Jest to cyfrowa wersja ktra pr zez pokolenia pr zechowywana byl a na bibliotecznych plkach, zanim zostala troskliwie zeska-

nowana pr zez Google w ramach projektu biblioteki sieciowej .

Prawa autorskie do niej i stala powszechnego dziedzictwa. do powszechnego
dziedzictwa to nigdy nie prawami autorskimi lub do ktrej prawa te wygasly. Zaliczenie do powszechnego
dzi edzictwa od kraju. do powszechnego dzi edzictwa to nasze wrota do nieoceniony
dorobek historyczny i kulturowy oraz cennej wiedzy.
Uwagi , not atki i inne zapisy na marginesach, obecne w oryginalnym wolumenie, w tym pliku -
t ej od wydawcy do biblioteki , a wreszcie do Ciebi e.
Zasady
Google szczyci z bibliotekami w ramach projektu digitali zacji materialw powszechnym dziedzictwem or az ich
upubliczniania. takim dziedzictwem a my po prostu staramy je dla pr zyszlych
Niemniej jednak, prace takie kosztowne. "V z tym, aby nadal mc t e materialy,
takie jak np . ograniczenia t echniczne automatyza cji po to , aby ze st rony podmiotw
komercyj nych.
Prosimy o:
Wykorzyst ywanie tych plikw jedynie w celach niekomercyjnych
Google Book Search to usluga pr zeznaczona dla osb prywatnych, prosimy o korzystanie z tych plikw jedynie w niekomercyjnych
celach prywatnych.
Nieaut omat yzowanie
Prosimy o niewysylanie zautomatyzowanych jakiegokolwi ek rodzaju do syste mu Googl e. W przypadku prowadzenia
nad tlumaczeniami maszynowymi, optycznym rozpoznawaniem znakw lub innymi dziedzinami, w ktrych pr zydatny jest
do tekstu, prosimy o kontakt z nami. do korzystani a z materialw powszechnym
dzi edzictwem do takich celw. w tym pomocni.
Zachowywanie
wodny"Google w pliku jest do informowania o tym projekcie i ulatwiania znajdowania dodatkowych
materi alw za Googl e Book Search. Prosimy go nie
Przestrzeganie prawa
W pr zypadku ponosi za swoich z pr awem. Nie wolno
skoro dana zostal a uznana za powszechnego dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych, to dzielo to jest w ten sam
sposb traktowane w innych kraj ach . Ochrona pr aw aut orskich do danej od pr zepisw pos zczeglnych krajw, a
my nie czy dany sposb ktrejkolwi ek jest dozwolony. Prosimy nie
jakiejkolwi ek w Googl e Book Search oznacza, jej w dowolny sposb, w miejscu Kary za
naruszenie praw aut or skich bardzo dotkliwe.
Informacje o Google Book Search
Google jest zasobw informacji , aby st aly powszechnie i Googl e Book
Search ulatwia czytelnikom zna j dowanie z calego a autorom i wydawcom dotarcie do nowych czytelnikw. Caly tekst
tej w internecie pod adresem http ://books . google . com/
D d .Coogle
..
'I
cPIOTR
SYN WLODZIMIRZA
DOSTOJNIK POLSKI
WIEKU DWUNASTEGO
KRONIKA
DZIEJE PlOTKOWE.

AUGUST MOSBACH.
OSTRW.
W J. PRIEBATSCHA.
1865.
, "
, 1
'j
, '
Czcionkami Frydr. A. Kos.mela w Ostrowie.
~ ~ ~ H
"I 'XO.""
l , ~ ' J , .
SPIS RZECZt
l. Piotra,
II. krytyczna o kronice
dzieje Piotfowe.
III. Kronika
IV., polski.
V. P.rzypitiki krytyczne i

l':
' .

str. 5 w. 11 zamiast: N. P. Maryi czytaj: matki
"
7
"
7
"

"
Krystyan.
"
7 ,,20
"

"

"
17
"
l
"

"

"
18
"
l Incipit.
"
19
"
23 zamiast: Episeospi czytaj: Episcopi.
"
21
"
18
"
materins
."
maternis.
"
28
"
8
"

liIi"
superliminari.
"
24
"
4
" "
se cum.
"
24
"
5
"
prose pro se,
"
24 ,,22
"
aspidas aspidea.
"
27
"
26
"
sussurrare
"
susurrare.
"
29
"
34 recordatur
"
recordator.
"
88
"
l
"

"
"
cuneusque ori,
"
35
"
12
"
merito,
"
, merito.
"
36
"
34
"
"eI1ncll!er
"
educitur.
"
44
"
18 saneta
, "
sancte.
"
50
"
16
"
ico
"
a co.
"
50
"
28
"

'"

"
52
"
30
"
kistoryi
"
h.istoryi.
"
61>
"
6
"
, ",
"
niweczysz.
"
60 ,,28
"
powtra
"
wtra.
"
70
"
26
"

"
jego.
"
79
"
24
"
jedyni
"
jedynie.
"
89 ,,23
"
MXCIIl
"
MCXCm.
"
94
"
2
"

"

"
99
"
30
"

"

"
103
"
11
"
MOCXCVIIIlo MOCXLVIIno
"
103
"
18
"
Polnitz Polsnitz.
"
120
"
2 quidem quidam.
"
121
"
9 pierwsza
"
124
"
5
"
QlIia Qui.
127 5
"
proferendum
"
profereudam,
--
I. Piotra..
Z polskieb, w pMrwszej'
wie wieku dwunastego, sObie Piotr, zie-
mianin Niemcy i
wali o nim, ale wczesna kronika ruska nadmienia o naszym
Piotrku, a nawet pewien besimienay samego li
Piotra..
w owe czasy tylu nim pisarzy
naprowadza to na za na siebie
przez czyny niepospoUte, jakte rozpowiadane I zapt-
sywane przez .Iudzi pod rozmaicie usposo-
ceraz rozmiarw,'
cudackich. Przeto nie dziw, w CJternastym wieku dow-
cipu przepisywacz kroniki . PMka
1
}', w ostatrrieli dzie-
trzynastego wieku do niepoznania
mianowicie wspomnianej kroniki, przez
o Piotrze, dziwacznemi
owo ktre bajecznego Piotra
ezykft. czyli Dunina, przybranego za praszczura rodziny
Duninw, zagranicy do Polski.s) A lubo wielki
badacz i znakomity dziejopisarz Naruszewicza) dostatecznie
o Pietra, a Fr. jej trWa
jednak wiara w Piotra czyli Dunina, wiel-
na Skrzynnie i 6) Albowiem nie
ani -po4air, . UlOcno
l
2
wiary w dziwotwory, mianowicie zaszczycone przydomkiem podali
narodowych, wiekami, nawet wieru-
tnych bajek.
u Niemcw pokutuje wPiotr Wlast
zwany w bogaty pan na i Skrzynnie,
w mniemany jeneralny starosta czyli namiestnik 6) w
wiekopomny l Nazwa bo-
wiem Piotrowi nadawana przez Niemcw wieku
czyli w czasie kiedy imiona ojcowskie, przy-
domki i miejsce pochodzenia zamieniano w nazwiska rodowe,
w pi-
iw Wprawdzie Klosa,?)
nie. .ani <rot-
.ani" mianowioiepod . rzeczJ
polski;lib, o ,zwyCfJ\jem zuuJlkw nawEt
polskiego, i nader i nieroztropnie.. eoko.
hajki .o dwS8kiern
niem.ieck!i bistnryk
i pis.amy i-;

Wlatlot" a moie siquwetilnibie
-Et' ta.jem_ego.
JJJimq wskAzwki Wincentego, pOspolicie
..PioUowi nikt nie
9) ziemianina pol-
Ilk-ie@:l, M dziedziczne w pobliin
pod czyli
pedobso nie ulega Piotr dopiero "drn-
janoweaia III. .w Polsce
sobie Bo to zasta.luwienia godna,
ICOl, jednak nie .zwrcol1o uwagi, I tak zWaByMarcin
m., ilzieje jego
:p6 iQk LI20, .ani nie wspomiDa o
Piotrse, Ztqo wi4C mona piawdopodobu.i.e, w

kach. panowania Piotr znakooriteg nie stai-

now:isklt
Niewi'adomo, .kiedy i jakim sposobem, uczciwie lub nieuczci-
wie, 'pan Piotr, gwoli pospolitemu prJ.gDienm ludzkiemu, debrze,
to To bowiem, co Pi0ltnl,
mnichOrllieb, roku 1140 w Polsce u
mei,: wdowy po, III., opowiada, bogaty pan Piotr,
wypra""iony na aby a
za: jednemu z polskich czyto wielkich
paDw, sobiesamemu wydaje cokolwiek nie-
00 prawdy. Wszelako to pewna, ruska
poszl:a'EsBiotrn: Przez takie pan Pitr
krewllym monarehy pelskiego & m." ktry w
r.. ..bw r. za
e6rkt' 1jo..
wshiego.
bogaty' pan Piotr
"lItlbremi', ezynami obja.wia, hojne dary sypie bo-
i 'klaiJltory, na lub
tylko ku serca .j zbawteniw :odzgryzdt, su..
ronienia. To Piotr w' obwodzie dziedgjl'iy swojej Ba:
i
Gr00 pod
r. 1108 lub 1110 N. P. Maryi")
g: do niego
lltyn& z Arro'vaise wdawnem hrabstwie Artois i go
jego. Imiennik biskap
f r. 1111,
klasztoru j: N. P. Maryi na Piasku we
wgoczasu: pan Piotr pod.o dawny

Wojciecha we ktry r. 1112 biskup wro-

dllWBki
lat, a o .Piotrze nic llie
. r. 1122 panw Piotrowt, Bole-
Zl1lWBemll silnego ramiellia. i bystrego wyb6,oa spo-
na i kl'ajqwi bar-
l'
4
dzo Albowiem panowie radni w obee Bole--
pytanie: jakby
hardego wroga Polski, na
poganU) Prusakw i Porno..
rzan, wtedy pan Piotr, chwat i do szabli i do rady, zapy-
tll;ny o zdanie swoje, lub sam poprosiwszy o
sam podejmie poskromienia A. nie to prze-
junaka, owszem Piotr swj Bo pospie-
szywszy z dobranymi towarzyszami na , szlachcic
polski tak Rusina, upatrzywszy dogodnej ,chwili,
z nienacka, podobno na polowaniu lub na uczcie, swoim
ruskiego, i do Polski,J 0) Przedsrawio-
nego 'sobie wkrtce z niewoli; odebrawszy
od niego znaczny okup, a Piotrowi, od
tego' nieprzyjaciela, niezawodnie hojnie Set
waleczny polski w
krajowi wwczas
Albowiem' dzielny IL pan Piotr, ktry przedtem
wojskapolskiega, palatynem, czyli Bi&-
jako namiestnikiem monarchy polskiego, wojewody pol...
skiego po Skarbimirze, r. 1118. Ztild
"comee", dawany, jeszcze wtrzynastym wieku, szeze-
g6lniej wojewodom i kasztelanom, czyli dostojnikom
bo byli to "towarzysze" czyli
jego albo rady
gorliwym o i nazywa' zna-
komitego ziomka swego biskup krakowski Mateusz w 17) do
Bernarda opata , taicie w imieniu pana Biotra
cystersa z wymowy i aby
ciemne-
w i Czechach, a w ogle nieswornych
w *.)rda
i dostojnik Piotr r. 1139 nowy dowd
Albowiem w wspomnianym roku
pod samym na prawym brzegu Odry obok DW-
czoonej kaplicy w ustroniu lesistera,
pod opaetw6 hojnie je w
ziemskie. Niebawem, na samym 1', 1139, bo po
III. 25. kiedy synowie jego
w Krakowie, na Mazowszu i w Poznaniu
panowali, Robert biskup wiecanemi czasy
ze wszystkiemi przez
pana' Piotra .klasztorowi i pierws1JernU jego opatowi, Zll.-+
jednak, w
opat ria Boga N.P. Maryi;
powolni- i. byli bieknpom ..
'.:. Pan Piotr pod wezwaniem N. P. Maryi
i .: Wincentego dla zakonnikW tynieckieh ,
Wincentego, zachowywanemi w katedrze -magdeburg-
:na walny rzeszy niemieckiejpod,przewodni-
ctwem lrila. niemieckiego. odprawiany w MagdQbilrgu r. 1144. Jar;
lwi areybiskup 'magdeburg8ltiFrydery,k .hrabia Wettina, za przy-
krla Konrada, spokrewnionego z
uprsgnio-
nychrelikwij. Dar ten, 24.; maja r. 1145 w sarao
nie, wyprowadzony z Magdeburga, 'przywieziono
do 6. czerwca, a szczodrobliwy pan Piotr, uniesiony ra-'
nasamprrod wszystkim ktrych wtenczas
relikwie . PfzyWNszy
oddawcw sowicie za -trudy dalekiej
114:> okropne Pioqa, bo
z syna a . m., PO"
zbawionym WZJ;'O:\cu,' i wygnanym zliniju;21)
00 na. dostojnika polskiego'l rze-
crka. Leepolde :aU$tryackiego a siostra niemiec-
k-iegokrla. Konrada III. , Agnieszka, polskiego W
i sobie Piotra o kalectwo, .ubstwo'
i wygoanie'!,Rzecz .to sama z siebie wcale podobna do pll&wdy,
6
bo nic nwwyczajnegq nie ,a, epowiediiIW.a
1

pillarlY krajowyeb wieku trzyilastegQ, z,wy-
80kiegO rodu Agnieszka, podobno .r&Ztiierdzona na PietM 'o', 7mt

8Wego, Piotra, bo ontoolQbardziej nie dopUszeWjtxly""
I ktrego za jej '/ Czy
ri()tr, opr i .nie-
ochybnie kor.zystllym dla 00 celu tylko.i sttzere
ubezpieczenie krewnych swoich kt6tych. odumie-,
P<dIiki lopieoe jegfi't
HGbtianki Piotra, jakim ostatni!,
wola ID;, la jego uczyniQna,
ku zjetinocteniu: roz-
dzielonej Polski ztnierzadW:( Niepodobna. stAnowozegoo thn wy...;
pewiedZie,zdania.
, -Po gdy czas."
pod IV., pan PiOtll, powrciwszy do ojcaY+'
ZDY. fundacyi sWQj6jWinceJni
iowej. Aktu tego J.1. H48, podebac 2111) 22. ,czerwca, .oiShp
JaR, \l, polskiego
kraliowskiegoYateusza' i .lubuskiego ,Stefloa,paJlS Piotn. i rodziny'
*.OI'&Z illnyeb litt.lllie zgroml\dlQnych panw d.ud:lpw.nego i
kiego. ,stanu. Na.

d.ument
wobec powy.iej wymienionyd1biskupQ\V,ora.z Pao0lw Jak8zy
lliotrowego), Mikory, KlemeliS&,
i . Z pisQlR tegn wynika, ii .wspoaniane ..
wJ:, !z .pmyqaleiye6oiami,
'!"ili-, ,z
Najllojnwj opattwt).
mu we
iw Ligniey Benedykta, 'Odby.wiW na Jl'Z6CZ.
opaetWll. 06miodniowy wg na Wiooenty prmd :samym,
rew, oraz _ we mur-na
przy B& prawym.brzegu Odry na Mk
1
zwanym ,Olbinie i, 'we wsi
CZIilicy;' mu wsie &kolniki; i
SeboczyskO prze!'; wy..
w camie.n 'M ,Trzebnicy. Sam' Piotr aro..

jego, pani polscy panowie I
\
dziwoj, Jordan, Dziwisz (Dyonizy), Ra-
dzimir, Bronisz i biskupi Jan i Mateusz po-
czynili darowizny w i 23)
O Piotra nic nie wiemy. nie do-
staje wiarogodnego dokumentu domy ktre, oprcz
i klasztorw pan Piotr sam wysta-
albo lub tylko z fundusaw
swoich. Wprawdzie jego, mnich Ort-
lieb 24), opowiada, Piotrowi za zbrodni
lub biskupi polscy nakazali, aby nagromadzone bogactwa
swoje dla Chrystusa, nietylko
chorych, wdowy, sieroty, ale lub
klasztorw na ktre pan Piotr z dochodw i
swoich dostatecsne fundusze. Nie atoli
szych dowodw, i klasztory przez pana
Piotra wniosek, jak
Donynw czyli z wielkopolska Duninw
jaki, ludzkiej od bajecznego a
Piotra ku chwale szlacheckiego domu
rozrodzonego ze Skrzynna, podobnie w trzynastym
wieku niejeden opat, przeor lub
jego wysokiego dostojnika Piotra, - jak to by-
i bywa u panw bogatych - wychwalanego ze
i
Piotr podobno roku 1153 26), i obok swojej,
r. 1150, poehawan w dawnym Wincentego, gdsie
opat Wilhelm 1354-1364 ich gro-
bowiec marmurowy.
8
Co do jego i PQtomkw,26} dokbanie.nie. mamy
ani liczby ani imion,.nibraci ni: dzieci. 130 on tylko. je-.
dnego syna, ktremu na albo Idzi, i jedy-
podobno pana J.Akszy
Na pJtaBie . niepodobna. odpowiedzi
a
i
'1 1, 1
, 'j.-
il,
.' .
. I
\ ,I j;. i".\'
J' jJ l. ';,:
l:
r .. f! '/j
",l '
,J.:
u ;
! l,. -' ',::' f . , ) . I I ' .'
1 "
, "
" '
u. krytYCizRa., ,

l . ( I.'
I ._'"
:1
POlU pierwszy wi
polskim Kroniki Leehit4wi i Polak6w napisanej '1Ji"lez
&uJm, atsza1rie' t'.'1823: Taitlbowiem
czytamy w prlYPisku. Hl na strome. 140: :,}W'
ktre, Biskup Albertrandi
Jzefa 'iest wttnianka' Kr<futti
za Panowania Zygmunta 1. pisanej: "Incipit Chrftiea.!' Petrl' CoiIliti8:
PoMBiaecum' Certis Gestls, S&rmat1aeRegUm.' Ctlm' suis
Satrapis baptiMtur ..Mieh3t
Wiunienki (Hist, lit. pol. J., i II, mylnie'
atoli 'EioVa zowie&1lW'em: wspomnianef krbnikt.
6 pODiiej zab1tku dziejopisarstwa
daje pilny praoooik w' hr..
Przezdziecki W Bibliograftcznj ;(J. zawiera-
w 8obierzeezypolskiei t. d., wydane; 'fi W.arszawle r.1850.
dowiadujemy w bibliotYi 'Ohigieh
w Rzymie, pod' znakiem, G. ,II., 51 fo}.,
histol'ycme czeskie j; zpMrWSZ6,i'
szesnastego wieku,' jak' W8lIUQje r. 1634 na zapi.;.:
sany, od strony 43-52 znaJduje Gbroniea Pelonie
ClUJl certis geetis Sarmacie regum.
na str. 90, "pisany na panowania Zygmunta t 1.1" Polsee,
przypiaao.y Jakbowi Pozarowskiemu, .norber-
10
Wincentego pod Przebiega pokrtce po-
.dzieje polskie do Krzywoustego, a ob-
szerniej Piotra Vlascidis, ktrego z Czech (a nie Danii)
do Polski sprowadza; znajome a po
Krzywoustego zatargw z ks. nakoniec
pojmanie hrabiego Piotra przez, Dobka
cego, i o 'iild .. ; Dowdzca strony

we do zemsty, za swojego pana, a ci pomogli
braciom do wygnania nienawistnego z kraju."
Kroniki tej Fr. w zbioraeh hr. Al.
fi pi-
;,::Il .: t ,r.. ;i " I'
",. I; _Il.uW
I
. :.:9d '. . pana. .. hl.
fi jego.:;sbi.cr,
:poalrieSAU.\ podal
d9:: f "W;';jej,"Ol'J'giule . j,w- swQim,
Wlg'J' J ii,:i'lil o : i . . ,i l' :IP,; 'i': '.
o z.o.pii

:wyrr

qeijt." i; ceeskiqu"

l ed t. d.",. lIWO..,
p)i\nzypopmednW .ed
i MJ,oo! niezniJo.- a. i allito1\
poM_,. ie,na
A
ej li ,*y.UiCk

W'i

po,.
11
li kopilbnie .MallOwaego ,zdania
:w opatowi, norbertan:w,
nietriadomo .alf
,myiBe, daty,
i tP,ilJowai
p04pin SMDlego!,.tra'blb.
syw:aeza. : ,.,:,' " '.' .,' i(,'.:
;.; w.o
zaatau.ama, go l!I4ma
ttznege4 :bar4ao i
woiosek, W6ift&JOO
piro; _ je lJiradt .pOdobno ,&\rudlI' pisvsJ..
t.e4y:, zA; motamy; M zdania
lUbo pilama ;1rieku a.
od tego' .eeen,
,1DiiU .
dOsiiEe8JhD,: ,sItwi,. 'Ud_ian pOOzyaionyoh..:.
przd bowiem
po sobie ,oraz

dowd, ,te podwdzi
jak' k:r.oBika tak D'anego MIlI'Clin& Ga1l&,' ptQY4- n.,
pwe
1
, l.., W IpJly To ta "idal . moieln&Dyl
autr. w. wielu micjscadk rymy, wiersto-
swego. nie mimowolnie"kibo
bardzo niezgrabnie, owszem po.
moa wy-
kronikiJest
.eza9Y
jaka pisarzasZftm88tegO ..
wiltk .A]b8wi_; . llieomal
:aamekOlObiIty eui, lEJOm:,
Is
iUe, 'a.pqedewllIystki6ll, imama: n. p. '1fra.Ues,
quod; "" ,\!lePiUB qu.od ,.1 moveres," ,,(k{!x deel'e'rit,
ut: J mittatufj " quod ....... proc8del'tl4
I
' ;,scisq uh,
deus sempee ,opitulatur< itp." .nadto. w
pracY szetmaSteg'Wieku. Wymieni0ll6 gmmatyClile ni_go"i
dnez SMII6W)trUgoWa-
z, wieku9fJesnastego.. zdaebybiellia ptieciwko ,ciu-
chowi napotkane w zdaniu w
,owszem przema,wiaIJbJ za autorltwesn pi--
mm wieku' nadmieniGDegl>., Wszelako. usterki, w;ska+
zatle w albo nieuwagi,
swego '8lbo
.mad,. jakiby,

z -podobayoh llhybietl...o-, stanowczej do nich
'wagi. '.Takowe gramallycme.;znajd1Ijemy
nmi\tyllio :w. 'pisma w i,nawet
W! j krouiezkaeh Beaooykta P&znauia, skro-
1:i HJ20; ao), . ! '
",Natooliagt,r z pMIloikami
pi8arst'tta'.1 po koniec ":dot4d
ezytanemi siebie w' prse-
niniejsze nie jest wieku,
lect pseudo-autor zapewne wdru-
trtynastego wieku jO.k:o po-
przeplataW6zy dodatkami izmilinami, i
wysrowienie.
. , , krom
,(aSom,; 42).j_."Gesta,. flyotrkonis
i
que .per sa
S<lripta..babentur,'I:t.:j. Dmeje oddzielnem pismem
.. "wiersaoi\m.ne" a
l,slUUtnej.
cia , lla
i
pana Piotra," :Da pargaminiespi8aneBe-
nedyktz POQllLllia n.i.ety1ko w bihlioteoe 31)'klaSEooru nor-
i li' niego do
18
skleeenia. .kl'oniki "Piotra brabiego na' Skrzynnie, 1dr1
77.'1 wspomniene. przez
}lwa i Benedykta z 'ali-
torom Cb:r.onime Polonorum i Chl'onieae prineipum'Po1onii.e, 'umie-
BEczonych w pierwszym tomie Seriptorum. rerom sUesiacarom. wyda.-
nych przez &enZla. .Te same 'thieje Piotrbwe ..
gosa, gdy we bi8tM'yczoo: z
nieh i swbjeJlMl lPi&trs,
ale u' poprtedllikiiw jege,
znanych, nigdzie nie a za jege'
Sam pierwotne;, ptzypltdki PiO'-
trowe, ktra pod formy tzyli
przeinaczona, wcielona jest do ki'oaiki, lliezawo"
dnie w dziejach przez WinceiJiiego, z
z innych nieznanych nam
ezDych, z rocznikw, B; p. z rOO1Jnikarza krakollilkiego,w czwar.t}'m
tomie Katalogu biskupw. i przez ks..
umieszczonego, i bez z
Nawet
wyli w z kWy'ch lnie
jak .. do' 'SWG'-
jejkistoryi autorowie Polonerum i Clloo'-
nicae -Poloniae przepisali. O ,czem zobacz
Co tyczy csssn, w pierwotne GestaPstreo-
Dis, zawarte w kroniee: sama ,wzmianka Tatarw.wska..
zuje pierwszej trzynastego wieku, wscbodBia
Europa o Tatarach dopiero w trzecim trzy-
nastego wieku, a w Polsee: roku 1240 po raz pierwszy
owe hordy Inne atoli dwa
dzieje Piotrowe wSpolllJli&n.e przez pi--
88.BO najdawni6jw samym . koileu. trzymsta-
go wieku. Bo wzmiankowane tam mias ta
czyli nadanie grodowi polskiernu Poznaniwiustawy m1micypalnej,
roku 1253, oraz wzmianka rl\ic6W (consulum) miasta Kra-
kowa nlljdrzewilij. z samego'1roiicapierwszej.
hl'b:z.. :pierwszego trzyna&tego' wieko, bor.
-124411252Erakciw miast zacbodnio..eui'opejsldcb.
2l
napisanego dopiero po 17. r. 12b3, w wspomnianym
-dJIiu i roku. do. pot.?Jtu w
biskup jest czasu, w
gpewH norberta.nw mo
eb1W';skieb, : Wincen-
tego. Pasiek, ktry
wszyf do rolw przed wieku trzynastego,
jest jasnYm doWodem pierwotna bistorya.pana Piotna przypadki
:juiJ w' pierwl2jch' drugiej
.Weku; .. . '
. '.1" inna ktra. zdaje
UM skreBlono pierwotne. d0iejep6Wl. Piotra.
niektYl:l zdania: przypiskami 93,97 i 99
l
ws1mZane, z IldGryehby
:: WJJiosek, ie atltorpierwotBej:' !noBili
pNQdI irokiem" 1268, m_ " si6dmym i smym
myrlasllegB. Sam L 1480, ktry.'podajebardzo
wiele po Damce parozrzueanye}1, jakidlw
znanym pomniku .dziejopisarstwa .
dO wieku nie' przedstawia. d{rwd
niezbit!y, pisarz szesnastego- wieku
r
opatowi w
uporainka o z
wyzyskaoogotakie ktry r. 1453
a roku, swojej 1480.
Ale mi zarzucie, Tatarw, o
miasta Poznania r. 1253, wyrazy . do Kra-
kQwa,jako inawet z
pisarz szesnastego wieku sam pozamieszczae w
przerobionej przez siebiepracy cudzej. Nawet powie,
:re, pQd-obD.ie jak Benedykt z ktry, proboszczem
u Ducha we r. 1520 swoje' kroniezki O' Piotrze
1&
hmhi na!
,i .Ol ,hrabi na kt4i'y Ip()-
l1l8kiegOII im-t<J.
ryi pelskiej au.top. w skarbm
tak autnr;nioiejszej kro-
r. 1500 a 1515, takie \V Kriaktl1rie
i tam 'alytaClmtogmf: historyi .ii
utrzy-
ii . .Diepodobaa zapneazad; bY" ,o prze..
Trxememmsa),do przea:
iWi81kiego i'WJlnliDta . lasu jako oogm.
'aiegdy. e..ech - o ile: wi..
..
domo.;czyta1ny w oj niJli8jszt1j 'kronlee - z
gosza do JmJiiki"8"nie z piJrWotnych
"1mmiki,; do,Dm
g9Sza. iMullO: to kilkIl' :dobitDyeh p3wod,,"'1- octem
IW- ipnry}'liskileh - 'pnyst& konietzha Mi 'te, niel ps8U..
iniQiejilzej. ' z 1M&' 'Bl sam ...
g pierwot.ychDr.Dejw
ltiotrowyeh;" wcWilon-ycb do ,
banko wiele DJ.yloych i niedorzecznych :pcRIIYli. pedtlje
u nader, 'WYPadki Piotra; syna
{) tztim ani w mniejszej kronice. Alb9:.
wiem, & to dzieje PiotroweopowiedJiane w
]loniiej nie ani hrabio..
stwem ui ni o ezytamy w kronicre
przeinaczofij w czternastego Iab po-
wieku, u Wincentego, \V
historyi polskiej i kronice Benedykta z POZllama; a nie
o iepod9bnem .pr:lJe,jrzeni.
Piotra"1& ktimHki i
&nedyM. .
O ile pisarz wieku
przypaGki Piotrowe, przez
16
autora Cbrtrlioa6 OhroDicae Prineipum
Pqloaiae, i Benedykta z Pemania, niepodobna
Ztem.,wsrzystkiem rzuciwszy okiem na sam kOniec
niniejSzej, kroRiki,dGstmegsmy wieku sse-
o .czem zobaes przypiski
nie jak n. Po
przypiski. 44, M, i i., nieznajomy pisarz nietylko wkilku.miejscac11
pojedyncze n. p. greckie wyrazy
{bo .autor w trzynastym Widm zapewne
nie po lub po-
atoli tok :opOl'ldada.ma; przypadkw Piotra, prsypo-
kraSOID6wstwo i Wincen-
tego, .zdaje piQJiem wieku .nie
to, nie-
znany autor pierwotnego 1.ywota Piotrowego, lubo
to jednak pisarz wy-
w
znakomity 'nawczas greckiej i rzymskiej, ale
i wrg. niewiast, istny mnich
ku nadobnej. po ni-
.dziejach Piotrowych.: znajdujemy tam wiele
Vi znanym, drukowanym lub za--
bytku dziejopisarstwa ..polskiego Wszelako
wszystko, co autor opowiada o Rogerze, grodzkim)
Piotra, o zabiegach Jakszy czyli Jakba, krewnego Piotra, biskupa
Jana, Roberta archidyakona Jana
krakowskiego, starosty
itd.nietylko bo nie zawiera nic nadzwyczajnego, z na-
rzeczysprzecznego, lubo penmik historyczny nie
dcza wspomnianych -- ale nawet w
nem przez autol'adziejw Piotrowych. Przy-
atoli czy autor pierwotnej czyli niPll!,zej
kroniki, gwoli ludzkiej naturze, wypadki widziane lub
czytane, do swego wedle
17
swoich mimowoli koncepta, plotki. Dla-
tego ani o wypadkw, ani o ich
t. j. czy z pierwotnej kroniki,
czytali Pasiek, Benedykt z Poznania i i., -
nic stanowczego
Z wszystkiem, przedstawiony tu opis przypadkw Piotro-
wych pozostanie ciekawym, zabytkiem dziejopisarskim,
ktry nietylkowiele podaje prawdziwych i ale
i dostarcza poetom i dra-
matykom.
Szanowny ziomek, August Bielowski, odpis niniejszej
kroniki z tek Naruszewiczowskich a krom z
Chigich, cokolwiek poprawniejszy kopia
wzbiorach Aleksandra hr. Przezdaieesiego, mi waryanty
oznaczone
III. Intipit Cronic3 Petri .
comitis Polonie cum Cel'OS gestis Sal'macie Begum.
., ,
ABn. Deminiee Incamationis noningentesimo sedecimo37) Dux
Polonie Myeszko cum suis satrapis et militibus baptizatllr, et fidem
catholicam suscepit per admonitionem uxoris sue Dobraucze que
fuit Ducis Bohemie Boleslai filia. Hic igitur Myeszko erat filius
Semislai pagani fuitque cecus septem annis ante baptismum, sed
post baptismum miraculose a Deo illuminatus erat, et usque ad
mortem suam bene vidit. Genuit autem prefatus Myesko sibi filium
ex ux.ore sua Dobrauka nomine Boleslaum cognomento Chabri ('t) 38)
qui mortuo patre anno Domini noningentesimo sexagesimo sexto tem-
pore Ottonis primi Imperatoris regnare cepit. Deinde anno Domini
millesimo minus duobus annis sanctus Adalbertus pragensis Archie-
piscopus Gneznamad prefatum Chabri Ct) veniens fidem Catholicam in
tota Polonia roboravit.w) et Archiepiscopatu 40) iterum in G n z n a
relicto in Prussiam cum fratre Gaudentio et Benedicto proficiscitur,
et ibidem a Cassubis'") occiditur, et martirio coronatur. Post hoc
anno Domini 100 (?) Boleslaus corpus sancti Adalberti de Prussia
transtulit in Tremesnam.w) et Abbaciam Canonicorum Regularium
ibidem fundavit. Deinde propter insultus bellicos in Gneznaintranstu-
lit. Quod Otto Imperator audiens devocione ductus propter crebra
miracula, que ad ipsius sancti fiebant sepulcrum, versus Poloniam
iter arripuit. Cui Boleslaus cum magno comitatu occurrens eum
19
magnificentissime dotavit, et braehium Bancti Ada.lberti tollere per-
misit, Imperator autem pro. tali reverentia sibi exibita ('I) eundem
Boleslaum Chabri ('I) cerona imperiali manu propria coronavit, et ab
obedientia et omagio liberum pronuuciavit.ss] Qua quidam crona
et hucusque omnes Reges Polonie primitus coronantur, Dedit etiam
prefatus Cesar Otto ex thesauro suo munera Regi Boleslao soilicet
clavum Domini qui Cracovie habetur in una moustrantia , et lan-
ceam saneti Maurieij, atque alia plurima dona,et sic reversus est
cum gaudio in Boleslaus vero multa prelia committens
Ruthenos et Grecos superavit anno Domini 1018, item altero anno
Ungaros, Sassones atque Bohemos sue subiecit dicioni, terminos sue
possessionis poneas ab Oriente retro Kyow ultra Podeliam44) et
Lytwaniam, ab Occidente vero apud fluviwn Zda (1 Solava) duringi
('I Thuringie), in quo quidem fiuvio in signum sue rictorie, tan-
quam alter Hercules, palum defixit ferreum ,411) a meridie autem
ad Danubium, et ab aquilone fines regni sui mari clsuserat Oceano.
:Moritur autem' Chabri ('I) Boleslaus anne Dominimillesimo vige-
simo quinto, et sepelitur in Ecclesia Cathedrali saneti Petri et
Pauli, quam Ecclesiam fundaverat et detaverat, Civitas vero Posna-
niensis necdum funda.ta fuerat,sed longe post, sodicet anno Do-
mini 1253 in vigilia sancti Bartholomei per illustres principes et
fratres germanos Przernislaum et Boleslaum, qui fuerant BolesIai
curri filii (?'I) tempore Bogunsali ('I Bguphali) Episcospi Posnanien-
sis in ordine decimi. 46) Snccessit autem Boleslao filius eius, Mye-
szko sensu et.probitate patris minoratus.s") qui cum rempublicem se-
gnius ministraret, ceperunt ei rebellare naciones, et ab ipsius obe-
diencia recedere, qui patri suo fuerunt vectigaIes.
48
) Eo tandem in
inercia sua demortue filius ejus cum matre sua
e regno expellitur Kasimirus et in AImanie O}
devenit civitatem, et ibidem a matce studiis litterarum.traditus ju...
veniscrevit robnstua artibusque hberalibus non' mediocriter in-
structus est. ex Almania in Gallias transijt, et Cluniacum
veniens saneta conversaeisne menachorum delectatus et spiritu Dei
infiammatus habitum ordinis suscepit, et sub sancti Bene-
20
dicti Deo militare juvenis nobilissimus instituit, Bsrones autem et
milites regniPolonie videntes totum fere regnam V8stari et dirimi,
inito consilio statuerunt qnerere verum regni heredem. Igitur le-
gati assumpto decenti comitatu muneribusque ex auro et argento
profecti sunt ad requirendum dueem Kazimirum. Tandem post
longam peregrinaeionem in Cluniacum perveniunt et ducem suum
sub habitu monaetieo iam septem annis Deo servientem reperinnt,
Expositisque itineris ipsorum caussis thesauris suis apertis ei et
abbati suo preciosa munera obtulerunt, subinferentes quot clades,
et quanta mala propter ipsius absenciam sustineat Polonia. Abba-
tern sollicitent ut ipsis suum restituat regni heredem. Habbas (I)
autem habito prudentum eonsilio respondit se non posse eorum
annuere peticioni, nisi sammi pentificis ad hoc aeeedat dispensacio.
Tuno Polonorum legati eoncito gradu Romam pergunt, summo pon-
titici l g a d o n e m perferunt, dlspensacionem petunt. Calamitates Po-
lonie, tidei christiane prophanacionem, monasteriorum incendia, ur-
bium subversionem, pauperum oppressionem, innocentum occisio-
nem, et utriusque seXU8 in captivitatem hominum a paganis dudo-
rum sollicite exponunt. Denique Clemens Papa secundus auditis
Polonie desolacionibus Neophite genti miseratus Ducem Kazimirum
ad tenenda regni Polonie gubernaeula redire decrevit. Et ne stirps
regia deperiret cum eodem duce Kazimiro ut matrimonium legi-
time poeset contrahere misericorditer dispensavit. Poloni autem
ob hoc beneficium denarium, a quolibet capite pro alendo lumine
ante sepulerum saneti Petri dare quotannis spoponderunt, Quod61)
usque hec tempera servatum est per omnes terras ubi tunc Poloni
imperabant. Kazimirus aatem duxit filiam Henrici primi impera-
toris in uxorem,62) ex eaque duos genuit fillos scilicet Boleslaum
largom beatissimi occisorem presulis Stanislaj et Vladislaum, Mor-
tuo autem ipso Kazimiro monacho qui eeiam fratres sui ordinis
apud se non remote a Cracovia lecaverat una cum abbate in loco
qui dicitur Tynyecz,63) primogenitus suus filius in regnum succes-
sit Boleslaus, cuius in temporibus plebem Dei Cracovie sanctus
presul regebat Stanislaus. Et licet prefatus rex Boleslaus 64) fuerit
21
bellicosissimus qui eeiam septem- annis Clllll wis baronibus et sa-
trapis in expedicione permansit. hellica apud Russiam. et ipsius
confinia, tamen erat in faetis suis turpissimus, et ob
hoc Deo et hominibusex'OsllS.Qui quidem-paterne prius 11 beato
Staaislao admonirus et correctus, sed in suapertinacia permanens
versus in areum pravam tamquamIignum-tortaosum quod facilius
rumpitur, quam curvatur, ab eodem sancto episcopo Stanislao ana-
thematis vinculo innodatur. At me patenie correpcionis impatiens,
sanctum Stanislaum in rupella sancti Michaelis ultra Vistulam di-
vina celebrantem intelligens missisprimum satellitibus, deinde so-
lus pre ira irruensmanus in sanetum Domini iniecit violentas, ma-
jest&temdivinam minime veritus .sponsumque a gremia sponse, et
filiumin materinapene obtruneat visceribus. Sanctum prophaaus,
pium sceleratus, presulem saerilegus crudeli gladio prostemit, tandem
milites sui eum extra ecclesiamtrahentes, alij manus, nlij pedes.alij re-
liqua membra amputarunt crudelissime anno Domini millesimo sep-
tuagesimo octavo idus Aprilis feria sexta*) lili) post Dominicam in
qua decantatur ailsencordia Domini post Pascha. Statimque inter-
dictum1i6) ecclesiastieum sersatum fuit per totum regnum Polonie,
et postmodum cum magna. difficultate apud sunnnum Pontifieem
relaxacionem impetrarunt. Nobiles vero terre in unum congregati
ipsum Regem bomieidem detinere voluerunt, et sed) ipse
periculum timens in Ungariam fugam dedit.
1i7
) Et tandem ad cu-
riam romanam pro indulgencja ire intendens ad quoddam mona-
sterium devenit, et ibidem deliteseens tanquam conversus strictam
penitentiam egit et post decem annos ibidem. in bono vitam fi.nivit.
Ibidemque sepultus est in cuius sepulcro hoc O) est:
Rex homicida ego sum profugus et scelere dives
IDe latui luxi deplorans faeinus audax
Stanialai precor trucidantis te advoca eausam
Polonum ut videas bic visurus eas.
O beatum presulem, opium pontiflcem, qui suo obtinuit vc-
niam oceisori, qui regnum eruento impetravit percussori imitatus
Christum . Regem qui pro orucifixoribus patrem suum exoravit.
22
Deinde frater prefati BoIeslai largi nomine Vlauislaus natu minor
suceessit in regnum, qui filium procreavit nomine Boleslaum qui
CUl"VUS ob id dicebatur, quia forte gibosus erat,68) qui mortuo pa-
tre Regem est electus. Aut ut alii narrant. diccbatur Bole-
slaus Krzywousty, curvum et indirectum os sive labia habuit non
recta, Iste Boleslaus cum omnibus finitimis ultra alios predeeesso-
res suos inexplicabilia gessit prelia, Nec a preliis quievit quamdiu
vixit. Ab 69) Henrico Imperatore quarto eapitur, et dum propter
pecuniam quam promiserat cepiesam evasisset Henricum imperato-
rem abductis copiis rapnit improvisum, et in castrum Colbargk
vinctum deduxit et per septem menses detentom libertatem pristi-
nam ab eo extorsit, quia ipsum ad servitium coquine ignominiose
compulerat. Insuper filio suoprimogenito Vladislao ob perpetue
pacis robur filiam ab eodem imperatore obtinnit. Huic Boleslao
cum in Regem coronari deberet, angelus cronam de capite illius
rapnitv-et Regi Ungarie Michaeli imposuit. Hic Boleslaus quem-
dam Regem Russie cepit et in Vysljycza oppido diu detinuit, sed
cusiodes corrupti tandem peeuniis prefatum Ruthenurn dimiserunt,
qui iterum regi Boleslao magnas intulit molestias. Habuit autem
Boleslaus rex quemdam strenuum et' audacissimum militern majo-
rem natu, qui Petrus Vlascides60) vocabatur; hic est Petrus de
quo nobis principaliter versabitnr sermo, qui verus Polonie extitit
alumnus.v) IDc eadem tempestate dum ista ex Bohe-
mia advenerat.ss) ibidem milieie ac strenultatis sue plurima signa
relinquens, per regem Boleslaum statim missus fuit cum exercitu
in Russiam contra regem profugurn. Ipse itaque Petrus
iterum regem Ruthenorum sua magna audaeia cepit, et civi-
tatem 6S) cum magna strage populorum delevit, atque
regi suo Boleslao vinctum duxit m.") Rex de inimico suo valde
gavisus est et Petri triumpho delectatus, omniaque erant prefati
Ruthenorum regis Petro tradidit, et filiam ipsiusnomine Mariam
valde puleram tradidit sibi in uxorem. 66) Hec Maria Rutenissa
fertur fuisse fundatrix Ecelesie Beste Marie Virginis extra muros 66)
Wratislavie in arena, quam obtinent Canonici Begulares Beati Au-
23
gustini dicti Arronsien(ses). Ita enim67) habetar scriptum in archi-
vis ipsorum: anno Domini mi1lesimo (?) fundata est
Ecclesia Beato Virginia in arena Wratisl. a Petro comite Korek
(I?1 Borek N.) nomen viri tanquam dignius positum est primum,
et conseerata a Petro Wratislav. Episcopo octavo presente Vladi-
slao Duce Polonie et uxore eius Agnete Henrlei quarti (1) Impera-
toris filia, et Maria Vlosconissa Petri comitis uxore et Swentoslao
filio eius, et in quodam lapide, qui habetur in superluminari cujus-
dam hostii per quod itur de Ecclesia ad dormitorium sculpti sunt
isti versus:
Bas mater venie tibi do, Maria marie
Bas offert edes SweBtoslaus Wlascides.
68
)
Mortuus tandem Boleslaus 6liis suis quos habuit quinque reg-
num omne dividit, Vladislao 611) tanquam seniori Silesiam designa.-
vit, et Craooviam atque ut summam totius regni dirigat committit
fratribusque suis sibi obediendum demandat, Benrico autem.Sando-
miriam prebuit, Myeskoni Gneznam et. Pomeraaiam, Boleslao Du-
yaviamet Mazoviam deputavit, Juniori rero Kaalmiro nihil legavit
quasi majora sibi obvenire insinuans.. Petrum vero VIa.-
scidem, quempridemrnagnificum eomitem et 7)palatinum,
tanquam omnium fidelissimum, et: bene de toto regno Polonie
ritum instituit suorum tutorem filiorum ad tempus determinatum
regni gubernatorem. Moritur autem anne Domini millesimo cen-
tesimo tricesimo nono, post quem Vladislaus primogenitus eius im-
cepit, duxitque filiam imperatoris .Henrici quarti 71} in uxo-
rem nomine Agnetam, que utinam nnnquam venisset Jn Poloniam.
Fuit enim totius mali disseminatrix, et fra.terne earitatis et pacis
pessima violatris , ac Petri nostri crudelis homicida. Quodam72)
enim hyemali Vladislaus dux..exiit cum Petro Vlascide in
renacionem prope Wratislaviam nocteque ingruente soli in silva
quadam permanserunt aliis casu aberrantibas, et post feras curren-
tibus: excitato lgnieido Petrus apaturam (?asaaturam N.) quam apud
sehabuerat (habebatN.), deposito petaso, foco apposuit, et
cum prineipe suo sine vino conviV:&VJit pro vino nivemeongestamin
24
globurn sugentes, Princeps autem Petro quasi jocando, et se ipsum
subsannando ait: Ecce Petre quale principia convivium, forte lau-
cius nunc uxor tua cum abbate tuo convivatur. Petrus pro joco
licet non jocose ista suscipiens solum seeum solo duce sciens re-
spondit: Uxor mea pro se, Rit, cumabbate meo, sieut et tua cum milite
Theutonico te absente Tuo (?Sno N.) amasio, Que verba licet Vladi-
slaus graviter suscepisset, iram tamen diasimulans joco pertransijt.
In crastino domum totus turbatas rediit uxoris devitans consorcia.
Illa tamen ut erat astutissima mulierum causam furoris blandicijs
suis a viro extorsit. Atque verbis composltis et fletu permixtis, ut
mulierum mos est, se ipsam coram manto excusavit, et tandem
iram affabilitate sua delinivit, et quia nulla in hoc mundo bestia
similis est mulieri male. Quid enim inter quadrupedia animalia
LeonP8) serius? sed nil ad hanc; ant inter serpentes quid Draeone
atroeius? sed ne hic quidem oomparari potest mulieri male. Dicit
enim Salomon: cohabitare Leoni et Drseoni meliusest quam cum
muliere mala, Danielem leones in lacu ( ' cavo) reveriti sunt.
Justumvero Nabuthen 7 ) Jesabel interfecit. Johannem Baptistam in
deserte viventem dracones et aspides extimuerunt, Herodias vero
eidem caput abscidit ; et tanti viri mortem in preeium saltacionis
aceepit, Est mulier intollerabilis vipera, inmedicabile venenum;
seimus serpentes et aspidas blandimentis incantacionum mitigari,
leones et tigres et pardes domita feritate mansuescere.Mulier
mala si injuriam patitur nunquam mitigatur, nunquam quiescit.
Agnes 76) itaque etsi criminis erat obnoxia, tamen concepto furore
contra Petrum ex eo quod faeinus suum viro detexlsset, cogitabat
die noctuque qualiter maritum suum posset inducere ut Petrus vita
privaretur, in futurum sibi nil precavens, cum tamen ipsiua consilium
versum est in sui et mariti maximum exterminium. Itaque post pau-
cos dies finxit se debilem et nimis mestam, quam maritus visitans
querit ab ea tristicie causas. Illa ut erat astu plena, post longa
suspiria quasi ex intimo cordis tracta ad principem maritum suum
ait: Ach heu ad quod veni in hanc vestram miserrimam terram!
Ach ut ( ' ad) quid mei parentes me tam inerti tradiderunt viro!
25
qua.re me desponsaverunt desidi , aesi ex alto Don essem
proganita aanguinel VUe namqne mancipium alibi magis pondera-
tur , quam ego hic apud te tuosque, Qui eciam pro niehilo repu-
taris ab omnibus ocio marceseens, exerces, certe
timidior esse videris muliera Nam quasi truncus iners in loco
jaces . et Dunum tibi ipsi aut miehi aeeumulas hoaorem.
In silvii solom latitas, et cum bestiis tantum pugnas, inimicis au-
tem twa ubique pareis, Ietaris vero tum plenis tibi a tuis sedue-
tMibus oeurritur Qijcibus, in his tUM optime probans vires; sed
eastra vel civitates tuas mumre totaliter .l.egligis, cum. inimici tui
jam CGutra ie conspiraverint, .te quoque et me in brevi propellent
et de regne ejicieni. Motus itaque princeps maleftde uxoris simu-
lat bu:ones suos et primates aspematus a seduetriee
qnerit et ideo ut nIter Adam decipitur. .Agnes
emm ut lubrieus a.ngu.ill v.eneno .insanabili virus saum jamdudUJll
in pector.e tumido ecmgestum evomere cepit, talia SUG suadens ma-
rito: Nonne,. pater tauB m(}riens Bcleslaua dominum te .su-
per fatres omaes U) :Konne primogenito regai
coIJl.misit, tibique HI, emaibus esse obediendum sua
uUima vQluptate.. manda.vit'( At tui fratres tibi iam dominantur,
mandata spernunt et pro niehilo ducunt. Te non prmelpslem,
sed deterierem reputant, se ipsos tibi preferentes, te uti fatuum
censeat tamquamdegenerem, qui patris preceptumminime custodis.
Scias, scias I'G certo plurim& tibi in brevi. imminere Sen-
eies, sencles, si non obstabis, si tuam desidiam non depones. At-
tende, suadeo tibi, si placet meum eonsilium, et fratribus istis o-
indicito bellum. Sciant, seiant te esse unum et prineipalem
regni oomiDUm. Ideo non sinas 60S teeum. pastleipare.
Divisa namque iD cito ruunt et dilabuatur, sic regnum
pluJ'hnis dominia creditum non tute, non bene petest in pace te-
nen. Expelle.pocms e regno isto taos hostes non frll.tres, ex quo
queru:nt illicita, perdaat digna soo iura, peJlantur in' exilium qui
oecupare conantur tuum regnura, AddidU.insuper, etemm, nisi hec
feceris qse nune suadeo tibi, me uxore tua plus n()1r Po-
2-
.26
cius enim quocumque modo potero patrios repedabo in lues.
Onephariammulieris ambieieneei l tote .Euripidis tragedie in mtilie-
res Unde et 77) lequitar: JDa-
larum me mulierum detipere cessilia, . Legimus apu.d
Romanos nobilem, cum eum amici arguerent, quare WlOIeID fo1'1BO+-
sam et eastam et divitem repudiasset I protendi.sse pedem et. tli..
xisse eis: et hic sotularis quem cemitis videt1l:l' W)bis DOVUS et
elegans, sed preter me ubi mepremat, Quidreferam
Pasiphaen, et Eriphilam,78) quarum prima
6uens, quippe ut regis uxor,tauri dicitur expetisse
oeddisse virum ob amorem sdulteri, Tercia prodidi88e Ampbiari.
um.: et salutivirimonile aureumpretulisse. tragedie ta-
ment et domos erurbes regnaque stWvertit, uxorum pellieumque
eontencie est, Armantur parentum in Iiberos manus, violant fra-
temum fedus,et propter unius raptwn 79)Europe aique
Asie decemalia .bella confligunt, ergodux u.xoris ptwuasioni-
bus atque minis non. turbatus, in ter-
ram oeulis diueius 8tetit" fratemum utique mIara fedu nephas esse
ratus, parteque ex alia metuens minas et seve iram, Dis-
trahebatur estuans bimo iam io bane, iam in illam par-
tem. Vieit tandem improbus conjugis amor,80) et poci.us muliebri
adhesit consilio et ideo res ipsa finita est suo extenninio. Pri-
mum igitur misais ouociis fratl'es SUOB germaaos et innocentes de
crimioe prodicieais per litteras iuxta consilium uxoris iniustisaime
increpat, post hoc castra obfirmat, satrapas ubique locat, civitates
et oppida muait, stipendiarios ex alienis ad se evocat terris, fama
continuo per totum volitans regnum omnes perterruit, Stupebant
omnes de novitate apparatus belliei, et quasi e dulci excitati. somno
dolent quiete bona prius perfruentes, dolent tales ex abrupto eon-
surgere rumores, Sed tamen precipue Petrus comes, 81) cui iam-
pridem per Boleslaum. regni tecius: fuit tutela, ingemuit
aoimo, distraetas mente (ut persepe mali presaga), cladem ingea-
temmox adesse senciens, uti erat vir sagacissimus, Extemplo pro-
perat. ad ducem Vladislaum eumque adhortari summe cepit, etiam
27
inrermuto 8iDgu.ltuac.Betu talia ccgitaretvel-incseeret, que ad
.vergeIient exicsun, patris sui Bolasiu ultima verba ad meme-
riamadduceret, qui pscis podus zelatorem eum:,esse hortabatur
moriens, nonbeili appeterediseranea, super omnia intestinum bel-
vitandtiI,D IGre, que peius, Bwli atrocittil, :periculo-
sius, 'siouti Romanornw te6tantul' historie, SUIS ,vero .germanis fra-
tribus suo sanguiQi, tsnqusm innoeuis, .tJ4j, .nil tale merea-
tioos misereri, Sed .ista Petri niobfiapud principem pro;'
fuerunt :v.,bi" quin poeius obs-'cior eifeetus, maiorique vesania
oorreptllS i bellum contra i.nsontes fratres iproclamare j.abet,82) popu-
lorum in esmpes educit, milia, tit clangor tubarum, timpanorum
procol auditur . sollitus, it per castra tessera signum. Talia exer-
alt eoutra'inuoceRtes' :inimica fraternitas , .que pati simp}ices non
pMuit,sed mode.ltos et pios persequebatar iDqJieias, probos ipsa
imIWOQR8s.. Nobilissimi itaque belli terrore perculsi videa-
tes in modum hostis fratl'em suum de nobilioiibus quos ha-
bere potelll.llt, .legatos,mittunt,se ipsos tot;aliter: humiliant, venian
petunt, se nuaquam. erga seniorem vel .facto exees-
sese demouetraat, . Bad Ipsorum legati eeiam.,ad, eonspectum VIa-
dislai . lWU .sunt .adJWBsi. .'sine"&udicione, vacui.:zedennt .iram
ilmnanomdueiB ,referenteB. T'&Ildmn .Bontifices .
ducis kam, OODtlIDt,. venien.tlls &Dte ,conswetum, dacisnmnes
paciter in t8rmm hUlBiiiter. prOCuiJlbunt; . veniann optant peeesntes,
qll1LOOluls .fratrum suorwn .8Uscipiat reeoneiliacionem. . Jamque pau-
latim dux et, furor ipsius.jamjalD. delinitus ,fuisset.
Tumintmvit umr. ipBius AgIieset ut angW$ in: aurem mariti sussur.rare
eepit, O fUIle8t& mulierum.Iuxunies! quanti necantur ut mulierum sa-
tisfiat v.oluntati I :Muliedibi o.prio.eeps imponit verboram modum, .mu-
lier tibi imperat quid leqni viris; mnlier tibi o.princeps
imponit sumptUUlll neceasitatem, lit tamen gemma bieat, sola in
ostio dormiat, in sponda recumbat, auro oneret manus, cervi-
cem monilibus, et ut sola et legit.timos .bere<lesde
regno .inhet, Demaader igiiur. erudelis .prineepe, ut fratres
sui omnino sine aliqua sile redeundi regnwn relinqaaat, eos non
28
fratre& censens sed proditores, Mox vasallis et sWs
bona fratrum diripere vastare et exurere jubel EXOrMur lBalima
elades et jam nullis precibus ot 1000s nec rafio. Sed vis domina-
tur, omnia prede dutur, etati paroitur. IlKle8tum paciuntur
virgines et honeatestupraat.ur matroae. Eeclesie diripiuntur, 10m
sacra prophanaetar, et ita per pernicies
nimis; nootaiD ipse wpieRs q1MKl sibi uti1e possi-
dera, sed alios volebat excludere, Oprinc:ipes I o dueesl major ve-
bis cura de pauperum spoliis, qum de veEltris in-
[uriam vestram putatis, si quid pauper ha.beat; <lamnum vestrnlll
creditis, quidqaid alienum esl Universis creatus e&t.mWldlll, quem
vobis tantum eonamini. Enimvero non ta.Btum iam ter-
rena possessio, sed celum ipsum, aer, mare.in UlIlDl vestrum 811um
vendicatis. Num quid angeli divisa. celi spacia habent u.t vos ter-
ram positis distinguatis Avis avihus Ile assomat, deni-
que ingentis plerwnque agmiDis vol&tu. ce1wn obtegitur; pecus pe-
cori adiu.ngitur, pisees piscibus nec damnwn ducu.nt, sed COIIlIDer-
cium vivendi cum plurimo comitatu capessunt, et quoddam mu.ni-
mentum solacio ftequencioris Bocietatis affootant; solus homo 000-
sortem exc1u.dil Nec ille stu.diosissUnus Plinius 2d1Jll in libm na.
tura1iEl historie hoc pessimum bumane ambicionis geaua obmisit ita
inquiens: Cetera qlJidem animaocia in SIlO probe degunt,
congregari es contra dissimili&t leoJlu.m feritu inter Be non
serpentam morsus WID petit serpentem, nee maris quidem
bellua nisi in genera lfCviunt; at herele hominom plura 5
homine Sed de his hlCtenU8. VideDte8 ioeoeui fratres, quod
nee petitiones vel aliorum plurime iuteroessiones qua:quam eos
posse jnvare, sed magis ae- JD&8is eorom bona diripf.1C va*ri, de-
creveru.nt lieet valde inYiti bosCibus oCCllmJl'6 paucilsima anie 001-
lecta, etiam moritu.ri, maliter fien nequit, quam. ita turpiter ex
hereditate patria ejici. Ordinata itaque &Cie Dec et 8&DCto 8tani-
slao se committentes, ex ab1'Upto in hostes irrau.n.t, fit ex congressu
frasor annorum. Illi Gb a Domino suo reei..
fortiter Isti pro patria proque sua jUBticia viri-
29
liter pugU8.Dant. Ad innooontes cum Deo et beato Sta-
ni6lao hostiam. cuseos su-
pcrbos' humiliaut, pars eediter, pars altera per devia Cogit.
audita. turpi fuga et inopinat& strage, furore ma-
:Dmo replek,et qUasi am.eJls totus estuat .ira.. Jamque .non exi-
Hum Iledmor.telll fratribus: ioteB$Me eoaabstur, Adaugebat sibi
vesa.tUam saperli& otllinx. Intetim regni proceres ad unum eon-
desedanda faciend&' paeetractaturi, ne gens
ipsa.; .Polonorum itkuBerita cletmora padatwo m" Pergunt itaque
ad d1lle8ml sibide sedanda regal elade proponunt.
Ros unialm. 8OIa.men tocius Polonte eomes Petrus, Sed
in .COBspeCtll priMipis aeme audeh&t furenti verba loqtli. Erat e-
nim facies priBcipis Tandem
pest sileBuu81 Petrus comes Ita erorses est: Lugentes
allliS88JIl d.u ad 'Vellilmls, querere Jam ferto opem PfO-
peR vitlte 'efeeorata nimis respubliea. deiecta est.
Et nisi aiDiUet cito vigorem. Nunc prinoeps
salobri muime opus est, Suscipe queso
o ne- regnum hoc: inmajtts vergat
detrimeDtum. EIi.ce, teilagil;e, meBtem ut habeas aUam. Sepios
IWIlque.itnomti iuMi'!1ftin ho8ies Christi T&rtaros
88
) hec anna,
bos helli appat'atU.s moveres, 'tlto8frBtres' tam' immisericol'diter sl-
lidta11do persequ' dClBiBteDs,nccGhristiamllll IWlguinem effWlderes,
frattes ,tui, quos peniequel'is, promerueront, sed obedi-
eDCiam, sed ltcmest&tea,: oouto pemtringam, emneeari-
tatis trg8i' te iJaptfiemnt. Paree miem generose prineeps,
nam loqnor f1'&ftde 'BiDe amni. JUBtiUS utiquefratres tui arma mo-
ut se: suaque jara' defe8d8ot patem&, cum quibus ipsa pie-
w contm .tepngnll.bit iusticiaque:et idessincera. Ta vero cum
prenominatis earees virt1ltibus niti vis iBcassum. 8cis quia Deus
seraper opitn1atur et iustis; Quis' putaserit, qui se istis
pocius .nOR assciabit, viris, quis *ipsum. in morrem pro eis
BOn exponat. Secl U.i dux minime fefix poterit obtingere casus.
Saltem recordatur sab patre tuo Boleslao, quantum tota Pokmia
f!.oruerit, quomodo tom sM, eeee CUf';'l.
irrnit' dlseordia oft\t\ia priStinuB decor,
saltem deMres gentern tuam lta ex omni parter:tu1batam,i, ;GeltItOl!
tuus s1Iasit tibi stricte jnra tueri,emneque' regnum
custodiri, 'Tu eontra jfJ'S:8ft. paterna faeere' 'Vkhris, qwi' :eeklm UG
sanguini DOD parcia, qooS" 'debuems. Ore tle mi tJrlnetf8;
orat te hoc tofumad te hodie
pone [am istam' tuumque iDitSgato animam.' ;'DillClitt \lllium
belli evebtum, bellat&rulIl"1tie Deum, qui!jtisttn'ooditUhic"
que juxta opera sua, pre omis ,hlille; apud 'matum
manet inultum, Omm. ista, et ,oemm priJK:ipe cum
magna gravitate Petrnspm non
sine magna admimcione et dumverba finiret, an-
tequam verba daret Vladislau8, prius expb8cit'eo1l8quinm,
enmque aliquantum ei in auremS881l!l'Mset AgRes, im
plenusPetso aitt'Dudmn considaraTil'ebe tua:pis' verba fr:mde
esse plena;' quamqusmhucusque taoondo dissimulaverilRj 'tamen non
me latent faetiones tue, qua'in regno nosteo ubiqoe dperft.ris pre-
bens varia contra 'DOS consllia inimiois. Verum. ut De "cius in..
telligas, Tu .solus nostres DObia subjici fratres, 'Sic I 'Dostlum
ubique henoreai.c.Premens deniqne-et !&eOOeM aHa verba
submurmurando frangensl uti' irascerMtum mos est,
voce ma cum pessima .Ieeca.ttiee:(\lpeccatrice) ,Agneta eumeas
cessit, et proceres inita com'
Petre "oomitedi8W8S8l'1lDt' , Ipsi: italt*e ,njiqui 'duees perpendentes
fratris sui ferocitateai l: et enm fo1'e, loca
sna et in quoddam castrum, ubi nunc.;.t cbtitas Posnania, se re-
eeperunt, -Interim Agnes cum manto suo Duce 'ranooris
non' immemores 'de exicio:' Fem 'oonUtis BOllieite tra.ct&ie eeperunt,
quibus modis per oolnm captivari p088Ot., Etat tum in
curia prineipis quidam. Ma.r!Scaleus noeaine 'Dobek84) et do-
lis plenus, qui, Petro dudumneeulte ,inviclebat. Voeeturergo
a principe et Agneta, negocium de, .P.etri, comAis, sibi Be-
creto aperiunt, bona omnia ipsitts comitis dare promitbmt, si rem
.31
prov,o uti emt'sd -malnm natura proclivior quam
nu bonwn, prodicionem vitae (? rite.N.) exequando.m promittit, di..
vicias tamen ipsefu.rieifer, SiciansPetri. -Sed sitibunda
et quasi-sanhela. ne .pericuium ,jjqtlOdpatere.-
Uir in .mora, hec iam diotati.'BOta
fieri . .sU&dat .ocsis pelllgeooqm hoc forenegociulD, Egidium
Petri .natum.:as.ren& hoc. in tempore..sponse.fore.. eopulandum, et
ne diwicie maxime.'pet Petrum colleete .detem eoniugis distEahan
tur l ,00000000Ddum .et i De,emaml' .propier .ce:pC1ll!l'tmm.noailium
iat fRoiionisl aliquod. notabilelimpedimeDtum. Quamq.uamdo-,
lusiste,aliqullliwPetrum DOU, latnit, ,prElBa83 etenia mali meu
Petzi suspicabatm'aliquid .mali per dueem et: morem. suam.:sibi
machinari, JOOre tlWWD, viri
8UO .immo li\Jrans aniRm, eer .quodturpis fuga fol'h
tern et, COMtBilteID,nOD 'viruJn, sciens, se expertem
a1icuiti..vicij pro, 'lM .ipse JlriQceps Jn.eum I debuisset,
Deo optiPlO miWmQ tamen se eommeadans uti Katho-
licuspatienoor pro iuaticia proponebat, 1&' aliter fieri nequit, subire
neceUl; ,quo. ,nW.lASprlneeps. proprionon. ,pepereiB,et:
Dobek Uaique $Qpradittus assulilptas a prineipe sceleris sui rompli-
eibus -ubi tane erat perresit, positis oecnltis
insidiis ew.twneomitat.us. caterva ad curiaa; venit Petri co":
mitis intromitti se PIOOuraDS arcsana quedam
exparte. priw;jpjj elteroplqi Herus.fraudis expers intro-
mitti [ubet. Dobkooew, suseipiena de ducia atque
stwtu: ,seJerter perqJiirebat. jussit lautli.m parare 00
nam. de negoci.is prin<ipis. multa de eventibns et
contingentiis terre P-olonie Petrus in petici&ri loco: -. sedens. cum
Dobkone . disserebat, .Ipse, auie81 in venenifero eorde. BUO virus
suum-Ienibua veJ'bis, 8.8tute pallla.bat sentencie Petri
senciens. ,Appositis ex.more menais comes aliquantisper Ie-
tus cum proditore .sao conwvabat. .: Deferuntur calicea, merloptimi,
bibitur longam in noctem; comes. tideli;etsincera affectu' suum ho-
norabat proditorem inhoc deferens honorem. Jamque susde-
32
bont Burgentia. sidera somnumt' nootis euim umbro oontexe..
nmt erbem. Dobek sue prooicionis semper memor liceudalll in
hospicium a Petro postula.vit, iam Be nimis .gravem eontestans et
vine aee posse fluicquam proferre que dux seriose
t'6 serio ei) mandaret Bisi in cn.stino eo maturiQs sobria
mente ea qDe eommisse Bunt PfJl'1aturus. ConSU1'glIJJ.t itaque iuno-
tisque dextris mlltuose salutAmtes felidaque fata de morealter al-
teri imprecaDte3 diseeduat quieta. cubilia petan.Jam DOIl hiber-
DB8 bis qllillque exclIbitorque diem
ales; tam Debek eonnrgens ut alterJudas mM: adijt
om_sque colleitans promovet ut rem caucius peragant, et
ut alter CathiliDa. in pulrrwn facinus omnes animat a cluce bene
premiaturos si furtiter et coost:aNe1 ca.pcionem.
deeernitque .ante optniaRogerum. Petri mpitanewm
ll6
) priu8 dolo
capiendum, q-. seiebat aniolo ferocem et fortem doDriDoque soo
fidelissimum. Qui ntpote pocios SB perimi siaeret qulUIl do_um
tam tuflHter capi admiiteret. Habebat comes curiam' salis bene
munitam jurta monasterium DigI'OlUJll monaehorum extra WratiBla-
via, quod ipse erexerat et ibidem eopioseque
dotaverat, 1lrauique de erdine sacu BeIlediAi. Sed postea ob ee-
rum enormem vitam tempore Gregorii pape decimi q(? VIII.) vi
pulsi, 86) regnlares canollici de ordine eorum
obtinueruat locum qlli persevenBt ad eccluiam saneti
Vineeneii fideliter domino famuhmtes. Ipsi veto IDOIlaeM nigri sor-
tUi sunt moD8.8terium eonwlClem. ad sanctum
Leurentium in. villa dieta pIIope Colysk (?- Kalisz), qui
eciam adhuc ibidem demowantur. 1Dterim croceum monsb&bat au-
rera cubde, Dobek igitu d11biis in tenebris valvam Petri
eomitig lecat iBiidias, et 801M aa jaDusm pulsabat OppacaDl. Ca-
pitaneos ed;oct1J8; per custodem de Dobsonis, qui elo.p80
vespere co.usam agIIOlerat, desceBdeB8 elaasun.
hostium (?), quem ex oppaco lictoses prosilientes statim detinent,
Dobek stricto eli &dverso anse mo1tem minatur ni tateat, asserens
tplGd tali custodia jam suus detinl'etul! ligatur itaque
33
ori imponitur ne vocem emittat; proccduut ulterius, et ad cubile
comitis ascendunt silenter. Nec ipse comes quidem dormiebat, sed
multa secum ita jacens in stratu deliberabat, et quidem stropitum
perpendebat, sed 'sicuti vir simplex et iustus solito more familiam
curia domestica detineri autumabat. Dobek ergo pulsatothalami ho-
stio ('t) vocabat ex nomine Petrum, 'Petre, mquiens.: consurge,. ecce
assum, loqui tecum jam opto ducis ex commisso. Surge, precor,
ne moreris, tibi secreta pandam. Petrus ut audivit clamorem, si-
mul et pulsum Dobkonis tam dubia luce ad se venientis, quodam-
modo expergefactus est, ae paululum residens in stratu cepit revol-
vere, quid sibiprius auditi velint strepitus aut quid agendurn foret,
prodeundumne sit extra cubile vel intro manendum. Sed iteruin
Dobek traditor pessimus ad januam stando pulsabat Petri longas
causans moras ingeminansque verba verbis dicebat: Cur moraris?
non a me, sed omnino a duce vocaris. En sedet fessus, . tota noete
enim equitavit.Eija. rumpe moras et ocius i1lustrem excipito du-
cem.Petrus e .lecto prosilijt audito nomine ducis corripiensque
togam pugionemqne secum deferens thalamum cunctabundus egre-
ditur, Cui Dobek oeeurrens dixit: an galeatus sive armatus su
vellet occurrere duci. At ille ut erat vir mitis ase proiciens gla-
dium inermis iLat, mox tenetur a satellitibus ex insidiis prosillen-
tibus. Dobek seelus sue prodicionis palliando, quasi invitus talia
fecisse se dicebat, sed sibi sub pena capitis a duce fuisse iniunc-
tum asserebat. Egidius autemfilius Petri audito tumultu, qui for-
san in alio comado dormiverat, supervenit quasi exanimis et totus tre-
pidus, qui erat vix annorum decim ('t) novem elegantis formae ad-
lescens. Iseeiam mox ab invasoribus illis a t t o c i s s i ~ i s capitur, et
sine causa ligatur. Nemo effari potest, quantus dolor erat, quan-
tusve meror, dum sic nobilitas ab ignobilitate turpissime tractatur,
cum illa prospera fortuna tam subito in adversam mut.atur, dum
sic excellentia Petri ab infimis calcabatur, Bene aliqui ex sapien-
tibus fortlinam volucrem cecam variamque fin.xere. Nichil certe hac
una (si quid illa est) inconstantius, nicbil magis variabile. Nunc
blanda et indulgens, nune seva et infesta, nec ulUs infestius iraset-
3
34
tur quam quos indulgcntissimc fovit, fitquc ex matre subito noverea,
ex noverca mater. Nec si queratur causa alia reddi potest, quam
quod ita libcat, quodquc incertc sortis sunt res humane. Quidenim
magis subitum esse potuit (ut saltem exemplis utar), quidve minus
evitabile quam cum subito domus ruina cohortem illam obruit filio-
rum unius senis scilicet Jopp etsi jusu et innocentls, humanis ta-
men casibus obnoxij, secuta est iterum jumentorum, pecorum, fru-
gum Accessit erumnarum cumulo fedissima tabes cor-
poris et putrescentis dira mendicitas, ut ex omnium nuper floren-
tissimo miserrimus haberetur. Sed quam precipiti lapsu corruit,
tam celeri recursu omnia que amiserat recepit. David quoque rex
ab exilio in regnum vocatus est, Regio deturbatus solio iterum fit
exul; ejecto et extorri ac sibi ipsi diffidenti earlem iIla sors ineon-
stancie alumna diadema restituit, Sic eciam cum nostro Petro ae-
tum fuit, ut sequcns declarabit historia. Igitur sathane satellites
ligatis his tribus scilicet Petro filio ejus Egidio et Rogero 8110 C8.-
pitaneo statim eos in obscnre rec1udunt carcere. Nemo enim resi-
stere audebat ex oppidanis, aut aliis civitatis Wrau incolis, eo quod
Dobek dicebat se omnia agere de principis. Itaque re-
clusis i11is et in custodia positis curiam Petri que arat omnibus
bonis referta vastant, diripiunt diricias, distrahunt thesauros et
elenodia que talem concernebant virum recipiunt, ad ultimum qui.
dam ex pultronibus curlam ipsam eciam incendunt Erat tune forte
ipse dux Vladislaus in quodam oppido non longe a Wratis. posito.
Ad quem nequicie prosecutor Dobek letabundus properavit, cap-
Petri maximo cum gaudio ipsi duci et ducisse insinuans.
Agnes ut audivit captum esse Petrum, eciam virum pre exsultacione
mirabiles gestus varios animi motus tamquam ioeula-
trix faciebat talia vel similia jactitans verba: 'he he aceipe nunc
merita qui tueri volebas regna. Aceipe nune merita qui de me
marito proferebas turpia verba; oe oe non evades, veniet cruciati-
bus hora. Dum ergq dux ipse et dueissa varium et longum de
Petro facerent sermonem, supervenit Jason miles qui et Jaxsza
87
}
dicebatur. Salutato quoque ex more duce cepit invitare ipsumet
35
duciesam ad convivium Egidij filij Petrascenis qui iam detinebatur
in Erat autem Jason gener ipsius Petri habens fillam
eius pro uxore, qui adhuc de facto nec quicquam sciebat. Quidam
autem astantium de capcione Petri et filij eius acoedentes in aurem
Jasonis insusurrabant. Qui cum talia mala perpendisset, maxi me
ingemuit, cepitque quasi verso stillo (?) supplicare duci pro capti-
vis promittens eciam si aliter fieri nequeat certam summam auri
et BrgtJnti pro eis se datururn. Multa eeiam de probitate Petri
eoram duee disserena et quam male aetum foret, et quam infelici-
ter quod nupcieEgidij impedirentur, et tam stroci fato (ljssolve-
rentur. Sed nil profecit, sprevit namque dux ex suasu conjugis
vota Jassse preca.ntis, talia inqv.iens: promeruit dudum merito, jam
damnatur ut hostis, qu.in immo et si cupisnostra din persistere in
gratia ipsi abdieito et amicum te fore sibi negato. Jason sine mo-
ra duci respondit: Absit a. me bone dux, ut suus esse aliquando
desinam, cai me tam stricto devovi voto, cuius probitas michi op-
time nota est, nunquam suas desinam esse gener, ipse michi sem-
per carus erit quecumque dum vixerit ipsum fortuna tenebit, Dux
Jaxae verbis commotus fecit eum abseedere et deiaceps censpectum
suum vitare. Ille tamquam Teseus alter gratlam dueia
amittere qnam officium amid in Petro relinqaere, maluit opibus
privari quam tam fideli sodo segregari, Dux ergo et duciasa ad
videndum captivos In Wratisl. pergunt gradu concito: fit in tran-
seundo deliberacio qua pena primum Petrus affici debest, Tandem
dux ita decernit, ut ablatis omnibus boms mobilibus et immobili-
bas una cam filio in exiliwn perpetuum fetrus mittatur, de capi-
taneo micius ageadum fore, qui nil tale meruerit, Ducissa hoc
audieas cum Dobkone BUO qui viees ma.riti aliquudo supplebat inijt
consiliam ut omnino ill6taret quateaus Petrus vita privaretur indig-
nabunda, Itaque aceedit ad maritum arguens ipsum quod tam- le-
viter cuminimicis suis procederet, vitaminquiena POChlS debere adimi
tanto hosti, ut alUs fiat in exemplum. Eoce altera Herodias scili-
cet (? sitivit) sanguinem jusu, en altera Jezabel sitivit snlmem He-
lie. Si tu es, inquit, Hellas88) et ego sum Jezabel , hec michi fa-
36
ciant Dij, et hec apponant, nisi crnstiua hae hora ponam animam
tuam sicut unius corum qni interfecti sunt. Et tiumit Hclias et
perrexit in desertum viem qaadraginta dierum, Hic qui ignem e
celo eduxerst timuit, inquam, nulla enim malieia potest
mulierem summum malum et acutissimum dyaboli telum
mulier: .per mulierem dynbolus Adam in paradisc prostrarit, per
:mulierem mitissimum David in necem innocentis Urie dyabolus, ar-
mavit, per mulierem sapientissimum Salomonem in preraricationis
.sacrilegiumprecipitavit, per mulierem fortissimumSampsonem ero-
culavit, per mulierem castissimum Joseph vinculis alligatum detru-
sit in carcerem, per mulierem illam tocius mundi lucemam Johan-
nem eapite Et quid dicam ulterius? Ipse hostia humane
per mulierem cuncta prosternit iugulat et omnes intedicit.
Mulier enim impudens nemini parcit, non levitam honorat, mm sa-
cerdotern reveritur, mnlier mala rixll$ incitare nunquam desinit,
nullius miseretur nisi quem amat, nescit amieieie iara servare, que
eeiam virum sunm ad mortem non veretur. Non potuit
itaque Agnes animum suum beluinum cpmpescere, sed siciebat
sangulnem Petri innocentis effundere. Fallit itaque illud mnlierum
hn.no", quod mulieres dicuntur esse misericordes, immo .ali-
quando sunt viris feroeiores, Dux vero uxori maliciose assentire nole-
bat dicens: non posse Petrum totaliter vita privari, qui tam ercel-
facta feeisset, qui patri suo tam carns et fidelis fuisset, Dla
vero acquiescere nolente et diacessum minante nisi faciat quodop-
tabat, videns quod nihil proficeret sed magis tumultus fieret, ut
alter Pilatus adiudicat petleioni eorum dicens: Ex quo sangulnem
suum eupitis, eruantur oculi sui et psoscnbetur, Agnes
enim dieebat principi (sicuti ubique est preseia mali mens), quod
si Petrum permitteret vivere postea hoc in suum exicium redunda-
ret. . Dobek itaque sollicitus damnatorum intravit carcerem querens
aliquem qui sciret exoculare Petrum. Erat in carcere quidam fra-
tricida pessimus, is se statim obtulit id scelus peragendum ut im-
punitus emittatur. Petrus itaque tamquam fur et latro. funibus li-
gatus e carcere educiter et mox per fratrieidem exocu-
37
latur. Nec ita; Dobek truct1lentissimus. clU'lrifexmitigatur, sed lin...
gua eciam -Petrum privalli jubet, Tortom ergo aecelerante et, Pe-
tro prae dolore cespitante,summitas tutum Iiugue lpsius -precisa
fuit. Nec tamen vpenitus . ob hoc amiserat 'Iequelem, Ducebatur
igitur Petrus eunotis ;et 40lentibnset -pre flesu recife-
rsntibus. Cni filius snus senectans. sue miserabilitor ..asso-
ciatur. ,Regnumeis abnegatar, bOM OIimia:con&cantur. O qusle
premium, Iqua1is merces
Ijlro .SUit stn!nuitate vere martirrum passus pro ,justicia. ac
pro veritate. Secessit Itsque Petrus 'totus cum filio
suo mestJslrimoEgidioet peivenit: ad fratres et (t) .dacea quipulsi
fuerunt: eciam '3;' gennenesun. Vladislao, et demoratus est
cum eis in esstro ubi, BUlD.CeBt cmt.ps- Interim Via-
dislaus naneium misit,specialem ad caroeremubl detinebatur capi-
taneus . PetriRogerus sollicite perquirere jubens ut domini
sui Petri: abscenditassibi revelet, et abnegato jam sno comite tam-
quam e terra proscripto ipsi servire vellet, promittens ei in brevi
aliquod magnumdominium sedaturum, Rogerua veeo talevpnin-
dpi' reddidit responsum: prospeea me o .priaeeps viBKerat Petro
fortuna, nuac. adversa Deo auxilimte non seplU'llbit ab ipso; .quio-
quid meocontingit comiti et me eonstanter. scito. Eligo .ma-
gis, CUID .meo':mendieare, Peteo, .quam beno-tan fungi .honere.
Dm: verbis capitanei remandat, si sequi Petrum
volueritvprius se est, IUlt Pesro deteriora fore
passumm. Capitaneusrespondit: ,ex ,quoita. ,fien necesse est, non
permittam me pro pecunijs titiqne deeeriari; denturmiclti
indueie, quammulta miehi tenentureteollectis ..CO'pijs: .peeuaiasum
ad ducem secnrus redibo. ' Dux .de fuga. ipsius precavens decrevit,
ut pro se statuat si.biprlus denos : Erat pretunc in
Ecelesia Wratislavie Episcopus raagne antaritatis virnoJlline Jo-
hannes secundus, in ordine veroEpiseopemm quastcs-deeunus na-
done Polonus de Brzesznycza de familia. Griffonum, 811) qui postea
in Gnezuen.Archiepiscopum postulatus 001, et .per Eugeniumpa-
pam tercium confirmatus sedit ibidema.nuis decera septera. Hic
38
eciam Petro comiti afinitate iunctus erat. Misit itaque Bogarus
ad prefatum episcopum, qU&tenus duci pro ip80 fidej1lberet.. Episco-
pus igitur collecta nobilliun multitudine ducem adijt pro capitaneo
una cum alijs baronibus Bpopondit, ut ad certum et determinatum
tempus Be iterum duci cum pecunia (? tuata N.) et fideius-
soribus representet; et ita abire permittitur. Cum ergo Bogeras
jam se sic liberum et pdstine libeI1ati restitutum estimaret, eece
iterum suam vertibilem rotam cepit hera fortuna vere in..
stabilis vere fallax, ut de ea illud libet: invida leti-
cie vorax fortuua atque qoietis. Nam e)apsia aliquot diebns, dum
esset ipsa in palaeio suo Craooviensi, et tempore BOCturno sopor
membra obduxerat, somniavit se sedem in quadam sode redimita
pedem (?) sotulare zecenti. Superveoiens qaoque Rogerus 'fi maxima
novos de suis pedibus extmxit reeessitque et eam nudi-
pedem reliquil Evigilu.ns et quasi de somno expergefacta mali
ominis somnum prescia. mali oJDDibns eoarrat. Novera.ot enim ex
antiquo incantaciones et prestigia. Asserebat igitur nil boni pre-
tendere somniuta tale, instat itaque vehementius quatinus Bogerus
raptor suarum Bole8l'UlJl neci t.raciMur, alias in perieulo esse ducem
et ipsam; quod tamen ita .evemt, quia nil profuerunt sibi somnin
sua. Mittuntur iterum FO Rogero nunctii (I) ut ante cosspectum
eonstituatur principia Quidam.antem fautores capitanei oceultas
miserunt literas De veniret 00 qaod jam ducissa in necem suam
disposuisset, Ipse autem postposiUJ motu ad ducem pergore para-
bat, mortem parvi pendens et fngam censens esse turpem, Videns
igitur episcopus Wratislaviensis quod peticionibus nollet assentire,
cum rpso ,Robertum suum in Craeoviam mittit .archidiaconum vi-
mm disertum, et in omnibus apprime expertum juris utriusque
doctorem. Veniens itaque Cracoviam Robertu.s, ut erat vir bene
oeulatus, talia capitaneo verba fatur: Rogere, inquit, fac nunc pre-
cor eonsiliara et principis ad tempus devita aspectum, Causas pro
te inveniemus quascumque, ducemque et si aliter fieri
nequiverit, pecuniam eciam promissam pro te offeremus. Capita-
neus vero respondit: absit a me fuga turpis, pater venera.nde, non
S9
moriar, sed vivam Deo prestante. Dux prius aufugiet exul ipee
terramque relinquet. Obstupuit Robertus dum 8udivit Rogerum tA-
lia jactantem, nec talia posse evenire credebat. Mansit tamen Ro-
gerus tribus diebus in ede cujusdam psuperis occultus precibus
amicorum victus exitum exspeetaas rei. Nec tam pro pecunia sol-
licitus duci prestanda quantum si dimittatur data hesi-
tans, Interim Bobertus nomine episeepi cum aliis proceribus apud
ducem pro capitaneo intercedunt eausas allegantes, immo fingentes,
et absenciam suam exeusantes, Dux aliquando motus, deinde ao- .
quiescens dedit inducias, et exhibende terminum
lavit sub tali eondicione, ut Episcopus Wratislavie sicut antea in
fidejussore remaneret pro Bgero. Aderat interim tempus
duci prestande nec ulterius Ioeus aut tempus potuit esse prorogs-
eionis, Omnes iterum tristabantur, emnes mali principis vesaniam
detestabantur. Capitaneus eepit meditare non medimD.da audet
plus homine, eligit prius succumbere morti quam domini sui Petri
casus sic postponantur inulti. Immemor ipse sui exicillm Petri le-
erimatur, Erat quid.am vir nobilis et patena in terta
capitaneus cui nomen erat Joannes Nioolaus .(? Nicol&i) alias My-
kow
90
) (Mykora N.), qui sibi cOBSanguioitate erat propinquus, IDe
eeiam habebat quadam nepotem nemine Georgium, qui in Silesia
similiter et Glogovia capitaneatum gerebat, Ad igitur
Mykovam primurn venieas CWIl ma:rimo fletu sei'pS1lm ad pedes ipsius
prostemit. At ille 'sibi et cum eo simul fleas ipsumle-
vare jussit e terra; tandem fietu. Rogerus in hec verba pro-
rupit : Oinclite comes, non te morent gemitus bujus miserande cladifl
que bacbanatur in regno istio depaupera.to? En SiBO
culpa ex hereditate patria pnlsi sunt, pater patrie PetrIIs comes, et
tocius eleri fidelis defensor, eeelesiarum munificus fu.udator, cru-
eculis et lingua privatus eml Mus est. Eeee gemunt vi--
pupilli et ()rphani, gemit elerus totustampio orbatus patro-
-no. An tu non petes, vel certe menrem deposuisti huma-
nam si tam cito iidelissimi penitus oblitus es amid? Nonne in
presperis tanquam suus eognatus fu:isti, reeedisne sb Ipso iam for-
40
tunacedentC Reor, ftlllo fI falso) sine omm, ipsc prior pro te
mori paratus fuisset, quam te talia nt: lpse . passus est pati pcrmi-
sisset, Te adhnc rogo, te memor sis adbue sui, ulciscaris
tui Petri maximam injuria,m, et quam innecenter passus 'est maxi-
mam penam, potes enim omnino si voles. His auditis Mikova C&-
pitanet maximam demiratus eonstanctam ait: non suffi-
cio tuam constaneiam, nee minorem audaeiam, quoniam temere ta-
lia pro comite tuo Petro loqueris. Crede miebi Rogere, nil miebi
. ita fore gratum, nil ita aeceptum quam minus [nste fasurn Petri
ornorem uleiBo si possem. Sad res ista nimis graviter poterit eon-
sumari cum neme pertinget ad hec sine perictilo mortis, Rem quo-
que tentare)pndor est, quam vires ferre recusent, Ad
hec constancius 'respondit Rogerns: ne dubita comes strenue ex
hoi negocio aliqua tibi evenire discriminRmortis, prebe tuum miehi
tantum ad 'hoc assensum, TeS Ipsa tune faoilem ut cernes sorcietur
effectuin. :'fuqueneposque tuns ad unum diem claudite eastra
erudeli principiVladislao prius ammonitis ducibus qui sunt in exi-
lio, ut et ipsi ad; hanc diem dnoant. secum eopias. Audita fama
princeps .male tutus erit, quia nnllum tam cito exercitum
babebit,immo procul aufugiet, et ita poteris innocuos iterum re-
vocare duces, resumet Petrus ubique fidelis, et sic per te
nobis absque mora prospers cuncta redibunt. His auditis Mikova
lieet adbuc cunctebundns jussit Rogerurn suo talia referre nepoti,
assensum si saltem buicpresumptuose prebere rei. Mox ca-
pitaneus valedicto Mikova ad ulcionem domini sui estuans in Glo-
goviam ad MikoV'e nepotem venit 'eidem similia suadens modum-
que insinuans qualiter duees innoeui possent una cum Petro in
regnum revocari, hec nepos Mikove Georgius obstupefaetus
est, totusque expalluit et in hec verba prorupitr ve tibi Rogere,
si duci nota fuerint tua verba! mox namque crudeliter spoliabit
te vita tua. Capitaneus eonstanter et' alacriter Georgio inquit ;
bone eomes nil eommovearis, etenim aufngientem prius ipsum vi_o
debis ducem, quam me vita spoliatum, Georgius iterum indigua-
tus inquit: miror tevirum lID&S prudentern tali vesania obcecatum,
et.cum ais .au,.
des taliadari. .jBogents perpendens
. frangLprov()tO lSOO, petita 1itep.eiaa 4isce1Jit; ,juQifaili; secum
utJlem incureredimt)lem.
de nUIilero lvLikoVl},etrl
prin"pis pmens e01UDl prpdi(J,)QilIll-.eQS
aeret, et ruti PetruJn, :DlittterewHet. tres .
autem, diea MOi" mittum
a. et neIn .maaus 'ducis CAm.iteS
itaque ex. talibQ&., pert.erriti.
l"(lrefinte8:
esse,
quonia.m.:.utiqua .prindpi Up.
fido non, 'i.t:qal"e fulem) statuerunt. :&d .. dipm"pr();, :captando .conllUio
venite;ULWJlatislaviaJn.; ,S6iebat .autem: ;de,
JiUB. qua.si .de
saluta.vit!- Illi uti erant;yui. boniWe
Omnia; fJibi i J!t r qUidrMtJJirii .Stlllt' )iliOOn:OgMt.

qMQd , metlts..illos:.frangebat,: comiWil" d.tiib, illiB,;; ,I
daliiBo .vm. f\lga ., tutpia :'ft3t.: pet ,t:ainuit: :timoreM,

mici, et' filat.tibus iuoeuis uu;
dite, fol'Ulna. juvabit pra$tabit
dum adhue opportuaitas adest
cientes operum vestrorWR Iiulmoriam Btepim, q_
apud posterosretiDebitis 'Romeu/' l:\ute.m : in-
quit: securus nunc Rogere ceram. nobis talia dum ternpas
aderit forte alieubi latitans beUum .nestmm, esitabis, et si eaptus
eris, illesesne forte uobis iqKliinetex hoc senten-
Ua moJ:tis. Rogerusinquit: ac.h viri fqJ:tes! ItWjir4e hsnc a vobis
pusillanimitatem, pellite iuanem procul Ego euJn opus
fuerit viriliter: hostibus occurram, i tamea eti impiQ
duci cl&udite castra, Victi ergo il\Si oomites , .perauesionibes
immo timore eoacti statim acripseruat in Pcsna-
niam, ut ad talem. diemCJlIJl oopiia wpaja,
3-

et oPi"da que kaberent in niseapit.aneMibu8OO vill.le
prestare in'tnerMI'l dedirionem. Facro: coDdicWftine :otealte
ab invif.Mr -eaatra MOO F)J[ierat tune dux'Vla-
diBlo.us e.i'Polotrial:DaUBa in wmm RU89ie.()ppemam..
cum in Po1elliam
eastM: 'pel' tapitaneos Rog&-
rU8 parcitubi
quoquede OObiann in: et ,sicut
Rogams predixi' _t. :Agaetis (}'Mqoo BO_Ul
elftlctum:
-WfJ.U&. audieD8 quod :f!aws. sui
iam ()Innia '&CCUpasseRt, maxim. triBticla dil'ft'-
tit iD ,in morm.us est, et m'

sepll1ClusrUxor:Tero 'iPlitisAgnda expolsa fuit,flI8l' 1Ntttes V1a:E-
81ai de OllSim) oum 'Cribus: eI: ipso V}a..
lBolestlLum ' et ,que
penui&WJ,t4 Mhae iD lDOnagterio lfI*l dieitur pOlta "i..e
'11): iiWdemsepelilllr. q1Ie 8UlLJ"-
Wticme, ;tam,: '*01" inter germanos ftatte6 ooncita'vent,et
.:u1tiMum'mll.l!itum
'
tet
J
ft ipsam regoo privavit, l'P'Stea sam.poi-
t:Ml Hemie. quartus pftfate AgnetJs pater
pN!Cibu:m_Utit apud d1MleS' q-.atenus sal*8b.
poroione" NgDi ;gneiorse superstitesfilij Vladislai principis
t&mlf8Ul veti qui noR debeJent. p:riya:ri heee-
'tiitatle, .eo quod non ponamlt patris. Bol&llaus igitqr,
q1ri. jam' post fratr.9Ill re@t1abat, orpbanis paWI fj fratris)
sui Vladislaj 'de: OODsenw. onmium eis pllUimonium
eencesstt Silesie. istud debet fieri quasi'pere8l"imun
aut veritati noa OOoSORUm. Notum eilt tam 'greeis quam latinis
scriptoribus; qusd prius PoIOlWl'UID termini QOntiaebantur usque
ad silvam her_mque PORmiam a Bohemia diaoonninat. UDde
et den&rij $8.bti Petri in diocesi Wratisl.boc ipswo ins}.
nuat, .quamneminem &Hum oon&tat illi imp0Suisse Biai legem Po-
qui protune eque bene regnabat iD Silesia Mcut in Polonia,
scilioo' KulminliJ .prilPU8 . .; q.u .,ea.-
SIUlOtwn .UD&. ..
nune: d.iCitUl! .Wnm81. Pe-
gts'(e$ctUlt5et. 8igQftllWr. olt
eovie ..
queepiscopQfU.lJ,l-e6

tamur;,tbPnum
Ulimf .. esse,
IWrdito; ,:ip
,,:QIW ta.",
. .
fim
prinoipibus'
nostris temporibus viliem" s
sisse. Hic enim A" Sigismundus, qui nunc reM r i.
,
Poloniu, ex principibus duxit or igincm .sicuti
..
Qaaie suas, i et.
verbhete\ies..

et

Mu.


,..Aquila,; ..... i PJQ
vetQt, . Y.ijUJ


init. Sed jmn
\'itaJD: c#r.
F3leta ,
tenl$fn.
1;iwis qU$1Ilt .d. fuer
Googlc
44
VlltuS, '1iOft tamen' 'dert.itit 'eae1eSiis" ituJU.mdere Ferimt
emu 'septu.&giilta; 'AIU-45eptuaginta
et septeltleenobia del'Otissimus Christi
cultor'et:eleri ad emne opus
teIttporibtis plus
et . qUllIli' 'e't'ideOd>ttle
I in .}ml....;etI'.....
"et sna1D.. 'In
. .' ae'
C:nlf:Ud6tefitillsiRle . eeelesias' et I.
st1niliU!I,facigsiCnt primusPoloDie :iM
cfflil ' 'filW' i suo , ' e'()dem tet.pom' ;eodetn:anno'
anno'Doiliini
i
n0't8m
'i\indaviti; qUaS 'duM eouMitUit seilicet
,et.{}racoVi Ilet: W11lti8\av.. 'VJa,.:.
,I i LUbucen. 'Oubileo. camyenen.
dt1l\idhlet 'nmBikeftfiiliilime-: !'Extant ,bie' eeiam:&pud
'HeiR'kji'mmbM'bilet saneta"Hoowigis ux.,ns'.
iExtat B\Oftasterium ubi
tlHftt;.'II};'extRitt ut pMe.A1iOhm
dlnt1tni; PfMt" uDta. boua f'ecit lUd dunlwit,
quiJ iiut'

t8IitMt1'
MiDi bWdruB1I" Bliomm;. 'ifteturam; .' Dco e,timo miuiDio 'ttt
l
'almrum
'PrObaMe, 'qtihntam:post: rorlle in h.' tlm'a:pa&'-
sus fttit uemo, -. lttique cMmpertmn 'babetbw! magnis sepe
vi'tis' :nmgni!que' h6mitiibtls ; passim ingenma: imminere peri-
eule, -ac' sWe 'grwdi&'
mOli_ur, sen adV'erSft' ,fortuna; selli\1s j a1que '81iper&.ta vires
fltissimosi 'Mmmtmis'
rnmque.'ambieie seS8ip8r opponat, sen: providen-
tia itla'oommodis et vitam homini .1ums gratia. ita
tempar8.'vit. 'Nemo igoitlir adeoeonsatc: suo 'riPJ'busqae confidat, ut
mewboe; amissionenl' rm:uRlque jacturas
devjt.are omnino 'wsse I se aperet.' I PetH ist;}us variam eon-
45
sideret fortanam. Deearso itaque Joo) septem annorum spacio post-
quam ab exilio revocatas faenU, et in pri8tinaID restitu-
tus, Petrus oomes plenus dierum operibus bonis et elemoaiDis lar-
gissimis eonsum_tas sicut verus Christf V8J1l8 et fidelis dispensator
sumptis vitalibus saaamentis Christum taBtum bonorum saorum
faciens heredem obiit in Domino anno

cente-
in
monasterio sancu Vincenuj exti-a,"muros UDa cum uxore
sna Maria in medio chori sub leonum loratorum1(2).
Quod qnidem lD01l&sterium tauquam prlnetpele ipse fnndaverat, ere-
xerat et habudantissime boDi8 wmporalibus dotAverat, vernmeciam
reliquiis sanetorum . Vincent.ii, saucti Eustacbij 101)
ero. insigne feceratet summorum. poutiicum maxime
Eugenij pape teroij muniverat. Cni. eeiam monasterio nuae tu pa-
ter gestas
in digIlUlQ -toillluinorilJ;8JBnU.
miumi ilibelMtm,,' ,hMc,
dmrisr ';qUam 'lU
MD'pUum 'laboJisN:et,.',wgiliatam
tanm-suScipere: 'et b:taBi(.i _lir ,tilti et OQIJIIIRlldaMs'lia!-
es' .Oeau
tissimum lutuea.
.:.
"; ,.;
" .r.
'Pow .'.j 'I "I
I;. ". , .
., adi __II
':i: ;,'p",
I Assit-piII l' :": .. ,;':
! ": ; ,(:ir '., l: :'1
,.;.:::' . (;.; uA :.1
1
1 f:if i (:1:1"
l' ! : l I ; r. !': Il : ' '. .' : } :,
.:
.ui.... j ..1,1,':'
"I IY. 'Aroldluii 8pw......
: ;:l .. I j :., I' , , : / ; ,,'; " l.: ;'. :'," .' . I' H .. )." l:
.. i, '1.>1'::: ': .. : I.d' l.:"!
,- '-'J"': ' ..t- '.-'. \ ,
';.1 '.; ... .... g1'O'!
610: 'gotGlUgo,; .atm.'uiDniet pmekupieiri .'W)!'"
r....
k1ie' .. Lit....
rw,.....,:.' ttaoy, Pietr
wiek"}' jOl., to .1PiIIlIia, .....,\...
'ID...'f*'*ru,
dEialol dowldw
I!Woje;;i' ,dIielJilicJi., Ii .ypra-
go z wojlkieliNl&' BU;fllisahrbJ wlJPOlDlliibemll:'
Sam 0-":
11IIIiutD' BlI.Iiq
ludw, i 04)
z try-
umfu Piotra, ...:llliGlie pReaooI-.::kJ1&, 'ruskiego
Piotrowi i t ijegoim
ien
..... bardio mu w
116) Ta Marya Ruska podobno
B. P. Maryi na Piasku po za murami 1111) miasta ktryto
kanonicy Augustyna, zwani Arrowezya-
nie. Zapisano
67
) bowiem w ich arcbiwie: roku 1090 Ct)

;RiPJiIMaYyi )."Pi.kaf'.
pmezipM1&J PitAra


Henryka IV. ;CClo.l'II8 ,pana. PiolIlm
mUiJouki,'j 8yDa: jegb . I' 'Da
do
wyryie .

." .
. /, &yIlWI:: swoich .
jako., i
:Kn.k6w,peleca;,c&lU v..
Otlll.' HeBrykowi
i
K1J:jawy i dhzowue -wpiepW
ZMliabol'&WSzy BOi jMnie iwialm.ym 7a) jam z

.,n"'1 ,i ,do iOZI8tl
IJe*80f P<i
nim piefiloriiBy: jegq., ,i :I
me
;do
i. 'l1aue(t} ,Pioka
. .pewnego. .ni..,
i DaJowy
wia,gdyidl noe..".kaczym, .samj t po3OltaJi :wJ6iie. jakim6, bo. inni
pmypadkioo1 .Ja :118&Qiali. PiotI! t.edf
,ogiooiek,'
BW. _
"a, nmia.st; wina ,w Itib"w
(sam ".Ot Pi&.-
trzeI jabj.to. pewBie .W$paHal6j %0II&.:t1lwja
z'oPMem twoim." Piotr

opateat' -ilaitl h tMqja' /S01'<
. ,gd, I IJawOOn
w;
je_byl., iflOWtciwU, ul'c1omu taly" zmie.+
.*>wm'lIb1a nioty.. ;,Ona -dak& ni.ewiasta.l\lari.w;
eaytm" j._s
tedy
czajem, nakO.ieC gniD. dego
ilwitleie : nie
jest' ,qow_ S
nieillo
_ I.e/maw
. :Wazelake;::, 2J& -lwem'ii
r'Je I>anida w.'dW!,
. .Ima.
eiela :nlli
... iaDta.>
Niewiasbl. __yim,
i. IWY,::t1gtfsy;:i:rysie;, PO:
si", raz.
nigdy nie . Agnieszka ,tedy,
lubo winna. ,mzid.erJbOaa, na ,Piotra .
kowi ,jej. :knoc swego
namwieaby Pjotra.. o
6Da.,: -Jej zaJll.y.u na.jej- i P.o
ki1ku,tedy:dDiach, udaWWa
pyta jej. o: smu.tJw.Ona.w, pel...
pod S8fc&; westd1nieaiacb,
swego. "Achl po CfiCm ja tej
ziemi IAcht rod.licemoi dali tak
gDuinemu J?olakowi, ;jakobym ja 'We
zil9droDaz nieVl1nik gdziei.dziej.w
.wadrre jest jatu u ciebie i u twoich. Ty
49
za nic od wszystkich, lenistwem; by-
najmniej nie bawisz, dopmwdy wydajesz od
niewiasty. Albowiem niby pniak legasz ustawicznie, ni so-
bie samemu ni mnie nie zjednywasz zaszczytu. Po lasach
tyllw latasz, z zwierzami li walczysz, wrogom swoim
prsepuszcaass, ale radujesz jak z kielichami
zwodziciele twoi; tamto swoich Zam-
kw atoli i miast swoichobwarowania zaniechawasz, awrogi
twoi przeciwko tobie, ciebie jako i mnie wkrtce
i z Wzruszony tedy niewiernej
udawanerai szlochy, z plmW rad swoich od
zwodzicielki. niegodziwej rady; przeto jak drugi Adam,
uwiedzionym .zostanie. Albowiem Agnieszka, jako za-
cznie jad swj dawno skupiony
w piersi swemu w ten sens: ,,Aza.Z
ojciec twj, rzecze, nie panem
nad wszystkimi 16) tobie jako pierworodnemu nie po-
i nie aby we
wszystkiem braciatwoi nad rozka-
zami twemi i za nic je Ciebie nie Zl,\
\
zwierzchniego, lecz za samych siebie nad
ciebie, ciebie jako niby ea wyrodka, ktry ojca prze-
pisu bynllJmniej nie prseetrsegssz, przekonany, wkrtce
bardzo wielkie przyjdzie na ciebie. Poczujesz, poczu-
jesz, nie oprsesz, swojej nie ROZWll-
-zaklinam co tobie, a rada. moja spodoba,
braciom twoim co rychlej wypowiadaj ,Niechaj
ty jest jedynym i naczelnym .Przeto
nie dopuszczaj oni z nadal podzielali Bo
co jest rozdzielone na to szybko runie i rozleci tak
powierzone bardzo wielu panom, nie bezpiecznie
dobrze w pokoju. z swego tych kt-
ny raczej wrogami twymi tego
co im wzbroniono, niech prawa swoje, niech
4
50
nLr wygllanie ci ktrzy twoje Nadto
nie "czynisz tego co teraz tobie, nie
unieszjako Raczej bowiem, jakimkolwiek
sposobem, pieszo w ojCzyste progi." - O niegodzi'till. nie..
Wiasty pytJho l "szystkie trRjedye Eurypidesa to Da
mewiasty. i lIMlwi:
77
) mnie niewiast
podssepty. Czytamy, zre rzymski, gdy mu przyj&eiele
wyrzucali, czemu i i wysu-
"i te'JlJ. oto "bl., eo go widzicie, zdaje wam
noWjlb i wytwornym, nikt atoli nie Wie prcz mnie, gdsle
i
z nich, wrozkoszach "prawda krl8-,
jak z bykiem. Druga
w Amfijara, prseno-
daty naszyjnik nad zdrowie
trajedyc, i co domy i miasta i krlestwa wywraca: ot! to swar
i fodztrowria dHi,
braterski a dla nieWiastki - Europa" z
stacsa boje.79) tedy pe-
'Miszony namo"Wami i
w nie godzi bra-
terskiego a z strony i Sl'Q4
:glej WzrUszony, niepokj na 00 w to VI
li3koniec
80-) i na Przeto sprawa
[ego Nesamprsd wyprawi*szypo-
do rodzonych braci swoich, przezlisty wedleporady najnie-
o zdrady niewinnych. Potzem.
zamki obwarowywa, namiestnikw stanowi, miasta i gro-
dr obr-onDe"mi 'robi, cudzoziemskich do siebie;
wmscustaWkznie po panstwiewszystkicb. .
Zdumiewali nowinie o przygotowaniuwojennem,i jak...
by ze '!!hu nad sp
jllkiej takie znie-
51
lll\tka A przedewssystkimi pan Piotr,81) ktremu Bole-
nad calem serdeezuie
(bardzo jako
bardzo przenikliwy, OB., wnet przyjdzie ogromna
Niebawem tedy do usilnie 00-
go, i aby nic takiego nie
ani coby ku
S6)bie ij.ll. ojca swego, ktry umie-
napomuw go, ,by PQkoju, 3, nie
wojny; 1.UliklW trzeba woj.e.y
mowej, .bo nic nad gorszego, nic nic. niebespiecsmej-
saegc, jak &ymi.a.n; Diecb raezej mul
jaku jako na nic ta-
\Bego nie Atoli Piotra nic u spra-
i
p,&rwany . 82) pri'JeciwliO .braciom niewinnym,
sprowwa do obozW, opodlltl
jak w odzywa pa znak wojenny.
Tak ta p!1:'lciwko niewinnym braterstwo,
prQ8takw BW lecz i PQbQinych
sama. Zacni tedy
wqjny wiW4c brat ich po
sobie z

WJPf8.wiajl} sWbie samyeb umienie o prze-

baezenie i te nlgjy Pfatu
ani ni nie W icb
prfled9blicze byli przypuszczenj.. Przeto
}WShwh_ Iliczem o sregim
NatQniec, biskut gwe'l
pned. [ego, razem u-
go by
Jllici a
jf380, a
do uellll, O zgubna
52
swawolo! ginie, jeno aby niewiast woli! Nie-
wiasta tobie o narzuca niewiasta tobie rOH&-
zuje co masz takim niewiasta, o I na
ciebie wydatkw; aby sama z drogiej czarki,
sama w domu, na srebrnem ob-
ramiona, naszyjnikami, a sama - , z
prawdziwych i prawnych dziedzicw.
okrutny aby bracia jego krom nadzieji powrotu opn-
ich nie za braci, lecz za Nieba-
wem lennikom swoim i dobra braci pusto-
i Powstaje ogromna zamieszka, a nie
ni Przemoc panuje, wszystko wydane na
dnemu wiekowi nie przepuszcza. panny i
nczciwym usilstwo czyniono. ograbiane,
miejsca takto dziedzic nader przysparza
zguby, nie jakby sam coby mu korzystnem, lecz
innych pragnie O panowie I o I dbacie o
zdzieranie ubogich o wasze za sobie poczytu-
jecie, ubogi to strata wasza, co inny
posiada. dla wszystkich stworzony, a wy go li sobie
samym bo nie tylko po-
lecz samo niebo, powietrze, morze przyspasabiacie na wasz
li przydzielone sobie przestwory nieba,
i wy kresami przedzielali? Ptak z ptakami
kojarzy, nakoniec niebo zakrywa przelot niezmiernej pospolicie
gromady; zwierz ze zwierzem ryby rybom krzywdy nie
owszem co aby splnie w bardzo wiel-
kim poczcie, i o przez liczniejsze t0-
warzystwo. Sam tylko wyklucza towarzysza. Ani w pilny
bada.cz, Pliniusz n., w kistoryi naturalnej nie tego
niegodziwego rodzaju ludzkiej "Wszystkie stwo-
rzenia w swoim rodzaju uczciwie; widzimy prze-
ciwko lwy dzikie ze nie
lliQ spotka morskie nawet potwory nie chyba
53
rodzajom. Lecz, na Boga I od samego
pochodzi." Otem
Niewinni bracia ani tylu innych wstawie-
nia za nimi imnte owszem icb co-
rai i spustoszeniu, postanowili, lubobardzo
naprzeciwko zebrawszy szczu-
pluchne wojsko gotowi raczej' inaczej
by ieh z ojCowizny haniebnie wyrzucono. Sprawiwszy
tedy wojsko do boju, w P. Bogu i
wowi, znienacka uderzyli na Po zwarciu wojsk,
ogromny rozlega broni. Tamci dzielnie dla nagrody
jaka ich czeka od ich pana. Ci bili za i
W niewinnych, z Bogiem i
wrogw szyki" hufce nieprzyjacielskie pysznych upo-
ubita, druga uboczem ucieka.
szawszy o ucieczce i niespodzianej swoich, srogim
gniewem, i jakby bez wre od
A nie o samo wygnanie, leci o braci przypra-
jego pyszna Tymczasem do-
stojnicy o sporu
i uczynienie pokoju, niewinny 'nard polski gorszych nie dO'-
udawszy do
mu, z nim jakby od
Za nimi pan Piotr, jedyna nadzieja Polski.
Wszelako na widok nikt nie ni
Twarz bowiem niby purpura. Po
nakoniec milczeniu pan Piotr tak "w smutku
przychodzimy do ciebie, I, o pokj utracony. przy-
na pomoc, aby zgubie. Ot I upada rzeczpospo-
lita za nadto A jej nie podeprzesz, wnet po-
strada Teraz I najbardziej po-
trzeba zdrowej rady. tedy, o I, aby to
nie w Prze-
zaklinam twj. Wszak nieraz
54
raczej wrogom Tatarom,83) te
te wojenne, swoich braci
im nielitOliciwie, krwi nie ;
albowiem bracia twoi, ktrych na nic takiego nie
owszem tobie 6ddawali, powa.iaoie,
okazywali tobie. WyDac.z mi,
bo niew,tpliwie
bracia twoi aby siebie i praw swoieh ojczy-
stych: z nimi przeciwko tobie sama i
i szczera. Ty poniewaoi prseraeeaonych nie
masz cnt, dobywasz na prmo. Wiesz Bg zawsze
pokornych i sprawiedliwych. Czy mniemasz, rac.ej
nie z owymi siebie samego oeboeso na
za nich nic wystawi Tobie mote wcale nie
zdarzy przypadek. Przypomnie]. sobie, o ile za ojca.
twego, Polska jak rzeczpospolita
i jak skoro niezgoda
dawna marnieje naro-
du twego tak ze wszech stron Rodzic twj napomi-
. praw i wszystko w do-
brym pokoju, Ty zdajesz przeciwko rozkazom
ojcowskim, nawet krwi swojej nie ochranias.z, jej po-
winien. mj to grono pa.nw
twoich tu u ciebie zgromadzone, i seree
swoje Zwa.iaj, jak komee wojny, i niewy-
gody Boga, ktry sprawied.liwieod\l&wa we-
czynw jego, miej przed oczy, jego
nie ujdzie."
to a i [essese, w obec z
pan Piotr ku pospolitemu dobru nie bez wid,
kiego podziwu prZytomnych. Po przemowie Piotra,
nim nasamprnd ehee z rOIOO6-
Agnieszka do ueha; poe.
on PiotrO'tVi: "od dawna Ptetrse,
twoje 00t4d
'QIte1ako nie tajne mi twuje,kttire w
stroisz przeci.wJRo nam peradynieprzy-
Lecz powiem ci, ty sam
jadea nie Qepuszczasz, by bracia nam t8kto,naszhonor
nieweczya." i pomruki-
sGbie to i owo a, zwYczajelD M'lgniewanyQh,
wnet mUczkiem wraz z
a nad niepmny&lMe
z panem Piiotrem Prseto 'Sami po-
zostali: :lJwatywszy tl1'8t& snge, a ze go niepodobna,
miejsca sWoOje i liWbnili .do pewnego 'gdzie t&-
,.iOOi miaato PomaD. Agnieszka tymczaMlli i jej
z rankoru. nie o zgubiepana
Piotm jakim W snadnoby go
poj(B&t. wtedy Im dworze pewien imie-
niem Doeek,114)mytryi oddawna. skry-
cie tMJ i AgaiRka.' pllZyWom.wszy 'go, "pod ta-
mu paDa Piotra, 'ze mu
wszysw-dobra
tedy, jako z przyrodzenia' 40 $go. de>breg-e,
zaIDath Wsv;ak w
bogactw niewinnego Piotl'a. Niewiasta a niby
za uem
na .. PintroWiiuby me d9mesIDno o zamachu
umwionym; radzi .przetoieby sr&y'bOiej
Przychodzi do tego, GDa, Idlli,synPiotra, 'fi
tymie csasie Konieaznie trzeba za-
ogrorunyeh przezpwWo. nie
,rozrywano na wiano ani d1a ten
az'OOj'nie przesikody. ,A pan :Piat!', :bibo IDU w za.IIl&Ch
eMkiemnie niewiademy, bo i
i jego przeGRv 'Ili&Bul zwyczajem
jakoby nic llie 'W sobie nara-
56
i wSIlystJro; kiedyboteihaniebnie
nie przystoi silnemu-d ODI
mu nie :.7JU'Zutu. dla ktregoby przeciwko nie-
mu Poleeaw: tedy Pana Boga, jako wier-
ny, katolik, za inaczej byi nie
WSM.kci dy nie
.krwiI Wspomniany DGbekz sobie od
wsplnikaIIri, zbtodai, spie$t.nie do wteD-
CZ8$ Piotr. CzatY. rozstaw:iWMY z po-
.eztem przed dworkiem pala Pietra. by
go wpusscsouo, jakoby od mu do-
Wainego i tajnego. .Gospodarz, nie.
Dobb. go, .o;JKlwodzeniu
i troskliwie Niebawem nag0-
Pan Piotr tYlllczasem z Dobkiem w
domu, o sprawach o wypadkach iprzygo-
dach ziemi polskiej. Dobek uprzejmemi chytrze jad
swj w sercu trucizoowem, na zdaJlia Piotra. ochoczo
Zasiedli do a. po zwyczl\iu pan Piotr
.lI: . Idzie kielich za kielichem nl\jlepszego winka.,
do pan lliotr w.iemem i szczerem sercem podej-
swego, przes to Jut
gwiazdy do snu.. bo nocne cienie przy-
Dobek jeno o Piotrs aby go
u siebie w go nader
i winem napity, nic nie potrafi co mu
pilnie chyba nazajutrz raniutko wrci, aby mu ,przy
o tem. PowstaWStZY tedy sobie
nawzajem a po zwyczadu [eden drugiemu
na spoczynek. Jeszcse
kogut nie zimowych godzin ani pieniem swojem
nie dnia. Dobek wstawszy,. jak .drugi Judasz,
wnet do jaskini zbrojnych, a wszystkich
ich, aby sobie jeno poczynali, i jak drugi Katylina do
57
knego uczynku wszystkich bo dobrze ich wynagrodzi
i statecznie pojmanie pana Piotra
dewszystkiem nakazuje aby nasamprzd Rogiem, Piotra,
albowiem to nieustrasaony,
dzielny a panu swemu bardzo wierny, ktry da a
nie pana jego tak haniebnie pan
Piotr dworek warowny obok klasztoru czarnych mnichw
po za ktryto klaszt6r on sam opactwo
i, hojnie to Benedykta.
.dla ich hulaszczego, za Grzegorza X.
ich, a regularni kanonicy zakonu norberta-
DW na ich miejsce; ci u Win-
centego wiernie Panu Owi czarni mnisi otrzymawszy
norbertanw n we wsi pod'
'tam Tymczasem zaranna zorza ukazy-
swj rydwan. Dobek gdy jeszcze nie de-
brze widDo, u wrt pana Pietra swoich' na zasadzce, a sam
ciemnych drzwi. Starosta, przez strta uwiadOmiony o ptzyby"
tiu Dobka, ktry wczoraj wieczr rzecz
wchd mu' otwiera. Wtem siepacae z kryjwek wyska-
natychmiast go Dobek dobywszy miecza, grozi
mu nie milczy, zarazem powiada mu; pod stra-
zatrzymany jego pan. i knebla mu we-
w usta, nie Pocsem dalej, cicha-
ciem do sypialni Piotra. Ten nie jeno le-
na. o i owem a lubo -
jednak, jako prosty i prawy, to zwyezajnie ludzie jego
domowej roboty Dobek do drzwi sypialni po imie-
nin na Piotra: "Pietrze, wstawaj! ja tu jestem i
z z polecenia Wstawaj, nie
powiem ci Piotr , i pukanie
Dobka, nad a
na coby to w
dopiero co lub co ma - li z sypialni
4"
58
lub w nleJ. Dobek ZM, niegod:tiwy zdrajca, pode-
drzwiami, a przymawiA,Mc Piotrowi taki niepospie-
szny, a to i owo, nakoniec "Czem.
nie odemnia ale wpl'08t od ot siedzi
czony, bo nec konno. Hejje Pietrze!
a U&ySf&Wszy Piotr
z a plaszu i nie bez wahania
sic; wychodzi z pokoju. Dobek mu neoze: czy z
mem na lubUJbrcjaBy, chcesz na spotkaBie Piotr,
rzuciwszy mieez, bez broni W oka-
mgnieniu pocbwJCiH go1liepacze z zasadzek Dobek u-
z zdrady swojej, te
mu to ped
Idzi
1
syn Piotra, ktry przypadkiem w ilmej lromnacie,
szawszy habs, ledwie i zatrwoiony,
to pnystojny, ledwo lat 19 Wnet jego
one najezdBiki srogie, i niewinnego NQrt nie
jak w \>QlesJiO, jak smutno kiedy to Bieszlaebi&
tak nikczemnie traktuje, jak owa tak nagle za.mieaia
w kiedy pana Piotra tak
rzesza. Dobrzeto kilku pod posta-
ptaka i zmieanego. Bo niJD& nic nieetalseego JWi
los - on jest - nic zmiennego. To
cha i srogim bywa i okrutnym, a na nikogo z
nie rozsierdzi jak na tego, ktremu dawniej na;j-
staje z matki nagle z maoochy ma-
A przyczyny tego, inszej tylko
to, mu tak poeba, 8 spraw llldzkicb jest los niepewny.
Bo - - niespodziewanego,
mniej unikniouego jak to upadek domu owo
grono synwjednego starca, to j. Joba, lubo Bpl'&wiedliwego i niewin-
nego, od ludzkich jednak przygd nie wolnego't Potem
w bydle, i N& domiar przy-
obrzydliwe schnienie i okropna bieda Nie--
59
dawno najbogatszy z wszystkich, !
Jak z nienacka tak niespodzianym obrotem
wszystko co Kroi Dawid z wy_nia 110-
na tron. Z krlewskiej zrzucon stolicy znw na wy-
guanie; ojczyzny, teoie
-ssm los,
z naszym. Piosrem, jak dzieje. - &atana
tedf 9wydl trz;ech
,
t. j. Piotra, syna jego Idziego,
i &giera natychmiast w cielllHm ich
Bo ,nikt z grodmn nie ani z innych
w miasta Wrodawia, dla tego Dobek to wbystko
z rozkazu ich tedy i przydawszy
ciwerek Piotra, w wszelakie dobro, pustoSllh
,skarby I'9zeh 'iklt'jnoty, ta-
kiego nakoniec kilku z ciurw sam dwo-
rok. wredy przypadkiem sam w pewnym
I1'Odzieopodal Doniego wykonawca Dobek
z i
Be Piotra... gdy 11911" pojm&nYj \V za-
ebwyceniu uprzedzao t8m. Dziwnej giestywypra-
rozmaite poruuenia, aiby kuglarka jaka, w takie 0de-
"ht'j, hej, odbien teraz na tyOOB
l Odbierz teraz na ty
o mnie mojemu ohydnych ot ol nie
wyjdzieSII pJ2yjdzie, przyjdzie godzina ka.roInial Gdy tak
z rozmaicie i o

pan Ja-
80n ('n JMb) ktrego ZWaDO Jaksza. 87) Powitawszy , po
zwyczaju, jego i nl wesele Idziego, syt1a
'Pietraszowag9, ktry laa w ten
pan Jakb Piotra, jego za nic' nie
o tem co Niektrzy ZaB z obeenych
do Jakszy szeptali mu do ucha Piotr i syn jego
Pan Jakb to a, jakby
za
60
inae.zej nie za nich w
i srebrze. Wiele o Piotra wyrze-
co to za co za zgroza, wesele Idziego do-
zna przeszkody i tak rozerwanew zostanie I Nic atoli
nie Albowiem z pondy.
nie i JakSf'Y, od dawna na to; spra-
wiedliwie jako wrg, a. ty niecbcesz naszej
odpisz od niego i nie mw wtdal jego pny-
jacielem. Na to. Jak.8Y.&, bez odpowie.: "ucho-
waj abyUl kiedy tego, z ktrym
k-ojarzy tak doskonale mi znana.
Nigdy. nie jego sam zawzdy mi pozostanie
dl'ogim, pki dola jego."
Jakszy mu I i nadal jego widoku. Ale
oa, niby. drugi Tezeusz, z
przyjaciela Piotra; o
z. tak wiernym d.ruchem. i
do w drodze
jalm kara 1fasamprzd Piotra ma Za.czem po-
Piotra, po zabraniu wszystkich dbr ruchomych i nie-
ruchomych, wraz.z synem na wieczne wygnanie, z
bo nic nie to, z Deb-
kiem swoim, ktry nieraz. w ura-
koniecznie aby Piotr niegodnego pozbawionym
tedy do mu,
tak z swymi takiemu,
wrogowi trzeba raczej aby za
drugim. Oti powtra Herodyasz zapragnie krwi spra.wied.liwegoI
Ot druga duszy Ellaszal ty, rzecze, Eliasz,88)
to i ja jestem Jezabela, to mi niech to bogowie, a to mi
niech o tej godzinie jutro nie duszy twojej,
jako jednego z onych pomordowanych. A. Eliasz i po-
w na dni drogi. Ten, ktry z nieba
bo nie
61
i najestrzejMy to
niewiasta. przez Adama' w raju przez nie-
Dawida do zgu&yiIiewinnego Uryasza dja--
bel przez wzbro-
przez silnego; przez
.poezci..ego Jzefa, do
:,przG owemu Ja..
A powiein wrg przyrody ludzkiej
przez- podusm;i wnystkich ubija.. :Niewiast&
bowiem bezwstydna nikogonie GCmma, lewity. powaia,
go nie czci; niewiastado nieprzesta6e, nikO-
go nio lituje tego co ona- ,kocha., nie
praw ,przyjatDi ,a nie wyda-
na Agnieszka nie' swego ser-
ca leez krew Riewinnego Piotra.. Nie
dopisuje tedy w niewiast praydotaek, niewiasty lito-
nietaz dziksze od stoli nie-
nie godzi
Ptotra bo on tak znamienite czyny, on
ojcu memu taki drogi i wierny.-
niecllaala. i' nie .czyni tego co' OIN. s0-
bie Przeto nie nie spr&wi, owszem
jak drugi na
jej, wiecznie pragniesz krew jego, - to
.am oczy i wygnaU gol" Agnieszka bowiem
- jest -' Pio-
trowi pozweli wJi!lzie. to petem .na jego Dobek
skwapliwie do zbrodniany, czy
tn kto jestktryby Piotra, wtenczas w
niu nikczemny bratobjca, ten natychmiast do wy-
konania zbrodni, sam od kary uwolnionym i wypuszczonym
zostanie. z Piotra tedy, niby jakiego i
postronkami i z natychmiast
go wspomniany bratobjoa. .A nie to Dobka, kata
62
lecz Piotra. a-
townik li blu przeto mu tp..
ko koniec Dlatego Ui Piotr nie mowy.
Poesem gdy 80 odprowadz0Bo, patrzeli i ubolewali od
czu Towarzyszy mu sy., podpora
jego. Z kraju wszystJde dobra im. O!
to Piotr od swego JI8
za Istnie za
i za. Piotr oblany lte
synem swoim zasmueonyBl, Idzim, a przybywszy do braci
przez ni.ewiemego brata.
unieb w grodzie. gdzie teI'8z jest miasto 'Tym c.a.seJD.
umyBlnegQ po.. do gdzie
Piotra Rogier, i go bacW, &by
ukryte skarby pana swego Piotra, li pana
8wegojako jemu,
wkrt.ee da mu Bogier
dola o
do Piotra, teraz za nie
z nim; cokolwiek memu panu litanie, to i ja stlitecznie
z moim Piotrem, od ciebie, o
zaSICzytlle starosty .za-
czepiony, powtrnie mu zechce do
Piotra, wprzdy trzeba mu lub jeszcze
gorszego spotka go Piotra. Na to star08ta..
tak ma bBiecznie, nie aby dla skry ze
mnie zdzienmo; ale niech mi pozwoli i dotIzyma od-
a zebrawszy krom bojatDi do
niego. by zl.grolWe Rogierewi, mu za siebie
wprzd 10 Wwczas
mu wielce imieniem Jan z kolei
biskup czternasty, rodem Polak z Brzetnicy z familii Gryfw, ag}
ktry na arcybiskupa przez
Eugeniusza III. potwierdzony, sied:&ial tam lat 17. on
63
powinowaty pana Piotra. Rogier do rzecl'101lego
biskupa go aby za Diego u
Niebawem billkup :li lieznym orszakiem szlachty do
z innymi za do
pewnego i ormac:zonego czasu stanie przed. z i
za.teIq Rogierowi pozwolono. Gdy tedy Rogier
wolny i do dawnej
znw seje p4>cnie pani fortuna, isinie DM-
istaie zwodnicza; wszak o 'niej wykrzyKiwae wolno:' nienawidzi
i pokj fortGna. pokiUm .dniach, kiedy
'W swoim zamku- krakowskim i 'li llooy smtwardy
miejecunowe obuwie
na nogi. RGgi.er i z aowe obu-
wie Z jej 'ng zostawiaj., BOgsmi
nemi. Obl1d1iwszy i jakby ze snu wszystkim opo-
wiada sen .wieszay, sama p1'ftCZuwaw:. ZDane bowiem z
starod.&wna i czary. UtrqmyWiA nic dobrego-
nie taki sen; pmetonasialra tern WIIibUe.i Regie:r; kiry
jej obume, s1Dmmym; inaczej bo i
ona w niebezpieC7Jelistwie.Tak - !LSD" jl!j.
na aic nie tedy po Rogia'a z
nakazem, aby go prll:ystawiono -prsed oblicze WlBZelako
ludzie przychylni listy go
bo jtli wszystJm na,
jego. On -krom do nie
Q za Gdy- biskup
Rogier niechce na iCB po-
z nim do Krakowa Rallerta swego arcbidyakona, wy-
mownego i dokOOra.obojga prawa, we wsqstJria wielee
nego, RGbert przybywszy do Krakowa, jaD bardzo przezorny,
tak mwi do starosty: Rogiol'Z6, u.ecze, miej -teraz,
na. do czasu nie - na oczY' -ZIlI(jdzi&-
my za przyczyny jakiekolwiek, i
inszego nie sposobu; za ciebie przy-
64
obiecaoe.Stacosta Otlp(n.. abym haniebnie
ojcze przewielebny, nie leN za bo-
Wpierw sam i i z
wyjdzie. . Mocno Roberta staros'y, a nie
< Rogier nak(llJ.iee spe-
wodo.wanYProSbami trZy dQi, w ,domu"ubo-
giego Nie on tak bardzo
ktJ6 tent
go go' po
TyDi0Za.sem, 8isknpa wata Rosert
z innymi :znakomitymi'panami u przywodzi; na-
wet pnyczyny . jego. i uniewinnia go. W.zru..
to DaknDiec
.pod warunkiem, biskup
jako przedtem, tak i nadal za. Rogiem.
ualroniec czas, kiedy wiany
a nie bytu ni terminu. To
znw' zasmucili wszyscy,
st8r.osta a nad rozum pospolitego
raczej
. pana swego, Piotra, pomsty na swoje
przygody Piotra. w ziemi krakowskiej
starosta pewien, szlacheckiego rodu i Jan
syn czyli Mikow,lI() bliski krewny Rogiera. Ten
krewniaka, imieniem Jerzego, ktry w sprawo-
starostwo. Do wspomnianego Mikowa przybywszy Rogier, z
wielkim mu do ng. Mikow nad
Rogierem, a razem .z nim kaie mu z ziemi.
Utuliwszy Begier w te do Mikowa: o
panie! nie tej ktra
nad tamto biednem Ot! zacni z udzia-
ojczystych wygnani ojciec ojczyzny, pan Piotr, i du-
hojny fundator, okrutnym sposobem
pozbawionwzroku i wygnancem! Ot! wdowy,
63
ducbowida8t\1t.O _: tak
opiebllltll ,{)zyt' tabte. nie n..... tdm
peWD8 rudzkie
- ty.w --.ecu nie by..
niby jegb go
.ZaiaJte, moeao OD ZII ciebie,
co OB Oiebie! goJ'itW
peJDBij na sWegO,
ilNg6 J ,obppJMij ,k&ryj .,Wrn Biew.toego
.... :"'WSIJ,to, podzi_
__' llieq8, do:;1IIiIg():
nie jllieustrailrJtJlP60j i ie ,tak
R'JbJIuilD,paIlBFiotmn. ,Wier,zaj
., .,mi ..J .k 1PiIo, tak: jIKllpomIGK
..' kiwi,; lliotia 'pnJlllan8j., AJ2 y,yk,ouat \tai'
Bilet nie>Ciopnie'" sam,,1Iie
4miet6..,:Laz W8ty6J 0-' ." nie jlU.t
RD8Wr" "nie panie, 'iM H
....i. de4 mi tflko
.. ja sprawa, @naOno," slmtlm pnywied....
:jeda;tm dBiil
na
_lUlia" aby i; eni' ilaten cea' --woj8to ze'
akoEO :0 bim; w ,pOpadnie kib-
PQt, ,bo nie tak, .on ,.0 bo,oD,ulDkBie
wt8DCllar., 'niewilmi ..
Piotr 8; . ty bee-
Pociem Mikowj ,l.
. ejsak, lieb)' ,()
.,Jfn;eIb8, . .gb, rBa ,-W'
r :&tatost&i 'lIiebWem' .MiiOWlIOj' 111
swap 40 doilIFe'-
..
iaIrlby, i Biotmi r1IloDa ikrIIjowi.
66
iWupia1' u, na. taIQe ,.Jeny;
"biada tobie;, R4ilgierze,. :jeSU.db
twojeI AlbewiemJ wkrtOO
,1 ,iW&MTO odpowie, J.z""un.
pame;l niebj sam
.. mi: .oobieDe." <RZec%8. .Jeny
t , ltakima
sBim.stwtm, a: "deszcze . . i

Regier\ .m'U"Z '1irzt.jdm;
'gol' .. si,,dedy. i i : ,uytecae
ini.' . kilku, ll& .
!panowie Mibwowi:.
m, tch .aBy
icli m. iCb podob.mj&ki ,-:Piotm,
i l. na' wygJilllie. ' Po trzech. lub ezterech .dbiBdh l powtP-
nie do:nicll. z aby
iJIlania . 8 ,w; me dostirJi. Plmowie takiem 4lOwinami
wielce ze to; w;szystko. prawda,
JrlOli1lfati (be t& niewiftnemu' ;nigd.y nie trzeba.
i postaaowili: ,Da' .!pewien, zjoohu' do
., . dch
tedy, jakoBY o"tetn
-dm jako.lndie szczerzy, do1JIizy" i
'wsZystko, mu i .pytaj.! co iRogier wit
I.lot ' chwila: dla jegozamiam' ;
bo,' trWog& . .:......"paoo.wisl" . .....,:
,,00i
,ka; ;f,8Waay,. jest ,hameb1la, fi, trwogi nie.umpiePaa, .maempl'lJl:"
WyrwijOie,r.j; '8iebie samyeh,bo 'p i.teaoo,
,z wrQgBj i; .Di.ewiilnym Raciom, ,'1()ru :i:J'Pio!-
-tro'Wi.j
:Otl .pciki,.:jesz&ZeI"por.a!po
IW8836
1
;w'a8zythi" ' :*"
bo' ZOIlt&wicie po Bobie u -na wieki wie'-
Na. toJlJrzy teraz talt,
gierze, w obee nasjale ja.k czas "PI'IYidZie, 'et iywo .
.byjesJJ i baja a w me..
zdrw wyjdziesz, a nad nami wisi wy"
rok Rogier Odpowie: "l), wa1ecmlil z
Joo,
JD&przt'l:iwkowrogom; ale
DaDl i aainknijcie grody przed,
elem{l', Pawrwie namQwami Bogiers, istotnie
natythnHastpotajemnie
qcyDl' na ,pewien; pogotOwiu preybyli
z 'wejskiem,.::?l6J"'tV ieb 'w"ystJkie zOO1ki i
w,/;8tamatWeh Tak tedy,
po.. l riJRizli; zamki tieWze' ,WY'"
wteIIGas, z Pslski na. polowanie 00 zie...
mi l'tlskiej. ze z wygna-;
ma z wojskiem do PoiIlki. ,Sta1llStQwie. o()browohaie .&.
zamki. nie prae-
opr' napotka: . I .Krakwl za;' rajcl{
UeigifIr, '. sit}. wszy..
iltlro. . i sea;'. bo 'ian,
ry. jej lWuwie i d i. jej wy_ie z
*twa. Skoro' bracia jego jwi
znw "pIAlowIli, peftsillUilai MlWowsze,; TlUIl
Wkrtce 'UlIlari i w.:


JlaB jego; braci z Krakowa
ll 2
) z
tlv.ema 'synami; ktry.eb z. t. j.
wa, i -Konrada laskonogiego, 00 ,:Mi..
(Nita), w. k1alsztorze Poo:taalhO Cela
i pogrzebiena, iierdzis1B, kt.ra
b<\j. tak srow, rodzonynri a
na1mniec. i i siebie o . .
tego

'IV.,
68
Agai:eWrl ojciec, me lees pol.-
skich, uy, choe paAsta, S'J.i.
nw flO jako prawdaiwych, Ip8dot
kobiercw, ktrych nie wypada z datedziny, poaiewU
ojca nie winni. zatem, lary .jU
po - brata swego
wa, %a wszystkich obywateli
ojOOlrizny. Nie powinno to nikomu96)
nem bib. z Wiadomo bowieIP jM., i
Dm ,i .p1sar.zom, graniee
'do lasu (gr kru8zeowydl), .
od Czech. . przylJOi'ina w ..
ecezyi bo. wiadomo .ie iflj nikt na J ,nie
krgl .poliki,. wtenCzas w jako'
see, t. j .. Kazimi.6i'ri L .uh", kat..edzalD'
li! Ryczyny do Jau WIU z Oiskupst-.
y
llltre
teraz zpwie Wszelako - dla krlw i
a mianowicie dla . zabj.
na biskupie. la'akoWBtim
przez II. krla polsldtWf OTM dla innrea..bisk:upft
i .duchownych '.prIe&laciqwania, pojmaaia,
dla takiejto obrazy .maj_tu boski.,.
my, tron kr6lestw& polakiego ze a
wa jego pnesm do .aarodw I lat
atracone krlestwo,a.1owiem domowe w.y, je !rozszar.-
albo w ,kIlw dobl'GwoloiM
lub PrzemoClf NakoDiec P. Boga . k!lestwo,
ale na. tron polskit z i przyrodzo-+
.reb z Au.stryi, Francyi, a. jak za
naszych dl1iwidzimy, z Litwy, wedle ta.jnego boskiego.
Albowiem n"jj. krl. Zygmunt, teru w li 1Qli4"
litewskich rd swj wywodzi, jak jego KarlmiQrz, i
lmwia jego, Ol'll.l!i krl i czeski, brat Jego
rodzony. A synowie koronni i plBwdziwi dziedzice,
wjiolUeBt "\VYmucooi zostaU prees, 'Nb! atoli
PaD S:W8PU krlw 'pols1t1eh, jako ,k.tlmit i
cseskim dla. ich pychy, ichi potomS'tiwo
wie jesztzcw'
kieb, opolskich, z synami swymi
IlOwotnym krlom,: a Ra dowd ezyntli szO!yti zacnYIB
j, starodawnym krlestwa ; polskiego 'znakiem, cO
gft za nr)kli, jako idr' poprJ;edDkyl trzej
crki HemykaIV. ksillo
.polski BQleM&w' jako Ale
jd da.ltko wypad.' nam dzieje Piotro-
bo' opi8BDie jego naszym.
........ Piotr powrciwszy!doPol-
ski, '6)' ed : 1 skarbypodobrio
przedtAm a lubo byr
po staremu do..
Brodmejstw. 72 kamienia de-
sowego, '. 7i monastyrw.
Albowiem gorliwyacicie1 Chrystusa
st"'a
'
kawszelkiooll1 dobremu oeho-
c::r;y. niema takich,
spotosilycieli97) i najezdcw fUl).dator1v
l
i :dla"-
tego Bg! ,Odwraca, od. nas, i srogi gniew .swoje
na 'Da rd / '800'
bie ehot: i dawnych
ci klasztorYI A
,uczyni tak, j'ak Mieszko pierwszy krl polski, ze S'f.
nem ktry' w czasie w roku
t. j, roku 9') }gO"-
il dwa' metropolitalnemi, t: j.
krakowski a inne pod ich t. .i
, 'poKJUl.mki, lubtiski,
'wszystkie grodami i
najhqjniej : ,tu u lias liczne pomniki
'10
eia Hemjka. Brdatego i Jadwigi, ldao-
BZt&r' ttteb'Di.cki, fundatorowie 1
tynia ,,piotra.; nie' I innym; powiem po krol8.eli
nikt tyle 'dobrego nie ani tyle nie
jak on,' ktry jednak, jak opowiedziano, tak okrutnie przeo-
dobra swoje Pan Bg go jako
drugiego Joba; poninipewnie na tej ziemi, lIikt tyle nie' wy-
Wprawdzie nam wiadomo, wielkim i przy'-
wielkim ludziom' 'nieraz ogromne
i ' pnygody i rzeczy
ogromnych, przykrych i trudnych, , lOB
a. pokonywany czyni dxielD:ymi i
drymi, lub. pospolita. i.' ambicya gminu zawsze sprzeciwia
albo bossa . : wygodanii _
iniewygodainl miarkuje ku zbawieniu jego.
Przeto nieohaj nikt nie dufo. rozumowi swemu i swoim
do aby: sobie chorb cia-
straty i
.Piotra, W siedm lat po pOWFOOie 100) z' wy-
gnania i odzyskaniu clawnego pan Piotr,
dni, .do.bry<:h uczynkW' wykonawca i hojnych rozdawca,
jako : prawd1ciwy Chrystusowy i .Wierny szafarz, opatrsc-
Dy . sakramentami, Chrystusa li tylk.o dbr uczyni-
wszy'; dZiedzicem, Panu roku 1153 .l01} 20.
lutego, 'i pochowano go w klasztorze Wincentego :po za. ran-
rami z W cM.,
ru pod kamieniem czterech 'lww - 1(2) Wspomniany
klasztr nietylko wspaniale, i szczodrobliwie o"
dobrami docaesnemi, ale wielu. relikwiami
n.p. Wincentego, EustachegolOS) it. ,a... ,i
przywilejami paptesklemi, szczeglniej Eugeniilllza ,111.; TomzTy,
przewielebny ojcze, Jakbie
tego klasztoru, i na twojej nosjsz .
Ciebie i ja, niby ze
71

zenszy, upraszam: chciej to pisemko, re dzieje fundatora Swego,

ktre szczeglnie Twojemu imieniu, na ktre
pracy i niespania chciej, w opie-
i tak mnie oddanych Tobie i poleconych
i Sobie, Ty, ojczyzny Swojej,
Polski, ozdoba i wszystkich opactw zna-
komite
.: I
'I
; ..
:.
Przypiski.
, " I'
l)' Kronika ,w drugim tomie, Scriptorum rerum silesiaearum wy-
dana przez Sommersberga p., l Chronica Bogufali episcopi posna-
niensis CUIU continuatlone Pasconis custodis posnaniensis,
mego przeksnania napisaaa przez samego li
tego winnem miejscu), ktrej pierwotwr do-
nieodszukany przez
pewne w czternastym wieku, znacznie przerobiona, mianowicie
w pierwszej swojej, przedstawia o Piotrze, Jakoby
z Daniido Polski, Wszyscy pols:cr inie:-
mieccy, czyli mniemanego autora. wsppmnia-
Dej kronik! za autora Piqtra, Mnie
zdaje, nie"sam .autor kroniki, lecz
lichym dowcipem ruszywszy, p po-
chodzeniu Piotra. Pomijam, o wypadkach
go Piotra, nictylko pomniki dziejw
ale i iune po rok 1300 czyli z czasu
zabytki historyczne, znane, nie
wzmianki,przez co samo owa bardzo staje
lubo autor 0 owych wypadkach.
lako czytelnik trzech u
napisf: "De Pyothrcone de Dania" (Dacia vi kod. i rzym.)
na str. 36 i 41 w i
dwuch paryskicb czyli niema tu ani
ani owego napisu), i "De Oaptiuitate cuiusdam Priucipis Russie"
(str. 36), powie, napis
"De Pyothrcone de Dania", (st.l;. 36), wi,e.le., innych
'mylnych przez
nych, inna ,k,onikaha 'z

74
Winccntego, zwanego, czerpane, Na
i to, w rozdziale "De Captiuitate cuiusdam Principia
Russie" (u Somm. str. 36), skrconym z \\ incentego, o hrabi Pio-
trze (takieto nazwisko spolszczone z
Wlostides, daje mu 'nie nadmieniono, czy to ten sam Piotr,
o ktrym poprzedni opowiada, z Danii i za
ri Piotr, ktry
ruskiego, a Piotr JiiK"zA
jeden i sam. Nadto w trzecim rozdziale, u Sommersberga
na str. 41 napis "De Pyothrcone de Dania," znawca sna-
dno przepisywacza, ktry oprcz innych omy-
n. PI "cum .."... '. . . et de thesauro' Regis
Danaorum (Danorum kod, rz. i krl.] mortui asportato eonfessus
fuisset," - Wspomniane trzy kt-
ry z przcinaczouejikronik] do u-
tworzenia hrabiw Piotrw, Piotra hrabina.
a Piotra hrabiego na Skrzynnie. W za
goszemBenedykt z Poznania, ("Neque existimo -'- pis'zeBimedykt-4
tani granem ulrum ipsum Dominum Jeannem Longinnm Canonieum
Cracou, aliud in SUIlCroniea, quam quod erat posuisse, cui us ego u e'"
sfi gia in hac parte insequar,") proboszcz Ducha we Wro-
t.1520: 1) Historlam sine Cronicajn Petri Comitis ex
Dacia, septuaginta septern EcclesiarumFundatoris, i 2) Historlam
sive CronicamPetri Wlascidis aut Wlasczyk sive ut alii Wlast 00-
mitis de Kszansch, ad differentiam Petri Duci Comitis Skrynensis
ipsius contemporanei, Autor pisze, Piotr rodem
(D z (!) niedaleko Poznania, W Autograf
kroniczek Benedykta znajduje w bibliotece uniwersytetu wro-
pod znakiem IV. fol. 188. 7. pierwszej kroniki
Benedykt z pierwotnej kroniki Piotrowe przypadki
- Po Benedykcie pisali: l) Christoph. Manlius: Hi-
Petri Dani, Comitis Scrinnensis 2) Carolns Keller
'abbas s. Vincencii in Vratislavia (t 1710) anno 1689 Petri Wlast
fundatoris nostri . . munificenciam . . . descripsit ex vetustissimo
manuscripto dni Joannis Cyri quondam (t 1586) abbatis. (Zob.' X.
Grlicha Urkundliche Geschichte der Pramonstratenser und ihrer
Abtei zum heiligen Vincenz vor Breslau, t. Breslau 1836, t. II.,
19, przyp. 1.)-2) Anastasls Petri Dunini uulgo Dani Comi-
lis intra Poloniam Scrinnensis magni et potentissimi ac samrai
75
rerum in Silesia a,pud M:"ratislaviense& in aula
Bokslai W. et Yladlslai 11. ob singularia famosissimi,
seu Vila eiusdeui historiae fontibus ac monu-
mentis coaeuis .. et illustrata .cum figuris acneis, studiq. et
opera Godofredi J. U. D., Vratislau,! Lipsiae et
. iu 3) Rektor
gimnazyum. uczony" JalJ Kasper,
1,\) Vermischte, Gedanken V-GU dem, NOJlleA, W Grab-
scbrift und GeschichtsschreiberGraf Petd des .. Breslau, t755.
FoL p.: i b) Petri .DllAi ruinlr\;
tisl, 779. fol. " . .' ., .,' ,, ,
2) Wiadomo, Douyuami.
Znajdujemy n. p. (u Rzyszczewskieg Cod: Dipl.
Pol. et Lith.) z r.14H i D<>.py;p.a kol', (L, 290
i.296), z r. 1434 Andrzeja DonY,na z brze-
skiego (L, 3,1 7), z. r, .14.08 Doninow, na. 279)
przez ;DQuina "czyli Donina (My;li ,Jl..SQ-
str.,65 dni w;
jako pp
DUIWlW otrzy.ma.ta od. osady
., . l '. ",1 , '. . ' . d
"". -- 40 Saplpzakoticzcllie o.wo
Downowo jest przymiotnikielJJ od Donin],
w ostatnich l'odzina,.' ta
w Wielkopolsce; bu dokument w Pouiecu J. zdzia-
o,iewa,ie Jan DonynI od Win-
centegQ z Granowa kasztelana nakielskiego wsie: Kawcze
i i. (Z grodzkich zr. ,1423 w 'arch.
grodzk. pozn.), Czy. Donynowie, Doninowie .w drugiej po,..
low.ie la. .lub dopiero w 16. wieku z wielk,<?;,..
polska .\ Wpr,awdzie
ski w przywiedziQllelll pa, str. 64 pisze:
ktryqh."byfi
wani ipisaIJi faz: Doninowie ;io ,{lUPWij. atoli
nadmienione .. 4yplotuata po-
14. wich.. zamiast
XV. lub ,poloi.qpo! Bo sama pisownia Dunin, niby,
to 14. wieku, wzbudza podejrzenie., ,Api
uie . czy ,owe
76
' patgaknlnovie z'
mionami Bo 'dyplomata nibyt z 14:
ku, w ktrychby same nazwislili rodowe bez do-
datkU de, a je nawet- po-
za podrobione. Wprawdzie wdyplomatach pirlskil,:b
z 'drugiej trzynastego Wieku mebllczny'pisarz;'[ptrliJilni same
przydomki n. p.' Ractaw Drzemlik' (Dremlig] ,:Bbgdan'
i' t. p.] niem albo 03by z na-
(t. ' j. 'wsi jego) nie de n. p. ' Slilizlans
ulz, 'MarliilUs Pribisleuia, Cechoalaus' -:. t;eijrw
donacyl gruntw wBorkowicach r. 1309 uczYnioneJ
dziedzica Borkowic p. na str. 10 wspomnia-
nego - II czy
o'patrz()tlyih nadawca istotnle zo"ie '1(ioolaus .DnDin :
' safrla nazwiska D ni 11 uyni ,I.-J
CO . do 'WyMj 'wsPomnianej
w .: Wielkopoluniezwykli 0, nawet ., jak II i' przemie-
w . Przeto 'z Do Dunin,
d.zit1!lki, z Bz'o Szu z Szokulskiego SztikatJ
ski,i i. 'p., niemieckiego Dom' (t. j. katedra) ' Wiei;.
kepolski' tum; ' miasto przeinacsone w Dubin
(Dupin), Poniec " Puniec; z wielkopolska wymawia jakby
t. p. wYraz Donyn Dunin nie jest pochdd!enia
polskieg(), tadnej' 'nie ulega bo go wypro-
z Szczeglniejsza szlachta
niemiecka (burgrabiowie) ' Dohna, Dona, Donau, DOria.,
DiU'ri '"-'Gniazdem
bui'grlibiw Donin,1drego pod
rofastecz1dekn Dolina' n. MOglitz, t:j.: (8 gOdziny ,od
Drezna l iyle2 'od 'granicyczeskiej), fi ziemi
gtlya zamek i' mia"
Donfu, Donyn i 't, d. ten grd,
jako 'w 'kraju' prses
ktremu na Sdon, Zdon, '[Sdon 'w'
kumeneie matgrabiego moraWskiego' zr. 1204,'t1' Pa-i
laefdego Dejiny l, 2, str. Czy Sdon '(Zdbn) ' Sdan
(Zdim)? z Jarlikowa, vi 'dokum. P. 'Matyi
na/Piasku w z 12. lub t3. wieku; Sdan
t ;Ma1Czewa, Sdan z' wdypl; klastt. ' trze-
Googlc
71'
briiekiego z r.1t264......... Sdan -+-'Stalt? 'Stan,' 8tanJIDl
hl I,'
yfi wsk&zuje', jBi
ifJieorna1W'BtylJ
stkie nazwy osad; i u 1ft1be ..;
ctit Dona, Zdo1Hi, saUM), jd' rui

driedzma J8i'Ocil1 c_-< ..

it. bor,;,;
- gredu wspdmt1ilmego lllx1bbfW ErWenbett, 'ktre'"
mu r. 1113 2Jft'liJek polOion1'
w\rtzasw ' TenZe' t: 1121' .udo-
walw zamek (Paleekyw D. C;' 1.(405'.) O 1)0.;.'
nin i jego . . i Oi!OOhami
a nllkoriiee WilbEl1tn:r.'1402
zd()bywszy miasto ! zamkiem, zamek. {);
kich r6inemr czasy 'pisowni8inaz;vy'owegu"zMDku imilt;J
sta, 'wiadomo9ci, 'de D8nin: (COs..l
masHb. III); Henricus, BurggtQvius"de1l)()uyll'(:W (i)ttona
margr. z r. 1182), Otto Bttrggravhts' Donyn {w dok. 1f r.
126&),' Henrieus Castellanus' denooiD iElt -jUns ejull Otto (dok.!fun..
d'aeyt z t. parocldll.in:
r, 1219); Dorninus - Otto BU1ggravius senior de ,Donyn(dok.
lSH),; miasto DonyIi(dok: z 'r. 1<3Hl), (1)'ttoHeydoo:11ltd Oto
Gebrfider 'Burggrafa: zn DOOnyn
po 'Janie' r. 1(29), Burgrave iOtoo II r.
1811); BlirgtSV' volt Donyn tE n' 1349),' 'MaM-O Dnyn
dok z 1(1)7); otro' Heyde 'fM :Donjn '(krtm. Sta-
'1385); :BrggrafJeske lIan' ....n Doli..
nyn 'Burggraf; seln BtudllrAlbrecbt spittelmeister:< zU :Donyn'
. (niem;': dok. wydaI'l)' Abend":tjlis. '1m), Jeseh1ro
(dok.; niem.; sr, 140l) , "{dok. z
3. 1457); Friedrich yndJbhn BtttggraV'VB D&-
niIie, -Sch10ss Rnd i)c)nne
t
:Burggrave 'RDooDen (dy.pl.
ttiem. krla PradVJe'ir.
Dhonen, Doben(btllla A1ex. -VI'. 4!. -16(0) i m!8.Sto Dobna
(r. 1518';' Donau, f)(;iulv (dok. Lnielik "W l()..:
lut: 1553). Zob.: St-Mlt Burg
sprunge !bis aufdie
F:rie-drichM6ring. DobRa, 1'843'$k. ......
dtiU do Czech" t. d.. JW iby1i; Dtmywwie
78
nlll . 1286. W znajdujemy Don,.,.
nw nil SRJllYP.l: H. i.Jl 8ilesi"graphia :re-.
novata 45l ... 1301 burggra-
vium. &' :CaDl'&do. DlACe, Stiualliansi et Rawlensi
Kobena oWido - W
l'Qku:13\O . .0tiQ: (w:,pp.ywi}eiu przez: Hen-
ryka lu'Qle.8tw. polskiego, WYda-:
nym.w . 1$.. 181R ! w
SteIlZll1.. des Bisth, Breslau str. 215); te,.
goi "uelW: de.. jaku
dany
stye.znil\o r. l321dqomino Ottoaede Donyn, JWstrQ prothonots-
rio, iu ;w. u-.ter
den . sanI Otto de Donyn
puje 'kanPnik podrokiem1339 wChronica principum
Poloniae .u Stenzhl. Serl' roJ1.sil. I., 132. -'- W znajdujemy
w,roku Kaspra. ,VOB! Donjn; obranego polubownym w.
a -. panamina .Bar....,
S:4r.tU(F.orste).; (Woros,"NQuell: 1,307). -.
klai1ztoru j l w w .roku
z9P, Heyne, Gesch,
des' ,BjSUI.. ) l,;,i '894.). W Wencz law
von.Denyn Za
k9r. dziekan' krak
1
Donyn czyli.
Donijn (od ze Donynowie
do, WifJkQPokiki.'(' .Prseto.: M*; wtxlng do
prawdy, pelscy, Duninowie aniemiecqDoblllJ. :
u,tpC)lski" zeb, IIl., ,373 z je<lnegQ"
zagranietaleg0 ..w.dWJ1D:a8tym mianu- .
e ,l)enyna.. A.lubo -Duninowie herbu
niemieccy !)Ohna herbem, jedaak
herbw, mniejszej Wtlgl n6.t I nazwisk w czt6r;
IWlty-m 8z1adlCic .de
&$iadbzy wPelsce, 7.131 110
taldo . do
r ttta$Qeb, a dopiero' w
ku, kiedy hetbwpol8kicili a prawdziwe
W91u ,wola; I .. .
w<vtlU'letJl .slatbta
z '1$in1ecJar-' herbem (Erbe);'o'-
chrmony. .-,.i' .. ' J;l; t .' ,._ I!' ;'" .,1 J:.j -'
, . I:.;.,
" , !
3) 'HistOryattaMu :pOlskiego.w'LiPsku. t.iV: stl'.'266--62.
, I
4) W wspominanej .p;t. dni i t.
J,' ;, ' ,;J I .' ; I ' _ '
a) 'Zi wszystkich' pisarzy, polSkich jako'4nietniM-
kich, 1t.t8rzy i nadmrehili o pemr Pitlze, Bikt ani nie
jakoby Piotr nie lub' panem'na -8krzyn-
nie i W zdrowa- krytyka pO.llwa1l.l-'ftDi nli' lu&'-
biegu:atli na pana ni na' Sknynnie ni na srowa ma}
Jw kronice (n Sommers-befga naatr. 31)
Comes (Petrus Wlostides) de Kszansith (Kszansch 'kM;
i 'par; II., -Irsszansl k. kt6Iew.j rzymski ,: Xailsz k. par; l) i: na
str. 42'"Balic eliim in-C<hJritetin _de Snu creaverat Jargitas
" baczny czytelnik, za
bardzo za.
Nasamprzd' co do "Oom-es. Petrus Wlostidea de
Ksza nsch " w'
wyratnieprzepisanym z Wincentego, ktry niema 'l1i 'nl
Kszansch," -mpomma.ne sam'autOl' lub
"Comes" sam Godysb.w Pasiek, 'lubo l to Dai-dzo
w kronice oprcz dwch "Comite8,"
t. j. wojewody krakowskiego i .Goworka wojewody sando-
mirskiego za Leszka (u Semmersberga na str; 50,51,54,55)
wypisanych . Z Wincentego,' czytamy jedJnie- (u
Somm, 31), nigdzie popraednio tiie doszukanej, a
(bo" w samym W()je-
wody Skarbimirza, Z Wincentego, . podo-
bnie jak "comitem palatinum 8carbimirum, wy-
z tak zwanego Gallusa (-wyd. wtu'sz. str. 297;-'\1 BlelowskiegO
Pomnikach Dziejowych Polski, Lww' 1864 lo, 4V7.) - to
nie sam w uSommersbergs
napis "De Oaptiuitate cuiusdam principis Russie (str. 36)
nieomal przepisanym z Wincefttego, i natchnie-
nia Petrum Wlostidem t j. Piotra syna czyli
wieri,' "Oomes,"1ub ani pi-
smach historYcznych drugi n8Jdawniejstycn dokume&-
tw w ,Pl7JlI.
Mateusza. biskupa krakowskiego do opata Bernarda, i bulle:
skie przywiedzione w przypiskach n i 17; bo nadanie Hen-
.tYka : .: , p..>)Ql ,1200. comi-
tem Silesie," jest bardzo podejrzane, lub podrobione; zob. przyp. 9)
o nawet u au-
tora kroniki polskich (u StenzlaSer. rer, sil. L) opo-
.wia4Wego o a, w drugiej wieku,
mijlajJje Moinaby
.z
bo, w przez
k.r.wJ,icEl, znachodzimy
l,'etmlP.
Petro w kronice" nie krom
. Koi pod;pi.YJ;a . cp.
l' j. ol ,1lQmWWlP. : pi-
wieku ..
znajduielll1
U n. p. Boguphalum .de
,66, de Scorow 7;>), Paulum
.de 76),. ))oPNgo,sHij,ql de Nagrodonica (str. 79)
J ,t,d. .Przeto
i ,o .Pictrze
nw.100I)Y pfZydomek czyli
lub urpdzeuia lub pcbytu
,dod,atek "de Kszansch" dla
pisarz przed
wiarQg9dQY dokument, o wia-
domo, nic nie wie o Piotro-
..wej, I - kto zapyta: <lo
.JAegOQW riotr;owi ? Na to. odpo-
I albc, cbeenie miasteczko w w. ks.
1Nie.cia lV. 14. lub jednego ,.
lub Wielki albo
,@,ewi,e, po.wiecie miechowskim, dp
I .. Duninw,ktrych
.. za Piotra
-40 , ,,42 u "hIWC (t..1-
Ile Skrsin .
81
przymrJmmej w miaDowicioco do
,;de.8krzin," lt' jasnego z' VOjlrzMuiem
zdaniem ( ... . et alias LXX-eeelesias ex lapide' et co0tis
lateribus fertor oonstrux;Sse;. quasdern inperfecUlIs reliquit
morte -preuentas, quas tilinS pattis postimorlem eitwdemdicltur
perteeisse), -" bez korowodw wprost Je
14. 'lu1:l Wieku. 130
w lZ. wiolm, kiedy i w.Polsee
nilfomn nie o hrabstwie, im;tytJoicyi
VI"clelOlIa 'd().ust8w'dawnej w obee nigdy
nie Przeto i nie 'wy-
o podobnej nom.m.Myn: Bo' lubo u pisarzy, i 'wdyploma+
&dl-. Czyli U:.' i 13. wiekU wojewo-
dom. i kasztelanom dawano (w
1S.wieku, pi'6Cz 'wojowudw: i kasztelanW','nietyilAro innych u'Z$
anikW' zieblskieh; ale nawet prosU} :sna6- zaJlZ<iJymno .tyta..
"comes," bo wwczas niemieckie zwyczaje i ustawy w
-'-wgelako': ten wyraz tylko
71toWaIlzysza" I rady
.albo: krlewskiej, tylloo . h&noIfof\fy ,'.cesarsko-
!al potem do wjJ.
8okiego .nie. .00.\ osoby;. 'jak
eziedziCZBy' niemieoki --"' Gniazdo- ..
skicli. W' gnbemd.radom
skiej; powilrie nigd,:: nie' kasztelIma, .ani Vf ogle
ziemsldego.- w po-
w. lf>,:, wieku, :w.zrostemr
i takie zwyuzl1je i' ustawy
niemieckie w Polsoe coraz: milsze i przy-
mianoWieie'zakonnicy" jak k.y
i' niemieccy w Polsce lub
jt1k to' i bywa - w panw
polskichz&$zczyeali grafw, ,MIronw i t. d., TakilIlOO
!ip1OSobtmt dawniej nieznane' W' PoIsce,i1'.y!'fkiwaljr, upodobaaie
i' W (jwetQ czaBy.sna6 niejeden: p8n'polski pa..
WJlBiesiema' nad"1ilmi,pospolitej 82:lachtyl bJlle iytll'l-
hrabiowskim, Dowodem tego' brat trzeoie,)
Jan Gi'aBoi\Vslri bo, krl lubo
mitl.l1owai' na Pilicy, ka:nclerz jet:l!nak
6
82
do dyplomatu nominacyjnego,
szwagra krlewskiego. pewien duchowny,
zakonnik lub rodem z Niemiec a lub
w w przepisywacz i, prze-
rabiacz pierwotnej kroniki pa+-
nom Duninom, dziedzicom Skrzynna, nietylko
ich potomkami pana Piotra, ale i prawnukami hrabiego
na Skrzynnie, To t,lko z owej wynika pe-
wnego, Skrzynno w pierwszej 15. wieku ..
Donynw Gzyli Duninw. - Nader dziwna, J.'S, Bandtkie,
znakomity i badacz, w rozprawie swojej' o Piotzze p. t.
Peter Wlast der Dane, oder Materiallen zu einer neuen U.ter.
SUCbUDg der Geschicbte dessetben w swojem
eritisehe Analecten zur Erlauterung der Gesehichte des Ostens von
Europa. Breslau 1802 str. 187-230," na str. 219 do prawdy
pisze: trowi hrabstwo
1) Uczony Klose, z polskich kroni-
karzy, miauowicie ..a sam nie pi-:-
sze na str. 211 pierwszego tomu Von Breslau, Dokumen-
tirte Geschichte und Bescbreibung, InBriefen. Erster Band. Bres-
lau 1781:" ""Zn der Zeit, da. er die Breslauisehen Kirohen bauen
Iiesa, ist er ganz zuverla.ssig Laadeshauptmann in Schlesien gewe-
sen.. vorher. war er Statthalter von Kalisch und Kruschwiz ....
"ist er zu der Zeit Landeshauptmann von Schlesien, welches kaum
vor 1130 angenommen werden kann."':' erat,"
przez Sommersberga, Ohronicae principum Po-
louiae (J., 39) mylnie zamiast ,;.perrexera,t" (zob.
uStenzla Ser. rer, sil. 1., 93) do na-
dania Piotrowi namiestnictwa Tob-y. powinien
uczony ktry tak ogromny
zasb pism i dokumentw do dziejw.
miasta dopiero za pa:
nowaula krlw czeskich namiestnicy, czyli jeneralni sta-
rostowie, albo tak zwani jeneralni hetmani (cspitaaei-gene-
rales, Landeshauptmann). Pierwszym landeshauptmennem
czyli namiestnikiem - o ile wiadomo. -
r. 1439 Albrecht margrabia brandeburski (Albrecht von gots gna-
den Margraffe ezu Brandenburg, Burgraffe czu Nurenberg vnd von
83
kdniglieher GewaltvonBehmen Houptmann in Slezien vnd czu
Dreslaw. Zob. Riedel, Codexdipl. Brandeb, t. Ill., cz, II., str. 234).
Co . do namiestnictwa kaliskiego i kruszwickiego, . .uwie-
Benedyktowi z Poznania, ktry w historyi Petri Comitis ex
Dacia pisze; "qui (t. j. Piott: hrabia na Skrzynnie) dum dUM am-
plas provlncias videlicet et Cruszwiciensem . . . . SUQ
regimmi a duee Poloniae Boleslao cemmisass adnrinilltravit." -'0
namiestl'lilcaeh kaliskich i kruszwickiehdzieje polskie nic nie
J. S. w
rozprawie na str. 131 nazywa Petrum Danum polskim landeshaupt-
mannem a na str. 18'1 w przypisku powiada, Piotr
czyli lsndeshauptmannem (bowedle Bandtkiegona str. ISO
Anmlektw staresta = capitsneus '-= Iandeshsuptmann)
skim, kaliskim ikruszw'ickim. . w
Bandtkiego - to pewna wiaregodny pomnik
dziejowy nie Piotr -
Pierwszym ktry z ramienia krla. eeeskiego Jana
landeshauptmanna (capitanei, starosty, hejtmana)
w roku 1336 Konrad Z' Borsnieza, - teiwiarogoany doku-
ment nie nadmienia, Piotr kaliskie wojewdztwo; a
kruszwickich wojewodw nie dl'Jieje' polskie, A lubo doku-
ment z roku 1295, II Rzyszczewskiego (Cod. dipl. II., 634) wydruko-
wany z kopii,' wymienia Aifama paladnem crusviciensem, wsze-
lako zwaiywszyi tez .innego czystego nie
o wspomnianym wl}jewodzie, pozostanie
o wojewdztwie dopty, dopki nietylke
po odszukaniu niepodejrzanego pierwotworu kopii,
nie przekonamy tam Wllmiankowany Adamu8
palatinus crusviciensis, ale llieodkryjem doku-
mentu wiarogodnego,' .ktryby Adam
kruszwickiIn, lub w ogle w9jewdztWU
kruszwickie. - w Bandtkiego, Worbs w rogprawie:
"Nener Versuch, die Gescbiehte Peters des Danen aufzuklaren (w
Neues Archiv fur die- Geschichte Sehlesiens und der Lausizen.
Zweiter 'I'heil; 1824. n; Frei8ta.dt) na str. 48 nawet pi';
sze: "Die Statthalterscbait in Breslau bekam er Wolslaw mit
der goldenm Hand. Da ein Woislaw schn 1124- auf der Burg in
Glogau war, so seheint Peter die Stattbalterschaft Schlesiens
senon vor seiner IwiSe naeh den Schiitzen erbalten zu haben und
84
d,ie Scbatze reehtswegens naeh Breslau zn seln."m
Dziwnie plecie na tym naszym biblnym l
....... KrytydlBi niemieeey.: Steazel i w2potnina-
Wt o Piotrze, 'ani nie o jego Damiestnictwie
Z polskich pisarzy Naruszewicz (VI., 7) Piotre DMYwa
g..oernatorem a w prZypisku
szem, pisze Piotr za. 'WielQejpol-
skill '..,..- :M.Wisznimvski {Hiat. lit poL 11., 132) 'prawiH"Pod Bo-
Krzywoustym (Piotr}Kamkie'i Kruszwime. --
Fr. ,w
tr;t, a.le mianuje. g9 nawet kruszwickim i kaliskim
bo 'pisze ,na 69 przy!WiedziOllego liNie
lepszego wybol'll powiefzu.i1le takiemu
prowineyi kaliskrej i krOS,iw.ickiej, a'
i i na str. 74:
kaliski ikruszwidri

Dzieje
aai o kaliskich ni kruszwiekich.
7) w pr;&ywiedzioneat dziele, L,
8) Geschichte, Scblesiens 1853 1., 28.
li} Niemieuy pisarze, szczegJBiej Piotrowi n...
ani ani znaaenia jego. Wspo-
mniany wyraz w puszczono 'W obieg npewne
dopiero w 14. lub w Hi. wieku, w owe czasy
patronymika imiona ojm, przydawane imionem synw, przy-
znaczenie nuwisk familijnytb. znajdujemy
po raz pierwszy, .ile wiadomo, wyraz Wlast przydany Pie-
tll9wi, w' przywileju przej IUnJlYka. I.
mego lfr. maja ,r. 1209 nadUlego (?) opactWll p,
Maryi na. Prasku we uczyntenem pl'ZCZ krla czeskiegQ
lutego 1399, a uwierzytelnionem prsea magistrat mia-
12. raarea 1439 takie w'
lwpialnej rio li06......:7 urot()uej przez opata
Eliasza). Tam czytamy: ". . . '.110S Henrious ei graeia dux Sle-
facilllUB quod Witoslaus abbas:
eanonicorum regularium sancte Marie sirginie in Wraiislaviac hu-
militer ..nobts suppliaavit, ut in mtitu oivitatis" fundum mena-
85
steriijeu suburbium vel ,per.
res nostms QwtUmoe, S4lijioot. .
m, sues lrJtzr.s .in
sie, san in beate, Marie virgipijj. flJijJ18,t
data et pel' Petrum,
pastoremootAvum, in etc.
(Dokument ten 8 te nzllLwroZrrawie . }.}. t.
Beltrag m.r
frau :Maria lluf dem bei
sehlesischen. Inr K;lJltw fUr, las:
1841. 4 str. l21-2, znajduje .w
sehichte der na str. iH
mentirte Geschii;bt,e und 186Q
I., 1:)7-8). lubo ani ni
.pisarzy nikt o ile wiadomo, o [ego
tyla jedJla,k, dziwnyclJ.,
Z()W, albo, za bardso . slbo za.
lub za wprost nie waham dona...
cyi nibyto Henryka .1. Bo, dokamentu,
w JlO" roJw.
1209 w imieai1J" I, .Pio-
tra, lubo wprost sPQkr,ewmonego pradaiadem Beoryka,
polskim m, om i PiotrQ'ffilh. .poprzedni-
kami -to
nader .Ba w roku 1:209teljO, san,J
1153,..
kiem naszy. t. j; peprzednim StenaJ"
(ktrego owe. li lIelU'yk Piptra i
jego swyJl)i li ty.lko za-
.kla8f4tof1t, ("AdfalhHld ist es, dass. Heezog Heinrich
Peter und seiue doch w,Q)!1 nur
riicksichtlich der des KlOiilteJ,'s J44:)-
blU'dzo !:Bardziti_ byW>y,; to, godna, li
by podpisara "try J.li,byW owo na;
danie, r. 1209 PiotI;a kODl6Sl)Jn coby to
w pocz,ikU 13. wieku comes .Silesie to:
'stanie dopty, pki w ;{Jomnikacb.
12. i 13. wieku' nie oQkryje,.y ",OOIMll
dnem objMnienie.eJ.:+

86
W podpisarz (subnoteriu), Polak, nie-
tylko prawie 'Henryka I. (wnosim to z imion
j6j szczeropolskich spisem w wspomnianym do-
kumencie), ale nieomal wszyscy (bo po-
czet Niemcw W przed najazdem tati1rskim
bez ochyby nieenaezny), w po skonie Piotra. dobrze
imieniem (Piotrek, Pietrek), po
Petrco (petirko), mu . jakiS
przydomek "Wlast,"ktrego nawet nie kronikarz
wtlrug;ej Wieku. Aro
nawet; . ze jest prawdziwe (lubo nieaawodnie jest
podrobione, jak niektre inne nibyto przez
Henryka I. nadane n. p. je-
dnak koniecznietrtebar nato, notaryusz, w' reku 1399 przepisu-
owonlidaDieHenryka I" nietylko wieln imion
stsownre do' pisowni u!ywanej w ale
sam wyrazyWlast, (comitem) Slesie, WtencZ1\s
niemczyzna eoraz ftilniej w coraz
cej pol8ko-- zuanriona
imion Prseto nie wypada, wwczas
.zniemczony wyrazWlast, nibyto nazwisko
familij'lle.W llllZWisko Wlast
coraz bllfdziej ananem. . Dlatego 'znachodzimy na' str.
Hn,'2, 3,"6, 7 'krolliki opatw klasztoru P. Maryi na Piaskn
W(f w napisanej przez opata
przez drugim Scrlptorum re-
rttmsilesia'Carum. Na 2Jl:\pytatlie : Wlast"'?
odpowiadam, ten z pod pira Niemca, ktry wy-
czytawszy w Petrns Wlastides, lub Petrus (albo
Petri) Wlastonis kopiach kroniki Wincen-'
tego Polonorum,chronicae principum Polo..
niae i i.czytal11y Wlascides), a
ojcu Piotrowemu na - wczesnym zwyczajem
synowi -nazwisko z imienia 'ojca - Albo
pewien pisarz' w'kronice Polonorum
"I'a' Petri Wlostonis, Wlostonis za nap.:wietko Piotra.
ten sam pisarz lub p6itliejszy, zamiast Wl osta Wl'a!5ta; bo
dla Niemca wygOdniejsza taksamo
Niemcy i podobnie jak Rossyanie, (lubo
81
u ruskiego
polskie. mia,to przeniemeaone na Flatau, - N-a
z Poznania, autora Chronieae :Reki WIar
scidis: IlPetrus. to Benedykt krom
z JqoJl,iki .quem lingua
propter (iifficJ,lltatem Takim
8pQsohem, Wllst, nasamprzd
II po4.awano ,80 do. eoraa powszech-

Co tycay imieDia PiQu"owq,go, o
niem zkroaikt. d9PxowadzoneLdo 'roku ;1203.
Bo , pisze: P etrusWLo stide s"
; WiJJCWlteg<J, Wlastidea
ZnlJjdllje. Vi nowszycll ,'0. (Magistrj
Vince,ntii :qui solet, de Origj.ne
Polonoram. libri quatl.lor ,1$64 8
jest ides .r-
'VIJa pwicz, w, ip
; Podobnyeh . Wincenty
kilka, Dziejopisarze po. Dsierzwa,
f:l\$iek, .a1Jt,or :(u Ser, rer.
sil, I.) i Pl kroniki autor Chro-
nieae Stensla) o Piotrze
go (bo t .eirudl\O rezr-
w ,Nie, tyijm
samego dQwiadqjeIQY ..
kon, ale to dowd niezbity.
na stronie al kroniki,(u SOJm.I., 51,) czytamy: "Tunc
:M.ese,om.,; filiWl Crispus expjrat, tu Tunc
.Mesconis filiuaeuspide expirat), z kt-
rego ma (str, 26): "Hic .Ml}8conides
Boleslsus cuspide expirar" jest
synem Miea,zka czyli, taktei, czyli wlosci..
des jest fUiu.'i Wlostonis. 'ioZyli t. j.. sYQepl Jl\t#a, ktre-
mu "]oSJek -
rwna .)Vlosco, i t. 1>-,
dostateczne, tego dipl, Pol. et Lita.. wyd8JlY
przez W drugim tomie, jego' znajduje W' p:r;zy..
z. r, (str. 1(0), ktry pod
88
r. 1310 (str. MS)' pOOCitIWy pod 1363
(str. jaIro "''1o'8co, f)OO' r r.' fana (str. 8(4) jako
Wldsto:; pOd r; ,(I., zowie.
Wlost&, a pod) r. 13'i'8 i 9 (II., 762
2eek, zakQBe;renie imibn' pisane
w. co, ::.':;::; Lesco
(Lesteo), 'Mesco,'.Jft.siek
siek p'ftgct}J iitl WloMo.i:..::
szek. - Po raz pierwszy ojea
Plill1kw P8I; u Stenzla
8cr; 1., str. 1""'-32'J ftpiS'anej wiem 13.
kroniki Ell! i Str:22:..L28: me ttyi ,autoi'li' resztY
gdzie nastr'ooie Hl Petri
ja'srto,te ojcu Piotr8
.......... Moie! z
czytelnikw' 'nie' uwkrz'Y', ze jest!
nll
dwa:
MSRnlprMd lV<RZymre'7;'kwie-
tnia 1.' sptoadzetde do kIasHtoru
Vi
WpierwotWorze- bnili w
czytamy: oobHilHn Jnirol't1m'
Petri, VIo' 'Dimili.et ipsius loci:" Tu- tylko
htri fl,', VIii
libr wrtst JPetrl dij. VIi-; imilI. Ale' utrzy-
" ,bo
itietylko: 1"'tamiMR( dwiW wYF8.'lJ'!,
jak gdzie 1tlwinna
lfropka, "tak a' Vlo Dimili, lubo
tam .. a:. Zl18'jdujemy.
w. abbatum"monasteril ": S, V4neemn, PO' napi-
SMrycH'
o'W] Vii 'pittrwszej po-
w tomie'
sile!:ri.aclmllIl wydanych' 'tlQ.. str. 1i3b.
p.Hd '(t. j;. 0'Jiiita/ f9Me tem...
poremcUtus tlttt.Ble&llW.!l Petrus :Wl'lHiilmil"'ttswme's,
tttm &1ii8
1
D6tiilibmi' fundBtores
J
Vinceooil
89
expulel'1mt algros DlOmwOOS ordinis mncti Benetlim propter. SUOS
eoormes excessas dilapi4ationem bonorum de lllOWUiterio s. Vin-
eeneii et featres ordinis Praemonstrstensis inde locavenm.t, .quod
Celestinus papa tercius postmodum confirmavit." Autor
niechybnie
kilka znacznych Bo IV. r. 1173,
i Piotr klasztoru Wincelltego r. 1153, .prseto
1".1193 niemogli benedyktynw, wYgnuJ.o podobno
za biskupa wt:oclawskiego r. 1180.
Liebemal Piotrowi mylnie drugie '\\J1Qdimirus, a ..
tpienia powinien owo drogie w drugimpmypadku
t. j. Wlodimiri, czyli Petrus Wlodimiri, coby. Piotr sjR
czyli Piotr Na
wdokumencie, wydanym, w dniu klasztoru
Wincentego r. 1148, a nadania poczynione. klaszte-io
rowi Wincentego. przy WrOOlawiu przea polskiego Bole..
IV. i inne osoby duchowne i (uJUiestuunym na czele
pargaminowe] ma.tryki czyli przywilejw b. Win-
centego, obecnie zachowywanej w arch. prow. II Vl&-
atoai esa comitissadedit aliam" (1. j. Tak samo
w bulli Celetltyna Ill, (Datom. Lateraai perlIl&Dum Egidij 'sancu
Nicolai iD. tailiani Dlaceni Card. VL lQus Aprilis. . Indie-
tione undecima. Ineamatioais dominiee. Anno MXCIll. PQ-catus
uero domini Celestlai pape lIL Anno seeusdo) z. 8.k'L l. H93,
Winoontego ze bierze
pod "Vlastonissa oomitissa dedita.liam.
1I
.(Pierwotwr bulli ZBajduje w arch, prow.
dzieje Piotrowe na str. 23) Maria
VlosconisBa Petri comitis uxor," Wspomniana pani jest p.
czyli t. j. p. Pio- '
tra czyli syna (Zob.
p, t. Ueber den Zunamen des Peter vVlast, \V Zeit-
schrift des Vereins iiir Geschichte uud Alterthum Sehleslens, Bres-
lau.. 1864. t. VI., str. 138-14S, i w.Slawisehe Jahrbucher wydaw.
przez Schmalera w Budy.szynie. 1864 poas, III.)
10) Piotr gry Sobtki,
zwanej, w obwedzie
jego, dowodzi bulla Celestyna III. z 7. kwietnia r. 1193
G"'
90 .
wk.e kopialnej. b. P.iM. Da.
we Wroda\tiu). Wymieni&,Mcdobra i .klasztorne,bulla
Pf1zywodzii "Montemcnm sibi videlicet Viuo
(obecnie Weinberg) Stregomen(Strsegomiany obecnie wiai Strie-
gelmiihle) cum decimisforum in Sabat (Sobota, obecnie m.Zobten)
cumdocimis .i .. decimam quoque earum
num que .Petrum q.llondam Comitem ex parte Aui et Pa-
hja sui fuze h'ereditariocontiDgeballt et seruicium Rust i ..
ee nu.mabeodem Comite Eeclesi e vestre.. concessum." Zo-
bMztakie. Srenzla "Vom Berge Zlenz, jetzt.Zobten"
w b. wroolaw:skim p. to Schlesisehe Pro-
vinzialbllitter 1:. 1832 str. a.
U\.' Uj o oiemeniu Piotra podaje mnich
Ortlieb'w"dziele swojem "De Monasterii Zwiviklensia
libri .II., ooidit Dr, H. F. Q. Abel (u PC1;f;za: Monnmenta historiae
Germsniae.t. XIV., 91,);: "TempOribus Henrici IIII. imperatoris ac
Bolezlai BolOBiwum Pl'eclarissimi ducis quinamex nobilissimis
principib9s;.Grecerum.filiam suwu cnidam tradidit .in mstrimomum
regi Bntenorum . . .. . matrona superius dieto
regi. viJo,suo peperit !elegantis formae filiam, quam pater
8Uus,1 postqaam..adlevit
1
cuidam nobilissimorum Bolonie .tyranao-
rum in -eoniugium. daTe doorevit. Huius autem coniunetianis ae
dcspoosatioJiis paranimphus quidam ditissimus Boloniorum
pl'incep8: momfne, Patir.icius, set, utpostmodum res patuit, sibi,
noa alteri. sponsam cum sponsalibus perfidus despensator copulare
statuit." - Wprawdzie Ortlieb w Polsce u
w.doWY po III, w kilka lat po
wa r. 1139) a przed rokiem 114f>(bo 1144 27.czerwca
Salomea), jeszcze za Piotra a przed wygnaniem jego,
tam o wielu Piotra,
Wszelako opowiadanie Ortlieba (str. l; zob. przyp. 16)
nietylko zawiera wiele jasno, nie przed-
jakoby .niezroaumianych, lub
otrzymanych od ludzi, lub
. zakonnikowi niemieckiemu czyny Piotrowe - ale
nadto jest nacechowane i szumnem namaszcze-
l)iem duchownych pisariy. Przeto i lada jego za
nie Sam wyraz "tyrannus"
w' (Zb. Duoange Glossarimn mediae:e1'io-
,IJjtibitatis,' I. Drugie i ' pnei Wc
4) 'krla (regem) [k11lll
r
' ZDaG;Ey u Herberda 'WSPt-
przyp. 16], 'dominumfeudi,
.. baro1tia. li nawet'prostego :tu spra'W1a. ,h>-i
Bo: i'e; Piotr
mskicgoj aby,o. jego" p1l0sW. W .
polSkicgfl, to p.l'ZcciQ; trUdno f
swnta,
bie' .pcleeeniu,l . komu!' z P,hMl'J I .
swatem'I Czy jeszcze za I.
wowi 'I lub za
jego,
lub pierworodnemu' bo 'prcz
wymiehionycll' i wwcms" tmjskiegoj I ,ktd,;,
remu Pitl"mgh w' ,ty:";
ranans! pan polski nie'lI!
tpliwa izOOz, sif{pn:ez drllgwg pana:iirata
o -"-. tedy 'z opowiadania. :Ortliebt
.prawdl)j niep0dobna!nieptzypusWltU, I wyprN--'
wi001 na:' @y '!dlii' .... 'Bolesmwo.' .wielkiej
kijoWBkiejj tak'
rmmIlowaina IW\ POlaku, patia 'ITakim'
to spbsoHem 'motnabj" tJttlieb3w JriepdbiesCwI'
jakiem C1'k1\<

Ortlieba, matka Greczynka, crka
celW2a jest pani
Piotr6wR
Liony' Barbary, cesarza- bitantjckiego
xego. Przeto Piotr szwagrem swego pana a polskiego
4 ,J1a,ni' Piotrowa. .
wa'III.! "tem ;najpnM, z
pisze lla sw; :36(tt:Boffim.): .. oldusdam principia
l
Rthililor.nm' iiUaw,"uxl.Jrig 'Bbles1aieoosanguineam; Bot&:,
duxit in" nxoram:t': zapewne
z. pana'P"otlraj.:przerobioncgo'na, <H5."{VieMu;
umiessczenego, ,<Tam'ttytamy i{sta-; 22)
rwanie W 1lomnia que erant prefati Ritbenettlnr'
regis.Petro- tradiditret uomineIMsriam valde pulduwm
92'
tradidit g. in lIlm'em." Na to nie zd"je I Ort...
lieb, Piotra przed porwaniem Iubo szyk
opowiadania u podobnJfd1 pisarzy nie jest stanowczej wngt
ruskie .crki owego ...,... Wirmem miejscu
Gody.", na str. 41 nazywa amieaml (kodeksy-
wski i rzymski. ami,tam=.::::
Zb)lMaIWY" CfJyjet ;1Ja. O'
tem: ;dolloai. po",i8za .kronika cbitijw ale.
nagrobek,iJUlWWll'()wy opata norbertanw
wskicb Vi: dawnym
napisem: " , " ..
lllo situs est MaIlia oopjuge Udus,: :;, .: l .. r) i,
ManIlQre splendfAUe 'Iiltre 'pengoot& " - -l
Ruskie latopisy nie nie Pi8Ua.,'
'opata Jodoka, :auto.ra
Beatae Marfae Virginis in &rena (u Skm7Ja Ser.: rer, sil. II:, 163},
- WJe&erpana z Bieodszuktutij kroniki Polakw i
- jakoby ,pwtl'a., .firaneu"!
s1dego (In Poleaorum et, dueum SlesieIe-
giWriQuCM1 Feuus comes Slf&e ipsam dominam Mariam de
regae l'rancie, 4iliAm cuiusdem ducis, duxit in morem) nie
gnje na, nie potrzeba,00 znislqd bie wiadomo, Pietr
po, pierwsY.tSj jonypowtrJle. z\Fl'lIJ}..
ani JtBdprzd zF.rancusklt 811 -
Jedok zuniast RtlBsie mylnie. Francie?' "
Ul) Wsa ljetG 1feclena byst'
11 Laahy za. lJiiesiaca Nojabriaw ,16:de, pisze poo,'ro;-
kiaJl Nest.or Sebranle letopisej rosJdob U., 116). ': :.
j ,
l8) Ge8c1licbte Sehlesiens-L, 29 i ChtooicMll
bMum B.iMAriae VirginiB Stenzllli Sa. Do-
piero za, w' 12. wieku,zakonnicy,
dla przykrego llowwtrza
do klasstoru n& Piasku we Donosi o tem opat.Jodok,
alltorpiensze.j. z ustnych
i oiepewnych: po-
swego., na str. 164 wspomnianej kroniki:."ipse Pe-
,primo,insU.tuit JW)nasteriumcanoniwrwa ,regulariwn
93'
in ipso J)lonteSilencii, hl, quo etiam-nonn ul}t com frat.ri.:.'
bus 8nD08 COmtll0'rati su1it.. SCtl proptermmiamdjstem-
perantfam aeris in' predieto quam ipsi' fmtre8 non
petuerant, per ipsum t'uadatorem,tmmJ1ati' menastertum
beateMarle virginis in Aretla.1' Kiedy
do. ,Wrod&wia i czy jeszcze za Piatm, po Jl6ku
przed rokiem 1154'( o teIil peWJ'lych llieD\amy,gdyj'
wstystkie przywileje i Inne .
mego' opactwa N. P. Maryi Da Piasku'
quam tamen talia (t. j. przywilejei .41ooatarYlfne'i t.. id.y
sunt nee babentur cirea monasteriuss, sed vel' mmia:
wtustate aut ignis Tonigine cODSlImpta,aut&1ias per' nfl81igendarli
sive incuriam primorum prelatonun 'et abbatum' deper-'
dita 'et amissa, pisze Jo()ook na m.168). RokU' l UB zakOJmicy
jeszcze byli w klasztorze na. Gn:ej-i dowodemtJego tmUa papieiii
'
Engeaiussa Ilf, wydana z Pizy 13. 1148 (Fisia:
Novembr. Ind. XI.) opat<Y.ri' klasztoruN. P. Maryl' na!
grze bo tam' CzytaBly: Engen:ius episeopus, seffilS i
vorwn .lei, rli1ectis filiis Amolpoo abbati! eedesie ;8; Mn de\
monte Silencii eiusque fratribus etc. (Kopia tejbllUi- zabrio'"
szczona w opata Eliasza znajduje w arch.
lnu przezopda. Jodoka podane o
niuopactwa N. P. Maryina'Piasko czy1i'opierwotnym klaszto"'f
rze i tak niepewne i. ii zeby:
sam Piotr swej, pierwotny
z lubo . to rzecz wc:a1e Bie' niepodobna i 00 'pra-
wdy, li Piotr fuBdacyi wspomnianej, ktOrt'
syn z pleceaia niebos.zezyk&. .'MDie-'
manie to z pierW'otneeo
(de antiqua ecelesia superstes, jak bpowisda. Jodok, bo ko-
p; ,:Maryi pochodzi zU. wieku) wmorowal11
zalerystyi :. na nim kobieta ,N. ,P.'
Maryi z napisem w Ras matzi 'veniae tibi do '
Mario. lias offert aedesS.ventoslau.s mea: proles, O tymi
napisie zobacz wprzypisku 68,ym. ' ; '. ! . i .' ,.
Dwie obecnie \vi .arehi-
wie' prow. szl., na, ,18. wieku, p. t. Memorabilia,
CoDveDtu8J S. Adalberli Vl'Btislauiensis fratrum ,ONiBis
94
desumtaex' libro 'registrorum, o
:Wojoiecll8.0 :W jednej na str. l czy..'
tamy: . BaSi, a: dietn Petro Yloli t i li e Coraiteeeelesias:
Ilon: innrrnumobtiaet locum: eeclesiaduhonorem Dei omnipetentis
sita," - W 'drugiej
sub sUmmo' pduti-'
Pa.s,eh.o1i: secundo 1099---1118) eX!ltructa.est al1 eo..
dem . :""lgo Daac.Ecclesia' S. Adillberti Wratisla..
wia.e(

ut Bune exstat); ..
w: ,pitrwsi'lt1j'. I l'2.i, wieku' opaetwa.: greckiego, i eo '
pJiz,yawib.dcza: bulla. Eugeniusza' lU. z li.' 1148,
W'Spemnifl,uel ... Robert
R.
Wojciecha. Ogarowi,- opatowi klasztoru: na
na: Gree (obecnie Gorkau;
opaci klasstorn M,' P.: Maryi Da
Piasku. mieli'!go/ ai :dO', ,11. ,1226; ;opat bowiem 'W go'
:za wynagrodzeniem, a' tenze
roi pMn-Wlzetnu przeorowi
;,' I;';" . i '" ' :: ., 'oli" n.
'.':' ,I ,[ "
" W AQdi'eja s poganymiJ na.iLacli.y i
powojewasza .je;",pisZe. Ipaifjewsk8t1&.: letopis (krOniYa, pod.
II.; , :i .r:
.1
:i:,: l d';'
! dwaj
pIsma llierniectr, <twcy 'latloPiseYr Wincenty Polak,. ktrego!
wypisali Dzierzwa,' l kronikarze oraZ pier,,:,
wotM. kronika 'dziejw, Piotrowych (zob. na stri .22); Piel'''
o,po.Wyiszem zdarzeniu podaje Herbord scholastyk \
bamber,ski,lcgyli babiag6rski (t 1168' 1UO.....2,
od.Segfryda, zakonnika bamberskiego, kit-
ry:!.z .biskupem. bamb, Ottonem w w r.
wjego V'lta.OttoDis Episcopi Babeubergenais (w Hist/
Germ. XIV., str. 776): "Nam post annos paucos Rutheriissa-(t. j;'
crka w. ks. kij.) uxor Polizlai moritur, unum tantum ei
filium..relinquens, .undaquasi .rupto vinculo, quo tota inter generum
et, .soceram.eonstabat aDiicitiai dndnm eensopita bella paullaom re-
crudeseunt, igitur feritate gentis: i permotus,- cum, .suis .
95
oonsiliumhatiuit;"quolUlm. modo redilViva 'mala'h&ec
Habebat, autem"Petrumquendam militiae due torem,
vimm 60rismgenii et fortem ro.oorf}j dequo dubiumutrum in
artnis.anIn cODsiliismaior.:fucrit,: qui erst pra efectus la duen
s upcr vir os b,elllltores.I;Iic ascitus eonsilio.r Si suis tantum,
inquit, Rutani viribus dimicant, illos a nobis conteri difficile.noa
.esset, sed babent Prustos,habeni .etiam Pemoranos,
gentem Idolatramtrrasam acnimis indomitam; ,qU.osmnes simul
in armaprovocare quam darom sit,,'inexperti:nons,Umus, quamvis
ante de his triumphos babuerimus.Quo.Circa meo.animo eonsiliurn
incidit Ruthenos 'arie melius superari, .Et ue impossibile. hoc
exietimet, ecce, vadam ad' illos, et incrueatam nobis: tle tirano "je:..
toriam reportabo, Deo michi pl'aestante:ingeuium"f3edquid, ml.l:ltis"
Placuit duci et principibus experiri, habere veroli Petri
viris quasiBt) robustiislintlsl fieta. necesSitate
Petrus a<l',..regem, eamquearte
cirouraventuru, .qood de duee. sentiret, fecit. ,Et 'rex
co quod fidem halJ:eret homini, quem etiam prudentem sensit, ad
malta negocia .sua eius familiaritate .usus 'es{, sperans, quod
per. eum. de Polonia' tdta possettriumphare. ' ,AlJPetro j alimi
us, erat. Nam cum .die quadam . fietils- socii
euar rege in saltu .nemorum venandi- graAjia. vagareasur, rexnichll
mali .occasicne fararum longius a 'moenibus absces8e:ru,
, elongatisque aliis.. Petrus cum suis caca. illuml'remansEwst. Qua
fretus oportunitate, capto rege ut pollicitqs erat; de
Ruthenia victoriam domino 8UO duci repertavit; mirumque dietu,
effera gens .illa hoc .facto ita edomita est, .ut nunquam postea vi-
vente duce .nec quidem de bello cogitaret, Nam pro ereptione sui
tirannus,quicquid maiorum suorum studioacsellertia in thesauris
collectum habere poterat, dare coactus est, aurum et argentum et
quaequepreciQsa' in vasis et vestibus et variis opum speciebus,
qUfdrigis et camelis in Poloniam apportantibus, itautRuthenia
tota insolita paupertate contabesceret. Deinde ubi foedera mansu-
rae pacis iureiurando tam rex quam optimatcs Ruthenorum solida-
verant, etiam hoc polliceri fide firmissima .rogati sunt, ne Pomora-
nisultro forent auxilio."
Drugie niemieckie' wczesne, wspominany Ortlieb,
tak opowiada o (su. 91): "Quo compos effec-
tus (t. j. Piotr z alio quogue ma-
I
96
xUJ1ae. peITfidiae veneno est iofeetus:DaI1l qaendam llussiae tegem
contra Bolonioramducem deminum suum inimicicias agentem
fraude clreumvenit, et postquam filium ejus de sacro fonte snsee-
perat, tam dolosae faetionis ignarum in IlWlUB' adversariorum tra-
didit vinculandum at.que immenso thesaurorum .
dum." .
W dalszym kroniki Nestora
Leto pisi) od r. 1112-130r. czytamy pod rokiem 1122:
"W leto jasza Laeaowe . brata."
sobr, let. r. 1., 128). - lpo.tijewskaja letopis II.,.\}) ma pod
rokiem: "i jaszal Lachowe lstju brata."
Wineenty, swoim szumnym zwyczajem, porwanie
jego, przez i JIlniej.
przepisana, brzmi jak (str. 135-8): quidam (quam
quidam.D:deawa) alti sanguinis princeps (miles. Ds.) et priDcipi
dignitate proximus, vir (utique Dz.) magnanimitatis generosae, tam
strenuus. manu quam peemre. industrius, ille f&mae
Petrus Wlostides, haesitaUonis nodum non mmpit, non scindit, sed '
salubriter disBOlYit. Non iDsipienter, inquit ... mowy
Piotrowej ani niema u Dzierzwy,
3 tylko Proinde pauca suerum,
delectorum tamen, manu, Busiam ingreclitur (ingrediens Dz.),
illulum transfugae simulat, prineipis trucuJentiam se ferre
ait; iniuriis aetum, qaeritur, duleiores assent viro forti. exsilii aa-
gustias, quam domesticas deli.cias. Agratulatur tanu
sibi viri aeeessisse vireB; gratulantnr et sui quasi divinitus misso
tanti comilitionis sodalicio; aetum, dicunt, de Boleslao, actum de
Lechitisl Et quoniam gloria principum est eelare verbum, nulli
Petrus verbum detegit saorum ante rem; quibus exsilii causas per-
erebro querentibus, "non est, inquit, partus vitalis, nec utile eon-
silium, si ante diem prodeat in lucem." Non bene non tute tene-
ris avis evolat alis; lcarium per me cur iteretur iter? Simul ij;a-
que et propositum aperit et ingreditur institutum. Exte mpl o (su-
bito Dz.) inter convivas, interepulas .occupat Laodarium, crinibus
abstrahit a mensa, humi prosternit, prostratum vincit, vinctum,
aquila gallinam, asportat, non sine multa pullorurn caede, umbras
Orci .pro maternisilis pluribus aIDplexis (1122).Principali tamen
decusatum ornatu perinsigae praestimonii munus Boleslao praesea-
tat. Sic. (igitur Dz.) sedicionis caput amputat, sic suae dis-
97
pendio patrill.e salutem mercatur. Sic nunc Boleslai regnum tran-
eonciliat, Cni Boleslaus in Senatus facie fcstivo regrati-
andi assurgit amplexu; offert, ingerit omnia omnino recusanti, etiam
praestantiorum potissima. Tum quia magnanimitas quantumlibet
magnis capi dedignatur, tum, ne quod commereium quaesisse videre-
tur, non virtutem."
Pasiek z Wincentego, prawi na str. 36
(u Som.): "Qnidam vero alti sanguinis vir princeps milicie et regni
(Regi kod. krlew., rzym. Regi dignitate par. 1.) pro-
ximus tam magnanimitate strenuus, quam industris (industriosus k.
wilamowski) Comes Petrus Wlastides (Wlostides wr., kro Wlos-
eides par. II.) de Kssausth (Xansz par. l Kszansch par. II. wr.,
Ksszansz kro rz.) inter cetera consultorum responsa ait, quod stante
(statim rz.) stipite frustra in ramusculis resecandis quis occupatur,
sed ad .radieem seeuris (eeiam par. 1.) primitus est ponenda. Me-
lius est itaque successus, quam virtutibus (vires kr.) experimenta
deesse, Perinde quorundam (quodam kr.) sibi fidelium comitatu
assumpte Russiam ingreditur, exulem se simulat, Regis Boleslai
seuieiam (seuieie kr.) se ferre non posse asserens (se par. II.) a
Laoderio (Laodaro kro Leodoro p. 1.) principe Ladimirie (et p. I.)
suseipi et foueri (confoueri kr.) poposeit, Gratulatur Priuceps Rus-
sie de tanti viri aduentu, et sui de tanti commilitenis
eonsorcio, Et quamuis crebro (causas kro i par. I.) exilii a suis .
perquirentious agitaretur, tamen Petrus rem de suis detegit,
dicens non esse utile, si eonsillura ante tempu s prodeat in publi-
cum: iuxta (versum kr.) Non bene, non tute teneris auis evolata-
lis. Oportuno itaque tempore mandat suis Petrus, ut equos prompti-
ficent, armil. capiant, ipsumque sequantur et extemplo domum Lao-
dorli (Laodomiri p.!.) ingrediens a mensa epulantem abstraxit
(abstrahit kr, p. I.) humo prosternit, prostratumconiecit vinculis,
vinctum asportat et Boleslao Regi pro insigni munere presentat,
sic sue salutis dispenclio honorem patrie mercatur et Regem (re-
gnum kr, rz. p. L) trl\DquiUitati conciliat" etc.
ZastaBawia opowiadania Herborda do
Wincentowej : niemi co do. porwania Wolo-
dara zachodzi w tern, wedle Herborda Piotr go 'Y le-
sie na polowaniu, a Wincenty go
za na uczcieI Lecz mniejsza o sposb porwania.
To pewna, go Piotr
7
98
autor Chronicac Polonorum (u Stenzln Scr. r. s. L, 14) za
Wincentym pisze: "Iste Perrus (t. j. Vlostides) tempore Boleslai
curvi regem Ruzcle in dolo adierat et cum illo commesaansceperat
eum et vinctum Boleslao adduxit." 7. niego autor Chro-
nicae principum Poloniae str. 93) donosi: "qui eciam Petrus
pridem tempore Boleslai curvi predicti regem Russie accedens in
dolo cum eo convescens ceperat et ad Boleslaum vinctum addu-
xerat."
Dla dziejopisarza,
p. Deilisa Zubryckiego, ktry w
dziele p. t. Istorija drewnjaho halicko - russkaho po
rusko-rossyjsku napisanem , (Lww 1858 II. str. 43-44)
prawi: "Zemla nasza hraniczit bezposredstwenno s Polszeju, i mu-
biczem i sosjedstwennych Lachow,
kak piszet Karamzin, a skorjejc wseho,. po powodu, czto nasz
s Monomachom w rodstwennoj swiazi, ibo syn
posledniaho Roman, hoda 1117 wozwedennyj w
skije kniazi, na doczeri Peremyszlskaho kniazia
darja, sIedowateIno wo wsjech razdorach, kotoryje nade rje-
szat' totczas dwa semejstwennyje sojuza: odin iz
i zjatej, to jest suprugow sestr jeho, polskaho
i Stefana korola wengerskaho s odnoj, a welikaho kniazia russkaho,
kniazej naszich srodstwennych s nimi s drugoj storony; W
izgnaniji iz (l] posobstwowali i naszi kniazja,
i ot toho Krakowa i Peremyszla. Ne
byw w sostojaniji dostiguut', odolet' i plenit' kniazia peremyszl-
skaho, Polaki upotrebit'
17) Zob. list ten u Peza Thesaurus Anecdotum. T, V. Pars, 1.
Epist, 25 p. 360-1, i w Bielowskiego do dziejw pol-
skich str. 94-6.
18) O tym klasztorze zob. Gesta abbatum monasterii S. Vin-
centii, w drugim tomie Stenzla Scr. rer. sil. i Fr. X. Grlicha Ur-
kundliche Geschichte der Praemonstratenser und ihrer Abtei zum
heiligen Vinzenz vor Breslau, 2. Theile. Breslau 1836 8. -' Za
biskupa (1170- 80) benedyk-
tynw z %Iasztoru dla ogromnych zbytkw i zmarnowania dbr
(propter suos enormes excessus et dilapidacionembonorum) i spro-
99
wadzono norbertanw, ktrych ogniskiem francuski klasztor Pre-
w dzikiem ustroniu na grach pod Coucy przez
Norberta wedle Augustyna r. 1121. Czyn ten potwier-
Celestyn III .1'. 1193 wypisawszy z pier-
wotworu w archiwum prow. szl., tu w
"CelestinllS episcopus seruus seruorum dei, Dilectis filijs . . .
Abbati >(= et) canonicis cenobij sci Vincentij salutem et
cam benediccioneui Cum in Monasterio uestro sieut Venerabilium
fratrum nostrorum ... Poloniensis Arcbiepiscopi. > S. Yratizlauien-
sis epi diocesani uii > aliorum plurium litteris nigri 01'-
dlnis monachi . fueriot instituti. pro eo quod idem monachi male
uiuendo bona monasterij dilapidarunt nec sepius requisiti curaue-
rant proprium excessum corrigere, quia timebatur ne idem locus
"qui celeblis olim extiterat. per illorum iniuriam irreparabilem iae-
turam incurreret, > quasi ad extremam pauperiem deueniret. de as-
sensunobiliurn uirorum Ducis Bolezlai cowitum* Petri. Vlo Dimili.
>leonardi patronorum ipsius loci. qui de illius ruina plurimum tri-
stabantur, in ipse Monasterio uiros premonstratensis ordinis delibe-
ratione prouida ordinastis Credentes igitur quod illa dextere sit
mutatio. nos tam uestris quam predictorum nobilium precibus
prouocati predictam ordinatioaem uestram sicut a uobis rationabili-
ter faeta est, auctoritate eonfirmamus et presentis scripti
patrocinio comniunimus Nulli ergo omaino hominum liceat bane
paginani nostre ceufirmationis infringere, uel ei ausu ternerario eon-
traire, Si quis autem hoc attemptare presumpserit. indignatio-
nem omnipotentis dcl et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius
se nouerit incursurum. Datum Laterani VII. idus Aprilis Pontifi-
catus nn anno secundo. przywieszona na jed-
wabnych niciach). [*Pierwotnie comitis, pisarz wyskro-
bawszy is i znak skrcenia
um, comitis w comitum; samym atramentem
i charakterem poprawiono s wyrazu canonicis],
ogromne opactwo Wincentego, prze-
35,000 stp [], murem opatrzonym
opasane i rowem, wwschodniej Elbinga, przed-
na prawym brzegu Odry, na zachd
na wschd staww, na do grobli glin-
\lej .(Lehmdanun) odnogi
Odry. - R. 1529 magistrat te warowne
100
klasztoru w czasie wojny dla
miasta, boby nieprzyjaciel usadowiwszy w nim,
miasta opactwo i norbertanw
do klasztoru Jakba, po jakbitw
do klasztoru ojcw pustelnikw Auguatyna u
Doroty. (O zburzeniu opactwa czytaj Dr. Wattenbacha: Ueber die
Veranlassung zum Abbruch des Vinzenzklosters von Brealan im.
J. 1529 w Zeitschrift des Vereins fUr G.eschichte und Alterthum
Schlesiens. t. IV. 1862 str. 146-159).
Na kopii kroniki Piotra przez Benedykta z
Poznania (w bibl. .uniw. dopisano: N.
B. Anno MDXXIX. die Oct. 14 in profesto S. Hedwigis inceptum
est a Wratisl, Monasterium S. Vinceow dum Turca mise-
rabiliter oppugnaret Viennam Austriae.
19) Umieszczam w pierwszy dokument opactwa Win-
centego, jego czyli
przywilejw, pismem 15go wieku: "lo nomine sancte et
indiuidue trinitatis amen Anno dominice mcarnacionis MCXXXIX
Indietlone seeunda Epacta octaua decima concurrente secundo CI) Bo-
leslao tercio polonie principe defuneto Regoantibus pro eo filijs
eius Wladislao in Cracouia, Boleslao in Mazouia, Misicone in po-
znania, Anno vero pontificis, Roberti quarto deeimo Idem presul
consilio et admonicione fratrom suorum Canonicorum videlicet eius-
dem ecclesie Cappellam juxta Monasterium beate marie virgi-
nis, quod tuoc Petrus edificabat, in honore saacti Micha.elis eon-
strnctam, cum omnibus que ad eam pertinent eidem Monasterio et
Radulpho eiusdem Monasterij abbati primo eoncessit et confirmauit,
semper habendam quatinus ad laudem dei et ad booorem sancte
matris ecclesie pootifici, et successoribus eius prestat abbas,
et eius snceessores diligenter obediant et vicem eorum in omnibus
- Vi niniejszym dekamencle zastanawia tylko to, mylnie
drugi konkurent zamiast szstego.
20) o tern Annales Magdeburgeuses no r.
1188). Pertza Mon. hist. germ. t. XVL str. 183 pod r. 1145: "IIl-
tererat quoque eidem curiae quidam princeps Poloniae nomine Pe-
trus, christi&ne religionis sectator deuotissimus, qui ad propagandam
sub BUO principatu catholicae religionis cultum, a iam dicto epis-
101
copo(t. j. Fryderyka arcyb. magd.)aliquid de sanctorum reliquiis mUDUS
sibi inpendi peciit, et per regis interuentum impetrauit, Communi enim
eonsensu tam episcopi quam et ca.nonieorumdonata est magna pars
reliqnisrum sancti Vincentii episcopi et eontessoris, Translatum est au-
tern idem donum maximo luctu civium a Parthenopoli 9 kal. Junii, que
tunc erat dies aseensionis Domini, perductum vero ad locum desti-
natum 8. Id. Junii que est dies natalis eius, et summa cum de-
votione prefati Petri susceptam. adeo ut primum omnes potestatis
suae captiuos resolveret, et sic eoadunatis terre illius primatibus
decenter oecurreret. Latores quoque magnificeredonatos, transmis-
sis et episcopo denariis, honestissime ad propria remisit,"
lU) o 8trasznej niedoli Piotra podaje
Ipatijewskaja Lctopis sobr, r. 1. n., 21) pod rokiem 1145:
zimie Lad'skij jem swojeho Petroka
(Petrka) i slepi, i ja.zyka jemu Uljeza i dom jeho rozgrabi, tokmo
s i li djet'mi wygna iz zeroli swojeja, i ide w (i ne ide
w no inudje ma kod. E.). jeuangelskoje
let: jejuie mieroju mierit', wfmierit'-tisja - ty jem Ruskoho knia-
zia lest'ju i umucziwi ji, i iminie jeho uschyti wse je-
Boh po niekolicje dnew ne prizrie (nie po koUcjech dnew -
dniech - nie prezri - ne prezrje. Ch. E. kod.) o bie w
zadnich letjech pisano." Po polsku: zimy
polski swego Piotrka, go, mu dom
jego i jego z i z ziemi swojej, i
(t. j. Piotr) na (i nie na lecz
ma kod. E.) mwi: ta-
tobie odmierzono. ruskiego W010-
dara i go i jego Lecz
Bg ci tego nie ruskiego Iatopisca prawie
zgodna z dzieje Piotro-
we, a ktra jest z kroniki
13. wieku. W tern tylko zachodzi owemi kronikami,
Piotr tylko w towarzystwie syna Idziego po-
na wygnanie. Innem oweaesnem o
Piotra jest annalista krakowski, po raz pierwszy wydrn-
kowany przez w czwartym tomie Katalogu biskupw
krakowskich, ktry pisze pod rokiem 1145: "Petrus cecatur et Po-
loni exercitum devincunt, qui Petrus filius Swentoslay (I) claustrum
102
Wratislawie construxit," (Z tego pisarza myl-
ojcu Piotra na
dobnego donosi jeden. z annalistw w
wydaniu przeinaczonycb i na str. 36 pod r. 1148
"Petrus cecatur, qui elaustrum Sancti Vincentii ante Wratislaviam
construxit." - Wincenty nic nie wspomina o jakiego
Piotr, - Pasiek, oraz autorowie Chronicae Polo-
norum i Chronicae Principum Polonie bezochyby o
pieniu Piotra, czerpali z pierwotnej kroniki dzieje
Piotrowe; o erem - Bandtkie w Annalektaeh na str. 173
i 224 aa. Piotra i wyrzezanie utrzy-
taki ale nie
"Aber der Versuch schlug fehl, wie man daraus sieht, dass Graf
Peter noch fort sehen und reden konnte."
22) Grlich w przywiedzionem dziele L, 9 w przyp. 3
pisze: "Gdy zakon tej r. 1228
biskup Wawrzyniec Win-
centego z pridie vigiliae sti Joannis Baptistae t. j. 22. czerwca prze-
na czwarty oktawy Piotra i (10. lipca).
U) tu w w dokument, drugi z kolei w
matryce opactwa \\ incentego (bo bardzo wydruko-
wany przez Klosego w jego Breslau, I., 220-1): "Notum sit om-
nibus tam presentibus qusm futuris Quod ego DUK polonie Boles-
laus pro salute anime mee Ecclesie sancte marie virginis Sanetique
Vincencij Episcopi et martais ista coniulerim iure perpetuo possi-
denda Capellam videlicet saneti Martini infra Ciuitatem Wrati s l a y
sita mEt capellam sancti benedicti in l egni c e cum villis et red-
ditibus, et 'forum in festo supradicti martiris per oeto dies institu-
tum Et thabernam intine pontis prescripte ciuitatis positam et
forum quoque de Costomlot a) et tabernam in polsnica, b) cum
villis Grabisin ej Socolnice
d
) et ch enese, e) et Sobocisce,fJ
quam dedit Dux Wlatislaus pro dimidia Trebnicha. Hec au-
tem Bunt nomina, villarum, quas comi te s p olonic i eidem contu-
lerunt ecclesie l Comes petrus fundator eeclesie Virbeno g) odramh)
(na marginesie odra dicitur nunc op t ow)
Crescenicam i) (P6:tniej dopisano n& marginesie: Crescenicam
nunc vocant Slawpet aptaw in polonia prope bunczlau.iam sita.)
103
dedit et Ol au am In montibus Pachozlauus villam dedit et
Molendinnm in d obra.J) Vlostonissa eomitissa dedit aliam, San-
diuoius Sueccino
k
) Jordanus aliamCristinusiuxta Iegnlchara
alteram diui Veyouo l) ViOOzla.u.usin zaseph,m) Andreas Iaur en-
cHn) Rathimirlls thatosouo o) Bronisius Gor ech p) Sulislauus
pule n icamal et zozauiam r) Johannes Epus omnium
villarum istarum etdecimas usibus ecdesie supradiete incommuta-
biliter ampliauit Et Matheus Epus Decimam in laurencit quam
uateceasoressui donsuerunt sub anathemate confirmauit. Acta.sunt
hec in Conseeraeione eeclesie et sub atlathemate confirmata. . Anno
ab incarnacione dni MOCXCVIIIlo presentibusEpis Johanne Wrat.
Matheo Cracouiensi supermemoratis Et Steffano lubueefi' Comitibus
autem dno Jaxa alichora Michora) Clemente VrotisTheodoro et
Crisano.
w drugiej 12. i w pierwszych latach 13go wieku
zmienne koleje opactwa: to ich to

Obecnie: miasteczko Kostenblut; b) Polnita w powiecie
Neumarkt; c) Graebschen pod d) Zuckelnick
w. m. Striegau a Neumarkt; e) ta wpier..
wszej 13. wieku; f) Zottwitz w. .p/4 m. od m. g) Wilr-
ben w. 1
1
/2 od m. h) Ottwitz Opatw t. j.
dziedzina opata) w. pod i) Tracinica czyli Trzciniec w.
w pow.ostrzeszowskim; j) obecnie rzeczka Juliusburgerwa.sser ueho-
do rzeczki Weide, na wschd Wrodawia; k) Schwen-
tnig w. pod l) w. Viehau pod m)
Zaspy; Kampin, w pow. (Strehlen) na za-
chd n) mczko. nad w gub. ra-
dom. pow. miechowskim; o) Stachau w. pod m. Nimptscb; p) Gurtach
w. pod m. Strehlen; q) Polsnitz w. pod m. Kanth; r)
obecnie Rothsurben, w powiecie -
24) Ort1ieb, wspominany pisze: "Ob huiusmedi (t. j. dla
i porwania igitur etaLiornm SIle-
lerum exeerabiles nequicias a demno papa vel pontifieibus terrae
illius diu colleetas iussus est pro Christo dispergere divieias. In-
ter alias enim atque alias largifluarmn elemosina.rum copias, .per-
egrtnorum, debilium, viduarum, pllpillonrm sciticet expletas inopias,
70 vel eo amplius decreverant 611m edifiease cenobia, quibus etiam
104
de ae peeuniis suis sufficientia delegavit subsidia, Cum-
que prefata coenobia cuperet aliquo maiori supplemento cumulare,
qualiter id per alios quoquo perficeret cepit cogitare, Talia cogi-
tanti venit in mentem, duci memoratam manum protho-
martiris Stephani pro quodam fertilissimo predio nomine Rots k i n
(I) plus quam quinque milia hubarum tradere. Cumque sepe dieto
duci voluntatem suam retexisset, nihil in hoc mundo sibi deesse
nisi .sanctorum pignora. Tradidit namque ad Bretizlaviense coeno-
bium de quo sumus aliodium. " - Z niniejszej
Ortlieba, spisanej z jeszcze przed wygnaniem Piotra ze-
branych w Polsce, wynika o budowaniu 70 domw
przez Piotra za pana Piotra, Myli p.
Stenzel, na str. 30 historyi "Es wird zwar. von
s pii.ter e n Schriftstellern behauptet, dass Peter noch viele
andere Kirchen (t. j. oprcz N. P. Maryi na Grce, Wincentego
i Wojciecha) erbaut babe." - zastanowienia godna, autor
Chronicae Polonorum podobnie jak Ortlieb opowiada,
sobie klasztory i Bo
czytamy w niej na str. 14-15: "Iste Petrus tempore Boleslai
curvi regem Ruzcie in dolo adierat et cum illo commessans ceperat
eum et vinctum Boleelan adduxit et cum ille se liberasset,
simili dolo per quendam Panoniorum Kiliciam fr) urbem delevit,
cum magna strage Polonorum ac captivitate. Propter quod idem
Petrus, injuncta sibi penitencia, cenobis et septuaginta eon-
struxit eccl esias," z niego, autor Chronicae Principum
Poloniae na str. 93 dodaje: "propter quod injuncta sibi penitencie
fnit, ut septem fundaret cenobia, qui non contentus' in septem sed
septuaginta septem pro peccatis suis construxit ecclesias," --
w kronice na str. 41-2 czytamy: "Iste enim
(uero k. par. I.) Pyotrkoni penitenciarius domini Pape cum Romam
iuisset et de thesauro Regis Danorum (k. kro i rz.) mortui aspor-
tato eonfessus fuisset pro penitencia iniunxit, ut septem monasteria
erigeret et conuenienter dotaret.Qui rediens in suburbio Wratis-
lauiensi in honorem Beste virginis Marie Abbaciam Canonicorum re-
gularium in arena et aliam Sti Vincencii extra urbem eandem fun-
dauit et habunde dotauit. Item Abbaciam in Czirwensko, Monasterium
Sanctimonialium in Strzelna, preposituram ad Stum Laurencium prope
Kalis, Abbaciam in Suleow, preposituram in Mstow (Mschow k. par. 1.)
similiter erexit et dotauit et alias LXX ecclesias ex lap ide [wilsm.,
lO!>
krl.) (dolata et cottis (coctis wr. par; I., cotis kr.jlateribus
ferturconstruxisse; quarnm quasdam imperfectas morte pre-
uentus, quas C (eiusderrr par. II., suus Constantinus krl. rz.
i par. 1.) iussu patris post mortern eiusdetn (niema. par. Il.) diei-:
tur perfecisse," '- W kronice Piotrowe
ani wzmianki niema o Piotr za. sobie
domy lubo' tam powiedziano, "Ferull't
eum rseptuaginta duas edificasse lapideas eecleslas.: AIii septua:-
gintaet septern cenobiasivemonasteria: "'- Ciekawa to, przy-
'wied%ione pisma. jakoby sama tylko pokuta Piotrowi na-
'tDa:ewnR go do wzniesienia. Miano-
wiele Ortlieb, l} Piotrze na od' duchownych
o zbrodniarzach krom
tpienia ku Polakowi, bardemuprze-
ciwnikowi Agniciliki, kochanej ziomki zakonnika zwifelden-
skiego, wyzywa Piotra zbrodniarzem niegodziwym, lubo ani on.: ani
pisarze jasnym, Wi3fogodnym dowodem me przy-
mniemanych zbrodni Piotra sama
mea, o panu polskim,
w uniesieniu i ujmowaniu sil} za i
mimowolnie nie co prawda nieprawda, jakto Lywa
u kobiety, i szczeglniej w owe twarde czasy rozbu-
dzonych i Mnich tedy niemiecki
zapewne duchownej oburzenia,' z
s'lojejrozpasanej o pokutnem usposobie-
niu Piotra, Z tego to trdfu' powodw, dla
jakich Piotr klasztory i ustnem podawaniem,
zmieniane" rozsiewane przez duchownych, ktrzy, jak wiadomo, :w
'owe i czasy sami jedyni zapisywali i dzieje,
naostatek do autora ChronicaePolonorum.
Bo ten w sto lat po Ortliebie zapewne nie
w klasztorze szwabskim zachowywanego, podobnie jak
powiada, Piotr jakiego
na domy niepodobna
Piotr, w zimfa.nie ruskiego, istnie 'niecny
cnytrem 'porwaniem tego, ktry przyj,.
u siebie o A rze-
jak czytamy 11 Orttieba, Piotr trzy-
do chrztu; to niema gorliwi w pro-
100
stocle swej nie jakoby u..-a-
niegod.ziwe, srodze pana polskiego,
haniebnie sit; temu, 1. ktrym jakoblokduchownem
powioowactwem. Nadto zdobyta i stra-
szna rzet sprawiona przez w za
porwanie ojca., nietJa'fJodnie wPolsce 8Hml'illie na pena
Piotra, M jego karb strat;2Iily cios, jakiBlia-
stu polskiemu ruki. Pr,zetotzeez wca1e'prawdo-
podobna, .. mianowicie w owe czasybardzo zwyczajna u
Piotr do a uwolak} od
zgryzt stnnnienia i z gtzecha., w jaki do
'duchownej. Ta ZaB, jak prawi OrtJleb, mu za
bogactwa, zebrane, jak donosila.topiaoo roski, li domu
'ftakiego, a ktre, jak krooika dziejw Piot.lOwych,
uradowany
z niehto pntepiilywa.cz i zmieniacz kronilri Gody"wa wy-
skarby! - na pomnoseeie i do-
bre Pan Piotr nakazowi zwie-
duchown1 zapewne z owychruskich
opactwo Wincentego i fUBaliSz na
opactwo N.P. MvYi na Piasks we Ott tedy pan
Piotr, ktry w lat przed porwaniem nieocby-
Dnie z opactwo na Grce i podobno
(pierwotny) s. Wojciecha we
sobie na wielce gorliwego o i re-
jakiem go Maoollsz biskup krakowski wwyit!jprny-
wiedzionym do opata Bernarda (vir utique
eirca Dei cultumet eeelesiam religionemqae devotissimus), P.ochwale
kronika dziejw Piotrowych,
Piotr bardzo czciciel Chrystusa i praw-
dziwy do wszelkiego dobrego skory. - Co ,m do
i klasztorw, wymienionych w kronice ........ nie-
wiadomo czy przez samego lub przepisywacza 0-'-+
jakoby wzniesionych z funduszw Piotrowych: re faU)@
wprost mylne, albo; jako niewsparte wiarog<>dnym
-dokumentem, nie ,N. 'p. uwagigod,I1a,
privilegio protectorio .Adriani IV. P. M. iBlpertito ocenabio !A.Ugoll-
-stlanoram in w nad Wisb\.) z-IB. fiie..
tnia r. 1l aS, niemaBz wzmianki o tadn.ym fundatorze. (Rzyssezew-
lOT
skiego Cod. dipl, Pol. 1., 8-9). - Co do klasZtoru norbertanek
w Stne1nie, aai roku ani kla-
sztoru nie NiewiaOOwo kto- sa-
go niema) na starym Kaliszu. Poy
nim osadzono benedyktynw, z opactwa Wincen-
tego, fundacyj Piotrowej, roku 1220. - Co dQ
opactwa cysterskiego w Sulejowie nad Pilial, jego pocho-
dzi 1 roku 1116, a k. polski Kazimierz przywilejem I 10. sier-
pnia r. 1176 cystersom niektre wsie ad elaustrum constru-
endum (lbJyu6Z8wskie80 Cod. dipl. Pol, et Lith. 1., 11-13). Co
do 1220 tam klaslliol' kaRoniktlw
regulamjca larerane8kicb li.
Bandtkia w Anna1ektach (str. 220-9) podaje wykaz
i klasztorw nibyto przez Piotra., a
ski wyliczywszy '"zabytki budowli Dunina" na su. 66-68 pier-
wszego tomu historycznych o w da-
wnej Polsce (WIU'8ZaWa. 1847), w przypisku ua str. 66 nakoM
przydaje "Kry&ycznege atoli sprawdzenia, ich nie wy-
- W jako wyskok historycznej
niechaj tu podana przez w wie-
rze powtarzana przez Klosego, Naruszewicza, Bu.dtkieg(), Werbsa,
Wiszniewskiego, autorw Polski i
i wielu' ianych pisarzy, kamienny, obecnie w
Koninie na cmentarzu, z napisem n drukowa.
nym, ale przez prawdziwego areheologii dwunastegq
wieku ani Diespnwdzanym, Pietr, ow.ego napisu
wojewoda kaliski, co owe niesliezone bajdy
i jaki.emi histmya przez
krom krytylci
Piotr 1153 i wraz z pochowa..
uym w klasztoru Wincentego, donosi }q-onika
dziejQw Pietrowych. Zob. pr.qp. 101.
lt.) Piotr syna, nie ulega. Kl'onika Pio-
t.rowych <CbiejOw pisze o synu lzim, ktry z ojcem po.
na wygnanie. KamieA atoli
N. P. Maryi ;we oraz dokument przywiedziony ,w plllY-
pisku 70tym, synowi Piotra daje syn Pie-
lOS
tra na chrzcie dwa imiona: j
Aegidius czyli Idzi? Wnioskowi terna zdaje nie za-
przypada na 31 sierpnia a Idzi na 1. wrze-
Ruska kronika przywiedziona wspomina o dzieciach Piotra.
Kronika opatw klasztoru N. P. Maryi pisze "Swentoslao ac
Beatrice filiis suis" t. j. Piotra, Piotr, ktrej
na Beatrix, po polsku albo Zapewne
tato crka za pana jak czytamy w kronice.
21) Nazwisko opata Jakba podaje tylko kronika niniej-
sza. Bo abbatum monasterii S. VinceBtii BreDzla Ser.
rer. sil. Il., 142-3) tylko jego, ,,!tem anno
quo- supra 1505 venerabilis in Chrlsto pater, 'frater Jaeobus, electus
est ex preposito Strelinensi in abbatem monasteriisa.ncti VinceDcli.
Monasterii bujus defensor immobilis, apud plerosque patrie bujna pre-
eipuos habitus magno precio, J obitico tactus ulcere, inesperti, ut
ajunt, medela physiei (w kodeksie Gal-
lico morbo, tum temporis incognito cerreptus ohatanno 1515),
judicet occultorum omnium discretor infallibilissimus, deeimo regi-
minis sui anno, die conversionis sancti Pauli, queemt vigesima
quinta mensis Januarii, immatura morte sebtraetus anno domini
MDXV." - X. Fr. Gorlieh w historyi klassteru Wincentego,
wyczytawszy z dokumentu z r.1506, jego Katarzyna
Panlewska ('t najmniejszego o
polskim, przywodzi .go jako "Jako,bus Paulcwska"!!I,
jednak na str. la7: "welcher Namen nur dann zu
verwerfen ware, sobald es sich erwiesen, dass dies der Mutter und
. nieht des Vatera Geschlechtsnamen gewesen." - Grlich o tym
dwudziestym szstym opacie klasztoru Wincentego, zmatryki
klasztornej "Jacobus de Kamen,
nobilitatis caractere insignitus hajus monasterii abbas predignus,
vir apprime doctus, latino eloquio cultissimus, morum venustate
preditissimus, eleganti proceraque statura eminens, vultu affabilis,
ordinis sui nec mm omnium suorum subjugalium zelator ferventis-
simus, libertatis monasterii hujus defensor immobilis, apud
que patrie bujus praeeipuos habitus magno pretio, Jobitico tactus
ulcere, inexperti ut ajunt medela physiei. decimo regiminis sui anno
immatura morte subtractus, quem vincentiana congemuerat uni-
versitas."
109
211) Strzelno, miasteczko, obecnie w w.
powiecie Klasztory norbertanek polskich wStrzel-
nie, i Zukowie pod zwierzcbnictwem opata
norbertanw
29) "Hic enim serenis8imus rex Sigismundus qui nunc regnat
in Polonia ex principibus Lytwanie durit originem sicuti pater su us
Kazimirus, et. frlLtlres sui, et qui adhuc restat rex Ungarie et B0-
hemie germanus su u8."
10) BeneQykt z Poznania w kroniczce Piotra
hrabiego na pisze n. p. "Ad bunc titulum ego respondere
possum, quod ultimi duo versus mox mihi suspicionem faciunt"
ete., a w kronieaee Piotra. pisse n. p. "disposuit, uti mos
sibi erat,"
31) "Vidi ego in Bibliotheca monasterii Divi Vincentii in libello
quodam pergameneo hujns faeminae (t. j. Agnieszki) in Petrum Co-
mitem nefandae machinationis ritnico ('l ritmico) eontestu descrip-
tam tragediam." W (kopiach z lub
cego wieku) kroniczki Benedykta Piotra
i Piotra w bibliotece uniw.
"parvllS liber est rubeo tectus corio cum
eatecala." . Gdzie ta pargaminowa
przypadki Piotrowe, wierszem jak. Marcina Gallusat)
'l niewiadomo. Myli Klose (L, 236) "Probst
Benedikt hat in der Klosterbibliothek zu St. Vincenz eine in deut-
sch en Versen geschrlebene Tragoedie gesehen, worinn die durch-
triebenen KU.Dste der Herzogin, den Graf Peter zu stQrzen, besehrie-
ben worden." Z Klosego o trajedyi
wiersz e m ni e,mieekim M. Wiszniewski w hist, lit. pol. II., 133.
32) Benedykt z Poznania popraednio 10 la.t plebanem w
wsi pod Mixstatem (penes oppidum Muechstad in monte)
miasteczkiem obecnie w w. ks. pozn., pow. ostrzeaz., o esem wspo-
mina sam Benedykt, nibyto z fun-
dacyj Piotra
33) Zob. przypisek 42.
110
114) Zob. przypisek 96.
U) U Sommersberga 1., 36, 42.
36) Benedykt, z pisze: "Divina propitiatione
et miraculo, in quem tot pietatis C)pera coatulerat, et oeulos ple-
namque poteatiam visienem et iBiegram loqueu, lingua restau-
rata recuperasse" i t. ci. Na marginesie dopis&llO: "Don certitudi-
naliter sed opinative Iequitur, possibile tameo fuit.."
31) ten rok (917) chrzcin jest mylnym, dowo-
nie potrzeba.
38) W wydanej przez StenzJa. Chronica Polooorum (Ser, l. s. I.)
czytamy na str. 9: "Boleslaus primus, qui dictus est T raba (?
= pijak), i. e. mirabilis vel bibulus, qui dicitur sic Tragbir." W
papierowym wspomniamij kroniki, w bi-
bliotece (w , o nit
wydanie Stenzla, czytamy: "Boles1aus primus, qui dietus est cba-
bri, i. e. mirabilis," autor pierwotnie chabri, wynika
z Chronica principum Polouiae, ktrego autor z Chronica
Polonorum, na str. 48 edycyi. Steasla, gdzie mwi o
Chrobrym, zowie go takie Chabri. autor Chronicae Pelono-
rum przydomek "Chabri" z pierwotnego Piotra, lub
przerabiaczpierwotny-cll dziejw Piotrowych go z ChroJJ.ica
Polonorum albo z Chrouica prineipum Poloniae
BIl) W zbiorze rozmaitych czyli kroniczek wieWrako
rozgatunkowywanych, prawie we wszyitkich znanych
Puka i Janka z niby
wspomnianych wielk6polskieh, u Sommers-
berga Ser. rer, sil. II., 79: ,,972. Sanctus Adalbertus ve-
niens udem Catholicam inPolonia robonwit."
40) Wojciech nie ar.cybiskupem praskim, lecz tylko bis-
kupem, 'Wiadomo, bo dOjlilwo r. 134:4 w Pradze ustanowiono arcy-
biskupstwo. przerabiacz lub przepisywacz
archiepiscopus zamiast episropus? Ze "Archiepiscopatu
iterum in relieto," pirem autora plerwotlWj kroniki
111
krom WQjeiechaarcy-
biskupem
41) W znanym pomau historycznym nie czy-
tamy, Kaszubi zabili WOjcilecha. sm autor pier-
wotnejkrlmiki "Cassnbis/' tu podebnonajda-
a nuwy Kaszubw (albojak
Kaszebw), nie co do znaczenia. i po":'
chodzenia swego. Ziemia bska wspomniana w bulli
Grzegorza Ix.. z 19. marca r. 1237; "Cas8ubitae" wymie--
nieni w dokumencie z 8. grudnia t. 124:8, lm.
z w Toruniu Zob.
OodeK dipl, Pomemniae 'VOI! Hasselbach u. Kosegarlen. 186'2. I.,

wiaAoino8d 'O!przenie8ifJlliu WojmechazTrze-
messnade Gniezna przez i o isliftieniu opa-
ttwa rElgllJarnych kanonikw Atugustyna, w Tne-'-
mesznie 'za wspomnianego krla, li u ,BalUegt>
a .w poprzednim pomnikuhis.toryeznym. Pisze
11., 127:." . . . et ;.. beati
in eoenobinm TrBtmmzno ordinis OanonieorumRegulatium blmtiAm-
gustini, pater SW1S Miecslaus in 'primor-
funrla.uerat, et imi.rifma de-
ferens, iBic colloawit. DeiDde modici tempor'ismtemallo elapS'O
uolens S. Adalbei1i .60rpU8 ampli.s DOBM'3nl, -congregata magna
Pontifieum 'Eecresias.ticorumque et
corpus saerum ex iD Gnesnarn. -ciaUatem -ea 'tempest&te
florentem et rpopalosam Otlm magna. :lOhtmnitate et pempa 130al
Non. tOO,. 'Z ktrego
gosz mylne wiadol1lotici .o T1!zomel!l2nie 's\'mjemu
a Ani Woj-
ciecha, Bruno, ani Wojciecha i Thietmar,
-biskap 'mert'l6bUl'Ski, nasamprzd w
'1'nemesmie, a potem dopiero Wojciecha,
lpisaae ,fe Wojciecha
w W.:piInie Bnmcma. "w,fumia
w J.f4m.. GarmaJt. :Ot. ,W., i001l, .'" ' :mmc Jsur6 i-"
1., 1iIJdauia PQIRD.
H2
Dz. P. L, 212: "Gnezne; ubi saeroeorpori 'l, W wypisie
z niedrukowanej kroniki, przywiedzionej przez Lelewela (Polska
Wiekw Srednieh. 1856. II., 28, przyp. 8) jako
sandomir.rin pluribus coGk; croaicalia, in cod. '" czyta-
my pod 'T. ;1001. Otto ivit .... , euiBoleslans
rex Polonorum obviavit in Ooeznam seCUID adduxitret corpus
de Tremesno scti Adalberti in Gneznam transferri mandauit," --:.
z mylna. owa po-
S. 'Ada:lbem, spisane nie 'llrzedrokiem 1247
(wPertza'Mon.' h. G: IV). Tam ezytamy na stt. 615: ,;Cumdefer-
retur (t. j.corpus Adalberti) ad cenobinm, quod Tremesnanuncu-
patur, ;' '. . '. . . . '. 'Post, veto temporiS' orto bello
Inter paganos etPlondS, metuensprincepsmemort.tus
(t. j. ne forte aliquo sinistro bellorum eventu tanttlm
thesaurum perdere posset sacras reliquias cum ingenti gloria 8 Ydus
Novembris in jest wiado-
.o opactwa' przez Wiel-
kiego, albo, jak pisze, nawet przez 1.' Nie-
wiadomo, bowiem dokumentnie, kto owo opactwo: to
nie ulega opactwo
swj dopiero w dwunastJm wieku) zakon kanonikw
gularnyeh Augustyna, jacy usa.dOwm, w Trzemesznie
Catalogus abbatumBageeenaium, W' rer. sil. 1.,247),
dopiero r. 1090, w Arovaise (zob. Chron. abbatum B.
,Mariae in AYena WratisL w' 8tJeIlzla Ser. rervsil, 'II., }(>9). Zdaje
przez m. {za jego panowania ,Film'
,wicz wspomnianych kanonikw na grze
.prsea siebie r. 1108 lub 111.o-}, ustanewionem
(instauratum) opactwo jak 'to czytamy w
przywileju. r. 114.5 przez Starego nadanym wspo-
mniaaemu klasztorowi (Zob. Rzyuczewskicgo Cod. dipl. Pol, et
LUb. II., 587).
43) W przez Lelewela 'pmywiedzinej kronice czyta-
my: "qui (t.j. Otto) eedem me tOTonavit manu propria in Gnezna
etab imperiali' libera."fit." , '-,- Kronika
przez Lelewela,' . . . hune
Osto m., cesar-Romanonue 00, imperiali servitliieliberum'
" " . . huic Boleslao, ,Otto easar :diadema, imperiale 'ad c&pllt impo;.
113
suit et pro munere 13nceambeati Mauricii et .clavum .obta-
-lit. vero rex, mutuae Iiilectionis,bracbium
sancti Adalberti Ottoni dotsvit,"
I l.:
H)"Podoliam
14
zap0Yfne pisarz szesnastego wieku,bo
w trzynastym wieku nie .snaao nazwiskaprowinc)li,,,Podola."
46) Chrenica.Poloaarum na 10 pisze: ."Ejus termini fueeunt
ab orienteKtre, ab oceidente Bala in:quo.defixit pa,..
Ium fer neum , mara.eceanum.. ;
"li) 6mJejBcu:gilitie ;poehowan Wielki,
t. j . ."in Cathewli. saneti Petr i et niema
dnjm znanym zabytku polskiego,
.p6 rok 1516. Nawet Pasiek, katedry ..
bez w.pienia a.utOlTR,pierwotnej ..
diieje PiotD!>we., mo. "in meWo Ecelesie
Nadto, o' katedm1:QJlll
przywodzi.albo "majoremecclesiaei"..(uSomm, 63,74), albo "ecc}e..
siam Bean Petri ie .Posnaaia," W wydrukowanym
dok4JJD.eIlci.e, katedry; lubo pod
W8Hwaaiem Piotra i .nie mi dodatku
"et Pauli." - Zdanie "Civitas vero - decimi,"
przerabiacz pierwotnej kroniki, sobie autor-
stwo niniejBl7Jij kro:aikiijam tu
zdania: "CiTitas ,vero ll6Cdum fuit, aed longe
post, scilicet" komentatorstwem. Nadto
tak jakie "q.ui ikj. JBole-
rifueriJntBolcslai carvi .filii," oraz za biskupa pa-
(tempore Boguphali}: Prze-
i r. 1253 nadali Poznaniowi przywilej na
i ten z kolei biskupem po-
- /lutor kroniki,' zapewne
trzynastego wieku ,pisanej . wspe-
mnianych Bracia .ci byli
czyliKrzywoustego, czylisynowie Plwacza czyli Odonicza
t. j. syna Otto.Ba, syna 8t&rego, syna III.
L r. U3O, 1L,
9.. lutego r. l2:Ja, zkoJai
8
114
biskupem pseudo-autor 'llawiado-
nigdzie indziej nie nawet w samym, przywi-
leju nie in vigi lia san Bartholu-
mei roku 1253 fundowali civitatem Posnaniensem, t. j. w dniu
23. sierpnia r. 1253 .wydali przywilej Tomaszowi by
grd polski po miejsku na wzr miastuiemieckich
(ktre z starorzymskich sobie miej-
niewiadomo. Bo w' wspomnianym pr:&ywileju, z pierwo-
tworu wydrukowanym przez J. w Obrazie miasta.
Pozaania (L, [)-7) nie dnia w ktllym wydano w prny-
wilej. owa data jest prawdziwa? bowiem przywi-
leju: "de eonsensu venerabilis in Chr isto "paw dOlnini Bogufali
Ep. ": przywilej nie za lect
PO' jego po 9. lut., przeto 23. sierpnia l j, w
Dlatego i pisarz
o .II. na. str. 65, dopiero nastro-
nie 66, opowiedzia.wszy .wprawdzie o kanonizacyi
prawionej w Rzymie 8. o ktre od wiel-
kanocy (20. kwietnia) do Ja.kba (25. lipca), pisze "de edifica-
tione OiuitatisPesnauieasis," (W kodeksach krlewieckim, rzymskim i
obu paryskich, kroniki de
edificatione ciu. Posn, znajduje przed "De Tempore
pluviali.")
47) ,;Hic sensu et prollitate patris" -, czytamy w
Vita s. Stanislai (przy warszawskiem wydaniu Galla-str. 323). '
. 48) sno vextere naciooes. ab .obediencia sua
reeesaerunt et desidiam suam conslderantes tributa.patri dari eon-
sueta, soluere denegaruat," pisze na sw. 25.
49) Sam tylko z pierwotnej kro-
niki, bo na str. 192 donosi, Byxa (Fryderyka) wygnana z Polski
do Magdeburga (Rikscha - de Pownia. in Saxo-
niam, io Maideburg et Brunsuig pulsa .excedit),
60) Nieomal wszystko co zna.jduje w kronice od "AI-
manie" do "quotannis spoponderunt" (str. mniej
nieraz autor pierwotnej kroniki z Vita s. Sta-
11'5
(323-4, 338-5). Tylko zamiast Benedykta IX.,
w kronice jest Clemens II.; ale to bo Kazimirz do
/ Polski r. 1039, a 'Klemens II. r. 1046.
autol" Chronieae Polonerum (str. 10), a z niej
autor Ohronicae Principum Poloniae (str. 57}.
61) Zdanie to zapewne pisarz szesnastego wieku czyli
niDiejszej kroniki.
:"liII) Mylnej o Kazimirza z Htlri-
ryka ,I., nigdzie nie czytamy, tylko, w niniejszej'kronice.io Kazi..
mirza ruskaDobiogniewa. Kazimitz za Henryka m:
krla ' ,'!
illI) ,Nie Kazima-z, recz W. benedyktynw'
do l) autor Ohro-
str. H, az:hiej GhroD:icae Principum Polo-
niae str. ;)8, i2) str.: 228. ",
M) opowiada o i szczodrym .II.,'
z (str. 337, 345,'
W 'pismo prawie' na 'nie bo prze-
potwornemi niedorzecsnemi cudactwa-
mi, je nieznajomyduchowny, aby
biskupa krakowskiego wzr cnt, i
li krla II., ktry jako nieodro-
dny prawnuk Cht(}brego, nad' Polska.
zurodeenia sobie dauej, biskupa bomu
- jasno nam
pokazlQe, na jakie spaczo-,
na fantazya. ciemnego muicha! z ktrego ezer-
jest szumnyWincenty,
kiem zwany, ktry ku
krla bajek o mniemanych jego
niepopartych m wi a r o god n em ni
ws p czesn m ni ni ejsz em, Jak Wincenty dramatycznie
a z polskich
nibyto te szlachciankami, i pannami, a potem
przez po powrociez wyptawyruskiej do Pelski spra-
116
uwodzicielom i uwiedzionym, oraz praez
na i kobietach (str. 68-72) tak on ku
coraz chwale swego poprzednika- Dl); krakowskiem biskup- -,
Sitwie, swj talent Ba' o
rozsiekanym Trajedy& ta mimowolnie przypomina
o rokoszu w Glinianach za krla Ludwika nibyto uczynionym a
krwawo pedebno za rokoszu
go, a dramatycznie i za pmwdziwe zdsrsente
przez Augustyna r. 1704 w dziele p.t. Tron
albo w Poznaniu wydanmn, nie-
stetyl r.1733 przez,Jzefa biskupa kijowskiego.-
Nadto jM J, S; 'Bandtkie w rOJ!l'rliwie II Wladislaus U. Herzog von
Polen und Agnes von Oestreieh seine Gemahlin"
tische Annalecten zur Erliiuterung der Geschichte des Ostens von
Europa. 'Breslau," na: str. " przypisku 5
na. bigkupa
r. 1079, a zabjstwem n-a, 'I'omaszu :Beckatte, uoybisku-
pie kanterburyjskim 29. grudnia r.1170. podo-
sobie w Polsce wbrew prawu ziemskiemu
i z powagi -krlewskiej, jak w sto ltt po nim
Tomasz -, Becket wAnglii. - -mordu,
nego bez: wiedzy krla Henryka' U. przez czterech i
dworzan krlewskich "ol osobistych ,ko-
Augustyan6w w Kanterbury 29, grudDia 117(), z opi-
sem Sniiei'ci Jll'zez Witrcentego - nawija
mniemanie, Wincenty
o skonie biskupa: -niezawodnie sobie. na P"'"
- Tomasza, policzonego w poczet ko-
bun, z 15. marca 1173 (11 RymeraFoedera ete.ed. no-
vaL, 29). - Taksamo izagrani(Jzni 'pisarze, miallowicie: zagorzali
zwolennicy pewnegostreaaiotwa, wybitnej,
nie . prawda-li 'lub nie,
zapisywali cokolwiek im pod piro
-to n.p, za Il, i
biskupa walka Grzegorzem VII. II
Henrykiem IV._ krlem niemieckim, 00 tam uiestwomonycl1 rzeczy
G!rzegorzowcy o Henryku, a HeI1rykowcy o Grzegorzul
(Czytaj: Widona epise, ferrarieasis de seismate
1l00} u Pertsa MOB. h.G. XlY.,156....... 161).
111
jest 13.kwielnia 1078, bo
1079, podobllo 8. maja.; mylna owa data
na. 'pe wielkllloey,' a. nie .iui po niedzieli miserioordia
:duiem27tym, kwietnia.8Zf1&egbliejsaa,. poPrawka 'l'
kronice Jl8 {* llUL idus maij fena.
quin&a"} w Mbie (bo IB. ma;a 10-79
na a nie na zj&wia u
, 'na Bw.ir90: "Tertio 14ns M&ii" inquintam'cOOeIlS feriam."
Niedziela. Domini" r. Wi9 na 22.kwietnia.-
06) autor interdyktem
ta:jest a, mNe
bo; BJlwet ! ) nie ma dokUmentu
o k4t\\ie. przez Gr.zegorza 'VII.rzuoonej na
stronw 29:)' w8pomitllli' (1 intei'dykOie.
",
Bole"" do Rlly:mu, p.o dr.odze
do klasztoru, a
- takiej nie znajdujemy w innym do-
tl)dodkrytym. PQmailGu Uwagi jest' wiel-
kie Vi miejscu, mianowicie
sa.morei wyi'il3wl .a:
SlIIWliQmiriJkiBl. p1Jlez: Lelewela;; ;(PollIka,
2Gb) ktry' mwi k. roku 1400:
vero'IDortispericll.lum. tim'e.ns fugam .su UngarilSm,;dedtt
etibi cfrca olau8trUm, manm hnqllalft,corl'vU'sUSj
striciam' :})e11lgeJls{ post: deCfJ"M &0.08
fini'Vit et ibidem :s'epuHu8 est." II.

r. 10'80, nie r. WiIM:eotego, Jan p,of1,

akad. krttk:. piNe(pizydmgim tOllre wyd. ha
str. ()6T:'",Quamquam etiattl nGoBn 11 Ui adstn1antj
poonitentiam egisse.; oobsilio enim Un:-
Papam oolit" Aj quo suscepta, JlOOI.,
nitentia, InOlJ&8tellium quoddam In Ungariae
et' Carinthiam aubiit, et compIeta p4lenitentia in. Domino ..
nit. Incaius est hoc modo t "Hie [aeet Rox:
Pooniae OcciBOl' . SI SiaIlislai .ElplBtOpi ": (Znane
"W
l
8z el a kio u nas," dodaje -
tego nie ani

{to .... Bolesla.m.)
qMiil_ IlObiUs .adolesceli,:de .ftl8Do Dade
. .'., .' i.nfalRiliarlm ltiit, .Zt4d ?;e
z, piQrwollnt\j ;kuooiki' Dzieje
i'C",Ze
Eol_1PiotI' ,z (}ech, 'BW barr
dJo ,;wiele i
kOlliooz... i
uaJiski, .PiQV z IIQwsze. loxmikll
wiarla, '\V p,rty.piskulJJ6),
jm' ptzedp(Xl"WMlieal i .'wojskiell od-
podaMts. UlG. W.dWllo.
:ie, gdy Qd,OiWMy
r.UHli,
i __ esllimi,! r. .l( llpcn Al
ilnietwem UL"
i .OLtQlla, 7Oda li".. Nisie. WiQt'.8ftty .P,str. 126 piaae
o a. :1. st!'. I 121
:.okrokAcb'UePrzyjacielskiob
1U8 .. '
" .
. W01' na
Hali(,'l;a Pwtra, w ,dof4cL,lD&oych lWDlni.bch hisklryczu,eh
nie,id081Mk&Jl4 i, ..' li
;,
66) Murami opasano miasto w roku 1260
Pola,pllZe<itmn .parkan i brAwy (lei-
mene t>
RlUl'lcll miasta Jm6an.ym. ViJod&-
wiowi przez Hen;ryka tv, 'W, (KlolJeI., 5022,.3;.1.U..
nig XIV., 232), a w roku 1274 postanowiono, aby w Wro-
. do u,-myw.qia muru.
Przeto "extra muros Wratislavie" pier-
wotnej kroniki dziejw Piotrowych.
I ,I
121
&'} Porwaaj.. co pisze, nief'('..ukiem, Egodt1ie'
{lltronica 'abbiaJJllml Beata.e Mariae; Yirgiais',iIJ. Arena,' n. stronie
161...,..2'2go t. Su."r. s. wyd. przez
tor ,Chrooiaae w nawiesie (aHbi M<UVffi,'et i
metur). TU. tekst kroniki 'Bini'risllej ib8J!dzo pogmatwany. .Bo
JMtr L w za: P&-
, .Jki, :jego AgnieMki; lecz,
polUieg()l .IL": ,li. (ktrego
czeSkiego; -Bele-
.IIL i ':
,'. -I. ;"
Uwagi i godna,. ;ile w .pisie wydRkowanyu: 'w:bron. abb.
M. V. iilAreila,na str. i163,' 't; 211,
;zgodnym z czytamy: J.i,meapro..;
. Dn.fi-uehsw UeDer
lwnsWeDlcmiIll"vOIli 183 .str.,
poda.je .napis ,taki:"Has matriveniae' ti8i "do..Maria . "!J
Has offei1iMdes SveJJtoslabs mea.!proa; . " " .
Kromka wspomniana i venie, Marie,'olies,8-wen-
wslaus. -- .Napis,:podany, prtIez dra z ,kamie--
nia ,P.. Maryi na Piaskuj poeho-
d.Ii z1a. albo 16. wieku, olihowiGDO pitkwomy:napi&.
'''9) Zgodnie' z' pisze Chronica na
str. 14: "Iste Boleslaus ...... decedeas :,. -seniori Slesi&m"et
ad aliis Cracoviam dispenit;
per dueuta Cracovie gubernacula consignet,'' I
Dych kronik) "Cumque filiis posseasieneradivlderet, ut prodi<tum est,
seni&l'i, seilicetVladis1ao, Slestsm, Sandemeriam, Mesconi Gnes-
um et Pomeraniam, Cujaf{ia.metMasoviam deputaft;,
juniori vero.. Casimiro, nihil quasicproghetisens, quod
deberent,' Ohronica P&loniaenM. str. 92
pisa:' "Cumque Boleslaus aate mortein snam :iliis pssessionem.
divideret, primogenito "ladislll.o;Slesiam et, ut allis preesset, mo-
M1'chaIl}. .constituit, et' Henrice Sa.ndomirlatn, Mesicmn Gneznam et
Pomeraniam, Coyaviam et Mazoviarm, aasigu.vit, juniori :autem,
Kazimiro, nichillegavit, quasipropheticavocediceret.,sib.ideberimajora."
70) W kronice na ,#.upc
8"
12i
eoiin in Coinitem de Sklzin OI'Baverat largitas magaifim Boleslai."
"de Skrzin" przepisywaes
'wyrzuciW8ZY "palatinum." - Wyru.z "et," niezawodnie nie
sam autor pierwotOOj kroniki, lecz '80' albo
dftCi kroniki w' wieku szesn8l1tynl, kiedy Uli
wojewodom aili ni wkrooikacll ni wdokumentach nie
nadawano honOrowegO "comes,II ,lub pttepisywaczpl'll0Y
jego. '-- "Oomas PalaUnas" daje Piotrowi.,takie dokument
Bill1mpB \TJ"Odawskiego Waltera, turym nadaje pewne
ciny na Grce i na Piasku, Tam czytamy " . . . quod
ego Walterus honeste petleioni Comitis Palatini Pe-
U-i ,simul at nJmitJ ue:MBrie, panter et ilii ceterennn-
q'Ire nObilium eondeseendere non distuli, de erelesiisdua.bus in Wra-
tmlauia iuxta pontem et in monte Silentii in hooore aancte
dei genitricis semperque uirgini'J Mariel co1l8trllOtis, uillarom D01Iem
in eonseeraetene 'earundem iureperpetu.o poi..
sidendas," Z tego doknmeutu Jodok opat in Cmon. abb;
B. M. V. u Stenzla Ser. r. s. II., 161l. - dokument, w
bez roImi miejsca, poraz pi8rwBZy pnywodzi Klose
w wspomaianem dziele o (1., 214), nie
go go HeYM w Geschidrte 60s BiB-
thums Bi-eslau I., 160). W z ;Mowni D8l&wigk zaWIl"--
tych w nim, n. p. Strzegoni (miasto Striegau w powiem,
Klose z uokU1Dentu poohodqcego najarzawjej z
pierwszej czternastego ,wieku. pierw&tworu
ani kopii owego dokumentu nie odkryto. Czyzwi ,Walter, bisku..
we od 11-4:9 -..1169, owo Ba"
dallie w samych swego, - bo Piotra
podobno r. 1150 a Piotr 1'. 1153, -
ulega, Albowiem wzmianka o Maryi. Da
Piasku we i na Sob&tce, przez biskupa za
iycia Pietra i jego, nie wsparbl. inszm. wiarogednem
dectwem, dokumentowi tem banizitij
ile niezoamy aai roku, w ktrym pierwotBy P.
Maryi na Piasku' fundowanym, ani rob kiedy oko&-
czonym i (Zob. przypisek la). -
li prawdziwym lub podrobionym, ciekawa
z znanych nam dokumentw tylko w nim Piotr
z (}omes Palatinuil, podobnie .jak w kroBice ni-
'123
niejszej. tedy Piott Im naczelnie
wojskiem, i w ioB,. sprawa
. ,w w pnewodni-
cz,J. ZapeWDe po 8karbimirPJektremu Wir.
wyhapi8;bo k80wal pmeeiwko ;JIioaarsze, Piotr zami..,.
oewaftY'zoatlt BejJrnuUe '.

Piotrowi
aaeb1emde wej8wQzkiej, r. U22,a wtesy
polskie.po. oiBpioDfy18 .tikarbimirze.
,! ' I
7.) Pulek, na.'stll. wspomina o ,.zyg&-
dsie. Obszerniej, zgodnie z ltrolli.q, pisJe Cm-Qica Polo-
norum na str. 14-15: "Qui (Vladislaus) cnm quodam tempore
,byemali venacioni deditus esset, ma;orD4ttl.et principi
proximior Petrus Vlostides, secnm perrexerat. . . . . . Qui, ut pre-
dictum ess, eum principe novo, ,soln!' .invenatu
remaasisset; allis, nesmo quacaau; abermatibWl, ipse de veoac;.ona
assatwrwnigni app06uit et eum principe 8110 sine Via.o. convilfavit.
Illi8pro ViDO nivem oongest&mmglobnm sugentiaus prineeps,
jocanoo,.ait. eece. pi'Wcipis COnvifiWIl). forte eonracdias
.\UiOr' tlia cwn abhate tao Bune wnvivatur. Petras, :pro joeo, &et
non jooose.reeeperit, se solum. eUIII solD _nst sw,r.espondit!:
UX01" mea. plO se, ait;: cum"ahbate ,meo Bteutettua., e1lut
Theotunico, te ahsente, SlIO&ID8.M. Que versa.
gm\dter reciperet; cum jam ,pertransiit et. damumDecliens, cum,al.lb-
__ turilul_i animi .!Uus r.cmjui. teloo_set,insidiu
'panans,eum 1'edt:' -e-e-: samo,nioomal
autor Ghb!Iilioa.epwinclpum.P.oIODiae Da stlr.
13) te Wincentego, bry. o li
jego na str. 149 .......... 50 prawi, "Qvi (t. j.
.trisWas impemvit.;.quoiummdiuB amplexibus, No.
1lX0I'e quae
tv. ; Nee enim Yici.llse content& est. 'lictricis.animolitU, Qisi
myjetisaimOl'UlIl colla, 8i8 imperii&., iVo.catergo ,'ti..
umlSemiprineipent,ioamo qaart.& ;Iluiusiugeris ,C(w;-
.tot, piu _sustiuat.
.QWia. ;iIQperat; 'Promptiaslmel'iri
12'
be.; ':arn8ltiMilna ,'raMe 'insectatur, ,eoramqlle UJ'bibus oooupatii,
iPS08' uheredita:re iBlti..... , " ,
al) WJtrisMnzy z WiMmnege,wraca do pier-
wotRej krollikiPiot1ll)1reI Dzieje U:
"ll11terim i(Venm:m ilw' ;il puyMi"H,,)
PyotJmi:l (Petrko kod. rz.,). magnu', 'rir. iUe.qui: WiladisJai, lUDicam
{aIIlitam m} lIQebIt suadet lip&uInquetirtatu
ut a persecucione fratrom desistens iPS08 :JlOd- frateno' amon.;
presertim teneri etati eo111Ddem compaciens prosequatur. Qui ob
hoc ; w,wUlll .fue.rit, ne
htribus .suis \sibi presunW, t&mell caut.e
dilsi.uwlans, viJldic.tam ild'erre
lIS) Porwnaj Wincentego str. 1M.
83) "Tart8r0s" sam ,autor kroniki, me-
za czasw Il, w Polsce ani nie
ssano o Tatarach,
" . Bene4ykt' z, nietylko wypisywal z samego
gosza, ale z kroniki dz,iejePiotrowe,
dowodzi z jego kroniki Piotra hrabiego
na Skrzynnie: "Tandem post multos cogitationum fluctus Dobyescb
(Dbbiesz, Dobek bil DobieBlaw) Miel ido-
neus Melis, DueissaeCristb1ae pronatam et, ipse
in Petre COlDioo .eligitar,' 'qui etsi ODlIS dete-
stM1dumin Dttcissa-e faTorem, 'quae' etiam-Uli in"factnorig' prae-
!riiUW1\'!Petri Comititl, qUO" rem ageret,bena
susretHt, l'&l1Im tsmen sevRllilum, ut idconsequeretut
Censeb&t, , si" Ipsum 'OOmiwm dolo non cireftmveniret,
quare una ad id fatiBUS patrandum eomodosamuIiebri irrgemo sibi
aperiebatur 'via, si Petrum nihil ex prseparato agentem, nil tale
atiquo :o.ws W.ladiMai in .aedibus se
continentem opprimeret. Desponsaverat PetrusCollies filiam ..
Jaksze Duci Zerbye, celebrationemque nuptiarum in Wratisl. civi-
tate ob mlijeram lPomP8JD. ,et ut. w_ora :kOllpitia..IWII 'l'1OflPitibus
piaelteret, ,elegit, .tUID ludea.
\QMn
12f
au sntionlill8tiB . :ardu negod.
Dueis Wladislai &xpediturus, a PetroCOoritelBd 'id
modum hospitis excipitur, et loDgam perhumane tra..
tur, post hoc Dob.yesc& ;proditioBiB sose DOIl:eb1itu8, in .hospitiura
regreditur,' et in primomane reveJiturum.se ,acJ. preferelIdum Ducia
legatlonem pollicetur, qui CClJISl'l8atis suis iD. 'UDum satellitibus Te..
nit :afl.huc mediis ad euriam Petri et ill, strato
suo adhUe ,PetroquiesceDtel' dum itIIque tanquallnlucali.nuati'o I f9..
res sibi ,aperiren*t1r, mox ,Comitill Capitanellwuna
cum filio HO Aegidi0 Getinet et c:aptivat. Tandem ad Petmmad..
buc dubium, quidnam strepitus et elamores sibi velint, perveniens
primum ex Wmtislsub inquodda:m ca-
strum ibidemdetinendummittit nuptiarumquesolennitatemperiurba;..
tis hospitibus et convivis faedat, inficit, bona largissimi et ditissimi
Petri ocenpatet pratltiatUr.. Atque'.!Duci' DncissMqae -deftagillio per-
petrato in Petro insinuat, et quid ulterius agendum foret, exquirit.
Diu iIt wm dux .quieqnamgravia consslere eunetaba-
tur, et .innoeentia viri; et mentorom ejus in se et patrem et.-pa..
triam recordatione deterritus, tum quoque qnoI'Ulldtun PolOBiae
Pootificum et Proeerum, qui se pro Petro iJlterposuerunt, disuasione,
imo plmi(nam. At verita: Du..
eissa. Christina, :ne misericordia 1liri etc. eh:.
Dl.gest, u wiele POwy2sze I\\'ypadk:i, aai n.
wspomina o zasadzce pl'Ull Dobbayli, uczynionej, oj
o Rogierze. Pisze bowiem ks. V., .4:6k j. do
Dobiesz . frequentia satellitum ftrltus aooed.ens, Petrum CoJIiitem
Skrzynensem incn.tius.,se in hospitis. mol'&Dl, gereil.tem oaptiuat,
viDctnmque ex WratWallia et Duci 'Wladislao pmesentat, DUpo-
tiarumque.8Oleooitatem pertarbans, eonuinium foedal Din in ilum
Dux grauius eonsulere CUJlf1.abatur, et Jnno-
m, et meritorom Ilius in se et pahlem recorda.-
tione deterritns , veritaDurissa Cristiu, ne viri cap-
tiuum Petrum absaluisset, non PJ'eCibus et consiliis,' sed
minii! disc:essummS8 aben, si violat&m. snam honestatem a. Petm
ioaltunr iri 'lineret, contestans, perpnOt v.irum, ut mpplicillDl de
optimo atquebene meritoJnilite snmeretuz, Mi8si carnifices, qui
llra.ecid&nt, et '.troque lumine eseeent,"
,Benedykt z Poznania nie jedno. z :powyimych
nieomal doaDwnie "Dmc Wladislaus in
l2i
aliqQo:: sua6 i e&IIl c11tur'bt.Ml i Wam iD.
wto, PetiO,aaferre nen _ &U1Os,.. seG JDiIsG, Dob-
lrofte caniifiGibUl) lioguainII Bibi incidi et (Jculis .pdvari 1UIld&.-
vit,' :ipsUJt1qae ex Inal1a sno pnKribi .jusait, ablo1utis Oapitaneo
filio .Aegidio,::Jlll'iuB; ,tameoper multospraesule8 et
BeroaesPoloBiae concionatos etc.,*.
, ".Pl'3ywied&iooe tuj . z i z aiedrilkoIrane80JBe..-
Btdykt&.pOlwnawuy, 'Prze1moa,'
,i&medykt ,po swojemu l)lieje.Fio,-
trowe; lubo z ,.'
.r.:
- . 85) Rogier' '.) .'8ft-
dzkim. '1
, O I benedyktfnw zob. Przyp. ."
, .i l :", ,t;' ',,_ l 'J;.
-7, Jaksza, mylnie w .ninit'jjszj kronice (podobBiejak JW En..
v.elta Chronik der Altmark ,Magdeburg. 1519, str. 106}'pisywany.
Jason, jest imienili J.ak&ba, po
11 u Serbw i ,Owr..
watw Jak8za jeSllc;e uywane, a;,wdaiejach
serbskich przed na rd Jakszycw, .w
dyplomatach wieb. kiedy na .jeszcze
polszczyzna, owo
n. p.. Jaku (r. J axa
(r. 1255),Jua CastellaoWl de Nimchi {r. 1250). [Liber Fuadatio-
nis O1austri S. Mariae Virginia in Heinrichew wyd. przez, Stenzla.
1M4:. str. 62, 157,,161.]; COlt1elt Jaxo (r. 1235 w Urkun-
densammlung etc. str. 300) ;<lOmes Jaza, Jan, Jakaa (r. 124:9,
1252, :1254 w Regesta Episcopatus Vratislal'ieIl8j.s:wyd. przez Dr.
Grnnhageaa i Dr. Koma. Breslau. 1864:,. ste, 39, 42, 46)" NadtD
wsie n. p. w. Jaksice (Jaxice) i folwark Jaksicz.ki (w powiecie
w. ks. pozn.);wsie (obecnie). J aekschenau (2%:m.
na pierwowe J a]QsoJ:l,W (J&XOJlO.wr. 1303,
Jax:onovo, Yax:onovo), Je:x:au od ID. Strehlen:ezyli 8tDe1Ba.)
,Jaksonewice (JuODowicz r. 1303, JeIonowicz, 1'.1332,
Jekzenr..1408, Jere w 15., Jexoww .w.] i t.' d. i
w dawnej Pelsee bywali Jaksowie, lub' dziOOzioo wspo-
mnianych wsi. Pod tym przywodzi
129
Liber ,CtS.- M. V.i. H. na -str. 88: ,,,:Filit- autem.ha:
villa . fWisintal, . Wiesenthal) , famosi, J aXle
nomi'rKl,et adhue (to j. ,w drngiej-
trzynastego .wieku)appellant ipsam J axsi ta, nomen predieti
militis. imitante&:" -t-. Ubrandeburskich zdl'obIriare
Jakba bardzo w M'lumentacl1i 'Immik!8leh laajowych,
i niemieckidl, najlozmaieiej 'pisywano, n.p, Jasa, .Iwa,
Jakm, 'Jwa, "J&Xk(),; JUZ8,' Jaczo,'Jabze; Jaaow; :J-.zko,
JasSOjiafisowi t, S'RO-
jem ,;clie MarkBMnaeuburglim Jahr: 1150. Berlin. 18BL 1.,
mwi w 12. wieku napotykane w Bran-
.debuzwii .. je$t, BlIlDocoJalrob; .---,,
.; Bardzo! to wUna,, w' kroniCe ........ przetGi.Z:tpeWJle
i w pierwotnych . diiejacll Pitrowych ---I Jaks21& . ti
-tylko 'jako "miles" t. j" -'- Dlatego
,P_k, . z pinotnyeh' dziejw, Piotrnwych, sam krom
.Jakszy nie na' . to nie-
-zawodnie pl"fJeinaeza.ez kromki .ktry
IiiedorzecznOO1i Czytamy wydaniu Sem-
na-str, 41: ,,8edcum (dum k. rz. i pal!. 1.)'Pyothteo
par. 1.; Pntrko rz., OcmesPyetrko par II.) eomes
}'Jief8tusnupeias filie aaequamJaae (w krlew. dodano: filio) dud
Sorabie desponsaueFli.ti in 'l1tQM, in nrbe W eelebtaret"
(W kod. par. I. opuszczono: duci Sorabie desponsauerat in uxorem,
in urbe Wratislauiensi celebraret. a zamiast l jest tam:
tradiderat). - Z takiego serbski
z pa;reinaoxcmej
al z niego Benedykt z Poznania i iUQi. Przeto
ei ,ktrzy pana J za .:nie-
btandeburskicb, I lub za "syna. jednego z
owych drobnyeh w Zachodniej kttty
zdobywmych margrabiw brandenburskich ulegli." (A. Z.
Helcel. klasztorze str. 95J---"'6),:- bo wial-
.rogodny pomnik nie Jaksza polski po-
z serbskich ozyli lubo nawet w nadaniu
V. z r. 12'52 i przywileje
'klasztoru Jaaa "cognomina.tus
A gdy Diedostaje pierwotwM'u owego nadania, :ktre liw kopii z
wieku umieszczone w kopij dokumeJltw kapi--
9
130
krakowskiej, - przeto o wspomnianego nA-
dania nic pewnego Taksamo J. S.. Ban d t-
k i e w rozprawie: "Jaxa Ftlrst von Syrbien oder Serbien, Sehwie-
gersohn Peter des Dii.nen, wahrscbeinlich einerley mit dem branden-
burgischen Pmetendenten Jasso" (w Bist.-crit. Anal.ecten etc. str.
230-34), wiele zdanie M. Fr. Rabego
(Jaczo von Copnic, Eroberer der Feste Brandenburg, keinSlaven-
hliuptling der Mark Brandenburg, sondern ein pelnischer Heerfilh-
rer. Historische Forschung von Martin Friedr. Rabe. Berlin 1856),
jakoby Jaksa pana Piotra d.x Pu-
loniae (tak go nazywa Pulkava na stronie 1.68 kr<miki spisanej
w drugiej 14. wieku i drukowanej w Dobaera hiat.
Bob. m.) w roku 1157, cesarza Fryderyka I.
do Polski, w kwietnia na Pejmie w Wormacyi
odprawionym, grd Branibor (castrum Brandenburg), ode..
brany 11. czerwca przez Albrechta margrabiego brandeburskiego,
kasztelanem kopanickim (Kopanica m. nad ww. ks. pom.,
pow. babimostskim) i on w Kopaniey brakteaty, ma-
na napis: "JACZA DE COPNIe, JACZO DE COPNIe,
JAKZA COPTNIK. CNE [? CNE wedle Rabego str. 130, 208 zna-
czy knes Wf) = castellanus; lecz knes to nie polski wyraz; ale II
'Serbw kniez == pan] - pozostanie wnioskiem nader
niewspartym niesbitemi dowodami historyesnemt,
S8} I. Krlewskie XIX., 2.
89) Jan czyli Janik sidmym ze znanych dokumentnie
kupw wedle spisu biskupw, 1466-8,
w drugim tomie Stenzla Ser. rer. sil. str. 133, spisu w
drugie] 13. wieku w Liber Fundal Claustri S. M. V. in
Heinr. str. 124, spisu z wieku 15. a do r.1447
w kopialnej klasztoru Grussau, oraz przywie-
dzionych Regestw episcop. vratisl. AI6'w spisie bisk12pWWrtl-
w kronice principum Poloaiae (u Stenzla Ser.r. s.L, 15&),
oraz kroniki (Monumenta Lubeasia herausgeg,
v.Wattenbacb.. Breslau 1861, 11: "Anno Domini 11'4:6,0r.dinatus
est Janicus octavus episcopusWratislauiensis, qui translatus fuit
in archiepiscopum) mylnie Janik zajmuje. sme z kolei miejsce w po-
czele biskupw dokumentnie znanych.
131
przeto "inOl'dinc vere Episcoporum' quartus decimus nacione Po-
lonus de Brzesznycza de familia GritTonum en)"
niniejszej kroniki, pisarz szesnastego wieku, wyczy-
tawszy z biskupw na-
pisanych przez (t 1480) z przypisem biskupowi Rudol-
fowi (1468-82), a ktrych pergaminowy w
bibliotece
"
110) Zamiast "Joannes Nicolaus" powinno "Joannes Nico-
lai." 'Bo Jan synem to z wyrazu "Mykow,"
przymiotnikowe ow wskazuje, Mykow,
wie Mikow, jest patrouymikon syna Miki. Mika
jest imienia podobnie 'jak U
Chorwatw i Serbw Nika zamiast
Nikola.: - Mykova, Mikova, kilkakrotnie w niniej-
szej kronice, jest patronymikon Mikow.
91) II. na Mazowsze
i w Pasiek wyczytawszy z pierwotnych
dziejw Piotrowych, wcielonych do niniejszej kroniki, IlO swojemu
Czytamy bowiem u Sommersberga na str. 43: "Denique
Wladislaus crudelis tercio anno exilii sui, mortua uxore sua et in
Aldemborg sepulta vocatus per fratres suos ad colloquium in Plogk
(Ploczko par. I., Plocsk wr., Plock wilan., Ploczsk krl., rz.), ubi
in eodem colloquio grauiter infirmatus moritur, et in Ca-
thedrali ante altare maius, primus Ducum Polonie ibidem sepeli-
tur." Takie autor Chronleae Polonorum zgodnie z
pisze, wedle innych pochowany w (quem qui-
dam dicunt Pigavie sepultum, alii in Plozck, str. 15-16).
samo ma Chronica principum Poloniae, str. 95. -
w Niemczech na wygnaniu 30. maja r. 1159, jak ne-
krolog klasztoru neoburskiego (pod Wiedniem) (III k. Jun. Laci-
zlawoDux Polonle), przywiedziony wszacewnem Przezdziec-
kiego w Europie"). sam rok
II. Annalista krakowski (w Katal. bisk. kr, IV.),
Rocznik Tratki, i annalista w wydaniu Galla i
na str. 36. - w w
katedrze tamecznej nagrobek dziada ktry
wedle Marcina Galla. '(str. 178 wyd. warsz., u Pertza MOll. h:
13i
geem, ,XI., 4:>3, wBielowakiego P. Dz. 4'3) w katedrze
pochowany. a wnuka zamiast dziIWa, bo
nie wspomina gdzie I. i pochowany.
i.
, a Agnieszki lI.ut<tr 'pierwotDychdzie-
jw Piotl'Owycb 'z Wincentego (str. H>2--B). ,Z kroniki
dzieje Piotrowe przepisali: autor Ohronieae Polonotum
(str. 16) i ks. V., str. 474.
IJI)<Cbroniea' Polonornm str. )G i Cbronica Principum Poloniae
str. 9!J, zgodnie z Agniesltka
i pochowana. w klasatorze Pforte (pod m. Naamburgiem nad
Z klasetoru, naj starszy jej syn, cystersw
do przez klasztoru (Leubas) nad w
'stycznia r.' 1150. - Nil Marginesie I.
pisu paryskiego kronilej napisano samegoprzepi-
sywacza): Uxor Wladislai in Aldemborg ubi ego fui sepelitur , opti-
mum Castrum ' et matima Cathedralis in Castro quod nune
:M:isnenses detinent, ."
94) Zdania od "Imperator vero" (wyj_wszy
o Henryku do "concessit Silesie," autor
kroniki z Wincentego' str. (z ktrego'
samo , str. 43), bo bardzo wielkie zachodzi po-
Wincentego a
L:
96) Ze wszystkiego, co "Nec alicui istlW."
at do "sd finemdeducamus" (str. 42-3) [asno
pisarz szesnastego wieku znacznie tu i
dodatkami, uwagami. O ile
wskszanemi e pod pira 'autora pierwotnej
kroniki lub niniejslJlej kroniki CflYli pisarza szesnastego
wieku nie stanowczego o nie' Bo lubo
pewnie nie ulega wszystlw co od
"Quo tandem. per di'Vinam" do "ejecti sunt forss," pi-
sarz' saesnastego wieku, jedn* lasu
wwcZ'aS od Czech, wy-
bieranego takie z dyecezyi oraz
jakoby Kazirtlirz btedralnyi z Rzeczyna
laJ
(RitBchen) do Jana we i t sam
autor kroniki dziejw Piotl'owych; pisZ4cj'w drugiej"po"
trzynastego Wieku.. Co do 13811 hercyMkiego;wprawdzie u.y..
tam,y w (1., 1): ,;Bohemiae ,longitudinem latitudinemque
paremasserunt habere in coronae rotanditatemformatam sitam silua
vniuersam ambit, quam veteres Herciniam vocauere, a Gt-aetis' et
Latiais. scriptombus nominata,amnibuset 'ipsa irrigua, inter -quos
Albaseu Laba ex montibus, qui BohemulID'Morauiamque
minant, oriens. mediam provinciam perlabitur; qui Poloniae sine
Sannatiae Europae et Germaniae limites fecil" Wszelako
bardzo ,wiele powypi-
z pierwotnejkronikidziej6w Piotrowych wcielonej do niniej-
BOOj' kronikiy przeto i lasu
wyczytawsay w dmejachPwtrowyob, swoim .zwyczajem rozprze-
zak o (na str, 20)
autor z (zob. przyp. 51).
'o przeniesieniu katedry z Rzeczyna do przez
Kazimirzakrola J)()lskiego, pisarz .drugiej wiekutrzynastego,
jakim 'autor pierwotnych" dziejw za.pewne
we sam w kronice swojej, a jego
.mota Chronicae principumI Poleniae, lubo
Polonornm, do na.pisania na str. 156 -7:
"Wmtislaviensis ecclesie,.qu.aOl,sicut in bistoriis principum Polo-
norum reperi,. primordialiter -tunda.vit Kasimirus primus, qui . . .
fuerat monacbus; Oluniacenais ordmis ...: De quo sunt: bil
versus: ;Quondam per menachumregem dictum Kazimirum Est i..
Btitutus iW,I'atmlaus .pontifiC&tu8. .'. .'. . Hec siquidem eeele-
sia, sicut fertur, jam in terem loco sita. est; mit enim . . . . 'i&-'
cundo.jn
. dla' najazdw aceskiego
(kt6ryr.l038, wkroczywszy 0110 Polski, okrutnie
pusID B dopiero r. 1054 go Kazimirso-
wi) bit'lkup 00 grodu
a- dopiero 'o Czechw, znw do
Rzeczy:n, wedle (wrozprawie p. t. Nacbriebten ttber die Burg
Recz en nebst wrOOJlBiku towarzystwa
ojczystej, z lat 1837 i 1838. l838 i 9) grd, po raz
pierwszy wspomniany w najdawniejszym dokumencie biskupstwa
z 101m.}1M. Kumelan rA8czJ1iski jawi jeszcze
134
pod rokiem 1290. Grd' przed rokiem 1340. na
prawym brzegu Odry w lesie Brzegiem' a. o od
w stronie w :nA
wznosi 580 stp obwodu, po grodzie.
Reczen Z' ktra po noku 14:64,
wroolawskiej..
Co tyczy proptee-regnm" i t. d. do
"coacte deelinasse'": niektre tam zawarte zdania
wociarza gdzie na str..377, czytamy: "ErceBolezlaus
erudelissimus propter ipatricidium quod in beato Stanislao martire
eommisit, ..... , ymo toti Poloniae usque ad tempus
regni-gloriam et honorem ammisit," i na str. 378: "regnum deus
ab eo et a posteris eius scidit, et, ut in presenciarum cernimus,
propter peccata terre, quia multi prineipes dus, idcirco ipsum
regnum gentibus per eircuitum in direpcionem et conculcacionem
dedit." autor pierwotnych dziejw Piotrowych, wypisu-
z z po-
cbp do uwag' swoich. "propter . . .. alio-
rumque episcoporum et sacerdotum .immanem persecutionem, eapti-
vacionem, suffocacionem eaulaeionem" n. p. powieszenie
Jana r. 1239 ba rozkaz Konrada mazowieckiego, porwanie
biskupa Tomasza L, proboszcza katedralnego i Eber-
barda kanonika przez W Grce
r. 1256, zatargi biskupa Tomasza II. z
Henrykiem IV., dwukrotne hulaszczego biskupa krakowskie-
go z Prsemankewa przez Leszka Czarnego r. 1273 i 1282 -
prawie to 'wszystko za autora pierwotnej kroniki
dzieje Piotrowe -
autor. - "denique annis plus quam ducentis (t. j. po
wygn3Iliu II.)regno. perdito, aut civilibus bellis se eon-
sumpsisse aut in exterornm regum servitute sponte aut coacte decli-
nasse," ktre do koronacyi r. 1295
26. lipca odprawionej albo r, 1319 za-
szlej, do poddania' polskimi zwanycll przez au-
tora Chronicae prineipum Poloniae (perdita est. libertas principum
Polonorum, str. 131) - niezawodnie autor szesnastego
wieku czyli niniejszej kroniki.
96) Benedykt z Poznania ma tu zgoll\}ie z "Pe-

135
trus vero pius Comes ab exilio nna cum Ducibus Poloniaereversus
possessiones suas reeuperat, easque pro majoreparte in pios usus
donat, eaetera quoque supplenda, quae locis sacris deerant."
97) "Nostris temporibus jam minime tales inveniuntur,
plus desolatores et invasores ecclesiarum invenies quamfundatores"
do panowania HenrykaIV.,
(1270-.90). bowiem V. i
Konrad mazowiecki do Bole-
lignicki i Konrad grabili sam
Henryk i i w
r. 1281. - Nie od rzeczy tu
na str. 58:"Huius eciam Henrici (t. j.
pierwszego, a pana na t tem-
pore, mos ille nepharius inoleuit, quod Ecelesie incastellabantur,
Nam monasterium Andreoviense, ecclesia in Prandoczin, ecclesia
Sancti Andree sub castro Cracouiensi, Scarbimiriensi . rz., krl.
i par. 1. tu: similiter et cetere ecclesie tam per Henricum
primum quam Conradum - t. j. mazowieckiego t r. 124;7 -
predictos) incastellabantur et vicissim expugnate prophanabantur,"
[Ze wyraz (u Cze-
chw kostel), z castellum, dopiero
"
wieku trzynastego w Polsce podobno w obieg
zamiast wyrl1?u "cerkiew.] Autor pier-
wotnej kroniki dzieje Piotrowe, W czasach bar-
dzo przykrych dla polskiego, nie powstrzy-
od wynurzenia nad zniewagami, jakich domy
w Polsce i a na co on sam
98) (na str. 95) wy-
z pierwotnych dzic-jw Piotrowych wcielonych do niniejszej
kroniki. Przeto nie jak mniemano, lecz autor
pierwotnych dziejwPiotrowych Mie-
(z synem r. 966 arcybiskupstwa gnie-
i krakowskie, oraz biskupstwa:
lubnskie, i ' .
99) tu niema wzmianki o fundacyi kollegiaty IUzyia we
uczynionej przez Henryka IV. 11. sty_1288 roku,ani o
136
nadaniu, p6mieJlieny wroClawski r. 1290
na -
autor pierwotnych dliejw swoje
przed rokiem 1288'l
lIKI) (V., 465) pisze, Piotr jeszcze lat po
powrocie' do Chronica principum Poloniae (str. 95)
'ma "Petrus autem post' hoe vixit quin que' annis."
"
. ,'. '.' I . " "
. 101) Niewiadomo Benedykt z Poznania dowiedzlal
"uxor Comitis Petri Maria Rutenorum Dueissa; tri bUt! annis fatis
intercepta .maritum prseeessit. . . . . Anno Domini millesimo cell!-
'tesimo quinquagesimo." : 'Zgodnie z Benedykt
dalej: in eadem, ,qua expost Petrus coena eidem eon-
est .. " .. expost et Petrus Comes plenus bono-
rum operurn praemia apud Christum vpercepturus anno Domini
millesimc centesimo quinquagesimo .tertio decimo. Kalendas Martii
moritur et in medio chori ecelesiae S. Vincentiiextra Wratislaviam
ad Fratres Praemonstratenses; quibus largaspossesslones reliquerat,
pel;les uxorem suam in sepulchro marmureo sepelitur." ' Cpronica
Principum Poloniae pisze: "apud sanctum Vincencium prope
Wratislaviam', 'in monasterio ordinis Premonstratensis, quod ipse
prius fundaverat et large dotaverat. cum uxore sua .sepultus est et
corporaliter requiescit ibidem." - W kronice opatw klasztoru
N. P. Maryina Piasku we (u Stenzla Ser. rer, sil. I1, 164)
czytamy: "Petrus comes ... :plEinus annorum .et bonorum ope-
rum de hoc seculo migravit anno domini MCLIlI.,sepultus cum
domina Maria, conjuge sua, in choro monasterii s. Vincencii eciam
prope Wratislaviam. Cujus monasterii eciam fundator extitit, de
quo in eodem monasterio subscripti Ieguntur versus:
Petrus, templorum decies septemque duorum
Hujl1s fundator, domus, devctus amator.
Cleri jam senus domini formidine plenus .
Linquens instantem mundum rabidum, venientem
Intravit mille post partum virginis 111e
Annis C. solum sic et L. tribus I. sociatum (MCLIII.)
Optemus celi jubilum sibi mente fideli.
Mortua.rium opactwa Piotra. psd
137
dniem 16. kwietnia. Pol w roomikach miasta .piSlOO
Piotr 22. kwietnia.
. 102} "sub lapide quatuor leonum" zapewne
dacz niniejszej kroniki czyli pisarz .szesnastego wieku, bo za autora
pierwotnych dziejw Piotrowych jeszcze nie w grobo-
wiec marmurowy w chru dawnego Wincenteg.();
dopiero od 1354-64,
pomnika. - Opis grobowca - zgodny z opisemBenedykta
z Poznania, ktry, podobniejak jeszcze wpomnik,
r. 1529 zniszczony wraz z opactwem przez Wro-
- z "Anastasis Petri Wlast a Job. GoUrr.
Baro j. u. d. Wratis.laviae 1726" (Baro o grobowcu wy-
z starej kroniki - podaje X. Gijr-
lich w historyi opact..va Wiucentego (I., 148-9): ;,Pomnik
na trzy stopy nad Na wierzchu
jiebic naturalnej Piotra, po prawej, i
sego, po lewej stronie. Piotr z w ublone
w prawicy trzyma miecz na spusacsony, w lewicy
po bokach' na
w lewej Nad ich ster-
gotycki portyk; w rogach grobowca zdobnych arkadami stali
cztery (pervigiles qUPBi servant68 et eustodientes turnu-
lum), Na wieka napis r
Hie sitBS est Petrus Maria. conjuge fretus
Marmore splendente Patre Wilhelmo ..peragente.
W kopii kroniczek Besedykta z Pusnerda,
w bibliotece uniwersytetu obraz gro-
bowca, zapewne z samego pomnika, nie zgodny' z I
opisem, pochod14CY "Ex Seaedis Rybisianis.."Na' tym
obrazie znajduje monogram Piotra,. przez
w historyi 8-woJej. Herbu ani
w drugiej dwunastego wieku wPolaeeniesaano,
bardziej dziedziczne herby w Nlemczech dopiero.. Vi
13. wieku przez samego
w [ego : "omnium demorum sine clenedioruea
gentis descripcione," Benedykta, jest: herbu
ktrym Duninowie; prssZCZl1l".em jest -Piotr,
bo ani z Danii czy Daeyi nie do Polski, ani "awoicb m-
g-
138
nie jak prawi Benedykt Po-
znania, ani herbu
00 do podanym opisem a nadmienionym obra-
to na obtaziePiotr w' sukni i prawica na
piersi,' lewa trzyma miecz i zarazem wsparta na trjgraniastej
tarczy (tak zwanej normandzkiej). trzyma
Lwy, po obu bokach po dwa, ogonami -
zdania .dra Luchsa, grobowca,
Piotra i jego Maryi, .pochodzi z drugiej 1>9-
wieku. dW\UUlStego lub z wieku trzynastego.
lOS) Na opackiej z roku 1263 N. P. M.
z Jezus, po prawej stronie Eustachy oparty
na .tarczy trjgraniastej. a po lewej stronie
Wincenty.
l4): Te same wiersze przywodzi Benedykt z Poznania w
kroniczki swejej Piotrze hrabi na
je uwagami: "Addubitabit forte qulspiam
quod inter ecelesias 00mitia Petri Sancti Michaelis hic
aate Builimm DiV!: Vineentii sitan, posnerim, cum tit1ulus; qui su-
ece)esiae elit, non Petrum Com...
tem, sed Jaxam militem quemdam de Myechow principium templi
et auctorem prae se ,fert. Tales' enim ibidem inseulpti. sunt ver-
sus." Wie:mze Benedykt :lad niemi czyni
uwagi': "Ad huc titulum ego respondere possum, quod ulUmi duo
V6nUS -. rOOx mibi saspieiouem faciunt, quod iste titulus in quadris
lapidibWl sculptas, forte non pro ista sed pro altera,
Myecboviensi; uti subinferam, fIUt licet hedie sit huic
'S. Michaelis adlocams, Quis' enimaudet dicere, qaod
Jaxa in praedicta ecclesis S. Michaelis sit sepultus, prout ultimi
duo praedicti Utuli explicant versus? Tum' istud maxime eon-
sWerandum .est, quod ecelesia s.. Michaelis non seraper in isto
stetit loco, proutnunc stat, sad in alio, Ita enim habetur in
privilegio' monasterii S. Vincentii, quod Oelestinus papa.
hujtJS Mmims seeundus eidemdetiit." - na ktrym wy-
ryte owe wiersze
J
w dawnej kaplicy
r. Wincentego biskup Robert.
139
W miejscu, gdzie pierwotny zburzony w
r. 1529 przez wraz z opactwem i Ur-
szuli i WW. Jerzy Scultetus, opat norbertanw
r. 1597 w pruski mur r. 1609

.Ii