You are on page 1of 2

Pyt. 15 (oglne) Koncepcja wychowanie pastwowego HISTORIA WYCHOWANIA PASTWOWEGO Okres midzywojenny by w Polsce czasem tworzenia sieci szk.

W obliczu tego problemu powstao wiele koncepcji wychowania. W rodowiskach politycznych zrodzia si propagowana przez Narodow Demokracj idea wychowania narodowego. Po przewrocie majowym, objwszy wadze sanacja zmienia kierunek polityki owiatowej opowiadajc si za zaoeniami pedagogiki pastwowej(termin ten po raz pierwszy pojawi si w 1927r.). Twierdzono, i w okresie niepodlegoci naley ksztatowa postawy lojalnoci wobec pastwa, budzenia szacunku dla jego symboli i wadz. W latach 1926-28 miay miejsce dziaania precyzujce owiatowe pogldy sanacji. W tym celu Gustaw Dobrucki zaproponowa wprowadzenie nowej postaci-wychowawcy specjalnego, ktrego zadaniami bya opieka nad wszechstronnym wychowaniem ucznia, zarwno spoecznym, artystycznym, naukowym, fizycznym oraz jego samoksztaceniem. Ideowo przygotowywa uczniw nowy przedmiot, jakim bya nauka o Polsce. Jej zadaniem byo jednanie ludzi oraz wyksztacenie mioci do ojczyzny. Sprecyzowano ponownie pojcie pastwa. Mia to by twr spoeczny, wypracowany ukad obejmujcy du grup jednostek, trwajcy przez dugie czasy . Obywatel by przymusowo zwizany z pastwem przez zbir uczu(takich jak lojalno, swoisto, sentyment), myli, wiadomoci o nim oraz praw wzgldem niego. Wychowanie pastwowe nie jest sztywnym przedmiotem nauczania, jest ono dziaaniem dla takiego pastwa. Miao ono rozszerza i pogbia twrczo uczniw, w sposb umoliwiajcy jej koordynacje. Rozwj indywidualny prowokowany dziaaniami wychowawczymi by zarazem prac nad tworzeniem pastwa. Tak te spoeczestwo oraz jednostka ma wsplny cel, nie ma kontrastu midzy nimi, ich dziaania sprowokowane s wizj wietnoci pastwa. Rok 1929 to czas Kongresu Pedagogicznego, na ktrym przemawia Sawomir Czerwiski. W wystpieniu pt. O idea wychowawczy szkoy polskiej wskazywa on na potrzeby wychowania osb o charakterze obywatelskim i patriotycznym. Propagowanym typem w pracy wychowawczej by romantyczny entuzjasta a zarazem pozytywistyczny mionik pracy. Celem wychowania stawao si urabianie spoeczestwa przez odpowiednio dobrany system wychowawczy. Ksztatowanie dobrego obywatela dla pastwa miao odbywa si bez wzgldu na jego narodowo i wyznanie. Byo to przekonanie, e przez wychowanie modziey mona doprowadzi do zmiany rzeczywistoci. W 1930 roku ukaza si artyku Janusza Jdrzejewicza na amach czasopisma Zrb pt.: Wychowanie Pastwowe. Ten pniejszy minister owiaty oraz jej reformator rwnie jest uznawany za jednego ze znaczcych twrcw pogldu wychowania pastwowego. Pedagogika wg niego czerpie ...treci swe z rozwaa natury czysto yciowej(...),na faktycznym ukadzie stosunkw, w jakim znajduje si wiat cywilizacyjny w danej chwili. Takie wychowanie ma ksztatowa ludzi potraficych znale swoje miejsce w pastwie, takich, ktrzy mog i pragn bra udzia w spoecznej pracy dla dobra pastwa. Pastwo jest tu wanym elementem ycia, poniewa nie istnieje ycie zbiorowe ani indywidualne poza nim, wszelkie dziaania s osadzone w jego ramach. Ewoluuje ono wraz ze zmianami spoecznymi, wszelkie zmiany prawne s wynikiem nowopowstaych wymaga cywilizacji. Bior one pod uwag wszystkich bez wzgldu na narodowo czy wyznanie. Pastwo to wasno ogu obywateli tworzona ich wsplnym wysikiem i prac spoeczn. J. Jdrzejewicz uwaa, e naley oddzieli wychowanie pastwowe od polityki, wychowywa dla dnia dzisiejszego a nie dla odlegej przyszoci. Wan postaci dla ostatecznego ksztatu wychowania pastwowego by Adam Skwarczyski -polski dziennikarz, redaktor Gazety Polskiej i czasopisma Drogi, jeden z ideologw obozu pisudczykowskiego, twrca podbudowy etycznej i emocjonalnej tego prdu pedagogicznego. Inne aspekty wychowania pastwowego zauway Stanisaw Seweryn, ktry w instytucji, jak bya szkoa widzia prawny element czcy pastwo z ludem, tradycj. To wanie ona wprowadza w ycie denia pastwa, ksztatuje wiadomo obowizkw wobec niego, wpaja podstawowe wartoci oparte na wartociach spoecznych. Innym zadanie szkoy jest przygotowanie spoeczestwa do rozwizywania problemw wspczesnoci, wyrabia zdolno wspdziaania, kult pracy spoecznej i ideowej. Jednym ze sposobw, w jaki te wartoci s przekazywane jest nauczanie takich przedmiotw jak historia, wiedza o kulturze czy tradycjach. Ksztatuj one mio do swego pastwa. Bardzo wyidealizowane postulaty stawia on w artykule: Zagadnienia wychowania pastwowego, dopatrujc si rda woli pracy dla pastwa, w celu utrzymania jego wietnoci. W wychowaniu pastwowym S. Seweryn widzi rwnie narzdzie, ktre uatwi Polsce utrzymanie jak najduszej stabilizacji. Szkoa

ma wpaja jak wielkie znaczenie dla pastwa ma pokj, szczeglnie dla tak modego i ksztatujcego si. Takie treci maj da spoeczestwu wiadomo obecnej sytuacji politycznej. Celem takiego podejcia pedagogicznego jest uzalenienie postpowa jednostki od wymaga zbiorowoci, ma to wyczuli obywatela na potrzeby ogu oraz da mu wiedze jak temu przeciwdziaa lub zaradzi. Wychowanek szkoy dziaajcej wg wskaza pedagogiki pastwowej ma dziaa elastycznie, wiadomie dla dobra innych dobrowolnie powicajc swe pragnienia indywidualne. Ma to by typ bojownika o lepsz przyszo. Wychowanie pastwowe ma obejmowa wszystkie szczeble nauczania. Dla jak najlepszej realizacji wyznaczonych przez pedagogik pastwow zamierze wskazana jest wsppraca nauczycieli, rodzicw i wadz szkolnych. Wzorowy nauczyciel wg wizji wychowania pastwowego chtnie wsppracuje ze zwierzchnikami i wsppracownikami, bierze aktywny udzia w yciu szkoy. Ma on charakter spokojny, opanowany. W yciu prywatnym i zawodowym odzwierciedla idee wykadane uczniom, czyli idee pedagogiki pastwowej, popiera prace rzdu oraz pastwa. S. Seweryn zwrci rwnie uwag na doksztacanie oraz przeksztacanie nauczycieli jako podstawa realizacji wprowadzanej prze sanacje idei owiatowej. Stosunek midzy szkoa a rodzicami nie zosta zlekcewaony, wrcz przeciwnie relacje midzy nimi umoliwiay pastwu wpyw na opinie spoeczn oraz wizerunek wadz w oczach ludnoci. Te oddziaywania odbywa si miay podczas indywidualnych rozmw midzy nauczycielami a rodzicami jak i przez oddziaywanie przez dziecko.
BIBLIOGRAFIA: Kalina Bartnicka, Wychowanie pastwowe, Rozprawy z dziejw owiaty, t XV, 1972 r. Jan Stanisaw Bystro, Wychowanie pastwowe, Kultura pedagogiczna, z. 2, 1933 r. Janusz Jdrzejewicz, Wychowanie pastwowe, Zrb, t. 3, 1930 r. Jzef Miso, Historia wychowania wiek XX, PWN, Warszawa 1980 r. Stanisaw Seweryn, Zagadnienia wychowania pastwowego, Sprawy szkolne z.1-2, 1932 r. Multimedialna encyklopedia powszechna PWN. Edycja 2003 r.

Czerwiski tak okrela relacj midzy wychowaniem narodowym a pastwowym oraz cel wychowania pastwowego: "Dzi dla Polakw wychowanie narodowe winno by cae przeniknite i ukoronowane tzw. wychowaniem pastwowym. Pojcie wychowania narodowego ma bez wtpienia zakres szerszy ni wychowanie pastwowe, na ktre mona patrze jako na cz tamtego. Ale rwnoczenie trzeba sobie jasno uwiadomi, e prawie caa praktyczna tre wychowania obywatelskiego, wychowania dla ycia w Pastwie i do ycia dla Pastwa, zawiera si dopiero w wychowaniu pastwowym. Pod groz niespenienia jednego z naszych najwaniejszych zada musimy doprowadzi do tego, by nowe pokolenie polskie wchodzio w ycie publiczne z tym poczuciem i przekonaniem, e deklamacja patriotyczno-narodowa bez ofiarnej suby Pastwu jest komedi i kamstwem. (...) Gbokie poczucie obowizku szarej suby codziennej oraz kult wielkiej ofiary, kult bohaterstwa na rzecz tego najwyszego dobra naszego, jakim jest wasne odzyskane pastwo, musz by ywe i gorce w duszach naszych wychowankw". ZE SOWNIKA PEDAGOGICZNEGO OKONIA: Mowa jest tu o wychowaniu obywatelskim (a nie pastwowym). Wychowanie obywatelskie skadnik wychowania obejmujcy og oddziaywa na mode pokolenie oraz dziaalno wasn modziey w celu uwiadomienia jej mechanizmw funkcjonowania nopwoczesnego pastwa oraz obowizkw i praw obywateli tego pastwa, a zarazem wdroenia modych do wykonywania czekajcych ich obowizkw oraz do korzystania z przysugujcych im praw. W.O. obejmuje zarwno oddziaywania o charakterze aksjologicznym zmierzajce do uksztatowania uczu i postaw spoecznych, obywatelskich i patriotycznych jak i przygotowanie do dziaa praktycznych zwizanych z funkcjonowaniem obywatela w pastwie, a wic jego udziaem w yciu spoecznym, opartym na zasadach demokracji. wychowywanie pastwowe - wychowanie obywatela sprowadza si do doktrynalnego urabiania w wychowanku tych przymiotw, ktre gwarantuj jego propastwowe zachowania, regulowane doktryn ujt w konstytucji danego pastwa. W tym sensie wychowywanie pastwowe ma status doktrynalnego urabiania wychowanka, gdy nastawione jest na dodawanie (nie naturalnych czy kulturowych, lecz) tych przymiotw doktrynalnych, ktre maj zagwarantowa spolegliwo obywateli w stosunku do wadzy pastwowej. W: [ A. E. Szotysek, Filozofia wychowania. Wydawnictwo Adam Marszaek; Toru 1998 r.]

You might also like