Mechanika oglna Mechanika oglna

11
Wykad nr 8 Wykad nr 8
Obliczanie si wewntrznych Obliczanie si wewntrznych
w ukadach prtowych. w ukadach prtowych.
Kratownice. Kratownice.
Kratownica Kratownica
Ukad prtw prostoliniowych: Ukad prtw prostoliniowych:
poczenia przegubowe w wzach; poczenia przegubowe w wzach;
obcienia w postaci si skupionych obcienia w postaci si skupionych
22
obcienia w postaci si skupionych obcienia w postaci si skupionych
przyoonych w wzach. przyoonych w wzach.
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
Konsekwencje Konsekwencje
Wze doznaje przesuwu (dwie Wze doznaje przesuwu (dwie
skadowe), obrt jest nieistotny; skadowe), obrt jest nieistotny;
W prtach dwustronnie przegubowych, W prtach dwustronnie przegubowych,
33
W prtach dwustronnie przegubowych, W prtach dwustronnie przegubowych,
nieobcionych poprzecznie na nieobcionych poprzecznie na
dugoci, jedynie sia wewntrzna to dugoci, jedynie sia wewntrzna to
normalna (sia osiowa). normalna (sia osiowa).
Nazwy prtw Nazwy prtw
Pas dolny (D) Pas dolny (D)
Pas grny (G) Pas grny (G)
Krzyulce (K) Krzyulce (K)
44
Krzyulce (K) Krzyulce (K)
Supki (S) Supki (S)
G
1
G
2
D
1
D
2
S
1
S
2
S
3 K
1
K
2
Statyczna wyznaczalno Statyczna wyznaczalno
Najprostsza kratownica zoona z trzech prtw Najprostsza kratownica zoona z trzech prtw
poczonych przegubowo tworzy tarcz sztywn poczonych przegubowo tworzy tarcz sztywn
i jest statycznie wyznaczalna. i jest statycznie wyznaczalna.
Kada kratownica budowana przez dostawianie Kada kratownica budowana przez dostawianie
55
Kada kratownica budowana przez dostawianie Kada kratownica budowana przez dostawianie
pl zamknitych tworzonych za pomoc pl zamknitych tworzonych za pomoc
kolejnych dwch prtw jest statycznie kolejnych dwch prtw jest statycznie
wyznaczalna. wyznaczalna.
Stopie statycznej Stopie statycznej
wyznaczalnoci wyznaczalnoci
Statyczna wyznaczalno: Statyczna wyznaczalno:
zewntrzna zewntrzna moliwo policzenia reakcji: moliwo policzenia reakcji:
3
z
n r =
66
wewntrzna wewntrzna moliwo policzenia si w moliwo policzenia si w
prtach: prtach:
cakowita: cakowita:
3
z
n r =
2 n r p w = +
2 3
w
n p w = +
Przykady Przykady(1) (1)
Kratownice statycznie wyznaczalne Kratownice statycznie wyznaczalne
77
Przykady Przykady(2) (2)
Kratownice statycznie niewyznaczalne Kratownice statycznie niewyznaczalne
88
Przykady Przykady(3) (3)
Kratownice geometrycznie zmienne Kratownice geometrycznie zmienne
99
Metody rozwizywania Metody rozwizywania
Metoda rwnowaenia wzw. Metoda rwnowaenia wzw.
Metoda Rittera. Metoda Rittera.
Inne: Inne:
10 10
Inne: Inne:
wykrelna metoda Cremony; wykrelna metoda Cremony;
metoda Culmana; metoda Culmana;
metoda Hanneberga (wymiany prtw). metoda Hanneberga (wymiany prtw).
Metoda rwnowaenia Metoda rwnowaenia
wzw wzw
Kady z wzw oddzielony zostaje od prtw Kady z wzw oddzielony zostaje od prtw
za pomoc przekroju przywzowego. za pomoc przekroju przywzowego.
W wzach otrzymuje si ukady si zbienych, W wzach otrzymuje si ukady si zbienych,
w ktrych mona zapisa dwa rwnania w ktrych mona zapisa dwa rwnania
11 11
w ktrych mona zapisa dwa rwnania w ktrych mona zapisa dwa rwnania
rwnowagi rwnowagi sumy rzutw si na dwie osie. sumy rzutw si na dwie osie.
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
1
N
1-A
N
1-B
N
1-4
N
1-3
N
1-2
a
b
Zalety i wady metody Zalety i wady metody
rwnowaenia wzw rwnowaenia wzw
Zalety: Zalety:
atwo zapisania rwna atwo zapisania rwna sumy rzutw sumy rzutw
si; si;
12 12
si; si;
kontrola wynikw: ostatnie trzy rwnania kontrola wynikw: ostatnie trzy rwnania
s sprawdzeniami; s sprawdzeniami;
Wady: Wady:
propagacja bdu; propagacja bdu;
duy nakad pracy wymagany do duy nakad pracy wymagany do
policzenia siy w wybranym prcie. policzenia siy w wybranym prcie.
Metoda Rittera Metoda Rittera(1) (1)
Kratownic naley przeci przekrojem Kratownic naley przeci przekrojem
takim, aby mona byo zapisa rwnanie, takim, aby mona byo zapisa rwnanie,
w ktrym jedyn niewiadom bdzie w ktrym jedyn niewiadom bdzie
szukana sia w prcie (najczciej przez 3 szukana sia w prcie (najczciej przez 3
prty, z ktrych osie dwch przecinaj si prty, z ktrych osie dwch przecinaj si
13 13
szukana sia w prcie (najczciej przez 3 szukana sia w prcie (najczciej przez 3
prty, z ktrych osie dwch przecinaj si prty, z ktrych osie dwch przecinaj si
w jednym punkcie). w jednym punkcie).
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
3m
4
,
5
m
20kN
3m 3m
Metoda Rittera Metoda Rittera(2) (2)
Otrzymany ukad si jest niezbieny. Otrzymany ukad si jest niezbieny.
Rwnanie rwnowagi to zazwyczaj suma Rwnanie rwnowagi to zazwyczaj suma
momentw wzgldem punktu przecicia momentw wzgldem punktu przecicia
osi pozostaych prtw (czasem suma osi pozostaych prtw (czasem suma
rzutw si rzutw si gdy pozostae prty s gdy pozostae prty s
14 14
osi pozostaych prtw (czasem suma osi pozostaych prtw (czasem suma
rzutw si rzutw si gdy pozostae prty s gdy pozostae prty s
rwnolege). rwnolege).
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
R
B
V
A
H
A
a
b
A B
1
2 3 4
N
A-1
N
1-A
N
2-1
N
1-2
N
2-3
N
3-2
R
B V
A
H
A
3m
4
,
5
m
20kN
3m 3m
a a
b
1
,
5
m
1
,
5
m
1
,
5
m
A
B
1 2
3
4
5
N
5-4
N
4-5
N
A-4
N
4-A
N
A-1 N
1-A
Zalety i wady metody Zalety i wady metody
Rittera Rittera
Zalety: Zalety:
do znalezienia siy w prcie potrzebne do znalezienia siy w prcie potrzebne
jest zapisanie i rozwizanie tylko jednego jest zapisanie i rozwizanie tylko jednego
rwnania; rwnania;
15 15
rwnania; rwnania;
brak propagacji bdu; brak propagacji bdu;
Wady: Wady:
konieczno zapisania rwna sum konieczno zapisania rwna sum
momentw; momentw;
brak kontroli bdw (moliwa np. za brak kontroli bdw (moliwa np. za
pomoc metody rwnowaenia wzw). pomoc metody rwnowaenia wzw).
Przykad A Przykad A kratownica z kratownica z
pasami rwnolegymi pasami rwnolegymi
10kN
20kN
10kN
20kN
16 16
3m
3
m
3,5m 3m
3
m
3,5m
Przykad A Przykad A Reakcje Reakcje
3
m
10kN
20kN
a
b
2 3 4 ( ) ( )
2 2
3
sin cos 0, 707
3 3
m
m m
o o = = =
+
( ) ( )
2 2
3
sin 0, 651
3 3, 5
m
m m
| = =
+
3, 5m
| = =
17 17
3m 3,5m R
B
V
A
H
A
a
b
A B
1
: 10 0
A
X H kN + =

: 20 0
A B
Y V R kN + =

: 6, 5 10 3 20 3 0
A B
M R m kN m kN m =

( ) ( )
2 2
3, 5
cos 0, 759
3 3, 5
m
m m
| = =
+
10
A
H kN =
6,154
A
V kN =
13, 846
B
R kN =
10kN
20kN
2 3
4
N
2-A
N
2-3
N
2-3
N
3-2
N
3-2
N
3-4
N
3-4
N
4-3
N
4-3
N
4-B
N
4-1
N
4-1
N
3-1
N
N
2-1
N
Przykad A Przykad A metoda metoda
rwnowaenia wzw rwnowaenia wzw
R
B
V
A
H
A
B
1
A
N
A-2
N
A-1
N
A-1
N
A-2
N
1-A
N
1-A
N
1-B
N
1-4
N
1-4
N
1-3
N
1-2
N
2-A
N
4-1
N
1-3
N
3-1
N
3-1
N
1-2
N
2-1
N
4-B
N
B-4
N
1-B
N
B-1
N
B-1
N
B-4
18 18
Wze A Wze A
H
A
A
N
A-2
N
A-1
1
: 0
A A
X H N

+ =

1
10
A A
N H kN

= =
19 19
V
A
A
2
: 0
A A
Y V N

+ =

1
10
A A
N H kN

= =
2
6,154
A A
N V kN

= =
Wze 2 Wze 2
10kN
2
N
2-A
N
2-3
N
2-1
o
2 2 1
: sin 0
A
Y N N o

+ =

2
2 1
8, 704
0, 707
A
N
N kN

= =
20 20
2-A
2 3 2 1
: cos 10 0 X N N kN o

+ + =

0, 707
2 3
10 8, 704 0, 707 16,154 N kN kN kN

= =
Wze 3 Wze 3
20kN
3
N N
3 1
: 20 0 Y N kN

+ =

3 1
20 N kN

=
21 21
N
3-2
N
3-4
N
3-1
3 2 3 4
: 0 X N N

=

3 4 3 2
16,154 N N kN

= =
Wze 1 Wze 1
N
1-3
N
1-2
1 2 1 3 1 4
: sin sin 0 Y N N N o |

+ + =

1 4
8, 704 0, 707 20
21, 269
0, 651
kN kN
N kN

= =
22 22
1
N
1-A
N
1-B
N
1-4
N
1-2
a
b
1 1 2 1 4 1
: cos cos 0
A B
X N N N N o |

+ + =

1
10 8, 704 0, 707 21, 269 0, 759 0, 011
B
N kN kN kN kN

= + =
Wze 4 Wze 4
4
N
4-3
N
4-B
N
4-1
b
4 3 4 1
: cos 0 X N N |

+ =

Sprawdzenie: Sprawdzenie:
23 23
4-1
4 3 4 1
: cos 0 X N N |

+ =

4 4 1
: sin 0
B
Y N N |

+ =

4 3 4 1
0, 759 16,154 21, 269 0, 759 0, 011 0 N N kN kN kN

+ = + = ~
4
21, 269 0, 651 13, 846
B
N kN kN

= =
Wze B Wze B
R
B
N
B-4
N
B-1 Sprawdzenie: Sprawdzenie:
1
: 0
B
X N

=

24 24
R
B
4
: 0
B B
Y N R

+ =

1
0, 011 0
B
N kN

= ~
4
13, 864 13, 864 0
B B
N R

+ = + =
Sprawdzenie: Sprawdzenie:
Przykad A Przykad A metoda metoda
Rittera Rittera przekrj 1 przekrj 1(z lewej) (z lewej)
2 1
: sin 0
l
A
Y V N o

1 2 3
: 3 10 3 3 0
l
A
M V m kN m N m

+ + =

: 3 3 0
l
M H m N m + =

25 25
3m
3
m
10kN
3,5m
20kN
R
B
V
A
H
A
a
b
A B
1
2 3 4
N
A-1
N
1-A
N
2-1
N
1-2
N
2-3
N
3-2
2 1
6,154
8, 704
0, 707
kN
N kN

= =
2 3
6,154 10 16,154 N kN kN kN

= =
2 1
: 3 3 0
l
A A
M H m N m

+ =

1
10
A
N kN