Kwalifikacja aktów

administracyjnych

Katarzyna Molenda
Gr.5
 1) Pojęcie

Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji

skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.
(Wyłącza się więc generalne, ogólne akty administracji, jak rozporządzenia i zarządzenia
normatywne.)

Podstawą aktu administracyjnego jest przepis prawny. Akt musi pochodzić od organu
uprawnionego do wydania takiego aktu, musi mieć podstawę prawną, a ponadto musi spełniać
inne warunki przewidziane przez prawo, np. co do form.

Celem aktu administracyjnego jest wywołanie określonych skutków prawnych

Cechy charakterystyczne aktu administracyjnego:

• władczość
• regulacja konkretnej sprawy
• wywołanie skutków prawnych

2) Podział aktów administracyjnych

I. Kryterium podstawy prawnej:

a)akt deklaratoryjny -nie tworzą nowych sytuacji prawnych, lecz stwierdzają ich
powstanie z mocy samego prawa. Wywołują one skutki prawne wstecz, ex tunc od momentu,
w którym dany stan prawny zaistniał. Nie mają one nigdy charakteru twórczego gdyż jedynie
potwierdzają w sposób wiążący, że w danej sytuacji z mocy aktu normatywnego powstały
określone prawa lub obowiązki. Akty deklaratoryjne często są określone mianem orzeczeń.
Akt deklaratoryjny stwarza natomiast nowa sytuację prawną w zakresie prawa procesowego.
Dopiero bowiem od chwili wydania takiego aktu strona może robić użytek z praw i
obowiązków wynikających z aktu normatywnego, i skutecznie powoływać się na swoje
prawo lub obowiązek,
Przykład: stwierdzenie prawa studenta do otrzymania stypendium naukowego, stwierdzenie
nabycia obywatelstwa.
b) akt konstytutywny - tworzą lub zmieniają stosunki administracyjnoprawne i wywołują
skutki prawne od chwili ich wydania, to jest ex nunc. Mają zawsze charakter twórczy w
stosunku do praw i obowiązków adresatów
Wszystkie akty wydawane w ramach uznania administracyjnego są aktami konstytutywnymi i
z reguły noszą nazwy: „zarządzenie”, „zakaz”, „nakaz”, „zezwolenie”, „pozwolenie”;
Przykład: pozwolenie budowlane

II. Kryterium podmiotowego zakresu obowiązywania:

a)akty wewnętrzne administracji - kierowane do podmiotów będących w stosunku
podległości służbowej bądź organizacyjnej wobec organu wydającego akt,
Przykład: polecenie służbowe przełożonego w stosunku do urzędnika państwowego,
zarządzenie Prezesa Rady Ministrów;
b) akty zewnętrzne administracji – skierowane do podmiotów nie podporządkowanych
organizacyjnie organowi wydającemu akt, a więc do obywateli i osób prawnych, a nawet do
organów nie posiadających osobowości prawnej, ale nie pozostających w stosunku zależności
organizacyjnej od organu, który wydaje akt.
Przykład: Wszystkie decyzje administracyjne np. pozwolenie na budowę; decyzja o
przyjęciu lub nie przyjęciu na pierwszy rok studiów.

III. Kryterium zależności wydania aktów lub niezależności od woli adresata:

a)akty wydane na wniosek - (zwane też dwustronnymi) - nie mogą być wydane bez zgody
strony i od uznania strony zależy też, czy będzie korzystała z uprawnień przyznanych w
akcie, czy też zrzeknie się ich,
Przykład: pozwolenie na posiadanie broni, pozwolenie na prowadzenie pojazdów
mechanicznych:
b) akty wydane z urzędu - (zwane tez jednostronnymi) - nakładają obowiązki(rzadziej
przyznają uprawnienia) niezależnie od wniosku i zgody podmiotu zobowiązanego
Przykład: powołanie do wojska, wpisanie obiektu do rejestru zabytków

IV. Kryterium regulacji przez akt administracyjny sytuacji prawnej osób lub rzeczy :
a) akty kierowane do osób - np. decyzja wojewody wydana na wniosek wojewódzkiego
inspektora sanitarnego zgodnie z ustawą z 1963 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych i
powołaniu lekarzy i pielęgniarek do pracy przy zwalczaniu epidemii.
b) akty dotyczące rzeczy - np. wpisanie dóbr kultury do rejestru zabytków, zezwolenie
wodnoprawne, pozwolenie na budowę

V. Kryterium swobody organu administracji przy wydawaniu aktu:

a) akty związane - oznacza, że przy zaistnieniu określonych przez przepisy ustawy
warunków organ administracji musi wydać akt administracyjny, natomiast jeżeli brak
któregoś z tych warunków – nie można go wydać
Przykład: decyzja o przyznaniu emerytury zostaje podjęta wówczas gdy wszystkie warunki z
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostały spełnione.
b) akty uznaniowe - wydany jest, gdy organ administracji uzna jego wydanie za celowe
Przykład: udzielenie koncesji na budowę autostrady

VI. Kryterium oddziaływania aktu administracyjnego w szerokim znaczeniu:

a) akty wywołujące skutki cywilnoprawne - np. decyzja wywłaszczeniowa, która oprócz
skutków administracyjnoprawnych wpływa tez na obszar prawa cywilnego – własność
nieruchomości zostaje przeniesiona z dotychczasowego właściciela na Skarb Państwa lub
jednostkę samorządu terytorialnego (gminę);
b) akty administracyjne nie wywołujące skutków cywilnoprawnych, a jedynie skutki w
sferze prawa administracyjnego.
Ta kategoria przeważa w praktyce.
VII. Kryterium podziału według formy i sposobu ogłoszenia:
a) akty pisemne i ustne
b) akty jednostronne - wydawane są niezależnie od woli adresata aktu.
c) akty dwustronne - wydawane za zgodą adresata. Nie są aktami dwustronnymi w pełnym
znaczeniu tego słowa (ponieważ przy nich treść aktu zależy od woli obu stron), bo przy nich
(aktach administracyjnych) chodzi raczej o wyrażenie zgody przez adresata aktu na
jednostronne rozstrzygnięcie sprawy w drodze wydania aktu administracyjnego

VIII. Kryterium podziału według adresatów:

a) akty indywidualne – kierowane do konkretnego adresata
b) akty ogólne – kierowane do pewnej oznaczonej grupy
c) akty bez adresata – inaczej zwane aktami rzeczowymi ; związane z rzeczą lub
przedsiębiorstwem. Uprawnienia i obowiązki przechodzą na każdorazowego właściciela
rzeczy lub podmiot prowadzący przedsiębiorstwo.

IX. Kryterium podziału według czasu obowiązywania:

a) akty jednorazowe
b) akty regulujące pewną sytuacje na dłuższy czas

X. Kryterium podziału według skutków:

a) akty przyznające dobra lub prawa
Przykład; zezwolenia , koncesje, licencje, zwolnienia
b) akty obciążające
Przykład: nakazy , zakazy , wymierzenie opłat
c) akty o treści mieszanej – zawierają i przyznanie czegoś i pewne obciążenia
Przykład: powołanie na stanowisko w urzędzie , przyjęcie na studia
d) akty o podwójnym skutku – przyznanie czegoś jednemu obciążenie drugiego
Przykład: wydanie pozwolenia na budowę mimo sprzeciwu sąsiada

XI. Kryterium treści rozstrzygnięcia:

a) akty nakazujące – zawierają nakazy bądź zakazy, zobowiązują do określonego w nich
zachowania się (czynienia, znoszenia lub zaniechania).
Przykład: zakaz zgromadzenia publicznego.
b) akty kształtujące prawo – ustanawiają, zmieniając lub znoszą konkretny stosunek prawny,
określony status prawny.
Przykład: akt nadania obywatelstwa.
c) akty ustalające – ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby,
Przykład: akt stwierdzający przyznanie stypendium. Akt ten jest odpowiednikiem akty
deklaratoryjnego

XII. Kryterium uwzględnienia żądań adresata:

a) akt pozytywny – w całości uwzględnia żądania adresata (strony).
b) akt negatywny – taki, który choćby w części nie uwzględnia żądania strony oraz nakłada
na stronę obowiązek prawny bądź ustala taki obowiązek.

XIII. Kryterium formy:

a) akty formalne
b) akty nieformalne

LEVERKUSEN-SPARTA P. 3561 1 P 1.55 SPARTAK M.-ZURICH 3581 2 P

4.55

ARIS-BRAGA 3601 1 P 1.92

CRVENA ZVEZDA-BOLTON 3621 0 P 3.10

AALBORG-GETAFE 3641 0 P 3.10

ANDERLECHT-TOTTENHAM 3661 0 P 3.15

AUSTRIA W.-PANIONIOS 3681 1 P 1.95