Ks.

Czesaw Andrzej Klimuszko

ZIOOLECZNICTWO
Cz III

wydane przez

Powrt do Natury
Katolickie publikacje
80-345 Gdask-Oliwa ul. Pomorska 86/d tel/fax. (058) 556-33-32

SPIS TEMATW:
Szukajmy szczcia w przyrodzie.........................................................................................s. 5 Co wybra: leki rolinne czy chemiczne?......................................................................................s. 7 Zasadniczy warunek zioolecznictwa..............................................................................................s. 9 Racjonalne stosowanie zi..............................................................................................................s.10 Przygotowanie odwaru z zi............................................................................................................s.11 Legenda i prawda o niektrych zioach.........................................................................................s.12 Choroby oskrzelowo-pucne............................................................................................................s.13 Skady mieszanek zioowych...........................................................................................................s.15 Grulica puc Tuberclosis pulmonum...............................................................................................s.15 Odpowiedniki aciskie.....................................................................................................s.15 Krwotoki pucne Pnumohaem Orphagiae......................................................................................s.15 Grulica odporna na antybiotyki......................................................................................................s.16 Rozedma puc i nieyt oskrzeli Emphysema Pulmonum Bronchitis............................s.16 Krztusiec (koklusz) Pertusis..................................................................................................................s.16 Gorczka i grypa................................................................................................................................s.17 Dychawica oskrzelowa Asthma brionchiale...................................................................................s.17 Pylica puc Pneumoconiosis..............................................................................................................s.17 Ukad krenia....................................................................................................................................s.17 Osabienie minia sercowego Asthenia Circulatoria...................................................................s.18 Niewydolno wiecowa Dusznica bolesna Inssuficientia Coronaria Angina pectoris......s.18 Nadcinienie ttnicze Morbus Hybertonicus Hypertenisio Vascularis..........................................s.18 Podcinienie ttnicze Hypotensio Artelialis.....................................................................................s.19 Stwardnienie ttnic Arterioscleriosclarosis......................................................................................s.20 Zapalenie zakrzepowe y Thromboangitis obliterans...................................................................s.20 ylaki goleni Varcies...........................................................................................................................s.20 Zapalenie minia sercowego Myocarditis.....................................................................................s.21 Guzy odbytnicze (guzy krwawnicze) Haemorrhoides....................................................................s.21 Dychawica sercowa Asthma cardiale............................................................................................s.22 Nerwica serca Neurosis cardiale......................................................................................................s.22 Uzupenienia praktyczne...................................................................................................................s.23 Choroby krwi Naprawa szkd po antybiotykach...........................................................................s.23 Anemia zoliwa Anaemia perniciosa..............................................................................................s.24 Biaaczka Leucemia...........................................................................................................................s.24 Ziarnica zoliwa Lymphobranulomatosis maligna.........................................................................s.25 Blednica Chlorosis...............................................................................................................................s.25 Czerwienica Polycythaemia.............................................................................................................s.25 Agronulocytoza Agronulocytosis......................................................................................................s.26 Plamica Purpura..................................................................................................................................s.26 Krwawiczka Haemofilia....................................................................................................................s.27 Zachwianie czynnoci ledziony........................................................................................................s.27 Brak witamin Avitaminosa..................................................................................................................s.27 Zaburzenia w przemianie materii......................................................................................................s.28 Cukrzyca Diabetis mellitus.................................................................................................................s.29 Otyo Adipositas..............................................................................................................................s.29 Wychudzenie Emaciatio....................................................................................................................s.30 Nadczynno tarczycy Hyperthyreoidismus....................................................................................s.30 Wole zwyke (obojtne) Struma simplex (neutralis).......................................................................s.31 Przerost gruczou krokowego Hypertropia prostatae.....................................................................s.31 Migrena Hemicrania...........................................................................................................................s.31 Pokrzywka Uticaria..............................................................................................................................s.32 Pokrzywka powstaa na tle zaburzenia miesiczkowania.............................................................s.32

Choroby wtroby i drg ciowych................................................................................................s.32 Ostre zapalenie wtroby Hepatitis acuta........................................................................................s.32 Marsko wtroby Cirrhosis hepatis..................................................................................................s.33 Kamica ciowa Cholelithiasis.........................................................................................................s.33 Choroby przewodu pokarmowego..................................................................................................s.33 Niedokwano odka....................................................................................................................s.34 Nadkwasota odka Hyperaciditas gastrica.................................................................................s.34 Chroniczne zapalenie odka Gastritis chronica..........................................................................s.34 Wrzd odka Ulcus ventriculis.........................................................................................................s.35 Wrzd dwunastnicy Ulcus duodeni...................................................................................................s.35 Rak odka Carcinoma ventriculi....................................................................................................s.36 Mdoci i wymioty nerwowe Vomitus et nausea.............................................................................s.36 Niestrawno nerwowa Dyspepsia nervosa.....................................................................................s.37 Zwiotczenie odka Atonia ventriculi...............................................................................................s.37 Wzdcie odka Aerogastria............................................................................................................s.37 Rozstrj odka Biegunka diarrhorea............................................................................................s.38 Zaparcie Obstipatio.............................................................................................................................s.38 Ostre zapalenie przeyku Oesophagitis acuta..................................................................................s.39 Zapalenie wrzodziejce jelita grubego Colitis ulcerosa.................................................................s.39 Nieyt jelita grubego............................................................................................................................s.39 Wzdcie jelitowe Bbnica Meteorismus..........................................................................................s.40 Puchlina wodna brzuszna Wodobrzusze ascites............................................................................s.40 Tasiemczyca Taeniasis (Cestodiacis).................................................................................................s.40 Owsica Oxyuriasis..................................................................................................................................s.41 Choroby drg moczowych..................................................................................................................s.41 Ostre zapalenie nerek Nephritis acuta...............................................................................................s.41 Zapalenie kbuszkw nerkowych Glomerulonephritis....................................................................s.42 Zapalenie miedniczek nerkowych Pyleonephritis............................................................................s.42 Kamica nerkowa Nephrolithiasis..........................................................................................................s.42 Kamica nerkowa szczawianowa Nephrolithiasis oxalica.................................................................s.42 Kamica nerkowa fosforanowa wglanowa Nephrolithiasis phosphorica et carbonica.............s.43 Mocznica Uraemia................................................................................................................................s.43 Zapalenie pcherza moczowego Cystitis..........................................................................................s.43 Nerczyca Nephrosis...............................................................................................................................s.44 Choroby gocowo-reumatyczne......................................................................................................s.44 Rwa kulszowa Ischias.............................................................................................................................s.44 Zapalenie staww Arthritis....................................................................................................................s.45 Reumatyzm Rheumatismus...................................................................................................................s.45 Gociec znieksztacajcy Rheumatismus deformans.......................................................................s.46 Gociec cignisto-miniowy Rheumatismus muscularis................................................................s.46 Gociec przewleky Arthritis rheumatica chronica...........................................................................s.46 Gociec klimakteryjny..................................................................................................... ......................s.47 Choroby uczuleniowe............................................................................................................................s.47 Uczulenia rnorodne............................................................................................................................s.47 Alergiczny nieyt sienny Catarrhus aestivalis......................................................................................s.47 Alergia wypryskowa Egzema alergicum.............................................................................................s.48 Uczulenie migreniczne Allergia migrenica..........................................................................................s.48 Choroby nerwicowe..............................................................................................................................s.48 Padaczka Epilepsia................................................................................................................................s.49 Psychoza rozszczepienna Schizophrenia (z wyjtkiem choroby religijnej)......................................s.49 Stwardnienie rozsiane Schlerosis multiplex..........................................................................................s.50 Udar mzgu Apopleksja cerebri...........................................................................................................s.50

Bezsenno Insomnia.............................................................................................................................s.51 Nerwoble Neuralgiae..........................................................................................................................s.51 Psychonerwica oglna histeria Hysteria..........................................................................................s.51 Wyczerpanie nerwowe-neurastenia Neurasthenia...........................................................................s.52 Mimowolne moczenie nocne Enuresis nocturna...............................................................................s.52 Niemoc pciowa impotencja Impotentia Coeundi......................................................................s.53 wid Pruritus...........................................................................................................................................s.54 Choroby skrne.......................................................................................................................................s.54 uszczyca Psoriasis vulgaris....................................................................................................................s.55 Wyprysk ostry Egzema acutum..............................................................................................................s.55 Wyprysk przewleky Egzema chronicum...............................................................................................s.56 Ra Erysipelas.........................................................................................................................................s.56 Ppasiec Herpes Zoster........................................................................................................................s. 56 Wyysienie plackowate Alopecia Areata............................................................................................s.57 Wyysienie ojowate Alopecia Serborrhoica........................................................................................s.57 Nadmierne pocenie si Hyperhidrosis..................................................................................................s.58 Tocze pospolity Lupus vulgaris Tocze rumieniowaty Lupus Erythematodes................................s.58 Grzybica skry Derna Tomycosis...........................................................................................................s.59 upie ostry Pityriasis Versicolor..............................................................................................................s.59 Pcherzyca pospolita Pemphigus Vulgaris..........................................................................................s.59 Trdzik rowaty Acne Rosacea............................................................................................................s.60 Trdzik pospolity Acne wulgaris..............................................................................................................s.60 Rybia uska pospolita Ichthyosis Vulgaris..............................................................................................s.60 Liszajec zaraliwy Ipetygo Contagiosa..................................................................................................s.61 Liszaj czerwony paski Lichen Ruber Planus...........................................................................................s.61 Piegi Ephelides.........................................................................................................................................s.61 Brodawki Verrucae..................................................................................................................................s.62 Choroby kobiece.....................................................................................................................................s.62 Brak menstruacji Amenorrhoea..............................................................................................................s.62 Miesiczkowanie skpe Oligomenorrhoea..........................................................................................s.63 Nadmierne krwawienie menstruacyjne Hypermonorrhoea...............................................................s.63 Bolesne miesiczkowanie Dysmenorrhoea...........................................................................................s.63 Menstruacja bolesna i skpa Oligodysmenorrhoea............................................................................s.64 Menstruacja bolesna i obfita Hyperdysmenorrhoea...........................................................................s.64 Alergia zwizana z menstruacj.............................................................................................................s.65 Coitus bolesny Dyspareunia....................................................................................................................s.65 Zapalenie pochwy Colpitis......................................................................................................................s.66 Naderka czci pochwowej macicy Erosio Uteri Partis Vaginali.......................................................s.66 Ostre swdzenie warg sromowych i przedsionka pochwy Pruritus Vaginalis Acutus.......................s.67 Zapalenie przydatkw Adnexitis.............................................................................................................s.67 Bezpoodno Sterilitas.............................................................................................................................s.67 Miniaki maciczne Myomata Uteri........................................................................................................s.68.

ZIOOLECZNICTWO
I

Szukajmy szczcia w przyrodzie

Wszystkie ki i pastwiska, wszystkie gry i pagrki s aptekami. (Paracelsus)

Im wiksze mamy osignicia w dziedzinie wiedzy medycznej, tym bardziej si przekonujemy, jaki przed nami jeszcze pozostaje ogrom zagadek nierozwizanych. W wiecie lekarskim wci si powtarza zdanie, e Hipokrates jest ojcem medycyny. Wydaje si jednak, i to mniemanie jest nie tylko mocno przesadzone, ale nawet w wielu umysach ludzkich moe nasun przypuszczenie, e przed nim medycyna i wiedza medyczna nie istniaa. A przecie nikt w to nie wtpi, e historia medycyny pokrywa si cile z dziejami ludzkoci. Z rozwojem cywilizacji wrd dawnych ludw take powstaa nauka i sposoby zwalczania cierpie czowieka. Ju w Asyrii i Babilonii obserwujemy rozkwit sztuki lekarskiej. W Egipcie za nauk medycyny wzniesiono na szczyty. Kapani egipscy, w rkach ktrych prawie wycznie spoczywa monopol wszelkiej wiedzy, sztuk medyczn podnieli do najwyszego poziomu. Wrd licznych metod leczenia znali prawdopodobnie sztuk posugiwania si hipnotyzmem, a ich sztuka balsamowania cia pozostaje jeszcze dla dzisiejszej nauki zagadk. Co wicej - umieli oni drog oblicze znale w piramidach taki punkt, w ktrym tkanki zwierzce i rolinne nie ulegayrozkadowi gnilnemu, co dzisiejsza nauka drog dowiadcze potwierdza. Std wynika jasno, e daleko wczeniej przed Hipokratesem byli wielcy lekarze, ktrych imiona nie s znane, poniewa zaginy w mrokach dziejowych. Staroytni Grecy rozwinli wszechstronnie myl filozoficzn, ale robili rwnie due postpy w medycynie. Rzymianie natomiast przyswajali dla siebie wiedz Egiptu i Grecji, ale jednoczenie poszerzali rwnie sztuk medycyny. Z rzymskich lekarzy i uczonych znamy midzy innymi synnego Galena, yjcego w II wieku n.e. Nadszed niestety wiek V, w ktrym pod ciosami dzikich szczepw azjatyckich ze straszliwym oskotem runo w gruzy Swiatowadne imperium rzymskie, a z nim cay dorobek umysowy minionych wiekw. Upadek Rzymu sta si przeomem historycznym midzy staroytnoci a wiekami redniowiecza. Dzikie hordy germaskie niby szaracza zalay obszar dawnego imperium rzymskiego. W nastpstwie tego wszelkie zdobyczne naukowe dawnych wiekw zostay unicestwione, chocia jednak nie cakowicie. Wnet zaczy powstawa zakony benedyktyskie, ktre krzewiy nauk wrd narodw Europy i to nauk o wielkim zakresie wszechstronnoci, cznie z medycyn. Rwnoczenie nastpuje rozkwit nauki wrd Maurw osiadych w Hiszpanii i w Pnocnej Afryce. Z Hiszpanii praktyczna wiedza mauretaska w duym stopniu wsczaa si w umysy narodw caej Europy. W wieku ^olni sw saw wielkiego lekarza i myliciela syn narodu arabskiego Ibn Sina, znany w Europie pod imieniem Awicenna. Na przeomie redniowiecza i okresu nowoytnego pojawi si fenomenalnie utalentowany lekarz, filozof, chemik i - mona rzec mialo - pierwszy farmaceuta, ktry w preparowaniu lekw poczy zioa z pierwiastkami chemicznymi: na imi mu byo Teofras Paracelsus. I kiedy tak przegldamy dzieje ludzkoci, spostrzegamy ze zdumieniem, e na przestrzeni wielu tysicleci, pomimo twrczego rozwoju myli ludzkiej, pomimo ofiarnej pracy wybitnych uczonych i lekarzy w walce z chorobami ludzkimi, do niedawna stosunkowo tak mao zrobiono. Dowodem na to jest fakt,

e czsto powstaway straszliwe epidemie o szerokim zasigu, zwaszcza dumy, ktra zabijaa setki tysicy mieszkacw Europy. Kroniki podaj, e w XIV wieku jedna czwarta ludnoci Europy pada ofiar tej zarazy. A czowiek wobec tego miertelnego widma sta bezradny i osupiay z przeraenia. Pod wpywem tej masowej tragedii zaczto szuka cudownego wszechleku, zwanego panaceum. Gorczkowo poszukiwano kamienia filozoficznego i pitego ywiou (quinta essentia). Wszelkie jednake w tym kierunku usiowania pozostaway jedynie w sferze zudnych marze. Walka z chorobami zakanymi, gwnie ze mierciononymi epidemiami, musiaa si zakoczy klsk. Nieznane byy cigle rda i przyczynz powstania chorb. Szerzce si zarazy nazywano morowym powietrzem. Nikomu wwczas nawet przez myl nie przemkno, e w powietrzu, w brudnych osiedlach ludzkich, we wntrzach domw, na ludzkiej skrze, we wntrzach ludzkiego organizmu kryje si niesychanie liczebny, niewidzialny wrg, ktry jadem zabija ludzi, czsto w sposb masowy. Tym wrogiem jest bakcyl. Dopiero w drugiej poowie XIX wieku pojawia si niby soce w ponurej pogodzie genialny czlowiek Ludwik Pasteur, ktry odkry nowy wiat bakterii, zarwno dobroczynnych, jak i zabjczych dla czowieka. Tego wanie uczonego o epokowym znaczeniu powinno si nazywa ojcem medycyny, twrc bakteriologii, mikrobiologii i immunologii. Od momentu bowiem wykrycia i poznania sprawcy chorb czowieka medycyna wkroczya na nowe tory. Z pozycji defensywnej przesza do ofensywy uwieczonej wspaniaym zwycistwem. Straszliwe epidemie, takie jak duma, cholera, dur brzuszny, tyfus plamisty przestay nka narody Europy. Zaczynamy ju nawet unieszkodliwia najpotworniejszego wroga ludzkoci, jakim jest trd. Nie tak dawno odkrylimy innego bardzo gronego wroga, trudno zauwaalnego i podstpnego, kryjcego w sobie jeszcze wiele tajemnic, przez nauk nie wyjanionych. Wrogiem tym jest wirus, wystpujcy w wielu gatunkach i odmianach. Jednake i na niego medycyna ma ju dzi bro mniej lub wicej skuteczn. Dla obrony zdrowia i ycia dzisiejszego czowieka medycyna wspczesna dysponuje olbrzymim arsenaem przernych rodkw leczniczych, bakteriobjczych, profilaktycznych, wzmacniajcych, regulatywnych, bodcowych, odywczych. Czy jednak wobec tak wielkich osigni medycyny jestemy zabezpieczeni przed nieszczciem, jakim jest cika choroba i jej nastpstwa? Czy mamy gwarancj przeciw chorobom i czy moemy ju nie obawia si chorb, skoro dziki posiadaniu lekw moemy z kadej prby wyj zwycisko? Niestety. Medycyna w obronie zdrowia ludzkiego wygrywa na wielu polach nawet cikie bitwy, ale nie jest w stanie wygra wojny. Toczy si ta wojna coraz zaarciej, jednake nic nie wskazuje na to, aby miaa si ona zakoczy dla nas zwycisko, przynajmniej w najbliszej przyszoci. Na drodze do cakowitego zwycistwa nauk medycznych pojawi si nieprzekraczalny na razie mur, jakim okazaa si wspczesna samobjcza cywilizacja. Dzisiejszy szaleczy postp techniczny i przemys, elektronika, swoim zasigiem objy prawie cay wiat i zastraszajco szybko codziennie zatruwaj powietrze, wod, gleb osadami trujcymi, gazami spalinowymi i opadami radioaktywnymi i w efekcie masowo i brutalnie niszcz naturalne rodowisko czowieka i ca yw przyrod. Jak w takim skaonym rodowisku moe by zdrowy czowiek? Jak go obroni, kiedy czynniki destrukcyjne s silniejsze i liczniejsze od rodkw obronnych i regeneratywnych, jakie wytwarza sam organizm we wasnej obronie i od lekw stosowanych przez medycyn? Z powodu skaenia rodowiska zaczy si mnoy rnego rodzaju nerwice, alergie, grzybice, choroby serca, nowotwory itp. W tej zmienionej sytuacji trzeba znowu szuka nowej broni i nowych metod zwalczania wymienionych schorze. Kiedy dziki wprowadzeniu do lecznictwa penicyliny w roku 1942, a w kilka lat pniej wielu innych silnych antybiotykw, uratowano od mierci wiele milionw ludzi, zdawao si, e ju osignito cakowite zwycistwo nad chorobami ludzkoci. I znowu, niestety, nastpio rozczarowanie. W ostatnich czasach wyjaniono, e organizmy ludzkie uodparniaj si na dziaanie nawet najsilniej-

szych antybiotykw, a jednoczenie ulegaj niezwykle szkodliwym dziaaniom ubocznym. Wskutek takiej sytuacji doby dzisiejszej medycyna stana znowu na rozdrou. Co czyni dalej? Czym zwalcza choroby ludzkie, mnoce si w skaonym rodowisku? I tu wanie wszystko przemawia za tym, e trzeba stanowczo zrehabilitowa zioolecznictwo i znowu do niego powrci. Oczywicie, nie do niego wycznie, lecz do zastosowania zioolecznictwa jako wanej dziedziny pomocniczej w oficjalnej wielostronnej medycynie.

II

Co wybra: leki rolinne czy chemiczne?

Wszystkie tkanki rolinne dojrzewajce w socu gromadz w sobie energi ycia. (Nauka Jogi) Synny niemiecki uczony, profesor medycyny August Bier, pewnego razu zagai swj wykad takim zdaniem: Panowie! Naley si mocno dziwi, e pomimo naszych porad lekarskich jeszcze niektrzy pacjenci wracaj do zdrowia.. Jake wiele ta paradoksalna anegdotka, wypowiedziana przed 50 laty, zawiera w sobie gbokiej prawdy i aktualnoci do dnia dzisiejszego. Wszak tak sam myl wypowiedzia przed wiekami Hipokrates, ostrzegajc, by leczc chorego nie zaszkodzi mu bardziej od samej choroby (Primum non nocere). Jak waciwie naley ten paradoks rozumie? Najpierw - co to jest choroba? Kade zaburzenie i naruszenie rwnowagi biologicznej w prawidowych czynnociach naszego organizmu nazywamy chorob. Nad przywrceniem rwnowagi w naszym ustroju pracuje usilnie i maksymalnie sam organizm, angaujc do tego wszystkie czynniki obronne, jakie on sam zna lepiej ni umys ludzki. Bywaj jednak wypadki, gdy siy destruktywne wystpujce w ludzkim organimie s silniejsze od si obronnych. Wwczas nasz ustrj potrzebuje pomocy w formie lekw. Chodzi gwnie o to, by nasze leki istotnie pomagay w zlikwidowaniu choroby, a nie do jej pogbienia, lub nawet wywoania leczeniem innych schorze, nowych i groniejszych, co si dzi czsto zdarza z winy nie zawsze lekarza, lecz z winy lekw. Rne s metody i przerne s rodki, ktrymi medycyna usiuje leczy chorych ludzi. Wszystkie leki mona podzieli na dwa gwne rodzaje: rodki chemiczne, ktrymi operuje alopedia, oraz leki rolinne, jakie stosuj tylko niektrzy, nieliczni lekarze. Jakimi zatem mamy przywraca zdrowie: chemicznymi czy zioowymi? Przed dwoma laty pojawia si w prasie szokujca wypowied pewnego profesora Akademii Medycznej o zioolecznictwie. Zioa wedug niego - dziaaj tylko na zasadzie psychoterapii, a celowo stosowania zi w chorobach np. serca, mona porwna - wedug tego profesora - do wysikw apania w Gdasku spirytusu, ktrego flaszk wylano do Wisy w Krakowie. Porwnanie mocniejsze ni elazobeton. Autor powyszej sawetnej opinii wycign cik armat, by zabi sonia, a tymczasem nie ustrzeli nawet komara, bo strzeli lepym nabojem. A czyme to jest naparstnica, konwalia, miek wiosenny, kozek lekarski, chinina, rumianek, szawia, kruszyna, jak nie zioami, uywanymi w medycynie na caym wiecie? Do wyliczonych zi dodajmy jeszcze okoo stu innych gatunkw, a bdziemy mieli zioolecznictwo cakowite. Kada wypowied zbyt apodyktyczna jest zawsze niepowana, a dla nauki szkodliwa. Mona mie swoje pogldy i ich przestrzega np. w filozofii, czy w innych dziedzinach, ale nie wolno w medycynie, ktra stoi na stray zdrowia i ycia ludzkiego, narzuca swoich osobistych przekona i starych szablonw, czsto ju nieaktualnych i przeytych. W medycynie trzeba szuka coraz to nowych metod, nowych zdobyczy i dowiadcze, jeli one

wzbogacaj wiedz i prowadz do waciwych i korzystnych celw. Jest rzecz godn uwagi, e np. w byych obu republikach niemieckich, mimo ich realizmu ostronoci i dokadnoci maj u siebie wiele dziaw medycyny i wiele metod leczenia. I tak np. alopatia, homeopatia, fitoterapia, psychoterapia, nipnoterapia i ine, s tam powszechnie przyjte i z powag stosowane w lecznictwie. Takie stanowisko jest jak najbardziej suszne. Nie ma bowiem na wiecie jednej metody doskonaej, wystarczajcej do leczenia, ani te nie ma lekw niezawodnych do leczenia wszystkich niemocy ludzkich. Praktycznie rzecz biorc musimy przyj w obecnej rzeczywistoci spord rnych metod dwa gwne dziay w lecznictwie: chemioterapi, stosujc chemiczne i syntetyczne rodki farmakologiczne oraz fitoterapi, stosujc leczenie zioami. Trzymanie si kurczowe wycznie tylko rodkw chemicznych, a potpia zioa lecznicze byoby grubym nieporozumieniem i na odwrt - uznawa leczenie samymi tylko zioami byoby rwnoznaczne z fanatyzmem i to bardzo niebezpiecznym. Bjmy si uczonego, ktry sw wiedz czerpa tylko z jednej ksiki. Obie metody lecznicze, chemioterapia i fitoterapia, stosowane samodzielnie nie s kompletne, maj swoje plusy i minusy. Dopiero racjonalne poczenie tych metod przynosi dobre i podane efekty. I tak na przykad - w wypadku chorb zakanych, ostrych stanw zapalnych puc czy opon mzgowych, wszelkich krwotokw wewntrznych, zawaw serca, sowem wszdzie tam, gdzie konieczna jest pomoc natychmiastowa - naley zastosowa rodki farmakologiczne z antybiotykami wcznie. Natomiast w chorobach przewlekych, takich jak wrzody i nieyty odka i dwunastnicy, przy chronicznych stanach zapalnych wtroby i woreczka ciowego, cznie z kamic, przy schorzeniach przewodw moczowych, przy nadcinieniu, zej przemianie materii - naley stosowa terapi zioow, poniewa wyleczy si z tych chorb mona najlepiej przy pomocy zi. Medycyna klasyczna, oficjal na, operuje dawkami uderzeniowymi, stosuje leki zbyt silne - pomimo ostronoci lekarza. Prawie wszystkie leki s toksyczne, wywierajce szkodliwe dziaanie uboczne i wpywajce niebezpiecznie na inne organa ustroju. Wiemy dobrze, jak grone spustoszenie czyni antybiotyki w ludzkich ustrojach. Zabijaj w organimie ca flor bakteryjn, zarwno t chorobotwrcz jak i t dobroczynn, zmniejszaj znacznie odporno na rne inne choroby. Dlatego te po leczeniu rodkami chemicznymi, a zwaszcza antybiotykami, powinno si przez pewien czas pi odpowiednie zioa. Fitoterapia natomiast stosuje leki rolinne, ktre dziaaj powoli, bezwstrzsowo, regeneratywnie i bez szkodliwych dziaa ubocznych. Leki chemiczne lecz tylko dany organ, leki za rolinne przyprowadzaj cay organizm do biologicznej rwnowagi. Organizmy dzisiejszych ludzi s przesycone rnymi chemikaliami, pochodzcymi z pokarmw wyrosych na sztucznych nawozach i skaonych pestycydami. Dlatego organizm ludzki broni si przed dodatkow porcj chemikaliw zawartych w lekach. Broni si przed lekami chemicznymi rwnie i dlatego, e s one ciaem obcym dla naszego ustroju, sztucznym i nieprzyswajalnym. Odwrotnie za leki rolinne ustrj nasz chtnie przyswaja jako naturalny napj i pokarm, z ktrego wyawia potrzebne dla siebie pierwiastki, sole mineralne, mikroelementy, cukry, enzymy, rne biokatalizatory i zasila nimi wszystkie komrki i tkanki. To co mu nie jest potrzebne, wyrzuca z organizmu jako balast. W takim ukadzie nie ma obawy o przedawkowanie lekami rolinnymi ani te nie potrzeba si obawia o szkodliwe dziaania uboczne. Prcz tego zalet lekw rolinnych wedug stwierdze prof. Muszyskiego jest jeszcze to, e: zawieraj w sobie zwizki organiczne, do ktrych nasz organizm jest od tysicy lat przyzwyczajony; zawieraj zwizki czynne, ktrych organizm potrzebuje, posiadaj dziaania zespoowe (synergetyczne), to znaczy, e poszczeglne skadniki zioowe potguj swoj aktywno, zawieraj wielkie bogactwo witamin, soli mineralnych, garbnikw, olejkw eterycznych, ktre s niezbdne do normalnego funkcjonowania naszego ustroju, a zwaszcza ukadw trawienia, przyswajania pokarmw, wydalania, odtruwania produktw przemiany materii itd. Nasz organizm jest struktur bardzo delikatn, czu i wraliwi. W sposb zrnicowany reaguj na produkty naturalne i sztuczne.

Na przykad, inaczej nasz organizm przyswaja naturaln witamin zawart np. w chrzanie, dzikiej ry, cytrynie, cebuli, owocach i warzywach, a inaczej syntetyczn witamin C spreparowan w laboratorium. Zreszt wiele witamin niezbdnych dla naszego organizmu nie udao si jeszcze w czystym stanie wyodrbni. Sztuki takiej potrafi dokona jedynie nasz organizm. Sensacyjn nowoci ostatnich czasw stao si wykrycie radiowitalnoci komrek rolinnych. Wedug najnowszych pogldw naukowych kada ywa komrka wysya promienie i rnej dugoci fali. Francuski inynier L. Simenoton nazwa to promieniowanie radiowitalnoci i przeprowadzi za pomoc specjalnego aparatu pomiary dugoci fal w angstremach. Zbada w ten sposb radiowitalno komrek czowieka rolin i bakterii. Okazao si, e komrki ustroju czowieka maj dugo fali okoo 6500 angstremw. Wedug twierdzenia Simenotona wszystkie pokarmy i leki, ktre maj dugo fal poniej 300 angstremw s dla ustroju czowieka szkodliwe. Aeby wic unieszkodliwi jady bakterii chorobotwrczych w naszym ustroju naley mu dostarczy leki i pokarmy o jak najwikszej dugoci fal. Pomiary Simenotona wykazay, e wikszo lekw farmakologicznych posiada radiowitalno rwn zeru, czyli nie wykazuj one adnej radiacji i s martwe. Jedynie antybiotyki posiadaj wystarczajc dugo fali swego promieniowania. Na przykad penicylina ma 8500 A, a ju streptomycyna tylko 8000 A. Natomiast radioaktywno zi jest bardzo wysoka. Nie tylko ywe roliny, ale nawet ich odwary maj a 9000 A. Trzeba te pamita e wiele rolin kryje w sobie wasnoci antybiotyczne, np. rdest ptasi, skrzyp, kwiat sonecznika. Z powyszego mona by wycign wniosek nie wymagajcy dyskusji, tj. zdecydowanie na korzy lekw rolinnych. Tak wszake nie jest. Rozsdek i praktyka yciowa nakazuj zawsze trzyma si zotego rodka. Mimo wszystko nie wolno lekceway lekw farmakologicznych. One dziaaj doranie, szybko, silnie bodcowo, hamujco, a przede wszystkim bakteriobjczo. Zioa za oddziaywuj na nasz ustrj profilaktycznie, regulatywnie i regeneratywnie. Oba te dziay lecznictwa wzajemnie si uzupeniaj. Dawna mdra zasada Hipokratesa, by leczc nie szkodzi choremu, dla nas ju dzi nie jest wystarczajca. Nam obecnie chodzi o to, aby wybra tak metod leczenia, ktra choremu czowiekowi przywrci cakowite zdrowie.

III

Zasadniczy warunek zioolecznictwa

Wszystkie ki i pastwiska, wszystkie lasy i gry s aptekami. (Paracelsus) Aeby mc leczy si skutecznie zioami, trzeba je posiada. Niestety, jest faktem zastraszajcym, e z kadym rokiem asortyment zi w sklepach zielarskich gwatownie maleje. Co pewien czas zostaj wycofywane rne, czasami zasadnicze pozycje zi. Zaistniaa obecnie taka sytuacja, e atwiej wygra milion w toto-lotka, anieli skompletowa wymagany zestaw zioowy na dan chorob. Niedugo chyba bdziemy si leczy tylko wdk, bo tej nigdy nie brakuje, a natomiast Herbapole wiec pustkami. Gdzie ley tej anomalii przyczyna? Nie chodzi ju o zioa importowane, takie jak aminek egipski (Fructus Ammi Visnagae) rozmaryn lekarski (Folium Rosmarini) czy lukrecj gadk (Radix Glycyrrhizae). Ale od szeregu lat nie kupisz ju chmielu, kocanki piaskowej i o dziwo rdestu ptasiego, czy lici czarnej borwki. Co wicej, przez kilka lat lici pokrzywy nie byo w adnym sklepie zielarskim. A przecie te zioa

mona kos kosi i adowa na auta ciarowe. Uczeni francuscy dowiedli, e licie czarnej jagody, czyli borwki czernicy (Folium Myrtilli), lecz choroby nowotworowe i szeroko je stosuj. U nas tego towaru prawie nigdy nie ma w Herbapolu. A przecie jest peno w naszych lasach i zagajnikach. Pytamy wic raz jeszcze dlaczego tak si dzieje? Niedawno wycofano z wszystkich aptek i sklepw zielarskich ywokost lekarski (Radix Symphyti). Rzekomo jest on rakotwrczy. C to za geniusz, ktry po tysicach lat odkry tak wielk rzecz! Duma, duma i wyduma! Ale tylko wyduma, bez oparcia o prawd. Przecie ywokost jest zbawienn rolin, ktr szeroko stosowali staroytni Grecy, Rzymianie i caa Europa po dzie dzisiejszy. Korze ywokostowy leczy nieyty drg oddechowych, grulic puc, wrzody na odku i dwunastnicy, a przede wszystkim wszelkie trudno gojce si rany i wylewy podskrne. Sam stosowaem korze ywokostowy bardzo szeroko, uzyskiwaem nadzwyczajne wyniki. ywokost bowiem regeneruje komrki tkanki, powleka i chroni rany przed infekcj. Jedynie w przypadkach zoliwego raka moe by niewskazany, bo istnieje obawa, wprawdzie maa, czy nie aktywizuje on chorych komrek rakowych. Ale to tylko mae przypuszczenie. Twierdzenie natomiast, e jest on rakotwrczy, uwaam za niepowany i bardzo szkodliwy wymys. Skoro tak coraz trudniej osigalne s zioa, trzeba je zbiera samemu. W Niemczech przed wojn dzieci szkolne pod kierownictwem fachowcw zbieray zioa w czasie specjalnych wycieczek do lasu lub na ki. Czyniono to bezinteresownie i rozrywkowo, a jake poytecznie. Dlaczego u nas nie mona tego zastosowa? Mamy na caym wiecie okoo 2000 rolin uznanych za lecznicze, z czego na Europ przypada okoo 400, a na Polsk okoo 200. To tylko teoria, bo w praktyce dysponujemy zaledwie okoo 100 gatunkami zi i to, jak zaznaczylimy, z wielkimi niedoborami. Trzeba wic samemu zbiera zioa, a przynajmniej te, ktre s nieosigalne w Herbapolu, a s wane i potrzebne. Do takich np. nale tysicznik pospolity (Herba Centaurii) jaskcze ziele, czyli glistnik (Herba Chelidonii), licie orzecha woskiego (Folium Juglandis) kwiat nagietka (Flos Calendulae) i kwiat sonecznika (Flos Helianthi). Trzeba dobrze pozna zioa lecznicze, aby umie je zbiera: Nie wszystkie te czci rolin s potrzebne w lecznictwie. Wikszo zi uywa si w penej caoci, okrelajc je fachowo jako herba, czyli ziele, praktycznie 2/3 caej roliny, liczc od jej wierzchoka do ziemii. Z innych za rolin do celw leczniczych uywa si kwiatw, lici, owocw, korzeni, kory. Zbieranie zi, lici i kwiatw musz poprzedza trzy dni soneczne i zbiera je naley o godzinie 15-tej, bo wtedy roliny zawieraj najwicej olejkw eterycznych oraz substancji leczniczych. Suszy zioa naley w cieniu, najlepiej na strychu, po rozoeniu na czystym papierze. Ziele zbiera si w czasie kwitnienia lub przed zakwitaniem. Nazwy zi i rolin podawane s we wszystkich podrcznikach polskich i zagranicznych w jzyku aciskim, celem jednolitego porozumiewania si fachowcw. W ludowych nazwach zi nawet geniusz atwiej i prdzej by si zgubi, ni w mitycznym greckim labiryncie. W Niemczech, o ile si nie myl, nie ma ani jednego zioa o jednej powszechnej nazwie. Kade zioo ma tam po kilka, a nawet po kilkanacie nazw ludowych. Kady rejon kraju nadaje tej samej rolinie swoj wasn nazw i z tego powodu aden Niemiec nie potrafi si zorientowa w caym tym galimatiasie. Dobrodziejstwo aciskich nazw zi zrozumiaem dokadnie, kiedy bdc przed kilku laty w Niemczech, widziaem, jak moje recepty zioowe pacjenci realizuj zupenie bez trudu w kadej aptece. Dokadne nazwy zi w dwch jzykach: aciskim i polskim, podane s w osobnym skorowidzu na kocu niniejszej ksiki. Naley jeszcze przypomnie, e przy zbieraniu kwiatw, zrywa si u niektrych rolin cay kwiat, jak np. gogu, ry, rumianku, malwy. U innych za tylko patki, np. nagietka, sonecznika, kupalnika itd.

10

Racjonalne stosowanie zi
Mimo szacunku pionierw zioolecznictwa i dla ich w tej dziedzinie wiedzy teoretycznej nie potrafi zrozumie, dlaczego ci sami ludzie na kad chorob przepisuj po dwa lub trzy zioa celem jej zwalczania. Jest to tylko zabawa w leczenie, a nie prawdziwie leczenie chorb. Trzeba podkreli z caym naciskiem, e taka praktyka jest nie tylko bezcelowa, lecz moe by nawet wrcz szkodliwa. Niech kto przez cay miesic popija codziennie szklank piounu, nawet z dodatkiem innego ziela moe sobie powanie uszkodzi wtrob. Przecie kade zioo ma inne dziaanie: jedno dziaa na luzwk odka dranico, inne powlekajco, jedno rozwalniajco, drugie zatrzymujco jedno pobudza wydzielanie sokw i kwasw odkowych i ciowych, inne je obnia, jedno dziaa szybko, a inne powoli. Dopiero zioa zastosowane zespoowo i to w harmonijnej wspzalenoci, mog przywrci rwnowag biologiczn w chorym ustroju. Ale te bezwzgldnym warunkiem uzyskania dobrych wynikw i uzdrawiajcych efektw leczenia zioami jest umiejtno ich dobrania i zczenia w odpowiedni zestaw. Naley z naszej strony okaza wielki szacunek i wdziczno dla tych ludzi, ktrzy w naszym kraju wypucili na rynek gotowe mieszanki zioowe na niektre zasadnicze choroby. S to kompozycje zoone prawidowo. Mona ich uywa bez adnych waha. W moich zestawach recepturowych, ktre stosuj od ponad 30 lat dla chorych ludzi, komponuje niezmiennie skadniki zioowe w liczbie nieparzystej, a wic po 7 , 9 czy 11 gatunkw. Nie jest to aden zabobon ani okultyzm, a tylko uzgodnienia z odwiecznymi prawami ywej przyrody i prawdopodobnie caego kosmosu. W caej ywej przyrodzie nie ma nic parzystego. Na ten temat mona napisa szeroki traktat jeliby kto tego zada. Moe te kogo zdziwi, e w zestawach na rne choroby wiele razy wystpuj te same zioa. Odpowied na to jest bardzo prosta. Przecie jest wiele takich gatunkw zi, ktre lecz nie jedn, ale jeszcze cay szereg innych chorb i to skutecznie. Wemy na przykad licie brzozy. S one skuteczne na nerki, na reumatyzm, na puchlin wodn, na zapalenie pcherza itd. Jeszcze szersze zastosowanie ma pokrzywa, dziurawiec, skrzyp i wiele innych.

Przygotowanie odwaru z zi
Do kadego jednorazowego uycia naley bra kopiast yk stoow odpowiedniej mieszanki zioowej, zala j szklank wrzcej wody i pozostawi pod przykryciem na trzy godziny. Nastpnie przecedzi, lekko podgrza i w ten sposb pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Jedynie zioa na przeczyszczenie pi raz dziennie i to po lekkim posiku. Zi, poza kor i korzeniami, nie wolno gotowa, poniewa przez gotowanie trac na sile leczniczej. Trac bowiem witamin C, olekji eteryczne oraz inne substancje lecznicze. Zioa za kadym razem trzeba zaparza wiee, nie wolno ich sodzi ani wypija duszkiem, lecz naley pi powoli, spokojnie, z wiar w ich skuteczno. W czasie leczenia zioami, czsto w czwartym lub pitym dniu moe nastpi pogorszenie, moe wystpi bl, ale nie trzeba si tym przestrasza i nie przerywa kuracji. Jest to zwyczajna reakcja wiadczca o tym, e co si dzieje, e kuracja postpuje prawidowo i e za par dni bl minie bezpowrotnie. W leczeniu kamicy nerkowej bl moe wystpi po dwch tygodniach i bdzie to znakiem, e kamie si nie rozsypa na piasek, lecz podziurawiony zsuwa si w d w przewodzie ku pcherzowi. Wwczas naley ograniczy picie zi do p szklanki i tylko do 2 razy dziennie. Na koniec trzeba przypomnie, jak dugo mona pic zioa. Ot po wypiciu caego zestawu zi trzeba zrobi przerw na 7 dni i potem zacz pi taki sam zestaw. Po wykoczeniu drugiego zestawu naley zrobi przerw na 12 dni, a nastpnie wypi trzeci raz ten zestaw ju w celach profilaktycznych.

11

Chciabym jeszcze doda jedn zasadnicz uwag dotyczc uywania zi. W niniejszej ksice przy zestawach zi podane jest oglne wskazanie, aby napary z zi pi przed jedzeniem. Ma to swoje uzasadnienie, ale wcale nie jest nakazem nienaruszalnym. Tak jak wszdzie, i tu s wyjtki. Mianowicie, przy chorobach przewodu pokarmowego, chorobach wtroby, przy cikich nerwicach, picie naparw przed jedzeniem moe czasem wywola zbyt silne reakcje w postaci biegunek, lekkich blw lub zego samopoczucia. W takich przypadkach naley pi zioa po posikach. Kady zreszt pacjent powinien sam sprawdzi swj organizm i dopasowa metod wyboru momentu picia naparw do swoich waciwoci osobniczych.

Legenda i prawda o niektrych zioach.

Cur moriatur homo cui salvia in horto cresit? Dlaczego czowiek umiera, skoro w jego ogrodzie ronie szawia? Szawia to skromne i szare ziele, opinia ludzka w redniowieczu podniosa do rangi cudotwrczego leku, czynicego czowieka prawie niemiertelnym. Dlatego mier kadego czowieka wrd otoczenia szawi wywoywaa konsternacj. Jake mg ten czowiek umrze, skoro w jego ogrodzie rosa szawia? Takie sobie zadawano pytanie. Mona te szawi nazwa zielem cesarskim, poniewa cesarz Karol Wielki nakaza uprawia szawi kademu, kto posiada ogrdek. W Austrii ogoszono, e przed rosnc szawi naley zdejmowa czapk lub kapelusz. Nazywano j te napojem. Ju sama jej nazwa ma znamienn wymow: pochodzi od sowa salus zbawienie, ocalenie, wyzdrowienie. W psychice ludzkiej tkwi zawsze odruch idealizowania zjawisk czy rzeczy owianych pewn tajemnic. Aczkolwiek szawia w dzisiejszym zioolecznictwie daleko szersze ma zastosowanie, anieli przed wielu wiekami, to jednak absolutnie nie mona jej nazwa zielem cudownym chronicym ycie ludzkie przed mierci w nieskoczono. Owszem, jest to lek, ktry by znany w staroytnoci. Rzymianki uyway szawii do celw higieny osobistej. onierze za leczyli rany odniesione na polu bitwy. Jest to bowiem rodek mocno dezynfekujcy, skuteczny na rany, ropniaki, zapalne ogniska zewntrzne. Ma te dobroczynne dziaanie wewntrz naszego ustroju: neutralizuje nadmierne poty zwaszcza u grulikw, usprawnia przewd pokarmowy, zwiksza wydajno mleczn u matek karmicych, wzmacnia w pewnym stopniu cay organizm. Drug z kolei cudown rolin nazywan w redniowieczu boska Gotteskraut, jest tysicznik, oceniany na warto zota. Po acinie nazwany zosta centaurium, to znaczy, e wart jest centum surum, czyli sto sztuk zota lub zotych monet. W Niemczech warto tego zika podniesiono a do tysica zotych guldenw i nazywano go Tausendguldenkraut. W Polsce nazwano to ziele tysicznikiem. Nie znaczy to, jakoby za t rolin pacono a tysic guldenw, ale t fikcyjn nazw chciano podkreli uniwersaln jej moc lecznicz. W rzeczywistoci jednak tysicznik poza leczeniem nieytu przewodu pokarmowego niewielkie ma zastosowanie w zioolecznictwie. A prcz tego musi by umiejtnie i ostronie stosowany, poniewa w razie przedawkowania moe uszkodzi odek i wtrob. Opisane powyej tzw. cudowne zioa wcale nie byy tak nadzwyczajne w lecznictwie, nie rniy si od innych, ale jednak wiat je apoteozowa, z tego powodu, e nie zna wartoci innych zi. Mona natomiast wysun twierdzenie, e dopiero dzisiaj odkrywamy w niektrych zioach i rolinach ogromne wartoci lecznicze. Jednoczenie jednak stwierdzamy, e zioa kryj w sobie jeszcze wiele tajemnic, wiele zagadek, i wiele spraw dotd nie wyjanionych i nie zbadanych. Do takich bodaje naley nasza zwyczajna pokrzywa. zawiera ona oprcz elaza, kwasu mrwkowego, licznych soli mineralnych, karotenw, witaminy C jeszcze cay szereg innych substancji dobroczynnych, aktywizujcych i regenerujcych organizm ludzki. Dlatego pokrzyw stosuje si w poaczeniu z innymi zioami na bardzo wiele schorze, a zwaszcza na anemi i wycieczenie organizmu. Badania naukowe wykrywaj coraz to nowe waciwoci rolin. Na przykad z dziedziny socjologii rolin dowiadu-

12

jemy si, e istnieje jaka tajemnicza symbioza pokrzywy z czowiekiem. Ronie ona na terenach zamieszkaych przez czowieka. czyli tam gdzie czowiek, tam i pokrzywa. W podobnej symbiozie yje chaber (bawatek) z ytem. Drugim z kolei zioem, ktre mona nazwa cudownym jest pietruszka. Nie leczy ona bezporednio jakiej choroby, ale uodparnia organizm ludzki w najwyszym stopniu przed zapadalnoci na wszelkie schorzenia oraz daje niebywa tyzn ycia oraz dugowieczno. Pietruszka powinna by spoywana na surowo. Nastpna cenna rolina to borwka czernica, nazywana te czarn jagod (Fructus Myrtilli). Odwiea ona organizm ludzki, oczyszcza go i odmadza. Reguluje przemian materii, utrzymuje w rwnowadze flor bakteryjn jelit, normuje prac odka. Z tego wzgldu powinno si w sezonie jagodobrania spoywa po dwie szklanki dziennie jagd surowych lub ze wie mietan. W zimie natomiast dobrze jest raz w tygodniu wypi kompot z czarnych jagd, a w razie rozwolnienia odka przez trzy dni spoywa codziennie na niadanie przed [posikiem i przed kolacj) po trzy lyki suszonych jagd. Z kolei grzyby. To wielkie dobrodziejstwo dla Europy, ale wskutek niewiadomoci mao s doceniane. Istnieje ogromna rno grzybw. Samych gatunkw grzybw szacuje si na okoo 75 tysicy: Dzielimy je na 5 klas. Nas interesuj jedynie grzyby wyszej klasy, do ktrej zaliczamy workowce i podstawczaki. Grupa podstawczakw obejmuje 20 tysicy pozycji. Do tej grupy nale przede wszystkim grzyby kapeluszowe. Kt z nas nie pozna wartoci smakowych zup zaprawianych suszonymi grzybami lub samych grzybw w rnej formie przyrzdzania. Grzyby maj nie tylko wartoci smakowe, ale jeszcze rwnie walory odywcze, lecznicze i bakteriobjcze. S to pokarmy zawierajce w sobie substancje antybiotyczne bez ubocznych dziaa ujemnych. A wic frontem do grzybw! Dzika ra ze wszystkich owocw, jakie wyrastaj na terenie naszego kraju posiada najwicej cennych wartoci odywczych i zapobiegawczych przeciw wszelkim chorobom. Bardzo jest wskazane spoywa powida z owocu ry oraz pi herbat z patkw ry zamiast herbaty prawdziwej. Ogoszono, e z Urzdowego Spisu Lekw maj by skrelone trzy sympatyczne zioa: kwiat bawatka (Flos Cyani sine calicibus), kwiat jasnoty biaej (Folium Fragariae) i li poziomki. Stanie si to z wielk szkod, poniewa wszystkie te trzy zioa maj szerokie zastosowanie w lecznictwie. Patki kwiatw bawatka bez okrywy koszyczkowej stosuje si w schorzeniach nerek, przewodw moczowych, przy zatrzymaniu moczu, rwnie przy kamicy nerkowej, take w schorzeniach wtroby i przy taczce. Czyszcz one krew i obniaj gorczk. Ciekawe te jest, e jak stwierdzono pomidzy ytem rosncym na polu a bawatkiem (chabrem) istnieje jaka korzystna dla obu gatunkw symbioza. yto, w ktrym nie ma chabru, jest sabsze, anieli to, w ktrym wyrasta ten chwast, oczywicie w pewnej optymalnej proporcji, wynoszcej 1:5000. Kwiat jasnoty biaej znajduje zastosowanie przy biegunkach, krwawieniach wewntrznych, w zaburzeniach przemiany materii, przy upawach i krwawieniach macicznych. Li poziomki stosowany jest dla uszczelniania naczy krwiononych, przy miadycy i nadcinieniu, przy wysikach, jako regulujcy przemian materii. Dzieciom naszym nie aujmy pestek z dyni. One chroni skutecznie organizmy dziecice przed robaczycami cznie z tasiemcem. Chrzan zamiast musztardy poleca si spoywa dla dorosych jako dodatek do pokarmw, zwaszcza misnych. Czosnek i cebula to dwa gatunki organw ziemnych znane ju od zamierzchych czasw jako pokarmy i przyprawy pokarmowe wrd ludw Azji i Egiptu. Pocztkowo tylko elita spoeczna uywaa czosnku, a plebs zjada cebul. Pniej za odwrotnie tylko arystokracja spoywaa cebul, za dla biedoty pozosta czosnek. Spoywanie czosnku, zwaszcza po czterdziestym roku ycia, w duym stopniu zabezpiecza przed skleroz i jej nastpstwami oraz przed osabieniem caego organizmu. Dobrze jest bra zwykle po 3 zb-

13

ki czosnku redniej wielkoci, pokroi na drobniutkie czsteczki, pooy na chleb posmarowany masem i spoy przed kolacj, codziennie przez cay miesic. Po miesicu zrobi przerw tygodniow i potem znowu kontynuowa to samo. Cebula za moe by spoywana przez wszystkich, zwaszcza w zimie co trzeci dzie. Przyrzdza j naley w sposb nastpujcy: Jedn du celub lub dwie rednie pokraja na plasterki, posoli, pola oliw, a w jej braku olejem, przykry na godzin i spoy przed obiadem lub kolacj. Cebula jako lek jest najskuteczniejszym rodkiem na wrzody i czyraki. W tym jednak celu trzeba obran ze skrki cebul upiec w caoci, ugnie j na papk, uj w banda, przyoy na wrzd i razem owin bandaem. Po 8 godzinach zdj banda i ran przemy ciepym odwarem rumianku. Wrzd pka, wydziela rop i rana szybko si goi. Jeszcze odnonie czosnku pragn zaznaczy, e podany sposb jego spoywania przez ludzi starszych moe si okaza zbyt uciliwy, kiedy s jeszcze zdrowi. Wobec tego trzeba go spoywa od okresu stwierdzenia ostrej sklerozy oraz kadorazowo przy przezibieniu i grypie. W ostatnich latach pojawiy si gosy wybitnych lekarzy, e spoywanie codziennie trzy razy po jednym owocu migdaw oraz kukurydzy w rnej formie, w duym stopniu zabezpiecza przed nowotworami. Ja bym tu jeszcze doda czosnek, cebul, surow sodk kapust, czarne jagody i ywe licie zielonej pietruszki. Od dawna moj uwag przykuwa do siebie mech leny, a zwaszcza dwa gatunki: ponnik (Polytrichum commune) i bielistka (Leucobrium glaucum). Wystarczy ten pierwszy. Chocia ta rolina nie figuruje w katalogu zi leczniczych, to jednak upatruje si w niej due waciwoci lecznicze, przede wszystkim na rany zewntrzne. Na dowd tego przytocz nastpujce zdarzenia. Przed trzydziestu laty zwrcia si do mnie Polka, mieszkanka Nowego Jorku, e otrzymuj bagalne listy o pomoc nie tylko z caeJorku z prob o pomoc w swej beznadziejnej, wedug jej przekonania, chorobie. Jej nazwisko byo J. Makarewicz, o ile dobrze pamitam. Przez osiem lat miaa ona obie nogi pokryte wrzodami, ktre gboko rozkaday tkank, tworzc po wycieku ropy jakoby gbokie leje. adne leki jej nie pomagay, moe dlatego, e kobieta ta miaa ju 80 lat. Zgodnie z jak intuicj oraz pewn obserwacj runa lenego podaem jej mieszank z trzech skadnikw: mech leny, rumianek i suche igliwie ze wierku. Poleciem w wywarze z tej mieszanki, do gorcym moczy nogi wieczorem przez p godziny codziennie. Po upywie 10 dni ku wielkiej radoci pacjentki nogi cakowicie si wygoiy. W tym miejscu w imi obiektywnej prawdy musz marginesowo przynajmniej wyjani, e otrzymuj bagalne listy o pomoc nie tylko z caej Europy, prcz Turcji, lecz rwnie z USA, Kanady, Japonii, Indii, Australii, Afryki, a nawet z Nowej Zelandii. Jest to dziwne zjawisko, ktrego nie pojmuj, a ktre dla mnie stao si koszmarem ycia. Jestem ju sterany wiekiem i wycieczony nadludzk prac, od ktrej nie ma dla mnie ucieczki. Taka wanie sytuacja zmusza mnie do coraz gbszego zapuszczania si w labirynt ogromnie bogatej flory, aby wydoby z niej coraz wicej zbawiennych tajemnic dla dobra cierpicej ludzkoci. Nie jestem ani uzdrawiaczem, ani cudotwrc, ani nieomylnym, dlatego nie zawsze i nie kademu potrafi pomc w jego cierpieniach. Chciabym przynajmniej odrobin zdobytej wiedzy i dowiadczenia przekaza innym dla dobra czowieka oraz przedstawi to ogromne bogactwo, jakie nam daje ywa przyroda dla ludzkiego zdrowia i radoci ycia.

Choroby oskrzelowo-pucne
Tlen jest niezbdnym skadnikiem koniecznym dla ycia czowieka, zwierzt i rolin. Narzdem, ktry dostarcza czerpany z powietrza tlen dla organizmu s puca. Kady wdech powietrza do puc wynosi 0,51. W tej iloci powietrza znajduje si 20% tlenu, ktry dociera do puc, a z puc krew transportuje go

14

do tkanek caego ustroju. Z zanieczyszczonym powietrzem dostaj si do puc, niestety, rwnie substancje szkodliwe w postaci pyw, sadzy, spalin, a jednoczenie rwnie grone bakterie, zwane lasecznikami albo prtkami. Te wszystkie trujce czynniki niszcz puca bezbolenie a do ich rozpadu i mierci czowieka. Do niedawna grulica puc zbieraa ogromne niwo mierci wrd ludzi zwaszcza Europy. Gdy kto zapad na t chorob, automatycznie te zapad na niego wyrok mierci. Medycyna pomimo wielkich wysikw staa wobec niej bezradna. Dopiero po drugiej wojnie wiatowej udao si nauce wynala przeciw tej zmorze ludzkoci skuteczn bro, dziki ktrej zasadniczo pooono kres grulicy. Zdarzaj si jednak niektre organizmy odporne na leki powszechnie stosowane, albo te organizmy, ktre tych lekw nie toleruj. Dla takich pozostaj wwczas jedynie leki zioowe. Zreszt kady pacjent leczcy si na grulic zarwno w czasie kuracji, jak i po jej zakoczeniu powinien pi zioa celem przypieszenia regeneracji tkanki pucnej oraz zabezpieczenia jej przed ewentualnym nawrotem. Poleca si rwnie wszystkim rekonwalescentom przebywanie przez jaki czas na spacerach w lesie iglastym, na suchym terenie.

IV

Skady mieszanek zioowych

Grulica puc Tuberclosis pulmonum
1. Ziele miodunki plamistej (pucnik lek.) Hb. Pulmonariae 2. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 3. Ziele rdestu ptasiego Hb.Polygoni avicul. 4. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 5. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 6. Li babki Fol. Plantaginis 7. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 8.Li podbiau Fol. Farfarea 9. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 10. Porost islandzki Lichenis islandici

Standartowa recepta sporzdzania mieszanej zioowych.

Sposb uycia: Wszystkie powysze skadniki zmiesza razem i wzi kopiast yk stoow tej mieszanki, zala szklank wrztku i odstawi pod przykryciem na trzy godziny. Potem przecedzi, lekko podgrza i wypi przed posikiem. Pi trzy razy dziennie, za kadym razem zioa wiee. Kady ze skadnikw stosowa po 50 g. Zasada obowizuje przy wszystkich zestawach zi.

Odpowiedniki aciskie
Korze Radix Fruktus owoc Kora Cortex Herba zioa Flos, flores Kwiaty Strobilus szyszka Folium li

Krwotoki pucne Pnumohaem Orphagiae

1. Ziele jemioy Hb. Visci 2. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip.

15

3. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 4. Ziele krwawnika Hb. Millefolli 5. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 6. Li pokrzywy Fol. Urticae 7. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 8. Kora wierzby Cort. Salicis 9. Li ruty Fol. Rutae

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Grulica odporna na antybiotyki

1. Ziele rdestu ptasiego Hb. Plygoni avicul. 2. Skrzyp polny Hb. Equiseti 3. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 4. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 5. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 6. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 7. Kwiat sonecznika Flos. Helianthi 8. Pczki sosny Gemmae Pini 9. Korze lubczyka Rd. Levistici

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Rozedma puc i nieyt oskrzeli Emphysema Pulmonum Bronchitis

1. Li podbiau Fol. Farfarae 2. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 3. Korze omanu Rd. Inulae 4. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 5. Owoc ry Fr. Rosae 6. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 7. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci, 8. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 9. Pczki sosny Gemmae Pini10. Infl. Tiliae, 11. Ziele macierzanki Hb. Serpylli

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Krztusiec (koklusz) Pertusis

1. Pczki sosny Gemmae Pini 2. Kwiat bawatka Flos. Cyani 3. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 4. Li szawi Fol. Salviae 5. Owoc kopru woskiego Fruct. Foeniculi 6. Ziele tymianku Hb. Thymi 7. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 8. Kwiat pierwiosnka Flos Primulae 9. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 10. Ziele przetacznika lenego Hb. Veronicae 11. Porost islandzki Lichen Islandicus

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

16

Gorczka i grypa
1. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 2. Kwiatostan lipy Flos Tiliae 3. Kwiat sonecznika Flos Helianthi 4. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 5. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 6. Korze arcydzigla Rd. Angelicae 7. Korze lubczyka Rd. Levistici 8. Owoc maliny Fr. Rubi idaei 9. Owoc gogu Fr. Crataegi

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Dychawica oskrzelowa Asthma brionchiale

1. Ziele szanty Hb. Marrubii 2. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi 3. Korze omanu Rd. Inulae 4. Li podbiau Fol. Farfarae 5. Korze prawolazu Rd. Althaeae 6. Korze Arcydzigla Rd. Angelicae 7. Kwiat bzu czarnego Flor. Sambuci, 8. Pczki sosny Gemmae Pini 9. Kwiat lawendy Flos Lawendulae 10. Kwiat lazu Flos Malvae 11. Li sawii Fol. Salviae

Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Pylica puc Pneumoconiosis

1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Kcze tataraku Rhiz. Calami 3. Pczki sosny Gemmae Pini 4. Ziele miodunki Hb. Pulmonariae 5. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 6. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 7. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 8. Li podbiau Fol. Farfarae 9. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 10. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 11. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. Sporzdzi wedug standartowej recepty. Pi trzy razy dziennie przed posikiem.

Ukad krenia Apparatus Circulatorius

Krew nie tylko warunkuje ycie, lecz jest sam istot ycia ludzkiego. Niech si zatrzyma krew w swym biegu na przecig 20 minut, ycie ludzkie ustanie na zawsze. Cudowny ten eliksir ycia zwany krwi pynie nieustannie poprzez ogromn sie rurek, czyli naczy krwiononych i dociera do kadej komrki organizmu ludzkiego, majc na celu spenienie licznych ywotnych zada, jakimi s:

17

a) transport odywczy krew przenosi substancje odywcze pobrane z przewodu pokarmowego oraz tlen zaczerpniety z puc do wszystkich komrek i tkanek celem ich sprawnego funkcjonowania, b) wydalanie wszystkie produkty zuyte oraz substancje szkodliwe krew wydala z organizmu przez puca i nerki na zewntrz, c) czynnoci obronne rnego rodzaju infekcje, spowodowane przez bakterie, ktre przedostaj si do organizmu rnymi drogami oraz trucizny chemiczne krew neutralizuje lub cakowicie unieszkodliwia przez wytwarzanie w ustroju czynnikw obronnych i uodporniajcych, d) utrzymanie rwnowagi biologicznej krew odgrywa rwnie wielk rol w gospodarce wodnej i mineralnej, utrzymujc rwnowag kwasowo-zasadow pynw ustroju. Cudownym narzdziem, ktre ustawicznie rozprowadza krew po caym organimie, jest serce. To perpetuum mobile, ta gigantyczna pompa sscotoczca, ten niepojty motor, nie zasilany przez czowieka adnym materiaem napdowym, pracuje bez przerwy przez 80 lat i wicej, wprawia w zdumienie najgbsze umysy. Praca serca jest oszaamiajca. W cigu godziny serce ludzkie przetacza blisko 400 litrw krwi, w cigu doby okoo 10 tysicy litrw. Jest to ilo rwna pojemnoci wagonu cysterny. W cigu 70 lat ycia czowieka przepompowuje okoo 250 milionw litrw krwi, to mae ludzkie serce. Do jej przewiezienia trzeba by uy okoo 250 pocigw po 100 wagonw cystern. Gdyby prac serca wykonan przez 70 lat ycia czowieka skoncentrowa i zuytkowa od razu, to wystarczyaby ona do wyniesienia czowieka na ksiyc. Wedug susznych oblicze niektrych naukowcw serce czowieka posiada w sobie zapas energii na 150 lat ycia ludzkiego i wicej. Jednake czowiek musiaby y w odpowiednich warunkach i bardzo racjonalnie oszczdza prac swojego serca. Tymczasem czowiek dzisiejszy obraca si we wrcz zabjczym rodowisku. Zamiast tlenu wdychamy gazy spalinowe, czsto rakotwrcze. Zamiast czystych zwizkw chemicznych organicznych zawartych w podach ziemi spoywamy w pokarmach sztuczne nawozy chemiczne, czego ludzki organizm nie toleruje. Na domiar zego technika i szalecze tempo dzisiejszego ycia szarpie ponad granice jego wytrzymaoci system nerwowy, co e w efekcie prowadzi do nerwic serca, niewydolnoci krenia, zawaw serca i rnych innych przypadoci. Trzeba jednak sign swoj wasn rk po silniejsze trucizny, jakimi s alkohol i papierosy. Na Zachodzie doczaj si do tego jeszcze rne narkotyki. Czy w takim razie z obecnego pokolenia wielu ludzi doyje do 80 lat oto wielkie pytanie.

Osabienie minia sercowego Asthenia Circulatoria

1. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 2. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 3. Owoc gogu Fr. Crataegi 4. Korze lubczyka Rd. Levistici 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Li melisy Fol. Melissae 7. Owoc ry Fr. Rosae 8. Li pokrzywy Fol. Urticae 9. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi.

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Odbywa czste spacery na wolnym powietrzu rano i wieczorem. Zaleca si wypi przed obiadem po p szklanki czerwonego wina, pijc powoli.

18

Niewydolno wiecowa Dusznica bolesna Inssuficientia Coronaria Angina pectoris

1. Ziele jemioy Hb. Visci 2. Li ruty Hb. Rutae 3. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 4. Kwiatostan ggu Infl. Crataegi 5. Ziele macierzanki Hb. Serpylii 6. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 7. Li melisy Fol. Melissae 8. Korze kozka Rd. Valerianae 9. Ziele srebrnika (piciornika gsiego) Hb. Anserinae

Pi jak wyej. Ograniczy na pewien czas pokarmy rozdymajce, jak fasola, groch, oraz cikie przyprawy, jak pieprz, musztarda itp. Uprawia lekk gimnastyk na wolnym powietrzu.

Nadcinienie ttnicze Morbus Hybertonicus Hypertenisio Vascularis

Rozrniamy nadcinienie samorodne i pochodne, tj. powstae na tle innych chorb, takich jak niewydolno nerek i trzustki, schorzenia wtroby. Nacinienie, jak kada nieprawidowo serca, jest niebezpieczne, gdy moe spowodowa pknicie naczyka krwiononego w mzgu, czego nastpstwem jest parali lub mier. W takich wypadkach obok rodkw farmakologicznych trzeba pomocniczo leczy si zioami.
1. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 2. Ziele jemioy Hb. Visci 3. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 4. Owoc gogu Fr. Crategi 5. Skrzyp polny Hb. Equiseti 6. Owoc try - Fr. Rosae 7. Korze kozka Rd. Levistici 8. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 9. Li ruty Fol. Rutae.

Pi tylko dwa razy dziennie, rano i wieczorem po szklance.

Podcinienie ttnicze Hypotensio Artelialis

Spadek cinienia powstaje midzy innymi na tle osabienia organizmu po przebytej cikiej chorobie lub wykrwawieniach.
1. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 2. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 4. Ziele tymianku Hb. Thymi 5. Korze lubczyka Rd. Levistici 6. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 7. Li szawii Fol. Salviae 8. Owoc try Fr. Rosae 9. Kora kasztanowca Cort. Hippocastani 10. Li melisy Fol. Melissae 11. Korze kozka Rd. Valerianae

19

Uwaga! Bra tej mieszanki nie yk, lecz tylko yeczk (pen, zala zawartoci p szklanki wrztku, odstawi pod przykryciem na trzy godziny, potem przecedzi, lekko podgrza i wypi. Pi trzy razy dziennie po p szklanki przed posikiem. Dopuszcza si rwnie raz dziennie filiank kawy, a przed kolacj may kieliszek koniaku to pobudza akcj serca.

Stwardnienie ttnic Arterioscleriosclarosis

Jest to schorzenie wieku starczego, chocia czasem wystpuje ju przed 50 rokiem ycia. Stwardnienie ttnic zakca krenie krwi, rytmik serca oraz rwnowag ruchw. Pokarmy dla chorych musz by jarskie, z wykluczeniem potraw nadymajcych, jak rwnie kawy, alkoholu i palenia papierosw, zwaszcza na czczo.
1. Li brzozy Fol. Betulae 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Li szawii Fol. Salviae 4. Skrzyp polny Hb. Equiseti 5. Ziele jemioy Hb. Visci, 6. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 7. Owoc kminku Fruct Carvi 8. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 9. Owoc ry Fr. Rosae 10. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 11. Ziele rdestu ptasiego Hb. Pilygoni avicul.

Pi trzy razy dziennie po szklance, a po 70 roku ycia po p szklanki, przed posikiem.

Zapalenie zakrzepowe y Thromboangitis obliterans

Na wypadek zatorw w yach, a zwaszcza w pucach oraz przy silnych obrzkach i blach ng, trzeba niezwocznie zawezwa lekarza. Rwnoczenie naley stosowa kuracj zioow, jako pomocnicz.
1. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 2. Ziele jemioy Hb. Visci 3. Li ruty Hb. Rutae 4. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 5. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 6. Kwiat wizwki Flos. Ulmariae 7. Kora wierzby Cort. Salicis 8. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 9. Li brzozy Fol. Betulae

Pi 2-3 razy dziennie po szklance przed posikiem.

ylaki goleni Varcies

ylaki na nogach to najwiksza udrka kobiet, bo one najbardziej atakuj kobiety. Podoem tej choroby jest najczciej niewydolno krenia oraz praca wymagajca dugiego stania na nogach przy warsztatach pracy. Czsto daje dobre wyniki kuracja zioowa. Otwarte i krwawice ylaki s trudne do zlikwidowania. Jeszcze najskuteczniejszym lekiem na krwawice ylaki jest ma propolisowaa, a w jej braku ma

20

ywokostowa. Smarowa obrzea rany i lekko zabandaowa.

1. Ziele szanty Hb. Marrubii 2. Hb.Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 3. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 4. Kora kasztanowca Cort. Hippocastani 5. Kora wierzby Cort. Salicis 6. Li podbiau Fol. Farfarae 7. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 8. Owoc try Fr. Rosae 9. Ziele jemioy Hb. Visci

Pi dwa razy dziennie po szklance przed posikiem. Dobrze jest rwnie stosowa nastpujce kompresy:
1. Kora kasztanowca Cort. Hippocastani 2. Kcze tataraku Rhiz. Calami 3. Li podbiau Fol. Farfarae 4. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 5. Ziele drapacza Hb. Cnici bened.

Wszystkie powysze zioa miesza i kadorazowo bra pi yek tej mieszanki, zala litrem wody, gotowa 10 minut, odstawi na 30 minut i przecedzi. Tym odwarem nasczy czyst szmatk, ktr naley okada nogi. Zmienia i tak dugo robi kompresy, a si wyczerpie odwar. Wykona to wieczorem.

Zapalenie minia sercowego Myocarditis

1. Owoc jarzbiny Fruct. Sorbi 2. Owoc ry Fr. Rosae 3. Korze lubczyka Rd. Levistici 4. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 5. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi 6. Kwiat tarniny Flos Pruni spin. 7. Li melisy Fol. Melissae 8. Ziele krwawnika Hb. Millefolii, 9. Ziele nostrzyka Hb. Melilotis

Pi rano i przed kolacj po p szklanki. Przed samym niadaniem dobrze jest rozpuci yeczk miodu w szklance herbaty lub mleka i wypi. Tak praktykowa przez trzy tygodnie.

Guzy odbytnicze (guzy krwawnicze) Haemorrhoides

Guzy suche lub krwawice na kiszce stolcowej s nieco odmienn form ylakw, z t tylko rnic, e s bardziej bolesne i mocno niewygodne. Likwidowanie hemoroidw zabiegiem operacyjnym lub wkadanie do odbytnicy czopkw jest zawodne. Mona je wyleczy jedynie zioami i to dwiema metodami: Trzy yki siemienia lnianego (Semen Lini) zala p litrem wody i gotowa (w stanie wrzenia przez 10 minut. Po zdjciu z ognia wla do odwaru 4 yki wieego mleka, zmiesza, pynem tym nasczy wat i przykada do kiszki stolcowej nad miednic a do wyczerpania odwaru. Robi to wieczorem.
1. Kora kruszyny Cort. Frangulae 2. Kwiat tarniny Flos Pruni spin. 3. Li melisy Fol. Melissae 4. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 5. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

21

6. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 7. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 8. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 9. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi

Pi dwa razy dziennie po szklance rano i przed kolacj.

Dychawica sercowa Asthma cardiale

Nie wolno zapomina o tej zasadzie, e kade zaburzenie serca wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej i dokadnego zbadania choroby. Potem dopiero mona si zabra do odpowiedniego leczenia. Dokadnie stosowanie zi najczciej dake dobre wyniki.
1. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 2. Ziele serdecznika Hb.Leonuri 3. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 4. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 5. Strk fasoli Peric. Phaseoli 6. Znami kukurydzy Stgm. Maydis 7. Korze kozka Rd. Valerianae 8. Kwiatostan gogu Flos Crataegi 9. Ziele macierzanki Hb. Serpylii

Pi 2-3 szklanki dziennie. Przed spaniem dobrze jest naciera plecy i piersi mokrym, zimnym rcznikiem, po czym dobrze si wytrze suchym rcznikiem i to powtarza przez 9 dni. Wskazana te jest lekka gimnastyka na wolnym powietrzu.

Nerwica serca Neurosis cardiale

Wszelkiego rodzaju nerwice, w tym nerwice serca, najskuteczniej mona zwalcza nie Srodkami psychotropowymi, lecz psychoterapi bezlekow. Jeli na kogo dobrze wpywa towarzystwo, powinien dobra sobie grono przyjaci o optymistycznym usposobieniu i wrd nich szuka od czasu do czasu uspokojenia. Na odwrt, jeeli dany osobnik najlepiej czuje si w samotnoci, nie powinien pozostawa w niej bezczynnie, lecz powinien czymkolwiek si zaj, np. jak lekk prac fizyczn, czytaniem interesujcej dla niego lektury itp. Jak najczciej naley przebywa wrd przyrody, w lesie, w ogrodzie, na ce. Bardzo dobrze robi wiczenia oddechowe w sposb nastpujcy: w lecie po przebudzeniu si rano wsta z ka, stan przy otwartym oknie, w pozycji wyprostowanej, stopy zczone ze sob, rce pooy na gowie, jedn na drugiej. Nosem wcign powietrze do puc a do oporu, wstrzyma oddychanie na 15 sekund (liczc do 15), wiczenie to powtrzy trzy razy. Potem pooy si z zupenym rozlunieniem mini na 5 minut. Powtarza to codziennie przez 9 dni.
1. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 2. Kwiat lawendy Flos. Lavenduale 3. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 6. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper 7. Korze kozka Rd. Valerianae 8. Kwiat tarniny Flos Pruni spin. 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 10. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 11. Ziele srebrnika (piciornika gsiego) Hb. Anserinae

Pi 2-3 razy dziennie po szklance przed posikiem.

22

Uzupenienia praktyczne
Wiele jest chorb ubocznych, jakby wtrnych, powstalych na podou schorze zaistniaych wczeniej. I tak np. przypadoci reumatyczne pocigaj za sob jakby automatycznie schorzenia sercowe, a niewydolno nerek powoduje nadcinienie. W takich sytuacjach naley leczy obie choroby rwnoczenie i to gwnie metod zioow. W przypadku na przykad, gdy na skutek zapalenia nerek wystpi wzrost cinienia ttniczego, trzeba pi w jednym dniu zestaw zi na nerki, a w drugim zestaw na nadcinienie i tak na przemian. Taka kuracja jest jedynie racjonalna i skuteczna. Ponadto leczenie kadej choroby, nawet gronej, musi by podbudowane siln wiar w jej wyleczenie. To bowiem daje czasami wicej mocy leczniczej, ni same leki. Nie tak rzadko otrzymuj listy z podzikowaniem od chorych, nawet na raka i parali, ktrzy po chorobie poczuli si tak dobrze, e nawet zaczli normalnie pracowa, nie odczuwajc adnych blw. Oczywicie, to s wyjtki, ale jak gosi przysowie wyjtki potwierdzaj regu. Nie wiemy jeszcze, jakie siy tajemne tkwi w naszym organimie, naszej psychice i w ywej przyrodzie. Wszyscy w nieszczciu, jakim jest choroba, szukamy szczcia w odzyskaniu zdrowia. Wszelkie natomiast zwtpienia w moliwo wyleczenia moe t moliwo przekreli.

Choroby krwi Naprawa szkd po antybiotykach

Prawd jest, e dziki antybiotykom wiele milionw ludzi uratowano od mierci. S one i dzi jeszcze w przypadkach cikich chorb zakanych jedyn i skuteczn broni. Nieszczcie tkwi w tym, e jest to bro obosieczna. Antybiotyki lecz jeden organ kosztem caego organizmu. Nawet przy najostroniejszym dawkowaniu antybiotykw nie da si unikn ich dziaania ubocznego, ktrego skutki czsto pozostaj nieodwracalne. Organizm ludzki po kuracji seri antybiotykw, zwaszcza silniejszych, przedstawia si jak las po poarze. Pozostaje w nim zniszczona dobroczynna flora bakteryjna, zachwiana rwnowaga biologiczna i zmniejszona odporno na inne choroby. Nic wic dziwnego, e podnosz si coraz liczniejsze gosy krytyczne przeciw wszelkim antybiotykom, tym bardziej, e ich skuteczno sLabnie, poniewa organizmy ludzkie uodporniaj si na te leki, i to nawet organizmy tych, ktrzy wcale nie pobierali adnych antybiotykw. Ale czym zastpi antybiotyki? Niestety, jestemy zmuszeni cigle jeszcze w gronych przypadkach chorobowych siga z koniecznoci po antybiotyki. Ale musimy pozna sposb naprawiania szkd, jakie one wyrzdzaj w naszym ustroju. Witaminy z grupy B stanowczo nie zabezpieczaj przed ubocznym dziaaniem w naszym ustroju, a tym bardziej nie naprawiaj szkd ju powstaych. Dobrze jest w czasie leczenia antybiotykami oprcz witaminy B pobiera codziennie jedn ampuk preparatu Lakcid. Zawarto ampuki wysypa na yeczk do herbaty i wypi z herbat albo wod przegotowan. po zakoczeniu kuracji trzeba oczyci krew i zasili wyjaowiony organizm w sole mineralne oraz substancje niezbdne do prawidowego funkcjonowania organizmu. W tym celu naley pi przez cay miesic nastpujce zioa.
1. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 2. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 3. Korze lubczyka Rd. Levistici 4. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 5. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 6. Kcze tataraku Rhiz. Calami 7. Owoc try - Fr. Rosae 8. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 9. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 10. Li borwki czernicy Fol. Myrtilli

23

11. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol.

Pi trzy razy dziennie przed posikiem. Wszyscy rekonwalescenci po kuracji antybiotykami, podobnie jak po przebytej operacji, a zwaszcza dotknici anemi powinni przez jeden tydzie przeprowadzi kuracj odywcz w nastpujcej formie. Na niadanie spoy tatara z surowej cielcej wAtrbki z chrzanem, w iloci okoo 150 g. Na obiad spodeczek surowej kapusty zalanej oliw prawdziw z przypraw z czosnku i cebuli. Jest to dieta niezawodna.

Anemia zoliwa Anaemia perniciosa

Musz jeszcze raz przypomnie o dawkowaniu zi. Rni zielarze przepisuj rne iloci przy rnych chorobach. Jedni ka pi trzy razy dziennie po szklance odwaru, inni po dwa, niektrzy znw przy jednych chorobach polecaj pi po p szklanki, a jeszcze inni po 3 lub 4 yeczki dziennie. Takie wskazanie, eby pi 3 lub 4 yeczki odwaru zioowego to rzecz niepowana. Jest bawienie si w leczenie, a nie leczenie. Mona i powinno si stosowa takie dawki odnonie rnych nalewek i kropli, ale nie odwarw. po mojej wieloletniej praktyce doszedem do odpowiednich wnioskw, wydaje mi si waciwych, dotyczcych stosowania zi leczniczych. ot yk kopiast zi naley zala szklank wrzcej wody i odstawi pod przykryciem na trzy gidziny. Jest to jakby macerowanie lub gotowanie przez 5 minut. Po przecedzeniu pozostaje odwaru najwyej trzy czwarte szklanki zawartoci. Taka dawka jest dla kadego i na kad chorob waciw. Dla dzieci za od p do jednej trzeciej szklanki, zalenie od wieku dziecka. Moe si zdarzy, cho to bardzo rzadko, e dany organizm zbyt mocno reaguje na zioa, wwczas zmniejsza si albo dawkowanie do p szklanki odwaru albo te trzeba pi tylko dwa razy dziennie po 3/4 szklanki. Przy anemii zoliwej:
1. Li pokrzywy Fol. Urticae 2. Li porzeczki czarnej Fol. Ribis nigri 3. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 4. Li bobrka Fol. Menyanthidis 5. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 6. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Owoc ry Fr. Rosae 9. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 10. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 11. Owoc jaowca Fr. Juniperi

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Dobrze jest pi przed kolacj nalewk, may kieliszek, sporzdzon w nastpujcy sposb: siedem yek drobno pokrajanych wieych lici majowej pokrzywy zala rozcieczonym spirytusem na p z przegotowan wod w iloci 3/4 litra. Po 10 dniach nalewka jest ju gotowa do picia. Prcz tego codziennie przyjmowa doustnie jedn ampuk Biostyminy.

Biaaczka Leucemia
Biaaczk uwaa si za przypado nowotworow. Przebiega ona w formie ostrej lub przewleklej. Rozrniamy biaaczk szpikow i limfatyczn. Obie leczy si jednakowo.
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami

24

4. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 5. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 6. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 7. Ziele tymianku Hb. Thymi 8. Li pokrzywy Fol. Urticae 9. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 10. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 11. Li bobrka Fol. Menyanthidis

Stosowa jak wyej.

Ziarnica zoliwa Lymphobranulomatosis maligna

Jest to choroba pokroju rakowego, trudna do wyleczenia. Do jej zwalczania potrzebny jest antybiotyk. Aktynomycyna oraz inne leki farmakologiczne. Zioa natomiast mog tu spenia jedynie rol pomocnicz i uzupeniajc.
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Li brzozy Fol. Betulae 3. Ziele jemioy Hb. Visci 4. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 5. Li ruty Hb. Rutae 6. Korze opianu Rd. Bardanae 7. Korze mydlnicy Rd. Saponariae 8. Kwiat wizwki Flos. Ulmariae 9. Lic bobrwki czernicy Fol. Myrtilli

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Jednoczenie bra Biostymin po jednej ampuce dwa razy dziennie.

Blednica Chlorosis
Choroba ta wystpuje jedynie u kobiet. Podoem jej jest niewydolno jajnikw, niedorozwj jajnikw, niedorozwj narzdw rozrodczych oraz okres przekwitania.
1. Li pokrzywy Fol. Urticae 2. Korze omanu Rd. Inulae 3. Korze cykorii Rd. Cichorii 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Ziele bylicy pospolitej Hb. Artemisiae 6. Li szawii Fol. Salviae 7. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 8. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 9. Li rozmarynu Fol. Rosmarini

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem.

Czerwienica Polycythaemia
Objawami tej choroby, jak sama nazwa wskazuje, s: wzrost 100% a nawet wicej, liczby czerwonych ciaek krwi w porwnaniu do stanu normalnego, silny rumieniec na twarzy, krwawienie z nosa, zwikszone cinienie krwi, powikszenie ledziony.
1. Digestosan (gotowa mieszanka), 2. Li ruty Fol. Rutae

25

3. Ziele glistnika Hb. Chelidonii 4. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 5. Kora wierzby Cort. Salicis 6. Ziele jemioy Hb. Visci 7. Korze kozka Rd. Levistici 8. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 9. Owoc ry Fr. Rosae

Pi jak wyej. Poywienie stosowa jarskie, wykluczy miso, prcz wieprzowego, spoywa w maej iloci, ograniczy pyny. Tryb ycia prowadzi przez pewien czas spokojny i wypoczynkowy.

Agronulocytoza Agronulocytosis
Choroba ta powstaje na skutek zatrucia rodkami chemicznymi, nadmiernego nawietlenia promieniami Roentgena oraz przeytych chorb zakanych. Objawia si nag wysok gorczk, obrzkiem wzw chonnych, dzise, migdakw itd. Pacjent od samego pocztku musi by pod opiek lekarza, ktry zaaplikuje antybiotyki. Kuracja zioowa moe odegra rol pomocnicz i ochronn na przyszlo.
1. Li jeyny Fol. Rubi frut. 2. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 3. Ziele krwawnika Hb. Millefolii 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Hb. Equiseti, skrzyp polny 6. Li poziomki Fol. Fragariae 7. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 8. Korze opianu Rd. Bardanae 9. Owoc jaowca Fr. Juniperi 10. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 11. Ziele serdecznika Hb. Leonuri

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem

Plamica Purpura
Pomijajc fachowe ujcie dotyczce etiologii i zakwalifikowania tej choroby, traktujemy j tak jak widzimy. Uwidacznia si ona, jak sama nazwa wskazuje, pojawieniem si na ciele czerwonych plam na skutek wyleww podskrnych, jak rwnie krwawych wybroczyn na zewntrz. Plamica reumatyczna przejawia sie ostrym blem mini i staww.
1. Kora dbu Cort. Quercus 2. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 3. Kcze tataraku Rhiz Calami 4. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 5. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 6. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 7. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 8. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 9. Li pokrzywy Fol. Urticae 10. Owoc ry Fr. Rosae 11. Li ruty Fol. Rutae Pi jak wyej.

26

Krwawiczka Haemofilia
Choroba typowo mska, gdy wystpuje u mczyzn. W jzyku potocznym zwana jest chorob krlewsk, poniewa wystpowaa najczciej wrd czonkw rodw krlewskich. Jej nosiciele cechuj si sabym krzepniciem krwi, co jest przyczyn duych trudnoci przy hamowaniu krwotoku po skaleczeniu, a nawet przy wyrwaniu zba. Typowym przykadem by Aleksiej, syn cara Mikoaja II, nastpca tronu. Wyleczy go z tej choroby synny Grisza Rasputin za pomoc silnej sugestii.
1. Ziele jemioy Hb. Visci 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 5. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 6. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae 7. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti

Pi trzy razy dziennie po szklance, p godziny po posiku.

Zachwianie czynnoci ledziony

1. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 4. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 5. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 6. Ziele glistnika Hb. Chelidonii 7. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi

Pi jak wyej.

Brak witamin Avitaminosa

Wszelki niedobr witamin powoduje przerne niedomogi w organimie. W nastpstwie powstaj zaburzenia w przemianie materii, a to z kolei prowadzi do zmniejszenia odpornoci przeciw licznym chorobom. W chorobach przewlekych bardzo czsto witaminy przynosz efekty lepsze ni antybiotyki. Ale witaminy powinny by w miar monoci naturalne, pobierane gwnie z rolin.
1. Owoc try - Fr. Rosae 2. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 3. Owoc gogu Fr. Crategi 4. Li przeczki czarnej Fol. Ribis nigri 5. Li pokrzywy Fol. Urticae 6. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper 7. Li szawii Fol. Salviae 8. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 9. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 10. Ziele krwawnika Hb. Millefolli 11. Kcze tataraku Rhiz. Calami

Pi jak wyej. Prcz tego na niadanie spoy 2 zbki czosnku, drobno pokrajanego, i posypanego na kromk chlebaa z masem. Na kolacj spoy ca, redniej wielkoci cebul, pokrajan i polan oliw z oliwek, razem z chlebem. Takie menu naley stosowa przez trzy tygodnie.

27

Zaburzenia w przemianie materii

Organizm ludzki dla podtrzymania w sobie ycia musi si ustawicznie odnawia przez cige pobieranie pokarmw. Pokarmy w swej rnorodnoci kryj w sobie niezliczone zwizki organiczne i mineralne oraz substancje niezbdne do budowy tkanek, do podtrzymywania procesw yciowych i zasilania ustroju w energi. Te cige procesy przemiany materii, czyli metabolizm, polegaj na ustawicznym przyswajaniu substancji pokarmowych i budowaniu z nich ywych tkanek oraz na dysymilacji, czyli rozkadzie substancji skadowych tkanek i wydalaniu niepotrzebnych produktw tego rozkadu. Wiele jednake czynnikw powstaje w naszym ustroju, ktre harmonijno prawidowych procesw zakcaj tak dalece, e nasz organizm nie wykorzystuje drogocennych dla siebie substancji pobieranych z pokarmw. To wanie zjawisko jest przyczyn powstawania licznych schorze. Zaburzenia przemiany materii s tak rnorodne, liczne i czsto nieuchwytne, e trudno si w tym chaosie zorientowa i skomponowa skuteczny lek zioowy. Trzeba wic prbowa kilku zestaww zioowych bez obawy, e mog spraw pogorszy i mie nadziej na uzyskanie polepszenia. Zestaw I.
1. Li brzozy Fol. Betulae 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 4. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 5. Kcze tataraku Rhiz. Calami 6. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 7. Kora kruszyny Cort. Frangulae 8. Ziele tymianku Hb. Thymi 9. Kora wierzby Cort. Salicis 10. Korze cykorii Rd.Cichorii

Zestaw II.
1. Korze lukrecji Rd. Gliceyrrhizae 2. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 3. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 4. Ziele szanty Hb. Marrubii 5. Li bobrka Fol. Menynthidis 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 8. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 9. Korze prawolazu Rd. Althaeae 10. Owoc jaowca Fr. Juniperi 11. Ziele nawoci Hb. Solidaginis

Pi trzy razy dziennie po szklance 20 minut przed posikiem. Przy chorobach gocowo-reumatycznych obok przypadoci sercowych ma miejsce rwnie za przemiana materii, ktr leczy si nastpujca mieszank zioow: Zestaw III.
1. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 2. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 3. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 4. Kora wierzby Cort. Salicis 5. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 6. Korze wilyny Rd. Ononidis 7. Strk fasoli Peric. Phaseoli 8. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 9. Ziele dziurawca Hb. Hyperici

Pi trzy razy dziennie po szklance 20 minut przed posikiem.

28

Cukrzyca Diabetis mellitus

W organimie ludzkim dotknitym cukrzyc wystpuja automatycznie zaburzenia gospodarki wodnej, biakowej i wglowodanowej, a to z kolei prowadzi do rnych dodatkowych schorze, czsto miertelnych. Przy leczeniu tej choroby chodzi gwnie o to, aby obniy pozion cukru we krwi oraz zwikszy asymilacj ustroju. Zwalcza si, a raczej hamuje to grone schorzenie przy pomocy insuliny, wycznie pod cis kontrol i dyrektyw lekarza. Pomocniczymi rodkami w leczeniu cukrzycy s zioa oraz racjonalna dieta. Naley koniecznie wykluczy z jadospisu cukier, ciasta wszelkie sodycze. Pooy natomiast nacisk na spoywanie warzyw, a wic saaty, ogrkw, kalafiorw, kapusty, czarnej rzodkwi, cebuli i chrzanu jako przyprawy. Miso ograniczy do minimum, spoywa tylko chude, gotowane. Z tuszczw dopuszczalna jest oliwa z oliwek i mietana. Ze sodyczy za w maej iloci prawdziwy mid. Zestaw I.
1. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 2. Korze kozka Rd. Valerianae 3. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 4. Li pokrzywy Fol. Urticae 5. Li brzozy Fol. Betulae 6. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 7. Li szawii Fol. Salviae 8. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Viol ae tricol. 9. Owoc jaowca Fr. Juniperi 10. Ziele rutwicy Hb. Galeae 11. Strk fasoli Peric. Phaseoli

Zestaw II.
1. Ziele rutwicy Hb. Galeage 2. Owoc jaowca Fr. Juniperi 3. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 4. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 5. Ziele poziomki Hb. Fragariae 6. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 7. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 8. Ziele jemioy Hb. Visci 9. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 10. Ziele tysicznika Hb. Centaurii

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Otyo Adipositas
Na wstpie warto przytoczy star anegdotk. Pewnego razu wybra si pewien chop z zapadej wsi do miasteczka. Po drodze si wygodzi, wic poszed do restauracji zaspokoi gd. Poniewa kiedy zasysza, e w jadodajniach podaj zbyt skpe porcje, przeto zamwi u kelnera na raz trzy obiady. Kelner szybko speni yczenie chopa. Zjad sobie chop trzy obiady, chwil posiedzia i zawoa kelnera. Gdy ten si zjawi, chop mu mwi: Panie kelner, prbki byy dobre, a teraz przynie pan trzy obiady!. W tej bajeczce kryje si wiele prawdy. Znam jedn Jugosowiank, dla ktrej trzy obiady, to wcale nie za duo. Potrafi bez ocigania si zje porcj jada, wystzrczajc dla trzech zdrowych chopw. Wiele jest takich arokw. Nic te dziwnego, e osoba, ktra trawi potrjn porcj jada, musi obrosn tuszczem do wymiarw beczki do wina. Ale bywa i inaczej., zwaszca u kobiet starszych.

29

Bardzo mao jedz, a niepowstrzymanie tyj. Powodem takiej tuszy jest wadliwa przemiana materii z powodu rnych niekorzystnych czynnikw zaistniaych w ustroju. Chcc zatem zrzuci nadwag, trzeba przeprowadzi ostronie odpowiedni diet, a przy tym prowadzic racjonalny tryb ycia. W duym stopniu na tusz maj wpyw Srodki zioowe.
1. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 2. Kora kruszyny Cort. Frangulae 3. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 4. Korze wilyny Rd. Ononidis 5. Korze lubczyka Rd. Levistici 6. Znami kukurydzy Stgm. Maydis 7. Strk fasoli Peric. Phaseoli 8. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 9. Li szawii Fol. Salviae 10. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 11. Ziele krwawnika Hb. Millefolii

Pi trzy razy dziennie po szklance., 20 minut przed posikiem.

Wychudzenie Emaciatio
S osoby, ktre odywiaj si obficie i kalorycznie wystarczajco, a jednak s chudeuszmi. Gdzie wszystko w ich organimie si zatraca. Najczciej przyczyn wychudzenia s choroby przewodu pokarmowego, nadmierna nerwowo ycia, naogowe palenie papierosw w duych ilociach, zwaszcza na czczo, oraz jeszcze inne nieznane czynniki. pierwszym obowizkiem jest wyleczy si z nerwowoci. po kadym obiedzie trzeba si pooy i przez p godziny spokojnie, relaksowo wypocz. Trzeba uprawia lekk gimnastyk i prac fizyczn
1. Owoc ry Fr. Rosae 2. Porost islandzki Lichen Islandicus 3. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 4. Korze prawolazu Rd. Althaeae 5. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Korze kozka Rd. Levistici 8. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 9. Li maliny Fol. Rubi idaei

Nadczynno tarczycy Hyperthyreoidismus

1. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 2. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 4. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 5. Kora dbu Cort. Quercus 6. Porost islandzki Lichen Islandicus 7. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 8. Kcze perzu Rhiz. Agropyri

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

30

Wole zwyke (obojtne) Struma simplex (neutralis)

1. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 2. Owoc ry - Fr. Rosae 3. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 4. Kora dbu Cort. Quercus 5. Li pokrzywy Fol. Urticae 6. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 7. Korze kozka Rd. Levistici 8. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 9. Porost islandzki Lichen Islandicus

Pi jak wyej. Poleca si spdzi wczasowy pobyt nad morzem i czsto przechadza si nad brzegiem morza, aby wdycha jod.

Przerost gruczou krokowego Hypertropia prostatae

1. Korze lopianu Rd. Bardanae 2. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae 3. Kora wierzby Cort. Salicis 4. Ziele jemioy Hb. Visci 5. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 6. Znami kukurydzy Stgm. Maydis 7. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 8. Ziele tymianku Hb. Thymi

Pi jak wyej.

Migrena Hemicrania
Wielu specjalistw dopatruje si przyczyny tej uporczywej choroby w schorzeniu woreczka ciowego, wtroby, przewodu pokarmowego, w chorobach kobiecych i zej przemianie materii. Taki pogld jednake nie wydaje si zbyt przekonywujcy. Jej etiologia jest raczej nieznana. Choroba polega na nagym wystpowaniu cyklicznych blw w obu skroniach gowy i szybkim ich zanikaniu.w chorobach kobiecych i zej przemianie materii. Taki pogld jadnake nie wydaje si zbyt przekonywujcy. Jej etiologia jest raczej nieznana.Choroba polega na nagym wystpowaniu cyklicznych blw w obu skroniach gowy i szybkim ich zanikaniu. W czasie ataku migreny dobrze jest naciera kark i plecy midzy opatkami zimnym, mokrym rcznikiem, a potem mocno si wytrze suchym rcznikiem. Nastpnie skronie i czoo natrze nalewk bursztynow, po czym pooy si na wznak na kilka minut. Bl powinien przemin.
1. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 2. Li melisy Fol. Melissae 3. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 4. Kwiat pierwiosnka Flos Primulae 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 7. Ziele bukwicy Hb. Betonicae 8. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 9. Kcze tataraku Rhiz. Calami 10. Kora kaliny koralowej Cort. Viburni opuli 11. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi

31

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Pokrzywka Uticaria
Schorzenie to powstaje na skutek degeneracji flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym, na tle nerwicy, zakcenia cyklu menstruacyjnego i rwnowagi harmonijnej u kobiet. Mog je te wywoa rodki chemiczne, z jakimi si pacjent styka w czasie pracy zawodowej
1. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 2. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 3. Li brzozy Fol. Betulae 4. Li pokrzywy Fol. Urticae 5. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 6. Korze Lopianu Rd. Bardanae 7. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 8. Kcze tataraku Rhiz. Calami 9. Korze kozka Rd. Levistici 10. Ziele dziurawca Hb . Hyperici 11. Kora kruszyny Cort. Frangulae

Pi jak wyej.

Pokrzywka powstaa na tle zaburzenia miesiczkowania

1. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 2. Ziele szanty Hb. Marrubii 3. Ziele macierzanki Hb. Asperulae 4. Ziele krwawnika Hb. Millefolii 5. Ziele tysicznika Hb. Centaurii 6. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 7. Li bobrka Fol. Menynthidis 8. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 9. Kwiat jasnoty biaej Flos. Lamii

Pi jak wyej.

Choroby wtroby i drg ciowych

Wtroba jest najwikszym gruczoem w organimie czowieka, bo te spenia wielkie i trudne zadania. Way okoo 1,5 kg. Jest to nad podziw precyzyjny mechanizm o potnej mocy wytwrczej i przetwrczej. Jest to samoczynne laboratorium chemiczne o wielokierunkowym dziaaniu, nie majce odpowiednika, w adnym kombinacie chemicznym, adnym laboratorium wykonanym ludzk rk. Wtroba stoi twardo na stray prawidowej czynnoci prawie wszystkich procesw yciowych naszego organizmu. Dlatego jest wtoczona pomidzy dwa ukady: trawienia i krenia. Wtroba dziki ci i innym sokom przez ni wytwarzanym wypenia przynajmniej poow pracy w procesie trawiennym, zwaszcza, jeli chodzi o tuszcze. Najwaniejsz jej rol jest oczyszczanie przetrawionej treci pokarmowej z wszelkich trucizn, ktre wchania w siebie i dlatego wanie czsto sama ulega zatruciu. Trzeba w tym zadaniu jej dopomc. Najskuteczniejsz pomoc na schorzenia wtrobowe s mieszanki zioowe.

Ostre zapalenie wtroby Hepatitis acuta

1. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 2. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli

32

3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 5. Li bobrka Fol. Menynthidis 6. Li jeyny Fol. Rubi frut. 7. Kora kruszyny Cort. Frangulae 8. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 10. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 11. Owoc ry Fr. Rosae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Marsko wtroby Cirrhosis hepatis

1. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 4. Korze mniszka lekarskiego Rd Taraxaci 5. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 6. Korze omanu Rd. Inulae 7. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Korze cykorii Rd. Cichorii 10. Li brzozy Fol. Betulae 11. Kora kruszyny Cort. Frangulae

Pi jak wyej. Gdyby si okazao, e 3 szklanki dziennie to za duo, wtedy naley ograniczy dawkowanie do 2 szklanek albo pi 3 razy po p szklanki. Przy ostrych blach wtroby ulg przynosi lekkie ogrzewanie jej, np. za pomoc poduszki elektrycznej.

Kamica ciowa Cholelithiasis

1. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 2. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 3. Li bobrka Fol. Menynthidis 4. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 5. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Ziele glistnika Hb. Chelidonii 8. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 9. Kora kruszyny Cort. Frangulae 10. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 11. Ziele drapacza Hb. Cnici bened.

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Codziennie przed snem wypi yk surowej oliwy z oliwek, potem wypi sok z caej cytryny zmieszany z oliw. Praktykowa tak przez 9 dni. Ta metoda przypiesza rozkruszanie kamieni, w woreczku ciowym. Przez cay czas leczenia unika tuszczw zwierzcych oraz pokarmw wywoujcych wzdcia.

Choroby przewodu pokarmowego

Podobnie jak w caym kosmosie panuje nieustanny ruch czstek materii i energii, tak rwnie w wiecie istot ywych panuje cigy ruch, dopyw materii i energii, dla rwnowagi biologicznej i podtrzyma-

33

nia ycia, ktrym te istoty zostay obdarzone. Ten dopyw i odpyw materii i energii przejawia si w organimie czowieka - w najbardziej skomplikowanej i rnorodnej formie. Czowiek bezwiednie pobiera nieustannie yciodajn energi z kosmosu i tlen z atmosfery, natomiast wiadomie pobiera j z codziennych pokarmw. aknienie jest sygnaem, e w organimie czowieka zaistniaa pewna prnia, zabrako w nim materii, a to moe grozi utrat energii yciowej. Na ten spontaniczny sygna czowiek dostarcza tej danej przez organizm materii w postaci pokarmu, ktry dostaje si do przewodu pokarmowego obejmujcego odek, dwunastnic i jelita. Zbiornikiem pokarmu jest odek. Z chwil, gdy si do niego dostanie pokarm, natychmiast wydaje soki trawienne, za pomoc ktrych tre pokarmowa zamienia si na ppynn papk, ktr ruchy luzwki odkowej przesuwaj si do dwunastnicy. Jest to pierwsza faza procesu trawienia. Dwunastnica za dziki sokom trzustki i ci dokonuje rozadu tuszczw i ca zawarto treci pokarmowej przesuwa do jelit, gdzie dokonuje si kocowa i ostateczna przerbka pokarmu na yciodajne substancje dla organizmu. Wrd licznych niedomaga odkowych czsto wystpuje bezkwano lub niedokwasota odka. Taki stan rzeczy powoduje zachwianie procesu trawienia. Chroniczna za niedokwasota prowadzi do raka odka. Temu nieszczciu trzeba zaradzi zawczasu.

Niedokwano odka
1. Li bobrka Fol. Menynthidis 2. Ziele wietlika Hb. Euphrasiae 3. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 4. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 5. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 6. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi 9. Li szawii Fol. Salviae 10. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 11. Ziele piounu Hb. Absinthii

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Nadkwasota odka Hyperaciditas gastrica

1. Ziele majeranku Hb. Majoranae 2. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 3. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 4. Ziele szanty Hb. Marrubii 5. Korze prawolazu Rd. Althaeae 6. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 7. Li melisy Fol. Melissae 8. Porost islandzki Lichen Islandicus 9. Kcze perzu Rhiz Agropyri

Pi jak wyej.

Chroniczne zapalenie odka Gastritis chronica

1. Korze prawolazu Rd. Althaeae 2. Li podbiau Fol. Farfarae

34

3. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 4. Korze omanu Rd. Inulae 5. Ziele tysicznika Hb. Centaurii 6. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 7. Ziele tymianku Hb. Thymi 8. Li szawii Fol. Salviae 9. Li melisy Fol. Melissae 10. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 11. Korze kozka Rd. Valerianae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Wrzd odka Ulcus ventriculis

Wrzd odka i dwunastnicy to choroby cywilizacji. Powstaj one zasadniczo na podou nerwicowym oraz na skutek przeadowywania ustroju zbyt ostrymi pokarmami, napojami alkoholowymi, a rwnie na skutek zatruwania organizmu papierosami. Do niedawna choroby te byy chorobami typowo mskimi, obecnie za nie omijaj one rwnie i kobiet. Leczenie wrzodw odka trwa dosy dugo, ale jest skuteczne. Jest to oczywicie kuracja zioowa. W trakcie leczenia wskazane jest na pewien czas zmieni miejsce pobytu, zmieni otoczenie, oderwa si od warsztatu codziennej pracy, zaj si lekk prac fizyczn odbywa spokojne spacery, nabra maksimum optymizmu. Powstrzyma si od palenie papierosw.
1. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 2. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Korze prwolazu Rd. Althaeae 5. Lic podbiau Fol. Farfarae 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Li melisy Fol. Melissae 8. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 9. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 10. Li pokrzywy Fol. Urticae 11. Ziele srebrnika Hb. Anserinae

Pi jak wyej. Ponadto dobrze jest pi balsam Szostakowskiego w iloci jednej yeczki na czczo, p godziny przed niadaniem oraz yeczk przed spaniem. Po wypiciu balsamu naley pi odwar z siemienia lnianego. Trzy yki siemienia lnianego zala p litrem wody, gotowa 10 minut, odstawi na 30 minut, zla pyn i wypi przed snem, jeden raz dziennie.

Wrzd dwunastnicy Ulcus duodeni

1. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 2. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 3. Li podbiau Fol. Farfarae 4. Korze prawolazu Rd. Althaeae 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Porost islandzki Lichen Islandicus 7. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 8. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 10. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 11. Kwiat lazu Flos Malvae

35

Sposb uycia dokadnie jak przy wrzodzie odka. Uwaga: Lukrecja (Glycyrrhizae) likwiduje wrzd odka, a jeszcze bardziej dwunastnicy, w przecigu trzech tygodni, oczywicie nie sama lukrecja tylko, lecz w zestawie z innymi zioami. Jednake nie wolno jej stosowa w podeszym wieku, przez chorych na miadyc, na nadcinienie i na nerki. Radzi sie jednak kademu nie chorujcemu na wymienione przypadoci uywa lukrecji w pierwszym zestawie zi. Natomiast w drugim zestawie, ktry stosuje si zabezpieczajco, nie uywa lukrecji. Jej miejsce moe zastpi mech islandzki (Lichen islandicus).

Rak odka Carcinoma ventriculi

Wci si pocieszamy, e znajdziemy w kocu lek na t straszn plag, ktra gasi ycie milionw istnie ludzkich, zwaszcza w krajach o wyszej cywilizacji i stopie yciowej. Marzenia o tym zbawczym leku pozostaj cigle tylko marzeniami. Czasami udaje si lekarzom w niektrych organizmach zatrzyma na pewien czas proces rozkadowy. A nawet zdarzaj si, zwaszcza w pierwszym stadium choroby, wypadki cakowitego jej wyleczenia. S to wypadki bardzo rzadkie, ale si jednak zdarzaj. Podana poniej mieszanka zioowa, wyprbowana w okresie wielu lat, istotnie wiele pomaga w zahamowaniu choroby i przeduenia ycia ludzkiego o kilka lat, co ju jest powanym osigniciem.
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Ziele jemioy Hb. Visci 3. Li brzozy Fol. Betulae 4. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 5. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 6. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 7. Li pokrzywy Fol. Urticae 8. Kcze perzu Rhiz. Agropyri, 9. Korze omanu Rd. Inulae 10. Korze prawolazu Rd. Althaeae 11. Pczki sosny Gemmae Pini albo Porost Islandzki Lichen islandicus.

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Ponadto pi codziennie przed snem sok z surowej sodkiej kapusty, jedn szklank.

Mdoci i wymioty nerwowe Vomitus et nausea

1. Korze kozka Rd. Levistici 2. Korze lubczyka Rd. Levistici 3. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 6. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Li ruty Fol. Rutae 9. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 10. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 11. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi jak wyej. Wieczorem natrze cae ciao mokrym zimnym rcznikiem, a potem wytrze si do sucha i pooy do ka.

36

Niestrawno nerwowa Dyspepsia nervosa

Przypado ta pokrywa si z nerwic wegetatywn, przy ktrej odek jest zdrowy, a mimo to treci pokarmowe pozostaj w nim niestrawione. Choroba ta najczciej pochodzi z przemczenia prac umysow, lub przey psychicznych, dugotrwaych zmartwie itp. Na wszelkie nerwice bardzo dobrym Srodkiem leczniczym jest zawsze hydroterapia, kpiele, nacieranie mokrym rcznikiem oraz, oczywicie, leki psychotropowe. W lejszych przypadkach pomagaj leki zioowe.
1. Li melisy Fol. Melissae 2. Li bobrka Fol. Menynthidis 3. Ziele tymianku Hb. Thymi 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Ziele marzanki Hb. Asperulae 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 8. Kcze tataraku Rhiz. Calami 9. Kcze tataraku Rhiz. Calami 10. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 11. Kwiat lawendy Flos Lavendulae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Zwiotczenie odka Atonia ventriculi

Schorzenie to wystpuje w wieku starczym lub na skutek osabienia caego organizmu po przebytej cikiej chorobie, albo te z deficytu w ustroju soli mineralnych lub witamin.
1. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 2. Owoc try Fr. Rosae 3. Korze cykorii Rd. Cichorii 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 6. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 7. Ziele tysicznika Hb. Centaurii 8. Kcze perzu Rhiz. Agropyri, 9. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 10. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 11. Korze kozka Rd. Valerianae

Pi jak wyej. Prcz tego stosowa nastpujce kpiele:

1. Pczki sosny Gemmae Pini 2. Kcze tataraku Rhiz. Calami 3. Ziele macierzanki piaskowej Hb. Sepylli 4. Kora wierzby Cort. Salicis

Wszystkie te cztery zioa zmiesza i na jedn kpiel bra 7 yek tej mieszanki, zala dwoma litrami wody, gotowa do wrzenia przez 10 minut i odstawi pod przykryciem na 30 minut. Potem przecedzi i ten odwar wla do kpielowej, gorcej wody w wannie. I tak kpa si przez 15 minut co drugi dzie.

Wzdcie odka Aerogastria

Na powstawanie tej choroby, jak i kadej innej, skada si wiele czynnikw, ktre zakcaj prawidowo procesu trawienia. W tym wypadku czynniki te powoduj nadmiern fermentacj wXoLAdku

37

i jelitach. Czsto przy pobieraniu lekw przeciwgruliczych wystpuje silna fermentacja w przewodzie pokarmowym oraz wzdcia na skutek nagromadzonych gazw w jelitach.
1. Owoc kolendry Fruct. Coriandri 2. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 3. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 4. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi 5. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 6. Korze kozka Rd Valerianae 7. Li bobrka Fol. Menynthidis 8. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 9. Ziele tymianku Hb. Thymi 10. Li melisy Fol. Melissae 11. Ziele krwawnika Hb. Millefolii

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem.

Rozstrj odka Biegunka diarrhorea

1. Kora wierzby Cort Salicis 2. Li maliny Fol. Rubi idaei 3. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 4. Kora dbu Cort. Quercus 5. Li szawii Fol. Salviae 6. Li podbiau Fol. Farfarae 7. Ziele poziomki Hb. Fragariae 8. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 9. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 10. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae

Pi dwa razy dziennie po szklance przed niadaniem i przed kolacj.

Zaparcie Obstipatio
Zatrzymanie si wyprnie przez duszy okres czasu powoduje zatrucie caego organizmu. Na skutek tego czsto wystpuj rne wysypki na twarzy i powaniejsze powikania chorobowe wewntrz ustroju. Trzeba si stara, aby nie dopuci do chronicznego zaparcia. Wskazane jest przeprowadzi raz w roku pukanie jelit. Praktykuje si to u nas na przykad w Zakadzie Sanatoryjnym w Szczawnicy. Francuzi maj zwyczaj przeprowadza raz w miesicu cakowit godwk celem oczyszczenia caego organizmu ze zogw w jelitach. Robi to lcznie z uyciem rodkw przeczyszczajcych.
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 3. Kcze rzewienia Rhiz. Rhei 4. Kwiat lazu Flos Malvae 5. Korze omanu Rd.Inulae 6. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 7. Lic melisy Fol. Melissae 8. Korze kozka Rd. Levistici 9. Ziele dziurawca Hb. Hyperici

Pi dwa razy dziennie po szklance, po obiedzie i po kolacji Uwaga: Dla niektrych osb dziaanie rzewienia (Rhizoma Rhei) moe by zbyt silne. W takim wypadku naley zmniejszy dawk tego skadnika w zestawie.

38

Ostre zapalenie przeyku Oesophagitis acuta

Schorzenie to powinno by dokadnie zbadane przez lekarza. W wikszoci wypadkw jest ono leczone rodkami farmakologicznymi. Nie bez znaczenia jednak jest tu rwnie kuracja zioowa.
1. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 2. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 3. Kwiat nagietka Flos Calendulae 4. Li szawii Fol. Salviae 5. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 6. Nasiona kozieradki sproszkowanej Sem. Foenugraeci pulv. 7. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 8. Li melisy Fol. Melissae, 9. Li podbiau Fol. Farfarae 10. Korze prawolazu Rd. Althaeae 11. Kcze perzu Rhiz. Agropyri

Ptorej yki mieszanki zala iloci ptorej szklanki wrztku, przykry i odstawi na trzy godziny. Potem przecedzi i pi, trzy razy dziennie po p szklanki, a mianowicie: przed obiadem, przed kolacj oraz trzeci raz po kolacji przed udaniem si na spoczynek.

Zapalenie wrzodziejce jelita grubego Colitis ulcerosa

Przyczyny tych przypadoci jelitowych sA mniej wicej te same, co i schorze odkowych, tzn. psychonerwice i wyrafinowane pokarmy.
1. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 2. Korze prawolazu Rd. Althaeae 3. Korze kozka Rd. Levistici 4. Li podbiau Fol. Farfarae 5. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 6. Porost islandzki Lichen Islandicus 7. Kora kruszyny Cort. Frangulae 8. Kcze perzu Rhiz. Agropyri, 9. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem

Nieyt jelita grubego

1. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 2. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Korze prawolazu Rd. Althaeae 5. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 6. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 7. Pczki sosny Gemmae Pini 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae.

Pi, jak wyej. Przed snem wypi szklank siemienia lnianego. Dwie yki siemienia naszklank wody, gotowa 10 minut, zla pyn i wypi.

39

Wzdcie jelitowe Bbnica Meteorismus

Pacjenci czsto skar si na ble wewntrzne, jak to sami okrelaj oraz jednoczenie na ble serca pochodzce z niewydolnoci krenia. W takich przypadkach trzeba unormowa trawienie, usun zaparcie i zneutralizowa gazy.
1. Kwiatostan gogu Infl. Caraegi 2. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 3. Li rozmarynu Fol. Fosmarini 4. Owoc kolendry Fr. Coriandri, 5. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi 6. Kcze tataraku Rhiz. Calami 7. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Ziele tymianku Hb. Thymi 10. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper 11. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Puchlina wodna brzuszna Wodobrzusze ascites

W tej chorobie kuracja zioowa spenia wan rol pomocnicz oraz zabezpieczajc przed nawrotem.
1. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 2. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 3. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 4. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 5. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 6. Li brzozy Fol. Betulae 7. Li melisy Fol. Melissae 8.Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 9. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 10. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 11. Strki fasoli Peric. Phaseoli

Pi trzy razy dziennie po p szklanki przed posikiem. Podczas kuracji zioowej naley bra raz dziennie leki nasercowe.

Tasiemczyca Taeniasis (Cestodiacis)

Kadego czowieka napawa wstrtem myl o zagniedeniu si w jego przewodzie pokarmowym obrzydliwego stwora, jakim jest tasiemiec. Wyniszcza on organizm, poerajc wielkie iloci substancji pokarmowych. Walka z tym pasoytem, jest trudna, ale moliwa do wygrania. naley zastosowa nastpujc kuracj: Wieczorem po sabej kolacji wypi odpowiedni porcj olejku rycynowego na przeczyszczenie. na drugi dzie rano z 60 gramw pestek dyni wyuska czysty misz, zmiady go w naczyku na miazg, doda yk prawdziwego miodu i dokadnie 5 gramw kwiatu wrotyczu (Flos Tanaceti). To wszystko dobrze wymiesza i spoy na raz, cakiem na czczo. niadania ju w tym dniu nie wolno spoywa. Dopiero po trzech godzinach po przyjciu powyszego leku spoy saatk z solonego ledzia z kwaszonym ogrkiem i miazg czosnku. Gdyby po takiej pierwszej kuracji tasiemiec nie zosta wyrzucony, przede wszystkim jego gowa, to po upywie tygodnia trzeba tak sam kuracj powtrzy.

40

Jeszcze raz godzi si przypomnie, e rodzice nie powinni swym dzieciom aowa od czasu do czasu pestek dyni do spoywania. Pestki te chroni od wszelkiej robaczycy jelit, a prcz tego daj zdrowy tuszcz rolinny, potrzebny do normalnego rozwoju modych organizmw.

Owsica Oxyuriasis
Te pasoyty gnied si w odbytnicy. Tam te naley je niszczy drog lewatyw kilkurodzajowych. a) Trzy zbki czosnku wieego utrze w modzierzu na miazg, zala pen szklank przegotowanej zimnej wody, odstawi pod przypryciem na dwie godziny i tak nalewk robi wieczorem lewatyw przez trzy dni z kolei, b) Dwie yki carnych jagd wieych lub suszonych (Fructus Myrtilli), a z braku jagd mona uy lici borwki czernicy (Flos Myrtilli) oraz jrdn yk wrotyczu (Flos Tanaceti) zmiesza razem, zala t mieszank wrztkiem, przykry i odstawi na trzy godziny, potem przecedzi. Wieczorem podgrza i robi lewatyw. W razie potrzeby po upywie tygodnia kuracj powtrzy.

Choroby drg moczowych

W wyniku procesw przemiany materii w komrkach i tkankach caego ustroju powstaj niepotrzebne ju odpady, ktre s substancjami trujcymi, zakcajcymi normalny przebieg procesw yciowych caego organizmu. Te toksyczne produkty organizm wydala z siebie na zewntrz rnymi drogami, a wic przez skr w postaci potu, przez kiszk odchodow oraz przez nerki. Wiemy, e zarwno procesy przyswajania, jak te i procesy wydalania odbywaj si za porednictwem krwi. Najwiksz rol w procesie wydalniczym speniaj nerki. W cigu doby przez nerki przepywa okoo 1730 litrw krwi, ktrej ostateczne oczyszczenie drog filtracji odbywa si wLanie przez nerki. Nerki rwnie utrzymuj w rwnowadze ca gospodark wodn w organimie. Wedug wielu danych naley przyj przypuszczenie, e nerki dodatkowo jeszcze bior udzia w regulacji cinienia krwi oraz funkcji krwiotwrczej. Zgodnie jednak z biologicznym prawem rwnie i nerki na skutek cigej pracy same si zuywaj, trac na sile i podlegaj schorzeniom. Trzeba je ratowa zawczasu, aby nic nie straciy ze swej siy sprawnego dziaania.

Ostre zapalenie nerek Nephritis acuta

1. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 2. Ziele dziurawca Hb.Hyperici 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 4. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae, 6. Kcze piciornika Rhiz. Tormenbtillae 7. Korze wilyny Rd. Ononidis 8. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 9. Znami kukurydzy Stgm. Maydis 10.Li brzozy Fol. Betulae 11.Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul.

Pi w pierwszym tygodniu dwa razy dziennie po p szklanki, przed posikiem, a w nastpnych tygodniach 3 razy dziennie po p szklanki

41

Zapalenie kbuszkw nerkowych Glomerulonephritis

1. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 2. Ziele serdecznika Ziele serdecznika Hb. Leonuri 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Kora wierzby Cort. Salicis 5. Li podbiau Fol. Farfarae 6. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 7. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 8. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 9. Kora kaliny koralowej Cort. Virburni opuli 10. Kcze perzu Rhiz. Agropyri, 11. Li brzozy Fol. Betulae

Pi jak wyej.

Zapalenie miedniczek nerkowych Pyleonephritis

Wszystkie stany zapalne nerek s niebezpieczne dla ustroju. Zapalenie miedniczek prowadzi do wysokiego nadcinienia krwi, a zapalenie nerek nawet do ich marskoci.
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Strk fasoli Peric.. Phaseoli 3. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 4. Li podbiau Fol. Farfarae 5. Li pokrzywy Fol. Urticae 6. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 7. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 8. Ziele wietlika Hb. Euphrasiae 9. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 10. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem na ciepo.

Kamica nerkowa Nephrolithiasis

Do wyleczenia kadego rodzaju kamicy nerkowej potrzebny jest omiotygodniowy okres czasu. kamienie nerkowe daleko atwiej jest rozkruszy i wydali z ustroju, anieli kamienie ciowe.

Kamica nerkowa szczawianowa Nephrolithiasis oxalica

1. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 2. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 5. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricolor. 6. Kwiat nagietka Flos. Calendulae 7. Kwiat bawatka Flos. Cyani 8. Kwiat wrzosu Flos. Ericae 9Callunae) 9. Ziele glistnika Hb. Chelidonii lub znami kukurydzy Stigmatis Maydis

Uwaga: Pi przed niadaniem i przed obiadem po p szklanki, natomiast po kolacji wypi p szklanki naparu z Normosanu, ale tylko przez 7 dno. W nastpnym tygodniu i ju do kocakuracji pi tyl-

42

ko napar z powyszego zestawu zi, trzy razy dziennie po p szklanki. Poniewa w aptekach i sklepach Herbapolu trudno jest otrzyma Herba Chelidonii, tj. glistnik albo jaskcze ziele, przeto dobrze jest poradzi sobie samemu przez nazbieranie tego ziela na wiosn. W diecie trzeba ograniczy sl kuchenn do minimum, wykluczy cakowicie na pewien czas kaw, kakao i herbat. Pi wicej sokw owocowych.

Kamica nerkowa fosforanowa wglanowa Nephrolithiasis phosphorica et carbonica

1. Korze Lopianu Rd. Bardanae 2. Li bobrwki czernicy Fol. Myrtilli, 3. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Owoc jaowca Fr Juniperi 6. Znami kukurydzy Stgm. Maydis 7. Kora wierzby Cort. Salicis 8.Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 9. Ziele macierzanki Hb. Serpylii 10. Strk fasolli Peric. Phaseoli 11. Li podbiau Fol. Farfarae

W pierwszym tygodniu pi napar po szklance przed niadaniem i obiade, a po kolacji szklank naparu z Normosanu. W nastpnych tygodniach pi tylko napar z zestawu powyszego, trzy razy dziennie przed posikiem. Ponadto pi trzy razy dziennie sok z czerwonych porzeczek. One bowiem, tak samo jak sok, rozpuszczaj kamienie nerkowe.

Mocznica Uraemia
1. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 2. Li bobrka Fol. Menynthidis 3. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 4. Li brzozy Fol. Betulae 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 6. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 7. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 8. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 9. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti

Po trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Zapalenie pcherza moczowego Cystitis

Ten satn zapalny objawia si parciem na pcherz, pieczeniem przy oddawaniu moczu. Mocz jest mtny.
1. Li jeyny Fol. Rubi frut. 2. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 3. Li pokrzywy Fol. Urtacae 4. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 5. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7.Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 8. Li podbiau Fol. Farfarae

43

9. Kcze perzu Rhiz. Agropyri

Pi dwa razy dziennie po szklance przed posikiem. Czsto daj dobre wyniki ciepe kompresy lub nagrzewanie pcherza i dou brzucha poduszk elektryczn. Jelio chodzi o diet, trzeba mocna ograniczy spoywanie wszelkich sokw, kwanych owocw. natomiast duo pi sodkiego mleka. Kuracja zioowa pcherza postpuje powoli, ale przynosi dobre wyniki.

Nerczyca Nephrosis
Choroba ta przejawia si wysokim biakomoczem, bladoci twarzy i zym samopoczuciem. W diecie uwzgldni mleko i ser, a z potraw misnych: cielcin i nietuste ryby.
1. Owoc ry Fr. Rosae 2. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 3. Nasienie kozieradki sproszkowanej Sem. Foenugraeci pulv. 4. Korze omanu Rd. Inulae 5. Kcze piciornika Rhiz. Rormentillae 6. Korze prawolazu Rd. Althaeae 7. Li brzozy Fol. Betulae 8. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 9. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 10. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 11. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul.

Pi trzy razy dziennie po p szklanki, 20 minut przed posikiem.

Choroby gocowo-reumatyczne
Rnego rodzaju schorzenia gocowe i reumatyczne powstaj zasadniczo nie tylko na podou przebytych chorb zakanych, zwaszcza wirusowych, lecz gwnie z powodu dziaania takich czynnikw jak: rodowisko, w jakim si przebywa, mieszkanie, warsztat pracy, data urodzenia, cechy konstrukcyjne, wiek itd. Gwnym powodem powstawania wszelkich chorb stawowych jest wilgo, a wic: dom wrd mokrade, zawilgocone mieszkanie, warunki w warsztatach pracy, rzenia, betonowa posadzka, zagrzybiaa piwnica, dla marynarzy woda. Takie s przyczyny powstawania nawet u najzdrowszych osobnikw bolesnych reumatyzmw i znieksztacajcych gocw. Na choroby staww najbardziej s podatni ludzie urodzeni w miesicach listopadzie i grudniu. U osb tych leczenie jest trudne. Kobiety, zapadaj czciej na choroby reumatyczne i gocowe ni mczyni, poniewa schorzenia te wi si z niedomogami jajnikw. I dalej wydaje si to dziwne, a jednak jest prawdziwe, e blondyni czciej choruj na choroby gocowe, ni bruneci. W wieku podeszym natomiast wszyscy sA podatni na rne przypadoci stawowe.

Rwa kulszowa Ischias

cile rzecz biorc, trudno to schorzenie zaliczy do chorb stawowych. Jest to zapalenie nerwu kulszowego, objawiajce si gwatownym i ostrym blem.
1. Ziele bylicy pospolitej Hb. Artemisiae 2. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 3. Li brzozy Fol. Betulae 4. Li borwki brusznicy Fol. Vitis idaeae 5. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 6. Kwiat lawendy Flos Lavendulae

44

7. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 8. Kwiat pierwiosnka Flos. Primulae 9. Kcze perzu Rhiz. Agropyri, 10. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 11. Kora kaliny koralowej Cort. Viburni opuli

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Rwnoczenie naciera miejsce bolce wod chrzanow, sporzdzon w sposb nastpujcy: yk roztartego chrzanu zala szklank przegotowanej, zimnej wody i pozostawi na dwie godziny. Potem przecedzi i wod t smarowa.

Zapalenie staww Arthritis

Poniewa zapalenie staww wystpuje w rnych postaciach, wobec tego stosuje si rne mieszanki zioowe.
Mieszanka I 1. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 2. ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 3. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 4. Ziele krwawnika Hb. Millefolii 5. Kwiat bzu czrnego Flos Sambuci 6. Kora wierzby Cort. Salicis 7. Li pokrzywy Fol. Urticae 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Li czarnej porzeczki Fol. Ribis nigri

Pi jak wyej.
Mieszanka II 1. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 2. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 3. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 4. Li brzozy Fol. Betulae 5. Ziele rdestu ptasiego Hb.Polygoni avicul. 6. Kora wierzby Cort. Salicis 7. Kwiat bzu czrnego Flos Sambuci 8. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 9.Li ruty Fol. Rutae 10. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 11. Kwiatostan gogu Infl. Crataegi

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Reumatyzm Rheumatismus
1. Kcze tataraku Rhiz. Calami 2. Kora wierzby Cort. Salicis 3. Kora kaliny koralowej Cort. Virburni opuli 4. Korze wilyny Rd. Ononidis 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 6. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 7. Li brzozy Fol. Betulae 8. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 9. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 10. Owoc maliny Fr. Rubi ideai

45

11. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae

Pi jak wyej. Poniewa reumatyzm oraz wszystkie przypadoci gocowe upoledzaj czynnoci serca przeto naley rwnoczenie zaywa leki nasercowe, zioowe lub chemioterapeutyki. Czsto daj dobre wyniki kpiele. Do tego celu wzi w rwnych czciach otrby pszenne, som owsian i suche siano zala wod w duym garnku, gotowa 10 minut do wrzenia, zla pyn przez sito lub grun szmatk do gorcej wody w wannie i w tym roztworze kpa si przez 15 minut co drugi dzie.

Gociec znieksztacajcy Rheumatismus deformans

1. Kwiat tarniny Flos Pruni spinosae 2. Owoc jarzbiny Fr. Sorbi 3. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 4. Li brzozy Fol. Betulae 5. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 6. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 7. Strk fasoli Peric. Phaseoli 8. Kora wierzby Cort. Salicis 9. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 10. Li przeczki czarnej Fol. Ribis nigri 11. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol.

Zastosowanie jak wyej.

Gociec cignisto-miniowy Rheumatismus muscularis

Jak przy wielu chorobach w pierwszym stadium naley j zwalcza lekk gimnastyk i ruchem na wieym powietrzu.
1. Li pokrzywy Fol. Urticae 2. Babka lancetowata Fol. Plantaginis 3. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 4. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 5. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 6. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 7. Ziele majeranku Hb. Majoranae 8. Owoc kopru woskiego Fr. Foeniculi 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Gociec przewleky Arthritis rheumatica chronica

1. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 2. Li brzozy Fol. Betulae 3. Li pokrzywy Fol. Urticae 4. Korze wilyny Rd. Ononidis 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 6. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Kwiat bawatka Flos Cyani 9. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci Pi - jak wyej.

46

Gociec klimakteryjny
1. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 2. Kora wierzby Cort. Salicis 3. Li pokrzywy Fol. Urticae 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Li brzozy Fol. Betulae 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Kora kruszyny Cort. Frangulae 8. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 9. Ziele poonicznika nagiego Hb. Herniariae 10. Ziele szanty Hb. Marrubii 11.Korze opianu Rd. Bardanae

Pi - jak wyej.

Choroby uczuleniowe
W dobie obecnej pojawia si coraz wicej chorb alergicznych. Powstaj one z wielu przyczyn, jak np. przyjmowanie rnych antybiotykw, przedawkowywanie lekw, czste stykanie si ze rodkami chemicznymi i pestycydami, noszenie ubra ze sztucznych materiaw, wdychanie powietrza zatrutego gazami, nerwowy tryb ycia itd.

Uczulenia rnorodne
1. Fol. Plantaginis babka lancetowata 2. Ziele przetacznika Hb. Veronicae 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Ziele poziewnika Hb. Galaeopsidis 6. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Li podbiau Fol. Farfarae 9. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 10. Li podbiau Fol. Farfarae 11. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed jedzeniem.

Alergiczny nieyt sienny Catarrhus aestivalis

1. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 2. Ziele wietlika Hb. Euphrasiae 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 5. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 6. Owoc kolendry , Fr. Coriandri, 7. Li pokrzywy Fol. Urticae 8. Ziele bylicy Hb. Artemisiae 9. Kora kruszyny Cort. Frangulae 10. Ziele bukwicy Hb. Betonicae 11. Kcze perzu Rhiz. Agropyri

Pi - jak wyej. Objawy kataru siennego wystpuj gwnie w okresie kwitnienia drzew. Pojawia si wtedy katar nosa, kaszel i zadyszka. Lecznicze dziaanie maj spacery nad morzem, albo przynajmniej spacery na wieym powietrzu. Dobrze robi kpiele, nawet domowe.

47

Alergia wypryskowa Egzema alergicum

1. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 2. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 5. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 6. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 7. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 8. Li pokrzywy Fol. Urticae 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 10. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 11. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci

Pi - jak wyej

Uczulenie migreniczne Allergia migrenica

1. Ziele wietlika Hb. Euphrasiae 2. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Li podbiau Fol. Farfarae 5. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Ziele bylicy pospolitej Hb. Artemisiae 8. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 9. Li pokrzywy Fol. Urticae 10. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 11. Ziele przetacznika lenego Hb. Veronicae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Choroby nerwicowe
Wszelkiego rodzaju nerwice cznie z chorobami psychicznymi staj si w dobie dzisiejszej prawdziw epidemi, zwaszcza w krajach o wysokiej cywilizacji. Im wyej podnosi si w danym kraju stopa cywilizacji i dobrobytu, tym wicej nasila si tam liczba zachorowa na przerne neurpatie. Wemy na przykad statystyk tych chorb w tanach jednoczonych Ameryki. Jak wynika ze statystyk lekarskich, w kraju tym 16 milionw mieszkacw choruje na rne psychozy i psychoneurozy. Pi milionw dzieci wykazuje niedorozwj umysowy. Jest wic poniekd uzasadniona obawa wypowiedziana przez wybitnego psychiatr amerykaskiego, e za 250 lat caa ludzko, zwaszcza rasy biaej, bdzie umysowo chora i cae miasta zamieni sie w zakady psychiatryczne, w ktrych nie bdzie ani lekarzy, ani lekw. Oczywicie, ta ponura prognoza ma w sobie duo przesady, ale te i prawdopodobiestwa. Wszak i w naszym kraju z kadym rokiem zwiksza si liczba psychicznie chorych, jeli nie cakowicie, to jednak mieszczcych si na pograniczu midzy chorob typowo umysow a psychonerwicow. Mimo ponurych prognoz musimy jednak przy pomocy wiedzy medycznej, psychologii oraz fitoterapii przywrci tym nieszczsnym jednostkom zdrowie, godno czowiecz i wejcie na nowo do spoeczestwa zdrowego. Zacznijmy od najgroniejszych chorb.

48

Padaczka Epilepsia
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Li ruty Fol. Rutae 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Kwiat lawendy Flos Lavandulae 6. Korze opianu Rd. Bardanae 7. Szyszka chmielu Strobilus Lupuli 8. Korze kozka Rd. Levistici 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 10. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 11. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis

Wszystkie te skadniki zmiesza razem, wzi czubat yk tej mieszanki, zala wrztku i odstawi pod przykryciem na trzy godziny. Potem przecedzi i po lekkim podgrzaniu pi trzy razy dziennie po szklance przed posilkiem. Rwnoczenie stosowa nastpujce kpiele:
1. Kora wierzby Cort. Salicis 300 g 2. Owoc jaowca Fr. Juniperi 200 g 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami 400 g 4. Li pokrzywy Fol. Urticae 200 g

Powysze skadniki wymiesza razem. Do kadej kpieli wzi 7 yek tej mieszanki, zala 2 litrami wody, gotowa 10 minut do wrzenia i odstawi pod przykryciem na 30 minut. Potem przecedzi i wla ten odwar do gorcej wody w wannie i w tym roztworze kpa si przez 15 minut, co drugi dzie. Dla dzieci dawk zi naley obniy do poowy. Kuracja trwa do 3 miesicy.

Psychoza rozszczepienna Schizophrenia (z wyjtkiem choroby religijnej)

Choroba ta naley do najgroniejszych chorb psychicznych. W stadium jej nasilenia wystpuj najdziwaczniejsze omamy oraz syszenie przez chorego potwornych haasw, niesamowitych gosw, co jest straszliw tortur dla chorych, koczc si nieraz samobjstwem. Choroba ta niejednokrotnie wystpuje okresowo, o nierwnym nasileniu i z przerwami nieraz do dugimi. Schizofrenicy poca atakami cakowitego wyczenia maj zadziwiajc spostrzegawczo, bystro, dobr pami, a nawet zdolno logicznego mylenia. Chorych dotknitych t chorob leczy si silnymi rodkami psychotropowymi. Dodatkowo jednak powinno si uzupenia leczenie odpowiednimi zioami.
1. Li rozmarynu Fol. Rosmarini 2. Kwiat tarniny Flos Pruni spin. 3. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Korze opianu Rd. Bardanae 8. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 9. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 10. Li ruty Fol. Rutae 11. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Picie zi i kpiele stosowa jak przy padaczce. Przebywa jak najczciej nad morzem i w lasach.

49

Jest zalecana dodatkowa praktyka rozluniajca nerwy za pomoc miedzi. Jeden drut miedziany poczy z jedn rur w azience, drugi drut z drug i koce drutw trzyma jeden jedn rk, drugi drug rk przez p godziny wieczorem. Uzasadnienie: Wedug opinii niektrych naukowcw natenie prdw mzgowych u schizofrenikw jest dwa razy wysze, ni u ludzi zdrowych. Jeli np. natxenie u zdrowych wynosi 20 jednostek, to u chorych na schizofreni 40 jednostek, czyli podwjnie. To wanie u nich powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu mzgu. Trzeba wic to natenie obniy do normy. Spraw tA powinni si zaj kompetentni fachowcy, bo uatwioby to w ogromnym stopniu leczenie schizofrenikw.

Stwardnienie rozsiane Schlerosis multiplex

Etiologia tej choroby jest dotd nieznana. Jest to schorzenie orodkowego ukadu nerwowego i rdzenia krgowego. Powoduje ono oczopls, skandowanie mowy i poraenie koczyn dolnych. Wystpuje czciej u kobiet midzy 18 a 35 rokiem ycia, chocia i mczyzn nie omija. Jest w zasadzie nieuleczalna. Mona j jedynie na pewne okresy zahamowa.
1. Ziele wietlika Hb. Euphrasiae 2. Ziele jemioy Hb. Visci 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Li ruty Fol. Rutae 5. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 6. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 7.Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 8. Kora wierzby Cort. Salicis 9. Kora kruszyny Cort. Frangulae 10. Korze wilyny Rd. Ononidis 11. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper.

Wyleczenie jest moliwe wcierajc w miejsce chore 5% roztwr chlorku kobaltu CoCl3 rozpuszczony w spirytusie.

Udar mzgu Apopleksja cerebri

Mzg jest gwn central kierujc wszystkimi czynnociami tak psychicznymi, jak i fizjologicznymi a do ostatniej komrki caego organizmu ludzkiego. Mzg ludzki, oceniajc go z punktu widzenia anatomii, biologii i psychologii, jest struktur najcudowniejsz, najwszechstronniejsz i najpotniejsz w caym wszechwiecie. Ale jest jednoczenie struktur najdelikatniejsz. Mzg to mj byt, to moja osobowo, to moje ja. Musimy pamita, e komrki mzgowe nieregeneruj si. Musz nam wystarczy na cae ycie. A wic niszczy to arcydzieo byoby najwiksz gupot i zbrodni. Zbrodni, jak nagminnie popenia nasza wspczesna obkana modzie przez narkotyki, alkohol i przedwczesne praktyki pciowe. Moe jednak nastpi i bez naszego udziau nage zaburzenie prawidowego funkcjonowania mzgu na skytek zakrzepu, czy zatoru. Takie schorzenie powstaje najczciej w nastpstwie nadcinienia krwi, miadycy, wstrzsu mzgu i wielu chorb zakanych. Nastpstwem udaru mzgu jest parali poowy ciaa, czciowa lub cakowita utrata mowy, czasami mier. W takich wypadkach, potrzebna jest zawsze natychmiastowa pomoc lekarska. Po zaegnaniu choroby oprcz lekw farmakologicznych dobrze jest stosowa leki rolinne.
1. Ziele jemioy Hb. Visci 2. Morszczyn pcherzykowy Fucus vesiculosis 3. Kwiatostan gogu Infl. Crategi

50

4. Kora wierzby Cort. Salicis 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Li ruty Fol. Rutae 7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 9. Owoc ry Fr.Rosae 10. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 11. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Bezsenno Insomnia
Przyczyn bezsennoci sA rne nerwice, stresy, przemczenie oraz niedyspozycje przewodu pokarmowego. Dobrym remedium na bezsenno jest praca fizyczna, dugie spacery na wieym powietrzu oraz unormowany tryb ycia. Pomaga rwnie kuracja zioowa.
1. Li melisy Fol. Melissae 2. Ziele marzanki Hb. Asperulae 3. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 4. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 7. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 8. Ziele bylicy pospolitej Hb. Artemisiae 9. Kwiat wrzosu Flos Ericae (Callunae) 10. Kwiat pierwiosnka Flos. Primulae 11. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci

Pi jak wyej.

Nerwoble Neuralgiae
Ble neuralgiczne s bardzo dokuczliwe. Powstaj one na skutek zapalenia lub uszkodzenia pnia nerwowego lub jego odgazienia.
1. Korze kozka Rd. Levistici 2. Korze wilyny Rd. Ononidis 3. Kora wierzby Cort. Salicis 4. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 6. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 7. Kwiat sonecznika , Flos Helianthi 8. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 9. Ziele tymianku Hb. Thymi

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Dobre skutki przynosz rwnie kompresy, robione w sposb nastpujcy: Wzi trzy yki kupalnika (Flos Arnicae) oraz trzy yki tymianku (Herbu Thymi), zala 3/4 litra wody, gotowa przez 5 minut, odstawi pod przykryciem na 30 minut, potem przecedzi. Pynem tym nasczy czysty rcznik i przykada go na bolce miejsce.

Psychonerwica oglna histeria Hysteria

Wyrazem histeryczka zwyklimy bezmylnie i zoliwie obdarza biedne kobiety, ktre na skutek

51

przemczenia, przey moralnych oraz rozstroju nerwowego popadaj w zmienno nastrojw, w stany depresji i lkw. A przecie histeria to nie kaprys, lecz cika choroba nerwicowa, graniczca niekiedy z chorob psychiczn. Wystpuje ona nie tylko wycznie u kobiet, lecz przejawia si take i u mczyzn. Trzeba j leczy z powag i starannie, jak kad chorob. Dobre wyniki przynosi kuracja zioowa.
1. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 2. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 3. Korze kozka Rd. Levistici 4. Kcze tataraku Rhiz. Calami 5. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 6. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 7. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 8. Li rozmarynu Fol. Rosmarini 9. Li melisy Fol. Melissae 10. Kwiat wrzosu Flos Ericae (Callunae) 11. Ziele Marzanki Hb. Asperulae

Pi jak wyej. Rwnoczenie dobrze jest stosowa nastpujce kpiele: po 100 g.

1. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 2. Owoc jaowca Fr. Juniperi 3. Li sawii Fol. Salviae 4. Kcze tataraku Rhiz. Calami

Wszystkie te cztery zioa zmiesza razem. Do kadej kpieli wzi 7 yek tej mieszanki, zala 2 litrami wody i gotowa 10 minut pod przykryciem, odstawi na 30 minut i przecedzi. Odwar ten wla do gorcej wody w wannie i w tym roztworze kpa si przez 15 minut co drugi dzie.

Wyczerpanie nerwowe-neurastenia Neurasthenia

Objawy neurasteniczne wystpuj u pacjentw z zaburzeniami trawiennymi, cierpicych na wzmoone odruchy, bezsenno i zawroty gowy. Neurastenicy maj skonno do wmawiania sobie rnych chorb. Wiele z tych wmawianych sobie chorb trzeba omiesza, bo to jest jedna ze skuteczniejszych metod leczenia. Ale prawdziwe zaburzenia trzeba, niestety, troskliwie leczy. Dobre skutki przynosi kuracja zioowa.
1. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 2. Li melisy Fol. Melissae 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Kwiat wrzosu Flos Ericae (Callunae) 5. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 6. Korze cykorii Rd. Cichori 7. Korze lubczyka Rd. Levistici 8. Korze kozka Rd. Levistici 9. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 10. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 11. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae

Pi 2-3 razy dziennie po szklance, przed posikiem.

Mimowolne moczenie nocne Enuresis nocturna

Przypado mimowolnego moczenia ma podoe gwnie nerwicowe, ale do tego dochodz

52

jeszcze inne przyczyny, jak rozszczepienie krgosupa, osabienie zwieracza oraz cay szereg jeszcze innych nieprawidowoci ustroju.
1. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 2. Li melisy Fol. Melissae 3. Korze kozka Rd. Levistici 4. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 5. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 6. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 7. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 8. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 9. Koszyczki arniki Anth. Arnicae

Pi dwa razy dziennie po szklance. Rwnoczenie stosowa nastpujce kpiele:

1. Kcze tataraku Rhiz. Calami 400 g 2. Pczki sosny Gemmae Pini 300 g 3. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 200 g 4. Li pokrzywy Fol. Urticae 200 g

Zioa te zmiesza razem, 7 yek dla dorosych, a 5 yek dla dzieci, zala 2 litrami wody, gotowa przez 10 minut, odstawi na 30 minut, przecedzi i wla do wody kpielowej. Kpa si w miej przez 15 minut, dzieci przez 10 minut, co drugi dzie.

Niemoc pciowa impotencja Impotentia Coeundi

Nerwowy tryb ycia, naduywanie alkoholu, nadmierne palenie papierosw, przedwczesne rozbujanie seksu oto przyczyny powstawania dzisiaj coraz powszechniej niemocy pciowej u mczyzn bdcych w sile wieku. Niemoc pciowa polega na niezdolnoci mczyzny do aktu pciowego z kobiet z powodu braku erekcji lub przedwczesnego wytrysku nasienia, zanim dojdzie do kopulacji. U miektrych osobnikw wystpuje i m p o t e n c j a w z g l d n a, k t r e j p o w o d e m s c z y n n i k i psychologiczne. Ten rodzaj niemocy polega na niezamierzonej selekcji partnerek. Ot ten sam mczyzna z jedn kobiet jest niezdolny do kopulacji z braku erekcji czonka, natomiast z inn nie wykazuje adnej nienormalnoci.
1. Li melisy Fol. Melissae 2. Korze kozka Rd. Levistici 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 5. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Porost islandzki Lichen Islandicus 9. Sproszkowane nasienie kozieradki Sem. Foenurgaeci pulv.

Pi dwa razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.Dobrze jest rwnie przeprowadzi nastpujce kpiele:
1. Kcze tataraku Rhiz. Calami 400 g 2. Nasiona gorczycy biaej Sem. Sinapis albae 200 g 3. Li pokrzywy Fol. Urticae 300 g 4. Li mity pieprzowej Fol. Menthae pip. 100 g

Stosowa jak kad kpiel zioow. W dzie wolny od kpieli naciera wieczorem cae ciao mokrym i zimnym rcznikiem, potem wytrze si do sucha. Kuracja trwa do 2 miesicy.

53

wid Pruritus
Przyczyny tej tak przykrej przypadoci swdzenia skry nie s jeszcze cakowicie poznane. Powodem moe by cukrzyca, zaburzenia hormonalne, nerwice itp. Zestaw I
1. Kora kaliny koralowej Cort. Virburni opuli 2. Kora wierzby Cort. Salicis 3. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 4. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Li brzozy Fol. Betulae 7. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 8. Kcze tataraku Rhiz. Calami 9. Ziele drapacza Hb. Cnici bened.

Zestaw II.
1. Kwiat wrzosu Fol. Ericae (Callunae) 2. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 3. Korze Lopianu Rd. Bardanae 4. Szyszka chmielu Strob.Lupuli 5. Kwiat jasnoty biaej Flos Lamii albi 6. Li bobrka Fol. Menynthidis 7. Korze kozka Rd. Levistici 8. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 9. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Kpiele:

1. Koszyczki rumianku Anth.Chamomillae 100 g. 2. Korze kozka Rd. Valerianae 200 g. 3. Nasiona gorczycy biaej Sen.Sinapis Albae 300 g. 4. Pczki sosny Gemmae Pini 200 g, 5. Ziele nostrzyka Hb. Meliloti 200 g.

Kpiele:
1. Kora dbu Cort. Queercus 200 g. 2. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 200 g. 3. Li szawii Fol. Salviae 200 g. 4. Pczki sosny Gemmae Pinii 200 g. 5. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 200 g.

Do kadej kpieli bra 7 yek mieszanki, kpa si 15 minut co drugi dzie.

Choroby skrne
Skra jest nie tylko oson chronic i izolujc nasz organizm, lecz stanowi integraln cz caego organizmu, jak kady narzd. Dlatego poza przypadkami jej uszkodzenia przez odmroenie czy poparzenie oraz wypadkami infekcji skra ulega schorzeniu na skutek zaburzenia powstaego w danym narzdzie wewntrznym naszego ustroju. Trzeba zatem w pierwszym rzdzie leczy cay organizm, wwczas zaniknie choroba skrna. Trzeba jednak pamita, e schorzenia skrne s najtrudniejsze do wyleczenia, dlatego trzeba prbowa wielu sposobw, by dan chorob zwalczy.

54

uszczyca Psoriasis vulgaris

Etiologia tej choroby pozostaje dotd nieznana. Istnieje tylko przypuszczenie, e wtroba w pewnych przypadkach nie wytwarza odpowiednich substancji, w braku ktrych powstaje uszczyca.
1. Li bobrka Fol. Menynthidis 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 4. Korze Lopianu Rd. Bardanae 5. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 6. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 7. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 8. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 9. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 10. Ziele poziomki Hb. Fragariae 11. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul.

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Kpiele:

1. Soma owsiana lun sieczka 2 gqarci, 2. Otrby pszenne 2 szklanki 3. Gorczyca biaa 3 yki, 4. Pczki sosny 4 yki.

Powysza porcja przeznaczona jest na jedn kpiel. Takich kpieli przeprowadzi razem 9, co drugi dzie. Wymienione wyej cztery skadniki wymiesza, woy do duego garnka, zala wod i gotowa 10 minut do wrzenia. Odstawi na 30 minut, przecedzi do gorcej wody w wannie i w tym roztworze kpa si 15 minut co drugi dzie.

Wyprysk ostry Egzema acutum

Wystpuje przewanie na rkach w postaci maych krostek, lekko swdzcych i pkajcych. Czasami gin same, by wkrtce na nowo si pojawi ju w formie ostrzejszej. Choroba ta jest uleczalna.
1. Li melisy Fol. Melissae 2. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 3. Korze kozka Rd. Levistici 4. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 5. Kora wierzby Cort. Salicis 6. Kcze tataraku Rhiz. Calami 7. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 8. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 9. Pczki topoli czarnej Gemmae Populi

Pi jak wyej. Ma na wyprysk ostry:

1. Wosk pszczeli czysty 30 gramw 2. ywica ze wierka lub sosny 30 gramw 3. Maso wiee 30 gramw

Najpierw stopi w porcelanowym naczyku wosk i ywic, a potem doda maso. Dobrze wymiesza. T maci smarowa wieczorem miejsca zaatakowane i lekko owin bandaem. Rano zmy spirytusem salicylowym rozcieczonym na p z przegotowan ostudzon wod. Tak postpowa codziennie przez kilka dni. Kuracja daje pozytywne wyniki

55

Wyprysk przewleky Egzema chronicum

1. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 2. Kwiat jasnoty biaej Flos Lammi albi 3. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 4. Li brzozy Fol. Betulae 5. Li pokrzywy Fol. Urticae 6. Li jeyny Fol. Rubi frut. 7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Owoc kminku Fr. Carvi 9. Nasienie kozieradki sproszkowanej Sem. Foenugraeci pulv.

Sposb kuracji identyczny jak wyej. Dodatkowo dobrze jest zastosowa nastpujce kompresy:
1. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae 100 g, 2. Kora wierzby Cort. Salicis 100 g, 3. Kora dbu Cort. Quercus 100 g, 4. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 100 g, 5. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 100 g.

Powysze skadniki zmiesza razem. Wzi 4 yki tej mieszanki zala 3/4 litra wody, gotowa przez 5 minut do wrzenia, odstawi na 30 minut. Tym odwarem nasczy czyst szmatk i przykada na miejsca zaatakowane, a do wyczerpania iloci odwaru.

Ra Erysipelas
Jest to choroba zakana, ktr trzeba leczy antybiotykami, zwaszcza penicylin. Rwnoczenie jednak naley zastosowa kuracj zioow.
1. Kwiatostan kocanki Infl. Helichrysi 2. Li brzozy Fol. Betulae 3. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 4. Li bobrka Fol. Menynthidis 5. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 6. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 9. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 10. Li ruty Fol. Rutae 11. Kora wierzby Cort. Salicis

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Dodatkowo dobrze jest robi okady ze wieego twarogu na schorzae miejsca.

Ppasiec Herpes Zoster

Choroba ta najczciej pojawia si nagym ostrym blem. Powoduje j zarazek przesczalny, ktry wywouje stan zapalny nerww obwodowych i tylnych zwojw rdzenia. Po kilku dniach pojawiaj si na skrze pcherzyki. Kuracja trwa duej.
1. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 2. Kwiat bzu czarnego Flos. Sambuci 3. Kwiat nagietnika Flos Calendulae

56

4. Kora wierzby Cort. Salicis 5. Kora dbu Cort. Quercus 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 8. Li szawii Fol. Salviae

Pi trzy razy dziennie po szklance 20 minut przed posikiem. Dodatkowe kpiele:

1. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 200 g, 2. Kwiat nagietka Flos Calendulae 200 g, 3. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 200 g, 4. Kwiat wizwki Flos Ulmariae 200 g, 5. Nasiona kozieradki sproszkowanej Sem. Foenugraeci pulv. 200 g.

Zmiesza skadniki. Wzi 7 yek tej mieszanki, dwa litry wody i gotowa przez 5 minut. Przecedzi do wanny z wod kpielow. Kpa si przez 15 minut co drugi dzie.

Wyysienie plackowate Alopecia Areata

Niemiym zjawiskiem dla modych mczyzn jest zbyt wczesne ysienie. Co powoduje takie objawy, jak przedwczesna siwizna i przedwczesne ysienie dotychczas naprawd nie wiadomo. Moe to by brak jakich hormonw, a moe jaka awitaminoza i zaburzenia ustrojowe. Do tych nieznanych czynnikw dochodz przypuszczalnie stresy i nerwice, a wanie za tym przemawiaby fakt ysienia w ostatnich czasach nawet kobiet. W duym stopniu zabezpieczaj przed ysieniem zioa, ktre naley cierpliwie stosowa:
1. Li brzozy Fol. Betulae 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 5. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 6. Ziele tymianku Hb. Thymi 7. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae 8. Korze Lopianu Rd. Bardanae 9. Kcze tataraku Rhiz. Calami 10. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 11. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol.

Pi dwa razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Nalewka do smarowania skry gowy:
1. Fol. Urticae 3 yki 2. Fol. Betulae 3 yki 3. Spirytus z wod 3/4 litra

Licie pokrzywy i licie brzozy zala 3/4 litra spirytusu rozcieczonego na p z wod. Odstawi na 10 dni. potem przecedzi. Co drugi dzie naciera wosy i skr gowy t nalewk 9 razy.

Wyysienie ojowate Alopecia Serborrhoica

1. Li bobrka Fol. Menynthidis 2. Li szawii Fol. Salviae 3. Li pokrzywy Fol. Urticae 4. Ziele jemioy Hb. Visci 5. Li ruty Fol. Rutae 6. Ziele dziurawca Hb. Hyperici

57

7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Korze kozka Rd. Valerianae 9. Korze Lopianu Rd. Bardanae 10. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 11. Kora wierzby Cort. Salicis

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Poleca si rwnoczenie zwalczanie ojotoku myciem gowy nastpujcym odwarem:
1. Li pokrzywy Fol. Urticae 100 g 2. Kora wierzby Cort. Salicis 200 g 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 100 g 4. Korze opianu Rd. Bardanae 200 g 5. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 100 g

Powysze skladniki zmiesza razem. 7 yek mieszanki zala iloci ptora litra wody, gotowa 5 minut do wrzenia i odstawi pod przykryciem na 30 minut, potem przecedzi. Odwarem tym my gow wieczorem co drugi dzie.

Nadmierne pocenie si Hyperhidrosis

Nadmierne pocenie si powstaje na tle grulicy puc, nerwicy, zaburzenia procesw trawiennych, a u kobiet z powodu nieprawidowoci w miesiczkowaniu.
1. Korze omanu Rd. Inulae 2. Rad.Korze lubczyka Rd. Levistici 3. Li orzecha woskiego Fol. Julandis 4. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 5. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 6. Ziele szanty Hb. Marrubii 7. Li szawii Fol. Salviae 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Kora wierzby Cort. Salicis 10. Kcze piciornika Rhiz. Tormrentilae 11.Ziele tasznika Hb. Bursae past.

Pi jak wyej. Przy poceniu si ng albo rk naley moczy je w ciepym odwarze z lici orzecha woskiego wieczorem przez 10 minut codziennie przez 7 dni.

Tocze pospolity Lupus vulgaris Tocze rumieniowaty Lupus Erythematodes

Pierwszy powstaje od prtkw grulicy, ktre mog si przedosta drog krwionon do skry. Drugi wystpuje po przebyciu chorb zakanych rnych oraz z powodu zej przemiany materii. Ale jedno i drugie schorzenie leczy si jednakowo.
1.Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 2. Korze Lopianu Rd. Bardanae 3. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 4. Kcze tataraku Rhiz. Calami 5. Kora dbu Cort. Quercus 6. Li podbiau Fol. Farfarae 7. Li rozmarynu Fol. Rosmarini 8. Li szawii Fol. Salviae

58

9. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Dodatkowo dobrze jest stosowa nastpujce kompresy.
1. Kcze piciornika Rhiz Tormentillae 100 g 2. Korze opianu Rd. Bardanae 100 g 3. Nasiona kozieradki sproszkowanej Sem. Foenugrucei pulv. 100 g

Wszystkie skadniki zmiesza. Do kadorazowego uycia wzi 5 yek mieszanki, zala jednym litrem wody, gotowa 10 minut, odstawi na 30 minut, przecedzi. Czyst szmatk nasczy tym odwarem i przykada na chore miejsce a do wyczerpania iloci odwaru.

Grzybica skry Derna Tomycosis upie ostry Pityriasis Versicolor

1. Li szawii Fol. Salviae 2. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Korze opianu Rd. Bardanae 5. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 6. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 7. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi jak wyej. Naley rwnie stosowa kpiele w nastpujcym zestawie:

1. Septosan 100 g 2. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 100 g 3. Siano suche 500 g 4. Otrby pszenne 500 g

Powysze skladniki zmiesza razem. Do kadej kpieli wzi pi szklanek tej mieszanki, zala 3 litrami wody i gotowa 5 minut do wrzenia, odstawi na 30 minut i przecedzi wprost do gorcej wody w wannie. W tym roztworze kpa si 15 minut co drugi dzie. W razie trudnoci ze zdobyciem siana, mona kpa si bez niego. Dobrze jest naciera si maceratem chrzanowym. yk roztartego chrzanu zala szklank przegotowanej, zimnej wody, odstawi na 2 godziny, lekko zmiesza, poczeka 5 minut i t wod naciera miejsce zaatakowane.

Pcherzyca pospolita Pemphigus Vulgaris

1. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 2. Korze omanu Rd. Inulae 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami 4. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 5. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 6. Li podbiau Fol. Farfarae 7. Owoc try Fr. Rosae 8. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 9. Ziele krwawnika Hb. Millefolii

Pi jak wyej. Stosowa rwnie kpiele w otrbach pszennych i somie owsianej

59

Trdzik rowaty Acne Rosacea

Wystpuje na twarzy i na nosie. Powstaje gwnie ze zego krenia i przemroenia oraz ze zej przemiany materii. Zwalcza go opalaniem si na socu. Spoywa duo surwek.
1. Kwiat pierwiosnka Flos Primulae 2. Kwiat stokrotki Flos Bellidis 3. Li pokrzywy Fol. Urticae 4. Li jeyny Fol. Rubi frut. 5. Owoc ry Fr. Rosae 6. Korze kozka Rd. Levistici 7. Korze Lopianu Rd. Bardanae 8. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 9. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 10. Owoc jaowca Fr. Juniperi 11.Kcze tataraku Rhiz. Calami

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Jednoczenie naley stosowa nastpujce kompresy:
1. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 2. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 3. Kora wierzby Cort. Salicis po 50 g

Skadniki zmiesza. Wzi 4 yki tej mieszanki, zala litrem wody, gotowa przez 5 minut do wrzenia, odstawi na 5 minut pod przykryciem, potem przecedzi. W tym odwarze umacza czyst szmatk i przykada j na chore miejsce, a do wyczerpania odwaru.

Trdzik pospolity Acne wulgaris

Trdzik ten popularnie nazywa si trdzikiem modzieowym, poniewa wystpuje przewanie u modziey, zwaszcza u chopcw w okresie dojrzewania. Objawia si w postaci pcherzykw.
1. Ziele marzanki Hb. Asperulae 2. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 3. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 4. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 5. Korze opianu Rd. Bardanae 6. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 7. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 8. Li szawii Fol. Salviae 9. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 10. Kwiat bzu czarnego Flos Sambuci

Pi jak wyej. Dodatkowo zastosowa nastpujc kpiel;

1. Owoc jaowca Fr. Juniperi 2. Pczki sosny Gemmae Pini 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami 4. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti po 50 g

Skadniki zmiesza razem. Wzi 7 yek mieszanki, zala 2 litrami wody, gotowa przez 10 minut i potem przecedzi wprost do gorcej wody w wannie. Kpa si 15 minut, co drugi dzie.

Rybia uska pospolita Ichthyosis Vulgaris

Wszystkie choroby skrne s trudne do leczenia. Potrzeba na to wiele czasu i trzeba wyprbowa

60

wiele metod.
1. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 2. Li brzozy Fol. Betulae 3. Ziele majeranku Hb. Majoranae 4. Kcze tataraku Rhiz. Calami 5. Kcze tataraku Rhiz. Calami 6. Owoc jaowca Fr. Juniperi 7. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 8. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 9. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Poleca si rwnoczenie stosowa nastpujce kpiele: wzi 5 szklanek otrbw pszennych, zala 4 litrami wody, gotowa 10 minut. Odstawi na krtko, potem odcedzi i do tego pszennego odwaru dola 3 litry wieej serwatki. Powstay roztwr wla do gorcej wody w wannie i w tym si kpa 20 minut co trzeci dzie.

Liszajec zaraliwy Ipetygo Contagiosa

Przejawia si on wystpieniem na ciele maych strupkw koloru brzowego lub bladorowego, zalenie od bakcyla, ktry spowodowa chorob tj. paciorkowca czy gronkowca. Wspaniae wyniki w leczeniu tej choroby uzyskuje si przez plaowanie si na socu i kpiel w morzu. Dodatkowo zastosowa kuracj zioow:
1. Li poziomki Fol. Fragariae 2. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 3. Li bobrka Fol. Menynthidis 4. Korze Lopianu Rd. Bardanae 5. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 6. Kcze perzu Rhiz. Agropyri 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Li ruty Fol. Rutae 9. Pczki topoli Gemmae populi

Pi - jak wyej

Liszaj czerwony paski Lichen Ruber Planus

Wikszo schorze skrnych mona wyleczyprzez plaowanie nad morzem, zwaszcza nad Adriatykiem, oraz przez kpiele w morzu.
1. Ziele majeranku Hb. Majoranae 2. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Li bobrka Fol. Menynthidis 6. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 7. Kora kruszyny Cort. Frangulae 8. Owoc kolendry Fr. Coriandri 9. Kcze piciornika Rhiz. Tormentillae

Pi - jak wyej

Piegi Ephelides
W okresie kuracji naley unika soca, zwaszcza w lecie. Zastosowa nastpujcy sposb leczenia:

61

dojrzae poziomki ugnie na papk i z niej zrobi maseczk na twarz, tj. ca twarz oboy cienk warstewk tej papki na jedn godzin. Potem, a najlepiej wieczorem, umy twarz i miejsca pokryte piegami za pomoc wieej malanki lub serwatki. Nie naley wyciera si. Umy si wod dopiero po kilku godzinach. Rwnoczenie pi zioa w nastpujcym skadzie:
1. Kwiat stokrotki Flos Bellidis 2. Kwiatostan lipy Infl. Tiliae 3. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 4. Ziele serdecznika Ziele serdecznika Hb. Leonuri 5. Ziele tymianku Hb. Thymi 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 8. Kora wierzby Cort. Salicis 9. Li sawii Fol. Salviae

Pi jedn szklank, raz dziennie, przed snem.

Brodawki Verrucae
Rce pokryte brodawkami potrzyma przez pewien czas w wodzie deszczowej lub wodzie ze stopionego niegu, by brodawki rozmiky i nastpnie wciera w nie sok ze wieego glistnika, czyli jaskczego ziela. Po kilku dniach takiej kuracji brodawki powinny zgin. Dodatkowo pi nastpujcy napar:
1. Ziele glistnika Hb. Chelidonii 2. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 3. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 4. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 5. Kcze tataraku Rhiz. Calami 6. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 7. Li brzozy Fol. Betulae

Pi dwa razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem.

Choroby kobiece
Narzd kobiecy jest jakby otwart furtk, przez ktr wkraczaj do wewntrz ustroju liczne drobnoustroje zakane i powoduj rne choroby. Pomijam tu schorzenia weneryczne, ktre musz by leczone antybiotykami. Chodzi tu tylko o takie choroby, ktre mona wyleczy zioami. Do takich nale: zapalenie przydatkw, naderki szyjki macicznej, zaburzenia menstruacyjne, niedobory hormonalne, a nawet bazpodno.

Brak menstruacji Amenorrhoea

Wiadomo, e u dojrzaych pciowo kobiet zdrowych wystpuje co miesic, rednio w odstpach 25 dni, krwawienie z narzdu rodnego, trwajce normalnie 3-4 dni. U niektrych kobiet okres midzymenstruacyjny moe trwa nawet 40 dni. Nie byoby jeszcze to, nic gronego byle tylko ten czasokres regularnie si powtarza. Nierzadko, niestety, u wielu kobiet wystpuj zaburzenia normalnego cyklu menstruacyjnego, cakowity brak krwawienia albo te nadmierne, wyniszczajce wykrwawienia. Na brak menstruacji poleca si nastpujc kuracj zioow:
1. Li rozmarynu Fol. Rozmarini 2. Li melisy Fol. Melissae 3. Li pokrzywy Fol. Urticae

62

4. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 5. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 6. Kwiat jasnoty biaej Flos Lamii albi 7. Kwiat lazu Flos Malvae 8. Li ruty Fol. Rutae 9. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 10. Kora wierzby Cort. Salicis 11. Korze kozka Rd. Valerianae

Pi trzy razy dziennie po szklance, 20 minut przed posikiem. Uwaga: Kobietom w ciy nie wolno stosowaziela ruty (Herba Rutae). Przy zej przemianie materii stosuje si nastpujc mieszank:
1. Kora wierzby Cort. Salicis 2. Kora kruszyny Cort. Frangulae 3. Kcze tataraku Rhiz. Calami 4. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Korze pietruszki Rd. Petroselini 7. Owoc jaowca Fr. Juniperi 8. Ziele fioka trjbarwnego Hb. Violae tricol. 9. Ziele nawoci Hb. Solidaginis 10. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 11. Li brzozy Fol. Betulae

Pi - jak wyej. Dla wywoania menstruacji czsto oprcz picia zi dobre wyniki daj irygacje z Vagosanu. Wzi 4 yki tych zi, zala litrem wody, gotowa 5 minut, odstawi na 30 minut pod przykryciem, potem przecedzi. Tym odwarem robi wieczorem pukanie pochwy przy pomocy irygatora albo gumowej gruszki. Powtarza tak codziennie przez 7 dni. Przy zaburzeniachh w kreniu stosuje si inn odmian zi:
1. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 2. Ziele serdecznika Hb. Leonuri 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 5. Li ruty Fol. Rutae 6. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 7. Kwiatostan gogu Infl. Crategi 8. Li melisy Fol. Melissae 9. Kora kruszyny Cort. FrangulaePi dwa razy dziennie po szklance przed posikiem.

Miesiczkowanie skpe Oligomenorrhoea

1. Kcze tataraku Rhiz. Calami 2. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 3. Korze lubczyka Rd. Levistici 4. Korze kozka Rd. Levistici 5. Ziele szanty Hb. Marrubii 6. Koszyczki rumianku Anth.Chamomillae 7. Li ruty Fol. Rutae 8. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 9. Li melisy Fol. Melissae

63

Pi - jak wyej.

Nadmierne krwawienie menstruacyjne Hypermonorrhoea

Zbyt obfite, a wic nienormalne krwawienie wystpuje w rnym czasie poza zwyczajnym cyklem, albo te bardzo przeduajcym si cyklu, na og regularnym. Najczciej wycieka z pochwy krew nie w czystej postaci, lecz poczona z gstymi zakrzepami, ktre sygnalizuj powan chorob narzdu rodnego. Takie zaburzenia menstruacji powstaj najczciej na tle zaburze hormonalnych albo zapalenia przydatkw lub te wycieczenia organizmu.
1. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 2. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 3. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 4. Ziele jemioy Hb. Visci 5. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 6. Li pokrzywy Fol. Urticae 7. Li melisy Fol. Melissae 8. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 9. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 10. Korze omanu Rd. Inulae 11. Korze kozka Rd. Valerianae

Pi - jak wyej

Bolesne miesiczkowanie Dysmenorrhoea

1. Kwiat lazu Flos Malvae 2. Kwiat jasnoty biaej Flos Lamii albi 3. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Li pokrzywy Fol. Urticae 6. Kwiat wrzosu Flos Ericae (Callunae) 7. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 8. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 9. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 10. Ziele dziurawca Hb. Hyperici 11. Li sawii Fol. Salviae

Pi - jak wyej

Menstruacja bolesna i skpa Oligodysmenorrhoea

1. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 2. Owoc kminku Fr. Carvi 3. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Korze kozka Rd. Levistici 6. Li ruty Fol. Rutae 7. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 8. Li szawii Fol. Salviae 9. Kcze tataraku Rhiz. Calami

Pi trzy razy dziennie po szklance przed spodziewan menstruacj oraz w czasie jej trwania, przez trzy

64

dni.

Menstruacja bolesna i obfita Hyperdysmenorrhoea

1. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 2. Li mity pieprzowej Fol. Menthae piper. 3. Li melisy Fol. Melissae 4. Korze kozka Rd. Levistici 5. Ziele jemioy Hb. Visci 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 8. Ziele srebrnika Hb. Anserinae 9. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi - jak wyej, tj. przez 3 dni, trzy razy dziennie po szklance przed spodziewan menstruacj i w czasie jej trwania.

Alergia zwizana z menstruacj

U niektrych kobiet wystpuj podczas nor5malnej menstruacji alergiczne objawy w postaci pokrzywek, podranie skry, dychawicy oskrzelowqej i migreny. W takich przypadkach czsto dobre wyniki przynosi kuracja zioowa. Mieszanka I
1. Korze kozka Rad.Valerianae 2. Korze arcydzigla Rd. Archangelicae 3. Korze lukrecji Rd. Glycyrrhizae 4. Kwiat lawendy Flos Levandulae 5. Kwiat jasnoty biaej Flos Lamii albi 6. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 7. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 8. Ziele krwawnika Hb. Millefolii 9. Ziele dziurawca Hb. Hyperici

Mieszanka II
1. Li szawii Fol. Salviae 2. Li brzozy Fol. Betulae 3. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 4. Ziele poziewnika Hb. Galeopsidis 5. Ziele marzanki Hb. Asperulae 6. Ziele przetacznika lenego Hb. Veronicae 7. Ziele tysicznika Hb. Centaurii 8. Ziele szanty Hb. Marrubii 9. koszyczki rumianku Anth. Chamomillae

Pi dwa razy dziennie po szklance przed posikiem.

Coitus bolesny Dyspareunia

Przypado ta powstaje najczciej na podou urazw psychicznych. Polega ona na odczuwaniu blu przez kobiet w trakcie stosunku, mimo zdrowych organw pciowych. Urazy te daj si czsto uleczy drog perswazji ze strony kogo, kto cieszy si penym zaufaniem. Pomaga rwnie wasna autosugestia. w ostatecznoci mona posuy si hipnoz. rodkiem pomocniczym jest kuracja zioowa.

65

1. Kwiat nagietka Flos Calendulae 2. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 3. Li szawii Fol. Salviae 4. Li melisy Fol. Melissae 5. Li orzecha woskiego Fol. Juglandis 6. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 7. Ziele dziurawca Hb. Hypercici 8. Korze Lopianu Rd. Bardanae 9. Koorze kozka Rd. Valerianae

Pi dwa razy dziennie po szklance, przed obiadem i przed kolacj. Rwnoczenie naley zastosowa irygacj w nastpujcym skadzie.
1. Kora dbu Cort.Quercus 2. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 3. Li melisy Fol. Mellissae 4. Li szawii Fol. Salviae 5. Ziele macierzanki Hb. Serpylli

Powysze skadniki zmiesza razem. Wzi trzy yki mieszanki, zala litrem wody, gotowa przez 10 minut do wrzenia, odstawi pod przykryciem na 30 minut i potem przecedzi. Tym odwarem robi wieczorem pukanie pochwy, co drugi dzie przez trzy tygodnie.

Zapalenie pochwy Colpitis

Tego rodzaju zapalenia prawie nigdy nie ograniczaj si do samej pochwy, lecz obejmuj cz pochwow macicy i wargi sromowe. Przejawia si to ostrymi upawami, silnie piekcymi oraz widem pochwy i warg sromowych. Schorzenie to zwalcza si stosowaniem irygacji oraz zakadaniem do pochwy tamponw.
1. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Li szawii Fol. Salviae 4. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 5. Kora dbu Cort.Quercus

Zrobi odwar z 4 yek mieszanki na litr wody. Kadorazowo do odwaru dola yeczk soku z surowego czosnku. Irygacj stosowa w pierwszym tygodniu codziennie, w drugim i trzecim tygodniu co drugi dzie, w czwartym za i pitym tygodniu - co trzeci dzie. W sumie przez 5 tygodni. Z tego samego odwaru mona rwnie zrobi kompresy na narzd rodny.

Naderka czci pochwowej macicy Erosio Uteri Partis Vaginali

We wszystkich wypadkach wikszych zaburze w narzdach kobiecych gruntowne badanie powinien orzeprowadza lekarz ginekolog, aby mona byo ukierunkowa leczenie. Naderk likwiduje si w przecigu 15 dni maci propolisow, prawidowo spreparowan. Ilo tej maci o objtoci dojrzaej czereni woy przed spaniem gboko do pochwy i zabezpieczy wat przed wyciekiem na zewntrz. Na drugi dzie zrobi irygacj i znowu woy ma - i tak postpowa a do skutku. W braku maci propolisowej mona j zastpi tamponami nasyconymi Azulanem (wycigiem z rumianku. Wieczorem najpierw zrobi irygacj pochwy, po czym zaoy tampon, a rano go wyj. Tak praktyk prowadzi przez okoo 15 dni. Skad mieszanki zi do irygacji jest nastpujcy:
1. Kwiat krwawnika Flos Millefolii

66

2. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 3. Kcze Piciornika Rhiz. Tormentillae 4. Kora dbu Cort.Quercus 5. Zile szanty Hb. Marrubii

Wzi 4 yki powyszej mieszanki na litr wody. Stosowa irygacj w pierwszym tygodniu codziennie, w drugim i trzecim co drugi dzie.

Ostre swdzenie warg sromowych i przedsionka pochwy Pruritus Vaginalis Acutus

Przypadoci te wystpuj przy zapaleniu pochwy, grzybicy i przy opryszczce sromu. Najlepsze wyniki w tych schorzeniach daj kompresy zioowe, ktre si stosuje codziennie wieczorem a do uzyskania cakowitej poprawy.
1. Kora dbu Cort. Quercus 2. Li szawii Fol. Salviae 3. Li orzecha woskiego Fol. Junglandis 4. Ziele macierzanki Hb. Serpylli 5. Koszyczki rumianku Anth.Chamomillaee

Zioa zmiesza, wzi 3 yki mieszanki, zala litrem wody, gotowa 5 minut, odstawi pod przykryciem, na 30 minut i przecedzi. Odwarem tym nasczy czyst szmatk i przykada na narzd rodny, a do wyczerpania odwaru.

Zapalenie przydatkw Adnexitis

Pod nazw przydatki rozumiemy jajniki i jajowody. Stan zapalny wystpuje najczciej w jajowodach, a niekiedy rwnoczenie w jajnikach i jajowodach. zapalenie przydatkw moe wystpi w stanie ostrym lub przewlekym. Zapalenie przewleke najczciej jest przyczyn bezdzietnoci. Leczenie tych stanw zapalnych powinno si zacz jak najwczeniej. Rwnoczenie z podawaniem pacjentce lekw farmakologicznych trzeba stosowa zioa.
1. Li rozmarynu Fol.Rosmarini 2. Li mcznicy Fol. Uvae ursi 3. Kwiat stokrotki Flos Bellidis 4. Kwiat jasnoty biaej Flos Lamii albi 5. Kwiat tarniny Flos Pruni spin. 6. Li pokrzywy Fol. Urticae 7. Ziele rdestu ptasiego Hb. Polygoni avicul. 8. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 9. Ziele drapacza Hb. Cnici bened. 10. Korze mniszka lekarskiego Rd. Taraxaci 11. Owoc ry Fr.Rosae

Pi trzy razy dziennie przed posikiem. Irygacja:

1. Kora dbu Cort.Quercus 2. Li pokrzywy Fol. Urticae 3. Li sawii Fol. Salviae 4. Koszyczki rumianku Anth. Chamomillae 5. Koszyczki arniki Anth. Arnicae 6. Ziele macierzanki Hb.Serpylli

67

7. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti

Wzi trzy yki powyszej mieszanki, zala litrem wody, gotowa 5 minut odstawi pod przykryciem na 30 minut i przecedzi. Odwarem tym robi irygacj pochwy, w pierwszym tygodniu codziennie wieczorem a w drugim i trzecim - co drugi dzie. W sumie tylko przez trzy tygodnie.

Bezpodno Sterilitas
Przyczyn bezpodnoci s przewanie zrosty pozapalne jajowodw. Niedorozwj narzdu pciowego, niewydolno jajeczkowania, take midentyczno ukadu biegunw bioelektrycznych i popularyzacji u obu partnerw cakowicie zdrowych.
1. Szyszki chmielu Strob. Lupuli 2. Ziele przywrotnika Hb. Alchemillae 3. Ziele krwawnika Hb. Mollefolli 4. Li ruty Fol. Rutae 5. Ziele nostrzyka Hb. Melilotii 6. Kwiat lawendy Flos Lavendulae 7. Kcze tataraku Rhiz. Calami 8. Kwiat nagietnika Flos Calendulae 9. Owoc ry Fr.Rosae

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Przed stosunkiem zrobi irygacj Vagosanem.

Miniaki maciczne Myomata Uteri

S to schorzenia nowotworowe o charakterze niezoliwym. Wystpuj przewanie u kobiet bezdzietnych i niezamnych. Objawem tej choroby s zbyt obfite krwawienia, trwajce 8-14 dni, co mocno wyciecza organizm kobiety. Leczenie zioowe w wielu przypadkach daje pozytywne rezultaty, a przynajmniej hamuje rozwj choroby.
1. Kcze piciornika Rhiz.Tormentillae 2. Ziele jemioy Hb. Visci 3. Ziele skrzypu polnego Hb. Equiseti 4. Ziele tasznika Hb. Bursae past. 5. Ziele rdestu ostrogorzkiego Hb. Polygoni hydropip. 6. Kora kaliny koralowej Cort. Virburni opuli 7. Kwiat kasztanowca Flos Hippocastani 8. Li borwki czernicy Fol. Myrtylli 9. Li brzozy Fol. Betulae

Pi trzy razy dziennie po szklance przed posikiem. Irygacj stosowa tak sam, jak przy zapaleniu przydatkw. Gdyby leczenie zioowe nie dao podanych wynikw, naley si podda operacji.

68