NAZEWNICTWO I PODZIA GWINTW

Gwint

to wystp o staym zarysie, utworzony na powierzchni obrotowej w wyniku przesunicia zarysu

wzdu linii rubowej.

Gwinty dziel si na:

walcowe i stokowe, ze wzgldu na ksztat powierzchni, na ktrej s wykonane, trjktne, trapezowe, prostoktne i okrge ze wzgldu na ksztat zarysu, zewntrzne (wykonane na powierzchni waka, zwane gwintem ruby) i wewntrzne wykonane w otworze, zwane gwintem nakrtki), prawe (wkrcajce si przy obrocie zgodnym z ruchem wskazwek zegara) i lewe wkrcajce si przy obrocie przeciwnym do ruchu wskazwek zegara), metryczne, moduowe, calowe i diametral pitch ze wzgldu na sposb normalizowania podziaki, jednokrotne (zwane jednozwojnymi, w ktrych podziaka jest rwna skokowi) i wielokrotne (zwane wielozwojnymi, w ktrych podziaka P jest mniejsza od skoku Ph = zP, gdzie z- krotno gwintu), Ze wzgldu na du rnorodno gwintw tylko cz z nich zostaa znormalizowana Do gwintw tych nale: a) gwint metryczny - trjktny walcowy o kcie zarysu 60, stosowany w Polsce i w wikszoci krajw europejskich, b) gwint calowy (Whitwortha) - trjktny walcowy o kcie zarysu 55, stosowany gwnie w krajach anglosaskich, c) gwinty rurowe calowe: walcowy trjktny o kcie zarysu 55, stokowy trjktny o kcie zarysu 55, stokowy trjktny o kcie zarysu 60 (tzw Briggsa),
stosowane w zczach hydraulicznych, gdzie podstawowym kryterium jest szczelno,

d) gwint trapezowy symetryczny - walcowy o kcie zarysu 30, stosowany gwnie w poczeniach ruchowych o zmiennych kierunkach obcienia, e) gwinty trapezowe niesymetryczne: walcowy o kcie zarysu 30, walcowy o kcie zarysu 45 f) gwinty walcowe okrge gwint Edisona, stosowany gwnie w elektrotechnice, gwint pochaniaczy i masek (PN-70/Z-02000), gwint opakowa szklanych, metalowych i z tworzyw sztucznych oraz zamkni metalowych i z tworzyw (PN-72/0-79082)
stosowane w poczeniach ruchowych obcionych jednokierunkowo,

M, MF, UN...

Whw., Whw.-R (G), BSF

Trapez (DIN 103)

Self-Lock

Okrgy (DIN 405)

Piowy (DIN 513)

BA

Pg (DIN 40430)

METODY WYKONYWANIA GWINTU

Wyrnia si nastpujce, majce przemysowe znaczenie, metody wykonywania gwintu:
walcowanie, szlifowanie, frezowanie, nacinanie gowicami gwinciarskimi (gwinty zewntrzne), nacinanie narzynk (gwinty zewntrzne), nacinanie gwintownikiem (gwinty wewntrzne), nacinanie noem na tokarce.

WALCOWANIE WGBNE GWINTW

Schemat walcowania wgbnego dwoma walcami: 1 - walce, 2 - podtrzymka, 3 przedmiot obrabiany, e przesunicie osi przedmiotu, p posuw wgbny.

WALCOWANIE PRZELOTOWE GWINTU

Schemat walcowania przelotowego dwoma walcami; 1 - walce, 2 - podtrzymka, 3 przedmiot obrabiany, e przesunicie osi przedmiotu, p posuw osiowy.

WALCOWANIE ZE STYCZNYM POSUWEM

Schemat walcowania ze stycznym posuwem; 1 - walce, 2 przedmiot obrabiany, 3 podajnik, p kierunek posuwu stycznego.

WALCOWANIE WIELOKROTNE

Schemat walcowania wielokrotnego; 1 - walce, 2 przedmiot obrabiany, 3 - prowadnice, 4 - uchwyt, 5 przekadnia ze zmian kierunku obrotw po kadym przejciu p kierunek posuwu uchwytu wraz z przedmiotem obrabianym.

WALCOWANIE SZCZKAMI PASKIMI

Schemat walcowania szczkami paskimi; 1 szczka staa, 2 szczka ruchoma, 3 przedmiot obrabiany, l1 cz wejciowa, l2 cz kalibrujca, l3 cz wyjciowa.

WALCOWANIE ZA POMOC WALCW SEGMENTOWYCH

Schemat walcowania za pomoc walcw segmentowych; 1 - walce, 2 przedmiot obrabiany, 3 uchwyt.

WALCOWANIE PLANETARNE

Schematy odmian walcowania planetarnego.

WALCOWANIE GWINTW ZEWNTRZNYCH NA OBRABIARKACH SKRAWAJCYCH

Schemat walcowania gwintu oprawk jednorolkow.

NAJCZCIEJ SPOTYKANE OZNACZENIA GWINTW

Rodzaj gwintu Metryczny zwyky Metryczny drobnozwojny Calowy Calowy drobnozwojny Rurowy walcowy Rurowy stokowy Trapezowy symetryczny Trapezowy niesymetryczny Trapezowy niesymetryczny 45 Okrgy Stokowy calowy (Briggsa) Wymiary, ktre naley poda w Znak oznaczeniu rednica zewntrzna ruby w mm rednica zewntrzna ruby x skok, w mm rednica zewntrzna ruby w calach rednica zewntrzna ruby x skok w calach rednica wewntrzna rury w calach rednica wewntrzna rury w calach rednica zewntrzna ruby x skok, w mm rednica zewntrzna ruby x skok. w mm rednica zewntrzna ruby x skok, w mm rednica zewntrzna ruby w mm x skok w calach rednica nominalna gwintu w calach W G, Rp R; Rc Tr S S45 Rd St. B M M Przykad M16 M16x1 3/4 W 1/2 x 1/16 G1/2 Rc3/4 Tr24x5 S22x6 S45 80x5 Rd32x1/8 St. B1 St. M6x1 E27 Em16 P16 A84,5 Rw9,5 Gz10,3

Stokowy metryczny rednica nominalna x skok, w mm St. M M6x1 Edisona Edisona metryczny Do rurek pancernych rednica nominalna w mm rednica nominalna w mm liczba skokw gwintu na 1 cal E Em P A Rw Gz

Do pocze klosza z korpusem w rednica nominalna gwintu klosza elektryczn. oprawach w mm owietl. Rowerowy rednica nominalna gwintu w mm Do zaworw do dtek rednica nominalna gwintu w mm

PRZYKADY GEOMETRII FREZW DO GWINTOWANIA

Frez do gwintu z wglika spiek.
z wew. doprowadzeniem chodziwa

Frez do gwintu z wglika spiek.

z wew. doprowadzeniem. chodziwa i 30 spiral ostrzy

Frez do gwintu z wglika spiek.

z wew. doprowadzeniem. chodziwa i faz pogbiajc

Frez do gwintu z wglika spiek.

z wew. dopr. chodziwa, faz pogbiajc i 30 spiral ostrzy

Frez do gwintu z wglika

stokowy

Frez do gwintu z wglika

Stokowy rowkami spiralnymi 30 i wew. doprowadzeniem chodziwa

Wierto-frez do gwintu BGF z wglika,

z wew. doprowadzeniem chodziwa

Cyrkularny wierto-frez do gwintu z wglika

z wew. doprowadzeniem chodziwa (lewotncy)

PRZYKADY GEOMETRII GWINTOWNIKW I GNIOTNIKW

PRZYKADY GEOMETRII NARZYNEK

DOBR REDNICY FREZA DO REDNICY GWINTU

WARTOCI ORIENTACYJNE PRDKOCI SKRAWANIA I POSUWW.

Wglik spiekany
Materia Stopy aluminium, odlewnicze i do przerbki eliwo szare, GG eliwo sferoidalne, GGG Stale konstrukcyjne Stale niskostopowe Stale wysokostopowe Stale nierdzewne Stale z du zawartoci Cr i Ni, stopy tytanu Tworzywa sztuczne, duroplasty, thermoplasty Wytrzymao

Frezy do gwintu
Prdko skrawania vc w m/min
Niepokrywane 100 - 250 80 - 140 60 - 120 40 - 100 30 - 80 20 - 60 20 - 60 15 - 50 60 - 150 Pokrywane-TiCN 150 - 400 100 - 200 80 - 200 80 - 250 60 - 120 40 - 150 40 - 150 20 - 80 100 - 400

Posuw na ostrze fz w mm
do 8 mm 0,05 - 0,08 0,04 - 0,07 0,04 - 0,07 0,04 - 0,07 0,04 - 0,07 0,03 - 0,05 0,03 - 0,05 0,03 - 0,05 0,05 - 0,10 rednica freza d1 ponad 8 mm 0,07 - 0,20 0,05 - 0,15 0,05 - 0,15 0,05 - 0,15 0,05 - 0,15 0,04 - 0,12 0,04 - 0,12 0,04 - 0,10 0,08 - 0,25

< 400 N/mm 400-800 N/mm2 > 800 N/mm2 2 < 850 N/mm > 850 N/mm
2

Wglik spiekany
Materia Odlewnicze stopy aluminium eliwo szare, GG Duroplasty krtkowirowe

Wierto-frezy do gwintu
Prdko skrawania vc w m/min
Nie pokrywane 100 - 250 80 - 140 60 - 150 Pokrywane-TiCN 150 - 400 100 - 200 100 - 400

Posuw wiercenia fb w mm/obr.

rednica freza d1 do 8 mm ponad 8 mm 0,15 - 0,30 0,10 - 0,25 0,15 - 0,30 0,20 - 0,40 0,20 - 0,40 0,20 - 0,40

Posuw frezowania fz w mm/zb

rednica freza d1 do 8 mm ponad 8 mm 0,05 - 0,08 0,04 - 0,07 0,05 - 0,10 0,07 - 0,15 0,05 - 0,12 0,08 - 0,20

HSS E
Materia Aluminium, stopy aluminium Tworzywa sztuczne

Frezy do gwintu
Prdko skrawania vc w m/min
Niepokrywane 10 - 20 40 - 80 Pokrywane-TiCN 20 - 40 40 - 80

Posuw na ostrze fz w mm
rednica freza d1 Ponad 8 mm 0,07 - 0,20 0,08 - 0,25

SZLIFOWANIE GWINTW

Odmiany szlifowanie gwintw s zwizane gwnie z liczb zarysw gwintu na ciernicy oraz kierunkiem posuwu gwnego. Wyrnia si wic: -szlifowanie wzdune ciernic o zarysie pojedynczym lub wielokrotnym, -szlifowanie wzdune lub poprzeczne, zwane te wgbnym Oprcz podziau na odmiany szlifowanie gwintw mona dzieli na rodzaje: zgrubne, wykaczajce i wygadzajce. Przedmiot do szlifowania moe by mocowany w uchwycie, uchwycie i kle, w kach lub bezkowo

FREZOWANIE GWINTW

ZASADY FREZOWANIA GWINTW WEWNTRZNYCH

Zakres Operacje wstpne Proces technologiczny Frezowanie gwintu Wiercenie otworu Frezowanie gwintu narzdziem z wglika Frezowanie gwintu narzdziem z pytk wymienn Wiercenie i frezowanie gwintu Brak Wiercenie i frezowanie gwintu Cyrk. wiercenie i frezowanie gwintu

Zasada obrbki

NACINANIE GWINTU GOWICAMI GWINCIARSKIMI

a) noe promieniowe, b) noe styczne, c) noe krkowe.

TOCZENIE GWINTW (konwencjonalne)

TOCZENIE GWINTW (konwencjonalne)

Skrzynka taka umoliwia, bez kadorazowego ustawiania przekadni gitarowej ruchu rubowego, nacinanie gwintw o znormalizowanych skokach. Rozrnia si cztery rodzaje gwintw o znormalizowanych skokach: gwint metryczny, gdzie znormalizowany skok Ph podaje si w [mm], gwint moduowy stosowany przy obrbce limakw, gdzie znormalizowany jest modu m, a skok wyraony w [mm] wyraa si wzorem: Ph = zm, gdzie z-krotno gwintu, gwint calowy, gdzie znormalizowana jest liczba zwojw gwintu j, przypadajca na dugo jednego cala, kt6rego skok wyraony w [mm] wyraa si wzorem

Ph =

1" 25,4 j

gwint diametral pitch (DP), gdzie znormalizowana jest liczba zwojw gwintu j przypadajca na dugo cali, kt6rego skok wyraony jest wzorem Ph =

1"
j

25,4