy
PRd =
As f yd 1 + sin 2
cos
(wzr wg PN-B-03300:2006)
czniki blokowe w poczeniu z ptlami lub cznikami kotwowymi
Wzory interakcyjne (wzory wg PN-B-03300:2006):
PRd = PRd ,blok + 0,5 PRd ,kotwa
PRd = PRd ,blok + 0,7 PRd , petla
Ze wzgldu na znaczne rnice pomidzy sztywnoci i podatnoci cznikw blokowych a podatnoci cznikw kotwowych i ptlowych, nie mona ich nonoci wprost sumowa.
3.2.3. czniki sworzniowe (np. bolce Nelsona)
Wymagane proporcje sworznia i fragment belki
Pooenie sworznia: odlego od osi sworznia powinna by nie mniejsza ni 6 rednic od krawdzi pyty (wg PN-B-03300:2006).
23
Postacie zniszczenia sworznia w poczeniu cinanym w betonie o ) wedug szkicw z (bnw) bnw) i w betonie o wysokiej wytrzymaoci (bww (bww)
Wzr na nono sworznia mocowanego bezporednio do belki:
PRd = 0,29d 2 f ck Ecm / V 0,8 f u d 2 / 4 / V
= 0,2( h / d + 1 ) 1
Wzr do obliczania nonoci sworznia najczsciej stosowany, wprowadzony do starej polskiej normy PN-82/B-03300, jak rwnie do normy PN-B-03300:2006 i Eurokodu 4. Jest to wzr dla betonu zwykego, dla sworznia spawanego bezporednio do belki (nie przez blach). Wzr wany dla sworzni o stosunku h/d >3
UWAGA: w literaturze podano kilkanacie rnych sposobw okrelania nonoci cznika sworzniowego, tu ograniczono si do norm.
Nono cznikw czonych przez blach i warunki konstrukcyjne stosowania takiego rozwizania podano w PN-EN 1994-1-1 i PN-B-03300:2006
czniki sworzniowe nono z bada a warto charakterystyczna nonoci (Koenig, Faust)
24
Moliwe jest rwnie uoenie cznika sworzniowego w pozycji poziomej. Obliczenia nonoci takich cznikw nie s ujte w przepisach normowych. Wicej informacji na temat obliczania takich cznikw i sposobu zbrojenia elementw z tak rozwizanym poczeniem podano w pracy Breunigera i Kuhlmana [21].
Poziome uoenie cznika sworzniowego w stropie tradycyjnym i zintegrowanym

3.2.4. czniki listwowe
czniki te w podstawowym rozwizaniu s spawane do grnego pasa belki stalowej. Rozwizanie takie jest najczciej stosowane w mostownictwie. Obliczanie nonoci tych cznikw nie jest ujte w przepisach normowych.
czniki listwowe spawane do grnego pasa belki stalowej
czniki listwowe uksztatowane w belkach stalowych bez pasa grnego
C. Zapfe, Zapfe, I. Hangerig (Beton und Stahlbetonbau) Stahlbetonbau)
F. A. Zahn., Zahn., W. Francke (Beton und Stahlbetonbau) Stahlbetonbau)
25
3.2.5. czniki cige, wchodzce w skad wsppracujcego przekroju stalowego
Rozwizanie z dospawan powk dwuteownika, opatentowane przez W. Kucharczuka
Kratownica zespolona systemu Hambro (rysunek zaczerpnity z publikacji W. Kucharczuka)
3.2.6. Inne rozwizania
Przegld rozwiza cznikw oraz wybran literatur ich dotyczc autor niniejszego wystpienia zebra w artykule [13] (wspautor W. Zamorowski)
26
3.3. Badania cznikw, podzia na czniki cigliwe i niecigliwe
Badania cznikw schemat:
O ile na poziomie nonoci charakterystycznej PRk (90% minimalnego obcienia niszczcego uzyskanego w badaniach) przemieszczenie po zmniejszeniu o 10% wynosi nie mniej ni 6 mm, to poczenie na takie czniki mona uzna za cigliwe.
Sposb badania okrelono w zaczniku do PN-B-03300 i PN-EN 1994-1-1 Badania cznikw przykadowe wykresy sia polizg:
Rnice w pracy cznikw w betonie zwykym i wysokowartociowym (Naszkicowana prbka znormalizowana przez EC4)
Rysunek z bada K. Furtaka i wsppracownikw
27
Badania cznikw przykadowe wykresy sia polizg (Koenig i Faust oraz Hegger i in.):
Wykres sia polizg (beton lekki)
3.4. Podatno poczenia a polizgi w styku i ugicia
Przykad rozkadu wartoci polizgw pomidzy belk stalow a pyt:
(Rysunek na podstawie pracy J. Chapmana, cytowanej przez W. Kucharczuka) Wartoci polizgw pomidzy belk stalow a pyt w belce z penym zespoleniem s znaczco mniejsze od wartoci polizgw w badaniach na prbkach wydzielonych, gdy zazwyczaj szybciej nastpuje zniszczenie gitne belki ni zniszczenie poczenia.
28
Przykadowe wyniki pomiarw ugi belek zespolonych z rnymi zastosowanymi cznikami na podstawie literatury (badania Jaronia i Radka) zamieszczono na rysunku:
Rys. Znormalizowane wykresy sia ugicie belek z rnymi cznikami W badaniach autorzy stwierdzili liniow zaleno sia - ugicie do wartoci 50% siy niszczcej w przypadku cznikw sworzniowych i 80 % w przypadku cznikw listwowych. Wpyw podatnoci poczenia na wielko ugi i metody ich obliczania omwi szerzej Furtak [15].
3.5. Rozmieszczanie cznikw w belkach
Rozkad cznikw cigliwych i niecigliwych w belkach klasy 1 i 2: Sia dziaajca na czniki na dugoci cinania Lcr (jak na rysunku obok): UWAGA: rwnomierny rozkad cznikw mona stosowa, o ile nono plastyczna belki zespolonej nie przekracza wicej ni 2,5krotnie nonoci plastycznej belki stalowej.
W przypadku belek klas 3 i 4 okrela si si sprysty rozkad siy rozwarstwiajcej w styku, pochodzcej od obcie przyoonych po zespoleniu. Jeeli zachodzi potrzeba uwzgldnienia wpywu skurczu na obcienie cznikw mona zastosowa prost metod przedstawion w PN-86/B-03301. 29
3.6. Zbrojenie poprzeczne towarzyszce cznikom
W celu uniknicia rozprucia pyty na skutek si przekazywanych pomidzy betonem a cznikami (cinanie podune), stosuje si odpowiednio zakotwione zbrojenie poprzeczne (prostopade do cznika), o ktrym wczeniej wspomniano w p. 2.2.1. Sposb obliczenia nonoci tego zbrojenia pokazano w zaczonym do wystpienia przykadzie obliczeniowym belki zespolonej.
4. Pyty Pyta zespolona: Dwuwymiarowy poziomy element zespolony, poddany gwnie zginaniu, w ktrym blacha trapezowa zostaa uyta jako deskowanie zdolne do przeniesienia ciaru ukadanego betonu, zbrojenia i obcienia montaowego, a nastpnie poczona konstrukcyjnie z betonem wsppracujcym, gdzie stanowi cz lub cao zbrojenia rozciganego w gotowej pycie.
UWAGA: Do pyt zespolonych mona wykorzysta jedynie specjalnie opracowane do tego celu blachy.
Sposoby zapewnienia zespolenia pomidzy blach na pyt:
4 sposoby zapewnienia zespolenia pomidzy blach a betonem wedug ug Eurokodu 4: a) zespolenie mechaniczne, uzyskiwane dziki karbowaniu blachy, b) zespolenie cierne uzyskiwane dziki dociskowi wywoanemu ograniczeniem deformacji poprzecznej wklsych eber specjalnie uksztatowanej blachy, c) zakotwienie kocw za pomoc sworzni spawanych poprzez blach lub innego typu miejscowe zcza, d) zakotwienie uzyskane poprzez deformacj kocw eber.
30
Sposoby zapewnienia zespolenia - przykady rozwiza:
Zespolenie mechaniczne + zakotwienia skrajne (Novotec)
Zespolenie cierne + zakotwienie za pomoc sworzni (Estel - Verbunddecke)
Dodatkowy element kotwicy (Estel Verbunddecke)
Zespolenie cierne w poaczeniu z mechanicznym (Cofrastra 40) Zespolenie mechaniczne (Cofraplus 77)
Zespolenie cierne w poaczeniu z mechanicznym (Cofrastra 70)
31
Stropy zespolone (zintegrowane, slim floor) Stropy te wykonuje si najczciej z wykorzystaniem belek monosymetrycznych, w szczeglnym przypadku z uszorstnion pk.
Blacha do stropw slim - floor
Strop z belk ASB (Assymetric Slimfloor Beam) w caoci walcowan, o szorstkiej pce (rozwizanie brytyjskie)
Belki monosymetryczne spawane do stropw
Wada rozwizania niemo no prowadzenia instalacji w przestrzeni pomidzy belkami (bo jej nie ma)
Zasady ksztatowania przekrojw pyty zespolonej hc wysoko betonu nad blach, hp wysoko blachy h wysoko cakowita pyty, b szeroko pasma pyty . Wymiary przekroju poprzecznego pyty (PN-EN1994-1-1oraz starsze wytyczne): a) Gdy pyta nie wsppracuje z belk stalow: - grubo nadbetonu hc 40 mm, - grubo nadbetonu h 80 mm. b) W przypadku pyty zespolonej z belk stalow lub penicej funkcje - wysoko eber nie wicej ni 80 mm ponad pk belki, - grubo nadbetonu hc 50 mm, - cakowita grubo pyty h 90 mm. Minimalna grubo blachy: 0,70 mm (w starszych wytycznych 0,75 mm). Zbrojenie przsowe: a) zbrojenie umieszczone w obrbie gruboci nadbetonu hc: - wg PN-EN 1994-1-1 nie mniej ni 80 mm2/m, - wg PN-B-03300 As > 0,2% hc b (zbrojenie to peni funkcj zbrojenia przeciwskurczowego i rozdzielczego, rozstaw prtw nie mniej ni 2h i 350 mm). tarczy stropowej
32
b) zbrojenie podune umieszczone w obrbie fady, zastosowane jako dodatkowe zbrojenie rozcigane (oprcz blachy): - warunki konstrukcyjne przyjmuje si wg normy elbetowej, - gdy jest zastosowane z warunku zapewnienia wymaganej odpornoci ogniowej patrz EC4-2. W starszych przepisach i wytycznych podawano As > 0,2% hc b, obecnie EC4 a wczeniej PN-B03300:2006 nie zobowizuje w adnym miejscu do jego stosowania. Ksztatowanie zbrojenia podporowego w pycie cigej: Minimalne zbrojenie nad podpor poredni (wg EC4): a) Gdy pyt oblicza si jako cig: Wymagania dotyczce minimalnego stopnia zbrojenia i ograniczenia szerokoci rys w poziomie skrajnej warstwy zbrojenia rozciganego przyjmuje si wg normy elbetowej. W PN-B-3300:2006 podawano dodatkowo: As > 0,4%hc b, b) Gdy pyt oblicza si jako szereg pyt swobodnie podpartych: Przekrj zbrojenia powyej eber, przeciwdziaajcego zarysowaniu, przyjmuje si: - w pytach nie podpartych montaowo: As > 0,4%hc b, - w pytach podpartych montaowo: As > 0,2% hc b. (Alternatywnie mona dokona rozcicia pyty nad podpor Pr-PN-B-03300). Minimalne szerokoci podparcia blachy i pyty na podporach
lbs lbc
lbs lbs
lbs lbc
lbc min. szeroko cakowita oparcia lbs min. szeroko oparcia blachy przy oparciu na stali lub elbecie: lbs 50 mm lbc 75 mm przy oparciu na innych materiaach: lbs 70 mm lbc 100 mm
33
Przykady realizacji podparcia
Zabezpieczenie obrzey przed wyciekniciem betonu - za pomoc obrbek lub uszczelek bdcych elementami oferowanych systemw stropowych W przypadku murowania cian nad stropami opartymi na cianach niszej kondygnacji/na belce producent moe zaleci wypenienie betonem przestrzeni pod fadami. Rysunki: Sok,Byrdy
Przykady realizacji podparcia c.d.
Rysunki: Hoesch
Rysunki: A. Byrdy
34
Przykady realizacji podparcia c.d.
Zakres stosowania Eurokodu 4 i PN-B-03300:2006 przy obliczania pyt zespolonych: Wytyczne obliczania obejmuj sytuacje, gdy: obcienia s przewaajco statyczne, blachy s wykonane z wsko rozstawionymi rodnikami (br/bs 0,6),
pyty s rozpite jednokierunkowo (brak wytycznych dla ewentualnego zastosowania pyty pracujcej dwukierunkowo). obcie wielokrotnie zmiennych i udarowych pod warunkiem odpowiedniego zaprojektowania zespolenia, aby nie ulegao ono osabieniu w czasie eksploatacji, w przypadku obcie sejsmicznych pod warunkiem zastosowania odpowiedniej metody projektowania dla danych warunkw sejsmicznych.
Jednoczenie wg EC4 nie wyklucza si stosowania pyt w przypadku: -
W EC4 nie podano dalszych informacji na ten temat.

Wykorzystanie poszycia z blachy jako elementu stajcego patrz EN 1993-1-3/10
Obliczanie: a) W fazie montau blacha suy wwczas jako szalunek i pomost roboczy, b) W fazie eksploatacji (zespolenia) blacha pracuje jako zbrojenie dolne pyty. W fazie eksploatacji naley sprawdzi nono na cinanie i zginanie pyty oraz nono ze wzgldu na moliwo rozwarstwienia. Sprawdzane przekroje pokazano na rysunku:
I II I III III II
Sprawdzane przekroje w pycie zespolonej w fazie eksploatacji: 35
Rozwarstwienie (w przekroju II-II )
Nono pyt zespolonych na rozwarstwienie mona okrela metod m k lub metod czciowego zespolenia:
- metoda m k przeznaczona do pyt z zespoleniem mechanicznym lub ciernym na caej dugoci elementu, bez moliwoci uwzgldnienia wpywu dodatkowego zbrojenia pyty oraz zakotwienia kocw eber. Wspczynniki m oraz k uzyskuje si z bada przeprowadzonych zgodnie z procedur normow, - metoda czciowego zespolenia podstaw oblicze w tej metodzie jest wytrzymao na cinanie uRd na styku stali i betonu, odniesiona do paszczyzny poziomej. Metod t mona stosowa wycznie do pyt zachowujcych si w sposb cigliwy. Mona j wykorzysta do oceny udziau zakotwie skrajnych oraz zbrojenia dodatkowego w przenoszeniu siy rozwarstwiajcej pod warunkiem jej dowiadczalnego uzasadnienia.
Wartoci wspczynnikw m i k lub naprenia uRd s podawane w atestach/aprobatach.

Sprawdzenie nonoci na zginanie w przekroju (w przekroju I-I )
36
37
38
5. Wyznaczanie si wewntrznych 5.1. Wpywy reologiczne. A. Pezanie betonu Pezanie uwzgldnia si poprzez zastosowanie odpowiednio dobranego stosunku moduw (patrz okrelanie sztywnoci przekrojw belek i supw). B. Skurcz Skurcz powoduje powstanie dodatkowych napre wewntrznych i ugi. Na szkicu poniej pokazano odksztacenia Gcs skurczu swobodnego pyty, Ga rzeczywistego skurczu w rodku jej wysokoci oraz Gbr - warto powstrzymywanych odksztace skurczowych (wydue betonu).
G G G
Wpyw skurczu betonu na odksztacenia przekroju belek
Rozkad odksztace skurczowych [14]

Wpyw skurczu w elementach klasy 1 i 2 mona pomija w SGN, a take wtedy, gdy nie zachodzi zwichrzenie (p. 5.4.2.2(7)). W razie potrzeby uwzgldniania wpyww skurczu, mona posuy si prost metod podan w PN-86/B-03301.
39
5.2. Etapowo wznoszenia konstrukcji
Generalnie, jeeli nono elementw skadowych jest obliczana metod spryst lub sprysto plastyczn, to zachodzi potrzeba uwzgldnienia historii obcienia. W przypadku elementw klas 1 i 2, moe nastpi na tyle skuteczne plastyczne wyrwnanie napre, ze historia obcienia nie wpynie istotnie na nono elementu.
Rys. Wyobraenie cieek rwnowagi statycznej dla elementw rnych klas. W przypadku konstrukcji nie w peni podpartej montaowo zachodzi potrzeba obliczenia si wewntrznych na etapie wznoszenia i na etapie uytkowania. W przypadku znacznej zmiany sztywnoci przekroju prta i jego wzw (np. wze przegubowy przed zespoleniem staje si wzem podatnym po zespoleniu), moe zaj potrzeba obliczenia si wewntrznych np. w dwch modelach komputerowych.
5.3. Rodzaje stosowanej analizy
Analiz spryst mona stosowa do ustalania si wewntrznych w kadym przypadku, za analiz plastyczn po spenieniu wymaga dotyczcych klasy przekrojw i zdolnoci wzw do obrotu. Liniowa bez rys Globalna analiza sprysta Liniowa z rysami Z uwzgldnieniem nieliniowych skutkw, np. zarysowanie, pezanie Uwzgldnienie efektw jw. oraz wpywu zarysowania Z uwzgldnieniem efektw jak wyej oraz: Nieliniowa - efektw II rzdu i imperfekcji (w ukadach wraliwych a efekty II rzdu), - podatnoci pocze (wzy podatne i polizgi w styku) Globalna analiza plastyczna
5.3.1. Przekroje belek przyjmowane w obliczeniach statycznych
SGN i SGU
SGN
W przypadku, gdy nono lub sztywno obrotowa wza ma wpyw na rozkad momentw, naley to uwzgldni przy okrelaniu Le i beff. Analiza sprysta bez rys: Mona stosowa sta na dugoci szeroko efektywn beff,I w przle i beff,II w przypadku wspornika (w PN-B-3300:2006 uszczegowiono, e mona przyjmowa sta sztywno EJI na dugoci przsa),
40
W literaturze podaje si zastpcz sztywno przekroju w analizie belek, dziki czemu mona uwzgldni w prosty sposb zmienn na dugoci sztywno gitn belki: ( E a I ac ) zast = 0,4( E a I ac ) podp + 0,6( E a I ac ) prz . W przypadku sprysto - plastycznej analizy ramy z wzami sztywnymi, w innych publikacjach podaje si rwnie warto sztywnoci zastpczej rygla: ( E a I ac ) zast = 0,6( E a I ac ) podp + 0,4( E a I ac ) prz , Indeksy w powyszych wzorach: podp podpora, prz przso. Analiza sprysta z rysami: W obszarach, w ktrych maksymalne naprenie rozcigajce w betonie obliczone w stanie sprystym przekracza 2*fctm, redukuje si sztywno elementu poprzez pominicie betonu w tym obszarze i ponownie oblicza siy wewntrzne (iteracja). Dla uproszczenia, w belkach cigych mona przyj zmniejszon sztywno na 15% dugoci przsa (gdy stosunek rozpitoci przse nie przekracza 0,6).
Rys. Sposb przyjmowania rozkadu sztywnoci belki

5.3.2. Liniowa analiza sprysta z ograniczon redystrybucj:
Siy uzyskane metod spryst jak w punkcie poprzednim mog by redystrybuowane. Redystrybucja jest moliwa, gdy nie nastpi lokalna lub globalna niestateczno (wymg ten dotyczy take analizy plastycznej):
Rys. Wpyw smukoci cianek belki na zdolno do obrotu np. na podporze (za Kucharczukiem)
41
A. Uwaga oglna: Analiza taka jest dopuszczalna pod warunkiem, e w analizowanym ukadzie nie trzeba uwzgldnia efektw II rzdu. Naley uwzgldni niespryste zachowanie si materiaw oraz wszystkie postacie wyboczenia (niestatecznoci). B. Zakres redystrybucji podawany przez EC 4 (patrz tablica na nastpnym przezroczu) obejmuje przypadki, gdy spenione s jednoczenie nastpujce warunki: ukad jest ukadem o wzach nieprzesuwnych, w ktrym obcienia poziome przenoszone s przez stenia:
. rozpatruje si belk cig lub rygle ram poczone sztywno lub przegubowo ze supami, o staej wysokoci konstrukcyjnej wewntrz kadego przsa,
w czciowo obetonowanej belce betonowej okrela si zdolno do obrotu, albo pomija si beton przy obliczaniu nonoci, belka jest zespolona z pyt, nie ma potrzeby uwzgldniania zwichrzenia (warunki pominicia zwichrzenia podano w punkcie 6.4.3 i tablicy 6.1. PN-EN 1994-1-1).
Wartoci graniczne redystrybucji dla belek zespolonych z pyt: Graniczne wartoci redukcji (-) lub Klasa przekroju zwikszenia (+) momentw podporowych poprzecznego w uzyskanych z analizy sprystej (%): Uwagi strefie momentw w stanie w stanie podporowych niezarysowanym zarysowanym 1 -40/+10 -25/+20 2 -30/+10 -15/+20 stal gatunkw nie wyszych ni S355 3* -20 -10 4* -10 -0 1 -30 -15 stale wyszych gatunkw** 2 -30 -15 * W elementach klas 3 i 4 redystrybucji mog podlega tylko momenty dziaajce na element zespolony, czyli pochodzce od obcie przyoonych po zespoleniu. ** Naley pamita o cigliwoci stali por.EC2, kategoria stali B lub C W przypadku elementw bez pyty stosuje si bardziej restrykcyjne ograniczenia spord podanych w EC2 i EC3.
5.3.3. Sprysta analiza nieliniowa
Stosuje si j w przypadku np. koniecznoci uwzgldniania wystpowania efektw II rzdu lub wzw podatnych.
42
6. Supy zespolone i ramy zespolone oraz elementy rurobetonowe 6.1. Elementy rurobetonowe i supy z tych elementw
Najczciej o przekroju okrgym lub kwadratowym, mog rwnie wystpowa inne przekroje:
Przekroje supw
Elementy ukw i przekrj supa dwustopniowego [9]
Zastosowania elementw rurobetonowych inne ni supy: rurowe uki, ciskane prty kratownic, jako elementy skadowe wikszych elementw nonych w budownictwie mostowym, wypenianie wzw kratownic w obszarze wzw betonem ekspansywnym, szalunki tracone np. w budownictwie wodnym.
Elementy rurobetonowe o przekroju bisymetrycznym najlepiej nadaj si na elementy, w ktrych dominuje osiowe ciskanie. Z tego powodu, supy takie sprawdzi si mog najlepiej w ukadach stonych.
Zalety elementw rurobetonowych: zwikszenie nonoci elementw przy zachowaniu powierzchni przekroju zyskuje si na przestrzeni (Uwaga: uzyskuje si to gwnie dziki zwikszeniu iloci materiau, pod wzgldem statycznym materia jest rozoony mniej korzystnie ni w elemencie stalowym), zwikszenie odpornoci ogniowej dziki odpowiednio otulonym prtom zbrojenia oraz zwikszeniu pojemnoci cieplnej.
Przykadowe rozkady temperatur w funkcji czasu w supach o rnych rednicach (w warunkach poaru) cytat Brdki za literatur zagraniczn 43
Wady: dua masa w porwnaniu do konstrukcji stalowych (gdy element jest stosowany jako prefabrykat), kopotliwe poczenia elementw na dugoci oraz przekazywanie obcie z innych elementw (problem z zapewnieniem przekazywania siy przez cay przekrj, co moe wpyn na nono elementw), wszelkie wady konstrukcji z rur.
Przykady stykw (narysowano wg [9)]

Konstruowanie trzonu: - dobr rednic: ze wzgldw technologicznych podobne jak w supach elbetowych (w przypadku innych elementw wg literatury nawet 100 mm, ale podkrela si z jako wypenienia), - grubo cianki rury: dobr wg tablicy normowej (uniknicie lokalnej niestatecznoci cianki, w normie podano model obliczeniowy dla elementw niepodatnych na wystpienie lokalnej niestatecznoci), - powierzchnia stali przewidzianej do zespolenia z betonem nie malowana, wolna od lunej rdzy, - naley wykona otwory w celu odprowadzenia pary wodnej (po 2 otwory co 5,0 m, powierzchnia czna tych otworw 6 cm2 (nie uzaleniono tego od przekroju supa) - dawniej wymagano dla supw o rednicy D > 400 mm wewntrznego zbrojenia podunego. Jeli zbrojenie jest stosowane, to jego moc powinna si zawiera pomidzy 0,3 a 4,0%. Zbrojenie stosuje si w formie szkieletu (podobnie jak dla pala). Konstruowanie gowic przemylana adaptacja rozwiza stalowych
44
Przekazywanie obcienia z belek odbywa si poprzez tarcie, lub przez docisk elementu do betonu. Wytrzymaoci na cinanie pomidzy betonem a ciank supa podano w tablicy normowej (6.6. w PN-EN1994-1-1). Uwzgldnia si odcinek przekazywania obcienia nie duszy ni 2d (2 rednice) i 1/3 wysokoci supa.
Przenoszenie obcie przez tarcie i docisk (L wysoko kondygnacji)

6.2. Supy obetonowane
Wymagania konstrukcyjne: podano na rysunku:
Sposoby przekazywania obcie: Jeeli nie wystarcza tarcie, mona stosowa sworznie przyspawane do rodnika:
Sworznie suce przekazaniu obcie ze stali na beton Ze wzgldu na wystpowanie si poprzecznych zwizanych ze zginaniem supa, stosuje si powizanie wypenienia rodnikw z belk stalow. Poczenie beton rodnik naley obliczy na si rozwarstwiajc: Si poprzeczn mona rozdzieli na cz betonow i stalow wedug stosunkw ich sztywnoci na zginanie. Sprawdzanie nonoci analogicznie jak w belkach z obetonowanym rodnikiem, cz betonowa sprawdzana jest na cinanie zgodnie z norm elbetow.
45
Norma nie podaje metody obliczania tej siy. Dla obcienia prostopadego do rodnika mona np. zastosowa wzr urawskiego: T= Vy S y Jz = V y eAc / 2 Jz
W przypadku zginania w paszczynie rodnika, sia rozwarstwiajca zaley od wysokoci strefy niezarysowanej. Mona np. zaadaptowa propozycj Kucharczuka dotyczca belek obetonowanych [6]. Si poprzeczn mona rozdzieli na cz betonow i stalow wedug stosunkw ich sztywnoci na zginanie. Sprawdzanie nonoci wypenienia analogicznie jak w belkach z obetonowanym rodnikiem, cz betonowa sprawdzana jest na cinanie zgodnie z norm elbetow.
6.3. Nono przekrojw supw zespolonych na zginanie i ciskanie 6.3.1. Zakres stosowania metod oblicze podanych w normach
Poczwszy od PN-91/B-03302: metody obliczania podane w normie s wane, gdy wskanik udziau stali w nonoci cakowitej spenia nastpujcy warunek: 0,2 = Aa f y N pl , Rd 0,9 ,
w ktrym: Aa i fy pole przekroju stali i jej granica plastycznoci, Npl,Rd nono caego przekroju na osiowe ciskanie.
A. Metoda oglna
Stosuje si nastpujce zaoenia: siy wewntrzne okrela si na podstawie analizy sprysto plastycznej, uwzgldnia si przy tym efekty II rzdu, wpywy imperfekcji geometrycznych, zakada si pen wspprac czci stalowej i betonowej, przyjmuje si zaoenie o paskich przekrojach (wg bada jest ono prawdziwe), pomija si wytrzymao betonu na rozciganie, uwzgldnia si wpywy reologiczne, uwzgldnia si wpyw imperfekcji materiaowych i napre wasnych, uwzgldnia si miejscow utrat statecznoci.
Obliczenia wg metody oglnej wymagaj w zasadzie stworzenia programu, ktry by dokonywa stosownych iteracji, przy zaoeniu odksztace granicznych i warunkw rwnowagi.
46
B. Metoda uproszczona
Metoda ta nadaje si do wikszoci stosowanych supw. Stosuje si nastpujce zaoenia: smuko wzgldna: = N pl , Rk N cr 2,0 ,
zbrojenie podune uwzgldniane w obliczeniach nie wicej ni 6%, elementy s elementami o przekrojach bisymetrycznych, otulina uwzgldniana w obliczeniach: max cz = 0,3 h, max cy = 0,4 b, stosunek bokw elementu zawiera si w zakresie hc/bc = 0,2 do 5,0. elementy s niewraliwe na niestateczno lokaln (musz spenia warunki wg tabl. 6.3 PN-EN 1994-1-1)
W dalszym cigu cytowane bd ju tylko zalecenia metody uproszczonej.

6.3.2. Efekt wzmocnienia betonu w elemencie z rury okrgej (kolistej)
W przypadku elementu z rury okrgej, mona uzyska wzrost nonoci przekroju wikszy, ni by to wynikao z prostego zsumowania nonoci stali i betonu: na skutek ograniczenia odksztace betonu przez paszcz rury, paszcz i beton pracuj w wieloosiowym stanie naprenia, boczny docisk powoduje zwikszenie wytrzymaoci betonu na ciskanie, rozciganie radialne zwiksza naprenie zastpcze w paszczu, lecz poprawia jego stateczno.
Rys. Wzmocnienie betonu na skutek ograniczenia odksztace (Furtak) Powysze efekty ulegaj redukcji wraz ze wzrostem smukoci i mimorodu. Zwikszenie nonoci przekroju na skutek wzajemnej interakcji stali i betonu wolno uwzgldnia w elementach o smukoci wzgldnej 0,5 (przy tej smukoci supa zespolonego nie ma obowizku sprawdzania wyboczenia) i mimorodzie e/d < 1/10. Uwzgldnienie tego efektu w PN-EN 1994-1-1 ma miejsce we wzorach od 6.33 do 6.37. 47
6.3.3. Nono supw zespolonych na ciskanie
Nono przekroju na ciskanie wg metody uproszczonej (pomijajc poprzedni podpunkt) wyraa si wzorami: dla elementw obetonowanych: N pl , Rd = Af y + 0,85 Ac f cd + As f sd , dla elementw rurobetonowych N pl , Rd = Af y + 1,00 Ac f cd + As f sd ,
gdzie Aa, Ac, As pola przekroju ksztatownika, betonu i stali zbrojeniowej, za fy, fcd, fsd odpowiednio wytrzymaoci (obliczeniowe granice plastycznoci) materiaw. Warunek nonoci ma posta:
N Ed 1,0 , N pl , Rd
gdzie jest wspczynnikiem wyboczeniowym, uzalenionym od smukoci wzgldnej:
N pl , Rk N cr
0,5 .
Wspczynnik wyboczeniowy oblicza si przy zastosowaniu krzywej wyboczeniowej dobranej wg tablicy 6.5 PN-EN 1994-1-1, za pomoc wzoru z PN-EN 1993-1-1 (w PN-B-03300:2006 wzr ten by podany bezporednio). Si krytyczn jak dla supa dwuprzegubowego oblicza si przy zaoeniu sztywnoci przekroju: ( EJ ) eff = E a J a + E s J s + 0,6 Ec I c . Efekty obcienia dugotrwaego (pezanie) mona uwzgldni, stosujc skorygowan warto moduu odksztacenia betonu:
E c ,eff = E c 1 1 ( N G , Ed / N Ed ) t
gdzie: NG,Ed staa cz siy, t wspczynnik pezania betonu. Gdy 0,5 , wspczynnik wyboczeniowy mona przyj rwny 1.
6.3.4. Nono przekrojw supw zespolonych na ciskanie ze zginaniem
Nono przekroju supa na zginanie ze ciskaniem wyznacza si, budujc krzyw interakcji. Siy wewntrzne do sprawdzenia nonoci przy tej metodzie s siami II rzdu, gdy nie wprowadza si wspczynnika wyboczeniowego.
Rys. Wielobok interakcji
48
punkt A odpowiada czystemu ciskaniu: Npl,Rd = Aafyd + Asfsd + Acfcd, punkt B odpowiada czystemu zginaniu: Mpl,Rd = Mmax,Rd Mn,Rd punkt C osiga si taka sam nono na zginanie co w punkcie B, przy dziaaniu siy osiowej rwnej nonoci betonowej czci przekroju: Npm,Rd = Acfcd, punkt D przekrj osiga maksymaln nono na zginanie przy sile rwnej poowie nonoci przekroju betonowego: Mmax,Rd = Wpafyd + Wpsfsd + 0, 5Wpcfcd,
Mn,Rd = Wpanfyd + Wpsnfsd + 0,5Wpncfcd jest to nono rodkowej czci przekroju o wysokoci 2hn, = 0,85 dla supw obetonowanych i 1,00 dla supw rurobetonowych. Na podstawie wykresu interakcji i okrelonych si wewntrznych, sprawdza si warunek: M Ed M Ed = m , M pl , N , Rd d M pl , Rd gdzie m = 0,9 dla stali S235 i S 355, m = 0,8 dla stali S420 i S460 Warto d nie powinna przekracza 1,00, chyba, e moment pochodzi od siy osiowej przyoonej na mimorodzie.
6.4. Wyznaczanie si wewntrznych i sprawdzenie nonoci supw w ramach zespolonych 6.4.1. Sztywnoci przekrojw przyjmowanych do oblicze
A. Sztywno belek jak podano wczeniej. B. Sztywno przekrojw supw okrela si wg wzoru: ( EJ ) eff = 0,9( E a J a + E s J s + 0,5Ec I c ) , przy czym efekty obcienia dugotrwaego okrela si tak samo jak w przypadku okrelania sztywnoci do obliczenia siy krytycznej.
6.4.2. Imperfekcje i efekty II rzdu w ukadach ramowych Imperfekcje Podobnie jak w konstrukcjach stalowych, przewidziano stosowanie zastpczych imperfekcji geometrycznych, zastpujcych rne imperfekcje rzeczywiste.
Postacie imperfekcji przechyowych przyjmuje si zgodnie z moliwymi postaciami niestatecznoci ukadu (wyboczenie w jedn, w drug stron, skrcenie ukadu por. punkt 5.3.2. PN-EN 1993-1-1). Imperfekcje te mona zamieni na siy zastpcze:
Rys. Imperfekcje i siy zastpcze wg PN-EN 1993-1-1
49
Wartoci imperfekcji przechyowych (globalnych) oraz imperfekcji elementw (ukowych) naley przyj wg normy stalowej. Wartoci imperfekcji elementw (wstpnych imperfekcji ukowych) dla supw zespolonych podano w PN-EN 1994-1-1 w tablicy 6.5).
Efekty II rzdu Zwikszenie si wewntrznych na skutek efektw drugiego rzdu powinno by uwzgldniane,
W przypadku koniecznoci obliczenia si wewntrznych metodami II rzdu, mona stosowa wszelkie uproszczenia normy stalowej. Obecnie standardowo uywane programy komputerowe umoliwiaj wykonanie takich oblicze.
Moliwoci sprawdzenia statecznoci supa w analizie ram zespolonych wg EC3 i EC4: A. Gdy supy s stalowe:
poprzez bezporednie wprowadzenie imperfekcji przechyowych oraz imperfekcji ukowych elementw do modelu obliczeniowego, i sprawdzenie przekroju bez uwzgldniania wspczynnikw wyboczeniowych (zbyt uciliwe), poprzez zastpienie imperfekcji przechyowych i ukowych zastpczymi obcieniami poziomymi, i sprawdzenie supa bez uwzgldniania wspczynnikw wyboczeniowych (zbyt uciliwe), poprzez zastpienie imperfekcji przechyowych siami zastpczymi i indywidualne sprawdzenie elementw poprzez wspczynniki wyboczeniowe przy dugoci wyboczeniowej rwnej dugoci supa (co odpowiada metodzie podawanej przez PN-90/B03200 dla ukadw wraliwych na efekty II rzdu), gdy sprawdzenie statecznoci ramy sprowadza si do kryterium statecznoci supa, do sprawdzenia przyjmuje si siy I rzdu z pominiciem imperfekcji, za dugoci wyboczeniowe jak dla globalnej postaci wyboczenia (sposb tradycyjny).
B. Jeeli supy s zespolone stalowo betonowe:
poprzez obliczenie si wewntrznych z bezporednim uwzgldnieniem wszystkich imperfekcji globalnych i lokalnych (lub zastpczych ukadw si) i nastpnie sprawdzenie nonoci przekroju supa (metoda oglna, uciliwa),
Rys. Uwzgldnianie imperfekcji w obliczeniach sposb oglny obliczenie si wewntrznych, (z uwzgldnieniem efektw II rzdu i imperfekcji jeli ukad jest przechyowy), a nastpnie uwzgldnienie w analizie wydzielonego elementu wpywu jego lokalnej imperfekcji (patrz rysunek w p. 4.4.3) w przypadku supa osiowo ciskanego poprzez uwzgldnienie siy osiowej z analizy II rzdu i wykorzystanie krzywej wyboczeniowej, przy smukoci okrelonej jak dla elementu dwuprzegubowego. 50
W ramach ze supami zespolonymi mimorodowo ciskanymi obliczanymi wg Eurokodu 4 naley okrela siy wewntrzne z uwzgldnieniem si od obu rodzajw imperfekcji. Wynika to z przyjtego sposobu sprawdzania nonoci takich supw, sprowadzonego do sprawdzenia nonoci przekroju o najniekorzystniejszym ukadzie sia osiowa - moment. 6.4.3. Obliczanie si wewntrznych w supie zespolonym i sprawdzenie jego nonoci przypadek poredni
W przypadku, w ktrym nie uwzgldnia si bezporednio wszystkich imperfekcji globalnych (przechyowych) i lokalnych (elementowych), dla supw obliczanych metod uproszczon, mona przyj nastpujcy sposb postpowania: a) Obliczenie si wewntrznych wg teorii I lub II rzdu, z uwzgldnieniem imperfekcji globalnych, np. poprzez przyoenie zastpczych si poziomych, b) Obliczenie momentu zginajcego I rzdu wywoanego imperfekcj lokaln (wstpnym wygiciem eo,d) lub obcieniem bocznym supa, c) Uwzgldnienie lokalnych efektw II rzdu na dugoci supa. Mona tego dokona poprzez pomnoenie momentw uzyskanych wg a) i b) przez wspczynnik k:
k=
1 N Ed / N cr ,eff
Zwikszenie momentw uzyskanych z analizy I lub II rzdu: ' M ED = k M ED Ncr,eff si krytyczna przy dugoci wyboczeniowej rwnej dugoci supa i sztywnoci gitnej jak przyjto w statyce (por. p. 6.3.1) Ilustracja sensu wspczynnika k Wg PN-B-03300:2006, w przypadku jednoczesnego wystpowania momentw wzowych i obcie bocznych, naleao przyj = 1. d) sprawdzenie nonoci supa na maksymalne wykorzystaniem krzywej interakcji i warunku: M Ed M Ed = m . M pl , N , Rd d M pl , Rd Ilustracj moliwego toku postpowania przedstawiono na rysunku:
51
Rys. Ilustracja do oblicze supa zespolonego ( opisu w tekcie) Literatura:

Normy: 1. PN-B-03300:2006 +Ap1: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. 2. PN-EN 1994-1-1:2008: Projektowanie zespolonych konstrukcji stalowo-betonowych. Cz 1-1: Reguy oglne i reguy dla budynkw. 3. PN-82/B-03300: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. Belki zespolone krpe. 4. PN-86/B-03301: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. Belki zespolone smuke. 5. PN-91/B-03302: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. Supy zespolone. Podrczniki 6. Kucharczuk W.: Belki zespolone stalowo-betonowe w konstrukcjach budowlanych. Wydawnictwo Politechniki Czstochowskiej, Czstochowa 2001. 7. Kucharczuk W., Labocha S.: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe budynkw. Arkady, Warszawa 2007. 8. Furtak K.: Mosty zespolone. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Krakw 1999. 9. Kikin A.I., Sanarowskij R.S., Trul W.A.: Konstrukcii iz stalnych trub, zapoliennych betonom. Strojizdat, Moskwa 1974. 10. Grabiec K.: Projektowanie przekrojw w konstrukcjach z betonu. Arkady, Warszawa 1995. Inne publikacje 11. Byrdy A: Obliczanie i wykonywanie stropw betonowanych na blachach fadowych. Inynieria i Budownictwo, nr 2/2002, s. 73-76. 12. Byrdy A: Monta blach profilowanych Florstrop T59Z penicych funkcj zbrojenia i szalunku traconego w zespoleniu z betonem, PHS, 2003. 13. Gremza G, Zamorowski W.: Rozwizania cznikw w belkach zespolonych stalowo betonowych. Przegld Budowlany, 07/08 2004, str. 26-31. 14. Zamorowski W., Gremza G.: Badania wpywu skurczu betonu na ugicia i odksztacenia belek zespolonych stalowo betonowych, Przegld Budowlany, luty 2006, str. 18-22.
52
15. Furtak K.: Ocena wpywu polizgu oraz niepenej wsppracy pyty elbetowej z dwigarem stalowym na ugicia belek zespolonych. Inynieria i Budownictwo, 3/99, str. 152-154. 16. Kalfas Ch., Pavlidis P., Tzourmakliotou D.: Formation of steel-concrete composite beams. IX Conference on Metal Structures, Krakw, Poland, 1995. 17. Kowal Z.: O stalowo-betonowych konstrukcjach zespolonych w wietle teorii i praktyki. Inynieria i Budownictwo, nr 12/2000, s. 670 673 18. Koenig G., Faust T.: Konstruktiver Leichbeton im Verbundbau. Stahlbau, Heft 7, 2000 19. Joachim Lindner, Nikos Budassis: Biegedrillknicken von kammerbetonierten Verbundtraegern ohne Betongurt. Stahlbau, Heft 2/2001,str. 126-133 20. Mackey S., Kat Cheong Wong F.: The Effective Width of a Composite Tee-Beam Flange. The Structural Engineer, September 1961, str. 277-285. 21. Breuniger U., Kuhlmann U.: Tragverhalten und Tragfaehigkeit liegender Kopfbolzenduebel unter Langsschubbeanspruchung. Stahlbau 70 (2001), Heft 11, s. 835 - 844. 22. Sok L., A., Sok L.: Kryteria optymalizacji pyt zespolonych stalowo-betonowych ma przykadzie blachy Cofraplus 60. 23. Wilczyski R.: Nono graniczna belek zespolonych stalowo-betonowych. Wyuniki bada i uzasadnienie postanowie PN-82/B-03300. Inynieria i Budownictwo, nr 9/1984, str. 325329. 24. Brdka J.: Konstrukcje z rur wypenione betonem. Konstrukcje Stalowe, czerwiec 1999, str. 41-42. 25. Hegger J., Sedlacek G., Doeinghaus P., Trumpf H.: Untersuchungen zur Duktilitaet der Verbundmuettel bei Anwendung von hochfestem Stahl und hochfestem Beton. Stahlbau 70 (2001), Heft 7, s. 436 - 446. 26. Rado M., Jarek B.: Wpyw rodzaj acznikw na ugiecia belek zespolonych. VI KN Konstrukcje Zespolone, Zielona Gra 2002. Ponadto wykorzystano czasopisma polskie i zagraniczne wymienione w [12] oraz aprobaty techniczne i materiay producentw.
53

Konstrukcje Zespolone Stalowo-Betonowe. Materiały Z Wystąpienia Dla PZiTB - Gremza

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Konstrukcje Zespolone Stalowo-Betonowe. Materiały Z Wystąpienia Dla PZiTB - Gremza

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Seminarium PZITB Gliwice, 4 listopada 2010

Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe

Grzegorz Gremza Katedra Konstrukcji Budowlanych Politechnika lska

Belki zespolone krpe Belki zespolone smuke Supy zespolone

Nowo wprowadzone do zapisw normowych

d) Supy zespolone obetonowane

Element dwupaszczowy (np. silosu)

Przekrycie strukturalne (np. dach kocioa, parking nad dworcem kolejowym)

Wzmocnienie stropw - strop PKZ

Cienkocienny element wypeniony betonem

Wymiary pyty, bdcej czci belki zespolonej

d / t w 124 0,8 bc / b 1,0

Na podstawie literatury zagranicznej, Kucharczuk podaje parametr cigliwoci:

gdzie n stosunek moduu stali do moduu betonu.

Przykadowe wykresy dla IPE i HEB (o pozioma - , o pionowa wspczynnik efektywnoci[16]

2.4.3. Klasyfikacja przekrojw belek zespolonych

PN-B-03300:2006 Wszystkie klasy 1i2

PN-EN 1994-1-1 3i4 1i2

Rozkad odksztace pod od obcienia zewntrznego uzyskany w badaniu (badania wasne) 13

Obliczenie naprenia na krawdzi dolnej belki stalowej:

Obliczenie naprenia na krawdzi grnej pyty elbetowej:

Znalezienie pooenia rodka cikoci: (1 / n) Ac ac = Aa aa ac = nAa a, nAa + Ac aa = Ac a; nAa + Ac

Moment bezwadnoci przekroju:

x = Aa f y / 0,85 f cd beff Mpl,Rd = fyAa (dc-0,5xc) o obojtna znajduje si w rodniku,

Dla przekroju podporowego przyjmuje si schemat:

w ktrym e pl = 2 f y t w hw / 2 2 f y t w + (b f t w ) f c , = (1 0,63e pl /(b f t w )) / 3 .

2.5. Ugicia belek

3. czniki 3.1. Obcienia dziaajce na czniki

czniki sztywne wg PN-82/B-03300

Inne czniki (w ramce rnie traktowane)

Nono cznika blokowego ze wzgldu na nono betonu:

= A f 2 / A f 1 2,0 (w betonie lekkim)

Elementy stalowe cznika wraz ze spoinami projektuje si na si rwn 1,2 PRd:

3.2.2. czniki kotwowe i ptlowe

czniki blokowe w poczeniu z ptlami lub cznikami kotwowymi

Wzory interakcyjne (wzory wg PN-B-03300:2006):

PRd = PRd ,blok + 0,5 PRd ,kotwa

PRd = PRd ,blok + 0,7 PRd , petla

3.2.3. czniki sworzniowe (np. bolce Nelsona)

Wymagane proporcje sworznia i fragment belki

Wzr na nono sworznia mocowanego bezporednio do belki:

PRd = 0,29d 2 f ck Ecm / V 0,8 f u d 2 / 4 / V

czniki sworzniowe nono z bada a warto charakterystyczna nonoci (Koenig, Faust)

Poziome uoenie cznika sworzniowego w stropie tradycyjnym i zintegrowanym

czniki listwowe spawane do grnego pasa belki stalowej

czniki listwowe uksztatowane w belkach stalowych bez pasa grnego

C. Zapfe, Zapfe, I. Hangerig (Beton und Stahlbetonbau) Stahlbetonbau)

F. A. Zahn., Zahn., W. Francke (Beton und Stahlbetonbau) Stahlbetonbau)

3.2.5. czniki cige, wchodzce w skad wsppracujcego przekroju stalowego

Rozwizanie z dospawan powk dwuteownika, opatentowane przez W. Kucharczuka

Kratownica zespolona systemu Hambro (rysunek zaczerpnity z publikacji W. Kucharczuka)

3.2.6. Inne rozwizania

3.3. Badania cznikw, podzia na czniki cigliwe i niecigliwe

Badania cznikw schemat:

Rysunek z bada K. Furtaka i wsppracownikw

Wykres sia polizg (beton lekki)

3.4. Podatno poczenia a polizgi w styku i ugicia

Przykad rozkadu wartoci polizgw pomidzy belk stalow a pyt:

3.6. Zbrojenie poprzeczne towarzyszce cznikom

Sposoby zapewnienia zespolenia pomidzy blach na pyt:

Sposoby zapewnienia zespolenia - przykady rozwiza:

Zespolenie mechaniczne + zakotwienia skrajne (Novotec)

Zespolenie cierne + zakotwienie za pomoc sworzni (Estel - Verbunddecke)