Zapomniany krl Polski

Opublikowano: 04.04.2012 | Kategorie: Historia, Publicystyka

Historia pisana jest przez tych, co wymordowali bohaterw, za historia pierwszego wieku chrzecijastwa w Polsce opisana zostaa w klasztorach i tylko midzy wierszami powstaych kronik moemy doczyta o tym, co naprawd wtedy si dziao.

Bez wzgldu na to, czy bdziemy patrzyli na karty historii, czy te popatrzymy na dzisiejsze spoeczestwo, Polak ma kilka fundamentalnych wartoci. Rodzina, ziemia, ojczyzna, wiara, no i wszechobecna niech do jakichkolwiek narzuconych praw. Szlachcic na zagrodzie rwny wojewodzie to przecie kwintesencja polskoci. Patrzc przez pryzmat tych wartoci sprbujmy wcieli si w Polaka przeomu X i XI w. i opowiedzmy histori tych czasw i histori krla Polski, ktrego zbrodnie doprowadziy do tego, e kronikarze wymazali go z kart naszej historii.

SPRBUJMY ZROZUMIE WIAT X-XI WIEKU

ycie naszych przodkw podporzdkowane byo rytmowi przyrody. Mieli swoje wita, wiat swoich bogw, duchw, z ktrych jedne byy pomocne, drugie psociy niemiosiernie albo nawet na manowce prboway sprowadzi. Rok 966 nie by w niczym rokiem szczeglnym. Ksi przyj jak now religi, ale kogo to w ostpach mogo interesowa. Ostatecznie o bogach rnych syszeli, o witowicie co go na zachodzie sawili, Perkunie ktrego Batowie wysawiali, Welesie, co wiata podziemnego strzeg, moe by i Chrystus, czemu by nie. Bogowie Sowian zazdroni nie byli. ycie religijne byo bogate, skupiao si wok witych gajw, witych gr, wszystko byo ustatkowane i pewne, potwierdzone tradycj ojcw. Jednak Chrystus okaza si strasznym bogiem. Jego wojowie przybywali z si, wycinali wite gaje, mieczem karali opornych, kazali paci daniny nie tylko na ksicia, lecz rwnie na koci. Ksiciu zapaci trzeba, takie prawo, ale kocioowi? Wszake kapani sowiascy prac wasnych rk na swj chleb zarabiali. Godzi si paci danin kocioowi? pytali si nasi ojcowie. A eby tego byo mao, porobio si rnych panw, ktrych koci namaszcza, a ci z wolnego kmiecia chcieli niewolnika zrobi. Porywali krowy z pl, odbierali zebrane ziarno. le si dziao w Polsce pod panowaniem nowego boga. Czy moemy si zatem dziwi, e w sercach naszych ojcw narasta bunt? Pki ksi by silny, bunt wyraa si szeptami wrd najbliszych, poktnym sawieniem starych bogw i wznoszeniem do nich modw o przywrcenie dawnego, dobrego porzdku. Lecz nastay czasy, gdy ksi sta si saby. Mieszko II Lambert z brami si za bary wzili, przepdzali si z kraju. Bezprym, po przegonieniu Mieszka insygnia krlewskie do Niemcw posa, a sam zdawa si wspiera pogan. Nie byo ci w Polsce krla, odezway si dawne tsknoty. Tak to zaczyna si czas syna Mieszka II Bolesawa II Zapomnianego[1] i czas wielkiego powstania ludowego. Powstania przeciw monowadcom i namaszczajcemu ich Kocioowi, czas powrotu do

wierze ojcw. Powstania utopionego w krwi wydobytej mieczem Niemcw przyprowadzonych przez Kazimierza Odnowiciela i Rusw pod wodz Jarosawa Mdrego.

BOLESAW II ZAPOMNIANY DOWODY ISTNIENIA

Dzi historycy nie s skorzy uznawa istnienie tego wadcy, ktry krlowa w Polsce po Mieszku II, synu Bolesawa Chrobrego. Twierdz, e zosta on w kronikach pomylony z Bezprymem, pierworodnym synem Chrobrego, zamordowanym wiosn roku 1032 na skutek okruciestw, jakich si dopuszcza dzierc wadz po wygnaniu brata. Na jakiej jednak podstawie niektrzy polscy historycy twierdzili, e istnia wadca, o ktrym nie wspominaj adne oficjalne ksigi?

U Piastw rodzi si tradycja, w ktrej synowie pierworodni otrzymuj imi dziada, wic syn Mieszka bdzie Bolesawem, za syn Bolesawa Mieszkiem. W powstaej w XIII w. Kronice Wielkopolskiej czytamy takie sowa Ten Mieszko (Mieszko II) zrodzi z siostry cesarza Ottona dwch synw, to jest Bolesawa i Kazimierza. Gdy umar w roku Paskim 1033 nastpi po nim pierworodny syn jego Bolesaw. Skoro ten zosta ukoronowany na krla, wyrzdza swej matce wiele zniewag. Matka jego, pochodzca ze znakomitego rodu, nie mogc znie jego niegodziwoci, zabrawszy syna swego Kazimierza (Kazimierz Odnowiciel) [...][2] . Ale nie jedyny to zapis potwierdzajcy istnienie tego krla. To samo potwierdza Wincenty z Kielczy Zostao po nim [Mieszku II] dwch synw, starszy Bolesaw i maoletni Kazimierz. Po starszestwie zasiada na tronie pierworodny Bolesaw[3]. lady rwnie znajdujemy w dokumentach niemieckich, a to zapisek o tym, i Bolesaw II podsya pomoc na Wgry, a to, e syn Mieszka II okazuje si niewdziczny dla swojej matki. W rocznikach Kapituy Krakowskiej pod dat 1038 umieszczono zapis o zgonie krla Bolesawa. Bolesaw Chrobry nie yje od 1024, za miay umiera p wieku pniej, wic jaki to Bolesaw? Rwnie nie bez znaczenia jest to, e Kazimierz oddany by na nauki do klasztoru[4], tak w rodach krlewskich postpowano z synami, ktrzy nie byli planowani na wadcw. Przyszli wadcy wychowywali si przy ojcu, uczc si w praktyce kunsztu rzdzenia. Znaczcy jest rwnie fakt, e Rocznik Maopolski podaje tak numeracj krlw: Bolesaw III miay, Bolesaw IV Krzywousty. Znikn gdzie Bolesaw II

Wszystkie zapisy dowodz jednak, e Bolesaw dopuci si na tyle straszliwej zbrodni, e postanowiono go wykreli z listy krlw. Dosownie takie okrelenie znajdujemy w dokumencie z koca XIV w. Tabula regnum Poloniae wiele mwice zdanie: Jeden waleczny krl wymazany zosta z rzdu panujcych.

JAK STRASZN ZBRODNI MUSIA POPENI BOLESAW II?

Ostatecznie krlowie do osb potulnych nie naleeli. Niejeden z nich i to nie raz popenia czyn w ocenie Kocioa okropny. Bolesaw Krzywousty tak bezwzgldnie okaleczy swego brata Zbigniewa, e doprowadzi do jego mierci. Przemys II pomg rozsta si z yciem swojej 22-letniej bezpodnej onie Ludgardzie. Kazimierz Wielki wychwalany przez histori jako wspaniay gospodarz dopuci si w modoci gwatu na opiekujcej si nim dziewczynie, a take usankcjonowanej przez Koci poligamii. Bolesaw miay zabi biskupa w. Stanisawa za to, e ten go zdradzi i z Niemcami paktowa. Wadcy ci ponosili kary, bya to pokuta, obowizek budowy kociow, Bolesaw miay wprawdzie utraci wadz, lecz z kart historii go nie skrelono. Jak zbrodni trzeba popeni, by zosta wykrelonym z listy krlw? Tu wanie musimy wrci do powstania ludowego przeciw panom feudalnym i Kocioowi. Tylko bezporednie wystpienie przeciw Kocioowi mogo spowodowa wykrelenie krla spord listy wadcw chrzecijaskich.

A reakcja pogaska w Polsce bya z punktu widzenia Kocioa okrutna. Obja ona sw moc Wielkopolsk i lsk. Stosunkowo sabo wystpia ona w Maopolsce, w ktrej chrzecijastwo pojawio si prawie 100 lat wczeniej, jak i Mazowszu, gdzie siln rk rzdzi Masaw chccy utworzy na Mazowszu swoje wasne pastwo. To wanie na Mazowsze uciekali z objtych rebeli obszarw ci, przeciw ktrym skierowane byo to powstanie. A powstacy, mimo e byo to trzecie pokolenie chrzecijan, byli brutalni. Zapanych ksiy wieszano, cinano, przebijano dzidami, kamieniowano Tak jak wczeniej niszczono wite gaje, chramy, tak teraz niszczono witynie. W tym okresie w ruin poszy wszystkie witynie chrzecijaskie na terenach objtych powstaniem, w tym w Gnienie, Poznaniu, Lednicy, Katedra Wrocawska, cho trzeba powiedzie, e cz z tych zniszcze trzeba przypisa czeskiemu ksiciu Brzetysawowi. Praktycznie chrzecijastwo na tych ziemiach przestao istnie. Bolesaw II popar to powstanie stajc si jednym z jego przywdcw. Ta wanie zbrodnia miaa spowodowa jego wykrelenie z pamici potomnych.

Powstanie i brak silnego wadcy cigno na Polsk wiele klsk, prowadzcych do cakowitego chaosu w kraju. Jednym z ciszych dowiadcze by najazd ksicia Czech Brzetysawa, ktry zupi Wielkopolsk niszczc Gniezno, Pozna, Kruszwic, zabierajc relikwie w. Wojciecha i Gaudentego oraz zoty krzy, ofiarowany przez Mieszka I, ktry mia way trzy razy tyle co sam wadca, i wiele innych kosztownoci, ktre w tym czasie udao si zgromadzi Kocioowi. To jemu zawdziczamy m.in. zniszczenie kaplicy w Lednicy. W kraju rzeczywicie trwa chaos, nad ktrym ciko byo zapanowa. Reakcj pogask zdawi w latach 40 XI w. Kazimierz Odnowiciel, ktry na czele 500 cikozbrojnych rycerzy niemieckich najecha od zachodu oraz Jarosaw Mdry, ktry w tym czasie najecha zbuntowane ziemie od wschodu. Rwnie przy wspdziaaniu Jarosawa Kazimierz pokona utworzone przez Masawa ksistwo mazowieckie (1047). Polska zyskaa wadc, wadc chrzecijaskiego.

CZY POWSTANIE TO MOGO ODNIE SUKCES?

Tak, gdyby wszyscy Sowianie potrafili si zjednoczy, lecz dzi wiemy, e nie byo to moliwe. Na ziemiach dzisiejszej Polski nie mogo istnie pastwo rzdzone przez nie chrzecijaskiego wadc. Zbyt znaczce byy siy, ktrym na tym zaleao. Zarwno Jarosawowi wadcy Rusi, jak i Henrykowi III cesarzowi rzymsko-niemieckiemu zaleao na utrzymaniu silnej wadzy i spokoju na terenach Polski. Cesarstwo miao przecie powane problemy. Pozostawienie sowiaskiej, cho chrzecijaskiej Polski byo cen, ktr cesarstwo musiao zapaci za moliwo swobodnego dziaania na terenach Sowian Zachodnich. Gdy na zachd od Odry istniej wtedy i jeszcze dugo bd istnie pogaskie, sowiaskie organizmy pastwowe, Wieleci, Obodrzyce, Serbowie. Radogoszcz, witynia Swaroyca na ziemiach Redarw (nalecych do plemion Wieleckich) upada pod ciosami niemieckimi w roku 1125, Arkona, witynia witowita na ziemiach Ranw upada pod ciosami duskimi w roku 1168. Kopanica, grd Szprewian, dzi dzielnica Berlina zdobyta zostaje dopiero w 1200. Silne chrzecijaskie pastwo Piastw stanowio niezbdne zabezpieczenie dla tych poczyna.

Upadek reakcji pogaskiej cign na naszych ojcw znaczce kary. Rozpocza si siowa chrystianizacja, bezwzgldnie niszczono wszelkie pogaskie orodki religijne, w ich miejsce budujc chrzecijaskie. Dotkny ich rwnie sankcje zewntrzne. Okrelono je nad wyraz dokadnie w bulli wydanej przez papiea Benedykta VIII: Corocznie paci bd Polacy kurii papieskiej zwyczajny pienidz od kadej gowy, wyczajc gowy szlacheckie, nie bd zapuszcza wosw na gowie i brodzie, zwyczajem barbarzyskim, ale bd je starannie postrzyga. Wielkiego Postu przestrzega o trzy tygodnie duej ni w innych krajach (), wiecznie te bd obowizani, aby w Bogu i w Wierze Chrzecijaskiej wdziczniejszymi i gorliwszymi byli.

CZY BOLESAW II BY OSOB HISTORYCZN

W XIX w. aden historyk tego faktu nie kwestionowa, dzi jednak przyjmuje si, e posta ta powstaa jako powielenie poczyna Bezpryma, pierworodnego syna Bolesawa Chrobrego, a Bolesaw II by po prostu Bezprymem. Tak teori udowadnia S. Ktrzyski w Historii Polski pod redakcj H. owmiaskiego, Warszawa 1956, a nauka wydaje si to stanowisko ostatecznie przyj. Prawdy dzi nie poznamy, dzi pozostaje nam tylko wierzy lub nie wierzy, jak kto woli, i istnia krl, prawowity nastpca tronu z rodu Piastw, ktry postanowi przywrci Polsce wiar ojcw i za to okrelono go okrutnym, i za to go zamordowano. A odpowied na pytanie, czy dobrze si stao, e przywrcenie starych bogw mu si nie udao, pozostawiam do oceny czytelnika.