Lata 1945-1955: 8.05.1945 Hitlerowcy podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji.

Tymczasowy Rzd Jednoci Narodowej (TRJN) - rzd powoany przez prezydenta Krajowej Rady Narodowej Bolesawa Bieruta 28 czerwca 1945 na podstawie poro zu mien ia zawartego na konferencji w Moskwie pomid zy KRN a czci politykw emigracyjnych skupionych wok Stanisawa M iko ajczyka i Stronnictwa Ludowego. Prezes Rady Min istrw: Ed ward Osbka -Morawski (PPS) Wicepremier, M inister ds. Ziem Od zyskanych: Wadysaw Go mu ka (PPR) Wicep remier, M inister Rolnict wa i Reformy Rolnej: Stanisaw Mikoajczyk (PSL) 5 lipca 1945 TRJN zosta uznany przez USA. Uznawany by take przez inne pastwa koalicji antyhitlerowskiej (m. in. Francj, W ielk Brytani). Nie by u znawany m. in. przez Watykan i Hiszpani. TRJN 16 padziernika 1945 podpisa Kart Narodw Zjednoczonych, przez co Polska staa si czonkiem ONZ. 10 listopada 1945 powo ano Centralny Urzd Planowania pod przewodnictwem Czesawa Bobroskiego Proces szesnastu pokazowy proces polityczny przywdcw Po lskiego Pastwa Podziemnego, przeprowad zony w dniach 18 21 czerwca 1945 r. w Moskwie. 27 marca przybyli do Pruszko wa: delegat rzdu i wicepremier na kraj J. S. Jan kowski, ostatni Ko mendant Gwny AK, obecnie pen icy funkcj Ko mendanta G w nego organizacji "NIE" gen. L. Oku licki, przewodniczcy Rady Jednoci Narodowej Kazimierz Puak (przedstawiciel PPS "Wolno, Rwno, Niepodlego") oraz penicy funkcj tu macza J zef Stemler -Dbski, jednoczenie wicemin ister Departamentu Informacji De legatury RP na Kraj. Nastpnego dnia dojechali pozostali uczestnicy planowanych rozmw: Antoni Pajdak (PPS-W RN), Stanisaw Jasiukowicz, Kazimierz Kobylaski, Zb igniew Stypuko wski i Aleksander Zwierzyski ze Stronnictwa Narodowego, Jzef Chaciski i Franciszek Urbaski ze Stronnictwa Pracy, Adam Bie, Kazimierz Bagiski i Stanisaw Mierzwa ze St ronnictwa Ludowego oraz Eugeniusz Czarnowski i Stanisaw M ichaowski ze Zjednoczenia Demo kratycznego. Wszyscy oni zostali podstpnie aresztowani przez NKWD i nastpn ego dnia wywiezieni na Okcie, skd odlecieli specjalny m samolotem do Moskwy. Dopiero 5 maja So wieci oficjaln ie podali wiadomo o aresztowaniu Po lak w pod zarzutem prowadzenia d ziaa dywersyjnych na zapleczu armii sowieckiej. Polscy przywdcy podziemni s pdzili pocztko wo prawie 3 miesice w wizien iu NKWD na ubiance, gdzie byli intensywnie przesuchiwani i "przygotowywani" do pokazowego procesu. Proces rozpocz si 18 czerwca. W akcie oskaren ia zarzucono: 1. organizacj podziemnych oddziaw zbro jnych Armii Krajowej na tyach Armii Czerwonej, 2. utworzen ie podziemnej organizacji wojskowo-politycznej "NIE", 3. Dziaalno terrorystyczno -dywersyjn i szpiegowsk podziemnych oddziaw zbrojnych AK i NIE, 4. Prac n ielegalnych radiostacji nadawczo -odbiorczych na tyach Armii Czerwonej, 5. Plan p rzygotowania wystpienia zbrojnego w bloku z Niemcami przeciwko ZSRR.

. Konferencja poczdamska (17 lipca 1945 2 sierpnia 1945 w Poczdamie ) spotkanie przywdcw koalicji antyhitlerowskiej (t zw. Wielkiej Tr jki): prezydenta USA Harry'ego Tru mana (ktry zastpi zmarego w kwietniu tego roku Franklina Delano Roosevelta), premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, ktrego w trakcie konferencji zastpi od 28 lipca nowy premier tego pastwa Clement Attlee i ZSRR Jzefa Stalina. Bya to ostatnia z t rzech konferencji W ielkiej Tr jki, miaa miejsce po konferencji Teheraskiej (28 listopada 1 grudnia 1943) i konferencji jataskiej (4-11 lutego 1945). Postanowienia: 1. odpowiedzialnoci za II wo jn wiatow obarczone zostay Niemcy h itlero wskie 2. demilitary zacja, denazyfikacja, demokraty zacja oraz dekartelizacja Niemiec 3. odszkodowania dla pastw poszkodowanych, wypacane przez Niemcy 4. wschodnia granica Po lski nie zostaa ustalona, obowizuj do dzi obustronne porozumieni a 5. 15% reparacji wo jennych przyznanych ZSRR miaa otrzy ma Po lska

oddanie pod jurysdykcje Polski czci terytoriu m III Rzeszy zwanej Ziemiami Odzyskany mi (Szczecin, ziemie na wschd od Odry i Nysy uyckiej, obszar Wolnego Miasta Gdask, poudniowa cz Pr us Wschodnich). Na samej konferencji poczdamskiej, stron Polsk reprezentowali Bolesaw Bierut, Edward Osbka -Morawski, Stanisaw Grabski, Stanisaw Mikoajczy k, Wincenty Rzy mowski, oraz Micha Rola -y mierski. W przem wien iu wicepremiera M ikoajczy ka popierajcy m proponowane zmiany terytorialne znalaz si take argument i stanowi gwarancj zapobieenia podstawowych przyczyn imperializmu niemieckiego poprzez odebranie mu bazy przemysowej, ktr Niemcy uywali do rozbudowy swego potencjau zbro jeniowego. Ty m samy m jak premier Mikoajczyk owiadczy, zmiany te nie tylko pozwo l na odbudow zniszcze Polski ale przyczyni si trwale ku zachowaniu poko ju wiatowego i przysu bezpieczestwu wszystkich narodw. 6. Akcja "Wisa" (Operacja "Wisa") akcja militarna wy mierzona w struktury Ukraiskiej Powstaczej Armii i Organizacji Ukraiskich Nacjonalistw, oraz przesiedlecza dokonana w celu usunicia wybranych grup ludnociowych, m.in. Ukraicw, Bo jk w, Dolinian i emk w, jak rwn ie rod zin mieszanych polsko-ukraiskich, z terenw Polski poudniowo - wschodniej, gwn ie na tzw. Ziemie Od zyskane, ktra miaa miejsce w dwa lata po zakoczeniu II wojny wiatowej. Decyzj w sprawie podjcia Akcji "Wisa" podjo Biuro Polityczne KC PPR. Przy jmuje si, e trwaa od 28 kwietnia do koca lipca 1947, chocia ostatnie wysiedlenia miay miejsce w roku 1950. Szacuje si, i w wyniku akcji wo jskowej rozbito siy UPA w iloci 1 500 lud zi (17 sotni), oraz uwiziono 2 900 aktywnych lub domniemanych czonkw OUN, a przesiedlenia objy ponad 140 tysicy osb cywilnych. Pierwotnym kryptonimem tej akcji by Wschd, zmieniony pniej na Wisa. Akcja Wisa nie bya tosama z repatriacj ludnoci ukraiskiej w latach 1944 - 1946, w dalszy m cigu budzi liczne kontrowersje i jest rnie interpretowana przez historykw, z ktrych cz twierdzi e jej gwny m zadaniem nie byo znis zczen ie UPA - wskazuj oni m. in. na fakt, i obja ona rwnie obszary, gdzie UPA w ogle nie dziaaa. W padzierniku 1947 wad ze ZSRR przepro wadziy Akcj Z (Zachd), w wyniku ktrej z terenu USRR wysiedlono na wschd ponad 76 tysicy Ukraicw, oskaronych o sprzyjanie UPA. Ludno osiedlano na podstawie Planu Ewakuacyjnego z dnia 18 kwietnia 1947, opracowanego przez Ministerstwo Ziem Odzyskanych . Przewidywa on rozmieszczen ie wysiedlecw w wojewdztwie szczeciskim i o lsztyskim. W sumie osiedlono 95 846 osb pochodzcych z wojewd ztwa rzeszowskiego i 44 728 osb pochodzcych z wojewdztwa lubelskiego Zrzeszenie Wolno i Niezawiso (pena nazwa: Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji Wolno i Niezawiso) to polska cywilno- wojskowa organizacja antyko munistyczna zaoona 2 wrzenia 1945 w Warszawie. Jej trzon stanowiy pozostaoci rozwizanej w 1945 roku Delegatury Si Zbrojnych na Kraj. WiN przeja jej struktur organizacyjn, kadry, majtek a take czciowo oddziay lene. Dowdcy obszarw DSZ zostali prezesami obszarw WiN. Organizacja pocztko wo chciaa drog walki politycznej nie dopuci do zwycistwa wyborczego ko munistw po II wojnie wiatowe j. Czonkowie WiN dopuszczali take mo liwo zbrojnej obrony. Mimo deklaro wanego cywilnego charakteru organizacja posiadaa silne oddziay zbrojne zwaszcza w obszarze centralnym w okrgach biaostockim, lubelskim i warszawskim poniewa dowdca obszaru centralnego nie wykona ro zkazu o rozwizan iu oddziaw lenych uwaajc WiN za organizacj wo jskowo polityczn. Jesien i 1945 cze czonkw W iN posuchaa apelu pukownika PPR 1941- Stalin wyrazi zgod na odbudow partii rewolucyjnej w Po lsce, wobec oskare cicych na Ko munistycznej Partii Pracy nadano jej inna nazw Polska Partia Robotnicza, nie wesza w skad Midzynarodwki ko munistycznej ( rozwizana w 1943). Odrzucili konstytucj kwietnio w i nawizali do konstytucji marco wej z 1921r. Zapowiadano przesunicie granicy do lin ii Odra - Nysa uycka, zapowiadano likwidacj Prus Wolnego Miasta Gdaska, u mocnien ie sojuszu z ZSRR i Czechosowacj. Wok PPR powsta blok partii i stronnictw politycznych ktry nazywano blokiem demokratycznym w jego skad wchodziy: Odrodzona PPS, St ronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne. W zwizku z wejciem Mikoajczyka do rzdu o 1945e utworzono PSL, zostao zalegalizowane i zajmo waa opozycyjne stanowisko do PPR. Bierut, Berg man, Minc, Zambrowski pragnli utrzy ma sojusz z ZSRR. Natomiast grupa wok Go mu ki wierzya w budow socjalizmu i wspprace z ZSRR. W ielu d ziaaczy PPR byo pochodzenia ydowskiego. Referendum l udowe 1946

Przeprowad zone 30 czerwca 1946, M iao by sprawdzianem popularnoci rzd zcych krajem ko munistw i ich sojusznik w. 1.Czy jeste za zniesieniem Senatu? 2.Czy chcesz utrwalenia w przyszej Konstytucji ustroju gospodarczego, zapro wadzonego przez reform ro ln i unarodowienie podstawowych gazi gospodarki krajo wej, z zachowaniem ustawowych uprawnie in icjatywy pry watnej? 3.Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Pastwa Po lskiego na Batyku, Odrze i Nysie u yckiej? Wyniki referendum zostay sfaszowane. Z in icjatywy PPR w PSL dokonano rozamu , two rzc PSL Nowe wyzwolen ie

Pogrom Kielecki 4 lipiec 1946 Pozycj wadzy osabia fakt du ego udziau ydw w udziale wad zy. Zamordowano 41 osb . Po wojn ie w struktura spoeczestwa wynosia : Polak w 98% , a 2% byy to inne narodowoci. Wybory do Sejmu Ustawodawczego 1947 pierwsze powojenne wybory do Sejmu Ustawodawczego przeprowad zone w Polsce 19 stycznia 1947. Do wyborw tych stany partie jednoznaczn ie popierajce now wadz (tzw. Blok Demo kratyczny (PPR, PPS, SD, SL) oraz part ie satelickie b loku: Stronnictwo Pracy i Polskie Stronnictwo Ludowe "Nowe Wyzwolenie" na przeciwko ktrych stano opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe, ktre byo jedyn platform opozycji spoeczestwa w ograniczonym stopniu tolerowan p rzez wadze ko munistyczne. Ostateczne wyniki wyborw zostay sfaszowane przez wczesne wad ze Polski Wyniki wyborw: Blok Demo kratyczny (PPR, PPS, SD, SL) 80,1% Polskie Stronnictwo Ludowe 10,3% Stronnictwo Pracy 4,7% Polskie Stronnictwo Ludowe "No we Wyzwolenie" 3,5% pozostali 1,4% Skad Sejmu: Marszaek: Wadysaw Kowalski (SL) Blok Demo kratyczny: 394 mandaty; PSL: 28; Stronnictwo Pracy : 12; PSL "No we Wyzwolenie" : 7; pozostali: 3.

Plan 3- letni We wrzeni 1946 KRN przyja chwa o przystpieniu do rea lizacji planu 3- letniego. Plan realizowano w latach 1947- 1949. Planowano podnie produkcje w przemyle do stopnia z 1938 r. w rolnictwie zamierzano osign 110% produkcji wytwarzanej w 1936. Likwidacja zjawiska bezrobocia. Prace realne w latach 1947-19 49 wzrosy o 58% Rzd Biureta, Cyrankiewicza i Gomuki. 4 lutego 1947 uchwalono ustaw o kreowaniu urzdu prezydenta na to stanowisko powoano Bolesawa Biureta, nalecego do PPR formaln ie poda ze bezpartyjny. Funkcj premiera powierzono Jzefowi Cyran kiewiczowi , wicepremierzy to Wadysaw Go mu lka (PPR) i Antoni Korzycki (SL). 19 lutego 1947 uchwalono ma konstytucj. Rzd uzyska dua swobod dziaania. Przy wrcono urzd prezydenta , powoano Rad pastwa - przewodniczy jej p rezydent, sprawowaa nadz r nad dziaalnoci rad narodowych, miaa prawo inicjatywy ustawodawczej oraz podejmowan ia wanych uchwa, sprawowaa nadz r nad NIK. 22 lutego uchwalono deklaracj na temat praw i wo lnoci obywatelskich

Powstanie PZPR PPR ulazo ze klasa robotnicza mo e mie jedynie jedn parti reprezentujc jej interesy. Na przywdcach PPS wywierano nacisk by zjednoczyo si z PPR. W 1948 podczas zjazdu obu partii PPR wchono PPS i powstaa Polska Zjednoczona Partia Robotnicza ktra nawizywaa do KPP , w Polsce

aby oszuka ludzi zachowana ugrupowania polityczne takie jak ZSL, SD czy stowarzyszenie PA X. Partia miaa scentralizowany charakter. Najwy sz wad z w part ii by zjazd delegatw kolejny organ to komitet centralny, potem biuro polityczne . Organem wykonawczy m by sekretariat Ko mitetu Centralnego. Zaplecze Kadrowe stanowi Zwizek Mod ziey Polskiej. Zjazd Zjednoczenio wy przyj plan 6cio letni ktrego to ksztat refero wa Hilary Minc, w 1949 z inicjatywy ZSRR powo ano RWPG. 21 lipca 1950 Zatwierd zono plan 6-cio letni Konstytucja z 1952 r W 1952 sejm uchwali konstytucj ktra wprowad zaa now nazw pastwa: Polska Rzeczpospolita Ludowa. W 1952 p rzep rowadzono wybory do sejmu , zmienia si ordynacja wyborca , kandydatw wybierano odgrnie.

Poznaski Czerwi ec 1956 pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne z koca czerwca 1956 w Poznaniu, krwawo stumione przez wojsko i milicj. Przez propagand PRL bagatelizo wany jako "wypadki czerwcowe" lub przemilczany, obecnie przez cz historykw i ko mbatantw okrelany take jako poznaski bunt, rewolta lub powstanie poznaskie. Strajk wybuch rankiem 28 czerwca (w t zw. czarny czwartek) w Zakadach Przemysu Metalowego H. Cegielski Po zna (w latach 19491956 noszcych nazw Zakady im. Jzefa Stalina Po zna - w skrcie ZISPO) i przerod zi si w spontaniczny protest Wielkopolan przeciw totalitarnej wad zy. Zlekcewaono postulaty ekonomiczne pracownikw zakadu.

Odwil go mukowska, nazywana take polskim padziern ikiem, padziernikiem 1956 lub odwil padziern iko w, to zmiana polityki wewntrznej w Po lskiej Rzeczypospolitej Ludowej w II po. 1956 roku, poczona ze zmian na czele wadzy i liberalizacj systemu politycznego. Jej efektem byo m.in. uwolnienie z wizie i internowa czci win iw politycznych i duchowiestwa; w tym kard. Stefana Wyszyskiego. Odwil go mukowska bya nastpstwem mierci Stalina (marzec 1953) i zwizanych z ty m zmian w ZSRR, tajemn iczej mierci Bolesawa Bieruta w Moskwie (marzec 1956), wydarze poznaskich (czerwiec 1956), ro zamu w rzd zcej partii PZPR i dojcia do wadzy nowej ekipy rzdowej pod przywd ztwem Wadysawa Go mu ki. Skutki odwily pad ziernikowej Stalinogrd powrci do dawnej nazwy Katowice Przejcio wo zn iesiono wydawanie poufnych opinii personalnych Zwoln ion o z wizienia pry masa Stefana Wyszyskiego i odnowiono u mow Pastwo Koci Odbyy si procesy najwiks zych zbrodniarzy z Ministerstwa Bezp ieczestwa Publicznego (m.in. A. Fejgina, J. R askiego, R. Ro mko wskiego Zlikwidowano sklepy przeznaczone dla elity ubecko-partyjnej, t zw. sklepy za ty mi firankami Zniesiono zakaz posiadania przez obywateli platyny, zota i obcych walut Ogoszono zaprzestania zag uszania audycji radiostacji zachodnich w jzyku polskim Odrzucono sowieckie wzorce w Zwizku Harcerstwa Polskiego Powoano Rad Ekono miczn przy Rad zie Ministrw Wielu profesorw usunitych w latach stalinowskich wrcio na wysze uczelnie Wycofano si z p lanw kolektywizacji ro lnictwa Nastpio czciowe odejcie od stalinowskich metod w rzd zeniu krajem Sejm uchwali ustaw o radach robotniczych Zrehabilitowano ok. 1500 winiw politycznych Wypuszczono na wolno ok. 35 tysicy niesusznie osdzonych osb Oywiono partie satelickie Do Polski wrcio o k. 29 tysicy Polakw z ZSRR Nastpiy zmiany kadrowe w wojsku (pozbyto si 32 oficerw sowieckich) Powstanie NATO i ukadu warszawskiego NATO powstao z obawy przed ekspansja ZSRR 1949. Na wiadomo o powstaniu NATO 1955 r powsta Ukad warszawski z klucza mia mie charakter obronny