You are on page 1of 9

MA K R O E K O N O M I A

I. Ogólna charakterystyka
Notatki z wykładów dr Andrzeja Zyguła
Inflacja – procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług obliczany dla
danego okresu czasu.
Opracowanie: Michał Wełna

Bezrobocie – liczba osób zarejestrowanych jako poszukujący pracy i jednocześnie


niezatrudnionych.
Stopa bezrobocia – odsetek siły roboczej pozostający bez pracy.
Siła robocza – liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy.

Wzrost gospodarczy – mierzony poprzez przyrost realnego PNB. Jest to rozszerzenie się
zdolności danego kraju do produkcji dóbr i usług pożądanych przez ludzi.
Rozwój gospodarczy – strukturalne oraz inne zmiany towarzyszące wzrostowi
gospodarczemu.
Może istnieć wzrost bez rozwoju, ale nie istnieje rozwój bez wzrostu!

Polityka gospodarcza – działalność państwa lub innego organu publicznego, zmierzająca


do osiągnięcia konkretnych celów społeczno-ekonomicznych w ściśle określonych
warunkach i określonym horyzoncie czasu. Obejmuje politykę fiskalną i monetarną,
których celem jest ograniczenie lub zahamowanie inflacji, zmniejszenie lub likwidacja
bezrobocia, zrównoważenie budżetu oraz zrównoważenie bilansu publicznego.

Makroekonomia zajmuje się inflacją, bezrobociem, wzrostem gospodarczym oraz


polityką gospodarczą.

II. Wzrost gospodarczy

W statystyce istniały dwa rodzaje rachunków: MPS – System Produkcji Materialnej oraz

1
us?ugi
wydatki
czynnik?w
na dobrawytw?rczych
i us?ugi
‘50 MPSdochody czynnik?w
dobra
MPS
1985
wytw?rczych
i us?ugi
/ SNA 1991 SNA
Gospodarstwo
domowe Przedsi?biorstwo
SNA – System Rachunków Narodowych. - PKB; - PKB;
- PNB; - PNB;
- Produkt globalny - PNN;
- Dochód narodowy;
Różnice między MPS a SNA: - Rozporządzalne dochody
- w MPS jedynie dobra i usługi materialne podnoszą dobrobyt;
- w SNA każda działalność przynosząca dochód podnosi dobrobyt;

- MPS był przewidziany przede wszystkim dla krajów marksistowskich, nie


uznających własności prywatnej; W ramach gospodarki możemy mówić o 3 podmiotach:
- SNA jest systemem akceptującym własność prywatną, zysk należy się - gospodarstwo domowe;
właścicielowi przedsiębiorstwa; - przedsiębiorstwo;
- państwo
- w MPS sfera produkcyjna to dobra i usługi materialne, sfera nieprodukcyjna
to dobra i usługi niematerialne;
- w SNA sfera produkcyjna to dobra i usługi materialne oraz niematerialne,
sferę nieprodukcyjną tworzą dzieci, emeryci, renciści i złodzieje;

- to co uważane jest za dobro finalne* w MPS, wcale nie musi być dobrem
finalnym w SNA;

Dobra finalne – nabyte przez ostatecznego użytkownika.


Dobra pośrednie – częściowo przetworzone, stanowiące nakład produkcji w innym
przedsiębiorstwie.

Y=C+I+G+X–Z - PKB w cenach rynkowych


CR
Y=C+I+G+X–Z–T - PKB w cenach czynników wytwórczych
e CW
Y=C+S+T –B - Rozporządzalne Dochody Osobiste
d

W MPS mamy 3 kategorie: W SNA mamy 5 kategorii:


PKB to tzw. PKB od strony wydatków, natomiast RDO to tzw. PKB od strony
CW

2
C I X Z GOSPOD.+ G +DOMOWE
TeSEKTOR FINANSOWY
S G C+IY +B
X – Z - Te
B – Td
eksportY
konsumpcja RZ?D
import PRZEDSI?BIORSTWA
inwestycje
datki bezpo?rednie oszcz?dno?ci wyd. na zak. d?br i us?ug
dochody p?ace transferowe
dochodów.
Lepszy obraz sytuacji w gospodarce daje nam PKB , gdyż wraz ze wzrostem wydatków
CW
rosną również wpływy podatkowe.

PROSTY SCHEMAT POWIĄZAŃ GOSPODARCZYCH

3
N – cena nominalna
Td R – cena realna
ZAGRANICA
podatki bezpo?rednie

Wady PKB:
- nie uwzględnia rzeczywistych proporcji podziału dochodu w społeczeństwie;
- nie uwzględnia szarej strefy i przestępczości kryminalnej;
- nie uwzględnia wartości czasu wolnego;
- nie uwzględnia takich czynników jak stosunki międzyludzkie, bezpieczeństwo i
warunki pracy;
- nie uwzględnia wielu cennych dóbr i usług nieekonomicznych (np. hobby,
przygotowanie posiłku);
- nie uwzględnia efektów zewnętrznych (hałas, zanieczyszczenie);
- wliczane są dobra i usługi obniżające jakość życia (alkohol, papierosy).

Co można zmienić?
Można poszukiwać nowego, lepszego wskaźnika, np.
- DEN – Dobrobyt Ekonomiczny Netto:
(dodaje do PKB wartość czasu wolnego, wartość dóbr nieekonomicznych oraz
efekty zewnętrzne. Jego wartość jest większa niż PKB, ale przyrost niższy).
Tempo wzrostu realnego PKB – mówi o ile procent wzrosła wartość realnego PKB w - HDI – Międzynarodowy Indeks Percepcji Korupcji
stosunku do roku poprzedniego. (dodaje sferę zdrowia, czyli wskaźnik przeciętnej długości życia; sferę edukacji,
Dynamika wzrostu realnego PKB – mówi o ile procent wzrosła wartość realnego PKB czyli wskaźnik alfabetyzmu oraz scholaryzacji [relacja liczby uczniów w wieku
w stosunku do roku bazowego. typowym dla kształcenia na danym poziomie, do liczby osób w tym wieku]; oraz
dochód przypadający na głowę mieszkańca, liczony w USD).
Wskaźniki pokazujące dynamikę wzrostu cen: Polska posiada wskaźnik HDI na poziomie 0,85, co paradoksalnie zalicza ją do
1. Deflator – miara inflacji krajów wysoko rozwiniętych.
N HDI jest uzupełniany przez 3 inne wskaźniki:
D 100%
R 1. wskaźnik rozwoju społecznego z
uwzględnieniem płci (GDI) – jest to
2. CPI – wskaźnik zmian cen dóbr konsumpcyjnych; wskaźnik identyczny jak HDI, ale z
3. PPI – wskaźnik zmian cen dóbr konsumpcyjnych; rozróżnieniem płci;
4. PNB per capita – PNB podzielony przez liczbę mieszkańców. 2. wskaźnik udziału kobiet w procesach

4
decyzyjnych (GEM) – udział kobiet w produkcji potencjalnej; produkcji potencjalnej;
ogólnej ilości mandatów w parlamencie, - popyt determinuje poziom produkcji; - produkcja stwarza dla siebie odpowiedni
ich udział jako specjalistów a popyt (prawo Saya);
pracowników, udział w ogólnej liczbie - rząd powinien interweniować za pomocą - polityka rządu jest nieskuteczna, prowadzi
ludności, udział w tworzeniu PKB; polityki fiskalnej i monetarnej, mając na jedynie do zmian cen i wielkości
3. wskaźnik ubóstwa (HPI) – tworzony celu przybliżenie gospodarki do stanu nominalnych, bez wpływu na poziom
przez 4 wskaźniki: pełnego wykorzystania mocy wytwórczych; produkcji, która jest na poziomie
i) w obszarze stanu zdrowia i trwania życia – odsetek osób, które nie potencjalnym;
dożywają 60 lat; - potrafi wyjaśnić kryzysy, ale nie wyjaśnia - wyjaśnia inflację, nie potrafi wyjaśnić
ii) w obszarze osiągnięć edukacyjnych – odsetek analfabetów; inflacji (z powodu założenia stałości cen); kryzysów;
iii) w obszarze deprywacji standardu życia i marginalizacji; - oszczędzanie prowadzi do paradoksu - oszczędności i inwestycje zależą od stóp
[deprywacja – brak, pozbawienie kogoś czegoś co było zapobiegliwości; procentowych – inwestycje automatycznie
oczekiwane. Odsetek osób żyjących poniżej linii ubóstwa, dostosowują się do poziomu oszczędności;
wyznaczonej na poziomie 50% średnich wydatków gospodarstw - dostosowania na poziomie całej - nie ma różnicy między mikro- a makro-
domowych] gospodarki są wolniejsze niż na dostosowaniami.
iv) w obszarze deprywacji uczestniczenia ze społecznego rozwoju – poszczególnych rynkach – stąd wyróżnia
stopa długookresowego bezrobocia, odsetek osób bezrobotnych się mikro- i makro- dostosowania.
powyżej 12 miesięcy, w zasobach siły roboczej.

III. Modele rynku

Model Keynes’a – model popytowy Model klasyczny – model podażowy


- dotyczy długiego okresu; - dotyczy krótkiego okresu;
- płace i ceny są stałe; - płace i ceny są doskonale elastyczne;
- moce wytwórcze są nie w pełni - istnieje pełne wykorzystanie mocy
wykorzystane; wytwórczej;
- istnieje przymusowe bezrobocie; - bezrobocie na poziomie bezrobocia
przesunięcie krzywej AD następuje na
naturalnego; w sytuacji y’ rząd powinien interweniować
skutek interwencji rządu
- produkcja faktyczna jest poniżej poziomu - produkcja faktyczna na poziomie

5
yp – produkcja potencjalna

6
Rynek pracy:
AJ – podaż pracy w wąskim ujęciu – ile osób jest skłonnych do podjęcia pracy;
LF – podaż pracy w szerokim ujęciu – suma osób poszukujących i bezrobotnych;
LD – podaż na pracę – ile firm chce zatrudnić ludzi.
w – płace
L – siła robocza

Analizy Keynes’owskie opierają się na analizie rynku pieniądza i rynku dóbr i usług.
Stopa procentowa wpływa na rynek dóbr i usług, zaś ceny z rynku dóbr i usług wpływają
na rynek pieniądza. Klasycy natomiast patrzą na gospodarkę przez pryzmat trzech
rynków.

AD = C + I
C = a + KSK * y a – konsumpcja autonomiczna, czyli niezależna od dochodu;
KSK – krańcowa skłonność do konsumpcji:
C
KSK 
y KSK = 0,7
Względny dochód – poziom bieżącej konsumpcji zależy nie tylko od bieżącego dochodu,
S = Y – C = -a + (1 – KSK) * y ale i historii dochodu.
Wraz ze zwiększeniem się dochodu jednostka natychmiast zwiększa standard życia.
S Obniżenie dochodu powoduje zadziałanie efektu zapadki – jednostka utrzyma standard
KSO 
y życia w krótkim okresie i niechętnie ograniczy konsumpcję.

OGRANICZENIA:

KSK  KSO  1
KSK  1, KSO  0

7
Niech y  AD :
I. Z  I=S <- 2. warunek r?wnowagi
II . Y  C  AD  Z 
III . Y  C  AD  Z 

POPYT INWESTYCYJNY:

I=I –d*r I – inwestycje autonomiczne;


0 0
d – współczynnik wrażliwości inwestora na zmianę stóp
procentowych;
r – stopa procentowa

Istnieją dwa warunki zaistnienia równowagi na rynku:


1. AD = y -> y=C+I
I=y–C
S=y–C
Przykład:

8
NiechyY  AD :
m
I .Z
AD
 spirala
II . Y <- C  recesji
AD  Z 
1 1
S m   3, 33
1  KSK 1  0,3

Przykład:

<- spirala ekspansji

MNOŻNIK:
Jak zmieni się poziom produkcji i dochodów w przypadku zmian w
popycie globalnym.

Przykład:
KSK = 0,7
I . AD0  y0
II . I  1  AD  1
III . Y  1 C  0, 7 1 AD  0, 7
IV . Y  0, 7 C  0, 7 0, 7 AD  0, 49
V . Y  0, 49 C  0, 7 0, 49 AD  0,343
M

Inwestycje spadły o 1, produkcja znacznie więcej, konkretnie o:

You might also like