CM Instalacions Electricas Automaticas

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa
Currculos de FP
Decreto 28/2010 Tcnico en instalacins elctricas e automticas
Pxina 1 de 137
ndice
Decreto 28/2010, do 25 de febreiro, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas. ..................................................................................................6 DISPOO ............................................................................................................................9
CAPTULO I. Disposicins xerais .............................................................................................9 Artigo 1. Obxecto. .....................................................................................................................9 CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional e prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores................................................................................................9 Artigo 2. Identificacin. .............................................................................................................9 Artigo 3. Perfil profesional do ttulo.........................................................................................10 Artigo 4. Competencia xeral. ..................................................................................................10 Artigo 5. Competencias profesionais, persoais e sociais. ......................................................10 Artigo 6. Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo........................................................................12 Artigo 7. Contorno profesional. ...............................................................................................13 Artigo 8. Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.......................................................14 CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexto .................14 Artigo 9. Obxectivos xerais. ....................................................................................................15 Artigo 10. Mdulos profesionais. ............................................................................................17 Artigo 11. Espazos e equipamentos. ......................................................................................18 Artigo 12. Profesorado............................................................................................................18 CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de mdulos profesionais coas unidades de competencia..........................................................................19 Artigo 13. Acceso a outros estudos. .......................................................................................20 Artigo 14. Validacins e exencins.........................................................................................20 Artigo 15. Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin. ..............................................................................21 CAPTULO V. Organizacin da imparticin............................................................................21 Artigo 16. Distribucin horaria. ...............................................................................................21 Artigo 17. Unidades formativas...............................................................................................21 Disposicins adicionais...........................................................................................................22 Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia do presente ttulo. .............22 Segunda.- Titulacins equivalentes........................................................................................22 Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin. ...................................................................23 Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo...............................................23 Quinta. Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas reguladas neste decreto....................................................................................................................................24 Sexta. Desenvolvemento do currculo. ...................................................................................24 Disposicin transitoria.............................................................................................................24 nica. Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de formacin profesional. .............................................................................................................................25 Disposicin derrogatoria .........................................................................................................25 nica.- Derrogacin de normas..............................................................................................25 Disposicins derradeiras ........................................................................................................25
Pxina 2
Primeira. Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto. ..........................................25 Segunda.- Desenvolvemento normativo.................................................................................26 Terceira.- Entrada en vigor. ....................................................................................................26
1.
Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................28

1.1 Mdulo profesional: automatismos industriais...............................................................28
1.1.1 Unidade formativa 1: operacins de deseo e mecanizado do cadro .............................................................28 1.1.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................28 1.1.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................29 Unidade formativa 2: automatismos con cables...............................................................................................30 1.1.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................31 1.1.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................33 Unidade formativa 3: automatismos programados...........................................................................................34 1.1.3.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................34 1.1.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................35 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................37 Unidade formativa 1: electrnica dixital............................................................................................................39 1.2.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................39 1.2.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................40 Unidade formativa 2: electrnica analxica......................................................................................................40 1.2.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................40 1.2.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................42 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................44 Unidade formativa 1: corrente continua ...........................................................................................................45 1.3.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................45 1.3.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................45 Unidade formativa 2: electromagnetismo e corrente alterna............................................................................47 1.3.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................47 1.3.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................48 Unidade formativa 3: mquinas elctricas .......................................................................................................50 1.3.3.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................50 1.3.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................52 Unidade formativa 4: seguridade e proteccins nas instalacins electrotcnicas ...........................................53 1.3.4.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................53 1.3.4.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................53 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................54 Unidade formativa 1: instalacins elctricas de vivendas e de edificios de vivendas......................................56 1.4.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................56 1.4.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................58 Unidade formativa 2: instalacins elctricas en locais de tipo comercial e industrial ......................................60 1.4.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................60 1.4.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................63 Unidade formativa 3: instalacins electroacsticas (intercomunicacin e sonorizacin) e de seguridade nos mbitos residencial, comercial e industrial....................................................................................................65 1.4.3.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................65 1.4.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................68 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................70 Pxina 3
1.1.2
1.1.3
1.1.4
1.2
Mdulo profesional: electrnica.....................................................................................39

1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.3
Mdulo profesional: electrotecnia..................................................................................45

1.3.1
1.3.2
1.3.3
1.3.4
1.3.5
1.4
Mdulo profesional: instalacins elctricas interiores ...................................................56

1.4.1
1.4.2
1.4.3
1.4.4
1.5
Mdulo profesional: instalacins de distribucin ...........................................................72

1.5.1 Unidade formativa 1: redes de distribucin en alta tensin..............................................................................72 1.5.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................72 1.5.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................73 Unidade formativa 2: centros de transformacin..............................................................................................74 1.5.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................74 1.5.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................76 Unidade formativa 3: redes de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior ....76 1.5.3.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................77 1.5.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................78 Unidade formativa 4: instalacins de enlace e tarifas elctricas......................................................................80 1.5.4.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin........................................................................80 1.5.4.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................82 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................83
1.5.2
1.5.3
1.5.4
1.5.5
1.6
Mdulo profesional: infraestruturas comns de telecomunicacin en vivendas e edificios .........................................................................................................................85

1.6.1 1.6.2 1.6.3 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................85 Contidos bsicos..............................................................................................................................................88 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................91 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................92 Contidos bsicos..............................................................................................................................................94 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................96 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................98 Contidos bsicos............................................................................................................................................100 Orientacins pedagxicas ..............................................................................................................................103 Unidade formativa 1: transformadores...........................................................................................................104 1.9.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin......................................................................104 1.9.1.2 Contidos bsicos ............................................................................................................................105 Unidade formativa 2: mquinas rotativas .......................................................................................................106 1.9.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin......................................................................107 1.9.2.2 Contidos bsicos ............................................................................................................................109 Orientacins pedagxicas ..............................................................................................................................110
1.7
Mdulo profesional: instalacins domticas ..................................................................92

1.7.1 1.7.2 1.7.3
1.8
Mdulo profesional: instalacins solares fotovoltaicas..................................................98

1.8.1 1.8.2 1.8.3
1.9
Mdulo profesional: mquinas elctricas ....................................................................104

1.9.1
1.9.2
1.9.3
1.10 Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ...................................................112

1.10.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais.......................................................................................112 1.10.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin......................................................................112 1.10.1.2 Contidos bsicos ............................................................................................................................113 1.10.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego114 1.10.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin......................................................................115 1.10.2.2 Contidos bsicos ............................................................................................................................116 1.10.3 Orientacins pedagxicas ..............................................................................................................................118
1.11 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................120

1.11.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .....................................................................................120 1.11.2 Contidos bsicos............................................................................................................................................122 1.11.3 Orientacins pedagxicas ..............................................................................................................................124
1.12 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo.................................................125

1.12.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .....................................................................................125 Pxina 4
2.
Anexo II ..................................................................................................................129
A) Espazos mnimos...................................................................................................................................................129 B) Equipamentos mnimos..........................................................................................................................................129
3.
Anexo III .................................................................................................................131

A) Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos profesionais do ciclo formativo de instalacins elctricas e automticas .........................................................................................................................131 B) Titulacins equivalentes para efectos de docencia................................................................................................131 C) Titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que conforman o ttulo para os centros de titularidade privada e doutras administracins distintas da educativa, e orientacins para a Administracin educativa132
4.
Anexo IV .................................................................................................................133
A) Validacins entre mdulos profesionais establecidos no ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas ao abeiro da Lei orgnica 1/1990 e os establecidos no ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas ao abeiro da Lei orgnica 2/2006 ....................................................................................................................................133 B) Validacins con materias do bacharelato ..............................................................................................................133
5.
Anexo V ..................................................................................................................134
A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o establecido no artigo 8 da Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, cos mdulos profesionais para a sa validacin ..................................................................134 B) Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin .................134
6. 7.
Anexo VI .................................................................................................................136
Organizacin dos mdulos profesionais do ciclo formativo para o rxime ordinario..................................................136
Anexo VII ................................................................................................................137

Organizacin dos mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin................................................137
Pxina 5
Decreto 28 /2010, do 25 de febreiro, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas. O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que competencia plena da Comunidade Autnoma de Galicia o regulamento e a administracin do ensino en toda a sa extensin, nos seus niveis e graos, nas sas modalidades e especialidades, sen prexuzo do disposto no artigo 27 da Constitucin e nas leis orgnicas que, conforme o punto primeiro do seu artigo 81, a desenvolvan. A Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, das cualificacins e da formacin profesional, ten por obxecto a ordenacin dun sistema integral de formacin profesional, cualificacins e acreditacin que responda con eficacia e transparencia s demandas sociais e econmicas a travs das modalidades formativas. A devandita lei establece que a Administracin xeral do Estado, de conformidade co que se dispn no artigo 149. 1. 30. e 7. da Constitucin espaola, e logo da consulta ao Consello Xeral de Formacin Profesional, determinar os ttulos de formacin profesional e os certificados de profesionalidade que constituirn as ofertas de formacin profesional referidas ao Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais, creado polo Real decreto 1128/2003, do 5 de setembro, e modificado polo Real decreto 1416/2005, do 25 de novembro, cuxos contidos podern ampliar as administracins educativas no mbito das sas competencias. Establece, as mesmo, que os ttulos de formacin profesional e os certificados de profesionalidade tern carcter oficial e validez en todo o territorio do Estado e sern expedidos polas administracins competentes, a educativa e a laboral respectivamente. A Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establece no seu captulo III que se entende por currculo o conxunto de obxectivos, competencias bsicas, contidos, mtodos pedagxicos e criterios de avaliacin de cada unha das ensinanzas reguladas pola citada lei. No seu captulo V establece as directrices xerais da formacin profesional inicial
Pxina 6
e dispn que o Goberno, logo da consulta s comunidades autnomas, establecer as titulacins correspondentes aos estudos de formacin profesional, as como os aspectos bsicos do currculo de cada unha delas. O Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema educativo, estableceu no seu captulo II a estrutura dos ttulos de formacin profesional, tomando como base o Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais, as directrices fixadas pola Unin Europea e outros aspectos de interese social. No seu captulo IV, dedicado definicin do currculo polas administracins educativas en desenvolvemento do artigo 6.3 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establece que as administracins educativas, no mbito das sas competencias, establecern os currculos correspondentes ampliando e contextualizando os contidos dos ttulos realidade socioeconmica do territorio da sa competencia, e respectando o seu perfil profesional. Publicado o Real decreto 177/2008, do 8 de febreiro, polo que se establece o ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas e as sas correspondentes ensinanzas mnimas, e de acordo co seu artigo 10.2, correspndelle Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria establecer o currculo correspondente no mbito da comunidade autnoma de Galicia. Consonte o anterior, o presente decreto establece o currculo do ciclo formativo de formacin profesional de tcnico en instalacins elctricas e automticas. Este currculo adapta a nova titulacin ao campo profesional e de traballo da realidade socioeconmica galega e s necesidades de cualificacin do sector produtivo canto a especializacin e polivalencia, e posibilita unha insercin laboral inmediata e unha proxeccin profesional futura. Para estes efectos, determnase a identificacin do ttulo, o seu perfil profesional, o contorno profesional, a prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores, as ensinanzas do ciclo formativo, a correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin, as coPxina 7
mo os parmetros do contexto formativo para cada mdulo profesional no que se refire a espazos, equipamentos, titulacins e especialidades do profesorado, e as sas equivalencias para efectos de docencia. As mesmo, determnanse os accesos a outros estudos, as validacins, exencins e equivalencias, e a informacin sobre os requisitos necesarios segundo a lexislacin vixente para o exercicio profesional, cando proceda. O currculo que se establece no presente decreto desenvlvese tendo en conta o perfil profesional do ttulo a travs dos obxectivos xerais que o alumnado debe alcanzar ao finalizar o ciclo formativo e os obxectivos propios de cada mdulo profesional, expresados a travs dunha serie de resultados de aprendizaxe, entendidos como as competencias que deben adquirir os alumnos e as alumnas nun contexto de aprendizaxe, que lles han permitir conseguir os logros profesionais necesarios para desenvolver as sas funcins con xito no mundo laboral. Asociado a cada resultado de aprendizaxe establcese unha serie de contidos de tipo conceptual, procedemental e actitudinal redactados de xeito integrado, que han proporcionar o soporte de informacin e destreza precisos para lograr as competencias profesionais, persoais e sociais propias do perfil do ttulo. Neste sentido, a inclusin do mdulo de formacin en centros de traballo posibilita que o alumnado complete a formacin adquirida no centro educativo mediante a realizacin dun conxunto de actividades de producin e/ou de servizos en situacins reais de traballo no contorno produtivo do centro, de acordo coas esixencias derivadas do Sistema Nacional de Cualificacins e Formacin Profesional. A formacin relativa prevencin de riscos laborais dentro do mdulo de formacin e orientacin laboral aumenta a empregabilidade do alumnado que supere estas ensinanzas e facilita a sa incorporacin ao mundo do traballo, ao capacitalo para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as actividades de nivel bsico en prevencin de riscos laborais, establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos de prevencin.
Pxina 8
De acordo co artigo 9.2 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, establcese a divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin, coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida, respectando, en todo caso, a necesaria coherencia da formacin asociada a cada unha delas. De conformidade co exposto, por proposta da persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria, no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 da Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e da sa Presidencia, modificada polas Leis 11/1988, do 20 de outubro, 2/2007, do 28 de marzo, e 12/2007, do 27 de xullo, conforme os ditames do Consello Galego de Formacin Profesional e do Consello Escolar de Galicia, de acordo co ditame do Consello Consultivo de Galicia e logo de deliberacin do Consello da Xunta de Galicia, na sa reunin do da vinte e cinco de febreiro de dous mil dez, DISPOO CAPTULO I. Disposicins xerais Artigo 1. Obxecto. O presente decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Autnoma de Galicia para as ensinanzas de formacin profesional relativas ao ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas, determinado polo Real decreto 177/2008, do 8 de febreiro. CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional e prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores Artigo 2. Identificacin. O ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas identifcase polos seguintes elementos:
Denominacin: instalacins elctricas e automticas. Nivel: formacin profesional de grao medio.
Pxina 9
Duracin: 2.000 horas. Familia profesional: electricidade e electrnica. Referente europeo: CINE3 (Clasificacin Internacional Normalizada da Edu-
cacin). Artigo 3. Perfil profesional do ttulo. O perfil profesional do ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas determnase pola sa competencia xeral, polas sas competencias profesionais, persoais e sociais, as como pola relacin de cualificacins e, de ser o caso, unidades de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo. Artigo 4. Competencia xeral. A competencia xeral deste ttulo consiste en montar e manter infraestruturas de telecomunicacin en edificios, instalacins elctricas de baixa tensin, mquinas elctricas e sistemas automatizados, conforme a normativa, a regulamentacin e os protocolos de calidade, seguridade e riscos laborais, asegurando a sa funcionalidade e o respecto polo medio. Artigo 5. Competencias profesionais, persoais e sociais. As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se relacionan deseguido: a) Establecer a loxstica asociada montaxe e o mantemento, interpretando a documentacin tcnica das instalacins e dos equipamentos. b) Configurar e calcular instalacins e equipamentos determinando a localizacin e as dimensins dos elementos que os constiten, consonte as prescricins regulamentarias. c) Elaborar o orzamento de montaxe ou mantemento da instalacin ou do equipamento.
Pxina 10
d) Xuntar os recursos e os medios para acometer a execucin da montaxe ou do mantemento. e) Trazar a instalacin de acordo coa documentacin tcnica, de xeito que se resolvan os problemas da sa competencia, e informar doutras continxencias para asegurar a viabilidade da montaxe. f) Montar os elementos compoentes de redes de distribucin de baixa tensin e elementos auxiliares en condicins de calidade, seguridade e respecto polo medio. g) Montar os equipamentos e as canalizacins asociadas s instalacins elctricas e automatizadas, instalacins solares fotovoltaicas e infraestruturas de telecomunicacins en edificios, en condicins de calidade, seguridade e respecto polo medio. h) Instalar e manter mquinas elctricas rotativas e estticas en condicins de calidade e seguridade. i) Manter e reparar instalacins e equipamentos realizando as operacins de comprobacin, axuste e substitucin dos seus elementos, e restitundo o seu funcionamento en condicins de calidade, seguridade e respecto polo medio. j) Verificar o funcionamento da instalacin ou do equipamento mediante probas funcionais e de seguridade, para proceder sa posta en marcha ou servizo. k) Elaborar a documentacin tcnica e administrativa consonte a regulamentacin, a normativa e os requisitos da clientela. l) Aplicar os protocolos e as normas de seguridade, de calidade e respecto polo medio nas intervencins realizadas, nos procesos de montaxe e mantemento das instalacins. m) Integrarse na organizacin da empresa colaborando na consecucin dos obxectivos e participando no grupo de traballo con actitude respectuosa e tolerante. n) Cumprir cos obxectivos da producin, colaborando co equipo de traballo e actuando conforme os principios de responsabilidade e tolerancia.
Pxina 11
o) Adaptarse a diferentes postos de traballo e a novas situacins laborais orixinadas por cambios tecnolxicos e organizativos nos procesos produtivos. p) Resolver problemas e tomar decisins individuais seguindo as normas e os procedementos establecidos, definidos dentro do mbito da sa competencia. q) Exercer os seus dereitos e cumprir as obrigas derivadas das relacins laborais, de acordo co establecido na lexislacin. r) Xestionar a sa carreira profesional, analizando as oportunidades de emprego, de autoemprego e de aprendizaxe. s) Crear e xestionar unha pequena empresa, realizando un estudo de viabilidade de produtos, de planificacin da producin e de comercializacin. t) Participar na vida econmica, social e cultural cunha actitude crtica e responsable. Artigo 6. Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo: a) Montaxe e mantemento de instalacins elctricas de baixa tensin, ELE257_2 (Real decreto 1115/2007, do 24 de agosto), que abrangue as seguintes unidades de competencia:
UC0820_2. Montar e manter instalacins elctricas de baixa tensin en edifi-
cios destinados principalmente a vivendas.

UC0821_2. Montar e manter instalacins elctricas de baixa tensin en edifi-
cios comerciais, de oficinas e dunha ou de varias industrias.

UC0822_2. Montar e manter instalacins de automatismos no mbito de vi-
vendas e pequena industria.

UC0823_2. Montar e manter redes elctricas areas de baixa tensin.
Pxina 12
UC0824_2. Montar e manter redes elctricas subterrneas de baixa tensin. UC0825_2. Montar e manter mquinas elctricas.
b) Montaxe e mantemento de infraestruturas de telecomunicacins en edificios, ELE043_2 (Real decreto 295/2004, do 20 de febreiro), que abrangue as seguintes unidades de competencia:
UC0120_2. Montar e manter instalacins de captacin de sinais de radiodifu-
sin sonora e televisin en edificios ou conxuntos de edificacins (antenas e va cable).

UC0121_2. Montar e manter instalacins de acceso ao servizo de telefona
dispoible ao pblico e instalacins de control de acceso (telefona interior e videoportara). Cualificacins profesionais incompletas:
a) Montaxe e mantemento de instalacins solares fotovoltaicas ENA261_2,
(Real decreto 1114/2007, do 24 de agosto).

UC0836_2. Montar instalacins solares fotovoltaicas. UC0837_2. Manter instalacins solares fotovoltaicas.
Artigo 7. Contorno profesional. 1. Esta figura profesional exerce a sa actividade en pequenas e medianas empresas, nomeadamente privadas, dedicadas montaxe e ao mantemento de infraestruturas de telecomunicacin en edificios, mquinas elctricas, sistemas automatizados, instalacins elctricas de baixa tensin e sistemas domticos, tanto por conta propia como por conta allea. 2. As ocupacins e os postos de traballo mis salientables son os seguintes:
Instalador/ora mantedor/ora electricista. Electricista de construcin.
Pxina 13
Electricista industrial. Electricista de mantemento. Instalador/ora mantedor/ora de sistemas domticos. Instalador/ora mantedor/ora de antenas. Instalador/ora de telecomunicacins en edificios de vivendas. Instalador/ora mantedor/ora de equipamentos e instalacins de telefona. Montador de instalacins de enerxa solar fotovoltaica.
Artigo 8. Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores. 1. No sector das instalacins elctricas prevese un forte crecemento na demanda de instalacins automatizadas, tanto domticas como industriais, instalacins solares fotovoltaicas e de infraestruturas de telecomunicacins en edificios de vivendas e do sector terciario. A demanda mantense estable nas instalacins electrotcnicas. 2. A adaptacin aos cambios de normas e regulamentos est a supor unha evolucin cara a sistemas integrados de xestin de calidade e seguridade, e previsible a incorporacin de protocolos derivados da normativa de xestin de residuos elctricos. 3. O desenvolvemento de novas tecnoloxas est a facer posible o cambio de materiais e equipamentos para lograr unha maior eficiencia enerxtica e seguridade elctrica, de previsible implantacin obrigatoria nos prximos anos. 4. As empresas en que exerce a sa actividade tenden a delegar funcins e responsabilidades no persoal con esta titulacin. Obsrvase a preferencia por un perfil polivalente cun alto grao de autonoma, e con capacidade para a toma de decisins, para o traballo en equipo e para a coordinacin con persoal instalador doutros sectores. CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexPxina 14
to Artigo 9. Obxectivos xerais. Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes: a) Identificar os elementos das instalacins e dos equipamentos analizando planos e esquemas, as como recoecer os materiais e os procedementos previstos, para establecer a loxstica asociada montaxe e ao mantemento. b) Delinear esquemas dos circutos e esbozos ou planos de localizacin empregando medios e tcnicas de debuxo e de representacin simblica normalizada, para configurar e calcular a instalacin ou o equipamento. c) Calcular as dimensins fsicas e elctricas dos elementos constituntes das instalacins e dos equipamentos aplicando procedementos de clculo e conforme as prescricins regulamentarias, para configurar a instalacin ou o equipamento. d) Valorar o custo dos materiais e da man de obra mediante a consulta de catlogos e unidades de obra, para elaborar o orzamento da montaxe ou o mantemento. e) Seleccionar os tiles, a ferramenta, os equipamentos e os medios de montaxe e de seguridade tendo en conta as condicins da obra e considerando as operacins que cumpra realizar, para se dotar dos recursos e dos medios necesarios. f) Identificar e marcar a posicin dos elementos da instalacin ou do equipamento, as como o trazado dos circutos, tendo en conta a relacin dos planos da documentacin tcnica coa sa situacin real para reformular a instalacin. g) Aplicar tcnicas de mecanizado, conexin, medicin e montaxe, manexando os equipamentos, as ferramentas e os instrumentos segundo procedementos establecidos e en condicins de calidade e seguridade, para efectuar a montaxe ou o mantemento de instalacins, redes, infraestruturas e mquinas. h) Situar e fixar os elementos de soporte, con interpretacin dos planos e das especificacins de montaxe, en condicins de seguridade e calidade, para montar
Pxina 15
instalacins, redes e infraestruturas. i) Situar e fixar os equipamentos e os elementos auxiliares de instalacins, redes, infraestruturas e mquinas, con interpretacin dos planos e do esbozo, para montar e manter equipamentos e instalacins. j) Conectar os equipamentos e os elementos auxiliares de instalacins, redes, infraestruturas e mquinas mediante tcnicas de conexin e empalme, de acordo cos esquemas da documentacin tcnica, para montar e manter equipamentos e instalacins. k) Realizar operacins de ensamblaxe e conexin de mquinas elctricas, con interpretacin de planos, montando e desmontando os seus compoentes (ncleo, bobinas, caixa de bornas, etc.), para instalar e manter mquinas elctricas. l) Analizar e localizar os efectos e as causas de disfuncins ou avaras nas instalacins e nos equipamentos utilizando aparellos de medida e interpretando os resultados, para efectuar as operacins de mantemento e reparacin. m) Axustar e substitur os elementos defectuosos ou deteriorados mediante a desmontaxe e a montaxe dos equipamentos, realizando manobras de conexin e desconexin e analizando plans de mantemento e protocolos de calidade e seguridade, para efectuar as operacins de mantemento e reparacin. n) Comprobar as conexins, os aparellos de manobra e proteccin, os sinais e os parmetros caractersticos, utilizando a instrumentacin e os protocolos establecidos, en condicins de calidade e seguridade, para verificar o funcionamento da instalacin ou do equipamento. o) Cubrir fichas de mantemento, informes de incidencias e o certificado de instalacin, seguindo os procedementos e os formatos oficiais, para elaborar a documentacin da instalacin ou do equipamento. p) Recoecer os seus dereitos e deberes como axente activo na sociedade, analizando o marco legal que regula as condicins sociais e laborais para participar na cidadana democrtica.
Pxina 16
q) Manter comunicacins efectivas co seu grupo de traballo interpretando e xerando instrucins, propondo solucins ante continxencias e coordinando as actividades dos membros do grupo con actitude aberta e responsable, para se integrar na organizacin da empresa. r) Analizar e describir os procedementos de calidade, prevencin de riscos laborais e ambientais, sinalando as accins que haxa que realizar en casos definidos, para actuar de acordo coas normas estandarizadas. s) Valorar as actividades de traballo nun proceso produtivo, identificando a sa achega ao proceso global, para participar activamente nos grupos de traballo e conseguir os obxectivos da producin. t) Identificar e valorar as oportunidades de aprendizaxe e a sa relacin co mundo laboral, analizando as ofertas e as demandas do mercado, para manter o esprito de actualizacin e innovacin. u) Recoecer as oportunidades de negocio, identificando e analizando demandas do mercado, para crear e xestionar unha pequena empresa. Artigo 10. Mdulos profesionais. Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I do presente decreto, son os que se relacionan deseguido:
MP0232. Automatismos industriais. MP0233. Electrnica. MP0234. Electrotecnia. MP0235. Instalacins elctricas interiores. MP0236. Instalacins de distribucin. MP0237. Infraestruturas comns de telecomunicacin en vivendas e edificios. MP0238. Instalacins domticas.
Pxina 17
MP0239. Instalacins solares fotovoltaicas. MP0240. Mquinas elctricas. MP0241. Formacin e orientacin laboral. MP0242. Empresa e iniciativa emprendedora. MP0243. Formacin en centros de traballo.
Artigo 11. Espazos e equipamentos. 1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento das ensinanzas deste ciclo formativo son os establecidos no anexo II deste decreto. 2. Os espazos formativos establecidos respectarn a normativa sobre prevencin de riscos laborais, a normativa sobre seguridade e sade no posto de traballo, e cantas outras normas sexan de aplicacin. 3. Os espazos formativos establecidos poden ser ocupados por diferentes grupos de alumnado que curse o mesmo ou outros ciclos formativos, ou etapas educativas. 4. Non cmpre que os espazos formativos identificados se diferencien mediante pechamentos. 5. A cantidade e as caractersticas dos equipamentos que se inclen en cada espazo deber estar en funcin do nmero de alumnos e alumnas, e han ser os necesarios e suficientes para garantir a calidade do ensino e a adquisicin dos resultados de aprendizaxe. 6. O equipamento dispor da instalacin necesaria para o seu correcto funcionamento, cumprir as normas de seguridade e prevencin de riscos, e cantas outras sexan de aplicacin, e respectaranse os espazos ou as superficies de seguridade que esixan as mquinas en funcionamento. Artigo 12. Profesorado.
Pxina 18
1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ciclo formativo correspndelle ao profesorado do corpo de catedrticos de ensino secundario, do corpo de profesorado ensino secundario e do corpo de profesorado tcnico de formacin profesional, segundo proceda, das especialidades establecidas no anexo III A) deste decreto. 2. As titulacins requiridas para acceder aos corpos docentes citados son, con carcter xeral, as establecidas no artigo 13 do Real decreto 276/2007, do 23 de febreiro, polo que se aproba o regulamento de ingreso, accesos e adquisicin de novas especialidades nos corpos docentes a que se refire a Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, e se regula o rxime transitorio de ingreso a que se refire a disposicin transitoria decimo stima da devandita lei. As titulacins equivalentes s anteriores para efectos de docencia, para as especialidades do profesorado son as recollidas no anexo III B) do presente decreto. 3. As titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que formen o ttulo, para o profesorado dos centros de titularidade privada ou de titularidade pblica doutras administracins distintas das educativas, concrtanse no anexo III C) do presente decreto. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria establecer un procedemento de habilitacin para exercer a docencia, no que se esixir o cumprimento dalgn dos seguintes requisitos:
Que as ensinanzas conducentes s titulacins citadas engloben os obxectivos
dos mdulos profesionais.

Que se acredite mediante certificacin unha experiencia laboral de, polo me-
nos, tres anos no sector vinculado familia profesional, realizando actividades produtivas en empresas relacionadas implicitamente cos resultados de aprendizaxe. CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de mdulos profesionais coas unidades de competencia
Pxina 19
Artigo 13. Acceso a outros estudos. 1. O ttulo de tcnico en instalacins elctricas automticas permite o acceso directo para cursar calquera outro ciclo formativo de grao medio, nas condicins de acceso que se establezan. 2. Este ttulo permitir acceder mediante proba, con dezaoito anos cumpridos, e sen prexuzo da correspondente exencin, a todos os ciclos formativos de grao superior da mesma familia profesional e a outros ciclos formativos nos que coincida a modalidade de bacharelato que facilite a conexin cos ciclos solicitados. 3. Este ttulo permitir o acceso a calquera das modalidades de bacharelato, de acordo co disposto no artigo 44.1 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, e no artigo 16.3 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro. Artigo 14. Validacins e exencins. 1. As validacins de mdulos profesionais dos ttulos de formacin profesional establecidos ao abeiro da Lei orgnica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenacin xeneral do sistema educativo, cos mdulos profesionais dos ttulos establecidos ao abeiro da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, recllense no anexo IV A) do presente decreto. 2. As validacins de mdulos profesionais deste ciclo formativo con materias de bacharelato son as que se establecen no anexo IV B) do presente decreto. 3. Sern obxecto de validacin os mdulos profesionais comns a varios ciclos formativos, de igual denominacin, duracin, contidos, obxectivos expresados como resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin, establecidos nos reais decretos polos que se fixan as ensinanzas mnimas dos ttulos de formacin profesional. Malia o anterior, e consonte o artigo 45.2 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, quen superara o mdulo profesional de formacin e orientacin laboral, ou o mdulo profesional de empresa e iniciativa emprendedora en calquera dos ciclos formativos correspondentes aos ttulos establecidos ao abeiro da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, ter validados os devanditos mdulos en
Pxina 20
calquera outro ciclo formativo establecido ao abeiro da mesma lei. 4. O mdulo profesional de formacin e orientacin laboral de calquera ttulo de formacin profesional poder ser obxecto de validacin sempre que se cumpran os requisitos establecidos no artigo 45.3 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, que se acredite polo menos un ano de experiencia laboral e se posa o certificado de tcnico en prevencin de riscos laborais, nivel bsico, expedido consonte o disposto no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos de prevencin. 5. De acordo co establecido no artigo 49 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, poder determinarse a exencin total ou parcial do mdulo profesional de formacin en centros de traballo pola sa correspondencia coa experiencia laboral, sempre que se acredite unha experiencia relacionada con este ciclo formativo nos termos previstos no devandito artigo. Artigo 15. Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin. 1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais que forman as ensinanzas deste ttulo para a sa validacin ou exencin queda determinada no anexo V A) deste decreto. 2. A correspondencia dos mdulos profesionais que forman as ensinanzas deste ttulo coas unidades de competencia para a sa acreditacin queda determinada no anexo V B) deste decreto. CAPTULO V. Organizacin da imparticin Artigo 16. Distribucin horaria. Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordinario segundo se establece no anexo VI A) deste decreto. Artigo 17. Unidades formativas. 1. Consonte o artigo 9.2 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, e coa
Pxina 21
finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida e servir de referente para a sa imparticin, establcese no anexo VII a divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin. 2. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria ha determinar os efectos acadmicos da divisin dos mdulos profesionais en unidades formativas. Disposicins adicionais Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia do presente ttulo. A imparticin das ensinanzas dos mdulos profesionais deste ciclo formativo nas modalidades semipresencial ou a distancia, que se ofrecern unicamente polo rxime para as persoas adultas, ha requirir a autorizacin previa da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria, conforme o procedemento que se estableza. Segunda.- Titulacins equivalentes. 1. Consonte o establecido na disposicin adicional trixsimo primeira da Lei orgnica 2/2006, de educacin, os ttulos que se relacionan deseguido tern os mesmos efectos profesionais que o ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas, establecido no Real decreto 177/2008, do 8 de febreiro, cuxo currculo para Galicia se desenvolve no presente decreto:
Ttulo de tcnico auxiliar de electricidade, rama de electricidade e electrnica,
da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.

Ttulo de tcnico auxiliar instalador-mantedor elctrico, rama de electricidade
e electrnica, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa. 2. O ttulo que se indica deseguido ter os mesmos efectos profesionais e acadmicos que o ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas, estableciPxina 22
do no Real decreto 177/2008, do 8 de febreiro, cuxo currculo para Galicia se desenvolve no presente decreto:
Ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas, establecido polo
Real decreto 623/1995, do 21 de abril, cuxo currculo para Galicia foi establecido polo decreto 240/1997, do 30 de xullo, modificado polo Decreto 296/1999, do 21 de outubro. 3. A formacin establecida neste decreto no mdulo profesional de formacin e orientacin laboral capacita para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as actividades de nivel bsico en prevencin de riscos laborais establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos de prevencin. 4. A formacin establecida no presente decreto, no conxunto dos mdulos profesionais do ttulo, garante o nivel de coecemento esixido no carn de persoal instalador autorizado en baixa tensin, tanto na categora bsica (IBTB) como na de especialista (IBTE), segundo o Real decreto 842/2002, do 2 de agosto. Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin. 1. De conformidade co establecido no Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema educativo, os elementos recollidos no presente decreto non constiten regulacin do exercicio de profesin titulada ningunha. 2. As mesmo, as equivalencias de titulacins acadmicas establecidas nos apartados 1 e 2 da disposicin adicional segunda deste decreto hanse entender sen prexuzo do cumprimento das disposicins que habilitan para o exercicio das profesins reguladas. Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo. 1. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que o alumnado poida acceder e cursar este ciclo formativo nas condicins establecidas na disposicin derradeira dcima da Lei 51/2003, do 2 de decembro, de igualdade de
Pxina 23
oportunidades, non discriminacin e accesibilidade universal das persoas con discapacidade. 2. As programacins didcticas que desenvolvan o currculo establecido no presente decreto debern ter en conta o principio de deseo para todos. Para tal efecto, han recoller as medidas necesarias co fin de que o alumnado poida conseguir a competencia xeral do ttulo, expresada a travs das competencias profesionais, persoais e sociais, as como os resultados de aprendizaxe de cada un dos mdulos profesionais. En calquera caso, estas medidas non podern afectar de forma significativa consecucin dos resultados de aprendizaxe previstos para cada un dos mdulos profesionais. Quinta. Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas reguladas neste decreto. A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo formativo esixir que desde o inicio do curso escolar se cumpran os requisitos de profesorado, espazos e equipamentos regulados neste decreto. Sexta. Desenvolvemento do currculo. 1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a travs das programacins didcticas elaboradas polo equipo docente do ciclo formativo. Estas programacins concretarn e adaptarn o currculo ao contorno socioeconmico do centro e s caractersticas do alumnado, tomando como referencia o perfil profesional do ciclo formativo a travs dos seus obxectivos xerais e dos resultados de aprendizaxe establecidos para cada mdulo profesional. 2. Os centros educativos desenvolvern o presente currculo de acordo co establecido no artigo 11 do Decreto 124/2007, do 28 de xuo, polo que se regula o uso e a promocin do galego no sistema educativo. Disposicin transitoria
Pxina 24
nica. Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de formacin profesional. A autorizacin concedida aos centros educativos de titularidade privada para impartir as ensinanzas s que se fai referencia no Decreto 240/1997, do 30 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas, modificado polo Decreto 296/1999, do 21 de outubro, entenderase referida s ensinanzas reguladas no presente decreto. Disposicin derrogatoria nica.- Derrogacin de normas. Queda derrogado o Decreto 240/1997, do 30 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas, modificado polo Decreto 296/1999, do 21 de outubro, e todas as disposicins de igual ou inferior rango que se opoan ao disposto neste decreto, sen prexuzo da disposicin derradeira primeira. Disposicins derradeiras Primeira. Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto. 1. No curso 2009-2010 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario e deixar de impartirse o primeiro curso das ensinanzas a que se fai referencia no Decreto 240/1997, do 30 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas, modificado polo Decreto 296/1999, do 21 de outubro. 2. No curso 2010-2011 implantarase o segundo curso polo rxime ordinario e deixar de impartirse o segundo curso das ensinanzas a que se fai referencia no Decreto 240/1997, do 30 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas, modificado polo Decreto 296/1999, do 21 de outubro.
Pxina 25
3. No curso 2009-2010 implantaranse as ensinanzas reguladas no presente decreto polo rxime para as persoas adultas. Segunda.- Desenvolvemento normativo. 1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria para ditar as disposicins que sexan necesarias para a execucin e o desenvolvemento do establecido neste decreto. 2. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria a modificar o anexo II B), relativo a equipamentos, cando por razns de obsolescencia ou actualizacin tecnolxica as se xustifique.
Terceira.- Entrada en vigor. O presente decreto entrar en vigor aos vinte das da sa publicacin no Diario Oficial de Galicia.
Santiago de Compostela, vinte e cinco de febreiro de dous mil dez
Alberto Nez Feijoo Presidente
Pxina 26
Jess Vzquez Abad Conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria
Pxina 27
1.
1.1
Anexo I. Mdulos profesionais

Mdulo profesional: automatismos industriais
Cdigo: MP0232. Duracin: 213 horas.
1.1.1
Unidade formativa 1: operacins de deseo e mecanizado do cadro

Cdigo: MP0232_13. Duracin: 20 horas.
1.1.1.1
Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin
RA1. Determina o proceso para seguir nas operacins de mecanizado, tendo en conta a interpretacin de planos e a documentacin tcnica. CA1.1. Identificouse nos planos a simboloxa e as especificacins tcnicas. CA1.2. Identificronse as vistas, as seccins, os cortes e os detalles. CA1.3. Identificronse os materiais (perfs, envolventes e cadros). CA1.4. Definronse as fases e as operacins do proceso. CA1.5. Realizouse un plan de montaxe. CA1.6. Analizronse as ferramentas, e os medios tcnicos e de seguridade requiridos pola intervencin. CA1.7. Tivronse en conta os tempos previstos para os procesos. RA2. Debuxa elementos bsicos e conxuntos aplicando a normalizacin. CA2.1. Representronse a man alzada vistas e cortes. CA2.2. Debuxronse esbozos de perfs, envolventes, cadros e demais compoentes. CA2.3. Reflectronse as cotas. CA2.4. Debuxronse os esquemas e os planos segundo normalizacin e convencionalismos. CA2.5. Utilizouse a simboloxa normalizada. CA2.6. Tivronse en conta as representacins de pezas e conxuntos, atendendo s escalas establecidas. CA2.7. Tvose en conta a distribucin dos elementos e o seu dimensionamento nas representacins realizadas. CA2.8. Utilizronse programas informticos de CAD electrotcnico. CA2.9. Respectronse os criterios de calidade establecidos.
Pxina 28
RA3. Executa operacins de mecanizado aplicando tcnicas de medicin e marcaxe, e utilizando mquinas e ferramentas. CA3.1. Determinouse o plan de mecanizado. CA3.2. Seleccionronse os equipamentos, as ferramentas, e os medios tcnicos e de seguridade. CA3.3. Realizronse medicins coa precisin esixida. CA3.4. Executronse operacins de distribucin, trazado e marcaxe. CA3.5. Operouse coas ferramentas e cos equipamentos de traballo caractersticos. CA3.6. Executronse as operacins de mecanizado en perfs, envolventes, cadros e canalizacins. CA3.7. Resolvronse as continxencias xurdidas. CA3.8. Elaborouse un informe do proceso de mecanizado. CA3.9. Tivronse en conta os tempos previstos para o proceso. CA3.10. Respectronse os criterios de calidade. RA4. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA4.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin de materiais, ferramentas, tiles, mquinas e medios de transporte. CA4.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA4.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA4.4. Describronse os elementos de seguridade (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) das mquinas e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA4.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA4.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de automatismos industriais e as sas instalacins asociadas. CA4.7. Identificronse as fontes posibles de contaminacin do contorno ambiental. CA4.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA4.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.1.1.2 Contidos bsicos BC1. Planificacin dos procesos e operacins de mecanizado
Interpretacin de planos, simboloxa e documentacin tcnica. Identificacin de materiais e ferramentas. Plan de montaxe. Secuencia de operacins e control de tempo.
Pxina 29
BC2. Debuxo tcnico aplicado
Simboloxa normalizada de representacin de pezas aplicadas mecanizacin de cadros e canalizacins. Escalas. Realizacin de esbozos. Simboloxa normalizada e convencionalismos de representacin nas instalacins de automatismos. Planos e esquemas de cadros elctricos normalizados: tipoloxa. Interpretacin de esquemas elctricos das instalacins de automatismos. Aplicacin de programas informticos de debuxo tcnico. Normativa e regulamentacin.
BC3. Mecanizacin de cadros e canalizacins
Materiais caractersticos para mecanizacin de cadros e canalizacins. Tipos e caractersticas de chapas empregadas nos cadros. Tipos e caractersticas de tubaxes empregadas en canalizacins. Clasificacin, eleccin e uso de equipamentos e de ferramentas de mecanizado. Equipamentos, ferramentas e elementos de fixacin. Ferramentas e instrumentos de trazado, medicin e comparacin. Equipamentos e ferramentas de corte e mecanizado. Ferramentas de roscaxe interior e exterior. Equipamentos e ferramentas de tradeado. Equipamentos e ferramentas para corte, curvaxe e roscaxe de tubaxes. Preparacin, mecanizado e execucin de cadros ou envolventes.
BC4. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental
Identificacin de riscos. Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais. Prevencin de riscos laborais nos procesos de montaxe e mantemento. Equipamentos de proteccin individual. Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental.
1.1.2
Unidade formativa 2: automatismos con cables

Pxina 30
1.1.2.1
RA1. Configura circutos bsicos de proteccin, mando e potencia, para o que selecciona os seus elementos e elabora esquemas. CA1.1. Describronse os principios de funcionamento e as caractersticas de mecanismos (de accionamento, control, proteccin e sinalizacin), de receptores e de motores. CA1.2. Describronse os circutos de arranque, inversin e regulacin de velocidade de motores elctricos trifsicos e monofsicos. CA1.3. Realizronse os clculos necesarios para dimensionar os elementos da instalacin. CA1.4. Seleccionronse os elementos da instalacin tendo en conta as caractersticas tcnicas dos seus compoentes. CA1.5. Utilizronse catlogos de fabricantes para a seleccin de materiais. CA1.6. Elaborronse esquemas de mando e potencia, coa simboloxa normalizada. CA1.7. Utilizronse programas informticos de CAD electrotcnico. CA1.8. Aplicouse a normativa electrotcnica e convencionalismos de automatismos. CA1.9. Tivronse en conta os tempos previstos para o proceso. CA1.10. Respectronse os criterios de calidade. RA2. Monta circutos de automatismos para manobras de pequenos motores, para o que interpreta esquemas, e logo verifica o seu funcionamento. CA2.1. Interpretronse os esquemas de mando e potencia. CA2.2. Relacionouse cada elemento coa sa funcin de conxunto. CA2.3. Montronse circutos de mando e potencia. CA2.4. Conectronse os motores elctricos ao circuto de potencia. CA2.5. Realizronse manobras con motores. CA2.6. Aplicronse os criterios de calidade establecidos. CA2.7. Operouse con autonoma nas actividades propostas. CA2.8. Tivronse en conta os tempos estimados nas actividades. RA3. Monta cadros e sistemas elctricos asociados, para o que interpreta documentacin tcnica, e logo verifica o seu funcionamento. CA3.1. Interpretronse os esbozos e os esquemas de cadros e sistemas elctricos. CA3.2. Relacionouse cada elemento coa sa funcin de conxunto. CA3.3. Seleccionronse compoentes, ferramentas, e medios tcnicos e de seguridade. CA3.4. Distriburonse os compoentes nos cadros. CA3.5. Mecanizouse a placa de montaxe, perfs, envolventes e canalizacins. CA3.6. Montronse os mecanismos do cadro e os elementos da instalacin. CA3.7. Conectronse os equipamentos e os elementos da instalacin. CA3.8. Comprobouse o funcionamento da instalacin. CA3.9. Establecronse criterios de calidade.
Pxina 31
CA3.10. Tivronse en conta os tempos estimados para cada actividade. RA4. Localiza avaras e disfuncins na instalacin, analiza os sntomas e identifica as causas que as producen. CA4.1. Elaborouse un plan de intervencin. CA4.2. Realizronse medidas e verificacins para a localizacin de avaras. CA4.3. Identificronse disfuncins da instalacin mediante comprobacin funcional. CA4.4. Identificouse a causa da avara. CA4.5. Operouse con autonoma e destreza na manipulacin de elementos, equipamentos e ferramentas. CA4.6. Realizouse a intervencin no tempo requirido. CA4.7. Aplicronse as normas de calidade. RA5. Repara avaras e disfuncins na instalacin mediante o axuste ou a substitucin dos elementos defectuosos. CA5.1. Elaborouse un plan de intervencin correctora e preventiva. CA5.2. Reparouse a avara substitundo elementos. CA5.3. Axustronse as proteccins consonte as caractersticas dos receptores. CA5.4. Verificouse a compatibilidade do novo elemento instalado. CA5.5. Rexistrronse datos para a elaboracin do informe de reparacin e da factura. CA5.6. Restablecronse as condicins de normal funcionamento. CA5.7. Operouse con autonoma e destreza na manipulacin de elementos, equipamentos e ferramentas. CA5.8. Realizouse a intervencin no tempo requirido. CA5.9. Aplicronse as normas de calidade. RA6. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA6.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin de materiais, ferramentas, tiles, mquinas e medios de transporte. CA6.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA6.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA6.4. Describronse os elementos de seguridade (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) das mquinas e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA6.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA6.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de automatismos industriais e as sas instalacins asociadas. CA6.7. Identificronse as fontes posibles de contaminacin do contorno ambiental.
Pxina 32
CA6.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA6.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.1.2.2 Contidos bsicos BC1. Instalacins bsicas de automatismos industriais
Caractersticas das instalacins de automatismos. Elaboracin de esquemas de mando e potencia. Simboloxa normalizada. Aplicacin de programas informticos de CAD electrotcnico para elaboracin de esquemas. Sensores: tipos, caractersticas e aplicacins. Actuadores: tipos, caractersticas e aplicacins (rels, contactores, motores elctricos, electrovlvulas, etc.). Arranque de motores monofsicos e trifsicos. Aplicacins prcticas.
BC2. Montaxe de automatismos industriais aplicados a pequenos motores
Tipos de circutos, mando e potencia. Control de potencia: arranque e manobra de motores monofsicos e trifsicos. Proteccins contra curtocircutos e sobrecargas. Circutos de forza e proteccin. Circutos de control, mando e sinalizacin. Montaxe de sensores e detectores, elementos de control e actuadores, etc. Arrancadores e variadores de velocidade electrnicos. Aplicacins prcticas: portas automticas, extraccin de auga a presin, depuradoras de augas, etc.
BC3. Montaxe de cadros e sistemas elctricos asociados aos automatismos con cables
Montaxe de armarios, cadros elctricos e canalizacins. Montaxe das instalacins de automatismos. Axuste dos elementos de control. Verificacin do funcionamento do automatismo: medios e equipamentos. Normativa e regulamentacin.
BC4. Avaras caractersticas de instalacins de automatismos
Tipoloxa de avaras caractersticas en instalacins de automatismos. Anlise de sntomas: sistemas empregados.

Pxina 33
Identificacin das causas das avaras. Dispositivos empregados nos procesos de localizacin das avaras.
BC5. Mantemento e reparacin de instalacins de automatismos industriais
Tipos de mantementos empregados en instalacins de automatismos industriais. Mantemento correctivo e preventivo. Diagnstico e localizacin de avaras en instalacins de automatismos: probas, medidas, procedementos e elementos de seguridade. Reparacin de avaras: equipamentos utilizados. Medidas de proteccin e seguridade en mantemento.
1.1.3
Unidade formativa 3: automatismos programados

1.1.3.1
RA1. Configura circutos bsicos de sistemas automticos con control programable, para o que selecciona os seus elementos e elabora esquemas. CA1.1. Describronse os circutos de control bsicos con autmatas programables para arranque, inversin e regulacin de velocidade de motores elctricos trifsicos e monofsicos. CA1.2. Describronse os principios de funcionamento dos autmatas: funcins bsicas e especiais relacionadas coas entradas e sadas. CA1.3. Determinronse as caractersticas tcnicas dos compoentes da instalacin. CA1.4. Utilizronse catlogos de fabricantes para a seleccin de materiais. CA1.5. Elaborronse esquemas de mando e potencia adaptados aos autmatas, coa simboloxa normalizada. CA1.6. Utilizronse aplicacins informticas para a programacin do autmata. CA1.7. Aplicouse a normativa electrotcnica e convencionalismos de automatismos. CA1.8. Tivronse en conta os tempos previstos para o proceso. CA1.9. Respectronse os criterios de calidade.
Pxina 34
RA2. Monta e mantn sistemas automticos con control programable, para o que interpreta documentacin tcnica, e logo verifica o seu funcionamento. CA2.1. Identificronse as entradas e as sadas analxicas e dixitais, as como as sas referencias. CA2.2. Conectronse os equipamentos e os elementos perifricos do sistema. CA2.3. Estableceuse a comunicacin do software co dispositivo programable. CA2.4. Realizronse circutos de control bsicos con autmatas programables. CA2.5. Realizouse o control de motores asncronos con convertedores de frecuencia. CA2.6. Verificouse o funcionamento do sistema. CA2.7. Localizronse e solucionronse disfuncins en circutos automticos bsicos con autmatas. CA2.8. Operouse cos autmatas respectando as normas de seguridade. CA2.9. Realizronse as actividades no tempo requirido. CA2.10. Aplicronse as normas de calidade nas intervencins. RA3. Localiza avaras e disfuncins na instalacin, tendo en conta a anlise dos sntomas e a identificacin das sas causas, e repara os elementos defectuosos a travs do seu axuste ou da sa substitucin. CA3.1. Elaborouse un plan de intervencin. CA3.2. Realizronse medidas e verificacins para a localizacin de avaras. CA3.3. Identificronse disfuncins da instalacin mediante comprobacin funcional. CA3.4. Identificouse a causa da avara. CA3.5. Reparouse a avara substitundo elementos. CA3.6. Axustronse as proteccins conforme as caractersticas dos receptores. CA3.7. Verificouse a compatibilidade do novo elemento instalado. CA3.8. Rexistrronse datos para elaborar o informe de reparacin e a factura. CA3.9. Restablecronse as condicins de normal funcionamento. CA3.10. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na execucin das operacins de mantemento en automatismos programados. CA3.11. Operouse con autonoma e destreza na manipulacin de elementos, equipamentos e ferramentas. CA3.12. Realizouse a intervencin no tempo requirido. CA3.13. Aplicronse as normas de calidade.
1.1.3.2 Contidos bsicos BC1. Configuracin de sistemas automticos bsicos con autmatas
Caractersticas das instalacins de automatismos programables. Sensores e detectores: caractersticas e aplicacins. Actuadores: caractersticas e aplicacins.
Pxina 35
Tipos de circutos: estratexias de configuracin. Esquemas de mando e potencia. Simboloxa. Automatizacin con autmatas programables. Estrutura e caractersticas dos autmatas programables. Entradas e sadas dixitais e analxicas. Montaxe e conexin de autmatas programables. Montaxe, conexin e regulacin de perifricos. Programacin bsica de autmatas. Linguaxes de programacin para autmatas. Software de programacin. Normativa e regulamentacin. Catlogos para a seleccin de materiais.
BC2. Montaxe e mantemento de sistemas automticos con autmatas
Instalacins de automatismos industriais con autmatas aplicados a pequenos motores. Control de potencia: arranque e manobra de motores monofsicos e trifsicos. Circutos de forza e proteccin. Circutos de control, mando e sinalizacin. Montaxe dos autmatas nos armarios. Montaxe de sensores e detectores, elementos de control e actuadores, etc. Medios e equipamentos. Programacin e comunicacin do autmata. Aplicacins prcticas: portas automticas, extraccin de auga a presin, depuradoras de augas, etc. Convertedores de frecuencia aplicados a pequenos motores asncronos. Normativa e regulamentacin. Mantemento e reparacin de instalacins de automatismos industriais con autmatas. Tipos de mantementos usados en instalacins de automatismos industriais programados. Mantemento correctivo e preventivo. Diagnstico e localizacin de avaras en instalacins de automatismos: probas, medidas, procedementos e elementos de seguridade. Reparacin de avaras: equipamentos utilizados. Medidas de proteccin e seguridade en mantemento.
BC3. Localizacin e reparacin de avaras
Avaras caractersticas de instalacins con autmatas.

Pxina 36
Tipoloxa de avaras caractersticas en instalacins con autmatas. Anlise de sntomas: sistemas empregados. Identificacin das causas das avaras. Dispositivos empregados nos procesos de localizacin das avaras.
1.1.4
Orientacins pedagxicas
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de montaxe e mantemento de instalacins de automatismos en pequenas industrias. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Interpretacin e representacin de esquemas de automatizacin. Mecanizado de cadros e canalizacins. Medicin de magnitudes elctricas. Montaxe de cadros e sistemas elctricos asociados. Montaxe de instalacins para arranque, manobras e control de pequenos motores elctricos. Montaxe de sistemas con autmatas programables. Programacin dos autmatas programables. Verificacin e modificacin dos programas. Verificacin dos parmetros de regulacin e control. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en: Instalacin e montaxe de cadros e perifricos de automatismos industriais. Mantemento de instalacins de automatismos industriais. Regulacin e control de sistemas automatizados. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), i), j), l), m), n), o), p) e r) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), i), j), k), l) e p). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Interpretacin e deseo de esquemas elctricos e documentacin tcnica. Montaxe de cadros elctricos e interconexin con mquinas elctricas e outros receptores. Montaxe e programacin de autmatas programables. Verificacin e mantemento de sistemas de control automticos utilizando como recurso as propias instalacins. As programacins didcticas que elabore o profesorado que imparta este mdulo debern establecer unha adecuada organizacin e secuencia dos resultados de aprendizaxe, criterios de avaliacin e contidos que pola sa transversalidade sexan comns a varias unidades formativas. No resultado de aprendizaxe 2 da unidade formativa 2 pretndese montar o automatismo e verificar o seu funcionamento, polo que cmpre conectarlle unha mquina. A finaliPxina 37
dade o automatismo e non a mquina.
Pxina 38
1.2
Mdulo profesional: electrnica

1.2.1
Unidade formativa 1: electrnica dixital

1.2.1.1
RA1. Recoece circutos lxicos combinacionais, e determina as sas caractersticas e as sas aplicacins. CA1.1. Utilizronse diversos sistemas de numeracin e cdigos. CA1.2. Describronse as funcins lxicas fundamentais utilizadas nos circutos electrnicos dixitais. CA1.3. Representronse os circutos lxicos mediante a simboloxa acada. CA1.4. Interpretronse as funcins combinacionais bsicas. CA1.5. Identificronse os compoentes e os bloques funcionais. CA1.6. Montronse ou simulronse circutos. CA1.7. Verificouse o funcionamento dos circutos. CA1.8. Identificronse as familias de integrados e a sa aplicacin. CA1.9. Seleccionouse o equipamento de medida axeitado. CA1.10. Consultouse e interpretouse a informacin tcnica e comercial de diferentes fabricantes. RA2. Recoece circutos lxicos secuenciais, e determina as sas caractersticas e as sas aplicacins. CA2.1. Describronse diferenzas entre circutos combinacionais e secuenciais. CA2.2. Describronse diferenzas entre sistemas sncronos e asncronos. CA2.3. Identificronse os compoentes e os bloques funcionais. CA2.4. Identificouse a simboloxa normalizada. CA2.5. Utilizronse os instrumentos lxicos de medida axeitados. CA2.6. Montronse ou simulronse circutos. CA2.7. Verificouse o funcionamento de circutos bsicos secuenciais. CA2.8. Describronse aplicacins reais dos circutos con dispositivos lxicos secuenciais. CA2.9. Consultouse e interpretouse a informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes.
Pxina 39
1.2.1.2
Contidos bsicos BC1. Circutos lxicos combinacionais
Introducin s tcnicas dixitais. Sistemas dixitais. Sistemas de numeracin. lxebra de Boole. Funcins lxicas. Simboloxa. Equipamentos de medida. Anlise de circutos con portas lxicas. Tipos de portas lxicas: NOT, OR, AND, NOR, NAND e EXOR. Circutos integrados e familias lxicas. Anlise de circutos combinacionais. Codificadores e decodificadores. Multiplexores e demultiplexores. Comparadores. Software de simulacin. Aplicacins prcticas con circutos combinacionais.
BC2. Circutos lxicos secuenciais
Anlise de circutos secuenciais. Biestables (asncronos e sncronos) RS, JK, T e D. Rexistros de desprazamento. Contadores. Simboloxa. Equipamentos de medida. Software de simulacin. Aplicacins prcticas con circutos secuenciais.
1.2.2
Unidade formativa 2: electrnica analxica

1.2.2.1
RA1. Recoece circutos de rectificacin e filtraxe, e determina as sas caractersticas e as sas aplicacins.
Pxina 40
CA1.1. Recoecronse os compoentes. CA1.2. Describronse os parmetros e as magnitudes que caracterizan os circutos con compoentes pasivos. CA1.3. Utilizronse os instrumentos de medida axeitados: multmetro, osciloscopio, etc. CA1.4. Identificouse a simboloxa normalizada. CA1.5. Relacionronse os compoentes cos smbolos que aparecen nos esquemas. CA1.6. Describronse os tipos de rectificadores e de filtros. CA1.7. Montronse ou simulronse circutos. CA1.8. Obtivronse os parmetros e as caractersticas elctricas dos compoentes dos sistemas. CA1.9. Describronse as aplicacins reais deste tipo de circutos. CA1.10. Consultouse e interpretouse a informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes. RA2. Recoece fontes de alimentacin, e determina as sas caractersticas e as sas aplicacins. CA2.1. Describronse as diferenzas entre fontes conmutadas e non conmutadas. CA2.2. Describiuse o funcionamento dos bloques que compoen os sistemas completos de alimentacin. CA2.3. Identificronse as caractersticas mis salientables proporcionadas por fabricantes consultando informacin tcnica e comercial. CA2.4. Describronse as configuracins de circutos reguladores integrados. CA2.5. Utilizronse os instrumentos de medida axeitados: multmetro, osciloscopio, etc. CA2.6. Describronse as aplicacins reais. CA2.7. Verificouse o funcionamento de fontes conmutadas. CA2.8. Describronse aplicacins reais das fontes conmutadas. RA3. Recoece circutos amplificadores, e determina as sas caractersticas e as sas aplicacins. CA3.1. Describronse os tipos de circutos amplificadores. CA3.2. Describronse os parmetros e as caractersticas dos circutos amplificadores. CA3.3. Identificronse os compoentes cos smbolos que aparecen nos esquemas. CA3.4. Montronse ou simulronse circutos. CA3.5. Verificouse o seu funcionamento. CA3.6. Utilizronse os instrumentos de medida axeitados. CA3.7. Describronse aplicacins reais dos circutos amplificadores. CA3.8. Consultouse e interpretouse informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes. RA4. Recoece sistemas electrnicos de potencia, e verifica as sas caractersticas e o seu funcionamento. CA4.1. Recoecronse os elementos dos sistemas electrnicos de potencia.
Pxina 41
CA4.2. Identificouse a funcin de cada bloque do sistema. CA4.3. Enumerronse as caractersticas mis salientables dos compoentes. CA4.4. Montronse ou simulronse circutos. CA4.5. Verificouse o funcionamento dos compoentes (tiristor, diac, triac, etc.). CA4.6. Identificouse a simboloxa normalizada. CA4.7. Utilizronse os instrumentos de medida adecuados. CA4.8. Visualizronse os sinais mis significativos. CA4.9. Describronse aplicacins reais dos sistemas de alimentacin controlados. CA4.10. Consultouse e interpretouse a informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes.
RA5. Recoece circutos de temporizacin e oscilacin, e verifica as sas caractersticas e o seu funcionamento. CA5.1. Recoecronse os compoentes dos circutos de temporizacin e oscilacin con dispositivos integrados. CA5.2. Describiuse o funcionamento de temporizadores e osciladores. CA5.3. Verificouse o funcionamento dos circutos de temporizacin e dos circutos osciladores. CA5.4. Identificouse a simboloxa normalizada. CA5.5. Utilizronse os instrumentos de medida adecuados. CA5.6. Montronse ou simulronse circutos. CA5.7. Visualizronse os sinais mis significativos. CA5.8. Describronse aplicacins reais dos circutos con dispositivos integrados de temporizacin e oscilacin. CA5.9. Consultouse e interpretouse a informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes.
1.2.2.2 Contidos bsicos BC1. Compoentes electrnicos, e a sa aplicacin en rectificacin e filtraxe
Compoentes pasivos: tipos, caractersticas e aplicacins. Resistencias fixas e axustables, e potencimetros. Condensadores. Bobinas. Transformadores. Compoentes activos: tipos, caractersticas e aplicacins. Dodos semicondutores. Rectificacin. Filtros. Transistores. Compoentes optoelectrnicos: led, fotododos, fototransistores e optoacopladores. Simboloxa. Instrumentacin en electrnica analxica: multmetro, osciloscopio, etc.
Pxina 42
Software de simulacin. Tcnicas de soldadura e desoldadura nas montaxes electrnicas. Montaxe e experimentacin de circutos.
BC2. Fontes de alimentacin
Fontes lineais: estabilizacin e regulacin con dispositivos integrados. Fontes conmutadas: caractersticas e fundamentos. Bloques funcionais. Modulacin PWM. Convertedores. Montaxe de fontes de alimentacin. Equipamentos de medida e comprobacin. Aplicacins prcticas das fontes de alimentacin.
BC3. Amplificadores
Tipos e caractersticas dos circutos amplificadores. Simboloxa e identificacin de compoentes. Amplificadores operacionais. Funcionamento bsico: parmetros e caractersticas fundamentais. Aplicacins bsicas con dispositivos integrados. Montaxes bsicos con amplificadores operacionais. Equipamentos de medida e comprobacin. Aplicacins prcticas dos amplificadores.
BC4. Compoentes empregados en electrnica de potencia
Tiristor, fototiristor, triac e diac. Aplicacin a sistemas de alimentacin controlados. Equipamentos de medida e comprobacin. Verificacin do funcionamento dos compoentes.
BC5. Circutos xeradores de sinal
Temporizadores. Osciladores. Equipamentos de medida e comprobacin. Aplicacins prcticas dos circutos de temporizacin e de oscilacin.
Pxina 43
1.2.3
Este mdulo profesional un mdulo soporte, polo que d resposta necesidade de achegar unha base terica bsica e unha prctica axeitada para a comprensin das funcins e das caractersticas de equipamentos e dos elementos electrnicos utilizados en instalacins elctricas, automatismos industriais, instalacins domticas, instalacins solares fotovoltaicas e ICT, etc. A formacin de carcter xeral, polo que o mdulo pode ser comn en diversos ttulos da familia profesional, e mesmo servir para ttulos doutras familias profesionais que necesiten unha formacin electrnica de base. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Identificacin prctica das principais caractersticas de circutos electrnicos dixitais e analxicos bsicos mediante circutos funcionais. Identificacin prctica de sistemas de alimentacin conmutados. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), e), g) e n) do ciclo formativo, e as competencias b), d), i) e j). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Utilizacin de aplicacins prcticas para identificar os fundamentos de circutos electrnicos bsicos. Representacin grfica de esquemas electrnicos coa simboloxa axeitada. Eleccin dos compoentes e os materiais necesarios. Conexin de equipamentos e instrumentos de medida e visualizacin. Manexo de manuais de caractersticas de fabricantes. Verificacin da funcionalidade dos circutos electrnicos bsicos. Aplicacin de tcnicas de aprendizaxe cooperativa.
Pxina 44
1.3
Mdulo profesional: electrotecnia

1.3.1
Unidade formativa 1: corrente continua

1.3.1.1
RA1. Realiza clculos e medidas en circutos elctricos de corrente continua aplicando principios e conceptos bsicos de electricidade. CA1.1. Identificronse as caractersticas de condutores, illantes e semicondutores, e diferenciouse o seu comportamento. CA1.2. Identificouse a simboloxa normalizada nos esquemas dos circutos elctricos. CA1.3. Interpretronse e realizronse esquemas de circutos elctricos, utilizando simboloxa normalizada. CA1.4. Identificronse as principais magnitudes elctricas e utilizronse correctamente as sas unidades. CA1.5. Resolvronse problemas sobre a Lei de Ohm e a variacin da resistencia coa temperatura. CA1.6. Realizronse clculos de potencia, enerxa e rendemento elctricos. CA1.7. Recoecronse os efectos qumicos e trmicos da electricidade. CA1.8. Simplificronse agrupacins serie-paralelo de resistencias. CA1.9. Realizronse clculos en circutos elctricos de CC que abranguen conexins serie e paralelo, ou varias mallas. CA1.10. Utilizronse correctamente as unidades de cada magnitude. CA1.11. Identificronse as caractersticas e as formas de conexin de aparellos de medida de tensin e intensidade. CA1.12. Realizronse medidas de tensin e intensidade tendo en conta as normas de seguridade dos equipamentos e das persoas. CA1.13. Recoecronse as propiedades e a funcin dos condensadores. CA1.14. Simplificronse agrupacins serie-paralelo de condensadores.
1.3.1.2 Contidos bsicos BC1. Corrente continua
Xeracin e consumo de electricidade.

Pxina 45
Efectos da electricidade. Illantes, condutores e semicondutores. Cargas elctricas. Circuto elctrico. Simboloxa. Movemento de cargas. Intensidade da corrente. Mantemento da corrente: d.d.p. Xeradores: f.e.m. Sentido real e convencional da corrente. Corrente continua (CC) e corrente alterna (CA). Sistema internacional de unidades. Unidades de intensidade e tensin elctricas. Simboloxa. Instrumentos para medir a corrente e a tensin. Resistencia elctrica. Lei de Ohm. Resistencia dun condutor. Resistencia interna dun xerador. Unidade de resistencia e resistividade. Potencia elctrica. Enerxa elctrica. Rendemento. Efecto qumico da electricidade. Electrlise. Efecto trmico da electricidade. Lei de Joule. Aplicacins e inconvenientes. Lmpadas de incandescencia e outros tipos de lmpadas. Medida de resistencia. Lei de Ohm xeneralizada para circutos de CC. Asociacin de resistencias. Asociacin de xeradores.
Pxina 46
Circutos con asociacins serie-paralelo. Circutos con varias mallas. Leis de Kirchhoff. Medidas de tensin e intensidade en circutos de CC. Materiais illantes. Rixidez dielctrica. Caractersticas e funcionamento dun condensador. Capacidade. Carga e descarga dun condensador. Asociacin de condensadores. Medidas de capacidade.
1.3.2
Unidade formativa 2: electromagnetismo e corrente alterna

1.3.2.1
RA1. Recoece os principios do electromagnetismo, describe as interaccins entre campos magnticos e condutores elctricos, e relaciona a Lei de Faraday co principio de funcionamento das mquinas elctricas. CA1.1. Recoecronse as caractersticas dos imns e dos campos magnticos que orixinan. CA1.2. Recoecronse os campos magnticos creados por condutores percorridos por correntes elctricas. CA1.3. Realizronse clculos bsicos de circutos magnticos, utilizando as magnitudes axeitadas e as sas unidades. CA1.4. Recoeceuse a accin dun campo magntico sobre correntes elctricas. CA1.5. Describronse as experiencias de Faraday. CA1.6. Relacionouse a Lei de inducin de Faraday coa producin e a utilizacin da enerxa elctrica. CA1.7. Recoeceuse o fenmeno da autoinducin. CA1.8. Recoeceuse o fenmeno de interferencia electromagntica. RA2. Realiza clculos e medidas en circutos elctricos de CA monofsica, aplicando as tcnicas mis axeitadas. CA2.1. Identificronse as caractersticas dun sinal sinusoidal. CA2.2. Identificouse a simboloxa normalizada. CA2.3. Recoecronse os valores caractersticos da CA.
Pxina 47
CA2.4. Describronse as relacins entre tensin, intensidade e potencia en circutos bsicos de CA con resistencia, con autoinducin pura e con condensador. CA2.5. Realizronse clculos de tensin, intensidade e potencia en circutos de CA con acoplamento serie de resistencias, bobinas e condensadores. CA2.6. Debuxronse os tringulos de impedancias, tensins e potencias en circutos de CA con acoplamento serie de resistencias, bobinas e condensadores. CA2.7. Calculouse o factor de potencia de circutos de CA. CA2.8. Seleccionouse o equipamento de medida axeitado. CA2.9. Realizronse medidas de tensin, intensidade, potencia e factor de potencia, tendo en conta as normas de seguridade dos equipamentos e das persoas. CA2.10. Relacionouse o factor de potencia co consumo de enerxa elctrica. CA2.11. Identificouse o xeito de corrixir o factor de potencia dunha instalacin. CA2.12. Realizronse clculos de cada de tensin en lias monofsicas de CA. CA2.13. Describiuse o concepto de resonancia e as sas aplicacins. RA3. Realiza clculos das magnitudes elctricas bsicas e medidas nun sistema trifsico e recoece o tipo de sistema, as como a natureza e o tipo de conexin dos receptores. CA3.1. Recoecronse as vantaxes dos sistemas trifsicos na xeracin e no transporte da enerxa elctrica. CA3.2. Identificouse a simboloxa normalizada. CA3.3. Describronse os sistemas de xeracin e distribucin a tres e a catro fos. CA3.4. Identificronse as das formas de conexin dos receptores trifsicos. CA3.5. Recoeceuse a diferenza entre receptores equilibrados e desequilibrados. CA3.6. Realizronse clculos de intensidades, tensins e potencias en receptores trifsicos equilibrados, conectados tanto en estrela como en tringulo. CA3.7. Seleccionouse o equipamento de medida axeitado. CA3.8. Realizronse medidas de tensin, intensidade, potencia e enerxa, segundo o tipo de sistema trifsico e o tipo de carga. CA3.9. Cumprronse as normas de seguridade dos equipamentos e das persoas na realizacin de medidas. CA3.10. Realizronse clculos de mellora do factor de potencia en instalacins trifsicas. CA3.11. Identificouse o xeito de corrixir o factor de potencia nunha instalacin. CA3.12. Describiuse o concepto de harmnicos e os seus efectos. CA3.13. Realizronse medidas de harmnicos interpretando o resultado das medidas.
1.3.2.2 Contidos bsicos BC1. Electromagnetismo
Magnetismo.
Pxina 48
Campo magntico producido por un imn. Campo magntico creado por unha corrente elctrica. Materiais magnticos. Curvas de magnetizacin. Permeabilidade magntica. Histrese magntica. Circutos magnticos. Magnitudes magnticas. Interaccins entre campos magnticos e correntes elctricas. Forzas sobre correntes situadas no interior de campos magnticos. Forzas electromotrices inducidas. Experiencias de Faraday: lei de Faraday. Sentido da forza electromotriz inducida. Lei de Lenz. Correntes de Foucault. Autoinducin: coeficiente de autoinducin. Forzas electromotrices autoinducidas.
BC2. Corrente alterna monofsica
Xeracin de correntes alternas. Valores caractersticos. Comportamento dos receptores elementais en CA monofsica: resistencia, bobina pura e condensador. Simboloxa. Circutos RLC serie en CA monofsica. Potencia en CA monofsica. Factor de potencia. Acoplamento en paralelo de receptores de CA monofsica. Resonancia. Resolucin de circutos de CA monofsica. Clculos en instalacins monofsicas. Medidas de tensin, intensidade e potencia en circutos monofsicos. Medidas de frecuencia. Medidas do factor de potencia.
Pxina 49
BC3. Sistemas trifsicos
Xeracin de correntes alternas trifsicas. Simboloxa. Conexin de xeradores trifsicos. Conexin de receptores trifsicos. Potencia en sistemas trifsicos. Correccin do factor de potencia. Medidas de tensins e intensidades en sistemas trifsicos. Medidas de potencia activa en sistemas trifsicos. Medidas de enerxa en sistemas trifsicos. Harmnicos: causas e efectos. Medidas de harmnicos. Filtraxe de harmnicos.
1.3.3
Unidade formativa 3: mquinas elctricas

1.3.3.1
RA1. Recoece as caractersticas dos transformadores mediante a realizacin de ensaios e clculos, e describe a sa constitucin e o seu funcionamento. CA1.1. Describronse os circutos elctrico e magntico do transformador monofsico. CA1.2. Identificouse a simboloxa normalizada. CA1.3. Identificronse as magnitudes nominais na placa de caractersticas. CA1.4. Realizouse o ensaio en baleiro para determinar a relacin de transformacin e as perdas no ferro. CA1.5. Realizouse o ensaio en curtocircuto para determinar a impedancia de curtocircuto e as perdas no cobre. CA1.6. Seleccionronse os equipamentos de medida axeitados. CA1.7. Conectronse adecuadamente os aparellos de medida nos ensaios. CA1.8. Cumprronse as medidas de seguridade adecuadas durante os ensaios. CA1.9. Calculouse o rendemento do transformador ensaiado. CA1.10. Deducronse as consecuencias dun accidente de curtocircuto. CA1.11. Identificouse o grupo de conexin co esquema de conexins dun transformador trifsico. CA1.12. Describronse as condicins de acoplamento dos transformadores.
Pxina 50
CA1.13. Consultouse informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes. RA2. Recoece as caractersticas das mquinas de corrente continua, mediante a realizacin de probas, e describe a sa constitucin e o seu funcionamento. CA2.1. Clasificronse as mquinas de CA segundo a sa excitacin. CA2.2. Identificouse a simboloxa normalizada. CA2.3. Interpretouse a placa de caractersticas dunha mquina de corrente continua. CA2.4. Identificronse os elementos do indutor e inducido. CA2.5. Recoeceuse a funcin do colector. CA2.6. Describiuse a reaccin do inducido e os sistemas de compensacin. CA2.7. Mediuse a intensidade de arranque con restato. CA2.8. Inverteuse a polaridade dos ennobelamentos para comprobar a inversin do sentido de xiro. CA2.9. Cumprronse as medidas de seguridade axeitadas durante os ensaios. CA2.10. Interpretronse as caractersticas mecnicas dun motor de corrente continua. CA2.11. Consultouse informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes. RA3. Recoece as caractersticas das mquinas rotativas de corrente alterna, mediante a realizacin de clculos, e describe a sa constitucin e o seu funcionamento. CA3.1. Clasificronse as mquinas rotativas de corrente alterna. CA3.2. Identificouse a simboloxa normalizada. CA3.3. Identificronse os elementos que constiten un motor de inducin trifsico. CA3.4. Interpretouse a placa de caractersticas. CA3.5. Describronse as conexins dos ennobelamentos en relacin coa caixa de bornas. CA3.6. Estableceuse a diferenza de funcionamento dos rotores de gaiola de esquo e bobinaxe. CA3.7. Interpretouse a caracterstica mecnica dun motor de inducin. CA3.8. Consultouse informacin tcnica e comercial de diversos fabricantes. CA3.9. Realizronse clculos de comprobacin das caractersticas descritas na documentacin tcnica. CA3.10. Conectronse os circutos de mquinas elctricas rotativas consonte as normas de seguridade. CA3.11. Inverteuse o sentido de xiro. CA3.12. Seleccionouse o equipamento de medida axeitado. CA3.13. Realizronse medidas das magnitudes caractersticas consonte as normas de seguridade. CA3.14. Realizouse un informe tcnico cos resultados e as conclusins das medidas.
Pxina 51
1.3.3.2
Contidos bsicos BC1. Transformadores
Principio de funcionamento. Transformador monofsico. Ensaios en baleiro e en curtocircuto. Cada de tensin. Rendemento. Autotransformador. Transformador trifsico. Simboloxa. Esquemas de conexin. Grupos de conexin. Acoplamento en paralelo Transformador de distribucin.
BC2. Mquinas de corrente continua
Constitucin da mquina de corrente continua. Principio de funcionamento como xerador. Reaccin do inducido. Tipos de excitacin. Simboloxa. Ensaio e curvas caractersticas da dnamo Principio de funcionamento como motor. Par motor. Caractersticas mecnicas. Regulacin de velocidade Inversin do sentido de xiro.
BC3. Mquinas rotativas de corrente alterna
Tipos e utilidade dos alternadores. Constitucin do alternador trifsico. Principio de funcionamento do alternador trifsico. Simboloxa. Acoplamento de alternadores. Constitucin e tipos do motor asncrono trifsico. Principio de funcionamento: campo xiratorio.
Pxina 52
Caracterstica mecnica. Sistemas de arranque. Inversin do sentido de xiro. Motores monofsicos. Motores especiais.
1.3.4
Unidade formativa 4: seguridade e proteccins nas instalacins electrotcnicas

1.3.4.1
RA1. Recoece os efectos da electricidade nas persoas e nas instalacins, e identifica e calcula os dispositivos de proteccin que se deben empregar. CA1.1. Manexouse o REBT e a normativa de aplicacin en materia de prevencin de riscos laborais. CA1.2. Recoecronse os inconvenientes do efecto trmico da electricidade. CA1.3. Identificronse os riscos de choque elctrico nas persoas e os seus efectos fisiolxicos, as como os factores relacionados. CA1.4. Identificronse os riscos de incendio por quecemento. CA1.5. Recoecronse os tipos de accidentes elctricos. CA1.6. Recoecronse os riscos derivados do uso de instalacins elctricas. CA1.7. Elaborronse instrucins de utilizacin das aulas-taller. CA1.8. Interpretronse as cinco regras de ouro para a realizacin de traballos sen tensin. CA1.9. Calculouse a seccin dos condutores dunha instalacin, considerando as prescricins regulamentarias. CA1.10. Identificronse as proteccins necesarias dunha instalacin contra sobreintensidades e sobretensins. CA1.11. Identificronse os sistemas de proteccin contra contactos directos e indirectos. CA1.12. Identificouse os elementos do sistema de posta a terra. CA1.13. Dimensionouse o sistema de posta a terra.
1.3.4.2 Contidos bsicos BC1. Seguridade e proteccin nas instalacins electrotcnicas
Normativa sobre seguridade. Regulamento electrotcnico para baixa tensin.

Pxina 53
Clculo da seccin dos condutores dunha instalacin tendo en conta o quecemento. Cada de tensin en lias elctricas. Clculo da seccin dos condutores dunha instalacin tendo en conta a cada de tensin e a intensidade mxima admisible. Risco elctrico. Efectos da electricidade sobre as persoas. Efectos da electricidade sobre os materiais. Factores que condicionan os efectos. Risco no uso de instalacins electrotcnicas. Riscos nos traballos elctricos en baixa tensin. Proteccins en instalacins electrotcnicas e mquinas. Intensidade de curtocircuto e poder de corte das proteccins. Illamento dos receptores. Proteccin das envolventes. Proteccin contra sobreintensidades: normativa. Proteccin contra sobretensins: normativa. Accidentes elctricos. Contactos directos e indirectos. Esquema de neutro: normativa. Instalacins de posta a terra.
1.3.5
Este mdulo profesional de soporte, polo que d resposta necesidade de achegar unha axeitada base terica e prctica para a comprensin dos fenmenos elctricos e electromagnticos que gobernan o funcionamento das instalacins e das mquinas elctricas. A formacin de carcter xeral, polo que o mdulo pode ser comn en distintos ttulos da familia profesional, e mesmo servir para ttulos doutras familias profesionais que necesiten dunha formacin electrotcnica de base. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Manexar as ferramentas apropiadas: calculadora cientfica e utilidades informticas. Utilizar de xeito coherente e correcto as unidades axeitadas para cada magnitude. Presentar os resultados dos clculos coa precisin requirida. Utilizar ferramentas informticas de simulacin para comprobar resultados. Montar circutos e realizar medidas neles para comprobar clculos previos. Elaborar informes sobre as prcticas realizadas, que inclan unha axeitada explicacin terica, as simulacins e os clculos realizados, os resultados medidos e os erros atopados.
Pxina 54
Coecer os principios bsicos do funcionamento das mquinas elctricas. Coecer a constitucin e os compoentes das mquinas elctricas, as como os seus tipos e as sas caractersticas. Arrancar e manipular mquinas elctricas. Realizar ensaios tipo. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), c), j), k), l), m) e n) do ciclo formativo, e as competencias a), b), h), i), j), k) e l). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Coecemento das leis e dos principios bsicos da electricidade e o electromagnetismo. Adquisicin de tcnicas para a realizacin de clculos en circutos elctricos de CC, de CA monofsica e de CA trifsica. Recoecemento dos riscos elctricos e da importancia de cumprir as medidas de seguridade. Coecemento das mquinas elctricas, o seu comportamento e as sas caractersticas de funcionamento, a travs de clculos e da realizacin dos ensaios tipo.
Pxina 55
1.4
Mdulo profesional: instalacins elctricas interiores

1.4.1
Unidade formativa 1: instalacins elctricas de vivendas e de edificios de vivendas

1.4.1.1
RA1. Configura e monta circutos elctricos bsicos, para o que interpreta a documentacin tcnica. CA1.1. Describronse os principios de funcionamento dos mecanismos e os receptores. CA1.2. Interpretronse os esquemas elctricos e analizouse o seu funcionamento. CA1.3. Utilizronse as ferramentas axeitadas para cada instalacin. CA1.4. Montronse os mecanismos en relacin coa sa utilizacin. CA1.5. Montronse axeitadamente os receptores. CA1.6. Realizronse as conexins consonte a norma. CA1.7. Verificouse o funcionamento das instalacins. CA1.8. Medronse as magnitudes fundamentais. CA1.9. Respectronse os criterios de calidade en relacin cos traballos realizados. CA1.10. Tivronse en conta as normas de boas prcticas no uso da instrumentacin e da ferramenta utilizada. RA2. Configura e monta a instalacin elctrica dunha vivenda con grao de electrificacin bsico e elevado, as como a instalacin de servizos xerais dun edificio de vivendas, aplicando o regulamento electrotcnico de baixa tensin (REBT). CA2.1. Identificronse as caractersticas da instalacin tendo en conta a sa utilizacin e a sa potencia. CA2.2. Aplicouse o REBT. CA2.3. Identificronse os elementos dentro do conxunto da instalacin e en catlogos comerciais. CA2.4. Realizouse a previsin dos mecanismos e os elementos necesarios. CA2.5. Realizouse o plan de montaxe da instalacin. CA2.6. Elaborouse un procedemento de montaxe consonte criterios de calidade. CA2.7. Utilizronse as ferramentas axeitadas para cada elemento.
Pxina 56
CA2.8. Respectronse os tempos estipulados tendo en conta os criterios bsicos de eficiencia. CA2.9. Verificouse a correcta instalacin das canalizacins, de xeito que se permita a instalacin dos condutores. CA2.10. Verificouse o funcionamento da instalacin: proteccins, toma de terra, etc. CA2.11. Realizronse tarefas de forma individual e colectiva cunha correcta organizacin do traballo. CA2.12. Realizouse a instalacin tendo en conta os criterios bsicos para o ptimo aproveitamento dos materiais empregados. CA2.13. Tvose en conta a limpeza e a orde no desenvolvemento dos traballos realizados. RA3. Formaliza a documentacin tcnica e administrativa de instalacins de vivendas con grao de electrificacin bsico e elevado, as como de instalacins de servizos xerais dun edificio, atendendo ao REBT. CA3.1. Identificronse as caractersticas da instalacin atendendo sa utilizacin e sa potencia. CA3.2. Confeccionouse unha pequena memoria xustificativa. CA3.3. Trazouse un esbozo da vivenda e da instalacin. CA3.4. Debuxronse os esquemas unifilares dos circutos atendendo normalizacin. CA3.5. Calculronse os dispositivos de corte e proteccin. CA3.6. Realizouse o clculo da seccin dos condutores e da cada de tensin, as como o dimensionamento da tubaxes ou canles protectoras, e dos dispositivos de corte e proteccin. CA3.7. Utilizronse catlogos e documentacin tcnica para xustificar as decisins adoptadas. CA3.8. Confeccionouse a documentacin axeitada (memoria tcnica de deseo, certificado da instalacin, instrucins xerais de uso e mantemento, etc.), atendendo s instrucins do REBT e das administracins competentes. CA3.9. Empregronse aplicacins informticas para a elaboracin da documentacin tcnica e administrativa. CA3.10. Tivronse en conta os criterios bsicos de calidade para a elaboracin da documentacin. RA4. Mantn instalacins interiores de vivendas e de servizos xerais dos edificios aplicando tcnicas de medicins elctricas, tendo en conta a relacin entre a disfuncin e a sa causa. CA4.1. Verificronse os sntomas de avaras a travs das medidas realizadas e da observacin da instalacin. CA4.2. Propuxronse hipteses razoadas das causas e a sa repercusin na instalacin. CA4.3. Localizouse a avara utilizando un procedemento tcnico de intervencin. CA4.4. Operouse con autonoma na resolucin da avara.
Pxina 57
CA4.5. Propuxronse medidas de mantemento obrigadas en cada circuto ou elemento da instalacin. CA4.6. Comprobouse o correcto funcionamento das proteccins. CA4.7. Realizronse comprobacins das unins e dos elementos de conexin. RA5. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA5.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA5.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA5.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA5.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de montaxe e mantemento. CA5.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e de proteccin persoal requiridas. CA5.6. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA5.7. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA5.8. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.4.1.2 Contidos bsicos BC1. Configuracin e montaxe de circutos elctricos bsicos en interiores
Ferramentas bsicas nas instalacins elctricas de interior. Elementos e mecanismos bsicos nas instalacins de vivenda. Tipos de receptores. Tipos de mecanismos. Instalacins bsicas en vivendas. Condutores elctricos: designacin, tipos e caractersticas. Medidas fundamentais en instalacins bsicas de vivendas. Regulamento electrotcnico de baixa tensin aplicado s instalacins interiores. Convencionalismos de representacin: simboloxa normalizada nas instalacins elctricas. Tipos de planos e esquemas elctricos normalizados. Interpretacin de planos e esquemas elctricos das instalacins de vivenda. Criterios de calidade para a realizacin dos traballos. Normas para unha correcta utilizacin da instrumentacin e da ferramenta.
Pxina 58
BC2. Configuracin e montaxe de instalacins elctricas de vivendas e de edificios
Condicins xerais das instalacins interiores de vivendas e edificios. Regulamento electrotcnico de baixa tensin aplicado s instalacins interiores de vivendas e edificios. Condicins especficas para locais que contean baeira ou ducha. Sistemas de instalacin. Niveis de electrificacin e nmero de circutos. Envolventes: tipos, caractersticas e graos de proteccin. Tipoloxa dos servizos xerais dun edificio de vivendas. Iluminacin no mbito da vivenda e do edificio: tipos, caractersticas e sistemas de control. Cadro xeral de mando e proteccin. Dispositivos xerais e individuais de mando e proteccin. Proteccin contra contactos directos e indirectos. Proteccin contra sobretensins e sobreintensidades. Toma de terra en vivendas e edificios. Canalizacins especificas das vivendas e dos edificios: tipos e caractersticas. Soportes e fixacins de elementos dunha instalacin. Elementos e procedementos de conexin. Procedementos de verificacin das instalacins interiores de vivendas e edificios. Plan de traballo. Eficiencia e organizacin. Criterios para o ptimo aproveitamento dos materiais. Limpeza e orde no traballo.
BC3. Documentacin tcnica e administrativa das instalacins de vivendas e edificios
Proxectos elctricos: interpretacin. Dimensionamento das instalacins elctricas de vivendas e de edificios. Clculo de seccins de condutores. Dimensionamento dos dispositivos de corte e proteccin. Dimensionamento das canalizacins. Elaboracin e interpretacin de informes. Memoria tcnica de deseo, certificado da instalacin, e instrucins xerais de uso e mantemento. Programas informticos para a elaboracin da documentacin tcnica e administrativa. Normas asociadas a criterios de calidade estandarizados para a elaboracin da documentacin.
Pxina 59
BC4. Mantemento e deteccin de avaras nas instalacins elctricas de vivendas e de edificios
Normativa de seguridade elctrica. Avaras tipo nas instalacins de uso domstico: sntomas e efectos. Diagnstico de avaras: probas, medidas, procedementos e elementos de seguridade. Reparacin de avaras. Mantemento de instalacins elctricas de uso domstico.
Identificacin de riscos. Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais. Prevencin de riscos laborais nos procesos de montaxe e mantemento. Equipamentos de proteccin individual. Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais. Cumprimento da normativa de proteccin ambiental.
1.4.2
Unidade formativa 2: instalacins elctricas en locais de tipo comercial e industrial

1.4.2.1
RA1. Configura e monta, consonte a normativa, a instalacin elctrica dun local de pblica concorrencia, as como os aspectos diferenciais dun local con risco de incendio ou explosin, dun local de caractersticas especiais e das instalacins con fins especiais, e xustifica cada elemento no seu conxunto. CA1.1. Interpretouse a documentacin tcnica da instalacin e a normativa. CA1.2. Identificronse os elementos da instalacin. CA1.3. Realizouse a correcta clasificacin do local segundo o REBT. CA1.4. Aplicronse as normas tecnolxicas acadas para o tipo de local. CA1.5. Tivronse en conta as medidas de seguridade e calidade propias deste tipo de instalacin. CA1.6. Instalouse a iluminacin de emerxencia. CA1.7. Instalouse a fonte de alimentacin secundaria axeitada para o tipo de local. CA1.8. Realizouse o cadro xeral de proteccin atendendo ao tipo de instalacin e ao REBT. CA1.9. Instalronse os cadros de distribucin secundarios necesarios.
Pxina 60
CA1.10. Utilizronse as canalizacins adecuadas atendendo sa utilizacin e sa localizacin. CA1.11. Tivronse en conta os tempos previstos atendendo a un procedemento de calidade acordado. CA1.12 Utilizouse a ferramenta axeitada en cada momento. CA1.13. Tivronse en conta as normas de boas prcticas no uso da instrumentacin e da ferramenta utilizada. CA1.14. Realizouse o orzamento correspondente solucin adoptada. CA1.15. Respectronse os tempos estipulados tendo en conta os criterios bsicos de eficiencia. CA1.16. Realizronse tarefas colectivamente cunha correcta organizacin do traballo. CA1.17. Realizouse a instalacin tendo en conta os criterios bsicos para o ptimo aproveitamento dos materiais. CA1.18. Tvose en conta a limpeza e a orde no desenvolvemento dos traballos realizados. CA1.19. Prestuselles importancia s necesidades da propiedade da instalacin. RA2. Verifica a posta en servizo dunha instalacin dun local de pblica concorrencia, dun local con risco de incendio ou explosin, dun local de caractersticas especiais e de instalacins con fins especiais atendendo s especificacins do REBT. CA2.1. Verificouse a adecuacin da instalacin s instrucins do REBT. CA2.2. Comprobronse os valores de illamento da instalacin. CA2.3. Mediuse a resistencia da toma de terra e a corrente de fuga da instalacin. CA2.4. Medronse e rexistrronse os valores dos parmetros caractersticos. CA2.5. Verificouse a sensibilidade de disparo dos interruptores diferenciais. CA2.6. Mediuse a continuidade dos circutos. CA2.7. Analizouse a rede para detectar harmnicos e perturbacins. CA2.8. Comprobouse o illamento do chan. CA2.9. Verificouse o correcto funcionamento de toda a instalacin. RA3. Formaliza a documentacin tcnica e administrativa dun local de pblica concorrencia, dun local con risco de incendio ou explosin, dun local de caractersticas especiais e de instalacins con fins especiais, atendendo ao REBT. CA3.1. Identificronse as caractersticas da instalacin atendendo sa utilizacin e sa potencia. CA3.2. Confeccionouse unha pequena memoria xustificativa. CA3.3. Trazouse un esbozo do local e da instalacin. CA3.4. Debuxronse os esquemas unifilares dos circutos atendendo normalizacin. CA3.5. Calculronse os dispositivos de corte e proteccin, a seccin dos condutores e da cada de tensin, e o dimensionamento das tubaxes ou canles protectoras. CA3.6. Utilizronse catlogos e documentacin tcnica para xustificar as decisins adoptadas.
Pxina 61
CA3.7. Confeccionouse a documentacin axeitada (memoria tcnica de deseo, certificado da instalacin, instrucins xerais de uso e mantemento, etc.), atendendo s instrucins do REBT e das administracins competentes. CA3.8. Empregronse aplicacins informticas para a elaboracin da documentacin tcnica e administrativa. CA3.9. Tivronse en conta os criterios bsicos de calidade para a elaboracin da documentacin. RA4. Mantn instalacins de locais de pblica concorrencia, locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e instalacins con fins especiais aplicando tcnicas de medicins elctricas, tendo en conta a relacin entre a disfuncin e a sa causa. CA4.1. Verificronse os sntomas de avaras a travs das medidas realizadas e da observacin da instalacin. CA4.2. Propuxronse hipteses razoadas das causas e a sa repercusin na instalacin. CA4.3. Localizouse a avara utilizando un procedemento tcnico de intervencin. CA4.4. Operouse con autonoma na resolucin da avara. CA4.5. Propuxronse medidas de mantemento obrigadas en cada circuto ou elemento da instalacin. CA4.6. Comprobouse o correcto funcionamento das proteccins. CA4.7. Realizronse comprobacins das unins e dos elementos de conexin. RA5. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA5.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA5.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA5.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA5.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de montaxe e mantemento. CA5.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e de proteccin persoal requiridas. CA5.6. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA5.7. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA5.8. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
Pxina 62
1.4.2.2
Contidos bsicos BC1. Configuracin e montaxe de instalacins de locais de pblica concorrencia, as como os aspectos diferenciais de locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e instalacins con fins especiais
Regulamento electrotcnico de baixa tensin aplicado a estas instalacins. Tipos de subministracins elctricas. Circutos e iluminacin de emerxencia. Cadros xerais e secundarios de proteccin en locais. Canalizacins elctricas especiais. Previsin de cargas. Dispositivos para iluminacin: tipos de lmpadas e a sa utilizacin. Clculo luminotcnico. Magnitudes fundamentais da luminotecnia. Criterios bsicos de aforro enerxtico e proteccin ambiental. Aplicacins informticas para a realizacin de clculos luminotcnicos. Caractersticas especiais dos locais de pblica concorrencia. Instalacins en locais de reunins e traballo. Instalacins en locais de espectculos e actividades recreativas. Caractersticas especiais dos locais con risco de incendio ou explosin. Modos de proteccin. Clases de emprazamentos I e II. Equipamentos elctricos en clase I. Equipamentos elctricos en clase II. Sistemas de instalacin de cables. Instalacin en locais con caractersticas especiais: hmidos, mollados, con risco de corrosin, poeirentos sen risco de incendio nin explosin, con temperatura elevada, con moi baixa temperatura, onde existan bateras de acumuladores, e locais asociados a un servizo elctrico. Caractersticas das instalacins elctricas con fins especiais. Piscinas e fontes. Mquinas de elevacin e transporte. Instalacins provisionais e temporais de obras. Feiras e pavillns. Establecementos agrcolas e hortcolas. Instalacins a moi baixa tensin. Instalacins a tensins especiais. Instalacins en quirfanos e salas de intervencin. Cercas elctricas para gando.
Pxina 63
Instalacins xeradoras en BT. Instalacins elctricas en caravanas e parques de caravanas. Instalacins en portos e peiraos para barcos de recreo. Receptores elctricos. Clases de receptores elctricos. Receptores para iluminacin. Aparellos de caldeamento. Cables e folios radiantes en vivendas. Instalacins elctricas en mobles. Instalacins en locais con radiadores para saunas. Eficiencia e organizacin do traballo. Traballo en equipo. Criterios para o ptimo aproveitamento dos materiais. Limpeza e orde no traballo. Receptividade na colleita das necesidades formuladas pola propiedade da instalacin.
BC2. Posta en servizo de instalacins de locais de pblica concorrencia, locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e instalacins especiais
Posta en servizo das instalacins. Medidas de tensin, intensidade e continuidade. Medidas de potencias elctricas e factor de potencia. Analizador de redes. Medidas de illamento. Medidas de resistencia a terra e ao chan. Medidas de sensibilidade de aparellos de corte e proteccin.
BC3. Documentacin das instalacins de locais de pblica concorrencia, locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e instalacins especiais
Memoria tcnica de deseo, certificado da instalacin, instrucins xerais de uso e mantemento, etc. Clculo de condutores e dimensionamento de tubaxes e de canles protectoras. Aplicacins informticas para a realizacin de clculos de condutores. Normas asociadas a criterios de calidade estandarizados. Elaboracin de informes. Interpretacin de proxectos elctricos.
Pxina 64
BC4. Mantemento e deteccin de avaras nas instalacins elctricas de locais de pblica concorrencia, locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e instalacins especiais.
Normativa de seguridade elctrica. Avaras tipo nas instalacins de uso domstico ou industrial: sntomas e efectos. Diagnstico de avaras: probas, medidas, procedementos e elementos de seguridade. Reparacin de avaras. Mantemento de instalacins elctricas de uso domstico.
1.4.3
Unidade formativa 3: instalacins electroacsticas (intercomunicacin e sonorizacin) e de seguridade nos mbitos residencial, comercial e industrial
1.4.3.1
RA1. Recoece elementos e equipamentos das instalacins electroacsticas, de seguridade e de CCTV, para o que identifica as partes que as compoen e as sas caractersticas mis salientables. CA1.1. Identificronse os principios da electroacstica, da seguridade e dos CCTV. CA1.2. Identificronse as necesidades electroacsticas e de seguridade de cada tipo de local: sonorizacin, intercomunicacin interior entre estancias, servizo de avisos xerais, deteccin de incendio, deteccin de intrusin ou deteccin de gases, etc. CA1.3 Identificronse os equipamentos e os elementos que compoen as instalacins electroacsticas e de seguridade. CA1.4. Describronse as funcins e as caractersticas mis salientables dos equipamentos e dos elementos de conexin. CA1.5. Analizouse a normativa relativa s instalacins electroacsticas e de seguridade.
Pxina 65
CA1.6. Interpretronse esquemas relativos s instalacins electroacsticas e de seguridade. CA1.7. Describronse as posibilidades de interconexin das instalacins electroacsticas e de seguridade cos sistemas de telefona, cos sistemas de portara e videoportara e cos sistemas domticos. RA2. Configura instalacins electroacsticas e de seguridade, para o que determina os elementos que as conforman, e selecciona compoentes e equipamentos. CA2.1. Identificronse as especificacins tcnicas da instalacin. CA2.2. Aplicouse a normativa. CA2.3. Realizouse unha clasificacin das instalacins. CA2.4. Calculronse os parmetros dos elementos e dos equipamentos da instalacin. CA2.5. Utilizouse a simboloxa normalizada. CA2.6. Realizronse os esbozos e os esquemas da instalacin coa calidade requirida. CA2.7. Utilizronse aplicacins informticas. CA2.8. Utilizouse documentacin tcnica e comercial para a seleccin dos equipamentos e os materiais. CA2.9. Elaborouse o orzamento correspondente solucin adoptada. CA2.10. Prestouse especial importancia s necesidades da propiedade da instalacin. RA3. Monta instalacins electroacsticas e de seguridade, para o que interpreta documentacin tcnica e aplica tcnicas de montaxe. CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica da instalacin: planos, esquemas, regulamentacin, etc. CA3.2. Realizouse a traza da instalacin. CA3.3. Localizronse e fixronse canalizacins. CA3.4. Realizronse operacins de montaxe dos equipamentos. CA3.5. Tendronse os cables dos sistemas da instalacin. CA3.6. Conectronse os equipamentos e os elementos da instalacin. CA3.7. Aplicronse os criterios de calidade nas operacins de montaxe. CA3.8. Optimizronse de materiais. CA3.9. Tvose en conta a limpeza e a orde no desenvolvemento dos traballos realizados. CA3.10. Realizronse tarefas tendo en conta os criterios bsicos de eficiencia. CA3.11. Realizronse tarefas colectivamente e cunha correcta organizacin do traballo. RA4. Verifica e axusta os elementos das instalacins electroacsticas e de seguridade, para lo que mide os parmetros significativos, e logo interpreta os seus resultados. CA4.1. Describronse as unidades e os parmetros dos sistemas que conforman a instalacin. CA4.2. Realizronse as medidas dos parmetros significativos dos sinais nos sistemas da instalacin.
Pxina 66
CA4.3. Relacionronse os parmetros medidos cos caractersticos da instalacin. CA4.4. Utilizronse ferramentas informticas para a programacin dos equipamentos da instalacin. CA4.5. Realizronse probas funcionais e axustes. CA4.6. Elaborouse a documentacin tcnica onde se reflictan as actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos, as como un pequeno manual de emprego do equipamento instalado. CA4.7. Tvose en conta o coidado da instrumentacin e da ferramenta utilizada. RA5. Mantn equipamentos e instalacins electroacsticas e de seguridade aplicando tcnicas de deteccin, e relaciona as disfuncins coas sas causas. CA5.1. Realizronse as medidas dos parmetros de funcionamento utilizando os medios, os equipamentos e os instrumentos especficos. CA5.2. Operouse coas ferramentas e cos instrumentos adecuados para a diagnose de avaras. CA5.3. Identificronse os sntomas de avaras e disfuncins. CA5.4. Formulronse hipteses das causas da avara e da sa repercusin na instalacin. CA5.5. Localizouse o subsistema, o equipamento ou o elemento responsable da disfuncin. CA5.6. Operouse con autonoma nas actividades propostas. CA5.7. Elaborouse a secuencia de intervencin para a reparacin da avara. CA5.8. Reparronse ou, de ser o caso, substituronse os compoentes causantes da avara. CA5.9. Verificouse a compatibilidade do novo elemento instalado. CA5.10. Restablecronse as condicins de normal funcionamento do equipamento ou da instalacin. CA5.11. Realizronse as intervencins de mantemento coa calidade requirida. CA5.12. Elaborouse un informe-memoria das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos. RA6. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA6.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA6.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA6.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA6.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de montaxe e mantemento. CA6.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e de proteccin persoal requiridos. CA6.6. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental.
Pxina 67
CA6.7. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA6.8. Valorouse a orde e a limpeza de instalacins e do equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.4.3.2 Contidos bsicos BC1. Instalacins electroacsticas, de seguridade e de CCTV: fundamentos, e caractersticas dos elementos e dos equipamentos
Magnitudes e unidades fundamentais empregadas en acstica e electroacstica. Calidades e caractersticas dun sinal de audio. Impedancias e a sa adaptacin. Instalacins de seguridade: intrusin, incendio, acumulacin de gases nocivos, CCTV e control de accesos. Tecnoloxas utilizadas nas instalacins de seguridade. Instalacins electroacsticas: intercomunicacin e sonorizacin. Tecnoloxas utilizadas nas instalacins electroacsticas Caractersticas das instalacins electroacsticas e de seguridade segundo a tipoloxa e os requisitos do local. Elementos das instalacins: tipos e caractersticas. Tipoloxa do cableamento. Normativa sobre instalacins de electroacstica e seguridade. Simboloxa e esquemas nas instalacins electroacsticas e de seguridade. Ferramentas informticas para a sa elaboracin. Equipamentos para a interconexin das instalacins electroacsticas e de seguridade cos sistemas de telefona, cos de portara e videoportara, e cos domticos.
BC2. Configuracin de instalacins electroacsticas e de seguridade
Instalacins electroacsticas. Caractersticas tcnicas dunha instalacin electroacstica. Clasificacin das instalacins electroacsticas segundo a sa funcin, o mbito de instalacin, e o tipo de amplificacin e de control do sistema. Fontes de son. Instalacins de seguridade. Caractersticas tcnicas das instalacins de seguridade. Tecnoloxas utilizadas. Elementos: tipos e caractersticas. Comunicacins do sistema co exterior. Simboloxa normalizada. Esquemas: ferramentas informticas para a sa elaboracin. Normativa. Clculos bsicos das instalacins.
Pxina 68
Documentacin tcnica das instalacins. Receptividade na recollida das necesidades formuladas pola propiedade da instalacin.
BC3. Montaxe de instalacins electroacsticas e de seguridade.
Documentacin e planos das instalacins. Tcnicas especficas de montaxe. Ferramentas e tiles para a montaxe. Calidade na montaxe de instalacins electroacsticas. Criterios para a optimizacin dos materiais. Limpeza e orde no traballo. Eficiencia e organizacin do traballo. Traballo en equipo.
BC4. Verificacin, axuste e medida dos elementos e dos parmetros das instalacins electroacsticas e de seguridade
Parmetros de funcionamento nas instalacins electroacsticas: axustes e posta a punto. Instrumentos e procedementos de medida en instalacins electroacsticas. Posta en servizo das instalacins electroacsticas. Documentacin para a posta en servizo das instalacins electroacsticas. Normas para un uso correcto da instrumentacin e da ferramenta.
BC5. Mantemento e localizacin de avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins electroacsticas e de seguridade
Criterios, puntos de revisin e operacins programadas. Instrumentos de medida e elementos de verificacin. Diagnstico e localizacin de avaras. Manual de mantemento.
Pxina 69
1.4.4
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de instalador/ora montador/ora de instalacins elctricas en vivendas e edificios, e en locais de pblica concorrencia, locais con risco de incendio ou explosin, locais de caractersticas especiais e en instalacins elctricas especiais, as como a funcin de instalador/ora montador/ora de instalacins electroacsticas e de seguridade no mbito residencial, hoteleiro, comercial, industrial, sanitario-asistencial, de transporte de viaxeiros, deportivo, e noutros recintos similares. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Interpretacin e representacin de esquemas de instalacins elctricas de vivendas e de edificios, locais de pblica concorrencia, instalacins de uso industrial con risco de incendio ou explosin, e locais de caractersticas especiais, as como instalacins elctricas especiais. Interpretacin e representacin de esquemas de instalacins electroacsticas e de seguridade en xeral. Medicin de magnitudes elctricas. Montaxe de instalacins elctricas de uso domstico e de instalacins elctricas no mbito de edificios de vivendas. Montaxe de instalacins elctricas de locais de pblica concorrencia. Montaxe de locais con risco de incendio ou explosin. Montaxe de instalacins de uso industrial ou de caractersticas especiais recollidas no REBT. Montaxe de instalacins elctricas especiais. Montaxe de receptores elctricos. Montaxe de instalacins electroacsticas e de seguridade. Realizacin da memoria tcnica de deseo ou interpretacin de proxectos elctricos. Mantemento e reparacin de instalacins elctricas en xeral. Mantemento de instalacins electroacsticas e de seguridade no mbito residencial, hoteleiro, comercial, industrial, sanitario-asistencial, de transporte de viaxeiros, deportivo, e noutros recintos similares. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en: Montaxe e mantemento de instalacins elctricas en vivendas e edificios. Montaxe e mantemento de instalacins elctricas en locais de tipo comercial e industrial. Montaxe e mantemento de instalacins electroacsticas e de seguridade no mbito residencial, hoteleiro, comercial, industrial, sanitario-asistencial, de transporte de viaxeiros, deportivo, e noutros recintos similares. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), h), i), j), l), m), n), o) e r) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), g), i), j), k) e p). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre:
Pxina 70
Interpretacin e montaxe de esquemas elctricos. Montaxe e mantemento de instalacins elctricas de vivendas. Montaxe e mantemento de locais de tipo comercial ou industrial. Montaxe e mantemento de instalacins electroacsticas e de seguridade. Realizacin da memoria tcnica de deseo ou interpretacin de proxectos elctricos. Medicin dos parmetros fundamentais nas instalacins elctricas, electroacsticas e de seguridade. As programacins didcticas que elabore o profesorado que imparta este mdulo debern establecer unha adecuada organizacin e secuencia dos resultados de aprendizaxe, criterios de avaliacin e contidos que pola sa transversalidade sexan comns a varias unidades formativas.
Pxina 71
1.5
Mdulo profesional: instalacins de distribucin

1.5.1
Unidade formativa 1: redes de distribucin en alta tensin

1.5.1.1
RA1. Identifica a configuracin dunha rede de distribucin en alta tensin, recoece os seus compoentes e describe as sas caractersticas segundo o tipo de instalacin. CA1.1. Seleccionouse o tipo de rede adecuada para un suposto de distribucin de enerxa elctrica en alta tensin. CA1.2. Clasificronse os tipos de elementos dunha rede area (apoios, condutores, accesorios de suxeicin, etc.) tendo en conta a sa funcin. CA1.3. Clasificronse os tipos de elementos dunha rede subterrnea (condutores, gabias, rexistros, galeras, accesorios de sinalizacins, etc.) tendo en conta a sa funcin. CA1.4. Identificronse os elementos da rede coa sa representacin simblica nos planos e nos esquemas que caracterizan a instalacin. CA1.5. Identificronse os condutores seguindo as prescricins regulamentarias. CA1.6. Recoeceuse a normativa no trazado da rede e a relativa s distancias regulamentarias. CA1.7. Verificouse o cumprimento da normativa sobre cruzamentos, proximidades e paralelismos nas instalacins que afectan rede. RA2. Realiza e describe operacins de montaxe e mantemento de redes areas e subterrneas de alta tensin, aplicando as tcnicas correspondentes. CA2.1. Describronse as fases e os procedementos de tendido dos cables. CA2.2. Realizronse conexins e empalmes en cables de MT areos e subterrneos. CA2.3. Diagnosticronse as causas de avaras nunha lia de rede area de MT, mediante a interpretacin dos sntomas. CA2.4. Identificronse as normas de seguridade e os elementos de proteccin para traballar en alta tensin. CA2.5. Elaborouse un informe das actividades realizadas e dos resultados obtidos. CA2.6. Respectronse os criterios de calidade. RA3. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA3.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte.
Pxina 72
CA3.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA3.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA3.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA3.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA3.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de redes de distribucin en alta tensin. CA3.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA3.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA3.9. Valorouse a orde e a limpeza de instalacins e os equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.5.1.2 Contidos bsicos BC1. Identificacin da configuracin dunha rede de distribucin en alta tensin
Configuracin de redes de distribucin de alta tensin. Tipoloxa e estrutura das redes de distribucin en alta tensin. Redes areas: tipoloxa e caractersticas. Representacin simblica de redes areas en planos e esquemas. Tipos e caractersticas dos apoios. Identificacin e designacin dos condutores: tipos e caractersticas. Elementos accesorios. Utilizacin das tboas de tendido: tensamento e frecha segundo a temperatura e as hipteses de clculo. Tensamento de cables. Utilizacin do regulamento de AT para determinar as distancias de seguridade, paralelismos e paso por zonas. Redes subterrneas: tipoloxa e caractersticas. Representacin simblica de redes subterrneas en planos e esquemas. Tipos e caractersticas das gabias. Identificacin e designacin dos condutores: tipos e caractersticas. Elementos accesorios. Distancias de seguridade e paralelismos con outros cables e conducins.
Pxina 73
BC2. Operacins de montaxe e mantemento de redes areas e subterrneas de alta tensin
Fases de montaxe dunha instalacin de rede area de alta tensin. Fases de montaxe dunha instalacin de rede subterrnea de alta tensin. Ferramenta e instrumentacin especfica. Tcnicas de suxeicin, conexin e empalme de condutores. Plans de mantemento en redes areas e subterrneas. Mantemento preditivo, preventivo e correctivo. Avaras tipo en redes areas e subterrneas: localizacin e reparacin. Condicins de posta en servizo dunha rede de alta tensin. Regras de seguridade para traballar en alta tensin.
Identificacin de riscos e valoracin do estudo de seguridade en redes areas e subterrneas. Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais. Prevencin de riscos laborais nos procesos de montaxe e mantemento. Equipamentos de proteccin individual. Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais. Cumprimento da normativa de proteccin ambiental.
1.5.2
Unidade formativa 2: centros de transformacin

1.5.2.1
RA1. Identifica a configuracin e os tipos de centros de transformacin, e describe as caractersticas e as funcins de cada elemento. CA1.1. Recoeceuse a funcin do centro de transformacin e a sa situacin na rede de xeracin, transporte e distribucin de enerxa elctrica. CA1.2. Clasificronse os centros de transformacin. CA1.3. Identificronse as partes fundamentais dun centro de transformacin. CA1.4. Describiuse a funcin, as caractersticas e a sinalizacins dos tipos de celas. CA1.5. Interpretronse esquemas elctricos unifilares dos tipos de centros de transformacin e das disposicins de celas. CA1.6. Identificronse os aparellos de manobra e os elementos de proteccin das celas.
Pxina 74
CA1.7. Describronse as caractersticas, a funcin e o mando dos aparellos de manobra e dos elementos de proteccin. CA1.8. Identificronse as caractersticas e as conexins dos cadros de distribucin de baixa tensin. CA1.9. Describiuse a instalacin de posta a terra dun centro de transformacin. RA2. Recoece os procedementos de mantemento dos centros de transformacin mediante a anlise de protocolos, e identifica actividades. CA2.1. Describronse as fases e os procedementos de conexin do transformador. CA2.2. Describronse as fases e os procedementos de conexin de celas. CA2.3. Recoecronse as instrucins xerais para a realizacin de manobras nun centro de transformacin. CA2.4. Detallronse as manobras que cumpra realizar nas celas, na orde correcta e sobre os elementos axeitados. CA2.5. Describronse as operacins de seguridade previas intervencin: corte de fontes de tensin, encravamentos e bloqueos, deteccin de ausencia de tensin, etc. CA2.6. Efecturonse medidas de parmetros caractersticos. CA2.7. Elaborouse un informe das actividades realizadas e dos resultados obtidos. CA2.8. Respectronse os criterios de calidade. RA3. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA3.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA3.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA3.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA3.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA3.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA3.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de centros de transformacin, e as sas instalacins asociadas. CA3.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA3.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA3.9. Valorouse a orde e a limpeza de instalacins e equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
Pxina 75
1.5.2.2
Contidos bsicos BC1. Configuracin dos centros de transformacin
Estrutura do sistema elctrico. Clasificacin dos centros de transformacin. Partes fundamentais dun centro de transformacin. Transformador de distribucin. Celas: tipos, caractersticas e elementos de sinalizacin. Aparellos de manobra e de proteccin en AT e BT: tipos e caractersticas. Esquemas unifilares. Cadro de distribucin de baixa tensin. Instalacin de posta a terra.
BC2. Operacins de mantemento de centros de transformacin
Instrucins para a realizacin de manobras nun centro de transformacin. Ferramenta e instrumentacin especfica. Manobras nas celas dun centro de transformacin. Plans de mantemento en centros de transformacin. Mantemento preditivo, preventivo e correctivo. Revisins peridicas. Avaras tipo en centros de transformacin: localizacin e reparacin. Medidas caractersticas e parmetros de control dun centro de transformacin. Condicins de posta en servizo dun centro de transformacin.
Identificacin de riscos nun centro de transformacin. Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais. Prevencin de riscos laborais nos procesos de montaxe e mantemento dun centro de transformacin. Equipamentos de proteccin individual. Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais. Cumprimento da normativa de proteccin ambiental.
1.5.3
Unidade formativa 3: redes de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior
Cdigo: MP0236_34.
Pxina 76
Duracin: 44 horas.
1.5.3.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin
RA1. Identifica a configuracin dunha rede de distribucin en baixa tensin, dunha acometida e dunha rede de iluminacin exterior, recoece os seus compoentes e describe as sas caractersticas segundo o tipo de instalacin. CA1.1. Seleccionouse o tipo de rede adecuada para un suposto de distribucin de enerxa elctrica en baixa tensin, unha acometida e unha rede de iluminacin exterior. CA1.2. Clasificronse os tipos de elementos dunha rede area (apoios, condutores, accesorios de suxeicin, etc.) tendo en conta a sa funcin. CA1.3. Clasificronse os tipos de elementos dunha rede subterrnea (condutores, gabias, rexistros, galeras, accesorios de sinalizacins, etc.) tendo en conta a sa funcin. CA1.4. Identificronse os elementos da rede coa sa representacin simblica nos planos e nos esquemas que caracterizan a instalacin. CA1.5. Realizouse o clculo para a determinacin do condutor seguindo as prescricins regulamentarias. CA1.6. Recoeceuse a normativa no trazado da rede e a relativa s distancias regulamentarias. CA1.7. Verificouse o cumprimento da normativa sobre cruzamentos, proximidades e paralelismos nas instalacins que afectan rede. RA2. Realiza e describe operacins de montaxe e mantemento dunha rede area de baixa tensin, dunha acometida area e dunha rede area de iluminacin exterior aplicando as tcnicas correspondentes. CA2.1. Describronse as fases e os procedementos de montaxe dos apoios. CA2.2. Describronse as fases e os procedementos de tendido e tensamento dos cables. CA2.3. Montronse os accesorios (soportes, abrazadeiras, pinzas, berces, etc.) e cables nunha instalacin a escala sobre parede ou fachada. CA2.4. Realizronse empalmes, derivacins e conexins en redes areas. CA2.5. Diagnosticronse as causas de avaras nunha lia de rede trenzada sobre apoios e fachada, mediante a interpretacin dos sntomas. CA2.6. Efecturonse as medidas de parmetros caractersticos. CA2.7. Elaborouse un informe das actividades realizadas e dos resultados obtidos. CA2.8. Respectronse os criterios de calidade. RA3. Realiza e describe operacins de montaxe e mantemento dunha rede subterrnea de baixa tensin, dunha acometida subterrnea e dunha rede subterrnea de iluminacin exterior aplicando as tcnicas correspondentes. CA3.1. Describronse as fases e os procedementos de apertura e acondicionamento de gabias.
Pxina 77
CA3.2. Describronse as fases e os procedementos de tendido dos cables directamente enterrados e baixo tubaxe. CA3.3. Realizouse un empalme de unin area-subterrnea cos elementos adecuados (kit terminal, manguito preillado, etc.). CA3.4. Realizronse conexins, empalmes e derivacins en redes subterrneas. CA3.5. Diagnosticronse as causas de avaras en lias de redes subterrneas, acometidas e redes de iluminacin exterior. CA3.6. Efecturonse as medidas de parmetros caractersticos. CA3.7. Elaborouse un informe das actividades realizadas e dos resultados obtidos. RA4. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA4.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA4.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA4.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA4.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA4.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA4.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de redes de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de distribucin de iluminacin exterior, e as sas instalacins asociadas. CA4.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA4.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA4.9. Valorouse a orde e a limpeza de instalacins e equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.5.3.2 Contidos bsicos BC1. Configuracin de redes de distribucin de baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior
Redes areas de baixa tensin: tipoloxa e estrutura. Representacin simblica de redes en planos e esquemas. Tipos e caractersticas dos apoios. Tipos e caractersticas dos condutores. Cables tensados, cables pousados sobre fachada, etc. Clculo dos condutores seguindo as prescricins regulamentarias.
Pxina 78
Elementos accesorios de suxeicin en postes e en fachadas. Redes subterrneas de baixa tensin: tipos e caractersticas. Sistemas de instalacin (directamente enterradas, entubadas, en galeras, etc.). Tipos e caractersticas dos condutores de redes subterrneas. Clculo dos condutores seguindo as prescricins regulamentarias. Elementos accesorios de conexin, empalme, de proteccin e sinalizacin. Acometidas: tipoloxa e estrutura. Prescricins particulares. Redes de iluminacin exterior: tipoloxa e caractersticas. Dimensionamento e cadros de proteccin, medida e control. Condicins xerais e especiais de instalacin de redes de baixa tensin. Normativa no trazado da rede e a relativa s distancias regulamentarias. Normativa sobre cruzamentos, proximidades e paralelismos. Conexin de posta a terra. Sistemas de conexin do neutro e das masas en redes de distribucin. Esquemas e criterios de eleccin.
BC2. Operacins de montaxe e mantemento de redes areas de baixa tensin, de acometidas areas e de redes areas de iluminacin exterior
Documentacin administrativa asociada: certificado de instalacin, solicitude de descargo, permiso de obra, etc. Fases da montaxe dunha instalacin de rede area de baixa tensin. Ferramenta e instrumentacin especfica. Procedementos de izadura, achumbamento, cimentacin e formigonaxe de apoios. Procedementos de tendido e tensamento de condutores. Tcnicas de suxeicin, conexin e empalme de condutores. Plans de mantemento en redes areas de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior. Mantemento preditivo, preventivo e correctivo. Avaras tipo en redes areas: localizacin e reparacin. Caractersticas e emprego de instrumentos de medida e parmetros de control. Condicins de posta en servizo.
BC3. Operacins de montaxe e mantemento de redes subterrneas de baixa tensin, de acometidas subterrneas e de redes subterrneas de iluminacin exterior
Documentacin administrativa asociada: certificado de instalacin, solicitude de descargo, permiso de obra, etc.
Pxina 79
Fases de montaxe dunha instalacin de rede subterrnea de baixa tensin. Ferramenta e instrumentacin especfica. Procedementos de escavacin, colocacin de tubaxes e acondicionamento de gabias. Procedementos para tender cable (por gravidade e por escorregadura e rotacin) e de colocacin en bandexas. Tcnicas de conexin e empalme de condutores. Marcaxe de condutores. Plans de mantemento en redes subterrneas de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior. Mantemento preditivo, preventivo e correctivo. Avaras tipo en redes subterrneas: localizacin e reparacin. Caractersticas e emprego de instrumentos de medida e parmetros de control dunha rede subterrnea.
Identificacin de riscos en redes de distribucin en baixa tensin, acometidas e redes de iluminacin exterior. Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais. Prevencin de riscos laborais nos procesos de montaxe e mantemento. Equipamentos de proteccin individual. Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais. Cumprimento da normativa de proteccin ambiental.
1.5.4
Unidade formativa 4: instalacins de enlace e tarifas elctricas

1.5.4.1
RA1. Configura instalacins de enlace, con seleccin dos elementos que as compoen e do seu emprazamento. CA1.1. Interpretouse o proxecto de instalacin de enlace, para o que se identificaron as condicins de montaxe e as caractersticas dos elementos que a compoen: caixa xeral de proteccin, seccins da lia xeral de alimentacin e derivacins individuais, contadores, e dispositivos xerais e individuais de mando e proteccin. CA1.2. Identificronse os elementos da instalacin coa sa representacin simblica nos esquemas e a sa localizacin nos planos. CA1.3. Realizouse a previsin de carga da instalacin tendo en conta as prescricins regulamentarias e os requisitos da clientela.
Pxina 80
CA1.4. Seleccionouse o sistema de control de enerxa especfico e as tarifas asociadas. CA1.5. Seleccionouse o esquema da instalacin de enlace adecuado s caractersticas do edificio (unifamiliar, de vivendas, concentracin de industrias, etc.). CA1.6. Seleccionouse a caixa xeral de proteccin. CA1.7. Dimensionouse a lia xeral de alimentacin e as derivacins individuais. CA1.8. Determinouse a localizacin dos contadores. CA1.9. Determinouse a localizacin dos cadros xerais de mando e proteccin. CA1.10. Dimensionronse os dispositivos xerais e individuais de mando e proteccin, e o sistema de control de potencia. CA1.11. Seleccionouse o cadro xeral de mando e proteccin. CA1.12. Elaborouse a memoria tcnica de deseo. CA1.13. Describiuse o procedemento de verificacin do correcto funcionamento da instalacin. CA1.14. Formalizouse o certificado de instalacin e a solicitude de subministracin nos impresos oficiais correspondentes. RA2. Realiza e describe operacins de montaxe e mantemento de instalacins de enlace, coas tcnicas correspondentes e consonte a normativa. CA2.1. Identificronse os procedementos de montaxe das partes da instalacin: caixa xeral de proteccin, lia xeral de alimentacin, derivacins individuais, contadores, e dispositivos xerais e individuais de mando e proteccin. CA2.2. Conectouse a caixa xeral de proteccin tendo en conta as instrucins de montaxe e regulamentacin. CA2.3. Montouse unha lia xeral de alimentacin de condutores illados, baixo tubaxe, en montaxe superficial e tendo en conta as especificacins da normativa. CA2.4. Elaborouse un esbozo de centralizacin de contadores que indique a disposicin dos seus elementos, atendendo s dimensins estipuladas e conforme a regulamentacin. CA2.5. Conectronse as unidades funcionais dunha centralizacin de contadores sinxela con discriminacin horaria. CA2.6. Montouse unha derivacin individual de condutores illados, baixo tubaxe, en montaxe superficial e tendo en conta as especificacins da normativa. CA2.7. Diagnosticronse as causas de avaras simuladas nunha instalacin elctrica de enlace. CA2.8. Efecturonse medidas de parmetros caractersticos. CA2.9. Elaborouse un informe das actividades realizadas e os resultados obtidos. CA2.10. Respectronse os criterios de calidade. RA3. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA3.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA3.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade.
Pxina 81
CA3.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA3.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA3.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA3.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento de instalacins de enlace, e as sas instalacins asociadas. CA3.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA3.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA3.9. Valorouse a orde e a limpeza de instalacins e equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.5.4.2 Contidos bsicos BC1. Configuracin das instalacins elctricas de enlace
Previsin de cargas para subministracins en baixa tensin. Instalacins de enlace: esquemas. Caixa xeral de proteccin: tipos e esquemas. Lia xeral de alimentacin: clculo de seccins e especificacins tcnicas dos condutores. Derivacins individuais: clculo de seccins e especificacins tcnicas dos condutores. Contadores: tipos e caractersticas; unidades funcionais e esquemas. Tarifacin elctrica. Dispositivos xerais e individuais de mando e proteccin. Sistema de control de potencia. Instalacins de posta a terra en edificios. Verificacin da instalacin e do dispositivo xeral de mando e proteccin. Documentacin, memoria tcnica e certificacin da instalacin.
BC2. Operacins de montaxe e mantemento de instalacins elctricas de enlace
Documentacin administrativa asociada. Fases de montaxe dunha instalacin elctrica de enlace. Caixa xeral de proteccin: tipos de montaxe. Lia xeral de alimentacin: condicins de instalacin. Tapas de rexistro.
Pxina 82
Derivacins individuais: condicins de instalacin. Acanaladuras, condutos e caixas de rexistro. Contadores: esquemas e conexins segundo a normativa. Dispositivos xerais de mando e proteccin. Avaras tipo en instalacins de enlace: localizacin e reparacin. Medidas caractersticas e parmetros de control dunha instalacin de enlace. Verificacin e posta en servizo.
1.5.5
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de montaxe e mantemento, e aplcase nos procesos relacionados con centros de transformacin, redes de distribucin de alta e baixa tensin, e instalacins elctricas de enlace. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Configuracin de instalacins de enlace, nos lmites establecidos pola regulamentacin. Realizacin de manobras nas celas de media tensin. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en: Montaxe de redes de distribucin de alta e baixa tensin. Montaxe de instalacins elctricas de enlace. Mantemento de redes de distribucin de baixa tensin. Mantemento de instalacins elctricas de enlace. Mantemento de centros de transformacin. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), h), i), j), l), n) e o) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), f), g), i), j) e k). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Interpretacin da normativa referente a cada tipo de instalacin. Regulamento sobre condicins tcnicas e garanta de seguridade en centrais elctricas, subestacins e centros de transformacin.
Pxina 83
Regulamento electrotcnico de baixa tensin e disposicins complementarias. Normativa de empresas subministradoras. Identificacin das configuracins das instalacins. Clculo de instalacins de enlace mediante programas informticos. Planificacin dos procesos de montaxe e mantemento. Aplicacin de tcnicas de montaxe (mecanizado, conexin, empalme, etc.). Operacin de equipamentos de medida e de comprobacin. Elaboracin de documentacin tcnico-administrativa. Aplicacin de medidas de seguridade nas operacins. Aplicacin de criterios de calidade en todas as fases dos procesos. Actitude de respecto polo medio. As programacins didcticas que elabore o profesorado que imparta este mdulo debern establecer unha adecuada organizacin e secuencia dos resultados de aprendizaxe, criterios de avaliacin e contidos que pola sa transversalidade sexan comns a varias unidades formativas.
Pxina 84
1.6
Mdulo profesional: infraestruturas comns de telecomunicacin en vivendas e edificios

1.6.1

RA1. Identifica os elementos das infraestruturas comns de telecomunicacins en vivendas e edificios, e analiza os sistemas que as integran. CA1.1. Analizouse a normativa sobre infraestruturas comns de telecomunicacins en edificios. CA1.2. Describronse os sinais recibidos nunha instalacin: televisin e radio, telefona e banda ancha. CA1.3. Identificronse os elementos das zonas exteriores, comns e privadas. CA1.4. Describronse os tipos de instalacins que compoen unha infraestrutura comn de telecomunicacins (ICT). CA1.5. Describronse os tipos e a funcin de recintos (superior, inferior, modular e nico) e rexistros (enlace, primario, secundario e de terminacin de rede) dunha ICT. CA1.6. Identificronse os tipos de canalizacins (externa, de enlace, principal, secundaria e interior). CA1.7. Describronse os tipos de redes que compoen a ICT (alimentacin, distribucin, dispersin e interior). CA1.8. Identificronse os elementos de conexin. CA1.9. Determinouse a funcin e as caractersticas dos elementos e dos equipamentos de cada sistema (televisin, telefona, seguridade e intercomunicacin) no acceso a vivendas e a edificios de vivendas. CA1.10. Describronse os tipos de instalacins de seguridade para o control de accesos aos edificios. CA1.11. Describronse os tipos de instalacins de portara e vdeoportara para a comunicacin entre o exterior e o interior dos edificios. CA1.12. Describronse as posibilidades de interconexin, no relativo infraestrutura, entre o sistema de televisin, os sistemas de portara e videoportara, e os sistemas domticos e de megafona do interior da vivenda. RA2. Configura pequenas instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins para vivendas e edificios, para o que determina os elementos que a conforman e selecciona compoentes e os equipamentos. CA2.1. Identificronse as especificacins tcnicas da instalacin. CA2.2. Aplicouse a normativa de ICT e o REBT na configuracin da instalacin. CA2.3. Utilizronse ferramentas informticas de aplicacin.
Pxina 85
CA2.4. Calculronse os parmetros dos elementos e dos equipamentos da instalacin. CA2.5. Realizronse os esbozos e os esquemas da instalacin coa calidade requirida. CA2.6. Utilizouse a simboloxa normalizada. CA2.7. Utilizouse documentacin necesaria para a seleccin dos equipamentos e os materiais que cumpran as especificacins funcionais, tcnicas, comerciais e normativas. CA2.8. Elaborouse o orzamento correspondente solucin adoptada. CA2.9. Prestuselles especial importancia s necesidades da propiedade da instalacin. RA3. Monta instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins para vivendas e edificios, para o que interpreta documentacin tcnica e aplica tcnicas de montaxe. CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica da instalacin: planos, esquemas, regulamentacin, etc. CA3.2. Realizouse a traza da instalacin. CA3.3. Localizronse e fixronse canalizacins. CA3.4. Realizronse operacins de montaxe de mastros e torretas, etc. CA3.5. Localizronse e fixronse os elementos de captacin de sinais e do equipamento de cabeceira. CA3.6. Tendronse os cables dos sistemas da instalacin de televisin, telefona, comunicacin interior e seguridade no acceso a vivendas e a edificios de vivendas. CA3.7. Conectronse os equipamentos e os elementos da instalacin. CA3.8. Aplicronse os criterios de calidade nas operacins de montaxe. CA3.9. Realizouse unha seleccin do material instalado no exterior das edificacins tendo en conta o contorno urbanstico e paisaxstico. CA3.10. Aproveitronse convenientemente os materiais. CA3.11. Tvose en conta a limpeza e a orde no desenvolvemento dos traballos realizados. CA3.12. Realizronse tarefas tendo en conta os criterios bsicos de eficiencia. CA3.13. Realizronse tarefas colectivamente e cunha correcta organizacin do traballo. RA4. Verifica e axusta os elementos das instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins tendo en conta a medida dos parmetros significativos e a interpretacin dos seus resultados. CA4.1. Describronse as unidades e os parmetros dos sistemas da instalacin: ganancia da antena e de amplificadores, directividade, amplitude de banda, atenuacins, interferencias, etc. CA4.2. Utilizronse ferramentas informticas para a obtencin de informacin: situacin de repetidores, posicionamento de satlites, etc. CA4.3. Orientronse os elementos de captacin de sinais.
Pxina 86
CA4.4. Realizronse as medidas dos parmetros significativos dos sinais nos sistemas da instalacin. CA4.5. Relacionronse os parmetros medidos cos caractersticos da instalacin. CA4.6. Realizronse probas funcionais e axustes. CA4.7. Tvose en conta o coidado da instrumentacin e da ferramenta utilizada. RA5. Localiza avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins aplicando tcnicas de deteccin, e relaciona as disfuncins coas sas causas. CA5.1. Realizronse as medidas dos parmetros de funcionamento utilizando os medios, os equipamentos e os instrumentos especficos. CA5.2. Operouse coas ferramentas e cos instrumentos adecuados para a diagnose de avaras. CA5.3. Identificronse os sntomas de avaras e disfuncins. CA5.4. Formulronse hipteses das causas da avara e da sa repercusin na instalacin. CA5.5. Localizouse o subsistema, o equipamento ou o elemento responsable da disfuncin. CA5.6. Operouse con autonoma nas actividades propostas. RA6. Repara instalacins de infraestruturas de telecomunicacins aplicando tcnicas de correccin de disfuncins e, de ser o caso, de substitucin de compoentes, tendo en conta as recomendacins de fbrica. CA6.1. Elaborouse a secuencia de intervencin para a reparacin da avara. CA6.2. Reparronse ou, de ser o caso, substituronse os compoentes causantes da avara. CA6.3. Verificouse a compatibilidade do novo elemento instalado. CA6.4. Restablecronse as condicins de normal funcionamento do equipamento ou da instalacin. CA6.5. Realizronse as intervencins de mantemento coa calidade requirida. CA6.6. Operouse con autonoma nas actividades propostas. CA6.7. Elaborouse un informe-memoria das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos. RA7. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA7.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA7.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA7.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA7.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, pasos de emerxencia, etc.) e dos equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado e montaxe.
Pxina 87
CA7.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA7.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que cumpra adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento das instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins en vivendas e edificios. CA7.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin acstica, visual, etc. do contorno ambiental. CA7.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA7.1. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e os equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.6.2
Contidos bsicos
BC1. Identificacin dos elementos de infraestruturas de telecomunicacins
Normativa sobre infraestruturas comns para servizos de telecomunicacin en edificios (ICT). Sinais recibidos nunha instalacin de ICT. Radio e televisin terrestre e va satlite. Telefona accesible ao pblico. Servizos de banda larga: SAFI, cable, etc. Caractersticas dos sinais. Instalacins de ICT. Elementos dunha ICT. Recintos e rexistros. Canalizacins e redes. Antenas e lias de transmisin. Ondas e espectro electromagntico. Tipos de transmisin: va terrestre, va satlite, va cable e va sen fos. Tipos de tecnoloxas. Tipos de modulacins. Antenas de radio. Antenas de TV: tipos e elementos e caractersticas. Telefona interior e intercomunicacin. Sistemas de telefona: conceptos e mbito de aplicacin. Rede telefnica conmutada: tipoloxa e caractersticas. Centrais telefnicas: tipoloxa, caractersticas e xerarquas. Equipamentos telefnicos individuais. Sistemas multilia de abonado: tipoloxa e caractersticas. Simboloxa nas instalacins de ICT.
Pxina 88
Control de accesos e seguridade. Sistemas de seguridade relativos ao control de accesos e sistemas de interfona e videoportara entre o exterior e o interior das vivendas, e das zonas comns dos edificios de vivendas: conceptos bsicos e mbito de aplicacin. Redes dixitais e tecnoloxas emerxentes. Equipamentos para a interconexin, no relativo infraestrutura, dos servizos de televisin, telefona interior, comunicacin entre o exterior e o interior das vivendas e dos edificios, e dos sistemas domticos e de megafona interior da vivenda.
BC2. Configuracin de pequenas instalacins de infraestruturas de telecomunicacins de vivendas e de edificios.
Normativa sobre infraestruturas comns para servizos de telecomunicacin en edificios (ICT). Configuracin das instalacins do servizo de radio e TV. Antenas terrestres e parbolas, mastros, torres e accesorios de montaxe. Equipamento de cabeceira. Elementos para a distribucin. Redes: cables, fibra ptica e elementos de interconexin. Instalacins de antena de televisin e radio individuais e en ICT: elementos e partes, tipoloxa e caractersticas. Conceptos bsicos no clculo de instalacins de ICT. Ferramentas informticas para o clculo das instalacins de ICT. Simboloxa nas instalacins de antenas. Configuracin de instalacins de comunicacin entre o exterior e o interior das vivendas e dos edificios de vivendas, e de instalacins de telefona. Equipamentos e elementos. Medios de transmisin: cables, fibra ptica e elementos de interconexin en instalacins de telefona e intercomunicacin. Simboloxa nas instalacins de telefona e intercomunicacin. Receptividade ao recoller as necesidades formuladas pola propiedade da instalacin.
BC3. Montaxe de instalacins de infraestruturas de telecomunicacins de vivendas e edificios
Documentacin e planos de instalacins de ICT. Montaxe da infraestrutura de ICT. Rexistros e canalizacins. Montaxe de instalacins de radio e televisin, e de banda larga. Tcnicas especficas de montaxe. Ferramentas e tiles para a montaxe. Montaxe de instalacins de comunicacin entre o exterior e o interior das vivendas e dos edificios de vivendas, e de instalacins de telefona. Tcnicas especficas de montaxe.
Pxina 89
Ferramentas e tiles para a montaxe. Calidade na montaxe de instalacins de ICT. Criterios de seleccin do material instalado no exterior das edificacins atendendo ao contorno urbanstico e paisaxstico. Criterios para o ptimo aproveitamento dos materiais. Limpeza e orde no traballo. Eficiencia e organizacin do traballo. Traballo en equipo.
BC4. Verificacin, axuste e medida dos elementos e dos parmetros das instalacins de infraestruturas de telecomunicacins
Instrumentos e procedementos de medida en instalacins de ICT. Parmetros de funcionamento nas instalacins de ICT: axustes e posta a punto. Posta en servizo da instalacin de ICT. Documentacin para a posta en servizo da instalacin de ICT. Normas para unha correcta utilizacin da instrumentacin e da ferramenta.
BC5. Localizacin de avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins de infraestruturas de telecomunicacins
Avaras tpicas en instalacins de ICT. Criterios e puntos de revisin. Operacins programadas. Equipamentos e medios. Instrumentos de medida. Diagnstico e localizacin de avaras. Manual de mantemento.
BC6. Reparacin de instalacins de infraestruturas de telecomunicacins en vivendas e edificios
Ferramentas e tiles para reparacin e mantemento de ICT. Reparacin de avaras. Calidade nas reparacins. Documentacin sobre reparacins. Histrico de reparacin de avaras.
BC7. Seguridade, prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental
Normas de seguridade na montaxe de instalacins de ICT. Medios e equipamentos de seguridade na montaxe de instalacins de ICT.
Pxina 90
1.6.3
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de montaxe e mantemento de infraestruturas de telecomunicacins en edificios. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Interpretacin e representacin de esquemas de instalacins de infraestruturas comns de telecomunicacins en vivendas e edificios. Identificacin de compoentes, ferramentas e equipamentos. Configuracin de pequenas instalacins de ICT. Montaxe de instalacins de ICT. Interpretacin e representacin de esquemas, identificacin de compoentes, configuracin e montaxe de instalacins de seguridade relativas ao control de accesos e de instalacin de intercomunicacin (portara e videoportara) entre o exterior e o interior dos edificios. Medida, axuste e verificacin de parmetros. Localizacin de avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins. Mantemento e reparacin de instalacins. Realizacin de memorias e informes tcnicos asociados. Cumprimento da normativa sobre seguridade, prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en: Instalacin e mantemento de instalacins de captacin e distribucin de sinais de radiodifusin sonora e televisin. Instalacin e mantemento de instalacins de telefona. Instalacin e mantemento de instalacins de comunicacin e de control de accesos comprendidas no mbito entre o exterior e o interior dunha vivenda ou dun edificio de vivendas. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), h), i), j), l), m), n), o), q) e r) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), f), g), i), j), k), l), m), o), p) e q). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Interpretacin de documentacin tcnica relativa a ICT. Realizacin e interpretacin de esquemas de instalacins. Montaxe e mantemento de instalacins de ICT. Realizacin de medidas, axustes e verificacin de parmetros. Elaboracin de documentacin tcnica. Valoracin de custos, elaboracin de orzamentos e documentacin administrativa.
Pxina 91
1.7
Mdulo profesional: instalacins domticas

1.7.1

RA1. Identifica reas e sistemas automticos que configuran as instalacins automatizadas en vivendas e edificios, e analiza o funcionamento, as caractersticas e as normas de aplicacin. CA1.1. Recoecronse os tipos de automatizacins domsticas. CA1.2. Recoecronse os principios de funcionamento das redes automticas en vivendas e edificios. CA1.3. Recoecronse aplicacins automticas nas reas de control, confort, seguridade, enerxa e telecomunicacins. CA1.4. Describronse as tecnoloxas aplicadas automatizacin de vivendas. CA1.5. Describronse as topoloxas das redes de datos. CA1.6. Describronse as caractersticas dos condutores utilizados neste tipo de instalacin. CA1.7. Identificronse os equipamentos e os elementos que configuran a instalacin automatizada, para o que se interpretou a documentacin tcnica. CA1.8. Consultouse a normativa relativa s instalacins automatizadas en vivendas. CA1.9. Relacionronse os elementos da instalacin cos smbolos que aparecen nos esquemas. RA2. Configura sistemas tcnicos, xustifica a sa eleccin e recoece o seu funcionamento. CA2.1. Describronse os tipos de instalacins automatizadas en vivendas e edificios en funcin do sistema de control (centralizado, descentralizado e distribudo, etc.). CA2.2. Recoecronse as tcnicas de transmisin. CA2.3. Identificouse a configuracin dos sensores e dos actuadores. CA2.4. Describronse os protocolos das instalacins automatizadas. CA2.5. Describiuse o sistema de bus de campo. CA2.6. Describronse os sistemas controlados por autmata programable. CA2.7. Describronse os sistemas por correntes portadoras. CA2.8. Describronse os sistemas sen fos. CA2.9. Realizronse os clculos necesarios para configurar as instalacins. CA2.10. Utilizouse o software de configuracin adecuado a cada sistema. CA2.11. Utilizouse documentacin tcnica. RA3. Monta pequenas instalacins automatizadas en vivendas e edificios, para o que selecciona os elementos que as conforman.
Pxina 92
CA3.1. Realizronse os esbozos e os esquemas necesarios para configurar as instalacins. CA3.2. Determinronse os parmetros dos elementos e dos equipamentos da instalacin. CA3.3. Conectronse os sensores e os actuadores para un sistema domtico con autmata programable. CA3.4. Realizouse a instalacin de cables dun sistema por bus de campo. CA3.5. Montronse sensores e actuadores, elementos de control e supervisin dun sistema domtico por bus de campo, correntes portadoras e rede sen fos. CA3.6. Verificouse o seu correcto funcionamento. CA3.7. Respectronse os criterios de calidade. CA3.8. Aplicouse a normativa. RA4. Monta as reas de control dunha instalacin domtica seguindo os procedementos establecidos. CA4.1. Consultronse catlogos comerciais para seleccionar os materiais que se tea previsto instalar. CA4.2. Utilizronse as ferramentas e os equipamentos acados para cada sistema. CA4.3. Elixiuse a opcin que mellor cumpra as especificacins funcionais, tcnicas e normativas, as como de obra da instalacin. CA4.4. Realizronse os esbozos e os esquemas para configurar a solucin proposta. CA4.5. Tendronse os cables conforme as caractersticas do sistema. CA4.6. Programronse os elementos de control de acordo coas especificacins dadas e o manual de fbrica. CA4.7. Realizouse a posta en servizo da instalacin. CA4.8. Realizouse o orzamento correspondente solucin adoptada. CA4.9. Respectronse os criterios de calidade. RA5. Mantn instalacins domticas, atendendo s especificacins do sistema. CA5.1. Axustronse as reas de xestin para que funcionen coordinadamente. CA5.2. Medronse os parmetros elctricos de distorsin na rede. CA5.3. Identificronse os elementos susceptibles de mantemento. CA5.4. Comprobouse a compatibilidade do elemento substitudo. CA5.5. Comprobouse, en caso de mantemento correctivo, se a avara coincide coa indicada no parte de avaras. CA5.6. Realizronse as probas, as comprobacins e os axustes coa precisin necesaria para a posta en servizo da instalacin, seguindo o especificado na documentacin tcnica. CA5.7. Elaborouse, de ser o caso, un informe de desconformidades relativas ao plan de calidade. RA6. Diagnostica avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins domticas aplicando tcnicas de medicin, e relaciona as avaras coas sas causas. CA6.1. Axustronse as reas de xestin para que funcionen coordinadamente.
Pxina 93
CA6.2. Medronse os parmetros elctricos de distorsin na rede. CA6.3. Identificronse os elementos susceptibles de mantemento. CA6.4. Propuxronse hiptese razoadas das causas da disfuncin e da sa repercusin na instalacin. CA6.5. Realizronse as medidas dos parmetros de funcionamento utilizando o software ou os instrumentos adecuados. CA6.6. Localizouse a avara utilizando un procedemento tcnico de intervencin. CA6.7. Reparouse a avara. CA6.8. Confeccionouse un informe de incidencias. CA6.9. Elaborouse no formato adecuado un informe das actividades desenvolvidas e dos resultados obtidos, que permita actualizar o histrico de avaras. CA6.10. Respectronse os criterios de calidade. RA7. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA7.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA7.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA7.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA7.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA7.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA7.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que cumpra adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento das instalacins domticas e as sas instalacins asociadas. CA7.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA7.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA7.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.7.2
Contidos bsicos
BC1. Instalacins domticas e reas de utilizacin
Sistemas domticos aplicados s vivendas e edificios. Transducin das principais magnitudes fsicas: temperatura, presin, velocidade, iluminacin, etc. reas de aplicacin das instalacins en vivendas e edificios.
Pxina 94
reas de confort, de xestin da enerxa, de control centralizado e distribudo, de xestin de alarmas e de xestin das telecomunicacins. Elementos fundamentais dunha instalacin domtica: sensores, actuadores, dispositivos de control e elementos auxiliares. Clculos necesarios.
BC2. Sistemas tcnicos aplicados na automatizacin de vivendas e edificios.
Sistemas de automatizacin con autmata programable. Sistemas con cables especficos bus de campo. Sistemas por correntes portadoras. Sistemas sen fos.
BC3. Montaxe de instalacins electrotcnicas automatizadas de vivendas e edificios
Planos e esquemas elctricos normalizados: tipoloxa. Interpretacin de esquemas elctricos das instalacins domticas. Emprazamento e montaxe dos elementos das instalacins domticas en vivendas e edificios segundo a rea de aplicacin e nos edificios. Preinstalacin de sistemas automticos: canalizacins, tubaxes, caixas, estrutura, etc. Execucin da montaxe: instalacin de cables, conexin de dispositivos, instalacin de dispositivos, e configuracin de sensores e actuadores. Ferramentas e equipamentos. Programacin e configuracin de elementos. Memoria tcnica do deseo. Normativa e regulamentacin.
BC4. Montaxe e configuracin das reas de control en vivendas e edificios
Instalacins con distintas reas de control. Coordinacin entre sistemas. Instalacins especficas e comns de cables nas instalacins domticas de vivendas e edificios. Programacin e posta en servizos de reas de control en vivendas e edificios. Planificacin das reas de control domtico en vivendas e edificios. Documentacin das instalacins domticas. Normativa e regulamentacin.
BC5. Mantemento de instalacins electrotcnicas automatizadas de vivendas e edificios
Instrumentos de medida especficos nos sistemas domticos.

Pxina 95
Axustes de elementos de control. Mantemento correctivo e preventivo nas instalacins domticas. Mantemento de reas en sistemas domticos. Mantemento de sistemas en instalacins domticas. Mantemento de mecanismos especficos dos sistemas domticos. Medios e equipamentos de seguridade. Prevencin de accidentes. Normativa de seguridade elctrica.
BC6. Avaras nas instalacins electrotcnicas automatizadas de vivendas e edificios
Avaras tipo nas instalacins automatizadas: sntomas e efectos. Diagnstico de avaras: probas, medidas, procedementos e elementos de seguridade. Reparacin de avaras en instalacins domticas. Reposicin de mecanismos e receptores de sistemas domticos. Informes de incidencias nas instalacins domticas.
1.7.3
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de instalador/ora mantedor/ora de instalacins automatizadas en vivendas. A definicin desta funcin abrangue aspectos como: Interpretacin e representacin de esquemas de instalacins automatizadas en vivendas. Montaxe e mantemento de instalacins elctricas automatizadas nas reas de xestin de seguridade, de confortabilidade, de xestin de enerxa e de xestin das comunicacins. Configuracin de sistemas automticos en vivendas. Mantemento e reparacin de instalacins domticas. Realizacin da memoria tcnica de deseo ou interpretacin de proxectos elctricos. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse na montaxe e no mantemento de instalacins e sistemas domticos.
Pxina 96
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), h), i), j), l), m), n) e o) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), g), i), j), k) e l). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Recoecemento das reas de automatizacin en vivendas e edificios. Configuracin de sistemas aplicados automatizacin de vivendas e edificios. Montaxe e mantemento de instalacins automticas en vivendas e edificios. Realizacin da memoria tcnica de deseo ou interpretacin de proxectos elctricos.
Pxina 97
1.8
Mdulo profesional: instalacins solares fotovoltaicas

1.8.1

RA1. Identifica os elementos que configuran as instalacins de enerxa solar fotovoltaica, e analiza o seu funcionamento e as sas caractersticas. CA1.1. Clasificronse os tipos de instalacins de enerxa solar. CA1.2. Recoeceuse o principio de funcionamento das clulas. CA1.3. Identificronse os parmetros e as curvas caractersticas dos paneis. CA1.4. Describronse as condicins de funcionamento dos tipos de bateras. CA1.5. Describronse as caractersticas e a misin do regulador. CA1.6. Clasificronse os tipos de convertedores. CA1.7. Identificronse as proteccins necesarias. CA1.8. Identificouse a normativa. CA1.9. Interpretouse a simboloxa normalizada polo sector. CA1.10. Identificronse planos e esquemas de conexin. RA2. Configura instalacins solares fotovoltaicas e xustifica a eleccin dos elementos que a conforman. CA2.1. Interpretouse a documentacin tcnica da instalacin. CA2.2. Debuxronse os esbozos e os esquemas necesarios para configurar a solucin proposta. CA2.3. Calculronse os parmetros caractersticos dos elementos e dos equipamentos. CA2.4. Determinouse a producin para sistemas fixos e con seguidor, utilizando aplicacins informticas. CA2.5. Seleccionouse a estrutura soporte dos paneis. CA2.6. Consultronse catlogos comerciais. CA2.7. Seleccionronse os equipamentos e os materiais necesarios. CA2.8. Elaborouse o orzamento. CA2.9. Aplicouse a normativa. RA3. Monta os paneis solares fotovoltaicos ensamblando os seus elementos, e verifica o seu funcionamento. CA3.1. Describiuse a secuencia de montaxe. CA3.2. Realizronse as medidas para asegurar a orientacin.
Pxina 98
CA3.3. Seleccionronse as ferramentas, os equipamentos e os medios de seguridade para a montaxe. CA3.4. Colocronse os soportes e as ancoraxes. CA3.5. Fixronse os paneis sobre os soportes. CA3.6. Interconectronse os paneis. CA3.7. Conectronse a terra os paneis. CA3.8. Realizronse as probas de funcionalidade e os axustes necesarios. CA3.9. Respectronse criterios de seguridade e calidade. RA4. Monta instalacins solares fotovoltaicas, para o que interpreta documentacin tcnica, e logo verifica o seu funcionamento. CA4.1. Interpretronse os esquemas da instalacin. CA4.2. Seleccionronse as ferramentas, os compoentes, os equipamentos e os medios de seguridade para a montaxe. CA4.3. Situronse os acumuladores na localizacin adecuada. CA4.4. Colocouse o regulador e o convertedor segundo as instrucins do fabricante. CA4.5. Interconectronse os equipamentos e os paneis. CA4.6. Conectronse as terras. CA4.7. Realizronse as probas de funcionalidade, os axustes necesarios e a posta en servizo. CA4.8. Respectronse criterios de seguridade e calidade. RA5. Mantn instalacins solares fotovoltaicas aplicando tcnicas de prevencin e deteccin, e relaciona as disfuncins coas sas causas. CA5.1. Medronse os parmetros de funcionamento. CA5.2. Limpronse os paneis. CA5.3. Revisouse o estado da estrutura de soporte. CA5.4. Comprobouse o estado das bateras. CA5.5. Propuxronse hipteses das causas da avara e da sa repercusin na instalacin. CA5.6. Localizouse o subsistema, o equipamento ou o elemento responsable da disfuncin ou da avara. CA5.7. Substituronse ou reparronse os compoentes causantes da avara. CA5.8. Verificouse a compatibilidade do elemento instalado. CA5.9. Restablecronse as condicins de funcionamento do equipamento ou da instalacin. CA5.10. Respectronse criterios de seguridade e calidade. RA6. Recoece as condicins de conexin rede das instalacins solares fotovoltaicas atendendo normativa. CA6.1. Elaborouse un informe de solicitude de conexin rede. CA6.2. Describronse as perturbacins que se poden provocar na rede e na instalacin.
Pxina 99
CA6.3. Identificronse os esquemas de conexin. CA6.4. Identificronse as proteccins especficas. CA6.5. Describronse as probas de funcionamento do convertedor. CA6.6. Recoeceuse a composicin do equipamento de medida. CA6.7. Aplicouse a normativa.
RA7. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e equipamentos de prevencin. CA7.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA7.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA7.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA/.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA7.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA7.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que cumpra adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento das instalacins solares fotovoltaicas e as sas instalacins asociadas. CA7.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA7.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA7.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.8.2
Contidos bsicos
BC1. Identificacin dos elementos das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Tipos de paneis. Fabricacin de paneis. Placa de caractersticas. Paneis con reflectantes. Sistemas de agrupamento e conexin de paneis. Tipos de acumuladores. Reguladores: funcin e parmetros caractersticos. Convertedores: funcin, tipos e principio de funcionamento. Proteccins. Normativa.
Pxina 100
Simboloxa normalizada polo sector. Planos e esquemas.

BC2. Configuracin das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Recomendacins para a elaboracin de esbozos e esquemas. Niveis de radiacin: unidades de medida. Zonas climticas. Masa solar. Rendemento solar. Orientacin e inclinacin. Determinacin de sombras. Coeficientes de perdas. Clculo de paneis. Clculo de bateras. Cadas de tensin e seccin de condutores. Clculo da producin en sistemas fixos e con seguidor, utilizando aplicacins informticas.
BC3. Montaxe dos paneis das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Tcnicas de traballo mecnico. Estruturas de suxeicin de paneis: Tipos de esforzos: clculo elemental de esforzos. Materiais: soportes e ancoraxes. Sistemas de seguimento solar. Motorizacin e sistema automtico de seguimento solar. Seguidores: tipoloxa. Estrutura dos sistemas de seguimento. Ferramentas de montaxe. Integracin arquitectnica e urbanstica.
BC4. Montaxe das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Caractersticas da localizacin dos acumuladores. Riscos dos sistemas de acumulacin. Conexin de bateras. Localizacin e fixacin de equipamentos e elementos: conexin. Esquemas e simboloxa.
Pxina 101
Conexin a terra. Ferramentas e equipamentos especficos.

BC5. Mantemento e reparacin das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Instrumentos de medida especficos: solarmetro, densmetro, etc. Revisin de paneis: limpeza e comprobacin de conexins. Conservacin e mantemento de bateras. Comprobacins dos reguladores de carga. Comprobacins dos convertedores. Comprobacin dos equipamentos de medida. Avaras tipo en instalacins fotovoltaicas. Sistemas de diagnose de avaras. Compatibilidade de equipamentos.
BC6. Conexin rede das instalacins de enerxa solar fotovoltaica
Regulamentacin. Solicitude e condicins. Parmetros de calidade da subministracin rede. Rangos de tensin e frecuencia. Punto de conexin. Proteccins. Terras. Harmnicos e compatibilidade electromagntica. Conexin provisional e definitiva. Verificacins. Medida de enerxa exportada e importada. Condicins econmicas.
Pxina 102
1.8.3
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de montar e manter instalacins solares fotovoltaicas. A definicin destas funcins abrangue aspectos como a configuracin da instalacin, nos lmites establecidos pola regulamentacin. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse na montaxe e no mantemento de instalacins solares fotovoltaicas. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), h), i), j), l), m), n), o), q) e r) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), g), i), j), k) e l). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Interpretacin da normativa e das regulamentacins. Identificacin das configuracins das instalacins. Clculo de instalacins mediante programas informticos. Planificacin dos procesos de montaxe e mantemento. Aplicacin de tcnicas de montaxe (mecanizado, conexin, empalme, etc.). Operacin de equipamentos de medida e de comprobacin. Elaboracin de documentacin tcnico-administrativa. Aplicacin de medidas de seguridade nas operacins. Aplicacin de criterios de calidade en todas as fases dos procesos. Actitude de respecto polo medio.
Pxina 103
1.9
Mdulo profesional: mquinas elctricas

1.9.1
Unidade formativa 1: transformadores

1.9.1.1
RA1. Elabora documentacin tcnica de transformadores elctricos, onde relaciona smbolos normalizados e representa graficamente elementos e procedementos. CA1.1. Debuxronse esbozos e planos dos transformadores e as sas bobinaxes. CA1.2. Debuxronse esquemas de placas de conexins e ennobelamentos segundo normas. CA1.3. Realizronse esquemas de manobras e ensaios de transformadores. CA1.4. Utilizronse programas informticos de deseo para realizar esquemas. CA1.5. Utilizouse simboloxa normalizada. CA1.6. Redactouse documentacin tcnica. CA1.7. Analizronse documentos convencionais de mantemento de transformadores. CA1.8. Realizouse un parte de traballo tipo. CA1.9. Realizouse un proceso de traballo sobre mantemento de transformadores. CA1.10. Respectronse os tempos previstos nos deseos. CA1.11. Respectronse os criterios de calidade establecidos. RA2. Monta transformadores monofsicos e trifsicos, ensamblando os seus elementos, e verifica o seu funcionamento. CA2.1. Seleccionouse o material de montaxe segundo clculos, esquemas e especificacins de fbrica. CA2.2. Seleccionronse as ferramentas e os equipamentos adecuados a cada procedemento. CA2.3. Identificouse cada peza do transformador e a sa ensamblaxe. CA2.4. Realizronse as bobinaxes do transformador. CA2.5. Conectronse os ennobelamentos primarios e secundarios placa de conexins. CA2.6. Montouse o ncleo magntico. CA2.7. Ensamblronse todos os elementos do transformador CA2.8. Probouse o seu funcionamento mediante os ensaios habituais.
Pxina 104
CA2.9. Montouse un transformador trifsico e comprobouse o seu funcionamento. CA2.10. Respectronse os tempos previstos nos procesos. CA2.11. Utilizronse catlogos de fbrica para a seleccin do material. CA2.12. Respectronse criterios de calidade.
RA3. Mantn e repara transformadores, e realiza comprobacins e axustes para a posta en servizo. CA3.1. Clasificronse avaras caractersticas e os seus sntomas en pequenos transformadores monofsicos e trifsicos, e en autotransformadores. CA3.2. Utilizronse medios e equipamentos de localizacin e reparacin de avaras. CA3.3. Localizouse a avara e identificronse posibles solucins. CA3.4. Desenvolveuse un plan de traballo para a reparacin de avaras. CA3.5. Realizronse operacins de mantemento. CA3.6. Realizronse medidas elctricas para a localizacin de avaras. CA3.7. Verificouse o funcionamento do transformador por medio de ensaios. CA3.8. Respectronse os tempos previstos nos procesos. CA3.9. Respectronse criterios de calidade. RA4. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA4.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA4.2. Operouse cos transformadores respectando as normas de seguridade. CA4.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA4.4. Describronse os elementos de seguridade dos transformadores (proteccins, alarmas, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA4.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA4.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento dos transformadores e as sas instalacins asociadas. CA4.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA4.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA4.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
1.9.1.2 Contidos bsicos BC1. Interpretacin de documentacin tcnica en transformadores
Simboloxa normalizada e convencionalismos de representacin en reparacin de transformadores.

Pxina 105
Planos e esquemas elctricos normalizados. Interpretacin de esquemas elctricos aplicados. Aplicacin de programas informticos de debuxo tcnico e clculo. Elaboracin de plans de mantemento e montaxe de transformadores. Elaboracin de informes realizados en mantemento de transformadores. Normativa e regulamentacin.
BC2. Montaxe e ensaio de transformadores
Xeneralidades, tipoloxa e constitucin de transformadores. Caractersticas funcionais, construtivas e de montaxe. Valores caractersticos: relacin de transformacin, potencias, tensin de curtocircuto, etc. Placa de caractersticas. Operacins para a construcin de transformadores. Equipamentos e ferramentas. Ncleos magnticos. Clculo das bobinaxes. Ennobelamentos primarios e secundarios. Ensaios normalizados aplicados a transformadores: normativa, tcnicas, equipamentos e ferramentas. Normas de seguridade utilizadas na montaxe de transformadores.
BC3. Mantemento e reparacin de transformadores
Tcnicas de mantemento de transformadores. Equipamentos e ferramentas. Diagnstico e reparacin de transformadores. Tcnicas de localizacin de avaras. Normas de seguridade utilizadas no mantemento de transformadores.
1.9.2
Unidade formativa 2: mquinas rotativas

Cdigo: MP0240_22.
Pxina 106
Duracin: 75 horas.
RA1. Elabora documentacin tcnica de mquinas elctricas, onde relaciona smbolos normalizados e representa graficamente elementos e procedementos. CA1.1. Debuxronse esbozos e planos das mquinas e as sas bobinaxes. CA1.2. Debuxronse esquemas de placas de bornes, conexins e ennobelamentos segundo as normas. CA1.3. Realizronse esquemas de manobras e ensaios de mquinas elctricas rotativas. CA1.4. Utilizronse programas informticos de deseo para realizar esquemas. CA1.5. Utilizouse simboloxa normalizada. CA1.6. Redactouse documentacin tcnica. CA1.7. Analizronse documentos convencionais de mantemento de mquinas. CA1.8. Realizouse un parte de traballo tipo. CA1.9. Realizouse un proceso de traballo sobre mantemento de mquinas elctricas rotativas. CA1.10. Respectronse os tempos previstos nos deseos. CA1.11. Respectronse os criterios de calidade establecidos. RA2. Monta mquinas elctricas rotativas, ensamblando os seus elementos, e verifica o seu funcionamento. CA2.1. Seleccionouse o material de montaxe, as ferramentas e os equipamentos. CA2.2. Identificouse cada peza da mquina e a sa ensamblaxe. CA2.3. Utilizronse as ferramentas e os equipamentos caractersticos dun taller de bobinaxe. CA2.4. Realizronse bobinas da mquina. CA2.5. Ensamblronse bobinas e demais elementos das mquinas. CA2.6. Conectronse as bobinaxes rotrica e estatrica. CA2.7. Montronse as vasoirias e os aros rozantes, e conectronse aos seus bornes. CA2.8. Probouse o seu funcionamento mediante os ensaios habituais. CA2.9. Respectronse os tempos previstos nos procesos. CA2.10. Respectronse criterios de calidade. RA3. Mantn e repara mquinas elctricas rotativas, e realiza comprobacins e axustes para a posta en servizo. CA3.1. Clasificronse avaras caractersticas e os seus sntomas en mquinas elctricas rotativas. CA3.2. Utilizronse medios e equipamentos de localizacin de avaras. CA3.3. Localizouse a avara e propuxronse solucins. CA3.4. Desenvolveuse un plan de traballo para a reparacin de avaras. CA3.5. Realizronse medidas elctricas para a localizacin de avaras.
Pxina 107
CA3.6. Reparouse a avara. CA3.7. Verificouse o funcionamento da mquina por medio de ensaios. CA3.8. Substituronse vasoirias, chumaceiras, etc. CA3.9. Respectronse os tempos previstos nos procesos. CA3.10. Respectronse criterios de calidade.
RA4. Realiza manobras caractersticas en mquinas rotativas, para o que interpreta esquemas e aplica tcnicas de montaxe. CA4.1. Preparronse as ferramentas, os equipamentos, os elementos e os medios de seguridade. CA4.2. Encaixronse mecanicamente as mquinas. CA4.3. Seleccionouse o automatismo cos circutos de mando e forza, para as manobras de arranque e inversin. CA4.4. Conectronse as mquinas aos circutos. CA4.5. Medronse magnitudes elctricas. CA4.6. Analizronse resultados de parmetros medidos. CA4.7. Tvose en conta a documentacin tcnica. CA4.8. Respectronse os tempos previstos nos procesos. CA4.9. Respectronse criterios de calidade. CA4.10. Elaborouse un informe das actividades realizadas e os resultados obtidos. RA5. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr. CA5.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin dos materiais, as ferramentas, os tiles, as mquinas e os medios de transporte. CA5.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade. CA5.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc. CA5.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas rotativas (proteccins, alarmas, paros de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de mecanizado. CA5.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas. CA5.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento das mquinas elctricas rotativas e as sas instalacins asociadas. CA5.7. Identificronse as posibles fontes de contaminacin do contorno ambiental. CA5.8. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva. CA5.9. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como primeiro factor de prevencin de riscos.
Pxina 108
1.9.2.2
Contidos bsicos BC1. Interpretacin de documentacin tcnica en mquinas elctricas
Simboloxa normalizada e convencionalismos de representacin en reparacin de mquinas elctricas rotativas. Planos e esquemas elctricos normalizados: tipoloxa. Interpretacin de esquemas elctricos aplicados. Aplicacin de programas informticos de debuxo tcnico e clculo de instalacins. Elaboracin de plans de mantemento e montaxe de mquinas elctricas rotativas. Elaboracin de informes realizados en mantemento de mquinas elctricas rotativas. Normativa e regulamentacin.
BC2. Montaxe de mquinas elctricas rotativas
Xeneralidades, tipoloxa e constitucin de mquinas elctricas rotativas. Constitucin: partes fundamentais; elementos fixos e mbiles; conxuntos mecnicos. Caractersticas funcionais, construtivas e de montaxe. Valores caractersticos (potencia, tensin, velocidade, rendemento, etc.). Placas de caractersticas. Curvas caractersticas das mquinas elctricas de corrente continua e corrente alterna. Procesos de montaxe e desmontaxe de mquinas elctricas de corrente continua e corrente alterna: equipamentos e ferramentas. Circutos magnticos: rotor e estator. Ennobelamentos rotricos e estatricos. Conexin interior das bobinaxes e da placa de bornas. Ensaios normalizados de mquinas elctricas de corrente continua e corrente alterna: normativa, tcnicas, equipamentos e ferramentas. Normas de seguridade utilizadas na montaxe de mquinas rotativas.
BC3. Mantemento e reparacin de mquinas elctricas rotativas
Tcnicas de mantemento de mquinas elctricas rotativas. Equipamentos e ferramentas. Diagnstico e reparacin de mquinas elctricas rotativas: tcnicas de localizacin de avaras e ferramentas empregadas. Normas de seguridade utilizadas na construcin e no mantemento de mquinas elctricas rotativas.
Pxina 109
BC4. Manobras das mquinas elctricas rotativas
Regulacin e control de xeradores de corrente continua rotativos. Arranque e control de motores de corrente continua. Regulacin e control de alternadores. Arranque e control de motores de corrente alterna. Acoplamento de motores e alternadores. Aplicacins industriais de mquinas elctricas rotativas. Normas de seguridade utilizadas en instalacins de mquinas elctricas rotativas.
1.9.3
Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de mantemento, reparacin, ensaios e manobras de mquinas elctricas estticas e rotativas. A definicin destas funcins abrangue aspectos como: Interpretacin e representacin de esquemas de mquinas elctricas. Interpretacin de informacin tcnica destinada ao mantemento de mquinas. Medicin de magnitudes elctricas. Desmontaxe e montaxe de transformadores. Probas e ensaios para verificar o funcionamento de transformadores. Desmontaxe e montaxe de mquinas elctricas rotativas de corrente continua e alterna. Probas, ensaios e curvas de caractersticas para verificar o funcionamento de mquinas elctricas rotativas de corrente continua e alterna. Montaxe de instalacins para o arranque e o acoplamento de mquinas rotativas. As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en: Mantemento de mquinas elctricas en instalacins industriais. Mantemento de mquinas elctricas en instalacins de vivendas e edificios (grupos de bombeo de auga, depuradoras de piscinas, equipamentos de rega, etc.). Reparacin de mquinas elctricas asociadas a electrodomsticos. Bobinaxe e reparacin de mquinas elctricas. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), d), e), g),
Pxina 110
i), j), k), l), m), n), o), p) e r) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e), h), i), j), k), l) e p). As lias de actuacin no proceso ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Interpretacin e deseo de esquemas elctricos e documentacin tcnica. Desmontaxe e montaxe de mquinas elctricas. Realizacin de bobinaxes. Mantemento e verificacin de funcionamento de mquinas elctricas. Realizacin de instalacins de arranque e acoplamento de mquinas elctricas rotativas. As programacins didcticas que elabore o profesorado que imparta este mdulo debern establecer unha adecuada organizacin e secuencia dos resultados de aprendizaxe, criterios de avaliacin e contidos que pola sa transversalidade sexan comns a varias unidades formativas. No resultado de aprendizaxe 4 da unidade formativa 2 pretndese verificar o funcionamento da mquina e medir os seus parmetros caractersticos, polo que para o seu desenvolvemento debera partirse dun automatismo existente.
Pxina 111
1.10 Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral

1.10.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais

Cdigo: M0241_12. Duracin: 45 horas.
RA1. Recoece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias relacionados coa seguridade e a sade laboral. CA1.1. Relacionronse as condicins laborais coa sade da persoa traballadora. CA1.2. Distinguronse os principios da accin preventiva que garanten o dereito seguridade e sade das persoas traballadoras. CA1.3. Apreciouse a importancia da informacin e da formacin como medio para a eliminacin ou a reducin dos riscos laborais. CA1.4. Comprendronse as actuacins axeitadas ante situacins de emerxencia e risco laboral grave e inminente. CA1.5. Valorronse as medidas de proteccin especficas de persoas traballadoras sensibles a determinados riscos, as como as de proteccin da maternidade e a lactacin, e de menores. CA1.6. Analizronse os dereitos vixilancia e proteccin da sade no sector das instalacins elctricas e automticas. CA1.7. Asumiuse a necesidade de cumprir as obrigas das persoas traballadoras en materia de prevencin de riscos laborais. RA2. Avala as situacins de risco derivadas da sa actividade profesional analizando as condicins de traballo e os factores de risco mis habituais do sector das instalacins elctricas e automticas. CA2.1. Determinronse as condicins de traballo con significacin para a prevencin nos contornos de traballo relacionados co perfil profesional de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA2.2. Clasificronse os factores de risco na actividade e os danos derivados deles. CA2.3. Clasificronse e describronse os tipos de danos profesionais, con especial referencia a accidentes de traballo e doenzas profesionais, relacionados co perfil profesional de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA2.4. Identificronse as situacins de risco ms habituais nos contornos de traballo das persoas coa titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas.
Pxina 112
CA2.5. Levouse a cabo a avaliacin de riscos nun contorno de traballo, real ou simulado, relacionado co sector de actividade do ttulo. RA3. Participa na elaboracin dun plan de prevencin de riscos e identifica as responsabilidades de todos os axentes implicados. CA3.1. Valorouse a importancia dos hbitos preventivos en todos os mbitos e en todas as actividades da empresa. CA3.2. Clasificronse os xeitos de organizacin da prevencin na empresa en funcin dos criterios establecidos na normativa sobre prevencin de riscos laborais. CA3.3. Determinronse os xeitos de representacin das persoas traballadoras na empresa en materia de prevencin de riscos. CA3.4. Identificronse os organismos pblicos relacionados coa prevencin de riscos laborais. CA3.5. Valorouse a importancia da existencia dun plan preventivo na empresa que incla a secuencia de actuacins para realizar en caso de emerxencia. CA3.6. Estableceuse o mbito dunha prevencin integrada nas actividades da empresa, e determinronse as responsabilidades e as funcins de cadaqun. CA3.7. Definiuse o contido do plan de prevencin nun centro de traballo relacionado co sector profesional da titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA3.8. Proxectouse un plan de emerxencia e evacuacin para nunha pequena ou mediana empresa do sector de actividade do ttulo. RA4. Determina as medidas de prevencin e proteccin no contorno laboral da titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA4.1. Definronse as tcnicas e as medidas de prevencin e de proteccin que se deben aplicar para evitar ou diminur os factores de risco, ou para reducir as sas consecuencias no caso de materializarse. CA4.2. Analizouse o significado e o alcance da sinalizacin de seguridade de diversos tipos. CA4.3. Seleccionronse os equipamentos de proteccin individual (EPI) axeitados s situacins de risco atopadas. CA4.4. Analizronse os protocolos de actuacin en caso de emerxencia. CA4.5. Identificronse as tcnicas de clasificacin de persoas feridas en caso de emerxencia, onde existan vtimas de diversa gravidade. CA4.6. Identificronse as tcnicas bsicas de primeiros auxilios que se deben aplicar no lugar do accidente ante danos de diversos tipos, as como a composicin e o uso da caixa de urxencias.
1.10.1.2 Contidos bsicos BC1. Dereitos e obrigas en seguridade e sade laboral
Relacin entre traballo e sade. Influencia das condicins de traballo sobre a sade. Conceptos bsicos de seguridade e sade laboral.
Pxina 113
Anlise dos dereitos e das obrigas das persoas traballadoras e empresarias en prevencin de riscos laborais. Actuacin responsable no desenvolvemento do traballo para evitar as situacins de risco no seu contorno laboral. Proteccin de persoas traballadoras especialmente sensibles a determinados riscos.
BC2. Avaliacin de riscos profesionais
Anlise de factores de risco ligados a condicins de seguridade, ambientais, ergonmicas e psicosociais. Determinacin dos danos sade da persoa traballadora que se poden derivar das condicins de traballo e dos factores de risco detectados. Riscos especficos no sector das instalacins elctricas e automticas en funcin das probables consecuencias, do tempo de exposicin e dos factores de risco implicados. Avaliacin dos riscos atopados en situacins potenciais de traballo no sector das instalacins elctricas e automticas.
BC3. Planificacin da prevencin de riscos na empresa
Xestin da prevencin na empresa: funcins e responsabilidades. rganos de representacin e participacin das persoas traballadoras en prevencin de riscos laborais. Organismos estatais e autonmicos relacionados coa prevencin de riscos. Planificacin da prevencin na empresa. Plans de emerxencia e de evacuacin en contornos de traballo. Elaboracin dun plan de emerxencia nunha empresa do sector. Participacin na planificacin e na posta en prctica dos plans de prevencin.
BC4. Aplicacin de medidas de prevencin e proteccin na empresa
Medidas de prevencin e proteccin individual e colectiva. Protocolo de actuacin ante unha situacin de emerxencia. Aplicacin das tcnicas de primeiros auxilios. Actuacin responsable en situacins de emerxencias e primeiros auxilios.
1.10.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego
Pxina 114
RA1. Participa responsablemente en equipos de traballo eficientes que contriban consecucin dos obxectivos da organizacin. CA1.1. Identificronse os equipos de traballo en situacins de traballo relacionadas co perfil de tcnico en instalacins elctricas e automticas e valorronse as sas vantaxes sobre o traballo individual. CA1.2. Determinronse as caractersticas do equipo de traballo eficaz fronte s dos equipos ineficaces. CA1.3. Adoptronse responsablemente os papeis asignados para a eficiencia e a eficacia do equipo de traballo. CA1.4. Empregronse axeitadamente as tcnicas de comunicacin no equipo de traballo para recibir e transmitir instrucins e coordinar as tarefas. CA1.5. Determinronse procedementos para a resolucin dos conflitos identificados no seo do equipo de traballo. CA1.6. Aceptronse de forma responsable as decisins adoptadas no seo do equipo de traballo. CA1.7. Analizronse os obxectivos alcanzados polo equipo de traballo en relacin cos obxectivos establecidos, e coa participacin responsable e activa dos seus membros. RA2. Identifica os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais, e recoceos en diferentes situacins de traballo. CA2.1. Identificronse o mbito de aplicacin, as fontes e os principios de aplicacin do dereito do traballo. CA2.2. Distinguronse os principais organismos que interveen nas relacins laborais. CA2.3. Identificronse os elementos esenciais dun contrato de traballo. CA2.4. Analizronse as principais modalidades de contratacin e identificronse as medidas de fomento da contratacin para determinados colectivos. CA2.5. Valorronse os dereitos e as obrigas que se recollen na normativa laboral. CA2.6. Determinronse as condicins de traballo pactadas no convenio colectivo aplicable ou, en ausencia deste, as condicins habituais no sector profesional relacionado co ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA2.7. Valorronse as medidas establecidas pola lexislacin para a conciliacin da vida laboral e familiar, e para a igualdade efectiva entre homes e mulleres. CA2.8. Analizouse o recibo de salarios e identificronse os principais elementos que o integran. CA2.9. Identificronse as causas e os efectos da modificacin, a suspensin e a extincin da relacin laboral. CA2.10. Identificronse os rganos de representacin das persoas traballadoras na empresa. CA2.11. Analizronse os conflitos colectivos na empresa e os procedementos de solucin.
Pxina 115
CA2.12. Identificronse as caractersticas definitorias dos novos contornos de organizacin do traballo. RA3. Determina a accin protectora do sistema de seguridade social ante as continxencias cubertas, e identifica as clases de prestacins. CA3.1. Valorouse o papel da seguridade social como piar do estado social e para a mellora da calidade de vida da cidadana. CA3.2. Delimitouse o funcionamento e a estrutura do sistema da seguridade social. CA3.3. Identificronse, nun suposto sinxelo, as bases de cotizacin dunha persoa traballadora e as cotas correspondentes a ela e empresa. CA3.4. Determinronse as principais prestacins contributivas da seguridade social, os seus requisitos e a sa duracin, e realizouse o clculo da sa conta nalgns supostos prcticos. CA3.5. Determinronse as posibles situacins legais de desemprego en supostos prcticos sinxelos, e realizouse o clculo da duracin e da conta dunha prestacin por desemprego de nivel contributivo bsico. RA4. Planifica o seu itinerario profesional seleccionando alternativas de formacin e oportunidades de emprego ao longo da vida. CA4.1. Valorronse as propias aspiracins, motivacins, actitudes e capacidades que permitan a toma de decisins profesionais. CA4.2. Tomouse conciencia da importancia da formacin permanente como factor clave para a empregabilidade e a adaptacin s esixencias do proceso produtivo. CA4.3. Valorronse as oportunidades de formacin e emprego noutros estados da Unin Europea. CA4.4. Valorouse o principio de non-discriminacin e de igualdade de oportunidades no acceso ao emprego e nas condicins de traballo. CA4.5. Deseronse os itinerarios formativos profesionais relacionados co perfil profesional de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA4.6. Determinronse as competencias e as capacidades requiridas para a actividade profesional relacionada co perfil do ttulo, e seleccionouse a formacin precisa para as mellorar e permitir unha axeitada insercin laboral. CA4.7. Identificronse as principais fontes de emprego e de insercin laboral para as persoas coa titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. CA4.8. Empregronse adecuadamente as tcnicas e os instrumentos de procura de emprego. CA4.9. Prevronse as alternativas de autoemprego nos sectores profesionais relacionados co ttulo.
1.10.2.2 Contidos bsicos BC1. Xestin do conflito e equipos de traballo
Diferenciacin entre grupo e equipo de traballo.
Pxina 116
Valoracin das vantaxes e os inconvenientes do traballo de equipo para a eficacia da organizacin. Equipos no sector das instalacins elctricas e automticas segundo as funcins que desempeen. Dinmicas de grupo. Equipos de traballo eficaces e eficientes. Participacin no equipo de traballo: desempeo de papeis, comunicacin e responsabilidade. Conflito: caractersticas, tipos, causas e etapas. Tcnicas para a resolucin ou a superacin do conflito.
BC2. Contrato de traballo
Dereito do traballo. Organismos pblicos (administrativos e xudiciais) que interveen nas relacins laborais. Anlise da relacin laboral individual. Dereitos e deberes derivados da relacin laboral. Anlise dun convenio colectivo aplicable ao mbito profesional da titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. Modalidades de contrato de traballo e medidas de fomento da contratacin. Anlise das principais condicins de traballo: clasificacin e promocin profesional, tempo de traballo, retribucin, etc. Modificacin, suspensin e extincin do contrato de traballo. Sindicatos de traballadores e asociacins empresariais. Representacin das persoas traballadoras na empresa. Conflitos colectivos. Novos contornos de organizacin do traballo.
BC3. Seguridade social, emprego e desemprego
A seguridade social como piar do estado social. Estrutura do sistema de Seguridade Social. Determinacin das principais obrigas das persoas empresarias e das traballadoras en materia de seguridade social. Proteccin por desemprego. Prestacins contributivas da seguridade social.
Pxina 117
BC4. Procura activa de emprego
Coecemento dos propios intereses e das propias capacidades formativo-profesionais. Importancia da formacin permanente para a traxectoria laboral e profesional das persoas coa titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. Oportunidades de aprendizaxe e emprego en Europa. Itinerarios formativos relacionados coa titulacin de tcnico en instalacins elctricas e automticas. Definicin e anlise do sector profesional do ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas. Proceso de toma de decisins. Proceso de procura de emprego no sector de actividade. Tcnicas e instrumentos de procura de emprego.
1.10.3 Orientacins pedagxicas

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para que o alumno ou a alumna se poidan inserir laboralmente e desenvolver a sa carreira profesional no sector das instalacins elctricas e automticas. A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais p), s) e t) do ciclo formativo, e as competencias n), q), r), e t). As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Manexo das fontes de informacin para a elaboracin de itinerarios formativoprofesionalizadores, en especial no referente ao sector das instalacins elctricas e automticas. Posta en prctica de tcnicas activas de procura de emprego: Realizacin de probas de orientacin e dinmicas sobre as propias aspiracins, competencias e capacidades. Manexo de fontes de informacin, includos os recursos da internet para a procura de emprego. Preparacin e realizacin de cartas de presentacin e currculos (potenciarase o emprego doutros idiomas oficiais na Unin Europea no manexo de informacin e elaboracin do currculo Europass). Familiarizacin coas probas de seleccin de persoal, en particular a entrevista de traballo. Identificacin de ofertas de emprego pblico s que se pode acceder en funcin da titulacin, e resposta sa convocatoria. Formacin de equipos na aula para a realizacin de actividades mediante o emprego de tcnicas de traballo en equipo. Estudo das condicins de traballo do sector das instalacins elctricas e automticas a travs do manexo da normativa laboral, dos contratos mis comunmente utilizados
Pxina 118
e do convenio colectivo de aplicacin no sector das instalacins elctricas e automticas. Superacin de calquera forma de discriminacin no acceso ao emprego e no desenvolvemento profesional. Anlise da normativa de prevencin de riscos laborais que lle permita a avaliacin dos riscos derivados das actividades desenvolvidas no sector produtivo, as como a colaboracin na definicin dun plan de prevencin para a empresa e das medidas necesarias para a sa posta en prctica. O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo semanais sexan consecutivas.
Pxina 119
1.11 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora

1.11.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Desenvolve o seu esprito emprendedor identificando as capacidades asociadas a el e definindo ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin e a creatividade. CA1.1. Identificouse o concepto de innovacin e a sa relacin co progreso da sociedade e o aumento no benestar dos individuos. CA1.2. Analizouse o concepto de cultura emprendedora e a sa importancia como dinamizador do mercado laboral e fonte de benestar social. CA1.3. Valorouse a importancia da iniciativa individual, a creatividade, a formacin, a responsabilidade e a colaboracin como requisitos indispensables para ter xito na actividade emprendedora. CA1.4. Analizronse as caractersticas das actividades emprendedoras no sector das instalacins elctricas e automticas. CA1.5. Valorouse o concepto de risco como elemento inevitable de toda actividade emprendedora. CA1.6. Valorronse ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin, pola creatividade e pola sa factibilidade. CA1.7. Decidiuse a partir das ideas emprendedoras unha determinada idea de negocio do mbito das instalacins elctricas e automticas, que ha servir de punto de partida para a elaboracin do proxecto empresarial. CA1.8. Analizouse a estrutura dun proxecto empresarial e valorouse a sa importancia como paso previo creacin dunha pequena empresa. RA2. Decide a oportunidade de creacin dunha pequena empresa para o desenvolvemento da idea emprendedora, tras a anlise da relacin entre a empresa e o contorno, do proceso produtivo, da organizacin dos recursos humanos e dos valores culturais e ticos. CA2.1. Valorouse a importancia das pequenas e medianas empresas no tecido empresarial galego. CA2.2. Analizouse o impacto ambiental da actividade empresarial e a necesidade de introducir criterios de sustentabilidade nos principios de actuacin das empresas. CA2.3. Identificronse os principais compoentes do contorno xeral que rodea a empresa e, en especial, nos aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, demogrfico e cultural. CA2.4. Apreciouse a influencia na actividade empresarial das relacins coa clientela, con provedores, coas administracins pblicas, coas entidades financeiras e coa competencia como principais integrantes do contorno especfico.
Pxina 120
CA2.5. Determinronse os elementos do contorno xeral e especfico dunha pequena ou mediana empresa de instalacins elctricas e automticas en funcin da sa posible localizacin. CA2.6. Analizouse o fenmeno da responsabilidade social das empresas e a sa importancia como un elemento da estratexia empresarial. CA2.7. Valorouse a importancia do balance social dunha empresa relacionada coas instalacins elctricas e automticas e describronse os principais custos sociais en que incorren estas empresas, as como os beneficios sociais que producen. CA2.8. Identificronse, en empresas de instalacins elctricas e automticas, prcticas que incorporen valores ticos e sociais. CA2.9. Definronse os obxectivos empresariais incorporando valores ticos e sociais. CA2.10. Analizronse os conceptos de cultura empresarial, e de comunicacin e imaxe corporativas, as como a sa relacin cos obxectivos empresariais. CA2.11. Describronse as actividades e os procesos bsicos que se realizan nunha empresa de instalacins elctricas e automticas, e delimitronse as relacins de coordinacin e dependencia dentro do sistema empresarial. CA2.12. Elaborouse un plan de empresa que incla a idea de negocio, a localizacin, a organizacin do proceso produtivo e dos recursos necesarios, a responsabilidade social e o plan de mrketing. RA3. Selecciona a forma xurdica tendo en conta as implicacins legais asociadas e o proceso para a sa constitucin e posta en marcha. CA3.1. Analizouse o concepto de persoa empresaria, as como os requisitos que cmpren para desenvolver a actividade empresarial. CA3.2. Analizronse as formas xurdicas da empresa e determinndose as vantaxes e as desvantaxes de cada unha en relacin coa sa idea de negocio. CA3.3. Valorouse a importancia das empresas de economa social no sector das instalacins elctricas e automticas. CA3.4. Especificouse o grao de responsabilidade legal das persoas propietarias da empresa en funcin da forma xurdica elixida. CA3.5. Diferenciouse o tratamento fiscal establecido para cada forma xurdica de empresa. CA3.6. Identificronse os trmites esixidos pola lexislacin para a constitucin dunha pequena ou mediana empresa en funcin da sa forma xurdica. CA3.7. Identificronse as vas de asesoramento e xestin administrativa externas hora de pr en marcha unha pequena ou mediana empresa. CA3.8. Analizronse as axudas e subvencins para a creacin e posta en marcha de empresas de instalacins elctricas e automticas tendo en conta a sa localizacin. CA3.9. Incluuse no plan de empresa informacin relativa eleccin da forma xurdica, os trmites administrativos, as axudas e as subvencins. RA4. Realiza actividades de xestin administrativa e financeira bsica dunha pequena ou mediana empresa, identifica as principais obrigas contables e fiscais, e formaliza a documentacin.
Pxina 121
CA4.1. Analizronse os conceptos bsicos de contabilidade, as como as tcnicas de rexistro da informacin contable: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos e contas anuais. CA4.2. Describronse as tcnicas bsicas de anlise da informacin contable, en especial no referente ao equilibrio da estrutura financeira e solvencia, liquidez e rendibilidade da empresa. CA4.3. Definronse as obrigas fiscais (declaracin censual, IAE, liquidacins trimestrais, resumes anuais, etc.) dunha pequena e dunha mediana empresa relacionadas coas instalacins elctricas e automticas, e diferencironse os tipos de impostos no calendario fiscal (liquidacins trimestrais e liquidacins anuais). CA4.4. Formalizouse con correccin, mediante procesos informticos, a documentacin bsica de carcter comercial e contable (notas de pedido, albars, facturas, recibos, cheques, obrigas de pagamento e letras de cambio) para unha pequena e unha mediana empresa das instalacins elctricas e automticas, e describronse os circutos que recorre esa documentacin na empresa. CA4.5. Elaborouse o plan financeiro e analizouse a viabilidade econmica e financeira do proxecto empresarial.
1.11.2 Contidos bsicos

BC1. Iniciativa emprendedora
Innovacin e desenvolvemento econmico. Principais caractersticas da innovacin na actividade de instalacins elctricas e automticas (materiais, tecnoloxa, organizacin da producin, etc.). A cultura emprendedora na Unin Europea, en Espaa e en Galicia. Factores clave das persoas emprendedoras: iniciativa, creatividade, formacin, responsabilidade e colaboracin. A actuacin das persoas emprendedoras no sector das instalacins elctricas e automticas. O risco como factor inherente actividade emprendedora. Valoracin do traballo por conta propia como fonte de realizacin persoal e social. Ideas emprendedoras: fontes de ideas, maduracin e avaliacin destas. Proxecto empresarial: importancia e utilidade, estrutura e aplicacin no mbito das instalacins elctricas e automticas.
BC2. A empresa e o seu contorno
A empresa como sistema: concepto, funcins e clasificacins. Anlise do contorno xeral dunha pequena ou mediana empresa de instalacins elctricas e automticas: aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, demogrfico e cultural.
Pxina 122
Anlise do contorno especfico dunha pequena ou mediana empresa de instalacins elctricas e automticas: clientes, provedores, administracins pblicas, entidades financeiras e competencia. Localizacin da empresa. A persoa empresaria. Requisitos para o exercicio da actividade empresarial. Responsabilidade social da empresa e compromiso co desenvolvemento sustentable. Cultura empresarial, e comunicacin e imaxe corporativas. Actividades e procesos bsicos na empresa. Organizacin dos recursos dispoibles. Externalizacin de actividades da empresa. Descricin dos elementos e estratexias do plan de producin e do plan de mrketing.
BC3. Creacin e posta en marcha dunha empresa
Formas xurdicas das empresas. Responsabilidade legal do empresario. A fiscalidade da empresa como variable para a eleccin da forma xurdica. Proceso administrativo de constitucin e posta en marcha dunha empresa. Vas de asesoramento para a elaboracin dun proxecto empresarial e para a posta en marcha da empresa. Axudas e subvencins para a creacin dunha empresa de instalacins elctricas e automticas. Plan de empresa: eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e xestin de axudas e subvencins.
BC4. Funcin administrativa
Anlise das necesidades de investimento e das fontes de financiamento dunha pequena e dunha mediana empresa no sector das instalacins elctricas e automticas. Concepto e nocins bsicas de contabilidade: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos e contas anuais. Anlise da informacin contable: equilibrio da estrutura financeira e ratios financeiras de solvencia, liquidez e rendibilidade da empresa. Plan financeiro: estudo da viabilidade econmica e financeira. Obrigas fiscais dunha pequena e dunha mediana empresa. Ciclo de xestin administrativa nunha empresa de instalacins elctricas e automticas: documentos administrativos e documentos de pagamento. Coidado na elaboracin da documentacin administrativo-financeira.
Pxina 123
1.11.3 Orientacins pedagxicas

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desenvolver a propia iniciativa no mbito empresarial, tanto cara ao autoemprego como cara asuncin de responsabilidades e funcins no emprego por conta allea. A formacin do mdulo permite alcanzar os obxectivos xerais p) e u) do ciclo formativo, e as competencias n), o) e t). As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre: Manexo das fontes de informacin sobre o sector das empresas de instalacins elctricas e automticas, inclundo a anlise dos procesos de innovacin sectorial en marcha. Realizacin de casos e dinmicas de grupo que permitan comprender e valorar as actitudes das persoas emprendedoras e axustar a sa necesidade ao sector das instalacins elctricas e automticas. Utilizacin de programas de xestin administrativa e financeira para pequenas e medianas empresas do sector. A realizacin dun proxecto empresarial relacionado coa actividade de instalacins elctricas e automticas composto por un plan de empresa e un plan financeiro e que incla todas as facetas de posta en marcha dun negocio. O plan de empresa incluir os seguintes aspectos: maduracin da idea de negocio, localizacin, organizacin da producin e dos recursos, xustificacin da sa responsabilidade social, plan de mrketing, eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e axudas e subvencins. O plan financeiro ha inclur o plan de tesourara, a conta de resultados provisional e o balance previsional, as como a anlise da sa viabilidade econmica e financeira. aconsellable que o proxecto empresarial se vaia realizando conforme se desenvolvan os contidos relacionados nos resultados de aprendizaxe. O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo sexan consecutivas.
Pxina 124
1.12 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo

1.12.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Identifica a estrutura e a organizacin da empresa en relacin coa producin e a comercializacin dos produtos que obtn. CA1.1. Identificouse a estrutura organizativa da empresa e as funcins de cada rea. CA1.2. Identificronse os elementos que constiten a rede loxstica da empresa: provedores, clientes, sistemas de producin, almacenaxe, etc. CA1.3. Identificronse os procedementos de traballo no desenvolvemento do proceso produtivo. CA1.4. Relacionronse as competencias dos recursos humanos co desenvolvemento da actividade produtiva. CA1.5. Interpretouse a importancia de cada elemento da rede no desenvolvemento da actividade da empresa. CA1.6. Relacionronse caractersticas do mercado, tipo de clientes e provedores e a sa posible influencia no desenvolvemento da actividade empresarial. CA1.7. Identificronse as canles de comercializacin mis frecuentes nesta actividade. CA1.8. Relacionronse vantaxes e inconvenientes da estrutura da empresa fronte a outro tipo de organizacins empresariais. RA2. Aplica hbitos ticos e laborais no desenvolvemento da sa actividade profesional de acordo coas caractersticas do posto de traballo e cos procedementos establecidos na empresa. CA2.1. Recoecronse e xustificronse: Disposicin persoal e temporal que necesita o posto de traballo. Actitudes persoais (puntualidade, empata, etc.) e profesionais (orde, limpeza e seguridade necesarias para o posto de traballo, responsabilidade, etc.). Requisitos actitudinais ante a prevencin de riscos na actividade profesional e as medidas de proteccin persoal. Requisitos actitudinais referidos calidade na actividade profesional. Actitudes relacionais co propio equipo de traballo e coa xerarqua establecida na empresa. Actitudes relacionadas coa documentacin das actividades realizadas no mbito laboral. Necesidades formativas para a insercin e reinsercin laboral no mbito cientfico e tcnico do bo facer profesional.
Pxina 125
CA2.2. Identificronse as normas de prevencin de riscos laborais que cumpra aplicar na actividade profesional e os aspectos fundamentais da lei de prevencin de riscos laborais. CA2.3. Aplicronse os equipamentos de proteccin individual segundo os riscos da actividade profesional e as normas da empresa. CA2.4. Mantvose unha actitude clara de respecto polo medio nas actividades desenvolvidas e aplicronse as normas internas e externas vinculadas. CA2.5. Mantivronse organizados, limpos e libres de obstculos o posto de traballo e a rea correspondente ao desenvolvemento da actividade. CA2.6. Interpretronse e cumprronse as instrucins recibidas, e responsabilizouse do traballo asignado. CA2.7. Estableceuse unha comunicacin e unha relacin eficaces coa persoa responsable en cada situacin e cos membros do seu equipo, e mantvose un trato fludo e correcto. CA2.8. Coordinouse co resto do equipo e informouse de calquera cambio, necesidade salientable ou imprevisto. CA2.9. Valorouse a importancia da sa actividade e a adaptacin aos cambios de tarefas asignadas no desenvolvemento dos procesos produtivos da empresa, integrndose nas novas funcins. CA2.10. Comprometeuse responsablemente na aplicacin das normas e os procedementos no desenvolvemento de calquera actividade ou tarefa. RA3. Monta instalacins elctricas de baixa tensin aplicando a normativa, as como as normas de seguridade e do sistema de calidade da empresa. CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica. CA3.2. Identificronse os elementos, a sa funcin e a sa disposicin na montaxe. CA3.3. Interpretouse o plan de montaxe da instalacin e seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios. CA3.4. Realizronse as conexins dos elementos e dos equipamentos consonte os esquemas das instalacins. CA3.5. Utilizronse as ferramentas adecuadas en cada fase da montaxe. CA3.6. Realizouse a instalacin consonte a normativa. CA3.7. Cumprronse as normas de seguridade persoal e das instalacins. CA3.8. Actuouse segundo os procedementos do sistema de calidade. CA3.9. Realizronse as operacins con criterios de respecto polo medio. CA3.10. Integrouse no equipo de traballo amosando iniciativa e interese. RA4. Colabora nas operacins e nos trmites de posta en marcha ou servizo das instalacins e dos equipamentos, seguindo os procedementos establecidos. CA4.1. Interpretouse o plan de posta en marcha das instalacins e dos equipamentos. CA4.2. Seleccionronse as ferramentas e os instrumentos para a posta en marcha. CA4.3. Comprobouse a secuencia de funcionamento dos elementos de control, de seguridade e receptores elctricos da instalacin.
Pxina 126
CA4.4. Programronse, regulronse e calibrronse os elementos e os equipamentos segundo as sas caractersticas de funcionalidade. CA4.5. Verificronse os parmetros de funcionamento da instalacin. CA4.6. Utilizronse adecuadamente as ferramentas de man e informticas, as como os instrumentos para a posta en marcha. CA4.7. Cumprronse as normas de seguridade e de calidade, e o resto da regulamentacin. CA4.8. Formalizouse a documentacin requirida polo proceso de posta en marcha. RA5. Realiza o mantemento preventivo das instalacins e dos equipamentos a cargo da empresa, aplicando os plans de mantemento correspondentes. CA5.1. Interpretronse os plans de mantemento. CA5.2. Seleccionronse as ferramentas e os instrumentos acados. CA5.3. Comprobouse a funcionalidade, os consumos elctricos, os parmetros de funcionamento, etc. CA5.4. Axustronse e reprogramronse elementos e equipamentos. CA5.5. Detectronse e comunicronse desviacins do plan. CA5.6. Realizouse o mantemento preventivo de acordo coa seguridade e a calidade requiridas. CA5.7. Realizronse as operacins con criterios de respecto polo medio. CA5.8. Colaborouse co equipo de traballo amosando iniciativa e interese. RA6. Colabora no diagnstico e na reparacin de avaras e disfuncins en instalacins e en equipamentos, aplicando tcnicas e procedementos de mantemento correctivo. CA6.1. Identificronse os sntomas de avaras ou disfuncins a travs das medidas realizadas e da observacin da funcionalidade da instalacin ou do equipamento. CA6.2. Propuxronse hipteses das causas da avara e da sa repercusin na instalacin. CA6.3. Localizouse a avara de acordo cos procedementos especficos para o diagnstico e a localizacin. CA6.4. Seleccionronse as ferramentas e os instrumentos necesarios para realizar o proceso de reparacin. CA6.5. Realizouse a desmontaxe seguindo as pautas establecidas, con seguridade, calidade e respecto polo medio. CA6.6. Substituronse ou reparronse os elementos avariados. CA6.7. Restablecronse as condicins iniciais de funcionalidade da instalacin. CA6.8. Interveuse con orde e limpeza, respectando os tempos estipulados nos traballos realizados. CA6.9. Formalizouse a documentacin establecida nos programas de mantemento. CA6.10. Colaborouse co equipo de traballo amosando iniciativa e interese. RA7. Participa nas tarefas de configuracin e valoracin de instalacins elctricas e a sa legalizacin, para o que realiza esquemas e formaliza a documentacin necesaria. CA7.1. Debuxronse os esquemas elctricos coa simboloxa establecida.
Pxina 127
CA7.2. Calculronse e dimensionronse as instalacins segundo a normativa. CA7.3. Utilizronse tboas e ferramentas informticas. CA7.4. Trazouse a instalacin consonte a documentacin tcnica. CA7.5. Interpretronse os manuais tcnicos dos fabricantes. CA7.6. Elaborouse o orzamento de materiais e de man de obra da instalacin. CA7.7. Recoecronse os plans estipulados de seguridade, de calidade e de respecto polo medio. CA7.8. Formalizouse a documentacin necesaria para a legalizacin da instalacin. CA7.9. Colaborouse co equipo de traballo amosando iniciativa e interese. Este mdulo profesional contribe a completar as competencias e os obxectivos xerais propios deste ttulo que se alcanzaran no centro educativo, ou a desenvolver competencias caractersticas de difcil consecucin nel.
Pxina 128
2.
Anexo II
A) Espazos mnimos
Espazo formativo Superficie en m2 (30 alumnos/as) 60 60 120 120 Superficie en m2 (20 alumnos/as) 40 40 90 90 Grao de utilizacin
Aula polivalente Aula tcnica Taller de instalacins electrotcnicas Taller de sistemas automticos
12 % 40 % 27 % 21 %
A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria poder autorizar unidades para menos de trinta postos escolares, polo que ser posible reducir os espazos formativos proporcionalmente ao nmero de alumnos e alumnas, tomando como referencia para a determinacin das superficies necesarias as cifras indicadas nas columnas segunda e terceira da tboa. O grao de utilizacin expresa en tanto por cento a ocupacin en horas do espazo prevista para a imparticin das ensinanzas no centro educativo, por un grupo de alumnado, respecto da duracin total destas. Na marxe permitida polo grao de utilizacin, os espazos formativos establecidos poden ser ocupados por outros grupos de alumnos e alumnas que cursen o mesmo ou outros ciclos formativos, ou outras etapas educativas. En todo caso, as actividades de aprendizaxe asociadas aos espazos formativos (coa ocupacin expresada polo grao de utilizacin) podern realizarse en superficies utilizadas tamn para outras actividades formativas afns.
B) Equipamentos mnimos
Equipamento
Equipamentos informticos e audiovisuais. Software Equipamentos e instrumentos de medida: multmetros, pinzas amperimtricas, osciloscopios, xeradores de frecuencia, etc. Fontes de alimentacin. Adestradores e materiais electrotcnicos, trasformadores, electrnica dixital e analxica. Equipamento didctico de sistemas de proteccin en instalacins elctricas en funcin dos rximes de neutro. Material domtico: PLC e software asociado, e sistemas de bus de campo, por correntes portadoras e sen fos. Equipamentos de instalacins de telecomunicacins: equipamento de captacin, cabeceira e distribucin de sinais de televi
sin terrestre e satlite nunha ICT, telefona e sistema multilia de abonado. Aparellos de medida especficos para ICT. Equipamentos analxicos e dixitais de portara e videoportara. Aparellos de medida especficos para equipamentos fotovoltaicos: clulas e paneis solares, bateras e reguladores de instalacin illada e conectada rede. Programas informticos. Equipamentos de proteccin persoal.
Pxina 129
Ferramentas manuais para traballos elctricos e mecnicos. Maquinaria de mecanizado. Aparellos de medida e verificacin elctricas segundo o REBT. Telurmetro, Medidor de impedancia de bucle e medidor de illamentos. Detector de tensin e medidor de correntes de fuga. Analizador-rexistrador de redes, de harmnicos e de perturbacins de rede. Equipamento verificador de interruptores diferenciais e da continuidade de condutores. Elctrodo para a medida de illamento de chans. Aparello comprobador do dispositivo de vixilancia de illamento dos quirfanos. Luxmetro. Dispositivos de medida de enerxa. Simulador de centro de transformacin, e equipamento didctico. Accesorios de lias areas, aparellos de alta tensin. Kits de empalme e conexin en AT e BT, e ferramentas para mecani-
zar empalmes.
Equipamentos para instalacins de enlace e exterior Equipamentos e accesorios para soldadura aluminotrmica, para instalacins de interior. Mecanismos elctricos, luminarias, lmpadas e equipamentos de control, iluminacin de emerxencia e arranque. Equipamentos de calefaccin elctrica por acumulacin e por conveccin. Equipamentos de control: clulas fotoelctricas, programadores horarios, reloxos astronmicos, reguladores-
establilizadores de nivel luminoso, etc.

PLC e software asociado. Compoentes para automatismos: sensores, actuadores, elementos de proteccin, etc. Motores elctricos, con bancadas para a sa montaxe e o seu encaixe. Equipamentos e instrumentos de medida: medidor de illamentos, tacmetro, etc. Ferramentas e tiles especficos. Equipamentos de proteccin persoal. Arrancadores e convertedores de frecuencia.
Pxina 130
3.
Anexo III
A) Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos profesionais do ciclo formativo de instalacins elctricas e automticas
Mdulo profesional
MP0232. Automatismos industriais.
Especialidade do profesorado Instalacins electrotcnicas. Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos. Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos. Instalacins electrotcnicas. Sistemas electrotcnicos e automticos. Instalacins electrotcnicas. Equipamentos electrnicos. Instalacins electrotcnicas. Equipamentos electrnicos. Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos. Instalacins electrotcnicas. Formacin e orientacin laboral
Corpo Profesorado tcnico de formacin profesional Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario Profesorado tcnico de formacin profesional Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario Profesorado tcnico de formacin profesional Profesorado tcnico de formacin profesional Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario Profesorado tcnico de formacin profesional Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario Catedrtico/a de ensino secundario Profesorado de ensino secundario
MP0233. Electrnica.
MP0234. Electrotecnia. MP0235. Instalacins elctricas interio-
res.
MP0236. Instalacins de distribucin. MP0237. Infraestruturas comns de
telecomunicacin en vivendas e edificios.

MP0238. Instalacins domticas. MP0239. Instalacins solares fotovol-
taicas.
MP0240. Mquinas elctricas. MP0241. Formacin e orientacin
laboral.
MP0242. Empresa e iniciativa em-
prendedora.
Formacin e orientacin laboral
B) Titulacins equivalentes para efectos de docencia

Corpos Especialidades Titulacins
Diplomado/a en ciencias empresariais. Diplomado/a en relacins laborais.
Formacin e orientacin laboral.

Profesorado de ensino
Diplomado/a en traballo social. Diplomado/a en educacin social. Diplomado/a en xestin e Administracin pblica.
secundario. Sistemas electrnicos. Sistemas electrotcnicos e automticos.
Diplomado/a en radioelectrnica naval. Enxeeiro/a tcnico/a aeronutico/a, especialidade en
aeronavegacin.
Pxina 131
Enxeeiro/a tcnico/a en informtica de sistemas. Enxeeiro/a tcnico/a industrial, especialidade en
electricidade, especialidade en electrnica industrial. Enxeeiro/a tcnico/a de telecomunicacin, en todas as sas especialidades.
C) Titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que conforman o ttulo para os centros de titularidade privada e doutras administracins distintas da educativa, e orientacins para a Administracin educativa
Mdulos profesionais
MP0233. Electrnica. MP0234. Electrotecnia. MP0236. Instalacins de distribucin. MP0239. Instalacins solares fotovoltaicas. MP0241. Formacin e orientacin laboral. MP0242. Empresa e iniciativa emprendedora. MP0232. Automatismos industriais. MP0235. Instalacins elctricas interiores. MP0237. Infraestruturas comns de telecomunicacin en Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao
Titulacins
correspondente, ou outros ttulos equivalentes para efectos de docencia.
vivendas e edificios.
MP0238. Instalacins domticas. MP0240. Mquinas elctricas.
correspondente, ou outros ttulos equivalentes para efectos de docencia. Diplomado/a, enxeeiro/a tcnico/a, arquitecto/a tcnico/a, ou o ttulo de grao correspondente, ou outros ttulos equivalentes para efectos de docencia.
Pxina 132
4.
Anexo IV
A) Validacins entre mdulos profesionais establecidos no ttulo de tcnico en equipos e instalacins electrotcnicas ao abeiro da Lei orgnica 1/1990 e os establecidos no ttulo de tcnico en instalacins elctricas e automticas ao abeiro da Lei orgnica 2/2006
Mdulos profesionais do ciclo formativo (LOXSE): Equipos e instalacins electrotcnicas
Instalacins elctricas de enlace e centros de transforma-
Mdulos profesionais do ciclo formativo (LOE): Instalacins elctricas e automticas

MP0236. Instalacins de distribucin. MP0237. Infraestruturas comns de telecomunicacin en
cin.
Instalacins singulares en vivendas e edificios. Instalacins automatizadas en vivendas e edificios. Mantemento de mquinas elctricas. Electrotecnia. Instalacins elctricas de interior. Automatismos e cadros elctricos. Administracin, xestin e comercializacin na pequena
MP0238. Instalacins domticas. MP0240. Mquinas elctricas. MP0234. Electrotecnia. MP0235. Instalacins elctricas interiores. MP0232. Automatismos industriais. MP0242. Empresa e iniciativa emprendedora. MP0243. Formacin en centros de traballo.
empresa.
Formacin en centros de traballo.
B) Validacins con materias do bacharelato

Mdulo profesional
MP0234. Electrotecnia. Electrotecnia.
Materia de bacharelato
Pxina 133
5.
Anexo V
A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o establecido no artigo 8 da Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, cos mdulos profesionais para a sa validacin
Unidades de competencia acreditadas
UC0822_2: Montar e manter instalacins de automatismos
Mdulos profesionais validables

MP0232. Automatismos industriais. MP0238. Instalacins domticas. MP0240. Mquinas elctricas.
no mbito de vivendas e pequena industria.

UC0825_2: Montar e manter mquinas elctricas. UC0820_2: Montar e manter instalacins elctricas de baixa
tensin en edificios destinados principalmente a vivendas.

UC0821_2: Montar e manter instalacins elctricas de baixa MP0235. Instalacins elctricas interiores.
tensin en edificios comerciais, de oficinas e dunha ou de varias industrias.

UC0823_2: Montar e manter redes elctricas areas de
baixa tensin.
UC0824_2: Montar e manter redes elctricas subterrneas
MP0236. Instalacins de distribucin.
de baixa tensin.
UC0836_2: Montar instalacins solares fotovoltaicas. UC0837_2: Manter instalacins solares fotovoltaicas. UC0120_2: Montar e manter instalacins de captacin de MP0239. Instalacins solares fotovoltaicas.
sinais de radiodifusin sonora e televisin en edificios ou conxuntos de edificacins (antenas e va cable). UC0121_2: Montar e manter instalacins de acceso ao servizo de telefona dispoible ao pblico e instalacins de control de acceso (telefona interior e videoportara).
MP0237. Infraestruturas comns de telecomunicacin en
B) Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin

Mdulos profesionais superados
MP0232. Automatismos industriais. MP0238. Instalacins domticas.
Unidades de competencia acreditables

UC0822_2: Montar e manter instalacins de automatismos
no mbito de vivendas e pequena industria.

UC0820_2: Montar e manter instalacins elctricas de baixa
tensin en edificios destinados principalmente a vivendas.

MP0235. Instalacins elctricas interiores. UC0821_2: Montar e manter instalacins elctricas de baixa
tensin en edificios comerciais, de oficinas e dunha ou de varias industrias.

UC0823_2: Montar e manter redes elctricas areas de MP0236. Instalacins de distribucin.
baixa tensin.
UC0824_2: Montar e manter redes elctricas subterrneas
de baixa tensin.
MP0237. Infraestruturas comns de telecomunicacin en
UC0120_2: Montar e manter instalacins de captacin de
sinais de radiodifusin sonora e televisin en edificios ou
Pxina 134
conxuntos de edificacins (antenas e va cable).

UC0121_2: Montar e manter instalacins de acceso ao
servizo de telefona dispoible ao pblico e instalacins de control de acceso (telefona interior e videoportara).
MP0239. Instalacins solares fotovoltaicas. UC0836_2: Montar instalacins solares fotovoltaicas. UC0837_2: Manter instalacins solares fotovoltaicas. MP0240. Mquinas elctricas. UC0825_2: Montar e manter mquinas elctricas.
Pxina 135
6.
Anexo VI
Organizacin dos mdulos profesionais do ciclo formativo para o rxime ordinario
Curso 1 1 Mdulo
MP0232. Automatismos industriais. MP0233. Electrnica.
Duracin 213 107
Especialidade de profesorado Instalacins electrotcnicas. Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos.
1 1 1 Total 1 (FCE) 2 2
MP0234. Electrotecnia.
213 320 107 960
Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos.
MP0235. Instalacins elctricas interiores. MP0241. Formacin e orientacin laboral.
Instalacins electrotcnicas. Formacin e orientacin laboral.
MP0236. Instalacins de distribucin. MP0237. Infraestruturas comns de telecomuni-
155 123
Sistemas electrotcnicos e automticos. Instalacins electrotcnicas. Equipamentos electrnicos.
cacin en vivendas e edificios.
MP0238. Instalacins domticas.
123
Instalacins electrotcnicas. Equipamentos electrnicos.
2 2 2 Total 2 (FCE) 2
MP0239. Instalacins solares fotovoltaicas.
53 123 53 630
Sistemas electrotcnicos e automticos. Sistemas electrnicos.
MP0240. Mquinas elctricas. MP0242. Empresa e iniciativa emprendedora.
Instalacins electrotcnicas. Formacin e orientacin laboral.
MP0243. Formacin en centros de traballo.
410
Pxina 136
7.
Anexo VII
Organizacin dos mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin
Mdulo profesional Unidades formativas
MP0232_13. Operacins de deseo e mecanizado do cadro. MP0232. Automatismos industriais. MP0232_23. Automatismos con cables. MP0232_33. Automatismos programados. MP0233. Electrnica. MP0233_12. Electrnica dixital. MP0233_22. Electrnica analxica. MP0234_14. Corrente continua. MP0234_24. Electromagnetismo e corrente alterna. MP0234. Electrotecnia. MP0234_34. Mquinas elctricas. MP0234_44. Seguridade e proteccins nas instalacins electro-
Duracin 20 107 86 45 62 44 63 63 43 145 125
tcnicas.
MP0235_13 Instalacins elctricas de vivendas e de edificios
de vivendas.
MP0235. Instalacins elctricas interiores. MP0235_23. Instalacins elctricas en locais de tipo comercial
e industrial.
MP0235_33. Instalacins electroacsticas (intercomunicacin e
sonorizacin) e de seguridade nos mbitos residencial, comercial e industrial.

MP0236_14. Redes de distribucin en alta tensin. MP0236_24. Centros de transformacin. MP0236. Instalacins de distribucin. MP0236_34. Redes de distribucin en baixa tensin, acometi-
50 30 35 44 46 48 75 45 62
das e redes de iluminacin exterior.

MP0236_44. Instalacins de enlace e tarifas elctricas. MP0240. Mquinas elctricas. MP0240_12. Transformadores. MP0240_22. Mquinas rotativas. MP0241_12. Prevencin de riscos laborais. MP0241. Formacin e orientacin laboral. MP0241_22. Equipos de traballo, dereito do traballo e da
seguridade social, e procura de emprego.
Pxina 137

CM Instalacions Electricas Automaticas

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CM Instalacions Electricas Automaticas

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa

Decreto 28/2010 Tcnico en instalacins elctricas e automticas

Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................28

Mdulo profesional: electrnica.....................................................................................39

Mdulo profesional: electrotecnia..................................................................................45

Mdulo profesional: instalacins elctricas interiores ...................................................56

Mdulo profesional: instalacins de distribucin ...........................................................72

Mdulo profesional: infraestruturas comns de telecomunicacin en vivendas e edificios .........................................................................................................................85

Mdulo profesional: instalacins domticas ..................................................................92

Mdulo profesional: instalacins solares fotovoltaicas..................................................98

Mdulo profesional: mquinas elctricas ....................................................................104

1.10 Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ...................................................112

1.11 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................120

1.12 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo.................................................125

Anexo III .................................................................................................................131

Anexo VII ................................................................................................................137

cios destinados principalmente a vivendas.

cios comerciais, de oficinas e dunha ou de varias industrias.

vendas e pequena industria.

sin sonora e televisin en edificios ou conxuntos de edificacins (antenas e va cable).

(Real decreto 1114/2007, do 24 de agosto).

dos mdulos profesionais.

da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.

Santiago de Compostela, vinte e cinco de febreiro de dous mil dez

Alberto Nez Feijoo Presidente

Jess Vzquez Abad Conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria

Anexo I. Mdulos profesionais

Unidade formativa 1: operacins de deseo e mecanizado do cadro

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

BC2. Debuxo tcnico aplicado

Unidade formativa 2: automatismos con cables

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Tipoloxa de avaras caractersticas en instalacins de automatismos. Anlise de sntomas: sistemas empregados.

Unidade formativa 3: automatismos programados

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Avaras caractersticas de instalacins con autmatas.

dade o automatismo e non a mquina.

Mdulo profesional: electrnica

Unidade formativa 1: electrnica dixital

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Contidos bsicos BC1. Circutos lxicos combinacionais

Unidade formativa 2: electrnica analxica

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Mdulo profesional: electrotecnia

Unidade formativa 1: corrente continua

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Xeracin e consumo de electricidade.

Unidade formativa 2: electromagnetismo e corrente alterna

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

BC3. Sistemas trifsicos

Unidade formativa 3: mquinas elctricas

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Contidos bsicos BC1. Transformadores

Unidade formativa 4: seguridade e proteccins nas instalacins electrotcnicas

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Normativa sobre seguridade. Regulamento electrotcnico para baixa tensin.

Mdulo profesional: instalacins elctricas interiores

Unidade formativa 1: instalacins elctricas de vivendas e de edificios de vivendas

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

BC2. Configuracin e montaxe de instalacins elctricas de vivendas e de edificios

BC4. Mantemento e deteccin de avaras nas instalacins elctricas de vivendas e de edificios

Unidade formativa 2: instalacins elctricas en locais de tipo comercial e industrial

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin