.....................................

Imi i nazwisko

Wersja A

Test podsumowujcy rozdzia II

................ Data

.............. Klasa

Biotechnologia i inynieria genetyczna

Poniszy test skada si z 16 zada. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw moliw do uzyskania za prawidow odpowied. Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 24 punkty. Dopasuj do kadego rodzaju biotechnologii odpowiedni opis i przykady zastosowania. (02)
Rodzaj biotechnologii Biotechnologia nowoczesna Opis Przykady zastosowania
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.................................................................................................

Oce prawdziwo zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeli jest faszywe. (02)
Kompostowanie polega na rozkadaniu resztek rolinnych w specjalnym pojemniku przez bakterie i grzyby oddychajce beztlenowo. Kompost jest stosowany przez rolnikw jako nawz naturalny. W wyniku kompostowania powstaje biogaz.

P P

F F

Biotechnologia tradycyjna

Opisy A. Wykorzystuje organizmy, komrki czy enzymy, ktre s zmodyfikowane za pomoc technik inynierii genetycznej. B. Wykorzystuje naturalnie wystpujce w przyrodzie organizmy lub produkowane przez nie substancje. Przykady 1. Kiszenie kapusty i ogrkw. 2. Produkcja insuliny przy uyciu bakterii. 3. Produkcja tworzyw biodegradowalnych. 4. Produkcja kefiru. Przyporzdkuj pojciom odpowiednie wyjanienia. (02) A fermentacja, B inynieria genetyczna, C klonowanie 1. 2. 3. 4. Tworzenie genetycznej kopii caego organizmu lub jego czci. Przemiany enzymatyczne zwizkw przeprowadzane w warunkach beztlenowych. Technika rozdzielania czsteczek rnicych si mas i adunkiem w polu elektrycznym. Dziedzina genetyki zajmujca si modyfikowaniem materiau genetycznego organizmw.

Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) to A. organizmy, do ktrych komrek wprowadzono struktury komrkowe innych organizmw. B. organizmy wyhodowane w wyniku selekcji sztucznej. C. organizmy o celowo zmienionym materiale genetycznym. D. organizmy, ktre nie zawieraj materiau genetycznego w postaci DNA. Dziaanie jakich enzymw przedstawia ponisza ilustracja? (01)
A. B. C. D. Ligaz. Enzymw restrykcyjnych. Polimeraz DNA. Polimeraz RNA.

Wykrel wyrazy tak, aby powstay zdania prawdziwe. (02) Organizmy zwierajce obcy materia genetyczny nazywamy organizmami odpornymi / transgenicznymi. Sekwencjonowanie DNA polega na ustalaniu kolejnoci nukleotydw / genw danego organizmu. Czsteczka DNA, ktra suy do wprowadzania genw do okrelonych komrek, to sonda / wektor.

A ............... B ............... C ............... Zapisz rwnanie fermentacji etanolowej. (01)

Podaj prawidow kolejno etapw wprowadzania genu do komrki. Wpisz numery od 1 do 4. (01)
........ ........

........

........

Pobieranie plazmidu przez bakterie. Poczenie genu, ktry zosta wycity z genomu innego organizmu, z plazmidem za pomoc ligazy. Rozcinanie enzymem restrykcyjnym kolistej czsteczki DNA plazmidu. Rozmnaanie bakterii, podczas ktrego plazmidy s przekazywane do komrek potomnych.

Do klonowania ssakw uywa si metody transplantacji jder komrkowych. Podaj prawidow kolejno przebiegu tego procesu, wpisujc numery od 1 do 4. (01)
........

........

........

........

Podaj nazw techniki rozdzielania czsteczek w polu elektrycznym, ktr obrazuje ponisza ilustracja. (01)

Wprowadzenie materiau genetycznego z komrki dawcy do komrki biorcy. Wszczepienie zarodka do macicy matki zastpczej. Usunicie jdra komrkowego z komrki biorcy. Pobudzenie utworzonej komrki do podziaw za pomoc impulsw elektrycznych.

Przyporzdkuj rodzajom klonowania odpowiednie przykady. (02) A klonowanie naturalne B klonowanie sztuczne 1.

Nazwa techniki:
.................................

2. 3. 4. 5. 6. 7.

Wykrel wyrazy tak, aby powstay zdania prawdziwe. (02) Do bada potrzeba niekiedy wielu tysicy kopii danego genu. Szybk metod ich uzyskania jest powielanie genu za pomoc enzymw restrykcyjnych / polimerazy DNA. Do przeprowadzania tego procesu suy urzdzenie zwane termostatem / termocyklerem. Kopiowanie genu przebiega w trzech etapach. S to: rozdzielenie nici DNA, przyczenie wektora / startera oraz dobudowanie nukleotydw. Technika ta jest nazywana w skrcie GMO / PCR. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Bakterie z gatunku Agrobacterium tumefaciens s wykorzystywane do A. klonowania rolin. B. otrzymywania zwierzt zmodyfikowanych genetycznie. C. przeprowadzania fermentacji mlekowej. D. otrzymywania rolin zmodyfikowanych genetycznie. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Terapia genowa polega na A. wymianie caego zestawu genw pacjenta. B. wprowadzeniu prawidowej wersji uszkodzonego genu do komrek pacjenta. C. wyciciu uszkodzonych fragmentw DNA z komrek pacjenta. D. wprowadzeniu caego nowego zestawu genw do poszczeglnych komrek pacjenta.

Klonowanie DNA suce do badania funkcji genw. Blinita jednojajowe. Blinita dwujajowe. Klonowanie rolin w celu uzyskania organizmw o danej cesze uytkowej. Rozmnaanie bezpciowe przez podzia komrki u bakterii. Klonowanie zwierzt w celu zwikszenia populacji gatunkw zagroonych. Pczkowanie stubi.

A ...............................B ................................. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Pierwszy ssak, ktrego udao si sklonowa z komrek dorosego osobnika, to A. B. C. D. owca. szczur wdrowny. mysz domowa. wilk szary.

Oce prawdziwo zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeli jest faszywe. (02)
Porwnujc profile genetyczne dziecka i domniemanego ojca, moemy ustali lub wykluczy ojcostwo. Analiza DNA jest wykorzystywana w systematyce do ustalenia przynalenoci organizmw do odpowiednich grup. Badanie materiau genetycznego jest wykorzystywane do ustalania przebiegu ewolucji. Do ustalenia ojcostwa potrzebna jest tylko prbka materiau biologicznego domniemanego ojca.

P P P

F F F

..................................... Imi i nazwisko

Wersja B

Test podsumowujcy rozdzia II

................ Data

.............. Klasa

Biotechnologia i inynieria genetyczna

Poniszy test skada si z 16 zada. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw moliw do uzyskania za prawidow odpowied. Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 24 punkty.

1.

Dopasuj do kadego rodzaju biotechnologii odpowiedni opis i przykady zastosowania. (02)

Rodzaj biotechnologii Opis Przykady zastosowania

3. 4.

Zapisz rwnanie fermentacji mlekowej. (01)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................................

Oce prawdziwo zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeli jest faszywe. (02)
P P P F F F

Biotechnologia nowoczesna

Kompostowanie polega na rozkadaniu resztek rolinnych w specjalnym pojemniku przez bakterie i grzyby oddychajce tlenowo. Kompost jest stosowany przez rolnikw jako nawz naturalny. Biogaz powstaje w wyniku fermentacji metanowej.

Biotechnologia tradycyjna

Opisy A. Wykorzystuje naturalnie wystpujce w przyrodzie organizmy lub produkowane przez nie substancje. B. Wykorzystuje organizmy, komrki czy enzymy, ktre s zmodyfikowane za pomoc technik inynierii genetycznej. Przykady 1. Produkcja insuliny przy uyciu bakterii. 2. Kiszenie kapusty i ogrkw. 3. Produkcja tworzyw biodegradowalnych. 4. Produkcja piwa. 2. Przyporzdkuj pojciom odpowiednie wyjanienia. (02) A inynieria genetyczna, B fermentacja, C klonowanie 1. 2. 3. 4. Tworzenie genetycznej kopii caego organizmu lub jego czci. Przemiany enzymatyczne zwizkw przeprowadzane w warunkach beztlenowych. Technika rozdzielania czsteczek rnicych si mas i adunkiem w polu elektrycznym. Dziedzina genetyki zajmujca si modyfikowaniem materiau genetycznego organizmw.

5.

Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) to A. organizmy, do ktrych komrek wprowadzono struktury komrkowe innych organizmw. B. organizmy o celowo zmienionym materiale genetycznym. C. organizmy wyhodowane w wyniku selekcji sztucznej. D. organizmy, ktre nie zawieraj materiau genetycznego w postaci DNA.

6.

Dziaanie jakich enzymw przedstawia ponisza ilustracja? (01)

A. Ligaz. B. Polimeraz DNA. C. Polimeraz RNA. D. Enzymw restrykcyjnych.

7.

Wykrel wyrazy tak, aby powstay zdania prawdziwe. (02) Organizmy zwierajce obcy materia genetyczny nazywamy organizmami transgenicznymi / odpornymi. Sekwencjonowanie DNA polega na ustalaniu kolejnoci nukleotydw / genw danego organizmu. Czsteczka DNA, ktra suy do wprowadzania genw do okrelonych komrek, to wektor / sonda.

A ............... B ............... C ...............

8.

Podaj prawidow kolejno etapw wprowadzania genu do komrki. Wpisz numery od 1 do 4. (01)
........ ........

........

........

Pobieranie plazmidu przez bakterie. Poczenie genu, ktry zosta wycity z genomu innego organizmu, z plazmidem za pomoc ligazy. Rozcinanie enzymem restrykcyjnym kolistej czsteczki DNA plazmidu. Rozmnaanie bakterii, podczas ktrego plazmidy s przekazywane do komrek potomnych.

13. Do klonowania ssakw uywa si metody transplantacji jder komrkowych. Podaj prawidow kolejno przebiegu tego procesu, wpisujc numery od 1 do 4. (01)
........

........

........

........

Wprowadzenie materiau genetycznego z komrki dawcy do komrki biorcy. Pobudzenie utworzonej komrki do podziaw za pomoc impulsw elektrycznych. Usunicie jdra komrkowego z komrki biorcy. Wszczepienie zarodka do macicy matki zastpczej. (02)

9.

Podaj nazw techniki rozdzielania czsteczek w polu elektrycznym, ktr obrazuje ponisza ilustracja. (01)

14. Przyporzdkuj rodzajom klonowania odpowiednie przykady. A klonowanie naturalne B klonowanie sztuczne 1.

Nazwa techniki:
.................................

2. 3. 4. 5. 6. 7.

10. Wykrel wyrazy tak, aby powstay zdania prawdziwe. (02) Do bada potrzeba niekiedy wielu tysicy kopii danego genu. Szybk metod ich uzyskania jest powielanie genu za pomoc polimerazy DNA / enzymw restrykcyjnych. Do przeprowadzania tego procesu suy urzdzenie zwane termostatem / termocyklerem. Kopiowanie genu przebiega w trzech etapach. S to: rozdzielenie nici DNA, przyczenie startera / wektora oraz dobudowanie nukleotydw. Technika ta jest nazywana w skrcie PCR / GMO. 11. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Bakterie z gatunku Agrobacterium tumefaciens s wykorzystywane do A. otrzymywania zwierzt zmodyfikowanych genetycznie. B. przeprowadzania fermentacji mlekowej. C. otrzymywania rolin zmodyfikowanych genetycznie. D. klonowania rolin. 12. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Terapia genowa polega na A. wymianie caego zestawu genw pacjenta. B. wyciciu uszkodzonych fragmentw DNA z komrek pacjenta. C. wprowadzeniu caego nowego zestawu genw do poszczeglnych komrek pacjenta. D. wprowadzeniu prawidowej wersji uszkodzonego genu do komrek pacjenta.

Klonowanie DNA suce do badania funkcji genw. Blinita dwujajowe. Blinita jednojajowe. Klonowanie rolin w celu uzyskania organizmw o danej cesze uytkowej. Rozmnaanie bezpciowe przez podzia komrki u bakterii. Klonowanie zwierzt w celu zwikszenia populacji gatunkw zagroonych. Pczkowanie stubi.

A ...............................B ................................. 15. Wybierz prawidowe zakoczenie zdania. (01) Pierwszy ssak, ktrego udao si sklonowa z komrek dorosego osobnika, to A. B. C. D. szczur wdrowny. mysz domowa. owca. wilk szary.

16. Oce prawdziwo zda. Wybierz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeli jest faszywe. (02)
Porwnujc profile genetyczne dziecka i domniemanego ojca, moemy ustali lub wykluczy ojcostwo. Do ustalenia ojcostwa potrzebna jest tylko prbka materiau biologicznego domniemanego ojca. Badanie materiau genetycznego jest wykorzystywane do ustalania przebiegu ewolucji. Analiza DNA jest wykorzystywana w systematyce do ustalenia przynalenoci organizmw do odpowiednich grup. P F

P P

F F