You are on page 1of 8

1.

Bstwa naczelne
PERUN - bg nieba, piorunw i wojny Obecno Peruna jest dobrze powiadczona na caej Sowiaszczynie, zarwno w kulturze ludowej, jak i tekstach rdowych. Etymologia imienia bstwa opiera si na dwch gwnych hipotezach. Pierwsza wskazuje prasowiaski rdze *per- jako rdosw wyrazu pra, w polskim znaczeniu bi, uderza. Chocia z racji penionej funkcji Perun jednoznacznie kojarzony jest z piorunem, pochodzenie tego sowa (znanego w tym brzmieniu tylko w jzyku polskim) jest wynikiem jego laicyzacji tzn. procesu, w ktrym imi bstwa stao si okreleniem zjawiska atmosferycznego tracc znaczenie sakralne. Warto nadmieni, e jeszcze niedawno okrzyk do pioruna! odczuwany by jako przeklestwo. Druga etymologia opiera si na oglnoindoeuropejskim rdzeniu *querk- dajcym pocztek sowom takim jak: db, las, kamie (czyli okreleniom o znaczeniu mitologicznym). Sowiaski i batyjski temat perk- jest wynikiem przesunicia dwikowego lub zmian goski wynikajc z mitologicznego tabu zabraniajcego wymawiania imienia boga w jego waciwej formie. W mitologii batyjskiej znane jest bstwo Perkun o kompetencjach sowiaskiego Peruna. Poparciem dla etymologii drugiej wydaje si by fakt, e kult drzew, w szczeglnoci dbw, by bardzo popularny w caej Europie w czasach przedchrzecijaskich i pniejszych. Czczone drzewa byy bezwzgldnie chronione przed ciciem, przy nich odbyway si obrzdy kultowe; wiele drzew trafionych piorunem zyskiwao miano drzew piorunowych zwikszajc stopie swojej sakralizacji. Niezwyko zjawiska atmosferycznego jakim jest burza, budzia w umysach wielko boga, ktry by z ni kojarzony. redniowieczne teksty przytaczaj opisy mwice o witoci jak otaczane byo miejsce, w ktre uderzy piorun. Sdzono te, e czowiek raony piorunem zosta doceniony przez boga; a spoycie popiou z miejsca uderzenia pioruna dawao dugowieczno. W polskim folklorze do niedawna istnia zwyczaj uderzania si maym kamykiem w gow podczas pierwszej wiosennej burzy. Wiele informacji dotyczcych Peruna pochodzi z latopisw ruskich. Najstarszy z nich (zredagowany w X w.) opisuje, jak to ksi kijowski Wodzimierz (980-1015) wystawi przed sw siedzib posgi bogw. I wystawi posgi poza grodem: Peruna, o zotym wsie i srebrnej gowie; Chorsa, Dadboga, Strzyboga, Siemarga, Mokosz. Ten sam latopis w innym miejscu ukazuje moment przyjcia przez Wodzimierza chrzecijastwa w 988 r. i likwidacji tych posgw: Kaza powywraca bawany. Zgodnie z relacj kronikarzy Perun mia by wleczony do rzeki i wrzucony do niej, aby odpyn. Wiele kolejnych dowodw czci Peruna przynosz okrelenia toponomastyczne (miejscowoci, gr, lasw) z caej Sowiaszczyzny oraz pnocno-wschodnich terenw Niemiec. Take na polu archeologicznym mona odnale lady Peruna. Najsynniejsza, odkryta przez archeologw, wityni Peruna znajdowaa si w Nowogrodzie Wielkim. Miejsce kultu otoczone byo krgiem o rednicy ok. 33 m. Wewntrz krgu znaleziono fragmenty kamiennego cokou i posgu, ktry by na nim osadzony.

Bstwo piorunowe pojawia si w podaniach ludowych. Szczeglnie czsty jest motyw walki Peruna ze smokiem lub mijem (istotami demonicznymi prbujcymi zakci ad wiata). Opowieci zebrane z rnych miejsc Sowiaszczyzny rni si od siebie, ale oglne motywy i charakter pozostaje ten sam. Podania zawieraj w sobie wiele symboliki mitologicznej: drzewo, nad ktrym znajduj si bogowie; korzenie drzewa, w ktrych chroni si przeciwnik; konary drzewa skierowane w cztery strony wiata z siedzcymi na nich trzema ptakami. Mit z motywem walki sprowadza si do tezy, e bg piorunw moe zniszczy smoka wszdzie lecz nie wtedy, gdy ten ukryje si pod wod. Warto zwrci uwag na atrybut Peruna, jest nim mot wyraz wywodzcy si z oglnoindoeuropejskiego praleksykonu oznaczajcego bro. Cz badaczy sugeruje, e mot jako atrybut boga piorunw wskazuje take na jego wojenny charakter, i przyjmuje ten fakt jako przejcie wikiskich elementw mitologicznych (Thor bg wojny i piorunw, wyposaony w mot Mjlnir) w czasach, gdy Wikingowie oddziaywali gospodarczo i politycznie na pnocne tereny Rusi (X w.). Istnieje take drugie twierdzenie przyjmujce, e Perun przybra cechy wojenne w czasach tworzenia si wczesnofeudalnego pastwa ruskiego z siln pozycj wojw. Podobnie zjawisko zaszo w XI w. na Poabiu jedynym wczenie pogaskim skrawku Sowiaszczyzny. Perun naby cech militarnych. Objawia si tam pod rnymi postaciami, oto one: WITOWIT Bstwo byo czczone w Arkonie, Dowiadujemy si o nim z relacji kronikarza SaksoGramatyka. Powiadczony jest on take w rzemiole artystycznym jako bstwo czterotwarzowe. Imi pochodzi ze zoenia sw svt- oznaczajcego rozdawanie mocy magicznej oraz *vit pan. JAROWIT To bstwo byo czczone we Wodogoszczy i znane jest take pod nazw Jaryo. Etymologia imienia odnosi si do sowa jar oznaczajcego w jzyku sowiaskim si. RUJEWIT Informacji na temat tego bstwa dostarczaj duskie teksty rdowe. Czczony by w Gardcu, jego posg zniszczony zosta przez biskupa z Roskilde w 1168 r. podczas najazdu duskiego. Przyjmuje si, e Rujewit znaczy tyle co Pan Rugii. Plemiona poabskie znajdujc si w obliczu miertelnego niebezpieczestwa zalewem chrzecijastwa zmieniay swoje podejcie do czczonych bstw przypisujc im wiele cech wojennych i dostosowujc je do aktualnych potrzeb. W obrzdach magicznych wanie im przypisywano powodzenie wypraw militarnych. Nie ulega wic wtpliwoci, e Perunowi mona zwa take bogiem wojny. Folklor poudniowosowiaski wspomina o eskim imieniu PERPERUNA. Pojawia si tu nierzadki w mitologiach indoeuropejskich zabieg podwajania brzmienia tematu imienia. Perperuna kojarzona jest jednoznacznie z opadami, a jej kult by szczeglnie silny w czasie suszy. Problem wok Perperuny zasadza si na fakcie, e zarwno Sowiaszczyzna zachodnia i wschodnia nie zna tego imienia. Nie jest jasne czy Perperun naley traktowa

jako towarzyszk Peruna; chocia za zwizkiem tych bstw przemawia fakt, e w sensie mitologicznym pioruny, niebo i opady tworz harmonijn cao uzupeniajc si. WELES (WOOS) - bg przysigi, magii, zawiatw Istnienie dwch form imienia tego boga do dzisiaj pozostaje niewyjanione. Spord kilku proponowanych etymologii prbujcych objani to imi, cz opiera si na temacie *vel-, cz na temacie *vol-. Najbardziej trafne wydaj si by przypuszczenia Romana Jakobsona, ktry imi Weles wyprowadza z rdzenia *vel- wyraajcego wzrok, spojrzenie, jasnowidzenie. Oglnoindoeuropejski zasig tego rdzenia ma potwierdzenie w imionach bstw indyjskich i batyjskich majcych kompetencje zblione do sowiaskiego Welesa. Na tej podstawie mona snu dalsze sugestie kierujce mitologi sowiask w stron azjatyckich krgw wierzeniowych. Obecno Welesa jest dobrze powiadczona w starych tekstach rdowych z Rusi. O randze tego bstwa wiadczy m.in. fakt, e prawie zawsze wymieniane jest w parze z Perunem oraz fakt, e przy wyliczaniu wikszej iloci bstw Woos wymieniany jest jako drugi (tu za Perunem). Latopisy czsto okrelaj Welesa jako boga byda, lecz nie naley upatrywa w nim bstwa z funkcjami gospodarskimi, jak wczeniej przyjmowa Wadymir Toporow. Powie doroczna przytacza fakt zbiorowej przysigi po podpisaniu umw bizantyjskoruskich. Zbiorowo przysigano (spoeczestwo) na Welesa, natomiast wojowie przysigali na Peruna (ok. 971 r.). Dalszy komentarz dotyczy krzywoprzysizcw: Ci co zawiod przysig zostan wyzoceni jak zoto oraz rozsiekani wasn broni. Druga moliwo jest waciwa Perunowi (o czym wiadomo take z wczeniejszych zapisw dotyczcych przysigi na Peruna pod rokiem 944). Wyzocenie przypisywane Welesowi dzi tumaczy si jako grulic gruczow chonnych powodujcych taczk. Jasne staje si te okrelenie bg byda. Wedug batyjskiego i sowiaskiego zwyczaju podczas wanego zaprzysigania rytualnie zabijano byka i wsplnie mazano sobie donie i twarz jego krwi. Weles jest wic bogiem przysigi. Weles mia te cechy bstwa chtonicznego (czyli zwizanego ze mierci). Jego zwizek z krlestwem zmarych wyprowadza si z faktu, i inne bliskoznaczne bstwa: indyjski Waruna i batyjski Velinas te miay charakter chtoniczny. Kolejnym dowodem jest znany niegdy (jeszcze w XVIII w.) w Czechach demon Veles majcy powizania pozagrobowe. Mona domniema, e chodzi o boga Welesa, ktry wraz z nadejciem chrzecijastwa zszed do sfery demonologicznej i pozosta w tej formie w ludowym folklorze. Zawiaty, przez dawnych Sowian, zwane byy Nawie. Sdzono, e znajduj si za rzek, przez ktr przewozi si dk dusz zmarego. Wrd Sowian tradycyjny by obrzd ciaopalenia. Pochwki byy nieliczne, a ich pojawienie si nastpio prawdopodobnie pod wpywem przenikania kultury Awarskiej na ziemie sowiaskie. Oficjalnie grzebanie zmarych nadeszo wraz z chrzecijastwem. Nazwa Nawie pochodzi z prasowiaskiego wyrazu nav oznaczajcego dusz zmarego. Wiekszo uczonych nie ma wtpliwoci, e Woos jest bstwem naczelnym, a kompetencje mu przypisywane w peni odpowiadaj warunkom funkcji trzeciej w ukadzie Dumzila (wadza prawna i magiczna). Naley odrzuci twierdzenie Toprowa klasyfikujce Welesa w

funkcji trzeciej sugerujc si okreleniem bg byda i wyprowadzajc imi z wyrazu *volst czyli pan, wodarz. Zasig Welesa jest oglnosowiaski, najwicej dowodw toponomastycznych pochodzi z Rusi i Bakanw. TRZYGW Prawdopodobnie Trzygw (Triglav) czczony w Szczecinie i Brennie w XII w. jest bstwem tosamym z Woosem. Bstwo to przybrao cechy wojenne tak jak Rujewit, witowit oraz posiado zregionalizowane imi.

2. Bstwa solarne i ogniowe


SWARG - bg soca Trudno jest w wietle posiadanych informacji umieci Swaroga, Swaroyca i Dadboga w panteonie sowiaskim. Na podstawie tekstw ruskich oraz niemieckich obraz tych bstw staje si mglisty szczeglnie poprzez wykluczajce si niekiedy relacje. Etymologia imienia Swarg te nie jest do koca przejrzysta. Zdaniem Urbaczyka i Jakobsona jego pochodzenie naley czerpa z iraskiego rdosowu; xwar (czyt. chwar) soce, blask. Poprzez przeniesienie lingwistyczne pierwszej goski otrzymujemy imi Swarg. Niejasna jest relacja midzy Swarogiem i Swaroycem. Kocwka -ic sugeruje synowski charakter Swaroyca wobec Swaroga, na co jest te potwierdzenie w niektrych latopisach ruskich. Niemniej jednak okrelenie Swaroyc moe oznacza take maego Swaroga. Niejasne s te kompetencje opisywanych bstw. Niekiedy Swarg nazywany jest ogniem, niekidy socem, lecz czsto Dadbg okrelany jest jako soce. Najbardziej przekonujca pozostaje teza, e Swarg jest ogniem najwyszego rzdu czyli socem. Kult soca trwa jeszcze dugo po przyjciu chrzecijastwa w rodzcych si pastwach sowiaskich. Codziennie rano jedn z pierwszych czynnoci by pokon oddawany socu. W Bugarii przez dugi czas (jeszcze w czasach nowoytnych) zauwaalna bya deifikacja soca, przechowa si zwyczaj zakazujcy pokazywania na soce palcem oraz odwracania si do niego plecami. W polskim folklorze pozostao przewiadczenie o zowrogim stosunku mij do soca, ktre patrzc w jego kierunku wysysaj jego moc. DADBG - SWAROYC - bg ognia domowego i ofiarnego Skoro mona zaoy, e Swarg by bogiem soca, Dadbogowi (Dadbogowi, Dabogowi) przypadaby rola boga ognia niszego rzdu czyli ognia ofiarnego i domowego. Przyjmujc ponadto synowski charakter Dadboga wobec Swaroga, wynikaoby, e Dadbg i Swaroyc to bstwa identyczne. Pochodzenie imienia jest kolejnym dowodem stwierdzajcym powysze zaoenia. Sowiaski czasownik dati dawa i kocwka -bg (-bog) okrela Dadboga jako tego, co rozdaje. Ta etymologia wskazywaaby na funkcje bliskie ognisku domowemu, bliskie ludziom czyli funkcje ogniowe niszego rzdu. Kult ognia przetrwa na Sowiaszczynie do progu czasw nowoytnych, pomyk palcy si w domu otaczany by szczeglnym szacunkiem. Do celw rytualnych ogie niecony by tylko wedug

prastarych zwyczajw przez pocieranie dwch drewienek. Motyw obrzdowoci z towarzyszeniem ognia nie by waciwy wycznie Swaroycowi, ogie obecny by podczas praktyk ofiarniczych skadanych take Perunowi, Welesowi i innym. Przeszkod staje si jednak znany w mitologii batyjskiej mit mwicy o bogu ognia i kowalstwa, ktry wyku soce i umieci na niebie (bg ognia jest tu ojcem boga soca, podobny przypadek wystpuje w mitologii greckiej). Na Poabiu Swaroyc przybra cechy bstwa wojennego. Informuje o tym Thietmar z Mersemburga opisujc wityni sowiask w Radogoszczy na Poabiu w roku 1018. Kilkadziesit lat pniej Adam z Bremy w swojej kronice nada Swaroycowi imi RADOGOST . Swarg prawdopodobnie zosta wczeniej zregionalizowany (otaczany szczeglnym kultem w danym rejonie) i na tej podstawie w trudnych czasach dostosowany do wczesnych potrzeb plemion Federacji Wieleckiej, walczcych wtedy o utrzymanie suwerennoci politycznej i religijnej. Z podobnym zjawiskiem mamy do czynienia na Poabiu w przypadku Peruna i Welesa. Naley przyj, e Swarg jest bogiem soca i ojcem Dadboga czyli Swroyca boga ognia ofiarnego i domowego. Swarg Dadbg jest jedynym przypadkiem w mitologii sowiaskiej, gdzie okrelony jest stopie pokrewiestwa midzy bstwami (wtek teogoniczny).

3. Bstwa lunarne
CHORS - bg ksiyca Prawdopodobn etymologi imienia tego boga naley wyprowadza ze staroiraskiego sowa xores (czyt. chores) czyli promienny. Inna etymologia (zaproponowana przez Aleksandra Brcknera) wywodzi imi bstwa z prasowiaskiego sowa krst wycharsy, wyndzniay znajdujc w nim analogi do zmieniajcych si cyklicznie postaci ksiyca, ktry chudnie. Nie ulega wtpliwoci, e Chors jest bstwem lunarnym. W starych latopisach ruskich czsto pojawia si jego imi. Sowo o wyprawie Igora wspomina o tym jak knia Wszesaw w nocy pokonuje dorog z Kijowa do Tmutorakania po drodze Wielkiego Chorsa. W kronikach ruskich Chors wymieniany jest te czsto w parze z Dadbogiem jako Ksiyc i Soce. A okrelenia przypisywane Chorsowi nazywajce go promiennym wskazuj, e chodzi tu o powiat ksiyca. Pord posgw wystawionych w Kijowie przez ksicia Wodzimierza znalaz si take obok Peruna Chors (jak informuje XI-wieczna kronika ruska). W religiach indoeuropejskich ksiyc jako element kultu pojawia si rzadko (w Europie Zachodniej nie wystpuje prawie wogle) dlatego kult ksiyca u Sowian naley wywodzi z azjatyckiego krgu wierzeniowego. Std te etymologia sowiaska nie wydaje si odpowiedni, take z racji sowa wycharsy, ktre trudno zaliczy do sw o znaczeniu kultowym, naley przychyla si raczej do etymologii iraskiej. Kult ksiyca obecny by na caej Sowiaszczynie (szczeglnie wschodniej). Urzekaa rytmika faz ksiyca: jego znikanie tumaczono zjadaniem przez wilkoaki, a gdy nie byo go na niebie sdzono, e zatopiony by w wodzie.

Zaproponowana przez Colina Renfrew teoria rozprzestrzeniania si jzykw indoeuropejskich potwierdza, e wiele z wierze i kultw Sowian to poyczki, przenikanie si, bd wsplny pie mitologiczny z krgw azjatyckich m.in.: uralskich, ugrofiskich.

4. Bstwa natury
MOKOSZ - bogini urodzaju Dzisiaj wikszo badaczy mitologii sowiaskiej zgodna jest co do tego, e w Mokoszy upatrywa naley kult wyszego rzdu ni demonologiczny. Istniej ponadto poszlaki wskazujce Mokoszy miejsce w trjfunkcyjnym schemacie Dumzila na pozycji trzeciej (funkcja spoeczna, dostarczanie ywnoci). Kult matki ziemi popularny by w okresie neolitycznym pord rozwijajcych si osad wczesnorolniczych w caej Europie oraz na Bliskim Wschodzie, dlatego sowiaska Mokosz czy w sobie take pierwiastki przedindoeuropejskie. Etymologia imienia bstwa jest prawdopodobnie prasowiaska. Rdze mok- daje sowotwrczy pocztek polskiemu wyrazowi mokry tworzc analogi do bliskoznacznych bstw indoiraskich (iraska Aradwi wilgotna). Mokosz czczona bya niezalenie od pory roku, ale szczeglny okres obrzdowy przypada wiosn. redniowieczne zapisy powiadczaj, e o tej porze roku nie mona byo rwa trawy, uderza kijami o ziemi, a upadek na ni wymaga zaniesienia przeprosin. Powszechne byy rnego rodzaju praktyki magiczne w celu wywoania urodzaju. lady kultu Mokoszy najliczniej powiadczone s we wschodniej Sowiaszczynie (wskazuje na to wiele nazw miejscowych na Biaorusi i Ukrainie). W wielu mitologiach indoeuropejskich miejsce matki ziemi jest raczej skromne, wrd Sowian zajmuje znaczc pozycje prawdopodobnie dziki wczeniejszym skadnikom wierzeniowym. STRZYBG (Stribog) - bg wiatru Prawdopodobnie Strzybg by bstwem wiatrw. Kroniki ruskie z X i XI w. nazywaj wiatry striboymi wnukami. Etymologi imienia naley wyprowadzi ze sowiaskiego rdzenia stri-, ktry wywodzi si z indoeuropejskiego *ster- co znaczy rozsiewa, rozdawa. Cho najwicej ladw kultu Strzyboga znajduje si na Rusi, istnieje wiele nazw miejscowych wiadczcych o oglnosowiaskim znaczeniu tego bstwa. W folklorze sowiaskim rozrniano wiatry dobre oraz wiatry ze przeciwko ktrym wymawiano zaklcia, wzywano pioruny. Wiatry zasadniczo pojmowane byy jako demony polne. Latopis ruski z XII w. Wymienia Strzyboga wrd pocztu bstw, ktre Wodzimierz wystawi przed grodem kijowskim. SIEMARG - opiekun rolin i mitycznego drzewa ycia Funkcja, ktr peni Siemarg nie jest dzisiaj jasna. Wrd wielu hipotez najbardziej przejrzyst wydaje si by hipoteza kojarzca Siemarga z iraskim Simorgiem. Znany w

kulturze iraskiej Simorg by opikunem rolin, przedstawiany jako ppies-pptak przejty zosta przez Sowian prawdopodobnie na pocztku naszej ery. Na Rusi, w redniowieczu, skrzydlaty pies cieszy si duym powodzeniem w rzemiole artystycznym, a do folkloru wszed jako Paskud. Czsto przedstawiany jako str mitycznego drzewa ycia. Inna hipoteza mwi, za Sowem Christolubca, e istniay dwa bstwa Siem i Rgie. Etymologi pierwszego imienia naley (wg Brknera) upatrywa w sowie rodzina, drugiego w sowie re yto. Przyporzdkowano im opiek nad gospodarstwem, zboem, bydem, ludmi. Chocia Siemarg zaliczony zosta do szeregu bstw wodzimierzowych, istnieje wtpliwo czy zaliczy go do rzdu bstw niezalenych, czy upatrywa w nim demona. Fakt przedstawiania go w charakterze zoomorficznym skania raczej do drugiej moliwoci. Zdaniem Borysa Rybakowa Siemargowi naley przypisa funkcj opiekucz nad rolinami i mitologicznym drzewem ycia, ktrego by jednoczenie najwyszym stranikiem. Istnienie takiego drzewa w wyobraeniach mitycznych jest wrd Sowian potwierdzone strzpami wiadomoci (jednak brak na jego temat konkretnych informacji). Zasig drzewa ycia jest oglnoindoeuropejski, za przykad moe podsuy Yggdrasill znany z mitologii skandynawskiej). PEREPUT - bstwo wodne Imi tego bstwa najatwiej zwiza z prasowiaskim sowem pluti pyn. Nie ma wielu informacji na temat Pereputa, jednak na podstawie istniejcych naley przyj, e mia charakter akwatyczny (wodny). Pomimo staroruskiego opisu obrzdu magicznego, ktrym zdobywano sobie jego przychylno trudno stwierdzi, e Pereput zaliczany by do rzdu bstw. Naley przyj, i by to demon wodny. Zdaniem niektrych slawistw Pereput jest redniowiecznym imieniem Siemarga. Wreszcie mona zaoy, e wraz z nadejciem chrzecijastwa bstwo stracio swoje znaczenie i stao si demonem.

5. Bstwa przeznaczenia
ROD (DOLA) - bg ludzkiego losu, opiekun ogniska domowego RODZANICE - wieszczce losu Pochodzenie imienia Rod, zdaniem Emila Benvenistea, naley wywodzi ze sowiaskiego czasownika roditi, ktry dzisiaj da pocztek wyrazom rodzi, rd, plemi. Wedug zapisw ruskich Rod wymieniany jest zazwyczaj razem z Rodzanicami (istotami eskimi, najczciej trzema). W kompetencji Roda leao rozstrzyganie losu dziecka w pierwsz noc po urodzeniu. Teksty rdowe wspominaj o tradycji zostawiania Rodzanicom na noc: chleba i mleka. Wedug zapisw ruskich Rod wymieniany jest zazwyczaj razem z Rodzanicami (istotami eskimi, najczciej trzema). W kompetencji Roda leao rozstrzyganie losu dziecka w pierwsz noc po urodzeniu. Teksty rdowe wspominaj o tradycji zostawiania Rodzanicom na noc: chleba i mleka.

Obecny folklor sowiaski nie zna imienia Roda ani Rodzanic (poza Bakanami, gdzie pojawiaj si Roenice). U Czechw znana jest Sudika, w Sowenii Sojenica (etymologia obydwu imion wie si ze sowem soditi sdzi), w ludowych przypiewkach bugarskich mowa jest o trzech Narenicach. Wszystkie przytoczone tu istoty s duchami (demonami) czuwajcymi nad losem czowieka, opiekujcymi si dobytkiem, domem. Prawdopodobnie Dola (o ktrej wspominaj ruskie latopisy) jest wcieleniem Roda. Zabiegano o jej yczliwo, miao to w efekcie przynie szczliwe ycie, urodzaj, jej opiek nad dziemi i domem. Pozostaje jeszcze aspekt, ktry pojawia si w staroruskim tekcie Sowo w. Grzegorza o bawochwalstwie, a kwestionowany jest przez wielu badaczy. Opisany jest w nim proces wskazujcy, e Sowianie najpierw czcili bereginie i upiory, potem Roda i Rodzanice, nastpnie Peruna, aby w nastpnym okresie przyj chrzecijastwo. Rod jako bstwo domowe mgby zaj miejsce w funkcji trzeciej ukadu dumzilowskiego.

You might also like