Podstawowe Zasady Użytkowania Broni Palnej Krótkiej

Przemysaw Rybicki, Piotr Salamonik, Sebastian Szadzewicz , Grzegorz Winnicki
PODSTAWOWE ZASADY UYTKOWANIA BRONI PALNEJ KRTKIEJ

Wedug stanu prawnego na maj 2006 r.
(materia dydaktyczny)
Supsk 2008
Opracowano w Zakadzie Wyszkolenia Strzeleckiego Szkoy Policji w Supsku
Autorzy rozdziaw: Rozdzia I. Bezpieczestwo: Przemysaw Rybicki Rozdzia II. Zasadnicze elementy teorii strzau: Przemysaw Rybicki Rozdzia III. Rodzaje broni palnej krtkiej: Piotr Salamonik Rozdzia IV. Rodzaje nabojw do broni palnej krtkiej: Piotr Salamonik Rozdzia V. Elementy majce wpyw na skuteczne oddanie strzau: Sebastian Szadzewicz Rozdzia VI. Podstawowe elementy taktyki strzeleckiej: Grzegorz Winnicki
Zesp redakcyjny: Grayna Szot, Magorzata Dudziak Projekt okadki i opracowanie graficzne: Marcin Jedynak
Fotografie pochodz ze zbiorw wasnych autorw
ISBN 83-88182-53-6
Wydawnictwo Szkoy Policji w Supsku Wydanie II Druk: Pracownia Poligraficzna SP Supsk Zam. 1/08 Nakad: 100 egz. Supsk 2008
Spis treci
Wstp .............................................................................................................................................................................................................. 5 Rozdzia I. BEZPIECZESTWO

...........................................................................................................................................
1. Oglne zasady bezpiecznego posugiwania si broni paln .................................................... 8 2. Zasady bezpieczestwa na strzelnicy podczas szkole strzeleckich ................................ 11 3. Rozadowanie broni palnej ................................................................................................................................... 14 3.1. Indywidualne rozadowanie broni palnej ..................................................................................... 14 3.2. Rozadowanie i okazanie broni palnej do przejrzenia ...................................................... 15 4. Sytuacje, w ktrych naley zdj palec z jzyka spustowego ................................................ 15 5. Rozpoznawanie stanu bezpieczestwa broni palnej ...................................................................... 17 6. Zasady bezpiecznego uytkowania broni palnej ............................................................................... 17 7. Przechowywanie broni palnej ............................................................................................................................ 19 8. Postpowanie w przypadku utracenia broni palnej ....................................................................... 20 9. Wywz broni palnej za granic ......................................................................................................................... 20 Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
.................................................................
22 22 24 27 28 32 33 35 38 41 45 45 45 50 55 62 67 74 74 76 79 79 80 81 81 82
Balistyka pocisku ........................................................................................................................................................... Charakterystyka zjawiska strzau ................................................................................................................. Prdko pocztkowa pocisku ............................................................................................................................ Odrzut i podrzut broni palnej ............................................................................................................................ Celowanie .............................................................................................................................................................................. Elementy toru lotu pocisku ................................................................................................................................... redni punkt trafienia ............................................................................................................................................... Celno broni palnej ................................................................................................................................................... Rozrzut pociskw ...........................................................................................................................................................
....................................................................................
Rozdzia III. RODZAJE BRONI PALNEJ KRTKIEJ
1. Pistolety ................................................................................................................................................................................... 1.1. 9 mm pistolet wz. 1964 (P-64) .................................................................................................................. 1.2. 9 mm pistolet wz. 1983 (P-83) .................................................................................................................. 1.3. 9 mm pistolety Glock 17 i Glock 19 .................................................................................................... 1.4. 9 mm pistolet Walther P-99 ....................................................................................................................... 1.5. 9 mm pistolety CZ-75 i CZ-85 ................................................................................................................. 2. Rewolwery ............................................................................................................................................................................ 2.1. .38 rewolwery Gward 4" i 2,5" ............................................................................................................... 2.2. .38 rewolwer Astra MC-6 ............................................................................................................................. 1. Naboje pistoletowe ........................................................................................................................................................ 1.1. Nabj 9 18 Makarow ................................................................................................................................... 1.2. Nabj 9 19 Parabellum .............................................................................................................................. 2. Naboje rewolwerowe ................................................................................................................................................... 2.1. Nabj .38 Specjal ................................................................................................................................................. 3. Naboje specjalne .............................................................................................................................................................
Rozdzia IV. RODZAJE NABOJW DO BRONI PALNEJ KRTKIEJ ........................................... 79
Rozdzia V. ELEMENTY MAJCE WPYW NA SKUTECZNE ODDANIE STRZAU 86 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Prawidowa postawa strzelecka ........................................................................................................................ Prawidowy chwyt broni ......................................................................................................................................... Prawidowe zgrywanie przyrzdw celowniczych .......................................................................... Prawidowe wyciskanie jzyka spustowego ........................................................................................... Prawidowy oddech w trakcie pracy na jzyku spustowym ................................................... Wytrzymanie po strzale ........................................................................................................................................... 86 87 89 91 93 93
Rozdzia VI. PODSTAWOWE ELEMENTY TAKTYKI STRZELECKIEJ .................................... 95 Przeadowanie broni ................................................................................................................................................... 95 Zmiana magazynka ...................................................................................................................................................... 96 Taktyczna zmiana magazynka .......................................................................................................................... 98 Poruszanie si z broni ............................................................................................................................................. 99 Bieg z pistoletem i zatrzymanie w czasie biegu ............................................................................... 100 Strzelanie w ruchu ..................................................................................................................................................... 101 Zmiana kierunku strzelania .............................................................................................................................. 101 Postpowanie w przypadku zacicia si broni ................................................................................. 102 Podstawowe zasady strzelania zza oson ............................................................................................... 103 Podstawowe zasady wsppracy w zespole dwuosobowym .................................................. 104 Podstawowe elementy taktyki wchodzenia do pomieszcze ................................................ 106
......................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................
Bibliografia
111 113 115
Wykaz rysunkw Wykaz fotografii
Wstp
Materia zebrany w tym opracowaniu dotyczy zagadnie ze szkolenia strzeleckiego. Przeznaczony jest przede wszystkim dla suchaczy szkolenia zawodowego podstawowego gwnie ze wzgldu na przydatno podczas realizacji zaj oraz przygotowanie si do zalicze, sprawdzianw i egzaminw. Niniejsze kompendium z powodzeniem moe suy rwnie kademu policjantowi od momentu rozpoczcia szkolenia a do zakoczenia suby. Przekazane informacje pozwol: - wypracowa algorytm postpowania w zakresie bezpiecznego uytkowania broni palnej, - udzieli odpowiedzi na nurtujce pytania dotyczce teorii strzau, - usystematyzowa wiedz z zakresu budowy i zasady dziaania podstawowych elementw skadowych broni palnej krtkiej, - utrwali sposoby rozkadnia i skadania broni palnej krtkiej, - pozna parametry amunicji do broni palnej krtkiej, - przeanalizowa elementy majce dycydujcy wpyw na celno i skuteczno strzelania, - zapozna si z podstawowymi elementami technik i taktyki strzeleckiej. Wyej wymienione zagadnienia do tej pory pojawiay si w rnych materiaach rdowych. Niniejsze opracowanie jest prb ich zebrania w celu uatwienia wykorzystania i analizowania wanych aspektw szkolenia strzeleckiego. Naley je traktowa jako propozycj pewnych rozwiza opartych na wieloletnich dowiadczeniach zwizanych z uytkowaniem broni palnej.
Rozdzia I. BEZPIECZESTWO
Rozdzia I
BEZPIECZESTWO
W trakcie strzelania doszo do zacicia broni palnej. Policjant obrci si z przeadowan broni paln i poprzez kilkakrotne naciskanie na jzyk spustowy zacz pokazywa instruktorowi, e nie moe odda strzau. Nagle pad niekontrolowany strza w kierunku instruktora. W pokoju subowym policjant oglda pistolet, jaki zosta mu przyznany i przydzielony. W trakcie prezentacji broni palnej i sprawdzania pracy na jzyku spustowym nieoczekiwanie pad niekontrolowany strza w kierunku kolegi siedzcego naprzeciwko. Zdajc bro paln krtk, policjant nie zachowa naleytej ostronoci i przy woonym magazynku przeadowa pistolet z zamiarem oddania strzau kontrolnego. Doszo do niekontrolowanego strzau. Zranienia doznaa osoba obecna w tym samym pomieszczeniu. Po zajciach na strzelnicy jeden z uczestnikw pozostawi pistolet w torbie turystycznej w zaparkowanym pojedzie, po czym si oddali. Gdy wrci, stwierdzi wybit szyb w pojedzie i brak torby turystycznej, w ktrej oprcz jednostki broni palnej znajdoway si dwa magazynki i amunicja. Czy musiao doj do tak niebezpiecznych sytuacji, czsto zagraajcych zdrowiu i yciu ludzkiemu? Gdzie tkwi przyczyny? Jakie popeniono bdy? Mwi si, e bro palna raz do roku sama strzela. Ale to nie jest prawda. Bro palna sama w sobie nie jest niebezpieczna. Okazuje si, e to uytkujcy dan jednostk broni palnej stanowi niebezpieczestwo i zagroenie dla otoczenia, jeeli jest niedouczony i nie przeszkolony, a ponadto sam nie doskonali swoich umiejtnoci strzeleckich w obsugiwaniu broni palnej i posugiwaniu si ni. Problematyka bezpiecznego posugiwania si broni paln jest na pewno jednym z najwaniejszych zagadnie podczas szkolenia i uytkowania broni palnej. Chodzi bowiem o przeciwdziaanie niebezpiecznym zdarzeniom. Zachowania bezpieczne to nie tylko sposoby unikania wypadku1, ale rwnie stosowanie zabezpiecze i procedur minimalizujcych zwizane z tym zagroenia. Niebezpieczne sytuacje powstajce podczas uytkowania broni palnej mog mie rne konsekwencje: od bulwersujcego incydentu a po ludzk trageWypadek zdarzenie nage, niespodziewane, niezalene od woli czowieka, poczone z utrat zdrowia lub skutkiem miertelnym.
7
1
di. Dostrzeganie takich zdarze i wyciganie w praktyce odpowiednich, wynikajcych z tego wnioskw to minimalizacja ryzyka w przyszoci. Oczywicie najniebezpieczniejsze wypadki z broni paln to raenia pociskiem. Postrza moe doprowadzi do cikiego uszkodzenia ciaa, a w rezultacie do kalectwa, a nawet mierci. Niewiele trzeba, by podczas strzelania nastpio uszkodzenie wzroku, oparzenie wylotowymi gazami prochowymi czy okaleczenie doni w zwizku z oddziaywaniem ruchomych czci broni palnej. Praktycznie jedynym sposobem zapobiegania wypadkom jest opanowanie pewnych procedur i ich bezwzgldne oraz odruchowe stosowanie. Uytkownik broni palnej musi przede wszystkim postpowa tak, aby nie stanowi zagroenia dla siebie oraz otoczenia. Jako przyczyny wypadkw mona wymieni: a) nieprzestrzeganie zasad bezpieczestwa, b) nieznajomo budowy i zasad dziaania broni palnej, c) lekcewaenie zego stanu technicznego broni palnej, d) nieumiejtn obsug broni palnej, e) rutyn, bezmylno i brawur, f) dziaanie pod wpywem lekw, alkoholu lub innych rodkw odurzajcych. Podsumowujc, mona stwierdzi, e o bezpieczestwie w posugiwaniu si broni paln decyduje przede wszystkim jeden zasadniczy czynnik: sprawno w posugiwaniu si i obycie z ni w rnych sytuacjach. Jeli kto nie potrafi tego zrozumie, to znaczy, e kady jego kontakt z broni paln powoduje wzrost zagroenia. W szkoleniu i w pracy na bezpieczestwo naley zwraca najwiksz uwag.
1. Oglne zasady bezpiecznego posugiwania si broni paln

Zasady bezpieczestwa naley zna, przestrzega ich i stosowa je w praktyce, poniewa chwila nieuwagi moe doprowadzi do straty zdrowia lub ycia ludzkiego, moe wyrzdzi krzywd partnerowi z patrolu, osobie najbliszej, znajomemu lub osobie postronnej. Czsto skutki s nieodwracalne, dlatego tutaj nie ma miejsca na bdy. Bezpieczestwo jest bezsprzecznie spraw najwaniejsz. Jest oczywiste, e jednoznaczne przepisy bezpieczestwa nie podlegaj adnej dyskusji. Natomiast nieprzestrzeganie choby jednego, z pozoru niezbyt istotnego, elementu moe spowodowa reakcj acuchow, polegajc na rezygnacji z kolejnych, ju bardziej istotnych zasad, co moe mie katastrofalne nastpstwa. Nie
8
wszystkie zasady bezpiecznego obchodzenia si z broni paln da si wymieni i opisa. W wtpliwych sytuacjach wyobramy sobie zagroenie, pozwoli nam to podj trafn decyzj co do naszego zachowania. Trzeba przy tym zawsze zaoy najgorszy przebieg ewentualnych wydarze. Posugujc si broni, naley przestrzega nastpujcych zasad: 1 ) Zawsze traktuj kad bro paln jak naadowan, sprawn i gotow do strzau. Nie zgaduj, nie ryzykuj, kontakt z jakkolwiek broni paln zawsze zaczynaj od sprawdzenia, czy magazynek jest odczony, czy w komorze nabojowej nie pozosta nabj. Nigdy i nikomu nie wierz na sowo, e bro palna jest rozadowana. To zbyt wana kwestia, by twierdzcy czu si uraony tym, e sprawdzisz, jak jest naprawd. 2 ) Zawsze kieruj luf w bezpieczne miejsce i tam oddawaj strza kontrolny. Innymi sowy, nigdy nie kieruj broni palnej tam, gdzie nie chcesz strzeli, gdzie mogoby to zagraa yciu i zdrowiu. To bardzo wane, zwaszcza w strzelaniu z broni palnej krtkiej. Jej niewielkie wymiary powoduj, e trudno precyzyjnie okreli kierunek lufy, ponadto nawet niewielkie odchylenie powoduje, e pocisk pada daleko od punktu, w ktry chcielimy trafi. 3 ) Nigdy nie kad palca na jzyku spustowym, jeeli nie chcesz strzela. Ukadaj palec na jzyku spustowym tylko wtedy, gdy chcesz wiadomie odda strza do rozpoznanego celu. 4 ) Zawsze no bro paln zabezpieczon (nawet jeli jeste pewny, e nie jest zaadowana), bez wprowadzonego naboju do komory nabojowej, jeeli sytuacja tego nie wymaga. Bro paln zaadowan niezwocznie rozaduj po ustaniu przyczyny jej zaadowania z zachowaniem rodkw bezpieczestwa. 5 ) Nigdy nie baw si broni paln. Jeeli chcesz si pobawi, kup sobie zabawk. Bro palna ni nie jest. Nie wierz westernom. Ich bohaterowie strzelaj lep amunicj i nigdy nie odstrzel sobie palcw u ng, prbujc doby broni szybciej ni synni rewolwerowcy Billy The Kid czy Doc Holliday. 6 ) Trenuj na sucho tylko w bezpiecznym miejscu i z rozadowan broni paln. Jeeli chcesz potrenowa adowanie, rozadowanie i skadanie si do strzau, rb to w miejscu, w ktrym nikomu nie zagraasz i tylko przy uyciu specjalnej amunicji szkolno-treningowej, bez adunku. 7 ) Nigdy nie pozostawiaj broni palnej bez nadzoru. Niewane, czy jest zaadowana, czy nie. Zawsze moe znale si nieodpowiedzialny czowiek, ktry wprowadzi nabj do komory nabojowej. 8 ) Nigdy nie przekazuj zaadowanej broni palnej. W razie potrzeby przekazania broni palnej sprawd, czy jest rozadowana, i pozostaw zamek w tylnym pooeniu. 9 ) Nigdy nie przechowuj zaadowanej broni palnej. W domu poinstruuj rodzin i odkadaj bro paln w odpowiednie miejsce ograniczajce do niej dostp. Dzieci s bardzo zdolne, nie wolno ich nie docenia. Ale czasami
zapominaj o tym, e trzeba, tak jak je uczye, sprawdzi, czy bro palna, ktr bior do rki, jest rozadowana. Wytumacz domownikom, jak gronym narzdziem jest bro palna w rkach osoby nie przeszkolonej. Pamitaj, aby bro palna bya zabezpieczona nie tylko przed zodziejem, ale rwnie przed dziemi i niepowoanymi osobami, nawet podczas twojej obecnoci w domu. 1 0 ) Zawsze utrzymuj bro paln w czystoci i dobrym stanie technicznym. Zanieczyszczenia w przewodzie lufy mog prowadzi do jej rozdcia, a nawet rozsadzenia i poranienia odamkami strzelca i innych osb. Bro palna systematycznie czyszczona i w dobrym stanie technicznym nie powinna zawie w sytuacji jej uycia. 1 1 ) Zawsze uwaaj, czym adujesz bro paln. Bez amunicji nie ma strzelania. Ale nie wolno strzela byle czym. Zawsze bardzo starannie sprawdzaj amunicj przeznaczon do strzelania. Wystrzegaj si uywania nabojw pogitych, z zadziorami, skorodowanych, brudnych, niezgodnych z typem uywanej broni palnej. 1 2 ) Zawsze no na strzelnicy ochraniacze suchu i wzroku. Uszu ani oczu nie wygrae na loterii. Masz je na cae ycie. Po co bez potrzeby naraa je na uszkodzenie? Jeeli jednak bdziesz musia strzela w samoobronie bez ochraniaczy suchu, trudno. Lepiej niech podzwoni w uszach od strzau ni od uderzenia gazrurk. 1 3 ) Nigdy, ale to nigdy, nie mieszaj prochu z alkoholem. Jeeli wypie cho jedno piwo zapomnij o strzelaniu. To samo odnosi si do narkotykw i lekw o silnym dziaaniu na ukad nerwowy. Jeeli po jakim leku nie wolno prowadzi pojazdw (o czym powinien uprzedza lekarz zapisujcy lek i ostrzega napis na opakowaniu), to tym bardziej nie wolno strzela. 1 4 ) Nigdy nie powstrzymuj si przed upominaniem osb nie przestrzegajcych zasad bezpieczestwa w obchodzeniu si z broni paln. Wypadki chodz po ludziach. Jeeli widzisz, e znajdujca si obok ciebie osoba nie przestrzega zasad bezpieczestwa, to nie jest to tylko jej sprawa, bo konsekwencje jej nieodpowiedzialnoci mog ponie wszyscy znajdujcy si dookoa, z tob wcznie. Ludzie s tylko ludmi, s omylni i niedoskonali. 1 5 ) Zawsze trzymaj bro paln w doni wiodcej. Do wspomagajca niech faktycznie wspomaga do strzelajc i obsuguje bro paln. Nie przekadaj broni palnej z rki do rki, jeli nie ma takiej potrzeby. 1 6 ) Stale doskonal swoje umiejtnoci strzeleckie. Prawidowe nawyki i doskonalone umiejtnoci minimalizuj moliwo popenienia bdu, a zwikszaj skuteczno w przypadku uycia broni palnej. 1 7 ) Zawsze przeno i przewo bro paln w bezpieczny sposb, tak aby jej nie zgubi lub nie da jej sobie odebra. Bd przezorny i nie prowokuj sytuacji, w ktrych mgby utraci bro paln lub w ktrych kto mgby j tobie odebra.
10
Art. 263 4 k.k. Kto nieumylnie powoduje utrat broni palnej lub amunicji, ktra zgodnie z prawem pozostaje w jego dyspozycji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku. 1 8 ) Ucz si udzielania pomocy przedmedycznej, zwaszcza w zakresie ran postrzaowych. Nigdy nie wiadomo, kiedy zaistnieje sytaucja do wykorzystania posiadanych umiejtnoci w tym zakresie. 1 9 ) Zawsze zapoznaj si i postpuj zgodnie z instrukcj opisu i uytkowania danej broni palnej, z ktrej chcesz strzela. Nieprzestrzeganie tej zasady moe doprowadzi do wypadku. 2 0 ) Nigdy nie dokonuj we wasnym zakresie napraw bd przerbek broni palnej. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia niezwocznie oddaj j do naprawy w profesjonalnym warsztacie rusznikarskim. 2 1 ) Zawsze korzystaj z obiektw strzeleckich posiadajcych aktualny atest. Tylko na takich obiektach moesz bezpiecznie i zgodnie z prawem realizowa szkolenie strzeleckie.
2. Zasady bezpieczestwa na strzelnicy podczas szkole strzeleckich

1 ) Podczas udziau w szkoleniu strzeleckim bd przepisowo umundurowany i wyposaony. 2 ) Zapoznaj si z regulaminem obiektu strzeleckiego, z ktrego masz zamiar korzysta. 3 ) Podczas pobytu na strzelnicy przestrzegaj zasad bezpieczestwa. 4 ) Bezporednio po przybyciu na strzelnic zgo ten fakt instruktorowi. Nastpnie rozaduj bro paln sprawd gniazdo magazynka oraz komor nabojow. Strza kontrolny oddaj w miejsce bezpieczne. Nie zapomnij o rozadowaniu magazynkw i nie podczaj ich do broni. 5 ) Osoby przebywajce na strzelnicy obowizane s cile przestrzega polece prowadzcego strzelanie i bezwzgldnie je wykonywa. 6 ) W przypadku stwierdzenia racego naruszenia zasad bezpieczestwa w czasie strzelania prowadzcy przerywa zajcia, podejmuje dziaania zmierzajce do przywrcenia stanu wyjciowego i zgasza ten fakt waciwemu przeoonemu. 7 ) Skadanie si do strzau, celowanie i strzelanie na sucho dozwolone jest tylko w miejscu do tego wyznaczonym, z broni palnej rozadowanej z odczonym magazynkiem. Rozadowany magazynek mona podczy do broni palnej tylko na wyran komend lub gdy jest to niezbdne do wykonania wiczenia.
11
8 ) Z wyjtkiem linii ognia i miejsca przeznaczonego do treningu bezstrzaowego przebywajcy w obiektach strzelnicy nosz bro paln rozadowan z odczonym magazynkiem bro paln krtk w kaburze, bro paln dug w pozycji Na pas. 9 ) Dla zachowania bezpieczestwa podczas strzelania naley bezwzgldnie przestrzega nastpujcych zasad: a ) Strzela tylko z broni palnej sprawnej technicznie. Stan techniczny broni palnej powinien wykluczy moliwo spowodowania nieszczliwego wypadku. b ) Po zaadowaniu broni palnej nie odkada jej i nie przekazywa. W razie potrzeby odoenia lub przekazania broni palnej naley sprawdzi, czy bro palna jest rozadowana (gniazdo magazynka i komora nabojowa), i pozostawi zamek w tylnym pooeniu. c ) Na linii ognia bro paln kierowa w stron kulochwytu, nawet gdy nie jest zaadowana. d ) Ukada palec na jzyku spustowym wycznie w chwili oddawania wiadomego strzau, wymierzonego do celu rozpoznanego i okrelonego warunkami strzelania. e ) Stale kontrolowa pooenie broni palnej w trakcie wykonywania strzelania. f ) Podczas wykonywania strzelania zespoowego wzajemnie kontrolowa swoje ustawienie. g ) Dobywa bro paln wycznie na stanowisku strzeleckim lub treningowym, na komend okrelon przez prowadzcego. h ) Wykonywa wszystkie czynnoci zwizane ze strzelaniem na wyrane polecenie prowadzcego. 1 0 ) Do obowizkw strzelajcego naley: a ) Bezwzgldnie przestrzega zasad bezpieczestwa. b ) Wykonywa polecenia i komendy prowadzcego strzelanie. c ) Pokwitowa odbir amunicji. d ) Kierowa bro paln jedynie w stron kulochwytu. e ) Rozpocz strzelanie tylko w strefie strzela na wyran komend, okrelon przez prowadzcego. f ) Strzela tylko do celu rozpoznanego i okrelonego warunkami strzelania. g ) Przestrzega przebiegu i warunkw strzelania. h ) Wykonywa strzelanie tylko z amunicji przydzielonej przez prowadzcego lub osoby przez niego wyznaczone. i ) Zgosi zacicie broni palnej (np. okrzyk: Zacicie!). Samodzielnie usun zacicie broni palnej w sposb szczeglnie ostrony, zgodnie z zasadami bezpieczestwa zawsze z luf skierowan do kulochwytu (celu) i palcem zdjtym z jzyka spustowego (chyba e warunki strzelania stanowi inaczej).
12
j ) W przypadku niemonoci samodzielnego usunicia zacicia zgodnie z przyjtymi zasadami, trzyma bro paln skierowan w stron celu (kulochwytu), podnie woln rk na wysoko gowy sygnalizowa zacicie. W postawie bezpiecznej czeka na podejcie prowadzcego strzelanie. k ) Na komend: Przerwij ogie! natychmiast przerwa strzelanie, zdj palec z jzyka spustowego i uoy go wzdu zamka, zabezpieczy bro paln i przyj postaw bezpieczn. l ) Bezporednio po zakoczeniu strzelania sprawdzi wzrokowo bro paln i nie wykonywa samodzielnie adnych innych czynnoci. W postawie bezpiecznej oczekiwa na komend prowadzcego. m ) Na komend: Rozaduj do przejrzenia bro! odczy od broni palnej magazynek i okaza j do przejrzenia z zamkiem w tylnym pooeniu oraz magazynki dononikami do gry. Prowadzcy powinien widzie komor nabojow broni palnej oraz dononiki magazynkw. Jeeli bezporednio po zakoczeniu strzelania w broni palnej pozostay naboje odczy magazynek, usun nabj z komory nabojowej przez energiczne przeadowanie i sprawdzi komor nabojow, odda strza kontrolny oraz okaza bro paln do przejrzenia. Nie wykonywa samodzielnie adnych innych czynnoci. n ) Po zakoczeniu strzelania i przejrzeniu broni palnej odda strza kontrolny w kierunku kulochwytu i schowa bro paln do kabury. Czeka na komend prowadzcego zezwalajc na podejcie do tarcz. o ) Po wykonaniu strzelania bezwzgldnie rozliczy si z pobranej amunicji. Art. 263 2 k.k.: Kto bez wymaganego zezwolenia posiada bro paln lub amunicj, podlega karze pozbawienia wolnoci od 6 miesicy do lat 8. 1 1 ) Strzelanie przerywa si na komend prowadzcego: Przerwij ogie! Strzelajcy samodzielnie, natychmiast przerywa w sytuacjach: a ) Otrzymania meldunku z posterunku obserwacyjnego o naruszeniu zasad bezpieczestwa. b ) Pojawienia si przed strzelajcymi ludzi lub zwierzt. c ) Padania pociskw poza obrbem kulochwytu gwnego i waw bocznych. d ) Rykoszetowania pociskw. e ) Kontuzji strzelajcego. f ) Powstania innego niebezpieczestwa. 1 2 ) W sytuacji zagroenia komend: Przerwij ogie! podaje uczestnik strzelania, ktry stwierdzi niebezpieczestwo. 1 3 ) Zabrania si strzela: a ) Z broni technicznie niesprawnej. b ) Amunicj: - niesprawn,
13
- ktrej uycie jest zabronione, - niezgodn z typem uywanej broni. c ) Do obiektw i urzdze nie bdcych celem. d ) Do zwierzt. 1 4 ) Na strzelnicach zabrania si: a ) Kierowania broni palnej w stron ludzi. b ) Ukadania palca na jzyku spustowym wczeniej ni jest to potrzebne do oddania strzau. c ) Oddawania strzaw po komendzie: Przerwij ogie! d ) Oddawania wikszej iloci strzaw do poszczeglnych celw ni jest to okrelone warunkami strzelania. e ) Opuszczania stanowiska strzeleckiego lub treningowego bez zgody prowadzcego strzelanie lub trening bezstrzaowy. 1 5 ) Zabrania si posiadania amunicji bojowej podczas: a ) Treningu bezstrzaowego. b ) Treningw strzeleckich z wykorzystaniem amunicji wiczebnej, barwicej i szkolno-treningowej. 1 6 ) Stosujc do treningu strzeleckiego amunicj wiczebn, barwic i szkolno-treningow, naley j traktowa jak amunicj bojow. 1 7 ) Trening zoonych elementw szkoleniowych z zastosowaniem amunicji wiczebnej, barwicej i szkolno-treningowej odbywa si pod nadzorem uprawnionego instruktora.
3. Rozadowanie broni palnej

Jedn z najwaniejszych czynnoci zabezpieczajcych przed oddaniem niekontrolowanego strzau, bdcego rdem najpowaniejszych wypadkw z broni paln, jest rozadowanie broni palnej. Na sprawdzanie broni palnej nigdy nie powinno si aowa czasu. Naley dokonywa tego starannie wedug poniej przedstawionej procedury. Zawsze traktuj kad bro paln jak naadowan, sprawn i gotow do strzau. Sprawdzaj stan zaadowania broni palnej zawsze, gdy rozpoczynasz z ni kontakt i zamierzasz wykona z ni jakiekolwiek czynnoci, a zwaszcza: 1 ) na pocztku i na kocu suby, 2 ) na pocztku i na kocu treningu bezstrzaowego, 3 ) przystpujc do nowego wiczenia na treningu, 4 ) rozpoczynajc i koczc strzelanie, 5 ) przekazujc komu bro paln albo przejmujc j od kogo, 6 ) przed przystpieniem do rozoenia broni palnej,
14
7 ) przed przystpieniem do czyszczenia broni palnej, 8 ) gdy brak ci pewnoci, czy kto inny nie manipulowa przy twojej broni palnej, 9 ) w praktyce zawsze, gdy cho na chwil tracisz kontakt z broni paln.
3.1. Indywidualne rozadowanie broni palnej

1 ) Sta w miejscu wyznaczonym twarz w kierunku bezpiecznym. 2 ) Wyjmij bro paln z kabury. 3 ) Nie trzymaj palca na jzyku spustowym. 4 ) Zawsze kieruj luf w bezpieczne miejsce. 5 ) Odcz magazynek od broni palnej i sprawd, czy jest rozadowany. 6 ) Sprawd komor nabojow, czy jest rozadowana. 7 ) Oddaj strza kontrolny w miejsce bezpieczne. 8 ) Schowaj bro paln do kabury. 9 ) Sprawd drugi magazynek, czy jest rozadowany. 1 0 ) Jeeli jeste na strzelnicy, rozaduj magazynki i nie podczaj do broni palnej.
3.2. Rozadowanie i okazanie broni palnej do przejrzenia

1 ) Przestrzegaj i wykonuj polecenia prowadzcego. 2 ) Czekaj, a prowadzcy ustawi grup w wyznaczonym miejscu, twarz w bezpiecznym kierunku. 3 ) Czekaj na komend: Rozaduj do przejrzenia bro! 4 ) Wyjmij bro paln z kabury. 5 ) Nie trzymaj palca na jzyku spustowym. 6 ) Zawsze kieruj luf w bezpieczne miejsce. 7 ) Odcz magazynek od broni palnej i sprawd, czy jest rozadowany. 8 ) Sprawd komor nabojow, czy jest rozadowana. 9 ) Oddaj strza kontrolny w miejsce bezpieczne. 1 0 ) Sprawd drugi magazynek, czy jest rozadowany. W razie potrzeby rozaduj magazynki. 1 1 ) Podcz rozadowany magazynek do broni palnej. 1 2 ) Odcignij zamek, a zostanie w tylnym skrajnym pooeniu. 1 3 ) Odcz magazynek od broni palnej. 1 4 ) Wyjmij drugi magazynek z adownicy i ponownie sprawd, czy jest rozadowany. 1 5 ) Oka bro paln do przejrzenia w taki sposb, aby byo wida komor nabojow i dononiki magazynkw. Czekaj na potwierdzenie przejrzenia broni palnej przez prowadzcego.
15
1 6 ) Schowaj magazynki do adownicy. 1 7 ) Zwolnij zamek i oddaj strza kontrolny w miejsce bezpieczne. 1 8 ) Schowaj bro paln do kabury. 1 9 ) Jeeli jeste na strzelnicy, nie podczaj magazynkw do broni palnej. 2 0 ) W przypadku broni palnej posiadajcej dwigni zatrzymujc i zwalniajc zamek z tylnego skrajnego pooenia nie stosuje si pkt 11) i 13)
4. Sytuacje, w ktrych naley zdj palec z jzyka spustowego

Palec ukadamy na jzyku spustowym tylko wtedy, kiedy wiadomie chcemy odda strza do rozpoznanego celu. W kadej innej sytuacji zdejmujemy palec z jzyka spustowego. Powinno to nastpi m.in.: 1 ) Przed rozpoczciem strzelania. 2 ) Po zakoczeniu strzelania. 3 ) W postawach bezpiecznych. 4 ) Na komend: Przerwij ogie! 5 ) Gdy cel nie jest rozpoznany. A take podczas: 6 ) Trzymania doni na chwycie broni palnej, gdy bro palna znajduje si w kaburze. 7 ) Przyjmowania postawy strzeleckiej. 8 ) Dobywania broni palnej z kabury. 9 ) Przeadowania broni palnej. 1 0 ) Skadania si do strzau. 1 1 ) Przerw pomidzy strzaami. 1 2 ) Zgaszania zacicia broni palnej. 1 3 ) Usuwania zacicia broni palnej. 1 4 ) Kontroli wzrokowej broni palnej. 1 5 ) Wymiany magazynka. 1 6 ) Zmiany postawy strzeleckiej. 1 7 ) Ukrycia si za oson. 1 8 ) Przemieszczania si z broni paln wyjt z kabury. 1 9 ) Ubezpieczania partnera z patrolu. 2 0 ) Wykonywania czynnoci subowych. 2 1 ) Okazywania broni palnej do przejrzenia. 2 2 ) Chowania broni palnej do kabury. 2 3 ) Rozkadania i skadania broni palnej. 2 4 ) Przekazywania broni palnej. 2 5 ) Odkadania broni palnej.
16
2 6 ) Pobierania broni palnej. 2 7 ) Zdawania broni palnej.
5. Rozpoznawanie stanu bezpieczestwa broni palnej

Rozpoczynajc kontakt z broni paln, najpierw wzrokowo oce sytuacj. Zwr uwag na pooenie elementw, mechanizmw i zespow broni palnej. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Odpowiedz sobie na nastpujce pytania: W jakim pooeniu znajduje si zamek? Czy wida nabj w komorze nabojowej? Czy wskanik informuje o obecnoci naboju w komorze nabojowej? Czy wskanik informuje o napitej iglicy? W jakim pooeniu znajduje si kurek? W jakim pooeniu znajduje si jzyk spustowy? Czy bro palna jest zabezpieczona? Czy magazynek jest podczony do broni palnej?
Mimo udzielenia wyczerpujcych odpowiedzi na wszystkie pytania nie ryzykuj. Zawsze traktuj kad bro paln jak naadowan, sprawn i gotow do strzau. Zawsze sprawd bro paln, czy jest rozadowana (wedug algorytmu podanego wyej).
6. Zasady bezpiecznego uytkowania broni palnej

1 ) Policjanci s zobowizani nosi bro paln krtk podczas penienia suby, jeeli kierownik jednostki Policji nie wyda innego polecenia. 2 ) Policjanci penicy sub w ubiorze cywilnym s zobowizani nosi bro paln krtk w kaburze w miejscu niewidocznym dla otoczenia, w sposb zapewniajcy sprawne i szybkie jej wydobycie oraz bezpieczne przenoszenie, jeeli kierownik jednostki Policji nie wyda innego polecenia. 3 ) Przepisy pkt 1) i 2) nie dotycz policjantw pododdziaw antyterrorystycznych, ktrzy mog nosi bro paln w sposb umoliwiajcy najsprawniejsze jej wykorzystanie podczas wykonywania obowizkw subowych. 4 ) Policjanci s zobowizani: a) Zachowa szczeglne rodki ostronoci, aby bro palna nie dostaa si w rce osb nieuprawnionych. b) Przestrzega zasad przechowywania broni palnej.
17
5)
6)
7)
8)
9)
c) Nosi bro paln zabezpieczon bez wprowadzania naboju do komory nabojowej, a bro paln zaadowan, z wprowadzonym nabojem do komory nabojowej jeeli sytuacja tego wymaga. Bro paln naley niezwocznie rozadowa po ustaniu przyczyny jej zaadowania, z zachowaniem rodkw bezpieczestwa; nie dotyczy to rewolwerw. d) Systematycznie czyci i konserwowa bro paln, a w przypadku stwierdzenia uszkodzenia broni palnej niezwocznie zawiadomi o tym policjanta ds. uzbrojenia w celu dokonania naprawy broni palnej lub jej wymiany. Zabrania si policjantowi: a) Udostpniania broni palnej osobom nieupowanionym. b) Dokonywania przerbek i napraw broni palnej we wasnym zakresie. c) Posiadania przy sobie broni palnej podczas: prywatnego udziau w imprezach rozrywkowych, sportowych, kulturalnych lub innych, spoywania napojw alkoholowych oraz po ich spoyciu, udziau w uroczystociach prywatnych, urlopu, pobytu w szpitalu lub sanatorium oraz w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego. d) Posiadania przy sobie broni palnej podczas prywatnych wyjazdw zagranicznych. e) Posiadania przy sobie broni palnej w innych okolicznociach ni wymienionych w pkt c) mogcych doprowadzi do jej utraty. f) W uzasadnionych przypadkach przeoeni mog wyrazi zgod na posiadanie przez podlegych policjantw broni palnej krtkiej w okolicznociach wymienionych w pkt c), jeeli jest to uzasadnione wanymi wzgldami subowymi. Pisemn decyzj o wydaniu policjantom innych rodzajw broni palnej ni przewiduj to normy wyposaenia podejmuje kierownik jednostki Policji, uwzgldniajc rodzaj wykonywanych przez poszczeglne suby zada oraz zasady okrelone odrbnymi przepisami. Bro paln, o ktrej mowa w pkt 6), wydaje si na czas wykonywania zada subowych do uytkowania policjantom, ktrzy ukoczyli specjalistyczne szkolenie dotyczce obsugi i uycia tego rodzaju broni palnej. W czasie przemieszczania oddziaw Policji w miejsce dziaa, jeeli nie zachodzi potrzeba posiadania przez policjanta broni palnej przy sobie, bro paln mona przewozi w przystosowanych skrzyniach metalowych lub drewnianych obitych blach. Inne rodzaje broni palnej w czasie penienia suby naley przewozi w pojazdach w zamocowanych uchwytach.
18
7. Przechowywanie broni palnej

1 ) Jeeli policjant nie ma moliwoci przechowywania broni palnej krtkiej w miejscu zamieszkania lub nie moe jej tam przechowywa z innych wzgldw, to po pisemnym powiadomieniu przeoonego jest zobowizany t bro przechowywa w jednostce Policji. 2 ) Przeoeni s zobowizani do zapewnienia policjantom warunkw bezpiecznego przechowywania broni palnej krtkiej w jednostce Policji. 3 ) Bro paln w jednostce Policji chronionej caodobowo przechowuje si w zalenoci od posiadanych warunkw lokalowych: a) W pomieszczeniach zajmowanych przez dyurnego jednostki Policji. b) W wyznaczonym pomieszczeniu uytkowanym przez komrk organizacyjn i przystosowanym do przechowywania broni palnej. c) W pomieszczeniu subowym policjanta w uytkowanej przez niego indywidualnie szafie metalowej. d) W magazynach uzbrojenia oddziaw prewencji, szk i orodkw szkolenia Policji speniajcych warunki okrelone w odrbnych przepisach. e) W pomieszczeniach okrelonych w pkt a), b) i d) bro paln przechowuje si w szafie metalowej specjalnie przeznaczonej do przechowywania broni. f) Szafa metalowa z broni paln powinna by kadorazowo zamykana i plombowana przez policjanta odpowiedzialnego za przechowywanie broni palnej. 4 ) Bro palna na czas przechowywania powinna by wyjta z kabury i rozadowana, ze zwolnionym kurkiem (w broni bezkurkowej ze zwolnion spryn iglicy) i odczonym magazynkiem, zabezpieczona, technicznie sprawna, kompletna, czysta i zakonserwowana. Pistolety P-64 i P-83 naley przechowywa odbezpieczone. 5 ) Amunicja do broni palnej powinna znajdowa si w pudekach, woreczkach, pojemnikach woona w sposb uniemoliwiajcy uderzenie w sponk naboju. W celu skrcenia czasu wydawania broni amunicja moe znajdowa si w woreczkach (pojemnikach) plombowanych przez uytkownika broni lub w przezroczystych torebkach. 6 ) Zabrania si przechowywania amunicji w magazynkach nabojowych do broni palnej. 7 ) Od zakazu okrelonego w pkt 6) mona odstpi, jeeli wzgldy subowe wskazuj na potrzeb szybkiego pobrania broni palnej gotowej do uycia lub z powodu duej czstotliwoci pobierania broni palnej przez uytkownika. Naley wwczas okresowo rozadowywa magazynek w celu zwolnienia napitej spryny dononika naboju magazynka.
19
8. Postpowanie w przypadku utracenia broni palnej

1 ) O utraceniu broni palnej lub amunicji policjanci s zobowizani niezwocznie powiadomi dyurnego najbliszej jednostki Policji, w rejonie ktrej nastpio utracenie broni palnej, oraz bezporedniego przeoonego, podajc okolicznoci utracenia, rodzaj broni palnej, jej seri, numer i rok produkcji oraz ilo utraconej amunicji. 2 ) Dyurny jednostki Policji niezwocznie podejmuje niezbdne czynnoci zmierzajce do odnalezienia broni palnej lub amunicji oraz powiadamia oficera dyurnego waciwej komendy wojewdzkiej (Stoecznej) Policji o fakcie utracenia broni palnej lub amunicji, podajc dane okrelone w pkt 1). 3 ) Oficer dyurny komendy wojewdzkiej (Stoecznej) Policji o utraceniu broni palnej powiadamia oficera dyurnego Komendy Gwnej Policji, a kopi telegramu przekazuje naczelnikom wydziaw kryminalnego i zaopatrzenia. 4 ) Niezalenie od powiadomienia, o ktrym mowa w pkt 1), policjant skada bezporedniemu przeoonemu pisemny raport zawierajcy szczegowe dane dotyczce utracenia broni palnej lub amunicji. Przeoony niezwocznie przedstawia raport: a) kierownikowi komrki organizacyjnej Komendy Gwnej Policji w komrkach organizacyjnych Komendy Gwnej Policji, b) komendantowi w szkoach policyjnych, c) komendantowi wojewdzkiemu (stoecznemu) Policji w pozostaych jednostkach Policji. 5 ) Kierownicy jednostek Policji, o ktrych mowa w pkt 4), powiadamiaj o utraceniu broni palnej lub amunicji dyrektorw odpowiednich Biur Komendy Gwnej Policji.
9. Wywz broni palnej za granic

1 ) Policjant moe wywie za granic bro paln i amunicj do niej po uzyskaniu pozwolenia Komendanta Gwnego Policji. 2 ) Z pisemnym wnioskiem o udzielenie pozwolenia na wywz broni palnej za granic wystpuj w przypadku wyjazdu subowego: kierownik komrki organizacyjnej Komendy Gwnej Policji, komendant wojewdzki (stoeczny) Policji, komendant szkoy policyjnej.
20
Opracowano na podstawie: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z pn. zm.). Zarzdzenie nr 6/00 Komendanta Gwnego Policji z dnia 16 maja 2000 r. w sprawie szczegowych zasad przyznawania i uytkowania broni palnej przez policjantw. Decyzja nr 713 Komendanta Gwnego Policji z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie szkolenia strzeleckiego policjantw. Buniak J., Z broni za pan brat, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 2004, nr 2. Everett, McClurg E., Bezpieczne posugiwanie si broni, Magazyn o Broni. Strza 2003, nr 1. Hartink A.E., Encyklopedia pistoletw i rewolwerw, Warszawa 1998. Kasprzak S., Bhp w pracy z broni paln, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 2003, nr 3. Tulski P., Zasady bezpieczestwa na strzelnicy, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 2004, nr 4. Tulski P., Zasady bezpiecznego posugiwania si broni paln, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 2004, nr 3. ya S., Strzelanie sportowe z pistoletu, Pozna 2003.
21
Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU
Rozdzia II
ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

1. Balistyka pocisku
balistyka jest to nauka zajmujca si ruchem pocisku od momentu wprawienia go w ruch do momentu zatrzymania si lub rozerwania w powietrzu.
Osignicia balistyki znajduj zastosowanie w praktyce strzeleckiej. Balistyka ma znaczenie w uzasadnieniu opracowania: a) budowy broni palnej, b) zasad strzelania z broni palnej, c) konserwacji broni palnej, d) zdolnoci raenia celu, e) zdolnoci przebijania oson. Batalistyka dzieli si na: a) wewntrzn, b) zewntrzn, c) kocow. Balistyka wewntrzna zajmuje si ruchem pocisku w przewodzie lufy, zaistniaym pod wpywem dziaania cinienia gazw prochowych powstajcych podczas spalania si adunku prochowego, oraz zjawiskami mu towarzyszcymi. Do najwaniejszych zada balistyki wewntrznej naley okrelenie zalenoci midzy cinieniem, prdkoci i drog pocisku w przewodzie lufy. Wyniki tych bada stanowi podstaw do konstruowania lufy i innych istotnych elementw broni palnej w celu uzyskania danej prdkoci wylotowej pocisku o danej masie i kalibrze bez przekroczenia dopuszczalnej granicy wytrzymaoci. W czasie przemieszczania si pocisku w przewodzie lufy nadawane s mu kierunek lotu, prdko i energia. Ponadto gwint lufy nadaje pociskowi prdko obrotow, niezbdn do stabilizacji jego pooenia na torze lotu. Balistyka zewntrzna zajmuje si badaniem ruchu pocisku w powietrzu od momentu wylotu z przewodu lufy do momentu spotkania si z celem. Gwnym zadaniem balistyki zewntrznej jest okrelenie warunkw stabilizacji obrotowej i momentw aerodynamicznych oraz parametrw toru pocisku i prdkoci pocztkowej, z jak powinien by wystrzelony pocisk okrelonego kalibru, ciaru i ksztatu, aby osign okrelon odlego i trafi w cel.
22
Balistyka kocowa zajmuje si badaniem zjawisk wystpujcych podczas spotkania pocisku z celem, ruchem pocisku w celu a do momentu zatrzymania pocisku. Obejmuje takie zagadnienia, jak: a) przebijalno pocisku, b) zagbienie si pocisku w przeszkod, c) procesy odksztace pocisku, d) procesy odksztace materiau celu, e) ruch pocisku w celu. Jednym z wymogw balistycznych broni palnej jest zdolno raenia celw ywych i zdolno przebijania oson. Celem uycia broni palnej przez policjanta jest obezwadnienie osoby pozbawienie zdolnoci do stawiania oporu. Obszary ludzkiego ciaa szczeglnie wraliwe na zranienia cikie i miertelne stanowi okoo 40 procent cznej powierzchni celu, jakim jest czowiek. Nie mona zbudowa broni palnej, ktra skutecznie pozbawiaaby przeciwnika zdolnoci oporu, a jednoczenie nie zagraaa jego yciu. Zdolno raenia rozumiana jest jako: a) zdolno zadania takiego uszkodzenia, po ktrym ranny traci moliwo dalszego prowadzenia walki, ale po upywie pewnego czasu, rzdu kilku lub kilkunastu minut, b) zdolno takiego raenia, po ktrym ranny traci natychmiast moliwo stawiania wszelkiego oporu. Nie mona jednoznacznie stwierdzi, ktry rodzaj raenia bardziej zagraa yciu. Na przykad czowiek trafiony miertelnie maym odamkiem w serce moe jeszcze porusza si i strzela przez kilka minut, natomiast czowiek raony pociskiem o duej prdkoci i energii uderzenia zwykle bywa rzucony na ziemi i natychmiast traci zdolno oporu, a czsto i przytomno, rana za moe okaza si lekk. W wypadku dziaa policyjnych, w ktrych wikszo interwencji z uyciem broni palnej wystpuje w bezporedniej odlegoci od przeciwnika, jest wymagane raenie nokautujce, nazywane obalajcym. O broni palnej majcej zdolno takiego raenia mwi si, e posiada moc obalajc. Zagadnienie raenia obalajcego wie si przede wszystkim z pociskami wystrzelonymi z broni krtkiej. Przeprowadzone badania wykazay, e najwaniejszy wpyw na moc obalajc broni palnej maj: a) prdko pocisku w chwili uderzenia w cel, b) energia pocisku w chwili uderzenia w cel, c) masa pocisku, d) ksztat pocisku. Moc obalajca pocisku jest osigana w drodze zwikszenia prdkoci pocisku przy jego maym kalibrze albo zmniejszenia prdkoci przy wzrocie kalibru i masy pocisku. W razie trafienia z du prdkoci w cel zawierajcy w swej
23
budowie ciecz (cele ywe, pojemniki lub zbiorniki cieczy itp.) jest osigany efekt hydrodynamiczny. Jeeli prdko pocisku w chwili uderzenia przekracza 600 m/s, wwczas wierzchoek i dno pocisku s rdami powstania silnych fal uderzeniowych, tworzcych bardzo duy kana, ktry powoduje oglny wstrzs organizmu ywego i prowadzi do natychmiastowego zahamowania funkcji yciowych. Przez zmniejszenie prdkoci pocisku oraz zwikszenie jego kalibru i masy jest osigany podobny skutek. Pocisk o duej prdkoci i ostrym wierzchoku ma wiksz zdolno przenikania przez cel na wylot. Posiada przy tym duy nadmiar nie wykorzystanej energii i stanowi istotne zagroenie dla osb postronnych, wobec ktrych nie zamierza si uy broni palnej. Natomiast pocisk o maej prdkoci, duym kalibrze i paskim lub tpoukowym wierzchoku przekazuje w caoci posiadan energi kinetyczn organizmowi celu ywego, powodujc jego wstrzs oglny. Do okrelenia kryterium wystarczajcej zdolnoci raenia celu ywego jest stosowana regua mwica, e ten pocisk jest skuteczny, ktry przebije sosnow desk o gruboci 1 cala (25,4 mm). W zalenoci od gruboci i jakoci ubioru czowieka oraz miejsca trafienia energia niezbdna do skutecznego raenia czowieka wynosi od 50 do 100 J. Nie dotyczy to oczywicie celw chronionych kamizelkami kuloodpornymi lub innymi rodkami ochrony osobistej. Zdolno przebijania pocisku warunkuje raenie celw znajdujcych si za osonami. Zwykle pociski strzeleckie napotykajc rne przeszkody terenowe z drewna lub piasku, zagbiaj si w nie. Jeeli przeszkoda jest cienka lub nieodporna na przebijalno, pocisk przebija j i razi cel ukryty za przeszkod. Przebijalno warstwy drewna lub piasku zwiksza si do pewnych granic wraz ze wzrostem prdkoci spotkania z pociskiem (do okoo 650 750 m/s), a nastpnie gwatownie maleje w wyniku odksztacenia si pociskw.
2. Charakterystyka zjawiska strzau

strza jest to wyrzucenie pocisku z przewodu lufy spowodowane dziaaniem cinienia gazw prochowych powstajcych podczas spalania si adunku prochowego.
adunek prochowy spalajc si, wytwarza gazy prochowe o bardzo duym cinieniu i wysokiej temperaturze. Po wzrocie cinienia do odpowiedniej wielkoci pociskowi zostaje nadany ruch ze stale wzrastajc prdkoci a do momentu osignicia prdkoci maksymalnej. Po wylocie z przewodu lufy pocisk porusza si si inercji. W czasie strzau zachodzi zesp procesw fizykochemicznych, polegajcych na szybkiej przemianie energii chemicznej prochu w energi ciepln gazw
24
prochowych, a nastpnie w energi kinetyczn gazw prochowych, pocisku i broni palnej. a) b) c) d) Zjawisko strzau charakteryzuje si: bardzo duym cinieniem gazw (2 000 3 000 atm), wysok temperatur gazw prochowych (2 500 3 500C), krtkim okresem zjawiska (0,001 0,6 s), szybko zmieniajc si objtoci palcego si adunku prochowego.
W celu oddania strzau naley wprowadzi nabj do komory nabojowej, zaryglowa przewd lufy zamkiem i nacisn na jzyk spustowy. Nacinicie na jzyk spustowy uruchamia mechanizm uderzeniowo-spustowy, wskutek czego iglica grotem iglicznym zbija sponk naboju. Pod wpywem tego uderzenia (impulsu zewntrznego) sponka wybucha, a jej pomie przez otwory zaponowe przenika do uski, zapalajc ziarna prochu. adunek prochowy zapala si, jednoczenie wydzielajc du ilo spronych, silnie nagrzanych gazw prochowych. W czasie spalania si adunku prochowego ilo gazw wzrasta, a tym samym zwiksza si cinienie. Gazy prochowe rozprzestrzeniaj si na wszystkie strony z jednakow si i chcc znale ujcie, wywieraj cinienie rwnie na cianki i dno uski oraz na pocisk. Dziaanie cinienia gazw prochowych na dno uski powoduje wcinicie jego dna w czko zamka. Pod wpywem dziaania cinienia na cianki uski nastpuje cise przyleganie ich do cianek komory nabojowej, zapobiegajce przedostawaniu si gazw do tyu. Gazy prochowe rozprzestrzeniaj si w stron miejsca najmniejszego oporu, ktrym jest dno pocisku. Pocisk wskutek silnego cinienia rozpoczyna ruch do przodu i wrzynajc si w gwint, wprawiony zostaje w ruch wirowy oraz wyrzucony z przewodu lufy w kierunku przeduenia osi przewodu lufy. W momencie osignicia przez dno pocisku wylotu lufy cinienie gazw prochowych w lufie spada skokowo. Uchodzce za pociskiem gazy prochowe maj prdko przekraczajc znacznie prdko pocisku (ponad 1 000 m/s) i nadaj mu w dalszym cigu przyspieszenie na pewnym odcinku od wylotu lufy. a) b) c) d) Zjawisko strzau dzieli si na nastpujce okresy (rys. 1): wstpny, pierwszy, drugi, trzeci.
25
Rys. 1. Okresy strzau, krzywe cinienia i prdkoci pocisku w przewodzie lufy: PO cinienie forsujce; Pm cinienie maksymalne; Pk i Vk cinienie gazw i prdko pocisku w kocowym momencie palenia si prochu; Pw i Vw cinienie gazw i prdko pocisku w momencie wylotu z przewodu lufy; Vm maksymalna prdko pocisku; Patm cinienie gazw rwne cinieniu atmosferycznemu.
Okres wstpny palenie si adunku prochowego wewntrz uski. Czas jego liczy si od momentu zapalenia si adunku prochowego do rozpoczcia ruchu pocisku. Cinienie gazw w tym okresie osiga wystarczajc warto do ruszenia pocisku i wcinicia go w gwinty przewodu lufy na cakowit gboko. Okres pierwszy palenie si adunku prochowego w szybko zmieniajcej si objtoci. Okres ten trwa od momentu uzyskania cinienia maksymalnego a do zupenego spalenia si adunku prochowego. Pocisk pod dziaaniem stale rosncej iloci gazw prochowych zostaje wprawiony w ruch w przewodzie lufy. Cinienie w pierwszym okresie szybko wzrasta, osigajc maksimum Pm , poniewa w pocztkowym okresie szybkie narastanie iloci gazw odbywa si w czasie stosunkowo powolnego zwikszania si objtoci w przestrzeni pozapociskowej2. Wiksze cinienie powoduje znaczne przyspieszenie ruchu pocisku w przewodzie lufy, a zatem znaczne zwikszenie przestrzeni pozapociskowej. Dlatego te mimo przyrostu iloci gazw cinienie zaczyna spada, osigajc w kocowym okresie palenia si adunku prochowego wielko Pk, a prdko pocisku cay czas wzrasta do granicy Vk. Okres drugi pocisk porusza si wskutek dziaania staej iloci rozprzestrzeniajcych si gazw. Drugi okres trwa zatem od momentu zakoczenia palenia si adunku prochowego do momentu wylotu pocisku z przewodu lufy.
2
Przestrze pozapociskowa przestrze mierzona od dna uski do dna pocisku.
26
Po spaleniu si adunku prochowego ilo gazw nie wzrasta. Due cinienie gazw powoduje ich dalsze rozprzestrzenianie si i zwikszenie prdkoci ruchu pocisku. W tym okresie cinienie maleje do wielkoci Pw , natomiast prdko pocisku wzrasta do wielkoci Vw. Okres trzeci gazy wydobywajce si z przewodu lufy w dalszym cigu dziaaj na pocisk. Po spaleniu si adunku prochowego pocisk nadal porusza si pod dziaaniem swobodnie rozprzestrzeniajcych si gazw, ktre wskutek swojej sprystoci maj jeszcze duy zapas energii; wolniejsze rozprzestrzenianie si gazw zwiksza prdko ruchu pocisku do wielkoci Vm. Po wylocie pocisku z przewodu lufy gazy wydobywaj si na zewntrz z szybkoci wiksz od prdkoci pocisku, przeduajc w ten sposb na pewnym odcinku od wylotu lufy (do 20 cm) dziaanie cinienia na dno pocisku i zwikszajc jeszcze bardziej jego prdko. Zjawisko to trwa dopty, dopki cinienie gazw dziaajcych na dno pocisku nie zrwna si z cinieniem otaczajcej atmosfery. Prdko ruchu pocisku w przewodzie lufy nieustannie wzrasta, osigajc swoj najwiksz wielko w odlegoci kilku centymetrw od wylotu lufy. Cinienie gazw prochowych w przewodzie lufy najpierw gwatownie wzrasta do wielkoci Po , nastpnie do wielkoci Pm , przy czym od momentu wylotu pocisku z przewodu lufy zaczyna opada do wielkoci Pw i nadal opada do okresu wtrnego dziaania gazw do wielkoci Patm . Prdko pocisku stale wzrasta, pocztkowo szybko, pniej wolniej, osigajc wielko Vm, a nastpnie stopniowo maleje a do cakowitego wytracenia.
3. Prdko pocztkowa pocisku

prdko pocztkowa pocisku jest to prdko pocisku w momencie wylotu z przewodu lufy. Jest to odlego, jak przebyby pocisk w cigu 1 sekundy po wylocie z przewodu lufy, gdyby na niego nie dziaaa adna inna sia (sia cikoci, oporu powietrza) oprcz siy poruszajcej (bezwadnoci). Prdko pocztkow pocisku mierzy si w metrach na sekund.
Prdko pocztkowa zaley od: a) dugoci lufy, b) masy pocisku, c) masy adunku prochowego. Im dusza lufa (do pewnych granic), tym duej dziaaj na pocisk gazy prochowe i tym samym wiksza jest prdko pocztkowa. Jeli lufa jest redniej dugoci, prdko pocztkowa jest tym wiksza, im mniejszy jest ciar pocisku (przy takim samym ciarze adunku) lub im wikszy jest ci27
ar adunku (przy takim samym ciarze pocisku). Poza tym, na prdko pocztkow wpywa prdko palenia si ziaren prochu. Im szybciej spala si proch, tym szybciej wzrasta cinienie gazw, a tym samym i prdko pocisku w przewodzie lufy. Prdko palenia si adunku prochowego zwiksza si w miar wzrostu cinienia gazw i temperatury ziaren prochu, zaley take od zmniejszenia wilgotnoci ziaren oraz cilejszego napeniania uski prochem. Prdko pocztkowa jest jedn z waniejszych waciwoci bojowych broni. Wzrost prdkoci pocztkowej pocisku wpywa na zwikszenie: a) dononoci, b) zdolnoci raenia celu, c) zdolnoci przebijania oson, d) paskoci toru lotu pocisku.
4. Odrzut i podrzut broni palnej

odrzut broni palnej jest to ruch broni do tyu w czasie strzau spowodowany dziaaniem cinienia gazw na dno uski i zamek. Kierunek ruchu odrzutu broni palnej jest odwrotny do kierunku ruchu pocisku. Odrzut odczuwa si jako uderzenie w rami, rk lub ziemi.
Dziaanie odrzutu broni palnej okrela si prdkoci i wielkoci, z jak ta bro wykonuje ruch do tyu. Prdko i energia odrzutu broni palnej jest tyle razy mniejsza od prdkoci i energii pocztkowej pocisku, ile razy pocisk jest lejszy od broni palnej, czyli jest wprost proporcjonalna do masy pocisku i jego prdkoci, a odwrotnie proporcjonalna do masy broni palnej (zob. rys. 2). Zjawisko odrzutu broni palnej wywouje skutki negatywne i jest gwnym czynnikiem ograniczajcym moc broni palnej. Przekazanie zbyt duej energii odrzutu w kierunku od broni palnej do ciaa ludzkiego moe by przyczyn obrae ciaa. Od broni palnej krtkiej wymaga si, aby energia odrzutu nie przekraczaa 5 J. Niekorzystne zjawisko odrzutu broni palnej jest wykorzystywane z poytkiem do napdu automatyki wikszoci broni palnej samopowtarzalnej i automatycznej.
podrzut broni palnej jest to obrt broni w paszczynie pionowej podczas strzau, spowodowany asymetrycznoci pooenia rodka cikoci broni w stosunku do osi przewodu lufy oraz dziaaniem pary si: odrzutu i hamowania wywoujcych moment obrotowy broni palnej.
Na skutek odrzutu bro palna nie tylko wykonuje ruch do tyu, ale rwnie wylotowa cz lufy odchyla si do gry, zmieniajc swoje pooenie w momen-
28
cie strzau podrzut. Odchylenie lufy do gry (podrzut) wskutek odrzutu nastpuje dlatego, e sia odrzutu i rwna jej sia przeciwdziaania odrzutowi (opr kolby, chwytu broni) dziaaj przeciw sobie nie po jednej prostej, ale tworz rami pary (dwch) si, powodujc odchylenie broni palnej wylotem lufy do gry. Wielko odchylenia wylotowej czci lufy jest tym wiksza, im wiksza jest odlego midzy osi przewodu lufy a miejscem oparcia kolby (zob. rys. 2).
Rys. 2. Odrzut i podrzut broni palnej podczas strzau.
Podrzut broni palnej opnia ponowne zgranie przyrzdw celowniczych do oddania kolejnego strzau. Podczas strzau wystpuje rwnie drganie (wibracja) lufy, ktre moe nieco odchyli wylot lufy w dowoln stron (w gr, w d, w prawo, w lewo). Drganie lufy i odrzut broni palnej powoduj powstanie kta midzy kierunkiem przeduonej osi przewodu lufy przed strzaem (lini strzau) a jej kierunkiem w momencie wylotu pocisku z przewodu lufy (lini rzutu), kt ten nazywa si ktem wylotu. Kt wylotu jest dodatni wtedy, kiedy o przewodu lufy w momencie wylotu pocisku jest wyej ni jej pooenie przed strzaem, i ujemny, kiedy bdzie ona niej. Wpyw kta wylotu na strzelanie usuwa si przez waciwe przystrzeliwanie kadego egzemplarza broni palnej. Jednake przez nieprawidowe zoenie si do strzau, niewaciwe wykorzystanie podprki, jak rwnie naruszenie zasad obchodzenia si z broni paln zwiksza si kt wylotu oraz zmniejsza celno broni palnej. W celu zachowania jednakowego kta wylotu i zmniejszenia wpywu odrzutu na wyniki strzelania naley przestrzega zasad i sposobw
29
strzelania oraz obchodzenia si z broni paln, podanych w odpowiednich instrukcjach strzeleckich. Strzelajcy moe wpyn na zmniejszenie negatywnych skutkw odrzutu i podrzutu broni palnej w czasie strzau. Powinien dy do prawidowoci, powtarzalnoci i jednolitoci elementw majcych decydujcy wpyw, takich jak: a) stabilna postawa strzelecka, b) trzymanie broni palnej, c) zoenie si do strzau, d) zgranie przyrzdw celowniczych, e) praca na jzyku spustowym, f) koordynacja ww. czynnoci z oddychaniem, g) wytrzymanie po strzale. W celu zmniejszenia energii kinetycznej odrzutu broni palnej oraz nadania lufie statycznego pooenia podczas strzelania stosuje si osabiacze odrzutu: a) mechaniczne, b) hydrauliczne, c) pneumatyczne. a) b) c) Wrd mechanicznych osabiaczy odrzutu rozrnia si: zderzaki sprynowe, zderzaki metaloidowe wykonane z kauczuku, fibry, tekstolitu; zderzaki takie oddaj w czasie pracy 35 75 procent energii, zderzaki cierne oddaj okoo 50 60 procent przyjtej energii uderzenia; skadaj si z szeregu stokowych piercieni zewntrznych i wewntrznych wzajemnie wsppracujcych, hamulce wylotowe, ktre dziaaj na zasadzie wykorzystania strumienia gazw wypywajcych z przewodu lufy za pociskiem i dziki czemu nadaj broni ruch w kierunku przeciwnym do kierunku odrzutu i pochaniaj okoo 30 40 procent energii odrzutu.
d)
Stosowane s hamulce wylotowe (rys. 3) o dziaaniu: a) aktywnym dziaanie na zasadzie wykorzystania uderzenia strumienia gazw na powierzchni umocowan poza paszczyzn wylotow lufy, b) reaktywnym dziaanie na zasadzie odchylenia strumienia gazw w kierunku odrzutu, c) aktywno-reaktywnym (kombinowanym) dziaanie na zasadzie uderzenia strumieniami gazw z czciowym ich odchyleniem. Niekiedy stosuje si hamulce wylotowe zwane stabilizatorami. S to osabiacze odrzutu poczone z osabiaczami podrzutu. Hamulce wylotowe zmniejszajc w duym stopniu si odrzutu, przyczyniaj si do zachowania statycznoci broni, przez co wpywaj na zwikszenie celnoci strzelania.
30
Hamulce wylotowe maj take i ujemne waciwoci, ktrymi s: a) demaskowanie broni palnej, b) kierowanie strumienia gazw na strzelajcego, c) powodowanie wznoszenia przez gazy prochowe pyu utrudniajcego prowadzenie celnego ognia.
Rys. 3. Hamulce wylotowe: 1. aktywny; 2. aktywno-reaktywny; 3. reaktywny; 4. stabilizator; 5. odrzutnik.
31
5. Celowanie
Aby pocisk dolecia i trafi w cel, niezbdne jest nadanie przede wszystkim osi przewodu lufy okrelonego pooenia w przestrzeni. Nadanie osi przewodu lufy takiego pooenia w paszczynie poziomej i pionowej, ktre zapewnia przejcie toru pocisku przez cel (punkt w celu), nazywamy celowaniem. Uzyskanie tego pooenia jest moliwe za pomoc przyrzdw celowniczych. W praktyce jest to ustawienie oka strzelca, przyrzdw celowniczych i punktu celowania w jednej linii prostej, zwanej lini celowania.
linia celownicza jest to linia prosta czca rodek szczerbiny celownika z wierzchokiem muszki. celowanie poziome jest to nadanie osi przewodu lufy okrelonego pooenia w paszczynie poziomej. celowanie pionowe jest to nadanie osi przewodu lufy okrelonego pooenia w paszczynie pionowej. celowanie bezporednie jest to celowanie, podczas ktrego wykorzystuje si widoczno celu do nadania osi przewodu lufy okrelonego pooenia w paszczynie poziomej i pionowej.
Wspczesna bro strzelecka, z reguy, ma otwarte prostoktne przyrzdy celownicze, ktre skadaj si z celownika i muszki. Celownik ma pytk z prostoktnym wyciciem, nazywanym szczerbink. Wiele modeli broni palnej krtkiej ma jasne kropki lub kontury umieszczone na celowniku i muszce, uatwiajce celowanie o zmroku lub w zej widocznoci. Prawidowe zgranie przyrzdw celowniczych (rys. 4) wzgldem siebie polega na umieszczeniu muszki w szczerbinie tak, aby muszka znalaza si w jednakowych odlegociach od krawdzi szczerbiny (jednakowej szerokoci przewity), a krawdzie grne muszki i celownika byy na jednym poziomie. Kady inny obraz przyrzdw celowniczych jest uwaany za niewaciwy.
1
Rys. 4. Obraz prawidowo zgranych przyrzdw celowniczych: 1. muszka; 2. szczerbinka.
32
6. Elementy toru lotu pocisku
PRZEWYSZENIE TORU POCISKU NAD LINI CELOWANIA
A NI LI
A RZ ST
KT WYLOTU SZCZERBINKA MUSZKA PUNKT WYLOTU KT POOENIA CELU KT RZUTU
I LIN
TU ZU AR
KT UDERZENIA
WIERZCHOEK LOTU CEL KT UPADKU

NIA LINIA CELOWA
PUNKT UDERZENIA
POZIOM WYLOTU
ODLEGO CELOWANIA OKO ODLEGO CELOWANIA PUNKT UPADKU PUNKT CELOWANIA
Rys. 5. Elementy toru lotu pocisku.
punkt wylotu jest to rodek wylotu lufy, ktry jest pocztkiem toru pocisku. poziom wylotu jest to paszczyzna pozioma przechodzca przez punkt wylotu; na rysunkach broni i toru pocisku widzianych z boku poziom wylotu przedstawiony jest jako pozioma linia prosta. linia strzau jest to linia prosta przedstawiajca przeduenie osi przewodu lufy wycelowanej broni (przed strzaem). linia rzutu jest to linia prosta przedstawiajca przeduenie osi przewodu lufy w momencie strzau. kt podniesienia jest to kt zawarty midzy lini strzau a poziomem wylotu. paszczyzna strzau jest to paszczyzna pionowa przechodzca przez lini strzau (rzutu). kt rzutu jest to kt zawarty midzy lini rzutu a poziomem wylotu. kt wylotu jest to kt zawarty midzy lini strzau a lini rzutu. punkt upadku jest to punkt przecicia si toru pocisku z poziomem wylotu. kt upadku jest to kt zawarty midzy styczn do toru pocisku w punkcie upadku a poziomem wylotu. odlego pozioma jest to odlego od punktu wylotu do punktu upadku.
33
wierzchoek toru pocisku jest to najwyszy punkt toru pocisku. wysoko wierzchokowa jest to odlego wierzchoka toru pocisku od poziomu wylotu, mierzona w pionie. cz wznoszca toru jest to cz toru pocisku od punktu wylotu do wierzchoka toru. cz opadajca toru jest to cz toru od wierzchoka do punktu upadku. wysoko toru pocisku jest to odlego kadego punktu toru od poziomu wylotu mierzona w pionie. punkt uderzenia jest to punkt przecicia si toru pocisku z powierzchni celu (ziemi, przeszkody). kt uderzenia jest to kt midzy styczn do toru pocisku i styczn do powierzchni celu (ziemi, przeszkody) w punkcie uderzenia; ktem uderzenia pocisku w przeszkod pionow jest jeden z przylegych ktw mierzony od 0 do 90 stopni.
Wielko kta uderzenia pocisku w nierwn powierzchni terenu zaley od kierunku spadu terenu. Na stoku zwrconym w kierunku strzelajcego kt uderzenia rwna si sumie ktw: kta upadku i kta nachylenia stoku; na przeciwstoku rnicy tych ktw. W tym wypadku wielko kta uderzenia zaley rwnie od kta pooenia celu. Jeli kt pooenia celu jest ujemny, kt uderzenia zwiksza si o wielko kta pooenia celu, jeli dodatni kt uderzenia zmniejsza si o jego wielko. Pocisk posiadajcy du energi uderzajc w ziemi lub tward przeszkod pod maym ktem uderzenia, odbija si od powierzchni przeszkody. Taki strza nazywa si strzaem rykoszetowym. Odbity pocisk (rykoszet) leci dalej po nowym torze. Ma on do du zdolno przebijania i raenia celu.
punkt celowania jest to punkt, do ktrego wycelowuje si bro. linia celowania jest to linia prosta przechodzca od oka strzelajcego przez rodek szczerbiny celownika, rwno z krawdziami szczerbiny i wierzchokiem muszki do punktu celowania. kt celownika jest to kt zawarty midzy lini strzau a lini celowania. kt pooenia celu jest to kt zawarty midzy lini celowania a poziom wylotu; kt pooenia celu jest dodatni (+), jeeli cel znajduje si nad poziomem wylotu, a ujemny (-), jeeli cel znajduje si niej poziomu wylotu. odlego celowania jest to odlego od punktu wylotu do punktu przecicia si toru pocisku z lini celowania. przewyszenie toru pocisku nad lini celowania jest to odlego pionowa od dowolnego punktu toru pocisku do linii celowania.
34
Tor pocisku ma nastpujce waciwoci: a) jest niesymetryczny cz opadajca toru pocisku jest krtsza i bardziej stroma ni cz wznoszca, b) kt upadku jest wikszy od kta rzutu, c) w wyniku obnienia si, pod dziaaniem siy cikoci i zboczenia obracajcego si pocisku, jego tor przedstawia lini o dwojakiej krzywinie, niesymetrycznie opadajcej w d i odchylajcej si w prawo. Pocisk podczas lotu w powietrzu: a) ma prdko w punkcie upadku mniejsz od prdkoci pocztkowej, b) najmniejsz prdko ma w czci opadajcej toru w przypadku strzelania pod duym ktem rzutu oraz w punkcie upadku podczas strzelania pod maym ktem rzutu, c) cz wznoszc toru przebywa szybciej anieli cz opadajc.
7. redni punkt trafienia

redni punkt trafienia (PT) jest to punkt przecicia si redniego toru lotu pocisku z powierzchni celu. Trafienia w tym punkcie moe nawet nie by.
redni punkt trafienia mona okreli nastpujcymi sposobami: a) graficznie, b) za pomoc osi rozrzutu, c) rachunkowo. Aby okreli sposobem graficznym (rys. 6) pooenie redniego punktu trafienia dla maej liczby przestrzelin (do piciu), naley: a) dwie przestrzeliny poczy lini prost, a odlego midzy nimi podzieli na dwie rwne czci, b) otrzymany punkt poczy lini prost z trzeci przestrzelin, a odlego midzy nimi podzieli na trzy rwne odcinki, c) punkt znajdujcy si najbliej dwch pierwszych przestrzelin poczy lini prost z czwart przestrzelin, a odlego midzy nimi podzieli na cztery rwne odcinki. Punkt odlegy o trzy odcinki od czwartej przestrzeliny bdzie rednim punktem trafienia.
35
3
2
PT
1 PT 4
1 PT
3
4 3
Rys. 6. Okrelenie redniego punktu trafienia (PT) sposobem graficznym dla: 1. trzech przestrzelin; 2. czterech przestrzelin; 3. piciu przestrzelin.
Dla piciu przestrzelin redni punkt trafienia okrela si w podobny sposb (rys. 6). Aby okreli pooenie redniego punktu trafienia dla duej liczby przestrzelin za pomoc osi rozrzutu (rys. 7), na podstawie symetrycznoci rozrzutu, naley: a) odliczy poow grnych lub dolnych przestrzelin i oddzieli je poziom osi rozrzutu, b) odliczy praw lub lew poow przestrzelin i oddzieli je pionow osi rozrzutu. Punkt przecicia si osi rozrzutu jest rednim punktem trafienia.
C
PT
B1
C1
Rys. 7. Okrelenie redniego punktu trafienia (PT) za pomoc osi rozrzutu: BB1 pozioma o rozrzutu; CC1 pionowa o rozrzutu.
36
Pooenie redniego punktu trafienia sposobem rachunkowym (rys. 8) naley okreli w nastpujcy sposb: a) przeprowadzi przez lew (praw) przestrzelin lini pionow, zmierzy odlego od tej linii do kadej przestrzeliny, b) zsumowa zmierzone odlegoci i podzieli t sum przez liczb przestrzelin, c) przeprowadzi przez doln (grn) przestrzelin lini poziom, zmierzy odlegoci od tej linii do kadej przestrzeliny, d) zsumowa zmierzone odlegoci i podzieli t sum przez liczb przestrzelin. Otrzymane liczby okrel oddalenie redniego punktu trafienia od przeprowadzonych linii.
1
2 4 3 5 6 7
9 8
10
Numery przestrzelin
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Iloraz (I) odlegoci
Odlego w cm od przestrzelin do liniii pionowej poziomej

10 3 0 27 8 17 20 3 35 24 15 52 44 35 39 27 33 22 13 15 0 28
I = 150 : 10 = 15 I = 280 : 10 = 28
Rys. 8. Okrelenie redniego punktu trafienia sposobem rachunkowym.
37
8. Celno broni palnej

Celno broni palnej jest podstawowym kryterium jej wasnoci bojowych, zaley zarwno od waciwoci broni palnej, jak i umiejtnoci strzelajcego. Celno broni palnej okrelaj dwa czynniki: a) pooenie redniego punktu trafienia wzgldem wybranego na powierzchni celu punktu kontrolnego (PK miejsce przewidywanego trafienia w cel) lub punktu celowania (PC), b) odpowiednie skupienie (may rozrzut) pociskw kolejno wystrzeliwanych z broni palnej. Im bliej punktu kontrolnego znajduje si redni punkt trafienia i im wiksze jest skupienie przestrzelin (may rozrzut), tym lepsza jest celno broni palnej. Wynik moliwych korelacji pooenia tych wielkoci przedstawia rys. 9.
1 2
Rys. 9. Obraz skupienia i celnoci: 1. bro celna: dobre skupienie i dobre pooenie redniego punktu trafienia; 2. bro niecelna: dobre pooenie redniego punktu trafienia, ale ze skupienie; 3. bro niecelna: dobre skupienie, ale ze pooenie redniego punktu trafienia; 4. bro niecelna: ze skupienie i ze pooenie redniego punktu trafienia.
38
Bro paln uwaa si za celn, jeeli redni punkt trafienia odchyla si od punktu kontrolnego nie wicej ni p tysicznej odlegoci strzelania, a rozrzut nie przekracza norm tabelarycznych. Prawidowe sprawdzenie celnoci broni palnej warunkuj nastpujce parametry: a) waciwe okrelenie punktu celowania wzgldem punktu kontrolnego (np. dla pistoletu P-64 z celownikiem nr 3, z odlegoci 25 m punkt celowania jest pooony 12,5 cm poniej punktu kontrolnego), b) skupienie przestrzelin w kole o rednicy 15 cm, ktrego rodek stanowi redni punkt trafienia, c) pokrywanie si redniego punktu trafienia z punktem kontrolnym lub odchylanie si redniego punktu trafienia od punktu kontrolnego w dowoln stron nie wicej ni 5 cm. Celno pistoletu P-64 uwaa si za normaln (rys. 10), jeeli wszystkie cztery przestrzeliny (lub trzy, jeli jedna wyranie odchylia si od pozostaych) mieszcz si w kole o rednicy 15 cm, ktrego rodek stanowi redni punkt trafienia, a dopuszczalne odchylenie redniego punktu trafienia od punktu kontrolnego wynosi nie wicej ni 5 cm. Jeeli redni punkt trafienia jest odchylony w lewo lub w prawo od punktu kontrolnego wicej ni o 5 cm, to naley odpowiednio poprzecznie przesun celownik wzgldem osi przewodu lufy. W przypadku gdy redni punkt trafienia jest odchylony w d lub w gr od punktu kontrolnego, naley zmieni punkt celowania lub dobra celownik o innej wysokoci w zalenoci od tego, czy redni punkt trafienia uoy si powyej, czy poniej punktu kontrolnego. Sprawdzenie celnoci pistoletu uwaa si za zakoczone, jeeli speni on warunki zarwno pod wzgldem skupienia przestrzelin, jak i pooenia redniego punktu trafienia. a) b) c) d) e) Warunki przystrzelania pistoletu przedstawiaj si nastpujco: cel: tarcza do przystrzeliwania TS-2, odlego: 25 m, czas: nieograniczony, liczba nabojw: 4 (najmniejsza liczba nabojw do sprawdzenia celnoci), punkt celowania: zaleny od rodzaju celownika i odlegoci od celu, np. rodek krawdzi czarnego koa.
39
7 8
2
9
ax rm = 5
cm
7 8 9 PK
1 PT 3
9
D max = 15 cm
9 8
7 6 PC
Rys. 10. Okrelenie przykadowego pooenia redniego punktu trafienia (PT) z zaznaczeniem na tarczy TS-2 podstawowych parametrw przystrzeliwania P-64 z celownikiem nr 3, z odlegoci 25 m: punkt celowania (PC) pooony 12,5 cm poniej punktu kontrolnego (PK), przestrzeliny 1, 2, 3 i 4 skupione w kole o rednicy do 15 cm, redni punkt trafienia (PT) odchylony od punktu kontrolnego (PK) nie wicej ni 5 cm.
Szczeglnymi okolicznociami wymagajcymi sprawdzenia celnoci broni palnej s: a) przyznanie i przydzielenie broni palnej, b) wymiana czci mogcych zmieni celno broni palnej, c) stwierdzenie nadmiernych odchyle pociskw podczas strzelania, d) stwierdzenie zbyt duego rozrzutu pociskw podczas strzelania. Rozrzut broni palnej ocenia si najczciej za pomoc nastpujcych charakterystyk: a) R50 promie koa zawierajcego 50 procent trafie pooonych najbliej redniego punktu trafienia, b) R100 promie koa zawierajcego 100 procent trafie, czyli wszystkie trafienia. Dane naley porwna z tabel dla odpowiedniej jednostki broni palnej. Przyczynami nadmiernego odchylania si pociskw przy strzelaniu, zwizanymi z niesprawnoci broni palnej, mog by: a) odksztacenie muszki, b) odksztacenie ramki celownika, c) luz boczny celownika, d) odksztacony wylot lufy, e) skrzywienie lufy, f) nieprawidowe ustawienie przyrzdw celowniczych w stosunku do osi lufy.
40
Przyczynami zbyt duego rozrzutu pociskw przy strzelaniu, zwizanymi z niesprawnoci broni palnej, mog by: a) rozkalibrowanie przewodu lufy, b) starcie lub zaokrglenie krawdzi pl nagwintowanej czci lufy, c) nadmierne rozgrzanie lufy w czasie strzelania. Przyczynami zmniejszajcymi celno strzelania, zwizanymi z bdami strzelajcego, mog by: a) niewaciwy dobr: celownika, punktu celowania, b) brak jednolitoci i powtarzalnoci, c) nieprawidowoci w elementach majcych decydujcy wpyw na celno strzelania, takich jak: stabilna postawa strzelecka, trzymanie broni palnej, zoenie si do strzau, zgranie przyrzdw celowniczych, praca na jzyku spustowym, koordynacja ww. czynnoci z oddychaniem, wytrzymanie po strzale.
9. Rozrzut pociskw
W czasie strzelania z tej samej broni, cakowicie sprawnej, z przestrzeganiem wszystkich warunkw dokadnoci celowania i jednakowego dania kadego strzau, poszczeglne pociski z przypadkowych przyczyn zakrelaj odmienne tory i uderzaj (padaj) w rne miejsca. Zjawisko padania pociskw w rnych miejscach podczas strzelania z tej samej broni i w takich samych warunkach nazywa si naturalnym rozrzutem pociskw. Wiksza liczba torw pociskw, powstaych w wyniku naturalnego rozrzutu broni, nazywa si wizk torw pociskw (rys. 11). W miar oddalania si od punktu wylotu tory pociskw w wizce si rozchodz. Tor pocisku przechodzcy w rodku wizki nazywa si rednim torem pocisku. Dane tabelaryczne i wyliczenia strzelania dotycz zawsze redniego toru pocisku.
41
Rys. 11. Wizka torw pociskw, pole rozrzutu i o rozrzutu: A na paszczynie pionowej; B na paszczynie poziomej; linia przerywana redni tor pocisku; BB1 pozioma (poprzeczna) o rozrzutu; CC1 pionowa (wzduna) o rozrzutu.
Paszczyzna, na ktrej rozmieszcz si punkty uderzenia pociskw (przestrzeliny), powstae przez przecicie si wizki torw z jakkolwiek paszczyzn, nazywa si polem rozrzutu. Pole rozrzutu ma zazwyczaj ksztat elipsy. Podczas strzelania z broni strzeleckiej na bliskie odlegoci pole rozrzutu w paszczynie pionowej moe mie ksztat koa. Rozrzut pociskw w paszczynie pionowej rozpatruje si jako rozrzut wzwy i wszerz, a w paszczynie poziomej w gb i wszerz. Przenikajce si linie prostopade, przeprowadzone przez rodek rozrzutu redni punkt trafienia nazywaj si osiami rozrzutu. Odlego od punktu uderzenia (przestrzeliny) do osi rozrzutu nazywa si uchyleniem pocisku. Rozrzut pociskw spowodowany jest rnymi przyczynami, ktre mona podzieli na trzy zasadnicze grupy: a) rne prdkoci pocztkowe, b) rne kty rzutu i kierunku strzelania, c) rnorodno warunkw lotu pociskw. Rne prdkoci pocztkowe mog by spowodowane rnicami: a) w ciarze adunkw prochowych i pociskw oraz usek, w jakoci prochu i innymi zaistniaymi w wyniku niedokadnoci produkcyjnych, b) temperatury adunku, zalenej od temperatury powietrza oraz czasu przebywania naboju w nagrzanej lufie w czasie strzelania, c) w stanie jakociowym luf, a szczeglnie w stopniu ich nagrzewania si. Przyczyny te powoduj wahania w prdkociach pocztkowych pociskw, a w nastpstwie i dononoci broni palnej, tj. powoduj rozrzut pociskw w gb (wzwy), zale za gwnie od broni palnej i amunicji.
42
Rne kty rzutu i kierunku strzelania mog by spowodowane: a) rnymi wielkociami ktw wylotu i bocznych skrce broni powstaych wskutek niejednakowego przygotowania si do strzelania, ustawienia broni palnej i niewaciwego wykorzystania podprki, b) odchyleniami ktowymi lufy broni palnej, powstaymi wskutek ruchu i uderze czci ruchomych broni palnej, c) rnorodnoci sposobw przyjmowania postawy strzeleckiej, trzymania broni palnej, zoenia si do strzau, zgrania przyrzdw celowniczych, pracy na jzyku spustowym, brakiem koordynacji ww. czynnoci z oddychaniem i wytrzymania po strzale. Przyczyny te powodujc rozrzut pociskw wszerz i w gb (wzwy), wywieraj najwikszy wpyw na wielko pola rozrzutu, a zale gwnie od wyszkolenia strzelajcego. Doprowadzenie do prawidowoci, powtarzalnoci i jednolitoci elementw majcych decydujce znaczenie dla celnoci strzelania moe ograniczy do minimum wpyw ww. rnych ktw rzutu i kierunkw strzelania na rozrzut pociskw. Rnorodno warunkw lotu pociskw moe by spowodowana: a) rnorodnoci warunkw atmosferycznych, szczeglnie zmianami kierunku i prdkoci wiatru, b) rnicami ciaru, ksztatu i rozmiaru pocisku majcymi wpyw na dziaanie siy oporu powietrza. Przyczyny te doprowadzaj do zwikszenia rozrzutu wszerz i w gb (wzwy), a zale gwnie od zewntrznych warunkw strzelania i od amunicji. We wszystkich warunkach strzelania wystpuj wszystkie trzy grupy przyczyn. Jedne z nich wpywaj na uchylanie si pociskw wzwy (w gb), drugie wszerz; oglnie wspomniane przyczyny powoduj naturalny rozrzut pociskw. a) b) c) d) e) Przyczyny rozrzutu pociskw wynikaj z: bdw pomiarowych, niedokadnoci produkcyjnych broni, niedokadnoci produkcyjnych amunicji, niesprawnoci broni palnej, bdw strzelajcego.
Cakowite usunicie przyczyn powodujcych rozrzut, a wic cakowite usunicie samego rozrzutu jest niemoliwe. Jednake znajc przyczyny powodujce rozrzut, mona zmniejszy wpyw kadej z nich i tym samym zmniejszy rozrzut, czyli zwikszy skupienie, a co za tym idzie, zwikszy celno broni palnej.
43
Opracowano na podstawie: Ciechanowicz W., Pellowski L., Od Naganta do Czaka, SP Supsk 2003. Ciupiski J., Komar A.B., Techniki i taktyka strzela policyjnych, KGP, WSPol. Szczytno 1999. Instrukcja piechoty teoria strzau, MON 1961. Teoria strzau, MON 1970. Tomczak Z., Wybrane zagadnienia z wyszkolenia strzeleckiego, SP Supsk 1981.
44
Rozdzia III
RODZAJE BRONI PALNEJ KRTKIEJ

1. Pistolety
Pistolety nale do grupy rcznej broni palnej, ktr mona obsugiwa jedn rk. Jest to bro krtka, samopowtarzalna, powtarzalna lub jednostrzaowa o jednej komorze nabojowej, zasilana nabojami z wymiennego lub staego magazynka, mieszczcego rednio od 4 do 20 nabojw. Zasadniczym rodzajem prowadzonego ognia waciwym dla pistoletw jest ogie pojedynczy i dlatego prawie wszystkie pistolety s samopowtarzalne. Samopowtarzalno polega na tym, e energia gazw prochowych powstaa w wyniku spalania si adunku prochowego suy do wycignicia i wyrzucenia uski oraz do wprowadzenia nowego naboju z magazynka do komory nabojowej. W celu oddania kolejnego strzau wymagane jest kolejne wycinicie jzyka spustowego. Pistolety znajduj si na indywidualnym wyposaeniu policjanta i wykorzystywane s przez niego jako ostateczny rodek przymusu bezporedniego. Su do samoobrony, wymuszania posuszestwa oraz obezwadniania osb.
1.1. 9 mm pistolet wz. 1964 (P-64)

9 mm pistolet P-64 naley do broni polskiej konstrukcji. Opracowany zosta w kocu lat pidziesitych. Twrcami tej jednostki s: Mieczysaw Adamczyk, Witold Czepukajtis, Romuald Zimny, Henryk Adamczyk, Stanisaw Kaczmarski oraz Jerzy Pyzel. Robocz nazw pistoletu by skrt CZAK. Skrt ten pochodzi od pierwszych liter konstruktorw. Przyj si i jest uywany do dzi jako potoczna nazwa tego pistoletu. Pistolet wprowadzony zosta na wyposaenie wojska i milicji. Stanowi subow bro osobist onierzy i funkcjonariuszy. Do chwili obecnej korzysta z niego m.in. polska Policja.
45
P-64
Fot. 1. Pistolet P-64, widok z lewej strony.
P-64
Fot. 2. Pistolet P-64, widok z prawej strony.
46
Zasada dziaania P-64 jest broni samopowtarzaln dziaajc na zasadzie wykorzystania energii odrzutu swobodnego zamka. Podczas naciskania na spust szyna spustowa swym zbem zazbia si z odpowiednim zbem kurka; jednoczenie wystp szyny spustowej zaczyna odchyla zaczep kurka. Napinajcy si kurek ciska poprzez erd spryny kurka spryn kurka. Przy kocu drogi napinania kurek wyzbia si z szyn spustow i pod dziaaniem siy cinitej spryny przesuwa do przodu, uderza w iglic i powoduje strza. W wyniku zjawiska strzau cinienie gazw prochowych dziaa we wszystkich kierunkach, a poprzez parcie na dno uski powoduje odrzut zamka do tyu. Zamek przesuwajc si do tyu, ciska spryn powrotn znajdujc si na lufie. Wycig osadzony w prawej cianie zamka wyciga usk z komory nabojowej i powoduje wyrzucenie jej na zewntrz przez wyrzutnik znajdujcy si z lewej strony zamka. Zamek przesuwajc si do tyu, napina kurek, ktry zazbia si z zaczepem kurka i pozostawia go w pooeniu napitym. Po dojciu do skrajnego tylnego pooenia zamek zaczyna przesuwa si do przodu pod dziaaniem spryny powrotnej, dosyajc kolejny nabj do komory nabojowej. Pistolet posiada mechanizm spustowo-uderzeniowy typu kurkowego, podwjnego dziaania (Double action, DA). W takim mechanizmie kurek moe by odcignity palcem przez strzelca lub napity spustem. Spust ma dwie funkcje: moe zwolni napity kurek albo napi i zwolni napity kurek. System zabezpieczenia System zabezpieczenia pistoletu skada si z nastawnego bezpiecznika skrzydekowego zapobiegajcego strzaom przypadkowym (przecznik skrzydekowy umieszczony z lewej strony zamka) oraz z wycznika speniajcego rol przerywacza i bezpiecznika przed strzaem przedwczesnym. W pooeniu zabezpieczonym bezpiecznik blokuje podwjnie iglic przez unieruchomienie jej ruchu wzdu osi i uniemoliwienie zbicia jej przez kurek. Pistolet posiada ponadto wskanik obecnoci naboju w komorze nabojowej (umieszczony w grnej czci zamka nad iglic). Pistolet P-64 w stanie zabezpieczonym mona przeadowa (wprowadzi nabj do komory nabojowej).
47
Budowa
P-64
Fot. 3. Pistolet P-64, czciowo rozoony: 1. zamek; 2. spryna powrotna; 3. szkielet z luf; 4. magazynek.
Rozkadanie i skadanie Do czyszczenia i przegldu pistolet rozkada si tylko czciowo. Kolejno czciowego rozkadania: wyj magazynek z chwytu, sprawdzi wzrokowo, czy w komorze nabojowej nie znajduje si nabj, zwolni mechanizm spustowo-uderzeniowy, odcign kabk pistoletu w praw lub w lew stron, zdj zamek ze szkieletu, zdj spryn powrotn.
48
Kolejno czciowego skadania: zaoy spryn powrotn na luf, zaoy zamek na prowadnice szkieletu, zwolni odcignity kabk, sprawdzi poprawno zoenia broni, podczy magazynek.
Podstawowe dane techniczno-uytkowe

Pistolet P-64 kaliber lufy nabj prdko wylotowa pocisku energia wylotowa pocisku rodzaj prowadzonego ognia rodzaj ryglowania sia nacisku na spust przy samonapinaniu przyrzdy celownicze 9 mm 9 mm x 18 Makarowa 310 m/s 282 J tylko pojedynczy bezwadnoci zamka 110 120 N stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane pod punkt na 25 m (przy celowniku nr 3) 6 naboi 300 350 m 160 mm 117 mm 27 mm 114 mm 84,6 mm 0, 62 kg 0,93 kg
pojemno magazynka raenie obezwadniajce pocisku dugo wysoko szeroko dugo linii celowniczej dugo lufy masa broni z magazynkiem pustym masa broni z dwoma magazynkami zaadowanymi oraz z futeraem i wyciorem
Pistolet ten formowany by metod obrbki skrawaniem, przez co wykonanie jego wymagao duej iloci materiau, pracochonnoci oraz wysokich kosztw. Cechy dodatnie mae wymiary (atwo ukrycia pistoletu pod okryciem wierzchnim), atwo rozkadania i skadania.
49
Cechy ujemne maa pojemno magazynka, krtki chwyt, niekorzystne oddziaywanie odrzutu broni na do strzelca po strzale, konieczno uycia duej siy podczas oddawania strzaw przez samonapinacz, brak elementw uatwiajcych obsug broni jedn rk, krtka linia celownicza, dua liczba celownikw (rne wysokoci), utrudniajca okrelenie przewyszenia, przyrzdy celownicze mae, sprawiajce trudnoci przy strzelaniach dynamicznych i sytuacyjnych, wysoka awaryjno, dua liczba niewielkich czci skadowych.
Wspczenie pistolet P-64 w Policji zastpowany jest nowoczeniejszymi jednostkami broni.
1.2. 9 mm pistolet wz. 1983 (P-83)

9 mm pistolet P-83 naley do broni polskiej konstrukcji. Opracowany zosta przez Ryszarda Chemickiego i Mariana Gryszkiewicza. Bro ta miaa zastpi pistolet P-64. Wprowadzono j do uzbrojenia Wojska Polskiego jako 9 mm pistolet wojskowy P-83. Pistolet by produkowany seryjnie w latach 1984 1999 przez Zakady Metalowe ucznik w Radomiu. Obecnie P-83 nie jest ju wytwarzany, jednake nadal jest broni osobist onierzy zawodowych i policjantw. Zasada dziaania P-83 jest broni samopowtarzaln dziaajc na zasadzie wykorzystania energii odrzutu swobodnego zamka. Po naciniciu na spust szyna spustowa zaczepiajc za zaczep kurka, odchyla go i napina kurek przez zapadk. Zapadka, napinajc kurek, wyzbia si z zaczepu kurka, a kurek pod dziaaniem siy cinitej spryny uderza w iglic. Iglica nakuwa grotem sponk i powoduje zapalenie si adunku prochowego. W wyniku zjawiska strzau cinienie gazw prochowych dziaa we wszystkich kierunkach, a poprzez parcie na dno uski powoduje odrzut zamka do tyu. Zamek przesuwajc si do tyu, ciska spryn powrotn znajdujc si na lufie. Wycig osadzony w prawej cianie zamka wyciga usk z komory nabojowej i powoduje wyrzucenie jej na zewntrz przez wyrzutnik znajdujcy si z lewej strony zamka.
50
P-83
P-83
51
Zamek przesuwajc si do tyu, napina kurek, ktry zazbia si z zaczepem kurka i pozostawia go w pooeniu napitym. Po dojciu do skrajnego tylnego pooenia zamek zaczyna przesuwa si do przodu pod dziaaniem spryny powrotnej, dosyajc kolejny nabj do komory nabojowej. Po wystrzeleniu wszystkich nabojw z magazynka zamek zatrzymuje si na dwigni zatrzymania zamka po ostatnim strzale i pozostaje w tylnym pooeniu. Pistolet posiada mechanizm spustowo-uderzeniowy typu kurkowego, podwjnego dziaania (Double action, DA). W takim mechanizmie kurek moe by odcignity palcem przez strzelca lub napity spustem. Spust ma dwie funkcje: moe zwolni napity kurek albo napi i zwolni napity kurek. System zabezpieczenia System zabezpieczenia pistoletu utworzony jest z nastawnego bezpiecznika skrzydekowego zapobiegajcego strzaom przypadkowym (przecznik skrzydekowy umieszczony z lewej strony zamka). Ustawienie bezpiecznika w pooeniu zabezpieczajcym powoduje obnienie i unieruchomienie iglicy, uniemoliwiajce jej ruch wzdu osi (blokada mechaniczna) oraz zbicie jej przez kurek (gdy przesunita w d gwka iglicy znajduje si na wprost wyobienia kurka). W takim pooeniu bezpiecznika nie mona napi kurka. Pistolet posiada ponadto wskanik obecnoci naboju w komorze nabojowej.
52
Budowa
Fot. 6. Pistolet P-83, czciowo rozoony: 1. zamek; 2. spryna powrotna; 3. szkielet z luf; 4. magazynek.
P-83
Rozkadanie i skadanie Do czyszczenia i przegldu pistolet rozkada si tylko czciowo. Kolejno czciowego rozkadania: wyj magazynek z chwytu, sprawdzi wzrokowo, czy w komorze nabojowej nie znajduje si nabj, zwolni mechanizm spustowo-uderzeniowy, odcign zderzak kabka, zdj zamek ze szkieletu, zdj spryn powrotn.
53
Kolejno czciowego skadania: zaoy spryn powrotn na luf, zaoy zamek na prowadnice szkieletu, wcisn zderzak kabka, sprawdzi poprawno zoenia broni, podczy magazynek.

Pistolet P-83 kaliber lufy nabj prdko wylotowa pocisku energia wylotowa pocisku rodzaj prowadzonego ognia 9 mm 9 mm x 18 Makarowa 318 m/s 303 J tylko pojedynczy, rol przerywacza peni wystp w tylnej czci szyny spustowej bezwadnoci zamka 50 60 N stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego wyregulowane na 25 m 8 naboi 300 350 m 165 mm 125 mm 30 mm 120 mm 90 mm 0,73 kg
rodzaj ryglowania sia nacisku na spust przy samonapinaniu przyrzdy celownicze pojemno magazynka raenie obezwadniajce pocisku dugo wysoko szeroko dugo linii celowniczej dugo lufy masa broni z magazynkiem pustym
Pistolet produkowany by metodami toczenia, zgrzewania i lutowania. Obniono w stosunku do pistoletu P-64 materiaochonno, pracochonno oraz koszty wyrobu. Rnice, jakie pojawiy si midzy tymi jednostkami, wykazywane przez pistolet P-83, to m.in.: wiksza pojemno magazynka, konieczno uycia mniejszej siy przy strzelaniu przez samonapinanie, mniej elementw ruchomych mogcych przyczynia si do powstawania zaci i awarii, dusza linia celownicza, wikszy chwyt,
54
zainstalowanie dwigni zatrzymujcej zamek po ostatnim strzale, agodniejsze oddziaywanie odrzutu broni na do strzelca.
1.3. 9 mm pistolety Glock 17 i Glock 19

W 1981 r. austriacka firma Glock GmbH opracowaa na potrzeby austriackich si zbrojnych nowy pistolet subowy i nadaa mu nazw P-80. Pistolet ten ze wzgldu na szereg nowoczesnych rozwiza konstrukcyjnych w szybkim tempie znalaz swoich zwolennikw na caym wiecie. Dla celw eksportowych otrzyma nazw Glock 17. Na pocztku firma produkowaa jeden model broni w kalibrze 9 mm Parabellum. Obecnie znajduje si na rynku okoo 40 modeli w 8 kalibrach. W polskiej Policji najpopularniejszymi modelami znajdujcymi si na wyposaeniu s Glock 17 i Glock 19. Zasada dziaania Pistolet Glock jest broni bezkurkow, samopowtarzaln dziaajc na zasadzie wykorzystania energii krtkiego odrzutu lufy. Ryglowany jest w wyniku wprowadzenia pogrubionej komory nabojowej, uksztatowanej w formie porstopadocianu w okno wyrzutowe zamku. Podczas wyciskania jzyka spustowego nastpuje odbezpieczanie broni i napinanie spryny iglicy. W kocowej fazie wyciskania nastpuje zwolnienie iglicy i wywoanie zjawiska strzau. Wytworzone podczas spalania si adunku prochowego cinienie powoduje odrzut zespou lufy wraz z zamkiem. Po przesuniciu si do tyu o okoo 3 mm zwolniona zostaje blokada midzy luf a zamkiem. W wyniku wspdziaania wystpu na lufie z ukon paszczyzn bloku ryglujcego tylny koniec lufy przemieszcza si w d (nastpuje odryglowanie broni). Wprawiony w ruch zamek przemieszcza si dalej, powodujc wycignicie uski z komory nabojowej za pomoc wycigu oraz wyrzucenie jej w prawo przez wyrzutnik. W dalszym cigu ciskana jest spryna powrotna. Po osigniciu tylnego skrajnego pooenia zamek dziki cinitej sprynie powrotnej przesuwa si do przodu. Podczas tego przemieszczania czciowo napina spryn iglicy, wyciga nabj z magazynka i wprowadza go do lufy oraz rygluje bro poprzez odpowiednie ustawienie si wraz z luf w pozycji wyjciowej. Pistolet ten posiada samonapinajcy mechanizm spustowy poczony z bijnikowym mechanizmem uderzeniowym. Taki system mechanizmu spustowego nazwany zosta (Double action only, DAO), oznacza to, e pistolet strzela tylko z napitej iglicy. Napinanie iglicy jest dwuetapowe. Wstpne napicie odbywa si przy kadym ruchu zamka do tyu, napicie kocowe za nastpuje podczas cigania jzyka spustowego.
55
GLOCK 17
Fot. 7. Pistolet Glock 17, widok z lewej strony.
GLOCK 17
Fot. 8. Pistolet Glock 17, widok z prawej strony.
56
Fot. 9. Pistolet Glock 19, widok z lewej strony.
GLOCK 19
Fot. 10. Pistolet Glock 19, widok z prawej strony.
GLOCK 19
57
System zabezpieczenia System zabezpieczenia pistoletu skada si z trzech bezpiecznikw tworzcych system Safe action (Bezpieczne dziaanie). S to zewntrzny bezpiecznik spustowy oraz dwa bezpieczniki wewntrzne: przednia i tylna blokada iglicy. System ten uniemoliwia oddanie strzau dopty, dopki nie zostanie wycinity do koca jzyk spustowy. Bezpieczniki wyczaj si automatycznie w miar, jak wyciskany jest spust, w kolejnoci: zewntrzny bezpiecznik spustowy, przednia blokada iglicy i tylna blokada iglicy. W sytuacji rezygnacji z wyciskania spustu przez strzelca pistolet ponownie staje si w peni zabezpieczony. Takie rozwizanie systemu zabezpieczenia daje w peni moliwo bezpiecznego przenoszenia pistoletu z wprowadzonym nabojem do komory nabojowej. Pistolet nie posiada wskanika zaadowania broni.
I+II
III
I+II
III
2
+III +III
III
III
Rys. 12. Dziaanie systemu Safe action pistoletu Glock: 1. zewntrzny bezpiecznik spustowy; 2. przednia blokada iglicy; 3. tylna blokada iglicy.
58
III
III
Budowa Pistolet Glock charakteryzuje si ma liczb czci oraz cakowit ich zamiennoci.
Fot. 11. Pistolet Glock 17, czciowo rozoony: 1. zamek; 2. lufa; 3. spryna powrotna z erdzi; 4. szkielet; 5. magazynek.
GLOCK 17
3 4
Rozkadanie i skadanie Do czyszczenia i przegldu pistolet rozkada si tylko czciowo. Kolejno czciowego rozkadania: wyj magazynek z chwytu, sprawdzi wzrokowo, czy w komorze nabojowej nie znajduje si nabj, zwolni mechanizm spustowo-uderzeniowy, cign opory ryglowe, zdj zamek ze szkieletu,
59
wyj spryn powrotn z erdzi, wysun z zamka luf. Kolejno czciowego skadania: wprowadzi luf w zamek, zaoy spryn powrotn z erdzi, zaoy zamek na prowadnice szkieletu, sprawdzi poprawno zoenia broni, podczy magazynek.
Czyszczenie i konserwacja Dziki wykoczeniu powierzchni pistoletu technologi Tenifer bro wymaga jedynie punktowego smarowania. Po wyczyszczeniu pistoletu do sucha naley smarowa nastpujce miejsca: prowadnice zamka, rygle lufy, spryn spustu. Bezwzgldnie nie naley smarowa iglicy. Poszczeglne elementy zespou iglicy powinny by zawsze suche.
- jedna kropla oleju
Rys. 13. Miejsca punktowego smarowania pistoletw Glock.
60

Pistolet Glock 17 9 mm 9 mm x 19 Para 360 m/s 520 J 12,5 mm 22 N 2,5 kg N przekoszenie lufy stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane na 25 m 17/19 naboi 600 m 185 mm 136 mm 30 mm 165 mm 114 mm h (heksagonalny) p (prawoskrtny) 250 mm 0,62 kg 78 g 280 g Pistolet Glock 19 9 mm 9 mm x 19 Para 350 m/s 490 J 12,5 mm 22 N 2,5 kg przekoszenie lufy stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane na 25 m 15/17 naboi 600 m 174 mm 124 mm 30 mm 152 mm 102 mm h (heksagonalny) p (prawoskrtny) 250 mm 0,595 kg 70 g 255 g
kaliber lufy nabj prdko wylotowa pocisku energia wylotowa pocisku dugo drogi spustu sia nacisku na spust opr spustu rodzaj ryglowania przyrzdy celownicze
pojemno magazynka raenie obezwadniajce pocisku dugo wysoko szeroko dugo linii celowniczej dugo lufy profil przewodu lufy kierunek skrtu skok profilu lufy masa broni bez magazynka masa pustego magazynka masa penego magazynka
Dane zale od rodzaju uytej amunicji. Pistolet zosta skonstruowany i wykonany z zastosowaniem nowoczesnych technologii. Szkielet oraz pudeko magazynka wykonane s z lekkiego, wysoko wytrzymaociowego polimeru, formowanego metod wtryskow, zachowujcego swe waciwoci mechaniczne w temperaturze do 200C. Lufa z przewodem poligonalnym wykonana jest ze stali nierdzewnej, jest kuta, hartowana i poddawana obrbce wykoczajcej w oryginalnym procesie Tenifer. Technologia ta zapewnia podwyszon wytrzymao na dziaanie cinienia gazw prochowych oraz znacznie podwysza liczb moliwych do oddania strzaw.
61
Cechy dodatnie ergonomiczny ksztat chwytu, odpowiednio dobrany kt nachylenia chwytu, uatwiajcy strzelanie instynktowne, dua pojemno magazynka, atwo wymiany magazynka, posiadanie dwigni zatrzasku zamka, due, wyrane przyrzdy celownicze, wzbogacone o elementy uatwiajce ich zgrywanie (na muszce plamka, a na celowniku obwdka), matowy wygld, zapobiegajcy odblaskom wiata, brak elementw zewntrznych (nadmiernie wystajcych) powodujcych utrudnione dobywanie broni z futerau, moliwo zainstalowania owietlenia taktycznego lub laserowego wskanika celu, bro z nabojem w komorze nabojowej jest bezpieczna, atwo rozkadania i skadania.
Cechy ujemne do trudna obsuga broni dla strzelcw leworcznych, przyrzdy celownicze wykonane z tworzywa sztucznego (maa odporno na uszkodzenia mechaniczne).
1.4. 9 mm pistolet Walther P-99

Pistolet P-99 skonstruowany i wyprodukowany zosta przez niemieck firm Walther. Prace nad tym pistoletem trway od 1993 r. i prowadzone byy pod kierunkiem austriackiego inyniera Horsta Wespa. Opracowujc zaoenia konstrukcyjne i eksploatacyjne, projektanci wzili pod uwag opinie uytkownikw broni, m.in. policjantw i onierzy. Pistolet ten ze wzgldu na szereg nowoczesnych rozwiza konstrukcyjnych w szybkim tempie znalaz swoich zwolennikw na caym wiecie. Od 1999 r. jest dostpny na polskim rynku, a od 2001 r. wyposaana jest w ten rodzaj broni polska Policja.
62
P-99
P-99
63
Zasada dziaania Pistolet P-99 jest broni bezkurkow, samopowtarzaln dziaajc na zasadzie wykorzystania energii krtkiego odrzutu lufy. Ryglowany jest w wyniku wprowadzenia pogrubionej komory nabojowej, wyprofilowanej w formie nieregularnego prostopadocianu w okno wyrzutowe w zamku. Z pistoletu mona strzela w dwch trybach mechanizmu spustowo-uderzeniowego: SA (Singiel action) oraz DA (Double action). Rozwizanie takie spowodowao, e pierwszy strza mona odda albo w wyniku samonapinania, poprzez wyciskanie jzyka spustowego i napicie nim bijnika (DA), albo w wyniku uprzedniego napicia bijnika (SA), np. przez rczne przeadowanie broni (minimalne cofnicie zamka, aby napi bijnik, wynosi ju okoo 1 cm). Droga spustu od pocztku wyciskania do oddania strzau przy jednym i przy drugim trybie jest taka sama i wynosi 14 mm. W sytuacji kolejnych strzaw droga spustu jest zdecydowanie krtsza i wynosi tylko 5 mm. System zabezpieczenia Pistolet posiada kilkustopniowy system zabezpiecze, w skad ktrego wchodz: blokada iglicy, bezpiecznik spustowy, bezpiecznik chronicy przed przypadkowym strzaem w wyniku np. upadku broni czy uderzenia w twardy przedmiot oraz przycisk zwalniania iglicy. W pistolecie zastosowano tzw. antystresowy mechanizm spustowy. Mechanizm ten ogranicza moliwo oddania przypadkowego strzau, ktrego przyczyn jest skurcz mini strzelca dziaajcego w stresie spowodowanym np. sytuacj zagroenia. Usuwanie zabezpieczenia wymaga cignicia spustu na drodze 9 mm. P-99 posiada wskanik zaadowania komory nabojowej i wskanik napicia iglicy. Gdy w komorze nabojowej znajduje si nabj lub uska, przednia cz pazura wycigu wystaje poza obrys zamka widoczny jest czerwony punkt w kanaliku wycigu w zamku. Gdy napita jest iglica, jej tylna cz wystaje poza obrys zamka, ponadto oznaczona jest ona kolorem czerwonym i jest wyczuwalna palcami. Rozwizania konstrukcyjne w tej broni umoliwiaj bezpieczne przenoszenie jej z wprowadzonym nabojem do komory nabojowej.
64
Budowa
Fot. 14. Pistolet P-99, czciowo rozoony: 1. zamek; 2. lufa; 3. spryna powrotna z erdzi; 4. szkielet; 5. magazynek.
P-99
2 3 4
Rozkadanie i skadanie Do czyszczenia i przegldu pistolet rozkada si tylko czciowo. Kolejno czciowego rozkadania: wyj magazynek z chwytu, sprawdzi wzrokowo, czy w komorze nabojowej nie znajduje si nabj, zwolni mechanizm spustowo-uderzeniowy, zwolni obejmy zatrzasku zamka, zdj zamek ze szkieletu, wyj spryn powrotn z erdzi, wysun z zamka luf.
65
Kolejno czciowego skadania: wprowadzi luf w zamek, zaoy spryn powrotn z erdzi, zaoy zamek na prowadnice szkieletu, sprawdzi poprawno zoenia broni, podczy magazynek.

Pistolet P-99 kaliber lufy nabj prdko wylotowa pocisku energia wylotowa pocisku dugo drogi spustu przy napitej iglicy dugo drogi spustu przy samonapinaniu sia nacisku na spust przy SA sia nacisku na spust przy DA rodzaj ryglowania przyrzdy celownicze szeroko szczerbinki szeroko muszki raenie obezwadniajce pocisku pojemno magazynka dugo wysoko szeroko dugo linii celowniczej dugo lufy masa broni bez magazynka masa pustego magazynka 9 mm 9 mm x 19 Para 360 m/s 520 J 5 mm 14 mm 20 N 35 N przekoszenie lufy otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane na 25 m 4,6 mm 3,6 mm 600 m 16 naboi 180 mm 135 mm 29 mm 159 mm 102 mm 0,63 kg 80 g
Pistolet zosta skonstruowany i wykonany z zastosowaniem nowoczesnych technologii. Szkielet wykonany jest z lekkiego wysoko wytrzymaociowego polimeru, formowanego metod wtryskow. Zamek obrabiany jest metod wybuchow z uyciem gazu. ywotno broni jest oceniana na okoo 40 tysicy strzaw. Bardzo du wytrzymaoci charakteryzuj si wze ryglowy, lufa i komora nabojowa. Dobr materiaw i zastosowane przez producenta pokrycia
66
ochronne powierzchni metalowych zapewniaj wysok odporno na dziaanie czynnikw wpywajcych na stan elementw broni podczas jej uytkowania. Cechy dodatnie ergonomiczny ksztat chwytu, moliwo dopasowania szerokoci chwytu do doni strzelca, poprzez wymian nakadek grzbietu chwytu, odpowiednio dobrany kt nachylenia chwytu, uatwiajcy strzelanie instynktowne, dua pojemno magazynka, atwo wymiany magazynka (zatrzask magazynka jest umiejscowiony przy kabku w postaci dwch dwigni, ktre umoliwiaj obsug broni lewoi praworcznym strzelcom), posiadanie dwigni zatrzasku zamka, due, wyrane przyrzdy celownicze, wzbogacone o elementy uatwiajce ich zgrywanie (na muszce plamka, a na celowniku obwdka). Celownik ma moliwo regulacji w poziomie. Ponadto w wyposaeniu standardowym znajduj si cztery wymienne muszki rnice si wysokoci (o 0,3 mm kada), matowy wygld, zapobiegajcy odblaskom wiata, brak elementw zewntrznych (nadmiernie wystajcych) powodujcych utrudnione dobywanie broni z futerau, moliwo zainstalowania owietlenia taktycznego lub laserowego wskanika celu oraz tumika ognia, bro z nabojem w komorze nabojowej jest bezpieczna, atwo rozkadania i skadania. Cechy ujemne za wysokie przyrzdy celownicze (szczeglnie regulowany celownik), utrudnia to przeadowanie broni, przyrzdy celownicze wykonane z tworzywa sztucznego (maa odporno na uszkodzenia mechaniczne), po zoeniu broni obejmy zatrzasku zamka nie zawsze wracaj na swoje miejsce.
1.5. 9 mm pistolety CZ-75 i CZ-85

Pistolety CZ-75 i CZ-85 nale do broni konstrukcji czeskiej. Produkowane s w zakadach mieszczcych si w Uherskim Brodzie. Prace nad modelem CZ-75 rozpoczto na pocztku lat siedemdziesitych XX wieku. Projektantami tej broni s Josef i Frantisch Kouchy. Pistolet CZ-75 w poowie lat osiemdziesitych zosta zmodyfikowany i przystosowany dla strzelcw lewo- i prawo67
rcznych. Pistolet ten nazwano CZ-85. W naszym kraju s to jednostki bardzo popularne. Znajduj si te na wyposaeniu polskiej Policji. Zasada dziaania Pistolety CZ-75 i CZ-85 s broni kurkow, samopowtarzaln dziaajc na zasadzie wykorzystania krtkiego odrzutu lufy. Ryglowane s przez przekoszenie lufy, ktre odbywa si w wyniku wspdziaania osi zaczepu zamka z nerkowatym wyciciem w brodzie lufy. Do poczenia lufy z zamkiem su dwa piercieniowe wystpy na lufie, wchodzce w odpowiednie wycicia w zamku. W pistoletach CZ-75 i CZ-85 mechanizm spustowo-uderzeniowy jest podwjnego dziaania, czyli z samonapinaniem (Double action, DA). Zastosowanie takiego mechanizmu pozwala na strzelanie zarwno z kurka wczeniej napitego, jak i z samonapinania. System zabezpieczenia Pistolety CZ-75 i CZ-85 posiadaj zewntrzny bezpiecznik, ktry zabezpiecza bro tylko wtedy, gdy kurek jest napity. W wyniku zabezpieczenia pistoletu zablokowany zostaje mechanizm spustowy i zamek. Nie s moliwe wtedy nacinicie spustu oraz ruch zamka. Nie mona zabezpieczy broni w sytuacji, gdy kurek jest zwolniony bd gdy znajduje si w pooeniu porednim (po to, aby gotowo broni do natychmiastowego oddania strzau nie bya ograniczona koniecznoci rcznego odbezpieczenia). Wystarczajcym zabezpieczeniem przed strzaem niezamierzonym w takiej sytuacji s duga droga i duy opr jzyka spustowego przy samonapinaniu. W pistolecie CZ-75 dwignia bezpiecznika znajduje si z lewej strony zamka, natomiast w CZ-85 po obu jego stronach. Prezentowane pistolety posiadaj ponadto bezpieczniki wewntrzne: zb zabezpieczajcy oraz blokad iglicy. Omawiane jednostki nie posiadaj wskanika zaadowania broni. Rozwizania konstrukcyjne tych jednostek umoliwiaj bezpieczne przenoszenie pistoletw z wprowadzonym nabojem do komory nabojowej.
68
Fot. 15. Pistolet CZ-75, widok z lewej strony.
CZ-75
Fot. 16. Pistolet CZ-75, widok z prawej strony.
CZ-75
69
CZ-85
Fot. 17. Pistolet CZ-85, widok z lewej strony.
CZ-85
Fot. 18. Pistolet CZ-85, widok z prawej strony.
70
Budowa
Fot. 19. Pistolet CZ-85, czciowo rozoony: 1. zamek; 2. zatrzask zamka; 3. lufa; 4. spryna powrotna z erdzi; 5. szkielet; 6. magazynek.
CZ-85 1
4 5
Rozkadanie i skadanie Do czyszczenia i przegldu pistolet rozkada si tylko czciowo. Kolejno czciowego rozkadania: wyj magazynek z chwytu, sprawdzi wzrokowo, czy w komorze nabojowej nie znajduje si nabj, zwolni mechanizm spustowo-uderzeniowy, wysun zatrzask zamka, zdj zamek ze szkieletu, wyj spryn powrotn z erdzi, wysun z zamka luf.
71
Kolejno czciowego skadania: wprowadzi luf w zamek, zaoy spryn powrotn z erdzi, zaoy zamek na prowadnice szkieletu, wsun zatrzask zamka, sprawdzi poprawno zoenia broni, podczy magazynek.

Pistolet CZ-75 9 mm 9 mm x 19 Para 360 m/s 520 J 9 mm 20 mm 20 N 51 N przekoszenie lufy stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane na 25 m 15 naboi 600 m 206 mm 138 mm 35 mm 161 mm 120 mm p (prawoskrtny) 250 mm 1 kg 105 g Pistolet CZ-85 9 mm 9 mm x 19 Para 360 m/s 520 J 9 mm 20 mm 20 N 51 N przekoszenie lufy stae, otwarte, celownik typu szczerbinowego, wyregulowane na 25 m 15 naboi 600 m 206 mm 138 mm 38 mm 161 mm 120 mm p (prawoskrtny) 250 mm 1 kg 105 g
kaliber lufy nabj prdko wylotowa pocisku energia wylotowa pocisku dugo drogi spustu przy kurku napitym dugo drogi spustu przy samonapinaniu sia nacisku na spust przy kurku napitym sia nacisku na spust przy samonapinaniu rodzaj ryglowania przyrzdy celownicze
pojemno magazynka raenie obezwadniajce pocisku dugo wysoko szeroko dugo linii celowniczej dugo lufy kierunek skrtu skok profilu lufy masa broni z pustym magazynkiem masa pustego magazynka
72
Pistolety CZ-75 i CZ-85, z wyjtkiem okadek chwytu, w caoci zostay wykonane ze stali. Zamki i szkielety obu pistoletw s odlewane pod cinieniem, lufa za jest kuta na zimno. Zewntrzne powierzchnie pistoletw wykoczone s czarn nieodbyskow powok z lakieru syntetycznego, natomiast okadki chwytu wykonane s z tworzywa sztucznego i kratkowane. Dobr materiaw i zastosowane przez producenta pokrycia ochronne powierzchni metalowych zapewniaj wysok odporno na dziaanie czynnikw wpywajcych na stan elementw tej broni podczas jej uytkowania. Cechy dodatnie ergonomiczny ksztat chwytu, odpowiednio dobrany kt nachylenia chwytu, uatwiajcy strzelanie instynktowne, dobre wywaenie (odpowiedni dobr parametrw wagi broni do jej wymiarw), atwo rozoenia i zoenia, dua pojemno magazynka, atwo wymiany magazynka, due, wyrane przyrzdy celownicze, wzbogacone o elementy uatwiajce ich zgrywanie (na muszce plamka, a na celowniku dwie plamki), matowy wygld, zapobiegajcy odblaskom wiata, brak elementw zewntrznych (nadmiernie wystajcych) powodujcych utrudnione dobywanie broni z futerau. Cechy ujemne dua waga.
73
2. Rewolwery
Rewolwer naley do grupy broni palnej krtkiej. W odrnieniu od pistoletu samopowtarzalnego rewolwer jest broni powtarzaln, napdow. Powtarzalno tej broni polega na tym, e przy jednokrotnym jej zaadowaniu mona odda okrelon liczb strzaw bez uycia energii, jaka towarzyszy temu zjawisku. Napdem zewntrznym w tym mechanizmie jest sia mini strzelca. Funkcj magazynka w rewolwerze spenia obrotowy bben w ksztacie walca (najczciej z szecioma komorami nabojowymi). Rewolwery mog znajdowa si na indywidualnym wyposaeniu policjanta i wykorzystywane s przez niego jako ostateczny rodek przymusu bezporedniego. Su do samoobrony, wymuszania posuszestwa oraz obezwadniania osb.
2.1. .38 rewolwery Gward 4 i 2,5

.38 rewolwer Gward naley do broni polskiej konstrukcji. Opracowany na pocztku lat dziewidziesitych XX wieku mia suy Policji. W tym czasie poszukiwaa ona broni, ktra umoliwiaaby wykorzystanie amunicji specjalnej z pociskami o ograniczonej penetracji. Pod koniec 1992 r. w zakadach Wifama w odzi zostaa wyprodukowana prbna partia tych jednostek. Zaproponowano dwie wersje: z luf o dugoci 4 cali oraz z luf o dugoci 2,5 cala. Zasada dziaania W rewolwerach tych zastosowano ukad konstrukcyjny oparty na lufie sztywno poczonej ze szkieletem i bbenkiem do adowania i rozadowywania odchylanym w bok na lew stron. Wyciganie usek z bbna odbywa si za pomoc rozadownika gwiazdkowego umieszczonego w jego osi. System zabezpieczenia Rewolwery Gward posiadaj mechanizm spustowo-uderzeniowy podwjnego dziaania, z automatycznym podwjnym zabezpieczeniem.
74
Fot. 20. Rewolwer Gward 4, widok z prawej strony.
GWARD 4
Fot. 21. Rewolwer Gward 2,5, widok z prawej strony.
GWARD 2.5
75
Budowa: Do podstawowych czci i zespow zalicza si: szkielet, bben, luf. Podstawowe dane techniczno-uytkowe
Rewolwer Gward 4 kaliber lufy nabj przyrzdy celownicze .38 .38 Specjal otwarte, celownik typu szczerbinowego, z regulacj w poziomie na 25 m 6 naboi 235 mm 101,6 mm 150 mm 1,20 kg Rewolwer Gward 2,5 .38 .38 Specjal otwarte, celownik typu szczerbinowego, z regulacj w poziomie na 25 m 6 naboi 197 mm 63,5 mm 110 mm 1 kg
pojemno magazynka dugo cakowita dugo lufy dugo linii celowniczej masa broni
2.2. .38 rewolwer Astra MC-6

.38 rewolwer Astra MC-6 naley do broni hiszpaskiej konstrukcji. Zasada dziaania W rewolwerze tym zastosowano ukad konstrukcyjny oparty na lufie sztywno poczonej ze szkieletem i bbenkiem do adowania i rozadowywania odchylanym w bok na lew stron. Wyciganie usek z bbna odbywa si za pomoc rozadownika gwiazdkowego umieszczonego w jego osi. System zabezpieczenia Rewolwer Astra posiada mechanizm spustowo-uderzeniowy podwjnego dziaania, z automatycznym podwjnym zabezpieczeniem.
76
Fot. 22. Rewolwer Astra, widok z prawej strony.
ASTRA
Budowa Do podstawowych czci i zespow zalicza si: szkielet, bben, luf. Podstawowe dane techniczno-uytkowe
Rewolwer Astra MC-6 kaliber lufy nabj przyrzdy celownicze dugo cakowita pojemno magazynka masa broni .38 .38 Specjal otwarte, celownik typu szczerbinowego, z regulacj w poziomie na 25 m 235 mm 6 naboi 0,75 kg
77
Opracowano na podstawie: 9 mm PISTOLET wz. 1964. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1969. 9 mm PISTOLET wz. 1983. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1985. Adam R., Najskuteczniejsza bro rczna, Warszawa 2001. Ciechanowicz W., Pellowski L., Od Naganta do Czaka, SP Supsk 2003. Ciepliski A., Woniak R., Ilustrowana encyklopedia wspczesnej broni palnej, Warszawa 1997. Ciepliski A., Woniak R., Rozwj pistoletw, Nowa Technika Wojskowa 1996, nr 6. Ciupiski J., Komar A.B., Techniki i taktyka strzela policyjnych, KGP, WSPol. Szczytno 1999. CZ-75 instrukcja obsugi. CZ-85 instrukcja obsugi. GLOCK instrukcja uytkowania. Gwd Z., Zarzycki P., Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa 1993. Hartink A.E., Encyklopedia pistoletw i rewolwerw, Warszawa 1998. Jaoszyski K., Technika posugiwania si broni, CSP Legionowo 1999. Kochaski S., Automatyczna bro strzelecka, Warszawa 1991. Kochaski S., Bro strzelecka lat osiemdziesitych, MON 1985. Kochaski S., Brygady antyterrorystyczne, Warszawa 1992. Kochaski S., DZIEWITKI z Uherskiego Brodu, Bro i amunicja. Magazyn COLT 1993, nr 2. Kochaski S., GLOCK. Pistolet XXI wieku, Bro i amunicja. Magazyn COLT 1993, nr 4. Mitin S., CZ-75. Pistolet bojowy, Magazyn Strzelecki. COLT 1995, nr 4. P-99 Walther instrukcja uytkowania. Pechta W., Dlaczego GLOCK? Magazyn BRO 1999, nr 3. Radziejewski R., GLOCK 17, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 2003, nr 1. Subocz A., Pistolet antystresowy, Magazyn Strzelecki. Bro, amunicja 1999, nr 2. Torecki S., Bro i amunicja strzelecka, MON 1985. Wiszniewski K., Nowoci Walthera, Magazyn Strzelecki. COLT 2000, nr 1. Wiszniewski K., P-99. Pistolet do walki, Magazyn Strzelecki. COLT 1998, nr 3 4. Wiszniewski K., wiatowy sukces Glocka, Magazyn Strzelecki. COLT 2000, nr 1.
78
Rozdzia IV. RODZAJE NABOJW DO BRONI PALNEJ KRTKIEJ
Rozdzia IV
RODZAJE NABOJW DO BRONI PALNEJ KRTKIEJ

1. Naboje pistoletowe
Wspczenie najczciej uywanymi nabojami pistoletowymi przez polsk Policj s: a) nabj 9 18 Makarow, b) nabj 9 19 Parabellum.
1.1. Nabj 9 18 Makarow

Nabj opracowany zosta przez rosyjskiego inyniera M.F. Makarowa i wprowadzony w 1951 r. do uzbrojenia armii ZSRR. Nabj Makarowa posiada usk o ksztacie walcowatym, bez szyjki, z kryz zwyk oraz pociskiem o uksztatowaniu ostrouku zblionym do kuli. W Polsce produkowany jest z pociskiem typu FMJ (full metal jacket) pociskiem penopaszczowym. Pocisk ten posiada rdze oowiany lub stalowy w ksztacie grzybka osadzonego w koszulce oowianej. uski i paszcze pociskw wykonane s z bimetalu, tj. ze stali platerowanej dwustronnie mosidzem Fot. 23. Nabj 9 18 M 90. Ten rodzaj naboju stosuje si m.in. w Polsce do pistoletw P-64 i P-83. Makarow. Dane techniczno-uytkowe
Nabj 9 18 Makarow dugo naboju dugo uski dugo pocisku rednica dna uski masa naboju masa pocisku masa adunku prochowego 24,8 mm 18 mm 11 mm 10 mm 10 g 6,1 g 0,25 g
79
prdko pocztkowa pocisku energia pocztkowa pocisku skuteczno raenia celu ywego donono graniczna
305 340 m/s (w zalenoci od d. lufy) 274 348 J do 350 m 1 300 m
1.2. Nabj 9 19 Parabellum

Nabj opracowany zosta w 1902 r. przez niemieckiego konstruktora Georga Lugera. Nazwa naboju zmieniaa si na przestrzeni lat. W Stanach Zjednoczonych, za spraw dziaa marketingowych importera, ktrym bya firma A.F. Stoeger & Co, upowszechnia si nazwa 9 mm Luger (od nazwiska konstruktora). W Europie czciej stosowano oznaczenie 9 mm Parabellum od nazwy broni, dla ktrej zosta skonstruowany (sowo parabellum jest poczeniem aciskich sw para bellum, stanowicych drugi czon sentencji Si vis pacem para bellum, czyli Chcesz pokoju gotuj wojn). Ponadto mona spotka oznaczenie naboju w postaci 9 mm 19 w do powszechnie stosowanym systemie oznaczania kalibrw, w ktrym drugi czon okrela dugo uski wyraon w milimetrach, oraz w postaci zapisu 9 mm NATO ze wzgldu na rol standardowego naboju pistoFot. 24. Nabj 9 19 letowego si zbrojnych pastw Sojuszu Pnocnoatlantyckiego. Parabellum. Nabj Parabellum posiada usk o ksztacie walcowatym, bez szyjki, z kryz zwyk oraz pociskiem walcowo-owalnym (tpoukowym). Na przestrzeni lat nabj kilkakrotnie modyfikowano i wyposaano w rnego typu pociski od lekkich THV (2,5 g) po cikie pociski poddwikowe do tumikw (9,8 g) oraz smugowe, a nawet przeciwpancerne. a) b) c) d) e) W Polsce nabj produkowany jest z pociskami typu: FMJ (full metal jacket) pociskiem penopaszczowym, SP (soft point) pociskiem ppaszczowym, LRN (lead round nose) pociskiem oowianym zaokrglonym, KPO pociskiem antyrykoszetowym, API pociskiem o zwikszonej sile przebicia.
Nabj Parabellum ma zastosowanie m.in. do pistoletw uytkowanych przez polsk Policj, takich jak Glock, P-99 Walther oraz CZ-75 i CZ-85.
80
Dane techniczno-uytkowe
Nabj z pociskiem FMJ dugo naboju dugo uski dugo pocisku rednica dna uski masa pocisku prdko pocztkowa pocisku energia pocztkowa pocisku skuteczno raenia celu ywego donono graniczna 29,7 mm 19,15 mm 15,5 mm 9,94 mm 7,45 g 352 396 m/s (w zalenoci od dugoci lufy) 462 584 J do 600 m 1 600 m
2. Naboje rewolwerowe
Wspczenie najczciej uywanym przez polsk Policj nabojem rewolwerowym jest nabj .38 Specjal.
2.1. Nabj .38 Specjal

Nabj powsta w roku 1906 jako rozwinicie naboju .38 S & W. Jest najbardziej rozpowszechnionym nabojem rewolwerowym uywanym do celw wojskowych, policyjnych i cywilnych. Nabj ten jest produkowany w wielu odmianach z rnymi pociskami i rnymi adunkami miotajcymi. Standardowy nabj wojskowy ma pocisk penopaszczowy z rdzeniem oowianym. W Polsce nabj produkowany jest z pociskami typu: WC (wad cutter pociskiem oowianym krytym), SP (soft point pociskiem ppaszczowym) i LRN (lead round nose pociskiem oowianym zaokrglonym).
Fot. 25. Nabj .38 Specjal WC.
Fot. 26. Nabj .38 Specjal SP.
Fot. 27. Nabj .38 Specjal LRN. 81
Nabj z pociskiem WC masa pocisku masa adunku prochowego prdko pocisku energia pocztkowa pocisku 9,6 g 0,14 g 170 m/s 139 J Nabj z pociskiem SP 10,2 g 0,27 g 265 m/s 358 J Nabj z pociskiem LRN 10,3 g 0,26 g 215 m/s 238 J
Nabj .38 Specjal ma zastosowanie m.in. do rewolwerw uytkowanych przez polsk Policj takich typw, jak Gward i Astra.
3. Naboje specjalne
Do amunicji specjalnej zaliczy mona wszystkie naboje o cile sprecyzowanym przeznaczeniu, np. naboje z pociskami grzybkujcymi, fragmentujcymi, rutowymi, przeciwpancernymi, woreczkowymi czy gazowymi. Do pociskw specjalnych zaliczy naley take pociski niegrzybkujce, pytko penetrujce (po wejciu w cel rozpadajce si na wiele odamkw) oraz nie penetrujce (przekazujce ca swoj energi kinetyczn na powierzchni uderzonego celu). Przykadowe ksztaty pociskw przedstawiaj rysunki 14 19.
A B
Rys. 14. Pociski rewolwerowe o kalibrze .38 Specjal: A pocisk z zaokrglon czci gowicow; B pocisk walcowany.
82
Rys. 15. Pociski rewolwerowe o kalibrze .38 Specjal: A pocisk oowiany bez paszcza, walcowo-stokowy z paskim wierzchokiem; B pocisk oowiany bez paszcza, walcowo-owalny lub walcowo-stokowy z wgbieniem; C pocisk ppaszczowy; D pocisk ppaszczowy z wgbieniem wierzchokowym; 1. paszcz; 2. ppaszczowy rdze oowiany.
1
Rys. 16. Pocisk typu Pin Grabbers: 1. rdze oowiany; 2. paszcz.

A B
Rys. 17. Pocisk typu Hydra-Shok w porwnaniu z pociskiem o zwykym wgbieniu wierzchokowym: A pocisk o zwykym wgbieniu wierzchokowym; B pocisk Hydra-Shok; 1. paszcz; 2. rdze.
Rys. 18. Pocisk pistoletowy typu Glaser: 1. kulka z tworzywa sztucznego; 2. rut; 3. paszcz.
83

1
Rys. 19. Pocisk rdzeniowo-rutowy Core-Shot: 1. rdze oowiany; 2. paszcz; 3. rut.
W Polsce produkowane s naboje specjalne .38 Specjal typu Short-Stop. Naboje te powstay jako amunicja przystosowana do obezwadniania osb na niewielkich odlegociach. Dziaanie ich opiera si na wykorzystaniu udarowego oddziaywania pocisku (paskiego woreczka o rednicy okoo 24 mm, wypenionego drobnym rutem o rednicy okoo 1 mm) na paszczyzn celu. Zwinity w usce woreczek po wystrzeleniu rozwija si i lecc paszczyzn do przodu, szybko wytraca prdko. Najwiksz energi do obezwadniania pocisk posiada na odlegociach od 3 do 7 m. Efekt oddanego strzau w cel uzaleniony jest nie tylko od odlegoci, ale take od miejsca trafienia (jeeli trafienie nastpi w miejsce niezabezpieczone, np. odzie, to moe wystpi nawet dziaanie penetrujce). Na odlegoci powyej 40 m dziaanie pociskw staje si niegrone ze wzgldu na szybk utrat prdkoci. Rewolwerowe naboje specjalne .38 produkowane s w trzech typach pociskw: Komar, Szersze, Osa.
Fot. 28. Nabj .38 Specjal Komar.
Fot. 29. Nabj .38 Specjal Szersze.
Fot. 30. Nabj .38 Specjal Osa.
84
Nabj Komar kolor paszcza pocisku masa pocisku masa adunku prochowego uska prdko pocztkowa pocisku energia pocztkowa pocisku biay 3g 0,21 g gadka, bez karbw 250 m/s 94 J Nabj Osa ty 3g 0,25 g z jednym karbem na obwodzie 300 m/s 135 J Nabj Szersze niebieski 3g 0,28 g z dwoma karbami na obwodzie 350 m/s 184 J
Opracowano na podstawie: 9 mm PISTOLET wz. 1964. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1969. 9 mm PISTOLET wz. 1983. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1985. Amunicja pistoletowa i rewolwerowa z Zakadw Metalowych MESKO w Skarysku-Kamiennej, Magazyn Strzelecki. COLT 1994, nr 4. Ciepliski A., Woniak R., Ilustrowana encyklopedia wspczesnej broni palnej, Warszawa 1997. CZ-75 instrukcja obsugi. CZ-85 instrukcja obsugi. GLOCK instrukcja uytkowania. Gwd Z., Zarzycki P., Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa 1993. Hartink A.E., Encyklopedia pistoletw i rewolwerw, Warszawa 1998. Hogg I.V., Amunicja strzelecka, artyleryjska i granaty, Warszawa 2001. Kochaski S., Automatyczna bro strzelecka, Warszawa 1991. Kochaski S., Bro strzelecka lat osiemdziesitych, MON 1985. Mitin S., Naboje .38 Specjal, Magazyn Strzelecki. COLT 1995, nr 1. P-99 Walther instrukcja uytkowania.
85
Rozdzia V. ELEMENTY MAJCE WPYW NA SKUTECZNE ODDANIE STRZAU
Rozdzia V
ELEMENTY MAJCE WPYW NA SKUTECZNE ODDANIE STRZAU

Celny strza to efekt przyswojenia sobie podstawowych wiadomoci o broni i wynik mudnego treningu nad wyrobieniem sprawnoci oka i rki. Podstaw uzyskania dobrych wynikw w strzelaniu jest systematyczne szkolenie, gwnie w pocztkowym okresie ksztatowania nawykw i umiejtnoci strzeleckich. Jest ni rwnie trening, wynikajcy z potrzeby doskonalenia wasnych umiejtnoci i pragnienia wszechstronnego opanowania broni w czasie strzelania. Kade wiczenie naley wykonywa waciwie i planowo, kontrolujc siebie tak, aby uzyskiwa postpy w przyswajaniu praktycznych sposobw celnego strzelania. W trakcie prowadzenia treningu strzeleckiego dla pocztkujcych powinno zwraca si uwag przede wszystkim na zasadnicze elementy majce wpyw na skuteczne oddanie strzau oraz na uatwienie przyswojenia niezbdnych umiejtnoci posugiwania si broni paln przez odpowiednie dobieranie wicze. Z punktu widzenia sprawnoci strzeleckiej, proces szkolenia powinien zawiera wszystkie elementy techniki strzelania. Podczas treningw naley wic zwraca uwag na kady element nauczania.
1. Prawidowa postawa strzelecka

Nauczanie i doskonalenie przyjmowania postawy strzeleckiej musi odbywa si podczas kadego wiczenia, treningu czy strzelania. Powinno si zwraca uwag na naturalne ustawienie ng, rozlunienie ich mini oraz mini tuowia, rk i szyi. Najbardziej charakterystycznymi elementami prawidowej postawy strzeleckiej (w zalenoci od rodzaju przyjmowanej postawy) s m.in.: a) odpowiednie uoenie i rozstawienie ng, b) rwnomierne rozoenie ciaru ciaa na obydwie nogi, c) wyprostowanie tuowia, d) trzymanie gowy prosto, e) wyprostowanie ramion, zablokowanie ich w stawach barkowych, okciowych i nadgarstkowych.
86
Najczstszymi bdami w przyjmowaniu prawidowej postawy strzeleckiej s np.: a) przechylenie ciaru ciaa na jedn z ng, b) odchylanie tuowia do tyu lub pochylanie si do przodu, c) pochylanie i chowanie gowy midzy ramiona, d) ugicie obu rk w stawach okciowych.
2. Prawidowy chwyt broni

Uczc si prawidowego chwytu broni, naley pamita, e sia, z jak trzyma si bro w doni, powinna by staa podczas kadego strzau. Po zamkniciu doni na chwycie broni napicie mini zginaczy i prostownikw palcw powinno by jednakowe przy zgranych przyrzdach celowniczych. Jeeli po woeniu broni do rki muszka w stosunku do szczerbiny jest przesunita w bok, trzeba umieci pistolet w doni po raz drugi, przekrcajc go w odpowiedni stron. Wprowadzajc bowiem muszk w szczerbin poziomym ruchem nadgarstka, powoduje si niesymetryczne napicie mini, zatem strza bdzie niecelny.
Fot. 31. Prawidowy chwyt broni.
87
88
Prawidowy sposb uchwycenia i trzymania broni naley wiczy w pocztkowej fazie szkolenia, zachowujc nastpujce zasady: a) chwyt broni trzeba starannie umieci midzy kciukiem i palcem wskazujcym doni tak, aby o lufy bya przedueniem przedramienia rki trzymajcej bro, b) do na chwycie uoy moliwie wysoko, c) kabk jzyka spustowego oprze na rodkowym palcu, d) palce: rodkowy, serdeczny i may powinny obejmowa chwyt pewnie, ze sta si. Zbyt sabe trzymanie broni jest bdem, poniewa nacisk palca na jzyk spustowy przenosi si na ca bro, przez co dochodzi do ruchw broni podczas strzau. Natomiast zbyt silne zaciskanie palcw powoduje zwikszanie si drga broni. Palec wskazujcy powinien by uoony na jzyku spustowym, tak aby jego trzeci paliczek (opuszek) znajdowa si w jego rodkowej czci. Oprcz opuszka palca pozostaa jego cz nie powinna styka si z adnymi czciami broni.
3. Prawidowe zgrywanie przyrzdw celowniczych

Przez pojcie zgrywania przyrzdw celowniczych rozumie si dokadne zgranie oka, szczerbinki, muszki i punktu celowania i utrzymanie ich na jednej prostej.
Rys. 20. Prawidowo zgrane przyrzdy celownicze: 1. muszka; 2. szczerbinka.
W praktyce aden strzelec, nawet najlepszy, nie utrzyma pistoletu w cakowitym bezruchu. Std te przy strzelaniu z broni krtkiej nie moemy mwi o punkcie celowania, lecz o rejonie celowania.
89
Prawidowe ustawienie przyrzdw celowniczych wzgldem siebie polega na umieszczeniu muszki w szczerbinie tak, by przewity po obydwu stronach muszki byy jednakowej szerokoci, a grne krawdzie muszki i pytki celownika na jednej linii poziomej.
Rys. 21. Nieprawidowo zgrane przyrzdy celownicze: A. wysoka muszka; B. niska muszka; C. muszka lewa; D. muszka prawa.
Oko ludzkie posiada tzw. pojedyncz akomodacj, co oznacza, e nie mona jednakowo ostro widzie przedmiotw oddalonych na rne odlegoci. Poniewa najbardziej niestabilnym i wymagajcym kontroli jest ukad: oko szczerbinka muszka, wzrok naley koncentrowa na obrazie przyrzdw celowniczych. Tarcza strzelecka lub inny cel winny stanowi tzw. drugie to widzianego obrazu. Do celowania powinno uywa si oka ostrzej widzcego przyrzdy celownicze.
90
4. Prawidowe wyciskanie jzyka spustowego

Sposb wyciskania jzyka spustowego ma decydujcy wpyw na jako strzau, zwaszcza podczas strzelania z broni palnej krtkiej. W zalenoci od systemu urzdzenia spustowo-uderzeniowego broni i jego wykorzystania w czasie strzelania sia nacisku, niezbdna do zwolnienia kurka lub iglicy, jest rna. Sia uyta do zwolnienia kurka za pomoc samonapinacza jest okoo trzykrotnie wiksza od siy powodujcej zwolnienie wczeniej napitego kurka. W praktyce wystpuj dwa rodzaje spustw: 1 ) Jednooporowy ruch jzyka spustowego powoduje od razu zwalnianie zaczepu kurka (gwnie w rewolwerach). 2 ) Dwuoporowy ruch jzyka spustowego powoduje jedynie likwidacj luzw mechanizmu spustowego (I opr). Dalszy nacisk na jzyk spustowy powoduje pokonanie siy oporu zaczepu kurka i jego zwolnienie (II opr). Likwidacja I oporu powinna nastpi natychmiast po wejciu przyrzdw celowniczych w rejon celowania. Pokonanie II oporu powinno przebiega pynnie i powodowa zwikszenie nacisku palca wskazujcego na jzyk spustowy z rwnoczesn kontrol obrazu przyrzdw celowniczych. Nieustanny ruch przyrzdw celowniczych w rejonie celowania trzeba tak zsynchronizowa w czasie, by strza nastpi w momencie najkorzystniejszego pooenia przyrzdw celowniczych wzgldem celu. Jeeli celowanie i wyciskanie spustu trwa zbyt dugo i ruchy broni s coraz wiksze, naley bezwzgldnie opuci rk z broni i odpocz.
91
Fot. 34. Prawidowe uoenie palca na jzyku spustowym.
Fot. 35. Prawidowe wyciskanie jzyka spustowego.
92
5. Prawidowy oddech w trakcie pracy na jzyku spustowym

W czasie pracy na jzyku spustowym i celowania naley zatrzyma oddychanie w momencie naturalnego wydechu. Celowanie w trakcie oddychania jest utrudnione przez ruch przepony i klatki piersiowej, ktry jest przenoszony za porednictwem rk na bro. Zatrzymanie oddechu powinno nastpi po wejciu obrazu przyrzdw celowniczych w rejon celowania. Najkorzystniejszy czas celowania wynosi od 6 do 8 sekund. W tym czasie powinien nastpi strza, gdy ruchy broni s najmniejsze i wzrastaj po przekroczeniu czasu granicznego 8 sekund. Przekroczenie czasu celowania powoduje nie tylko utracenie statyki broni, ale take zmniejszenie ostroci widzenia przyrzdw celowniczych, zwizane z niedoborem tlenu w organizmie. Natomiast zbyt krtki czas celowania utrudnia dokadn kontrol obrazu przyrzdw celowniczych w poczeniu z prawidowym wyciskaniem jzyka spustowego. Podczas strzelania szybkiego trzeba dy do skracania czasu celowania i wstrzyma oddech na czas oddania od 4 do 5 strzaw. Czas odpoczynku zaley od indywidualnych cech strzelajcego.
6. Wytrzymanie po strzale
Wytrzymanie po strzale stanowi bardzo wany element wpywajcy na skuteczne oddanie strzau, bez ktrego trudno mwi o celnym strzelaniu. Jeeli strza nie bdzie wytrzymany do koca, wszystkie poprawnie wykonane poprzednie elementy na nic si nie przydadz. Wielu ludziom wydaje si, e najpierw pocisk opuszcza luf, a dopiero pniej nastpuje odrzut broni do tyu i jej podrzut do gry. Nic bardziej bdnego. Pocisk przesuwa si w lufie, gdy bro wykonuje ruch do tyu i do gry. Jeeli w tym momencie nastpi rozlunienie jakichkolwiek mini rki trzymajcej pistolet, strza bdzie chybiony. Std te wytrzymanie strzau jest jednym z kluczowych elementw zasad strzelania. Trzymanie broni zarwno przed strzaem, w trakcie strzau, jak i po nim musi by idealnie jednakowe. Bezporednio po strzale nie wolno rozluni mini rki, lecz przez krtki czas nadal jednakowo trzyma bro, a przyrzdy celownicze powtrnie ustawi si w rejonie celowania.
93
Charakterystycznymi objawami braku psychicznego nastawienia si na wytrzymanie po strzale s: opad rki trzymajcej bro, zamknicie oczu w momencie strzau lub gwatowne zwolnienie jzyka spustowego po strzale. Efektem poprawnego wykonania wszystkich elementw techniki strzelania powinno by trafienie celu, tzn. przecicie si toru lotu pocisku z lini celowania w rejonie celowania. Wymaga to koordynacji tych elementw i jednakowo powanego ich traktowania.
Fot. 36. Wytrzymanie po strzale.
Opracowano na podstawie: Bogusz J., Dydaktyka wojskowa, Warszawa 1983. Moll Cz., Strzelectwo kulowe zarys teorii i metodyki, Warszawa 1974.
94
Rozdzia VI. PODSTAWOWE ELEMENTY TAKTYKI STRZELECKIEJ
Rozdzia VI
PODSTAWOWE ELEMENTY TAKTYKI STRZELECKIEJ

7. Przeadowanie broni
Przeadowanie pistoletu jest tylko pozornie prost czynnoci. Wykonane nieudolnie moe pozbawi policjanta moliwoci uycia broni w sytuacji zagroenia. Aby przeadowa pistolet, naley uoy go w paszczynie rwnolegej w stosunku do podoa. Ramiona naley trzyma na wysokoci klatki piersiowej, pistolet powinien znajdowa si blisko tuowia (rce w okciach zgite) (rys. 22 23). Kciukiem i palcem wskazujcym rki wspomagajcej naley chwyci za tyln cz zamka. Rka trzymajca chwyt pistoletu pcha dynamicznie szkielet broni a do wysunicia si zamka z trzymajcych go palcw. Rka trzymajca zamek pozostaje nieruchomo. Gdy szkielet z luf znajdzie si w przednim skrajnym pooeniu, naley doczy do rki wspomagajcej. Czynno przeadowania broni polega wic na tym, e gdy zamek znajdzie si w tylnym pooeniu, naley puci go. Zamek swobodnie wraca do przedniego pooenia, co pozwala na prawidowe wprowadzanie naboju do komory nabojowej oraz na zamknicie jej.
Rys. 22. Uoenie ramion przed przeadowaniem, widok z boku.
Rys. 23. Uoenie ramion przed przeadowaniem, widok z przodu.
95
Przeadowanie broni jest czynnoci bardzo istotn. Wykonanie przeadowania w niewaciwy sposb zwiksza ryzyko zacicia broni. Najczstszym bdem, ktry moe pojawi si podczas przeadowania, jest odciganie zamka przy jednoczesnym pozostawieniu szkieletu z luf nieruchomo. Kolejne bdy polegaj na przesuwaniu doni razem z zamkiem zamiast swobodnego puszczenia go, trzymaniu okci zbyt wysoko, ponad lini barkw, i przeadowaniu broni na wysokoci oczu, co ogranicza pole widzenia. Naley podkreli, e przeadowanie broni powinno nastpi dopiero po przyjciu stabilnej postawy. Bdy popenione podczas przeadowania pistoletu mog doprowadzi do zacicia broni. Prawidowe przeadowanie broni jest gwarancj szybkiego wykonywania pozostaych czynnoci strzelania bojowego.
8. Zmiana magazynka
Podczas uycia broni moe wystpi sytuacja, gdy zamek pozostanie w tylnym pooeniu, a magazynek bdzie pusty. Jest to informacja, e skoczya si amunicja. Chwilowo policjant staje si bezbronnym. Pierwsz czynnoci, jak powinien wykona, jest zmniejszenie ryzyka raenia przez przeciwnika. Jak najszybciej powinien przyj postaw klczc, jednoczenie moe odsun si na bok lub schowa za oson. Regu jest przyjmowanie postawy klczcej tak, aby si nie cofa (rys. 24 25). Taki nawyk jest niezbdny m.in. podczas wsppracy w zespole. Wystpuj rwnie sytuacje, gdy wymiana magazynka wykonywana jest w postawie stojcej lub idc.
Rys. 24. Wymiana magazynka w postawie klczcej (widok z boku).
Rys. 25. Wymiana magazynka w postawie klczcej (widok z przodu).
96
Podczas wykonywania czynnoci, zwizanej z przyjmowaniem postawy klczc, naley uoy na uamek sekundy bro w taki sposb, aby mona byo zobaczy okno wyrzutnika w celu sprawdzenia, czy nie powstao zacicie. Moe ono by przyczyn zatrzymania si zamka w tylnym pooeniu. Szybkie spojrzenie w okno wyrzutowe zamka, tzw. kontrola broni, pozwala jednoznacznie to oceni. Jest to jednak sytuacja wyjtkowa, gdy podczas wykonywania wszystkich czynnoci naley patrze zawsze w kierunku celu, a nie spoglda na rce. Po upewnieniu si, e dononik magazynka widoczny w oknie wyrzutnika jest pusty, naley zwolni przycisk zatrzasku magazynka. Czynno t wykonuje si ju podczas przyjmowania postawy klczcej. Rk wspomagajc naley wykona pynny ruch polegajcy na wyrzuceniu pustego magazynka z broni i signiciu po peny do adownicy. Peny magazynek chwyci w sposb gwarantujcy prawidowe woenie go do broni i uniknicie szukania waciwego uoenia magazynka podczas wymiany. W celu uniknicia tego rodzaju problemu mona trzyma palec wskazujcy doni, w ktrej jest magazynek, na pierwszym pocisku w magazynku. Gwarantuje to, e magazynek zawsze zostanie podczony prawidowo. Magazynek powinien by w miejscu, w ktrym atwo po niego sign, jednoczenie nie moe przeszkadza w przyjmowaniu postawy klczc oraz nie moe wypa podczas biegu lub wykonywania innego rodzaju czynnoci. Po woeniu magazynka do chwytu broni naley docisn go spodem doni. Dwigni zwalniania zamka nacisn kciukiem rki wspomagajcej, powodujc swobodny ruch zamka do przodu, a tym samym przeadowanie broni. Dwigni t trzeba nacisn kciukiem rki wspomagajcej, poniewa moe si ona znajdowa w miejscu, w ktrym kciuk doni trzymajcej pistolet nie signie do niej. Prcz tego, wymieniajc magazynek w stanie stresu, mona podwiadomie zwolni zamek kciukiem doni trzymajcej pistolet, zanim waciwie podczy si magazynek (tzn. zatrzask magazynka zarygluje go). Zamek znalazby si wwczas w przednim pooeniu, lecz bro nie zostaaby przeadowana. Natychmiastowe kontynuowanie strzelania byoby niemoliwe i w takim wypadku naleaoby wykona dodatkow czynno przeadowa bro. Powysze zasady dotycz rwnie sytacji, gdy zmiana magazynka dokonywana jest, idc lub stojc. Czsto mona zaobserwowa bdy popeniane podczas zmiany magazynka, polegajce na przyjciu niestabilnej postawy klczcej (nieopieranie si poladkiem na nodze, na ktrej klczymy), braku nawyku kontroli broni szybkiego spojrzenia w okno wyrzutnika i patrzeniu na rce zamiast w kierunku celu. Do bdw zalicza si rwnie zwolnienie zamka po skierowaniu broni do celu, a nie w momencie, gdy pistolet jest blisko tuowia.
97
9. Taktyczna zmiana magazynka

Zmian magazynka nie zawsze wykonuje si, gdy zamek zatrzyma si w tylnym pooeniu, a magazynek jest pusty. Nie mona wykluczy, e podczas walki przeciwnik bdzie emocjonalnie opanowany na tyle, e policzy strzay, ktre oddano w jego kierunku. Taktyczn zmian magazynka stosuje si, aby by przygotowanym do kontynuowania walki z maksymaln liczb amunicji w magazynku podczonym do pistoletu. Czynno t wykonuje si, gdy nastpia przerwa w uyciu broni i mona wykorzysta oson. Po schowaniu si za oson naley doby z adownicy rk wspomagajc peny magazynek. Trzymajc go w doni, t sam rk wycign z chwytu magazynek, w ktrym znajduj si jeszcze naboje. Peny magazynek podcza si, a wyjty z broni umieszcza w adownicy (rys. 26 29).
Rys. 26. Etap I dobycie rk wspomagajc penego magazynka z adownicy.
Rys. 27. Etap II wycignicie rk wspomagajc magazynka z chwytu pistoletu.
Rys. 28. Etap III podczenie penego magazynka do pistoletu.
Rys. 29. Etap IV umieszczenie w adownicy magazynka wyjtego z chwytu. W magazynku jeszcze znajduj si naboje.
98
Taktyczna zmiana magazynka pozwala na kontynuowanie walki z penym magazynkiem i nabojem ju znajdujcym si w komorze nabojowej. Najczstsze bdy spotykane podczas taktycznej zmiany magazynka to m.in. odczenie w pierwszej kolejnoci magazynka z pistoletu, przeadowanie broni po wykonaniu taktycznej zmiany magazynka (wyrzucenie naboju z komory nabojowej) oraz patrzenie na rce zamiast w kierunku, gdzie znikn cel. Podczas wykonywania taktycznej zmiany magazynka za oson naley przez cay czas obserwowa miejsce, gdzie ostatnio by widziany przeciwnik.
10. Poruszanie si z broni

Podczas poruszania si z pistoletem, np. przeszukujc pomieszczenia, pistolet naley trzyma w jednym rku, tak jak w postawie wyjciowej Gotw. Druga rka powinna by wolna. Mona ni wykonywa czynnoci pomocnicze. Bro naley trzyma oburcz jedynie w chwili oddawania strzaw. Postawa wyjciowa Gotw jest charakterystyczna dla walki bezporedniej. Przyjmuje si j wtedy, gdy trzeba mie bro przygotowan do natychmiastowego uycia (rys. 30 31). Moe doj do takiej sytuacji zarwno podczas zaplanowanych wczeniej dziaa, jak i w warunkach nagej koniecznoci uycia broni palnej. Palec wskazujcy doni trzymajcej bro naley oprze na zamku lub szkielecie (zalenie od konstrukcji broni). Nawyk ten jest bardzo wany ze wzgldw bezpieczestwa, gdy uniemoliwia przypadkowe oddanie strzau z powodu napicia emocjonalnego wywoanego sytuacj, w ktrej przyszo uy broni.
Rys. 30. Postawa wyjciowa Gotw, widok z boku.
Rys. 31. Postawa wyjciowa Gotw, widok z przodu.
99
Nie naley chodzi z pistoletem uniesionym na wysokoci oczu. Bro powinna by opuszczona o okoo 10 15 stopni wzgldem osi, jak wyznacza pistolet uniesiony do strzau. Taka technika poruszania si umoliwia wzrokow kontrol otoczenia. Podczas poruszania si z broni przeadowan naley bezwzgldnie pamita o zasadzie trzymania palca wskazujcego na zamku lub szkielecie, a nie na jzyku spustowym. Najczstsze bdy to m.in. poruszanie si z broni trzyman na wysokoci oczu (ograniczenie swojego pola widzenia) oraz trzymanie palca na jzyku spustowym (moliwo oddania strzau niekontrolowanego). Bdem jest rwnie obserwowanie otoczenia przez przyrzdy celownicze pistoletu, gdy odbiera ono strzelajcemu moliwo penej kontroli otoczenia, zasaniajc je broni.
11. Bieg z pistoletem i zatrzymanie w czasie biegu

Podczas biegu pistolet najkorzystniej jest trzyma tak jak w postawie wyjciowej Gotw druga rka jest wtedy wolna. Bro naley trzyma w ten sposb niezalenie od odlegoci, jaka jest do pokonania. Rk nie trzymajc broni mona wykonywa ruchy podobne do tych, jakie wykonuje si zwykle podczas biegu bez broni. Wolna rka moe okaza si pomocna np. przy potkniciu. Rka z pistoletem pozostaje cay czas nieruchomo. Zawsze, gdy cel znika z pola widzenia, naley biec w jego kierunku. Najczstsze bdy, ktre mog pojawi si podczas biegu z pistoletem, to trzymanie broni luf do gry (po ukazaniu si celu wyduy si czas reakcji z broni) i trzymanie rk wspomagajc chwytu broni. Aby szybko i pewnie zatrzyma si podczas biegu, naley wytupa szybko. Czynno ta polega na energicznym uderzaniu stopami prostopadle do podoa a do momentu zatrzymania. Po zatrzymaniu naley przyj postaw strzeleck. Bdem jest strzelanie w czasie biegu, a take wykonywanie czynnoci zwizanych np. z przeadowaniem broni. Strzelanie lub przeadowanie naley wykonywa tylko po przyjciu stabilnej postawy strzeleckiej. Najczstsze bdy popeniane podczas wykonywania tej czynnoci to ruchy stop do przodu (bardzo atwo mona si polizgn) oraz przeadowanie broni lub strzelanie przed przyjciem stabilnej postawy. Jeeli podczas strzelania straci si z rnych powodw rwnowag, naley bezwarunkowo przed jego ponownym rozpoczciem przyj stabiln postaw strzeleck.
100
12. Strzelanie w ruchu

Nie naley strzela podczas biegu, gdy jest to wysoce nieprecyzyjne. Jednak trzeba dy do narzucenia przeciwnikowi swojej woli oraz do swoistego sterowania jego dziaaniami w myl wasnych celw i zamierze (zasada inicjatywy w walce). Zachowanie takie bdzie gwnie sprowadzao si do uniemoliwienia przyjcia przez przeciwnika postawy strzeleckiej i w konsekwencji utrudnienia mu raenia ogniem. Celem takiego zachowania jest uzyskanie przewagi. Nadmieni tu mona, i policjanci w niektrych krajach preferuj strzelanie wanie w ruchu. Nie jest to jednak bieg. Podczas strzelania w ruchu naley porusza si stabilnie. Pistolet cay czas musi by utrzymywany na staym poziomie. Ruch nie moe w adnym razie wpywa na skuteczno strzelania. Strza oddaje si wtedy, gdy obie stopy maj kontakt z podoem (rys. 32). Naley zsynchronizowa chwil, gdy Rys. 32. Strzelanie idc. obie stopy s na podou, z prac na jzyku spustowym. Posiadanie umiejtnoci waciwych do takiej techniki strzelania jest niezwykle wane z punktu widzenia taktyki. Najczciej spotykany bd to niestabilne poruszanie si podczas strzelania (bardzo niska celno strzaw).
13. Zmiana kierunku strzelania

W czasie strzelania mona by zmuszonym do zmiany jego kierunku w przedziale od 0 do 180 stopni. Podczas tej czynnoci zawsze wykonuje si ruch nog do przodu. Nigdy nie wykonuje si ruchu nog do tyu, gdy mona potkn si o przeszkod, ktrej nie wida. Moe to rwnie spowodowa wytrcenie z rwnowagi partnera jeeli policjanci dziaaj w zespole. Podczas wykonywania obrotu naley cofn rce z pistoletem do klatki piersiowej i prostowa je w chwili przyjcia stabilnej postawy. Zawsze zanim zmieni si kierunek strzelania, naley szybko spojrze w kierunku celu, aby go rozpozna (strzelamy tylko do celw rozpoznanych).
101
W przypadku gdy zachodzi potrzeba wyjcia broni z kabury i przeadowania jej, naley pamita o wyej opisanych zasadach. Wyjcie broni i przeadowanie nastpuje dopiero po zmianie kierunku. Najczciej spotykane bdy to m.in. ruch nog do tyu, wykonanie obrotu z pistoletem trzymanym na wyprostowanych rkach (szczeglnie niebezpieczne podczas walki w ciasnych pomieszczeniach), brak szybkiego spojrzenia w kierunku celu przed wykonaniem obrotu.
14. Postpowanie w przypadku zacicia si broni

Pierwsz czynnoci, jak wykonuje strzelajcy w chwili, gdy bro przestaje strzela, jest podobnie jak w sytuacji wymiany magazynka przyjcie postawy klczc lub schowanie si za oson. Dalsze postpowanie zaley od rodzaju sytuacji. Podczas przyjmowania postawy klczcej naley szybko spojrze w okno wyrzutnika pistoletu (kontrola broni), aby stwierdzi, dlaczego bro nie strzela. Dziki kontroli broni strzelajcy jest w stanie oceni sytuacj i stosownie zareagowa. Przyjmujc postaw klczc, trzeba pamita o zasadzie klkania do przodu, gdy cofajc si, mona m.in. wytrci z rwnowagi partnera (jeeli policjanci dziaaj zespoowo), przez co nie bdzie on mg natychmiast kontynuowa walki w trakcie, gdy drugi policjant usuwa zacicie. Po usuniciu zacicia w postawie klczcej naley kontynuowa strzelanie w teje postawie (rys. 33), a dopiero potem zalenie od rozwoju sytuacji Rys. 33. Postawa strzelecka klczca. mona przyj postaw stojc. Zalety kontynuowania walki w postawie klczcej po usuniciu zacicia to przede wszystkim moliwo oddania strzau moliwie najszybciej (nie traci si czasu na przyjcie postawy stojcej i skierowanie broni do celu) oraz ksztacenie nawyku wstawania na komend partnera podczas strzelania w zespole. Wystpuj rwnie sytuacje, gdy zacicie bdzie usuwane, stojc lub idc. Do najbardziej charakterystycznych sytuacji znamionujcych zacicie broni nale: brak strzau, gdy nabj jest w komorze nabojowej, a iglica uderzya w sponk (niewypa), niedomknita komora nabojowa, utknicie naboju w komorze zamkowej, zakleszczenie uski w oknie wyrzutnika.
102
Najczstsze bdy, ktre popeniane s w sytuacji zacicia, to brak kontroli broni, przyjmowanie postawy klczcej do tyu (szczeglnie niebezpieczny nawyk podczas strzelania w zespole) oraz natychmiastowe przyjcie postawy stojcej w celu kontynuowania walki po usuniciu zacicia.
15. Podstawowe zasady strzelania zza oson

Korzystanie z oson to konieczno, gdy istnieje zagroenie ze strony sprawcy posugujcego si broni paln. Za osony mog posuy np. elementy uksztatowania terenu, zabudowania (osony naturalne), pojazdy oraz przedmioty znajdujce si w budynkach lub terenie otwartym (osony sztuczne). Wymienione elementy mog chroni przed ogniem przeciwnika. Zza osony mona skuteczniej si broni, wychylajc przy strzelaniu tylko niewielk cz ciaa. Skuteczno osony zaley m.in. od materiau, z jakiego jest wykonana, oraz od charakterystyki balistycznej pociskw, ktrymi dysponuje przeciwnik. Wykorzystanie podczas walki osony jest niezwykle korzystne ze wzgldw psychologicznych. Z reguy przeciwnik stara si trafi w odsonite cele lub czci ciaa. Nawet osona, ktra jest nieodporna na przebicie pociskami przeciwnika, skutecznie utrudnia mu obserwacj. Strzelajc zza osony, naley odsania Rys. 34. Strzelanie zza osony. tylko te czci ciaa, ktre s niezbdne do prowadzenia skutecznego ognia (rys. 34). Podczas strzelania zza osony naley pamita o tym, by bro nie kontaktowaa si z oson bezporednio (dociskanie zamka do paszczyzny osony moe spowodowa powstanie zacicia). Ponadto naley pamita, e opierajc rk wspomagajc o oson, np. framug, mona bezwiednie wystawi luf poza oson, tj. miejsce, do ktrego moe podej niezauwaony napastnik i chwyci lub wytrci bro. Wykorzystujc pojazd jako oson, naley w miar moliwoci korzysta z takich elementw samochodu, ktrych konstrukcja daje prawdopodobiestwo zatrzymania pocisku. Dla praworcznych strzelcw dogodniej jest ukry si za praw krawdzi osony, a dla leworcznych za lew. Niejednokrotnie w sytuacji bojowej trzeba strzela zza osony od strony rki wspomagajcej. S dwa sposoby prowadzenia ognia w takim przypadku. Pierwszy to przyjcie stabilnej postawy i odwiedzenie nadgarstka rki wiodcej na zewntrz, w stron osony. Drugi to przyjcie pozy103
cji odwrotnej, tzn. strzelanie z wykorzystaniem rki wspomagajcej. Takie rozwizanie jednak nie gwarantuje maksymalnej skutecznoci prowadzonego ognia (jest to zachowanie nienaturalne). Mimo wszystko trzeba si koniecznie nauczy strzelania z wykorzystaniem rki sabszej, choby na wypadek postrzau w rk dominujc. Fakt, e z jednej strony naley bardziej wychyli si zza osony, nie ma wikszego znaczenia. Padajce z naszej strony strzay dziaaj deprymujco na sprawc. Aby trafi, musiaby si odsoni, podczas gdy my prowadzimy ogie. Podczas strzelania zza osony poziomej naley mocniej ugi nogi i tuw lub przyj np. postaw klczc, aby cakowicie schowa sylwetk za oson. Strzelajcy powinien znajdowa si w takiej odlegoci od osony, aby swobodnie i szybko mg wychyli si i ponownie schowa. Po wychyleniu si naley skrci czas obserwacji bd strzelania do niezbdnego minimum. Jeeli to moliwe, drugie i kolejne wychylenie poza oson powinno nastpi ju w innym miejscu, tak aby utrudni przeciwnikowi celowanie i atak. Naley pamita, e podobnie jak my sprawca obserwuje przede wszystkim miejsce, w ktrym ostatnio nas dostrzeg. Konstrukcja i wysoko osony determinuj rodzaj postawy strzeleckiej stosowanej podczas walki. Podkrelenia wymaga fakt, e postawa strzelecka uywana podczas wymiany ognia z wykorzystaniem osony musi wyklucza moliwo utraty rwnowagi. Najczstsze bdy wystpujce podczas korzystania z oson polegaj na: zbyt duym wystawianiu ciaa (szczeglnie ng) poza obrys osony, dociskaniu zamka broni do paszczyzny osony.
16. Podstawowe zasady wsppracy w zespole dwuosobowym

Minimalna liczba czonkw zespou to dwch funkcjonariuszy: pierwszy (jedynka) nadaje dynamik dziaania zespou, drugi (dwjka) stanowi jego ubezpieczenie. Podczas pracy zespoowej niezwykle istotnym elementem jest komunikacja werbalna i niewerbalna. Policjant, ktry porusza si pierwszy, ma maksymalne pole widzenia. Zesp rozpoczyna przemieszczanie si po komendzie podanej przez drugiego z policjantw. Komenda skada si najczciej z sygnau werbalnego i niewerbalnego. W zalenoci od sytuacji moe by podana np. tylko w formie niewerbalnej. Przemieszczajcy si zesp powinien stanowi jak najmniejsz powierzchni, patrzc od jego czoa. W momencie zagroenia najczciej pierwszy z policjantw rozpoczyna walk (rys. 35). W sytuacji wyczerpania amunicji lub powstania zacicia u jedynki partner kontynuuje walk, oddajc strzay w kierunku celu. Taki sposb postpowania po104
woduje, e w warunkach zagroenia pierwszy z policjantw moe bezpiecznie usun zacicie bd wymieni magazynek, bdc ubezpieczanym (rys. 36).
Rys. 35. Pierwszy z policjantw roz-poczyna walk, jednoczenie osania dwjk.
Rys. 36. Dwjka ubezpiecza, jedynka zmienia magazynek lub usuwa zacicie.
Rwnoczesne rozpoczcie strzelania przez partnerw zwiksza si ognia zespou dwuosobowego w chwili zagroenia. W tym celu idcy z tyu policjant przyjmuje postaw strzeleck, tak by znale si obok partnera (rys. 37). W sytuacji wystpienia zacicia u jednego z funkcjonariuszy drugi policjant kontynuuje walk, chronic jednoczenie partnera (rys. 38). Po usuniciu zacicia bd po zmianie magazynka, jeeli zagroenie nadal istnieje, policjant przyjmuje postaw strzeleck obok strzelajcego partnera i kontynuuje strzelanie. Sposb zmiany miejsca i postawy po usuniciu zacicia (z klczcej na stojc) nie moe stwarza zagroenia dla funkcjonariusza prowadzcego ogie.
Rys. 37. Rwnoczesne prowadzenie ognia przez jedynk i dwjk.
Rys. 38. Kontynuujcy walk policjant jest jednoczenie oson dla usuwajcego zacicie partnera.
105
Najczstsze bdy wystpujce w pracy zespoowej polegaj na: braku komunikacji, rozpoczciu przemieszczania si przez pierwszego policjanta bez sygnau stojcego za nim partnera (moe by jeszcze nie gotowy), trzymaniu broni przez dwjk z luf skierowan w sylwetk idcego z przodu policjanta, kierowaniu wzroku przez osob idc z tyu pod nogi (mona nie dostrzec odpowiednio wczenie zagroenia), trzymaniu pistoletu jednorcz przez dwjk (wydua to czas reakcji, gdy natychmiast trzeba uy broni), przyjmowaniu przez jedynk postawy klczcej do tyu w chwili powstania zacicia (powoduje to wytrcenie z rwnowagi znajdujcego si z tyu partnera), zmianie przez jedynk postawy z klczcej na stojc (np. po zmianie magazynka czy usuniciu zacicia) bez sygnau od stojcego z tyu partnera, ktry kontynuuje strzelanie, trzymaniu palca na jzyku spustowym w sytuacji, gdy nie uywa si broni.
17. Podstawowe elementy taktyki wchodzenia do pomieszcze

Sposb podejcia zespou policjantw pod drzwi pomieszczenia, do ktrego chc wej, ma due znaczenie z punktu widzenia taktyki. Jego realizacja bdzie zaleaa od rodzaju obiektu (budynek wolnostojcy, mieszkanie w bloku itp.) oraz infrastruktury wok niego (gsta zabudowa, wolna przestrze itp.). Bardzo istotne jest wykorzystanie martwych pl obserwacji, czyli miejsc, w ktrych mona przebywa, bdc nie zauwaonym przez przeciwnika. Gwnym zadaniem policjantw jest wejcie przez drzwi i fizyczne opanowanie pomieszczenia. Policjanci podchodzc pod drzwi, powinni stan frontem do ciany (nie plecami) z lekko ugitymi nogami, w stabilnej postawie (rys. 39). Zanim nastpi prba wejcia, naley dokadnie obejrze framug i drzwi w celu sprawdzenia, czy nie ma ewentualnych puapek (np. pirotechnicznych). Jeeli drzwi s otwarte, drugi policjant zajmuje pozycj za pierwszym. Dwjka trzyma pistolet w postawie Gotw, tak aby bro nie bya skierowana w plecy jedynki. Jedynka zaczyna sprawdzanie pomieszczenia od najmniejszego fragmentu obiektu, jaki widzi, przesuwajc cay czas za wzrokiem luf pistoletu. Jedynka przemieszcza si, zwikszajc obszar penetracji wzrokowej (rys. 40).
106
Rys. 39. Ustawienie policjantw przed pomieszczeniem drzwi otwarte.
Rys. 40. Jedynka sprawdza pomieszczenie, dwjka czeka na gotowo jedynki, zanim nastpi wejcie.
Po sprawdzeniu okrelonego obszaru pomieszczenia jedynka podaje komend o gotowoci do wejcia, dwjka podaje sygna do wejcia i w tym czasie jak najszybciej wchodzi w przeciwlegy rg. Jeeli zaistnieje sytuacja, e pierwszy policjant nie poda komendy Gotw i zaczyna wejcie, drugi nie czekajc na komend, wchodzi w przeciwlegy rg (rys. 41 42).
Rys. 41. Rwnoczesne wejcie do pomieszczenia zespou dwuosobowego.
Rys. 42. Rwnoczesne sprawdzenie naronikw pomieszczenia.
W sytuacji gdy drzwi s zamknite, jeden z policjantw przechodzi na drug stron i przyjmuje postaw do wejcia (rys. 43). Jeeli drzwi otwieraj si na zewntrz, otwiera je policjant stojcy po stronie przeciwnej ni zamek w drzwiach (rys. 44). Po otwarciu drzwi obaj policjanci zaczynaj sprawdzanie pomieszczenia od najmniejszego fragmentu obiektu, jaki widz, przesuwajc cay czas za wzrokiem luf pistoletu. Przemieszczajc si, zwikszaj obszar penetracji wzrokowej (rys. 45).
107
Rys. 43. Ustawienie policjantw przed zamknitymi drzwiami.
Rys. 44. Sposb otwarcia drzwi otwieranych na zewntrz.
Rys. 45. Rwnoczesne sprawdzanie pomieszczenia.
108
Po sprawdzeniu okrelonego obszaru pomieszczenia jedynka sygnalizuje swoj gotowo, po czym dwjka podaje komend do wejcia. Jest to sygna do rwnoczesnego wejcia do pomieszczenia obu funkcjonariuszy. Po wejciu do pomieszczenia policjanci staj plecami do ciany (nie dotykajc jej). Jeeli do pomieszczenia musi wej zesp wieloosobowy, jedynka i dwjka po wejciu przesuwaj si w gb pomieszczenia (przy cianie, w zalenoci od jego rozkadu i umeblowania), ustpujc miejsca pozostaym policjantom. Po wejciu nastpuje przeszukanie pomieszczenia (jeden z policjantw ubezpiecza, a drugi przeszukuje) (rys. 46).
Rys. 46. Ustawienie policjantw w pomieszczeniu.
Szczeglnie wan umiejtnoci jest waciwa praca ng oraz poruszanie si przy krawdzi framugi drzwi w chwili wejcia. Naley pamita, e otwarte drzwi nie s szerokie, a podczas wejcia jest taki moment, e musz si w nich zmieci jednoczenie dwaj policjanci ubezpieczajcy si wzajemnie. Dlatego szczeglnego znaczenia nabiera opanowanie prawidowej techniki wejcia przez drzwi, gdy s one punktem najbardziej niebezpiecznym podczas wejcia do pomieszcze jedyn oson stanowi framuga. Naley pamita, e od szybkiego i sprawnego wejcia zalee moe zdrowie i ycie kolegi, dla ktrego jestemy w momencie wejcia jedyn oson plecw. Zanim funkcjonariusze znajd si przed drzwiami pomieszczenia, do ktrego musz wej, czsto pokonuj korytarz budynku. Korytarze s miejscami bardzo niebezpiecznymi dla poruszajcych si po nich policjantw. Zazwyczaj s wskie, pozbawione elementw mogcych stanowi zasony. Poruszajcy si wzdu korytarza zesp powinien i przy ktrej ze cian. Policjanci nie powinni mie kontaktu ze cian, a jedynie j czu. Zesp zazwyczaj powinien porusza si po korytarzu, idc normalnym krokiem w rzdzie. Jeeli policjanci poruszaj si w zespole wieloosobowym po szerokim korytarzu, powinni roz-
109
dzieli si i przemieszcza po obu stronach korytarza. Umoliwia to lepsz wzrokow penetracj, a take szybsz reakcj na ewentualny atak ze strony przestpcy. W momencie nagego ataku jedynka przyjmuje postaw strzeleck i bierze na siebie ciar odparcia ataku. Dwjka zajmuje pozycj zalenie od rozwoju sytuacji. Jeeli poruszajcy si po korytarzu funkcjonariusze nie maj konkretnie zlokalizowanego przeciwnika i mog spodziewa si ataku rwnie z tyu, dwjka porusza si tyem, ubezpieczajc w ten sposb jedynk. Naley pamita o generalnych zasadach taktyki wchodzenia do pomieszcze, tzn. nie naley przebiega przez wiato drzwi pomieszczenia, ktre nie zostao sprawdzone. Nigdy nie naley pokazywa si dwa razy w tym samym oknie, w tych samych drzwiach. Obiekt trzeba opuszcza t sam drog, ktr si przyszo.
Opracowano na podstawie: Ciupiski J., Komar A.B., Techniki i taktyka strzela policyjnych, KGP, WSPol. Szczytno 1999. Jaoszyski K., Antyterrorystyczne wyszkolenie strzeleckie, CSP Legionowo 1993. Jaoszyski K., Technika posugiwania si broni. Antyterrorystyczne wyszkolenie strzeleckie, CSP Legionowo 1999. Jaoszyski K., Wybrane elementy taktyki antyterrorystycznej. Technika wejcia do pomieszcze, CSP Legionowo 1994. Strzelanie obronne (VI), Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 2. Strzelanie obronne (VII), Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 3. Techniki strzelania i obezwadniania, Warszawa 1993.
110
Wykaz rysunkw
Rys. 1. Okresy strzau, krzywe cinienia i prdkoci pocisku w przewodzie lufy, Instrukcja piechoty teoria strzau, MON 1961 .......................................................................... 25 Rys. 2. Odrzut i podrzut broni palnej podczas strzau, Teoria strzau, MON 1970 Rys. 4. Obraz prawidowo zgranych przyrzdw celowniczych, oprac. wasne Rys. 5. Elementy toru lotu pocisku, Instrukcja piechoty, wyd. cyt.
.................
29 32 33
Rys. 3. Hamulce wylotowe, Teoria strzau, wyd. cyt. ..................................................................................... 31

........................
..............................................
Rys. 6. Okrelenie redniego punktu trafienia (PT) sposobem graficznym, J. Ciupiski, A.B. Komar, Techniki i taktyka strzela policyjnych, KGP, WSPol. Szczytno 1999 ............................................................................................................................................................... 36 Rys. 7. Okrelenie redniego punktu trafienia (PT) za pomoc osi rozrzutu, J. Ciupiski, A.B. Komar, Techniki i taktyka, wyd. cyt. ...................................................................... 36 Rys. 8. Okrelenie redniego punktu trafienia sposobem rachunkowym, J. Ciupiski, A.B. Komar, Techniki i taktyka, wyd. cyt. ............................................................................. 37 Rys. 9. Obraz skupienia i celnoci, W. Ciechanowicz, L. Pellowski, Od Naganta do Czaka, SP Supsk 2003 .......................................................................................................................................... 38 Rys. 10. Okrelenie przykadowego pooenia redniego punktu trafienia (PT) z zaznaczeniem na tarczy TS-2 podstawowych parametrw przystrzeliwania P-64 z celownikiem nr 3, z odlegoci 25 m, W. Ciechanowicz, L. Pellowski, Od Naganta do, wyd. cyt. .................................................................................................................... 40 Rys. 11. Wizka torw pociskw, pole rozrzutu i o rozrzutu, Instrukcja piechoty, wyd. cyt. ............................................................................................................................................................................ 42 Rys. 12. Dziaanie systemu Safe action pistoletu Glock, W. Pechta, Dlaczego Glock? Magazyn Bro 1999, nr 3, .......................................................................................................... 58 Rys. 13. Miejsca punktowego smarowania pistoletw Glock, W. Pechta, Dlaczego, wyd. cyt. ............................................................................................................................................................. 60 Rys. 14. Pociski rewolwerowe o kalibrze .38 Specjal, S. Kochaski, Brygady antyterrorystyczne, Warszawa 1992 ............................................................................................................................. 82 Rys. 15. Pociski rewolwerowe o kalibrze .38 Specjal, S. Kochaski, Brygady, wyd. cyt. .......................................................................................................................................................................................... 83 Rys. 16. Pocisk typu Pin Grabbers, S. Kochaski, Brygady, wyd. cyt. ........................................... 83 Rys. 17. Pocisk typu Hydra-Shok w porwnaniu z pociskiem o zwykym wgbieniu wierzchokowym, S. Kochaski, Brygady, wyd. cyt. .............................................................. 83 Rys. 18. Pocisk pistoletowy typu Glaser, S. Kochaski, Brygady, wyd. cyt.
............................. .............
83 84 90 95
111
Rys. 19. Pocisk rdzeniowo-rutowy Core-Shot, S. Kochaski, Brygady, wyd. cyt. Rys. 21. Nieprawidowo zgrane przyrzdy celownicze, oprac. wasne
Rys. 20. Prawidowo zgrane przyrzdy celownicze, oprac. wasne ......................................................... 89

................................................ .........................
Rys. 22. Uoenie ramion przed przeadowaniem, widok z boku, oprac. wasne
Rys. 23. Uoenie ramion przed przeadowaniem, widok z przodu, oprac. wasne
.................... ................
95 96
Rys. 24. Wymiana magazynka w postawie klczcej, widok z boku, oprac. wasne
Rys. 25. Wymiana magazynka w postawie klczcej, widok z przodu, oprac. wasne ............ 96 Rys. 26. Etap I dobycie rk wspomagajc penego magazynka z adownicy, oprac. wasne ................................................................................................................................................................. 98 Rys. 27. Etap II wycignicie rk wspomagajc magazynka z chwytu pistoletu, oprac. wasne ................................................................................................................................................................. 98 Rys. 28. Etap III podczenie penego magazynka do pistoletu, oprac. wasne ......................... 98 Rys. 29. Etap IV umieszczenie w adownicy magazynka wyjtego z chwytu. W magazynku jeszcze znajduj si naboje, oprac. wasne ........................................................ 98 Rys. 30. Postawa wyjciowa Gotw, widok z boku, oprac. wasne ......................................................... 99 Rys. 31. Postawa wyjciowa Gotw, widok z przodu, oprac. wasne Rys. 32. Strzelanie idc, oprac. wasne Rys. 33. Postawa strzelecka klczca, oprac. wasne
....................................................
99
....................................................................................................................... .......................................................................................
101 102
Rys. 34. Strzelanie zza osony, oprac. wasne ........................................................................................................ 103 Rys. 35. Pierwszy z policjantw rozpoczyna walk, jednoczenie osania dwjk, oprac. wasne .............................................................................................................................................................. 105 Rys. 36. Dwjka ubezpiecza, jedynka zmienia magazynek lub usuwa zacicie, oprac. wasne ............................................................................................................................................................................... 105 Rys. 37. Rwnoczesne prowadzenie ognia przez jedynk i dwjk, oprac. wasne
................
105
Rys. 38. Kontynuujcy walk policjant jest jednoczenie oson dla usuwajcego zacicie partnera, oprac. wasne .................................................................................................................. 105 Rys. 39. Ustawienie policjantw przed pomieszczeniem drzwi otwarte, oprac. wasne ....................................................................................................................................................................................... 107 Rys. 40. Jedynka sprawdza pomieszczenie, dwjka czeka na gotowo jedynki, zanim nastpi wejcie, oprac. wasne ........................................................................................................... 107 Rys. 41. Rwnoczesne wejcie do pomieszczenia zespou dwuosobowego, oprac. wasne ............................................................................................................................................................................... 107 Rys. 42. Rwnoczesne sprawdzenie naronikw pomieszczenia, oprac. wasne Rys. 43. Ustawienie policjantw przed zamknitymi drzwiami, oprac. wasne Rys. 44. Sposb otwarcia drzwi otwieranych na zewntrz, oprac. wasne Rys. 45. Rwnoczesne sprawdzanie pomieszczenia, oprac. wasne Rys. 46. Ustawienie policjantw w pomieszczeniu, oprac. wasne
......................
107 108 108 108 109
.........................
.....................................
.................................................... ......................................................
112
Wykaz fotografii
Fot. 1. Pistolet P-64, widok z lewej strony Fot. 3. Pistolet P-64, czciowo rozoony Fot. 4. Pistolet P-83, widok z lewej strony Fot. 6. Pistolet P-83, czciowo rozoony
.....................................................................................................................
46 48 51 53 56 56 57 59 63 65 69 70 71 75 77 79 80 81 81 81 84
Fot. 2. Pistolet P-64, widok z prawej strony .................................................................................................................. 46

..................................................................................................................... .....................................................................................................................
Fot. 5. Pistolet P-83, widok z prawej strony .................................................................................................................. 51

..................................................................................................................... .......................................................................................................... .......................................................................................................
Fot. 7. Pistolet Glock 17, widok z lewej strony Fot. 9. Pistolet Glock 19, widok z lewej strony
Fot. 8. Pistolet Glock 17, widok z prawej strony
..........................................................................................................
Fot. 10. Pistolet Glock 19, widok z prawej strony .................................................................................................... 57 Fot. 11. Pistolet Glock 17, czciowo rozoony Fot. 12. Pistolet P-99, widok z lewej strony Fot. 14. Pistolet P-99, czciowo rozoony
.......................................................................................................
..................................................................................................................
Fot. 13. Pistolet P-99, widok z prawej strony ............................................................................................................... 63

..................................................................................................................
Fot. 15. Pistolet CZ-75, widok z lewej strony .............................................................................................................. 69 Fot. 16. Pistolet CZ-75, widok z prawej strony Fot. 18. Pistolet CZ-85, widok z prawej strony Fot. 19. Pistolet CZ-85, czciowo rozoony
..........................................................................................................
Fot. 17. Pistolet CZ-85, widok z lewej strony .............................................................................................................. 70

..........................................................................................................
.............................................................................................................
Fot. 20. Rewolwer Gward 4, widok z prawej strony ............................................................................................ 75 Fot. 21. Rewolwer Gward 2,5, widok z prawej strony Fot. 22. Rewolwer Astra, widok z prawej strony Fot. 23. Nabj 9 18 Makarow Fot. 25. Nabj .38 Specjal WC Fot. 26. Nabj .38 Specjal SP Fot. 27. Nabj .38 Specjal LRN Fot. 24. Nabj 9 19 Parabellum
.......................................................................................
......................................................................................................
.............................................................................................................................................. ..........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. .........................................................................................................................................
Fot. 28. Nabj .38 Specjal Komar
Fot. 29. Nabj .38 Specjal Szersze ..................................................................................................................................... 84 Fot. 30. Nabj .38 Specjal Osa ................................................................................................................................................. 84 Fot. 31. Prawidowy chwyt broni Fot. 32. Prawidowy chwyt broni
........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................
87 88
113
Fot. 33. Prawidowy chwyt broni
...........................................................................................................................................
88 92 94
Fot. 34. Prawidowe uoenie palca na jzyku spustowym ................................................................................ 92 Fot. 35. Prawidowe wyciskanie jzyka spustowego Fot. 36. Wytrzymanie po strzale
..............................................................................................
.............................................................................................................................................
114
Bibliografia
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 z pn. zm.). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z pn. zm.). Zarzdzenie nr 6/2000 Komendanta Gwnego Policji z dnia 16 maja 2000 r. w sprawie szczegowych zasad przyznawania i uytkowania broni palnej przez policjantw. Decyzja nr 713 Komendanta Gwnego Policji z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie szkolenia strzeleckiego policjantw. 9 mm pistolet wz. 1964. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1969. 9 mm pistolet wz. 1983. Opis i uytkowanie, sposoby i zasady strzelania, MON 1985. Adam R., Najskuteczniejsza bro rczna, Warszawa 2001. Amunicja pistoletowa i rewolwerowa z Zakadw Metalowych MESKO w Skarysku-Kamiennej, Magazyn Strzelecki. Colt 1994, nr 4. Bogusz J., Dydaktyka wojskowa, MON Warszawa 1983. Buniak J., Z broni za pan brat, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 2004, nr 2. Ciechanowicz W., Pellowski L., Od Naganta do Czaka, SP Supsk 2003. Ciepliski A., Woniak R., Ilustrowana encyklopedia wspczesnej broni palnej, Warszawa 1997. Ciepliski A., Woniak R., Rozwj pistoletw, Nowa Technika Wojskowa 1996, nr 6. Ciupiski J., Komar A.B., Techniki i taktyka strzela policyjnych, KGP, WSPol. Szczytno 1999. CZ-75 instrukcja obsugi. CZ-85 instrukcja obsugi. Everett, Mc Clurg E., Bezpieczne posugiwanie si broni, Magazyn o Broni. Strza 2003, nr 1. Glock instrukcja uytkowania. Gwd Z., Zarzycki P., Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa 1993. Hartink A.E., Encyklopedia pistoletw i rewolwerw, Warszawa 1998. Hogg I.V., Amunicja strzelecka, artyleryjska i granaty, Warszawa 2001. Instrukcja piechoty teoria strzau, MON 1961. Jaoszyski K., Antyterrorystyczne wyszkolenie strzeleckie, CSP Legionowo 1993. Jaoszyski K., Technika posugiwania si broni. Antyterrorystyczne wyszkolenie strzeleckie, CSP Legionowo 1999. Jaoszyski K., Wybrane elementy taktyki antyterrorystycznej. Technika wejcia do pomieszcze, CSP Legionowo 1994.
115
Kasprzak S., Bhp w pracy z broni paln, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 2003, nr 3. Kochaski S., Automatyczna bro strzelecka, Warszawa 1991. Kochaski S., Bro strzelecka lat osiemdziesitych, MON 1985. Kochaski S., Brygady antyterrorystyczne, Warszawa 1992. Kochaski S., Dziewitki z Uherskiego Brodu, Bro i Amunicja. Magazyn Colt 1993, nr 2. Kochaski S., Glock. Pistolet XXI wieku, Bro i Amunicja. Magazyn Colt 1993, nr 4. Mitin S., CZ-75. Pistolet bojowy, Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 4. Mitin S., Naboje .38 Specjal, Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 1. Moll Cz., Strzelectwo kulowe zarys teorii i metodyki, Warszawa 1974. P-99 Walther instrukcja uytkowania. Strzelanie obronne (VI), Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 2. Strzelanie obronne (VII), Magazyn Strzelecki. Colt 1995, nr 3. Pechta W., Dlaczego Glock? Magazyn Bro 1999, nr 3. Radziejewski R., Glock 17, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 2003, nr 1. Subocz A., Pistolet antystresowy, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 1999, nr 2. Techniki strzelania i obezwadniania, Warszawa 1993. Teoria strzau, MON 1970. Tomczak Z., Wybrane zagadnienia z wyszkolenia strzeleckiego, SP Supsk 1981. Torecki S., Bro i amunicja strzelecka, MON 1985. Tulski P., Zasady bezpieczestwa na strzelnicy, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 2004, nr 4. Tulski P., Zasady bezpiecznego posugiwania si broni paln, Magazyn Strzelecki. Bro. Amunicja 2004, nr 3. Wiszniewski K., Nowoci Walthera, Magazyn Strzelecki. Colt 2000, nr 1. Wiszniewski K., P-99. Pistolet do walki, Magazyn Strzelecki. Colt 1998, nr 3 4. Wiszniewski K., wiatowy sukces Glocka, Magazyn Strzelecki. Colt 2000, nr 1. ya S., Strzelanie sportowe z pistoletu, Pozna 2003.
116
117

Podstawowe Zasady Użytkowania Broni Palnej Krótkiej

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Podstawowe Zasady Użytkowania Broni Palnej Krótkiej

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Przemysaw Rybicki, Piotr Salamonik, Sebastian Szadzewicz , Grzegorz Winnicki

PODSTAWOWE ZASADY UYTKOWANIA BRONI PALNEJ KRTKIEJ

Opracowano w Zakadzie Wyszkolenia Strzeleckiego Szkoy Policji w Supsku

Fotografie pochodz ze zbiorw wasnych autorw

Wstp .............................................................................................................................................................................................................. 5 Rozdzia I. BEZPIECZESTWO

Rozdzia III. RODZAJE BRONI PALNEJ KRTKIEJ

Rozdzia IV. RODZAJE NABOJW DO BRONI PALNEJ KRTKIEJ ........................................... 79

111 113 115

Wykaz rysunkw Wykaz fotografii

1. Oglne zasady bezpiecznego posugiwania si broni paln

2. Zasady bezpieczestwa na strzelnicy podczas szkole strzeleckich

3. Rozadowanie broni palnej

3.1. Indywidualne rozadowanie broni palnej

3.2. Rozadowanie i okazanie broni palnej do przejrzenia

4. Sytuacje, w ktrych naley zdj palec z jzyka spustowego

2 6 ) Pobierania broni palnej. 2 7 ) Zdawania broni palnej.

5. Rozpoznawanie stanu bezpieczestwa broni palnej

6. Zasady bezpiecznego uytkowania broni palnej

7. Przechowywanie broni palnej

8. Postpowanie w przypadku utracenia broni palnej

9. Wywz broni palnej za granic

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

2. Charakterystyka zjawiska strzau

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Przestrze pozapociskowa przestrze mierzona od dna uski do dna pocisku.

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

3. Prdko pocztkowa pocisku

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

4. Odrzut i podrzut broni palnej

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rys. 2. Odrzut i podrzut broni palnej podczas strzau.

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rys. 3. Hamulce wylotowe: 1. aktywny; 2. aktywno-reaktywny; 3. reaktywny; 4. stabilizator; 5. odrzutnik.

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rys. 4. Obraz prawidowo zgranych przyrzdw celowniczych: 1. muszka; 2. szczerbinka.

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

6. Elementy toru lotu pocisku

PRZEWYSZENIE TORU POCISKU NAD LINI CELOWANIA

KT WYLOTU SZCZERBINKA MUSZKA PUNKT WYLOTU KT POOENIA CELU KT RZUTU

WIERZCHOEK LOTU CEL KT UPADKU

ODLEGO CELOWANIA OKO ODLEGO CELOWANIA PUNKT UPADKU PUNKT CELOWANIA

Rys. 5. Elementy toru lotu pocisku.

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

7. redni punkt trafienia

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Odlego w cm od przestrzelin do liniii pionowej poziomej

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

8. Celno broni palnej

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia II. ZASADNICZE ELEMENTY TEORII STRZAU

Rozdzia III. RODZAJE BRONI PALNEJ KRTKIEJ

RODZAJE BRONI PALNEJ KRTKIEJ